Veeteeltvlees april by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

AP RIL 2021

Ecosysteemdiensten

met grasland als verdienmodel Roy Ottink levert

exclusief angusbeef uit gewone koeien Een portret van de

nieuwe CRV-voorzitter Wietse Duursma

VEETEELTVLEES IS EEN UITGAVE VAN CRV BV IN OPDRACHT VAN COÖPERATIE KONINKLIJKE CRV U.A.

VV04-cover.indd 2

14-04-21 10:58

VOOROP IN DIERGEZONDHEID

Online n ve j i r h c s in , deliger

, voor r e l l e n S rder a a b w u betro

Oren merken = BVD-dragers opsporen Verzeker uzelf ervan dat BVD zich niet (weer) over u bedrijf verspreidt door de geboorte van BVD-virusdragers. Zeker op bedrijven met zoogkoeien kunnen dragerkalveren zeer snel veel virus verspreiden. Met BVD Oorbiopten spoort u BVDvirusdragers direct na de geboorte op. Bovendien combineert u het nemen van het oorbiopt met een handeling die u toch al doet. Zo werkt u eenvoudig aan een BVD-vrij bedrijf.

Meer weten? www.gddiergezondheid.nl/bvdoorbiopten

GD LOOPT VOOROP IN DIERGEZONDHEID VOOR GEZONDE KOEIEN EN MEER WEERSTAND 2

veeteeltvlees JANUARI 2021

VV04_p02.indd 2

12-04-2021 10:54

INHOUD RUBRIEK E N

5 6 21 25 31 32 33 34

hoofdartikel ecosysteemdiensten

Van de redactie Fokkerijnieuws CRV-coöperatienieuws CRV-bedrijfsnieuws Managementnieuws Marktinfo voer Marktinfo vee Agenda HOOFDA RT IK E L

8 Ecosysteemdiensten met grasland in de toekomst onderdeel van het verdienmodel REPORTAG E

12 Roy Ottink zorgt voor exclusief black-angusbeef uit gewone koeien FOKKERIJ 14 Fokwaarden Belgisch witblauw tonen economische stieren DE BOE RIN

18 In zes stappen naar een superkuil CRV INT E RN AT IO N A A L

22 Braziliaanse ki-markt groeit in sneltreinvaart

8 fokkerij fokwaarden Belgisch witblauw

voeding variatie in maiskuilen

MANAGE M E N T

26 Voerwijzer: variatie in maiskuilen PROFIEL

28 Nieuwe CRV-voorzitter Wietse Duursma meer dan alleen rationele denker

APRIL 2021

Roy Ottink:

Wellington Bino:

‘Genetica bepaalt voor 30 procent het resultaat aan de slachthaak’

‘We moeten wel opletten dat we ons als sector blijven ontwikkelen’

Ecosysteemdiensten

met grasland als verdienmodel Roy Ottink levert

exclusief angusbeef uit gewone koeien Een portret van de

nieuwe CRV-voorzitter Wietse Duursma VEETEELTVLEES IS EEN UITGAVE

VAN CRV BV IN OPDRAC

HT VAN COÖPERATIE KONINKL

IJKE CRV U.A.

BIJ DE COVER

De piemontesekoeien van Ger Coenen uit Sint Joost genieten van hun maaltijd (foto: Harrie van Leeuwen)

22 veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-inhoud.indd 3

14-04-21 11:01

DE MOOISTE BILLEN VAN HET LAND • FERTI VLEESVEE PRIMAIR MINERALENBOLUS •

VERHOOGDE VRUCHTBAARHEID

MAXIMALE GROEI

OPTIMALE WEERSTAND

Voor jongvee (vanaf 150 kg) en volwassen vee. SAMENSTELLING: koper, zink, mangaan, jodium, selenium, kobalt, vitamine A, vitamine D3 en vitamine E.

6 maanden werkzaam

Vruchtbaarheid

Weerstand

Groei

veeteeltvlees JANUARI 2021 VERKRIJGBAAR BIJ UW DIERENARTS OF BESTEL OP VETANIMALCARE.NL

VV04_p02.indd 2

12-04-2021 10:55

VAN DE REDACTIE

Dna heeft zijn waarde, nog meer in de toekomst ‘Met cijfers kan je alles bewijzen.’ Een vaakgehoorde uitspraak, maar volgens mij niet geheel correct. Voor mij is het eerder dat met de interpretatie van cijfers vooral veel wordt bewezen. De cijfers zelf zijn er zwart op wit. De voorbije weken woedde er online een stevige discussie over het nut van merkerfokwaarden voor Belgisch witblauw. De tegenstanders zagen in de cijfers geen meerwaarde. Een enkele vleesveehouder die voor was, werd snel in de hoek gedreven. De cijfers konden niet kloppen, een fokker ziet dat ook. Ik ben een fan van merkerfokwaarden. Maar ook dat laatste – een fokker ziet dat – is vaak waar. Merkerfokwaarden zijn simpelweg extra informatie die je op jonge leeftijd nog niet kan weten. De huidige fokwaarden hebben nog niet de grootste toegevoegde waarde, een witblauwfokker met kunde en ervaring kan op basis van wat hij ziet bij een jong dier en wat hij weet van de voorouders een goede selectie- en fokkerijkeuze maken. Maar de ontwikkeling van nieuwe merkerfokwaarden, vooral die voor vruchtbaarheid en slachtkenmerken, zal én moet er komen. Het gaat over twee rendementgere-

lateerde kenmerken die we vandaag nog niet altijd goed kunnen voorspellen. En zeker daar hebben merkerfokwaarden een enorme toegevoegde waarde. Te vaak worden cijfers zo geïnterpreteerd dat ze in de waarheid van de gebruiker passen. Ik denk dat het geen verkeerde vaststelling is als ik merk dat het vaak de landbouwsector is die met dit fenomeen te maken heeft. Wie op sociale media zit, merkt al snel wat ik bedoel. Het Nederlandse stikstofdebat wordt er soms beslecht met dezelfde cijfers, maar een andere interpretatie. Hetzelfde gebeurt met de klimaatinvloed van onze koeien. Sociale media zijn vaak niet de meest aangewezen media om te reageren, rechtstreeks reageren met een telefoontje of mail werkt vaak veel beter. Een wat negatieve kop boven een gesponsord artikel van Limburg.net, een Vlaamse bedrijf in de afvalsector, in een Vlaamse krant werd onlangs zo aangepast. Niet tweeten, maar rechtstreeks enige bedenking en nuance per mail sturen aan de verantwoordelijken was alles wat hiervoor nodig was.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-editorial.indd 5

14-04-21 10:59

FOKKERIJNIEUWS

Veel buitenlandse belangstelling op COT-veiling De online veiling van het centraal opfokstation COT werd vanwege een technische storing met een week uitgesteld. Maar de tweede poging op 3 april verliep rimpelloos met honderd procent verkoop. In het blonde d’Aquitaineras was de gemiddelde verkoopprijs voor de tien stieren 3910 euro. Veilingtopper met 4750 euro was BAC Pantani (v. Fromant) van Carl Mintjens uit Oostmalle (B.). Voor de blonde d’Aquitainestieren was er veel belangstelling uit het buitenland. Van de tien aangeboden stieren zijn er zes naar het buitenland verkocht. Een koper uit Duitsland is de nieuwe eigenaar geworden van de door Ed en Marjan Neerincx gefokte BAC Paco. Vijf stieren gaan in quarantaine om daarna af te reizen naar Tsjechië. De stieren zullen daar worden ingezet op het fokbedrijf van Blond Breeding Zebraky, een bedrijf waar jaarlijks 330 kalveren worden geboren. De zes limousinstieren werden afgeklopt door de veilingmeester op gemiddeld 2850 euro. Topper hier was de stier Cowporation

Pieter (v. Gagneur) van maatschap Cowporation uit Ablasserdam, die voor 3750 euro van de hand ging. De drie piemontesestieren werden verkocht

voor gemiddeld 2516 euro. Het hoogste bedrag van 2750 euro werd neergeteld voor Fortwijk 312 (v. Scudo) van J. Dekker uit Veeningen.

Veilingtopper bij blonde d’Aquitaine was BAC Pantani, gefokt door Carl Mintjens

Drie nieuwe excellenten bij Limousin Vereniging Nederland Drie dieren van de leden van de Limousin Vereniging Nederland zijn de afgelopen maanden excellent bevonden. De stier Lutin van Kees en Todien Hietberg uit Wijhe is een Franse importstier met Illustre (v. Acacia) als vader en moeder Addere (v. Omer). Lutin werd gewaardeerd met 91 voor ontwikkeling, 91 voor type, 91 voor bespiering en 88 voor de benen. Daarmee komt

hij op 90 punten voor algemeen voorkomen. Op het bedrijf ’t Hoogeveld van Sytze en Alma van der Goot werden twee dieren excellent verklaard: Harper van ’t Hoogeveld, een ruim acht jaar oude koe, en stalgenote Jorien. Harper (Viking x Elinor x Parisien) is een eigengefokte koe die 90 punten scoorde voor ontwikkeling, 91 voor type, 89 voor bespiering

en 89 voor de benen. Dat resulteerde in een algemeen voorkomen van 90 punten. Jorien van ’t Hoogeveld (Valseur x Corien x Valere) is eveneens eigengefokt en kreeg 91 punten voor ontwikkeling, 89 voor type, 90 voor bespiering en 89 voor de benen. Daarmee komt Jorien ook uit op 90 punten voor algemeen voorkomen.

Harper van ’t Hoogeveld (v. Viking) is eigengefokt en kreeg 90 punten voor algemeen voorkomen

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-fokkerijnieuws.indd 6

13-04-21 09:27

Petra Berkhout, landbouweconoom Wageningen Economic Research (WUR):

‘Afbouw van de veestapel verschuift het milieuprobleem alleen maar. Als beleidsmakers alleen kijken naar de productie, krijg je een waterbed-effect’ Uit: Vilt.be, 16 maart 2021

Limousin-veilingprijzen Lanaud blijven gemiddeld matig Zowel op de veiling van de RJ- als van de Espoir-stieren uit het aanbod van het centraal limousin-opfokstation te Lanaud bleven de prijzen stabiel en gematigd. Het vertrouwen in het aanbod is anderzijds groot, gegeven de mooie clearance rates. Van de 53 stieren met de kwalificatie Espoir

werd 85 procent verkocht. De gemiddelde verkoopprijs bedroeg 3140 euro of een kleine plus van 49 euro ten opzichte van de januariveiling 2021. In een goed veilingjaar gaan de Espoir-stieren van de hand voor gemiddeld 3500 euro. De hoogste prijs in deze categorie was wel 8300 euro. De 42 stieren met kwalifi-

catie RJ vonden allemaal een nieuwe eigenaar. Er gingen 9 stieren naar het buitenland. De gemiddelde verkoopprijs bedroeg 4767 euro of een plus van 53 euro ten opzichte van januari 2021. Ook hier zit de gemiddelde prijs onder de 5000 euro in goede veilingjaren. De veilingtopper verkaste voor 17.100 euro.

Sperma herinnert zich leefomstandigheden De invloed van epigenetica op de expressie van genen beperkt zich niet alleen tot het vroege jownge (embryonale) leven in de baarmoeder. Ook sperma kan epigenetische invloeden doorgeven aan de nakomelingen, aldus nieuw Canadees onderzoek. Het dna van de ouders is dan wel de belangrijkste erfelijke factor voor de nakomelingen. Maar overerving via dna is maar een deel van het verhaal. Het is immers bekend dat de levensomstandigheden van de moeder tij-

dens de embryonale ontwikkeling, zoals stress of ondervoeding, ook een invloed hebben op de genexpressie (zie artikel VeeteeltVlees, mei 2020: epigenetica voor ‘dummies’). Canadese onderzoekers hebben nu ontdekt dat informatie over de levensomstandigheden van de vader via het sperma wordt meegegeven en aldus de genenexpressie bij de nakomeling beïnvloedt. ‘De grote doorbraak van deze studie is dat we niet-dna-moleculen

hebben geïdentificeerd waarmee sperma zich de levensomstandigheden van de vader herinnert en die informatie doorgeeft aan het embryo’, zegt Sarah Kimmins. Kimmins is als onderzoeker gespecialiseerd in epigenetica aan de McGill University in Quebec en de senior auteur van de nieuwe studie. Wat dit gaat betekenen voor de dagdagelijkse veehouderijpraktijken, is nog niet meteen in beeld.

Veel volk, weinig kooplust op veiling witblauw Op de tweede veiling van het centraal opfokstation witblauw te Ciney was veel volk te bespeuren. De kijklustigen hielden wel de hand op de knip. Zo’n 17 stieren waren in aanbod op 10 maart. Hiervan werden dertien stuks verkocht voor een gemiddelde veilingprijs van 3461 euro. Veilingtopper met 5600 euro werd de stier Chef de Jodenville van J. en V. Grogna uit Vaux-sur-Sûre. Chef (v. Vidal) bezit een totaal exterieurscore van 88,5 punten, met 89 punten op het onderdeel bespiering en 94 punten voor beenwerk. Op 13 maanden ouderdom woog hij 608 kg met een maat van 121 cm (+2 cm). De stier behaalde tijdens de controleperiode een dagelijkse groei van 1,62 kg . Chef de Jodenville

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-fokkerijnieuws.indd 7

12-04-21 16:00

HOOFDARTIKEL ECOSYSTEEMDIENSTEN MET GRASLAND

Groene diensten steeds m

maar in omvang n Boeren kunnen zich nog niet rijk rekenen met de opbrengst uit groene diensten, maar de landbouw staat wel aan de vooravond van een tijd waarin die ‘ecosysteemdiensten’ onderdeel zullen uitmaken van het verdienmodel. Gras is meer dan voer. TEKST TIJMEN VAN ZESSEN

eizigers die op het vliegveld de CO2-uitstoot van hun vliegreis compenseren. Het is op steeds meer luchthavens gebruikelĳk, maar rondom Eindhoven Airport ontstaat er iets nieuws. Normaliter

loopt CO2-compensatie via projecten ergens anders in de wereld, bĳvoorbeeld door het aanplanten van bomen in Afrika of Zuid-Amerika. Maar reizigers die vanaf Eindhoven Airport vertrekken, kunnen waarschĳnlĳk deze zomer hun CO2-uitstoot compenseren in de regio. Boeren rondom het vliegveld leggen daarvoor de benodigde koolstof vast in hun bodem, met name door akkers niet (meer) te scheuren. Ze sluiten daarvoor een contract af voor tien jaar en meten de koolstofgehalten bĳ aanvang en na afloop van die periode. Ondernemer Erik van den Oord is in opdracht van Agrarische Natuurvereniging Het Groene Woud de initiator van dit project. ‘Een retourtje Barcelona is goed voor 370 kilo CO2 uitstoot. De compensatie daarvan kost bĳ de huidige CO2-prĳs 10 euro. Vastleggen van koolstof biedt kansen voor de landbouw, boeren hebben de oplossing.’ De compensatie gebeurt op vrĳwillige basis en tegen uiteenlopende prĳzen. Van den Oord ziet prĳzen voorbĳkomen van 40 tot 100 euro per ton. Dat kan bĳ

Ecosysteemdiensten met grasland (fictieve bedragen) LANDSCHAP/NATUURBEHEER Diensten voor het onderhouden van landschapselementen (knotwilgen, heggen, slootkanten)

€ 250/HA

KOOLSTOFVASTLEGGING Diensten om CO2-uitstoot te compenseren (blijvend grasland)

€ 700/HA

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-hoofd ecosysteemdiensten.indd 8

12-04-21 16:19

ds meer volwassen,

g nog beperkt een serieuze vastlegging (meer dan 2 ton koolstof per hectare per jaar) aardig oplopen. Wel gaat het nog om brutobedragen, zo zal de validatie van CO2-compensatie ook geld kosten. ‘Die validatie moet op orde zĳn. Als mensen betalen om hun CO2-uitstoot te compenseren, dan moet dat ook ergens zĳn vastgelegd’, legt Van den Oord uit. Dankzĳ SNK (Stichting Nationale Koolstofmarkt) wordt die benodigde waarborg nu geregeld.

Verdienmodel voor grasland Het initiatief rondom Eindhoven staat niet op zichzelf. Het is een van de vele projecten waarin gewerkt wordt aan een verdienmodel met grasland. In de hedendaagse werkelĳkheid is gras niet meer alleen voer voor koeien. Het is veel meer dan dat. Boeren kunnen met hun grasland groene diensten leveren, ook wel ecosysteemdiensten genoemd. Naast het vastleggen van koolstof valt te denken aan biodiversiteit, landschapsonderhoud, natuurinclusief boeren en recent het voorbeeld rondom de

BIODIVERSITEIT Diensten om de biodiversiteit te bevorderen (weidevogelbescherming)

€ 900/HA

Nieuwkoopse Plassen dat zich richt op stikstofreductie. Het zĳn stuk voor stuk waardevolle taken, maar hoe zet je die als boer om in klinkende munt? Het lectoraat Grasland en Beweiding van Aeres Hogeschool Dronten richtte zich de afgelopen twee jaar onder meer op die vraag. Lector Agnes van den Pol is er helder over: ‘Wil je groene diensten laten werken, dan moet de financiële prikkel goed op orde zĳn, in ieder geval voldoende voor een goed inkomen.’ Volgens de lector moet de beloning voor groene diensten minder ad hoc. Een grootschalige aanpak is noodzakelĳk om een serieuze transitie van de landbouw te bewerkstelligen. De overheid, het ministerie van LNV, heeft daarvoor de middelen en de verantwoordelĳkheid. ‘Als je als samenleving een landbouw wilt die groene en blauwe diensten levert, dan mag dat ook wat kosten. We betalen als burger ook niet rechtstreeks voor de politie, defensie of het onderwĳs. Dat financiert de overheid, omdat het belangrĳk is voor ons allemaal.’

WATERBERGING Diensten om overstroming door hoog water te voorkomen (overloopgebieden)

€ 1500/HA

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-hoofd ecosysteemdiensten.indd 9

12-04-21 16:19

HOOFDARTIKEL ECOSYSTEEMDIENSTEN MET GRASLAND

Een bloemenmengsel langs de akkerrand draagt bij aan de biodiversiteit

Financiering via het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) is een optie, maar volgens Van den Pol ontbreekt daarin nog een extra beloning. ‘Er zijn voor boeren steeds meer eisen op het vlak van duurzaamheid, maar er komt in het GLB geen extra geld bij. Zit je in de goede hoek en werk je al natuurinclusief, dan zit je goed. Maar werk je meer traditioneel, dan moet er ook voldoende prikkel zijn om groene diensten te leveren’, zegt Van den Pol, die ervan over-

tuigd is dat belonen beter werkt dan straffen. Verandering afdwingen via wetgeving is niet effectief.

‘Willingness to pay’ Het ontbreekt boeren op dit moment aan perspectief om serieus door te pakken met groene diensten, vindt ook Hens Runhaar. Als buitengewoon hoogleraar aan de leerstoelgroep Beheer van biodiversiteit in agrarisch cultuurlandschap maakte hij die analyse

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-hoofd ecosysteemdiensten.indd 10

12-04-21 16:19

Agnes van den Pol, lector Grasland en Beweiding: ‘Wil je groene diensten laten werken, dan moet de financiële prikkel goed op orde zijn’ aan de Wageningen Universiteit. ‘Het belangrijkste knelpunt is dat een boer er nu op toelegt als hij later gaat maaien. Het kost hem opbrengst waar geen beloning tegenover staat.’ Er bestaan wel beheerspakketten voor agrarisch natuurbeheer, maar dat is nog maar 5 procent van het totale areaal. ‘Peanuts’, kwalificeert Runhaar. ‘Als je een beloningssysteem hebt waarin biodiversiteit en koolstofvastlegging echt geld opleveren, prikkel je het ondernemerschap.’ Zijn collega Nico Polman doet onderzoek naar beloningssystemen voor groene en blauwe diensten. Een model dat grootschalig toepasbaar is voor het belonen van groene diensten, bestaat nog niet. Polman: ‘Er bestaan op dit moment wel innovatieve voorbeelden. Met de weidepremie is het gelukt om het aantal weidende koeien te stimuleren. En de biodiversiteitsmonitor levert bij bepaalde prestaties een rentekorting op of is onderdeel van de licence to produce, zoals bij de Planet Proof-melk die FrieslandCampina vermarkt.’ Maar wat is meer biodiversiteit waard? De modellen daarvoor werken volgens het principe ‘willingness to pay’: tot welk bedrag zijn consumenten bereid extra te betalen voor een product met toegevoegde waarde? Uiteindelijk moet de beloning voor groene diensten volgens Polman uit een combinatie komen van initiatieven uit de markt en een stevig verdienmodel vanuit de overheid.

Brede samenwerking nodig voor opschalen ‘De vraag is echter hoe je dat opschaalt’, schetst Polman de uitdaging. Het grootschalig belonen van groene diensten is nog een zoektocht, beaamt Kees Jaap Hin. Zijn adviesorgaan Hinsa regisseert programma’s op het snijvlak van samenleving en landbouw. ‘De vraag is hoe we die niches waar groene diensten nu al beloond worden, vertalen naar de grote massa. Dat is een kwestie van experimenteren en je niet blindstaren op één instrument. Het is een zoektocht naar een nieuwe verhouding tussen maatschappij, boeren en de voedingsmiddelenbranche.’ Samenwerking is volgens Hin een voorwaarde. Alle belanghebbenden moeten aan tafel, niet alleen boerenpartijen en andere ketenspelers. Wil Meulenbroeks, voorzitter van de LTO-vakgroep melkveehouderij, bevestigt dat er meer partijen nodig zijn om het verdienmodel grootschalig rond te krijgen: provincies, waterschappen, NGO’s et cetera. Wil Meulenbroeks: ‘Dat lijkt ingewikkeld met die veelheid aan belangen, anderzijds is het ook een kans, omdat iedereen het belang van groene diensten erkent.’ Meulenbroeks zegt geen concessies te willen doen als het om de beloning gaat. Alleen een onkostenvergoeding voor de veehouder volstaat niet. ‘Neem de discussie over biodiversiteit. Kies je als boer voor grassoorten die minder opbrengst geven, dan gaat dat ten koste van het rendement.’ Het belonen van boeren moet ook echt leiden tot meer geld in de huishoudbeurs, voegt Kees

Jaap Hin daaraan toe. ‘Het geld mag niet neerslaan in hogere grondprijzen of duurdere productierechten, zoals fosfaatrechten bijvoorbeeld. Dat risico bestaat wel.’ Het is een kanttekening die ook Bert Philipsen plaatst. De grasland- en beweidingsexpert weet als geen ander de meerwaarde van gras te bestempelen. Hij vult aan dat een nieuw verdienmodel ook moet (en kan) aansluiten bij het huidige vakmanschap.’Het bestaansrecht van de veehouderij is dat koeien gras omzetten in een waardevol product als melk of vlees. Gras benutten als ruwvoer voor de koe is en blijft de basis van het vakmanschap van de veehouder. Maar een aantal groene diensten zit daar heel dichtbij. Ik noem als eerste weidegang voor een mooi landschap en eiwit van eigen land om minder afhankelijk te zijn van eiwitimport. Maar ook koolstofopslag, want die gaat hand in hand met een hoog organischestofgehalte en dus een goede bodemkwaliteit.’ Philipsen wil ermee zeggen dat een veehouder zelf ook profiteert van een bodem met veel koolstof: die is beter bestand tegen natte en droge periodes en minder gevoelig voor uitspoeling.

Omdenken met grasland De Nederlandse pilot met peilgestuurde drainage op het bedrijf van Ad van Rees is een sterk voorbeeld van waar bestaand landbouwkundig gebruik en groene diensten zo veel mogelijk in elkaar geschoven worden. De pilot maakt deel uit van het project ‘Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling’. Kaasfabriek De Graafstroom is de initiatiefnemer. Directeur Raymond Noordermeer legt uit dat peilgestuurde drainage voor een stabiel grondwaterpeil zorgt. Weidevogels kunnen daardoor beter foerageren en in de zomer is de grasmat minder gevoelig voor droogte. ‘We onderzoeken met Wageningen en Naturalis het effect op de biodiversiteit en werken aan een nulmeting.’ Het meten en belonen van biodiversiteit staat nog in de kinderschoenen. Voor het vasthouden van koolstof is dat anders. Eind januari gaf het SNK goedkeuring aan het model dat de koolstofwinst bij peilgestuurde drainage berekent. Noordermeer: ‘De volgende stap is het benaderen van partijen die op de vrije markt hun CO2-uitstoot willen compenseren.’ Teus Verhoeff is als adviseur voor PPP-Agro Advies bekend met peilgestuurde drainage. ‘Beperk je de bodemdaling met een halve centimeter, dan reduceert dat de CO2-uitstoot met 11 ton per hectare. Bij een prijs van 27 euro per ton koolstofvastlegging komt dat jaarlijks op grofweg 300 euro per hectare.’ Op de vrije markt liggen de prijzen fors hoger en dan is het volgens de adviseur lucratief om te investeren in de techniek. Het gaat steeds meer om de vraag hoe je grasland tot waarde brengt. ‘Dat vergt omdenken. Voorheen dacht een boer met 100 koeien en 50 hectare erover na om te groeien naar 120 koeien, maar we gaan meer toe naar een focus waar het erom gaat om die 50 hectare zo rendabel mogelijk te maken.’ l

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-hoofd ecosysteemdiensten.indd 11

12-04-21 16:20

VLEES BLACK ANGUS

Exclusief black-angusbeef

uit gewone koeien

Voormalig chef-kok Roy Ottink ontwikkelde een ketenconcept voor de regionale productie van black-angusbeef uit gewone Hollandse melkkoeien. De vleeskwaliteit doet niet onder voor het in de horeca hooggewaardeerde ‘black-angus-graangevoerd vlees’ uit Australië en Zuid-Amerika. TEKST WICHERT KOOPMAN

H Als je een holsteinkoe paart met de juiste angusstier, krijg je volgens Ottink een dier dat maat en vleestype combineert met groeikracht

et is in horecakringen een bekend gezegde: ‘Je kunt de kok wel uit de keuken halen, maar je haalt de keuken nooit uit de kok.’ Roy Ottink moet glimlachen als hij bedenkt hoe hij zes jaar geleden black angus nog uitsluitend kende als een ‘IBP premium ribeye-steak’ op zijn snijplank. Als kok in restaurants tot op Michelinster-niveau leerde hij het ras kennen als leverancier van vlees met een superieure structuur en smaak. Nu coördineert hij vier regionale ketens voor de productie van black-angusbeef van kruislingen in Nederland. Het begon zes jaar geleden als een hobbyproject. Ottink kocht een paar anguskoeien voor de boerderij in Markelo, waar zijn familie al dertig jaar fell-pony’s fokt. Het vlees was bestemd voor de eigen vriezer, maar al snel zag de

ondernemende kok meer mogelijkheden. Zo startte hij met zijn vader Gerard en schoonvader Ludwig ten Asbroek het bedrijf Wildhoeve Angus en zette met partners Twents Black Angus als streekproduct op de kaart. Dit liep best goed, maar het zou een kleinschalig project zijn gebleven als zich drie jaar geleden niet een grote partij had gemeld. Ambachtelijke slagerij Van der Zee – die via horecagroothandel Hanos levert aan de horeca en via totaalleverancier Distrivers aan zorginstellingen – zag wel wat in het exclusieve vleesproduct. Daarna ging het snel. De samenwerking met Van der Zee resulteerde in het concept Regiorund, met inmiddels vier ketens door heel Nederland. We slachten nu acht tot tien runderen in de week en blijven groeien’, vertelt Ottink.

Kruislingen uit melkvee De veestapel van Wildhoeve Angus op de boerderij in Markelo telt niet meer dan zeven dieren, maar deze behoren tot de genetische top van het ras. Ze vormen het uitgangsmateriaal voor de fokkerij van stieren die kunnen worden ingezet voor de gebruikskruising met melkvee. ‘De zuivere anguspopulatie in Nederland is te klein om handelspartijen constant te kunnen beleveren. Bovendien is er binnen de zuivere fokkerij te veel variatie om een uniforme kwaliteit te garanderen’, verklaart Ottink deze keuze. ‘Daarbij is grond in Nederland veel te duur voor grootschalige zoogkoeienhouderij’, stelt hij vast. De kok in Ottink gaat nog steeds voor het allerlekkerste stukje vlees en dat kan volgens hem ook heel goed worden geproduceerd met anguskruislingen uit melkvee. ‘Uiteindelijk bepaalt genetica slechts voor dertig procent het eindresultaat aan de slachthaak’, legt hij uit. ‘En van die dertig procent is de helft afkomstig van de vader. Als je een holstein paart met een angusstier van het juiste type, krijg je een dier dat maat en groeikracht combineert met vleestype. Voeding doet de rest’, weet de vleeskenner.

Van sperma tot steak Ottink werkt inmiddels samen met zeventig melkveehouders, tien mesters en drie regiocoördinatoren. Om contact met hen te houden verzorgt Ottink zelf het

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-black angus.indd 12

14-04-21 12:02

Marc Krabben: ‘Angus is een mooi alternatief’ Twee jaar gebruikt Marc Krabben nu angusstieren op het ondereind van de veestapel. ‘We hadden wisselende ervaringen met het geboortegemak van Belgisch-witblauwkruislingen’, vertelt de veehouder, die in Bornerbroek in maatschap met zijn ouders en vrouw een bedrijf beheert met 100 melkkoeien en 5000 vleesvarkens. ‘Na een gesprek met Roy Ottink zijn we met angus begonnen en dat blijkt tot nu toe een mooi alternatief. De anguskruislingen zijn bij de geboorte lichter dan de witblauwkruislingen, maar ze zijn zwaarder dan holsteinkalveren. Toch worden ze vlotter geboren en ook na de geboorte zijn het vlotte en probleem-

transport van kalveren van de melkveehouder naar de mester in de regio Oost. Ook is hĳ regelmatig met een weegbox op stap om de groei van de dieren te blĳven volgen. ‘De data van alle dieren leggen we vast. Om ervan te leren en om bĳ te kunnen sturen als het beter kan’, verklaart Ottink. ‘Als een mester beneden gemiddeld presteert, gaan we met elkaar in gesprek om te kĳken hoe we dit kunnen verbeteren’, legt hĳ uit. Om de horecaklanten van Van der Zee/Hanos een constant hoge kwaliteit te garanderen houden Ottink en Van der Zee maximale controle over de hele keten van sperma tot steak. De dieren krĳgen bĳ voorkeur weidegang, maar de laatste maanden staan ze op stal om gecontroleerd te kunnen worden afgemest. De dieren worden geslacht op een leeftĳd tussen de 15 en 24 maanden. Overigens worden stieren os gemaakt om de vleeskwaliteit zo veel mogelĳk te laten aansluiten bĳ dat van vrouwelĳk vee. Het krachtvoer wordt geleverd door één vaste leverancier en exact afgestemd op de kwaliteit van het ruwvoer dat de mester in de kuil heeft. Van der Zee beoordeelt het levend gewicht van de runderen in combinatie met het geslacht gewicht, de kleur en vermarmering van het karkas en afwĳkingen. Voorstellen voor verbeteringen worden direct met de veehouder besproken.

Professionaliseringsslag in fokkerij ‘Een melkveehouder die met ons in zee gaat, garanderen we afname van alle stieren vaarskalveren voor een vaste gegarandeerde prĳs per kalf. De enige voorwaarde die we stellen, is dat hĳ sperma gebruikt van een van de stieren die we voor ons concept hebben geselecteerd. Een holsteinkoe vraagt om een angusstier met andere kwaliteiten dan die nodig zĳn in de zuivere angusfokkerĳ’, legt

loze kalveren’, beschrijft hij zijn ervaringen. Krabben en Ottink hebben afspraken gemaakt over de levering van 40 kalveren per jaar, waarvoor de veehouder netto 200 euro ontvangt. Na iedere drachtcontrole geeft Krabben aan Ottink door hoeveel anguskalveren hij kan verwachten. ‘Gemiddeld zouden we voor Belgisch-witblauwkruislingen misschien een iets hogere kalverprijs kunnen beuren. En het sperma van angus is wat duurder. Maar het is ons wel wat waard dat de kalveren gemakkelijk geboren worden en de koeien vlot weer opstarten. Tenslotte hebben we de koeien voor de melk en niet voor het kalf.’

Ottink uit. ‘Daarbĳ kĳken we ook wel kritisch naar het vakmanschap van de melkveehouder. Van ieder kalf in de mesterĳ is de herkomst bekend en als kalveren van een melkveehouder het structureel minder goed doen, kan dat een reden zĳn om afscheid van elkaar te nemen.’ De stier die de komende tĳd een groot deel van de kalveren zal leveren, is Netherton Matrix. Ottink kocht hem zelf in Schotland en heeft samenwerking met CRV gezocht voor de distributie van zĳn sperma. ‘Eerder verkochten we het sperma zelf. Maar als je groeit, moet je zaken uitbesteden. Via samenwerking met CRV hopen we een professionaliseringsslag te kunnen maken in de fokkerĳ van ons uitgangsmateriaal. Medewerkers van CRV komen dagelĳks bĳ melkveehouders in de stal en hebben de kennis om hun goed te adviseren. Uiteindelĳk zullen wĳ dat terugzien in de kwaliteit van het eindproduct.’

Maximaal 100 kilometer onder de hoeven In de keuken staat de kok niet meer, maar in zĳn werk als coördinator heeft hĳ nog steeds die angus-IBP premium ribeye-steak op de snĳplank voor ogen. ‘We onderscheiden ons van andere concepten op smaak en kwaliteit. Dat Van der Zee inmiddels een speciale uitsnĳlocatie heeft opgezet, zegt veel over het vertrouwen dat de slager heeft in het concept’, geeft Ottink aan. ‘De kwaliteit van ons regiorund doet niet onder voor die van het in de horeca hooggewaardeerde graangevoerde angusbeef uit Australië en Zuid-Amerika’, verklaart hĳ. ‘Het grote verschil is dat onze dieren maximaal 100 transportkilometers onder de hoeven hebben. Daarmee sluit ons concept heel goed aan bĳ de veranderende eisen en wensen van de maatschappĳ. We bedienen met ons product een mooie nichemarkt. Daarbinnen zien we zeker nog groeikansen.’ l

Roy Ottink: ‘Genetica bepaalt voor 30 procent het resultaat aan de slachthaak, voeding doet de rest’ veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-black angus.indd 13

14-04-21 12:02

FOKWAARDEN BELGISCH WITBLAUW

Fokwaarden tonen

economische stieren

Groeikracht en bevleesdheid hebben steeds meer aandacht bij witblauwfokkers. Dat is ook te concluderen uit de recente fokwaardepublicatie. Een merendeel aan stieren blinkt immers uit in de index gewicht-conformatie, een Vlaamse stier pakt er de kop. TEKST WIM VEULEMANS

et Waalse stamboek Belgisch witblauw publiceerde recent de nieuwe fokwaarden voor zowel eerste als tweede bezoek en de fokwaarden voor karkasgewicht. Daarbij is de publicatie voor tweede bezoek beperkt tot slechts enkele fokwaarden. In de publicatie van maart kregen ook 49 stieren één of meer fokwaarden voor de lineaire kenmerken. Voor het merendeel van deze stieren is dat gebaseerd op hun dna en berekend als merkerfokwaarden. Daarmee hebben fokkers sneller en meer

Mathys levert mooie, maar iets zwaardere kalveren

informatie beschikbaar voor de beoordeling van hun stierkeuze.

Breed vaderbeeld Tabel 1 is gevuld met 27 stieren die hun eerste publicatie kregen, daarnaast zijn er 15 stieren met een tweede publicatie. Opvallend is dat de 27 nieuwelingen maar liefst 25 verschillende vaders hebben. Slechts twee stieren, Jet-Set en Selenium, komen twee maal voor. Dat breed gespreid vaderbeeld is al langer merkbaar in het Belgisch-witblauwras.

Brillant de Roupage (v. Sheriff) is een opvallende nieuwkomer, zijn jonge nakomelingen leveren hem immers een mooie fokwaarde conformatie bij geboorte op van 132 punten. De stier combineert dit met een kortere drachtduur (90) en een lichter geboortegewicht (90). Brillant werd in de winter van 2019 nog kampioen in Libramont en liet op 31 maanden ouderdom een gewicht noteren van 1023 kg en een schofthoogtemaat van 143 cm (+4). Ook de stieren Mathys de Saile (v. Opercule) en Bavard du Chateau Fallois (v. Hazard) komen binnen met een mooie fokwaarde voor conformatie bij geboorte van 123 punten. Van Mathys zijn ook al fokwaarden voor drinkvermogen (90) en vitaliteit (91) bekend. Beide stieren hebben daarnaast wel een ander verervingsprofiel dan Brillant. Hun nakomelingen worden bovengemiddeld zwaarder geboren – respectievelijke fokwaarden 120 en 133 – en hebben een langere drachtduur. Mathys was al eerder verschillende fokkers opgevallen, onder meer met zijn mooie bespiering in combinatie met maat (+5) en gewicht

Bovengemiddeld karkasgewicht bij nakomelingen van Vagabond

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-fokwaarden.indd 14

13-04-21 15:54

De Bruyne du Soleil

va de r

dr ac h

td uu r ge bo or te ge wi co ch nf or t ma tie zo og ve rm og dr en ink ve rm og lev en en sk ra ch ste t rft ec ijfe r ge br ek vo or re po ch te te n sp ro ng kr om me sp ro lan ng ge to ng sc he v sn e m o u mu ek- il il

Aan de andere zijde vinden we ook stieren terug met lichtere nakomelingen. Number d’Izier (v. Banjo) is daarin de meest opvallende. Number vererft met 65 voor geboortegewicht zeer lichte kalveren met een mooie conformatie van 109. Lichte nakomelingen zijn ook te vinden bij Economezoon Aimable de la Claie (73) en Destinzoon Demi de l’Orgelot (70). Tot slot is van de gekende Général de l’Ecluse (v. Hazard) meer geweten. Zijn nakomelingen leveren hem nu ook een mooie fokwaarde conformatie op van 107. Dat combineert hij met een fokwaarde van

na am

(1080 kg op 29 maanden). Zijn moeder behaalde eerder al mooie keuringsresultaten op keuringen in het Waalse Hollogne en Libramont. Waar conformatie vooral belangrijk is voor vleesveehouders die hun kalveren verkopen, is geboortegewicht eerder voor alle veehouders een aandachtspunt. Net als in de vorige publicatie is de fokwaarde geboortegewicht van Caiman de St. Fontaine (v. Vuiton) met 150 nog steeds te hoog. Ook Zenzoon Dali de Centfontaine opent met 133 vrij hoog op geboortegewicht, en dit in combinatie met een kortere drachtduur (97).

Aimable de la Claie Angora d’Ochamps* Armagnac de Steinbach* Artisan 7855 du Ronchy Azur de Wy Baigneur de Tohogne* Baloo de Valduc Bataillon de Belle Eau Bavard du Chateau Fallois Bienseant d’Hontoir Boy Scout P de Biourge Brillant de Roupage Caiman de St. Fontaine* Cupidon de Spy* Dali de Centfontaine Darius de Jauvelan* Dauphin de Centfontaine Debarde de Fooz Demi de l’Orgelot Desir de Nechin* Espoir d’Embise* Gavroche du Coin Général de l’Ecluse* Jacob v.h. Wallewerf* Lapsus de la Haie Madame* Macron van Willecomme Madras van Daisel Magnum v.d. Stokerij Mathys de Saile Mistral de Malaise Mong v.h. Caloenhof* Mustang v.d. Kerkenhofstede Nebuleux de Petit Brin New Jersey de Berligant Newman du Blanc Dos Number d’Izier* Objectif des Freines Optimiste de la Hasse* Ottoman de Maffe* Sinatra du Bois Remont Usinger 0871 de la Cleuzeur Verdun de Hotte

BBG BBCI GAB FAB BBCI GAB GAB BBG BBG FAB BBG GAB BBCI BBG GAB FAB BBCI BBCI BBG BBCI BBCI BBG GAB FAB GAB GAB BBCI FAB BBG BBG BBG GAB GAB BBG BBG BBG BBG FAB FAB FAB GAB FAB

Econome Oryx Jet-Set Orateur Trophée Idéfix Revers Ecuyer Hazard Tarzan Dehorner Sheriff Vuiton Grommit Zen Pivert G-Star Occident Destin Plombe Vidal Jet-Set Hazard Jackpot Nodule Wilmots Caramel Vidal Opercule Eclairant Hulk Selenium Glaieul Nevada Selenium Banjo Manitou Liberal Attribut George Clooney Jet-Set Labeur

76 101 87 104 123 96

73 110 106 94 79 91

121 114 94 87 90 125 106 97 86 98 95 99 96 102 104 97 89 117 93 108 103 113 78 99 89 87 91 102 88 103 62 107 99 71 118

133 102 92 90 150 110 133 106 103 99 70 94 103 104 102 87 82 91 106 101 120 96 84 113 93 86 105 65 87 75 101 99 95

100

116 96

105

107

123 91 132 122

107 82

104

123

122

106

110

92 109

103

Tabel 1 – Stieren met een eerste of tweede publicatie voor fokwaarden eerste bezoek (Elevéo, maart 2021, * = tweede keer gepubliceerd)

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-fokwaarden.indd 15

13-04-21 15:54

FOKWAARDEN BELGISCH WITBLAUW

naam

vader

Abruti du Bouchelet Abusif de l’Allemoine Acajou de Sberchamps Batman van Zeldonk Best du Bois de Virelles Blanc Dos du Bois-Brule De Bruyne du Soleil Désir de Nechin Diadème de Chardeneux Digital d’Embise Engin d’Hontoir Eureka de Waret l’Evêque Facho du Fond de Bois Guinness Et Boherard Harold des Amandiers Ideale Black Beard Pp Intrepide de Cras Avernas Jefferson de Dessous la Ville Kaukasus van Stavele Marlboro van Stavele Martini de Petit Brin Neptune d’Yvoir Nox de l’Orgelot Pythagore du Bois Remont Rocky des Peupliers Rufus van de Sijsloberg Séducteur des Croix-Dames Solway View Lucifer Storm van Krakehoeve Télénet du Cobut Vagabond du Grand Courty Vanadium d’Ochamps Vegas de Steinbach Veli du Blofagnu Vigneron de la Chevratte Vison de Renuamont

Résistant Sheriff Grommit Farouk Opaque Gouland Whisky Plombe Or Vidal Toscan Cactus Attribut Arlequin Brigadier Dehorner Nodule Larron Ultimo Occident Horoscope Ignorant Adajio Hulk Nelson Nayakou Occident Flat Out Spirit Casper Répute Liberal Hazard Niveau Magloire Plombe

BBG GAB GAB FAB BBCI BBG BBG BBCI GAB BBG GAB FAB GAB FAB BBCI BBG BBG BBG GAB BBG GAB FAB BBG FAB BBG GAB BBG BBG BBCI BBG BBG FAB BBCI GAB BBG GAB

conformatie

gewicht

gestalte

gewichtconformatie

80 107 111 84 105 97 118 93 104 105 107 113 113 94 96 58 113 90 109 103 101 88 95 86 96 100 112 73 110 111 110 96 112 81 106 99

105 76 87 95 124 82 101

123 83 88 118 113 86 91

101 94 106 95 135 93 123

86 81 93 105 92

100 97 108 123 112

111 98 84

96 89 97 101 93 109 95 116 92 117 109 96 99 112 103 111 106 100 91

96 106 112 97

89 100 97 99

105 102

104 104 96

60 91 105 101 127 95 93 120 93

73 75 123 104 139 108 104 119 101 117 108 104 90 113 122 127 104 107 119 111

Tabel 2 – Stieren met een eerste publicatie voor fokwaarden tweede bezoek (Elevéo, maart 2021)

naam

vader

fokwaarde karkasgewicht

Abruti du Bouchelet Best du Bois de Virelles Diadème de Chardeneux Digital d’Embise Kronos Martini de Petit Brin Rocky des Peupliers Tenor du Terril Vagabond du Grand Courty Vanadium d’Ochamps Vison de Renuamont

Resistant Opaque Or Vidal Bambin Horoscope Nelson Jackpot Répute Libéral Plombe

BBG BBCI GAB BBG BBG GAB BBG BBCI BBG FAB GAB

102 90 103 110 91 95 109 100 112 93 116

Tabel 3 – Stieren met een eerste publicatie voor fokwaarden karkas (Elevéo, maart 2021)

104 voor vitaliteit en voldoende drinkvermogen (98).

Positieve evolutie in ras In de publicatie voor tweede bezoek is de index gewicht-conformatie van Kaukasus van Stavele opvallend. Met een index van 139 is de Ultimozoon de hoogste nieuwkomer. Hij

combineert dit met een goede conformatie van 109 bij zijn dochters en met veel gewicht (127) en gestalte (109). Opvallend is dat de stier wel al fokwaarden voor tweede bezoek heeft, maar nog maar beperkt voor eerste bezoek. Kaukasus is gefokt door de familie Decroos uit Stavele en behaalde in 2017 een derde plaats op Agribex.

Indexen vinden? De Waalse fokwaarden zijn terug te vinden op de website van www.eleveo.be of op www.hbbbb.be. De Vlaamse fokwaarden en de bwb-index zijn te raadplegen op www. vereniging-crv.be of www.cooperatie-crv.nl

Ook Opaquezoon Best du Bois Virelles debuteert met 135 met een mooie index gewicht-conformatie. Zijn index is door zijn nakomelingen opgebouwd met een goede conformatie (105), veel gewicht (124) en gestalte (113). Anderzijds debuteert Best wel met een mindere fokwaarde voor karkasgewicht (90) op basis van zijn eerste mannelijke nakomelingen, wat resulteert in minder gewicht aan de haak. In zijn kielzog volgen twee stieren die al eerder van zich lieten spreken. De lange en fijne Vagabond du Grand Courty heeft met vader Reputé de juiste genen in zijn bloed. Zijn nakomelingen worden met een gewone conformatie geboren maar evolueren goed. Het resultaat is een index gewicht-conformatie van 127 met veel conformatie (110) en gewicht (112) en voldoende gestalte (97). Bovenal toont een fokwaarde karkasgewicht van 112 ook groeikracht tot aan de haak. De Bruyne du Soleil (v. Whisky) blinkt dan weer uit met een fokwaarde 118 voor conformatie bij tweede bezoek. Hij combineert dit met voldoende gewicht (101), met 91 fokwaarde is de maat voor zijn nakomelingen een klein aandachtspunt. Dat het merendeel van de nieuwe stieren in tabel 2 bovengemiddeld scoort op gewicht-conformatie, toont de focus van de sector op groeikracht in combinatie met bevleesdheid.

Digital verrast

Vison de Renuamont (v. Plombe) debuteert het sterkst in de publicatie met karkasfokwaarden. De Plombezoon doet dat met een fokwaarde van 116, de eerder vermelde Vagabond volgt in zijn kielzog met een fokwaarde van 112. Een opvallend, maar sterk debuut is er ook voor de bekende Digital d’Embise (v. Vidal). Met een fokwaarde van 110 levert hij bovengemiddeld zwaardere stieren, Gewicht en gestalte bleken nochtans eerder zijn aandachtspunten bij zijn fokwaarden bij tweede bezoek. Tot slot werden dankzij hun dna-analyse ook van net geen vijftig stieren nieuwe fokwaarden gepubliceerd voor de lineaire kenmerken. l

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-fokwaarden.indd 16

13-04-21 15:54

DE EERSTE KEUS VAN VLEESVEEHOUDERS

U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 7 mei of e-mail: advertenties@crv4all.com

20 ME I ECO N O MI E JOSKIN VEEWAGENS: HET ULTIEME IN DIERENCOMFORT De veewagens zijn ontworpen volgens de Europese normen voor het respect van de dieren en het grootste gemak en veiligheid voor de gebruiker De zijhekken zijn aan een vering gemonteerd en passen op alle oude en nieuwe

veewagens

Zijhekken naar keuze: • draaibaar • op rails • telescopisch

RDS MODELLEN: 5 TOT 9 M • • • • •

Volledig gegalvaniseerd of geverfd Bakbodem uit hars Vering van de dissel en de assen Vastgeschroefd trekoog naar keuze Gelijk met de grond

R MODELLEN: 5 TOT 6 M • Geverfde bak

groen

09B

joskin.com

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04_p17.indd 17

12-04-2021 12:20

INKUILEN

In zes stappen

naar een superkuil Nu de voorjaarszon het gras weer laat groeien, is het ook weer tijd om gras te gaan maaien en in te kuilen. Janine van den Belt van Groeikracht en Marijke Rijnsburger van De Samenwerking leggen stap voor stap uit hoe je van gras een superkuil kunt maken. TEKST GRIETJE DE VRIES

Bepaal wat voor kuil je wilt

Een goede kuil begint al ver voor de start met maaien. ‘Je moet weten wat voor kuil je wilt: heb je veel mais in het rantsoen, dan wil je meer eiwit in de graskuil. Heb je veel gras, dan wil je juist wat minder eiwit en meer energie in de kuil’, vertelt Janine van den Belt van adviesbureau Groeikracht. Vervolgens is het tijd om naar het grassenbestand en de bodem te kijken. ‘Hiervoor is de pH belangrijk, die bepaalt uiteindelijk de mineralenbenutting, en het klei-humuscomplex of CEC. Deze houdt nutriënten vast, het is een soort accu voor nutriënten die het gras kan benutten.’ Hoe groot deze accu is, en met welke nutriënten de CEC is opgeladen, is in een bodemanalyse te lezen. Die geeft ook inzicht in de pH en de beschikbaarheid van mineralen. Erg nuttig voor het vormen van de bemestingsstrategie. ‘In het najaar kun je kalk strooien om de pH van de bodem te verbeteren en denk bij de bemesting in het voorjaar ook aan voldoende zwavel’, adviseert Janine. ‘Je kunt nog zo mooi inkuilen, maar als je de basis niet op orde hebt, krijg je nooit de kuil die je graag wilt.’

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-Boerin achtergrond kuil.indd 18

12-04-21 15:50

Bepaal het ideale maaimoment

Na de bemesting is het zaak om goed in de gaten te houden hoe het gras groeit. Dit kan door elke week door het land te lopen om te kijken of het gras al klaar is om geoogst te worden. Let er ook op dat er geen molshopen in het gras zitten, schakel indien nodig mollenvangers in. De grond komt anders in het gemaaide gras terecht, wat niet goed is voor de kuil (meer hierover in stap 3). Volgens Marijke Rijnsburger van diervoedercoöperatie De Samenwerking moet je vooral je eigen plan aanhouden. ‘Laat je niet opjagen door buren die al aan het maaien zijn. Het kan zomaar zijn dat zij eerder hebben bemest. Als je te snel na het bemesten gaat maaien, kan het gras dat je oogst te veel eiwit bevatten’, vertelt Marijke. Als het gras echt zover is en het weerbericht een aantal droge dagen voorspelt en je met het loonbedrijf hebt afgestemd dat je wilt kuilen, dan wordt het tijd om de maaimachine aan de trekker te koppelen.

Stel de machines juist af

Voor je de maaimachine op het gras laat zakken, is het goed om even te controleren hoe de machine staat afgesteld. ‘Je kunt het beter niet te kort maaien, voor een snelle hergroei van het gras en minder grond in de kuil kun je het beste op 7 cm maaien. De schudder en de hark kun je ook beter niet te laag afstellen, want ook hierdoor kan er grond in het gras terechtkomen’, vertelt Janine. In de kuil resulteert grond in ruwe as. Ruwe as in de kuil zorgt voor een minder smakelijk product en een slechtere conservering van de kuil. Hoe lang het gras na het maaien moet drogen, hangt volgens Janine af van de snede en van het weer. ‘Wij adviseren om de eerste snede in te kuilen met een drogestofgehalte van 40 à 50 procent. Als het gras fijn is, zoals in het voorjaar, dan mag het gras best iets droger worden ingekuild. Structuurrijk gras daarentegen kan juist wel wat natter ingekuild. Dan wordt het gras vast voorverteerd in de kuil, zodat de koe het gras ook beter kan verteren.’

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-Boerin achtergrond kuil.indd 19

12-04-21 15:50

INKUILEN Rijd het gras goed vast

Als het gras droog genoeg is, is het tijd om het gras tot een kuilbult te rijden. Een heel belangrijk proces, want door het gras aan te rijden gaat de zuurstof eruit. ‘Dat is essentieel, want om het gras te conserveren moeten anaerobe bacteriën suiker omzetten in zuren. Dat doen deze bacteriën alleen in een zuurstofarme omgeving. Als er wel zuurstof in de kuil zit, dan gaan aerobe bacteriën aan het werk met de eiwitten en suikers in het gras en kunnen er schimmelplekken ontstaan’, vertelt Janine. Dit is niet goed voor de voederwaarde van de kuil en de koeien vinden het ook minder lekker. Om broei te voorkomen bestaan er ook inkuilmiddelen, die ervoor kunnen zorgen dat het conserveringsproces sneller plaatsvindt. ‘Bij sommige snedes, afhankelijk van het drogestofpercentage en het suikergehalte, kun je een bacteriecultuur toevoegen, zodat de kuil een vliegende start heeft met conserveren’, aldus Janine. ‘Maar niet alles werkt voor elke snede, dus beoordeel goed wat voor gras je hebt en indien nodig welk inkuilmiddel nuttig kan zijn.’ Ook volgens Marijke is de kuil stevig aanrijden een cruciaal onderdeel van het inkuilproces. ‘Let er ook goed op dat de randen van de kuil goed aangereden worden. Dat is lastiger om te doen, maar wel belangrijk. In de praktijk zien we daarom dat vooral aan de randen wel eens broei of schimmel voorkomt.’

Dek de kuil goed af

Nadat de kuil goed is aangereden, moet wat Janine betreft zo snel mogelijk het plastic erover. ‘Gisten en schimmels hebben niet veel tijd nodig om zich te manifesteren, dus met afdekken wachten tot de volgende dag is geen goed idee. Meteen goed afdekken maakt echt een groot verschil.’ Ga ook niet aan de gang met oud landbouwplastic, is Marijkes tip. ‘Gebruik altijd nieuw en schoon plastic, op oude stukken kan heel goed schimmel zitten. Zelf vind ik het ook goed werken om onder het plastic krimpfolie te gebruiken, dat sluit de kuil mooi luchtdicht af.’ Zorg er met zand, zandzakken of banden voor dat het plastic niet kan verschuiven en de kuil is klaar! ‘En na al dat werk heeft iedereen natuurlijk wel een koel biertje verdiend’, lacht Marijke.

Laat de kuil niet bederven

Na minimaal zes weken kan de kuil gevoerd worden. Ideaal is pas na drie maanden, maar dat is in de praktijk niet altijd haalbaar. ‘Het openen van de kuil is een van mijn favoriete momenten van het jaar’, vertelt Marijke enthousiast. ‘Zodra je een pluk kuil in je handen hebt en je ruikt de lekker zoete geur, dan weet je dat de kuil goed gelukt is en het werk niet voor niets was.’ In de tijd dat je de kuil voert, is het ook nog opletten. De kuil is wel geconserveerd, maar zodra er lucht bij komt, kan er ook weer broei in komen. ‘Een belangrijke tip om te voorkomen dat de kuil bederft, is om de voersnelheid hoog te houden’, zegt Janine. ‘Dan is de kuil opgevoerd voordat schimmels een kans krijgen. Dat lukt het beste door de kuil niet hoog maar lang te maken, of door een extra kuilbult te maken.’

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-Boerin achtergrond kuil.indd 20

12-04-21 15:50

CRVCOÖPERATIENIEUWS

Verbinding met jonge boeren is toekomst van CRV ‘Het was voor mij een eer om het officiële startschot te mogen geven voor Young CRV. Jonge veehouders zijn de toekomst van de sector en jonge veehouders zijn de toekomst van CRV. We staan samen voor de mooie uitdaging om een groeiende wereldbevolking te voeden. De omgeving vraagt erom dat op een duurzame en maatschappelijk gewenste manier te doen. En veehouders moeten hier ook een goed economisch rendement uit halen. CRV kan met hoogwaardige genetica een belangrijke bijdrage leveren aan deze uitdagende toekomst. Daarbij kunnen we veehouders met de juiste informatie helpen om

de bedrijfsvoering verder te verbeteren. Wat veehouders en CRV bindt, is plezier in het werken met koeien. Ik ben dan ook heel blij met het initiatief voor de oprichting van Young CRV. Het geeft ons de kans om samen dingen te doen die we leuk vinden en ons met elkaar te verbinden. Het is voor CRV belangrijk dat we weten wat jonge boeren bezighoudt en we laten graag zien waar wij mee bezig zijn. Zo blijven jonge boeren en CRV in verbinding. En dat is van groot belang voor de toekomst van coöperatie en bedrijf.’ Angus Haslett, CEO van CRV

Nieuwe stalnamen Nevenstaande aanvragen voor stalnamen zijn in het laatste kwartaal van 2020 bij CRV binnengekomen. Als veertien dagen na publicatie geen bezwaren tegen deze stalnamen zijn ingediend, krijgen ze de officiële status.

stalnaam

naam

woonplaats

Turnserhoeke Simons De Groote Weede De Wulp Fort Hooglaar

mts. P. en M. Dijkstra vof Simons-Schoenmakers A. J. ter Wee A. Bloemendal L. F. Wurfbain mts. Van Loenhout-Jansen

Tirns Vught Ruinen Ruurlo Brummen Prinsenbeek

Terugkijken webinar genoomfokwaarden Aansluitend aan de startbijeenkomst organiseerde Young CRV een webinar voor vleesveehouders. Hierin vertelde Ruben Bonne,

productmanager Belgisch witblauw, over genoomfokwaarden voor het witblauwras. De webinar werd geleid door Jasmien Lemaire.

De webinar is terug te zien op: www.cooperatie-crv.nl/cooperatie/ het-startschot-is-gegeven-we-gaan

Young CRV is van start: meld je aan! Op 8 april is het startschot gegeven voor Young CRV. Deze nieuwe club biedt jongeren met interesse in de rundveehouderij de mogelijkheid om te leren en te netwerken. Bovendien krijgen de leden van Young CRV leuke voordelen van CRV. Behalve leerzaam is Young CRV ook leuk. Zodra het weer kan, zullen er activiteiten worden georganiseerd om

elkaar te ontmoeten en dan natuurlijk het liefst tussen de koeien! Het lidmaatschap van Young CRV staat open voor iedereen tussen de 16 en 36 jaar met interesse in de rundveehouderij. Leden hoeven niet op een rundveebedrijf te wonen of werken en het lidmaatschap is gratis. Aanmelden kan op: www.cooperatie-crv.nl/young-crv

Fons Kersten vicevoorzitter Coöperatie CRV Het hoofdbestuur van de coöperatie CRV heeft Fons Kersten verkozen tot vicevoorzitter. Hij volgt Wietse Duursma op, die onlangs het voorzitterschap overnam van Peter Broeckx. De 51-jarige Kersten is sinds 2012 lid van het hoofdbestuur en de raad van commissarissen van CRV. Hij heeft samen met de familie Van Lipzig in Velden een melkveebedrijf met 375 koeien en 250 stuks jongvee en

zuivelverwerking en samen met zijn vrouw Yvonne een vergaderlocatie in Sevenum. Kersten is ook lid van de raad van commissarissen van AB Werkt Zuid-Nederland. Kurt Faes is voorzitter geworden van de raad van bestuur van CRV Vlaanderen vzw, Luc Reijnders is vicevoorzitter. Daarnaast hebben vleesveehouder Marc Raemdonck en melkveehouder Pascal Devos zitting in dit bestuur.

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-CRV cooperatienieuws.indd 21

14-04-21 10:52

SERIE CRV INTERNATIONAAL

Van het grootste ki-station in Zuid-Amerika tot een TPI-fokprogramma in Noord-Amerika, van stieren met een mix van holstein- en jerseybloed in Nieuw-Zeeland over belangrijke vleesrassen in Brazilië tot de dubbeldoel-fleckviehstieren in Centraal-Europa. Ook de buitenlandse markten van CRV leveren een belangrijke bijdrage aan de omzet van het bedrijf. In een serie stelt VeeteeltVlees ze één voor één voor. Voor het eerste deel reizen we af naar Zuid-Amerika.

deel 1 deel 2 deel 3 deel 4 deel 5

Brazilië Oceanië Verenigde Staten Centraal-Europa Emerging markets

Braziliaanse ki-markt groeit in sneltreinvaart Stieren die in de buitenlucht staan, een inseminatiegraad van 22 procent en een ki-markt die in een jaar tijd met ruim 30 procent groeide. De Braziliaanse vestiging van CRV heeft te maken met heel andere omstandigheden dan die in Nederland en Vlaanderen. De hoogste tijd voor een kennismaking.

e groeicijfers klinken imponerend. In het boekjaar 2018-2019 groeide de Braziliaanse ki-markt met 19 procent. Maar dat is nog niks vergeleken met het boekjaar 2019-2020: toen dijde de ki-markt met nog eens 31 procent uit tot een omvang van zo’n 22 miljoen doses. Voor Nederlandse en Vlaamse begrippen zijn het duizelingwekkende getallen. Ook de ZuidAmerikaanse vestiging van CRV profiteerde van die sterk gestegen vraag. ‘We hebben jaren rode cijfers geschreven in Brazilië’, zegt Rudi den Hartog, die er sinds twee jaar de scepter zwaait. ‘Maar afgelopen jaar heeft CRV hier voor het eerst in jaren positief gedraaid.’ Vleesvee is duidelijk de aanjager van die klinkende getallen. De inseminatiemarkt voor melkvee breidde afgelopen jaar met zo’n 10 tot 12 procent uit. De groei bij vleesvee lag beduidend hoger. Den Hartog hoeft niet lang te zoeken naar een verklaring daarvoor. ‘Vanwege de uitbraak van varkenspest in China in 2018 is de vraag naar varkens- en kippenvlees uit Brazilië enorm toegenomen. In het kielzog daarvan groeide ook de vraag naar rundvlees. De vleesprijzen zijn flink gestegen, wat ondernemers stimuleerde om uit breiden.’

Grond, zon, licht en water Die ruimte is er volgens Den Hartog ook in Brazilië, dat nu al wereldwijd de grootste exporteur van rundvlees is met zo’n 2,3 miljoen ton vlees op jaarbasis. ‘We hebben meer dan voldoende grond, zon, licht en water. Het klimaat zorgt ervoor dat we jaarlijks drie gewassen kunnen verbouwen. In januari gaat de soja van het land, daarna zaaien we op hetzelfde perceel mais en tropisch gras in.

Bij een goed management zijn er eigenlijk geen grenzen, maar mensen moeten wel willen investeren.’ Den Hartog wijst op de 200 miljoen hectare grasland die Brazilië rijk is. ‘Ongeveer 130 miljoen hectare daarvan bestaat uit oud grasland dat slecht wordt bemest. Met de juiste bemesting en nieuwe rassen kan tropisch gras hier 8 tot 10 centimeter per dag groeien. Nu produceren we in Brazilië 67 kilogram vlees per hectare per jaar. Dat kan gemakkelijk verdrie- of verviervoudigen’, meent de Nederlander, die al 37 jaar in Brazilië woont.

Inseminatiegraad: 22 procent Van grote bedrijven met 50.000 stuks vleesvee tot kleine bedrijven met 10 tot 20 melkkoeien; de variatie in bedrijven is groot in Brazilië. ‘Het gros van de melkveebedrijven heeft zo’n 300 tot 500 koeien. De meeste vleesveehouders hebben 3000 tot 5000 stuks vleesvee’, weet Den Hartog. Samen hebben ze zo’n 214 miljoen runderen. Vleesvee neemt van de Braziliaanse veestapel ruim driekwart voor rekening; bijna een kwart komt op het conto van melkvee. Maar de inseminatiegraad is laag: slechts 22 procent van de vrouwelijke dieren in de vruchtbare leeftijd wordt geïnsemineerd. Bij melkvee ligt dat percentage zelfs nog iets lager. ‘Ook daar ligt dus nog een enorm potentieel’, geeft Den Hartog aan. ‘We overwegen nu om weer inseminatiecursussen aan te bieden. We moeten veehouders leren insemineren, anders gaan we niet groeien.’ Het insemineren verloopt in Brazilië anders dan Nederlandse en Vlaamse melkveehouders gewend zijn. Met hormoonbehandelingen synchroniseren veehouders de tocht van de koeien. Vervolgens kunnen ze de dieren in

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-serie CRV internationaal 1.indd 22

12-04-21 16:52

aantal inwoners: 210 miljoen oppervlakte: 8,5 miljoen vierkante kilometer (240 x Nederland) aantal stuks vleesvee: 164 miljoen aantal stuks melkvee: 50 miljoen

een kort tijdsbestek insemineren. ‘Zeker op grote vleesveebedrijven met duizenden hectares is dat een uitkomst’, vertelt Den Hartog. ‘Daar is het eenvoudiger om alle koeien bij elkaar te brengen dan om ze individueel ertussenuit te halen om ze te insemineren.’

500 stieren in de buitenlucht Dat de ki-markt in Brazilië groeit, merkt Den Hartog het best aan het eigen ki-station Bela Vista. ‘Er is afgelopen jaar een explosieve groei geweest van stieren waar sperma van wordt gewonnen. Er staan nu op Bela Vista 180 stieren meer dan een jaar geleden rond deze tijd.’ Bela Vista is het paradepaardje van CRV in Zuid-Amerika. Het hypermoderne ki-station ligt in Botucatu in de staat São Paulo in het zuiden van Brazilië, op zo’n drie uur rijden van het kantoor van CRV in Sertãozinho. Het 130 hectare grote terrein ligt op 1100 meter hoogte. ‘Vooral voor de angusstieren is dat prettig. Die gedijen beter in een wat minder heet klimaat’, geeft Den Hartog aan. Ook vanwege de geïsoleerde ligging – in de wijde omgeving is geen melkvee- of vleesveebedrijf te bekennen – koos CRV voor deze locatie. Het terrein is 130 hectare groot, zodat de fokkerijorganisatie ook haar eigen ruwvoer kan produceren. Op het in 2017 geopende ki-station is plek voor zo’n 500 stieren. Er lopen holsteins, maar ook de tropische melkveerassen gir en girolande en vleesveerassen als nelore en angus zijn vertegenwoordigd. In de buitenlucht hebben ze elk een eigen veldje inclusief een afdakje. Geasfalteerde paden leiden de stieren naar een overdekte spermawinhal, waar dagelijks zo’n 75 tot 80 stieren springen.

vleesproductie per jaar: 10,2 miljoen ton per jaar aantal slachtingen per jaar: 40 miljoen inseminatiegraad: 22 procent jaarlijkse afzet CRV Brazilië: 2,4 miljoen doses jaarlijkse export CRV Brazilië: 130.000 doses

Via een ondergronds pneumatisch systeem gaan de geproduceerde rietjes rechtstreeks naar het laboratorium.

Grootste ki-station in Zuid-Amerika Afgelopen jaar produceerde Bela Vista meer dan 4,1 miljoen rietjes. ‘Van elke drie in Brazilië geproduceerde rietjes komt er één hier vandaan’, klinkt Den Hartog trots. ‘Bela Vista is het grootste ki-station van Zuid-Amerika.’ De rietjes zijn niet alleen voor eigen gebruik. Ongeveer 45 procent komt voor rekening van CRV, dat zelf zo’n 180 tot 200 stieren gestald heeft in Botucatu. Ook ki-organisaties als Select Sires, ABS, Alta en Semex laten sperma van hun stieren winnen op Bela Vista. ‘Vaak gaat het dan om stieren waarbij het produceren van sperma niet vanzelf gaat. Hier lukt het dan vaak toch’, geeft Den Hartog aan. Ook grotere melkvee- en vleesveebedrijven kloppen bij Bela Vista aan om sperma van hun stieren te laten invriezen.

Op naar 7,5 miljoen rietjes Bij 4 miljoen rietjes blijft het niet, als het aan Den Hartog ligt. ‘In drie jaar tijd willen we groeien naar een productie van 7,5 miljoen rietjes’, zo ontvouwt hij de ambitieuze plannen. Afgelopen jaar kwamen er al 75 veldjes bij voor stieren, maar dat aantal moet in de ogen van Den Hartog nog verdubbelen. Ook staat de bouw van een tweede spermawinhal op het programma. Met die opschaling hoopt Den Hartog ook de spermaafzet van CRV zelf te vergroten. Afgelopen jaar zette CRV 2,4 miljoen doses af, maar met dat aantal is de managing director nog niet tevreden. ‘We moeten zo snel mogelijk naar 3 miljoen rietjes. Maar uiteindelijk wil ik naar

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-serie CRV internationaal 1.indd 23

12-04-21 16:52

SERIE CRV INTERNATIONAAL

6 miljoen, met vleesvee als belangrijkste afzetkanaal.’ Vleesvee heeft nu een aandeel van 75 procent in de Braziliaanse inseminatiemarkt, evenredig verdeeld tussen nelore en angus. Dat laatste ras wordt ook veel gebruikt om te kruisen met nelore, sinds jaar en dag het grootste vleesras in Brazilië. ‘Het angusras is gewild, omdat de dieren sneller groeien en het vlees meer gemarmerd is’, weet Den Hartog. ‘Het afmesten bij nelores duurt juist heel lang, maar ze zijn wel beter opgewassen tegen de omstandigheden in Brazilië. Het kruisen van deze rassen is daarom populair. Ook bij de tropische melkveerassen zien we een toename van het kruisen met angusstieren.’

Geen eigen fokprogramma’s In de export speelt vleesvee eveneens een voorname rol. CRV exporteert vanuit Brazilië jaarlijks zo’n 130.000 doses per jaar. Het streven is dat binnen vijf jaar te verdrievoudigen tot zo’n 500.000 doses. ‘Sperma van neloreen angusstieren kunnen we goed afzetten in omringende landen, terwijl we sperma van de tropische rassen gir

en girolande exporteren naar landen als Ecuador, Colombia en Guatemala.’ Eigen fokprogramma’s heeft CRV in Brazilië niet, niet voor holsteins en de tropische melkveerassen, maar evenmin voor de vleesveerassen. ‘We contracteren stieren bij fokkers. Voor holsteins zijn we afhankelijk van de stieren uit het TPI- en NVI-programma. Er is hier best een goede markt voor NVI-stieren, maar negentig procent van de Braziliaanse holsteinmarkt is Amerikaans.’ Een groeiende trend in Brazilië is ook de inzet van embryo’s. ‘Veehouders ontdekken dat ze op deze manier nog sneller vooruit kunnen gaan. Ik ken een melkveebedrijf dat door de inzet van embryo’s in korte tijd gegroeid is naar een productie van 21.000 kilogram melk en dat naar 60.000 kilogram melk per dag wil’, aldus Den Hartog. Het zijn niet alleen de melkveehouders die kansen zien in de inzet van embryo’s. ‘We zien een tendens dat ook vleesveehouders steeds vaker embryo’s inzetten. Zij zien meerwaarde in een uniforme vleesproductie. Er zijn bedrijven die 5000 tot 10.000 embryo’s per jaar inzetten.’ l

Wellington Bino: ‘We moeten ons als sector blijven ontwikkelen’ De Braziliaanse vleesveehouder Wellington Bino houdt 750 nelores op 350 hectare in Bragança Paulista. Jaarlijks mest hij 100 dieren af met een geslacht gewicht van gemiddeld 285 kg. ‘We kozen nelores vanwege de levensduur, de vruchtbaarheid, het vermogen om zich aan de omgeving aan te passen en de economische opbrengst’, geeft Bino aan. ‘Nelore is daarnaast een ras dat je ook gemakkelijk met andere rassen kunt kruisen.’ Bino streeft ernaar hoogwaardige nelores te fokken. ‘Voor vervanging van de veestapel willen we vroegrijpe vrouwelijke dieren fokken. Daarnaast willen we graag fokstieren afleveren. De stieren die niet als fokstier wor-

den ingezet, proberen we op zo jong mogelijke leeftijd slachtrijp te maken.’ De Braziliaanse veehouder synchroniseert de tocht van zijn veestapel, zodat hij zoveel mogelijk dieren tegelijk kan insemineren. ‘We hebben een inseminatieseizoen van 100 dagen. De koeien worden maximaal drie keer geïnsemineerd en afgelopen jaar was aan het eind van dat seizoen 96,4 procent van de dieren drachtig.’ Bino ziet de toekomst van de vleesveehouderij rooskleurig in. ‘Ik geloof sterk in de vleesveehouderij. Maar we moeten wel opletten dat we ons als sector blijven ontwikkelen. Stilstand is achteruitgang.’

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-serie CRV internationaal 1.indd 24

12-04-21 16:52

CRVNIEUWS

Bwb-proefstier Chasseur de Way ki-code 945125 geboren: 18-06-2018

verkoper:

Alain Boclinville en Annick Marot, Bonsin

schofthoogte: 140 cm (+2) 29 mnd.

fokker:

Philippe Rabeux, Beauraing

gewicht:

haarkleur:

blauw & wit

Schofthoogte 83,00

1010 kg 29 mnd.

Chasseur werd aangekocht na één seizoen dekdienst bij het bedrijf van Alain Bocinville in Bonsin. De verwachtingswaarden van Chasseur zijn veelbelovend. Met Jackpot en Sauveur heeft hij pure economie in zijn bloedlijn.

35 cm op 29 mnd. Besp. Type Beenwerk 90,80 83,70 69,00

Alg. voorkomen 85,00

Eindbeoordeling 88,20

BRUEGEL D’AU CHÊNE

BIJOUTIER DE ROUPAGE

SULTANE DE ROUPAGE RIVERAIN DE WIHOGNE

JACKPOT TER REYBROECK 98 / 90 / 83 / 88 / 80 / 89 NARCISSE DE WIHOGNE

THEORIE DE WIHOGNE ADAJIO DE BRAY

DEPUTÉ DU PONT DE MESSE URBAINE DU PONT DE MESSE

FORCE DE WAY 80 / 88 / 84 / 82 / 80 / 87

SAUVEUR DE MONIN CHAPELLE DANOISE DE WAY

Norman: 697 kilo

ACROPOLE DE WAY

Vleesveesector in Agribizz

In het maartnummer van VeeteeltVlees stond bij de proefstier Norman van de Zighoeve een foutief gewicht vermeld. Op een leeftijd van 18 maanden woog Norman 697 kilo.

De televisiezender PlattelandsTV besteedde in het programma Agribizz onlangs uitgebreid aandacht aan de Vlaamse vleesveehouderij, in het bijzonder de Belgisch-witblauwfokkerij. In de studio van Agribizz praatte Jan de Keyser, directeur agri van BNP Parisbas Fortis België,

met Michaël Gore van de Federatie van het Belgische vlees (Febev) en Simon Noppen, directeur van de Belgian Blue Group (BBG). De uitzending is terug te zien via: www.plattelandstv.be/videos/boerenstebuiten/agribizz-de-vleesveesector

Bwb-proefstier Cachemire de Dessous la Ville ki-code 945128 geboren: 23-07-2019

verkoper:

schofthoogte: 133 cm (+7) 18 mnd.

fokker: idem

gewicht:

haarkleur:

Schofthoogte 93,00

749 kg 18 mnd.

Bruno Strepenne, Ste-Marie-Chevigny blauw & wit

35 cm op 18 mnd. Besp. Type Beenwerk 90,33 86,71 94,00

Alg. voorkomen 85,00

GROMMIT HOF TER ZILVERBERG

Cachemire is misschien wel de verbeterde versie van zijn vader. Hij is super correct, heeft veel maat en gewicht en een afwijkender bloedlijn. Daarbij is hij afkomstig van hetzelfde bedrijf als Titane en Jefferson. Cachemire is een stier die kansen verdient in uw fokkerij.

Eindbeoordeling 90,76

ADAJIO DE BRAY CLAVER HOF TER ZILVERBERG INDIANA DU MONT

FUTÉ 78 / 90 / 86 / 88 / 85 / 89 AUTORITÉ DE SOMME

MAJORITÉ DE CENTFONTAINE INCOMPRIS D’YVOIR

LARRON D’YVOIR IDÉE D’YVOIR

9115 DE DESSOUS LA VILLE 80 / 87 / 85 / 94 / 80 / 87

JACKPOT TER REYBROECK PRIORITÉ DE DESSOUS LA VILLE

JOUBARDE DE DES. LA VILLE

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-CRV nieuws.indd 25

13-04-21 15:56

VOERWIJZER

Aan de hand van praktijkcases schrijven verschillende voeradviseurs van Aveve (België) en Agrifirm (Nederland) over rantsoenen in de vleesveehouderij. Deze editie beschrijft Gregory Antrop van Aveve onder andere het verschil tussen dent- en flinttypes mais.

Variatie in maiskuilen

aiskuil is al sinds jaar en dag het belangrijkste ruwvoeder in de meeste afmestrantsoenen bij vleesvee. In afmestrantsoenen is de waarde van totaal zetmeel én bestendig zetmeel zeer belangrijk. De variatie op deze parameters is groot: vooral ras, type, rijpheidsstadium en inkuilduur hebben een duidelijk effect op de zetmeel- en voederwaarde.

Dent- en flinttypes Kiest de veehouder voor een kuilmaisras dat vooral massa geeft, dan zal het zetmeelgehalte per kilogram

droge stof lager liggen dan wanneer de veehouder kiest voor een dubbeldoelras met meer nadruk op een hoog kolfaandeel. Mais kent veel verschillende types. Eén heel groot en opvallend verschil bestaat er tussen denttypes en flinttypes. Flinttypes vertonen een ronde, glazige korrel en denttypes een platte korrel met zachtere korreltextuur en een putje bovenaan in de korrel bij het afrijpen. In onze streken werden tot voor kort bijna alleen flinttypes verbouwd. Denttypes hebben een hoger opbrengstpotentieel, zowel in de totale plant als in

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-voerwijzer.indd 26

12-04-21 15:48

DE CIJFERS

inkuilduur

percentage bestendig zetmeel droge maiskuil (> 38% ds)

percentage bestendig zetmeel natte maiskuil (< 33% ds)

35 31 29 23

29 25 22 19

2 maanden 4 maanden 6 maanden 8 maanden

Tabel 1 – Invloed van de inkuilduur op het aandeel bestendig zetmeel bij een droge en een natte maiskuil (bron: ILVO)

Na het inkuilen van de mais komt een fermentatieproces op gang, dat de kuil na ongeveer 6 tot 8 weken stabiel en verteerbaar maakt. Het fermentatieproces gaat nadien in een rustiger tempo

verder, waarbij het zetmeel steeds onbestendiger en dus meer pensafbreekbaar wordt. De snelheid van afname in het bestendig zetmeel is groter bij een lager percentage droge stof (ds).

Bestendig zetmeel Zetmeel is een belangrijke energiebron. Een deel van het zetmeel is pensbestendig en een deel onbestendig. Bestendig zetmeel is het gedeelte dat niet in de pens wordt afgebroken, maar door enzymen wordt verteerd in de dunne darm van het rund. Bij die afbraak van bestendig zetmeel ontstaat

glucose, een directe energiebron voor het dier. Het rendement van de zetmeelvertering op darmniveau is goed. Wanneer de dunne darm echter overvoerd wordt met bestendig zetmeel, zal het zetmeel het rund onverteerd verlaten en als deeltjes in de mest terug te vinden zijn.

Flinttype mais vertoont een ronde, glazige korrel

Denttype mais heeft een platte korrel en een putje bovenaan in de korrel

Hoe rijper en droger de maiskuil, hoe hoger het percentage bestendig zetmeel

de zetmeelopbrengst. Denttypes zijn ook beter bestand tegen de droogte. Voedertechnisch zit het verschil vooral in bestendigheid van het zetmeel: flinttypes bevatten meer bestendig zetmeel, terwijl denttypes onbestendiger en bloemiger zijn en dus sneller zullen verteren. In de hedendaagse rassen wordt er veelal een combinatie gemaakt tussen de verschillende types.

Afrijping en inkuilduur Het rijpheidsstadium van de maisplant en -kolf heeft invloed op de bestendigheid van het zetmeel. Hoe

rijper en dus hoe droger de maiskuil, hoe hoger het percentage bestendig zetmeel. Na het inkuilen van de mais komt een fermentatieproces op gang, dat de kuil na ongeveer 6 tot 8 weken stabiel en verteerbaar maakt. Het fermentatieproces gaat nadien verder, waarbij het zetmeel steeds onbestendiger en dus meer pensafbreekbaar wordt. Naarmate de kuil langer is ingekuild en zeker naar de zomer toe, neemt het risico op pensverzuring toe. Dat vraagt extra aandacht om het rantsoen te bufferen met structuur en eventueel toevoeging van natriumbicarbonaat en/of bufferende gisten.

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-voerwijzer.indd 27

14-04-21 12:11

PROFIEL WIETSE DUURSMA

Rationele denker wil

betekenisvol zijn naam Wietse Duursma leeftijd 41 woonplaats Bellingwolde opleiding has en Wageningen Universiteit bedrijf melkveebedrijf met 300 koeien, 150 stuks jongvee, 96 ha grond huidige bestuursfuncties voorzitter hoofdbestuur en raad van commissarissen CRV, NRMvoorzitter, regiobestuurder LTO Noord vorige bestuursfunctie vicevoorzitter hoofdbestuur en RvC van CRV vanaf 2013, lid CRV-jongerenraad burgerlijke staat getrouwd met Evelien Kooman, drie kinderen

Met zijn 41 jaar is de nieuwe CRV-voorzitter, Wietse Duursma, een jonge bestuurder met toch al de nodige ervaring. Ook buiten CRV wil hij zijn bijdrage leveren. ‘Er is meer dan zijn boerderij in Bellingwolde.’ TEKST JAAP VAN DER KNAAP

et is nog donker als Wietse Duursma de koeien opjaagt uit hun ligboxen. Voor de melkveehouder uit Bellingwolde is het opdrijven van de koeien in alle vroegte dagelijkse kost. Het zorgt er niet alleen voor dat de medewerkers vlot kunnen starten met het melken van de 300-koppige melkveestapel, maar het geeft Duursma ook de mogelijkheid om praktische zaken nog even door te spreken met zijn medewerkers. Daar is overdag dikwijls

geen gelegenheid voor, omdat veel van Duursma’s tijd opgaat aan bestuurlijke overleggen en belafspraken. En dat vergaderen – ook al is het nu veel online – is niet minder geworden sinds hij de voorzittershamer van CRV recent overnam van Peter Broeckx. Met de aanstelling van Duursma heeft veeverbeteringsorganisatie CRV een 41 jaar jonge voorzitter, die toch al acht jaar actief is in het hoofdbestuur. ‘Ik herinner me dat zijn leeftijd een discussiepunt was, maar we waren het snel unaniem eens dat Wietse de juiste man was.’ Melkveehouder Leen

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-profiel Duursma.indd 28

14-04-21 11:03

Roseboom uit Borger was als voorzitter van de sollicitatiecommissie betrokken bij de voordracht van Duursma voor het hoofdbestuur van CRV in 2013. ‘Wietse was zelfverzekerd, ambitieus en een snelle denker. We kenden hem vanuit de CRV-jongerenraad en we zochten bewust naar een jong iemand. Voor CRV is het niet goed als je een hoofdbestuur hebt met allemaal personen van hetzelfde kaliber’, zo motiveert Roseboom de voordracht van de toen pas 33-jarige Duursma. ‘We voorzagen dat veel op de organisatie af zou komen vanwege internationalisering en de opmars van dataverzameling. Dan kon Wietse wel eens de juiste man op de juiste plaats zijn.’

Trienke Elshof: ‘Wietse was geraakt door de boosheid van boeren. Daar wilde hij iets in betekenen’ regelmatig met Duursma, die vanuit CRV de taak als NRM-voorzitter op zich had genomen. ‘We spraken elkaar een aantal keer over het showreglement. We wilden daarin samen optrekken, omdat de wereld van showfokkers klein is’, aldus Puttenstein. Hij noemt Duursma vooruitstrevend. ‘Van hem hoeft iets niet bij het oude te blijven omdat het altijd zo gedaan is. Hij stond ook open voor kritiek, want niet altijd hadden we dezelfde mening. Maar uiteindelijk nam hij altijd wel een besluit.’

Kastanjes uit het vuur Duursma maakte zich het besturen van een internationale organisatie al snel eigen en maakte indruk, zo merkte mede-hoofdbestuurslid Fons Kersten. ‘Wietse is integer. Hij is doordacht in zijn opmerkingen en werkt naar een doel toe. Hij neemt graag beslissingen en probeert ook mensen mee te nemen in het proces. Dat is vooral bij lastige besluiten erg belangrijk.’ Duursma vindt het zelfs uitdagend om de kastanjes uit het vuur te halen, zo vertelde hij in 2016 aan Veeteelt. Een mooi voorbeeld daarvan is het samenvoegen van de fokkerijraad en de inforaad tot de CRV-adviesraad. ‘Die samenvoeging betekende een gedwongen afscheid van een aantal veehouders die soms al jaren met passie en trots bij de raden betrokken waren. Maar Wietse was heel transparant in de stappen die er genomen werden. Hij nam de tijd voor mensen en meningen, maar had zelf wel heel nadrukkelijk het doel voor ogen’, zo analyseert Kersten. Het woord ‘rationeel’ valt veelvuldig als er gevraagd wordt naar een karaktereigenschap van Duursma. ‘Hij is rationeel, maar hij begrijpt de emoties die er spelen in de fokkerij, zeker in de keuringswereld, heel goed’, zo ervaarde Hans Puttenstein. Als voormalig voorzitter van de HHH-vereniging overlegde Puttenstein

Leren om politiek te bedrijven Dat Duursma een einddoel voor ogen heeft, herkent ook Geert-Jacob van Dijk. Namens melkwinningsspecialist DeLaval zit hij in het NRM-bestuur. ‘Alle NRM-participanten willen van de NRM een mooi koeienfeest maken. Maar omdat de groep zo verschillend is, heeft iedereen daar wel eigen ideeën over en er spelen diverse belangen. Wietse geeft ruimte voor die ideeën, maar zorgt er uiteindelijk wel voor dat de neuzen dezelfde kant op staan.’ Teruglopende inkomsten bij de NRM voerden de druk over de toekomst van het evenement de afgelopen jaren op. ‘Je merkt dat Wietse toekomstplannen wil uitwerken, vooruit wil. Hij is daarin transparant en daarom lukt het hem om al die verschillende partijen steeds mee te krijgen.’ Maar dat de weg naar het doel niet altijd rechtstreeks kan, of de beste manier is, dat heeft Duursma wel moe-

1 Wietse Duursma overhandigt prijzen tijdens de NRM in zijn functie als NRM-voorzitter

2 De veestapel met het prefix Borderview bevat zowel rood- als zwartbonte dieren

3 Peter Broeckx overhandigt Wietse Duursma de voorzittershamer voor het standbeeld van Sunny Boy

4 Het melkveebedrijf van Duursma heeft zich de afgelopen tien jaar flink ontwikkeld

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-profiel Duursma.indd 29

14-04-21 11:03

PROFIEL WIETSE DUURSMA

Pieter van Goor: ‘Wietse is erg nieuwsgierig. Hij is niet bang iets nieuws te proberen’ ten leren, zo is de ervaring van Trienke Elshof. Elshof is voorzitter van het bestuur regio Noord van LTO Noord. Anderhalf jaar geleden meldde Duursma zich aan als regiobestuurslid. ‘Hij meldde zich puur vanuit intrinsieke motivatie. Hij was zo geraakt door de boosheid van demonstrerende Groningse boeren, daar wilde hij iets in betekenen. Hij wil van meerwaarde zijn. Maar hij kreeg al snel in de gaten dat om van A naar B te komen, je soms eerst via C weer terug naar A moet, om het einddoel te behalen. Dat was een mooie uitdaging, waar hij vol in ging.’ Politiek bedrijven moet je leren, zo wil Elshof maar zeggen. ‘Wietse wil graag beslissen, hij is van nature een rationele denker. Maar in de politiek zijn er continu schuivende panelen, vandaag is weer anders dan gisteren. Wietse heeft ervaren hoe daarmee om te gaan door er recht op af te gaan.’ Elshof prijst hoe Duursma tot zijn standpunt komt. ‘Hij reflecteert regelmatig met anderen en stelt daarbij moeilijke, kritische vragen om zijn mening te vormen.’

Positief nieuws leren delen Dat rationele denken is ook juist Duursma’s kracht, vindt Erik Meuleman. Meuleman komt als voerspecialist bij Agrifirm al jaren bij Duursma en kent het bedrijf goed. ‘Wietse is veel van huis en hij stuurt zijn bedrijf veelal op basis van data. Dan helpt rationeel denken om de juiste keuzes te maken.’ Het bedrijf Borderview van Duursma is de laatste jaren fors gegroeid van 130 naar 300 koeien, waardoor er druk ligt om rendement te maken volgens Meuleman. ‘Wietse kan goed verbanden leggen. Daardoor kan hij heel goed beredeneren wat de invloed van een bepaalde keus is op het eindresultaat.’ Voor de dagelijkse werkzaamheden legt hij veel verantwoordelijkheid bij het personeel. ‘Hij zal niet tot in detail weten wat er nu voor het voerhek ligt, maar er ontgaat hem weinig. Hij houdt niet van verrassingen.’ Meuleman snapt dat mensen het woord rationeel gebruiken als karaktereigenschap van Duursma, maar kent ook een andere kant. ‘Er is meer dan de boerderij in Bellingwolde. Zorg hebben voor anderen, dat vindt hij echt belangrijk. Niet voor niets hebben ze naast de zorg voor hun eigen drie kinderen jarenlang pleegkinderen opgevangen. Dat komt echt niet alleen door zijn vrouw Evelien. Iets betekenen voor anderen is ook zijn eigen drijfveer.’ Evelien Duursma-Kooman heeft haar eigen bedrijf als coach en is onder meer politiek actief. Haar rol op het bedrijf is beperkt, maar Wietse bespreekt wel veel van zijn bestuurswerk en werk op het bedrijf met haar en laat zich graag door haar spiegelen. Met de voormalige voorzitter Peter Broeckx vormde Duursma een goed duo, stelt Fons Kersten. ‘Ze vulden

elkaar goed aan. Wietse heeft dankzij Peter een goed internationaal netwerk kunnen opbouwen. Dat komt nu goed van pas.’ Dat er een andere vorm van leiderschap bij CRV zichtbaar zal zijn met Duursma als voorzitter, dat staat volgens Kersten wel vast. ‘Wietse is directer, maakt eerder zijn punt. Het uitstralen van natuurlijk leiderschap zal hij de komende jaren verder moeten ontwikkelen.’ Dat Wietse er met het vertrek van de Vlaming Peter Broeckx energie in moet steken om ook in Vlaanderen en zeker ook bij Vlaamse vleesveehouders gehoor te krijgen, daarover bestaat bij Kersten geen twijfel. ‘Hij zal zich de dossiers snel eigen maken en ruimte geven aan Luc Reijnders en Kurt Faes, onze Vlaamse bestuurders, om hun rol daarin te nemen.’ Ook Trienke Elshof voorziet dat Duursma zich zal blijven ontwikkelen. ‘Hij heeft al moeten accepteren dat de materie soms buitengewoon complex is en een oplossing niet meteen binnen handbereik is. Hij moet nu nog wat meer inzien dat ook kleine stapjes vooruit positief nieuws zijn. En dat je dat kunt delen met de buitenwereld. Wietse zoekt de media niet heel snel op, maar als het moet, zal hij zijn zegje doen. Op gezette tijden publiciteit pakken helpt om een punt te markeren.’

Verzamelen van voerdata Op jonge leeftijd verhuisde Wietse Duursma van Friesland naar Groningen, waar zijn vader Klaas meer toekomstmogelijkheden zag voor het bedrijf. Wietse koos tijdens zijn opleiding in Wageningen voor de vakrichting diervoeding. Zijn interesse in fokkerij kreeg hij van huis uit mee. Zijn vader fokte de Celsiuszoon Looking Major en ook Wietse verkocht al diverse stieren aan (buitenlandse) ki-organisaties. Zijn meest succesvolle stier is Borderview Label P, een in Duitsland veel ingezette hoornloze stier. ‘Wietse is altijd erg nieuwsgierig naar de nieuwe lichting jonge stieren’, zo ervaart Pieter van Goor. Van Goor is voor CRV betrokken bij het project voeropname meten op praktijkbedrijven. Het bedrijf Borderview van Duursma is één van de vijf melkbedrijven waar CRV speciale voerbakken plaatste om voeropnamedata te verzamelen. ‘Wietse heeft een brede interesse. Hij zag wereldwijd de belangstelling toenemen voor voerefficiëntie en methaan en wilde daar ook zelf ervaring mee opdoen’, aldus Van Goor. ‘Wietse stelde zich zakelijk op bij de onderhandelingen toen we hem benaderden om de voerbakken te plaatsen. Maar een belangrijke drijfveer was dat hij wil bijdragen aan het verzamelen van data.’

Vooruitdenkend en nieuwsgierig Van Goor stuurt maandelijks voerrapportages en bespreekt ze regelmatig met Duursma. ‘Hij is oprecht geïnteresseerd en denkt vooruit. Zo stelde hij recent voor om de voeropname van een aantal fleckviehkoeien te meten in zijn stal. Het geeft wel aan dat hij erg nieuwsgierig is en niet bang is om iets nieuws te proberen.’ Ook Meuleman vindt het geen verrassing dat juist Duursma de 46 voerbakken liet plaatsen. ‘Hij beseft dat er met data veel te winnen valt. Natuurlijk voor zijn eigen bedrijf, maar ook zeker voor CRV, voor het grotere belang. Toen hij vroeg wat ik ervan vond, was ik meteen enthousiast. Nieuwe ontwikkelingen moet je stimuleren. Maar dat hoef je Wietse niet te zeggen.’ l

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-profiel Duursma.indd 30

14-04-21 11:03

MANAGEMENTNIEUWS

Investeerders jagen veredeling Vlaamse soja aan VOEDING – De Vlaamse start-up Protealis krijgt zes miljoen startkapitaal om Vlaamse sojavariëteiten te ontwikkelen die lokale soja rendabel moeten maken. Protealis is een spinoff van zowel het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) als het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). De nieuwe variëteiten zouden een voldoende hoge opbrengst per hectare mogelijk moeten maken om rendabel te zijn voor lokale landbouwers, niet alleen in België, maar ook in Frankrijk en Duitsland. Een van de variëteiten is bedoeld om verwerkt te worden in veevoer, de andere om soja voor menselijke consumptie te telen. In een later stadium wil Protealis de zaadjes

ook nog van een coating voorzien die bacteriën bevat, waardoor de plant zichzelf kan bemesten. Maar dat lukt alleen in symbiose met een bodembacterie die in Vlaanderen nauwelijks voorkomt. Dankzij de kennis van het VIB over bodembacterieën heeft Protealis een bacterie geïsoleerd die geschikt is voor de Vlaamse omstandigheden. De trekker achter het startkapitaal van Protealis is V-Bio Ventures, het investeringsfonds dat nauw verbonden is met het VIB. Ook de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), het VIB zelf en het investeringsfonds van de KU Leuven doen mee. Andere investeerders zijn gewasbeschermingsbedrijf Globachem en het duurzame investeringfonds Estari.

Wissel aan de top bij DGZ GEZONDHEID – Na twaalf jaar bij DGZ Vlaanderen de directierol te hebben vervuld, is Denis Volckaert begin april met pensioen gegaan. Hij wordt opgevolgd door Benedikt Sas. Benedikt Sas is sinds mei 2008 deels werkzaam als professor aan de faculteit Biowetenschappen van UGent. Hij doceert er over ondernemerschap, intellectueel eigendom en innovatiemanagement. Daarnaast is Benedikt Sas general manager van Food2Know, een expertise- en onderzoekscentrum ten dienste van de volledige Vlaamse agrofood-sector. Food2Know is een zeer succesvol consortium dat meer dan 500 onderzoekers groepeert van zes faculteiten Benedikt Sas

van de Universiteit Gent, de Hogeschool Gent, de Universiteit Antwerpen, de Vrije Universiteit Brussel en het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). Denis Volckaert lag eind jaren tachtig van de vorige eeuw aan de basis van de fusie van de vijf provinciale veeteeltverenigingen tot de Vlaamse Rundveeteelt Vereniging (VRV). In 2002 fuseerde VRV onder zijn impuls met het Nederlandse CR Delta, alwaar hij directielid werd. In 2009 maakte hij de overstap naar DGZ. De laatste drie jaar was hij naast directeur DGZ tevens directielid bij MCC Vlaanderen en Vivee.

Beroering over slachttaks ECONOMIE – Sectororganisaties en stamboeken roepen alle Nederlandse veehouders op om in actie te komen tegen een voorgestelde slachttaks. Op 9 maart opende de Nederlandse overheid een zogenoemde internetconsultatie voor deze slachttaks. De voorgestelde slachttaks zit vervat in een wetsvoorstel (initiatiefwet) dat de Partij voor de Dieren heeft ingediend. Voor Nederlandse runderen die in Nederland geslacht worden, stelt de PvdD een slachttaks voor van 340,63 euro per rund. ‘De slachttaks geldt niet voor geïmporteerd vlees. De wet zorgt voor een oneerlijk speelveld in Europa, is slecht voor het gezinsinkomen van boeren en gaat ten koste van de koopkracht van de meeste mensen die wel graag een stukje vlees eten’, aldus de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV). NMV roept veehouders op om te reageren op de internetconsultatie.

Peter Broeckx bestuurder bij Vion ECONOMIE – Per 18 maart maakt Peter Broeckx deel uit van de raad van commissarissen van vleesconcern Vion. De Vlaamse melkveehouder uit Dessel nam begin maart na zes jaar afscheid als voorzitter van CRV. Hij gaf het stokje door aan de Groningse melkveehouder Wietse Duursma. Broeckx is niet de eerste oud-CRVvoorzitter die bij Vion actief is. Tot vorig jaar was Hans Huijbers commissaris bij Vion. Afgelopen februari trad de melkveehouder en oud-CRV-voorzitter uit Wintelre toe tot het managementteam van de Belgische runderslachterij Adriaens, die begin dit jaar in handen kwam van de Vion Food Group.

Meer actueel nieuws?

veeteeltvlees.be veeteeltvlees.nl veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-managementnieuws.indd 31

12-04-21 16:53

MARKTINFO VOER

Golven met beperkte bandbreedte

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

april 2021 fokvee mestvee

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

mengvoer

52 67 75 2 21 79 113 115 117 103 161 102 251 158 202 119 138 96 118 161 132 97

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 240,0 125,0 150,0 171,6 247,0 237,0 264,0 253,0 400,0 219,0 402,0 218,0 340,0 20,7 77,0 98,7 284,4 325,6 295,2 254,7

975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 949 1.122 1.108 1.178 1.149 1.149

rin

s i g/ kg d vev

dve

74 173 185 49 70 97 128 120 94 97 344 158 482 400 324 132 249 197 195 264 241 172

g/k g

s g/k gd

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 943 1.035 1.036 1.093 1.068 1.062

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

natte bijproducten

grondstoffen eiwit

s g/k gd grondstoffen energie

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 11,5 27 42 87 87 87 87

vem

s structuur

maiskuil graskuil luzerne gerstestro graszaadstro ccm tarwe gerst maismeel droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG tarwe aardappelstoomschillen bierbostel maisgluten fokvee standaard fokvee eiwitrijk afmest groeibrok afmest finish

y/y

Zoek, vervang en bespaar

(bron: Liba)

ruwvoer

m/m

17,80 100,80 16,90 105,50

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

VOEDERWAARDEPRIJZEN

april 2021

kvem kg dve kvevi kg dve

vo (e/ erwa ton ard ) ve epr vi ijs ma voe rktp de rijs t rw .o. aar v. de pri js (

–D e huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 6 april 2021. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) komt uit op 17,8 eurocent, de waarde van eiwit op 100,8 eurocent per kg dve. Dat is slotsom een heel beperkte daling ten opzichte van maart, maar nog steeds ver boven de notering van februari. – In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarde. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Evalueer eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – De prijzen van granen blijven – ondanks enige rust in de markt – een hoog niveau noteren. De rust komt met name door de goede vooruitzichten van de Europese oogst. Het aanbod aan mais is krap en er wordt ook niet veel verandering in verwacht. De marktgegevens voor mais ondersteunen de prijs van gerst en tarwe behoorlijk. – Soja blijft nog even aan de prijs in een redelijk kalme markt: de prijzen zijn iets gestegen door een lager areaal sojabonen in de VS ten opzichte van wat de markt had verwacht. De komende maanden zullen de weerberichten in de VS de prijs behoorlijk kunnen beïnvloeden, omdat het groeiseizoen er nu gestart is. Prijzen van niet-ggo-soja zijn hoger dan normaal door het krappe aanbod. – Raap en DDGS-prijzen volgen de sojaprijzen. Raap is op termijn met de huidige kennis mogelijk een interessant product: door de goede voorspellingen voor de raapzaadoogst in Europa liggen de prijzen vanaf augustus een stuk lager. DDGS is zeer beperkt leverbaar op dit moment. – Prijzen van vulmiddelen blijven duur en bieden weinig alternatief voor granen en soja. – De sojahullen zijn behoorlijk gedaald in prijs, maar zitten nog zeker niet op een laag niveau. – Bijproducten zijn veelal beperkt leverbaar en duur geprijsd, al is hier een lichte daling zichtbaar in bijvoorbeeld tarwegistconcentraat en aardappelstoomschillen.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

m/m

71,7 96,8 170,6 67,8 99,3 167,8 295,9 295,4 315,3 266,9 329,4 266,7 414,0 293,2 353,9 36,0 78,5 116,1 271,6 320,9 290,3 257,6

y/y

141 184 151 102 83 80 84 95 121 82 97 74 96 58 98 85 105 101 102 99

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-marktinfo VOER.indd 32

12-04-21 16:22

MARKTINFO VEE w

KALVEREN NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

1000 1000

800 800

€ 700

700 700

2020 2020 2020 2020

600 600 500 500

€ 550

400 400 300 300 200 200

€ 120

bron: Bron: BVK BVK vzw vzw

100 100

2020 2020 2020 2020

€ 60 60 €

10 10

15 15

20 20

25 25 30 30 week week

35 35

40 40

45 45

50 50

bron: Bron: Veemarkt veemarkt Les Hérolles Hérolles (Fr.) (Fr.)

euro (excl. btw) btw) euro (max.) (max.) per per stuk stuk (excl.

900 900

4,0 4,0

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend levend gewicht gewicht(excl. (excl.btw) btw) euro (gem.)/kg

dikbilstier dikbilstier dikbilvaars dikbilvaars dubbeldoelstier stier dubbeldoel melkveestier stier melkvee

3,5 3,5 U-€ U-€ 3,03 3,03

3,0 3,0

R-€ 2,73

2,0 2,0

eoro/100 gewicht (excl. (excl. btw) btw) eoro/100 kg, kg, levend levend gewicht

U-€3,35

2020 2020

U-€3,24

3,0 3,0 2,5 2,5

R -€2,32

2020 2020 2020 2020

R -€2,30

10 10

15 15

20 20

25 25 30 30 week week

35 35

40 40

45 45

50 50

€354,00 354,00 €

300 300

€315,00 315,00 €

250 250

€229,00 229,00 €

200 200

€189,00 189,00 €

100 100 1 1

5 5

10 10

15 15

20 20

2020 2020

2020 2020 2020 2020 2020 2020

150 150

25 30 25 30 week week

35 35

40 40

45 45

50 50

25 25 30 30 week week

35 35

40 40

45 45

50 50

dikbil dikbil gelijkgestelde gelijkgestelde goedgevormde goedgevormde 55% 55% 50% 50% verwerking verwerking

€ €255,00 255,00

€160,00 160,00 €

100 100

€117,50 117,50 €

2020 2020 2020 2020 2020 2020

€85,00 85,00 €

10 10

15 15

20 20

2020 2020 2020 2020

€ €180,00 180,00

150 150

50 50 11

2020 2020

€162,50 162,50 €

2020 2020 25 30 week week

40 40

45 45

50 50

KARKASPRIJZEN WERELDWIJD

Bron: European Market Observatories

350 350

dikbilstier dikbilstier gelijkgestelde gelijkgestelde goedgevormde goedgevormde 60% 60% 55% 55%

€ €302,50 302,50

200 200

2020 2020

400 400

eoro/100 eoro/100kg, kg,levend levendgewicht gewicht (excl. (excl. btw) btw)

250 250

Bron: Veemarkten veemarkten België

euro gewicht (excl. (excl. btw) btw) euro (gem.)/kg (gem.)/kg levend gewicht

bron: Bron: Veemarkt veemarkt Agen (Fr.) (Fr.)

300 300

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

Bron: Veemarkten veemarkten België

350 350

U-stieren250-300 250-300kg kg U-stieren R-stieren250-300 250-300kg kg R-stieren U-stieren300-350 300-350kg kg U-stieren R-stieren300-350 300-350kg kg R-stieren

3,5 3,5

2020 2020 2020 2020 2020 2020 2020 2020

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

4,0 4,0

2,0 2,0

U-€ 2,90 R-€ 2,75

2,5 2,5

5,0 5,0 4,5 4,5

U-stieren250-300 250-300kg kg U-stieren R-stieren250-300 250-300kg kg R-stieren U-stieren300-350 300-350kg kg U-stieren R-stieren300-350 300-350kg kg R-stieren GN geen geennotering notering GN

land Groot-Brittannië Uruguay Europa Australië Verenigde Staten Nieuw-Zeeland Argentinië Brazilië

Waarde* maart 2021

trend (m/m**)

– 312,45 368,73 410,73 332,15 275,33 306,64 280,90

*euro/100 kg geslacht gewicht stieren **m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand

veeteeltvlees APRIL 2020

VV04-marktinfo VEE.indd 33

12-04-21 16:21

Ja H

AGENDA KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN 5 augustus Vleesveekeuring, Enter 9-10 september Nationale charolaiskeuring, Magny-Cours (Frankrijk) 16-19 september Nationale blonde d’Aquitainekeuring, St. Gaudens (Frankrijk)

VEILINGEN 21 april 22 april 17 juni

CSB-veiling witblauw, Ciney Veiling Blonde Génétique, Casteljaloux (Frankrijk) RJ-veiling limousin, Lanaud (Frankrijk)

De koeien van de familie Bĳl uit Waarschoot laten zich het winterrantsoen goed smaken BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN Foto: Kristina Waterschoot 15-17 mei 23-26 juli 14-17 september 5-8 oktober 7-12 december

Landbouwbeurs Aquitanima, Bordeaux (Frankrijk) Landbouwbeurs Libramont (België) Landbouwbeurs Space, Rennes (Frankrijk) Sommet de l’Elevage, Cournon (Frankrijk) Landbouwbeurs Agribex, Brussel (België)

COLOFON

Alle data zijn onder voorbehoud vanwege de coronapandemie. Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand,voor uitgezonderd Raadpleeg de website veeteeltvlees.nl of veeteeltvlees.be een januari, juni, juli en december. actuele stand van zaken. redactie hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

VOORUITBLIK

MEI ECONOMIE redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem,

026 38 98 800 Het voorbije jaar nam telefoon de korteketenverkoop Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 een hoge vlucht. De situatie mettel.COVID-19 e-mail veeteelt@crv4all.com speelt daar zeker een rol in. Maar wat is de abonnementsprĳ echte waarde van deze korte keten? Ens/jaar wat na Nederland en België € 70,30 de pandemie? VeeteeltVlees sprak€hierover overige landen 132,90 In combinatie abonnement met een aantal betrokkenen in de met korte keten. op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. Over de kansen, de potentie, maar Prĳzen excl. 6%ook btw. over Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlĳks de obstakels. in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk Hierop aansluitend start deze perVeeteeltVlees kwartaal. Belreeks voor opgave van een abonnement: maand met een nieuwe over vleesveeNederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) houders die met een onderscheidend verhaal België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com of toegevoegde waarde hun klanten trachten te verleiden. Tot slot analyseert de redactie advertentie-afdeling Fokkert,en Willem Gemmink, ook de grondprijzen inJannet Nederland VlaandeFroukje Visser ren. Een infographic maakt veel duidelijk. postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Wim Veulemans redactie Guy Nantier, Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Florus Pellikaan en Grietje de Vries fotografie Harrie van Leeuwen foto- en beeldbewerking Rogier van der Weiden vormgeving René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster hoofd eindredactie en vormgeving Mirjam Braam hoofd CRV-magazines Jaap van der Knaap aan dit nummer werkte mee Tijmen van Zessen redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 77,00, overige landen € 135,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt bedraagt een abonnement € 138,00 per jaar, overige landen € 255,00 per jaar. Prijzen excl. 9% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging@ is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com advertentie-afdeling Jannet Fokkert en Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 698 e-mail advertenties@crv4all.com

Cortega Maisscience (27), Els Korsten (28) en Alger Overname van artikelen is alleen toegestaan na Meekma (29). toestemming van de redactie. Hoewel aan de

van de inhoud de meeste zorg is Overname van artikelen issamenstelling alleen toegestaan na toestembesteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid ming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of inhoud de meeste zorg is onvolledigheden. besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor en mogelijke Alle auteursrechten overige intellectuele onjuistheden of onvolledigheden. eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsvan) deze uitgave worden uitdrukkelĳk rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze voorbehouden. Dezeuitgave rechten berusten bĳ CRV worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of na schriftelĳke of openbaar gemaakt worden openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming vantoestemming CRV. van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem

ISSN 01.68-7565 Druk: Moderna Printing, Paal-Beringen ISSN 01.68-7565

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van VeeteeltVlees. Uitzonderingen zijn de foto’s van Limousin Vereniging Nederland (6), Theo Janssen (6), CSB (7), BBG (14, 25), MacGregor Photography (15), Lucy Keijser (18-20), WUR (27),

veeteeltvlees APRIL 2021

VV04-agenda.indd 34

VX01-editorial.indd 7

14-04-21 12:16

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

Futé

Grommit x Indiana 35 mnd: 1129 kg, 139 cm (-2)

De topper in genomic fokwaarden Ki-code: 945011 ⊲ Lineaire beoordeling van de nakomelingen: – Gestalte 99 – Vleestype 125 – Totaalscore 130 ⊲ Karkasindex mannelijk: 119

Wilt u sperma van Futé of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op CRV4all.nl/shop of CRV4all.be/shop

218-21 Ad VV-APRIL-Fute.indd 2

08-04-21 12:08

BIRTH-WATCH BIRTH-WATCH BIRTH-WATCH BIRTH-WATCH FOR FOR FOR FOR COWS COWS COWS COWS DéDé Dé geboortemelder geboortemelder Dé geboortemelder geboortemelder met met met visie met visie visie !!visie !!!! !! 24/7 24/7 24/7 DIGITALE DIGITALE 24/7 DIGITALE DIGITALE TEMPERATUUR TEMPERATUUR TEMPERATUUR TEMPERATUUR BEWAKING BEWAKING BEWAKING BEWAKING VAN VAN UW VAN UW VAN KOE UW KOE UW KOEKOE

24/7 digitale temperatuur bewaking van uw koe AUTOMATISCHE MELDING ± 24 UUR VOORAFGAAND AAN DE DE KALVING AUTOMATISCHE AUTOMATISCHE AUTOMATISCHE MELDING MELDING MELDING ± 24 ± 24 UUR ±UUR 24VOORAFGAAND UUR VOORAFGAAND VOORAFGAAND AAN AAN AAN DE KALVING KALVING DE KALVING automatische melding ± 24 uur voorafgaand aan de kalving

NG ALVING ING

rechtstreeks beschikbaar op uw smartphone of OF tablet RECHTSTREEKS BESCHIKBAAR OP OP UW SMARTPHONE OF TABLET RECHTSTREEKS RECHTSTREEKS RECHTSTREEKS BESCHIKBAAR BESCHIKBAAR BESCHIKBAAR OP UW UW OPSMARTPHONE UW SMARTPHONE SMARTPHONE OF TABLET TABLET OF TABLET zeer gebruiksvriendelijk

BLET T

ZEER GEBRUIKSVRIENDELIJK ZEER ZEER GEBRUIKSVRIENDELIJK ZEER GEBRUIKSVRIENDELIJK GEBRUIKSVRIENDELIJK

€1000,incl btw

0,-

€1.000,€1.000,€1.000,€1.000,INCL. INCL. BTW INCL. BTW INCL. BTW BTW

CONTACTGEGEVENS CONTACTGEGEVENS CONTACTGEGEVENS CONTACTGEGEVENS

HAFARO: HAFARO: HAFARO: HAFARO: +31(0)6 +31(0)6 +31(0)6 34+31(0)6 17 3434 63 1717 09 63 3463 09 170963 -09 - INFO@HAFARO.NL - INFO@HAFARO.NL - INFO@HAFARO.NL INFO@HAFARO.NL

L. LIERMAN: +32(0)475 61 08 36 - - LUC@LIERMAN.BE L. L. LIERMAN: LIERMAN: L. LIERMAN: +32(0)475 +32(0)475 +32(0)475 6161 0808 36 613608 36 - LUC@LIERMAN.BE - LUC@LIERMAN.BE LUC@LIERMAN.BE 2

WWW.BIRTH-WATCH.COM WWW.BIRTH-WATCH.COM WWW.BIRTH-WATCH.COM WWW.BIRTH-WATCH.COM

veeteeltvlees JANUARI 2021

VV04_p02.indd 2

12-04-2021 11:31

Veeteeltvlees april

Articles inside

Marktinfo voer

Managementnieuws

Fokkerijnieuws

MANAGEMENT

REPORTAGE

CRV INTERNATIONAAL

DE BOERIN

CRV-coöperatienieuws

RUBRIEKEN

PROFIEL