Veeteeltvlees november 2020 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

N OVE M B E R 2020

Familie Hunnekens houdt al jaren vast aan eigen fokkerijvisie

Welke themaâ&#x20AC;&#x2122;s bepalen

de toekomst van vleesvee?

Private stieren leveren nieuwe blondetoppers

ME E R NIEUWS OP WWW.VEETEELTV LEES.NL OF WWW.V EETEELTV LE E S. B E

VV11_cover.indd 2

10-11-20 11:27

VOOROP IN DIERGEZONDHEID

Online n ve j i r h c s in , deliger

, voor r e l l e n S rder a a b w u betro

Oren merken = BVD-dragers opsporen Verzeker uzelf ervan dat BVD zich niet (weer) over u bedrijf verspreidt door de geboorte van BVD-virusdragers. Zeker op bedrijven met zoogkoeien kunnen dragerkalveren zeer snel veel virus verspreiden. Met BVD Oorbiopten spoort u BVDvirusdragers direct na de geboorte op. Bovendien combineert u het nemen van het oorbiopt met een handeling die u toch al doet. Zo werkt u eenvoudig aan een BVD-vrij bedrijf.

Meer weten? www.gddiergezondheid.nl/bvdoorbiopten

GD LOOPT VOOROP IN DIERGEZONDHEID VOOR GEZONDE KOEIEN EN MEER WEERSTAND

VV05_p02.indd 2

18-05-20 15:39

INHOUD

hoofdartikel de toekomst van vleesvee

RUBRIEK E N

5 Van de redactie 6 Fokkerijnieuws 29 Uit de dierenartspraktijk: een vreemd voorwerp in de kalvermaag 34 Managementnieuws 36 Marktinfo voer 37 Marktinfo vee 38 Agenda 39 Anders bekeken HOOFDA RT IK E L

8 Een gesprek met diverse sectororganisaties levert munitie voor de fokdoeldiscussie in vleesvee REPORTAG E

12 Witblauwfokker Hunnekens heeft liever tien goede dieren van een stier dan twee toppers MANAGE M E N T

16 Enterititis en longontsteking hebben een link met kalversterfte 24 Een kilo rundvlees kost geen 15.000 liter water FOKKERIJ

8 gezondheid kalversterfte

fokkerij Iboval

20 Franse Iboval-cijfers: private stieren leveren blondetoppers VOEDIN G

30 Kalversterfte opgelost door kuilonderzoek en juiste mineralenvoorziening DUBBEL IN T E RV IE W

26 In gesprek met de nieuwe CEO van CRV Angus Haslett en CFO Egon Verheijden

NOVEM BER 2020

Familie Hunnekens houdt al jaren vast aan eigen fokkerijvisie

Welke thema’s bepalen

de toekomst van vleesvee?

EETEELT VLEES.N MEER NIEUWS OP WWW.V

Theo Hunnekens:

Angus Haslett:

‘De dieren die ik wil, moeten tegen een stootje kunnen’

‘Met Belgisch witblauw hebben we het efficiëntste vleesras van de wereld’

Private stieren leveren nieuwe blondetoppers

VLEES.B L OF WWW.V EETEELT

10-11-20 11:27 VV11_cover.indd 2

BIJ DE COVER

Bertha 416 (v. Hazard), Carolien 48 (v. Attribut) en Carolien 47 (v. Hazard): toppers uit de Marisstal (foto: Harrie van Leeuwen)

26 veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_inhoud.indd 3

11-11-20 12:21

Latorro

van de Jacobushoeve Gontinus x Noek

Luxe kalveren met brede bekkens Ki-code: 942141 ⊲ Ruime bekkens ⊲ Fijn en correct beenwerk ⊲ Super karakter

Ellen 31 van de Jacobushoeve, dochter van Latorro

Wilt u sperma van Latorro of andere verbeterdroodbontstieren bestellen, bezoek dan onze webshop op CRV4all.nl/shop of CRV4all.be/shop

698-20 Ad VV-NOV-latorro.indd 2

10-11-20 13:59

VAN DE REDACTIE

Is er nu echt niemand die dit absurd vindt? Denk even met me mee. Als een product zonder vlees, zoals een groenteschijf, als een groenteburger mag worden beschreven, maar sojamelk mag geen melk genoemd worden, wie legt mij dan even het verschil in dit absurde uit? Ik hoor nu al verschillende groeperingen roepen. Want het is toch niet hetzelfde. Vlees is niet gezond, het vervuilt, het klimaat lijdt eronder. Kortom, vlees is nooit een groenteproduct, maar een groenteproduct mag wel een vleesnaam hebben? Want liefst van al willen producenten mensen hun producten laten associëren met vlees. Ze willen het goede van vlees behouden, maar zetten zich tegelijk af tegenover het slechte. Dat stelt ook Ivan Claeys, voorzitter van de Landsbond der beenhouwers, in meerdere kranten. Dit alles met dank aan een aantal leden van het Europees Parlement en enkele lobbygroeperingen, waarbij delen van de voedingsindustrie, klimaatvechters en de anti-vleeslobby elkaar gevonden hebben. De een uit idealisme, de ander uit marketingoverwegingen.

Want waarom zou je een product met eigenschappen die je doelgroep niet wenst wel vernoemen naar het product dat sommigen in je doelgroep keihard bestrijden? Daar moet toch een goede reden voor zijn? De jongens en meisjes die in de toekomst een stal gaan bestormen en bezetten, sluiten hun actie af met een lekkere ‘burger’ of steak. Totaal absurd, toch? Komende winter start Coöperatie CRV samen met alle leden een nieuwe fokdoeldiscussie op, een discussie die elke vijf jaar gevoerd wordt. Het lijkt allemaal niet zo heel spannend, maar een fokdoel bepaalt toch mede de dieren die we binnen enkele jaren gaan leveren. Daarbij is het ook goed om te weten wat de visie op de toekomst van vleesvee in Nederland en Vlaanderen is voor de verschillende spelers in de gehele vleesveeketen. Het is dan snel duidelijk dat thema’s als klimaat, milieu en welzijn een grote rol zullen hebben in de toekomst. Aan ons allen om er goed over na te denken en er het juiste mee te doen. Te beginnen met een fokdoel gericht op de toekomst.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_editorial.indd 5

11-11-20 13:30

FOKKERIJNIEUWS

Topprijs van 10.500 euro op Schotse Angus Sale De najaarsveiling van aberdeen-angusfokstieren in het Schotse Stirling leverde een topprijs van 10.000 guineas of omgerekend 10.500 euro op. De veiling vond plaats onder zeer strikte coronamaatregelen. Met 40 verkochte stieren was het verkooppercentage 66 procent. De

gemiddelde veilingprijs bedroeg 5593 euro, een plus van 500 euro ten opzichte van de herfstveiling in 2019. De topprijs van 10.500 euro was voor de stier Ettrick Batman V227, gefokt door maatschap G. Gray uit Selkirk. De in april 2019 geboren Batman heeft als vader Linton Gilbertines

President S201 en als moeder Ettrick Bella N122. Vader Linton Gilbertines President S201 werd in 2017 aangekocht op een veiling door het samenwerkingsverband G. Gray en Caroline Orr uit Dunfermline. Het samenwerkingsverband telde toen 17.850 pond of 19.757 euro neer voor de stier.

11.000 euro voor limousinstier Potter Op de limousinherfstveiling in het Britse Carlisle werd Hombyres Potter de veilingtopper. Voor deze herfstveiling waren 46 limousinstieren aangemeld. 33 stieren werden verkocht, een verkooppercentage van 72 procent. De gemiddelde veilingprijs bedroeg 5153 euro, wat neerkomt op 188 euro meer dan op de oktoberveiling 2019. De veilingtopper met 11.050 euro achter zijn naam werd de stier Homebyres Potter. De achttien maanden oude stier werd gefokt door J. Logan uit Kelso (Schotland). Potter bezit een Britse fokwaarde voor vleesproductie van 41 punten. Hiermee behoort hij tot de top 10 procent in het ras. Homebyres Potter is een zoon van Fieldson Alfy (v. Gunnerfleet Plunas) uit moeder Homebyres Lollie (v. Homebyres Banhee). Limousinstier Homebyres Potter kreeg 11.050 euro achter zijn naam

Blonde Award voor Bertus Brink Blonde dâ&#x20AC;&#x2122;Aquitainefokker Bertus Brink uit Klarenbeek is middels een online stemming verkozen tot winnaar van de Blonde Award 2019. Hiermee wordt Brink de opvolger van Gerrit Volkerink uit Ambt Delden. Bertus Brink wordt geroemd om zijn opvallend succes op de NVM 2019 in Zwolle en de positieve inzet en promotie van het ras. De Blonde Award wordt jaarlijks uitgereikt aan een stamboeklid dat het ras op een positieve wijze promoot of een bijzondere fokkerijprestatie of andere inzet voor het stamboek heeft geleverd. Stamboekleden konden dit jaar stemmen op drie door het stamboekbestuur genomineerde leden: Harm Kip uit De Wijk, Johan Busch uit Buurse en Bertus Brink. In normale tijden geschiedt de stemming op de jaarlijkse algemene ledenvergadering.

Bertus Brink met zijn kampioene Ortensia op de NVM 2019 in Zwolle

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_fokkerijnieuws.indd 6

10-11-20 13:50

Ivan Claeys, voorzitter Landsbond der Beenhouwers:

‘Een vegetarische boulet is geen boulet, dat is een bol groenten. Dan moeten ze het ook zo maar noemen’ Uit: Het Belang van Limburg, 2 oktober 2020

Kooplustige aanwezigen op veiling CSB Op de oktoberveiling van het centraal opfokstation Belgisch witblauw te Ciney was weinig volk te bespeuren. Maar de aanwezigen waren wel kooplustig. Er waren tien stieren in aanbieding. Negen stieren werden verkocht. De gemiddelde verkoopprijs bedroeg 4933 euro, in september was dit nog 4979 euro. Terrible d’Argenton, van fokkers Philippe en Charles Van Eyck uit Lonzée, was met 6600 euro de duurst verkochte stier. De stier ver-

kast naar de ki-stallen van BBG. Terrible heeft als afstamming Rejoui d’Argenton x Kubitus de Bray. Op 13 maanden woog Terrible 532 kg voor een schofthoogte van 121 cm (+2). Op het opfokstation liet hij een daggroei noteren van 1,44 kg en een voerefficiëntie van 3,61 kg per kg vlees. Zijn slachtwaarde op 13 maanden werd geraamd op 1925 euro. De stier kreeg een exterieurboordeling van 89,2 punten, met 92 punten voor beenwerk en 92 punten voor bespiering.

Terrible d’Argenton verhuist naar de BBG-stal

Mooi succes voor online limousinveiling Grand Cru 2020 De jaarlijkse Grand Cru-veiling in het limousinras geldt als dé gelegenheid om hoogwaardige genetica te verkopen of aan te kopen. Vanwege corona gebeurde de veiling dit jaar online en niet ter gelegenheid van de nationale keuring. De topprijs lag op 10.200 euro. Er waren voor de Grand Cru-veiling 19 veilingnummers in aanbieding. De clearance rate, of het percen-

tage verkochte stieren, bedroeg na afloop 94 procent. De gemiddelde verkoopprijs bij de stieren was 7800 euro, in 2019 was dit nog 7775 euro. In het vrouwelijke vee was de gemiddelde verkoopprijs 4493 euro (2019: 4894). Vijftien veilingnummers gingen naar het buitenland. Veilingtopper was de bijna vierjarige stier Maestro, gefokt door Gilbert Leonard uit Rives

du Couesnon, maar verkocht door de huidige eigenaar, Elevage Rolland uit Lannion (Bretagne). Maestro (Ibanez RJ x Capucine RR x Velours) heeft als jonge stier de centrale opfok te Lanaud doorlopen. De stier bezit een genomische index van 8 punten voor bespiering, 9 punten voor finesse, 8 punten voor afkalfgemak en 8 punten voor melkproductie. De stier blijft in Frankrijk.

Blue Stone Noel topper op witblauwveiling te Carlisle Op de Britse witblauwveiling te Carlisle werd Blue Stone Noel afgeklopt op 7581 euro. De gemiddelde verkoopprijs voor de stieren te Carlisle bedroeg 6036 euro. In het vrouwelijk vee was er exact één vaars te koop. Zij werd geveild voor 2871 euro. Veilingtopper werd de twee jaar oude stier Blue Stone Noel, gefokt door T. Dylan Rees uit Dyfed (Wales). Hij werd geveild voor 7581 euro. Blue Stone Noel is een zoon van Tenace de la Praule uit Blue Stone Heiress, een kleindochter van Dafydd d’Ochain.

Tenacezoon Blue Stone Noel

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_fokkerijnieuws.indd 7

10-11-20 13:50

HOOFDVERHAAL TOEKOMST VLEESVEE

Diverse thema’s bepalen

de toekomst van d Thema’s als klimaat, duurzaamheid en dierenwelzijn hebben dan niet meteen een rechtstreekse link met fokkerij, toch zullen ze de komende jaren het debat in de vleessector gaan beheersen. En op die manier hebben ze ook hun rol in het fokdoel van de verschillende vleesrassen. VeeteeltVlees sprak hierover met enkele sectororganisaties. TEKST WIM VEULEMANS

n de eerste maanden van 2021 organiseert Coöperatie CRV haar vijfjaarlijkse discussie over het fokdoel voor 21 rassen, waaronder ook een aantal vleesrassen. Dit fokdoel geeft een richting waarnaar een ras vanuit de fokkerij kan evolueren, natuurlijk bepalen de indivi-

duele keuzes – via een bedrijfseigen fokdoel – de eigen richting voor het bedrijf. Elke veehouder krijgt zodoende de kans om mee te praten over het eigen ras. De fokdoeldiscussie begint in december/januari met een online enquête, waarin vee-

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_hoofdverhaal.indd 8

11-11-20 12:17

n de vleesrassen houders aan de hand van een serie vragen kunnen aangeven wat men het gewenste fokdoel vindt voor het ras. Aansluitend zal in bijeenkomsten met de leden een discussie over de uitkomsten worden gevoerd. Alle informatie uit de discussies wordt verzameld en verwerkt in een fokdoel per ras. Voor Belgisch witblauw zal de rascommissie de resultaten van de discussie bespreken en waar nodig verwerken in de formule voor de berekening van de bwb-index. Andere vleesrassen worden ook besproken met de stamboekverenigingen. Het nieuwe fokdoel wordt uiteindelijk door het hoofdbestuur van de Coöperatie CRV formeel vastgesteld.

Korte keten wint De stem van de vleesveehouder is cruciaal in deze fokdoeldiscussie, maar het is ook goed om weten wat de kijk van andere betrokkenen in de vleesveeketen is. VeeteeltVlees peilde bij een aantal sectororganisaties hun kijk op de toekomst van de vleesveesector in België en Nederland. Daarbij is hun visie niet geheel terug te leiden tot de fokkerij en het fokdoel, maar wel van belang voor bepaalde mogelijke keuzes. Michael Gore is gedelegeerd bestuurder van de Federatie Belgisch Vlees (Febev) en heeft een goed zicht op de ontwikkelingen in de Vlaamse vleessector. Volgens Gore ligt de bakermat van het Belgisch-witblauwras nog steeds voor een groot deel in Wallonië. De vleesrassen maken nog steeds een belangrijk deel uit van de productieketen, al neemt het aandeel melkkoeien de afgelopen jaren wel toe. In Nederland is de situatie wel wat anders, verduidelijkt Richard de Mooij, secretaris van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). ‘Het overgrote deel, tussen de 85 en 95 procent, van de slachtingen in Nederland bestaat uit melkkoeien. Het aandeel vleesdieren in Neder-

land is vrij beperkt.’ Volgens de COV-secretaris daalt zelfs de vraag naar zuivere dikbillen in Nederland en wordt er meer gezocht naar dieren van Franse of Engelse rassen. ‘Die zijn voor de handel en de verwerking praktischer en beter hanteerbaar. Ook de verwaarding van de dikbillen is moeilijk, waardoor groei in die sector moeilijk is’, aldus De Mooij. ‘De afgelopen acht jaar zat ook de Belgische vleessector in zwaar weer’, vertelt Gore. ‘Sinds de coronapandemie, die voor veel sectoren tot verlies leidt, neemt de verkoop van vlees echter toe in België.’ Dit toenemend gebruik toont zicht sinds kort ook via de ‘korte ketens’ of de verkoop van vlees door een aantal veebedrijven. Deze trend wordt ook bevestigd in de GfK-cijfers (zie kader).

‘Vlees van bij ons’ Volgens Greta De Cock-Buys heeft de vleesveesector zeker nog een toekomst. De Cock-Buys runt, samen met haar man Robert, een veehandel en vertegenwoordigt de Vereniging van Vlaamse veehandelaars en Vleesproducenten (VVV) in de sectorcommissie rundvee van VLAM. ‘Maar het is van essentieel belang dat de sector kan rekenen op voldoende ondersteuning, via begeleiding en promotie’, zegt ze. ‘Met een correct product voor een correcte prijs.’

Michael Gore: ‘De ontwikkelingen in de exportmarkten tonen kansen voor onze sector’

GfK-cijfers bevestigen korte keten Om een beeld te krijgen van wat de toekomst van rundvlees kan betekenen, is het ook goed om naar de huidige situatie in de markt te kijken. Dat doet ook VLAM, die hiervoor samenwerkt met GfK, een marktonderzoeksbureau. Zo stelt GfK in zijn analyse dat consumenten minder vaak naar een winkel gaan om voeding te kopen, namelijk 140 keer per jaar tegenover 184 in het verleden. Gemiddeld

spenderen zij daar voor 39 euro per bezoek. Ook de GfK-cijfers bevestigen het eerder genoemde corona-effect, waarbij rundvlees aan omzet wint. Elk jaar laten de cijfers een dalende trend zien in de zomer, in 2020 is deze trend niet waarneembaar. De harddiscount – de prijsspelers – winnen aan belang, waarbij het belangrijk is om te weten dat rundvlees bij dit soort winkelketens het moeilijk heeft om afzet te vinden.

Uit GfK-cijfers blijkt ook dat 10 procent van de consumenten nooit rundvlees koopt. Maar nog opvallender is dat 55 procent van de consumenten vertrouwen heeft dat er goed aandacht is voor dierenwelzijn. Anderzijds weet maar 13 procent van de consumenten dat de CO2-uitstoot van Belgisch witblauw een stuk lager ligt dan dat van bijvoorbeeld Iers rundvlees.

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_hoofdverhaal.indd 9

11-11-20 12:17

HOOFDVERHAAL TOEKOMST VLEESVEE Voor haar is het belangrijk dat de consument de herkomst van zijn voedingsproduct, waaronder dus ook vlees, beter leert kennen. ‘Daarom slaat de slogan “Vlees van bij ons” wel aan.’ ‘De trend van de korte keten gaat de kalversector wat voorbij. Bij Vanlommel zijn het overgrote deel van de dieren in België geboren en gehouden kalveren. Op die manier vullen wij het lokaal karakter in.’ Johan Heylen is commercieel directeur bij Vanlommel, een belangrijke speler in de kalverhouderij en op die manier ook betrokken in het debat. Hij ziet voor de kalfsvleessector, toch wel een gespecialiseerde tak in de vleessector, zeker een toekomst in België, al zal dat ook afhangen van beleidsbeslissingen op het gebied van milieu, huisvesting en dergelijke.

Invulling duurzaamheid belangrijk Ook voor de kalversector is een duurzame ontwikkeling onderdeel van de toekomst. ‘Als sector zijn we reeds gewend aan het functioneren binnen een flexibel kader’, stelt Heylen. ‘Maar de regels veranderen wel zeer vaak, of eigenlijk verstrengen.’ Voor Heylen heeft elke schakel in de ketting die een toegevoerde waarde heeft, zijn bestaansrecht. Hij benoemt ook de thema’s die de komende jaren een rol zullen spelen in de vleessector: milieu, nabijheid, voedselveiligheid, dierenwelzijn en antibioticareductie. Roel Vaes, adviseur rundvee bij de studiedienst van Boerenbond, bevestigt wat Heylen stelt. Voor hem is dat van tel voor de gehele rundveesector. ‘Duurzaamheid is inderdaad bijzonder belangrijk’, stelt Vaes. ‘Dat lees je ook in de Farm-to-Fork-strategie van Europa. Daarin speelt dierenwelzijn een rol, maar ook de reductie van antibiotica. Op vlak van dat laatste zitten we met Belgisch witblauw wel goed.’ Ook dierenwelzijn wint aan aandacht bij de consumenten, nog meer bij verschillende organisaties en politici. ‘Wie het dierenwelzijn als burger belangrijk vindt, moet als consument meer willen betalen.’ Dat stelde professor

Nadine Buys (KU Leuven) in een interview met Vilt. Zij is ook betrokken bij de nieuwe leerstoel Dierenwelzijn en -ethiek en is ondervoorzitter van de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn. Volgens haar zijn dierlijke producten vandaag te goedkoop en zien we in onze maatschappij te vaak promoties met vlees tegen dumpprijzen. Zij merkt wel een omslag bij de consument. ‘Men vindt klimaat belangrijk, men vindt minder vlees eten belangrijk, men vindt duurzamer produceren belangrijk’, aldus Buys. Volgens de professor mogen we dierenwelzijn en de economische realiteit niet als tegengestelden zien. Ook Michael Gore is zich bewust van het groeiend belang van dierenwelzijn in de maatschappij. Hij verwijst daarbij naar de keizersnedeproblematiek. ‘Het gebruik van keizersneden blijft een issue bij Belgisch witblauw, zowel vanuit een dierenwelzijns- als vanuit ethisch perspectief. Maar er is ook een productieverlies dat optreedt als gevolg van het letsel dat tot menig discussie leidt tussen slachthuis en producent.’ In Vilt stelde professor Buys ook al dat de keizersnede bij Belgisch witblauw een moeilijk debat is. Anderzijds meent zij wel dat er voldoende genetische diversiteit is binnen het Belgisch witblauw om weer te gaan selecteren in de richting van weer een breder bekken en meer natuurlijke kalvingen. Buys geeft evenwel aan dat het natuurlijk kalven verplicht opleggen vanaf een bepaalde datum absoluut geen goed idee is. Fokkerij is immers een werk van langere adem.

Handel economische motor De rendabiliteit van de vleesveehouderij staat al langer onder druk, zware investeringen en een slechte prijsvorming over langere termijn zijn daar niet vreemd aan. Dat meent ook Greta De Cock-Buys. ‘Jonge ondernemers met modern uitgeruste en geautomatiseerde bedrijven worden meermaals geconfronteerd met dure investeringen en zware schuldenlasten. Een eerlijke prijs voor een (h)eerlijk product is ieders streven.’

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_hoofdverhaal.indd 10

11-11-20 12:17

Voor die objectieve prijsvorming is het noodzakelijk dat de veemarkten blijven bestaan, meent zij. ‘Een correcte samenwerking van alle actoren in de keten is belangrijk. De veehandel zorgt zo voor de opvolging en de prijsvorming, het transport en de selectie op de bedrijven. Hierdoor heeft de veehandel nog een waardige en ondersteunende functie in het rundveegebeuren.’ De voorbije jaren was de export van rundvlees vanuit België vooral gericht op de buurlanden, met name voor Belgisch witblauw. Recent groeide de Aziatische markt wel sterk door. ‘De ontwikkelingen in de Aziatische en andere exportmarkten tonen kansen voor onze sector’, geeft Gore aan. Hij stelt eveneens vast dat de differentiatie in de vleesrunderen die in Vlaanderen worden gehouden, toch ook problemen met zich meebrengt. ‘We merken dat het gebruik van bepaalde, meer temperamentvolle rassen zorgt voor een beduidende verhoging van het risico op arbeidsongevallen aangezien ze agressiever zijn dan Belgisch witblauw.’ Volgens de Febev-bestuurder wordt de export van vlees uit België naar moslimlanden ook nog eens bemoeilijkt door het verbod op ritueel slachten in Wallonië. In Vlaanderen wordt op dit moment nog ‘post-cut stunning’ toegepast, een manier van slachten die tegemoet moet komen aan de vraag naar ritueel geslacht vlees. Het blijft evenwel een gevoelig thema.’

Efficiëntie benutten De verscheidenheid aan vleesrassen was in Nederland al groter dan in Vlaanderen. Toch ontwikkelen zich in Vlaanderen steeds meer bedrijven met andere rassen. Alleen is niet elk bedrijf geschikt om met een ander ras te gaan werken. Staltype, beschikbaarheid van land, maar ook de financiering spelen een rol. Met name in de biologische vleesveeproductie is het aandeel van buitenlandse rassen groot. Voor Roel Vaes is het type in witblauw de voorbije jaren veranderd. ‘Er is veel aandacht voor een economische koe, een efficiënt dier. Vitale kalveren, die vlot opstarten en doorgroeien en een goede vruchtbaarheid hebben. Dat is de ambitie van veel vleesveehouders en dat staat eigenlijk los van het ras.’ Hij ziet wel nog een uitdaging voor Belgisch rundvlees, zeker ook voor witblauw. ‘Het is duidelijk dat witblauw een moeilijker verhaal is in de horeca, die vaak kiest voor andere rassen. Het moet een uitdaging zijn van de sector om enerzijds de troeven van ons Belgisch witblauw meer kenbaar te maken aan de horeca en anderszijds een type dier te fokken dat op maat is van de horeca.’ Als voorbeeld noemt hij de grootte van de entrecote, die voor veel chefs te groot is om te gebruiken. ‘Runderen met een gezond beenderstel en een goede bespiering geven een rendabele groei,’ dat stelt Greta De Cock-Buys. ‘Voor een producent is het dan ook zeer belangrijk om een strenge selectie te handhaven in de veestapel. Dat geldt zeker wanneer een fokstier wordt aangekocht, die bepaalt immers grotendeels de kwaliteit van de veestapel.’ Naast de juiste fokkerijkeuzes spelen voor De Cock-Buys ook de omstandigheden waarin de dieren worden gehouden een cruciale rol. Zij verwijst naar ziektebestrijding, huisvesting, verluchting. Peter Boeve heeft als aankoopverantwoordelijke bij Vanlommel ook een goed zicht op de kwaliteit van de kalveren, waarbij die kalveren zowel dikbillen, kruislingen als zwart- of roodbonte zijn. ‘Momenteel kunnen we als

Roel Vaes: ‘Er is veel aandacht voor een economische koe, een efficiënt dier’ bedrijf goed werken met het aanbod dat beschikbaar is in België’, geeft Boeve aan. ’Wij kopen de kalveren tussen de 14 en 35 dagen leeftijd aan. Daarbij is het belangrijk dat het voortraject van dat kalf goed is. Dit wil zeggen een goed en gezond kalf, voldoende biest, een goede huisvesting en een goede verzorging zijn essentieel.’

Ook kansen in klimaatdebat Over rundvlees is al veel geschreven en gesproken in het klimaatdebat. Vaak wordt er door critici verwezen naar de grotere ecologisch voetafdruk en het hoge watergebruik voor de productie van rundvlees. Nochtans is de carbon footprint van lokale rassen en Belgisch witblauw een stuk kleiner dan van verschillende buitenlandse rassen en houderijsystemen. Maar volgens professor Buys in Vilt staat iemand die steeds de Amerikaanse cijfers blijft gebruiken om aan te tonen hoe vervuilend de kweek van vleesvee is, ver af van de Belgische situatie. Zij stelt dat er te vaak gediscussieerd wordt op basis van foute cijfers. Anderzijds liggen er ook kansen volgens Vaes. ‘Nog te weinig consumenten staan er bij stil dat de klimaatafdruk van Belgisch rundvlees veel beter is dan van geïmporteerd rundvlees.’ De Gfk-cijfers bevestigen dit. Volgens Vaes liggen er zo nog zeker kansen voor de lokale vleesveesector. Michael Gore ziet nog een bijkomende ontwikkeling als gevolg van het klimaatdebat. ‘Er is groeiende interesse in het verlagen van de enterische emissies van (vlees) runderen. Daarvoor worden verschillende initiatieven ontwikkeld.’ Maar hij ziet ook kansen in het gebruik van dubbeldoelkoeien om zo de klimaatimpact te kunnen verdelen over melk en vlees. Ook voor Greta De Cock-Buys verdient het aspect klimaat en milieu een belangrijke plaats in de vleesproductie. ‘Dit is belangrijk voor mens en dier en bovendien zullen extreme drukkingsgroepen bedrijven blijven viseren. Onze bedrijven zijn genoodzaakt zich te reorganiseren om aan strikte normen te voldoen, qua klimaat, milieu en dierenwelzijn. De kosten-batenanalyse zal hierin eveneens een belangrijke rol spelen.’ Zij meent wel dat de overheid in samenwerking met de sector duidelijk moet zijn in de communicatie naar de consument qua klimaat-, milieu- en dierenwelzijnsproblematiek. ‘We hebben alle redenen om onze veehouderij toe te lichten op een correcte manier.’ Zij verwacht dat vleesvee een kortere tijd op stal zal verblijven en groeit op het grasland, wat de consument graag hoort. ‘Dat is ook interessant voor het beenderstel, de smaak en de kleur van het vlees. Voor mannelijke runderen zal men opteren voor de kortere graasperiode, omdat deze op jongere leeftijd geslacht worden.’ Daarmee zijn er diverse visies op de toekomst die fundament kunnen zijn voor de komende fokdoeldiscussie. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_hoofdverhaal.indd 11

11-11-20 12:18

BEDRIJFSREPORTAGE HUNNEKENS

‘Liever tien goeie, dan twee toppers en acht tegenvallers’ Een fokkerijvisie consequent aanhouden, waarbij onderen boveneind van de bwbveestapel zo dicht mogelijk bij elkaar liggen. Dat is al jarenlang de visie van de familie Hunnekens in Grashoek. Op hun bedrijf zijn de resultaten, onder meer met Carolien 47, duidelijk zichtbaar. TEKST WIM VEULEMANS

‘F

okken in de breedte’. Dat was de kop van de bedrijfsreportage die VeeteeltVlees in september 2008 publiceerde. Toen was het een verhaal van twee broers. Vandaag zitten Theo (58) en zijn zoon Mark (27) Hunnekens aan tafel. De broer van Theo, Louis (67), is niet aanwezig, maar wel nog betrokken bij het bedrijf. De visie van het bedrijf wijkt twaalf jaar later nog geen millimeter af van het verhaal van toen. En dat is heel goed te merken wanneer we door de stal lopen. De kwaliteit in de stal met de fokkerijnaam ‘Van Maris’ is hoog, een aantal uitschieters vallen weliswaar op, maar het is duidelijk dat het onderen het boveneind van de veestapel heel dicht bij elkaar liggen. ‘Ik heb inderdaad liever tien goeie dieren van een stier, dan twee toppers en een aantal tegenvallers of zelfs uitvallers’, betoogt Theo. ‘Onze ambitie is steeds geweest om de algemene

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_bedrijfsrep Hunnekens BWB.indd 12

10-11-20 11:31

BEDRIJFSPROFIEL eigenaren Mark, Theo en Louis Hunnekens plaats Grashoek veestapel 250 witblauwen kalvingen 100 grondgebruik 25 ha grasland, 4 ha mais Grashoek

de uitvallers krijg je niet te zien. Bovendien staan ze er dan ook in topconditie bij. Dan ga ik liever bij de boer zelf kijken, daar krijg je toch vaak een beter beeld. Maar bij die boer mag dan wel geen deur gesloten blijven’, is Theo stellig. Op het vleesveebedrijf in Grashoek, tussen Eindhoven en Venlo, bevolken circa 250 witblauwen de stallen. In het verleden waren dat er tot 50 meer, maar arbeid is de beperkende factor. In het verleden was dat even anders. ‘Mijn vader had varkens, kippen en melkvee’, vertelt Theo. ‘Die mrij’s zijn we gaan inkruisen met Belgisch witblauw. Onze eerste nationaal kampioene, een dochter van Bionique, voert vijf generaties terug op een mrij-koe. Die koe heeft veel invloed gehad in onze stal. Haar nafok herken ik nog steeds in de huidige veestapel.’ Bertha 416 en Carolien 47 , Hazarddochters en uithangbord van het bedrijf

Ravidochter Bella 242 toont veel finesse

kwaliteit van onze dieren omhoog te krijgen, niet zozeer om die ene prijskamptopper te fokken.’ Wat twaalf jaar later wel merkbaar is op het bedrijf, is de passie voor fokkerij en keuringen bij Mark. Hij werkt nog extern, maar is al een aantal jaren actief op keuringen, ook als jong jurylid. De voorbije jaren nam het bedrijf al met succes deel aan keuringen in Geffen alsook nationaal in Zwolle en Hoornaar.

Eigen fokkerijbloed Vader Theo is wat dat betreft iets kritischer op keuringen. ‘Voor het ras is een keuring natuurlijk een forum om nakomelingen van een stier te gaan bekijken, maar je wordt er wel eens op het verkeerde been gezet. Je ziet er immers alleen de goeie nakomelingen, de mindere of

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_bedrijfsrep Hunnekens BWB.indd 13

10-11-20 11:31

BEDRIJFSREPORTAGE HUNNEKENS meer weerbaarheid die ik zoek. De dieren die ik wil, moeten tegen een stootje kunnen, zowel fysiek, zoals benen, als qua gezondheid.’ Hij verwijst daarbij ook naar dieren met een te ronde rib die hij omwille van die vitaliteit liever mijdt.

Weerbaarheid en beenwerk

In de meest recente stal is door de hellende vloer uitmesten niet nodig

Op een enkeling na zijn er weinig vreemde bloedlijnen te vinden in de Marisstal. ‘We zijn inderdaad steeds gegroeid vanuit onze eigen veestapel. In de fokkerij geeft dat toch meer voldoening’, verduidelijkt Mark. Vidal, Rufus en Oulare zijn momenteel de stieren die de meeste kansen krijgen, maar ook Hazard en Attribut staan nog op het inseminatielijstje. Eerder waren dat Zougar en Occident. ‘We kijken niet naar de naam van de ki, maar wel naar de stier’, vertelt Mark. Jonge stieren krijgen beperkt de kans om zich te bewijzen op het bedrijf in Grashoek. ‘We kiezen vooral voor stieren die zich profileren op voldoende maat, goed beenwerk en die voldoende vlees vererven.’ Zo krijgt de jonge Oulare, een zoon van Magloire, momenteel alle kansen, ondanks dat hij een Benhurdochter heeft als moeder. ‘Bij Benhur ben ik inderdaad wat kritischer op de benen, maar het feit dat ze een lineaire beoordeling heeft van 94 punten voor beenwerk, heeft me overtuigd’, verduidelijkt Theo. Over die lineaire beoordelingen bij ki’s heeft Theo nog een bemerking. ‘Het kan toch nooit goed zijn dat een ki geen lineaire beoordelingen van een stier of van de moeder publiceert? Dan weet je niets van ze, hoe kan ik ze dan inzetten?’, verduidelijkt Theo, voor wie objectieve en betrouwbare informatie cruciaal is om de juiste keuzes te maken in de fokkerij. De fokkerijkeuzes zijn ook duidelijk in de stal te herkennen. Voldoende maat, veel lengte en gewicht tonen zich duidelijk in het koppel. ‘Vitaliteit is ook belangrijk in een veestapel, en dan kijk ik niet zozeer alleen naar de vitaliteit bij de geboorte’, vertelt Theo. ‘Eigenlijk is het

De winst die ze met hun veestapel door de consequente fokkerijvisie hebben behaald, kunnen vader en zoon goed benoemen. ‘Vijftig kilo meer en er mag best nog wat bij,’ vertellen ze beiden. Maar ze zien ook, gericht op de komende fokdoeldiscussie die CRV-stamboek komende winter/voorjaar voert, nog wel verbeterpunten voor het ras. ‘Wat mij betreft mogen de dieren nog wat vitaler zijn’, stelt Theo. ‘De weerbaarheid mag omhoog en ook het beenwerk mag nog wat sterker. Uiteindelijk zijn dat twee punten die op een witblauwbedrijf vaak voor de uitval zorgen. Ik merk nogal eens dat als je kiest voor stieren die groot en lang fokken, te vaak de benen minder zijn. En dat is toch niet wenselijk’, verduidelijkt Theo. Gevraagd naar de dieren die op hun bedrijf een toonbeeld zijn voor hun fokkerij, zijn vader en zoon meteen duidelijk. ‘Dat zijn twee Hazarddochters, Carolien 47 en Bertha 416’, vertelt Mark. ‘De eerste uit een Attributmoeder, de tweede heeft een dochter van Imperial als moeder. Beide zijn dieren met voldoende maat, vleesexpressie en lengte.’ Carolien 47 kreeg het voorbije jaar nog een exterieurscore van 90 punten. Bij de jongere generatie zijn dat dan weer Carolien 53, een dochter van Courtois uit de eerdere genoemde Carolien 47 en Bella 242, een Ravi uit een Kubitus. De eerste toont veel breedte en vleesmassa, de Ravidochter is wat fijner bespierd en gebouwd. Tot slot wijst Mark nog op Carolien 40, een dochter van Attribut en moeder van Carolien 47. ‘Ze is wat kleiner, maar toont veel diepte en lengte. En dat fokt ze ook goed verder in onze stal.’

Hellend ligbed De witblauwen op het bedrijf zijn gehuisvest in drie stallen, waarbij de vaarzen een schuur hebben met buitenloop en de kalveren gehuisvest zijn in een oude varkensstal met ventilatie. De oudere dieren bevolken de meest recente stal, die beide broers bouwden in 2006. De stal heeft een schuin hellend ligbed waardoor uitmesten in principe nooit nodig is. ‘De laatste vijf jaar heb ik het nooit hoeven doen’, verduidelijkt Theo. Het werkt eigenlijk best goed. Af en toe heb je wel eens een dier dat fout gaat liggen en dan moet je er toch snel bij zijn. Verder is de stal uitgerust met een geautomatiseerde strooimachine en een mestschuif.’ De stieren worden apart opgefokt. Een deel wordt verkocht voor de fokkerij. De andere stieren worden allemaal op het bedrijf afgemest tot een leeftijd van ongeveer 22 maanden. De koeien, die gemiddeld drie keer kalven op het bedrijf, worden aan dezelfde grossier mager op het bedrijf verkocht. ‘Al onze koeien worden steeds op hetzelfde bedrijf afgemest’, verduidelijkt Theo. Op die manier heeft onze vleeshandelaar steeds eenzelfde type en dezelfde kwaliteit beschikbaar. Als nu die kwaliteit nog eens wat beter betaald zou worden – een euro meer per kilo – dan zou het toch allemaal wat rendabeler zijn’, besluit de vleesveehouder. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_bedrijfsrep Hunnekens BWB.indd 14

10-11-20 11:32

Alle troeven uitgestald Hoogwaardige rundveevoeders op maat Tel. +32 (0)9 382 90 70 |

info@franson.be

www.franson.be |

Franson NV

FRA 225 ad VTV huisvesting.indd 1

19/10/2020 13:19

BOUWLAND- EN ZODEBEMESTERS: 35 JAAR ERVARING Multi-ACTION

Solodisc

Solodisc XXL

Terrasoc

Terraflex/2 - 2XXL

Terradisc2

van 3 tot 7,74 m Rijafstand: 21,5 cm

van 6,75 tot 8,25 m Rijafstand: 18,75 cm

van 2,8 tot 5,2 m Rijafstand: 40 cm

Terraflex/2: van 2,7 tot 5,2 m Rijafstand: 30 - 40 cm Terraflex/2XXL: van 5,7 tot 7,12 m Rijafstand: 37,5 cm

van 4 tot 6 m Rijafstand: 25 cm

BOUWLANDEN ZODEBEMESTERS • Beheerste industriële productie = bewijs van betrouwbaarheid • Uitgebreid en gepersonaliseerd onderdelenboek op elk moment te downloaden voor een snelle en keurige service na verkoop • Productie in overeenstemming met de EU normen • 3 jaar garantie

joskin.com

N I W

D L GE

I KTU WER R A A UWB EEN M ILIEUVRIENDELIJK, RENDABEL EN BETRO

Verticale Scalper: 24, 32 en 36 uitlaten Horizontale Scalper: van 12 tot 40 uitlaten

13B

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_p15.indd 15

10-11-2020 14:21

GEZONDHEID KALVERMANAGEMENT

Enteritis en pneumonie:

link met kalversterfte Een van de belangrijkste parameters voor de gezondheidsstatus op een rundveebedrijf is de frequentie van ziekte en sterfte, voornamelijk bij kalveren jonger dan zes maanden. Enteritits (darmontsteking) en pneumonie (longontsteking) kunnen duidelijk geassocieerd worden met kalversterfte.

et hoeft weinig betoog dat preventie van ziekte en sterfte bĳ kalveren van cruciaal belang is voor de hele rundveesector en dat veehouders alle redenen hebben om naar een laag sterftepercentage te streven. Uit een demonstratieproject over kalversterfte in de vleesveehouderĳ, uitgevoerd tussen 2010 en 2012, bleek dat op Belgisch-witblauwbedrĳven de gemiddelde kalversterfte 12 procent was. Aangezien een grote variatie in sterfte tussen de bedrĳven werd aangetoond van 2 tot 22 procent, kan geconcludeerd worden dat er op sommige bedrĳven veel ruimte voor verbetering is.

Gastauteur Dr. Hans van Loo werkt als dierenarts op de Buitenpraktijk van de faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Gent

Link enteritis met griep Een intensief bedrĳfsmanagement met veel aandacht voor uitgebalanceerde voeding, optimale huisvesting en ziektepreventie op maat zĳn doorslaggevend voor een goede gezondheidsstatus van een bedrĳf. Kennis omtrent deze drie belangrĳke pĳlers is dan ook cruciaal, maar tĳd, aandacht en discipline op vlak van kalvermanagement zĳn minstens even belangrĳk. Figuur 1 – De meest voorkomende doodsoorzaken bij kalveren jonger dan een maand (bron: autopsierapport DGZ, 2020)

otitis

intoxicatie

peritonitis

liggingsverandering

sepsis

abomasitis

liggingsverandering

sepsis

enteritis

pneunomie

enteritis

20 25 percentage

Biest in de eerste 6 levensuren Pasgeboren kalveren worden na een vrĳ zorgeloze periode in de baarmoeder geconfronteerd met heel wat uitdagingen. Na de geboorte begint onmiddellĳk het ademhalingssysteem te werken, zodat alle levens-

Figuur 2 – De meest voorkomende doodsoorzaken bij kalveren tussen 1 en 3 maanden (bron: autopsierapport DGZ, 2020)

otitis

Om kalversterfte, en nog beter de voorafgaande ziekte, aan te kunnen pakken is het noodzakelĳk om te weten wat de oorzaak is. Sterftecĳfers vanuit de autopsiezaal van DGZ Vlaanderen (Autopsierapport Rundvee 2019) geven aan dat 50 tot 70 procent van de gestorven kalveren tussen 0 en 6 maanden leeftĳd te maken heeft met enteritis (aantasting van het spĳsverteringskanaal met diarree als gevolg) en/of pneunomie (longontsteking), vaak als gevolg van griep. Enteritis is vooral de eerste maand na de geboorte de belangrĳkste oorzaak van sterfte, terwĳl het bĳ oudere kalveren voornamelĳk om longontstekingen gaat. Aangezien kalveren met diarree 17 keer meer kans maken om op latere leeftĳd ook longontsteking te krĳgen, is het duidelĳk dat beide aandoeningen een link hebben.

20 25 30 percentage

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_enteritis en longontsteking.indd 16

10-11-20 11:39

belangrĳke organen van zuurstof worden voorzien. Daarnaast moet de spĳsvertering snel opgestart worden om de noodzakelĳke koolhydraten, vetten, eiwitten en afweerstoffen op te nemen. Hierbĳ is een goede biestvoorziening essentieel. Biest stimuleert immers de ontwikkeling van het maagdarmkanaal en zorgt voor de kolonisatie ervan met micro-organismen, voert voedingsstoffen aan en is voor een kalf de enige bron van antistoffen. Omdat de capaciteit om antistoffen uit de darm op te nemen snel vermindert na de geboorte, dient voldoende kwaliteitsvolle biest (minstens 200 gram immunoglobulinen of antistoffen per kalf) binnen de eerste zes levensuren verstrekt te worden. Kalveren waarbĳ deze biestverstrekking niet optimaal is verlopen – te laat, te weinig, te lage kwaliteit – hebben een grote kans op een verlaagde weerstand, omdat ze minder afweerstoffen van de moeder hebben. Hierdoor zĳn ze uiteraard veel vatbaarder voor infecties, zoals navelontstekingen, sepsis of bloedvergiftiging, diarree en griep. Bĳ jonge kalveren zĳn de laatste twee aandoeningen vaak het (on)rechtstreekse gevolg van de eerste twee,

en het is gekend dat lagere producties en hogere sterftepercentages hieraan gelinkt zĳn. Om na te gaan of het algemeen biestbeleid op een bedrĳf wel in orde is, kan het zinvol zĳn op regelma-

Pasgeboren kalveren worden geconfronteerd met heel wat uitdagingen

Figuur 3 – De meest voorkomende doodsoorzaken bij kalveren tussen 3 en 6 maanden (bron: autopsierapport DGZ, 2020)

CCN intoxicatie liggingsverandering peritonitis enteritis sepsis pneunomie 0

20 25 30 percentage

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_enteritis en longontsteking.indd 17

10-11-20 11:39

GEZONDHEID KALVERMANAGEMENT tige tijdstippen bij enkele jonge kalveren bloed te tappen om de antistoffengehalten te bepalen. In het kader van een goede biestvoorziening is het nuttig om het belang van een goede opvolging van hoogdrachtige en kalvende dieren te onderstrepen. Kalveren die geboren zijn via een moeilijke verlossing, drinken immers minder vlot biest, maar zullen ook de antistoffen uit de aangeboden biest minder goed opnemen. Een moeilijke verlossing kan in het geval van Belgisch witblauwe runderen vertaald worden naar een (te) laat uitgevoerde keizersnede. Bij andere rassen houden gecompliceerde verlossingen vooral verband met een te groot gewicht van het kalf en/of een te nauw bekken van het moederdier, wat dus duidt op het belang van een juiste selectie, zowel op vlak van stierkeuze als op vlak van vrouwelijk fokvee. Ook een ondermaatse voeding van de drachtige dieren, bijvoorbeeld een eiwittekort of een tekort aan bepaalde sporenelementen zoals selenium en jodium, kan een mogelijke oorzaak van een falend biestbeleid zijn.

Navelontsteking leidt tot infecties

Een goede opstart van het spijsverteringskanaal vereist een goede biestvoorziening

Navelinfecties zijn vaak een toegangspoort waarlangs bepaalde kiemen zich verder in het lichaam van het kalf kunnen verspreiden. Op die manier kan dit leiden tot onder andere gewrichtsontsteking, diarree en/of longontsteking. Hieruit blijkt het belang van een hygiënische navelverzorging, waarbij ideaal gezien onmiddellijk na de geboorte de navelstomp op een propere manier ontsmet wordt (bijvoorbeeld met jodiumtinctuur).

Wanneer er toch een infectie zou optreden, wordt de prognose vaak bepaald door de uitgebreidheid van de infectie. De eerste twee levensweken de navel regelmatig controleren is daarom geen overbodige luxe, zodat tijdig kan ingegrepen worden bij problemen. In het kader van het voorkomen van navelinfecties is een goede hygiëne in de afkalfstal en in de kalverhokken strikt noodzakelijk.

Hygiëne en strategisch afkalfplan Hygiëne, of beter gezegd het gebrek eraan, is trouwens voor de meeste besmettelijke ziekten een belangrijke risicofactor. Een gebrekkige hygiëne zorgt immers voor een hoger aantal (besmettelijke) kiemen in de omgeving (ook wel infectiedruk genoemd). Hoe meer kiemen het nog niet volledig ontwikkelde immuunsysteem van een jong dier moet verwerken, hoe meer kans dat een bepaalde infectie aanslaat en uiteindelijk leidt tot ziekte of zelfs sterfte. De infectiedruk stijgt wanneer er meer dieren aanwezig zijn. Dit verklaart dat er, zeker als het over diarree gaat, meer ziektegevallen zijn naar het einde van de afkalfperiode, wanneer er dus meer kalveren aanwezig zijn. Daarom is het voor sommige bedrijven zinvol om voor een strategisch afkalfpatroon te kiezen waarbij ervoor gezorgd wordt dat de vaarzen als eerste afkalven (dus wanneer de infectiedruk nog laag is). Vaarzen produceren immers meestal minder biest en vaak ook biest van een lagere kwaliteit. Samen met het feit dat vaarzen bij de meeste rassen ook gevoeliger zijn voor moeilijke verlossingen en soms ook wel minder goede moeders zijn, zorgt dat

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_enteritis en longontsteking.indd 18

10-11-20 11:39

ervoor dat de kalveren van een vaars minder sterk zijn en dus meer kans maken op ziekte wanneer de infectiedruk hoger is.

Werkdruk verhoogt infectiedruk Infectiedruk wordt ook grotendeels bepaald door het algemeen bedrijfsmanagement. Met name de tijd die wordt geĂŻnvesteerd in de kalveren, zou een belangrijke factor zijn voor een succesvolle opfok. Uit onderzoek blijkt dat voor melkveebedrijven de toegenomen intensivering en bedrijfsgrootte resulteren in minder tijd voor de kalveropfok. Melkveehouders stippen dit zelf aan als de belangrijkste reden voor een te hoog percentage kalversterfte. Of dit ook voor vleesvee geldt, is niet gekend, maar het lijkt vanzelfsprekend dat de werkdruk toeneemt wanneer het bedrijf groter wordt. Hierdoor kunnen de nauwkeurigheid en de discipline op het vlak van kalveropfok in het gedrang komen, waardoor de infectiedruk te hoog wordt. Infectiedruk wordt ook bepaald door het stalklimaat. Een ondermaatse ventilatie kan niet alleen stress veroorzaken bij de dieren, maar zeker in stallen met een hoge bezetting zal dit ook voor een toegenomen infectiedruk zorgen. Recente onderzoeken hebben bovendien aangetoond dat verhoogde concentraties aan fijnstof en gassen afkomstig van mest en urine, geassocieerd worden met een minder goede gezond-

heid van het ademhalingsstelsel bij kalveren. De bevuilde en besmette stallucht wordt in geval van een slechte stalventilatie immers te weinig afgevoerd, waardoor meer dieren hiermee in contact komen. Naast een verkeerde stalventilatie zijn er nog andere stress-uitlokkende factoren, zoals abrupt spenen, transport of overbezetting, die de afweer van een kalf kunnen aantasten. Ook het belang van een goede voeding bij kalveren mag in het kader van ziektepreventie niet onderschat worden. Ondervoeding is bijvoorbeeld mogelijk doordat de spijsvertering niet verloopt zoals het hoort, of doordat bijvoorbeeld te weinig melk of verkeerd aangemaakte kunstmelk wordt verstrekt. Ook koude kan ervoor zorgen dat de via de melk aangevoerde energie verloren gaat aan het op peil houden van de lichaamstemperatuur. Hierdoor kan het kalf die energie niet meer gebruiken voor zijn groei en afweer. Ook de opnamecapaciteit van antistoffen is lager bij koude omgevingstemperaturen. Al deze factoren leiden dan ook tot hogere kalversterfte in de winter in vergelijking met de zomer. Vaccinatie is uiteraard voor veel bedrijven een zinvolle manier om het aantal ziekte- en sterftegevallen bij de kalveren te beperken. De grootste successen zijn echter te behalen wanneer vaccinatie gebeurt onder optimale omstandigheden. l

Infectiedruk wordt ook bepaald door het stalklimaat

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_enteritis en longontsteking.indd 19

10-11-20 11:39

FOKWAARDEN IBOVAL BLONDE

Private stieren leveren nieuwe blondetoppers

De particuliere stieren Ocre en Orfèvre scoren heel hoog in de nieuwe Iboval-toplijsten in het blonde d’Aquitaineras. Voor de ki-organisaties scoort de hoornloze stier Nuts P GD hoog. Fuxeen is de meestgebruikte stiervader onder de Iboval-toppers. TEKST GUY NANTIER

ecent publiceerde het Franse blonde d’Aquitainestamboek de nieuwe Iboval-indexen voor zowel natuurlijk dekkende stieren als ki-stieren. Er werden bij de blondes 5301 stieren geïndexeerd, waarvan 382 nieuwe stieren. De top twintig op basis van de fokkerij-index IVMAT met minimaal tweemaal de standaardafwijking (zie tabel 1) wordt aangevoerd door de stier Veloce van Guillaume Barre uit Coray (in het Franse departement Finistère). Het fokbedrijf telt zo’n 390 blonde dieren. Naast de verkoop van fokvee is het bedrijf ook actief in de korteketenverkoop met vleespakketten. De stier Veloce (v. Orvil EEE) laat een IVMAT optekenen van 129 punten en een fokwaarde op speenleeftijd ISERV van 127 punten.

Verbouwereerde fokker De eerste plek deelt Veloce met een stier die voor de eerste maal een Iboval-index kreeg: Ocre geboren op het bedrijf van Jerome Marty te Naucelle. Ocre (Gaelic x Cabrel) combineert zijn fokwaarde IVMAT van 129 punten Orf`èvre, jonge nieuwkomer in de top ISEVR

met een speenindex ISERV van 117 punten. Jerome Marty is verbouwereerd over de prestaties van zijn stier. ‘Vreemd, ik heb er geen kalveren van. Ik heb de stier verkocht op acht maanden ouderdom voor de slacht aan mijn veehandelaar.’ Bij navraag bij het Franse stamboek OS Blonde d’Aquitaine blijken de cijfers voor Ocre genomische fokwaarden te zijn op basis van dna-onderzoek op vier maanden ouderdom. ‘Ik kan mij eerlijk gezegd de resultaten van de genotypering niet direct herinneren’, geeft Jerome Marty aan. ‘Jammer.’ Marty bezit 75 blondemoeders in het departement Aveyron. Het bedrijf telt 85 hectare landbouwgrond, die uitsluitend gebruikt wordt voor de ruwvoerproductie voor zijn dieren. Hij praktiseert 100 procent kunstmatige inseminatie in zijn koppel. Het bedrijf richt zich op de productie van rosékalveren van zo’n acht maanden oud of ‘Veaux d’Aveyron’. Jerome Marty: ‘De moeder van Ocre is Italia, een Cabreldochter die de kwalificatie elitestiermoeder of MTE bezit. Zij is van het mixte type en kalft altijd vlot af. Ze heeft een gemiddelde tussenkalftijd van 380 dagen. Italia heeft dit jaar haar vijfde kalf gegeven, een stierkalf met als vader Gingko.’

Verkoop via Facebook De stier met de hoogste speenindex ISEVR (zie tabel 2) blijft Grisbi (v. Trio) van Marc Galerne uit Val d’Arry (departement Calvados). Grisby bezit een ISEVR van 133 punten. Zijn fokwaarde IVMAT bedraagt 126 punten. Ook hier staat op een gedeelde twee plek een nieuwkomer: Orfèvre. De stier werd aangekocht op de veiling van het centraal opfokstation ‘Blonde Génétique’ te Casteljaloux door Vincent Monchany uit St. Medard en Jallles (departement Gironde). Orfèvre laat een index ISERV optekenen van 131 punten. Ook hier betreft het een Iboval-index op basis van dna-informatie door genotypering. Vincent Monchany. ‘De genotypering gebeurde op het opfokstation. Ik verwacht de eerste kalveren van de stier pas deze winter.’ De stier Orfèvre werd gefokt door Philippe Berthelot

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_Franse Iboval cijfers blondes indexen.indd 20

10-11-20 13:47

naam stier Veloce Ocre* Orka* Oeillet Ocean* Obispo* Orient Unesco Orfèvre* Jourdan Ollygan* Nielsen Albin 4841 Nobel Osoprano Narcotique Citrus Vertige Majeur 1244 Adamo Oscar*

vader

moeder/ kwalificatie

geb. groei m.vader IFNAIS CRsev

Orvil Gaelic Fuxeen Fuxeen Froome Fuxeen Fuxeen Leo Ginkgo Aramis Ginkgo Fuxeen Tableau Fuxeen Frenchy Fuxeen Joyeux Orion Leo Fuxeen Hercule Leo Frenchy

Rasade/MTE Italia/MTE Massilia/MAT Lutine/MAT Louna/MAT Landaise/MAG Mobepine/MAT Miss/MTE Lilou/MAT Georgie/MTE Joyeuse/MAT Luxueuse/MAT Ulhane/MTE Jasmine/MAG Frisette/MAT Lorie/MAT Hilaria/MTE Pivoine/MAT Oriflamme/MAT Choupette/MTE Esquise/MAT Tania/MTE Helodie/MTE

Mrozic Cabrel Berlioz Haribo Aramis Envol Dream Flambo Greg Adonis Cabrel Arlequin Leprince Papyrus Tito Arlequin Aramis Marquis Lupin Orion Orvil Palais Aramis

96 99 109 102 113 105 107 102 105 100 92 105 112 105 91 102 105 106 92 112 104 105 97

121 113 109 112 106 112 105 103 117 111 113 109 105 102 119 113 112 112 114 107 108 107 103

besp. DMsev

ontw. DSsev

110 104 115 112 110 108 107 89 121 119 118 107 95 116 113 107 101 104 119 104 108 102 111

115 113 106 112 105 112 119 125 105 113 117 112 118 104 110 111 115 110 109 111 111 108 115

afkalfspeengemak index ISEVR betr. AVel 127 117 123 122 120 122 118 106 131 123 122 119 115 114 122 121 120 120 120 119 118 113 111

0,84 0,53 0,52 0,53 0,51 0,50 0,54 0,84 0,53 0,84 0,53 0,54 0,88 0,55 0,53 0,55 0,51 0,90 0,88 0,54 0,51 0,93 0,52

83 125 111 — — 115 113 112 — — — 118 104 112 99 113 — 117 103 112 — 113 103

melkprod. ALait

fokkerijindex IVMAT

111 110 107 — — 106 107 116 — — — 106 113 111 107 106 — 107 107 107 — 112 112

129 129 128 128 128 127 127 127 126 126 126 126 126 126 125 125 125 125 125 125 125 125 125

betr. fokker 0,74 0,46 0,46 0,44 0,42 0,44 0,46 0,78 0,42 0,53 0,43 0,46 0,76 0,46 0,46 0,46 0,41 0,83 0,82 0,47 0,41 0,84 0,46

Earl Barre Jerome Marty Gaec Poiron Blonde Génétique Philippe Bonnet Pascal Feltre Gaec de Villeneuve Earl Francis Tirton Earl Elevage Monchany Gaec de Montbouard Earl Loubet Gaec de la Roche Piquet Earl Terraillon Earl Prezelin Auriva Elevage Earl Geroa Gaec Cannac Gaec de da Galtière Gaec Fossey Blonde Génétique Gaec Mariande Gaec Fortin Francis Dubosc

Tabel 1 – Top 20 Iboval-IVMAT-indexen (IVMAT > 125) voor blonde d’Aquitainestieren (* stieren die een eerste index hebben gekregen) (bron: France blonde d’Aquitaine sélection, september 2020)

(Earl Rouzille) uit Longèves (departement Charente Maritime). De fokker bezit een bedrijf met 60 moeders op 205 hectare, waarvan 80 hectare natuurgrasland. Verder wordt er koolzaad, zonnebloemen, luzerne, erwten, zachte en harde tarwe alsook voedergerst geteeld. Op het bedrijf werkt men voor 80 procent met kunstmatige inseminatie en uitsluitend met herfstkalvingen. De veestapel is er van het mixte type met een gemiddelde fokwaarde ISEVR en IVMAT boven de 100 punten.

Philippe Berthelot: ‘Het accent in mijn fokkerij ligt in de eerste plaats op de moederkwaliteiten vruchtbaarheid, geboortegemak, afkalfgemak en melkproductie. Vleesaanzet komt pas nadien aan de orde.’ De vrouwelijke dieren in productie krijgen op het bedrijf een honderd procent grasrantsoen. De stieren vertrekken als broutard voor de afmesting of als dekstier voor de fokkerij. De stier Orfèvre woog op de bascule op 6 maanden oud 333 kg. Hij was voorbestemd om als dekstier verkocht te

Tabel 2 – Top 20 Iboval-ISEVR-indexen (ISEVR > 125) voor blonde d’Aquitainestieren (* stieren die een eerste index hebben gekregen) (bron: France Blonde d’Aquitaine Sélection, september 2020)

naam stier Grisbi Orfèvre* Canoe Marley Oeuillet Gamin Veloce Irvine Maire* 8581 Obama* Indigo* Monsieur* Natan Novembre Iceberg Nemo Lulu

vader

moeder/ kwalificatie

geb. groei besp. m.vader IFNAIS CRsev DMsev

Trio Ginkgo Recif Happy Day Jackpot Calypso Orvil Octave Canoe Ajaccio Fuxeen Clic Jocker Idéaliste Fuxeen Banco Imanol Goliath

Ulie/MAG Lilou/MAT Vadrouille/MAT Hermine/MAT Jonquille/MAG Satinette/MAT Rasade/MTE Elise/INS Vista/MDS 8095 Luciana/INS Gentiane/MTE Framboise/MTE Jeune/MAG Jade/MAG Ecotaxe/MTE Fanfare/MTE Favorite/MAG

Landais Greg Odalie Emalo Calypso Evoe Mrozic Ronald Hercule nb Elegant Uvay Corail Danton Dactylo Ballon Tokapi Superstar

103 105 126 98 90 108 96 95 118 122 115 105 99 96 120 99 99 86

129 117 110 121 125 121 121 123 112 113 109 115 119 121 107 122 120 127

103 121 113 110 109 99 110 106 106 100 116 114 110 102 122 98 109 106

ontw. DSsev 104 105 100 117 119 114 115 117 105 104 104 107 109 122 87 116 107 117

speenafkalfindex gemak ISEVR betr. AVel 133 131 131 129 128 128 127 127 127 127 126 126 126 126 125 125 125 125

0,84 0,53 0,91 0,50 0,50 0,78 0,84 0,79 0,73 0,66 0,52 0,81 0,50 0,62 0,56 0,77 0,52 0,51

— — 74 — — 99 83 88 — — — — — — — — — —

melk- fokkerijprod. index ALait IVMAT — — 96 — — 89 111 104 — — — — — — — — — —

111 126 112 120 116 111 129 123 111 106 123 116 114 108 123 121 120 107

betr. fokker 0,59 0,42 0,68 0,39 0,38 0,60 0,74 0,57 0,43 0,42 0,44 0,50 0,38 0,42 0,46 0,54 0,41 0,40

M. Galerne Earl Elevage Monchany Gaec Font Bizol Gaec de la Prise au Renard Earl L. Evasion Earl de Kermorvan Earl Barre Gaec Fontes Lepa Agricole Flamarens Earl du Petit Maine Danielle Elissiry Earl des Matiou Gaec de Crampoisic Gaec Poiron Francis André Earl Fave le Colomes Earl des Rosiers Earl Suc

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_Franse Iboval cijfers blondes indexen.indd 21

10-11-20 13:47

FOKWAARDEN IBOVAL BLONDE

Wat is Iboval? Iboval is de naam van de fokwaardeschatting voor stieren en koeien op basis van genomische informatie (dna-onderzoek) of van meeten weeggegevens in het veld door Bovins Croissance (een nationaal opererende, rasonafhankelijk organisatie die verschillende technische en boekhoudkundige diensten verleent aan de veehouder). De genomische informatie of de meeten weeggegevens betreffen het geboorteverloop en geboortegewicht, de weeggegevens op 120 en 210 dagen, een beoordeling van

19 exterieurkenmerken op speenleeftijd en twee algemene beoordelingen inzake bespiering en skeletontwikkeling. De fokwaardeschatting levert aldus volgende cijfers op: – IFNAIS of fokwaarde geboortegemak – CRsev of fokwaarde groei van geboorte tot speenleeftijd – DMsev of fokwaarde bespiering op speenleeftijd – AVel of fokwaarde afkalfgemak. Deze fokwaarde weerspiegelt de directe geneti-

worden via het Facebook-account van zijn fokker. Bertholet vertelt: ‘Er kwamen heel veel reacties binnen, onder meer van een foktechnicus van het opfokstation te Casteljaloux. Hij overtuigde mij ervan om de stier in de centrale opfok te plaatsen gezien de afwijkende afstamming en de hoge index van de moeder en de grootmoeder. En zo geschiedde.’ De vader van de stier Ginkgo (v. Aramis) bezit de elitestatus EQM, moeder Lilou (v. Greg ) bezit de status stiermoeder MAT en werd beoordeeld door het stamboek met 72 punten voor exterieur. De grootmoeder Gainsbarre (74 punten) heeft de elitestatus. Philippe Berthelot: ‘Moeder Lilou is qua type een uitzondering op mijn bedrijf: zij is vleestypisch, echt vleestypisch. Niettemin heeft zij al viermaal op natuurlijke wijze gekalfd met een gemiddelde tussenkalftijd van 365 dagen. Het is een dier dat zeer vruchtbaar is en bij de eerste inseminatie al vol is.’ Lilou laat volgende fokwaarden optekenen: geboortegemak 98, groei CRsev 120, bespiering DMsev 123, ontwikkeling DSsev 109, ISEVR 132 en IVMAT 128.

Hoornloze topper bij Genes Diffusion Opvallend in deze publicatie is dat van de grootste nationaal opererende ki-blokken enkel Genes Diffusion een nieuwe topper weet af te leveren in de top 100 IVMAT (IVMAT > 120). De stier luistert naar de naam Nuts P GD. Nuts laat een ISEVR van 113 punten en een IVMAT van 120 punten optekenen. De stier is vrij van axonopathie. De hoornloze topper Nuts P GD (v. Adventius PP)

sche invloed van de moeder op het geboorteverloop van haar nakomelingen – ALait of fokwaarde melkproductie. Deze fokwaarde weerspiegelt het directe genetisch effect van de melkproductie van de moeder op het gewicht op speenleeftijd van haar nakomeling. De fokwaarden Iboval worden samengevat in twee totaalfokwaarden of indexen: ISEVR (totale speenindex) en IVMAT(totale fokkerijindex).

Pascal Milon, foktechnicus van Genes Diffusion, zegt dat de stier het best ingezet kan worden op eerstekalfskoeien en koeien. ‘De stier vererft blondedieren van het type élevage, die groeizaam zijn, vlot afkalven en een goede melkproductie hebben’, geeft hij aan. Nuts P GD is heterozygoot voor het hoornloosgen. Omdat dit gen dominant is, zijn de nakomelingen voor de helft dus ook hoornloos. De stier heeft aan vaderszijde als afstamming Adventius. Adventius is een Deense stier die homozygoot is voor het hoornloosheidsgen. De moeder van Nuts is Huria (v. Uranium). Pascal Millon: ‘Zij werd geboren uit embryotransplantatie op het fokbedrijf Gaec du Breuille te St. Philibert de Bouaine in het departement Vendée. Het fokbedrijf, waar trouwens ook Nuts werd geboren, telt zo’n 150 zoogkoeien. Huria heeft de status van elitestiermoeder. Haar curriculum vitae op dit moment vermeldt zes kalvingen met een tussenkalftijd van 390 dagen.’

Fuxeen stiervader met stip op eerste plek Een tweede vaststelling bij de top 100 is dat Fuxeen (v. Vidocq) uit het fokprogramma van ki-coöperatie Auriva het leeuwendeel opeist als vader van de stieren. Heel veel verwondering behoeft dat niet. Fuxeen laat een fokwaarde geboortegemak van 117 punten optekenen in combinatie met een fokwaarde bespiering op speenleeftijd van 114 punten en een totale speenindex ISEVR van 115 punten. l

Fuxeen, stiervader die met stip op de eerste plek staat

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_Franse Iboval cijfers blondes indexen.indd 22

10-11-20 13:48

Denk mee aan onze volgende generaties.

Verklein de ecologische voetafdruk met

www.dumoulin.eu

Neem contact op met

| A. Lust 0490 49 29 77 | D. Arkens 0496 58 66 19

West & Oost-Vlanderen Antwerpen-Limburg-Brabant

KRAIBURG LOOPVLAKBEDEKKING Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of melkstal Voorkom klauwproblemen, kreupelheid en uitglijden!

Dichte vloeren: KURA P/F

Dichte vloeren: PROFI KURA

Dichte vloeren: PEDI KURA

voor extra grip!

voor creëren ‘slijtage’ zones

Lijnbaan 33, Oudewater. Tel. 0348 - 56 15 80 info@snelhoutenrubber.nl

Importeur van:

Roostervloeren

voor melkvee

voor groepshuisvesting of stieren

voor groepshuisvesting < 350 kg

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

KURA S

KURA SB

LOSPA

Ook in Proﬁen Pedi Kura

LOSPA SB

met 5% afschot naar de sleuf

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

DE EERSTE KEUS VAN VLEESVEEHOUDERS

18 D E CE MBE R KERST U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 7 december Bel: +31 (0)26 38 98 820/823. Of e-mail: advertenties@crv4all.com

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_p23.indd 23

10-11-2020 14:30

INFOGRAPHIC

Kilo rundvlees

kost geen 15.000 liter water Op sociale media duiken met de regelmaat van de klok misleidende berichten op van de antivleeslobby over het verbruik van water voor de productie van 1 kg rundvlees. De Nederlandse Stichting Agri Facts deed een feitencheck. TEKST GUY NANTIER

e tip om water te besparen door minder vlees te eten komen we geregeld tegen. Daarbĳ wordt steevast vermeld dat de productie van 1 kilo rundvlees 15.000 liter (en soms meer) water kost. Bĳ de consument ontstaat hierdoor automatisch het beeld dat het om drinkwater of kraanwater gaat. Dat beeld klopt niet.

Voor de productie van rundvlees wordt in hoofdzaak regenwater gebruikt. Het gaat dan om regenwater dat op de weilanden valt en waar het gras van groeit, en om regenwater dat op de akkers valt, waar andere diervoedergewassen van groeien. Op regenwater valt natuurlĳk helemaal niet te besparen met minder vlees eten. Bovendien is regenwater in West-Europa nauwelĳks een issue. België en Nederland hebben een gematigd zeeklimaat, er valt neerslag gedurende het hele jaar.

Water-footprint Op wereldschaal is voor landbouwproducten een zogenaamde ‘water-footprint’ bepaald. Voor deze bepaling wordt alle waterverbruik meegeteld: regenwater, grondwater, oppervlaktewater en ook gezuiverd water (drinkwater of kraanwater). Ook wordt het waterverbruik meegeteld dat nodig is voor de productie van veevoer. De ‘water-footprint’ maakt onderscheid naar productieland en ook naar de bron van het water. In België en Nederland is zo’n 90 procent van de ‘water-footprint’ voor rundvlees zogenaamd ‘groen water’, dit is regenwater. Ongeveer 5 tot 10 procent van het waterverbruik betreft leidingwater. Het overige deel is grondwater (bronwater) of oppervlaktewater.

De helft minder in de Lage Landen Verder betreft die 15.000 liter per kilo rundvlees een wereldwĳd gemiddelde. De veehouderĳ in de Lage Landen gaat efficiënter om met water: het waterverbruik is ongeveer de helft. In publicaties waar het Belgisch of Nederlandse rundvlees wordt aangeslagen voor een waterverbruik van 15.000 liter per kilo, wordt er niet bĳ verteld dat het hier een wereldwĳd gemiddelde betreft en dat het verbruik bĳ ons de helft is. Samengevat: voor de productie van 1 kilo Belgisch of Nederlands rundvlees is zo’n 6.500 liter water nodig. Daarvan is 350 tot 700 liter leidingwater of bronwater. Veruit het meeste is regenwater. l

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_infographic.indd 24

10-11-20 11:42

Hoeveel water is er gemiddeld nodig voor de productie van 1 kg rundvlees in BelgiĂŤ en Nederland?

350 L tot 700 L BLAUW WATER

5.800 L tot 6.150 L GROEN WATER

6.500 L voor

1 KG RUNDVLEES

Blauw water bestaat uit leidingwater (kraanwater of drinkwater), grondwater, (bronwater) of oppervlaktewater, dat gebruikt wordt in de gehele productieketen

Groen water is de som van de totale hoeveelheid regenwater dat op de weilanden valt en waar het gras van groeit, en regenwater dat op de akkers valt waar diervoedergewassen van groeien. Bron: Stichting Agri Facts

Waar staat de Stichting Agri Facts (Staf) voor? De Stichting Agri Facts (Staf) heeft als doel het toetsen van de onderbouwing van landen tuinbouwbeleid. De toetsingen worden uitgevoerd door onafhankelijke onderzoeksjournalisten en wetenschappers en/of studenten. Kritisch denken en zorgvuldig rapporteren over landen tuinbouw worden hierdoor bevorderd. Staf beoogt het algemeen nut en heeft geen winstoogmerk. Alle fondsen komen ten goede aan de (wetenschappelijke) onderzoeken, beleidstoetsingen, activiteiten die bijdragen aan een correcte onderbouwing van het landen tuinbouwbeleid. Volg STAF op www.stichtingagrifacts.nl

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_infographic.indd 25

10-11-20 11:42

DUBBELINTERVIEW ANGUS HASLETT EN EGON VERHEIJDEN

naam Angus Haslett functie CEO van CRV Holding BV leeftijd 58 jaar opleiding bachelor of agriculture, production and management, Massey University, Nieuw-Zeeland vorige functies (o.a.) manager-directeur CRV OceaniĂŤ, directeur Emac-automatiseringssystemen, verschillende functies bij bedrijven in de verpakkingsindustrie, verschillende functies bij Nufarm-gewasverzorgingsmiddelen

naam Egon Verheijden functie CFO van CRV Holding BV leeftijd 46 jaar opleiding bedrijfseconomie, Radboud Universiteit, Nijmegen, opleiding registeraccountant, Universiteit Tilburg vorige functies (o.a.) diverse functies en partner bij KPMG Nederland en KPMG International, finance director bij TEVA Pharmaceuticals, finance director bij STADA Arzneimittel in Duitsland

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_interview Angus Hasslet.indd 26

11-11-20 12:18

Nieuwe directie

stuwt groeiambitie CRV Met het aantreden van Angus Haslett als algemeen directeur en Egon Verheijden als financieel directeur heeft CRV een compleet nieuwe directietop. Deze heeft de opdracht gekregen om de positie van CRV als toonaangevend internationaal bedrijf in genetisch materiaal en data verder uit te bouwen. TEKST JAAP VAN DER KNAAP EN WICHERT KOOPMAN

inds hun aantreden per 1 mei en 1 september van dit jaar zĳn Angus Haslett en Egon Verheĳden de wereld al zeker tien keer rond geweest. Virtueel dan wel, want ook de nieuwe CEO en CFO van CRV werken noodgedwongen voornamelĳk vanuit hun eigen huis en achter een beeldscherm. Voor het interview met Veeteelt nemen ze voor even plaats in de ruime overlegkamer op de bovenste etage in het hoofdkantoor in Arnhem. ‘Dankzĳ de coronapandemie hebben we de voordelen van beeldbellen ontdekt. Maar als je mensen echt wilt leren kennen, moet je ze in levenden lĳve ontmoeten’, kĳkt Nieuw-Zeelander Haslett, die pas enkele weken geleden naar Nederland kon verhuizen, terug op een bĳzonder eerste half jaar als directievoorzitter van CRV.

Wat bezielt een ‘kiwi’ om zijn thuisland te verruilen voor Nederland? Haslett: ‘CRV is een prachtige organisatie om leiding aan te geven. Het bedrĳf heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een toonaangevende speler in de internationale rundveeverbetering die snel inspeelt op nieuwe ontwikkelingen. En de leden van de coöperatie hebben de durf om te blĳven investeren

in innovatie. Ik zie voor de coöperatie volop kansen om bĳ te dragen aan de winstgevendheid van de bedrĳven van onze ledenveehouders, en daarnaast bĳ te dragen aan voedselzekerheid, duurzaamheid en dierwelzĳn waar de samenleving om vraagt.’

Egon Verheijden, u heeft in uw carrière uitdagende functies vervuld bij grote, internationaal opererende organisaties. Wat trok u aan in een baan bij de boerencoöperatie CRV? Verheĳden: ‘Wat me intrigeert, is het feit dat de coöperatieve rundveeverbetering in Nederland en Vlaanderen al 150 jaar bestaat. Kennelĳk is de coöperatie steeds in staat geweest om zich succesvol aan te passen aan veranderende omstandigheden. De laatste tien jaar in deze lange geschiedenis waren turbulenter dan al die 140 jaar ervoor en dat zal nog wel even zo blĳven. Ik vind het een uitdaging om in een snel veranderende wereld mee de koers van de organisatie te mogen bepalen en te helpen om de coöperatie toekomstbestendig te houden. Daarbĳ spreekt de open en no-nonsensecultuur in de agrarische sector me erg aan. Dat maakt werken voor een boerencoöperatie tot nu toe een mooie ervaring.’

CRV heeft nu een heel nieuwe, tweehoofdige leiding waarvan de één de sector nog moet leren kennen en de ander van het andere eind van de wereld komt. Neemt de raad van commissarissen hiermee geen risico? Haslett: ‘De raad van commissarissen van CRV heeft er bewust voor gekozen om het bedrĳf anders te laten aansturen. Egon en ik zĳn weliswaar eindverantwoordelĳk, maar we leggen veel verantwoordelĳkheid neer bĳ een groep van acht tot tien mensen die we het “leiderschapsteam” noemen. Dit zĳn mensen op het hoofdkantoor hier in Arnhem, maar ook directeuren van onze internationale dochterondernemingen.’ Verheĳden: ‘Van ons leiderschapsteam vragen we ook om hun eigen mensen te motiveren om leiderschap te nemen. Zo willen we dat de organisatie meer vanuit de basis, de mensen die de veehouders en de markt direct kennen, aangestuurd gaat worden. Vraag van ons niet om alle details van de stikstofwetgeving in Vlaanderen of de structuur van de vleesveesector in Brazilië te duiden. Wĳ pretenderen niet dat we al deze kennis hebben. Maar veehouders kunnen er wel op rekenen dat deze kennis in onze organisatie volop aanwezig is. En dat deze zal worden gebruikt voor de ontwikkeling van de beste producten en diensten.’

CRV wil een wereldspeler zijn in genetica. Kan de organisatie die ambitie waarmaken? Verheĳden: ‘Jazeker. Als we kĳken naar het aantal verkochte doses sperma, dan behoren we tot de top 5 in de wereld. En er is de afgelopen jaren hard gewerkt aan de opbouw van een sterke internationale organisatie met businessunits in diverse Europese landen, maar ook in Nieuw-Zeeland, Brazilië en de Verenigde Staten. Daarbĳ is CRV financieel kerngezond en ook de huidige coronacri-

Angus Haslett: ‘Er is geen fokprogramma in de wereld dat zo progressief en gedegen inspeelt op duurzaamheidseisen als dat van CRV’ veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_interview Angus Hasslet.indd 27

11-11-20 12:15

DUBBELINTERVIEW ANGUS HASLETT EN EGON VERHEIJDEN

sis heeft beperkt invloed op het bedrijfsresultaat. De basis staat. Maar we kunnen en moeten onze positie meer uitbouwen en daarvoor zien we volop kansen.’ Haslett: ‘De omstandigheden waarin veehouders melk en vlees produceren, verschillen van land tot land. Maar uiteindelijk hebben veehouders in ieder land te maken met dezelfde uitdaging om duurzamer en efficiënter voedsel te produceren onder het oog van een consument die kritisch meekijkt. Er is volgens mij geen fokprogramma in de wereld dat zo progressief en gedegen inspeelt op deze uitdaging als dat van CRV. Onze stieren hebben zeer betrouwbare fokwaarden voor gezondheidskenmerken. En het is uniek dat wij een fokwaarde voor voerefficiëntie hebben ontwikkeld die gebaseerd is op grote aantallen metingen in de praktijk. Ik ben er dan ook van overtuigd dat onze stieren toegevoegde waarde bieden voor veehouders over de hele wereld.’

De internationale markt vraagt ook om andere oplossingen. Zo neemt in veel landen het gebruik van gesekst sperma sterk toe. Heeft CRV ook een antwoord op deze ontwikkeling? Haslett: ‘Reken maar dat deze ontwikkeling onze volle aandacht heeft en dat ook wij hiervan de potentie zien. De interesse voor SiryX-sperma neemt ook in Nederland en Vlaanderen toe, maar blijft nog wat achter bij de internationale trend, ook al omdat hier een vleeskalverensector is die de holstein-stierkalveren kan verwaarden. Wereldwijd zien veehouders meer en meer dat de inzet van gesekst sperma, in combinatie met merkertesten en het gebruik van vleesstiersperma, leidt tot versnelde geneti-

sche vooruitgang en meer rendement.’ ‘Als het gaat om de inzet van vleesstieren hebben we met het Belgisch-witblauwras het meest efficiënte vleesras van de wereld in huis. Dankzij de samenwerking met de Belgian Blue Group, BBG, beschikken we over een breed aanbod van betrouwbaar geteste stieren voor de gebruikskruising. Ook daarmee kunnen we de internationale concurrentie heel goed aan.’

CRV heeft al langer de ambitie om internationaal te groeien. Moet de coöperatie dit wel willen? Tot nu toe hebben de dochterorganisaties nauwelijks bijgedragen aan de winst. Verheijden: ‘Uiteindelijk werkt CRV BV natuurlijk voor het belang van de leden-veehouders in Nederland en Vlaanderen. Die willen we bedienen met de beste producten tegen een concurrerende prijs. Maar voorop blijven lopen vraagt grote investeringen. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van merkerselectie en fokwaarden voor voerefficiëntie. Productontwikkeling kunnen we alleen financieren als we voldoende omzet realiseren. De veestapel in Nederland wordt niet groter en ook in Vlaanderen zijn de mogelijkheden om nog te groeien beperkt. We kunnen en moeten ons marktaandeel op de thuismarkt nog verder uitbouwen, maar de grootste kansen liggen in het buitenland.’

In Duitsland hebben vijf ki-organisaties de fokprogramma’s onder één naam gebracht in de PhönixGroup. Ze nodigen ook andere partijen uit. Doet CRV iets met deze ontwikkeling? Haslett: ‘We blijven openstaan voor partners die met ons willen samenwerken. We zien

dat schaal in de internationale ki-wereld belangrijk is en snel toeneemt. Maar het moet wel passen en meerwaarde voor CRV opleveren. Er zullen vast nog wel meer “Phönixen” gaan ontstaan.’

Wat gaan veehouders in Nederland en Vlaanderen merken van de nieuwe leiding van CRV? Verheijden: ‘Voor veehouders in Nederland en Vlaanderen verandert de wereld waarin ze ondernemen snel. Het aantal veehouders neemt af, de schaalgrootte neemt toe en de marges staan onder druk. De leden van de coöperatie mogen van ons verwachten dat wij hen blijven ondersteunen met de beste producten en diensten om op deze veranderingen in te spelen. Maar naast leden die klant zijn, hebben we ook klanten die geen lid zijn. Die zijn voor ons ook belangrijk.’ ‘Voor het bedrijf CRV betekenen de veranderingen dat we meer dan ooit keuzes moeten maken. Niet alles wat we in het verleden hebben gedaan, zullen we blijven doen. We zullen scherper kijken naar de toegevoegde waarde van de producten die we ontwikkelen en eerder afscheid nemen van producten die onvoldoende toegevoegde waarde bieden.’ Haslett: ‘Wij willen producten en diensten blijven ontwikkelen die maximaal bijdragen aan de duurzaamheid en winstgevendheid van de bedrijfsvoering van veehouders. Wij willen concurreren op rendement en dat is niet altijd hetzelfde als concurreren op prijs. Het verhaal achter de producten van CRV staat als een huis. Die visie zullen we de komende jaren met nog meer overtuiging uitdragen.’ l

Egon Verheijden: ‘De basis voor internationale ontwikkeling staat. We moeten en kunnen deze positie verder uitbouwen’ 28

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_interview Angus Hasslet.indd 28

11-11-20 12:15

UIT DE DIERENARTSPRAKTIJK HANS VAN LOO Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven vier dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven Anthony De Schryver, René Bemers, Piet De Meuter, en Hans Van Loo maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

fot waar

Een vreemd voorwerp in de kalvermaag

naam aandoening vreemd voorwerp in de maag verschijnselen geen tot erge spijsverteringsstoornis, soms hoesten met braakneigingen oorzaak vreemd materiaal dat via opname langs de muil in het lichaam terechtkomt behandeling voorwerp verwijderen

Het was een zonnige ochtend toen ik een telefoontje van een veehouder kreeg omtrent een niet-alledaags probleem. De nacht ervoor was er een kalf geboren uit een van zijn koeien. Omwille van het arbeidsgemak worden op het bedrijf in kwestie alle kalveren die ’s nachts geboren worden, onmiddellijk van voldoende biest voorzien via een slokdarmsonde. Op die manier is de veehouder er zeker van dat ook deze kalveren, zonder al te veel verstoring van zijn eigen nachtrust, een goede start krijgen. Twee jaar geleden leerde ik de veehouder om de sonde eerst wat soepeler te maken in warm water, deze dan rustig in te brengen via de muil en daarbij de neus van het kalf lager te houden dan de oren. De kans is klein dat de sonde verkeerd in de luchtpijp terechtkomt. Na het gebruik van de slokdarmsonde wordt deze gereinigd en daarna gespoeld met zuurstofwater om mogelijke ziektekiemen te doden. Tijdens de bewuste nacht was alles goed verlopen, totdat de veehouder de sonde terugtrok en vaststelde dat de laatste twaalf centimeter was afgebroken. Het losgekomen stuk was in de pens van het kalf achtergebleven. Toen ik aankwam op het bedrijf, leek het dier er goed uit te zien. Na overleg met de veehouder besloten we om het afgebroken stuk operatief

te verwijderen. Het gevaar bestond immers dat de vertering van het kalf verstoord zou worden. Vooral wanneer het kalf vast voer zou gaan opnemen, zou de sonde een obstructie van het spijsverteringskanaal kunnen veroorzaken. Het dier werd in slaap gebracht en aan de hand van een buikoperatie kon de sonde snel gelokaliseerd worden in de nog niet ontwikkelde pens. Via een kleine snede werd de sonde verwijderd. Na het dichthechten van de pens en de buik kreeg het kalf nog enkele dagen een pijnstiller en antibiotica toegediend. De volgende dag had het kalf goed gedronken en zag er fris uit. ‘Ik had al gezien dat de sonde aan vernieuwing toe was’, wist de veehouder me nog te vertellen. Dit geval benadrukt het belang van goed onderhouden materiaal. In het geval van een slokdarmsonde is het belangrijk dat deze na elk gebruik grondig gereinigd en ontsmet wordt, liefst met zuurstofwater. Bovendien moet de sonde regelmatig vervangen worden, omdat door het gebruik kleine scheurtjes kunnen ontstaan. Vaak blijven hierin restjes melk achter. Deze melkresten vormen een ideale voedingsbodem voor ongewenste bacteriën die ziekte bij het kalf kunnen veroorzaken. En wanneer er te veel scheurtjes zijn, kan de sonde zelfs afbreken, met alle gevolgen van dien.

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_DAP Hans van Loo.indd 29

10-11-20 13:49

VOERWIJZER

Aan de hand van praktijkcases schrijven verschillende voeradviseurs over rantsoenberekeningen in de vleesveehouderij. Deze editie beschrijft Jelle van Schaijk van Agrifirm hoe via doorrekening van de rantsoenen een probleem van kalversterfte werd op opgelost.

Kalversterfte opgelost door kuilonderzoek en juiste mineralenvoorziening

ust en kalmte. Dat is wat het koppel met zoogkoeien en hun kalveren uitstralen als we tussen de circa 40 limousins en hun kalveren lopen van Robert, vriendin Leonie en vader Jan Strijbos uit Meijel. ‘In het verleden hebben we wel piemonteses gehad en blondes, maar deze dieren zijn rustiger en erg sober,’ aldus Jan. ‘Ze zijn met weinig tevreden. En dat is belangrijk, omdat we ons bedrijf beschikbaar stellen als dagbesteding voor senioren. De dieren moeten niet schrikken of agressief worden.’

Naast de zoogkoeien mest het bedrijf ook nog zo’n 85 stieren af.

Rantsoen doorrekenen leverde oplossing Ongeveer een jaar geleden kreeg het bedrijf plots met veel kalversterfte te maken, vrijwel direct na de geboorte. Na bloedonderzoek bij de kalveren kwam een sterk verhoogde zinkwaarde naar voren, wat volgens de dierenarts een mogelijke verklaring was. Jan Strijbos: ‘We voerden jaarrond droogstandsmineralen van melkvee en het rantsoen was eigenlijk

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_voerwijzer.indd 30

10-11-20 11:46

DE CIJFERS

zoogkoe na kalven

stieren 6-11 mnd.

weidegras onbeperkt hooi – graskuil 10 snijmaiskuil 3 witlofwortelen 8,7 4880 1Beeffit All-in-One 0,102 Strijbos Tabel – Huidige rantsoenen bij de familie 4710 Beef Select Kernbrok – 4706 Beef Select Finish –

– 0,2 5 10 2,8 – 1,2 2

stieren 12-15 mnd.

stieren finish

– 0,3 3 13 2,5 – 1,2 2,5

– 0,5 – 15 3 – 1,4 3,5

Tabel 1 – Huidige rantsoenen bij familie Strijbos-van de Wal

Overdoseren van mineralen Runderen zijn toleranter als het gaat om de hoofdmineralen en in het bijzonder de spoorelementenvoorziening dan als het gaat om bijvoorbeeld vevi of dvp. Dit betekent dat een rund, afhankelijk van om welk mineraal het gaat, soms enkele weken tot maanden met een tekort kan omgaan. Als het (spoor)element weer wordt aangevuld, duurt het vervolgens ook weer enkele weken tot maanden voor de bloedwaarden weer op peil zijn. Omgekeerd kunnen runderen een overmaat tot op zekere hoogte tolereren, doordat ze het overgrote deel weer uitscheiden. Pas bij een langdurige zeer grote overmaat kan vergiftiging optreden die met allerlei verschijnselen gepaard kan gaan. Bodem- en kuilonderzoeken en een juiste rantsoenberekening zijn voor alle runderen dus noodzakelijk.

‘Limousins zijn met weinig tevreden’, stelt Robert Strijbos

nooit doorgerekend.’ Nadat voermonsters waren genomen en het rantsoen was doorgerekend, is het bedrijf op advies van voeradviseur Jelle van Schaijk andere mineralen gaan voeren en verdween het probleem direct weer.

Investeren in voermengwagen ‘We hebben de indruk dat de vruchtbaarheid van onze dieren sindsdien verbeterd is en de dieren beter en sneller afkalven,’ geeft Robert aan. Naast deze rantsoenaanpassing heeft het bedrijf ook

een voermengwagen aangekocht. Voorheen voerden ze met een blokkendoseerwagen. ‘Het was lastig om het voer goed te verdelen,’ zegt Robert. ‘Soms had het ene hok vooral graskuil of hooi en had een ander hok meer snijmais. Bovendien zagen we dat de dieren heel veel selecteerden. We hebben geprobeerd in lagen te laden, maar ook dat hielp niet, omdat de walsen het gras steeds teruggooien.’ Sinds het gebruik van de voermengwagen is het probleem voorbij. ‘De groei van de dieren is nu ook constanter,’ aldus de veehouder.

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_voerwijzer.indd 31

10-11-20 11:46

of stieren info@snelhoutenrubber.nl

voor creëren ‘slijtage’ zones

< 350 kg

Ook in Proﬁen Pedi Kura

> 350 kg en stieren

met 5% afschot naar de sleuven

met 5% afschot naar de sleuf

WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

WW.SNELHOUTENRUBBER.NL Importeur van:

STARTEN MET SUCCES

12 en 13 april GESPECIALISEERD IN OPFOKMELK

PECIALISEERD IN OPFOKMELK VOOR MELK- EN VLEESVEE

BESTE WENSEN START OOK DIT JAAR MET SUCCES vanlommel.be/veevoeder - T +32 (0)14 411 396 -

- KALVERMELK OP MAAT-

VOOR MELK- EN VLEESVEE

vanlommel.be/veevoeder -

T +32 (0)14 411 396 -

www.VLEESVEEVOER.nl KRAIBURG FACEBOOK LOOPVLAKBEDEKKING

VOLG VEETEELTVLEES OP

verlies

VOER DIRECT VAN DE FABRIKANT • LANDELIJKE LEVERING VANAF 250KG

me voor g voor hting?

Geschikt voor elk type rooster- en dichte loopvloer en/of voormelkstal alle leuke

BIESTVERVANGER • MELKPOEDER STANDAARD & Roostervloeren Lijnbaan 33 VOOR ZWAAR BEVLEESDE RASSEN • LIKSTENEN Roostervloeren KURA S LOSPA 3421 JG Oudewater MINERALENEMMERS voor • VLEESVEEMUESLI melkvee voor groepshuisvesting of stieren Tel. 0348 - 56 15 80 VOER ZONDER GMO SOJA • KALVERMUESLI • KALVERKORRELS info@snelhoutenrubber.nl VLEESVEEBROK • MINERALEN • RUNDVEEKOEKEN ENKELVOUDIGE VOEDERS O.A. SOJASCHROOT & 6MM PULP GRASZAAD Ook in Proﬁ-

en Pedi Kura

GROTE PRIJS KEUKENS VOERSCHEMA'S VOOR TRAAGGROEIENDE EN REDANT LUXE RASSEN //

Roostervloeren KURA SB

nieuwtjes! Roostervloeren

voor groepshuisvesting < 350 kg

LOSPA SB

voor groepshuisvesting > 350 kg en stieren

met 5% afschot naar de sleuven

GRAND PRIX CUISINES REDANT

www.facebook.nl/veeteeltvlees WWW.SNELHOUTENRUBBER.NL

Importeur van:

Nationale Prijskamp voor ingeschreven dieren van het BWB ras

runderen g

Concours national pour des animaux de la race BBB inscrits

W E N

INKOM GRATIS // ENTRÉE GRATUITE

17 aprilERPE-MERE Zaterdag 1 augustus 2020

Verkiezing dagkampioen: Winnaar grote prijs Keukens Redant

ascal Lebacq 474 91 16 35 09/251 55 86 al@bovas.eu

fferte! 4

Election du champion du jour: Gagnant du grand prix Cuisines Redant Samedi 1 août 2020

ADEMHALINGSPROBLEMEN VEROORZAKEN AANZIENLIJKE ECONOMISCHE SCHADE

Thema: GRAS

En collaboration avec la commune de Erpe-Mere et CRV

Afsluiten aprilen 28.02-01.03.2020 Wij wensen u ﬁjne6 kerstdagen

eenWeelde gezond en gelukkig 2020! DE HERFST ISDepot Namens het hele Veeteeltvlees-team Geeneinde 2381 Ravels HET SEIZOEN54,BIJ open van 10.00u tot 18.00u veeteeltvlees MAART 2020 Weelde Depot UITSTEK VOOR Geeneinde 54, 2381 Ravels LONGPROBLEMEN open van 10.00u tot 18.00u Vak ur voor beconcept Ons uniek inten s s ieve vee mech teelt en anis erfni atie op veau

ERPE-MERE

P R E S E N T E E R T

In samenwerking met het gemeentebestuur van Erpe-Mere en CRV

VV03_p04.indd 4

H O O F D S P O N S O R

MAMYLAC PULMO,

EEN NIEUW HULPMIDDEL OM ADEMHALINGSPROBLEMEN BIJ KALVEREN TE Om optimaal te voldoen aan de specifieke behoefte E R A van de klant, hanterenZICwe stappenplan: BESTRIJDEN HTBvolgend EEN

17-03-20 10:09

TEN NA 10 ESULTA 09:49 R10-12-19 7 TOT IK VAN G E B R U G E N! DA

Alle info op Het nieuwe MAMYLAC PULMO gamma is gebaseerd op de bestaande formules van MAMYLAC en FORTIVO, gecombineerd met plantenextracten rijk aan vetzuren, die helpen het immuunsysteem te versterken.

www.agridagen.be

info@mamylac.be - Vlaanderen : Harry PEETERS (+32 475 72 20 74) en Geert DEBEUF (+32 479 55 04 97) BEPALEN VAN DE BEHOEFTE

32 30

HOFEIGEN PRODUCTEN

200108_AGRI_advVeeteeltVlees_126x195.indd 1

Bepalen, inventariseren van veeteeltvlees NOVEMBER2020 2020De ruwvoederanalyse: de kwaliteit en voedingsde dieren bij deFEBRUARI klant (geslacht,

VV11_p32.indd 30 32 VV02_p30.indd

leeftijd, melkvee, mestvee, …) en bepalen van de behoefte aan verschillende voedingsstoffen van de specifieke dieren,

waarde van het ruwvoer van de veehouder wordt in eigen labo gemeten. Op basis van de voedingswaarde van de hofeigen

Nederland: Ko DEN HAMER (+31 6 120 76 180) AANVULLEN VAN DE BEHOEFTE

FRANSON vult de rest van de behoefte aan met een op maat gemaakt krachtvoeder. Het optimaliseren gebeurt op meer dan 30 parameters.

CONTROLE VAN HET RANTSOEN

8/01/20 15:41

De veehouder mengt de hofeigen producten met het krachtvoeder.

Extra troef: FRANSON neemt een staal van het totaalrantsoen en controleert het eindresultaat

11-11-2020 09:14 12-02-20 13:10

NAJAAR IN BEELD

De kleur van de bladeren aan de bomen verraden het: de winter komt eraan. Maar het gras is nog groen en het zonnetje schijnt. Genieten dus nog even, voordat de stalperiode aanbreekt.

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11-fotopagina.indd 33

11-11-20 10:05

MANAGEMENTNIEUWS

Wereldhandel rundvlees groeit weer in 2021 ECONOMIE – Volgens het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) zal de wereldhandel in rundvlees in 2021 toenemen met 3 procent. Het Amerikaans ministerie raamt dat de wereldhandel in 2021, uitgedrukt in ton karkasequivalent, zal stijgen met 327.000 ton tot

10.768.000 ton karkasequivalent. Volgens de voorlopige inschatting van het USDA zal in 2020 de wereldhandel zijn gedaald met 4 procent tot 10.441.000 ton. De Verenigde Staten zullen hun export zien toenemen met 6,5 procent en hun import zien dalen met 9 procent. Europa zal, aldus het

USDA, zijn import zien stijgen met 10 procent. De export zal gelijkblijven. Brazilië zal een exportgroei kennen van 4,7 procent, net als Canada (+4%), Paraguay (+9,3%), Uruguay (+7,5%) en Nieuw-Zeeland (+0,8 %). De grootste importeur van rundvlees is China (2021: +3,6%) met 2.850.000 ton karkasequivalent.

Einde verhaal voor leverbotprognose in Nederland GEZONDHEID – De Nederlandse Werkgroep Leverbotprognose, die rundvee- en schapenhouders jarenlang voorzag van informatie over de te verwachten ernst van leverbotinfecties, is stopgezet. Zuivel.nl financierde de werkgroep. Door beperking van het budget van Zuivel.nl is besloten de financiering voor de werkzaamheden van de werkgroep stop te zetten. De leverbot, Fasciola hepatica, is een parasiet

die niet alleen voor kan komen bij rundvee, schapen, geiten en paarden, maar bijvoorbeeld ook bij reeën, hazen, konijnen en soms bij de mens. Dieren met weidegang kunnen een infectie alleen oplopen op percelen grasland waar ook Galba truncataula, de tussengastheer van de leverbot, voorkomt. Leverbot wint steeds meer terrein in Nederland, ook in gebieden waar deze parasiet eerst niet voorkwam.

De Werkgroep Leverbotprognose verzamelde elk jaar informatie om een goede voorspelling te kunnen doen van de landelijke en regionale leverbotsituatie. Deze informatie werd onder andere verkregen door bloedonderzoek van runderen en/of schapen op bedrijven in regio’s waar in voorgaande jaren leverbot was geconstateerd. Daarnaast zochten gespecialiseerde GD-medewerkers leverbotslakken op percelen van prognosebedrijven, die zij beoordeelden op de aanwezigheid van leverbot. De resultaten hiervan werden gekoppeld met bodemvochtgegevens en overige informatie, zoals sectiebevindingen en contacten via GD Veekijker. Met de leverbotprognose werd beoogd om preventieve maatregelen en diagnostiek gericht in te zetten met als achterliggend doel om het gebruik van leverbotmiddelen tot een minimum te beperken. Zo wordt de kans op residuen in producten en vorming van resistentie van de leverbot tegen de middelen beperkt.

Driekwart van de Nederlandse rundveebedrijven besmet met Mycoplasma bovis GEZONDHEID – Naar schatting driekwart van de rundveebedrijven in Nederland heeft recent of minder recent te maken gehad met een besmetting met Mycoplasma bovis (M. bovis). Dit stelt GD op basis van cijfers uit de ‘specifieke monitoring’. Het exacte aantal met M. bovis-besmette bedrijven in Nederland is onbekend, maar in een steekproef vond GD op 47 procent van de melkveebedrijven antistoffen in het bloed van jongvee en oudere koeien. Specialisten van GD denken echter dat het werkelijke percentage bedrijven dat recent of minder recent te maken heeft gehad met een besmetting, een stuk hoger is: ongeveer driekwart. Grote bedrijven en bedrijven met een ‘open’ bedrijfs-

voering bleken vaker seropositief dan kleinere en gesloten bedrijven. Ook waren oudere koeien vaker seropositief dan kalveren. GD onderzocht ook de verspreiding van ibr op bedrijven die geen melk leveren. Uit bloedonderzoek bleek dat in 2019 op 8 procent van de bedrijven nog runderen met ibr-antistoffen aanwezig waren. Eenzelfde percentage seropositieve dieren werd gevonden op kleinschalige bedrijven met minder dan twintig dieren. Deze percentages waren niet anders dan bij de meting in 2017. Op 8 procent van de zoogkoebedrijven in Nederland bleek het jongvee antistoffen te hebben tegen bvd. In 2015 was dit nog 16 procent. GD denkt dat deze daling is toe te

schrijven aan de bvd-bestrijding in de melkveehouderij en in omringende landen. Overigens daalde op kleinschalige bedrijven het percentage jongvee met antistoffen niet in de laatste twee jaar. Dit bleef steken op 12 procent. In de tweejaarlijkse ‘specifieke monitoring’ verzamelt GD informatie over de landelijke status van een aantal belangrijke infectieziekten. Dit gebeurt op basis van een willekeurige steekproef op bedrijven die niet deelnemen aan een certificeringsprogramma. Het onderzoek is bedoeld om vast te stellen op hoeveel procent van de Nederlandse melkleverende en niet-melkleverende rundveebedrijven bepaalde aandoeningen voorkomen

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_managementnieuws.indd 34

10-11-20 11:33

Hematogene fotosensibiliteit bij rund GEZONDHEID – Veekijker (GD) heeft de afgelopen weken meerdere vragen gehad over fotosensibiliteit, onder andere bij runderen. Dergelijke klachten komen wel vaker voor in de herfst bij dieren die weiden tijdens zacht najaarsweer. Fotosensibiliteit is een overgevoeligheid voor zonlicht veroorzaakt door een stof die via de bloedbaan in de huid is terechtgekomen en daar onder invloed van zonlicht leidt tot beschadiging van de huid. Bij runderen lopen de klinische beelden uiteen van een schilferige neus tot gezwollen lichaamsdelen, geschilferde huiddelen, korsten op neus en spenen of perkamentachtige witte huid. Fotosensibiliteit kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaak is het in circulatie komen van fytoporfyrine. Deze stof wordt in de pens gevormd uit chlorofyl of bladgroen. Normaal gesproken wordt fytoporfyrine in de lever omgezet en uitgescheiden met de gal, maar bij een leverfunctiestoornis vindt deze uitscheiding niet of verminderd plaats en komt fytoporfyrine in

circulatie. Omdat leverschade de oorzaak is, heet deze vorm: hepatogene fotosensibiliteit. Het advies is om dieren met fotosensibiliteit op te stallen, indien nodig pijnstillers te geven en een goede kwaliteit voer. Preventief kunnen de dieren worden bijgevoerd om de

grasopname te verlagen. Sommige van bovengenoemde symptomen kunnen doen denken aan blauwtong. Een echte blauwtongverdenking moet worden gemeld bij de NVWA.

Parlement verwerpt verbod op gebruik vleesbenamingen POLITIEK – Het Europees Parlement heeft in een amendement een tekst verworpen die de namen ‘steak’ of ‘burger’ wilde verbieden voor vegetarische producten. De stemming vond plaats in het kader van een ruimere bespreking over een hervorming van het landbouwbeleid. De landbouwcommissie van het Europees Parlement had voorgesteld om termen zoals ‘burger’ voor te behouden voor voedingsproducten die dierlijk vlees bevatten. De Euro-

pese vleesindustrie pleitte al een tijdje voor alternatieve namen, zoals ‘veggieschijf’, ‘veggiebuis’ of ‘veggievinger’. De vegetarische lobby wilde van zulk verbod niet weten. De vegetarische lobby en dierenwelzijnsorganisaties kunnen doorgaans zeer goed met elkaar optrekken. Maar dierenwelzijnsorganisaties associëren steevast de woorden steak, worst en dergelijke met dierlijk lijden. Het Europees Parlement heeft het voorstel

van de landbouwcommissie met grote meerderheid weggestemd. Het is nu aan de landbouwministers van de verschillende lidstaten om te onderhandelen over het aangenomen amendement. Er is door het Europees Parlement wel een tekst goedgekeurd die het voortaan verbiedt om namen zoals ‘yoghurt’, ‘melk’ en ‘room’ te geven aan producten zonder dierlijke melk.

ABS aanvaardt geen verscherping van het mestactieplan 6 POLITIEK – Vlaams boerenbelangenbehartiger ABS zal geen verdere aanscherping van het mestactieplan dulden zolang de problemen met de rioleringen niet aangepakt zijn en de gevolgen hiervan duidelijk in kaart gebracht zijn door een onafhankelijke instelling. Aanleiding is een televisiereportage over het gebrek aan rioleringen in Vlaanderen, waaruit blijkt dat zo’n 400.000 woningen hun afvalwater rechtstreeks in het grondwater lozen. ‘Teruggerekend naar nutriënten is dat, naargelang de bron, zo’n 4,8 miljoen kg stikstof en

1,2 miljoen kg fosfaat die jaarlijks rechtstreeks het oppervlakte- of grondwater instromen’, zegt ABS-directeur Eric Claeys in een persbericht. Het grootste deel van deze rioolproblematiek speelt zich af bij bewoning in het buitengebied. Het is net daar dat de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) haar meetpunten voor het nitraatgehalte in het oppervlaktewater liggen. Op basis van deze MAP-meetpunten zijn de verschillende mestactieplannen voor de landbouw geënt.

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_managementnieuws.indd 35

10-11-20 11:33

MARKTINFO VOER

Voederprijzen stijgen – De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 20 oktober 2020. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) daalt naar 16,1 eurocent, de waarde van eiwit stijgt naar 101,5 eurocent per kg dve. – In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijhorende voederwaarden. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Belangrijk om weten is dat men enkel producten mag vergelijken die vergelijkbaar zijn, vergelijk dus geen appelen met peren. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie. – In de granenmarkt zien we stijgende prijzen. De laatste vijf weken is hier circa 20 euro bij gekomen, bij de mais blijft de stijging beperkt tot 10 euro. Het aanbod is op het moment redelijk beperkt. Een verdere stijging zal afhangen van de vraag, die sterk is gerelateerd aan de wereldeconomie. Deze sputtert op dit moment nog redelijk omwille van corona. – De sojaprijzen zijn de laatste weken hard gestegen. De droogte in Zuid-Amerika en een goedlopende export vanuit de USA zorgen voor lagere verwachte voorraden en een hogere prijs. – Het aanbod van bierbostel en stoomschillen is op dit moment beperkter door het verder stilvallen van de horeca.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

november 2020 fokvee mestvee

kvem kg dve kvevi kg dve

m/m

y/y

16,10 101,50 16,00 95,60

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

Zoek, vervang en bespaar

gsv erl ies ma (%) (e/ rktp r ton ijs )

4 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 5 5 5 0 0 0 0

0,0 0,0 240,0 100,0 130,0 153,4 237,0 217,0 236,0 227,0 360,0 208,0 429,0 295,0 260,0 26,5 44,0 68,9 77,7 254,3 294,5 265,8 226,0

ruwvoer structuur

grondstoffen energie

grondstoffen eiwit

natte bijproducten

mengvoer

maiskuil graskuil luzerne gerstestro graszaadstro ccm tarwe gerst maismeel droge bietenpulp lijnzaadschilfers palmpitschilfers sojaschroot 44/7 raapzaadschroot DDG tarwe aardappel stoomschillen aardappel snippers bierbostel maisgluten fokvee standaard fokvee eiwitrijk afmest groeibrok afmest finish

34 45 89 89 89 58 87 87 87 87 87 87 87 87 87 11,5 22 27 42 87 87 87 87

52 67 75 2 21 79 113 115 117 103 161 102 251 158 202 119 84 138 96 118 161 132 97

975 908 666 438 529 1.290 1.307 1.291 1.414 1.172 1.235 1.177 1.249 1.008 1.146 1.206 1.248 949 1.122 1.108 1.178 1.149 1.149

rin

s i g/ kg d vev

74 173 185 49 70 97 128 120 94 97 344 158 482 400 324 132 84 249 197 195 264 241 172

g/k gd

940 888 694 509 583 1.182 1.180 1.122 1.265 1.038 1.129 968 1.153 942 1.071 1.099 1.129 943 1.035 1.036 1.093 1.068 1.062

dve

s g/k gd re

november 2020

vem

g/k g

(bron: Liba)

vo (e/ erwa ton ard ) ve epr vi ijs ma voe rktp de rijs t rw .o. aar v. de pri js (

VOEDERWAARDEPRIJZEN

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

m/m

67,1 90,4 158,7 64,1 93,2 157,0 275,9 275,4 294,1 248,8 305,8 248,7 382,6 271,7 327,5 33,5 58,5 72,8 108,2 252,7 297,8 269,9 240,3

y/y

151% 156% 139% 98% 86% 79% 80% 91% 118% 84% 112% 109% 79% 79% 75% 95% 72% 101% 99% 98% 94%

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_markt VOER.indd 36

11-11-20 12:12

MARKTINFO VEE

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

1000

2019

800 700

€ 750

600

dikbilstier dikbilvaars dubbeldoel melkvee

500 400 300

€ 240

200 100 0

€ 50

25 30 week

2019

Bron: veemarkt Les Hérolles (Fr.)

euro (max.) per stuk (excl. btw)

Bron: veemarkt Ciney (B.)

€ 850

BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

4,0

900

2019

3,0 R -€3,38

2,0

2019 2019

2,5

R -€2,48

25 30 week

STIEREN BELGISCH WITBLAUW dikbilstier gelijkgestelde goedgevormde 60% 55% verwerking

300

€ 336,50

2019

250

200

€ 219,00

2019

€ 152,50

2019

€ 179,00

150

100

25 week

2019

R-2,93

2019

R -€ 2,69

2019

U-geen notering

2,5

25 30 week

dikbil gelijkgestelde goedgevormde 55% 50% verwerking

250

€ 282,50 € 230,00

200

€ 175,00

2019 2019 2019 2019

150

€ 152,50 € 115,00

100

2019 2019

€ 79,00

week

land

2019 € 302,50

2019

KARKASPRIJZEN WERELDWIJD

2019

Bron: European Market Observatories

eoro/100 kg, levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkten België

350

eoro/100 kg, levend gewicht (excl. btw)

2019

Bron: veemarkten België

euro (gem.)/kg levend gewicht (excl. btw)

Bron: veemarkt Agen (Fr.)

U-€2,50

3,0

300

4,0 U-€3,48

U-€ 2,75

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

3,5

2,0

5,0 4,5

U-stieren 250-300 kg R-stieren 250-300 kg U-stieren 300-350 kg R-stieren 300-350 kg

waarde* oktober 2020

Groot-Brittannië Uruguay Europa Australië Verenigde Staten Nieuw-Zeeland Argentinië Brazilië

trend (m/m**)

416,24 355,24 352,26 370,10 317,10 279,57 231,64 249,02

*euro/100 kg geslacht gewicht stieren **m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_markt VEE.indd 37

11-11-20 09:59

Ja H

AGENDA

De koeien van de familie Bĳl uit Waarschoot laten zich het winterrantsoen goed smaken Vanwege de uitbraak van het coronavirus zijn Foto: Kristina Waterschoot momenteel alle evenementen afgelast. Omdat het nog onduidelijk is wanneer het organiseren van evenementen weer is toegestaan, laten we de agenda in dit nummer achterwege.

CVeeteeltVlees O L O F O N in de Houd de website van gaten voor het meest actuele nieuws. Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Wichert Koopman en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

VOORUITBLIK

DECEMBER KERST redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem,

telefoon 026 38 98 800 Steeds meer veehouders zijn op Van zoek naar Vlaanderen: Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 363 bedrijf 92 11, fax 09 363 92 06 alternatieven om het rendement op09hun e-mail veeteelt@crv4all.com te verbeteren. Anderen zoeken ook vanuit abonnementsprĳ s/jaar maatschappelijke betrokkenheid naar verbreNederland en België € 70,30 ding op hun bedrijf. Zooverige zijn erlanden in Nederland € 132,90 en In combinatie met abonnement Vlaanderen verschillende veehouders die zorg op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. aanbieden op hun bedrijf opexcl. het 6% gebied van Prĳzen btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar omgang met stress, seniorenopvang, kinder-en worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk opvang, herstel. per kwartaal. Belkerstthema voor opgave van een abonnement: Naar aanleiding van het heeft Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) VeeteeltVlees een gesprek een aantal van België: met VRV-klantendienst (078 15 44 44) deze veehouders. e-mail klantenservice.nl@crv4all.com Daarnaast komt ook de vleesbarometer aan advertentie-afdeling Jannet Fokkert, waarbij Willem Gemmink, bod en is er de jaarlijkse kerstquiz, Froukje Visser mooie prijzen zijn te winnen. postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Nico Bons (7), BASF (32), PPO (33), Altic (33), GD (58) Mark Pasveer (58), MS Schippers (68) en Agrifirm (68).

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks. redactie hoofdredacteur Wim Veulemans redactie Guy Nantier, Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Florus Pellikaan en Grietje de Vries fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot foto- en beeldbewerking Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster hoofd eindredactie en vormgeving Mirjam Braam hoofd uitgeverij Rochus Kingmans aan dit nummer werkte verder mee Hans Van Loo redactie-adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar Nederland en België € 56,00, overige landen € 102,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 18 korting. Prijzen excl. 9% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

van artikelen is alleen toegestaan na Overname van artikelen isOvername alleen toegestaan na toestemtoestemming van de redactie. Hoewel aan de ming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de van de de redactie inhoud de meeste zorg is inhoud de meeste zorg is samenstelling besteed kan door besteed, kan de voor redactie geen aansprakelĳkheid geen aansprakelijkheid worden aanvaard mogelijke aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of onjuistheden of onvolledigheden. onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsAlle auteursrechten en overige intellectuele rechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten van) deze uitgave worden uitdrukkelĳk bij CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit voorbehouden. Deze rechten berusten bĳ CRV VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ van CRV. of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke

advertentie-afdeling Jannet Fokkert, Froukje Visser en Hilda van der Wal postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 698 e-mail advertenties@crv4all.com

Druk: Moderna Printing, Paal-Beringen ISSN 01.68-7565 Druk: Senefelder Misset Doetinchem

illustraties/foto’s De foto’s zijn van de eigen fotodienst van VeeteeltVlees. Uitzonderingen zijn de foto’s van BCLS (6), Elevéo (7), BBCS (7), Blonde Génétique (20 ), Auriva ( 22), Genes Diffusion (22) en Agrifirm/Ward Arts (30).

toestemming van CRV. ISSN 01.68-7565

Coöperatie

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_agenda.indd 38

VX01-editorial.indd 7

11-11-20 09:55

vo tu of lĳk cir To fee du lĳk Vl Aa ge nu m de 20 ga dr va tra ui

O P

Ar in sta Jas

ANDERS BEKEKEN

veeteeltvlees NOVEMBER 2020

VV11_cartoon.indd 39

11-11-20 10:00

Acacia du Vieux Château de Maurenne Galopeur x Valli

Hoge groei en prima vleesrendement Ki-code: 768361 ⊲ Op 32 maand: 1015 kg, 140 cm (=) ⊲ Makkelijke bloedvoering ⊲ Drinkvermogen 110 ⊲ Karkasindex: – mannelijk 122 – vrouwelijk 109

Wilt u sperma van Acacia of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op CRV4all.nl/shop of CRV4all.be/shop

698-20 Ad VV-NOV-acacia.indd 2

10-11-20 13:58

Veeteeltvlees november 2020

Articles inside

Fokkerijnieuws

voorwerp in de kalvermaag Managementnieuws

RUBRIEKEN