äáõ¿Ýáë ²Ûñ¿ë, ²ñųÝÃÇÝ - 83ñ¹ ï³ñÇ - ÂÇõ 13.537 - 24 ²åñÇÉ 2014 - лé. (54 11) 4775 7595
Կիրօ Մանոյան
«Նախագահին վատ խորհուրդ տուած են հայ-թրքական Արձանագրութիւններու մասին»
Ն
ախագահ Սերժ Սարգսեանը Ապրիլ 18ին Պաշտպանութեան Նախարարութեան մէջ խորհրդակցութիւն անցկացնելէ ետք այլ հարցերու, անդրադարձած էր նաեւ հայթրքական յայտնի ու աղմկահարոյց Արձանագրութիւններուն: Նախագահը խօսած էր Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւններու կարգաւորման ազնիւ մղումներուն, Թուրքիոյ կողմէ պայմանաւորուածութիւնները խախտելուն, Արձանագրութիւնները չստորագրելուն: Սերժ Սարգսեանը նաեւ նշած է, որ ճիշտ քաղաքականութիւն վարած է Հայաստանը՝ նախաձեռնողական կեցուածք որդեգրելով, Հայաստանի դիրքերը միջազգային ասպարեզի մէջ ուժեղացել են: Սերժ Սարգսեանը նաեւ հռետորական հարցեր ուղղած է այս հարցի մէջ իր ընդդիմախօսներուն: Իսկ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի Հայ Դատի եւ Քաղաքական Հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյանը այժմ եւս կը պնդէ, որ հայ-թրքական Արձանագրութիւնները հայանըպաստ չեն: «Հայաստանը Թուրքիոյ հետ սկսած էր յարաբերութիւններու կարգաւորման գործընթաց՝ Արձանագրութիւններու միջոցով՝ ի սկզբանէ գիտակցելով, որ դժուար պիտի ըլլայ», ըսաւ նախագահ Սերժ Սարգսյանը՝ Պաշտպանութեան Նախարարութիւն տեղի ունեցած խորհրդակցութեան ժամանակ: Աւելցուց, որ գիտէինք` որու հետ գործ ունինք եւ գործընթացի սառեցումը եւս կանխատեսելի էր: Սերժ Սարգսեանն անդրադարձաւ նաեւ ընդդիմախօսներուն, որոնք կը պընդէին եւ կը պնդեն, որ Արձանագրութիւններն առնուազն երկու շատ մեծ բացասական կողմ ունին: Առաջին բացասականը, Ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացի կասեցումըն էր: «Հիմա ես կը հարցնեմ ձեզ, եւ այդ մարդոց՝ ինչո՞վ են այսօր թուրքերն զբաղուած այդ հարցի մէջ: Իրենց ողջ ուժերը նետած են Միացեալ Նահանգներու Սենատի Արտաքին Յարա-
բերութիւններու յանձնաժողովի՝ Ցեղասպանութեան վերաբերող բանաձեւի դէմ պայքարելուն: Գիտէ՞ք, որ վերջին 24 տարիներու ընթացքին այս առաջին այդպիսի որոշումն է:
Կիրօ Մանոյան
Եթէ մենք վնաս կը հասցնենք այդ գործընթացին եւ այն, ըստ ոմանց, պէտք է կասեցուէր, ապա ինչո՞ւ այսպիսի իրավիճակ կայ այսօր», ըսաւ Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահ Սերժ Սարգսեան: «Փաստը, որ քանի մը շաբաթ առաջ Սենատի Արտաքին Յարաբերութիւններու յանձնաժողովը բանաձեւ որդեգրեց, այդ ոչ թէ Արձանագրութիւններու արդիւնքն էր, այլ՝ անոնց չգործելու», կը վստահեցնէ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի Հայ Դատի եւ Քաղաքական Հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյանը: Ինչ կը վերաբերի Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործընթացի դանդաղելուն, ապա Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի Հայ Դատի եւ Քաղաքական Հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Մանոյանը կը հաշուէ, թէ Արձանագրութիւններու ի յայտ գալէն՝ 2009 թուականէն ի վեր քանի պետութիւն ճանչցած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը: «Մէկ երկիր ճանչցած է՝ Շըւէտիան, եւ այդ ընդամէնը մէկ քուէով, նաեւ Միացեալ Նահանգներու յանձնաժողովը բանաձեւ որդեգրած է՝ մեկ քուէի տարբերութեամբ, բայց այդ մօտ էր Արձանագրութիւններու ստեղծման: Շուէտիայի պարագային կառավարութիւնը կ՚ըսէր, որ մենք պէտք չէ միջամտենք գործընթացի մը, երբ երկու կողմերը համաձայն են», ըսաւ Կիրօ Մանոյանը: Սերժ Սարգսեան կ՚անդրադառնայ նաեւ Արձանագրութիւններու՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան խընդ-
րի հետ կապին: «Կա՞յ արդեօք մէկը, որ այսօր առանց աչքերը գետնին հառելու կը պնդէ, որ այդ Արձանագրութիւնները վընասած են Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի լուծման եւ որ այդ Արձանագրութիւններով ուղղակի մենք հիմք կը ստեղծենք փոխզիջումներու: Խնդրից տեղեակ մարդիկ գիտեն, որ այսօր մենք այդ գործընթացի մէջ ունինք շատ հաստատուն դիրք, ամուր հիմքեր»: Կիրօ Մանոյանը կը պնդէ, որ Արձանագրութիւնները հնարաւորութիւն են Թուրքիոյ ձեռքին միջամտելու փորձ ընել. Միացեալ Նահանգներու պետքարտուղարը նաեւ յայտարարած է, որ պէտք է Թուրքիային առաւել մասնակից դարձնել Ղարաբաղեան հարցի կարգաւորման գործընթացին մէջ: «Եւրոպան կ՚ըսէր, որ եթէ Ղարաբաղի հարցը լուծուի, Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ յարաբերութիւնները կը նորմալանան, Միացեալ Նահանգները կ՚ըսէ, որ Թուրքիան պէտք է աւելի մասնակից ըլլայ Ղարաբաղի հարցի կարգաւորման», կը պնդէ Մանոյանը: Սերժ Սարգսեանը Արձանագրութիւններու հայանըպաստ ըլլալու եւս մէկ մեկնաբանութիւն կ՚ընէ: «Եթէ շատերը կ՚ըսէին, որ այդ փաստաթուղթը, աւելի ճիշտ, այդ երկու փաստաթուղթերը հայանպաստ չեն, այլ ակնյայտօրէն Թուրքիոյ շահերէն կը բխին, այդ պարագային ինչո՞ւ մինչև հիմա թուրքերը չեն վաւերացնէր այդ փաստաթուղթերը», կը հարցնէ Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահը: «Նախագահին վատ խորհուրդ տուած են հայ-թրքական Արձանագրութիւններու մասին, որովհետեւ եթէ այդքան լաւ են, ապա ինչո՞ւ Հայաստանը չի վաւերացներ», ըսաւ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի Հայ Դատի եւ Քաղաքական Հարցերու պատասխանատու Կիրօ Մանոյան: Արձանագրությունները, ըստ Կիրօ Մանոյանի, վատ են եւ պէտք է օր առաջ ազատուիլ, քանի դեռ Թուրքիան չէ որոշած օր մը անոնք օգտագործել:
Գ
Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմնի յայտարարութիւնը
իտակցելով իր ամբողջական պատասխանատուութիւնը կուսակցութեան վերջին շրջանի քաղաքականութեան համար` Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմինը, կազմակերպութեան Գերագոյն ժողովից առաջ, անհրաժեշտ է համարում հանրութեանը ներկայացնել իր դիրքորոշումները երկրում ստեղծուած նոր իրավիճակի վերաբերեալ: Այսօր Հայաստանի Հանրապետութիւնը ներքին ու արտաքին բարդագոյն մարտահրաւէրներ է դիմագրաւում: Իշխանութիւնների վարած ընկերային-տնտեսական քաղաքականութեան հետեւանքով մեր քաղաքացիների գերակշիռ մասը կորցրել է վստահութիւնն ապագայի հանդէպ եւ արմատական բարեփոխումներ է պահանջում: Մեր համոզմամբ` առկայ խնդիրները հնարաւոր է լուծել երկրում համերաշխութեան մթնոլորտ ձեւաւորելու, հասարակական-քաղաքական համախմբում առաջացնելու միջոցով: Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը ձեւակերպել է համակարգային փոփոխութիւնների, նոր որակի պետութիւն ստեղծելու, արդիւնաւէտ կառավարում ապահովելու իր պատկերացումները, որոնք ամփոփուած են քաղաքական ու տնտեսական առաջադրանքների եօթը կէտանոց փաթեթում: Վստահ ենք` դրանց քայլ առ քայլ, բայց ամբողջական իրականացումը երկիրը դուրս կը բերի ծանրագոյն վիճակից եւ մեր քաղաքացիների համար ազատ ու բարեկեցիկ կեանք կ’երաշխաւորի: Մենք հետեւողականօրէն պահանջելու ենք այդ ծրագրի կենսագործումը` ձգտելով մեր սկզբունքների շուրջ համախմբել հասարակութեան լայն զանգուածներին ու քաղաքական ուժերին: Այս հանգրուանում Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմինը որդեգրում է հետեւեալ մօտեցումները. 1.- Մաս չկազմել նոր ձեւաւորուող կառավարութեանը: 2.- Հետեւել իշխանութեան եւ կառավարութեան գործողութիւններին, նրանց հանդէպ մեր վերաբերմունքն ու գործակցութեան ձեւաչափը պայմանաւորել առաջարկուած փաթեթի իրագործման աստիճանով: 3.- Շարունակել գործել ընդդիմադիր դաշտում` մի կողմից ձգտելով հանրութեանն ու քաղաքական ուժերին համախմբել մեր դաւանած ազգային-պետական արժէքների, մեր առաջարկած լուծումների շուրջ, միւս կողմից` փորձելով մեր երկիրը զերծ պահել ցնցումներից ու անկայունութիւնից: Մեր նպատակը եղել եւ մնում է Հայաստանի պետականութեան հզօրացումը, մեր քաղաքացիների արժանապատիւ, բարեկեցիկ կեանքը: Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմինը այս դիրքորոշումները յանձնում է հանրութեանն ու մեկնարկելիք Գերագոյն ժողովին` բնականաբար բոլոր հարցերի վճռահատումը թողնելով հայաստանեան կազմակերպութեան բարձրագոյն ժողովին:
Հ.Յ.Դ. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳԵՐԱԳՈՅՆ ՄԱՐՄԻՆ
Ռակըփ Զարաքօլու
«Հայկական Քեսապը այժմ դատարկ է»
Թուրք մտաւորական, հասարակական գործիչ, մարդու իրաւունքներու պաշտպան Ռակըփ Զարաքօլուն իր շաբաթական յօդուածը նուիրած է սուրիական Քեսապ աւանին մէջ տեղի ունեցող իրադարձութիւններուն եւ անոնց` Թուրքիոյ մասնակցութեան:
Ք
այիտա» խմբաւորման հետ կապ ունեցող խումբ մը Անթաքիոյ սահմանը դիւրութեամբ անցնելով, հակառակ կողմը գտնուող շրջանի մը` Քեսապի վրայ յարձակած է: Քեսապի առանձնայատկութիւնը հայկական աւան ըլլալն է: Քեսապը այժմ դատարկ է: Հոն բնակողները, որոնք 1915ին, 1939ին դարձեալ գաղթի ճամբան բռնած էին, այժմ հաստատուած են Լաթաքիա: Արդեօք ճի՞շդ է, որ ջախջախուած սուրիական օդանաւը հոն էր խաղաղ բնակչութիւնը ահաբեկիչներէն պաշտպանելու համար: Չեմ ուզեր հաւատալ, բայց եթէ ատիկա ճիշդ ըլլայ, ապա կը նշանակէ, որ ոչ միայն սահմանէն, այլ նաեւ օդէն ահաբեկիչները աջակցութիւն ստացած են: Ասիկա բաւական ծանր պիտի ըլլայ: Թուրքիոյ ղեկավարները կը հպարտանան սուրիական հալածիչը վար առնելնուն համար: Իսկապէս ալ սահմանի ապա(Þ³ñ.Á ¿ç III)
ARMENIA
II
ö³ÝÃáõñùǽÙ
Թուրքիա եւ Ատրպէյճան «Թուրանի Բանակ» կը հիմնեն
Ե
ՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».- Թուրքիա եւ Ատրպէյճան սկսած են հիմնելու «Թուրանի բանակ» կոչուած թուրք-իսլամական զինուորական միաւորումը, որուն առաջին քայլերուն ձայնը հնչեց Նախիջեւանէն՝ երկու երկիրներու զինեալ ուժերու ներկայացուցիչներուն մասնակցութեամբ ռազմափորձերու ժամանակ: Ատրպէյճանական «Ենի Մուսաւաթ» օրաթերթը այդ կապակցութեամբ կը գրէ, որ Հայաստանի հետ սահմաններուն մօտ ռազմափորձերուն կատարումը արդիւնք է անոր, որ վերջին շրջանին Ատրպէյճանի եւ Թուրքիոյ միջեւ ընթացող բանակցութիւններուն ընթացքին քաղաքական-տնտեսական համագործակցութեան հարցերուն զուգահեռ քննարկուած են նաեւ միացեալ ռազմափորձեր կատարելու հարցեր: Ըստ օրաթերթին՝ Թուրքիա «մտահոգ է» Սուրիայէն գաղթական հայերու եւ քիւրտերու՝ Լեռնային Ղարաբաղի մէջ բնակեցման կարելիութեամբ: Այդ պատճառով, Թուրքիա կ՛ուզէ, որ ռազմափորձերուն ընթացքին զինուորներ «մտնեն ու դուրս գան գաղթականներու շրջաններ», կամ այնտեղ «հրթիռներ նետուին», որպէսզի Ղարաբաղ գաղթածները հասկնան, թէ հոն ապահով վայր մը չէ՝ նուազեցնելով հոն գաղթելու ցանկութիւնն ու հոլովոյթը: Թերթը նախապէս գրած էր, որ Թուրքիա, Ատրպէյճան, Ղրղզստան եւ Մոնկոլիա կը նախաձեռնեն այսպէս կոչուած՝ «Թուրանի բանակ» ստեղծելու: «Թուրանի բանակ»ի նախագահութիւնը Թուրքիոյ մէջ է, իսկ սպայակոյտը երեք ամիս առաջ Անգարայէն տեղափոխուած է Պաքու, որուն պատճառը, ըստ թերթին՝ Ուքրանիոյ մէջ ընթացող եւ Ատրպէյճանին «սպառնացող» ռուսական «յարձակում»ի մը կապակցութեամբ պատգամ մը յղելն է: Թերթը կը յայտնէ, որ այդ բանակը Լեռնային Ղարաբաղի մէջ զինուորական գործողութիւններ կամ հրոսակային պատերազմ մղելու պատրաստ խումբեր ունի, եւ առայժմ այդ գործողութիւններուն չի սկսիր, որովհետեւ Ատրպէյճանը «տակաւին կը զգուշանայ» Ռուսիայէն: Նախիջեւանի մէջ տեղի ունեցած ռազմափորձերը թերթը կը գնահատէ իբրեւ «Թուրանի բանակ»ի առաջին «ռազմափորձ»:
²ïñå¿Û׳Ý
Նախիջեւանի մէջ լայնածաւալ ռազմափորձեր
Ա
զրպէյճանի Պաշտպանութեան Նախարարութիւնը հրապարակած է հաղորդագրութիւն մը, որուն մէջ կը նշէ, թէ ազրպէյճանական բանակը Նախիջեւանի մէջ լայնածաւալ ռազմափորձերու սկսած է: Ազրպէյճանական «Թրենտ» լրատու գործակալութիւնը կը հաղորդէ, որ պաշտպանութեան նախարարութեան ղեկավարութեան մասնակցութեամբ տեղի ունենալիք ռազմափորձին ընթացքին պիտի օգտագործուին օդուժի համակարգերը, հակաօդային պաշտպանութիւնը, հրթիռային եւ հրետանային զօրքերը, ներառեալ` նոր եւ ժամանակակից չափանիշներուն համապատասխանող սարքեր: Ռազմափորձերու ընթացքին պիտի ստուգուի Նախիջեւանի մէջ տեղակայուած զօրամասերու մարտական պատրաստուածութեան մակարդակը, տեղի պիտի ունենայ մարտական սարքերու կիրարկման ուսուցում, ինչպէս նաեւ ժամանակակից զէնքերու օգտագործում, յանձնարարականներու աւելի արդիւնաւէտ օգտագործում, փոխադարձ գործակցութեան կազմակերպում ու ապահովում, միեւնոյն ժամանակ յատուկ ուշադրութիւն պիտի յատկացուի մարտական գործողութիւններու տարբեր հանգրուաններուն տրուած յանձնարարականներու կատարման:
Av. Callao 1162 - Buenos Aires info@hotelwilton.com.ar
4812-4993 www.hotelwilton.com.ar
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 24 ²åñÇÉ 2014
ºõñáå³Ï³Ý ØÇáõÃÇõÝ
Եւրոխորհրդարանը դատապարտեց Քեսապի դէմ յարձակումը ՍԹՐԱԶՊՈՒՐԿ, 17 ԱՊՐԻԼ, 2014.- Եւրոպական խորհրդարանը մայիս 2014ի կայանալիք ընտրութիւններէն առաջ, իր վերջին լիագումար նիստին ընթացքին Սուրիոյ մասին բանաձեւ մը որդեգրեց, մտահոգութիւն յայտնելով երկրին մէջ տեղի ունեցած վերջին զարգացումներուն, յատկապէս՝ Քեսապի եւ պատերազմին մէջ գտնըւած խոցելի համայնքներուն իրավիճակին շուրջ: Բանաձեւը յատկապէս կը դատապարտէ հայկակական Քեսապ աւանին վրայ եղած յարձակումը, նշելով՝ «2014 Մարտի վերջերուն վարչակարգի ուժերուն եւ ապըստամբներուն, ներառեալ Ալ Քաիտայի առնչուած տարրերու, միջեւ տեղի ունեցած մարտերը մղեցին Սուրիոյ եւ Թուրքիոյ սահմանին գտնուող Քեսապ հայկական աւանի խաղաղ բնակչութեան մեծամասնութեան տեղահանման»: Բանաձեւին մէջ նաեւ նըշւած է ազգային եւ կրօնական հարուստ բազմազանութեան մասին, շեշտելով, որ նշեալ համայնքները մի’շտ մաս կազմած են Սուրիոյ ընկերութեան, եւ խաղալիք կարեւոր դեր ունին Սուրիոյ ժողովրդավարականացման մէջ, եւ պէտք է իրենց ներկայութիւնն ունենան խորհրդակցութեանց՝ կապւած երկրի ապագային եւ հաշտեցման գործընթացին: Այս համայնքները փորձած էին խուսափիլ հակամարտութեան մէջ կողմ ըլլալէ, շատեր գիտակցելով, վարչակարգի փոփոխութեան անհրաժեշտութեան, բայց նաեւ կը վախնան, որ եթէ իշխանութիւնը տապալի՝ պիտի թիրախը դառնան սիւննի ժիհատական ապըստամբներու, որոնք իսլամական պետութիւն մը կ’ուզեն հաստատել: Եւրոխորհրդարանը նաեւ մտահոգ է Ալ Քաիտայի առնչուած Ալ Նուսրա ճակատով՝ որ Թուրքիոյ սահմանին գտնուող կարգ մը քրիս-
տոնեական եւ քրտական գիւղեր գրաւած է: Պասթիաան Պելտեր (Ազատութեան եւ ժողովրդավարութեան Եւրոպա, Հոլանտա) շեշտեց, որ բանաձեւը ամբողջական պիտի չըլլայ այնքան ատեն, որ Քեսապի մասին ամբողջական իրականութիւնը չբացայայտեր, Հայկական Ցեղասպանութենէն ետք, անգամ մը եւս Թուրքիոյ ներգրաւուածոթեամբ, շրջանի հայ բնակչութիւնը տեղահանուած է. եւրոերեսփոխան Պելտեր նաեւ նշեց, որ Թուրքիոյ ներգրաււածութեան շուրջ հետաքննութիւն պէտք է բացուի Քեսապի դէմ գործուած յարձակումին համար, որ Անգարայի Միջին արեւելքի կործանարար քաղաքականութեան շարունակութիւնն է: Վերոնիք Տը Քէյզեր (Ընկերվար եւ ժողովրդավար յառաջադէմ դաշինք, փոխ նախագահ, Պելճիքա) դատապարտեց ահաբեկիչ խմբաւորումներու կողմէ Քեսապի հայութեան տեղահանումը: Եւրոպական միութեան յանձնաժողովի փոխ նախագահ Խոաքին Ալմունիա խիստ մտահոգւած է Քեսապի դէմ ժիհատականներու յարձակումէն, ինչպէս նաեւ Սուրիոյ քաղաքացիական պատերազմի չափազանց դաժանութենէն, նշելով, որ Եւրոմիութիւնը կ’օգնէ խոցելի համայնքները եւ վերջին երեք տարիներուն ընթացքին Սուրիոյ տեղահանուածներուն:
Հ.Յ.Դ. Եւրոպայի Հայ Դատի Յանձնախումբի գրասենեակի նախագահ Գասպար Կարապետեան շեշտեց, որ բանաձեւը մեղմ գտնուած է Թուրքիոյ հանդէպ, որ իր սահմանը բացած է ժիհատականներուն՝ Քեսապի դէմ յարձակման համար, բայց այնուամենայնիւ, Թուրքիան յանցաւոր կը նկատէ սահմանին վրայ գտնուող քրիստոնեական եւ քրտական քսղաքներուն վրայ յարձակումներուն եւ մարդասիրական օգնութեան խանգարումին: «Թուրքիան յանցաւոր է ծայրայեղականներուն օգնելու համար, անոնք որոնք Սուրիոյ սահմանին գտնուող խաղաղ բնակչութեան տեղահանութեան կ’ենթարկեն», ըսաւ Գասպար Կարապետեան: «99 տարիներ առաջ Թուրքիոյ կողմէ ցեղասպանութեան ենթարկուած հայերս երախտապարտ ենք Սուրիոյ ժողովուրդին, մեզ ապաստան տալու համար. մենք ներկայիս կը ցաւակցինք իրենց՝ երկրին մէջ տիրող իրավիճակին համար: Կը յուսանք, որ շուտով պիտի աւարտի, եւ թէ բոլոր համայնքները Սուրիոյ մէկ մասն են, եւ պէտք է ներառուին երկրին վերաշինութեան գործին մէջ՝ առանց դուրսէն միջամտութեան», ըսաւ ան, եւ եզրափակեց ըսելով, որ Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակը նուիրուած է սուրիահայ համայնքին Եւրոպայէն օգնութիւն հասցնելու գործին:
гÛáó ò»Õ³ëå³ÝáõÃÇõÝ
Թ
Տաւութօղլու նախազգուշացուցած է Միացեալ Նահանգները
րքական «Հապեր 7» կայքը կը հաղորդէ, որ Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Ահմեթ Տաւութօղլու յայտարարած է, որ 1915ի դէպքերուն առնչուող բանաձեւը Միացեալ Նահանգներու Ծերակոյտի եւ Ներկայացուցիչներու տան օրակարգ բերելու եւ ընդունելու պարագային իրենք լուռ պիտի չմնան: Տաւութօղլու նշած է, որ բանաձեւը հապճեպ կերպով օրակարգ բերուած է, սակայն Ծե-
րակոյտի օրակարգ պիտի չըմտնէ: «Նման բան չ՛ակնկալուիր: Պարոն Քերրին ալ նշեց, որ բանաձեւը յանձնախումբէն անդին պիտի չանցնի: Մեր դիրքորոշումն ու արձագանգը յստակ է: Թուրքիան նման քաղաքական շահարկումներ պիտի չարտօնէ: Մենք կը հետեւինք իրադարձութիւններուն», ըսած է ան: Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարը յայտնած է, որ այս
հանգրուանին այդ բանաձեւը Անգարա-Ուաշինկթըն յարաբերութիւններուն վրայ պիտի չազդէ: «Ծերակոյտի կամ Ներկայացուցիչներու տան կողմէ օրակարգ մտնելու կամ որեւէ յայտարարութեան պարագային մենք նախապէս ցոյց տուած մեր արձագանգը ցոյց պիտի տանք: Թուրքիան լուռ պիտի չմնայ: Սակայն նման հաւանականութիւն չենք նախատեսեր», ըսած է ան:
ARMENIA
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 24 ²åñÇÉ 2014
III
²ÏݳñÏ
Ի՞նչ կը դառնայ Հայքը, եթէ այստեղ հայերէն չխօսին: Նախ երկիրը Հայք չի կոչուիր, կը նշանակէ թէ՝ աշխարհի մէջ աշխարհ կը պակսի: Եւ յետոյ կը կորչի Մասիսի գեղանիստ, հմայիչ կերպարանքը, կը փոխուին Արածանիի վշշոցը եւ Արաքսի աղմուկը, կը կեղծուին Կապուտան, Գեղամայ եւ Վանայ ծովակների ծփանքները: Տափերական դաշտին մէջ հովի ականջալուր շնկշնկոցը կը նմանի ականջ ծակող աղմուկի: Եւ մեղմօրէն չեն խշշար Հայոց բարտիները: Եւ Հայքը չի նմանիր Հայքին: Այո, հայերէնով ոչ միայն Հայը կը նմանի Հայուն, այլեւ Հայքը՝ Հայքին (ընդգծ. Յ.Պ.):
ԱՐՏԱՇԷՍ պատմավէպ, Հայկ Խաչատրեան, 1980, Երեւան
Կ
ամայ, ակամայ, մասնակից կ’ըլլանք ծէսերու, երբ կը մօտենայ «ֆէթիշ» թուականը: Բեմերէն, բարձրախօսներէն, բազմատեսակ հաղորդակցական միջոցներէն «կը հնչեն», կրկնութիւններ կամ կրկնութեան նմանող խօսքեր, կը բեմադրուին կրկնութեան նմանող կամ կրկնութիւն նախաձեռնութիւններ, որոնք կը նմանին, տարի մը առաջ ըսւածին, տարի մը վերջ ըսուելիքին: Այսպէս, այսինչ երեսփոխանը, ծերակուտականը, նախագահը, ճանչցաւ, պիտի ճանչնայ Հայոց ցեղասպանութիւնը: Բերանաբաց կը սպասենք այդ շնորհը, որ որոշ չէ թէ ինչ բանի պիտի ծառայէ: ՀՈ՞ՂԸ: Բացակայ… Հայրենահանո՞ւմ, հայրենազրկո՞ւմ: Ճառի մէջ անգամ չեն յիշուիր: Մեռածներու մասին՝ որքան որ ուզէք: Ապրողնե՞րը, ապրելիքնե՞րը… Մշակութասպանութեան մասի՞ն: Ինչ կ’ուզէք որ ըսուի, քանի որ ան ներքին կեղ է: Ո՞ր միամիտը դեռ կ’ըսէ, որ «Այո՛, հայերէնով ոչ միայն Հայը կը նմանի Հայուն, այլեւ Հայքը՝ Հայքին»: Իսկ առանց հայերէնի Հայը որո՞ւ կամ ի՞նչ բանի կը նմանի: Նմանած է կամ պիտի նմանի: Նման հարց դնել ինքնին պախարակելի է ընդունելի դարձած կարծիքներու կողմէ, կարելի է ամբաստանուիլ որպէս խտրականութեան չարագործ կամ ցեղապաշտ: Ցեղասպանութիւն-հայրե-
365 օր մնացած է ականատես շարունակուող ցեղասպանութեան
նահանում զոյգին կրնկակոխ կը հետեւի մշակութասպանութիւնը, որ Հայերու անհետացումը կ’իրականացնէ անզգալաբար, աստիճանաբար, զանոնք դարձնելով «ծագումով հայեր» եւ կը սկսինք խօսիլ քառորդ, կէս, իշխանուհիին պէս… 1/64-րդ հայ: Ի հարկէ արտաքին ազդակներու ճնշման ներքեւ, բայց նաեւ մեր պարտուողական ոգիին պատճառով: Առանց դոյզն ազգային տրամաբանութեան հետեւելու, ճառ կը խօսինք, յօդուած կը գրենք, նկարահանում կ՚ընենք «ծագումով հայեր»ու մասին, ինչո՞ւ, ի՞նչ սպասելով, սնափառութի՞ւն, թէ՞ պարզապէս նիւթական շահ: Այս զոյգը հաւաքականութիւնները կրծող ախտ է: Լուսարձակները սխալ կէտի ուղղելով չենք տեսներ ներքին միւս կեղը: Ներկայիս, ցեղասպանութենէ, հայրենահանումէ եւ մշակութասպանութենէ ետք, կը դիմագրաւենք մեր պատմութեան մեծագոյն աղէտը. ար տագաղթ-հայրենալքում: Բնորոշումը կը պատկանի Սիլվա Կապուտիկեանի: Երբ զանգուածային հայրենալքում կայ, որ պարտութեան դրսեւորում է, ինչպէ՞ս ազգի դատ կարելի է հետապնդել: Մեր խօսակիցները, բարեկամները եւ միւսները, մեզ որպէս լուրջ մարդ նկատի չեն ունենար: «Ֆէթիշ» թուականին պիտի հաւաքուինք, պիտի պոռանք, ճիշդ է, առանց յարգելու յիշատակը ինքնակոչ Զարդմանոս թագաւորին, կամ լռութեամբ յարգելով…, որուն հըպատակները, իր վարակով ամէն օր քիչ մը աւելի կը բազմանան, պարթեւերէն չեն խօսիր, կը խօսին աշխարհի բոլոր լեզուները, մանաւանդ այն լեզուները որոնք «հասութաբեր» են: Կը ծափահարուին նոր Զարդմանոսները, մանաւանդ երբ նուաճած են փառք եւ ոսկեհանք: Ամեակ: Պիտի պոռանք…… կարգախօսներ: Հեռանկա՞ր: Վաղը, տասը, քսան, յիսուն տարի ետք, Ցեղասպանութեան հետեւանքները կարենալ կասեցնելու համար, թումբ կանգնեցուցած պէտք է ըլլանք (ըլ-
լայինք) մշակութասպանութեան առջեւ, մեր մէջ մեռցնելով... Զարդմանոսը… Այս ընելու համար ոչ երեսփոխանի, ոչ ծերակուտականի, ոչ նախագահներու կարիք կայ, (կարիք կար): Գէթ ենթադրաբար: Այս ընելու համար ոչ բարեկամի ոչ թշնամիի կարիք կայ (կարիք կար): «Այո, հայերէնով ոչ միայն Հայը կը նմանի Հայուն, այլեւ Հայքը՝ Հայքի»… Այս կ՚ընե՞նք, ո՞վ կ՚արգիլէ, արգիլող թշնամի չկայ, այդ թշնամին եթէ կայ, ան մեր մէջ է, հեռուն պէտք չէ փնտռել: Մեր քաղքենիի հոգիին մէջ ծուարած Զարդմանոսը պէտք է սպաննել: Հայրենահանման հետեւանքով այսօր ընթացքի մէջ է դանդաղ եւ դադար չունեցող ցեղասպանութիւնը, «հայախօս»ներու թիւը աստիճանական նուազում կը կրէ: Արդէն, «սփիւռք(ներ)ի մէջ հայերէնը կենդանի լեզու ըլլալէ կը հեռանայ, շրջապատի ուղղակի-անուղղակի պարտադրանքով: Կը պատկերացնե՞նք յիսուն տարի ետք ստացուելիքը: Ինչպէ՞ս Հայը պիտի նմանի Հայուն, երբ մին պիտի խօսի
«Հայկական...
(Þ³ñ. ¿ç I-Ç)
հովութեան պահպանումը որեւէ երկրի իրաւունքն ու պարտաւորութիւնն է… Իսկ եթէ այս սուրիական հալածիչը Սուրիոյ պետութեան սահմանին ապահովութիւնը պահպանելու համար երկինքը կը գտնուէ՞ր: Ըսենք, որ սխալմամբ անցած կամ չէ անցած սահմանը: Չէ՞ որ մեր օդանաւն ալ Սուրիոյ հետ սահմանի ապահովութեան հսկելու ատեն պատահմամբ հատած է սահմանը: Սակայն խորքին մէջ կայ այլ իրականութիւն մը: Թուրքիան, Իսրայէլի նման, ազգային պաշտպանութիւն ունեցող ամէնէն հզօր պետութիւններէն է: ժիհատական խումբեր, իսլամական խմբաւորումները հանգիստ կերպով կը հատեն սահմանը: Այս վիճակը ոչ միայն Սուրիոյ քաղաքացիներուն, այլ նաեւ Թուրքիոյ քաղաքացի-
չինարէն, միւսը անգլերէն, երրորդը զուլուերէն… Հասարակաց ոգեկանութիւն ինչպէ՞ս պիտի ստեղծուի: Այդ ծիածանային լեզուներով Հայքը Հայք կ’ըլլա՞յ: Առանց յաջողած հայեցի կրթութեան ի՞նչ պիտի ժառանգենք, անոր վրայ կարենալ կառուցելու համար ինչ որ սովորաբար կը կոչենք «Հայ Դատ», երբ հետզհետէ Հայը պիտի դադրի նմանելէ Հայու, նոյնիսկ եթէ դեռ շարունակենք թութակաբար կրկնել «ծագումով հայ» ըլլալու տխրութիւնը: Ամէն օր խաղացուող tragi-comedie մը, որուն բեմը հայաշխարհն է: Հարիւրամեակ պիտի նշենք: Առանց լեզուամշակութային զանգուածային վերականգնումի, ինչպէս պիտի հասնինք յառաջիկայ քսան կամ յիսուն տարիներու ամեակները: Ո՞ր գիտակից եւ ինքնութիւն պահած ժողովուրդով պիտի շարունակենք իրաւունքի վերականգնում հետապնդել: Այս հարցումը պէտք է ուղղել բոլոր ղեկավարութիւններուն եւ խորհրդաժողովներուն, պա-
հանջելով որ իրենց պատասխանները եւ նախաձեռնութիւնները յստակացնեն: Առանց լեզուամշակութային իրաւ քաղականութեան, որ հարազատօրէն ազգային քաղաքականութիւն է, եւ անոր յաջողութեան, դեռ ժամանակ մըն ալ տեղքայլ պիտի ընենք, եւ մագաղաթը փոխարինենք մարմարով (լսե՛լ Օշականը): Ոգեկոչման կրկնութի՞ւն, թէ՞ ազգային իրաւութեամբ պայքար, որպէսզի պատմութենէն բխող մեծ հարցականը լսուի. «Ի՞նչ կը դառնայ Հայքը, եթէ այստեղ հայերէն չխօսին: Նախ երկիրը Հայք չի կոչուիր»: Իսկ ինչպէ՞ս պիտի կոչուի ժողովուրդը: Նման վերաբերում թող հերետիկոսութիւն չհամարւի բոլոր անոնց կողմէ որոնք տեղատուութիւնները կը տնտեսեն, վասն փառքի փշրանքներու: Հեռանկարը կ’ապրի երբ իրաւ եւ յստակ բովանդակութիւն ունի: Խօսքը կը վերաբերի ազգային հեռանկարի, անկախաբար այլ մտմտուքներէ:
ներուն անվտանգութեան սպառնալիք կը հանդիսանայ: Տակաւին օրեր առաջ մեր ապահովական ուժերը արաբերէն երգեր երգողներու հաւաքի մը ընթացքին բռնութիւն գործադրած էին եւ ցրուած` հաւաքուածները: Սակայն զինեալ խմբաւորումները շատ դիւրին կերպով կը հատեն սահմանը եւ յարձակում կը գործեն Քեսապի վրայ: Ապահովութեան ուժերու պարտականութիւնը ոտքէն մինչեւ գլուխ զինուած «ահաբեկիչները» բռնելը չէ՞: Ներեցէք, այս ժիհատականները «անկախութեան մարտիկներ են», չէ՞: Թուրքիոյ Հանրապետութիւնը շատ արագ կերպով պէտք է փոխէ Սուրիոյ ներքաղաքական պատերազմին նկատմամբ իր քաղաքականութիւնը, քանի որ ան ատոր համար բարոյապէս պատասխանատըւութիւն կը կրէ: Այն, ինչ որ տեղի ունեցած է մինչեւ հիմա, Սուրիոյ տե-
սանկիւնէն պատերազմի պատճառ դառնալ է, սակայն Սուրիան ի զօրու չէ ատոր դէմ պայքարելու: Ներքաղաքական պատերազմի համար պէտք է յայտարարել անկողմնակալութեան մասին եւ դադրեցնել ապըստամբներուն տեղի ու անտեղի օգնութիւն ցուցաբերելը: Միեւնոյն ատեն, քանի դեռ «նոր օսմանականութիւն» կը խաղան, ուրեմն Թուրքիան այլ բարոյական պատասխանատուութիւն ալ ունի: Հոն բնակող մեր հայրենակիցները` հայ, ասորի, քիւրտ, թուրքմեն, ալեւի, պէտք է պաշտպանենք առանց խըտրականութեան: Անոնց ոչ միայն ապաստան, այլ նաեւ դարձեալ քաղաքացի դառնալու կարելիութիւն տանք, եթէ այդ մէկը ընելու փափաք ունին: Ասիկա միեւնոյն ատեն 1915ի ողբերգութեան համար մասամբ ներում հայցել կը նշանակէ:
ՅԱԿՈԲ ՊԱԼԵԱՆ
ARMENIA
IV
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 24 ²åñÇÉ 2014
гñó³½ñáÛóÝ»ñ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչ՝ Հրանդ Մարգարեան
«ժողովուրդը պէտք է տեսնէ, որ սկսւում է մի գործընթաց, որը դրական ուղղութեամբ է գնում»
Ա
րդյո՞ք, այն ինչ տեղի է ունեցել Քեսաբում եւ Լաթաքիայում, ավելի շատ եւ ավելի շուտ պայմանավորված է նրա դիրքով, ռազ մավարական նշանակությամբ եւ ոչ թե այլ խնդիրներով, ա սենք Հայաստանում դոմինատ է այն տեսակետը, որ սա Թուրքիայի հակահայ քաղաքականության հետեւանքով է տեղի ունեցալ: -- Ինչ որ Թուրքիայի մասին ասում են, ես կողմնակից եմ եւ մենք պետք է այդ ուղղությամբ իսկապես հիմնավորված աշխատանք տանենք: Բայց ինձ թվում է, որ Քեսաբը եղել է Հյուսիսային շրջանի համեմատաբար խաղաղ վիճակի մեջ գըտնվող Սիրիայի դարպասը: Այդ դարպասի հետ ինչպես են վարվել, նաեւ փորձել են էթնիկական զտումի ենթարկել շրջանը: Ճիշտ դրա համար, մենք երկու բանում պետք է պահանջատեր լինենք` մեկ պահանջատեր պետք է լինենք աշխարհով մեկ Թուրքիայից, որ ապահովի սահմանի անվտանգությունը, եւ հետ կանչի զորքերը, պահանջատեր պետք է լինենք Սիրիայի պետությունից, որովհետեւ Սիրիայի պետությունը իր քաղաքացիների անվտանգության պատասախանատուն է: Պետք է ակնկալել Քեսաբի ազատագրումը Սիրիայի իշխանությունից: Եվ անիմաստ է այս հարցով այլ ակնկալիք ունենալ քեսաբցիներից, կամ փորձել հերոսի կեցվածք ընդունել: Քեսաբի հարցը այնպիսի հարց էր, որ ունեցավ մեծ միջազգային արձագանք:
-- Միջազգային արձագանքը ինչ ազդեցություն ունեցավ: -- Միաջազգային մեծ արձագանքը կարող է պատճառ դառնալ, որ շահագրգռված կողմը, որն այս անգամ կարծեմ Սիրիայի պետությունն է, ցանկանա, որ հայկական գործոնը անընդհատ դերակատար մնա այդ հակադրության մեջ, որովհետեւ իրենք տեսան, որ երբ հարվածեցին Քեսաբին, իբրեւ զուտ հայկական տարածքի, այն ունեցավ մեծ միջազգային արձագանք: Ինչ-որ անցած մեկ ու կես տարվա ընթացքում, ոչ մի շրջանի ավերածությունն ու անմարդաբնակ դառնալը չէր ունեցել: Ուրեմն կա շահագրգռված կողմ մեզ ներքաշելու մի կռվի մեջ, որը մեր կռիվը չի: Մենք պետք է կարողանանք սա հասկանալ: Եվ պետք է հասկանանք, որ մի գործ, որ պետք է անի սիրիական պետությունը, պետք է անի ինքը: Սիրիական պետությունը պետք է ազատագրի թե Քեսաբը, եւ թե ապահովի քեսաբցիների ժամանակավոր կեցու-
Ապրիլ 7ին §Երկիր Մեդիա¦ հեռուստաընկերութեան §Երկրի հարցը¦ հաղորդաշարի հիւր Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեանի հարցա½րոյցի Բ. եւ վերջին մաս:
թյունը եւ հոգսերի բավարարումը: Մենք կողքից կոգնենք քեսաբցիներին, մենք կօգնենք, որ այդ ժամանակավոր կեցությունը ավելի հեշտ լինի, ավելի դիւրին լինի, ավելի տանելի լինի, ավելի մարդկային լինի: Այո, կանենք դա: Բայց մենք պետք է ակնկալիք ունենանք սիրիական պետությունից, որ հայության համար անվտանգության երաշխիք ստեղծի:
-- Այսինք, հայկական գործոնը բուն իրադարձության ժամանակ չուներ կամ այնքան էլ կարեւորություն չուներ, որքան իրադարձություններից հետո այս ամբողջ տեղեկատվական շրջապտույտի մեջ: -- Այո, դա է իրականությունը, բոլորը շահագրգռված են այդ գործոնը օգտագործել: Մենք պետք է այդ գործոնը ակտիվ պահենք, Թուրքիայի վրա ճընշում գործադրենք , որ զորքերը հետ քաշի Քեսաբից, որ սահմանը ապահովի: Այդ գործոնը պետք է մնա ակտիվ եւ լինի դերակատար: Սակայն պետք է զգուշանանք, որ այդ գործոնը չծառայի այլ նպատակի: Մեր հիմնական նպատակը` Քեսաբըն է, Քեսաբի վերականգնումը եւ ժողովրդի վերադարձը Քեսաբ:
-- Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս ողջ միջազգային արձագանքին.Պաշտոնական հատարարություններ պաշտոնական Վաշինգտոնից, պաշտոնական Մոսկվայից եւ այլ տեղերից: -- Դա հայկական գործոնի դերակատարության արդյունքն է՝ մեր ուժի ցուցադրումը: Դա վկայում է այն փաստի մասին, որ հայությունը կարողանում է ստեղծել միջազգային մթնոլորտ` քարոզչական, տեղեկատվական մթնոլորտ, որն անշուշտ դրական է: Բայց անպայման չի, որ ցանկացած ակտիվություն, այլոց ակտիվություն` ի նպաստ հայ ժողովրդի է: Մենք պետք է կարողանանք այս մթնոլորտը օգտագործել, հիմնական հարցը լուծելու` Թուրքիայի վրա ճնշում բանեցնելու, որ դադարեցնի օժանդաությունը ու հետ քաշի զորքը եւ սահմանի վրա ապահովության երաշխիք ստեղծի: Որպեսզի հնարավոր լինի Քեսաբը վերականգնել եւ քեսաբցիներին վերադարձնել իրենց բնօրրանը:
-- Ինչպես եք վերաբերվում միջազգայի մամուլի արձա գանքներն` հաճախ լինում են չճշտված տեղեկատվություն, ապատեղեկատվություն: -- Ապատեղեկատվությունը
երկու պատճառ ունի` նախ անտեղյակությունը, սակայն ապատեղեկատվության մեջ մեկ բաժին կա, որ կազմակերպված է /նկարների ցուցադրում, բռնաբարված աղջիկներ, եռագույն հագած զինյալներ որ գնում են Քեսաբն ազատագրելու/, սա էլ մյուս պատճառն է, երբ իրենք ուզում են հայկական գործոնը առճակատման կողմ ցույց տալ այս պայքարում, սրանով իրենք այլ նպատակ պետք է հաջողեցնեն: Այստեղ է, որ մենք իրենց ջրաղացին ջուր չպետք է լցնենք:
-- Իսկ Հայաստանի արձագանքը, լինի դա պետական մակարդակով` կառավարա կան, խորհրդարանական եւ կամ հանրային: -- Կարծում եմ դրական է եւ բնական: Ճիշտ է, այստեղ էլ կար որոշ անտեղյակություն, որ պատճառ դարձավ քայլերի, որոնք եթե չարվեին եւ կամ չունենանային հրապարակային արձագանք ավելի ճիշտ կլիներ, բայց ընդհանուր առմամբ միտումը եղել է դրական, եղել է ազգային, եւ համապատասխան:
-- Հայաստանում նաեւ կոչեր հնչեցին, հավաքվել, զինվորագրվել, գնալ, պայքարել, կռվել: -- Դա գալիս է նրանից, որ մարդիկ չգիտենք ինչի մասին են խոսում: Բայց մոտեցումն ազնիվ է, ուզում են մի բան արած լինել, բայց չիմանալով մի քիչ ավելին են ցանկանում, քան կարելի է: Սա միջպետական պատերազմ է միջերկրական ծովի ափին: Գնալ դրան մասնակցել, կարծում եմ, որ մի քիչ երեւակայությունից էլ դուրս է: Թեեւ միտումը կարծում եմ ազնիվ է: -- Ինչ է Քեսաբը ոչ միայն սիրիահայության, քեսաբահայության, այլ ընդհանրապես հայության համար, որն է նրա կարեւոր առանձնահատկությունը: -- Կիլիկիայի թագավորությունից հետո երկու հայաբընակ օջախներ էին մնացել` Քեսաբը եւ Մուսա լեռը: Այս առումով խորհրդանշական էին, լինելով սիրիական հող , միաժամանակ մեզ համար հարազատ հայրենի հող էին: Նրանց պատմությունը այնքան հին է, այնքան է հետ գնում, որ մի քիչ դըժվար է զանազանել կամ նույնացնել այլ տարածքների, Սփյուռքի այլ գաղթօջախների հետ: Նրանք ինչ որ առումով հայկական էին: Երկար դարերի ընթացքում մշակույթ է կերտվել, սերունդներ դաստիարակվել, նրանք մարդուժով մատակարարել են Սփյուռքի շատ ու շատ
օջախներ, շատ ու շատ հաստատություններ: Քեսաբցիների գործոնը հայակական իրականության մեջ աննկատ գործոն չի, մեծ գործոն է: Վեհափառ ենք ունեցել, գիտնականներ, մարդուժ, որ մեր, հայ ժողովրդի կապիտալին են մաս կազմում, բավական մեծ տոկոս են կազմում:
-- Դուք անցյալ ժամանակով եք արդեն խոսում: -- Անցյալը Մուսա Լեռին էր վերաբերում, որովհետեւ այնտեղ հիմա մի քանի հայ ընտանիք կա: Բուն մուսալեռցիք տեղափոխվել են Լիբանանի Այնճար գյուղ:
-- Որն է ելքը Քեսաբին այս վիճակից դուրս բերելու: -- Առաջին հերթին պետք է կարելի դարձնել քեսաբցիների ժամանակավոր կեցությունը Քեսաբի մոտ` Լաթաքիայում: Դրա համար համահայկական ուժերը պետք է մոբիլիզացնել: Առանց այդ ժողովրդի Քեսաբի վերականգնումը անիմաստ է: Սա առաջին ամենակարեւոր հարցն է: Երկրորդը` քարոզչությամբ, ցուցական աշխատանքով: Պետք է կարողանալ միջազգային ճնշում ապահովել Թուրքիայի վրա: Թուրքիան այս հարցում ունի բանալի դերակատարություն: Երրորդ. մեր հարաբերական աշխատանքով պետք է կարողանանք սիրիական պետությանը ներկայացնել մեր ակնկալիքները` որ սահմանը ապահով լինի, Քեսաբն ազատագրված, եւ ժողովուրդն իր հետագա կեցությունը պետք է կարելի դարձնի Քեսաբում: -- Ձեր թվարկած երեք ուղղություններով, ներկա վիճակում ինչ մակարդակի, արդյունավետության աշխատանք է կատարվել: -- Միջազգային առումով, կատարվել է մեծ աշխատանք եւ պետք է շարունակվի ցուցական եւ քարոզչական առումով: Քեսաբի ժամանակավոր կեցության առումով, կարծում եմ, որ անմիջական անհրաժեշտն արված է: Բայց եթե այդ ժամա-
նակն ավելի երկարի, լուրջ աշխատանք է պետք տանել: Իսկ սիրիական պետության ուղղությամբ, կարծում եմ մենք ճանապարհի սկզբում ենք:
-- Հաշվի առնելով այն իրողություններին, որ Հայաստանում այսօր կատարվում են, չենք կարող չանդրադառնալ: Վերջին իրադարձությունները` վարչապետի հրաժարական, խորհրդակցություններ, նոր կառավարության ձեւավորում: ՀՅԴ-ն այս ամենին ինչպես է վերաբերվում, ինչ մասնակցություն ունի, եւ ինչ է տեսնում: -- Չեմ ուզում խորանալ այս թեմայի մեջ, բայց ուզում եմ ասել՝ հայկական իրականության մեջ, վերջին շրջանում, տիրում էր համատարած հուսահատական մթնոլորտ: Լավ կյանքի հանդեպ ունեցած հույսը կարծես վերացել է երկրում: Մարդիկ մտածում են արտագաղթի եւ ծայրահեղ քայլերի մասին: Վարչապետի ուշացած հրաժարականը տալիս է հնարավորություն, ժողովրդի համար հույսի նշույլ ստեղծել: Մենք կարող ենք թունելի վերջում մի լույս ցույց տալ: Եթե կարողանանք, որ այս մասը գործի` նոր վարչապետ, նոր կառավարություն, կառավարության նոր ծրագիր ` կկարողանանք լավ լուծումների հանգել: Ոչ թե միայն մարդը փոխենք, այլ փոխենք նաեւ քաղաքականությունը, փոխենք մոտեցումը եւ կարողանանք այդ հույսը ներշնչել մեր ժողովրդին: Ես կարծում եմ կուտակայինի հարցով Սահմանադրական Դատարանի որոշումը, վարչապետի ուշացած հրաժարականը կարող են դառնալ այդ հույսը եւ այս մասում է պետք գործը չփչացնել, ամրապնդել այդ հույսը: ժողովուրդը պետք է տեսնի, որ սկսվում է մի գործընթաց, որը դրական ուղղությամբ է գնում: Շատերը կարող են ինձ երեւակայող համարել, մտածել, որ նման հույս ունենալը լավ բանի մասին չի խոսում: Ես այդպես չեմ մտածում` այն ինչ տեղի է ունենում, ինչ կա այս երկրում կուտակված, այնքան մեծ է, որ պետք է սթափեցնի երկրի իշխանություններին եւ պատճառ դառնա լուրջ վերանայումների:
Ð᷻ѳݷÇëï
ÎÇñ³ÏÇ, 27 ²åñÇÉÇÝ, Û³õ³ñï ê.ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ ê.¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ ³ÙáõëÝáÛÝ »õ Ñûñª
àÕµ. ïáùÃ. ¶¾à𶠶²ð²Ø²Üàôκ²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ². ï³ñ»ÉÇóÇÝ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ²ÛñÇݪ ÈáõëÇ ¶³ñ³Ù³ÝáõÏ»³Ý ¼³õ³ÏÝ»Áª ²Ý³ÑÇï, ê»ñËÇû »õ ܳóÉdz