ÚÇßáõÙ »Ù »õ å³Ñ³ÝçáõÙ
äáõ¿Ýáë ²Ûñ¿ë, ²ñųÝÃÇÝ - 83ñ¹ ï³ñÇ - ÂÇõ 13.549 - 17 ÚáõÉÇë 2014 - лé. (54 11)4775 7595
կասեցուած է դէպի Քարվաճառ ատրպէյճանական թափանցման փորձը
Ե
ՐԵՒաՆ, «ազատութիւն»Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանութեան բանակը 10 Յուլիսին հաստատած է, որ ատրպէյճանական կողմը անգամ մը եւս ներթափանցման փորձ կատարած է՝ այս անգամ Քարվաճառի ուղղութեամբ: Պաշտօնական տեղեկատըւութեան համաձայն՝ Ղարաբաղի պաշտպանութեան բանակի առաջապահ զօրամասերուն կողմէ ձեռնարկուած ազդու գործողութիւններուն իբրեւ արդիւնք՝ հակառակորդին հետախուզական-ներթափանցող խումբը ժամանակին յայտնաբերուած է, անդամներուն մէկ մասը ձերբակալուած է, միւսները դիմած են փախուստի: Ղարաբաղի պաշտպանութեան բանակը տեղեկացուցած է, որ համա-
Պ
պատասխան գործողութիւններուն իբրեւ արդիւնք՝ հայկական կողմը կորուստներ չէ տուած: Մամուլը նաեւ տեղեկութիւններ փոխանցած է այն մասին, որ Վարդենիսի մէջ նախանցեալ օր խուճապային իրավիճակ կը տիրէր, քանի որ տեղւոյն բնակիչները լուրեր ստացած էին յարձակումին մասին: Մարդիկ մտահոգ էին, որ ներթափանցում կատարել փորձող ատրպէյճանական խումբը կրնայ հասնիլ Վարդենիս: Սակայն 10 Յուլիսին Հայաստանի Պաշտպանութեան նախարարի խօսնակ արծրուն Յովհաննիսեան «ազատութիւն» ձայնասփիւռի կայանին հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին հաստատած է, որ Վարդենիսի ուղղութեամբ յարձակում չէ
կատարուած: 9 Յուլիսին հայաստանեան լրատուական կայքերը նաեւ տեղեկութիւն տարածած էին այն մասին, թէ Քելբաջարի մէջ պատանի մը անհետացած է: Լրատուամիջոցները չէին բացառած, որ պատանիին անհետացումը կրնայ կապ ունենալ հակառակորդի յարձակման հետ, այսինքն՝ ան գերի տարուած կրնայ ըլլալ: 10 Յուլիսին Լեռնային Ղարաբաղի ոստիկանութենէն «ազատութեան» փոխանցած են, որ գերեվարուած ըլլալու մասին տեղեկատուութիւն չունին, սակայն հաստատած են, որ քանի մը օր առաջ անհետ կորսուած է 1997 թուականին ծնած Սմբատ ցականեանը: այժմ զայն կը փնտռեն։
պէս ալ առեւտրական-տնտեսական փոխադարձ գործակցութեան զարգացման համար: Հեռանկարային նկատուած է շարք մը մարզերու, որոնց շարքին` գիւղատնտեսութեան եւ
յարաբերութիւններուն: Հայաստանի նախագահին համոզումով, միջպետական կապերու ամրապնդման տեսանկիւնէն կարեւոր է նաեւ այն հանգամանքը, որ Հայաստանի եւ Չիլէի մօտեցումները եւ դիրքորոշումները համամարդկային նշանակութիւն ունեցող կարեւորագոյն հարցերուն շուրջ համահունչ են: անոր վառ ապացոյցը, ըստ Սարգսեանի, 2007 թուականին Չիլէի կողմէ Հայոց ցեղասպանութիւնը պաշտօնապէս ճանչնալն էր` շահելով աշխարհի ամբողջ հայութեան անմնացորդ համակրանքն ու յարգանքը` իբրեւ անկեղծ եւ յուսալի բարեկամ: Հանդիպման աւարտին երկու երկիրներուն ներկայութեամբ Հայաստանի եւ Չիլէի արտաքին գործոց նախարարները ստորագրած են «Հայաստանի արտաքին գործոց Նախարարութեան եւ Չիլէի արտաքին գործոց Նախարարութեան միջեւ համագործակցութեան մասին» փոխըմբռնումի մասին յուշագիրը: Նոյն օրը նախագահ Սարգսեան աւարտած է Հարաւային ամերիկա կատարած իր շրջապտոյտը եւ վերադարձած Երեւան:
Նախագահ Սարգսեան աւարտեց Հարաւային ամերիկա տուած իր պաշտօնական այցելութիւնը
աշտօնական այցելութեամբ Չիլէի մէջ գտնըւող նախագահ Սերժ Սարգսեան 11 Յուլիսին հանդիպում մը ունեցաւ Չիլէի նախագահ Միշել Պաշելէի հետ: Մինչ այդ, Հայաստանի նախագահը ծաղկեպսակ զետեղած էր Չիլէի ազգային հերոս զօր. Պեռնարտօ Օ՛Հիկինսի յուշարձանին եւ յարգանքի տուրք մատուցած: Չիլէի նախագահի նստավայրին մէջ Հայաստանի նախագահի դիմաւորման պաշտօնական արարողութենէն ետք տեղի ունեցած է նախագահներ Սարգսեանի եւ Պաշելէի հանդիպումը: Հայաստանի եւ Չիլիի նախագահները քննարկած են հայ-չիլէական միջպետական կապերու ամրապնդման եւ համագործակցութեան զարգացման հեռանկար ունեցող շարք մը մարզերու մէջ միացեալ ջանքերու ներդրման հետ կապուած լայն շրջանակ մը: Հանդիպումին ընթացքին երկուստեք կարեւոր նկատուեցաւ Հայաստանի եւ Չիլէի միջեւ իրաւական պայմանագրային դաշտի ձեւաւորումը, որ, կողմերուն համոզումով, նոր կարելիութիւններ պիտի ընձեռէ ինչպէս քաղաքական, նոյն-
յատկապէս գինեգործութեան մարզերուն մէջ փոխադարձ գործակցութիւնը: Հայ-չիլէական համագործակցութեան ընդլայնման շրջագիծին մէջ Հայաստանի եւ Չիլէի նախագահները կարեւոր նկատած են նաեւ գիտակրթական, մշակութային, զբօսաշրջութեան եւ մարմնակրթութեան մարզերուն մէջ փոխադարձ գործակցութեան խրախուսումն ու զարգացումը: Յատկապէս այս մարզերը, ըստ անոնց, կրնան նպաստել նաեւ երկու բարեկամ ժողովուրդներուն միջեւ աշխուժ
Ուրուկուայի եւ Հայաստանի նախագահները միջազգային ընտանիքին կոչ ուղղեցին ճանչնալու Հայոց ցեղասպանութիւնը
Հ
այաստանի Հանրապետութեան Նախագահ Սերժ Սարգըսեան Յուլիս 9ին այցելեց Ուրուկուայ եւ նոյն օրն իսկ հանդիպեցաւ Ուրուկուայի նախագահ Խոսէ Մուխիքայի հետ։ Երկու նախագահները ստորագրեցին համատեղ յայտարարութիւն մը, ուր կ՚ըսուի. - վերահաստատելով երկու երկրների միջև փոխադարձ համակրանքի և վստահութեան վրայ հիմնուած բարեկամական յարաբերութիւնների և սերտ համագործակցութեան բարձր մակարդակը, - առաջնորդուելով Միաւորուած ազգերի կազմակերպութեան կանոնադրութեան և միջազգային իրաւունքում արձանագրուած հիմնարար սկզբունքներով, գաղափարներով և նպատակներով, - ընդունելով ժողովրդավարութեան, մարդու իրաւունքների, օրէնքի գերակայութեան և ազատ տնտեսութեան արժէքները, սկզբունքներն ու նորմերը, - նպատակ ունենալով որակական նոր մակարդակի բարձրացնել հայ-ուրուկուայական յարաբերութիւնների ողջ շրջանակը, Պայմանաուորւում ենք շարունակել և ընդլայնել բարձր մակարդակի քաղաքական երկխօսութիւնը և տարբեր մակարդակների խորհրդատուութիւնները Հայաստանի և Ուրուկուայի միջև, աւելի համագործակցել միջազգային կազմակերպութիւնների և միջազգային համաժողովների շրջանակներում, հնարաւոր բոլոր միջոցներով քաջալերել և խթանել երկկողմ համագործակցութիւնն առևտրի, ներդրումների, գիտութեան, կրթութեան, մշակոյթի, սպորտի, զբօսաշրջութեան և այլ բնագաւառներում: Երկու նախագահները շեշտեցին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը բացառապէս խաղաղ բանակցային ճանապարհով, ԵաՀկ Մինսկի խումբի համանախագահներու միջնորդութեամբ կարգաւորելու անհրաժեշտութիւնը, հիմնուած միջազգային իրաւունքի նորմերու և սկզբունքներու վրայ, որոնց շարքին ժողովուրդներու իրավահաւասարութեան, ազգերու ինքնորոշման և տարածքային ամբողջականութեան սկզբունքները: Հայկական կողմը գոհունակութիւն յայտնեց ղարաբաղեան հակամարտութեան հանդէպ Ուրուկուայի հաւասարակշռըւած, անկողմնակալ դիրքորոշման համար, արժևորեց Ուրուկուայի խորհրդարանականներու Լեռնային Ղարաբաղ այցելելու փաստը, ինչպես նաև յօգուտ հակամարտութեան արդարացի լուծման Ուրուկուայ բարձրաստիճան ներկայացուցիչներու կողմէ կատարուած յայտարարութիւնները: Հայոց ցեղասպանութեան 100ամեակին ընդառաջ երկու նախագահները կոչ ըրին աշխարհի պետութիւններուն և միջազգային կազմակերպութիւններուն ճանչնալ և դատապարտել հայ ժողովրդի և համայն մարդկութեան դէմ Օսմանեան կայսրութեան մէջ 1915ին կատարուած յանցագործութիւնը: Հայկական կողմը երախտագիտությամբ յիշատակեց, որ Ուրուկուայը Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանչցած և ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործընթացը սկսած երկիրն է, ինչպես նաև ողջունեց Մոնթէվիտէոյի մէջ Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան հիմնելու Ուրուկուայի իշխանութիւններուն որոշումը և այդ հարցին մէջ Նախագահ Խոսէ Մուխիկայի անձնական աւանդը: Նախագահները խոր մտահոգութիւն յայտնեցին Սուրիոյ մէջ շարունակուող բռնութիւններուն կապակցութեամբ։ Մոնթէվիտէօ, 9 Յուլիս 2014
ò³õ³Ïó³Ï³Ý
àÕµ. ºðàô²Ü¸ ²ä²Öº²ÜÇ Ù³Ñáõ³Ý ïËáõñ ³éÇÃáí, Ð.Ú.¸. гñ³õ³ÛÇÝ ²Ù»ñÇϳÛÇ Î»¹ñáÝ³Ï³Ý ÎáÙÇï¿Ý, Ð.Ú.¸. ²ñ³Ù سÝáõÏ»³Ý ÎáÙÇï¿Ý, Ð.Ú.¸. ²ñÙ»Ýdz ºñÇï³ë³ñ¹³Ï³Ý ØÇáõÃÇõÝÁ, гٳ½·³ÛÇÝÇ Þñç³Ý³ÛÇÝ ì³ñãáõÃÇõÝÝ áõ §ì³ñ¹³Ý ¶¿áñ·»³Ý¦ Ù³ëݳ×ÇõÕÁ, Ð.ú.Ø.Á »õ Çñ Ù³ëݳ×ÇõÕ»ñÁ, Ð.Ø.À.Ø.Ç Þñç³Ý³ÛÇÝ ì³ñãáõÃÇõÝÝ áõ Çñ Ù³ëݳ×ÇõÕ»ñÁ, ÊñÇÙ»³Ý ì³ñųñ³ÝÁ, »õ ²ðغÜÆ²Ý ËáñÇÝ ó³õ³ÏóáõÃÇõÝÝ»ñ ÏÁ Û³ÛïÝ»Ý ³ÛñǪ ïÇÏ. èàê² ²ä²Öº²ÜÇÝ »õ ÁÝï³Ý»Ï³Ý µáÉáñ å³ñ³•³Ý»ñáõÝ£
ARMENIA
II
Âáõñùdz
²ñó³Ë
աճած է ծնունդներու թիւը
Ը
նթացիկ տարուայ Յունուար-Յունիս ամիսներուն արցախի մէջ ծնած է 1202 երեխայ, որը նախորդ տարուան նոյն ժամանակահատուածի համեմատ` աճած է 36 ծնունդով կամ 3,1 տոկոսով։ ԼՂՀ ազգային վիճակագրական ծառայութեան տուեալներով ծնունդներու աճ արձանագրուած է յատկապէս Ստեփանակերտի և Քաշաթաղի մէջ։ Նշուած ժամանակաշրջանին արցախի մէջ մահացածներու թիւը կազմած է 690 քաղաքացի, որ 2013ի Յունուար-Յունիսի համեմատ` նուազած է 47ով կամ 6,4 տոկոսով։ Բնակչութեան բնական աճը ընթացիկ տարուան առաջին կիսամեակին կազմած է 512 մարդ, որ 2013ի առաջին վեց ամիսներուն համեմատ` աւելցած է 19,3 տոկոսով կամ 83 մարդով։ ԼՂՀ ազգային վիճակագրական ծառայութեան տուեալներով նշուած ժամանակշրջանին արցախի մէջ գրանցուած է 544 ամուսնութիւն՝ նախորդ տարուան Յունուար-Յունիս ամիսներուն համեմատ աճելով 138ով կամ 34 տոկոսով, իսկ ամուսնալուծութիւնները՝ 104՝ նախորդ տարուան 90ի փոխարէն։
г۳ëï³Ý
Զ
աշխատող ձեռքերու 16%ը գործազուրկ
բաղուածութեան պետական ծառայութիւն» գործակալութեան պետ արտակ Մանգասարեան Երեքշաբթի, Յունիս 24ին մամլոյ ասուլիսի մը ընթացքին ներկայացուած է երկրին գործազրկութեան պատկերը։ 2014 Յունիս 1ի տուեալներով՝ Հայաստանի մէջ գործազուրկներու թիւը անցեալ տարուան նոյն թուականին համեմատ բարձրացած է 3,7 տոկոս՝ կազմելով 61,9 հազար հոգի։ Ըստ Մանգասարեանի՝ Հայաստանի մէջ գործազուրկներու թիւը կը կազմէ աշխատանք ունեցողներու թիւին 95,4 տոկոսը։ այս ցուցանիշը, 2013 տարուան հետ բաղդատած՝ նուազած է 6,5 տոկոս։ գործակալութեան տուեալներուն համաձայն՝ այսօր Հայաստանի գործօն բնակչութեան 16,2 տոկոսը գործազուրկ է։ «Զբաղուածութեան պետական ծառայութիւն» գործակալութեան պետը նշած է, որ Հայաստանի աշխատանքի շուկային վրայ այսօր մարզերու մէջ բժիշկներու եւ հիւանդապահուհիներու, տնտեսագէտներու, տեղեկատուական արհեստագիտութիւններու մասնագէտներու, ճարտարագէտներու, մանկավարժներու, դաստիարակներու, առեւտրական վարիչներու, վաճառողներու, սպասեակներու, խոհարարներու, հացթուխներու, վարսայարդարներու, ելեկտրականութեան մասնագէտներու, վարորդներու մեծ պահանջք կայ։ «Թափուր աշխատատեղեր ամէնուր կան, բարձր որակաւորում ունեցող մասնագէտների կարիք կայ, սակայն առաջարկուող աշխատավարձը ցածր է, ինչը չի նպաստում գործազուրկների թուի նուազմանը» դիտել տուած է Մանգասարեան։ 2014 Յունիս 1ի տուեալներով՝ վերջին տարուան ընթացքին Հայաստանի մէջ աշխատանք գտած է 4277 գործազուրկ, որոնց 2572ը կիներ եղած են։
Ռիչըրտ Միլզ՝ Հայաստանի մօտ Միացեալ Նահանգներու դեսպանի պաշտօնի թեկնածու
Ո
ՒաՇԻՆԹԸՆ.- Միացեալ Նահանգներու նախագահ Պարաք Օպամա Հինգշաբթի, Յուլիս 10ին, Հայաստանի մօտ Միացեալ Նահանգներու դեսպանի պաշտօնին համար թեկնածու նշանակած է Ռիչըրտ Միլզը։ Եթէ նշանակումը վաւերացուի Ծերակոյտին կողմէ, ապա Միլզ պիտի փոխարինէ ներկայի դեսպան Ճան Հեֆըրնը։ Ռիչըրտ Միլզ ներկայիս Լիբանանի մօտ Միացեալ Նահանգներու դեսպանատան առաքելութեան պետի տեղակալն է։ ան այդ պաշտօնին նշանակուած էր 2012ին։ Միլզի դիւանագիտական ասպարէզը սկսած է 1988ին։ ան պաշտօններ ստանձնած է Ֆրանսայի, Մալթայի, Ուաշինկթընի, Հայաստանի, ատրպէյճանի, Ռուսիոյ, Իրլանտայի, Մակի, Փաքիստանի, Սէուտական արաբիոյ, Իրաքի եւ Բրիտանիոյ մէջ։ ան մասնագիտութեամբ իրաւաբան է։
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 17 ÚáõÉÇë 2014
ܳ˳·³Ñ³Ï³Ý ûÏݳÍáõ î¿ÙÇñóß
«Ես հայկական թաղի մէջ մեծցայ եւ հասկցայ, թէ հայերը ինչպիսի խտրականութեան ենթարկուած են»
Ք
րտամէտ Ժողովրդային Դեմոկրատ - HDP կուսակցութեան համանախագահ եւ Թուրքիոյ նախագահութեան թեկնածու Սէլահատտին Տէմիրթաշ Իսթանպուլ՝ կալաթասարայի Ճէզայիր հաւաքասրահին մէջ հանդիպում մը ունեցաւ հայ, յոյն, հրեայ եւ ասորի համայնքներէն հրաւիրւած անձերու հետ եւ ընդգծեց իրար հետ միասնութիւն պահելու, ամէն տեսակ խտրականութեան դիմագրաւելու հրամայականները։ Տէմիրթաշ բաւական աշխոյժ ընտրապայքար մը յառաջ կը տանի եւ վստահ պիտի ապահովէ Թուրքիոյ քիւրտ քաղաքացիներուն քուէները։ ան Քիւրտերու կողքին, կը փափաքի շահիլ համակրանքը նաեւ տարբեր կրօնքներու համայնքներուն։ Վերոնշեալ հանդիպման, Տէմիրթաշին կ՚ընկերակցէին HDPի Իսթանպուլի Երեսփոխան Սըրրը Սիւրէյյա Էօնտէր, հայերու նկատմամբ իր համակրանքով յայտնի Սուր գաւառի նախկին քաղաքապետ ապտուլլահ Տէմիրպաշ եւ HDPէն ներկայացուցիչներ։ Տէմիրթաշ խօսք ուղղեց ներկաներուն եւ ընդգծեց այն կարգախօսը թէ «Մեր հողը մեր հայրենիքն է», ըսաւ որ բոլոր անիրաւ-
ւածներուն ու ճնշուածներուն իրաւունքները պաշտպանելով ընկերային հաշտութեան համակարգ մը ստեղծելու արշաւ պիտի ձեռնարկէ։ ան ըսաւ.«Մանկութենէս ի վեր գտնուած եմ խտրականութեան ենթարկուած հատուածներու մէջ։ Ես մեծցայ Հայկական թաղամասի մը մէջ։ Քանի մեծցայ, այնքան աւելի լաւ հասկցայ թէ ինչպիսի խըտրականութեան ենթարկուած էին հայերը։ Հասկցանք որ մենք ալ Թուրքիոյ մէջ միշտ «ուրիշ»ը նկատուեր ենք եւ լուր իսկ չենք ունեցեր։ Հասկցանք ճշմարտութիւնը։ Հասկցայ թէ ինչ էր տիրող մտայնութիւնը. «Մէկ լեզու, մէկ կրօնք կայ, եթէ կրնաս յարմարիլ այս վարկածին, այն ատեն կրնաս ապրիլ համահաւասար հայրենակցի նման»։ Տէմիրթաշ ըսաւ որ այս հաւաքոյթին նպատակը քուէ ապահովել չէ։ ասիկա իր ցարդ կազմակերպած հաւաքոյթներուն ամէնէն նշանակալիցն է։ այս հաւաքոյթին նպատակն է իրականացնել երես առ երես գալու պատմական հանգըրւան մը եւ ամուր հիմերու վրայ դնել իրենց տեսլականը։ Տէմիրթաշ ըսաւ, որ հակառակ ամէն տեսակ ճնշումի ու պարտադրութեան, հակառակ մէկ ազգ
հասկացողութեան, մենք «ուրիշ»ներս պիտի շարունակենք ապրիլ միասնաբար։ Թէ՛ պիտի ապրինք, թէ՛ զմեզ պիտի կառավարենք։ Բոլոր անոնց որոնք միայն ազգութեան ու ցեղապաշտութեան մասին կը խօսին, մենք յամառօրէն պիտի ըսենք որ մենք այս հողերուն մասնիկներն ենք, այս հայրենիքին հաւասար տէրերն ենք»։ Տէմիրթաշ խօսեցաւ Թուրքիոյ Պետութեան կողմէ գործադրուած ցեղասպանութեանց մասին։ «Պետութիւնը պարտական է ներողութիւն խնդրել հայերէն, յոյներէն եւ ասորիներէն։ ասիկա կարեւոր է նաեւ այն պատճառով, որ պիտի հաստատէ, թէ այս հողերուն վրայ այլեւս ցեղասպանութիւն պիտի չգործադրուի։ Մենք կ՚ուզենք եղբայրաբար ապրիլ թուրքերուն հետ, բայց եթէ այս հողերուն վրայ կայ հայ մը որմէ ներողութիւն չէ խնդրուած, այդ եղբայրութիւնը կը հակասէ արդարութեան։ այս պարտքը թուրք ժողովուրդին ճիտին չենք կրնար կապել։ Պետութիւնը պէտք է խնդրէ։ ալեւիներուն կամ հայերուն ներողութիւն խնդրել պարտական ենք։ «Իմ հողս, իմ հայրենիքս» ըսելու տեղ պէտք է ըսւի «Մեր հողը, մեր հայրենիքը»։
ցումին: «Դուք միջազգային հարթակներու վրայ պաշտօններ ստանձնած անձ էք եւ Թուրքիոյ նախագահ ըլլալու պարագային՝ ձեր օրակարգին վրայ պիտի դիմակայէք Թուրքիոյ ամենակարեւոր հարցերէն մէկը՝ 1915 թուականի դէպքերու (Հայոց ցեղասպանութեան, «ակունք»ի Խմբ.) 100ամեակը։ այս հարցը օրակարգային պիտի ըլլայ միջազգային հարթակներու վ-
րայ, ինչպէս նաեւ Թուրքիոյ ներքաղաքական կեանքին մէջ: Դուք միջազգային իրաւունքի տեսանկիւնէն ինչպէ՞ս կը գընահատէք 1915 թուականի դէպքերը: Ի՞նչ կ՛ըսէք հրապարակւած ցաւակցական ուղերձին մասին», հարցուցած է Պաղտատ: «1915 թուականին պատահած ցաւալի դէպքերը մեզ միշտ վշտացուցած են եւ պիտի շարունակեն վշտացնել: Ես շատ լաւ կը յիշեմ, երբ 1970ականներուն, իբրեւ համալսարանի դասախօսական կազմի երիտասարդ անդամ, կը մասնակցէի մշակոյթի նախարարութեան միջոցառումներուն եւ կապեր ունէի արտաքին գործոց նախարարութեան հետ: այս երկու նախարարութիւններու միջոցառումներուն մասնակից ըլլալով՝ նաեւ հարցին էութեան ծանօթ եմ: կառավարութեան ցաւակցական ուղերձը ճիշդ եւ տեղին էր: Թուրքիա այս հարցը պէտք է լուծէ համբերատարութեամբ, սառնասրտութեամբ՝ օգտագործելով դիւանագիտութեան եւ գիտութեան բոլոր ճամբաները: այս պահուն աւելին չեմ ուզեր ըսել», պատասխանած է Իհսանօղլու:
Նախագահի թեկնածու Իհսանօղլու խօսած է ցեղասպանութեան մասին
Ե
ՐԵՒաՆ, «ակունք».- Թուրքիոյ նախագահական ընտրութեանց գլխաւոր ընդդիմադիր կուսակցութեանց ներկայացուած միացեալ թեկնածուն՝ Էքմելետտին Իհսանօղլու, Յուլիս 10ին, լրագրողներու հետ հանդիպման մը ընթացքին պատասխանած է Հայոց ցեղասպանութեան մասին «Թարաֆ» թերթի հայազգի սիւնակագիր Հայկօ Պաղտատի հար-
Թուրքիոյ մէջ լոյս պիտի տեսնէ համշէնահայերէնով ամսագիր
Խ
ումբ մը համշէնահայեր Համշէնի լեզուն և մշակոյթը տարածելու և ապագայ սերունդներուն փոխանցելու նպատակով կը պատրաստուին տպագրել համշէնահայէրենով առաջին ամսագիրը Թուրքիոյ մէջ: Պարբերականը պիտի կրէ «գոր» (համշէնահայերէնով` կամաւոր աշխատանք) անունը: Խումբը ամսագրի հրատարակման աջակցելու կոչ ըրած է բոլոր համշէնցիներուն` հանդէս գալով «գիրի գոր ունիք, դուք ալ թև ձգեցէք» (համշենահայերէն` «գիրի մեր կամաւոր աշխատանքին դուք էլ մասնակցեցէք») կարգախօսով: Համշէնցի ուսումնասիրողներէ, գրողներէ, լրագրողներէ, երաժիշտներէ և ուսանողներէ բաղկացած վերոնշեալ խումբը կը փափաքի առաջին թիւը հրատարակել Սեպտեմբերին: ամսագրի 90 տոկոսը բաղկացած պիտի ը ՚ լլայ համշէնահայութեան պատմութեան եւ մշակոյթին մասին նիւթերէ: այս նախաձեռնութիւնը աննախընթաց երեւոյթ է Թուրքիոյ մէջ:
ARMENIA
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 17 ÚáõÉÇë 2014
²ñÙáݹ ³ÑÙ³½»³Ý
î»ë³Ï¿ï
«Եթէ ապրում ենք, ուրեմն Ղարաբաղի հարցը լուծուած է»
Ղ
արաբաղում շատ են ըսփիւռքահայ այն ընտանիքները, ովքեր եկել, հաստատուել ու արմատներ են ձգել Ղարաբաղում: Դրանցից մէկն էլ պարսկահայ արմոնդ Թահմազեանի եւ աւստրալահայ արտեմիս գրիգորեանի ընտանիքն է, որոնց երեխաներըն այնքան լաւ են խօսում Ղարաբաղի բարբառով, որքան տեղացիները: Դաշնակցական, մասնագիտութեամբ ոսկերիչ արմոնդ Թահմազեանը ծնուել եւ մեծացել է Իրանում, բայց, ինչպէս ինքն է պատմում, ցանկութիւն միշտ եղել է գալ Ղարաբաղ, յատկապէս պատերազմի շըրջանում, մտքով միշտ դէպի այս կողմն է եղել, բայց ելք չի եղել, որ կարողանար գալ արցախ: Յետոյ զուգադիպեց, եւ Դաշնակցութեան կենտրոնական կոմիտէն կարիք ունէր, որ մասնագէտներ գան ու աշխատեն երիտասարդների հետ, ու «առաջին ձեռը, որ բարձրացաւ իմն էր՝ 99թ.ին: Մտածեցի՝ գամ, ժամանակաւոր տեսնեմ ինչպէս է, բայց եկայ ու տեսայ, որ լաւ է ամէն ինչ ու մնացի»: արմոնդը պատմում է, որ սկզբում ինքն ու գործընկերուհին, ով յետոյ պիտի դառնար իր կինը, մտածեցին Ղարաբաղում ապրելու համար նախաձեռնել եւ ստեղծել «Նռենի» յուշանուէրների խանութը. «Յետոյ մտածեցինք, որ աւելի լաւ կը լինի բազմանանք ու ամուսնանանք, «Նռենի»ն էլ պատահական անուն չէր, այլ որպէս նոր կեանք, որովհետեւ թէ՛ Ղարաբաղի նոր կեանքն էր սկսւում, թէ՛ մեր նոր կեանքը»: Խանութում ներկայացուած են թէ վարպետների եւ թէ վարպետների աշակերտների գործեր: արմոնդն ասում է, որ որոշ գործեր նաեւ արտասահման է առաքում, խանութում իր գործերից էլ են ներկայացուած, բայց հիմնական նպատակն այստեղի արուեստագէտներին ի յայտ բերելն է, նրանց գովազդելը. «Խանութում պատահական ոչ մի բան չկայ, մենք առեւտրական չենք, չնայած ա-
ռեւտրով ենք զբաղւում: ամէն աշխատանք իր տեղացի մասնագէտն ու վարպետն ունի, եթէ մի բան չի սարքւում, նոր՝ ճարահատեալ, Երեւանից ենք բերում: Փոքր տարիքից սկսել եմ վարպետութիւն անել, շատ լաւ վարպետներ եմ ունեցել, նաեւ իմ սեփական խանութները, բայց երբեք չեմ կարողացել քարը քարին դնել ու մեծացնել գործը: Ղարաբաղ գալուց շատ լաւ չգիտէի, թէ ուր եմ գալիս, բայց եկայ ու մնացի, մի մագնիսական դաշտ կար, մնացի ու մինչեւ օրս էլ, փառք աստծոյ, գոհ եմ, երեխաներս էլ մեծանում են, ու շատ աւելի գոհ եմ»: արմոնդ Թահմազեան ընդգծում է՝ հայրենիքի կարօտը կար թէ իր եւ թէ կնոջ մէջ, իսկ Ղարաբաղն իրենց տուեց դա. «Դա ուրիշ տեսակ բան է, յատկապէս, եթէ մի քիչ գաղափարական մօտեցում ես ունենում, այդ կարօտը շատ է խանգարում քեզ, ինձ խանգարեց, ու յաջողութեան հասայ»: արմոնդը չի ընդունում այն մօտեցումը, որ պետութիւնը պարտաւոր է բոլորին օգնել. «Նոր ստեղծուած պետութիւն է, եւ եթէ գալիս ենք, մի բան էլ մենք պիտի տանք, ոչ թէ ստանանք, բայց եթէ պէտք է ստանանք, նախ պէտք է տանք: Ես յոյսս չեմ դրել պետութեան կամ որեւիցէ մէկի վրայ, մեր ուժերով ենք արել, նախ սկսել ենք շրջապատ ստեղծել»: Հետաքրքրւում եմ՝ իր փոքրիկ բիզնեսով կարողանո՞ւմ է նորմալ վաստակել, ասում է՝ աշխատողը չի խեղճանայ այստեղ, ֆինանսապէս կարող է մի քիչ նեղութիւն կրել, յատկապէս որ երկրի վիճակը դեռ պատերազմական է, շփում դրսից քիչ կայ, եւ այդ առումով ակնկալիք այդքան չունի. «այստեղ սեզոնային եկամուտ ունենք, տարին 4-5 ամիս է, որ կարող ենք փող աշխատել: Դժուար է, եթէ յոյսներս միայն դրա վրայ դընենք, բայց կողքից այլ գործեր էլ ենք անում եւ ունենք բարի հարազատներ, որ երբեմն օգնում են, որ կարողանանք գոյատեւել»: Մեծ եկամուտներ վաստակելու փոխարէն արմոնդը մեծ
բաւարարուածութիւն է ստանում, երբ կարողանում է խանութի անունից արցախը գովազդել, նա փորձում է արցախը գովազդել ոչ միայն ինտերնետային ցանցերով, այլ նաեւ բարի լինելով, արտասահմանեան ծանօթների հետ կապի մէջ մտնելով, նուէրներ տալով, թանկ չվաճառելով: արմոնդն ընդգծում է, որ ունեն հնարաւորութիւն դրսում ապրելու, բայց նախընտրում են այստեղ ապրել, ինչը, ըստ նրա, քաջագործութիւն չէ, բայց ոգեւորում է նաեւ շատերին: Նրա կարծիքով, Ղարաբաղն էլ այն երկրներից է, որ կարողանում է ճիշդ երեխայ մեծացնել: «Իմ երեխան, 4-5 տարեկանից սկսած, դպրոցից գալիս է, գնում, տրանսպորտ նստում, էդպէս ոչ մի տեղ չես կարող, աւստրալիայում տեսանք եւ փորձեցինք կեանքը, մեծ եկամուտ ես ունենում, մեծ փող ես ծախսում, բայց անհանգիստ ես լինում, երեխան տնիցդ դուրս եկաւ՝ քոնը չի: այստեղ երեխաները ճիշդ են մեծանում: աստւած գիտի, թէ կեանքն ինչ կը թելադրի, բայց մեր պլաններում չկայ Ղարաբաղից գնալ, մեր վերջին կէտն այստեղ է: Շատերն ասում են՝ Ղարաբաղի հարցը պէտք է լուծուի, իմ համար Ղարաբաղի հարցը լուծուած է, եթէ ապրում ենք՝ արդէն լուծուած է», ասում է նա ու յաւելում, որ, այնուամենայնիւ, 1-2 ընտանիքով վերաբնակեցման հարցը չի լուծւում, սա պետական, ազգային հարց է: արմոնդ Թահմազեան ու իր ընտանիքը պատերազմի վախով չեն ապրում, բայց միշտ պատրաստ են դրան. «Տանն էլ տիկնոջս ասել եմ, ոնց որ երկրաշարժը, այնպէս էլ պատերազմը, պիտի իմանանք որտեղ են մեր փաստաթղթերը, տաք շորերը, դրա համար միշտ պէտք է պատրաստ լինել, բայց որ ասես վախ կայ, իսկականից կարող եմ ասել՝ վախ չկայ»: ՍՈՆա աԴաՄԵաՆ «ապառաժ»
III
²ÏݳñÏ
Հող չզիջելու ժամանակը
ա
րցախեան հակամարտութիւնը կարգաւորելու համար գոյութիւն ունի չորս ճանապարհ. առաջին` նոր պատերազմ, երկրորդ` ներկայ սթաթիւս քուոյի պահպանում եւս տասնամեակներ, երրորդ` բանակցուած լուծում եւ չորրորդ` խաղաղութեան կամ լուծման պարտադրում: Ընդհանրապէս, երբ միջազգային ընկերակցութիւնը կամ արցախի հարցում մասնագիտացած եւ հիմնական միջնորդ ԵաՀկ-ի Մինսքի խմբի եռանախագահութիւնը (Ռուսաստան, Միացեալ Նահանգներ, Ֆրանսա) խօսում են լուծման կամ կարգաւորման մասին, նկատի են ունենում մի փաստաթուղթ, որը ընդունելի կը լինի հակամարտութեան մէջ ներգրաւուած բոլոր կողմերի համար, եւ որի տակ կը լինի բոլոր կողմերի ստորագրութիւնը: 1994 թուականի մայիսեան անժամկէտ հրադադարի մասին փաստաթղթի տակ կայ երեք ստորագրութիւն` Հայաստան (Սերժ Սարգըսեան), Լեռնային Ղարաբաղ (Սամուէլ Բաբայեան) եւ ազրպէյճան (Մամետռաֆի Մամետով): Քննենք վերոնշեալ բոլոր չորս տարբերակները: առաջինը նոր պատերազմի տարբերակն է: Մարդու իրաւունքների, մարդասիրութեան եւ բազմաթիւ այլ տեսանկիւններից նոր պատերազմը, որը հետեւողականօրէն քարոզում է ազրպէյճանը, լուծում չէ: Սակայն դա չի նշանակում, որ պատերազմով հարցեր չեն լուծում: աւելի՛ն. շատ հարցեր լուծւում են հէնց պատերազմով: Երբ հակամարտութեան մէջ ներքաշուած կողմերը, առաջին հերթին` ազրպէյճանը, խօսում են նոր պատերազմի մասին, ապա պէտք է գիտակցեն, որ նոր պատերազմը կարող է բերել նոր սթաթիւսքուոյի: այստեղ մի կողմ թողնենք, թէ ինչ աւէր ու տառապանք կը բերի պատերազմը հայ եւ ազրպէյճանցի ժողովուրդներին: Բայց երբ խօսք է բացւում նոր պատերազմի մասին, ապա պէտք է գիտակցել, որ նոր սթաթիւս-քուոն կարող է լինել անկանխատեսելի: Ներկայացնենք երեք հաւանական տարբերակ: առաջին, ազրպէյճանը սկսում է նոր պատերազմ, սակայն դրանից որեւէ փոփոխութեան չեն ենթարկւում ո՛չ Հայաստան-ազրպէյճան սահմանները եւ ո՛չ էլ արցախ-ազրպէյճան սահմանները կամ, ինչպէս ընդունուած է ասել միջազգային բառապաշարով, շփման գիծը: այսինքն նոր պատերազմը չի փոխում ներկայ սթաթիւս-քուոն եւ միայն կողմերը կրում են աւերածութիւններ, տալիս հազարաւոր զոհեր ու վիրաւորներ: Երկրորդ, նոր պատերազմում ազրպէյճանը պարտւում է, կորցնում նորանոր տարածքներ: Օրինակ, արցախեան զինուժը գրոհով վերցնում է կուր-արաքսեան միջագետքը, այսպիսով` կիսում ազրպէյճանը: Եթէ 1994ի մայիսին Ռուսաստանը պատերազմող կողմերին հրադադար չպարտադրէր, ապա մեծ էր հաւանականութիւնը, որ արցախեան ուժերը գրոհներով կը վերցնէին նոր շրջաններ եւ որպէս շփման գիծ` արցախի ու ազրպէյճանի միջեւ կը լինէին կուր եւ արաքս գետերը: Բայց կայ նաեւ նոր պատերազմի երրորդ տարբերակը` ազրպէյճանը պատերազմում գրաւում է ոչ միայն արցախը, այլ նաեւ` Զանգեզուրը, այսպիսով, փանթուրքական երազանքը դառնում է իրականութիւն: ահա այս անկանխատեսելիութիւնն է նաեւ, որ հակամարտութեան կողմերին, առաջին հերթին` ազրպէյճանին, յետ է պահում եւ պէտք է յետ պահի նոր պատերազմի գայթակղութիւնից: արցախեան հակամարտութեան լուծման երկրորդ ճանապարհը ներկայ սթաթիւս քուոյի պահպանումն է եւս տասնամեակներ: Մի կողմ թողնելով, թէ ում համար է աշխատում ժամանակը, պէտք է նկատենք, որ եթէ ներկայ սթաթիւս քուոն բացարձակապէս անընդունելի է ազրպէյճանի համար, ապա լայն հաշուով այն ընդունելի է Հայաստանի եւ յատկապէս` արցախի համար: Ի հարկէ, պէտք է հաշուի առնել, որ այս սթաթիւս քուոյի պայմաններում Հայաստանը եւ արցախը շարունակում են մնալ շրջափակման պայմաններում, դուրս մնում տարածաշրջանային տնտեսական խոշոր ծրագրերից, աւելի մեծ կախուածութեան մէջ ընկնում Ռուսաստանից, հայ-ազրպէյճանական սահմանների վրայ դիպուկահարների կրակոցներից սպանւում են երիտասարդ տղաներ, սահմանամերձ գիւղի հայ հողագործը չի կարողանում հող մշակել, քանի որ կրակում են, նաեւ այդ պատճառով մարդիկ արտագաղ(Þ³ñ.Á ¿ç IV)
ԹաԹՈՒԼ ՅակՈԲԵաՆ Յատուկ «ազդակ»ի համար
ARMENIA
IV
ա
մէն անգամ որ հայրենի լրատու միջոցներու մէջ նշուածներուն նման օտարաբանութիւններու հանդիպինք, ակամայ կը վերյիշենք սփիւռքահայ զուարթախոհ մըտաւորական բարեկամուհիի մը Հայաստանէն իր առաջին այցելութենէն վերադարձին ունեցած մէկ արտայայտութիւնը, ուր մօտաւորապէս կ’ըսէր. «Ուրախ եմ որ ֆրանսերէն եւ անգլերէն գիտեմ: ատիկա օգնեց ինծի որ հասկնամ Երեւանի մէջ խօսուած հայերէնը»: Բարեկամներ յաճախ դիտել կու տան թէ չի բաւեր միայն քննադատելը, հարկ է նոյն ատեն լուծումներ առաջարկել: Մեծագոյն ցաւն այն է, որ երկար տարիներէ ի վեր հայերէնի պատկառելի լեզուագէտներ շունչ կը հատցնեն հայկական հեռատեսիլի կայաններէն զա-
Հող չզիջելու...
(Þ³ñ. ¿ç III-Ç)
թում են եւ այլն: Եթէ արդէն աւելի քան 20 տարի սթաթիւս քուոն պահպանուել է, ապա պէտք չէ բացառել, որ այն կարող է պահպանուել եւս 20 կամ 50 տարի: Ի վերջոյ, սակայն, ներկայ սթաթիւս քուոն անընդունելի է լինելու ազրպէյճանի համար եւ պաշտօնական Պաքուն շարունակելու է սպառազինուել, կրակել ու գուցէ նաեւ` նոր պատերազմ սկսել, որի հաւանական երեք տարբերակների մասին խօսեցինք վերեւում: արցախեան հակամարտութեան լուծման երրորդ ճանապարհը բանակցուած լուծումն է, այն է` ներգրաւուած կողմերը սեղանի շուրջ գալիս են ընդհանուր յայտարարի, ստորագրում փաստաթուղթ եւ դրանում ամրագրուած կէտերը կեանքի կոչում: Սա լինելու է ցաւալի լուծում, քանի որ եթէ Պաքուն համաձայնուի ճանաչել արցախի անկախութիւնը կամ նրա ինքնորոշման իրաւունքը, ապա դրա դիմաց պահանջելու է, որպէսզի Երեւանն ու Ստեփանակերտը զօրքերը դուրս բերեն այն շրջաններից (բացառութեամբ` Հայաստանն ու արցախը միմեանց կապող միջանցքը), որոնք միջազգայնօրէն անւանւում են գրաւեալ, իսկ հայութեան բառապաշարով` ազատագրուած: Ի դէպ, Հայաստանի բոլոր երեք նախագահների եւ նրանց արտաքին գործերի նախարարների ժամանակ բանակցուել է հէնց նման տարբերակ, այն է` կարգավիճակի դիմաց տարածքներ: Բացէք 1997ի փաթեթային եւ փուլային, 1998ի ընդհանուր պետութիւն, 2001ի Քի Ուսթի եւ վերջին` Մատրիտեան կամ Նորացուած Մատրիտեան կոչւող փաստաթղթերը եւ կը համոզուէք դրանում: կայ նաեւ կարգաւորման չորրորդ ճանապարհը, որը մօտ է երրորդին: Դա այն տարբերակն է, երբ միջազգային հանրութիւնը` ի դէմս Ռուսաստանի, Միացեալ Նահանգների
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 17 ÚáõÉÇë 2014
²ÏݳñÏ
Հայոց լեզուն Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ վտարանդի՞
նազան հաղորդաշարերով՝ բացատրելով թիւրն ու թերին, փորձելով բարելաւել հայրենիքի մէջ գործածուող մայրենիի մակարդակը: արդի՞ւնք. գրեթէ ոչ մէկ դրական արձագանգ, կարծէք ըսուածները ուղղուած ըլլային արտասահմանի՝ այլ ոչ թէ հայրենիքի հայութեան: Ի՞նչ է այս քրոնիկ ցաւին լուծումը: առաջարկուելիքը կրնայ անսովոր թուիլ, այսուհանդերձ կ’արժէ փորձել: ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հըրանոյշ Յակոբեան, շնորհիւ իր տարած ազնիւ, նուիրեալ եւ նպատակասլաց գործունէութեան (վկայ Հայաստան հաս-
տատուող Սուրիահայերու հանդէպ իր ցուցաբերած հարազատի վերաբերումը) շատ մը Սփիւռքահայերու կողմէ իրաւամբ կը դիտուի նաեւ որպէս սփիւռքահայութեան նախարարը ՀՀի մօտ: Հետեւաբար, Հայոց լեզուի մեր հարցին պարագային իբր վերջին ապաւէն թերեւս կարելի է դիմել իրեն: արդարեւ, ՀՀ Սփիւռքի նախարարութեան յայտարարութիւններուն մէջ կը խօսուի հայապահպանումի, հայրենադարձութեան եւ հայադարձութեան մասին: Պիտի խնդրէինք սփիւռքահայութեան նախարարէն, որ այս բոլորին կողքին
իր ելոյթներուն ընթացքին (որոնք յաճախ կը բարձրանան գեղարուեստական կատարումի մակարդակին), խօսի նաեւ հայերէնադարձի մասին, որպէս հայապահպանումի կարեւոր եւ անշրջանցելի գործօն: Եթէ Սփիւռքի նախարարութիւնը ձեռնարկէ հայերէնադարձի արշաւի մը, հայրենի այլ նախարարութիւններ եւ գերատեսչութիւններ՝ որոնց առաջնային պարտականութիւններուն ծիրին մէջ կ’իյնայ ազգային հոգեմտաւոր ժառանգութեան հարցերով զբաղիլը, թերեւս բարի նախանձէ մղուած (թէկուզ եւ չար նախանձէ...),
ու Ֆրանսայի, ներգրաւուած կողմերին նստեցնում է բանակցային սեղանի շուրջ եւ պարտադրում փոխզիջումային որեւէ տարբերակ: Խաղաղութեան պարտադրման օրինակներ համաշխարհային պատմութեան մէջ բազմաթիւ են: այսօր, անկասկած, դժուար է պատկերացնել, որ Մոսկուան, Փարիզը եւ Ուաշինկթընը խաղաղութիւն կը պարտադրեն արցախի հարցում` հաշուի առնելով բազմաթիւ իրողութիւններ, առաջին հերթին` Ռուսաստանի եւ արեւմուտքի միջեւ առկայ լարուածութիւնն ու փոխադարձ անվստահութիւնը: Բայց եթէ պատկերացնենք, որ այնուամենայնիւ միջազգային հանրութիւնը լուծում է պարտադրում, ապա այդ լուծումը հաւանաբար կը լինի այն տարբերակներից մէկը, որոնց շուրջ բանակցել են հայերն ու ազրպէյճանցիները` սկսած 1994ի հրադադարից: այսօր ստեղծուել է մի իրադրութիւն, երբ վերոնշեալ չորս ճանապարհներից երեքը, բացի սթաթիւս քուոյի պահպանումը, իրատեսական չեն: Խաղաղութեան համար անհրաժեշտ առաջին պայմանը միջավայրն է: Քանի դեռ շարունակւում է պատերազմի հռետորաբանութիւնն ու ատելութեան քարոզչութիւնը, կարգաւորման որեւէ տարբերակ ընդունելի չի լինելու: Եթէ հակամարտութեան կողմերը իրականում ուզում են յարատեւ խաղաղութիւն, լարւածութեան թուլացում, սպա-
ռազինութիւնների մրցավազքի դադարեցում, ապա նախ պէտք է վերջ տան պատերազմական հռետորաբանութեանը: այն ժամանակ, երբ կողմերը կը սկսեն խօսել խաղաղութեան անհրաժեշտութիւնից եւ խաղաղութիւն քարոզեն, ահա դրանից յետոյ միայն հաւանական է ակնկալել փոխզիջումային լուծում: Բայց դրա համար պէտք է տարիների քրտնաջան աշխատանք, ինչը չկայ ու չի եղել: արցախեան հակամարտութեան փոխզիջումային լուծման համար անհրաժեշտ են երեք գործօնների միաժամանակեայ ներկայութիւն: առաջին` հասարակութիւնները պէտք է պատրաստ լինեն խաղաղութեան, երկրորդ. Հայաստանի, արցախի եւ ազրպէյճանի իշխող վերնախաւերը պէտք է պատրաստ լինեն խաղաղութեան, ինչն առաջին հերթին նշանակում է քաղաքական խիզախութիւն, որովհետեւ փոխզիջում նշանակում է ցաւ եւ իշխանութիւնը կորցնելու լրջագոյն վտանգ. երրորդ` միջազգային հանրութիւնը, ներգրաւուելուց բացի, պէտք է պատրաստ լինի օժանդակելու խաղաղութեան պահպանմանն ու յարատեւմանը, ներդրումներ կատարի տարածաշրջանում: Ինչպէս տեսնում ենք, արցախեան հակամարտութիւնը կարգաւորելու այսօրուայ հնարաւորութիւնները սահմանափակ են: Հետեւաբար Միացեալ Նահանգների կամ արեւմըտեան այլ տէրութիւնների նա-
խազգուշացումները, թէ այսօրւայ սթաթիւս քուոն խիստ վըտանգաւոր է, որ հայերը պէտք է տարածքներ զիջեն, հիմնաւորուած չեն: Հակառակը, այսօրուայ միջազգային ստեղծըւած պայմաններում եթէ հայերը հող զիջեն, ապա դա կարող է ոչ թէ մօտեցնել խաղաղութեանը, այլ պատերազմին: Հող զիջելը եւս պէտք է լինի տրամաբանուած ու արդարացւած: Հող ե՞նք զիջում մի երկրի ու մի նախագահի, ով ամէն օր սպառնում է նոր պատերազմով, ազրպէյճանական դրօշի ծածանում Շուշիի եւ Ստեփանակերտի վրայ: Հող ե՞նք զիջում մի երկրի, որը այսօրուայ Հայաստանի Հանրապետութիւնը համարում է արեւմըտեան ազրպէյճան, իսկ Երեւանը` ազրպէյճանական քաղաք: այսօր հող զիջելու վատագոյն ժամանակն է:
իրենք եւս միանան հայրէնադարձի արշաւին: այս միահամուռ արշաւը կրնայ օգնել որ Հայոց լեզուն հայրենի հողին վրայ, իր վըտարանդիի կարգավիճակը թօթափելով, բազմի իրեն արժանի պատուանդանին վրայ այս ուղղութեամբ որպէս առաջին քայլ ամենէն գործնականը այն պիտի ըլլար, որ ՀՀ Սփիռքի նախարարը առաջարկ ներկայացնէ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեանին, որ հրամանագիր մը ստորագրէ փոխելու եւ հայացնելու ՀՀ այն նախարարութիւններուն անունները, որոնք օտարոտի են: ՀՀ նախարարութիւններուն անունները հայացնելու նախագահական նման իմաստուն որոշում մը, լաւագոյն ազդանըշանը պիտի ըլլար հայերէնադարձի արշաւին մեկնարկին եւ երաշխիքը՝ անոր յաջող ելքին: այս բոլորին կրնայ նպաստել նաեւ այն բարեդէպ զուգադիպութիւնը, որ նախագահ Սերժ Սարգսեան ունի բանասիրական կազմաւորում: Չենք գիտեր թէ Հայոց լեզուի մասին մեր ունեցած բարի ակընկալութիւնները, պիտի իրականանա՞ն, թէ՞ անոնք պիտի դատապարտուին արթուն երազողներու մտքերուն մէջ ապրելու, որպէս մնայուն յաճախանք: ամէն ինչ կախում ունի ՀՀի գերագոյն իշխանաւորներուն՝ մեր մայրենիին հանդէպ ունեցած նախանձախնդրութենէն:
(Þ³ñ.2 »õ í»ñç)
ՊԵՐՃ ԹԷՐԶԵաՆ գահիրէ
Ð᷻ѳݷÇëï
ÎÇñ³ÏÇ, 20 ÚáõÉÇë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï ê. ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ ì.²ÉëÇݳÛÇ ê.Ú³Ïáµ »Ï»Õ»óõáÛ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ Ùûñ »õ Ù»Í Ùûñª
àÕµ. ¶àвð ØÎðîÆ⺲Ü-¶àôÚàôØÖº²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ù³é³ëáõÝùÇ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£
Av. Callao 1162 - Buenos Aires info@hotelwilton.com.ar
¸áõëïñ»ñÁ ö»ë³Ý ÂáéÝ»ñÁ Ìáé»ñÁ
4812-4993 www.hotelwilton.com.ar