Årets bøker

je opp-ne Fuglar kan heng ÅRETS BØKER FRÅ SAMLAGET 2010 ©2010 Samlaget www. samlaget.no STIFTINGA DET NORSKE SAMLAGET LEIAR: Kristin Bjella FORLAGSDIREKTØR: Tove Lie FORLAGSKONTOR: Jens Bjelkes gate 12 POSTADRESSE: Postboks 4672 Sofienberg, 0506 OSLO TLF.: 22 70 78 00 FØRETAKSNUMMER: 935 305 314 Vi tek atterhald om prisendringar.

FORMGIVING: Dorte Bjørnung KONSEPT: Reaktor Design

I N N H AL D

Innhald S K J Ø N N L I T T E R AT UR F OR VAK SNE S k j ø n n l i t t e r at u r for v ak sne Å r et s d eb u t a n t a r Ro m a n a r og n oveller Ly r i k k , d r a m a , e s s ay Po c ket b ø ke r Sniklesing

09 17 35 47 55 75

B Ø K E R F O R B A R N O G UNGDOM P e i keb ø ke r ( 0 – 3 år) B i l et b ø ke r ( 2 – 6 år) A n d r e go d e b a r n ebøker B a r n eb ø ke r ( 6 – 9 år) B a r n eb ø ke r ( 9 – 1 3 år) U n gd o m L et t l e s n e b ø ke r ( 6–15 år)

85 89 93 95 99 103 111

FA K TA O G D O K UMEN TAR S a m t i d og d eb at t B i og r a f i og p o r t r et t E s s ay og f i l o s o f i S p r å k K u n st- og k u l t u r hist or ie H u m o r og u n d e r haldnin g H o b by, m at og d r ik ke B e st s el j a r a r f a k t a og dok ument ar

119 121 123 125 127 129 131 135

P R AK T ISK M a r k n a d s av d el i n g a R e g i st e r

139 140

5

Gode lesar!

I år går vi inn i bokhausten med ny bunad. Tidene forandrar seg, boklesarane forandrar seg, og det same gjer Samlaget. Bunaden er spesialsydd for å passe profilen vår som eit kunnskaps- og kulturforlag for alle. Vi vil nå endå fleire. Fordi forfattarane våre fortener det, fordi du som lesar fortener det – og ikkje minst fordi dei gode bøkene på nynorsk fortener det.

Med nytt design, ny logo og ei spreller ny heimeside, www.samlaget.no, ønskjer vi å bli meir tydelege og frampå i den stadig tøffare kampen om plassen i bokhyllene. Innhaldet er sjølvsagt framleis det viktigaste, men vi ser at innpakning også betyr mykje, anten det no er på papir, digitalt eller i andre format. Samlaget skal likevel vere til å kjenne att. Vi tek med oss det beste frå vår tradisjonsrike 142 år lange historie inn i det nye.

Samlaget er meir enn ”berre” eit forlag. Vår fremste oppgåve er å spreie det nynorske skriftspråket til flest mogleg. Det er ei oppgåve vi brenn for og skal halde fram med. Vi kjenner også eit spesielt ansvar for den nynorske historia. I år kjem band 2 av historia om norsk målreising, og Ottar Grepstads Nynorsk pressehistorie er ein viktig dokumentasjon av nynorskens framvekst i avisene.

Det gror godt i spora etter Olav H. Hauge, Jon Fosse, Ragnar Hovland og årets 70-årsjubilant, Einar Økland. I år har vi åtte vaksenbokdebutantar og tre på barne- og ungdomsbøker. Un-

derskogen av unge, gode stemmer som skriv skjønnlitteratur på nynorsk, er meir vital enn på lenge, og vi spår at dei unge forfattarane på årets liste om nokre år vil vere blant dei sentrale i norsk litteratur. Berre merk deg namn som t.d. Aina Basso, Jan Roar Leikvoll, Ragnhild Kolden og Arnfinn Kolerud.

Samlagets barne- og ungdomsbøker har tradisjon for å hauste mange prisar og gode omtalar, også i år har vi ei sterk barne- og ungdomsliste. Drakeguten av Asbjørn Rydland er ei drivande god fantasiforteljing om den vesle stallguten Koll, som har uante store krefter i seg, og både Hilde K. Kvalvaag og Marit Kaldhol kjem med sterke ungdomsromanar. Maria Parrs bestseljar frå i fjor, Tonje Glimmerdal, er komen på lydbok, og det er forfattaren sjølv som les.

Av omsett skjønnlitteratur er vi stolte av å kunne gi ut den danske, prislønte Pia Juul med Mordet på Halland og Finlands svar på Henning Mankell, krimforfattaren Matti Rönkä, med Med mord i blikket.

Som Ivar Aasen sa det i 1882: ”Det verd myket prentat, som ein ikkje hadde ventat.” Lat deg overraske og rive med. God bokhaust!

Tove Lie forlagsdirektør

7

Steikje Steikje Steikje Steikje

Skjønnlitteratur for vaksne

S K J Ø N N L I T T E R AT U R F O R VAK S N E

DIK T I S AMLING HEILE F O S SE S LYR IK K PRO D U KSJON S AML A

I denne jubileumsboka finn du heile Jon Fosses lyrikkforfattarskap, også tidlegare upubliserte dikt. Dikta er gode inngangar til ein av våre viktigaste og mest originale forfattarskapar.

11

Etterord av Kristina Lugn.

«Som lyrikk skriv Fosse like besettande og rytmisk som i prosaen og dramatikken.»

Sindre Ekrheim, Bergens Tidende LY R I K K | P R I S : 3 9 9 | I S B N : 9788252174991 | I SAL

Jon Fosse Jon Fosse kom til Det Norske Samlaget i 1983 då han debuterte med roman og stod fram som ein av forfattarane som fornya litteraturen i Noreg. Vi har sett ein forfattar, som etter å ha etablert seg solid som romanforfattar, poet og barnebokforfattar, har gjort dramatikar av seg og opplevd eit internasjonalt gjennombrot som manglar sidestykke i samtidslitteraturen. Så langt har Jon Fosse gitt ut meir enn 50 bøker, det er blitt laga meir enn 900 teaterproduksjonar over heile verda av skodespela hans, og han er omsett til over 40 språk. Fosse har motteke ei mengd prisar, no sist Ibsen Award 2010.

JEN T E I GUL R EGNJ AKK E UR PR EMIER E PÅ DR A M AT E N I S T O CK HOL M 2009

I Jente i gul regnjakke møter vi seks menneske, tre kvinner og tre menn.

På grensa mellom humor og sorg, minnet og her-og-no-situasjonen skaper dei biletet av jenta i gul regnjakke, ho som berre stod der for seg sjølv, bortkommen i regnet. Kven var ho, var ho du eller eg?

DR AM A | P R IS: 299 | ISBN: 9788252176100 | I SAL

Frode Grytten Frode Grytten (f. 1960), prislønt og kritikarrost for sine romanar og noveller, er frå Odda og bur i Bergen. Bikubesong, frå 1998, vart hans store gjennombrot. Boka vann Bragepris og vart også nominert til Nordisk Råds litteraturpris.

I Gryttens bøker er det vanlege livet skildra med uvanleg energi.

Varmen i stilen gjer det mogleg å følgje karakterane inn i dei mest hudlause situasjonar. Og hos Grytten er smerta alltid tett knytt til latteren. I forfattarskapen kan vi følgje vegen frå medrivande barndomsskildringar til kompliserte kjærleikshistorier.

50/50 SK AR P, HUMOR IS T ISK, ENGA SJER T OG NÅDEL AUS: I ÅR F YLLER FRODE GRY T T EN 50

Gjennom sine mange år som journalist har Frode Grytten brote dei fleste skrivne og uskrivne reglar. Slik har han utvida rommet for kva som er mogleg å gjere i journalistikken. I denne boka møter vi Grytten som essayist og reporter i 50 tekstar. Grytten tek oss med til Beijing og Ørsta, Kolbotn og Odda. Han er vår mann ei regnfull natt på Interstate 75, i Transilvania og Hardanger, på Kolahalvøya og Avhaldskafeen på Voss.

Og bakanfor syng Marvin Gaye, Billie Holiday og Morrissey.

Forfattaren kommenterer sine eigne tekstar, og Mattis Øybø har skrive etterord.

E S S AY | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252175523 | I SAL .

S K J Ø N N L I T T E R AT U R F O R VA K S N E

«Hvis man leser hele hans forfatterskap får man de siste førti årene av Norges historie med på kjøpet. [...] Med det i minnet er det i mine øyne grunn til å gi Frode Grytten en langt større plass i norsk litteratur med hans Noveller i samling. Han beskriver sorg med stor innlevelse. Han er en av de få som skriver godt om lykke. Og ikke minst evner han å lukke leserens øyne, slik at hun kan lytte til sangen «som blir spelt på innsida, i det store åpne landskapet inne i henne.»

Mattis Øybø, Klassekampen

13

S K J Ø N N L I T T E R AT U R F O R VA K S N E

KJARTAN FLØGSTAD, SVERRE TUSVIK OG JORUNN VEITEBERG (RED.)

SK R IF T FE S T EIN AR ØK L AND 70 SPR EK T EK S T S AML I N G I ØK L ANDS ÅND

70-åringen blir feira med uventa og sprikande og til dels illustrerte bidrag frå mellom anna Dag Solstad, Eldrid Lunden, Paal-Helge Haugen, Jan Erik Vold, Ragnar Hovland, Agnes Ravatn, Tor Bomann-Larsen og Sverre Tusvik.

15

FE ST SK R IF T | P R IS: 369 ISBN: 9788252175691 | I SAL

Einar Økland Einar Økland var ein av forgrunnsfigurane i det segnomsuste Profilopprøret, og ein av fornyarane av norsk barnelitteratur. Han har skrive ei rad med diktsamlingar og vidunderleg burleske essaysamlingar om stort – og helst smått. Han er også kjend som ein oppdagar og introduktør av gløymde eller bortgøymde fenomen, og er ein virtuos forfattar av for- og etterord. Sidan han debuterte som lyrikar i 1963, har Økland utgitt vel 70 eigne bøker, for alle aldrar og i alle tenkjelege og somme utenkjelege sjangrar. Til 70-årsdagen januar 2010 gav Samlaget ut ei ny novellesamling av Økland, Forteljingar og fablar frå andre tider, samtidig som 1968-boka, Vandreduene, kom i ny utgåve. Samlaget lanserte også boka Skriftfest. Einar Økland 70.

F ORT ELJING A R O G FA BL AR FRÅ ANDR E T ID ER

VANDR EDUENE

KOR T F OR M A S MEI S T E R

J U B I L E U M S B O K M E D LY R I S K E S T YKK E

Det er mannen som er i fokus i desse tekstane – sjølv når det handlar om jenter, så er det menn som blir haldne fram, granska og trekt slutningar om. Dei gjer uforståelege ting eller ingenting, dei mistar kroppsdelar eller minnet. Eller så reiser dei vekk, og berre det dei sa, står igjen og får etter kvart store dimensjonar.

I dei freidige, uslipte, inkluderande, avrunda og kantete dikta i Vandreduene ligg heile forfattarskapen til Einar Økland i kim. Boka kom ut i 1968, men desse vengeslaga framstår friske også i 2010. Dette er ei ny utgåve i høve Einar Øklands 70-årsdag, med etterord av forfattaren.

NOV E L L E R | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252175639 | I SAL

LY R I K K | P R I S : 3 2 9 | I S B N : 9788252175332 | I SAL

ÅR E T S D E BU TAN TAR

ÅR ETS DEBU TANTAR

17

SAMLAGET HAR 8 VAKSENDEBUTANTAR I HAUST

Aina Basso Atle Berge Sindre Ekrheim Ingvild Holvik Ragnhild Kolden Berit Rødstøl Kristin Sørsdal Terje Tørrisplass

Frå venstre: Sindre Ekrheim, Ingvild Holvik ( framme), Kristin Sørsdal (bak), Terje Tørrisplass, Berit Rødstøl ( framme), Ragnhild Kolden (bak), Aina Basso og Atle Berge

(f. 1979) er historikar og kjem frå Giske. Ho debuterte i 2008 med den historiske romanen Ingen må vite.

Fange 59. Taterpige Fange 59. Taterpige er eit sterkt portrett av ei ung jente som får livet snudd på hovudet. Dette er ein roman om lengt, vennskap, pågangsmot og kjærleik.

Fortel om boka di.

– Fange 59. Taterpige handlar om Maria, som kjem vekk frå familien sin og blir sett inn i tukthuset i Trondheim i 1749 for lausgjengeri. Ho har aldri tidlegare vore åleine og kjenner seg framand mellom dei andre fangane, som kanskje ikkje har eit positivt syn på slike som henne.

Kva bok har betydd mest for deg?

– Om eg må velje, må eg nesten seie diktsyklusen Alfabet av den danske forfattaren Inger Christensen, som er den boka som har rørt meg sterkast og gjort mest med mine eigne tankar om kva litteratur kan vere. Alfabet er ei bok som kan lesast igjen og igjen, og som opnar seg meir og meir ved kvar nye lesing. Boka rommar uendeleg mykje og bruker språket på ein måte eg aldri har sett maken til.

FANGE 59. TAT ER P IGE S T ER K T K V INNEPORT R E T T I 1 7 0 0 -TA L S RO M A N

Ei ung taterjente er på flukt gjennom Trondheims gater. Byens vaktarar vil ha henne og folket hennar vekk frå byen. Maria kjem bort frå følgjet sitt og hamnar på tukthuset. Her fortel ho historia om livet på landevegane, med familien og folket hennar, og med guten ho blei forelska i.

RO M A N | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 9788252175530 | U TG. AUG.

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Aina Basso

Kva vil du å formidle med boka?

– Hovudtanken bak prosjektet er å vise fram noko av den urettvisa som romanifolket har opplevd gjennom fleire hundreår, eit tema som lenge har engasjert meg som historikar. Eg fann ei ’taterpige’ innskriven i fangeprotokollen for Trondhjem Tugt- og Verk-Huus kring 1750 og ønskte å finne ut meir om denne jenta, om kva som hadde skjedd med henne, kven ho var og korleis livet hennar hadde vore, både innanfor og utanfor murane. Boka handlar til sjuande og sist om fridom, som eg trur er den viktigaste ressursen eit menneske kan ha, og dermed også den verste ressursen å bli frårøva.

19

(f. 1986) er frå Hjelmtveit i Nordhordland. Dette er debutboka hans.

Muntergang

Kva bok har betydd mest for deg?

– Utan tvil Sveve over vatna. Ragnar Hovland viser fram forgjengelegheit og annan jævelskap som Stor Litteratur syslar med, men utan å blåse opp skrubbsår til kjøttsår for å tilfredstille eit tåpeleg krav om at god litteratur skal gjere vondt for lesaren.

Muntergang er forteljinga om to menneske med svært ulike innfallsvinklar til det meste. Og gapet mellom den knappe, usentimentale stilen og påkjenningane dei to hovudpersonane må gjennom, tilfører Muntergang ein karakteristisk, svart humor.

Korleis valde du tittelen på boka ?

– Målet var å finne eit uttrykk som fekk fram det gode humøret til forteljaren, at det er snakk om ei undergangshistorie, og at det handlar om å drive omkring utan for mykje mål og meining. Eg bladde mykje i ordlista, men fann ikkje noko som dekte alt dette. Løysinga vart å kjøpe inn nokre Hansa-øl og samle familien Berge til idémyldring. Via forslag som Der Untergang og Muntermann enda vi til slutt opp med nyordet Muntergang, som altså fekk jobben.

Fortel om boka di.

– Muntergang handlar om Pål Stordalen, som får det stabile middelklasselivet sitt sabotert av narkomane Katrine Vikersund. Romanen opnar med at han er arrestert, mistenkt for å meine livet er latterleg.

MUN T ERG ANG M U N T E R DE B U T B O K O M K JÆ R L E I K O G U N DE RG A N G

Pål Stordalen er mistenkt for å meine at livet er latterleg. Ikkje berre har han slått seg saman med narkomane, Burroughs-lesande Katrine, han har forsømt karrieren som kokk, øydelagt den før svært velforma kroppen sin og ikkje brydd seg med at det sosiale nettverket raknar på alle kantar. Slike brot på Retningslinjene for vaksen oppførsel kan diktatorane i Alvorets sikkerheitsteneste (AST) ikkje tolerere.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252177411 | I SAL

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Atle Berge

Ved sidan av dette inneheld boka eit par tidsreiser, ei naken mormor og den første Tour de France-etappen på norsk asfalt.

21

(f. 1967) er frå Stavanger og bur i Bergen. Dette er debutboka hans.

Kva person skulle du ønskje hadde boka på nattbordet?

– Det hadde vore fint om Heiner Müller hadde hatt boka på nattbordet. Eg veit ikkje kvifor akkurat han. Han er jo dessutan for lengst daud .

Sjøen hugsar ingen barndom Ekrheim opnar med denne samlinga opp eit landskap og ei verd som er konkret og gjenkjenneleg, men på same tid merkeleg og uføreseieleg.

Kva bok har betydd mest for deg?

– Ei bok? Det er bøker i fleirtal som er viktige for meg. Og forfattarskapar. Ulike bøker til ulike tider. Som ein kan vende attende til, oppdage nye ting i. Det er avgjerande at ein ikkje vert heilt ferdige med dei, og at dei inviterer lesarane inn som nødvendige medskaparar.

Kva CD passar best som soundtrack til boka?

– Iblant er det fint å late noko tale for seg sjølv, usjenert og slik det er, uansett kor forsvinnande lite det måtte vere. Skal du sjå på ei fluge eller ein snigel, gjer dei seg kan hende best utan musikk. Same gjeld om du skal kikke på fuglar. Det er ein aukande nervøsitet for at noko berre skal eksistere aleine, trass i all individualisme ein omgir seg med. Som om ein heile tida må, på løgnaktig vis, minnast på at det finst noko rundt oss som

SJØEN HUG S AR INGEN B AR NDOM OV E R B E V I S A N DE DE B U TA N T D I K T

Dikta tek lesaren med over sjøen, ned i djupet, opp på stranda, over åkeren, inn i skogen. Landskap som med sitt fråvær av menneske får fram ei tidlaus stemning: Ein spade står i jorda, eit hus er forlate, og regnet fell roleg over det heile; lesaren kjem stadig inn i etterkant av hendingane.

LY R I K K | P R I S : 2 6 9 | I S B N : 9788252175585 | U TG. AUG.

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Sindre Ekrheim

kan overdøyve hjarteslaga. Men når det gjeld denne boka eg har skrive, kunne det kanskje vore fint, som kontrast, å høyre Dead Kennedys før eller etter lesinga.

23

Ingvild Holvik f. 1976) er frå Bergen og bur i Tromsø. Dette er debutboka hennar.

Kva CD passar best som soundtrack til boka?

– For min del er det kanskje ein mixtape frå nittitalet, sidan det var på den tida eg sjølv var rundt tjue. Men eg vil ikkje leggje utanomtekstlege føringar på kva for stemningar lesaren skal oppleve.

Lykkefeltet Lykkefeltet er ein skarp og tørrvittig roman om einsemd og svartsyn, vennskap og lykke og om ambivalensen i nære relasjonar.

Korleis kan ein vere god mot sine næraste, når dei ikkje vil ta i mot?

Kva tid tenkte du første gong at du ønskte å bli forfattar?

– Eg hugsar at eg formulerte det i ein skolestil då eg var rundt ti år. Men så ignorerte eg tanken til eg som 28-åring sat på eit kurs i saksbehandling for akademikarar, i regi av det som då heitte Aetat.

Fortel om boka di.

– Det handlar om å fylle tjue, lausrive seg frå familien og skape seg eit eige liv, og korleis denne overgangen kan utvikle seg til ei aldri så lita krise.

LYKK E FELT E T S K A R P T O G S T I L S I K K E R T O M DE T S Å R B A R E S T U DE N T L I V E T

Psykologistudenten Stine må flytte heim midt i eksamenstida for å ta seg av storesøstera. Faren, som er psykolog, er redd for at ho skal gjere seg noko mens han er på jobb. Men vondt blir berre verre i forsøket på å konstruere eit slags familieliv, og alle farens forsøk på å glatte over dei stadige utbrota endar i fiasko.

Kva bok skulle du ønskt du hadde skrive?

– Erindringens bok. Men då måtte eg vel ha levd som Péter Nádas RO M A N | P R I S : 3 2 9 | I S B N : 9788252175509 | I SAL

ÅR E T S D E BU TAN TAR

i 44 år, og det ønskjer eg ikkje.

25

(f. 1956) er frå Bøverdalen i Lom og bur i Oslo. Dette er hennar skjønnlitterære debut.

I krig og kjærleik I krig og kjærleik er ein spennande og tankevekkjande roman som tek opp vanskelege spørsmål omkring dei som hamna på tysk side under krigen. Kanskje alt ikkje er så svart-kvitt som ein gjerne skulle tru?

Kva bok har betydd mest for deg?

– Mange bøker har vore viktige for meg . Nordal Rolfsens lesebok, for eksempel. Og Bibelen. Og Kritikk av den rene fornuft av Immanuel Kant. Og Det store spelet av Vesaas. Og alle diktsamlingane av Tor Ulven. Og mange, mange fleire.

Kva person skulle du ønskje hadde boka på nattbordet?

– Alle som har gjort seg opp ei bastant meining om at dei sjølve aldri kunne ha gjort noko vondt, og alle som går rundt og trur at val mellom rett og gale er like tydelege i den tida dei oppstår, som i ettertidas etterpåklokskap og fasit. Og så ønskjer eg at far og mor sit oppi himmelen, eller kvar dei nå er, og ser at eg endeleg vart forfattar «på ordentleg»!

I K R IG O G K J ÆR LEIK H I S T O R I S K RO M A N O M DE I S O M H A M N A P Å F E I L S I DE U N DE R K R IGEN

Gestapo-agenten Bjørn har hamna på Landssviksfengselet i Trondheim. Også kjærasten Dagny, som er tenestejente, blir i løpet av krigsåra ein like kynisk agent som Bjørn. Som Rinnan og andre agentar i Trøndelag hamnar dei i eit farleg spel der ingen kan vere trygge på at dei andre er dei dei gir seg ut for å vere.

RO M A N | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 9788252177626 | U TG. SEP T.

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Ragnhild Kolden

Kva vil du å formidle med boka?

– Romanen prøver å problematisere fleire aspekt ved det å velje fienden si side under krigen, mellom anna om det var klart og tydeleg då, i 1940, kva som var det rette valet. Dessutan handlar boka om «det vonde» – kan vi alle komme til å utføre vonde handlingar i ein gitt situasjon, eller er «den vonde» heilt ulik oss, slik ein kan få inntrykk av når ein les krigshistorie t.d?

27

(f. 1979) er frå Verma i Romsdal og bur no i Oslo.

Himmelreisande I spennet mellom fantasi og verkelegheit, mellom kjende historiske hendingar og menneskelege relasjonar skaper forfattaren ei forteljing om vennskap, kjærleik, svik og hemmelegheiter.

Kva tid tenkte du første gong at du ønskte å bli forfattar?

– Allereie før eg kunne lese, fortalde eg forteljingar til dei andre i familien. At eg skulle bli forfattar, var berre noko eg og alle rundt meg visste. Eg slukte alt eg kom over av bøker, og som tolvåring hadde eg lese ut alt på ungdomsavdelinga på det lokale biblioteket.

Fortel om boka di.

– Handlinga er lagt til Sovjetunionen i 1957 og er ein litterær fantasi. Oppskytinga av Laika er bakteppet for handlinga. Romanens karakterar, den 15 år gamle Pavel og Professor Oleg Gazenko, flettast saman i det som er ei bok om vennskap, kjærleik, svik og frykt.

H IMMELR EIS AND E O R I G I N A LT O M OPP S K Y T I N G A AV SPU T NIK 2

Sovjetunionen, 1957. Pavel lever eit trygt liv i ein overklassefamilie i Moskva, heilt til mora ein dag forsvinn sporlaust. Samstundes blir professor Oleg Gazenko forflytta frå universitetet til ein forskingsbase i Sibir. I arbeidet med Sputnik 2-prosjektet får han ansvaret for opptreninga av den første kosmonauten, Laika.

RO M A N | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 9788252174021 | U TG. AUG.

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Berit Rødstøl

Kva bok har betydd mest for deg?

– Kjell Askildsen si bok, Thomas F’s siste nedtegnelser til almenheten. Om eg står fast i skrivinga, les eg ei setning eller to frå denne novellesamlinga. Det er noko med det enkle språket, den tørre humoren og karakterane Carl Lange og Thomas F.

29

31

(f. 1966) er frå Tromøya utanfor Arendal og bur i Bergen. Dette er debutboka hennar.

Makabre bikkjer Forfattaren har i denne romanen på glimrande og fryktlaust vis sleppt fri eit språk som ikkje kjenner grenser eller avgrunn.

Fortel om boka di.

– I Also sprach Zarathustra lèt Nietzsche Zarathustra finne ein sovande gjetar i graset idet ein orm er i ferd med å krype ned i svelget hans. Bit hovudet av! nesten skrik Z. til den forskremde gjetaren. Gjetaren nøler ikkje. Etterpå spyr han ut restane av ormen. Så byrjar han å gapskratte … Boka eg har skrive, er eit forsøk på å komme seg til det nivået: ut av destruksjonen, mot noko som opnar opp. Den er også eit raseriutbrot mot alle størkna kjønnskonvensjonar.

Kva bok har betydd mest for deg?

– Inga bok, men utdrag frå Vierge Moderne av Edith Södergran: «Jag er ett neutrum …», og Olav H. Hauge: «Det er den draumen …» har eg alltid i bakhovudet. Om opningsavsnittet i SCUM av Valerie Solanas: «Ettersom livet i dette samfunnet er drepande keisamt …» skal eg ikkje seie så mykje, anna enn at det er eit fascinerande driv i uttrykket hennar.

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Kristin Sørsdal

Kva CD passar best som soundtrack til boka?

– Har hatt daudmetall i spelaren. Særleg opninga til «This city speaks in tounges» av She Said Destroy (Oslo) og sjølvsagt Cavalera Conspiracy: «Inflikted».

M AK A BR E BIKK JER F R Y K T L A U S RO M A N DE B U T O M EK SIS T ENSIELL HUNGER

Eit førti år gammalt kvinneskinn vandrar og haikar gjennom eit nordnorsk landskap. Ho er nærast besett av si eiga gjennomtrengjande og obskøne røyst, av hunger etter å gå i eitt med landskapet rundt, av tilbakevendande minne frå ei obskur fortid. Det eigentlege målet for reisa – grensetraktene oppe ved Kòvdem, og svinepelsjakt – taper ho stadig av syne. Den andre eg-personen i denne romanen er ein ventar, ein kjølig iakttakar, ein som førebur seg til jakt.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252176513 | U TG. SEP T.

(f. 1957) bur på Bromma i Hallingdal. Dette er debutboka hans.

Eg bygger ikkje byar På Tørrisplass’ store lerret, spent opp mellom by og land, blir individet sitt strev etter å finne sin plass i verda tematisert. Er det slik at ein må oppsøkje kontrastar for å kunne falle til ro?

så går eg i grønsværet att I dag vil eg ikkje skape meg til for nokon.

Berre svive rundt her med ei barnål mellom tennene.

Utforske eit oreblad.

Klyve opp bregnestengelen.

Ikkje nøle om det svaiar ørlite.

Korleis føltest det då du fekk vite at du blei anteken?

– Eg fekk telefonisk beskjed ein hustren haustdag, på jobb i skogen. Det tok ei stund før eg kjende kor kald og våt mosen eg vart liggjande på, var.

Kva bok har betydd mest for deg?

– Om berre ein tittel: Poetisk modernisme (Samlaget, 1995).

Gyorgy Konrads Besøkeren gjorde sterkt inntrykk meg.

Dostojevskijs Idioten.

Fuglane av Vesaas.

Kva CD passar best som soundtrack til boka?

– Trur det må bli noko jazz-inspirert.

EG BYGGER IKK JE BYAR DE B U TA N T M E D S L Å A N DE O G BILE T R IK E DIK T

Med utgangspunkt i dei surrealistiske måleria til Jacek Yerka diktar Tørrisplass bileta ut av rammene og gjer dei til sine eigne. Dette er kloke og engasjerte dikt som på ein sprek og spennande måte viser fram kvardag, sakn, kjærleik og familierelasjonar.

– Kva vil du formidle med boka?

Eg vil skrive fram eit sårbart menneske gjennom poetiske bilete. Banda mellom det ytre og det indre landskapet. Om noLY R I K K | P R I S : 2 5 9 | I S B N : 9788252176346 | U TG. AUG.

ÅR E T S D E BU TAN TAR

Terje Tørrisplass

kon kjenner seg att, er det fint. Om dei ikkje gjer det, håpar eg bileta likevel vil gjere inntrykk og opne nye rom.

33

RO M AN A R O G NOV E L L E R

M AG N H I L D B RU H E I M ( f. 1 9 5 1 ) b u r p å L i l l e h a m m e r. H o h a r g i t t u t e i re k k j e k r i m b ø ke r fo r v a k s n e og u n gd o m .

«Herregud, viss eg har rabies, er eg ikkje annleis enn alt anna der ute,» sa ho høgt og kjende seg plutseleg enormt letta, som om ho endeleg hadde oppdaga noko som kunne skape likevekt mellom det stille og temmeleg innhaldslause siget av dagar ho skulle få til å gå i dette huset, og dei varsla som lyste opp mørkret i randsona av livet hennar.»

Paula Fox, Desperate personar

35

D E T S OM EIN GONG VAR GR IPANDE OPP V EK S T S K I L D R I N G

Live klargjer barndomsheimen for sal.

Ho tek oss med tilbake til ulike episodar som var med på å forme dagane, dei lette og gode minna, men også det som gjorde livet utrygt. Den unge Live er skarp, livleg og morosam. Og vi får eit godt innblikk i ei ung jentes oppvekst på 60-talet med mange tidsriktige detaljar; filmstjerner, songarar, bilmerke, slagerbøker, papirdokker, mote og musikk. Heile tida ligg det eit mørke under som varslar om kva som skal komme.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252175677 | U TG. SEP T.

PA U L A F O X ( f. 1 9 2 3 ) e r e i n a v d e i v i k t i ga s t e fo r t e l j a ra n e i amer ikansk et terk r igsl i t t e ra t u r.

D E SP ER AT E P ER S ON AR ROM ANK UNS T PÅ S I T T B E S T E

Otto og Sophie Bentwood bur i eit renovert rekkjehus i Brooklyn. I hylla har dei Goethes samla verk, dei har fått installert eit nytt rustfritt stålkjøkken, og Mercedesen står parkert ved fortauet utanfor. Etter at Sofie blir biten i handa mens ho prøver å mate den utsvoltne nabolagskatten, byrjar ei rekkje små og illevarslande ulykker å heimsøke livet deira. Gradvis avslører dette svakheitene og brestene i eit ekteskap – og eit samfunn – som er i ferd med å falle frå einannan.

Omsett av Tove Bakke.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252173482 | I SAL

RO M AN A R O G NOV E L L E R

C AR L JÓH AN JENSEN ( f. 1957) er for fa t t ar, sk r ibent og bok me ld ar frå Fæ røy ene .

J A N ROA R L E I K VO L L ( f. 1 9 7 4 ) e r f r å F re k h a u g i N o rd h o rdl a n d . D e t t e e r d e n a n d re boka hans.

U–H I S T O R I E R O M DJE V E L S K A P

37

FIOLIN ANE MØR K, VAKK ER O G B R U TA L

NO R D I S K R Å D - NO M I NER T FÆRØY SK F O R FAT TA R F O R F Ø R S T E GONG PÅ NO R S K

I ruinane av eit samfunn, der det er den sterkaste sin rett som gjeld, følgjer vi ein ung mann i hans kamp for å overleve. Kva hender etter det verst tenkjelege?

U- er eit mektig epos og dristig, eksperimentell litteratur. Det har i seg både færøysk og europeisk historie, dokumentar og fiksjon, nøkternt kvardagsspråk og absurd surrealisme.

«Fiolinane er helt rå. Et mesterverk som bokstavelig talt går til margen.»

Sindre Hovdenakk, VG

«Ulysses frå Færøyene» Margrethe Lærum, VG ROM AN | P R I S : 3 9 9 | I S B N : 978825217 0 8 1 8 | I S A L

Omsett av Lars Moa.

GR E T E K LEP P EN ( f. 1953) er frå Molde og bur i Frank r ike .

D e t te er den t redje romanen hennar.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252175493 | I SAL

M AT T I RÖ N K Ä ( f. 1 9 5 9 ) e r f r å F i n l a n d ko r h a n e r n y h e i t s a n ke r. R ö n k ä f i k k i 2 0 0 7 G l a ss n ø k ke l e n fo r b e s t e n o rd i s ke k r i m .

BLÅ F U G E F O R FA R M I N

MED MOR D I BLIKK E T

S A N S E L E G O G FA RG E R IK T OM MUSIKK

FINL ANDS S VAR PÅ M A N K E L L

I små episodar frå barndomsår i Molde gir Grete Kleppen eit varmt portrett av far sin. Han var skomakar og ein svært sentral person i musikklivet i småbyen. Faren og musikken pregar barndommen, saman med historier frå tidlegare tider, som når byen blir bomba i april 1940, og faren flyktar med musikkinstrumenta sine, Keisar Wilhelm 2. kjem på sommarbesøk, og kunstnaren Kurt Schwitters kjem til skomakarverkstaden med dei utgåtte skorne sine.

Dette er første boka i ein krimserie på fleire bøker om Viktor Kärppä.

Ein tørrpinn av ein antikvariatseigar leitar etter kona si, Sirje. Ho har forsvunne utan spor. Kärppä trur dette er eit rutineoppdrag, men jakta på kvinna fører Kärppä inn i nettverket til Jaak Lillepuu – ein estisk narkokonge. Har forsvinninga noko med Lillepuu å gjere? Kärppä blir fanga i eit livsfarleg spel mellom russiske spionar og estiske smuglarar.

ROM AN | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 978825217 7 3 9 8 | I S A L

Omsett av Morten Abildsnes.

K R IM | P R IS: C A. 349 | ISBN: 9788252176438 | U TG. OK T.

RO M AN A R O G NOV E L L E R

EIN VAKK ER DAG S OMM AR LEG FEEL G O O D

Simon, Garance og Lola, tre vaksne sysken, stikk av frå eit familiebryllaup som ser ut til å bli ein prøvelse.

Dei besøkjer heller den yngste broren sin, Vincent, som er guide ved eit slott i hjartet av Tours-området. For ei stund gløymer dei barna, ektefellane, skilsmissene og alle plikter, og bestemmer seg for å nyte ein siste dag saman, slik det var i barndommen.

39

Denne boka er lett, øm og full av humor, ein hyllest til gode syskenrelasjonar, til irriterande svigersystrer, til franske vinar og bakeri.

Omsett av Tove Bakke.

RO M A N | P R I S : 2 9 9 | I S B N : 9788252175622 | I SAL

Anna Gavalda Anna Gavalda (f. 1970) kom inn i det franske litterære landskapet som ein frisk pust då ho debuterte i 1999 med novellesamlinga Eg vil at nokon skal vente på meg. I 2004 kom den internasjonale bestseljaren Saman er ein mindre aleine, som så langt er omsett til bortimot 40 språk. Boka blei filmatisert i 2007 med Audrey Tautou i houvdrolla. Gavaldas første roman Eg elska ho er også ein stor suksess, og også denne er filmatisert.

Galvalda voks opp utanfor Paris, der ho i dag er forfattar på heiltid. I år kom romanen Ein vakker dag, samt pocketutgåva av Lykka er ein sjeldan fugl.

LYKK A ER EIN SJELDAN FUGL DEN V ER K ELEGE FA M I L I E N S I N FINN EIN UNDER V E G S

Den suksessrike arkitekten Charles Balanda nærmar seg femti. Forholdet til kona Laurence blir stadig kjøligare, og grunnmuren i livet hans byrjar å breste. Når han får eit usignert brev med meldinga «Anouk er død», strøymer minna på. Charles leitar seg tilbake mot hendingar og menneske frå ungdomstida, og på vegen møter han Kate, ei kvinne som absolutt ikkje lever noko A4-liv.

Som i Anna Gavaldas roman Saman er ein mindre aleine vil ein også her kjenne seg igjen i det fargerike språket, den kjappe humoren og den store medkjensla.

Omsett av Tove Bakke.

RO M A N | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 9788252176032 | I SAL

Pia Juul Pia Juul (f. 1962) har skrive både dikt, dramatikk, noveller og romanar, og har dessutan omsette ei rekkje amerikanske, engelske og svenske romanar til dansk. Sidan 2005 har ho vore medlem av Det Danske Akademi.

I 2009 mottok ho Danmarks største litterære pris, Danske Banks Litteraturpris, for Mordet på Halland.

MOR D E T PÅ H ALL AND SM AR T O G A B SUR D M O R D G Å T E

Ein tidleg morgon blir Bess vekt av eit skot. Mannen hennar, Halland, ligg død på torget utanfor. Ingen veit kvifor han er blitt drepen eller kven som har gjort det. Mens etterforskinga går sin gang, blir Bess sin einsame sorgprosess stadig forstyrra. Ubehagelege overraskingar ventar når ho skal gå gjennom sakene etter mannen. Det dukkar opp personar som har halde seg vekke lenge, og ukjende kvinner som på si side meiner dei kjende Halland svært godt. Situasjonen er forvirrande, stemninga mørk. Men dei uventa og absurde situasjonane som oppstår i kjølvatnet av Hallands død, gjer dette til ei merkeleg og morosam bok.

Omsett av Brit Bildøen.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252177329 | I SAL

RO M AN A R O G NOV E L L E R

«Det er ikke bare dødsens alvorligt, det er også klukkende morsomt. Det er ikke bare sprogligt suverænt, det er også elementært spændende. Kort sagt kaster denne læser sig begejstret for fødderne af wannabekrimidronningen Juul, og så kan de virkelige dronninger af den virkelige krimi for min skyld godt gå hjem og vugge.»

Information

41

NÅR E I N F Ø R S T S K A L S K Y T E NOKO N

43

H IMMELR EIS AND E OR IGIN ALT OM OPP S K Y T I N G A AV SP U T NIK 2

A R T I G N Y NO R S K U N DERG ANG S HIS TOR IE

Sovjetunionen, 1957. Pavel lever eit trygt liv i ein overklassefamilie i Moskva, heilt til mora ein dag forsvinn sporlaust. Samstundes blir professor Oleg Gazenko forflytta frå universitetet til ein forskingsbase i Sibir. I arbeidet med Sputnik 2-prosjektet får han ansvaret for opptreninga av den første kosmonauten, Laika.

Berre ei siste, lita, trassig bygd i nordvest klamrar seg til nynorsken. Resten av landet held seg til bokmål og engelsk. Men folk på den vesle staden greier ikkje eingong å einast om dei bur i Vassbygda eller Vassbygdi. Dei har heller ikkje a- og b-klassar på skulen, men a og i. Og den mest ihuga nynorskingen av dei alle, Bendik Uføre, køyrer Toyoti.

ROM AN | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 978825217 7 5 9 6 | U T G . S E P T .

A R I L D R EIN ( f. 1 9 6 0) er frå S t a v anger. H an de buter te i 1998 m e d ro manen Hunded a gane .

RO M AN A R O G NOV E L L E R

BER I T RØDSTØL ( f. 1 9 7 9 ) e r f r å Ve r m a i R o m s d a l og b u r n o i O s l o.

AR NFINN KOLERUD ( f. 1978) er frå Is fjorden i R omsd al . H an har sk r i v e fleire pr islønte bøker for bar n og unge .

ARILD REIN

Den evige fred

RO M A N | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 9788252174021 | U TG. AUG.

K R I S T I N S Ø R S DA L ( f. 1 9 6 6 ) e r f r å T ro m ø y a u t a n fo r A re nd a l og b u r i B e rge n .

D EN E V I G E F R E D N AT T M Ø R K S AT I R E F RÅ AR ILD R EIN

M AK A BR E BIKK JER

Vi er på Stortinget rett før jul i 2021 i dagane like etter ein orgie i sex og fyll.

Frå drabantbyane rundt Oslo kjem det meldingar som tyder på at folk held på å gå av skaftet. Eit frykta virus spreier seg raskt og skaper ein hær levande døde som spreier kaos og død der dei rykkjer fram.

Statsministeren og dei folkevalde er kompromisslaust korrupte og kyniske, og stort sett opptekne av å drikke og å ha kjønnsleg omgang med kvarandre. Statsministeren lukkar seg og sine inne i kjellaren der likhunden Harry rapporterer til oss om kva som skjer. Verda utanfor får klare seg sjølv.

FR YK T L AU S ROM AN DE B U T O M EK SIS T ENSIELL HU N G E R

ROM AN | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 978825217 7 8 0 0 | U T G . S E P T .

Eit førti år gammalt kvinneskinn vandrar og haikar gjennom eit nordnorsk landskap. Ho er nærast besett av si eiga gjennomtrengjande og obskøne røyst, av hunger etter å gå i eitt med landskapet rundt, av tilbakevendande minne frå ei obskur fortid. Det eigentlege målet for reisa – grensetraktene oppe ved Kòvdem, og svinepelsjakt – taper ho stadig av syne.

Den andre eg-personen i denne romanen er ein ventar, ein kjølig iakttakar, ein som førebur seg til jakt.

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252176513 | U TG. SEP T.

RO M AN A R O G NOV E L L E R

I N G V I L D H O LV I K ( f. 1 9 7 6 ) e r f r å B e rge n og b u r i T ro m s ø . D e t t e e r d e b u t b o k a h e n n a r.

AIN A B A S S O ( f. 1979) er his tor ik ar og k jem frå Giske .

45

FANG E 5 9 . TAT E R P I G E

LYKK E FELT E T

S T ER K T K V INNEPORT R E T T I 1 7 0 0 -TA L S RO M A N

SK AR P T O G S T IL SIK K E R T O M DE T SÅR B AR E S T UDEN T L I V E T

Ei ung taterjente er på flukt gjennom Trondheims gater. Byens vaktarar vil ha henne og folket hennar vekk frå byen.

Maria kjem bort frå følgjet sitt og hamnar på tukthuset. Her fortel ho historia om livet på landevegane, med familien og folket hennar, og med guten ho blei forelska i. Fange 59. Taterpige er eit sterkt portrett av ei ung jente som får livet snudd på hovudet. Dette er ein roman om lengt, vennskap, pågangsmot og kjærleik.

Psykologistudenten Stine må flytte heim midt i eksamenstida for å ta seg av storesøstera. Faren, som er psykolog, er redd for at ho skal gjere seg noko mens han er på jobb. Men vondt blir berre verre i forsøket på å konstruere eit slags familieliv, og alle farens forsøk på å glatte over dei stadige utbrota endar i fiasko. Og snart utviklar Stine ei sterk interesse for kjærasten til si einaste venninne, som dessutan viser seg å vere ein tidlegare pasient av far til Stine.

ROM AN | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 978825217 5 5 3 0 | U T G . A U G .

AT LE BERGE ( f. 1986) er frå Hje lmt v eit i Nordhordland .

D e t te er de butbok a hans .

RO M A N | P R I S : 3 2 9 | I S B N : 9788252175509| I SAL

R AG N H I L D KO L D E N ( f. 1 9 5 6 ) e r f r å B ø v e rd a l e n i L o m og b u r i O s l o. D e t t e e r h e n n a r s k j ø n n l i t t e r æ re d e b u t .

MUN T E RG A N G

I K R IG O G K J ÆR LEIK

M U N T E R DE B U T B O K OM K JÆR LEIK O G U N DE RG A N G

H IS T OR ISK ROM AN O M DE I S O M H AM N A PÅ FEIL SIDE U N DE R K R I G E N

Pål Stordalen er mistenkt for å meine at livet er latterleg. Ikkje berre har han slått seg saman med narkomane, Burroughslesande Katrine, han har forsømt karrieren som kokk, øydelagt den før svært velforma kroppen sin og ikkje brydd seg med at det sosiale nettverket raknar på alle kantar. Slike brot på Retningslinjene for vaksen oppførsel kan diktatorane i Alvorets sikkerheitsteneste (AST) ikkje tolerere. Muntergang er forteljinga om to menneske med svært ulike innfallsvinklar til det meste.

Gestapo-agenten Bjørn har hamna på Landssviksfengselet i Trondheim. Også kjærasten Dagny, som er tenestejente, blir i løpet av krigsåra ein like kynisk agent som Bjørn. Som Rinnan og andre agentar i Trøndelag hamnar dei i eit farleg spel der ingen kan vere trygge på at dei andre er dei dei gir seg ut for å vere.

ROM AN | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 978825217 7 4 1 1 | I S A L

RO M A N | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 9788252177626 | U TG. SEP T.

Regn samla, regn fordelt Regnet si fine fordeling, ei spreiing av mørke og blanke ting.

Sindre Ekrheim, frå Sjøen hugsar ingen barndom

T ER JE TØR R ISP L A S S ( f. 1957) bur på Bromma i H allingd al . D e t te er de butbok a hans .

LY R I K K , D R A M A, E S S AY

SINDR E EK R HEIM ( f. 1 9 6 7 ) e r f r å S t a v a nge r og b u r i B e rge n .

Det te er hans debutbok.

47

SJØEN HUG S A R INGEN B AR NDOM OV ER BE V IS ANDE DE B U TA N T D I K T

Dikta tek lesaren med over sjøen, ned i djupet, opp på stranda, over åkeren, inn i skogen. Landskap som med sitt fråvær av menneske får fram ei tidlaus stemning: Ein spade står i jorda, eit hus er forlate, og regnet fell roleg over det heile; lesaren kjem stadig inn i etterkant av hendingane.

Ekrheim opnar med denne samlinga opp eit landskap og ei verd som er konkret og gjenkjenneleg, men på same tid merkeleg og uføreseieleg.

LY R I K K | P R I S : 2 6 9 | I S B N : 9788252175585 | U TG. AUG.

HOR AT S ODAR. T R EDJE S AMLING MED DENNE GJEND I K T I N G A F I N S T ALLE HOR AT S ’ ODA R P Å NO R S K

Quintus Horatius Flaccus, Horats, (61– 8 f. Kr.) er ein av dei store klassikarane frå romersk antikk litteratur. Han bygde på diktinga til greske skaldar, men skreiv på latin. Mest kjend er han for brevet om diktekunsten og for sine odar – lyriske dikt.

Mange av odane er stila til nære venner, der Horats gjer greie for sine tankar om livet og døden.

EG BYG G E R I K K J E BYA R DE B U TA N T M E D S L Å ANDE O G BILE T R IK E DIK T

Med utgangspunkt i dei surrealistiske måleria til Jacek Yerka diktar Tørrisplass bileta ut av rammene og gjer dei til sine eigne. Dette er kloke og engasjerte dikt som på ein sprek og spennande måte viser fram kvardag, sakn, kjærleik og familierelasjonar. På Tørrisplass’ store lerret, spent opp mellom by og land, blir individet sitt strev etter å finne sin plass i verda tematisert. Er det slik at ein må oppsøkje kontrastar for å kunne falle til ro?

Føreord og gjendikting av Johannes Gjerdåker.

LYR IKK | P R I S : 2 5 9 | I S B N : 9788252176 3 4 6 | U T G . A U G .

LY R I K K | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 9788252174144 | I SAL

*

J O N O L AV S Ø R H A U G ( f. 1 9 8 1 ) k j e m f r å T ro n d h e i m og b u r i Kr ist iansand. Det te er h a n s a n d re d i k t s a m l i n g.

ARMANE ER MINE HANDLINGAR

D E T BLIND E P UNK T E T

F E M T E D I K T S A M L I N G FRÅ UNG F ORFAT TA R

S T ER K E DIK T OM L I V , D Ø D O G GR ENSEER FAR ING A R

Hildegunn Dales femte diktsamling tek til ved eit øydelagt bølgjekraftverk, der spora etter sivilisasjon opnar opp for refleksjonar omkring tid og minne. Kva er det som ligg att i landskapet i forhold til det som ligg att i minnet? Diktar-eget flyttar seg så vidare inn i barndommens landskap, og i møtet mellom det subjektive kartet og den objektive geografien oppstår det eit puslespel av fortid, notid og fiksjon.

Det blinde punktet i auget tek ikkje i mot synsinntrykk, derfor fyller hjernen dette punktet med omkringliggjande detaljar for å skape ein heilskap. Med dette som metode nærmar Jon Olav Sørhaug seg overgangane mellom liv og død. Gjennom prosalyriske sekvensar, dialogar og dikt skriv han fram menneske i situasjonar av grenseerfaring, der både forsvinning og tilbliing står sentralt, og der skiljet mellom dei to verdene blir viska ut.

LYR IKK | P R I S : C A . 2 4 9 | I S B N : 978825217 4 1 1 3 | * U T G . NOV .

LY R I K K , D R A M A, E S S AY

H ILD EGUNN DALE ( f. 1974) bur på Misje .

Ho har git t ut fleire dik t s amlingar og ei bar ne bok .

49

LY R I K K | P R I S : C A . 2 4 9 | I S B N : 9788252174649 | U TG. OK T.

FR IEDR ICH S CH ILLER (1759–1805)blir re k n a s o m e i n a v d e i s to re t y s ke d i k t a ra n e .

Do n C a r l o s e r e i t a v h o vu d v e r k a h a n s .

OL AV H. H AUGE (1908–1994) de buter te i 1946 og blir re k na som ein a v våre frems te l yr ik arar frå e t terk r ig s t id a .

DIK T I S A M L I N G

DON C AR L O S

N Y I N N B U N DE N U T G ÅV E AV OL AV H. H A U G E S D I K T I S A M L ING

BLOD O G BEGJÆR

Don Carlos vart uroppført på Det Norske Teatret i 2001, og er rekna som eit av hovudverka til den store tyske diktaren Schiller (1759–1805). Det lyriske dramaet er fylt av romantisk glød, lidenskap og kamp for rettferd. Med utgangspunkt i ei pasjonert kjærleikshistorie ved det spanske hoffet midt på 1500-talet utviklar stykket seg til ein blodig maktkamp mellom fridom og tyranni.

I denne samleutgåva finn du alle dei seks diktsamlingane han gav ut. Og titlane er reine dikt i seg sjølve: Glør i oska, Under bergfallet, Seint rodnar skog i djuvet, På ørnetuva, Dropar i austavind og Spør vinden.

LYR IKK | P R I S : 3 9 9 | I S B N : 978825217 5 7 4 5 | I S A L

Omsett av Knut Ødegård.

LY R I K K | P R I S : C A . 3 4 9 | I S B N : 9788252177404 | U TG. SEP T.

HÅVAMÅL / VOL U SPÅ / DR AUMK V ED E T

HOMER

T R E NOR SK E K L A S S I K A R A R

ILI AD E N

Iliaden er eit av hovudverka i verdslitteraturen. I dette eposet fortel Homer om dei dramatiske hendingane i det tiande året av trojanarkrigen. Vi følgjer krigarhelten Akil. Eit stort drama med mange involverte speler seg ut, og gudar og gudinner må ofte gripe inn når lagnaden til krigsheltane skal avgjerast.

P R IS: 199 | I S B N : 9788252173 7 7 2 | I S A L

CICERO, QUINTILIAN OG TACITUS

P R IS: 199 | ISBN: 9788252175134 | I SAL

AUGUSTIN

C ONFE S SIONE S

ROM E R S K R E T O R I K K

V ER DA S FØR S T E K J E N DE S J Ø LVBIO GR AFI

DE T B E S T E F R Å DE N K L A S SISK E R E TOR IKK EN

Confessiones vart skriven omkring år 400 e. Kr. og blir rekna som den mest kjende av alle sjølvbiografiar i verdslitteraturen.

Boka er utforma som ei bøn til Gud med tilståing av villfaringar og vedkjenning av synd, men Augustin vender seg samtidig til lesaren og formidlar allmenne innsikter om menneskesjela.

Ingen kan vere ein god talar, seier Cicero, utan at han er eit anstendig menneske, talaren må vere truverdig om folk skal feste lit til han. Denne boka inneheld tre klassiske tekstar om retorikk, skrivne av Cicero, Quintilian og Tacitus. Alle tre har hatt avgjerande innverknad på europeisk skriftkultur og danningshistorie.

Den røynde klassiskomsetjaren Hermund Slaattelid har sett tekstane om frå latin og skrive ei perspektivrik innleiing til boka.

51

Denne boka inneheld tre litterære høgdepunkt frå den norske mellomalderdiktinga; Håvamål, Voluspå og Draumkvede.

Alle desse tre diktverka formidlar stor visdom om livet og døden og har like mykje å seie menneske i dag som då dei vart dikta for snart tusen år sidan.

H OV U DV E R K I V E R D S LI T T ER AT UR EN

Eirik Vandviks omsetjing av Iliaden er i seg sjølv ein klassikar og blir rekna som ei av dei beste på norsk.

LY R I K K , D R A M A, E S S AY

S AML AGE T K L A S SISK

P R IS: 199 | I S B N : 9788252174 7 8 6 | I S A L

I denne nye utgåva har klassiskfilologen Hermund Slaattelid også sett om dei fire siste delane frå latin. Dette er dermed den første komplette utgåva av verket på norsk.

P R IS: 199 | ISBN: 9788252173345 | I SAL

PERFEKT GÅVEBOK!

Her er den nye diktskatten! I denne vakre gåveboka har vi plukka ut

det beste av det våre fremste diktarar har skrive. Du vil finne dei gamle kjende og kjære dikta av Rolf Jacobsen, Haldis Moren Vesaas, Jon

Fosse, Gunvor Hofmo og Olav H. Hauge, dikt som vil stå til evig tid,

og som du vil lese om og om igjen. I tillegg til meir enn hundre andre

LY R I K K , D R A M A, E S S AY

Pocketbøker: Veke 53, Johan, Arbeid pågår, Få meg på for faen, Nød, Under snøen & Sonen, Johan, Kjenn ditt hjarta falle Våre vakraste dikt Arbeid pågår, Få meg på for faen, Nød, Under snøen & Sonen

53

Olav H. Hauge, Hilde Myklebust og Dum Dum Boys

Definisjon Kjærleik, seier rosa, er ein ange.

Kjærleik er ei kviskring, seier havet.

Kjærleik er eit sukk, seier vinden.

Kjærleik, seier lyset, er ein loge. Å, alle desse løgner!

Kjærleik … er ei tåre!

Josefa Murillo

dikt frå den nye forfattargenerasjonen. Boka er tematisk ordna og kan brukast av alle som er glad i dikt eller som treng eit dikt. Her vil du

finne dikt om livet, døden og kjærleiken, kort sagt eit stort utval dikt til glede for gamle og nye lyrikkelskarar!

LY R I K K | P R I S : C A . 3 9 9 | I S B N : 9788252177602 | U TG. SEP T.

P O C K E T BØ K E R

NY POCKETSERIE Frå den nye forfattargenerasjonen

55

«Skagerrak er en følsom roman om mennesket som suges så opp av seg selv at hun blir stående på siden av tilværelsen.»

Maria Alnæs, Aftenposten om Hilde K. Kvalvaags Skagerrak

«Dette, kjære venner, er et sant stykke litteratur.»

Mattis Øybø, Klassekampen om Jan Roar Leikvolls Eit vintereventyr

«Agnes Ravatn har skrive ei morosam og underhaldande lita perle av ei bok …»

Kari Mathilde Hestad, ABC Nyheter om Agnes Ravatns Veke 53

«Manhattan skyline er en så smart, perspektivrik og språksterk romandebut at jeg allerede ser fram til å lese Nils Henrik Smiths neste utgivelse.»

Kåre Bulie, Dagbladet om Nils Henrik Smiths Manhattan Skyline

«Konsentrasjon og dynamikk i fin debut om tap og overlevelse» Anne Merethe K. Prinos, Aftenposten om Gaute M. Sortlands Johan

S O M M A R E N D Å A LT S K U L L E FOR ANDR E SEG

To familiar er på ferie i Danmark. Siv er i ei kjenslemessig krise i forhold til mannen; sommaridyllen blir ein skarp kontrast til alt som er i ferd med å rakne. Og mens Siv strevar med å finne meining i familielivet, flyttar Lillian inn i nabohytta … «Årets roman er hennes første for voksne, og hun skriver seg glatt inn blant de beste her også.»

Geir Vestad, Hamar Arbeiderblad

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252176278 | I SAL

Hilde K. Kvalvaag

FENG SL A S T E R K U N G D O M S RO M A N O M Å G Å OV E R E I G N E G R E N S E R

Idun er flinkast i klassen, men blir alltid nummer to på 800-meter. Ein ettermiddag i august kjem kusina Mai med toget. Med Mai i livet går kvardagen brått frå kjedeleg til farleg, frå lovleg til ulovleg, og alt Idun kan gjere, er å springe fortare.

Hilde K. Kvalvaag (f. 1968) bur i Bergen. Ho har skrive fleire kritikarroste og prislønte ungdomsbøker. Skagerrak er hennar første bok for vaksne, og også den fekk gode kritikkar av meldarane.

«Sterke spenningar blir skildra med eit krystallklårt,levande språk .... Elegant, skuleflinkt - og ekte.»

Bjarne Tveiten, Fædrelandsvennen

UNGDOM | P R IS: C A. 249 | ISBN: 9788252174267 | U TG. OK T.

P O C K E T BØ K E R

SK AGER R AK

57

M Ø R K T O M G A L S K A P O G K JÆ RLEIK

Eit vintereventyr utspelar seg i ein arbeidsleir. I eit brutalt og rått kvardagsliv lengtar hovudpersonen etter å bli elska. Håpet om at kjærleiken finst der det finst menneske, same kor forferdelege ting som skjer, tek all plass i tankane hans.

Det er ei historie om galskap og avgrunn, men også om kjærleik og lengsel.

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252176308 | I SAL

Jan Roar Leikvoll

FIOLIN ANE M Ø R K , VA K K E R O G B R U TA L

I ruinane av eit samfunn, der det er den sterkaste sin rett som gjeld, følgjer vi ein ung mann i hans kamp for å overleve. Kva hender etter det verst tenkjelege?

Jan Roar Leikvoll (f. 1974) er frå Frekhaug i Nordhordland. Han debuterte i 2008 med Eit vintereventyr, som fekk stor merksemd og svært gode kritikkar. Hans andre roman, Fiolinane, kom i 2010.

Den blei av fleire kritikarar omtalt som eit mesterverk.

«Fiolinane er helt rå. Et mesterverk som bokstavelig talt går inn til margen» Sindre Hovdenakk, VG

«Mirakuløs debut. Utsøkt prosa med blytung tematikk fra helvetesleir.»

Cathrine Krøger, Dagbladet

RO M A N | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252175493 | I SAL

P O C K E T BØ K E R

EI T V IN T ER E V EN T YR

59

M O RO S A M O G U N DE R H A L DA N DE B O K PE R L E

Ravatn debuterte med romanen Veke 53 i 2007. Her møter vi den middelaldrande, skilde lektoren Georg Ulveset, som innser at han er misfornøgd med dei fleste vala han har teke i livet, utan at han heilt veit kva han skal gjere med det.

Denne debutromanen er ein original, humoristisk og sår variasjon over eit kjend tema.

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252176315 | I SAL

Agnes Ravatn

S T ILL S TAND.

SI V ILISA SJONS K R I T IKK PÅ LÅGT NI VÅ F R E K K O G S L E N T R A N DE S A MF U N N S A N A LY S E

I denne serien oppsøkjer Ravatn situasjonar der ingenting skjer. På slentrande vis tek ho oss med til stader i det norske samfunnet som vanlegvis ikkje blir kommenterte, som tingretten, klosteret og talarstolen på 17. mai.

Agnes Ravatn (f. 1983) er forfattar og journalist frå Ølen i Vindafjord.

Ho bur i Oslo og arbeider som journalist i Dag og Tid. På kort tid har ho etablert seg som ein frekk, lur, observant og morosam skribent med ein trufast fanskare.

«Svært gode og svært morsomme tekstar om reiser til plassar der det ikkje skjer noko som helst. Ravatn er vittig på ein nesten resignert måte og er rett og slett noko av det morsommaste eg veit om for tida.»

Are Kalvø om Stillstand

For Veke 53 fekk Ravatn Natt & Dags Bergenspris for beste bok i 2007, og ho blei tildelt Alfred Andersson-Ryssts fond for 2008.

I 2008 kom den svært utradisjonelle utgivinga Ikke til hjemlån, med høgdepunkt frå undergrunnsfanzinen som Ravatn var ein av drivkreftene bak.

E S S AY | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 9788252174366 | I SAL

P O C K E T BØ K E R

V EK E 53

61

S M A R T O G PE R S PE K T I V R I K T O M S A M T I DA

Når to fly treffer World Trade Center 11. september 2001, er det for alle andre ei grufull handling, ein tragedie, eit åtak på den frie verda og eit uttrykk for verdas vondskap. For Aksel er det eit kunstverk, ei eksplosiv og epokedefinerande hending. For han blir det andre kallar terror, først og fremst eit bevis på at ei anna verd er mogleg. Nye tankar og nytt språk tek form i han, etter kvart tek han ei livsendrande avgjerd ...

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252176285 | I SAL

Nils Henrik Smith

AU S T ER R IK E POLI T ISK OG M Y S T ISK K R IMGÅT E

Ein mann sit i avhøyr. Han er i byrjinga av trettiåra, utdanna jurist, og arbeider for eit fleirnasjonalt industriselskap. Motvillig fortel han om mystiske og urovekkjande hendingar.

Nils Henrik Smith (f. 1980) er frå Bryne. Han fekk Tarjei Vesaas’ debutantpris for Manhattan Skyline i 2007, og følgde opp med den kritikarroste romanen Austerrike i 2009.

Kvifor svima han av? Kven var det som skamferte naboens hund med kniv? Og kva er det eigentleg han er tiltalt for?

«Manhattan Skyline er en så smart,perspektivrik og språksterk romandebut at jeg allerede ser fram til å lese Nils Henrik Smiths neste utgivelse.»

Kåre Bulie, Dagbladet

Austerrike er ein krim utan offer, utan etterforskar, utan dommar.

RO M A N | P R I S : 3 2 9 | I S B N : 9788252174199 | I SAL

P O C K E T BØ K E R

M ANH AT TAN SK YLINE

63

Veslesøstera til Johan er død, og minnet om dødsulykka er sterkt nærverande hos han. For den sorgtyngde Johan blir denne dagen ei moglegheit for oppgjer med fortida, men så hamnar han i ein situasjon der hans eige liv plutseleg står på spel.

Ulykkesdagen og sommarferiedagen blir vovne saman og bygde opp mot eit dramatisk høgdepunkt, der parallellhistoriene vekslar mellom undergang og overleving. .

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252176384 | I SAL

Gaute M. Sortland Gaute M. Sortland (f. 1980) kjem frå Haugesund. Han debuterte som forfattar med romanen Johan i 2009, og er kjend som songar og musikar i Bergen Mandolinband.

Johan er ei forteljing om det å miste og å leve vidare. Historia er truverdig fortald i eit stillfarande språk. Sortland mottok mange gode meldingar for boka, og blei mellom anna kalla ein særdeles løfterik debutant.

«Særdeles løfterik debut om havet, døden og kjærligheten.»

Linda Kaspersen, Adresseavisen

P O C K E T BØ K E R

JOH AN

65

ALFRED FIDJESTØL

DEN FØRSTE SLURKEN MED ØL

EI T H ALVT LI V

E I N B I O G R A F I OM P ER SI V LE

Den første slurken med øl er ei lita bok om livskunst – om alle dei tinga som gjer livet godt å leve: forventninga i ein kinosal før filmen byrjar, smaken av den første slurken øl, lyden av dynamoen i mørkret ein lun haustkveld, dufta av ferskt bakverk. Den første slurken med øl lèt oss oppdage på nytt alle dei tinga vi kanskje hadde gløymt.

Dette er ei ny utgåve av Ørsmå gleder, ei bok som har vore etterspurd lenge.

67

Dette er ei gripande forteljing om livet til den frodige forteljaren, lyrikaren og pressemannen Per Sivle (1857–1904). Tekstar som «Berre ein hund» og «Den fyrste song» er blitt klassikarar og folkeeige. Sivle levde i spennet mellom fattigdom og personleg tragedie på den eine sida og brennande samfunnsengasjement, skaparkraft og kjærleik på den andre – frå mora freista ta sitt eige liv med vesle Per i magen til han sjølv valde å avslutte det heile med ein revolver på Kristiania Bad.

Omsett av Ragnar Hovland.

Philippe Delerm (f. 1950) hadde stor suksess i heimlandet med Den første slurken med øl, som er utgitt på meir enn 20 språk.

P O C K E T BØ K E R

PHILIPPE DELERM

P RO S A | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825217 6 0 2 5 | I S A L

Alfred Fidjestøl (f. 1973) kjem frå Bergen. Han er filosof og journalist.

MARIT EIKEMO

ANNA GAVALDA

A R B EID PÅGÅR

LYKK A ER EIN SJELDAN FUGL

Harald Strand har pakka koffert og laptop og reist til Costa Blanca, ein av Europas største byggjeplassar, for å fullføre doktoravhandlinga si om Henrik Ibsens drama. Men han har med seg rastløysa og problema heimanfrå, og borte ved bassengkanten ligg Alice, distraksjon nummer ein.

Den suksessrike arkitekten Charles Balanda nærmar seg femti. Forholdet til kona Laurence blir stadig kjøligare, og grunnmuren i livet hans byrjar å breste. Når han får eit usignert brev med meldinga «Anouk er død», strøymer minna på. Charles leitar seg tilbake mot hendingar og menneske frå ungdomstida, og på vegen møter han Kate, ei kvinne som absolutt ikkje lever noko A4-liv.

Marit Eikemo (f. 1971) kjem frå Odda og bur i Bergen. Dette er den andre romanen hennar.

BIOGR AFI | P R IS: 179 | ISBN: 9788252176155 | I SAL

Omsett av Tove Bakke.

ROM AN | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825217 7 5 5 8 | I S A L

Anna Gavalda (f. 1970) er ein bestseljande og verdskjend fransk forfattar. Sidan debuten i 1999 har forfattarskapen teke av, ikkje minst med boka Saman er ein mindre aleine, som har selt over 2 millionar eksemplar og er omsett til nær 40 språk.

RO M A N | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 9788252176032 | I SAL

RØNNAUG KLEIVA

S J Ø LVMOR D I SK I LPADD E K A F EEN

NOTAT VEDRØRANDE KJÆRLEIK

P O C K E T BØ K E R

RAGNAR HOVLAND

NÆRGÅANDE O G R Å T T O M K JÆ R L E I K L A KO N I S K O G T Ø R R V I T T IG U TV I K L I N G S RO M A N

69

I denne billigboka har vi samla dei fire siste utgivingane hennar for vaksne: Fangeteneste, Ingen reell fare, La oss krysse Nilen og Ikkje for varmt, ikkje for kaldt.

Rønnaug Kleivas bøker tek for seg kjærleiken: den store kjærleiken, den farlege kjærleiken, den altoppslukande kjærleiken, den umoglege kjærleiken. Prosaen hennar er skarp og nærgåande, og forteljingane er knappe, tette og rå.

Boka er garantert fri for psykologisering, men er til gjengjeld fylt av sterke scener, kjærleik, tomme kafear og skilpadder.

«Rare, herlege Ragnar, hvor tar du det fra?»

Erlend Loe Ragnar Hovland (f. 1952) bur i Oslo og har sidan debuten i 1979 skrive ei rekkje bøker og fått ei rekkje prisar.

ROM AN | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825217 5 7 8 3 | I S A L

Rønnaug Kleiva (f. 1951) har sidan debuten i 1985 gitt ut bøker i mange sjangrar og har motteke fleire prisar.

RAGNAR HOVLAND

ALICE SEBOLD

S V E V E OV E R VAT N A

ALLE MINE K J ÆR E

H OV L A N D - K L A S S I K A R EN FR AMF OR NO KO N

BOK A B AK FIL MEN!

RO M A N | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 9788252175752 | I SAL

Susie Salmon er ei vanleg tenåringsjente i ein vanleg forstad i 70-åras USA – til ho ein dag går snarvegen heim over maisåkeren og ein nabo overtaler ho til å bli med og sjå på ei hole han har laga. Frå himmelen fortel ho historia si mens ho observerer familien og livet på jorda.

Om ungdommens lengsel og brunst, puling, uløyseleg kjærleikssorg, festar, langpils, politiske kranglar, fyll, tungsinn, ablegøyer og bakrus. Og møtet med fylliken, musikaren og kommunisten Dr. Munk.

Omsett av Anne Karin Torheim.

«Humoren er rå og avvæpnende og får meg til å trekke inn alle pigger og legge meg åpen for triste og sentimentale ting. Den får meg med 100%.»

Are Kalvø, Aftenposten ROM AN | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252160 6 7 3 | I S A L

Alice Sebold (f. 1963) bur i California.

Ho skriv for The New York Times og Chicago Tribune og fekk sitt store internasjonale gjennombrot med Alle mine kjære.

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252175776 | I SAL

ANNA GAVALDA

MORG O N O G K V E L D

EG EL SK A HO

Eit barn, som skal heite Johannes og bli fiskar, blir født. Ein gammal mann, som heiter Johannes og har vore fiskar, døyr.

Mellom dei to ytterpunkta i eit menneskeliv, fødsel og død, spenner denne konsentrert komponerte romanen seg ut i sitt store format. Johannes’ liv er formidla ved dei to punkta, i eit språk som skriv seg inn mot livets inngang og utgang.

Fordi ho er ulykkeleg, bestemmer svigerfaren seg for å ta henne med på landet.

Fordi ho ikkje vil ete, bestemmer han seg for å lage mat til henne. Fordi ho ikkje sluttar å gråte, går han i kjellaren etter ei flaske god vin. For første gong fortel han nokon om seg sjølv, om livet sitt, om ho han ikkje kunne få.

P O C K E T BØ K E R

JON FOSSE

71

Omsett av Tove Bakke.

«En gripende liten bok ... Friskt og direkte» Anne Cathrine Straume, NRK

ROM AN | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825215 8 4 1 0 | I S A L

RO M A N | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252171198 | I SAL

ANNA GAVALDA

ANNA GAVALDA

S AM A N E R E I N M I N D R E ALEI N E

EG V IL AT NOKON SK AL V EN T E PÅ MEG

Saman er ein mindre aleine er ei stor og medrivande forteljing om fire menneske, Camille, Philibert, Franck og Paulette, som av ulike grunnar kjem til å møtast. Det er ein kjærleiksroman, ein roman om livet, om relasjonar og kokkekunst. Boka er seld i over to millionar eksemplar.

Når livet sklir ubønnhøyrleg ut, kva gjer ein då? Når kjærleiksmøtet går i vasken på grunn av ein mobiltelefon, eller den siste ultralyden ikkje viser teikn til liv? Når ein for siste gong i livet skal møte den ein har elska mest, eller når pappas tjuvlånte Jaguar møter villsvin nattestid. Dette er ein hyllest til alle som rotar livet sitt til.

Omsett av Tove Bakke.

Omsett av Ragnar Hovland.

«En sprudlende herlig roman» Terje Stemland, Aftenposten

ROM AN | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825216 9 9 2 8 | I S A L

«Det er fortellinger til forlystelse og fortellinger til ettertanke. Måten de er fortalt på, sitter som et skudd.»

Anne Cathrine Straume, NRK

NOV E L L E R | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252171242 | I SAL

OLAV H. HAUGE

BIK U B E S O N G

DIK T I UMSE T JING

Romanen skildrar eitt år i Murboligen, ein arbeidarbustad i Odda. Her er kjærleik, kidnapping, politikk, løgner, utruskap og Ola Nordmann frå Hardanger.

Diktaren Olav H. Hauge var ein kresen gjendiktar. Dagbøkene hans vitnar om korleis han lærte seg framande språk og frå 18-årsalderen og livet igjennom arbeidde med å føre sine utanlandske yndlingspoetar over i norsk språkdrakt. I denne samlinga finn vi 26 poetar, mellom William Blake, Sylvia Plath, Bertolt Brecht, Robert Bly, og dei blir her for første gong presenterte i billigbok.

Bikubesong er ein kollektivroman om det mytologiske Odda, varmt og utleverande skildra, men også med eit skarpt innsyn i det norske sosialdemokratiet anno 1999.

Frode Grytten (f. 1960) er frå Odda og bur i Bergen. Han har skrive ei rekkje kritikarroste bøker.

ROM AN | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825215 8 4 3 4 | I S A L

P O C K E T BØ K E R

FRODE GRYTTEN

73

LY R I K K | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 9788252173987 | I SAL

OLAV H. HAUGE

TOR JONSSON

DIK T I S A M L I N G

DIK T I S AMLING

«Det er ei av dei rikaste samlingane med dikt du kan skaffe deg. Den er også svær portabel i pocketutgåva, slik at du kan ha med deg desse dikta over alt. Noko du nok kjem til å gjere, for ein blir aldri ferdig med Hauge når ein fyrst har begynt å lese han.»

Stefan Andreas Sture, Magasinett.no

Denne utgåva inneheld etterordet som Tore Ørjasæter skreiv til førsteutgåva av Tor Jonssons Dikt i samling (1956) og eit minnedikt frå vennen Jan-Magnus Bruheim.

Tor Jonsson (1916 –1951) blir rekna som ein av våre mest markante diktarar. Fleire av dikta hans er sett melodi til.

Olav H. Hauge (1908–1994) debuterte i 1946 og blir rekna som ein av våre fremste lyrikarar frå etterkrigstida.

LYR IKK | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 978825217 1 9 5 2 | I S A L

LY R I K K | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 9788252175769 | I SAL

Les utdrag frü haustens bøker

SNIK LE SING

Sniklesing

Anna Gavalda Ein vakker dag

75

SNIK LE SING

77

Sj책 omtale s. 39

Når ein først skal skyte nokon I Toyoti Bendik Uføre køyrte Toyoti. Han hadde funne den for fleire år sidan, brukt, hos ein forhandlar, medan den enno var ein Toyota, og prøvekøyrt den i ti minutt og likt den så godt at han ville ha den, så sant han kunne få den som Toyoti. Forhandlaren forstod ikkje kva han meinte. Uføre måtte forklare at han ville ha vekk a-en bak på bagasjelokket og i staden få på plass ein i.

Det var berre ein bokstav frå og til. Forhandlaren leita gjennom ei telefonliste, tok av røret, men la det på igjen. Han visste ikkje om slikt lét seg gjere. Kundane stod sjølvsagt fritt til å gjere kva dei ville etter at bilen var kjøpt. Om han fekk tak i ein i, kunne han sjølv skifte ut a-en. Ja, om Uføre ville, kunne han rive av heile Toyota-merket og lime på eit Opel-merke. Det ville ikkje Uføre. Han ville berre ha ein i.

– Men det er ikkje noko som heiter Toyoti, protesterte forhandlaren.

– Kor mykje kostar ein i? sa Uføre.

– Ikkje så mykje, sa forhandlaren, og så ringte telefonen hans på skrivebordet. Han vart opptatt ei stund. Uføre korta ventetida med å sjå på ein veggkalender. Denne månaden kunne kundane sjå ei solbrun damerumpe, kvit sand og blågrønt hav. På den heilt

nakne rumpa var det eit tydeleg bildekkmønster i sand. Og på golvet, ikkje så langt frå kalenderen, stod det utstilt ulike dekk. Uføre gjekk bort og la handa på eitt av dei. Opp frå dekket stakk det små, vevre følehorn av svart gummi, som ein lett kunne nappe vekk.

Dei var ikkje til nytte på noko vis. Dei var der berre som ein garanti for at dekka var ubrukte. Omtrent som eit syltetøylokk som gir frå seg eit lite sukk når ein opnar det for første gong.

Da Uføre trekte seg eit steg tilbake og så vidt skotta bort på kalenderen att, la han merke til at mønsteret på dekket han hadde lagt handa si på, var nøyaktig det same som mønsteret på kalenderdama.

Dei andre dekka hadde heilt andre mønster.

Forhandlaren hadde fått kalde føter. Han ville helst ikkje ha noko bråk med konsernet. Om konsernleiinga i Japan fekk nyss om at det i denne vesle landsbyen på andre sida av jordkloden fanst ein forhandlar som skifta ut bokstavar i firmanamnet deira, kunne det raskt vere kroken på døra. For alt han visste, kunne sjølve namnet Toyota bety noko på japansk. Det kunne bety “God tur heim!”, mens Toyoti kunne bety noko heilt anna, kanskje det motsette: “I grøfta med hjula opp”. Asiatiske språk var lumske på den måten. Eit lite trykkskifte kunne endre meininga heilt.

Ei veke etterpå fekk Bendik Uføre likevel sin Toyoti.

Sjå omtale s. 42 24

25

SNIK LE SING

Arnfinn Kolerud

79

SNIK LE SING

Arild Rein Den evige fred

81

Sj책 omtale s. 42

Bø Bæ Bø Bæ

Bøker for barn og ungdom

P E I K E BØ K E R (0–3 ÅR)

ENDELIG-SERIEN

AV CAMILLA LUNDSTEN

«Endelig mat!», «Endelig fest!», «Endelig god natt!» og «Endelig regn!» er dei fire bøkene i Camilla Lundstens sjarmerande peikebokserie om Veslefanten, Makkus og Kanina. Desse bøkene vil bli mange favorittane til mange barn og foreldre denne våren!

END ELIG FE S T !

85

Bli med når Veslefanten og vennene hans har bursdagsselskap!

END E L I G G O D N AT T !

Veslefanten, Makkus og Kanina skal leggje seg. Men først må dei kle av seg, vaske snuten, pusse tennene og sitje på potta. Etterpå er det tid for graut og bok!

BILE T BOK | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 97882521759 1 2 | I S A L

BILE T BOK | P R IS: 129 | ISBN: 9788252175905 | I SAL

END E L I G R E G N !

END ELIG M AT!

Veslefanten, Makkus og Kanina vil ut i regnet. Men først må dei ta på seg regnbukse, støvlar og sydvestar.

Så kan dei endeleg plaske rundt i alle dei herlege sølepyttane!

Bli med Veslefanten og vennene hans når dei skal ete!

BILE T BOK | P R I S : 1 2 9 | I S B N : 97882521758 8 2 | I S A L

BILE T BOK | P R IS: 129 | ISBN: 9788252175899 | I SAL

BØ K E N E O M PÅ L

ROTRAUT SUSANNE BERNER

BARBRO LINDGREN OG EVA ERIKSSON

Blir med til Vrimleby! I desse rikhaldige peikebøkene får lesaren følgje Vrimlebyen gjennom vinter, vår, sommar, haust og om natta. Det er tusen små og store ting som skjer gjennom eit heilt år i denne trivelege byen. Denne vakre seien er særs populær hos unge lesarar og innbyr til forteljing og samtale.

Med talande teikningar og svært enkle ord får vi vere med på den fortryllande og viltre Pål sine daglege små syslar og opplevingar. Vaksne vil utan tvil ha det like moro som ungane når dei les bøkene saman.

P E I K E BØ K E R (0–3 ÅR)

V R IMLE-SER IEN

87

Illustrert av Eva Eriksson.

Omsett av Gudny Dalflyen.

N AT T-V R IMLEBOK BILE T BOK | P R IS: 199 ISBN: 9788252174236 I S AL

H AU S T-V R IMLEBOK

PÅL S BALJE

BILE T B O K | P R I S : 1 9 9 ISBN : 9 7 8 8 2 5 2 1 7 0 7 8 8 I S AL

BILE T BOK | P R IS: 79 ISBN: 9788252164428 I SAL

S O M M A R-V R I M L E B O K

VÅR-V R IMLEBOK

V IN T ER-V R IMLEBOK

PÅL S BIL

PÅL S POT T E

PÅL S SMOKK

B I L E T BOK | P R IS: 199 I S B N : 9788252168266 I SAL

BILE T BOK | P R IS: 199 ISBN: 9788252165449 I S AL

BILE T B O K | P R I S : 1 9 9 ISBN: 9 7 8 8 2 5 2 1 6 4 6 1 9 I S AL

BILE T BOK | P R IS: 79 ISBN: 9788252120653 I SAL

BILE T BOK | P R IS: 79 ISBN: 9788252127928 I SAL

BILE T BOK | P R IS: 79 ISBN: 9788252145304 I SAL

BØ K E N E O M BØ O G B Æ Inger Lise Belsvik

LENA LANDSTRÖM OG OLOF LANDSTRÖM

SP R I N G , H E S T E N , S P R I N G !

«Gode, snille hesten vil ha meg med. Han ventar stilt mens eg kliv opp på ryggen hans. Det er som å klatre på rundt, solvarmt berg om sommaren. Eg held tak i mana, og me rir tvert ut!

I L U S T R AT Ø R F O R FAT TAR DEBU T ER ER Men kor skal me, hesten?»

Guten i denne forteljinga må, saman med den brune hesten, leggje ut på ei farefull ferd gjennom eld og vatn, luft og jord.

Hesten treng hjelp til noko, kva er det han har det så travelt med?

Inger Lise Belsvik

DET NOR SKE SAML AGET ISBN 978-82-521-7510-3

www.samlaget.no

Når guten endeleg er trygt heime igjen, er han både klokare og meir vaksen enn då han reiste av garde. Spring, hesten, spring! er ei bok om å gå gjennom store farar for å hjelpe ein som treng det.

Samlaget

89

Når Bø og Bæ skal gjere noko, blir det oftast ugreitt.

Dei blir forundra. Til slutt ordnar det seg likevel, utan at Bø og Bæ heilt veit korleis det har gått til.

Omsett av Ragnar Hovland.

Illustrert av Olof Landström.

BILE T BOK | P R I S : 2 2 9 | I S B N : 97882521751 0 3 | U T G . O K T .

BØ OG BÆ BLIR VÅTE

B Ø O G B Æ I S KO G E N

BILE T BOK | P R IS: 149 ISBN: 9788252155655 I SAL

BILE T BOK | P R IS: 149 ISBN: 9788252155662 I SAL

Målgruppe: 4–8 år.

A S T R ID GRØNSNE S ( f. 1947) er frå Odd a og bur på A ga i Ullens v ang.

R AU D E , V I L L E G E I T E R S PR U D L A N DE B I L E T B OK

Når besta sitt djupt nede i lenestolen og med tankane langt borte og nedi strikketøyet, er det fritt fram for dei to viltre og oppfinnsame jentene Alma og Inga. Før dei veit ordet av det, er garnnøsta blitt til spretne geiter som må ut på eventyr i alle rom!

Illustrert av Stina Langlo Ørdal.

Målgruppe: 3–7 år.

BILE T BOK | P R I S : 2 2 9 | I S B N : 97882521750 9 7 | U T G . S E P T .

BI L E T BØ K E R (2–6 ÅR)

INGER LISE BEL S V IK ( f. 1961) k jem frå S andne s og bur i Oslo.

BØ OG BÆ I FESTHUMØR

BØ OG BÆ I V INDEN

BØ OG BÆ GJER REINT

BILE T BOK | P R IS: 149 ISBN: 9788252147452 I SAL

BILE T BOK | P R IS: 149 ISBN: 9788252147445 I SAL

BILE T BOK | P R IS: 149 ISBN: 9788252149531 I SAL

BLODR IK OG BLODFA BR IKK EN EI BOK OM V ENNSK A P , OPPF I N N A RE VNE O G K R U T T S T E R K K E T S J U P !

Blodrik er proppfull av blod og må tappe blod kvar dag for ikkje å sprekke. Då er det godt å ha den tørste Myggen som venn.

91

Blodet bruker dei i Blodfabrikken. Der lagar dei alt mogleg som er veldig raudt, som chiliketsjup, naglelakk, julepynt. Og jukseblod.

Ein dag står triste Vanda i døra og spør om dei kan lage eit nytt hjarte til hunden hennar, Ruth, som ho saknar så grueleg.

Det gamle hjartet har slutta å slå. Dei legg ein plan. Men planen går ikkje heilt som den skal.

Kari Stai

BI L E T BØ K E R (2–6 ÅR)

Kari Stai (f. 1974) kjem frå Inderøy i Nord-Trøndelag.

Ho er illustratør, forfattar og biletkunstnar. Stai debuterte med barneboka Jakob og Neikob i 2008, som ho mottok mellom anna Kulturdepartementets debutantpris og Inderøy Mållag sin målpris for.

BILE T BOK | P R IS: 229 ISBN: 9788252175943 I SAL

J AKOB O G NEI KOB HUMOR IS T ISK OM V E N N S K A P O G U V ENNSK AP

Jakob og Neikob er to gode venner som bur i lag, men dei er veldig forskjellige. For mens Jakob seier JA til alt, seier Neikob NEI til alt. Kan ein bu saman når ein er så ulike? Og korleis i all verda skal Jakob få Neikob lurt med på biltur når han alltid seier NEI? Ei humoristisk og surrealistisk forteljing om vennskap, uvennskap og utlandet, genialt illustrert av forfattaren sjølv. Herleg forfriskande biletbok frå 3 til 100 år!

Illustrasjonen er frå boka Blodrik og blodfabrikken.

BILE T BOK | P R IS: 199 ISBN: 9788252170870 I SAL

AV MAX VELTHUIJS

ANDR E GODE B AR N E BØ K E R

FROSKEN-SERIEN

T O HER LEGE BILE T BØK ER

Med varme og vennleg humor skildrar Max Velthuijs små og store hendingar i livet, anten ein er frosk eller menneske. Målgruppe: 4–8 år.

BARBRO LINDGREN OG OLOF LANDSTRÖM

FROSKEN OG DEN VIDE V ERDA

Benny og veslebror nøffar i veg. Dei har lova å halde seg borte frå dammen. Men det går jo ikkje når veslebror blir dytta uti og etterpå får trøst hos Klara, for Benny vil jo også sitte på fanget til Klara. Då er det berre ein ting å gjere, nemlig ramle uti … Det handlar om søskensjalusi og om å gjere noko gale.

93

NØFF NØFF, BENN Y

Forventningsfull blir frosken med den eventyrlystne rotta på tur. Men frosken saknar fort grisen og anda og haren, og han oppdagar at den store vide verda er langt heimafrå …

Illustrert av Olof Landström.

Omsett av Ragnar Hovland.

BILE T BOK | P R I S : 1 7 9 ISBN: 978 8 2 5 2 1 7 7 2 9 9 I S AL

Omsett av Stein Versto.

Målgruppe: 3–6 år.

BILE T BOK | P R IS: 199 ISBN: 9788252171853 I SAL

LENA ANDERSON

P INNE, GR ISEN O G V E SLE V ENNEN

FRO S K E N O G F U G L E S O N G E N Ein haustdag finn frosken ein svarttrast som berre ligg på marka. Ingen av vennene hans skjøner kva som er skjedd, søv fuglen, kanskje? Så kjem haren forbi og forklarer at svarttrasten ikkje søv, men er død. Saman gravlegg vennene den vesle fuglen, og minnest han med vakker song.

Du kan lese meir om frosken i desse bøkene: Den forelska frosken, Frosken og den framande, Frosken er redd, Frosken og den spesielle dagen, Frosken finn ein venn, Frosken er ein helt, Frosken om vinteren og Frosken og skatten.

Omsett av Ragnar Hovland.

Pinne og grisen tek hand om ei lita, villfaren grisejente. Forteljing på vers med Lena Andersons karakteristiske og sjarmerande bilete.

Gjendikta av Marit Tusvik.

Målgruppe: 3–5 år.

BILE T BOK | P R I S : 1 7 9 ISBN: 978 8 2 5 2 1 7 7 3 0 5 I S AL

BILE T BOK | P R IS: 199 ISBN: 9788252170078 I SAL

B AR N E BØ K E R ( 6 – 9 ÅR )

M AR I T K ALDHOL ( f. 1955) er frå Åle sund . H ar git t ut ei re k k je pr isløna bøker for bar n og v ak sne .

L AR S M ÆHLE ( f. 1 9 7 1 ) L a r s M æ h l e e r fødd på Sunndalsø ra . H a n a r b e i d e r s o m fo r l a g s re d a k t ø r i G y ldendal.

95

FARV E L , RU N E

HAR RY OG I VAR T RYLL AR JUL A INN

NO R S K K L A S S I K A R O M DØD O G S O RG

N Y BOK I SER IEN

Ein klassikar blant nyare norske biletbøker, ei bok som aldri blir uaktuell og alltid er etterspurd. Vennen til Sara, Rune, druknar, og hovudtemaet i boka er det Sara opplever kring dette.

Illustrert av Wenche Øyen.

B AR N | P R I S : 2 1 0 | I S B N : 9788252 1 2 6 8 6 0 | I S A L

Harry og Ivar er tilbake! Denne gongen har Harry (bombe!) fått ein grandiosa idé: å trylle fram ein julekveld i april. I forsøket blir det ikkje spart på ess eller kaninar – og særleg ikkje på vaflar. Betre blir det ikkje av at superskurken Kameleonen lurar i julepynten. Og som vanleg er det blyge Ivar som må rydde opp i sakene.

Illustrert av Per Dybvig.

BAR N | P R IS: 299 | ISBN: 9788252175974 | U TG. OK T.

Målgruppe: 6–10 år.

JANOSCH

LARS MÆHLE

M E D T IGER EN O G BJØR NEN T I L PAN AM A

K EEP ER EN T IL T UNISI A BOK A B AK H AU S T E N S S T O R F I L M

S A M L I N G AV DE I M E S T P OP UL ÆR E HIS TOR I ANE

Eit fotballkort som ingen får tak i. Ein verdifull Elvis-singel. Ei mørkhåra, dansk jente ved ein minigolfbane. Eit innbrot.

Ein vennskap. Ein storebror som går på fotballgymnas. Ei observant søster, og sist, men ikkje minst: ein bestefar med brylkremssleik og eit fast handtrykk.

Til glede for gamle fans og nye lesarar. Her finn du seks av dei mest populære historiene om tigeren og bjørnen! Dette er ein barnebokklassikar som alle må ha i hus.

Omsett av Hanna Midtbø.

Og midt oppi det heile: Jo Idstad. Kven elles?

PÅ KINO 22. OKTOBER

Keeperen til Tunisia er boka bak filmen Keeperen til Liverpool.

B AR N | P R I S : 2 9 9 | I S B N : 9788252 1 6 4 8 7 9 | I S A L

UNGDOM | P R IS: C A. 129 | ISBN: 9788252177787| U TG. SEP T.

B AR N E BØ K E R ( 6 – 9 ÅR )

T ONJE GLIMMER DAL BR AGEPR IS V INN AR 2 0 0 9

Her er latter, drama, tårer og musikk, og romanen gir assosiasjonar til Johanna Spyris Heidi og ikkje minst Astrid Lindgrens univers.

97

Illustrert av Åshild Irgens.

«Ei herleg boblande bok, fylt av fart og sjølvtillit.... Ein bør unne ungane sine eit besøk i Glimmerdalen!»

Gerd Elin Stava Sandve, Dagsavisen

NO O G SÅ S OM LYD B O K : LY D B O K | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 9788252176094 | I SAL

Maria Parr Maria Parr (f. 1981) er frå Fiskå i Vanylven og bur i Volda. I 2005 debuterte ho med boka Vaffelhjarte, som gjorde stor suksess. I 2009 kom boka Tonje Glimmerdal. For den mottok forfattaren Brageprisen og Kritikarprisen. I tillegg har ho fått ei rekkje andre utmerkingar, prisar og stipend, og bøkene er svært populære i utlandet!

«Dette er gull» May Grethe Lerum, VG

BAR N | P R IS: 249 | ISBN: 9788252174038 | I SAL

VAFFELHJ ART E BR AGEPR ISNOMIN E R T 2 0 0 5

I denne boka følgjer vi to svært oppfinnsame niåringar gjennom liv og vaffelrøre eit heilt år. Ofte går det litt over styr i den vesle vika deira. Og innimellom alt leven og latter fortel Trille lågmælt om alvor og sorg i eit ni år gammalt liv, og om redsla for å miste dei han er glad i.

Illustrert av Bo Gaustad.

NO O G SÅ S OM LYD B O K : LY D B O K | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 9788252176087 | I SAL

BAR N | P R IS: 249 | ISBN: 9788252166590 | I SAL

B AR N E BØ K E R ( 9 – 1 3 ÅR )

C H E RU B - S E R I E N

R EK RU T T EN MØT JAME S O G GJE N G E N F O R F Ø R S T E GONG!

Robert Muchamore ENDELEG ER DEN POPULÆRE SERIEN OM CHERUBAGENTANE UTE PÅ NORSK! Velkommen til CHERUB – den hardaste treningsleiren i verda for spionar under 18 år! Denne hemmelege organisasjonen, som rekrutterer og trener opp foreldrelause barn, utnyttar at ingen vaksne vil mistenkje barn for å vere spionar. CHERUB-ane blir sendte ut på oppdrag og lever tilsynelatande normale liv, samtidig som dei infiltrerer farlege miljø, spionerer og innhentar informasjon som sender kriminelle og terroristar i fengsel. Mellom oppdraga lever CHERUB-ane på campus med den einaste familien dei har – lærarane og medelevane sine.

Robert Muchamore (f. 1972) er engelsk forfattar. Han arbeidde i tretten år som privatdetektiv. I haust kjem dei to første av dei tolv bøkene i CHERUB-serien ut på Samlaget.

«Punchy, exciting, glamorous and, what’s more, you’ll completely wish it was true.»

Sunday Express www.cherubcampus.com

Hovudpersonen er 12-årige James Adams, som kjem på barneheim etter at mora døyr.

James får raskt tvilsame venner, hamnar i slåsskampar og blir arrestert for tjuveri.

Men då CHERUB oppdagar hans skjulte talent, byrjar eit nytt liv som spion.

I denne første boka i serien følgjer vi rekrutteringa av James til organisasjonen og den knallharde opptaksprøven: 100 dagar med smertefull grunntrening. Han får også sitt første oppdrag, der James skal infiltrere ei gruppe øko-fanatikarar som har planar om biologisk terror. Kor store sjansar tør han å ta? I verste fall konsekvens kan det bli med livet som innsats. Møt også veslesystera Lauren, og Kyle, Kerry og resten av CHERUB-ane!

99

BAR N | P R IS: C A. 199 | ISBN: 9788252175417 | U TG. SEP T.

Omsett av Øystein Rosse.

KOK AINKONGEN DOP, R A SK E BIL AR O G V Å PE N !

Keith Moore er Europas største kokainkonge. Politiet har lenge prøvd å få han i fengsel. No er fire CHERUB-agentar sette på saka. Kan dei infiltrere Keith Moores organisasjon når tallause forsøk frå politispanarar har vore mislykka?

James Adams må byrje i det små med å deale for småkriminelle narkolangarar og lære seg denne farlege undergrunnsverda å kjenne. Han veit han må gjere eit eksepsjonelt stunt, dersom han skal vinne tillit hos kokainkongen sjølv.

Omsett av Øystein Rosse.

BAR N | P R IS: C A. 199 | ISBN: 9788252175424 | U TG. SEP T.

TOR ARVE RØSSLAND

LIK E S I N T . A U RO R A DAG B Ø K E N E 2

S VART E M AT H ILDA GRØS S AR F OR T ELJI N G S O M G A R A N T ER T OV ER R A SK AR T I L S I S T E S I DE

V I T T I G E O G E N E RG I S K E DAGBOKNO TAT

101

Ei ung jente blir funnen knivdrepen i heimen sin. Mordet blir aldri oppklart.

Leilegheita som var åstaden for mordet, står tom i 20 år.

Franske Dagbok-Aurora er her igjen!

Aurora skriv i same vittige og fortvila stil om det elendig håplause livet sitt. For alt i verda vil ho vekk! Reise! Rømme! Like sint er ein energifylt oppfølgjar til den humoristiske Aldri tilfreds – Auroradagbøkene 1.

Når Elisabeth flyttar inn, byrjar ho å grave i historia til drapet, med god hjelp av den nye klassekameraten Philip og bibliotekaren Viggo. Dei kjem over legenda om den demoniske Svarte Mathilda, som gøymer seg i ein spegel, og som kjem dersom du roper på henne …

Omsett av Tove Bakke.

Marie Desplechin (f. 1959) er frå Frankrike. Ho kom i 2009 ut med første boka i denne serien på norsk.

B AR N | P R I S : C A . 2 4 9 | I S B N : 978825217 6 4 4 5 | I S A L

Tor Arve Røssland (f. 1971) bur utanfor Bergen. Dette er hans sjette bok for barn og unge.

MARITA LIABØ

SYLVELIN VATLE

JENN Y B L I R K N A L L H A R D

R AM N A -FL OK E

H E R L E G B O K O M Å U T F OR DR E SEG S J Ø LV

EI S ANN H IS T OR IE O M V Å G E M O T O G BR ENN ANDE K JÆR L E I K

Det er sommar og ingenting skjer. Jenny er lei av paradis. Ho har heller lyst til å lure seg ned til den livsfarlege elva i den mørke skogen som berre galningar går inn i. Dette har ho absolutt ikkje lov til, men då ho får sjå at ein rar gut og ein tøff hund tør å gå inn i skogen, gjer ho seg knallhard: Ho følgjer etter dei. Det burde ho kanskje ikkje ha gjort?

Harald Hårfagre herjar langs kysten, men Ramna-Floke vil ikkje underkaste seg trollkongen og spøkelsa hans. Han vil finne nytt land og sjølv bli konge.

Floke legg ut på havet. Med seg har han tre døtrer, folk og husdyr. Øya dei kjem til, er vakker, men full av farlege løyndomar. Dette er historia om Ramna-Floke, vestlendingen som gav namn til Island.

Illustrert av Eivind Gulliksen.

Illustrert av Sveinbjörg Hallgrimsdóttir.

Marita Liabø (f. 1971) kjem frå Førde og bur i Oslo.

B AR N E BØ K E R ( 9 – 1 3 ÅR )

MARIE DESPLECHIN

B AR N | P R I S : 1 9 9 | I S B N : 978825217 4 2 7 4 | U T G . S E P T .

Sylvelin Vatle kjem frå på Ostrøy og bur i Stavanger. Ho har skrive ei rekkje bøker for vaksne, barn og unge.

BAR N | P R IS: 249 | ISBN: 9788252175660 | U TG. SEP T.

BAR N | P R IS: 249 | ISBN: 9788252176070 | U TG. AUG.

UNGDOM

ENGLE SL AK T SIS T E BOK I RÅ T R I LO G I O M J O U RN ALIS T SPIR A O G B R Å K M A K A R E N ENGEL W INGE

«Korleis fann du meg?

Eg er journalist, eg kan finna deg om så du prøver å gøyma deg på baksida av Hel vete, Stian. For det er Stian du heiter, Sly? Jo, seier Stian og set seg opp på benken der han har lege og løfta.»

103

Etter ein fest byrjar Engel og venninna Irene å få ubehagelege tekstmeldingar. Det som først ser ut til å vere ein dårleg spøk, blir snart blodig alvor. For første gong er journalistspira usikker på om det er sånn at alt eignar seg på trykk. Ho får kjenne på sitt eige mørker, for finst det brot som ikkje kan bli tilgitt, men må hemnast?

UNGDOM | P R IS: 249 | ISBN: 9788252171662 | I SAL

Dei tre bøkene Englefjes (2008), Englejakt (2009) og Engleslakt (2010) utgjer til saman den populære trilogien om Engel Winge. Den rå journalistspira og bråkmakeren, som også er kjend som queen of fucking everything, har eiga nettside:

ENGLE FJE S

ENGLEJ AK T

www.engelwinge.no.

UNGDOM | P R IS: 129 | ISBN: 9788252177893 | U TG. SEP T.

UNGDOM | P R IS: 129 | ISBN: 9788252177909 | U TG. SEP T.

Ingelin Røssland Ingelin Røssland (f. 1976) er frå Tysnes i Sunnhordland og bur i Stockholm. Ho debuterte med ungdomsromanen Viss du vil i 1998. Ho har fått ei rekkje prisar og blitt omsett til fleire språk.

Med eit dødsalvorleg bakteppe skaper Terje Torkildsen eit univers med spenning, humor, driv og ungdommeleg optimisme.

Dystopia II er ein motorveg av ei lesaroppleving, skreddarsydd for utolmodige og spenningsglade lesarar. Dette er andre boka i fireboksserien DYSTOPIA 2014.

Terje Torkildsen Terje Torkildsen (f. 1971) debuterte i 2008 med ungdomsromanen Marki Marco, som Torkildsen uvikla i samarbeid med 10. trinnet på St. Svithun skole i Stavanger. For boka blei Torkildsen tildelt Uprisen, stemt fram av 220 niendeklassingar over heile landet.

I 2009 kom den første boka i firebokserien DYSTOPIA 2014 Torkildsen er utdanna norsklektor, men arbeider i dag som komikar, skodespelar og kulturprodusent, og er kanskje mest kjend som prinsippfast drosjesjåfør i filmen Mongoland frå 2001. Torkildsen bur i Stavanger. www.terjetorkildsen.no

DY S T O P I A I

DY S T O P I A II

UNGDOM | P R IS: 229 | ISBN: 9788252174090 | I SAL

UNGDOM | P R IS: 229 | ISBN: 9788252175554 | U TG.SEP T.

UNGDOM

DYSTOPIA I–IV: SPENNINGSSERIE FOR UTOLMODIGE TENÅRINGAR Ein naturkatastrofe rammar skoleungdommar frå Stavanger på tur til London. Dei fem gjenlevande elevane forsøkjer desperat å komme seg heimover etter å ha blitt bølgjefast i England. Dei er komne til Cornwall der dei må overleve på det dei sjølve fangar i naturen. Kven kan dei eigentleg stole på? Og finst det ein skjult skatt i det gamle slottet på St. Michaels Mount?

105

107

SØK E O R D : AYO T Z I N T L I

FENG SL A

KO R L E I S G Å V I DA R E E T T ER AT DE T V ER S T E H AR SK JEDD?

S T ER K UNGDOMSRO M A N O M Å G Å OV ER EIGNE GR ENS E R

Om nettene sit Mikke ved pc-en. Mamma og Idar reiser på ferie til Chile. Kompisane er i gang med russefeiringa. Siri sender tekstmelding, men Mikke svarer ikkje.

Han les om små skjelpadder som driv tilfeldig omkring i havet. Nokre klarer seg, andre ikkje.

Idun er flinkast i klassen, men blir alltid nummer to på 800-meter. Ein ettermiddag i august kjem kusina Mai med toget. Med Mai i livet går kvardagen brått frå kjedeleg til farleg, frå lovleg til ulovleg, og alt Idun kan gjere, er å springe fortare.

I denne punktromanen tek ein ung gut livet sitt, men romanen handlar mest av alt om kvifor livet er verdt å leve.

UNGDOM

H I L D E K . K VA LVA AG ( f. 1 9 6 8 ) h a r s k r i v e b ø ke r fo r b a r n og v a k s n e og h a r m o t t e ke m e l l o m a n n a K u lt u rd e p a r t e m e n t e t s l i t t e ra t u r p r i s fo r b e s t e b a r n e og u n gd o m s b o k ( 2 0 0 5 ) .

M AR I T K ALDHOL ( f. 1955) er frå Åle sund . H ar git t ut ei re k k je pr islønte bøker for bar n og v ak sne .

UNGDOM | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 978825217 6 4 0 7 | I S A L

UNGDOM | P R IS: 249 | ISBN: 9788252174267 | U TG. OK T.

T O RVA L D S U N D

( f. 1952) kjem frå Levanger og har ein lang og variert forfattarskap bak seg..

E L S K AR, EL SK AR IKK JE S E K S T E N NO R D I S K E K JÆR LEIK S NOV E L L E R

I denne nordiske kjærleiksantologien for ungdom møter vi den boblande, den fortvilande og den unge, bankande kjærleiken i novelleform. Seksten nordiske forfattarar skriv om den lunefulle, skremmande, gode, gamle kjærleiken. Dei norske bidraga er forfatta av våre framifrå ungdomsbokforfattarar Ingelin Røssland og Lars Mæhle.

DANS S T ILLE FØR S T OR MEN DR AM AT ISK OM UN G K JÆ R L E I K

Julie har øvd som ein gal for å klare opptaksprøvene til ballettskulen i London, men denne ettermiddagen, rett før ho skal reise, tek ho ein pause i dansinga for å vere med kjærasten ut i sjarken hans. Dei går i land på skjera, men brått blir idyllen broten av ei ulykke. Julie må setje livet og dansen på spel for å redde den unge fiskaren ho elskar.

UNGDOM | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 978825217 4 3 1 1 | U T G . S E P T .

Boka er alt seld til Danmark.

UNGDOM | P R IS: 249 | ISBN: 9788252175936 | I SAL

UNGDOM

M AGNH ILD BRUHEIM ( f. 1951) bur på L ille hammer. Ho har git t ut ei re k k je k r imbøker for v ak sne og ungdom.

PÅ F L U K T D R A M AT I S K S PE N N I N G SROM AN

Under arbeidet med ein dokumentar om innvandrarjenter oppdagar Bente og Henrik ei jente som heilt tydeleg prøver å få kontakt med dei. Ho står i inngangen til ein bygard, men forsvinn før dei finn ut kva ho vil. Bad ho dei om hjelp? Neste dag er jenta der igjen, og snart blir Bente og Henrik involverte i flukta hennar for å koma unna eit tvangsekteskap og ein familie som er villige til å utføre æresdrap.

UNGDOM | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 97882521 7 5 9 8 1 | I S A L

A S BJØR N RYDL AND ( f. 1976) er frå S eim i Hord aland og bur i Oslo. D e t te er hans de but roman.

«Dette er ei gammal verd, fødd på ny. Der magien før flaut fri som song i og mellom alt levande, drakar flaug over himmelen og gudar og demonar striddest opent, er no berre menneske att.»

DR A K E G U T E N D U E R DE N U T VA L DE . MEN K V EN K AN DU S TOL A PÅ?

Asbjørn Rydland, Drakeguten

Stallguten Koll drøymer om å bli ein stor krigar og kunne gjere som han sjølv vil.

Han må velje kven han skal stole på: den krigarske læraren sin, den gode faren, det griske landsbyrådet eller den underlege stemma han høyrer i nordavinden. Kan ein velje å ta det gode sitt parti, etter å ha vore med på å lage vondskap?

Dette er første boka i ein ny serie på fem.

UNGDOM | P R I S : 2 4 9 | I S B N : 97882521 7 7 4 3 5 | I S A L

109

Gul komet er lettlesbøker som passar godt for lesarar mellom 6 og 8 år. Bøkene er rikt illustrerte.

KRISTOFFER KARLSEN

M AR IE I K AT T EP INE Utanfor klasserommet til 3 B sit ein katt fast øvst i treet.

Vaktmeisteren har ikkje ein stige som er lang nok. Men det hastar å få ned katten!

Det er nemleg Tiger-Pus til Alma i klassen som er fanga der oppe.

Marie er nest sterkast i klassen. Falk er sterkast. Men kven er modigast?

Og kjem Tiger-Pus seg heil ned?

Midt i mattetimen skjer det noko! Ein katt har klatra opp i treet og sit no fast rett utanfor vindauget til Marie og klassen hennar. Korleis skal dei få katten ned når vaktmeister Gunnars stige er for kort, og Falk, som er sterkaste guten i klassen, har høgdeskrekk, og får dessutan ikkje lov av læraren til å klatre opp? Då legg Marie, den nest sterkaste i klassen, ein redningsplan heilt åleine!

Marie i kattepine

111

ISBN 978-82-521-7775-6

Fleire av bøkene er rikt illustrerte av kjende illustratørar som Kari Stai, Anna Fiske og Åshild Irgens.

Gul Komet: 6–8 år Dette er bøkene for dei yngste lesarane, dei som akkurat har lært å lese. Bøkene har korte setningar og enkle ord, og dei er skrivne for å gjere lesinga så lett som mogleg. Endeleg skal ungane få kunne lese ei heil bok sjølv!

Oransje Komet: 10–12 år Bøker for dei som har lese ei stund. Dei har framleis eit enklare språk, men handlinga er tilpassa denne alderen og byr på ei større utfordring. Her er det sjølvsagt mange bøker om kjærleik.

Ungdomskomet: Frå 13 år og oppover.

Desse bøkene er ikkje så lange at dei vil ta motet frå dei som ikkje er så gode til å lese, og dei er ikkje vanskelege. Det viktigaste er at dei har tema som interesserar denne aldersgruppa. Her finn ein også ein teikneserie med handling frå vikingtida!

BAR N | P R IS: 149 | ISBN: 9788252177756 | U TG. AUG.

Illustrert av Ellen Bergheim.

EIVOR VINDENES

Eivor vindEnEs

D EN HEMMELEGE V EGEN T IL MÅNEN

Gul komet er lettlesbøker som passar godt for lesarar mellom 6 og 8 år. Bøkene er rikt illustrerte.

Knut sitt inne i trehytta si. Alle vennene Knut sit i trehytta si. Alle venene er på sommarferie. har reist på sommarferie.

Knut skulle også Men så dukkar Klara opp. Ho vil vise Knut noko hemmeleg. legg på sprangvekk, etter Klara i skogen. ønskje han kunne reiseHan langt men Men Klara er borte!

Kan Knut Klara finne henne att?dukkar han skal ikkje nokon stad.

Og kva er no dette hemmelege? opp og lokkar han ned frå hytta og ut på ei annleis og spennande reise ...

Den hemmelege vegen til månen er ei historie om gryande vennskap og det vedunderlege som kan hende når ein tør å bevege seg ut i det ukjende!

ISBN 978-82-521-7742-8

Eivor vindEnEs den hemmelege vegen til månen

Grøn Komet: 8–10 år Desse bøkene har også korte ord og enkle setningar, men handlinga er meir utbygd. Tema spenner frå forelsking til fotball og mysterium.

9 788252 177756 samlaget.no

Marie i kattepine er ei fengjande, spennande og tilgjengeleg lettlesbok for dei ferskaste sjølv-lesarane.

den hemmelege vegen til månen

9 788252 177428 samlaget.no

Illustrert av Helena Ohlsson.

Eivor Vindenes (f. 1971) bur i Oslo.

Dette er den andre boka hennar.

LE T T L E S N E BØ K E R ( 6 – 1 5 ÅR )

Kometbøkene er ein serie lettlesne bøker for barn og unge, fordelte på fire trinn. Om ein følgjer Komet-serien, skal ein bli betre til å lese!

Kristoffer Karlsen

GUL KOMET

Kristoffer Karlsen Marie i kattepine

Kometbøkene frå Samlaget

ÅRETS KOMETBØKER

BAR N | P R IS: 149 | ISBN: 9788252177428 | U TG. SEP T.

LE T T L E S N E BØ K E R ( 6 – 1 5 ÅR )

NANCY ØVREHUS RIVELAND

ARNFINN KOLERUD

R AN D I B U R I KO F F E RT

J AK TA PÅ ANDY AND ER S S ONS E F T F.

Har du høyrt om nokon som bur i koffert?

Då Randi høyrer at tante bur i koffert, får ho også lyst å prøve. Det blir ikkje heilt som ho hadde tenkt seg ...

Nokon har skrive på huset til Rikke i natt!

Tenk noko så frekt.

113

Det er skrive eit stygt ord på veggen. Men kven har gjort det?

Randi bur i koffert er ei humoristisk lettlesbok, illustrert av Anna Fiske.

Rikke og Lea skal finne ut av mysteriet, same kva.

«Riveland treffer blink idet hun gjør dette på en måte som er komplisert og enkel på én og samme tid, ved å la hovedpersonen ta et uttrykk som voksne bruker bokstavelig, og lage en morsom historie ut av de følgende dette får.»

Anita M. Celius Lund, Barnebokkritikk.no

Ei humoristisk og spennande lettlesbok om to jenter som ikkje gir seg så lett, sjølv om dei har eit umogleg oppdrag, nesten!

Illustrert av Per Ragnar Møkleby.

B AR N | P R I S : 1 7 9 | I S B N : 9788252 1 7 4 0 8 3 | I S A L

Arnfinn Kolerud (f. 1968) kjem frå Isfjorden i Romsdal. Han har skrive fleire prislønte bøker for barn og unge.

OR ANSJE KOMET

LIV ODDRUN LARSEN

LIV ODDRUN LARSEN

Liv Oddrun Larsen Oransje kOmet er lettlesbøker som passar godt for lesarar mellom 10 og 12 år. Bøkene er rikt illustrerte.

V ER DA S F I N A S T E L A P PA R

HJ ART EK R IGEN

Synne oppdagar ein lapp i pennalet sitt der det står at ho er søt. Hjartet til Synne byrjar å slå. Kven av gutane i klassen kan ha skrive dette?

Ein gut. Og to jenter.

– Er det sant?

– Sant kva da?

Slikt blir det krig av. Hjartekrig.

– At du og Jakob er kjærastar? At han har spurt deg?

Ei søt lettlesbok om forelsking, illustrert av Henning Lystad.

Illustrert av Henning Lystad.

Ei lettlesbok om forelsking.

Vilde svarer ikkje.

Hege har eit glimt i auga som ikkje lover godt.

Erteglimtet. Det berykta erteglimtet.

Ein gut. Og to jenter.

Slikt blir det krig av. Hjartekrig.

Liv Oddrun Larsen Hjartekrigen

GRØN KOMET

BAR N | P R IS: C A. 149 | ISBN: 9788252177749 | U TG. AUG.

Hjartekrigen

Liv Oddrun Larsen (f.1969) bur i Bergen.

Dette er den andre boka hennar.

ISBN 978-8 ISBN 978-82-521-7642-1

«[…] sikker på at jeg hadde slukt denne boka hvis jeg hadde vært åtte eller ni år.

Den er spennende, og ikke minst: Den handler om kjærlighet!»

Anita M. Celius Lund , Barnebokkritikk.no

9 788252 176421 samlaget.no

B AR N | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 9788252 1 7 4 0 7 6 | I S A L

BAR N | P R IS: 149 | ISBN: 9788252176421 | U TG. AUG.

Signe Olaug PederSen

Oransje kOmet er lettlesbøker som passar godt for lesarar mellom 10 og 12 år. Bøkene er rikt illustrerte.

Jonas har nettopp fanga ei ski som kom Jonas har nettopp fanga ei ski som kom susande ned bakken.

Det er Ane si ski, den nye jenta i klassen. Ho har grøne auge. susande ned bakken.

Jonas blir forelska. Kva skal han gjere no?

Det er Ane si ski, den nye jenta i klassen.

Ho har grøne auge. Jonas blir forelska. Kva skal han gjere no?

Illustrert av Åshild Irgens.

ISBN 978-82-521-7749-7

Signe Olaug Pedersen (f. 1959) er frå Aurland. Dette er den første boka hennar.

Signe Olaug PederSen Sprett i håret – sug i magen

SP R E T T I H Å R E T – S U G I M AG E N

Sprett i håret – sug i magen

ØYSTEIN RUNDE

115

Teikneserieroman om vikingtida. I Soga om Olav Sleggja møter vi trælen Olav, som står i gjeld til kong Olav Tryggvason. Han skal gjere eit siste oppdrag for kongen før han er fri: å drepe bror til kongen.

Oppdraget endar med at Olav Sleggja blir lyst fredlaus. Sleggja har mykje å hemne, og etter kvart sit kroppsdelane laust rundt han. Soga om Olav Sleggja har fanga tonen frå sagalitteraturen i teikneserieform, med beksvart humor og korthogne replikkar.

9 788252 177497 samlaget.no

«Kraftkaren Olav Sleggja er vikingtidens svar på Marv fra Sin City: Beinhard, bygd som et fjell, og med en upåklagelig om enn smått gjennomhullet moral.»

Walter N. Wehus, Bergens Tidende «Olav Sleggja er høstens heftigste leseropplevelse [...]»

Tor Arne Hegna, Seriekritikk.no

LAURA DJUPVIK

D EN M AG I S K E K U L E N Klara er ein lesehest og eigentleg kjend som berre det. Men kva skal til for å få merksemda til den fotballgalne Anders, den kjekke guten med det bustete håret?

Kan ein halv pupp hjelpe? Det lurer Klara på når ho dreg på telttur med heile klassen og berre kan tenkje på Anders.

Illustrert av Line Halsnes.

UNGDOMSKOMET FRÅ 13 ÅR OG OPPOV ER S O G A OM OL AV SLEGGJ A

B AR N | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 97882521 7 7 4 9 7 | U T G . A U G .

«Den magiske kulen tar opp flere temaer som er en del av hverdagen til jenter i ti til tolvs-årsalderen på en original og svært spennende måte. Den rommer mye på liten plass, men er samtidig ikke så avansert at leseren faller av.»

Anita M. Celius Lund , Barnebokkritikk.no

LE T T L E S N E BØ K E R ( 6 – 1 5 ÅR )

SIGNE OLAUG PEDERSEN

B AR N | P R I S : 1 4 9 | I S B N : 97882521 7 4 6 6 3 | I S A L

UNGDOM | P R IS: 229 | ISBN: 9788252175035 | I SAL

Ord Og Orgasme Ord Og Orgasme

Fakta og dokumentar

S A M T I D O G D E B AT T

L UBN A AHM AD AL -HU S SEIN ( f. 1973) er sud ane sisk jour na lis t og FN- arbeid ar, og er blit t eit ikon p ga . sit t mot og sine handlingar.

JAN INGE SØR BØ ( f. 1 9 5 4 ) k j e m f r å B r u i R y f y l ke og e r p ro f e ss o r v e d H ø g s k u l e n i Vo l d a .

40 P I S K E S L AG

LY SE T FRÅ FAR S ANSIK T

Dette er den spektakulære historia om den kjende sudanesiske journalisten og FNarbeidaren Lubna Ahmad al-Hussein som vart arrestert 2. juli 2009 i ein restaurant i Khartoum, fordi ho gjekk med bukser. Ho vart dømd til 40 piskeslag. Saka hennar er ikkje unik; 43 000 sudanesiske kvinner vart arresterte av same grunn i 2008. I denne svært personlege historia fortel Lubna Ahmad al-Hussein om erfaringane som har forma livet hennar og om den modige kampen ho fører mot sudanesiske styremakter og landets sharialovar.

Omsett av Grete Kleppen.

Dette er forteljinga om gamle foreldre som døyr ein naturleg død, og om det tragiske i det mest naturlege. Jan Inge Sørbø bruker historia om den siste tida til sin eigen far for å reflektere over kva for eit ansvar vi har for å ta oss av gamle menneske som har mista talen og minnet, men ikkje menneskeverdet. Han bruker religion og filosofi som grunnlag for kloke betraktningar om sorgarbeid og kva foreldra våre betyr for oss når dei blir borte.

119

R E F L E K S J O N A R V ED LI V E T S SLU T T

S AM T I D O G D E B AT T | P R I S : 349 | I S B N : 9 7 8 8 2 5 2 1 7 7 4 6 6 I S AL

S A M T I D O G D E B AT T | P R I S : 349 | ISBN: 9788252176193 U TG. SEP T.

OLAV GARVIK OG OLAV KOBBELTVEIT

GRO SK ART V EI T ( f. 1965) k jem frå R ogaland og v ar i mange år leiar for Veiledning ssentere t for pårørende i S andne s .

SP ONHEIM UAU T OR ISERT Vi følgjer den politiske karrieren til Lars Sponheim frå han vart ein omstridd ordførar i Ulvik til han nærast åleine gjenreiste Venstre, før han i Bondeviks siste regjering makta kunststykket å gi Venstre fleire statsrådar enn dei hadde representantar på Stortinget. Dette er den uautoriserte biografien om Sponheim, ein nærgåande analyse av ein fargerik, sjarmerande, egosentrisk og tidvis brutal politikar.

D EN U S Y N L E G E S M E RTA OM RU S O G PÅRØR A N D E

Det finst svært lite litteratur om dette viktige temaet, som rammar så mange, men denne boka er eit viktig og unikt bidrag.

Ho inneheld personlege forteljingar frå pårørande Skartveit har møtt, og konkrete råd til sjølvhjelp for dei som står rundt den avhengige. Skartveit set også fokus på korleis ulike delar i samfunnet ser på, og (ikkje) prioriterer dei pårørande.

Olav Garvik (f. 1944) kjem frå Hå på Jæren. Han har gitt ut ei rekkje bøker.

Olav Kobbeltveit (f. 1951) kjem frå Fjell på Sotra. Han er kommentator i Bergens Tidende. Dette er den tredje boka hans.

S AM T I D O G D E B AT T | P R I S : 349 | I S B N : 9 7 8 8 2 5 2 1 7 6 1 3 1 I S AL

BIOGR AFI | P R IS: 349 | ISBN: 9788252173642 | I SAL

BI O G R A F I O G P O RT R E T T

ELISABET VALLEVIK ENGELSTAD

ÅSE - M A R I E N E S S E EI T P O E T I S K L I V

Legg ikkje ditt liv i mi hand

S T E R K B I O G R A F I O M EI T U VANLEG K V INNELI V

Legg ikkje ditt liv i mi hand om min kjærleik er svar min kjærleik er også eit rop i motvind

Åse-Marie Nesse (1934–2001) valde eit liv i litteraturens teneste. Diktaren, gjendiktaren og tyskfilologen var godt skolert i den klassiske litteraturen, og nådde samtidig ut til eit stort og folkeleg publikum.

legg ein blom i mi hand ein tusenfryd i dag ein tistel i morgon og den lækjande urt som veks av tårer

67 år gammal måtte ho gi opp kampen mot kreften. Ho redigerte og gjendikta eit 30-tals verk, mest frå tysk og spansk,og hadde bak seg ein eigen forfattarskap på 22 bøker.

Elisabet Vallevik Engelstad (f. 1940) har i mange år vore lektor i spansk, fransk og rettslære ved Oslo Katedralskole. Dette er første boka hennar.

BIO GR A F I | P R I S : 3 9 9 | I S B N : 978825 2 1 6 8 9 0 7 | U T G . O K T .

JAN OLAV GATLAND

OR D O G O RG A S M E

legg di hand i mi hand så er vi sterke saman så er vi svake saman så er vi saman

EIN BIO GR AFI OM O L A R A K N E S Denne første, grundige biografien om filologen og psykologen Ola Raknes (1887–1975) viser den eventyrlege utviklinga frå ei ungdomstid i pietistisk helvetesangst til markant og fargerik psykoterapeut. Han blei ein uredd venn av og radikal talsmann for den jødisk-austerrikske Wilhelm Reich sine omstridde teoriar, og samarbeidde med han både i Noreg og i USA. Han var gift med lyrikaren Aslaug Vaa, og biografen gir eit usminka bilete av deira turbulente familieliv. Til langt over 80-årsalderen vart Raknes oppsøkt av pasientar frå ulike kantar av verda, m.a. Sean Connery.

Jan Olav Gatland (f.1949) er førstebibliotekar ved Universitetsbiblioteket i Bergen. Han har skrive fleire biografiar.

legg ein fugl i mi hand ein pjusket liten fugl så stryk eg han vakker og lærer han å flyge: Kom tilbake når du vil

men tyng meg ikkje ned med din kjærleik legg ikkje ditt liv i mi hand lev sjøl – Åse-Marie Nesse, frå Nomadesongar, 1978

BIO GR A F I | P R I S : 3 9 9 | I S B N : 978825 2 1 7 5 6 1 5 | I S A L

121

ARILD HOKSNES

DE T FEM T E MONAR K I O G A N D R E E S S AY

K UNS T EN Å TA FEIL

E S S AY O G F I L O S O FI

JON HELLESNES

UNDER H ALDANDE O G I N S PI R E R ANDE OM Å TA FE I L

K R I T I S K E O G L E I K A N DE E S S AY

123

Det er menneskeleg å feile, og mange feil har blitt til strålande suksessar. Vi seier at det er feil vi lærer av, men likevel bruker vi krefter på å unngå dei, skjule dei, og veit heller ikkje heilt korleis vi skal leve med dei. Enkeltmenneske, bedrifter og organisasjonar blir tappa for energi ved at det blir pirka på alle slags feil, og brukt unødige ressursar på å unngå uviktige mistak.

Perfeksjonismen ligg på oss som ein tung hemsko. Korleis skal vi leve gode liv med alle feila våre?

Jon Hellesnes er ein av Noregs skarpaste essayistar. I denne samlinga presenterer han nye, velopplagte og velformulerte tekstar.

Forfattaren utforskar ulike fenomen i vår eiga samtid, som luftslotta i politikken, bullshit, løgn og sanning.

«Her er en essaysamling som er verdt mer enn ti vanlige norske romaner.»

Atle Christiansen, Aftenposten Jon Hellesnes (f. 1939) er professor emeritus i filosofi ved Universitetet i Tromsø og har gitt ut fleire bøker.

E S S AY | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 97882 5 2 1 7 6 0 5 6 | I S A L

Arild Hoksnes (f.1956) kjem frå Aukra i Romsdal. Han er coach, journalist og har gitt ut fleire bøker.

FILOSOF I | P R IS: 349 | ISBN: 9788252173734 | U TG. OK T.

KJARTAN FLØGSTAD, SVERRE TUSVIK OG JORUNN VEITEBERG (RED.)

MORTEN SØBERG

S V ER DRUP S EKKO. PAR L AMENTAR ISK E UNDER SØK INGAR

SK R IF T FEST. EINAR ØK L AND 70 70-åringen blir feira med uventa og sprikande og til dels illustrerte bidrag frå mellom anna Dag Solstad, Eldrid Lunden, Paal-Helge Haugen, Jan Erik Vold, Ragnar Hovland, Agnes Ravatn, Tor BomannLarsen og Sverre Tusvik.

F R Å E U ROPA S E L D S T E PAR L AMEN T PÅ I S L E O F M A N T I L S E N AT E T I U S A O G SAME T INGE T

Essay om Johan Sverdrup og Stortingets kraft og makt i Stoltenberg-regjeringas tidsalder.

Dei essayistiske undersøkingane munnar ut i ønske om meir prinsipielle tingmenn, styrkte mindretalsrettar på Stortinget og von om at dei folkevalde lyt medverka til det Sverdrup kalla «en sandere Forstaaelse af vor frie Forfatning».

Morten Søberg (f. 1969 i Trondheim) arbeider som politisk rådgivar.

E S S AY | P R I S : 2 9 9 | I S B N : 97882 5 2 1 7 6 5 0 6 | U T G . S E P T .

FE ST SK R IF T | P R IS: 369 | ISBN: 9788252175691 | I SAL

SP RÅK

JENS JOHAN HYVIK

GUNNSTEIN AKSELBERG

SPRÅK OG NA SJON 1739–1868.

NOR SK MÅLR EISING. BAND I

FRÅ BONT EL ABO T IL ÅNUGLO. STADNAMN I HOR DAL AND

Første bandet i denne nyskrivne og illustrerte norske målsoga handlar om tilhøvet mellom språk og nasjonale førestellingar i Noreg frå etableringa av allmugeskolane i 1739 fram til 1868. Noreg og Danmark hadde lenge eit felles skriftspråk, men også før Ivar Aasen finst det ei veksande interesse for folkespråk, dialektar og norsk målreising.

Hyvik skildrar utviklinga frå ei førnasjonalistisk til ei nasjonalistisk forståing av folkespråket, og drøftar inngåande korleis danske og norske strategar gjennom desse tidlege åra hadde ulike visjonar og planar for språkutviklinga.

P OP UL ÆR V I T SK APL E G O M S TA D N AM NS T YDING

Mannen bak det populære språkprogrammet «Snakk med oss» på NRK Hordaland er på ny ute med ei folkeopplysande bok. Denne gongen er det om stadnamn i Hordaland, frå tettstader, gardsnamn, fjelltoppar og kommunar. Både opphavet og historikken blir forklart. Slik er dei ein spennande innfallsport til kulturhistoria vår og ein viktig del av identiteten vår.

Jens Johan Hyvik (f. 1972) kjem frå Arendal og bur i Volda. Han er no post.doc ved Historisk institutt ved Høgskulen i Volda.

ODDMUND LØKENSGARD HOEL

K ULT UR H I S T O R I E | P R I S : 4 2 9 ISBN: 97 8 8 2 5 2 1 7 4 4 5 8 | I S A L

Gunnstein Akselberg (f.1949)er professor i nordisk språk ved Universitetet i Bergen. Har tidlegare gitt ut boka Ord og uttrykk i Hordaland.

SP RÅK | P R IS: C A. 299 | ISBN: 9 7 8 8 2 5 2 1 7 6 0 4 9 | U T G . NOV .

PER OLAV KALDESTAD OG KARIN BEATE VOLD (RED.)

*

MÅL O G MOD ER NISER ING 1868–1940.

NOR SK MÅLR EISING. BAND II

ÅR BOK A LI T T ER AT UR F OR B AR N O G UNGE 2010

F R Å I VA R A A S E N S PI ONER T ID T IL U TF O R D R I N G A R M E D M ODER NISER ING OG UR BANISER ING

Artiklar om eldre og nyare barnelitteratur, med bidrag av litteraturforskarar, kritikarar og forfattarar. Boka inneheld oppdatert informasjon om dei nyaste tendensane på barne- og ungdomsbokfeltet, fag- og forskingsbibliografi og aktuell statistikk frå Norsk barnebokinstitutt.

Boka viser korleis den norske målreisinga er ein del av nasjonsbygginga på 1800-talet, og korleis landsmålet og nynorskprosjektet via jamstellingsvedtaket i 1885 blir ei suksessoge. I periodar opplever målsaka ein eventyrleg framgang, men målreisinga får store problem med å møte urbaniseringa, industrialiseringa og framveksten av arbeidarrørsla.

Oddmund Løkensgard Hoel (f. 1968) er førsteamannensis ved Høgskulen i Sogn og Fjordane.

125

Per Olav Kaldestad (f. 1947) kjem frå Stord i Sunnhordaland. Har gitt ut bøker i ei rekkje sjangrar og har vore redaktør for Årboka LBU sidan 1998.

K ULT UR H I S T O R I E | P R I S : 4 2 9 ISBN: 97 8 8 2 5 2 1 7 4 4 6 5 | * U T G .

OK T.

Karin Beate Vold (f.1944) kjem frå Oslo og er spesialrådgivar ved Norsk Barnebokinstitutt. Har vore medredaktør for Årboka LBU sidan 1998.

SP RÅK | P R IS: 299 | ISBN: 9788252175592 | I SAL

AASMUND OLAVSSON VINJE

AV IS E N E S O M U T V I DA NOR E G . N Y NO R S K P R E S S A 1850 – 2 0 0 9

FER DAMINNE FRÅ SUM AR EN 1860 JUBILEUMSU T GÅV E AV NO R S K K L A S SIK AR

M E D R I VA N DE S K I L D R ING AV IDE A L I S TA R O G K Y N I K A R AR I NOR SK PR E S S E

127

Ferdaminne er A. O. Vinjes reisebrev frå den store noregsreisa han gjorde i 1860, ein kåserande reportasje som blir rekna som hans viktigaste verk.

Dette er ei forteljing om 170 nynorskaviser gjennom 150 år. Norsk mediehistorie blir ikkje som før etter dette!

Dette pionerverket i norsk journalistikk inneheld lyriske perler som diktet «Ved Rondane», infame prosastykke om «Grannane i Odalen», «Grauten på Grut» og varmare om «Malene frå Folldal». 150 år etter at «Dølen» gjorde reisa, kjem denne glitrande skrivekunsten i ny utgåve.

Grepstad presenterer ei mengd nytt stoff, ryddar opp i gamle framstillingar og overraskar med historier om ukjende aviser og pressefolk. Ei raus og kunnskapsmetta bok som vekslar mellom myndige samanfatningar og presise detaljar.

Ottar Grepstad (f. 1953) er direktør ved Ivar Aasen-tunet i Ørsta.

K U N S T- O G K U LT U R H I S T O R I E

OTTAR GREPSTAD

K ULT UR H IS TOR IE | P R IS: 399 ISBN: 9788252175370 | U T G. AUG.

Kjartan Fløgstad har skrive innleiing til boka.

OTTAR GREPSTAD

JON SEVERUD

V ILJE N T I L S P R Å K

EI GJENR EISE. FER DAMINNE E T T ER A. O. V INJE

EI N YNOR SK K ULT U R H I S T O R I E Den viljen til språk som har prega arbeidet for nynorsk, har fått mykje å seie for norsk språk og kultur og for demokratiseringa av både samfunn og språk. Dette er den første samla framstillinga av den nynorske kulturhistoria i éi bok av éin forfattar, gjennom 1500 år fram til dagens www og sms.

K ULT UR H IS TOR IE | P R IS: 349 ISBN: 9788252176209 | I S AL

E S S AYIS T ISK K ULT U R H I S T O R I E I V INJE S SP OR

Til 150-årsjubileet for Vinjes legendariske reise har Jon Severud gått opp spora etter «Dølen». Norsklektoren har oppsøkt, analysert og kommentert alle dei fysiske, geografiske, skriftlege og kulturhistoriske krokvegane Vinje var innom. I Vinjeinspirert essayistisk stil rissar han opp dei historiske og sosiale rammene som rådde i Noreg då «Dølen» skreiv sine forvitnelege ferdaminne. Slik får vi av denne moderne ferdsskrivaren hjelp til å sjå det tidlaust kreative i Vinjes skrivekunst.

«Boka er både ein språkleg bauta og ei nyttig bruksbok» Guri Hjeltnes, VG K ULT UR H IS TOR IE | P R IS: 399 ISBN: 9788252166545 | I S AL

Jon Severud (f. 1951) kjem frå Bergen.

Han har gitt ut fleire bøker.

K ULT UR H IS TOR IE | P R IS: 399 ISBN: 9788252173925 | I S AL

NÅR FL AUMEN GÅR. 144 N YE F OLK ELEGE H IS T OR IER

SUNNMØRSQUIZ. 1001 SPØRSMÅL OG SVAR OM SUNNMØRE

EI T GRO S S MED S A F T I G E S O G E R F R Å P OLI T IK AR EN S OM I K K J E E R R E D D F O R FR ISK E FRÅSPAR K

Når rykte Hødd første gong opp i eliteserien? Kor mange kommunar er det på Sunnmøre? Kva heiter Devolds mest berømte merkevare? Kva fyll hadde den opphavlege Grandiosaen?

129

Hallgrim Berg møter uvanleg mykje folk, og med klisterhjerne har han sanka humorstoff i mange år. «Og det verste er,» seier Hallgrim Berg, «at altfor mange av desse historiene er sanne – frå ende til annan!» Som bonus får lesaren med eit større knippe slåande ordtak.

Dette er nokre av spørsmåla du kan bryne deg på i denne uhøgtidlege spørjeboka kor alt handlar om Sunnmøre, skriven av tre av medlemmene i The Margarets.

Rune Berg, Ante Giskeødegård og Lars Berg kjem frå møblerte heimar på Giske og utgjer 3/4 av gruppa The Margarets.

Illustrert av Oddmund Mikkelsen

UND ER H A L D N I N G | P R I S : 249 | IS B N : 9 7 8 8 2 5 2 1 7 7 3 6 7 I S AL

SIGRUN HØGETVEIT BERG OG HARALD DAG JØLLE

Hallgrim Berg (f. 1945) kjem frå Ål i Hallingdal. Dette er den tredje humorboka hans.

HUMOR | P R IS: C A. 299 | ISBN: 9788252174380 | *U TG. SEP T.

TOROLF NORDBØ OG LEIF ARILD STEEN

S YDV E S T-HUMOR FRÅ H AN INN AN T E

HISTORIEQUIZ. 1001 SPØRSMÅLOG SVAR OM HISTORIE

Dei fleste på sørvestlandet kjenner Han Innante, hobbyfilosofen frå Ryfylke og hans absurde univers. I fjor kom den første boka der Han Innante og broren Gunvald samla saman dei beste historiene frå heimtraktene. Boka blei ein stor suksess, og no har Han Innante og naboen – alias Torolf Nordbø og Leif Arild Steen – igjen samla over 100 artige historier frå heimtraktene.

Når var D-dagen? Kvar reiste romerane når dei skulle til Kaledonia? Kor mykje er eit ’snes’? Under kva for ein krig vart stridsvogner først tekne i bruk?

Dette er fire av dei 1001 spørsmål du finn i denne spørjeboka, som dekkjer verdshistoria – og litt til – frå antikken til i dag. Her er spørsmål for alle, i alle vanskegrader og frå alle verdshjørne og tema.

Torolf Nordbø (f.1956) kjem frå Finnøy.

Han er humorist, visesongar, seminarhaldar, musikar, lærar og revyartist.

Sigrun Høgtveit Berg er doktorgradsstipendiat i historie ved Universitetet i Tromsø.

Harald Dag Jølle er historikar ved Norsk polarinstitutt.

*

UND ER H A L D N I N G | P R I S : 199 | IS B N : 9 7 8 8 2 5 2 1 7 6 4 5 2 I S AL

Leif Arild Steen (f. 1972) kjem frå Finnøy.

Han er humorist, revyartist og mannen bak ideen Ryfylke Livsgnist.

HUMOR OG U N D E R H AL D N I N G

HALLGRIM BERG

LARS BERG, RUNE BERG OG ANTE GISKE ØDEGÅRD

HUMOR | P R IS: C A. 299 | ISBN: 9788252177619| U TG. OK T.

H O BBY , M AT OG DR IKK E

131

Godt å gi bort

Feta med mynte i olje

I denne vakre og inspirerande boka har vi samla oppskrifter og framgangsmåtar for korleis du lagar herleg mat og drikke som presang – og korleis du pakkar det lekkert inn.

Her er alt frå pesto, syltety, paté, egglikør, karamell, sursild og brød til heimelaga piknikkorger, nydeleg sjokolade, småkaker og mysli. Boka har enkle oppskrifter, er herleg å bla i og vil gi deg inspirasjon og lyst til å gi vekk smakfulle gåver i flott innpakning.

INGR EDIENSER

Go d gi t å bo rt

GURO USTERUD, NINA DREYER HENSLEY, JIM HENSLEY OG ANNKRISTIN MØSTH WANG

300 g fetaost 1 neve mynte 1/2 sitron i skiver god og mild olivenolje FR AMG ANG SMÅT E

Skjer osten i bitar. Legg ingrediensane lagvis i eit pent glass og hell over olje til alt er dekt.

Usterud • Dreyer • Hensley • Wang

M AT O G D R I K K E | P R I S : 3 9 9 ISBN: 9788252177572 | U TG. OK T.

H O BBY , M AT OG DR IKK E

133

A N N E MOR SU N DBØ

Norske vottar og vantar Dyremønster og andre figurar frå norsk strikkearv

Samlagets store suksess i 2009, Selbuvotten, får her sin naturlege oppfølgjar. Dette er ei vakker praktbok om tradisjonelle norske votte- og vantemønster presentert på lettfatteleg vis for nye og gamle strikkarar. I tillegg til dyremønstra viser landets beste strikkeforfattar også måtar du kan bruke mønster med stjerner og roser, på for eksempel luer og puter, og gir deg dermed eit skattkammer du kan hente inspirasjon frå.

Utsnitt frå mønsterark

ANNEMOR SUNDBØ ( f. 1 9 4 9 ) k j e m f r å K r i s t i a n s a n d .

H o e r k u n s t h a n d v e r k a r og h a r g i t t u t f l e i re h a n d v e r k s b ø ke r.

H O B BY | P R I S : C A . 3 9 9 | I S B N : 9788252177725 | U TG. OK T.

K AT R I N E G R E G E R S E N e r u t d a n n a i k u n s t- og h a n d v e r k s fa g og h a r i f l e i re å r v o re d a gl e g l e i a r fo r N ø s t e b a r n i O s l o.

GOU R M E T F O R F O L K E T

S T R IKK T IL NØS T EB AR N

I Noregs vakraste kokebok lærer du å lage dei lekraste og mest smakfulle treretters menyar. Du kan handle inn alle råvarene i ein heilt vanleg daglegvarebutikk same dag, og du blir losa gjennom oppskriftene steg for steg. Boka fokuserer på sunne råvarer som er tilgjengelege over heile Noreg.

Du finn også tips om ost og vin.

Denne strikkeboka inneheld oppskrifter til dei populære strikkeplagga frå Nøstebarn-butikkane.

«En praktfull gavebok som oser av overskudd i alle ledd; luksuriøs utforming, folkelig og lærerik i tilnærmingen og sanselige bilder som ikke bare treffer øyet, men også begjæret.»

Karin Muri, VG

Her er oppskrifter på mjuke genserar og bukser, vottar og sokkar til babyar og større barn, men også plagg for vaksne og teppe, sjal og skjerf.

Oppskriftene er enkle å følgje også for deg som ikkje har strikka på ei stund, og dei mange fargebileta i boka gir inspirasjon til å gå i gang med lekre ullplagg for store og små.

M AT O G DR IK K E | P R I S : 2 4 9 ISBN: 978825 2 1 7 8 0 4 3 | I S A L

H O B BY | P R I S : 3 7 9 | I S B N : 9788252169959 | I SAL

BRUK T PÅ N Y T T Kva kan ein lage sjølv av brukte materialar, korleis kan ein bruke ting på nye måtar og korleis får ein ting til å vare litt lenger? Her finn du oppskrifter til klede, vesker, teppe, leikar og mykje meir. Boka er ei hjelp for dei som vil tenkje nytt i forhold til forbruk og vere miljømedvitne.

«Enkle forklaringer, friske ideer, ikke for kompliserte prosjekter. Mange gode grunner til at boka kan hentes fram mer enn en regnværsdag.»

Elisiv Hauge Nilsen, Haugesunds Avis H O B BY | P R I S : 3 4 9 | I S B N : 9788252172461 | I SAL

BE S T S E L J AR A R , FA K TA O G D O K U M E N TA R

OL E JONN Y EIK E FJOR D ( f. 1970) k jem frå Førde .

H an er k jend som T V 2s sommarkok k , og frå re s t aurant ane E ik , E ik Annen E t a ge og Fjord .

135

BE S T S E L J AR A R , FA K TA O G D O K U M E N TA R

GR E AT E S T H I T S VOL 2 T HE GOLD EN YE AR S Denne samlinga viser den enorme breidda i Kalvøs forfattarskap:

137

• Harry, frå 1999, viser at Kalvø har kontakt med folkedjupet.

• Bibelen 2, som han gav ut saman med teiknaren Steffen Kverneland i 2001, viser at Kalvø har kontakt med høgare makter. Og teiknarar.

Are Kalvø

• Alle tekstane frå andre bøker, aviser, blad, radio og TV viser at Kalvø kanskje burde skaffe seg ein hobby snart. Rævkrok, for eksempel.

Gunnar Stålsett har ikkje skrive føreordet i boka.

Are Kalvø (f. 1969) er fødd i Stranda og bur i Oslo. Han er ein svært populær skribent, radioprogramleiar og stå-opp-komikar.

GREATEST HITS er det beste av Are Kalvøs tekstproduksjon dei siste 20 åra.

GR E AT E S T H I T S VO L 1 T HE E A R LY Y E A R S

GR E AT E S T H I T S VOL 3 T HE T R AV ELLING YE AR S

The early years inneheld:

• I Syden reiser Kalvø til Syden, kanskje det hyggelegaste landet i heile verda, og finn ut at folk sanneleg gjer mykje rart når dei er langt heimafrå.

• Absolutt Oslo • Kunsten å vere neger • Men fjernkontrollen min får du aldri

• I Nød reiser han til Etiopia for å redde verda, og finn ut at det faktisk er veldig vanskeleg.

Dette er tre bøker frå ein av verdas største nynorsk-humoristar. Få levande nordmenn overgår Are Kalvø i denne sjangeren. Kanskje så få som tohundreogfemti?

• I Våre venner kinesarane er vår mann på 158 norske kinarestaurantar for å finne ut om han verkeleg er tilhengar av eit fleirkulturelt samfunn.

Boka inneheld også nyskrive føreord av Are Kalvø, nyskrive etterord av Ivar Aasen og tidlegare upubliserte bidrag frå dei tre bøkene.

HUM O R | P R I S : 2 4 9 ISBN : 9 7 8 8 2 5 2 1 6 2 9 5 0 I SAL

Å lese denne samlinga er litt som å dra til Syden for å redde verda og avslutte dagen med fritert banan.

HUMOR | P R IS: 249 ISBN: 9788252164534 I SAL

HUMOR | P R IS: 299 ISBN: 9788252175080 I SAL

Inger Stenersen

SELB U VO T T E N

Sals - og marknadskonsulent Telefonnr.: 48 31 94 33 Mobil: 99 34 23 94 E-postadresse: i.stenersen@samlaget.no

Selbuvotten er Noregs mest populære strikkeplagg, og han blir strikka av stadig nye generasjonar. Her får du vite alt du treng for å komme i gang med strikkinga! Over 30 oppskrifter til ulike selbuvottar gir deg framgangsmåten trinn for trinn. Boka er illustrert med fargebilete og mønsterskjema.

M AR K NADS AV D E L I N G A

TERRI SHEA

139

Omsett av Annemor Sundbø.

Tuva Østvedt HOBBY | P R I S : 3 9 9 | I S B N : 97882521 7 5 2 2 6 | I S A L

Marknadskoordinator Telefonnr.: 48 31 94 32 Mobil: 47 75 82 75 E-postadresse: t.ostvedt@samlaget.no

Karin Helgøy Informasjonssjef Telefonnr.: 48 31 93 69 Mobil: 97 01 98 65 E-postadresse: k.helgoy@samlaget.no

ÅSTA ØSTMOE KOSTVEIT

TA T I L TA K K E Dette er den store boka om takkebakst i Noreg. Her kan du lære å bake lefser, flatbrød, sveler og anna som kan steikjast på takke. Boka inspirerer deg til å ta fatt på lefsebakinga! Inneheld oppskrifter.

Illustrert.

Anne Liv Tresselt (permisjon)

Åsta Østmoe Kostveit (f.1932) bur i Rauland. Ho er initiativtakar til studiet om tradisjonsmat ved Høgskulen i Telemark og har gitt ut fleire kulturhistoriebøker.

Sals- og marknadssjef Telefonnr.: 48 31 94 34 Mobil: 90 56 13 22 E-postadresse: a.tresselt@samlaget.no M AT O G D R I K K E | P R I S : 3 7 9 ISBN: 978 8 2 5 2 1 6 6 6 2 0 | I S A L

F OR FAT TAR R EGIS T E R

A m u n d s e n , P a u l S i g ve 56, 107 A n d e r s o n , Va r i at i o n s . no 94, 106 A n d e r s o n , We r n e r 1 3 4 B e r h a rd , P a u l 6 0 B r e i d a l e n , K j el l r u n 4 2 B r e i st e i n , Tove K . 7 , 1 8, 20, 22, 26, 28, 32, 43, 44, 45, 46, 47, 95, 135, 139 Br un, Hans Jørgen 12 Gees, Espen 104 G u i l l e m a i n , C l a u d e 3 6 G u n d e r s e n , L a r s 4 0 Haga, Jan Inge 118 H o l t e , S i l j e 3 7 , 5 8 K l et t e , J o a r E M 1 0 2 K l ø v st a d , J a n 4 8 , 5 3 Ky l l a n d , Ev a 1 3 3 L o r e n t z , L - P 1 7 , 3 0 , 4 3 Ly st a d , H e n n i n g 9 0 M og e n , G e i r 5 3 M o r e n , G u d m u n d 3 5 , 108 Ny k ä n e n , H a n n e 3 7 O l s e n, S i r i Va g g e n 8 8 P e d e r s e n , H e r b o r g 6 4 , 136 R a s m u s s e n , S i r i J u el l 96 R e n t m e e st e r, C o l i e n a 35 R ø e , O l e 2 4 , 4 5 S a n d n e s , M a g n e 5 3 S k r u d l a n d , I n g eb o r g 6 2 Va l d e , Ve g a rd 1 4 Wa n g , K n u t E g i l 1 0

Ak selber g , Gunnst e i n 1 2 5 Al-Hus sein, Lubna A h m a d 1 1 8 Ander son, L ena 93 Au gust in 51 Ba s so, Aina 16, 17, 1 8 , 1 9 , 4 4 Bels v ik , In g er L ise 8 8 Ber g , H all gr im 129 Ber g , L ar s 128 Ber g , Rune 128 Ber g , S i gr un Høg et ve i t 1 2 8 Ber g e , A tle 16, 17, 2 0 , 2 1 , 4 4 Ber ner, Rot r aut Sus a n n e 8 6 Bomann-L ar sen, Tor 1 5 , 1 2 3 Br uheim, Ma gnhild 3 5 , 1 0 8 Cic ero 50 D ale , Hilde gunn 48 D eler m, P hilippe 66 D e splec hin, Mar ie 1 0 0 Djupv ik , L aur a 114 E ikefjord , Ole Johnny 1 3 4 E ikemo, Mar it 66 E k rheim, S indre 16, 1 7 , 2 2 , 2 3 , 4 6 , 4 7 En g elst ad , E lis abet Va l l e v i k 1 2 0 F idje støl , Alfred 67, 1 5 F løg st ad , K jar t an 12 3 , 1 2 7 F os se , Jon 10, 11, 52 , 7 0 F ox , P aula 34, 35 G ar v ik , Olav 119 G atland , Jan Olav 12 0 G av ald a , Anna 38, 3 9 , 6 7 , 7 0 , 7 1 , 7 5 , 7 6 , 7 7 Giskeøde gård , Ant e 1 2 8 Gre g er sen, K at r ine 1 3 5 Grepst ad , Ot t ar 126 Gr yt t en, Frode 12, 1 3 , 7 2 Grønsne s , A st r id 88 H au g e , Olav H. 48, 5 2 , 7 2 , 7 3 H au g en, P aal-Hel g e 1 5 , 1 2 3 Helle sne s , Jon 122

R EGIST ER

F O T O K R E D I T E R I N G

141

P eder sen, S i gne Ola u g 1 1 4 Q uint ilian 50 R av at n, A gne s 15, 5 4 , 6 0 , 6 1 , 1 2 3 Rein, Ar ild 42, 80, 8 1 Riveland , Nanc y Øv r eh u s 1 1 2 Runde , Øyst ein 115 Rydland , A sbjør n 10 8 , 1 0 9 Rødstøl , Ber it 16, 1 7 , 2 8 , 2 9 , 4 3 Rönk ä, Mat t i 37 Røs sland , In g elin 10 2 , 1 0 3 , 1 0 6 Røs sland , Tor Ar ve 1 0 1 S c hiller, Fr iedr ic h 4 9 S ebold , Alic e 69 S ever ud , Jon 127 She a , Ter r i 138 Sk ar t veit , Gro 118 Smith, Nils Henr ik 5 4 , 6 2 , 6 3 S olst ad , D a g 15, 123 S or tland , G aut e M. 5 4 , 6 4 , 6 5 S t ai, K ar i 90, 91 S t een, L eif Ar ild 129 Sund , Tor v ald 107 Sundbø, Annemor 1 3 2 , 1 3 3 Søber g , Mor t en 122 Sørbø, Jan In g e 119 Sørhau g , Jon Olav 4 9 Sør sd al , Kr ist in 16, 1 7 , 3 0 , 3 1 , 4 3 Tacit us 50 Tork ildsen, Ter je 10 4 , 1 0 5 Tus v ik , Sver re 15, 1 2 3 Tør r ispla s s , Ter je 16 , 1 7 , 3 2 , 3 3 , 4 6 Ust er ud , Guro 130, 1 3 1 Vatle , Sylvelin 101 Veit eber g , Jor unn 1 5 , 1 2 3 Velthuijs , Ma x 92 Ve s aa s , H aldis More n 5 2 V indene s , E ivor 111 V inje , A a smund Olav s s o n 1 2 7 Vold , Jan Er ik 15, 12 3

R EGIST ER

H e n s l e y, J i m 1 3 0 , 1 3 1 H e n s l e y, N i n a D r e ye r 130, 131 H o el , O d d m u n d L ø ke n sg ard 124 H o f m o , G u nvo r 5 2 Hoksnes, Arild 123 H o lv i k , I n g v i l d 1 6 , 1 7 , 24, 25, 45 Homer 50 H o r at s 4 7 H ov l an d , R a g n a r 1 5 , 6 8, 123 Hyvik, Jens Johan 124 J a co b s e n , Ro l f 5 2 Janosch 94 Jensen, Carl Jóhan 36 J o n s s o n , To r 7 3 J o s ef a M u r i l l o 5 3 Juul, P ia 40, 41 Jølle, Harald Dag 128 K a l d e st a d , P e r O l av 1 2 5 K a l d ho l , M a r i t 9 4 , 1 0 6 K a lv ø , A r e 1 3 6 , 1 3 7 K a r l s e n , K r i st o f fe r 1 1 1 K l e iv a , R ø n n a u g 6 9 K l e p pe n , G r et e 3 6 Ko b b el t ve i t , O l av 1 1 9 Ko l d e n , R a g n h i l d 1 6 , 17, 26, 27, 45 Ko l e r u d , A r n f i n n 4 2 , 78, 79, 113 Ko st ve i t , Å st a Ø st m o e 138 K v a lv a a g , H i l d e K . 5 4 , 56, 57, 107 L a n d st rö m , L e n a 8 9 L a r s e n , L iv O d d r u n 1 1 2, 113 L e i k vo l l , J a n Ro a r 3 7 , 54, 58, 59 L iabø, Marit a 100 L i n d g r e n , B a r b ro 8 7 , 9 3 L u n d e , K j el l b j ø r g 1 2 3 Lunden, Eldrid 15, 123 L u n d st e n , C a m i l l a 8 4 , 85 M u c h a m o r e , Ro b e r t 9 8 , 99 Mæhle, L ars 95, 106 N o rd b ø , To ro l f 1 2 9 P a r r, M a r i a 9 6 , 9 7

143

I L L U S T R AT Ø R R E G I S T ER Berheim, Ellen 111 D y bv i g , P e r 9 5 E r i k s s o n , Ev a 8 7 F i s ke , A n n a 1 1 0 , 1 1 2 G a u st a d , B o 9 7 G u l l i k s e n , E iv i n d 1 0 0 H a l l g r i m s d ó t t i r, Sve i n björ g 101 Halsnes, L ine 114 I r g e n s , Å s h i l d 9 7 , 1 1 0 , 114 L a n d st rö m , O l o f 8 9 , 9 3 Ly st a d , H e n n i n g 1 1 2 , 113 M i k kel s e n , O d d m u n d 129 M ø k l eby, P e r R a g n a r 1 13 O h l s so n , H el e n a 1 1 1 St ai, K ari 90, 91, 110 Ø rd a l , S t i n a L a n g l o 8 8 Ø ye n We n c h e 9 4 O M S E T J A R- O G G J E N DIK TAR R EGIS T ER Abildsnes, Morten 37 B a k ke , Tove 3 5 , 3 9 , 6 7 , 70, 71, 100 Bildøen, Brit 41 D a l f lye n , G u d ny 8 7 G j e rd å ke r, J o h a n n e s 4 7 H a u g e , O l av H . 7 3 H ov l an d , R a g n a r 6 6 , 7 1, 89, 92 K l e p pe n , G r et e 1 1 8 Midtbø, Hanna 94 Moa, L ars 36 Ro s s e , Ø y st e i n 9 9 Sl a at t el i d , H e r m u n d 5 0, 51 Sundbø, Annemor 138 To r h e i m , A n n e K a r i n 6 9 Tusvik, Marit 93 Va n dv i k , E i r i k 5 0 Ve r st o , S t e i n 9 3 Ø d e g å rd , K n u t 4 9

T I T T ELR EGIS T ER 40 piske sla g 118 50/50 13 Ab solut t Oslo 136 Alle mine k jære 69 Arbeid pågår 66 Ar mane er mine han d l i n g a r 4 8 Aust er r ike 62, 63 Av isene som ut v id a N o r e g . Ny n o r s k p r e s s a 1 8 5 0 – 2 0 0 9 1 2 6 Bibelen 2 137 Bik ube son g 12, 72 Blodr ik og blodf abr i k ke n 9 0 , 9 1 Blå fu g e for f ar min 3 6 Br uk t på nyt t 135 Bø og Bæ blir våt e 8 9 Bø og Bæ g jer reint 8 9 Bø og Bæ i fe sthumø r 8 9 Bø og Bæ i skog en 8 9 Bø og Bæ i v inden 8 9 C onfe s sione s 51 D ans st ille før st or m e n 1 0 7 D en ev i g e fred 42, 8 0 , 8 1 D en før st e slurken m e d ø l 6 6 D en hemmele g e ve g e n t i l m å n e n 1 1 1 D en ma giske k ulen 1 1 4 D en us ynle g e smer t a . O m r u s og p å r ø r a n d e 1 1 8 D e sper at e per sonar 3 4 , 3 5 D et blinde punk t et 4 9 D et femt e monark i og a n d r e e s s ay s 1 2 2 D et som ein gon g v a r 3 5 Dik t i s amlin g ( Jon F o s s e ) 1 1 Dik t i s amlin g (Olav H . H a u g e ) 4 8 , 7 2 Dik t i s amlin g ( Tor J o n s s o n ) 7 3 Dik t i umset jin g 73 D on C arlos 49 Dr ake gut en 108, 10 9 Dr aumk vedet 51 D yst opia I–I V 104, 1 0 5 E g byg g er ik k je by ar 3 2 , 3 3 , 4 6 E g elsk a ho 38, 71 E g v il at nokon sk al ve n t e p å m e g 3 8 , 7 1 E i g jenreise . F erd am i n n e et t e r A . O . V i n j e 1 2 7

R EGIST ER

Vo l d , K a r i n B e at e 1 2 5 Wa n g , A n n - K r i st i n M ø sth 130, 131 Ø k l a n d , E i n a r 1 4 , 1 5 , 123

145

Kunst en å t a feil 123 Kunst en å vere ne g e r 1 3 6 L ike sint . Auror ad a g b ø ke n e 2 1 0 0 Lyk k a er ein sjeld an f u g l 3 8 , 3 9 , 6 7 Lyk kefelt et 24, 25, 4 5 Lyset frå f ar s ansik t . R ef l ek s j o n a r ve d l ivet s s l u t t 1 1 9 Mak abre bik k jer 30, 3 1 , 4 3 Manhat t an Sk yline 5 4 , 6 2 , 6 3 Mar ie i k at t epine 11 1 Mark i Marco 104 Med t i g eren og bjør n e n t i l P a n a m a 9 4 Med mord i blik ket 3 7 Men fjer nkont rollen m i n f å r d u a l d r i 1 3 6 Mordet på H alland 4 0 , 4 1 Mor gon og k veld 70 Munt er g an g 20, 21, 4 4 Mål og moder niser in g 1 8 6 8 – 1 9 4 0 . N o r s k m å l r e i s i n g . B a n d I I 1 2 4 Nat t-v r imlebok 86 Nor ske vot t ar og v an t a r. D y r e m ø n st e r og a n d r e f i g u r a r f r å n o r s k st r ik ke ar v132 Not at vedrør andre k j ær l e i k 6 9 Nød 137 Nøff nøff , Benny 93 Nøst ebar n 135 Når ein før st sk al sk y t e n o ko n 4 2 , 7 8 , 7 9 Når flaumen går. 14 4 nye fo l kel e g e h i st o r i e r 1 2 9 Od ar av Hor at s . Tred j e s a m l i n g 4 7 Ord og or g a sme . E in b i og r a f i o m O l a R a k n e s 1 2 0 P inne , gr isen og ve s l e ve n n e n 9 3 På fluk t 108 Påls balje 87 Påls bil 87 Påls pot t e 87 Påls smok k 87 R amna-F loke 101 R andi bur i koffer t 1 1 2 R aude , v ille g eit er 8 8 Rek r ut t en 99 Romer sk ret or ik k 50 S aman er ein mindre a l e i n e 3 8 , 7 0 S elbuvot t en 133, 13 8 Sjøen hu g s ar in g en b a r n d o m 2 2 , 2 3 , 4 6 , 4 7 Sjølvmord i sk ilpad d ek a fe e n 6 8 Sk a g er r ak 54, 56, 57

R EGIST ER

E i n v a k ke r d a g 3 8 , 3 9 , 75, 76, 77 E i t h a lv t l iv. E i n b i og r afi om P er S ivle 67 Å s e M a r i e N e s s e . E i t p oet isk liv 120 E i t v i n t e r e ve n t y r 5 4 , 58, 59 E l s k a r, el s k a r i k k j e 1 0 6 E n d el i g fe st ! 8 5 E n d el i g go d n at t ! 8 4 E n d el i g m at ! 8 5 E n d el i g r e g n ! 8 4 E n g l ef j e s 1 0 2 , 1 0 3 Englejakt 102, 103 Engleslakt 102, 103 F a n g e 5 9 . Tat e r p i g e 1 8 , 19, 44 F a r vel , R u n e 9 4 Fengsla 57, 107 F e rd a m i n n e f r å s u m a r e n 1860 127 Fiolinane 37, 58, 59 F o r t el j i n g a r og f a b l a r f rå andre t ider 14, 15 F ro s ke n og d e n v i d e ve rd a 92 F ro s ke n og f u g l e s o n g e n 92 F r å B o n t el a b o t i l Å n u g lo . S t adnamn i Hord aland 125 Godt å gi bort 130, 131 G o u r m et fo r fo l ket 1 3 4 G r e at e st h i t s vo l 1 . T h e e arly ye ar s 136 G r e at e st h i t s vo l 2 . T h e golden ye ar s 137 G r e at e st h i t s vo l 3 . T h e t r avellin g ye ar s 137 Harr y 137 H a r r y og I v a r t r y l l a r j u la inn 95 H a u st-v r i m l eb o k 8 6 H i m m el r e i s a n d e 2 8 , 2 9, 43 H i st o r i e q u i z . 1 0 0 1 s p ør smål og s v ar om hist or ie 128 H j a r t ek r i g e n 1 1 3 Håvamål 51 I k r i g og k j ær l e i k 2 6 , 2 7, 45 Iliaden 50 J a ko b og N e i ko b 9 0 , 9 1 J a k t a p å A n dy A n d e r s s ons Eftf . 113 J e n ny b l i r k n a l l h a rd 1 00 J e n t e i g u l r e g n j a k ke 1 1 Johan 54, 55, 64, 65 Keeperen t il Tunisia 95 K j e n n d i t t h j a r t a f a l l e . Våre v ak r a st e dik t 52, 53 Ko k a i n ko n g e n 9 9

147

R EGIST ER

S k r i f tfe st . E i n a r Ø k l a n d 70 14, 15, 123 S og a o m O l av Sl e g g j a 115 S o m m a r-v r i m l eb o k 8 6 S p o n h e i m u a u t o r i s e r t 119 S p r et t i h å r et – s u g i m a g en 114 S p r i n g , h e st e n , s p r i n g ! 88 S p r å k og n a s j o n 1 7 3 9 – 1868. Nor sk målreisin g . Band I 124 S t i l l st a n d . S iv i l i s a s j o n sk r it ik k på låg t nivå 61 S u n n m ø r s q u i z . 1 0 0 1 s pør smål og s v ar om Sunnmøre 128 Sv a r t e M at h i l d a 1 0 1 Sve rd r u p s ek ko . P a r l a ment ar iske under søk in g ar 122 Sve ve ove r v at n a 6 8 Sy d e n 1 3 7 Sy dve st- h u m o r f r å H a n Innant e 129 S ø ke o rd : ayo t z i n t l i 1 0 6 Ta t i l t a k ke 1 3 8 To n j e G l i m m e rd a l 9 6 , 97 U – H i st o r i e r o m d j e velsk ap 36 Va f fel h j a r t e 9 6 , 9 7 Va n d re d u e n e 1 4 , 1 5 Veke 5 3 5 4 , 6 0 , 6 1 Ve rd a s f i n a st e l a p p a r 1 12 V i l j e n t i l s p r å k . E i ny n or sk k ult urhist or ie 126 V i n t e r-v r i m l eb o k 8 6 Viss du vil 102 Vo l u s p å 5 1 V å r e ve n n e r k i n e s a r a n e 137 V å r-v r i m l eb o k 8 6 Å r b o k a L i t t e r at u r fo r b ar n og un g e 2010 125

149