²ÏݳñÏ §²½¹³Ï¦Ç
ÚÇßáõÙ »Ù »õ å³Ñ³ÝçáõÙ
äáõ¿Ýáë ²Ûñ¿ë, ²ñųÝÃÇÝ - 83ñ¹ ï³ñÇ - ÂÇõ 13.546 - 26 ÚáõÝÇë 2014 - лé. (54 11) 4775 7595
§Ð³ÛÏ³Ï³Ý åݹáõÙÝ»ñáõݦ ¹¿Ùª
թ
թուրքիոյ Արտաքին գործոց Նախարարութեան աշխատանքի մասին
ուրքիոյ Արտաքին գործոց նախարար Ահմետ Տաւութօղլու Խորհըրդարանին մէջ պատասխանած է, Պոլսոյ անկախ երեսփոխան Իհսան Պարութճուի գրաւոր հարցումին, որ կը վերաբերէր 1915ի «դէպքերու հայկական պնդումներուն» դէմ նախապատրաստական աշխատանքին: Տաւութօղլու դիտել տուած է, թէ «1915ի դէպքերու» կապակցութեամբ՝ շարունակ անհրաժեշտ տեղեկութիւններ կը փոխանցուին նախարարութեան պաշտօնեաներուն, ինչպէս եւ այլ մարմիններու շահագրգիռ անդամներու: Այս տեղեկութիւնները կը տրուին արտաքին գործոց նախարարութեան շըրջագծէն ներս գործող Դիւանագիտական Ակադեմիայի միջնորդութեամբ: Նախարարութիւնը մօտէն կը հետեւի նաեւ «Պետական Յանձնախումբի» գործունէութեան, որ հայաստանի հանրապետութեան նա-
խագահ Սերժ Սարգսեանի նախագահութեան տակ հիմնուած էր 2011ին եւ կը գործէ հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումը ամենուրեք տարածելու նպատակով: Տաւութօղլու անգամ մը եւս շեշտեց, թէ այս նպատակով պէտք կայ ռազմավարութեան մը, որ Դիւանագիտական շըրջագծէն մինչեւ իրաւական շրջագիծ, ժողովրդական դիւանագիտութենէն մինչեւ ակադեմական դիւանագիտութիւն, թրքական սփիւռքն ալ ներառեալ, պիտի գործադրուի ներդաշնակ ու համընթաց աշխատանքով: Տաւութօղլու յիշեցուց որ զանազան երկիրներու Խորհրդարաններուն կողմէ ընդունուած ցեղասպանութեան բանաձեւերը պարտաւորիչ հանգամանք չունին թուրքիոյ համար, այնուհանդերձ՝ նախարարութիւնը ամէն աշխատանք կը տանի այս ճանաչումները կանխարգիլելու համար: Նախարարը
յիշեցուց նաեւ, որ վարչապետ Էրտողանի կողմէ 23 Ապրիլին արտասանուած ցաւակցական պատգամն ալ նոյն ռազմավարութիւնը կը ցոլացնէ. «Այս պատգամը, փոխանակ պատմութենէն թշնամութիւն ձեռք բերելու, զգացումները իրարու հետ բաժնելու եւ մարդասիրական կեցուածք ցուցաբերելու վրայ ուշադրութիւն կը հրաւիրէր եւ կը ցոլացնէր ուրիշին տառապանքը մորթին վրայ ըզգալու հրամայականը»: Այնուհանդերձ, վարչապետ Էրտողան նոյն պատգամին մէջ վերանորոգած էր պատմաբաններու հասարակաց յանձնախումբ մը կազմելու թուրքիոյ առաջարկը: Տաւութօղլու վերջը ըսաւ, որ «1915ի պատահարներուն» մասին ամբողջ աշխարհի կողմէ ընդունուած տեսութիւն մը չկայ եւ միջազգային ոչ մէկ դատարան մինչեւ այսօր 1915ը որակած է ցեղասպանութիւն:
Èǵ³Ý³Ý
Ազգային եւ ժողովրդային թաղում` մտաւորական Պօղոս Սնապեանի
Յունիս 21ին, կէսօրէ առաջ ժամը 11.15ին, բազմավաստակ գրականագէտ, գրաքննադատ, կրթական գործիչ եւ մտաւորական Պօղոս Սնապեանի դագաղը «Շաղզոյեան» կեդրոնին առջեւէն ուսամբաձ փոխադրուեցաւ Նորաշէնի Սրբոց Վարդանանց եկեղեցի, ուր կատարւեցաւ հանգուցեալ գրականագէտին ազգային յուղարկաւորութիւնը` նախագահութեամբ Լիբանանի հայոց թեմի Առաջնորդ Շահէ եպս. Փանոսեանի: Առաջնորդ սրբազանը վեր առաւ Պօղոս Սնապեանի ազգային եւ մտաւորական արժանիքներն ու ներկայացուց անոր կենսագրականը: Ապա Ազգային Առաջնորդարանի «Երջօ ՍամուէլեանԵռագոյն» սրահին մէջ յանուն հ.Յ.Դ. Լիբանանի կեդրոնական վարչութեան եւ հ.Յ.Դ. Բիւրոյի դամբանական խօսքեր արտասանեցին Տիգրան Ճինպաշեան
եւ Մկրտիչ Մկրտիչեան: Ցաւակցութիւններէն անմիջապէս ետք վաստակաշատ մտաւորականին մարմինը փոխադըրւեցաւ Այնճար հայաւան, ուր կատարուեցաւ Ազգային եւ ժողովրդային թաղում: Խօսքեր առին Վարուժան արք. հերկելեան եւ Յակոբ Այնթապլեան
(վերջինս` հ.Յ.Դ. «Կարմիր լեռ» կոմիտէին անունով), որ յետմահու Պօղոս Սնապեանը պարգեւատրեց Այնճարի շքանշանով: հետագային աւելի մանրամասն կ՛անդրադառնանք Պօղոս Սնապեանի Ազգային թաղման ընթացքին արտասանուած դամբանական խօսքերուն:
հ
Լուսարձակներ` հայաստանի հանրապետութիւնՆախիջեւան սահմանին վրայ
այ-ազրպէյճանական շփման գիծերուն վրայ արձանագըրւող զարգացումները բնականաբար չեն վրիպիր տարբեր կեդրոններու ուշադրութենէն: Ամէնէն սուր կերպով ուշադրութեան կեդրոն յայտնուած իրողութիւնը այն է, որ դիպաշարը հրադադարի հերթական խախտումներով յատկանշուած եւ սովորական երեւոյթի վերածուած ազրպէյճանական ոտնձըգութիւններուն մասին չէ: թէ՛ Նախիջեւանի ուղղութեամբ եւ թէ՛ Տաւուշի ուղղութեամբ արձանագրուած դէպքերը կը խօսին արդէն ոչ միայն արցախա-ազրպէյճանական, այլ նաեւ հայ-ազրպէյճանական (հայաստանի հանրապետութիւն-Ազրպէյճան սահմանային գօտիներու վրայ) արձանագրուած զարգացումներուն մասին: Արագ կարգով, քանի մը լրատուութիւն եւ ապա որոշ հետեւութիւններ: Ուրբաթ օր հայ-ազրպէյճանական սահմանագօտիի հարաւարեւմտեան ուղղութեամբ տեղակայուած զօրամասերէն մէկուն պահպանութեան տեղամասի մարտական յենակէտին մէջ մահացու հրազէնային հարուած ստացած է ժամկէտային զինւոր մը: 5 Յունիսին հայաստան-Նախիջեւան սահմանի Արարատի հատուածին մէջ ազրպէյճանցի արձակազէններու կրակոցէն սպաննուած էին երկու պայմանագրային զինուորական ծառայողներ: հայաստանի հանրապետութեան պաշտպանութեան նախարար Սէյրան Օհանեան ուրբաթ օր այցելեց հայաստանի հարաւարեւմտեան սահմանագօտիին վրայ տեղակայուած զօրամիաւորումներուն: Պաշտպանութեան նախարարութեան տեղեկատուութեան եւ հասարակութեան հետ կապերու վարչութիւնը տարածած հաղորդագրութեան մէջ կը փոխանցէ, որ պաշտպանութեան նախարարը այցելած է մարտական յենակէտեր, հետեւած է դիրքերու մարտավարական բնագիծի ճարտարապետական բարելաւման եւ յենակէտերու կահաւորման աշխատանքներուն, ծանօթացած է մարտական հերթապահութեան իրականացման առանձնայատկութիւններուն: Դէպքերուն բնոյթն ու պատահարի մանրամասնութիւնները իմանալու համար պէտք է սպասել պաշտօնական լրահոսին: Եւ իրօք այս մէկը այն ոլորտն է, որ ենթադրութիւններու վրայ հիմնուած վերլուծումներն ու մեկնաբանութիւնները պէտք է զիջին առարկայական տեղեկութիւն հաղորդելու սկզբունքին, որ մեզի նման կիսապատերազմական իրավիճակի մէջ գտնըւող երկրի համար իբրեւ աղբիւր պէտք է նկատի ունենայ զինւորական համապատասխան գերատեսչութիւններու մամլոյ ծառայութիւններու հաղորդածները: Բայց անկախ դէպքերու բնոյթէն, յենակէտերու կարգավիճակին վերաբերող մանրամասնութիւններէն, նախայարձակման կամ համարժէք պատասխաններու արդիւնքներէն, կ՛արժէ քանի մը դիտարկում կատարել. արձանագրուող դէպքերու միջավայրերուն եւ զինուորական ճակատներու բռնկման հարաւարեւմտեան զգալի բաժինները յայտնապէս կը խօսին հայաստանի հանրապետութիւն-Նախիջեւան շփման գիծերուն մասին: Դէպքերու շարժառիթներուն, ռազմագիտական ակնոցով կատարուող դիտարկումներուն որոշ հետեւութիւններ կատարելը կը պահանջէ մասնագիտական մօտեցում: Եւ առանց տիրապետելու իրավիճակի մանրամասնութիւններուն, այս զարգացումներուն մասին եզրայանգումներ կատարելը լրագրական առումով ճիշդ պիտի չըլլար: Տեղեկատուականի պարագային սակայն փաստերու վրայ հիմնուելով որոշ խորհրդածութիւն ընելը կրնայ օգտակար ըլլալ: Նախիջեւանի ուղղութեամբ արձանագրուած զարգացումներուն օրերուն հայկական կողմէն կային հերքումներ. ազրպէյճանականը համեմատաբար զուսպ էր եւ կը պահէր լռութիւն: Աշխուժը ռուսականն էր, որ կը խօսէր հայկական ուժերու առաւելութեան, այդ ուղղութեամբ յենակէտ գրաւելու եւ Նախիջեւանի մէջ ազրպէյճանական գիւղի բնակչութեան տարհանումի մասին: Առ այժմ աւելի հետեւութիւն ընելը կը թուի, որ նպատակայարմարութիւն չ՛ապահովեր: հայկական կողմէն կայ որոշակի զսպուածութիւն այս մասին բարձրաձայնումներ կատարելու: Նախիջեւանի աշխարհագրութիւնը նկատի ունենալով կան վերլուծութիւններ, որոնք կը նշեն հարցին արտակարգ տարողութիւնը` ընդգծելու համար, որ եղածը ռուս-թրքական քաղաքական պարանաձգութեան մէջ տեղաւորուող ուղերձներու փոխանակում է:
(Þ³ñ.Á ¿ç II)
ARMENIA
II
Âáõñùdz
êáõñdz
Ո
հալէպ՝ աշխարհի ամենավտանգաւոր քաղաքը
ՒԱՇԻՆԿթԸՆ.- Ամերիկեան «Լայվ Ուայըր» հիմնարկը կազմած է աշխարհի ամենավտանգաւոր քաղաքներու ցանկը՝ նկատի առնելով այդ քաղաքներուն մէջ կատարւած սպանութիւնները։ Տասնեակի առաջատարն է Սուրիոյ տնտեսական մայրաքաղաք հալէպը, ուր երկու տարիէ ի վեր կառավարական ուժերուն եւ ապստամբներուն միջեւ բախումներ տեղի կ՛ունենան։ Բախումներու եւ ռմբակոծումներու հետեւանքով, բացի մարդկային հազարաւոր կորուստներէն՝ քաղաքը ահռելի նիւթական վնասներ կրած է ու կը շարունակէ կրել մինչեւ այսօր։ հալէպին կը յաջորդէ հոնտուրասի Սան Փետրօ Սուլա քաղաքը, որ աշխարհի մէջ սպանութիւններու մայրաքաղաքը կը նկատուի։ Անցած տարի այդ քաղաքին մէջ սպաննուած էին աւելի քան 1400 անձեր։ Երրորդն է Վենեզուելլայի մայրաքաղաք Քարաքասը, չորրորդը՝ հարաւային Ափրիկէի Քէյփթաունը, 5րդը՝ Աֆղանիստանի Քապուլը, 6րդը՝ Մեքսիքայի Աքափուլքօն, 7րդը՝ Սոմալիոյ Մոկատիշուն, 8րդը՝ Փաքիստանի Քարաչին, 9րդը՝ Պրազիլի Մասէօն եւ 10րդը՝ Նիւ Ճըրզիի Քեմտըն քաղաքը։
Յոյն Ուղղափառ Եկեղեցին կ՛օժանդակէ քեսապահայերուն
Ե
ՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».– Յոյն ուղղափառ եկեղեցւոյ երիտասարդութիւնը 20 Յունիսին Քեսապի հայ կաթողիկէ եկեղեցւոյ մէջ բոլոր ընտանիքներուն օգնութեան ծրարներ բաժնած է: Այս մասին տեղեկացուցած է Քեսապի կաթողիկէ եկեղեցւոյ հովիւ Նարեկ վրդ. Լուիսեանը: Օժանդակութեան ծրարներուն մէջ կան անհրաժեշտ տարբեր պարագաներ, խոհանոցային իրեր: Զանոնք ստանալու համար անհրաժեշտ են ընտանեկան կամ անձնական փաստաթուղթեր: Վարդապետը խորին շնորհակալութիւն յայտնած է յոյն ուղղափառ եկեղեցւոյ եւ բարի վերադարձ մաղթած է քեսապահայութեան: Նախապէս Սուրիոյ ուժանիւթի նախարարը յայտարարած էր, որ Քեսապի մէջ ելեկտրականութեան ցանցերը պիտի վերահաստատուին, եւ բնակիչները ելեկտրականութիւն պիտի ունենան շուտով։ Քեսապի քաղաքապետ Վազգէն Չափարեան յայտարարած է, որ Քեսապի 250 գաղթած ընտանիքները արդէն վերադարձած են քաղաք, իսկ միւսները կը սպասեն հիմնական ծառայութիւններու վերականգնուելուն, որպէսզի վերադառնան իրենց հայրենի տունը:
üñ³Ýë³
Յ
Էրտողանի դէմ բողոքի ցոյց Լիոնի մէջ
ունիս 21ին, 1000 ցուցարարներ, որոնց շարքին ալեւի թուրքեր, հայեր եւ քիւրտեր բողոքի ցոյց կատարեցին թուրքիոյ վարչապետ Էրտողանի դէմ, որ յատուկ այցելութիւններ սկսած է Եւրոպայի թրքական գաղութներուն, ամրապնդելու համար նախագահական ընտրութիւններու իր թեկնածութեան աջակցողներու շարքերը։ Ցուցարարները բարձրացուցած էին պաստառներ, որոնց վրայ գրուած էին «թուրքիոյ բռնապետ հեռացիր», «հաւասարութիւն եւ ազատութիւն բոլորին», «Ազատութիւն հայ ժողովուրդին»... Նշենք, որ թուրքիոյ 75 միլիոն բնակչութեան 15 միլիոնը կը կազմեն թուրք ալեւիները, որոնք տասնամեակներէ ի վեր ճնշուած են եւ շատ մը իրաւունքներէ զրկուած։
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 26 ÚáõÝÇë 2014
ÎþÁݹáõÝÇ Ãáõñù »ñ»ë÷áË³Ý ÙÁ
թ
«Իրաքի եւ Սուրիոյ ահաբեկիչներուն եկամուտի աղբիւրը թուրքիան է»
րքական «թարաֆ» օրաթերթի կայքը կը հաղորդէ, որ թուրքիոյ ընդդիմադիր հանրապետական ժողովուրդի կուսակցութեան` Ալեքսանտրէթի նահանգէն ընտրուած երեսփոխան Մեհմէթ Ալի Էտիպօղլու յայտնած է, որ թուրքիոյ Ալեքսանտրէթ, Այնթապ, Ուրֆա եւ Քիլիս շրջաններու սահմանակից գաղտնի ճամբաներով Իրաքի շրջանները գրաւած զինեալները իրենց վերահսկողութեան տակ անցած քարիւղն ու քարիւղամթերքը թուրքիոյ կը ծախեն եւ 800 միլիոն տոլար շահ կ՚ապահովեն: «Ատիկա ամբողջ աշխարհը սպառնալիքի տակ պահող ահաբեկչական խմբաւորում է։ Անոնք դիւրութեամբ մարդ կը սպաննեն։ հաւատալով, որ ատկէ ետք դրախտի մէջ պիտի յայտնուին։ Այդպիսի խմբաւորումը ամէն պահու կրնայ
թուրքիոյ վնաս հասցընել», ըսած է երեսփոխանը` կոչ ուղղելով չափազանց զգոյշ ըլլալու: Ան նշած է, որ այդ խմբաւորման անդամները թուրքիոյ մէջ իշխող վարչակարգը իսլամութեան օրէնքներէն դուրս կը նկատեն եւ այն, ինչ որ այսօր տեղի կ՚ունենայ Իրաքի մէջ, կրնայ կրկնուիլ նաեւ թուրքիոյ մէջ: Էտիպօղլու ըսած է, որ խըմբաւորումը իր գրաւած տարածքներէն` Սուրիոյ Ռումայլանէն եւ Իրաքի Մուսուլէն պեղուած քարիւղը թուրքիոյ կը ծախէ: Ալեքսանտրէթի սահմանին մօտ գտնուող գիւղերուն մէջ խողովակաշարեր կը կառուցուին: Նմանատիպ խողովակներ կան նաեւ Քիլիսի, Ուրֆայի եւ Այնթապի մէջ: Քարիւղը թուրքիա արտածելով մեծ գումարներ կ՚ապահովեն: Ընդդիմադիր երեսփոխանը
ուշադրութիւն հրաւիրած է այն հանգամանքին վրայ, որ թուրքիա աչք կը փակէ իր տարածքով Եւրոպայէն, Չեչենիայէն մեծաթիւ զինեալներու` Սուրիա եւ Իրաք մուտքին: Անոնց կ՚օգնեն առնուազն 1.000 թուրքեր: «Ատիկա առանց թրքական գաղտնի սպասարկութեան գիտութեան տեղի չէր կրնար ունենալ», ըսած է Էտիպօղլու: Շուրջ երկու հազար հոր վերահսկող կազմակերպութիւնը օրական 1.500 թոն մաքսանենգուած քարիւղ կը մտցնէ թուրքիա: Ատիկա թուրքիոյ մէջ սպառուող քարիւղին 3,5 առ հարիւրն է: Միւս կողմէ, թուրքիոյ փոխվարչապետ Պիւլէնթ Արընչ բուռն կերպով հերքած է թուրքիոյ աջակցութիւնը՝ ՏԱհԵՇին («Իսլամական պետութիւն Իրաքի եւ Արեւելքի մէջ» խմբաւորում)։
²ñó³Ë
Ազրպէյճանական կողմը կը սաստկացնէ զինադադարի դրութեան խախտումը
Ն
ախորդ շաբաթավերջին հայ-ազրպէյճա նա կան սահմանի հիւ սի սարե ւե լեան հատուածին վրայ կրակոցներ եղած են: հայաստանի հան րապե տու թեան պաշտպանութեան նախարարութեան մամլոյ բանբեր Արծրուն Յովհաննիսեան «Երկիր»ին տեղեկացուցած է, որ հակառակորդին կողմէ կրակոցները եղած են հայաստանի հանրապետութեան Տաւուշի մարզի հայկական դիրքերուն եւ սահմանամերձ բնակավայրերուն վրայ: հայկական կողմի պատասխան կրակոցներէն ետք հակառակորդը ստիպւած եղած է դադրեցնելու կրակը: Ազրպէյճանական լրատւամիջոցները լուրեր տարածած են, որ նշեալ դէպքին պատճառով անոնք 2 զոհ տըւած են: Յատկանշական է, որ գրեթէ նոյն ժամերուն, երբ ազրպէյճանական կողմը կրակոցներ
կ՛արձակէր Տաւուշի մարզի դիրքերուն եւ բնակավայրերուն
Լուսարձակներ... (Þ³ñ. ¿ç I-Ç)
ուղղութեամբ, միաժամանակ ներթափանցման գործողութիւններ կը կազմակերպէր Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետութեան Մարտունի շրջանի 3րդ պաշտպանական շրջանի ուղղութեամբ: Լեռնային Ղարաբաղի մէջ հայկական կողմը ունեցաւ մէկ զոհ:
Չէ բացառուած, որ նախայարձակ կողմին, յենակէտ գրաւողին կամ տարհանուած գիւղերու մասին լրատուութիւնները շարունակուին: Նաեւ, որ` արցախա-ազրպէյճանականէն բացի ընդհանրապէս հայ-ազրպէյճանական շփման գիծերուն վրայ շարունակուին նման մասնակի բախումներ: Պարզը այն է, որ ռուսական լրատուադաշտը մեծ լուսարձակներ բացած է Նախիջեւան-հայաստանի հանրապետութիւն սահմանին վրայ: Մինչ, առնուազն իրեն յատուկ թափով չի լուսաբաներ ազրպէյճանական կողմը արձանագրուող պատահարները: հայկական կողմը այս դէպքերու լուսաբանման համար բացառապէս պէտք է նկատի ունենայ պաշտօնական լրահոսի փոխանցածները: Կանուխ է հաստատելը, որ Նախիջեւանի ուղղութեամբ զարգացումները կրնան ստանալ տարածաշրջանային տարողութիւն:
ARMENIA
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 26 ÚáõÝÇë 2014
III
î»ë³Ï¿ï
гÛÏ³Ï³Ý å³Ñ³Ýç³ïÇñáõÃÇõÝÁ ³ÝóáõݳÛÇÝ Ñ³Ý·ñáõ³ÝÇÝ
Կ
հատուցման օրակարգի հրամայականը
ար ժամանակ երբ Ցեղասպանութեան ճանաչման պայքարի պահանջած հսկայական զոհողութիւնը՝ նիւթական, մարդկային եւ նուիրումի իմաստով, որ միջազգային բեմին վրայ պայմաններու բերումով բացառաբար Սփիւռքինը եղաւ, թերեւս կը մտածուէր որ անիրապաշտ էր հատուցման մասին մտածելը, աւելի եւս երեւակայական հողային հարցի արծարծումը, եւ ուրեմն եթէ թուրքիա քայլ մը առնէր ոճիրը ընդունելու, պետականօրէն իր պատասխանատուութիւնը ճանչնալու, ապա եւ արդէն հայ Դատը իր հանգուցալուծումին հասած կ՚ըլլար: Իննիսունական թուականներուն այս համոզումը աւելի խորացաւ: Մասամբ հայ Դատի ամենաբուռն քսանամեակի յաջորդած «յոգնածութեան», որպէս հետեւանք, շատ աւելի՝ վերանկախացած հայաստանի առաջին կառավարութեան կեցւածքին արդիւնքով, եւ նաեւ միջազգային յարաբերութիւններու նոր հանգրուանի խոստումներու թելադրանքով: Անգարա ոչ միայն ամենադոյզն կերպով չընդառաջեց, այլ՝ Լեւոն Տէր Պետրոսեանէն մինչեւ Ռոպերթ Քոչարեան եւ Սերժ Սարգիսեան կայուն մընացած «առանց նախապայմանի յարաբերութիւններու բնականոնացում» սկզբունքը ամէն առիթի օգտագործեց ժխտողական քաղաքականութիւնը աւելի խորացնելու, աւելի նրբացընելու, աւելի հաստատագրելու համար: Աւելի՛ն, մինչ ազատ ու անկախ հայաստանի իրերայաջորդ իշխանութիւնները ինչինչ պատճառներով ձախողեցան Սումկայթի փոկրոմը Երեւանի արտաքին քաղաքականութեան օրակարգին դնել, տրամաբանական առընչութիւն ստեղծել Ցեղասպանութեան հետ եւ մերկացնել փանթրքականութեան շարունակւող գաղափարախօսութիւնը, թրքական ժխտողականութիւնը՝ յանձինս Ատրպէյճանին, եւ յանուն փանթրքական զօրակցութեան, գտաւ իր դաշնակիցը: Մինչ հայաստան կը ձգտէր
համաշխարհային Դրամատան ծափողջոյններուն արժանանալ, որպէս Կովկասի Վագր, Պաքու իր նաւթատոլարներով կը պատարաստէր դիւանագէտներու ամբողջ բանակ մը, որ ծրագրուած ձեւով Խոջալուն կը ներկայացնէ որպէս «ցեղասպանութիւն», յայտարարութիւններ կը կորզէ հոս ու հոն եւ յուշակոթողներ կը դնէ եւ անոնց բացումը տեղի կ՚ունենայ քրիստոնեայ եկեղեցւոյ Առաջնորդներու օրհնութեամբ... Աւելի՛ն. Ցեղասպանութեան ժխտողականութիւնը կ՚արտայայտուի ոչ միայն սուտով մը, այլ ատրպէյճանական լկտիութիւնը կը հասնի մինչեւ իսկ հայաստանի պատմական գոյութիւնը մերժելու: Այսինքն՝ թրքական, այս պարագային փանթրքական, ժխտողականութիւնը վերջին քսանամեակին ի պատասխան հայկական կողմի հակուածութեան ծովանոյշներու «հաշտութեան» մեղեդիները ունկնդրելու եւ անոնցմով անզգայ կերպով կամաւոր երթալու դէպի մահ՝ աւելի արմատականացուց ժըխտողականութիւնը: Բայց պահանջատիրութիւնը հատուցման օրակարգին անցնելու հրամայականը փանթըրքական ժխտողականութեան հետզհետէ աւելի անհանդուրժողական ըլլալու, ոչ մէկ զիջում կատարելու պատրաստակամութեան փաստին եւ լկտիացման որպէս հակազդեցութիւն պէտք չէ ընկալուի: հատուցման հանգրուանը Ցեղասպանութեան արդարահատոյցի ի խնդիր պայքարի կարելի միակ տրամաբանութեան՝ պահանջատիրութեան արմատականացման հարազատ արտայայտութիւնն է: Ցեղասպանութեան զոհը իր պահանջատիրութեան արմատականացումէն բացի այլընտրանք չունի, անոր համար իմաստ իսկ չունի ներման մասին մտածելը ոչ թէ որովհետեւ հայութեան պարագային այդ մէկը հանգրուաններ այրել է այլ ընդհանրապէս ինչպէս Ողջակիզման փորձառութիւնը ցոյց տուաւ ցեղասպանութիւնները ներման մասին մտածումը անկարելի կը դարձնեն:
Խորքին մէջ տեսական հիմնաւորումներու պէտք չկայ ցոյց տալու համար թէ որքան արդիւնաւէտ է արմատականացման նախանձախնդրութիւնը. եթէ այսօր թրքական հասարակութեան մէջ Ցեղասպանութեան հարցը թապու չէ այլեւս, եթէ այսօր Ցեղասպանութեան արդարահատոյցի գործընթացին մէջ թուրք պատմաբաններու, ցեղասպանագէտներու, մըտածողներու եւ մարդկային իրաւանց պաշտպաններու ներդրումը ամենակարեւոր գործօնին վերածուած է, ապա եւ այդ մէկը արդիւնք է իննիսունական թուականներուն հայ Դատի շարունակուող պայքարին հհՇական իշխանութեան հանգրուանի ստեղծած պահուան մը շփոթէն յետոյ եւ, մանաւանդ, թուրքիոյ մէջ հրանդ Տինքի համարձակութեամբ սկսած հայութեան զօրաշարժին: Եւ եթէ կան տակաւին շուարածներ որոնք «արմատականացում»ը կ՚ընկալեն բռնարարքներու երեւակայութեամբ բաւ է նշել որ թերեւս թուրքիոյ հայութիւնն է որ ամենէն աւելի պահանջատիրութեան արմատականացման փաստը կու տայ. Ցեղասպանութեան մասին խօսիլ եւ գրելուն յաջորդեցին ոչ միայն թուրքիոյ մէջ Ապրիլ 24ը հրապարակային կերպով յիշատակելու նախաձեռնութիւնները այլ նաեւ իսլամացած հայերու բացայայտումը եւ հայկական հողերու մասին անդրադարձները: հատուցման օրակարգը ահաւասիկ արմատականացման այս տրամաբանութեան կը համապատասխանէ, եւ բնաւ պէտք չէ մտահոգուիլ, որ հատուցումը կրնայ Ցեղասպանութեան ճշմարտութիւնը ընդունող թուրքերու խրտչեցնել. Ցեղասպանութեան հարցը ուսումնասիրող թուրք պատմաբաններն են, որոնք ամենէն կարեւոր աշխատանքը կը տանին ոճիրին տնտեսական վնասին ճշմարտութիւնը բացայայտելու ուղղութեամբ եւ անոնք շատ լաւ գիտեն որ հարցը չի կրնար աւարտիլ աճապարանօք ձեւաւորուած հրապարակային «ներողութիւն»ով: հատուցման օրակարգով արմատականացող պահանջա-
տիրութիւնը նաեւ բարացուցական կը դարձնէ այն ինչ հայրենի իշխանութիւններուն քաղաքական «պրակմատիզմ»ը կարծես լաւ չհասկցաւ. Ցեղասպանութեան արդարահատոյցը թուրքիոյ պետութեան համար քաղաքական որոշում է, այդ որոշումը ինքնաբերաբար պիտի չբանաձեւուի, հետեւանքը պիտի ըլլայ արտաքին եւ ներքին ճնշումներուն: Այս վերջին տիպի ճնշումները կրնան արդիւնաւորուիլ միայն երբ թրքական հասարակութեան ժողովրդավարացումի արդիւնքով անցեալը անաչառ քննելու եւ թապու հարցերը հրապարակային ձեւով արծարծելու առողջ գործընթացը ուժեղանայ: Երանի այդ գործընթացով իրականանայ պետական ժըխտողականութեան վերացումը, որովհետեւ միայն այդ պարագային կարելի է հայ-թրքական յարաբերութիւններու մասին յստակ պատկերացում մը ունենալ հրեայ եւ գերմանացի ժողովուրդներու յարաբերութիւններու բնորդով եւ բարոյականով, եւ ոչ թէ «առանց նախապայմանի յարաբերութիւններ»ու ինքնախաբէութեամբ: Մինչ այդ, սակայն, հայութեան վրայ կը մնայ հատուցման օրակարգի գործընթացը համակարգել պահանջատիրութեան արմատականացման տրամաբանութեամբ: Այդ մէկը կ՚ենթադրէ անշուշտ պետական նախաձեռնութիւն՝ վերատեսութեան ենթարկելու «առանց նախապայմանի յարաբերու-
թիւններ»ու սկզբունքը, որուն համար լաւ նախանշան մը կըրնայ ըլլալ սառած փրոթոքոլներու համաձայնագրէն հրաժարումը: Բայց կ՚ենթադրէ նաեւ Սփիւռքի քաղաքականացման նոր հանգրուան մը, ուր հայաստանէն արտագաղթած զանգուածին ներգրաւումը հայ Դատի աշխատանքներուն մէկ կողմէ եւ թուրքիոյ հայութեան հետ կապերու ամրապնդումը միւս կողմէն առաջնահերթ մարտահրաւէրներ են: Եւ վերջապէս, հատուցման հանգրուանին եզակի դեր վերապահւած է հայաստանեաց Առաքելական Եկեղեցւոյ՝ զոյգ Կաթողիկոսութեանց, բայց նաեւ երկու Պատրիարքարաններուն, որոնց անհրաժեշտաբար պէտք է հետեւին հայ միւս երկու յարանուանութիւնները՝ կաթողիկէ եւ աւետրանակչական: Որովհետեւ՝ եթէ հատուցման օրակարգի կոնկրետ պահանջներու յստակ նախանշան մը տրուեցաւ ապա եւ այդ մէկը երկու Կաթողիկոսներու Միացեալ Յայտարարութիւնն էր Ցեղասպանութեան 98ամեակին առիթով: Նախախնամութի՞ւն թէ բանականօրէն մտածուած յանդուգն քայլ Միացեալ Յայտարարութիւնը պահանջատիրութեան հատուցման հանգրուանի ազդանշանը տուաւ:
(Þ³ñ.3 ¢ í»ñç)
Խ. ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
ARMENIA
IV
Ð᷻ѳݷÇëï
ÎÇñ³ÏÇ, 29 ÚáõÝÇë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï ê. ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ ê. ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ Ùûñª
àÕµ. ²ÜÆ î¾ì¾Öº²ÜÆêð²Ú¾Èº²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ². ï³ñ»ÉÇóÇÝ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ¼³õ³ÏÝ»ñÁª èáõå¿Ý »õ ìÇídzݳ
Ð᷻ѳݷÇëï
ÎÇñ³ÏÇ, 6 ÚáõÉÇë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï ê. ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ ê. ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ Ùûñ³ùñûçª
àÕµ. ²Ü²ÐÆî ØÊƲðº²Ü-Ⱥôàܺ²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ù³é³ëáõÝùÇÝ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ øñáçáñ¹ÇÝ»ñÁª ²Ýïñ¿³, êÇÉídz, ²ïñÇ³Ý »õ Üáñ³ Êáõ³Ý سÝáõ¿É ÀÝï³Ý»Ï³Ý µáÉáñ å³ñ³·³Ý»ñÁ
Ð᷻ѳݷÇëï
ÎÇñ³ÏÇ, 6 ÚáõÉÇë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï ê. ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ ê. ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ Ùûñ »õ Ù»Í Ùûñª
àÕµ. ìÆðÊÆÜƲ ØÊƲðº²Ü-غðøàôðÆú-Ç
Ù³Ñáõ³Ý 2ñ¹ ï³ñ»ÉÇóÇÝ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ¼³õ³ÏÝ»ñÁª ²ïñdzÝ, ²Ýïñ¿³ »õ Üáñ³ ÂáéÁª Êáõ³Ý سÝáõ¿É ÀÝï³Ý»Ï³Ý µáÉáñ å³ñ³·³Ý»ñÁ
àõñáõÏáõ³Ñ³Û λ³ù¿Ý ØáÝÿíÇï¿û
7 նորագիրներ կոչուեցան «Քեսապի սերունդ» հայաստանի հանրապետութեան Անկախութեան 96ամեակի առթիւ
Յ
ունիս 14ը մեր շրջանի համար յատկանշուեցաւ զոյգ տօնախմբութիւններով, քանի որ հայաստանի Անկախութեան 96ամեակի հետ միասին, տօն էր նաև հ.Յ.Դ. Վռամեան Կոմիտէութեան։ Անկախութեան տօնախըմբութենէն վարկյաններ առաջ, յուզումի և ուրախութեան ռոպեներ ապրեցաւ Վռամեան Կոմիտէութիւնը քանի որ 7 նորագիրներ, կատարելով իրենց երդման արարողութիւնը, մըտան կուսակցութեան շարքերը։ Օրուայ կնքահայր հ.Յ.Դ. հարաւային Ամերիկայի ԿԿի անդամ Կարօ հէքիմեանը խօսք առնելով ոչ միայն կարևորեց երիտասարդներու մուտքը մեր կուսակցութեան շարքերը, այլև շեշտեց այն հանգամանքը, որ այս օրերուն համայն հայութեան տագնապեցնող իրադարձութիւններու լոյսին տակ, երբ Սուրիահայը ,հալէպի, Քեսապի և այլ շրջաններու մէջ, ճգնաժամ կ՛ապրի, Միջին Արևելքի մէջ տիրող ոչ բնական պայմաններուն ներքեւ, ուր հայութիւնը թիրախ կը դառնայ
Ð᷻ѳݷÇëï
ÎÇñ³ÏÇ, 6 ÚáõÉÇë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï ê. ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ ê. ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ Ùûñ »õ Ùûñ³ùñûçª
àÕµ. èàê² ØÊƲðº²Ü-êø²ÒÆà²-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ². ï³ñ»ÉÇóÇÝ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ¸áõëïñÁª êÇÉídz øñáçáñ¹ÇÝ»ñÁª ²ïñdzÝ, ²Ýïñ¿³ »õ Üáñ³ Êáõ³Ý سÝáõ¿É ÀÝï³Ý»Ï³Ý µáÉáñ å³ñ³·³Ý»ñÁ
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 26 ÚáõÝÇë 2014
մեր դարաւոր թշնամի, թուրքիոյ կառավարութեան աջակցութեամբ կատարւող ահաբեկչութեան գործողութիւններուն, նման երիտասարդներու ներգրաւումը մեր շարքերուն մէջ, աւելիով կ՛ամրապնդէ մեզի ի տես գիտակից և ազգային դաստիարակութիւն ստացած նորագիրներու, որոնք կու գան շարունակելու այս հզօր կազմակերպութեան շարքերէն ներս, այն անվիճելի և օրինական պայքարը որ տասնամեակներ սկզբունք հանդիսացած է մեզի համար, հայ Դատի ճամբով։ Յուզումի ալիք մը անցաւ ներկայ բոլոր ընկերներու սըրտերէն, երբ կնքահայրը շարքերը ընդունուած երիտասարդները կոչեց “Քեսապի սերունդ”։ Ջերմ և տօնական մթնոլորտի մէջ ընթացք առաւ, Վռամեան ակումբի հանդիսասրահին մէջ, Մայիս 28ի անկախութեան 96ամեակի ձեռնարկը, որուն իրենց մասնակցութիւնը բերին Պ. Այրեսէն հրաւիրուած յայտնի երաժիշտ, Էտկարտօ Սարեանը և ազգային յեղափոխական երգերու մեկնաբան,
Ռուբէն Յակոբեանը որոնք օրւայ պատշաճ երգերով, մեծ ոգևորութիւն ստեղծեցին, իրենց կատարումներուն բաժնեկից դարձնելով նաև հ.Յ.Դ. Արմենիա Երիտասարդական Միութեան անդամները, որոնք մեր պանծալի Եռագոյնը պարզած բեմի վրայ կ՛ընկերակցէին մեր երաժիշտներուն։ Ուրուկուայի թեմի Առաջնորդ գերշ. Տ. Յակոբ արք. գըլնճեանն ալ իր սրտի խօսքին մէջ, շերմօրէն ողջունեց մեր երիտասարդներու աննկուն ոգին, շեշտելով որ անոնք կը դաստիարակուին ազգային մեր տեսլականով, չմոռնալով ոչ հեռաւոր անցեալը և ներշնչուելով անկախութիւն կերտած յայտնի և անյայտ հերոսներու աւանդով, հպարտօրէն կը քալեն այդ հերոսներու գծած ճամբով։ Սրբազանը նաև գտաւ թէ, ի տես այս երիտասարդութեան, Ուրուկուահայ գաղութի ապագան և անոր ազգային գոյութիւնը, լաւ ձեռքերու մէջ կը գտնուին։
հ.Յ.Դ. ՎՌԱՄԵԱՆ ԿՈՄԻՏԷ Մօնթէվիտէօ, Ուրուկուայ
üñ³Ýë³
Յ
Արցախեան պատուիրակութեան հանդիպումները Փարիզի մէջ
ունիս 16ին սկսած է ԼՂհի Ազգային ժողովի նախագահ Աշոտ Ղուլեանի գըլխաւորած խորհրդարանական պատուիրակութեան երկօրեայ այցը Փարիզ: Այս մասին կը յայտնէ ԼՂհի Ազգային Ժողովի մամուլի ծառայութիւնը։ Այցին առաջին օրը պատուիրակութիւնը այցելած է Փարիզեան շրջանին մէջ գտնուող Դպրոցասէր վարժարան, ուր
Av. Callao 1162 - Buenos Aires info@hotelwilton.com.ar
հանդիպում ունեցած է դպրոցի տնօրէնութեան, ուսուցչական կազմին եւ աշակերտութեան հետ: Նոյն օրը պատուիրակութիւնը այցելած է Ֆրանսայի մէջ հհ դեսպանատունը եւ հանդիպում ունեցած դեսպան Վիգէն Չիտեչեանի հետ: Պատուիրակութիւնը ԼՂհի Ազգային ժողովի անունով ծաղկեպսակ զետեղած է հայոց Մեծ Եղեռնի զոհերու յիշատակը յաւերժա-
4812-4993 www.hotelwilton.com.ar
ցնող Կոմիտասի յուշարձանին, ապա Փարիզի ՅովհաննէսՄկրտիչ եկեղեցւոյ սրահին մէջ հանդիպում ունեցած է հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ Ֆրանսայի թեմի թեմական խորհուրդի անդամներուն հետ: Յունիս 17ին Ֆրանսա կատարած այցի ծիրէն ներս արցախցի խորհրդարանականները հանդիպումներ կ՚ունենային Ֆրանսայի Ծերակոյտի` Ֆրանսա-հայաստան բարեկամութեան խումբի նախագահին, Ֆրանսայի Ազգային Ժողովին մէջ` Ֆրանսա-հայաստան բարեկամութեան խումբի եւ Ֆրանսա-Արցախ բարեկամութեան շրջանակի անդամներուն հետ: ԼՂհի Ազգային Ժողովի պատւիրակութեան կազմին մէջ են երեսփոխաններ Ռոմելա Դադայեան («հայրենիք» խմբակցութիւն), Լիւդմիլա Բարսեղեան («Ժողովրդավարութիւն» խմբակցութիւն) եւ Արմէն Սարգսեան (հ.Յ.Դ.ի խմբակցութիւն):