ÊÙµ³·ñ³Ï³Ý §Ð³Ûñ»ÝÇù¦Ç
ÚÇßáõÙ »Ù »õ å³Ñ³ÝçáõÙ
äáõ¿Ýáë ²Ûñ¿ë, ²ñųÝÃÇÝ - 83ñ¹ ï³ñÇ - ÂÇõ 13.555 - 28 ú·áëïáë 2014 - лé. (54 11)4775 7595
г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõû³Ý ä³ßïå³Ýáõû³Ý ܳ˳ñ³ñáõÃÇõÝ
«Ազրպէյճանական ուժերը չեն ենթարկուիր հրամանատարութեան»
17
-22 օգոստոսին ազըրպէյճանական կողմը շարունակած է խախտել զինադադարը հայ-ազըրպէյճանական պետական սահմանին եւ ղարաբաղեան-ազրպէյճանական սահմանագիծի տարբեր հատուածներուն վրայ: Այս մասին կը յայտնեն Հայաստանի Պաշտպանութեան Նախարարութեան մամլոյ ծառայութենէն: Ըստ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան Պաշտպանութեան Նախարարութեան հըրապարակած տուեալներուն, նոյն ժամանակամիջոցին ղարաբաղեան-ազրպէյճանական հակամարտ ուժերու սահմանագիծին վրայ հակառակորդը զինադադարը շուրջ 240 անգամ խախտած է, եւ այդ ընթացքին, տարբեր տրամաչափի զէնքերէ հայ դիրքապահներուն ուղղութեամբ արձակուած են աւելի քան 1900 կրակոցներ: Հայ-ազրպէյճանական պետական սահմանագիծին վրայ 17-22 օգոստոսին հակառակորդը զինադադարը խախտած Է շուրջ 48 անգամ, տարբեր տրամաչափի զէնքերով հայ դիրքապահներուն ուղղութեամբ արձակուած է աւելի քան 300 կրակոց: Հայաստանի զինեալ ուժերը եւ Արցախի պաշտպանութեան բանակի յառաջապահ զօրամասերը հիմնականին մէջ
հաւատարիմ մնացած են զինադադարին եւ պատասխան գործողութիւններու դիմած են միայն խիստ անհրաժեշտութեան պարագային` վստահօրէն վերահըսկելով իրենց պահպանութեան ներքեւ գտնուող դիրքերուն: Ազրպէյճանական կողմէն զինադադարի պարբերական խախտումները հերթական անգամ կը վկայեն, որ ազրպէյճանական զինեալ ուժերու եւ Պաշտպանութեան Նախարարութեան ղեկավարութիւնը միտումնաւոր կը դիմէ սադրիչ գործողութիւններու, հայ-ազրպէյճանական սահմանագիծին վրայ արհեստական լարուածութիւն ըստեղծելու նպատակով, կամ` ազրպէյճանական զինեալ ուժերու սահմանագիծին վրայ տեղակայուած ստորաբաժանումները չեն ենթարկուիր կեդրոնական հրամանատարութեան,
Îáõï³Ï³ÛÇÝ Î»Ýë³Ãáß³ÏÝ»ñáõ سëÇÝ
Հ
Սահմանադրական Դատարանին դիմում պիտի պատրաստուի
.Յ.Դ. խմբակցութեան անդամ Արծուիկ Մինասեանի պատասխանած է 168.am կայքի` «Կուտակային կենսաթոշակներու մասին» օրէնքի փոփոխութիւններուն վերաբերեալ հարցումին: Ըստ Ազգային ժողովի դաշնակցական պատգամաւոր Արծուիկ Մինասեանի, նոր չէ, որ կառավարութիւնը ամէն ինչ կ՛ընէ, որպէսզի ամէն ձեւով քաղաքացիները այս համակարգին մէջ տեսնէ, եւ յառաջացած բոլոր խնդիրները կառավարութեան կողմէ կը մեկնաբանւին, որ «այո՛, անհատը պարտաւոր է վճարում ընել», եւ քաղաքացին այս պարագային այլ ելք չունի: Արծուիկ Մինասեան տեղեկացուցած է, որ Ազգային ժողովի արտակարգ նիստին ընթացքին վաւերացուած «Կուտակային կենսաթոշակներու մասին» օրէնքի փոփոխութիւններուն վերաբերեալ դիմում կը նախապատրաստուի Սահմանադրական դատարան ներկայացնելու եւ վիճելի դրոյթները հակասահմանադրական ճանչնալու համար: Թէ ե՛րբ պատրաստ կ՛ըլլայ փաստաթուղթը, պատգամաւորը նշած է, որ դիմումը պէտք է քառեակին մէջ եւս քննարկուի եւ համաձայնեցուի: «Հաւանաբար, Սեպտեմբերի մէջ կը ներկայացուի Սահմանադրական Դատարան», ըսաւ ան:
զբաղած են ինքնագլուխ գործունէութեամբ եւ հաշուետու չեն հրամանատարութեան` ըսպառած ռազմամթերքի համար, եթէ, անշուշտ, նման հաշուետուութիւն Ազրպէյճանի զինեալ ուժերուն մէջ ընդհանրապէս կը կատարուի: Հայաստանի Հանրապետութեան Պաշտպանութեան Նախարարութիւնը անգամ մը եւս կոչ կ՛ուղղէ ազրպէյճանական կողմին զերծ մնալու իրավիճակի լարման ուղղուած քայլերէ եւ գործուն միջոցներ ձեռնարկելու սահմանագիծին վրայ իրավիճակը կայունացնելու ուղղութեամբ: Հայաստանի զինեալ ուժերը եւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան պաշտպանութեան բանակը վստահօրէն կը վերահսկեն սահմանային իրավիճակին սահմանագիծին ամբողջ երկայնքին, խստօրէն կը հետեւին զինադադարի դրութեան պահպանման: Հայ զինւորները իրավիճակին համարժէք գործողութիւններու կը դիմեն միայն հակառակորդին կողմէ արձանագրուող նպատակային խախտումներու պարագային:
Հ
Պատահարը՝ Հայոց Ցեղասպանութիւնը
այորդին չկրնար անտարբեր մնալ այն կատարուած հալածանքներուն, չարչարանքներուն եւ սադրանքներուն, որոնք կը կատարուին Եզիտի ժողովուրդին դէմ: Միշտ ալ հալածուած եւ ճնշման ենթարկուած Եզիտիներու ներկայ իրավիճակը կը յիշեցնէ… գրեթէ հարիւր տարի առաջ կատարւած, ցայսօր մեր մորթին վրայ ազդող ՊԱՏԱՀԱՐԸ՝ ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ: Նմանօրինակ իրադարձութիւններ կը կատարուին եւ իրավիճակ ստեղծուած է Իրաքի Հիւսիս-Արեւելեան շրջանէն ներս, Սուրիոյ սահմանին մօտերը, ուր Սինժար լերան շրջակայքը կրցած են փախուստ տալ, ծայրայեղ Իսլամական ուժերու կողմէ հալածուած անմեղ Եզիտիները: Անոնց յանցանքը… իրենց կրօնքն ու հաւատքն է: Զրադաշտականութեան, Սուֆի եւ Շիի կրօնքի խառնուրդ մըն է Եզիտիին դաւանանքը, որուն արդիւնք ան միշտ ալ հալածւած է: Սակայն, այս անգամուայ կատարուածը շատ աւելի լուրջ եւ մտահոգիչ է: Մանաւանդ որ, Հայաստանի մէջ Եզիտիները կը կազմեն ամենէն աւելի բարձր թիւ հաշուող փոքրամասնութիւններէն մէկը, եւ միշտ ալ ունեցած են իրենց ազատութիւնը: Այնքան մը որ, դեռ երկու տարի առաջ՝ Սեպտեմբեր 2012ին, անոնք օժտուեցան իրենց առաջին սրբատեղիով, որ կը գտնուի Արմաւիրի շրջանէն ներս, ուր գոյութիւն ունին երկու Եզիտի գիւղեր՝ Ֆերիք եւ Երաշահուն: Հակառակ կրօնական տարբերութեան, Եզիտին եղած է Հայորդիին բարեկամը: Դժբախտաբար ճակատագիրը այնպէս մը եղած է որ, երկու ժողովուրդներն ալ շարունակ դժուարութիւններու հանդիպած են: Այս գծով, տեղին է նշել, վերջերս Արցախի Հանրապետութեան նախագահի մամլոյ բանբեր Դաւիթ Բաբայեանի մէկ հաստատումը.- «Բախտակից ազգ ենք մենք եւ հարիւրամեակներ շարունակ միասին պայքարած ենք ընդհանուր թշնամիներու դէմ, եւ մեր ճակատագիրը միասնական դարձած է, անոր համար ալ, ինչ որ կը կատարուի եզիտիներուն հետ, կը կատարուի նաեւ հայութեան հետ: … Մենք ոչ թէ կոչ կ՛ուղղենք եզիտիներուն լքելու իրենց պատմական հայրենիքը, այլ կ՛ըսենք` մենք ձեզի հետ ենք ե՛ւ բարոյապէս, ե՛ւ ամէն ձեւով, եւ եթէ որեւէ մէկը Արցախ գալու ցանկութիւն յայտնէ կամ Արցախէն որեւէ աջակցութեան կարիք ունենայ, մենք պատրաստ ենք»: Հ.Հ. Արտաքին Գործոց նախարարութիւնն ալ, արդէն իսկ գործի լծուած է, այս հարցին առնչութեամբ եւ կատարուած մարդասիրական օժանդակութեան կողքին, դիւանագիտական մեքենան, միջազգային շրջանակներէն ներս, պատշաճօրէն կ՛արծարծէ եզիտիներու նկատմամբ շարունակուող զանգուածային բռնութիւններու, հալածանքներու, մարդկային բազմաթիւ զոհերու եւ … ցեղասպանութեան հարցը: Անշուշտ այս իրադարձութիւնները կը կատարուին Թուրքիոյ Հարաւ-Արեւելեան մօտակայ սահմանին մօտ, ուր նորընտիր նախագահ եւ նախկին վարչապետ Ռէճեպ Թայիպ Էրտողան, քաջատեղեակ է անցուդարձերուն, մանաւանդ որ այդ ծայրայեղ կրօնամոլներու մատակարարումն ու օժանդակութիւնը կը կատարուի իր երկրի «բաց» սահմաններուն ճամբով: Հուսկ, ամերիկացի լրագրող Ճէյմս Ֆոլիի կատարուած գլխահատումը բաւարար է եզրակացնելու թէ ինչպիսի՞ անձնաւորութեան տէր են, նորաստեղծ իսլամական Խալիֆայութեան ղեկավարները…
Æñ³íÇ׳ÏÁ гɿåÇ Ù¿ç
Ժիտէյտիէ-Սալիպէի Ազգային Առաջնորդարանը թիրախ` պայթումի
Բ
երիոյ Նիուզ» կը հաղորդէ, որ ինչպէս միշտ, հին Հալէպի շրջանը բախումներու, հրասանդերու եւ զանազան հրթիռաձգութեան կեդրոն է: Հետեւաբար այդ շրջանը գտնուող Ազգային Առաջնորդարանը, Սրբոց Քառասնից Մանկանց Մայր եկեղեցին եւ այլ ազգապատ-
կան կառոյցներ եւս ինքնաբերաբար թիրախ են հրթիռներու: Արդարեւ, 22 oգոստոս 2014ի երեկոյեան ժամերուն հրասանդ մը ինկաւ եւ պայթեցաւ Ազգային Առաջնորդարանի շէնքին մէկ բաժինին վրայ: Բարեբախտաբար վնասը միայն նիւթական էր:
Նշենք, որ Հալէպի դէպքերուն սկիզբէն ի վեր, վերոնշեալ կառոյցները անապահով շրջանի մէջ գտնուելնուն պատճառով չեն գործեր: Ազգային Առաջնորդարանը արդէն քանի մը տարի է ի վեր տեղափոխուած է Սիւլէյմանիէ շրջանին մէջ գտնուող «Ս. Վրացեան» կեդրոնը:
ARMENIA
II
²ñ»õٳѳ۳ëï³Ý
Թուրքերը տօնած են Անիի գրաւումը
Բ
ագրատունեաց Հայաստանի մայրաքաղաք Անիի մէջ վերջերս նշուած է թուրքերու Կարսէն Անատոլու ներխուժելու 950ամեակը: Ձեռնարկին գործադրման աջակցած են Կարսի նահանգապետարանը, քաղաքապետարանը, «Կովկաս» հիմնարկը եւ թրքական շարք մը այլ հասարակական կազմակերպութիւններ: Ձեռնարկի կազմակերպման գործին մէջ մեծ եղած է Ազգայնական շարժում կուսակցութեան դերը: Թրքական «Թուրնուսոլ» կայքը հեգնանքով կը գրէ, որ թուրքերը «այս անգամ ալ գրաւեցին հայ թագաւորներու մայրաքաղաք Անին»: Կայքը կը գրէ, որ հայոց Բագրատունեաց տոհմի թագաւորներու մայրաքաղաք Անիի մէջ, ուր ամբարւած են հայկական մշակութային ժառանգութեան կարեւոր յուշարձանները, տեղի ունեցած է տարօրինակ արարողութիւն մը: Ձեռնարկին մասնակիցները Անիի պարիսպներուն մօտ ծածանած են Թուրքիոյ դրօշը, որմէ ետք այն վայրին մէջ, ուր կը պնդեն, որ Ալփասլան սուլթան ձիէն իջած ու ճօճած է թուրը, ներկայացում կատարած են Թուրքիոյ ազգային կրթութեան նախարարութեան ժողովրդական պարի խումբերը: Աւանդական պարէն ետք մասնակիցները շրջած են Անիի աւերակներուն մէջ, այցելած Մանուչէի մզկիթ, ապա` Մայր տաճար: Կարս-Անի միջազգային առաջին գիտաժողովի նախագահ օքթայ Պելլի յայտարարած է. «Այստեղէն կը ձայնենք աշխարհին: Անիէն սկսած ենք քաղաքակրթութիւնը տարածել աշխարհի մէջ: Թրքական, իսլամական աշխարհի, Անատոլուի, Պալքաններու, Կեդրոնական Եւրոպայի առաջին մզկիթը Անիի մէջ կառուցած ենք, առաջին նամազը այստեղ կատարած ենք: Առաջին իջեւանները այստեղ կառուցած ենք: Մենք որքան ալ պարծենանք Անիով, միեւնոյնն է` քիչ է»: Նահանգապետ Կիւնայ Էօզտեմիրն ալ յայտարարած է, որ Անիի գրաւումը թրքական աշխարհի, ինչպէս նաեւ համաշխարհային պատմութեան տեսանկիւնէն կարեւոր եւ շրջադարձային նշանակութիւն ունի: «Անատոլուի գրաւումը Անիի գրաւումով սկսաւ, Անատոլուի մէջ քաղաքակրթութեան մուտքը սկսաւ Անիէն: Այդ իսկ պատճառով աշխարհի համար այդքան կարեւոր նշանակութիւն ունի Անիի նուաճումը», ըսած է Էօզտեմիր:
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 28 ú·áëïáë 2014
Ð.Ø.À.Ø.
Նախագահ Սերժ Սարգսեան բացումը կատարեց ՀՄԸՄի Բիւրականի բանակավայրի նոր տարածքին
Հ
այաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան 22 օգոստոսին այցելած է ՀՄԸՄի Բիւրականի բանակավայր, ուր 18 օգոստոսէն տեղի ունեցած ՀՄԸՄ-ՀԱՍԿի համահայաստանեան բանակումին կը մասնակցին 12-17 տարեկան աւելի քան 300 սկաուտներ, ինչպէս նաեւ արդէն երկրորդ տարին ըլլալով «Խաղաղութեան սուրհանդակներ» նախագիծին մէջ ներառուած Հայաստանի տարբեր մարզերու ընկերային խնամքի տակ եղող հաստատութիւններու երեխաներ: Նախագահի աշխատակազմի հասարակութեան եւ տեղեկատուութեան միջոցներու հետ կապերու վարչութեան համաձայն, նախագահ Սերժ Սարգսեան ողջունած է բանակումին մասնակցող սկաուտները, շրջագայած է բանակավայրին մէջ, ծանօթացած պայմաններուն եւ սկաուտներու առօրեային: Ան նաեւ մասնակցած է բանակումի փակման արարո-
ղութեան: Հայաստանի կառավարութեան որոշումով` Հայաստանի ազգային սկաուտական շարժում հասարակական կազմակերպութեան 2011ին անհատոյց (մշտական) օգտագործման իրաւունքով տրամադըրւած մէկ հեկտար հողատարածքին վրայ ստեղծուած բանակավայրին համար կատարւած նուիրատուութեան շնորհիւ, ըստ պատասխանատուներուն, կարելի եղաւ այս տարւան բանակումին աւելի մեծ
սկաուտական կազմակերպութեան յատկացուած է մէկ հեկտար յաւելեալ տարածք, որ նախատեսուած էր բանակավայրի կառուցման համար: «Իւրաքանչիւր 4 տարին անգամ մը տեղի կ՛ունենայ ՀամաՀՄԸՄական բանակումը, այս տարի ՀՄԸՄի պատմութեան մէջ աննախադէպ մեծ թիւով մասնակիցներով տեղի ունեցաւ Համա-ՀՄԸՄական բանակումը, որուն մասնակցեցան 800 սկաուտ աշխարհի 18 երկիրներէ: Այս բանակավայրը կա-
թիւով սկաուտներ հիւրընկալել: Այս տարուան 29 մարտին բանակավայրին մէջ Հայաստանի նախագահին հովանիին տակ եւ «Փիւնիկ» մարդկային պաշարներու հիմնադրամին աջակցութեամբ սկսած շինարարական աշխատանքները աւարտած են 29 Յուլիսին: Այցելութեան ծիրին մէջ նախագահը բացումը կատարած է բանակավայրի նոր տարածքին գործունէութիւնը ազդարարող ցուցատախտակին: Կառուցապատուած տարածքը այժմ կրնայ ընդունիլ շուրջ 400 մասնակից: Հայաստանի ազգային ըսկաուտական կազմակերպութեան պատասխանատու անդամ Հրաչեայ Շմաւոնեան լրագրողներուն հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին յայտնած է, որ 2011ին կառավարութեան որոշումով` Հայաստանի ազգային
ռուցելով` մենք կրցանք այդ պայմանները ստեղծել: Անիկա կառուցուած է 400 հոգիի համար, իսկ առաջին հատուածը նախատեսուած է մօտ 600 հոգիի համար: Այսինքն, մենք այսուհետեւ պիտի կարենանք ընդունիլ 1000 սկաուտ: Ասիկա մեզի համար շատ ուրախալի փաստ է, որովհետեւ վերջապէս մենք կրցանք մեր պայմանները բարելաւել», նշած է Շմաւոնեան: Ան տեղեկացուցած է, որ ծրագիրի հովանաւորներն են Հայաստանի նախագահը եւ «Փիւնիկ» հիմնադրամը, որոնց յատկացումներուն շնորհիւ կարելի եղած է կառուցել բանակավայրը: «Պէտք է ըսեմ, որ այս բանակավայրին մէջ առօրեայ կարիքներուն համար բոլոր յարմարութիւնները ստեղծըւած են», նշած է Շմաւոնեան:
Úáõݳëï³Ý
Ե
Խորհրդարանը պիտի քննէ Ցեղասպանութեան հերքումը պատժող օրինագիծը
ՐԵՒԱՆ, «Նիուզ».- Յունաստանի Խորհրդարանը Երեքշաբթի եւ Չորեքշաբթի, օգոստոս 26-27ին պիտի քննէր Ցեղապաշտութեան հիման վրայ բռնութեան հրահրման մասնակից քաղաքական կուսակցութիւններու եւ անհատներու համար խըս-
տացուող պատիժներու առնչըւող նոր օրինագիծը: օրինագիծի դրոյթներուն համաձայն՝ Ցեղապաշտութիւն քարոզող կուսակցութիւնները կամ միաւորումները 1-6 ամիսով պիտի զրկուին որեւէ տեսակի պետական օժանդակութենէ:
Արդարադատութեան նախարարը կրնայ նաեւ 10-100 հազար եուրօ տուգանք սահմանել ցեղապաշտութիւն քարոզող անձերուն, իսկ ուղղակի ցեղապաշտական արարքներու մասնակիցները կրնան 3 ամիսէն մինչեւ 3 տարուան բանտարկութեան ու 5-20.000 եուրօ տուգանք վճարելու դատապարտուիլ։ Արդարադատութեան Նախարարութիւնը նկատի պիտի առնէ Նոր ժողովրդավարութիւն խմբակցութեան 38 պատգամաւորներու կողմէ տրուած այն առաջարկը, թէ՝ օրինագիծին մէջ յստակօրէն պէտք է նշուի Սեւ ծովու եւ Փոքր Ասիոյ տարածաշրջաններուն մէջ յոյներու, ինչպէս նաեւ հայերու ու ասորիներու ցեղասպանութեանց հերքումը՝ իբրեւ ցեղապաշտութեան դրսեւորում:
ARMENIA
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 28 ú·áëïáë 2014
III
²ÏݳñÏ
Ի
Վստահութիւն եւ համախոհութիւն
րադարձութիւններու լըրատուութեան ընթացքին, արագ, հեռագրական ոճով կ’արտայայտուին պարզ միտքեր, կարճ, կտրուկ, որոնք ժողովներ կամ հատորներ կ’արժեն: Կը բաւէ լսել, ուշադիր ըլլալ: Այդ եղաւ լուսաւորումը այս առաւօտ, երբ միջազգային լըրատուական հեռատեսիլի կայան մը սփռեց եգիպտացի երիտասարդ քաղաքագէտի մը խօսքերը, քանի մը վայրկեան միայն: Ան խօսեցաւ երկրի դժուարութիւններուն եւ տագնապին մասին` ամենայն պարզութեամբ նշելով, որ իշխանութիւնները չեն յաջողած եւ չեն յաջողիր երկրին մէջ հաստատել վստահութիւն եւ համախոհութիւն: Երկու դրական իմաստ ունեցող բառեր: Համախոհութիւնը պէտք չէ շփոթել սակարկութիւններու հետեւող փոխզիջումի հետ, որ ժամանակաւորապէս ծխածածկոյթի տակ կը պահէ խնդիրները`փոխմեղսակցութիւն դառնալով: Բազմաթիւ երկիրներու եւ կազմակերպութիւններու համար տեւաբար հնչող կախարդական երկու բառեր են ասոնք` վստահութիւն եւ համախոհութիւն, որոնք բարօրութիւն եւ խաղաղութիւն կրնան բերել, եթէ գիտնանք զանոնք մաքրել զիրենք փճացնող եւ բան չնշանակող ամբոխավարութենէ, հռետորութենէ եւ ծանծաղ բարոյախօսութենէ, որոնք կ’ուղղուին միւսին, բայց ոչ եր-
բեք`բարոյախօսին, որուն դերն է քնաբեր շիճուկ տալ (կրկնըւած-կրկնուող խոստումներ, գեղեցիկ եւ տպաւորիչ խօսքեր, հայրենասիրական եւ քաղաքացիական գիտակցութեան ճառեր) կեանքի դժուարութիւններու բեռան տակ կքած զանգուածներուն, որպէսզի անոնք շարունակեն երազել: Եգիպտացի քաղաքագէտը կը խօսէր իր երկրին մասին, որ յաւելեալ արդարութեան եւ ժողովրդավարութեան յոյսերով ոտքի ելած էր եւ յեղափոխութիւն կատարած` ազատութիւններու եւ կեանքի որակի բարելաւման համար: Բայց այդ թեւաւոր օրերուն ըսուածները, ներազգային վստահութիւնը եւ համախոհութիւնը ցարդ կը նմանին բացակայ բաժանորդի, որուն դուռը կը թակեն: Այդ պայմաններուն մէջ անբնական պիտի չըլլան նոր բռնկումներ` նոր աւերներով, խորացնելով տարբերութիւնները, որոնք օր մը կրնան յանգիլ հակամարտութիւններու, որոնց պայթումէն ետք անիմաստ կ’ըլլայ հարցնել, թէ ո՞վ է պատասխանատուն, կամ` ինչպէ՞ս հասանք հոն: Այս` ոչ միայն եգիպտացի քաղաքագէտի հայրենիքին մէջ: Հայաստանի Հանրապետութիւն եւ սփիւռք(ներ), բոլոր մակարդակներու վրայ, ինչ որ ալ ըլլան պատճառները եւ պատճառաբանութիւնները, կարծէք` հաւաքաբար կը գտնուինք վըստահութեան եւ համախոհութեան ցանկութեան եւ բացակայութեան հարցերուն դիմաց:
г۳ëï³Ý
Թուրքեր կը փափաքին Երեւանի Կապոյտ Մզկիթին մէջ աղօթել
Ե
ՐԵՒԱՆ, «Էրմենիհապեր».- Իկտիրէն հասարակական կազմակերպութիւններ դիմած են Թուրքիոյ Արտաքին Գործոց Նախարարութիւն՝ փափաք յայտնելով Երեւանի Կապոյտ մզկիթին մէջ ուրբաթօրեայ աղօթք կատարելու, Սեպտեմբեր 5ին: Ըստ թրքական «ԿունտեմԷլազիկ» լրատուական կայքին՝ անոնք Նախարարութիւն դիմած են նախ արտօնութիւն ստանալու եւ ապա պահանջելու համար, որ վերջինս այս նախաձեռնութիւնը իրականացնելու նպատակով Հայաստանէն ապահովական երաշխիք ստանայ: Նախաձեռնութեան կազմակերպիչը, այսպէս կոչուած՝ Հայկական Անհիմն Պնդումներու Դէմ Պայքարող Միաւորումն է, որ կը հաւատայ, թէ նման քայլով Հայաստան կրնայ նպաստել Թուրքիոյ հետ երկխօսութիւն հաստատելու ջանքերուն։ Ըստ կազմակերպութեան՝ Թուրքիոյ հայկական համայնքը «ազատ եւ ապահով միջավայրի մէջ կ՛իրականացնէ իր կրօնական ծիսակատարութիւնները», եւ իր անդամները պարզապէս կը փափաքին նոյնը Երեւանի մէջ ընել, որովհետեւ՝ «Երեւանը մեր պատմական հայրենիքն է, ուրկէ մեր նախնիները բռնի կերպով տեղահանուած են»: Նշենք, որ այս կազմակերպութիւնը յայտնի է իր հակահայ գործունէութեամբ: Ըստ տարբեր աղբիւրներու՝ անիկա նիւթական օժանդակութիւն կը ստանայ Ատրպէյճանէն:
Եթէ սփիւռք(ներ)ի մէջ անոնց բացակայութիւնը յաճախ կարելի կ’ըլլայ դասել «ասէ-կոսէ»ներուն գլխուն տակ` ինքնարդարացում փնտռելով տըւեալ երկրի իւրայատուկ կացութեան բացատրութեամբ, Հայաստանի մէջ վերանկախացումէն քառորդ դար ետք վըստահութիւն եւ համախոհութիւն չեն հաստատուած: Այս զոյգը չ’ենթադրեր անհետացումը այլակարծութեան, որ ժողովրդավարական բնական ընթացք է: Այդ զոյգը քաղաքացիական իրաւունքներով, ազատութիւններով եւ ժողովրդավարութեամբ կը յատկանշուի, այլապէս կ’իյնանք աստուածային շնորհով մենատիրութիւններու կամ բռնատիրութիւններու մէջ (բանակի կամ միակուսակցական, այսինքն` Լուդովիկոս ԺԴ. կամ Իտի Ամին Տատա, ապրող օրինակներ չեն պակսիր, նոյնիսկ` մեր աչքին առջեւ, եթէ մեր հաւկուրութենէն բուժուինք): Վստահութիւնը կը վերականգնի, երբ պատասխանատուութիւն ստանձնածներ հանրային կարծիքին կը ներկայանան թափանցիկութեան եւ իրաւ օրինակելիութեան արժէքներով: Այդ թափանցիկութեան եւ օրինակելիութեան անմիջականօրէն տեսանելի մասը նիւթական է: Իսկական ժողովրդավար եւ օրէնքով առաջնորդուող երկիրներու մէջ պետական պաշտօններու թեկնածուներ կը յայտարարեն իրենց ունեցուածքը եւ եկամուտները, այդ կը յայտարարեն նաեւ, երբ կ’աւարտեն իրենց իշխանութեան շըրջանը: Անկախ այս բարոյական կեցուածքէն այդ երկիրներուն մէջ եկամտահարկի սպասարկութիւնները խստաբիբ կը հսկեն եկամուտներու օրինաւորութեան, չեն վարանիր նոյնիսկ նախագահ, նախարար, դատաւոր, կուսակցապետ դատարան տանելու: Այս վերաբերումը պետական բարոյականութիւն է եւ անվստահութիւնը դարմանելու ուղիղ ճանապարհ: Գիտակից զանգուածը այս պահանջով եւ անոր գործադրութեամբ տէր պիտի ըլլայ երկրին, ազգին, հաւաքականութեան: Կրաւորականութիւնը քաղաքացիին, ազգի կամ հաւա-
քականութեան անդամին համար անձնատուութեան համազօր է, վատութիւն: Երբ կը հոլովուի, որ անվըստահութիւն կայ, առանց կողմնակալութիւններու եւ նախասիրութիւններու հարկ է արտահանել այդ անվստահութեան ծնունդ տուած-տուող ազդակները եւ հաւաքական կամքով ձգտիլ անոնց անհետացման: Հրապարակագրին եւ իր անուան արժանի մամուլին պարտականութիւնն է, առանց վերապահութիւններու եւ ազնիւ գիտակցութեամբ, լուսաբանել` ի հարկին սեփական նախասիրութիւններու դէմ երթալով: Համախոհութիւնը տիքթաթներով կարելի չէ ստեղծել, նոյնիսկ երբ անոնք կը կռթնին կէսէն մէկ աւելիին: Անիկա գիտակցուած, բարոյական եւ արժէքներու համակարգ է: Անոր կենսագործման համար հարկ է առաջնորդուիլ երկխօսութեան եւ լսել-լսուելու առաքինութիւններով (առաքինութիւն, որ հոգեկան ուժ է): Ինչո՞ւ երբեմն չխորհիլ, որ ճշմարտութեան մենաշնորհը ոչ ոքի կը պատկանի (հաւատացեալը կ’ըսէ, որ ան կը պատկանի Բարձրեալին): Համախոհութիւնը իրապէս կը կենսագործուի, երբ զայն ցանկացողներ կ’առաջնորդըւին յաճախ մոռցուած-մոռցըւող իմաստութեամբ մը (եթէ իմաստութիւնը անտեղի պերճանք չէ), որ պաշտօնները յաւելեալ իրաւունք չեն, այլ` յաւելեալ պարտաւորութիւն, կամ, ինչպէս ֆրանսացի իմաստասէրը կ’ըսէ, «ուրիշի իրաւունքը իմ պարտաւորութիւնս է»: Եթէ այս պարզ գաղափարներով մենք մեզ դատենք եւ ապա դատենք միւսները` ընկերութիւն, պետութիւն, միութիւններ, կազմակերպութիւններ, կը մտնեն մարդուն ծառայելու կոչուած յառաջդիմութեան ճանապարհը, որ կը բնորոշուի համախոհութեամբ: Կէսէն աւելին երբեք միւս կէսին անտեսումը պէտք չէ ըլլայ: Այլ խօսքով, կայ բարոյական ըմբռնում մը, որ ընթացիկ կարգ-կանոնին գիտէ հակադրել իրաւ օրէնքը, որուն օրինակը տրուած է հին գրականու-
թեան մէջ: Շատեր ծանօթ ըլլալու են Անթիկոնի եւ Քրէոնի պատմութեան: Աւելի պարզ. ճիգով մը կարելի է կատարել ընթերցումը ֆրանսացի մտաւորական Ժան Անույի թատերախաղին., որուն անունն է «Անթիկոն»… Կը պատմուի այն, որ մարդկային-աստուածային օրէնքը գերիվեր է շահախնդրուածներու պետական օրէնքներէն: Հայաստանի Հանրապետութիւնը վերանկախացումէն ի վեր զինք կրծող խուլ եւ իր անունը չըսող քաղաքացիական պատերազմի մէջ է: Յոյսեր, ընտրութեան արդիւնքներու մերժում, հրաժարականի պահանջ, եւ երբեմն նոյնիսկ ոճիրներ` փոքր թուացող կամ առասպելականութեամբ մեծ: Վստահութիւն եւ համախոհութիւն ստեղծելու համար մի՞թէ կարելի չէ դռները բանալ, որ չըլլայ ջոջական եւ կողմնապաշտական, այլ նաեւ` բանալ դէպի սփիւռք, ամբագորգոռ խորհրդաժողովներու որակէն տարբեր: Առաջնորդուելով` «ուրիշի իրաւունքը իմ պարտականութիւնս է»ի իրաւութեամբ մարդկային իմաստութեամբ: Եթէ այսպէս կարենանք մտածել եւ ըստ այնմ ապրիլ, չարաշահութիւնները եթէ չանհետանան անգամ, կը նուազին: Որպէս արդիւնք` թերեւս կը կասի չարաղէտ արտագաղթի թափը: Եգիպտացի քաղաքագէտը ըսաւ, որ իր երկրին մէջ ցարդ կարելի չեղաւ ստեղծել վստահութիւն եւ համախոհութիւն: Հայաստանի եւ սփիւռք(ներ)ի մէջ ո՞վ, որո՞նք, ինչպէ՞ս եւ ե՞րբ ծնունդ պիտի տան երկրի եւ ազգի ներկան եւ ապագան երաշխաւորելու կոչուած վըստահութեան եւ համախոհութեան: Առանց անոնց` ինչպէ՞ս պիտի տոկանք, տեւենք եւ վերականգնինք: Հարցումը կայ: Ե՞րբ պիտի գայ պատասխանը: Պիտի գայ մեծերէն եւ կացութեան գիտակցող եւ անով տագնապող փոքրերէն, որոնք հաւաքականութեան խիղճը եւ ուժն են: Ոչ ոք կրնայ արդարանալ` ըսելով, որ «չէր գիտեր» կամ «ոչինչ կրնար ընել»:
Յ. ՊԱԼԵԱՆ
ARMENIA
IV
г۳ëï³Ý
Մեծ Եղեռնի 100ամեակի ծրագիրները կառավարութեան 14.7 միլիոն տոլար պիտի արժեն
Հ
այոց Ցեղասպանութեան 100ամեակի ձեռնարկները պատրաստելու համար Հայաստանի կառավարութիւնը դրամական միջոցներ չի խնայեր` իրականութիւնը ամբողջ աշխարհին աւելի ճոխ ներկայացնելու համար: Այս մասին Ծաղկաձորի մէջ «Բազէ-2014» համահայկական երիտասարդական հաւաքի բացման արարողութեան ընթացքին հաւաքին մասնակիցներուն հետ զրոյցի ընթացքին ըսաւ վարչապետ Յովիկ Աբրահամեան: «Նախագահին կարգադրութեամբ ստեղծուած յանձնաժողով կայ, բազմաթիւ քայլեր կան, բազմաթիւ ծրագիրներ կան, որոնց համար կառավարութիւնը շուրջ 6 միլիառ դրամէն (14.7 միլիոն տոլար) աւելի պիտի ծախսէ: Պիտի փորձենք ներգրաւել բարեգործական ծրագիրներ, որպէսզի ամբողջ բեռը չմնայ մեր պետական պիւտճէին վրայ», յայտնեց վարչապետը: Յովիկ Աբրահամեան նշեց որ բազմաթիւ միջազգային կառոյցներ, օտարերկրացի խորհրդարանականներ չեն գիտեր, թէ իրականութեան մէջ ի՛նչ տեղի ունեցած է 100 տարի առաջ: Այդ պատճառով կառավարութիւնը պիտի փորձէ Ցեղասպանութեան 100ամեակին նուիրուած ձեռնարկները լաւագոյնս ներկայացնել: «Ատիկա պէտք է մեզի համար նաեւ քննութիւն ըլլայ, մարդիկ պէտք է իրապէս ականատես ըլլան այն պատմութեան, որ եղած է 100 տարի առաջ: Բազմաթիւ միջազգային կառոյցներ իրական պատկերին ծանօթ չեն, ինչպէս նաեւ Արցախ-Ազրպէյճան տագնապին: Մենք պէտք է ամէն ինչ ընենք, որ աւելի շատ հիւրեր գան Հայաստան, իրականութեան քաջատեղեակ ըլլան: Միջոցներ պիտի չխնայենք, որպէսզի աւելի ճոխ ներկայացնենք իրականութիւնը ամբողջ աշխարհին», ըսած է վարչապետը:
Se solicita material relativo al Genocidio Armenio
A todos los interesados, se solicita archivos familiares para un proyecto documental sobre el Genocidio Armenio. Se está buscando fotos y relatos de sobrevivientes del genocidio armenio en la diáspora, en particular en argentina. Para más información por favor contactar a Hernán Khourian al siguiente email: wasiberran@gmail.com o al teléfono 0221-15-5041797
Ð᷻ѳݷÇëï ÎÇñ³ÏÇ, 21 ê»åï»Ùµ»ñ 2014ÇÝ, Û³õ³ñï êáõñµ ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ êáõñµ ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, ëÇñ»ÉÇ ³ÙáõëÝáÛëª
àÕµ. ïÇÏ. Þ²ø¾ 꾸 êàôð¾Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ù³é³ëáõÝùÇ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ²ÙáõëÇÝÁª Ú³Ïáµ êáõñ¿Ý ¸áõëïÁª ²ÝÇ ö»ë³Ýª ü»ï»ñÇùû سÉíÇëÇÝû ÀÝï³Ý»Ï³Ý µáÉáñ å³ñ³·³Ý»ñÁ
Av. Callao 1162 - Buenos Aires info@hotelwilton.com.ar
4812-4993 www.hotelwilton.com.ar
ÐÇÝ·ß³µÃÇ, 28 ú·áëïáë 2014
Ð³Û ¸³ï Üáñ Ðñ³ï³ñ³ÏáõÃÇõÝ
Հ
Սողոմոն Թեհլիրեան արդարահատոյցը
ամայն հայութեան շուրթերուն երգ դարձած անուն մը: Սողոմոն Թեհլիրեան, որ վրիժառութեան ներշնչում դարձած է: Հայ ժողովուրդի մեծագոյն թշնամիներէն, ցեղասպան Թալէաթ փաշային դէմը կանգնած, կատարեց գերագոյն արարքը` զգետնելով զայն: Հոգեկան խաղաղութիւն պարգեւեց հայութեան` Պերլինի մէկ փողոցին մէջ իրագործելով անմոռանալի քաջագործութիւն մը: Ցեղասպանութեան ենթարկուած համայն հայ ժողովուրդին հաշիւը կը մաքրէր իր սխրանքով: Պատմութիւնը յստակ է արդէն` երգով մը մեկնաբանուած. «Թալէաթ փաշան փախաւ Պերլին, Թեհլիրեանը հասաւ ետին, Զարկա՛ւ ճակտին, փռեց գետին, Գինի լից, աղբե՛ր ջան…»: Գիրքեր գրուած են այս մեծ քաջութեան մասին: Այս նոր հրատարակութեամբ անգամ մը եւս կը յիշուի անմոռանալին: Կը կարդանք Պերլինի դատավարութիւնը, դատաստան մը` ներկայութեամբ դատախազներու, պաշտպան փաստաբաններու, երդուեալներու, վկաներու, որոնց շարքին` հռչակաւոր հայասէր Եոհաննէս Լեփսիուս եւ Գրիգորիս եպս. Պալաքեան: Կատարուած երկարապա-
տում քննարկումներէն, վկայութիւններէն, խոստովանութիւններէն ետք, արդէն կը տըրւի ազատ արձակման վճիռը: Սողոմոն Թեհլիրեան անմեղ է: Արդէն ամբողջ դատարանը լսեց երզնկացի Սողոմոնի ընտանիքին պատահածը, ան իր աչքերովը տեսաւ իր ընտանիքին` եղբօր, քրոջ, մօր սպանութիւնը եւ բռնաբարումը` ջարդարարին կացինով աւարտած: Այս անմարդկային կացութեան մէջ է նաեւ ինք` Սողոմոնը, ուրկէ հրաշքով կը փրկուի: Այս մանրամասնութիւններուն կը տեղեկանանք Սողոմոն Թեհլիրեանին յուշերը կարդալով: Այս ամէնուն կ՛անդրադառնայ Յարութիւն Քիւրքճեանի խմբագրած բծախնդիր աշխատանքով ամփոփուած հատորը, որ լոյս տեսաւ Համազգայինի «Վահէ Սէթեան» տպարանէն, մօտ 400 ծաւալուն էջերով: Այս հատորը առաջին անգամ հրատարակուած է 1981ին, Հ.Յ.Դաշնակցութեան նախաձեռնութեամբ: Կը վերահրատարակուի 2014ին, մեկենասութեամբ տէր եւ տիկին Արմանտ եւ Սոնիա Սիմոնեաններու` ի յիշատակ իրենց հօր` Արշաւիր Սիմոնեանին, որուն կենսագրութիւնը արձանագըրւած է հատորի առաջին էջին` լուսանկարով: Խմբագիր Յարութիւն Քիւրքճեան ընդարձակ նախամու-
Ð᷻ѳݷÇëï ÎÇñ³ÏÇ, 7 ê»åï»Ùµ»ñ 2014ÇÝ, Û³õ³ñï êáõñµ ä³ï³ñ³·Ç, Ñ᷻ѳݷëï»³Ý å³ßïûÝ åÇïÇ Ï³ï³ñáõÇ êáõñµ ¶ñÇ·áñ Èáõë³õáñÇã سÛñ î³×³ñÇÝ Ù¿ç, Ù»ñ Ùûñª
àÕµ. ïÇÏ. êÆðì²ð¸ زÜàôκ²Ü-Ç
Ù³Ñáõ³Ý ù³é³ëáõÝùÇ ³éÇÃáí£ Ü»ñϳÛë ÏÁ ͳÝáõó³Ý»Ýù Ç ·ÇïáõÃÇõÝ Ù»ñ ³½·³Ï³ÝÝ»ñáõÝ »õ µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñáõÝ£ ¼³õ³ÏÁª ¶É³áõïÇû ÀÝï³Ý»Ï³Ý µáÉáñ å³ñ³·³Ý»ñÁ
տով մը կը վերլուծէ եւ կը մանրամասնէ «այս հատորին» առթիւ զանազան տեղեկութիւններ` հայկական, միջազգային անցուդարձերու կապակցութեամբ, որով կը պայծառանայ Ցեղասպանութեան պատմութիւնը: Ըսենք նաեւ, որ Յ. Քիւրքճեանի իւրայատուկ այս անդրադարձով յաւելեալ լոյս կը սփռուի հայ ժողովուրդին վերապահուած միջազգային անտարբերութեան վրայ: Հատորը կը բաղկանայ 7 մասերէ` հետեւեալ շարքով. 1.- Հայկական Ցեղասպանութիւնը – պատասխանատըւութիւնները 2.- Հայկական Նիւրեմպերկը 3.- Հատուած` Սողոմոն Թեհլիրեանի յուշերէն 4.- Սողոմոն Թեհլիրեանի դատավարութեան սղագրական արձանագրութիւն 5.- Արձագանգներ ժամանակակից մամուլէն 6.- Յարակից փաստաթուղթեր 7.- Նիւթեր Հ.Յ.Դ. արխիւէն Ընթերցողը հետաքրքրութեամբ, յուզումով, խռովքով պիտի կարդայ հայութեան հանդէպ իրագործուած անարդարութեան մասին: Նոյն ատեն հոգեկան խաղաղութիւն մը պիտի զգայ մեր բոլոր արդարահատոյցներուն` Արշաւիր Շիրակեանի, Միսաք Թորլաքեանի, Արամ Երկանեանի, Պետրոս Տէր Պօղոսեանի, Ստեփան Ծաղիկեանի եւ Հրաչ Փափազեանի անհաւատալի, բայց իրա՛ւ սխրագործութիւններով: Այս ամէնուն ի լուր, ընթերցողը հպարտութեամբ պիտի ողողուի ներքնապէս, կատարւած քաջագործութեան համար, զարմանալով նոյն ատեն մեծ պետութիւններու ցուցաբերած հայ ժողովուրդին եւ ճակատագրին նկատմամբ անտարբեր վերաբերումին: Մանրամասնութիւններ ներկայացնելը անհարկի կը սեպենք, որպէսզի ընթերցողը ինք անձամբ դատապարտէ անցեալին կատարուած անարդարութիւնը եւ հաճոյքը զգայ իր հերոսական պատմութեան: Գովելի նախաձեռնութիւն մը, որ կը հրաւիրէ մանաւանդ երիտասարդները` պահիկ մը կեդրոնանալու այս հատորին փոխանցած եւ ներգործած ջերմ ուժին: Շնորհակալութի՛ւն խմբագրին, մեկենասին, հրատարակիչներուն: Անմոռանալի եւ «շարժանըկարային» դիպաշարի մը վերարտադրումը առկայ է հատորին մէջ: Հերթը մի պահ ընթերցողինըն է:
ՇԱՀԱՆԴՈՒԽՏ