ÚÇßáõÙ »Ù »õ å³Ñ³ÝçáõÙ
äáõ¿Ýáë ²Ûñ¿ë, ²ñųÝÃÇÝ - 83ñ¹ ï³ñÇ - ÂÇõ 13.550 - 24 ÚáõÉÇë 2014 - лé. (54 11)4775 7595
ΰÁë¿ Ðñ³Ý¹ سñ·³ñ»³Ý
Պ
«Պէտք է հարցերին ճիշդ ձեւով նայենք»
արո՛ն Մարգարեան, առաջին հարցս Հայաս տա նի ներքին քաղաքականութեան հետ է կապւած. մի կողմից` Հայաս տանում կառավարութիւն փոխուեց, միւս կողմից քառեակը սկսեց համագործակցել, բայց էական որեւէ փոփոխութիւն երկրում կարծես թէ չի զգացւում` ընկերային-տնտե սա կան, քաղաքական առումով: Ին՞չ էք կարծում, ի՞նչ է սպասւում: -- Կառավարութեան փոփոխութիւնը յոյսի նշոյլ ստեղծեց: Կառավարութեան փոփոխութիւնը մի աքթի մասին էր վկայում` վերեւներում անդրադառնում են, որ վիճակը շատ վատ է եւ փորձում են ինչ-որ չափով բարելաւել այն: Վարչապետն ունի մէկ խնդիր` յաղթահարել այդ դժուարութիւնը, առնուազն մեղմացնել վիճակը: Յատկապէս եթէ նկատի ունենանք, որ եօթ սարերի հետեւում չէ օրինական իշխանափոխութեան ժամանակաշրջանը, վարչապետը, իր իսկ ապագայի համար պէտք է յաջողութիւններ գրանցի: Կարծում եմ, դեռեւս վաղ է վերջնական եզրակացութեան յանգելու, բայց սկզբնական շրջանի այդ յոյսը կարծես թէ գնալով խամրում է, որովհետեւ կարծես աւելի տիրական է սկսում դառնալ ամբոխավարութիւնը: Չեմ ուզում շտապել, դեռ կայ ժամանակ, պէտք է սպասել` յստակ արդիւնքներ տեսնելու համար: Այսօր, շատ էլ յոյս չունեմ, որովհետեւ տեսնում եմ, որ քայլերը, այն խորութեամբ, որ պէտք է արուէին, տեղի չեն ունենում:
-- Դուք կարծում էք աւելի շատ ձեւակա՞ն բնոյթ են կրում կառավարութեան քայլերը: -- եթէ շոյի մասերը հանենք, հիմնաւոր փոփոխութիւն չեմ տեսնում, թէպէտ կրկնում եմ, դեռ շուտ է որեւէ վերջնական եզրակացութեան յանգել` սպասենք, կը տեսնենք:
-- Պարո՛ն Մարգարեան, Դուք նախորդ տարի սուր քննադատութեան ենթարկեցիք Տիգրան Սարգսեանին, ասելով, որ նա միջամտում է Դաշնակցութեան ներքին գործերին, հիմա, նոր իշխանութիւնների կողմից նըման բաներ չէ՞ք տեսնում:
Ð.Ú.¸. ´ÇõñáÛÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇã Ðñ³Ý¹ سñ·³ñ»³Ý ѳñó³½ñáÛó ÙÁ ïáõ³õ §²½³ïáõÃÇõݦ Ó³Ûݳë÷ÇõéÇ Ï³Û³ÝÇÝ: êïáñ»õ` ѳñó³½ñáÛóÇÝ ³ÙµáÕçáõÃÇõÝÁ:
-- Այնպէս չէր, որ նա ամբողջ ժամանակ Դաշնակցութեան գործով էր զբաղւում: Դա մի պահ էր, երբ նա իրեն թոյլ տուեց նման կեցուածք ընդունել, եւ դրա պատասխանը ըստացաւ ու հանդարտուեց: Յովիկ Աբրահամեանը, ի տարբերութիւն Տիգրան Սարգսեանի, աւելի մարդամօտ վարչապետ է: Բայց դրանք երկրորդական յատկանիշներ են, կարեւորը իրական գործն է, ժողովրդի ընկերային-տնտեսական վիճակն է, դրա բարելաւումով է, որ որեւէ վարչապետ կարող է ընդունելի դառնալ հասարակութեան կողմից: Մնացածը կողմնակի ազդակներ են եւ ոչ էական:
-- Պարո՛ն Մարգարեան, այն խնդիրները, որ Հայաստանում կան` արդարութեան, ընկերային-տնտեսական, փտածու թեան, բազմաթիւ այլ խնդիրներ, արդեօ՞ք պայմանաւորուած են միայն կառավարութեամբ: եւ արդեօ՞ք կառավարութեան, նախարարութեան փոփոխութիւններով հարցեր կը լուծուեն: -- Խնդիրները համակարգային են, իշխող ուժի ընկերայինտնտեսական քաղաքականութեան արդիւնք: Համակարգային հարց գոյութիւն ունի, դրա համար մենք մեր առջեւ դրել ենք համակարգային փոփոխութեան նպատակ եւ դրա համար գոյութիւն ունի ընկերայինտնտեսական խնդիր: Նայած թէ դու քո ընկերային- տնտեսական հարցերը ոնց ես ուզում ուղղորդել: Հասարակութեան որ շերտն է քեզ համար աւելի ուշադրութեան առարկայ: -- Քաղաքական դաշտում
ձեր գործընկեր, միգուցէ դաշնակից Բարգաւաճ Հայաստան կուսակցութեան առաջնորդը ինչ որ ժամա նակ համոզմունք յայտնեց, որ գալիք ընտրութիւնների արդիւնքում, իշխանափոխութիւն տեղի կ՛ունենայ: Դուք նոյնպէ՞ս այդ կարծիքին էք: -- Տրամաբանութիւնըն ասում է, որ նախորդ ընտրութեանը պէտք է իշխանափոխութիւն տեղի ունենար: Նախ դաշնակից բառը շատ աւելի խորքային իմաստ ունի: Մենք քառեակի հետ ունենք յստակ հարցերի շուրջ համագործակցութիւն, մենք ռազմավարական դաշնակիցներ չենք: Որոշակի հարցեր են դրւում օրակարգում, հէնց այդ հարցերի շուրջ է ըստեղծւում համագործակցութիւն եւ դրանից աւելին պէտք չէ սպասել: Իշխանափոխութիւն այս երկրում պէտք է տեղի ունենայ ընտրութեան միջոցով: Մենք պէտք է խուսափենք ցընցումներից, պէտք է կարողանանք աւելի մեծ վտանգներից խուսափել: Սակայն սա չի նըշանակում, որ պէտք է ձեռներս ծալենք, նստենք մինչեւ ընտրութեան օրը: Հակառակը` մենք պէտք է հնարաւորինն անենք, ժողովրդին ցոյց տալու համար, թէ որտեղ են հարցերը, որտեղ խնդիրները, ինչու՞ է այսպէս: Անձերով պէտք չէ պայմանաւորել, թէ էս մէկը կը գնայ, էն միւսը կը գայ, ո՛չ, մինչեւ համակարգային փոփոխութիւն տեղի չունենայ, մեր վիճակը չի լաւանայ: եթէ չգայ քաղաքական մի այնպիսի ուժ, որը տնտեսական այլ պատկերացում ունի, այլ մօտեցում ունի, ընկերային երկիր կառուցելը իր էութիւնից բխի` մեր վիճակը չի փոխուի, եթէ անգամ իշխանութեան մակարդակի վրայ տաս-քսան հոգի փոխուեն: Սա մեր կուսակցութեան համոզումն է, դրա համար մենք հրապարակի վրայ ենք դրել եօթ կէտից բաղկացած մեր
(Þ³ñ.Á ¿ç III)
Յարձակում` թիֆլիսի հայկական եկեղեցւոյ վրայ
Կ
իրակի, 20 Յուլիսին, Հայ Առաքելական եկեղեցւոյ Վիրահայոց թեմի տարածած հաղորդագրութեամբ կը տեղեկացուի, որ շաբաթ, 19 Յուլիսին թիֆլիսի Ս. Էջմիածին եկեղեցւոյ քահանայից դասին, թեմի պաշտօնէութեան եւ հաւատացեալներուն վըրայ ծրագրուած յարձակում մը կատարւած է խումբ մը մարդոց կողմէ: Ըստ հաղորդագրութեան, 19 Յուլիսի կէսօրին եկեղեցւոյ կից գտնուող ինքնաշարժներու կառատունի մը մէջ վիճաբանութիւն կը ծագի վրացի կնոջ ու անոր ծանօթներուն եւ եկեղեցւոյ հոգեւոր հովիւին ու թեմի պաշտօնեաներուն միջեւ: երեկոյեան, «նոյն խումբը հաւաքելով մօտ 50 հոգի, յարձակած են Մանուկ քհնյ. Զէյնալեանի, թեմի իրաւական հարցերով եւ համագործակցութեան բաժնի տնօրէն Լեւոն Իսախանեանի եւ Ռոպերթ Իսախանեանի վրայ: Յարձակողները իրենց հետ տարած են հոգեւորականներէն մէկուն լանջախաչը», ըսուած է հաղորդագրութեան մէջ: «Ականատեսները կը պատմեն, թէ եկեղեցւոյ վրայ յարձակողները ինչպիսի ազգային ատելութեամբ լեցուած եղած են հայութեան նկատմամբ: Անոնցմէ ոմանք եղած են ոգելից ըմպելիներու եւ թմրեցուցիչի ազդեցութեան տակ: Այս ամէնը Վրաստանի բազմաթիւ եկեղեցիներուն մէջ, նաեւ լրատուութեամբ, կենցաղային մակարդակով հայ եկեղեցւոյ եւ ընդհանրապէս հայութեան նկատմամբ սերմանուող ատելութեան արդիւնքն է», նշուած է հաղորդագրութեան մէջ:
²ñÙ¿Ý èáõëï³Ù»³Ý Ýß»ó
«Գործող Սահմանադրութիւնը ունի բարեփոխման լուրջ անհրաժեշտութիւն»
Ո
ւրբաթ, 18 Յուլիսին, Հ.Յ.Դ.ն Սահմանադրական Դատարանի նախագահ Գագիկ Յարութիւնեանի հետ հրաւիրած էր քննարկումի` սահմանադրական փոփոխութիւններու ընթացքին մասին. քննարկումին ներկայ էին Հ.Յ.Դ. քաղաքական գործիչներ, փորձագէտներ: Ազգային ժողովի Հ.Յ.Դ. խմբակցութեան ղեկավար Արմէն Ռուստամեան նշեց, որ Դաշնակցութիւնը միշտ շահագրգռուած եղած է սահմանադրական փոփոխութիւններով, որովհետեւ համոզուած է, որ անոնք անհրաժեշտ են, եթէ կը գոհացնեն շարք մը կարեւոր պայմաններ: «Մենք կը կարծենք, որ գործող սահմանադրութիւնը ունի բարեփոխման լուրջ անհրաժեշտութիւն, անիկա պէտք է բարեփոխուի, որ ունենանք սահմանադրական կարգ, ստեղծենք համապատասխան իրաւական դաշտ, ուր կը լուծուին շարք մը կարեւոր հարցեր` արդէն սահմանադրութեան օգնութեամբ: Սահմանադրութիւնը ոչ թէ կրաւորական, այլ գործնական փաստաթուղթ է, որ պէտք է կեանքի կոչուի եւ իրականացուի», յայտնեց Արմէն Ռուստամեան` աւելցնելով, որ սահմանադրական բարեփոխումները լուրջ քայլեր են իշխանութեան մէջ գերակշռութիւն ապահովելու համար` խորհրդարանի դերի բարձրացման համար: Ան շեշտեց, որ Դաշնակցութիւնը կարեւոր կը նկատէ յատկապէս կառավարման համակարգի փոփոխութիւնը, որ պայմանաւորուած պիտի ըլլայ բազմաթիւ խորքային փոփոխութիւններով: Ըստ Արմէն Ռուստամեանի, այսօր խնդիր կայ փոխելու կառավարման համակարգը դէպի խորհրդարանական կառավարում, իշխանութեան հաւասարակշռութիւն, իշխանութեան ապակեդրոնացում եւ իշխանութեան թեւերու միջեւ զսպման ու հակակշիռներու մեքանիզմներու ապահովում: «Քանի տակաւին պատրաստ չէ սահմանադրական փոփոխութիւններու վերջնական նախագիծը, մենք պէտք է յաջողինք մեր մօտեցումները համադրել ու յանգիլ փոխըմբռնելի տարբերակի: Սահմանադրական փոփոխութիւնները իմաստ կ՛ունենան, եթէ անոնք յանգեցնեն խորհրդարանական կառավարման համակարգի: Խորհրդարանական կառավարման համակարգը նոյնպէս բազմաթիւ ձեւեր ունի, եւ պէտք է ընտրել այն տարբերակը, որ կը համապատասխանէ Հայաստանին», ըսաւ Արմէն Ռուստամեան:
ARMENIA
II
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 24 ÚáõÉÇë 2014
г۳ëï³Ý
Պաշտօնական բացում` «Արտագաղթի կասեցման Համազգայինի 20-րդ ծրագիրը քննարկումների ուսանողական հաւաքին (ֆորում)
². ØÇݳ뻳Ý
ե
փուլ է անցնում»
ՐեՒԱՆ, «թերթ».– «Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան կողմից մշակուած Հայաստանում արտագաղթի կասեցման ծրագիրը դեռեւս քննարկումների փուլ է անցնում՝ այդ թւում նաեւ քառեակի շրջանակում»։ «թերթ»ին հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին այս մասին յայտնած է Հ.Յ.Դ.ի պատգամաւոր, ծրագիրի ղեկավար Արծուիկ Մինասեան՝ պնդելով, թէ ծրագիրը չէ մոռցուած: «Մենք ներկայացրել ենք, հիմա նորից քննարկումներ ենք իրականացնում եւ յոյս ունենք, որ առաջիկայում նորից օրակարգային հարց կը դառնայ, որովհետեւ մի ուժի, մի քաղաքական միաւորման խնդիր չի սա: Քանի դեռ չի գիտակցուել, որ նման համապարփակ ծրագիր պէտք է մշակել եւ իրագործել, հնարաւոր չէ արդիւնքի հասնել», ըսած է ան։ Արծուիկ Մինասեան նշած է, թէ կացութիւնը այնպէս չէ, որ այդ ծրագիրին մասին Դաշնակցութիւնը յայտարարած է եւ ըսած, որ միայն ինք պիտի իրականացնէ: «Յատուկ ասում ենք, որ այդ ծրագիրը կարող է արդիւնք ունենալ, եթէ բոլորը մասնակցեն: եթէ միայն իշխանութիւնն է՝ չի կարող, եթէ միայն ընդդիմութիւնն է, էլի չի կարող, առաւել եւս ընդդիմութեան որեւէ առանձին միաւոր չի կարող դա անել», աւելցուցած է ան: Աւելի՛ն. ըստ անոր՝ հասարակութեան բոլոր խաւերը պէտք է մասնակցին, որովհետեւ ա՛յդ է ծրագիրին էութիւնը։ «Քանի դեռ այդ գիտակցութիւնը ոչ բոլորի մօտ է, մենք աշխատում ենք, որ դա ամրապնդուի, որ անհրաժեշտ է համապարփակ, միասնական, ամբողջական ծրագիր եւ գործողութիւնների պլան», ըսած է Մինասեան։ Պատասխանելով հարցումի մը, թէ ինչո՞ւ գոնէ քառեակին կողմէ հարցը չի բարձրացուիր՝ պատգամաւորը ըսած է. «Իսկ ո՞վ ասաց, քննարկումները գնում են, երբ որ ես ասում եմ խօսակցութիւնները գնում են, հէնց դրա մասին է խօսքը»:
Հ
ամազգայինի 20րդ Ուսանողական Հաւաքի (ֆորում) պաշտօնական բացումը կատարուեցաւ շաբաթ, 19 Յուլիսին, ժամը 12ին` ներկայութեամբ Համազգայինի Կեդրոնական Վարչութեան անդամ Սպարտակ Ղարաբաղցեանի, հաւաքի երկար տարիներու դասախօս եւ դաստիարակչական բաժինի պատասխանատու դոկտ. Հրանդ Մարգարեանի, ինչպէս նաեւ համազգայնականներու եւ Համազգայինի բարեկամներու: Բացման հանդիսութեան ողջոյնի խօսքը արտասանեց Հայաստանի Համազգայինի հիմնադրամի նախագահ Լիլիթ Գալստեան, որ ընդհանուր գիծերու մէջ ներկայացուց Համազգայինի ծագումը, ամբողջ աշխարհի մէջ անոր տարածումըն ու գործունէութեան լայնածաւալ դաշտը, ապա` հաւաքին պատմականը: Ան ըսաւ, թէ Համազգայինի Կեդրոնական Վարչութիւնը 20 տարիներ առաջ երիտասարդական-ուսանողական հաւաքը (ֆորում)
ստեղծելու գաղափարը յղացած է, ինչպէս նաեւ անդրադարձաւ հաւաքը Հայրենիքի մէջ կազմակերպելու կարեւորութեան: Ապա, Համազգայինի Կեդրոնական Վարչութեան անդամ Սպարտակ Ղարաբաղցեան անդրադարձաւ հաւաքի ծրագիրի կարեւորութեան եւ Հայրենիքի մէջ կազմակերպուելու անհրաժեշտութեան:
Âáõñùdz
Տեմիրթաշ կը խոստանայ որ «հայ» բառը յետ այսու որպէս հայհոյանք չգործածուի
թ
ուրքիոյ նախագահական թեկնածու, քրտամէտ «Ժողովուրդներու դեմոկրատական» կուսակցութեան (HDP) համանախագահ Սալահէտտին Տեմիրթաշ Լոնտոնի մէջ ներկայ եղած է իր ընտրապայքարին զօրակցող հանրահաւաքի մը, որուն մասնակցած են քիւրտեր եւ թուրքեր։ Իրենց իշխանութեան գալով` ընդդիմադիր թեկնածուն վստահեցուցած է, որ թուրքիոյ հանրային ու քաղաքական կեանքը էապէս արմատական փոփոխութիւններու պիտի ենթարկէ։ Ան քննադատած է նաեւ Էրտողանն ու անոր վարչակարգը։ Հանրահաւաքի ընթացքին ան յայտարարած է. «Այնպիսի կեանքի մը սկիզբը պիտի դնենք, որ սուննի իսլամը և ալևին իրար հանդէպ չկասկածին, իրարմէ եղբայրութեան բույր առնեն միայն: Այնպիսի կեանքի մը սկիզբը պիտի դնենք, որ չքաւորները, գործազուրկները, թոշակառուները ստիպուած չըլլան աշխատիլ գոյութիւն պահպանելու համար: Այնպիսի կեանքի մը սկիզբը պիտի դնենք, որ թուրքը չ՚ատէ քիւրտին, «հայ» բառը այլևս չգործածուի իբրև հայհոյանք, հրեաները սպառնալիքներ չստանան, փողոցներու մէջ կիներ չսպաննուին»։ Տեմիրթաշ զազայախօս քիւրտ է։ Ծնած է Խարբերդ նահանգի Բալու քաղաքին մէջ 1973ին։
Առաջին բժշկուհին հայ է՝ տոքթ. Զարուհի Գաւալճեան
Ա
կօս»ի աշխատակից թովմաս թէրզիեան, լուսարձակի տակ կ’առնէ թուրքիոյ առաջին բժշկուհիի՝ տոքթ. Զարուհի Գաւալճեանի կենսագրութիւնը: Կարգ մը աղբիւրներ իբրեւ թուրքիոյ առաջին բժշկուհին կը յիշեն տոքթ. Սաֆիյէ Ալի Քրէքէլէրի (1894-1952) անունը, որ բժշկագիտութիւն ուսանած էր 1921ին Գերմանիոյ Ուիզպուրկ քաղաքը։ Տոքթ. Սաֆիյէ կարելի է առաջին թուրք բժշկուհին համարել, բայց ոչ թուրքիոյ առաջին բժշկուհին։ Այդ տիտղոսին կ’արժանանայ իրմէ շատ աւելի կանուխ, 1903ին տոքթ. Զարուհի Սերովբէ Գաւալճեանը։ Այս վերջինը ծնած է 1877ին Բիւթանիա (Ատափազար)։ Հայրը՝ տոքթ. Սերովբէ Գաւալճեան 1875ին աւարտած է Պոսթոնի բժշկական Ֆաքիւլթէն։ Այդ թուականէն մինչեւ 1915 ծառայած է Ատափազարի եւ Պարտիզակի մէջ։ Զարուհի Գաւալճեան 1898ին կ’աւարտէ Բիւթանիոյ Ամերիկեան Աղջկանց Գոլէճը եւ բժշկութիւն ուսանելու համար կը ղրկուի Չիքակոյի Իլինոյ համալսարանը, ուրկէ 1903ի շրջանաւարտներու ցանկին մէջ իր անունը նշուած է «Գաւալճեան Զարուհի, բժշկուհի, Ատափազարը, թուրքիա» ձեւով։ Ան բժշկագիտական դպրոցը աւարտելէ տարի մը ետք կը վեռադարնայ երկիր, բայց կը հարկադրուի որպէս օգնական հօրը մօտ աշխատիլ, որովհետեւ Ապտիւլհամիտ Բ.ի օրով արգիլուած էր կիներուն բժշկութիւն ընելը։ Ան միաժամանակ վարած է Ամերիկեան Գոլէճի կենսաբանութեան ուսուցիչի պաշտօն։
Ֆորումականներուն բարի գալուստ մաղթեց նաեւ հաւաքի դաստիարակչական բաժինի վերահսկող անդամ դոկտ. Հրանդ Մարգարեան, որ շեշտը դրաւ հաւաքին ոգիին եւ հայկական շունչին վրայ` ըսելով, որ իւրաքանչիւր ֆորումական Հայաստանէն տուն պիտի մեկնի ալ աւելի հայացած եւ իր շրջապատը ուղղէ դէպի Հայրենիք: 2014ի հաւաքի ընդհանուր պատասխանատու Արա Բարսեղեան ամփոփ կերպով խօսեցաւ անոր յաջողութեան գլխաւոր բանալիին` կարգապահութեան ու օրէնքներու յարգումին մասին: Ան խնդրեց բոլորէն ճշդապահ ըլլալ, որպէսզի կարելի ըլլայ ծրագիրը ամբողջութեամբ իրականացընել, փոխանցեց կեցութեան հետ կապուած անհրաժեշտ տեղեկութիւններ, ինչպէս նաեւ` հաւաքի ընթացքին եւ յանձնախումբերու աշխատանքներուն մասին մանրամասնութիւններ: 11 շրջաններէ` Հայաստանէն, Արցախէն, թիֆլիսէն, Միացեալ Նահանգներէն, Գանատայէն, Աւստրալիայէն, Լիբանանէն, Սուրիայէն, Ֆրանսայէն, Կիպրոսէն եւ Պրազիլէն ժամանած հայ ուսանողները իրենք զիրենք ներկայացուցին եւ իրարու հետ ծանօթացման առաջին հանգրուանէն ետք ճաշեցին, բարձրացան փոխադրակառք եւ խանդավառ մթնոլորտի մէջ այցելեցին երեւանի Պատմութեան թանգարան, Սասունցի Դաւիթի արձանը, Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցի եւ Մայր Հայաստան յուշարձան: Իւրաքանչիւր վայրի մասին հաճելի եւ օգտակար տեղեկութիւններ փոխանցուեցան: Յոգնութեան եւ անքնութեան դիմադրելով ֆորումականները պատրաստուեցան ու մեկնեցան «երեւանեան գիշերներ» ճաշարան, ուր շարունակուեցաւ արդէն իսկ սկսած ընկերական մթնոլորտի ամրապնդումը:
ARMENIA
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 24 ÚáõÉÇë 2014
III
гñó³½ñáÛó
«Մենք ասել ենք իշխանափոխութիւն պէտք է տեղի ունենայ ընտրութիւնների միջոցով»
ΰÁë¿ Ðñ³Ý¹ سñ·³ñ»³Ý
(Þ³ñ. ¿ç I-Ç)
օրակարգը, որով պայմանաւորում ենք այս երկիրը այս վիճակից դուրս բերելու խնդիրը: Ովքեր մեզ հետ են` մեզ հետ են, ում համար այս օրակարգը իրենցը չի, մենք նրանց հետ չենք:
-- Դուք ի՞նչ զարգացումներ էք սպասում աշնանը, խօսում են նաեւ արտահերթ ընտրութիւն նե րի մասին, դուք ի՞նչ տեսլական ունէք: Այսինքն քաղա քական զարգացումները այսպէս կը գնան առանց ցընցումների մինչեւ յաջորդ ընտրութիւններ, թէ՞… -- Ամէն ինչ պայմանաւորւած է փոխադարձ պայմանաւորուածութեամբ: Այսինքն, այս խաղի մէջ մի կողմ գոյութիւն չունի, որ նստի մտածի եւ ծրագրի, թէ Սեպտեմբերին այսպէս պէտք է լինի, Նոյեմբերին` էսպէս: Մենք ինչ որ պահանջներ ենք արծարծում` այդ պահանջների շուրջ հասարակութեանը աշխուժացնում. իշխանութիւնը կամ տեղի է տալիս կամ փորձում է իրեն սրբագրել եւ փորձում է շրջանցել այդ հասունացման պահը, մինչեւ մի նոր ալիք է բարձրանում: Կամ կանգնում, ասում է ոչ` եւ այդ ալիքը գալիս, բախւում է արգելքի ու տեղի է լինում այն, ինչ կայ քո մտքում, բայց չես արտայայտւում, այսինքն առճակատման պահն է տեղի ունենում: Կարծում եմ, դա որոշուելիք եւ կամ ծրագրուելիք հարց չի: Դա բնականոն ընթացքը պէտք է պարտադրի: Չենք կարող գնալ առճակատման, եթէ իշխանութիւնը խուսափում է դրանից: Չենք կարող չգնալ առճակատման, եթէ իշխանութիւնը անընդհատ մղում է առճակատման: Ինչ ենք մենք ուզում: Մենք ուզում ենք, որ հասարակութիւնը քաղաքականօրէն կազմակերպուի եւ ժողովուրդը իր կամքը կարողանայ պարտադրել ընտրութիւնների միջոցով, բնականաբար` սահմանադրական կարգի միջոցով: Դրանից դուրս եթէ ինչ-որ բան տեղի ունենայ, դա պէտք չէ լինի մեր ծրագրաւորմամբ, դա պէտք է տեղի ունենայ իշխանութեան սխալի հետեւանքով: -- Այսինքն ոչինչ բացառել չի՞ կարելի: -- Բնականաբար:
-- Պարո՛ն Մարգարեան, այս նիւթի հետ կապուած վերջին հարցը. կարծիք կայ հանրութեան մօտ, որ քաղաքական կուսակցութիւնները խոստում
են տալիս իշխանափոխութեան, իշխանափոխութիւն տեղի չի ունենում եւ հիմա նկատւում է որոշակի հիասթափութիւն եւ հասարակութեան ուշադրու թիւնը աւելի շատ թեքւում է քաղաքացիական գործիչների, շարժումների կողմը: Ին՞չ էք կարծում դա համապատասխանո՞ւմ է իրականու թեանը: -- Ոչ: Մեր կուսակցութիւնը չի խօսել իշխանափոխութեան մասին: Հակառակը մենք ասել ենք իշխանափոխութիւն պէտք է տեղի ունենայ ընտրութիւնների միջոցով: Փողոց դուրս չենք եկել իշխանափոխութեան պահանջով: Մենք դէմ ենք եղել բոլոր այն ծայրայեղ մօտեցումներին, որ ասել են պէտք չէ մասնակցենք, պէտք չէ ներկայ լինենք, այս իշխանութիւնը ըսպառել է իրեն` վերջացել: Կեանքը ցոյց է տուել, որ մենք ենք ճիշդ եղել: Դա չի նշանակում սակայն, որ մենք մեր ձեռքերը ծալել նստել ենք: Մենք մի կողմից փորձում ենք մեր ժողովրդին քաղաքականօրէն կազմակերպել, միւս կողմից փորձում ենք ազդել իշխանութեան վրայ, որպէսզի ինքը կարողանայ իրեն սրբագրել: Որովհետեւ հարցը միայն իշխանութիւն ուզելը չի: Ամենակարեւոր հարցը էս ժողովրդի, էս երկրի վիճակը բարելաւելն է` կեանքի մէջ փոփոխութիւն բերելը: Վերջապէս խեղճացած ժողովուրդը աւելի ստրկամիտ է դառնում, քան բարեկարգ վիճակում ապրող ժողովուրդը: Այսինքն պէտք չէ կարծել որքան վատ, այնքան լաւ, որքան վատ, այնքան արտագաղթ, որքան վատ, այնքան խեղճացում, որքան վատ, այնքան տեղական հեղինակութիւնների, սակաւապետների ազդեցութեան մեծացում: Դա մեր կազմակերպութեան լոզունգը չի եղել եւ չի այսօր: Իսկ ինչ վերաբերում է քաղաքացիական շարժումներին, անձամբ ինձ համար այդ շարժումները դրականօրէն են գնահատւում: Քաղաքական շարժում նշանակում է հասարակութեան քաղաքական աշխուժացում, այն` ինչը որ մեր ցանկութիւնն է, մեր ուզածը, ինչի հետ կապւած էլ մենք աշխատում ենք: Այդ տեսակի շարժումներ, խըմբաւորումներ շատ կան, բայց մենք պէտք է կարողանանք զանազանել: Ով է վարձատրւում քաղաքական աշխուժութիւն ցուցաբերելու համար, ով է ղեկավարւում քաղաքական աշխուժութիւն ունենալու համար եւ վերջապէս քաղաքացիական շարժում` նշանակում է ապաքաղաքական մօտեցում, ոչ ծրագրուած մօտեցում: Մար-
դը պայքարում է յստակ մէկ ծըրագրի դէմ, ոչ թէ համընդհանուր, ազգային, պետական խընդրի: Այսինքն քաղաքացիական շարժումը, իբրեւ երեւոյթ, շատ դըրական է, բայց ոչ փրկութիւն:
-- Պարո՛ն Մարգարեան, Ասթանայում տեղի ունեցած գագաթնաժողովի ժամանակ յայտարարուեց, որ Հայաստանը կարող է եւրասիական Միութեանն անդամակցել միայն ՄԱԿի կողմից ճանաչուած սահմաններով: Հայաստանի նախագահը ո՛չ այդ ժողովի ժամանակ եւ ո՛չ յետոյ չխօսեց: Ճիշդ է, նա ասաց, որ տհաճ են Նազարպայեւի խօսքերը, բայց ըստ էութեան չարձագանգեց եւ ենթադրւում է, որ Հայաստանը կ՛անդամակցի առանց Լեռնային Ղարաբաղի եւ այնտեղ մաքսակէտ կը դրուի: Չնայած, միւս կողմից, Հայաստանի բարձրաստճան պաշտօնեաները, այդ թուում Ազգային ժողովի նախագահը, վարչապետը ասում են, որ դա բացառւում է: Դուք այդտեղ խնդիր տեսնու՞մ էք: Դաշնակցութեան համար ընդունելի՞ է, որ Հայաստանի ու Լեռնային Ղարաբաղի միջեւ սահման գծուի: -- Բնականաբար` ոչ, եւ խօսքը դրա մասին չէ: Այսինքն մենք հարցերին պէտք է ճիշդ ձեւով նայենք: ես չեմ կարծում, որ որեւէ մէկը կարող է ասել, որ պէտք է սահման գծուի: եթէ ասում են, որ Հայաստանը իր միջազգայնօրէն ճանաչուած սահմաններով պէտք է մասնակցի, դա ոնց որ ասես` մածունը սպիտակ է, որովհետեւ ցանկացած պետութիւն միջազգայնօրէն ճանաչուած սահմաններով է մասնակցում: Այլ է, եթէ պահանջուի, թէ Ղարաբաղի եւ Հայաստանի միջեւ սահման պէտք է դրուի:
-- Իսկ մաքսակէ՞տ -- Կամ մաքսակէտ: Դա նոյնըն է: Ուզում եմ ասել, որ այս երկու հարցը իրարից տարբեր
են: Իսկ թէ նախագահն ինչ է պատասխանել, ինչ չի պատասխանել` կարծում եմ, ոչ թէ էութեան հետ կապ ունի, այլ կապ ունի արժանապատուութեան հետ: Այսինքն մեր արժանապատւութիւնն է խոցւած, ուրիշ ոչինչ չկայ: Այսինքն մենք կ՛ուզէինք այնքան հզօր երկիր լինել, այնքան ամուր խաղաքարտեր ունենալ, որ կարողանայինք նաեւ այդ տհաճ երեւոյթին արժանավայել պատասխանել: ես հարցին նայում եմ ընդհանուր ձեւով. մենք, մեր կուսակցութիւնը միշտ հաւատացած ենք եղել, որ Հայաստանը 100 տոկոսով ո՛չ այս կողմ պէտք է լինի, ո՛չ այն կողմ:
-- Դուք նկատի ունէք արտաքին կողմերը: -- Այո: Բայց պէտք է նկատի ունենալ` մեզ համար առաջնային է եղել երկրի անվտանգութեան հարցը: Այսինքն, եթէ կարողանայինք ձեւ գտնել, որ անվտանգութեան հարցը լուծւէր, եւ մենք մեզ ապահով զգայինք, 100 տոկոսով ոչ մէկին չանդամակցէինք, բայց ունենայինք բոլորի հետ յարաբերութիւն, դա կը լինէր իտէալական ձեւ: Սակայն եթէ «կամ կամ»ի հարց է դրւում, բնականաբար նախ պէտք է լինել, յետոյ մտածել զարգացման մասին: Հարցն ինձ համար հիմա սա է` նրանց ովքեր այսօր զարմացած են, յուզուած են` ապշած, նեղուած, ուրախացած, մտահոգուած եւ ողբերգութիւն են համարում, որ եւրասիական պայմանագիրը ուշանում է եւ չի ստորագրւում, ուզում եմ հարց տալ` ուզու՞մ էիք, որ ստորագրուէր: Այդ նոյն մարդիկ չէի՞ն, որ ասում էին, թէ պէտք չէ ստորագրել: Նոյն մարդիկ, որ ասում էին` պէտք չէ ստորագրել, այսօր մտահոգ են, թէ ինչու չի ստորագրւում: Զարմանալի է:
Ինձ համար աւելի ուրախալի վիճակ է` եթէ չի ստորագըրւում, նշանակում է խնդիր կայ, իսկ եթէ խնդիր կայ, ուրեմն կայ դիմադրութիւն: Այսինք կան պայմաններ, որոնք չեն ընդունւում` դրա համար չի ստորագրւում:
-- Ու՞մ կողմից չեն ընդունւում: -- Փոխադարձ:
-- Հայաստանի՞: -- Բնականաբար, եթէ մի կողմը չի ընդունում, միւս կողմը պնդում է, որ ընդունի: Այսինքն, դա փոխադարձ յարաբերութիւն է: եթէ սահուն չի նշանակում է կայ դիմադրողականութիւն: Դիմադրողականութիւնն ինչի՞ համար է, ազգային շահի համար է չէ՞, պետականութեան համար է չէ՞, բա ինչի՞ համար ենք մտահոգ: եթէ Ռուսաստանը Հայաստանի հետ մնում է ռազմական դաշնակից, մենք ի՞նչ խնդիր ունենք, այսինքն իբրեւ քաղաքական ուժ մենք ինչպէ՞ս ենք մտածում, ինչու՞ ենք հարցն այս ձեւի մէջ դնում: Մե՞նք ենք ուզում եւրասիական Միութեան անդամ դառնալ, թէ՞ եւրասիական Միութիւնն է ուզում, որ մենք անդամակցենք իրեն: Ո՞ր մէկն է: Ո՞ր մէկն է այսօր քաղաքական շրջանակների մտահոգութիւնը` ըստ այնմ էլ պէտք է կարողանալ կողմնորոշուել: Ինձ համար, մեզ համար Հայաստանի անվտանգութիւնը առաջնահերթ հարց է: Սա է, որ պէտք է դառնայ հիմք մեր կողմնորոշումների, մեր մօտեցումների, մեր ծրագրերի համար: Վստահ եմ, որ այլ կերպ մտածող մարդկանց համար, սա չէ հիմքը: -- Այլապէս, ինչպէ՞ս: -- Այնպէս, ինչպէս որ ասացի: Նրանք ովքեր ուրախ էին, որ չստորագրուի, չէին ուզում որ ստորագրուի, դէմ էին:
(Þ³ñ.1)
ARMENIA
IV
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 24 ÚáõÉÇë 2014
Âáõñùdz
Փոքրիկ Հայաստան՝ Պոլսոյ Հրանդ Տինքի անուան դպրոցին մէջ
Հ
այաստանի անկախանալէն ի վեր ամէն տարի երկրի բազմաթիւ քաղաքացիներ կը մեկնին թուրքիա արտաքին աշխատանքի, Վրաստանէն կտրելով սահմանը եւ ծախսելով շուրջ 100 տոլար՝ վիզայի եւ փոխադրակառքի համար։ Անոնցմէ ոմանք կ՚երթան-կու գան, շատերն ալ հաստատուած են Պոլսոյ մէջ։ «Կ՚ուզեմ, որ Հայաստանի մէջ աշխատատեղեր բացուին, որպէսզի մարդիկ աշխատին ու չգան այստեղ», շարադրութեան մէջ գրած է տասնամեայ դպրոցական Տիգրան Աւետիսեանը, որ թէւեւ ծնած է Սպիտակ քաղաքին մէջ, սակայն ոչինչ չի յիշեր քաղաքէն։ թուրքիոյ կառավարութիւնը լաւատեղեակ է այս դպրոցի գոյութեան մասին եւ չի խոչընդոտեր ատոր գործունէութիւնը, սակայն ստացած կրթութիւնը հաւաստող փաստաթուղթ, որ վաւերական պիտի ըլլայ թուրքիոյ համար՝ աշակերտները չեն ստանար։ «ես չեմ ուզեր այստեղ մնալ, կ՚ուզեմ երթալ Սպիտակ, որովհետեւ այնտեղ է տունս», կ՚ըսէ մտածկոտ Տիգրանը, «թէեւ ոչինչ չեմ յիշեր այնտեղէն, որովհետեւ հազիւ ծնած եմ՝ եկած ենք այստեղ»։ Քաղաքի ամէնէն հին թաղամասերէն մէկուն մէջ՝ Գումքափուի մէջ, ուր կը գտնուի նաեւ Հայոց Պատրիարքարանը, Հայ Աւետարանական եկեղեցւոյ (կառուցուած 1914ին) հովանիին տակ կը գործէ այս դպրոցը, որ 2010ին կոչուեցաւ Հրանդ Տինքի անունով, որովհետեւ այստեղ նախապէս եղած է որբանոց մը, ուր մեծցած է Հրանդ Տինքը։ ԱՍԱԼԱ (Հա-
Èñ³·ñáÕ ²Ýݳ Øáõñ³¹»³Ý ÏÁ ·ñ¿. §äáÉëáÛ Ù¿ç ÏÁ ·áñÍ»Ý 16 ï»Õ³Ï³Ý ѳÛÏ³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñ, áñáÝóÙ¿ ÙdzÛÝ Ù¿ÏÁ µ³óáõ³Í ¿ Ãñù³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõû³Ý ųٳݳÏ, Ùݳó»³ÉÁ ·áñÍ³Í »Ý úëٳݻ³Ý γÛëñáõû³Ý ųٳݳÏÝ»ñ¿Ý Ç í»ñ£ î³ëÁ ï³ñÇ ³é³çª Âáõñùdz ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ·³ÕÃÇ Ù»ÏÝ³Í Ð³Û³ëï³ÝÇ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñáõ »ñ»Ë³Ý»ñáõ ѳٳñ µ³óáõ»ó³õ ݳ»õ ³åûñÇÝÇ Ï»ñåáí ·áñÍáÕ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ¹åñáó, áõñ ¹³ë³õ³Ý¹Ù³Ý É»½áõÝ ³ñ»õ»É³Ñ³Û»ñ¿ÝÝ ¿¦£ յաստանի Ազատագրութեան Հայ Գաղտնի Բանակ) խմբաւորման հետ կապուած հարցերու պատճառով կառավարութեան ճնշումով անիկա 1975ին փակուած է։ «Ի տարբերութիւն Իսթանպուլի մէջ գործող այլ պետական հայկական դպրոցներու, ուր կը գերակայէ թրքական մշակոյթը՝ տնօրէնի սենեակին մէջ պարտադրուած Աթաթուրքի դիմանկարով եւ թուրքիոյ օրհներգով, Հրանդ Տինքի անւան դպրոց մուտք գործելով կը յայտնուիս փոքրիկ հայկական իրականութեան մէջ»։ Նախասրահի պատին Սերժ Սարգսեանի եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի լուսանկարներն են, հայկական դրօշն ու զինանշանը, արեւելահայերէնով ձեւաւորուած պատի թերթեր կան։ «Այս դպրոցի մէջ փոքրիկ Հայաստան է», կ՚ըսէ հայերէն լեզուի եւ գրականութեան ուսուցչուհի Լիլիթ Պօղոսեանը, «երեք տարի է, որ այստեղ եմ ու չեմ զգար, որ թուրքիոյ մէջ կ՚ապրիմ՝ օրս հայերէնով կը ը ՚ սկ՚սիմ ու հայերէնով՝ կ՚աւարտեմ»։ Այս դպրոցը հիմնադրելու
Ð᷻ѳݷÇëï ÎÇñ³ÏÇ, 3 ú·áëïáë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï êáõñµ ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ êáõñµ ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ ³ÙáõëÝáÛÝ »õ Ñûñª
àÕµ. èÆø²ðîú ȺôàÜ Â¾ÖÆðº²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ù³é³ëáõÝùÇ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ²ÛñÇݪ ÎɳïÇë سñ·³ñ»³Ý ¼³õ³ÏÁª Þ³ù¿ ¿×Çñ»³Ý
միտքը կը պատկանի պոլսահայ Ալեքս Ուզուրօղլուին եւ Պոլսոյ մէջ աշխատելու եկած Հերիքնազ Աւագեանին։ Անոնք տեղ յատկացնելու խնդրանքով դիմած են Պոլսոյ Պատրիարքութիւն, սակայն մերժում ՚ըստացած են, որմէ ետք անոնց ձեռք երկարած է Հայ Աւետարանական եկեղեցւոյ հովիւ վերապատուելի Գրիգոր Աղաբալեանը (Աղաբալօղլու)։ Աղաբալեանը կը պատմէ, որ օր մը հարցուփորձ ըրած է հայ երեխայի մը ու թրքերէն պատասխաններ ստացած, ինչ որ ցաւ պատճառած է իրեն եւ մտածելու լուրջ պատճառ դարձած։ «Հայաստանէն կային կիներ, որ եկած էին հոս աշխատելու, մէկ օր ալ պզտիկի մը հարցուցի «ինչպէս ես», պատասխանեց՝ «Իյիյմ (թրքերէն՝ լաւ եմ)», կը պատմէ ան, «ես ինծի ըսի, թէ տեղացի հայերն իրենց հայ ինքնութիւնը կորսնցուցած են ու հիմա նոյնը Հայաստանէն եկած հայերուն պիտի ըլլայ»։ Այդպէս ալ բացուած է այս դպրոցը, ուր սկիզբը յաճախած են 5-7 աշակերտներ, սակայն այդ թիւը հետզհետէ աւելցած է։ թուրքիա աշխատանքային գաղթի մեկնած մարդոց վերաբերեալ որեւէ պաշտօնական հետազօտութիւն չկայ, թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ թուրքիոյ մէջ։ թուրքիոյ վարչապետ Ռեճեփ թայիփ Էրտողան տարբեր առիթներով կը յայտարարէ, որ այնտեղ կայ ապօրինի կեցութեամբ ապրող մինչեւ 150 հազար հայ, սակայն եւրասիա համագործակցութիւն հիմնադրամի եւ Պոլսոյ մշակոյթի համալսարանին կից Համաշխարհային քաղաքական միտումներու կեդրոնի 2009 թուականին
կատարած հարցախոյզին արդիւնքներով թուրքիոյ մէջ ապօրինի կերպով կ՚ապրին շուրջ 15.000 հայ, որոնց 94 առ հարիւրը կիներ են։ «Հայաստանի Ազգային վիճակագրական ծառայութիւնը ամէն տարի կը հրապարակէ տարբեր ուղղութիւններով աշխատանքային գաղթի մեկնած Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացիներու վիճակագրական ցուցակը, ուր թուրքիան ներառուած չէ՝ փոքր դաշտ ըլլալուն պատճառով։ Ցուցակը կ՚ընդգրկէ ԱՊՀ երկիրներն ու եւրոպական երկիրները (անոնց մէջ 65 առ հարիւրով կը գերակայէ Ռուսիան)։ Միւս տարի, սակայն, հասանելի պիտի ըլլան նաեւ այլ ուղղութիւններ, որոնց շարքին նաեւ թուրքիան»։ Դպրոցի փոխտնօրէն Դոնարա Բեբուրեանը 10 հոգինոց մանկավարժական անձնակազմի «հնաբնակներէն» է, որուն նոյնպէս Պոլիս բերած էր աշխատանքի փնտռտուքը։ «Սկիզբը միայն հայոց լեզու կը դասաւանդէինք, հետոյ մեզի միացաւ ռուսերէն լեզուի մասնագէտ, հետոյ աւելցուցինք անգլերէն ու այլ առարկաներ», կը տեղեկացնէ ան։ թուրքերէն չեն սորվիր այս դպրոցին մէջ։ Բեբուրեան կը նշէ, որ ուղղագրութիւններու տարբերութեան պատճառով ծնողները չեն ուզեր երեխաները ուղարկել տեղական հայկական դըպրոցներ։ «Մի քանին իրենց երեխաները տարին այնտեղ», կ՚ըսէ ան, «ապա ետ բերին՝ լեզուական խնդիրներու պատճառով»։ Դասաւանդող ուսուցիչները գրեթէ բոլորն ալ Պոլիս եկած են աշխատանք փնտռելու, ո-
Ð᷻ѳݷÇëï ÎÇñ³ÏÇ, 3 ú·áëïáë 2014ÇÝ, Û³õ³ñï êáõñµ ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ êáõñµ ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ ëÇñ»ÉÇ ³ÙáõëÝáÛÝ »õ Ñûñª
àÕµ. ¶²ðÈàê ¶²¼ºÈº²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ù³é³ëáõÝùÇ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ Av. Callao 1162 - Buenos Aires info@hotelwilton.com.ar
4812-4993 www.hotelwilton.com.ar
²ÛñÇݪ Èáõëdz ²ñï»ÙÇë ö³ñóٻ³Ý ¼³õ³ÏÝ»ñÁª ö³ÃñÇëdz »õ Èáõëdz ö»ë³Ýª Îáõëóíû سñ³ÝÏáÝÇ ÂáéÝÇÏÁª Èáõù³ë
մանք ալ՝ պարզապէս միացած են այնտեղ աշխատող իրենց ընտանիքներուն։ «երբ Հայաստանի մէջ արժանապատիւ գործ չգտայ՝ միացայ ընտանիքիս անդամներուն, որոնք արդէն իսկ այստեղ էին», կ՚ըսէ դպրոցի Պատմութեան ուսուցիչ 25ամեայ Դաւիթ Խաչատրեան, որ եՊՀ Իրաւագիտութեան կաճառի շրջանաւարտ է։ Անոր հայրը Պոլսոյ մէջ կօշկակարութեամբ կը զբաղի, իսկ մայրը ընտանիք կը խնամէ։ Դասարաններու մէկ մասը տեղակայուած է եկեղեցւոյ կիսանկուղային յարկին վրայ, ուր ժամակին գործած է որբանոցը, սակայն դասերը կը կատարւին նաեւ ինքնին եկեղեցւոյ մէջ, ուր նոյն ընդարձակ սրահին աջ եւ ձախ թեւերուն մէջ միաժամանակ տարբեր դասարաններ տարբեր դասեր կ՚ընեն։ Ուսուցիչները կ՚առաջնորդուին Հայաստանի հանրակըրթական դպրոցներու համար նախատեսուած ծրագիրով, իսկ դասագիրքերը անվճար կը ըստանան Հայաստանէն, սակայն տեղափոխման վարձը կը վճարեն ծնողները։ Դպրոցը հիմնականին մէջ կը պահուի ծնողներու վարձով՝ ամսական 60 տոլար։ «Սակայն ծնողներ կան, որոնք այդ ալ չեն կրնար վճարել», կը պատմէ Բեբուրեան, «Բոլորին կ՚ընդառաջենք, զեղչեր կ՚ընենք, նաեւ Գրիգոր պատուելին մեզի շատ կ՚օգնէ»։ Տեղացի քանի մը հարուստ ընտանիքներ որոշ չափով կ՚օգնեն, մասնաւորաբար՝ Հորոզօղլի ընտանիքը, սակայն ամէնէն մեծ դրամական օգնութիւնը յատկացուցած է Ռաքէլ Տինքը՝ նուիրելով եւրոպական դատարանին մէջ «Տինք ընտանիքն ընդդէմ թուրքիոյ» հայցով շահած գումարի մէկ մասը։ Այժմ 100 աշակերտ ունեցող դպրոցին կից կայ նաեւ մանկապարտէզ՝ 30 երեխաներով։ Գաղթականներու մէջ աշխարհագրական առումով կու գան Սեւանէն, Սպիտակէն, երեւանէն, Գիւմրիէն, Էջմիածինէն եւ այլ վայրերէն։ Գրիգոր պատուելիի խօսքերով՝ ծնողներու մեծամասնութիւնը մտադրած է վերադառնալ։ Անոնք Իսթանպուլ եկած են միայն դրամ շահելու համար։ «Մենք նոյնպէս չենք ուզեր, որ անոնք այստեղ մնան», կը բացատրէ պատուելին, «տեղացի հայերը քրիստոնէւոթիւնը կը պահեն, սակայն մահմետական պետութեան մէջ թուրքերը շատ ազգայնական են եւ շատերուն իսլամութեան կը դարձնեն։ շատ հայ աղջիկներ ու տղաներ օտարներու հետ կ՚ամուսնանան ու կը կորսուին՝ կ՚երթան, ու ատիկա մեզի համար չարիքի պէս բան մըն է»։