ECONOMY TODAY MAY 2021 by diaspublications

TEΥΧΟΣ 59 / maΪος 2021 / €2.50

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ TEΥΧΟΣ 59 / ΜΑΪΟΣ 2021

FOCUS

28 42

28 58

COVER STORY: Το μεγάλο στοίχημα της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων - 32 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Έμφαση στην ουσία - 34 ΤΑΚΗΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ: Στόχος η μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη - 36 ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ: Έμφαση και σε άλλους παραδοσιακούς ή αναδυόμενους τομείς - 38 ΜΑΡΙΟΣ ΤΣΙΑΚΚΗΣ: Στόχος ένα ευρύ πλαίσιο επενδυτικής πολιτικής - 40 ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ: Ευελπιστούμε και στην ψήφιση του επενδυτικού νόμου - 42 ΣΩΦΡΟΝΗΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ: Ξανά στο ταπεινό Σχέδιο Χορήγησης Άδειας Μετανάστευσης - 44 ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Άμεσες Ξένες Επενδύσεις – Σημαντικός πυλώνας της οικονομίας - 48 ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Απαιτείται διαχείριση της επόμενης μέρας NetU: Το success story και οι επόμενοι στόχοι

ΘΕΜΑΤΑ

10 22 52 64 68 72 94

ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Ένας χρόνος μετά τις αρνητικές τιμές πετρελαίου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ του Cyprus Tech Association, Κυριάκου Κυριάκου NEXTGENERATIONEU ΗΠΑ Vs Ρωσία: Ένας νέος ψυχρός πόλεμος; ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ: Ασπίδα προστασίας των καταναλωτών ΧΑΛΛΟΥΜΙ: Το μέλλον του «λευκού χρυσού» της Κύπρου ΤHE Ex-Special One?

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ 18 78 98

ΠΑΥΛΟΣ ΛΟΪΖΟΥ: Γραφειακοί χώροι – Οι μεγάλες αλλαγές, οι τιμές και η επενδυτική τους αξία ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Publish or perish Vs publish and perish ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ: Αυξημένη ζήτηση για αγορά οικίας στα ορεινά

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

4 EDITORIAL 5 EI-KONOMIA 6 MARKET WATCH 104 ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 106 ΙΣΤΟΡΙΑ ενός brand

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ… 16 56 76 80

MEDOCHEMIE: Ένα βήμα πιο κοντά στην πράσινη οικονομία CYTA BUSINESS VONPENDE HOLDINGS ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Δάνειο αυτοκινήτου και νέα μοντέλα αυτοκινήτων

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

μήνας που πέρασε δοκίμασε, φρονώ, τα όρια όλων από πολλές και διάφορες απόψεις. Είχε πολλά μαζεμένα ο Απρίλιος. Η αυτοδιάλυση της Βουλής, η οποία θα μείνει στην ιστορία, ήταν μέχρι την τελευταία αυτή πράξη ενοχλητικά θορυβώδης. Πάρκαρε τα σημαντικά θέματα και τα κληροδότησε στη νέα Βουλή, αδιαφορώντας πλήρως για το καλώς νοούμενο συμφέρον αυτού του τόπου. Στις σελίδες που ακολουθούν, θα διαβάσετε, ακόμη μια φορά, για το πόσο αναγκαίες είναι οι μεταρρυθμίσεις για να επανέλθει η οικονομία στην κανονικότητα, προσελκύοντας επενδύσεις. Κόπηκαν και πάλι οι μεταρρυθμίσεις. Αδράνεια, λανθασμένες εκτιμήσεις και αποφάσεις έφεραν τη χώρα στο τρίτο lockdown. Πλέον δεν δοκιμάζονται αντοχές, πλέον παίζεται κορώνα-γράμματα το μέλλον χιλιάδων επιχειρήσεων και εργαζομένων, αλλά και η ενεργοποίηση ενός domino effect με διάχυση της κρίσης παντού. Το δημόσιο χρέος έχει ξεπεράσει τα όρια και η δύναμη για να υποστηριχθούν, οικονομικά, ανάλογα μέτρα στο μέλλον, εάν τυχόν παραστεί ανάγκη, μειώνεται. Ήρθε και το ενδιάμεσο πόρισμα για το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων. Επιβεβαίωσε όλα αυτά που σιγοψιθυρίζονταν από τους πολλούς όταν οι λίγοι τα στηλίτευαν. Χιλιάδες παράνομες πολιτογραφήσεις με σφραγίδα Υπουργικού Συμβουλίου και σύγκρουση συμφέροντος του Προέδρου και υπουργών. Ποιος θα αξιολογήσει τελικά το πόρισμα; Είναι ένα ερώτημα. Η χώρα και οι πολίτες της βρίσκονται στα όριά τους. Οι πολίτες όμως φέρουν ευθύνη.

Στα όρια ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

4 EconomyToday

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Director: Αναστασία Ερωτοκρίτου, Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Έλενα Καλυφόμματου, Ξένιος Μεσαρίτης, Χρήστος Πέτρου, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Ανδρέας Γιασεμίδης, Τάσος Γιασεμίδης, Βρασίδας Νεοφύτου, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Μαρίνος Κυναιγείρου, Δημήτρης Γεωργιάδης, Τάκης Κληρίδης, Παύλος Λοΐζου Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Advertising Executive: Γιώτα Παναγιώτου, e-mail: panayiotouy@diaspublishing.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου Υπεύθυνη Παραγωγής και Προγραμματισμού: Χριστιάνα Παναγίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Γιώργος Γεωργίου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης Εκτύπωση: Proteas Press Ltd Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο

-8,2%

ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2021: 494 ΑΔΕΙΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2020: 538 ΑΔΕΙΕΣ

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ

εκατ. €70,4 εκατ. €226,0 (1,1% στο ΑΕΠ) (-0,3% στο ΑΕΠ) ΕΛΛΕΙΜΜΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2020

+3,9%

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021: €536,3 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2020: €516,2 εκατ.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021

+18,8% ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021: €1.510,3 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2020: €1.271,3 εκατ.

-3,8% ΤΑ ΕΣΟΔΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021: €1.439,9 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2020: €1.497,3 εκατ.

+5,2%

ΟΙ ΑΠΟΛΑΒΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2021: €452,0 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2020: €429,5 εκατ.

EconomyToday 5

market watch

5+1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ 1

Ενώνουν δυνάμεις Invel Real Estate, PRODEA Investments και Όμιλος Ιωάννη Παπαλέκα Στο πλαίσιο της στρατηγικής τους συνεργασίας στον ξενοδοχειακό χώρο, η Invel Real Estate, η PRODEA Investments και o κυπριακός όμιλος εταιρειών YODA Group του Ιωάννη Παπαλέκα ανακοίνωσαν την ολοκλήρωση της μεταβίβασης από την PRODEA σε θυγατρική του YODA Group ποσοστού 45% στην εταιρεία MHV Mediterranean Hospitality Venture Limited (MHV). H PRODEA Investments διατηρεί ποσοστό 45% και η Invel Real Estate, μέσω θυγατρικής της, ποσοστό 10%. Η MHV, η οποία κατέχει το 100% των μετοχών της εταιρείας The Cyprus Tourism Development Company Limited, ιδιοκτήτριας του ξενοδοχείου The

Landmark Nicosia στη Λευκωσία, αποτελεί πλέον το κοινό επενδυτικό όχημα των τριών μετόχων στον ξενοδοχειακό και τουριστικό κλάδο στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Οι Invel Real Estate, PRODEA Investments και YODA Group ανακοινώνουν επίσης την πρώτη τους από κοινού επένδυση μέσω της MHV, με την απόκτηση του 100% των μετοχών της εταιρείας Parklane Hotels Limited, ιδιοκτήτριας του πολυτελούς ξενοδοχειακού συγκροτήματος Parklane, a Luxury Collection Resort & Spa Limassol και του Park Tower που αποτελείται από 20 πολυτελή διαμερίσματα στη Λεμεσό. Ο ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της Invel Real Estate και Εκτελεστικός Πρόεδρος της PRODEA Investments, Χριστόφορος Παπαχριστοφόρου, δήλωσε: «Χαιρόμαστε ιδιαίτερα για την απόκτηση του πολυτελούς θερέτρου Parklane, η οποία ολοκληρώνει το χαρτοφυλάκιο ξενοδοχείων μας στην Κύπρο. Με το Parklane, το Landmark Nicosia και το Aphrodite Hills Resort, κατέχουμε πλέον τρεις εμβληματικές και ξεχωριστές μονάδες, τις οποίες, μέσω επένδυσης επιπρόσθετων κεφαλαίων για περαιτέρω ανάπτυξη, έχουμε σκοπό να αναδείξουμε σε σημεία αναφοράς, όχι μόνο για την κυπριακή αγορά, αλλά και για ολόκληρη τη νοτιοανατολική Ευρώπη».

Συνεργασία KPMG Κύπρου - EnergyIntel Η KPMG Κύπρου και η εταιρεία EnergyIntel ανακοίνωσαν την έναρξη της μεταξύ τους συνεργασίας, η οποία προνοεί την παροχή της καινοτόμου λύσης εξοικονόμησης ενέργειας PayGreen. Οι δύο εταιρείες θα συνεργαστούν για την εγκατάσταση δύο φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτίρια των γραφείων της KPMG σε Λευκωσία και Λεμεσό, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 100 kWp. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα της KPMG αναμένεται να παράγουν ετησίως 156.000 kWh, ενώ ταυτόχρονα θα εξοικονομούν 109.200 6 EconomyToday

Μνημόνιο Συναντίληψης Επικεφαλής Επιστήμονα - IDEA Μνημόνιο Συναντίληψης υπέγραψαν ο Επικεφαλής Επιστήμονας Έρευνας και Καινοτομίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, δρ Νικόλας Μαστρογιαννόπουλος, και o Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του IDEA, δρ Χάρης Πουαγκαρέ, στην παρουσία του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκου Κόκκινου, και της Διευθύντριας του Κέντρου Καινοτομίας IDEA, Αγγέλας Παναγιώτου. To IDEA, μέσα στα έξι πετυχημένα χρόνια του και με πληθώρα διακρίσεων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, είναι ένας «Business Incubator» και μια «μηχανή» παραγωγής startups και νέων «entrepreneurs» που, «κεφαλαιοποιώντας» τα μυαλά των νέων μας, δίνει πίσω στην οικονομία νέες, νεοφυείς επιχειρήσεις. Μέσω του Μνημονίου Συναντίληψης, τα δύο μέρη θεσμοθετούν την ήδη στενή συνεργασία τους σε κοινές δράσεις και εκδηλώσεις, για την επίτευξη του κοινού στόχου προώθησης της Κύπρου ως περιφερειακού κέντρου καινοτομίας, καθώς αποτελεί γέφυρα μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Ταυτόχρονα, έγιναν και τα επίσημα εγκαίνια του 6ου κύκλου νεοφυών εταιρειών του IDEA.

τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Σχολιάζοντας τη συνεργασία, η Ευγενία Ηροδότου, Chief Executive Officer της EnergyIntel, ανέφερε: «Είναι με μεγάλη χαρά και αμέριστη ικανοποίηση που ενώνουμε δυνάμεις με την ομάδα της KPMG Κύπρου. Είμαστε σίγουροι ότι αυτή η συνεργασία θα ενισχύσει τις μελλοντικές προοπτικές της καινοτόμου πρότασης PayGreen». Ο Διευθύνων Σύμβουλος της KPMG Κύπρου, Χρίστος Βασιλείου, ανέφερε: «Στο πλαίσιο των δράσεων του KPMG Impact Plan που εφαρμόζει η KPMG σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουμε δεσμευτεί ως οργανισμός να απαλλαγούμε οριστικά από τον άνθρακα έως το 2030».

market watch 4

6 Altamira: Ακίνητα σε περιοχές του Στεγαστικού Σχεδίου Ορεινών Κοινοτήτων

Στρατηγική συνεργασία Parimatch - Priority Consultants

Το κοινωνικό πρόσωπο της Parimatch αποτελεί σαφή ένδειξη κουλτούρας, μέσα από την αφοσίωσή της στη φροντίδα των ανθρώπων της και του περιβάλλοντος και μέσα από τη βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης της εταιρείας, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά τις διακρίσεις και τα βραβεία που κατά καιρούς λαμβάνει και τις αρκετές δραστηριότητες που εμπίπτουν στο φάσμα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Στην προσπάθεια της Parimatch να ενθαρρύνει την ενίσχυση της οικολογικής ευθύνης στον τόπο μας και κατ’ επέκταση στον πλανήτη, έθεσε ως στόχο να πιστοποιηθεί με το πρότυπο EMAS (Eco-Management and Audit Scheme). Είναι ένα πρόγραμμα διαχείρισης που αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για εταιρείες και οργανισμούς, με σκοπό την αξιολόγηση, την αναφορά και τη βελτίωση της περιβαλλοντικής τους απόδοσης. Πρόκειται για τη βελτιστοποίηση και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων ενός οργανισμού, όπως νερό, ρεύμα, καύσιμα, χαρτί κ.ά. Προκειμένου να επιτευχθεί η πιστοποίηση με το πρότυπο ΕΜAS, η Parimatch προχώρησε σε μια στρατηγική συνεργασία με την Priority Consultants, η οποία εδρεύει στην Αθήνα από το 1995 και δραστηριοποιείται από το 2019 με γραφεία στην Κύπρο.

SOFTONE: Ενισχύει τη διοικητική της ομάδα

Ο όμιλος SOFTONE, μέλος του ομίλου εταιρειών Olympia, ανακοινώνει την ενίσχυση της διοικητικής του ομάδας με την προσθήκη του Πάνου Μαρτίνη στη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου. Ο Αντώνης Κυριαζής, μέχρι πρότινος Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, αναλαμβάνει Εκτελεστικός Πρόεδρος, συνεχίζοντας με την ίδια ένταση να συμβάλλει στον στρατηγικό σχεδιασμό και στην επιτυχημένη πορεία του ομίλου. Ο νέος Διευθύνων Σύμβουλος, Πάνος Μαρτίνης, αποτελεί ένα από τα πλέον έμπειρα στελέχη στην αγορά της πληροφορικής, προερχόμενος από την Upstream, όπου διετέλεσε επί σειρά ετών Οικονομικός Διευθυντής, με επιπλέον αρμοδιότητες Διοίκησης των Στρατηγικών Συνεργασιών και Διοίκησης του Ανθρώπινου Δυναμικού της εταιρείας. Ήταν ένα από τα στελέχη που συντέλεσαν στην ανάπτυξη και εξέλιξη της Upstream σε μια από τις πιο αναγνωρισμένες και επιτυχημένες εταιρείες digital commerce / marketing software στον κόσμο. Στο παρελθόν είχε στο ενεργητικό του υψηλόβαθμες θέσεις σε εταιρείες τεχνολογίας και συμβουλευτικών υπηρεσιών στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ, όπως η Dell και η Deloitte. 8 EconomyToday

Η Altamira Real Estate δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να επιλέξει, μέσα από την ιστοσελίδα της www.altamirarealestate. com.cy, ακίνητα έτοιμα για άμεση ανάπτυξη, σε περιοχές που εμπίπτουν στο αναθεωρημένο Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών, στις καλύτερες τιμές που μπορεί να βρει κανείς στην αγορά. Μέσω του εν λόγω σχεδίου, όσοι ενδιαφέρονται να εγκατασταθούν στην ύπαιθρο, μπορούν να διεκδικήσουν οικονομική ενίσχυση μέχρι και €55.000, στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων. Με στόχο, λοιπόν, να δώσει επιπλέον ώθηση σε όσους αναζητούν την κατάλληλη ευκαιρία στην ύπαιθρο και σε μια περίοδο που η ζήτηση για αγορά γης σε περιοχές εκτός αστικών κέντρων παρουσιάζεται αυξημένη, η Altamira Real Estate επέλεξε να διαθέσει οικόπεδα και χωράφια σε 73 χωριά από όλες τις επαρχίες της Κύπρου, που εμπίπτουν στο εν λόγω στεγαστικό σχέδιο. Με τις επιφυλασσόμενες τιμές των οικοπέδων να ξεκινούν από μόλις €4.500 και να φθάνουν μέχρι και τις €161.000, κάθε υποψήφιος αγοραστής μπορεί να εντοπίσει μέσα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα της Altamira Real Estate το ακίνητο που ανταποκρίνεται στις οικονομικές δυνατότητες και ανάγκες του, επιλέγοντας συγκεκριμένα κριτήρια και έχοντας πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών, καθώς και σε πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

θεμα

Ένας χρόνος μετά τις

αρνητικές τιμές πετρελαίου ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital

τις 20 Απριλίου 2020 σημειώθηκε η πιο ιστορική πτώση στις διεθνείς τιμές πετρελαίου, με το συμβόλαιο του αμερικανικού αργού WTI να κατρακυλάει κάτω από το $0 για πρώτη φορά στην ιστορία του, ως συνέπεια της χειρότερης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία COVID-19. Έναν χρόνο μετά τον «Μαύρο Απρίλη» του 2020 και ενώ μεσολάβησαν αρκετά τρισεκατομμύρια δολάρια στήριξης από τις κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις, οι μεγάλες περικοπές παραγωγής από τα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ+ και η σταδιακή επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας, τόσο η ενεργειακή αγορά όσο και οι τιμές πετρελαίου βρίσκονται σε τροχιά ανάκαμψης παγκοσμίως. Οι τιμές του αργού WTI και Brent έχουν εκτιναχθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, καταγράφοντας το πιο πρόσφατο υψηλό τους στα $68/βαρέλι και στα $71,50/βαρέλι αντίστοιχα στις 8 Μαρτίου 2021 και σηματοδοτώντας την ταχύτερη ιστορικά ανάκαμψη στην αγορά πετρελαίου, μετά από μια διόρθωση μεγαλύτερη του 70% λόγω της πανδημίας.

Η πανδημία και η ιστορική βουτιά της ζήτησης πετρελαίου Η κατρακύλα στις τιμές πετρελαίου διεθνώς, όπως και των υπόλοιπων πετρελαϊκών προϊόντων, κατά τους πρώτους μήνες του 2020, αναδεικνύει τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης εξαιτίας της απροσδόκητης εμφάνισης της πανδημίας

EconomyToday 11

θεμα του κορωνοϊού. Τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας μείωσαν κατά 90% την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, αύξησαν την ανεργία και προκάλεσαν, έστω και προσωρινά, μια απότομη βουτιά στις παγκόσμιες χρηματαγορές. Τα lockdowns, η τηλεργασία, η τηλεκπαίδευση και οι περιορισμοί στην κυκλοφορία μείωσαν σημαντικά τη μετακίνηση του παγκόσμιου πληθυσμού και τη μεταφορά προϊόντων με όλα τα μέσα, όπως αυτοκίνητα, τρένα, αεροπλάνα και πλοία. Αυτή η εξέλιξη επέφερε μια ιστορική πτώση στη ζήτηση υγρών καυσίμων, όπως της βενζίνης (gasoline) και του ντίζελ (diesel) για τα αυτοκίνητα και τις βιομηχανίες, της κηροζίνης (jet fuel) για τα αεροπλάνα και των καυσίμων για τα πλοία (maritime fuel). Επίσης, μειώθηκε η ζήτηση για χρήση ηλεκτρισμού λόγω λουκέτων σε εκατομμύρια επιχειρήσεις και εργοστάσια, ενώ συρρικνώθηκε και η ζήτηση για τα πετροχημικά προϊόντα, τα οποία είναι η πρώτη ύλη για την παρασκευή όλων των πλαστικών και νάιλον προϊόντων, φαρμάκων και απορρυπαντικών. Το αποτέλεσμα των πιο πάνω συνεπειών της πανδημίας ήταν η δημιουργία της «τέλειας καταιγίδας», δηλαδή της κατακόρυφης πτώσης της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου κατά σχεδόν 30 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον «Μαύρο Απρίλη» του 2020, που αντιστοιχεί στο 30% της παγκόσμιας κατανάλωσης.

Πώς οδηγηθήκαμε στις αρνητικές τιμές πετρελαίου WTI Οι τιμές πετρελαίου ξεκίνησαν το 2020 με σημαντική άνοδο, λόγω της γεωπολιτικής έντασης στην πλούσια σε ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή του Περσικού Κόλπου. Το συμβόλαιο του αμερικανικού αργού WTI σκαρφάλωσε στα $65/βαρέλι, ενώ του διεθνούς αργού Brent στα $72/βαρέλι, μετά τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί στη Βαγδάτη του Ιράκ στις αρχές Ιανουαρίου 2020 από οπλισμένα drones του αμερικανικού στρατού. • Εμφάνιση της πανδημίας COVID-19 στην Ασία Η άνοδος στις τιμές πετρελαίου λόγω της γεωπολιτικής έντασης μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ κράτησε για πολύ λίγο, εξαιτίας της εμφάνισης της πανδημίας COVID-19 στις αρχές του 2020 στην Κίνα, η οποία καταναλώνει, μαζί με τις υπόλοιπες ασιατικές χώρες, πέραν του 60% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου. Οι επενδυτές ξεκίνησαν μεγάλη ρευστοποίηση θέσεων στον πετρελαϊκό κλάδο μόλις αντιλήφθηκαν τη σοβαρότητα των επιπτώσεων στην παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου, μετά την εφαρμογή των πρώτων αυστηρών lockdowns στην Ασία, με αποτέλεσμα οι τιμές να υποχωρήσουν κατά 30% από τα υψηλά Ιανουαρίου και κοντά στα $45/βαρέλι στις αρχές Μαρτίου. • Πετρελαϊκός πόλεμος τιμών μεταξύ Σαουδικής 12 EconomyToday

Η εκτόξευση των αριθμών των κρουσμάτων COVID-19 παγκοσμίως τον Απρίλιο του 2021, και ειδικά στην Ινδία και την Ιαπωνία, ανησυχεί τους επενδυτές ενέργειας

Αραβίας και Ρωσίας Κατά το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου 2020, η υπερπροσφορά πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο, λόγω του πετρελαϊκού πολέμου τιμών μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας, διαχρονικού de facto ηγέτη του ΟΠΕΚ, και της Ρωσίας, δεύτερης χώρας στον κόσμο σε ημερήσια παραγωγή πετρελαίου μετά τις ΗΠΑ. Οι δύο χώρες απέτυχαν να συμφωνήσουν στον περιορισμό της υπερπροσφοράς από πλευράς παραγωγών ΟΠΕΚ+, ώστε να ισορροπήσουν τις μεγάλες απώλειες ζήτησης λόγω της πανδημίας, πλημμυρίζοντας έτσι την παγκόσμια αγορά με επιπλέον φτηνά και απούλητα φορτία πετρελαίου. Αυτή ήταν και η κύρια αιτία για να καταγραφούν πολύ μεγάλες ημερήσιες πτώσεις στις αρχές Μαρτίου, με τις τιμές του WTI και του Brent να κατρακυλούν κάτω από το ψυχολογικό όριο των $25/βαρέλι, μετά από 20 χρόνια.

• Άνοδος αποθεμάτων πετρελαίου και αρνητικές τιμές στο αργό WTI Ο κυριότερος λόγος της κατάρρευσης της τιμής του αμερικανικού αργού WTI σε αρνητικό έδαφος ήταν η πληρότητα των δεξαμενών αποθήκευσης στον τερματικό σταθμό του Cushing της Οκλαχόμα των ΗΠΑ. Το Cushing θεωρείται σημείο αναφοράς για την αμερικανική ενεργειακή αγορά, εφόσον εκεί καταλήγουν οι περισσότεροι αγωγοί αργού από την παραγωγή του σχιστολιθικού πετρελαίου του Τέξας και άλλων πολιτειών των ΗΠΑ και εκεί διαμορφώνονται οι βασικές τιμές αναφοράς για το συμβόλαιο αργού WTI (West Texas Intermediate). Η περιορισμένη κατανάλωση πετρελαίου λόγω της πανδημίας, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη παραγωγή ρεκόρ σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ (σχεδόν 13 εκατ. βαρέλια την ημέρα στις αρχές Απριλίου 2020), ανάγκασαν τους παραγωγούς να αποθηκεύσουν στο Cushing την αδιάθετη παραγωγή.

Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στον περιορισμό του διαθέσιμου αποθηκευτικού χώρου στο Cushing, που με τη σειρά του άσκησε τεράστιες καθοδικές πιέσεις στις τιμές του αργού WTI από τις αρχές Απριλίου. Φτάνοντας στις 20 Απριλίου 2020 και λίγο πριν λήξει το συμβόλαιο «φυσικής» παράδοσης Μαΐου (future contract roll over), τόσο οι παραγωγοί όσο και οι κερδοσκόποι επενδυτές πετρελαίου, που ήθελαν να εκμεταλλευτούν τις χαμηλές τιμές, διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε επιπλέον χώρος για να αποθηκευτεί το πετρέλαιο στο Cushing ή δεν μπορούσε να πουληθεί στην ανοιχτή αγορά, γεγονός που τους ανάγκασε να ξεφορτωθούν τα συμβόλαιά τους στο χρηματιστήριο, ακόμη και σε αρνητικές τιμές. Η τιμή του αργού WTI, που ξεκίνησε εκείνη την ημέρα κοντά στα $20/βαρέλι, υποχώρησε πέραν του 300% ή $57/βαρέλι, κλείνοντας τη συνεδρία στα $-37/βαρέλι και καταγράφοντας νέο ιστορικό χαμηλό από την ημέρα που ξεκίνησε να τυγχάνει διαπραγμάτευσης στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων, το μακρινό 1983. Ουσιαστικά επρόκειτο για «τεχνικής» φύσεως κατάρρευση, εφόσον το συμβόλαιο παράδοσης Μαΐου είχε πολύ λίγους όγκους, καθώς οι περισσότεροι επενδυτές ήταν ήδη τοποθετημένοι στο πιο ενεργό συμβόλαιο παράδοσης Ιουνίου, το οποίο, παρά τη δική του πτώση, εν τέλει έκλεισε τη συνεδρία στα $20/βαρέλι. Παράλληλη πτωτική πορεία ακολούθησε και η τιμή του διεθνούς δείκτη τιμών πετρελαίου Brent, που υποχώρησε κοντά στα $16/βαρέλι στις 22 Απριλίου – η χαμηλότερη τιμή από το 1999. Το συμβόλαιο αργού Brent θεωρείται παγκόσμιο σημείο αναφοράς, εφόσον καλύπτει το 75% της παγκόσμιας παραγωγής, κυρίως από τη Μέση Ανατολή, τον Περσικό Κόλπο, τη βόρεια Αφρική και τη βόρεια Ευρώπη.

Κερδισμένοι και χαμένοι στο κραχ του «μαύρου χρυσού» Πάντοτε, σε μια μεγάλη πτώση στις τιμές πετρελαίου, υπάρχουν οι κερδισμένοι και οι χαμένοι παίκτες, αναλόγως της μεριάς της εξίσωσης στην οποία βρίσκονται. Στους κερδισμένους συγκαταλέγονται διαχρονικά οι βιομηχανικές χώρες που εξαρτώνται από τις μεγάλες εισαγωγές πετρελαίου για να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες σε ενέργεια, όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα, η Ινδία, η Γερμανία, η Γαλλία κ.ά. Μάλιστα, το 2020 είχε παρατηρηθεί αύξηση στις εισαγωγές από τις εν λόγω χώρες, καθώς εκμεταλλεύτηκαν τις χαμηλές τιμές για να αυξήσουν τα στρατηγικά αποθεματικά τους σε υγρά καύσιμα. Αντίθετα, στους μεγάλους χαμένους συγκαταλέγονται φυσικά οι χώρες που στηρίζουν ένα μεγάλο μέρος των κρατικών τους εσόδων στις εξαγωγές πετρελαίου, όπως οι ΗΠΑ

EconomyToday 13

θεμα

κό πετρέλαιο), η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία. Σε ακόμη χειρότερη μοίρα βρέθηκαν κατά το 2020 μερικές φτωχότερες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες που ταλανίζονται από εμφυλίους πολέμους, όπως το Ιράκ, η Νιγηρία, η Λιβύη, η Ανγκόλα και η Συρία, και από αμερικανικές κυρώσεις, όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα.

Η Κύπρος κερδισμένη από τις χαμηλές τιμές πετρελαίου Κερδισμένοι βρέθηκαν και οι καταναλωτές στην Κύπρο, που απόλαυσαν, έστω και για λίγους μήνες, πολύ χαμηλές τιμές υγρών καυσίμων κίνησης και θέρμανσης στην αντλία. Παρ’ όλα αυτά, οι τιμές δεν θα μπορούσαν να μειωθούν περισσότερο, εφόσον το 60%-70% της λιανικής τιμής είναι σταθεροί κρατικοί φόροι και η προμήθεια των εταιρειών εμπορίας πετρελαίου (πρατήρια). Δυστυχώς, η Κύπρος, όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, έχει μεγάλο βαθμό εξάρτησης από την εισαγωγή υγρών καυσίμων κατά περίπου 80%90%, κυρίως από εισαγωγείς από τη Ρωσία και τον Περσικό Κόλπο. Οι χαμηλές τιμές πετρελαίου πάντα αυξάνουν το 14 EconomyToday

Η Κίνα, ο μεγαλύτερος καταναλωτής υγρών καυσίμων στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι το ΑΕΠ της κατά το 1ο τρίμηνο του 2021 σημείωσε άλμα 18,3% σε ετήσια βάση, ενώ οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 35%

διαθέσιμο εισόδημα για τα κυπριακά νοικοκυριά και μειώνουν σχετικά και το κόστος στο καλάθι της νοικοκυράς, εφόσον η πτώση του ενεργειακού κόστους στους παραγωγούς αγαθών επιφέρει αποπληθωριστικές πιέσεις (μειωμένες τιμές). Οι αναλυτές θεωρούν ότι μια πτώση των τιμών πετρελαίου κατά 50% θα μπορούσε να επιφέρει μεγάλη εμπορική ζήτηση και κρατικά έσοδα από την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, σε σημείο που θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) μέχρι και κατά 1% σε φυσιολογικές συνθήκες ανοικτής οικονομίας.

Η ταχύτερη ιστορικά ανάκαμψη τιμών στην αγορά πετρελαίου Χρειάστηκαν μόλις 12 μήνες ώστε οι τιμές πετρελαίου να ανακάμψουν και να σταθεροποιηθούν στα προ πανδημίας υψηλά των $60-70/βαρέλι, για τους πιο κάτω λόγους: • Ιστορική μείωση παραγωγής από ΟΠΕΚ+ Σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη των τιμών πετρελαίου από τα ιστορικά χαμηλά του «Μαύρου Απριλίου» έπαιξε η εξισορρόπηση της παγκόσμιας ζήτησης και προσφοράς

πετρελαίου κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020, λόγω Τι αναμένεται κατά της πρωτοφανούς σε μέγεθος μείωσης παραγωγής από το β΄ μισό του 2021 τη συμμαχία του ΟΠΕΚ+. Η εκτόξευση των αριθμών των κρουσμάτων COVID-19 παΟι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου του ΟΠΕΚ, γκοσμίως τον Απρίλιο του 2021, και ειδικά στην Στους κερδισμένους μαζί με τους συμμάχους τους, με αρχηγό Ινδία και την Ιαπωνία, ανησυχεί τους επενδυτές συγκαταλέγονται διαχρονικά τη Ρωσία, γνωστοί και ως ΟΠΕΚ+, αποφάενέργειας, καθώς οι τιμές πετρελαίου τυγχάνουν οι βιομηχανικές χώρες που σισαν τη μείωση της παραγωγής κατά 9,7 διαπραγμάτευσης κοντά στα υψηλά τους επίπεδα εξαρτώνται από τις μεγάλες εκατ. βαρέλια την ημέρα, ή κατά 10% της και είναι επιρρεπείς για διόρθωση. παγκόσμιας παραγωγής, για τους μήνες Οι δύο πολυπληθείς χώρες αποτελούν κορυφαίεισαγωγές πετρελαίου για να Μάιο-Ιούνιο 2020, με σταδιακή αποκλι- καλύψουν τις καθημερινές τους ους εισαγωγείς πετρελαίου και τυχόν εφαρμογή μάκωση της παραγωγής μέχρι το 2022. ανάγκες σε ενέργεια, όπως η Κίνα, νέων αυστηρών περιοριστικών μέτρων θα Επιπλέον, βοήθησε πολύ και η εθελοντική μπορούσε να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση η Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα, μείωση της παραγωγής από τη Σαουδική υγρών καυσίμων και να πλήξει τους παγκόσμιους Αραβία κατά 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα στο η Ινδία, η Γερμανία, η Γαλλία κ.ά. ρυθμούς ζήτησης για ενεργειακούς πόρους. ίδιο διάστημα. Παρ’ όλα αυτά, τυχόν σημαντική διόρθωση στις Εκτός από τις εθελοντικές περικοπές, που τιμές πετρελαίου ίσως βρει πρόθυμους πάρα αποτέλεσαν προϊόν κρατικών αποφάσεων, η παγκόπολλούς αγοραστές με μακροχρόνιο ορίζοντα, χάρη στο σμια υπερπροσφορά μειώθηκε περαιτέρω και από θετικό κλίμα για την ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης τις αναγκαστικές περικοπές από ιδιώτες παραγωγούς πετρελαίου, που βασίζεται στην επανεκκίνηση του διεπετρελαίου, λόγω του υψηλού κόστους εξόρυξης και θνούς εμπορίου λόγω των πετυχημένων εμβολιαστικών της χαμηλής τιμής πώλησης στην αγορά. προγραμμάτων παγκοσμίως. Οι ιδιωτικές εταιρείες εξόρυξης σχιστολιθικού πεΕνδεικτικό της ανοδικής δυναμικής που αναπτύσσεται στις τρελαίου (shale oil) στις ΗΠΑ και επεξεργασίας της τιμές πετρελαίου είναι το γεγονός ότι αυτή βασίζεται στα πετρελαιοφόρου άμμου (oil sands) στον Καναδά βελτιωμένα θεμελιώδη στοιχεία της ενεργειακής αγοράς. φαίνεται να μείωσαν την παραγωγή τους συνολικά Πάνω σε αυτό το στοιχείο, τόσο ο ΟΠΕΚ όσο και η ΙΕΑ έχουν κατά 2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ενώ σημαντική ήταν πρόσφατα αναθεωρήσει προς τα πάνω τις προβλέψεις και η μείωση των παραγωγών πετρελαίου και φυσιτους για τη ζήτηση πετρελαίου το 2021, καθώς οι μεγάλες κού αερίου στις βαθιές θάλασσες (deep sea oil and καταναλωτικές οικονομίες βρίσκονται σε τροχιά ανάκαμψης gas) της Νορβηγίας, του Κόλπου του Μεξικού και της από την πανδημία. Βραζιλίας, λόγω υψηλού κόστους εξόρυξης. Επιπλέον, πολλές χώρες θα ανοίξουν τα σύνορά τους σε • Ανάκαμψη της ζήτησης πετρελαίου λόγω επανεκκίδιεθνείς τουρίστες που θα διαθέτουν αρνητικό αποτέλεσμα νησης της παγκόσμιας οικονομίας σε τεστ κορωνοϊού PCR χρονικού διαστήματος μικρότερου Οι επενδυτές ενέργειας επανατοποθετήθηκαν στην των τριών ημερών ή πιστοποιητικό εμβολιασμού, αποφεύΗ τιμή του αγορά πετρελαίου μετά το β΄ μισό του 2020, χάρη γοντας έτσι και την υποχρεωτική εβδομαδιαία καραντίνα. αργού WTI στην ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου Η επανεκκίνηση της τουριστικής κίνησης θα έχει πολλαπλές λόγω της χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων θετικές επιπτώσεις στη ζήτηση αεροπορικών καυσίμων και της σταδιακής επανεκκίνησης της παγκόσμιας και πετρελαίου κίνησης, καθώς και στην κατανάλωση Ιανουάριος 2020 οικονομίας. ηλεκτρισμού. Οι συγχρονισμένες νομισματικές και δημοσιονομικές Μάρτιος πολιτικές από τις κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις 2020 του κόσμου και η πρόοδος στον εμβολιασμό του /βαρέλι πληθυσμού έχουν βοηθήσει στην αναθέρμανση της

$65

επιχειρηματικής και εμπορικής δραστηριότητας. Στην άνοδο των τιμών πετρελαίου συνέβαλε, επίσης, το γεγονός ότι οι οικονομίες των χωρών με τη μεγαλύτερη κατανάλωση πετρελαϊκών προϊόντων στον πλανήτη, όπως της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Νοτίου Κορέας, των ΗΠΑ και της Ινδίας, ανέκαμψαν πρώτες από την πανδημία, επιστρέφοντας στους κανονικούς ρυθμούς οικονομικής δραστηριότητας γρηγορότερα από το αναμενόμενο. Η Κίνα, η οποία είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής υγρών καυσίμων στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι το ΑΕΠ της κατά το 1ο τρίμηνο του 2021 σημείωσε άλμα 18,3% σε ετήσια βάση, ενώ οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 35%.

$25 /βαρέλι

20 Απριλίου 2020

$-37 /βαρέλι

EconomyToday 15

θεμα

MEDOCHEMIE

Αποστολή μας η πράσινη οικονομία και η βιώσιμη ανάπτυξη Ως ένδειξη αναγνώρισης της εφαρμογής περιβαλλοντικά ορθών επιχειρηματικών πρακτικών, αλλά και της αφοσίωσης που επιδεικνύει στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, η φαρμακοβιομηχανία Medochemie έχει τιμηθεί για τρεις συνεχόμενες χρονιές με το βραβείο «Χρυσός Προστάτης του Περιβάλλοντος».

τη Medochemie εφαρμόζουμε πληθώρα περιβαλλοντικά ορθών επιχειρηματικών πρακτικών προς την κατεύθυνση της πράσινης οικονομίας. Μερικές από αυτές είναι οι ακόλουθες: • Έχουμε εγκαταστήσει φωτοβολταϊκό πάρκο με ισχύ 150 kW, το οποίο παράγει 1.650 kWh/kW/χρόνο πράσινη ενέργεια και καλύπτει το 5% του συνολικού ποσοστού κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 200 τόνους τον χρόνο. • Για την ψύξη του ατμοσφαιρικού αέρα, έχουμε αναπτύξει και τοποθετήσει ένα σύστημα, για το οποίο έχουμε λάβει το Κυπριακό Βραβείο Καινοτομίας το 2012 και το οποίο ψύχει τον ατμοσφαιρικό αέρα κατά 10°C και μειώνει κατά 15% την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας του ψύκτη (air cooled chiller). • Εγκαταστάθηκαν λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας LED. • Σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού αναφορικά με την ανακύκλωση πλαστικών και την

16 EconomyToday

“Με κορωνίδα την επιχειρηματική αριστεία και την κοινωνική υπευθυνότητα η Medochemie υλοποιεί δράσεις και έργα που προάγουν και στηρίζουν τους Στόχους για Βιώσιμη Ανάπτυξη”

ενεργή συμμετοχή του σε δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον, έχουμε τοποθετήσει «Ανακυκλώψαρα», καινοτόμα έργα ανακύκλωσης, σε πολυσύχναστες παραλίες της Κύπρου. Με την εγκατάσταση των καινοτόμων αυτών έργων ανακύκλωσης, δημιουργήσαμε μια νέα νοοτροπία και κουλτούρα, ώστε να γίνεται η σωστή διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών στην πηγή τους. Δηλαδή, τα πλαστικά να τα τοποθετούμε στα Ανακυκλώψαρα και τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά, κατά είδος, στους καθορισμένους κάδους/ δοχεία ανακύκλωσής τους. Επίσης, σταματήσαμε σε σημαντικό βαθμό την κουλτούρα και νοοτροπία που επικρατούσε, να πετάμε τα πλαστικά μετά την πρώτη τους χρήση. Τα πλαστικά είναι εύχρηστα, χρήσιμα και οικονομικής αξίας υλικά, αλλά χρειάζονται καλύτερη χρήση, δηλαδή να γίνεται ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίησή τους. Θα πρέπει να δούμε το χρησιμοποιημένο πλαστικό ως πηγή πρώτης ύλης, ώστε να δημιουργήσουμε νέα πράγματα και να φτιάξουμε χρήσιμα αντικείμενα. • Έχουμε σύστημα περισυλλογής νερού που παρά-

1976

ΙΔΡΥΕΤΑΙ Η MEDOCHEMIE

29%

ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ

1.880

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

4.355

ΑΔΕΙΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

630

γεται από τα κλιματιστικά μας, κατά τη διάρκεια της ψύξης του ατμοσφαιρικού αέρα. Το νερό αυτό επαναχρησιμοποιείται για το πότισμα δενδρυλλίων. • Όλα τα χημικά των εργαστηρίων μας που πλησιάζουν την ημερολογιακή τους λήξη δίνονται σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα για να χρησιμοποιηθούν στα δικά τους εργαστήρια από τους φοιτητές.

ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΣ • Σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνουμε την υποβολή καινοτόμων ιδεών από το προσωπικό μας, έχουμε δημιουργήσει πρόσφατα μια «Πλατφόρμα Καινοτομίας» στη Medochemie. Σε αυτή την πλατφόρμα, το προσωπικό μας μπορεί να υποβάλει καινοτόμες ιδέες για θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, την εξοικονόμηση ενέργειας και τη χρήση της πράσινης ενέργειας. Καινοτομία δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη την ανακάλυψη κάτι καινούργιου, αλλά και το να πάρεις ένα προϊόν ή μια διαδικασία, να την βελτιώσεις και να την κάνεις καλύτερη. Οι ιδέες αυτές θα αξιολογούνται από ειδικές επιτροπές, ανάλογα με

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΥΠΕΡΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ

110

ΧΩΡΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

300 ΕΚΑΤ. ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ

τη θεματολογία, με τις καλύτερες να βραβεύονται και μάλιστα, όσες μπορούν, να εφαρμόζονται. • Προγραμματίζουμε τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών σεμιναρίων για το προσωπικό της εταιρείας και τα παιδιά τους για το θέμα της κομποστοποίησης. Πάνω από το 95% των απορριμμάτων τροφίμων που παράγουμε στα σπίτια καταλήγουν στα σκουπίδια. Με αυτόν τον τρόπο, χάνονται οι θρεπτικές ουσίες που είναι πολύ χρήσιμες για το χώμα, με αποτέλεσμα να αναγκαζόμαστε να τις παράγουμε συνθετικά, χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα, που μολύνουν με διοξείδιο του άνθρακα το περιβάλλον. Αν όμως εφαρμόσουμε την κομποστοποίηση, τα θρεπτικά συστατικά των σκουπιδιών επιστρέφουν στο έδαφος. Είναι, λοιπόν, ευθύνη όλων μας να μετατρέψουμε τα δικά μας σκουπίδια σε πηγή θρεπτικών ουσιών του εδάφους, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η χρήση φύλλων δέντρων ή φυτών που πέφτουν στο έδαφος μαζί με τα απορρίμματα τροφίμων (οργανικά απόβλητα) αποτελεί έναν ιδανικό συνδυασμό στην κομποστοποίηση.

ΤΙ ΑΛΛΑΞΕ ΛΟΓΩ COVID-19 • Η εργασία από το σπίτι για μεγάλο αριθμό του προσωπικού, αλλά και η αντικατάσταση των διαφόρων συναντήσεων από τις τηλεδιασκέψεις, περιόρισαν τη χρήση των αυτοκινήτων, με αποτέλεσμα τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων ρύπων καταστροφικών για το περιβάλλον. • Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η εταιρεία μας έχει προβεί σε αναδάσωση, με τη δεντροφύτευση 1.200 δενδρυλλίων, μιας βουνοπλαγιάς στην περιοχή του Αγίου Τύχωνα που είχε καεί στο παρελθόν και εδώ και 20 χρόνια αναζητούσε το πράσινο που της στερήσαμε.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΜΑΣ • Προγραμματίζουμε τη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου πάρκου πρασίνου στη βιομηχανική περιοχή Αγίου Αθανασίου που συνορεύει με το εργοστάσιο της Medochemie και την οικιστική περιοχή Λινόπετρας. Θα κοστίσει περίπου δύο εκατομμύρια ευρώ και θα φέρει την ονομασία «Πάρκο δρ Ανδρέας Πίττας». Με έκταση πέραν των 30.000 τ.μ., θα αποτελέσει έναν από τους μεγαλύτερους πνεύμονες πρασίνου στην καρδιά της πόλης, αλλά και μια φυσική πηγή «αποθήκευσης» διοξειδίου του άνθρακα, συμβάλλοντας έτσι στη μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. • Λόγω της μεγάλης ανταπόκρισης του κοινού στην ανακύκλωση πλαστικών μέσω των «Ανακυκλώψαρων», φωτογραφίες των οποίων φιγουράρουν και στα μέσα ενημέρωσης ξένων χωρών, προγραμματίζουμε σύντομα την κατασκευή και τοποθέτηση και άλλων τέτοιων καινοτόμων κατασκευών, με τη μορφή του καρχαρία.

EconomyToday 17

θεμα

Γραφειακοί χώροι

Οι μεγάλες αλλαγές, οι τιμές και η επενδυτική τους αξία 18 EconomyToday

Σε πρόσφατη έρευνα της Barclays Capital, οι εργαζόμενοι απάντησαν πως αναμένουν ότι θα εργάζονται κατά 60% περισσότερο από το σπίτι, ενώ οι εργοδότες εκτιμούν ότι οι μέρες εργασίας από το σπίτι θα διπλασιαστούν

ΤΟΥ Παύλου Λοΐζου Διευθύνοντος Συμβούλου WiRE FS

πανδημία φέρνει σημαντικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς. Στον τομέα των ακινήτων, μια κατηγορία που αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά είναι αυτή των γραφειακών χώρων, αφού η αποστασιοποίηση, η εργασία από το σπίτι και τα ευέλικτα ωράρια αλλάζουν τα δεδομένα. Σε πρόσφατη έρευνα της Barclays Capital, οι εργαζόμενοι απάντησαν πως αναμένουν ότι θα εργάζονται κατά 60% περισσότερο από το σπίτι (1,6 μέρες τη βδομάδα κατά μέσο όρο), ενώ οι εργοδότες εκτιμούν ότι οι μέρες εργασίας από το σπίτι θα διπλασιαστούν (δηλαδή θα είναι δύο μέρες τη βδομάδα). Διαφάνηκε επίσης πως μεγαλύτεροι σε μέγεθος οργανισμοί, από τομείς όπως των τηλεπικοινωνιών, των ΜΜΕ και των συμβουλευτικών και επαγγελματικών υπηρεσιών, θα έχουν μεγαλύτερες αλλαγές στο συγκεκριμένο θέμα σε σχέση με πιο μικρούς οργανισμούς. Στη WiRE, εκτιμούμε πως στην κυπριακή αγορά γραφειακών χώρων θα υπάρξει μείωση της ζήτησης από χρήστες της τάξης του 10-15%, καθώς οι επιχειρήσεις υιοθετούν το μοντέλο της εξ αποστάσεως εργασίας και, την ίδια ώρα, παραδοσιακοί θεσμοί οι οποίοι ενείχαν το στοιχείο της γραφειοκρατίας αυξάνουν σταδιακά το ψηφιακό τους αποτύπωμα και αυτοματοποιούν διάφορες διαδικασίες. Έχοντας αναφέρει τα πιο πάνω, θεωρούμε πως είναι χρήσιμο να κάνουμε και μια αναδρομή στην πορεία των γραφειακών χώρων στην Κύπρο, από πλευράς τιμών πώλησης και ενοικίασης. Αξιοποιώντας τον Δείκτη WiRE Index που έχει αναπτύξει η εταιρεία, θα αναλύσουμε την πορεία του τομέα στην Κύπρο την τελευταία πενταετία, δηλαδή από το τέλος του 2016 μέχρι τις αρχές του 2021. Επιλέξαμε το τέλος του 2016, γιατί κάπου εκεί είχαν αρχίσει να σταθεροποιούνται οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας, μετά τη μεγάλη κρίση που κορυφώθηκε το 2013. Αρχίζοντας από τις τιμές πώλησης των γραφειακών χώρων, καταγράφεται μια άνοδος σε παγκύπρια βάση, αφού ο σχετικός Δείκτης παρουσίασε άνοδο 11,4 μονάδων σε διάστημα πενταετίας, από 66,4 σε 78,1. Σημειώνουμε πως η βάση του Δείκτη, δηλαδή το 100, ήταν το 2009. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως κάθε χρόνο ο Δείκτης παρουσίαζε άνοδο, με εξαίρεση το 2020, προφανώς λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας. Αναλύοντας τα στοιχεία ανά επαρχία, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν τα δεδομένα για την επαρχία Λευκωσίας, όπου οι τιμές πώλησης παρουσίασαν σημαντική άνοδο μέσα σε μία πενταετία. Συγκεκριμένα, από 71,1 στο τέλος του 2016 ανήλθαν σε 104,8 το πρώτο τρίμηνο

EconomyToday 19

θεμα του 2021. Μάλιστα, ούτε η πανδημία στάθηκε ικανή να αναχαιτίσει αυτή την πορεία, αφού και το 2020 ο δείκτης τιμών για γραφειακούς χώρους στη Λευκωσία κατέγραψε άνοδο. Στη Λεμεσό, η οποία θεωρείται η πρωτεύουσα του εμπορίου αλλά όπου υπάρχει μικρός σχετικά κατασκευαστικός όγκος για τις συγκεκριμένες αναπτύξεις, μέσα σε μία πενταετία ο Δείκτης αυξήθηκε μόνο κατά 10 μονάδες περίπου, από 68,8 σε 78,7. Μάλιστα, το 2020 η ετήσια μείωση ξεπέρασε το 8%. Βέβαια, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι τιμές πώλησης ανά τετραγωνικό μέτρο στη Λεμεσό είναι πολύ υψηλότερες απ’ ό,τι στη Λευκωσία και στις άλλες πόλεις, άρα τα περιθώρια για αύξηση των τιμών είναι περιορισμένα. Επίσης, η αγορά ακινήτων της Λεμεσού, ακόμα και των εμπορικών ακινήτων, έχει επηρεαστεί από τον τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ). Όσον αφορά τη Λάρνακα, την Πάφο και το Παραλίμνι, και πάλι οι τιμές ακολούθησαν ανοδική πορεία την τελευταία πενταετία, ενώ το 2020 καταγράφηκαν μικρές απώλειες. Σε σχέση με τις τιμές ενοικίασης των γραφειακών χώρων, η εικόνα είναι και πάλι παρόμοια. Σε παγκύπρια βάση, ο Δείκτης στο τέλος του 2020 ανήλθε σε 81,4 από 65,1 το 2016. Στο τέλος του 2020 σημειώθηκε μείωση σε ετήσια βάση της τάξης του 1,2%, η οποία συνεχίστηκε και το πρώτο τρίμηνο του 2021. Στη Λευκωσία, πάντως, έχει καταγραφεί μια πολύ σημαντική άνοδος των ενοικίων για γραφειακούς χώρους, τα οποία σε μία πενταετία αυξήθηκαν κατά σχεδόν 55% και παρέμειναν στα ίδια επίπεδα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021. Ακόμα και το 2020, εν μέσω πανδημίας, η πορεία των ενοικίων ήταν ανοδική. Στη Λεμεσό,

Ένας επενδυτής σε γραφειακούς χώρους κατηγορίας Α΄ θα μπορούσε να απολαμβάνει μια απόδοση η οποία να κυμαίνεται μεταξύ 6% και 7% ετησίως

η αύξηση ήταν πιο περιορισμένη την τελευταία πενταετία (περίπου 22%), ωστόσο και πάλι ισχύει το ότι οι τιμές των ενοικίων για γραφειακούς χώρους είναι σημαντικά υψηλότερες στη συγκεκριμένη επαρχία, άρα και πιο δύσκολο να ανέβουν δραματικά. Πάντως, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η μείωση που παρατηρείται κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 (δες σχετικό πίνακα). Έχοντας λοιπόν υπόψη όλα τα πιο πάνω, στη μετά την πανδημία εποχή, θα μπορούσε να θεωρηθεί καλή μια επένδυση σε ποιοτικά κτίρια γραφείων με μεγάλους χώρους, ιδανικά στη Λευκωσία και στη Λεμεσό. Υπάρχουν πολλές μεγάλες και μικρές εταιρείες που αναζητούν καλής ποιότητας γραφεία που να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους. Ανάγκες όπως η ευκολία στη διαμόρφωση του χώρου, η πλήρης πρόσβαση σε 24ωρη βάση κ.λπ. Επιπρόσθετα, η προσφορά υπηρεσιών σε ενοικιαστές, όπως καθαρισμός, παραλαβή/παράδοση ρουχισμού για καθαρισμό, παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών, πλύσιμο αυτοκινήτων κ.λπ. είναι ένας καλός τρόπος για αύξηση των εσόδων και διαφοροποίηση του προσφερόμενου προϊόντος. Εάν όλα τα πιο πάνω ληφθούν υπόψη, ένας επενδυτής σε γραφειακούς χώρους κατηγορίας Α΄ θα μπορούσε να απολαμβάνει μια απόδοση η οποία να κυμαίνεται μεταξύ 6% και 7% ετησίως. Πάντως, για επενδυτές οι οποίοι δεν δραστηριοποιούνται οι ίδιοι στον τομέα της ανάπτυξης γης, η άποψή μας είναι πως ο καλύτερος τρόπος για να επενδύσουν στον τομέα είναι μέσω εξειδικευμένων Real Estate Investment Trusts (REITs) ή Exchange Traded Funds (ETFs), ώστε και διασπορά κινδύνου να έχουν και επαγγελματικής διαχείρισης να τυγχάνουν οι επενδύσεις τους.

Δείκτης τιμών πώλησης γραφείων επαρχια

4ο τριμηνο 2016

4ο τριμηνο 2017

4ο τριμηνο 2018

4ο τριμηνο 2019

4ο τριμηνο 2020

1ο τριμηνο 2021

λευκωσια

71,13

83,76

94,23

96,72

101,94

104,77

λεμεσοσ

68,79

72,81

79,66

85,76

78,68

λαρνακα

64,24

65,66

70,91

75,23

73,82

παφος

62,80

66,24

68,02

69,31

64,14

63,17

παραλιμνι

63,74

65,28

69,05

74,28

72,42

παγκυπρια

66,42

70,85

76,29

80,23

77,81

78,01

20 EconomyToday

Στη μετά την πανδημία εποχή, θα μπορούσε να θεωρηθεί καλή μια επένδυση σε ποιοτικά κτίρια γραφείων με μεγάλους χώρους, ιδανικά στη Λευκωσία και στη Λεμεσό

Δείκτης τιμών ενοικίασης γραφείων επαρχια

4ο τριμηνο 2016

4ο τριμηνο 2017

4ο τριμηνο 2018

4ο τριμηνο 2019

4ο τριμηνο 2020

1ο τριμηνο 2021

λευκωσια

87,76

113,29

123,23

128,79

135,93

λεμεσοσ

52,33

62,23

70,69

73,61

72,01

64,01

λαρνακα

77,16

91,39

93,79

98,52

97,52

παφος

58,51

63,45

64,33

63,97

59,88

58,68

παραλιμνι

52,69

54,61

58,14

58,56

57,30

παγκυπρια

65,17

75,29

80,23

82,45

81,39

79,26

EconomyToday 21

ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ

συνεντευξη

Η ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ICT

O Πρόεδρος του Cyprus Tech Association, Κυριάκος Κυριάκου, εξηγεί ποιο ρόλο καλείται να διαδραματίσει ο Σύνδεσμος και πώς μπορεί να συμβάλει στην προσπάθεια για προσέλκυση επενδύσεων στην Κύπρο. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ

«Ο

στόχος για την προσ έ λ κ υ σ η δ ι ε θ νώ ν εταιρειών ICT περνά μέσα από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να γίνουν προκειμένου η χώρα μας να αποτελεί έναν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό». Το πιο πάνω τονίζει σε συνέντευξή του στο Economy Today ο Πρόεδρος του νεοσύστατου Συνδέσμου Cyprus Tech Association, Κυριάκος Κυριάκου. Στην συνέντευξή του ο κ. Κυριάκου εξηγεί ποιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν, πού υπάρχει αδυναμία, ποιες είναι οι προοπτικές και ποιες είναι οι προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε η Κύπρος να μπορεί να καταστεί ένας ιδανικός προορισμός για διεθνείς εταιρείες ICT αλλά και για επενδυτές. Τέλος, εκφράζει ικανοποίηση για το ενδιαφέρον που επιδεικνύει η πολιτεία ως προς την επίτευξη του στόχου αυτού. 22 EconomyToday

Όραμά μας είναι να καταστήσουμε την Κύπρο ιδανικό προορισμό για διεθνείς εταιρείες ICT

Ποιος είναι ο νεοσύστατος Σύνδεσμος Cyprus Tech Association και ποιο ρόλο καλείται να διαδραματίσει; Ο Σύνδεσμος Cyprus Tech Association αποτελεί μια συνεργασία διεθνών εταιρειών οι οποίες εδώ και χρόνια έχουν επενδύσει στο νησί μας, υπό την αιγίδα του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων - Invest Cyprus. Οι εταιρείες είναι: NCR Cyprus, Amdocs Cyprus, Wargaming, Exness, 3CX, ETORO και MUFG ISFT. Στόχος και φιλοδοξία του Cyprus Tech Association είναι να δημιουργηθεί μια δυναμική πλατφόρμα για όλες τις διεθνείς εταιρείες ICT που είναι εγκατεστημένες στην Κύπρο, μέσω της οποίας θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν, να προωθήσουν και να αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις. Ο Σύνδεσμος θα εκπροσωπεί όλα τα μέλη του σε φόρουμ, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ενώ θα παρέχει καθοδήγηση σε βασικά στρατηγικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της σημασίας του τομέα του

EconomyToday 23

συνεντευξη ICT σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Ποιες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει ο τομέας του ICT στην Κύπρο; Ποιοι ήταν οι βασικότεροι λόγοι που Οι προκλήσεις που καλείται να αντιοδήγησαν στη δημιουργία του ΣυνΟι προκλήσεις που καλείται μετωπίσει ο τομέας του ICT, και δη ως δέσμου; να αντιμετωπίσει ο τομέας του προς το επίπεδο των επενδύσεων και Όραμά μας είναι να καταστήσουμε την ICT, και δη ως προς το επίπεδο της καθόδου νέων εταιρειών, είναι Κύπρο ιδανικό προορισμό για διεθνείς των επενδύσεων και της συνυφασμένες με τις αναγκαίες μεεταιρείες ICT, γι’ αυτό και ως Cyprus ταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν. Ως Tech Association φιλοδοξούμε να δηκαθόδου νέων εταιρειών, προς την προσέλκυση των επενδύσεων, μιουργηθεί μια σωστή πλατφόρμα για είναι συνυφασμένες με οι προκλήσεις σχετίζονται με διάφορα όλες τις διεθνείς εταιρείες ICT που είναι τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις θέματα, όπως είναι για παράδειγμα η εγκατεστημένες στην Κύπρο. Σκοπός μας που πρέπει να γίνουν φορολογία σε εταιρικό και προσωπικό είναι να αναδείξουμε τις τρέχουσες προεπίπεδο, το ανθρώπινο δυναμικό και κλήσεις και να προτείνουμε συγκεκριμένες ζητήματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση για δράσεις για ενίσχυση του κανονιστικού πλαισίου, προσέλκυση ταλέντων και εξειδικευμένου προμε στόχο την ανάπτυξη ενός στέρεου τεχνολογικού σωπικού από τρίτες χώρες. Επιπλέον, θα πρέπει οικοσυστήματος στην Κύπρο. να αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία και τα αρμόδια τμήματα/φορείς του κράτους θα πρέπει να τύχουν ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ περαιτέρω εξειδίκευσης για διευκόλυνση των διαΠοιοι θα είναι οι πρώτοι, άμεσοι στόχοι σας και τι δικασιών σε σχέση με τις υπηρεσίες που πρέπει να περιλαμβάνει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα παρέχουν στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται το στρατηγικό σας πλάνο; στον τομέα αυτόν. Όπως έχω αναφέρει, όραμά μας είναι να μετατρέψουμε την Κύπρο σε έναν ιδανικό προορισμό για διεθνείς εταιρείες ICT. Για την επίτευξη του στόχου ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ αυτού, θα πρέπει να συνεργαστούμε με την πολιτεία Πώς μπορεί η τεχνολογία να συμβάλει στην ανάκαι με άλλους αρμόδιους φορείς, αφού, για να καρπτυξη της κυπριακής οικονομίας; Ποιες είναι οι ποφορήσει η προσπάθεια αυτή, χρειάζεται να γίνουν προτάσεις και οι εισηγήσεις σας; οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια ραγδαία οι οποίες θα παρέχουν κίνητρο σε υφιστάμενες μετατόπιση των πελατειακών συναλλαγών από τα εταιρείες να διατηρήσουν μακροπρόθεσμα την παπαραδοσιακά κανάλια στα ηλεκτρονικά κανάλια. Η ραμονή τους στη χώρα μας και να προβούν σε νέες Ευρωπαϊκή Ένωση εκδίδει κανονισμούς και οδηγίες επενδύσεις, ενώ παράλληλα θα είναι ελκυστικές και προς τα κράτη-μέλη, με σκοπό την προώθηση των ηλεθα παροτρύνουν και νέες εταιρείες να έρθουν και κτρονικών συναλλαγών έναντι των παραδοσιακών. να επενδύσουν στην Κύπρο. Πρόκειται για μια τάση που παρατηρείται σε όλους τους τομείς της οικονομίας, όπως είναι ο τραπεζικός Ποιος είναι ο ρόλος και η εμπλοκή του Ιnvest τομέας, το λιανικό εμπόριο κ.ά. Επιπλέον, όλο και πεCyprus στον Σύνδεσμο; Και πώς μπορεί ο Σύνρισσότερες νέες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται με δεσμος να συμβάλει στις προσπάθειες που καταεφαρμογές στο διαδίκτυο, ενώ το Internet of Things βάλλονται για προώθηση των ξένων επενδύσεων (Διαδίκτυο των Πραγμάτων) έχει εισέλθει για τα καλά στη χώρα μας; στη ζωή μας. Η πανδημία COVID-19 διαδραματίζει O Cyprus Tech Association λειτουργεί κάτω από την επίσης σημαντικό ρόλο, αφού μετά το ξέσπασμα αιγίδα του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επεντης πανδημίας έχει επιταχυνθεί η μετατόπιση των δύσεων - Invest Cyprus. Αποτελείται από εταιρείες πελατών των εταιρειών στα ηλεκτρονικά κανάλια που έχουν επενδύσει σημαντικά στο νησί μας, άρα εξυπηρέτησης. Αποτελεί επίσης γεγονός ότι σε πεγνωρίζουν ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα ριόδους lockdown η ηλεκτρονική εξυπηρέτηση σε μειονεκτήματα του προϊόντος της Κύπρου. Πιστεύουμε πολλές περιπτώσεις ήταν η μόνη διαθέσιμη επιλογή. ότι ως Σύνδεσμος μπορούμε να συνεργαστούμε με Συνεπώς, θα λέγαμε πως η κυπριακή οικονομία είναι την πολιτεία και άλλους αρμόδιους φορείς προκεισε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενη από την ανάπτυξη του μένου –όπως έχουμε αναφέρει– να γίνουν εκείνες οι τομέα του ICT, γι’ αυτό και οι μεταρρυθμίσεις στον μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν τα πλεονεκτήματα τομέα είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίες για την και θα μειώσουν τα μειονεκτήματα της χώρας μας, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς μας. ώστε το προϊόν μας να γίνει πιο ανταγωνιστικό. Θεωρούμε ότι οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να είναι Ποια είναι η σχέση του Συνδέσμου με την πανετέτοιες που το αποτέλεσμα να είναι win-win για την πιστημιακή κοινότητα; πολιτεία και τις εταιρείες ICT. Είμαστε ένας νεοσύστατος Σύνδεσμος και κατ’ επέκταση οι σχέσεις μας με την πανεπιστημιακή κοινότητα 24 EconomyToday

και ανεβάζουν το επίπεδο στην παγκόσμια αγορά και δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί, αν και σε προσωπικό μπορούν να εξυπηρετήσουν με τη δική μας συμβολή επίπεδο όλα τα μέλη έχουμε επαφές, όπως και ο τον κοινό μας στόχο. Invest Cyprus. Θα πρέπει να πούμε πως ένας από τους πρωταρχικούς στόχους του Συνδέσμου είναι η ανάπτυξη ταλέντων και τεχνογνωσίας σε όλες τις ΨΗΦΙΑΚΟΣ νέες τεχνολογίες και η απόκτηση δεξιοτήτων, ώστε ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ η Κύπρος να καταφέρει να καταστεί προορισμός Πώς βλέπετε και πώς αξιολογείτε τις προσπάθειες για εταιρείες του τομέα μας, οι οποίες θα έχουν που καταβάλλονται από τις κυπριακές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να εργοδοτήσουν τέτοια ταλέντα, για ψηφιακό μετασχηματισμό; αναγκαία για τους επιχειρηματικούς τους σκοπούς. Η πανδημία COVID-19 έχει ωθήσει προς αυτή την Αν προχωρήσουμε στην υλοποίηση των αναγκαίων κατεύθυνση και αναμένουμε ότι τα επόμενα χρόνια μεταρρυθμίσεων, τότε μεσοπρόθεσμα αυτό θα είναι δεν θα υπάρχει άλλη επιλογή από τον ψηφιακό μεεφικτό, αφού θα είναι πιο εύκολη η τασχηματισμό. Η ίδια η αγορά είναι που κάθοδος μεταναστών από τρίτες χώρες. θα δείξει τον δρόμο, η επιλογή δηλαδή Μακροπρόθεσμα, χρειάζεται να υπάρξει των πελατών αλλά και των επιχειρήσεων Μέσω της παροχής κινήτρων, συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων προς τα ψηφιακά κανάλια εξυπηρέτησης, η Κύπρος μπορεί να καταστεί και των εταιρειών ICT, ώστε να «παράκαι βεβαίως οι μεταρρυθμίσεις που θα ιδανικός προορισμός για ICT γουμε» περισσότερα και πιο ποιοτικά γίνουν και τα κίνητρα που θα δοθούν από startups, επενδύοντας έτσι ταλέντα στην οικονομία. Ως Cyprus Tech το κράτος, την Ε.Ε. και άλλους φορείς. στη νέα γενιά, μέσα από την Association, είμαστε ταγμένοι σε αυτόν Μια θετική και σχετικά πρόσφατη εξέοποία γεννιούνται οι νέες τον στόχο, για συνεργασία δηλαδή με τα λιξη για τη χώρα μας ήταν η ίδρυση του τοπικά πανεπιστήμια, τα οποία ολοένα Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και ιδέες και η καινοτομία

EconomyToday 25

γικής του Invest Cyprus. Πόσο σας ικανοποιεί το ενδιαφέρον που επιδεικνύεται και ποιες είναι οι νέες εξελίξεις σε αυτή την προσπάθεια; Μας ικανοποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι, μετά την πάροδο όλων αυτών των χρόνων που δραστηριοποιούμαστε στον τομέα του ICT στην Κύπρο, βλέπουμε επιτέλους να υπάρχει ενδιαφέρον από πλευράς της πολιτείας και άλλων φορέων, όπως ο Invest Cyprus, τόσο για τον κλάδο μας όσο και για τους επενδυτές. Αξίζει δε να αναφερθούμε σε πρόσφατες επαφές που πραγματοποιήσαμε τόσο με τον Υπουργό Εξωτερικών, κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, όσο και με τον Υφυπουργό Καινοτομίας, Έρευνας και Ψηφιακής Πολιτικής, κ. Κυριάκο Κόκκινο. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης αυτής, έγινε ένας χρήσιμος και παραγωγικός διάλογος σε σχέση με τις προοπτικές που παρουσιάζει ο τομέας αυτός ως προς το θέμα των επενδύσεων και την κάθοδο ξένων εταιρειών στην Κύπρο. Ανταλλάξαμε απόψεις και καταθέσαμε τους προβληματισμούς μας. Αναφερθήκαμε στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες στην Κύπρο και με ποιους τρόπους μπορούν να επιλυθούν. Τονίσαμε τη σημασία των μεταρρυθμίσεων που πρέπει να γίνουν και τα εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν και σε ποια κατεύθυνση πρέπει να εστιάσουμε ώστε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί (κίνητρα, φορολογία, κάθοδος μεταναστών, εξειδίκευση ανθρώπινου δυναμικού, μείωση της γραφειοκρατίας, κανονιστικό πλαίσιο κ.ά.). Αυτό που διαπιστώσαμε και μας ικανοποιεί ιδιαίτερα είναι η πρόθεση που υπάρχει για στήριξη αυτών των προσπαθειών. Τόσο ο κ. Χριστοδουλίδης όσο και ο κ. Κόκκινος έχουν έναν σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν. Για παράδειγμα, οι πρεσβείες της Κύπρου στο εξωτερικό μπορούν να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια. Ψηφιακής Πολιτικής, η οποία θα βοηθήσει σημαντικά στην υλοποίηση αυτού του στόχου. Με ποιο τρόπο θα στηρίξετε και θα συμβάλετε ως Σύνδεσμος στην ανάπτυξη και την προώθηση της καινοτομίας; Ένας ακόμα στόχος μας είναι να ενταχθούν στον Σύνδεσμό μας ως μέλη και υφιστάμενες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα μας. Αυτές οι εταιρείες είναι πολλές και κάποιες από αυτές έχουν ήδη προσφέρει στον τομέα της καινοτομίας στην Κύπρο. Πρόθεσή μας είναι να συνομιλήσουμε μαζί τους, να τις εντάξουμε στον Σύνδεσμό μας και με τη συνεργασία μας να προωθήσουμε την καινοτομία. Σημαντικός σε αυτή την προσπάθεια θα είναι και ο ρόλος της πολιτείας, αφού μέσω της παροχής κινήτρων η Κύπρος μπορεί να καταστεί ιδανικός προορισμός για ICT startups, επενδύοντας έτσι στη νέα γενιά, μέσα από την οποία γεννιούνται οι νέες ιδέες και η καινοτομία. Εξάλλου, η νέα γενιά είναι και οι νέοι πελάτες των επιχειρήσεων, και τα θέλω της είναι πάντα πιο κατανοητά από τους ίδιους τους νέους. Συνεπώς, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση των νέων ανθρώπων και των ιδεών τους. Η εγκατάσταση διεθνών εταιρειών ICT στο νησί αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της στρατη26 EconomyToday

Who is Who H κυπριακή οικονομία είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενη από την ανάπτυξη του τομέα του ICT, γι’ αυτό και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς μας

O Κυριάκος Κυριάκου είναι διευθυντικό στέλεχος της πολυεθνικής εταιρείας πληροφορικής NCR που εδρεύει στην Κύπρο από το 1955. Άνθρωπος της τεχνολογίας στον ιδιωτικό τομέα τα τελευταία είκοσι χρόνια, δεκαέξι από τα οποία στην NCR Κύπρου. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου UMIST (Μάντσεστερ, Ηνωμένο Βασίλειο), με πτυχίο και μεταπτυχιακό σε θέματα πληροφορικής και επιχειρηματικότητας στην πληροφορική. Συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) από το 2016, όπως επίσης και στο Διοικητικό Συμβούλιο του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, επίσης από το 2016. Τον Απρίλιο του 2021 εξελέγη Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Cyprus Tech Association, ο οποίος βρίσκεται υπό την αιγίδα του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων - Invest Cyprus.

cover story

Το μεγάλο στοίχημα

της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων ΤΟΥ ΞΕΝΙΟΥ ΜΕΣΑΡΙΤΗ

Οι προσπάθειες των φορέων για εξωστρέφεια της κυπριακής οικονομίας προς το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον έχουν ως στόχο την προβολή των πλεονεκτημάτων της Κύπρου

28 EconomyToday

ι κραδασμοί που δημιούργησε η συνεχιζόμενη πανδημία του κορωνοϊού στην κυπριακή οικονομία δεν έχουν καταφέρει να απορροφηθούν, λόγω και της αρνητικής επιδημιολογικής εικόνας και των παρατεταμένων περιοριστικών μέτρων, ενώ η βαριά βιομηχανία του τουρισμού φαίνεται να έχει χάσει το παιχνίδι πριν από το σφύριγμα της έναρξης της καλοκαιρινής περιόδου. Ως εκ τούτου, το μεγάλο στοίχημα για την ανάκαμψη είναι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα να έχει τεθεί εκτός παιχνιδιού, η κυβέρνηση και οι οικονομικοί φορείς επιδίδονται σε ένα κυνήγι προσέλκυσης επενδύσεων, με το μεγάλο ερωτηματικό να είναι εάν έχουν αντληθεί τα διδάγματα που έπρεπε από την περιπέτεια του προγράμματος των «χρυσών διαβατηρίων» ή αν θα οδηγηθούμε στα ίδια ατοπήματα και αδιέξοδα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην τελευταία χρονικά έκθεσή του για την κυπριακή οικονομία, τον περασμένο Μάρτιο, αναμένει μια μεγαλύτερη από την αναμενόμενη πτώση των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων λόγω του τερματισμού του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, υποδεικνύοντας τον προσανατολισμό που πρέπει να έχει η κυβέρνηση για την άντληση κεφαλαίων μέσω των ξένων επενδύσεων.

ΤΟ ΣΕΡΓΙΑΝΙ ΓΙΑ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Το κράτος και οι εμπλεκόμενοι οικονομικοί φορείς έχουν αρχίσει τους τελευταίους μήνες μια συντονισμένη προσπάθεια, ούτως ώστε η Κύπρος να καταστεί ελκυστικός προορισμός ξένων επενδυτών και εταιρειών, αποφεύγοντας τις βαρύγδουπες εξαγγελίες, έχοντας μάθει από τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Οι προσπάθειες των φορέων για εξωστρέφεια της κυπριακής οικονομίας προς το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον έχουν ως στόχο την προβολή των πλεονεκτημάτων της Κύπρου, πέραν της γεωγραφικής θέσης, του ευνοϊκού φορολογικού πλαισίου και του εξειδικευμένου επαγγελματικού προσωπικού. Ως εκ τούτου, νέα κίνητρα για βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου ξένων επενδύσεων έρχονται να προστεθούν, κυρίως αυτό της διευκόλυνσης παραχώρησης άδειας παραμονής στην Κύπρο σε διευθυντές και υπαλλήλους εταιρειών τρίτων χωρών στο νησί. Αρχικά, η κυβέρνηση αποφάσισε στις 7 Οκτωβρίου 2020 την αναθεώρηση της πολιτικής έκδοσης αδειών προσωρινής διαμονής και απασχόλησης προσωπικού που εργοδοτείται από υφιστάμενες και νέες εταιρείες ξένων συμφερόντων, εγγεγραμμένες στη Δημοκρατία, με το εν λόγω σχέδιο να έρχεται σχεδόν ταυτόχρονα με τις ανακοινώσεις για την κατάργηση του Επενδυτικού Προγράμματος. Τα νέα δεδομένα τέθηκαν σε ισχύ και για εταιρείες που εντάσσονται στον Μηχανισμό Ταχείας Δραστηριοποίησης.

EconomyToday 29

cover story

ΤΟ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Πέραν όμως της διεύθυνσης, κάθε εταιρεία θα μπορεί να εργοδοτήσει αριθμό αλλοδαπών υπαλλήλων, ο οποίος ορίζεται στη βάση του ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρείας που εγκαθίσταται στην Κύπρο. Κύκλος εργασιών – Μέγιστος αριθμός αλλοδαπών υπαλλήλων

€1 εκατ. €1-3 εκατ. €3-5 εκατ. €5-10 εκατ. €10-20 εκατ. €20-30 εκατ. €30 εκατ. και άνω Μέχρι 5 άτομα

Μέχρι 10 άτομα Μέχρι 20 άτομα Μέχρι 30 άτομα Μέχρι 50 άτομα

Μέχρι 100 άτομα Μέχρι 200 άτομα

Ο ελάχιστος μηνιαίος μισθός αυτών των εργαζομένων πρέπει να είναι άνω των €2.000 τον μήνα. Για να υπερβεί κάποιος επιχειρηματίας το όριο των 200 αλλοδαπών απασχολουμένων θα χρειάζεται η έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου. Η κυβέρνηση αναμένεται ότι θα ενισχύσει το πλαίσιο κινήτρων για προσέλκυση τέτοιων εταιρειών στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο του headquartering.

30 EconomyToday

ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ-ΣΤΟΧΟΙ

Λαμβανομένων υπόψη των επαγγελμάτων και των δεξιοτήτων που περιλαμβάνονται στον σχετικό κατάλογο που αφορά το συγκεκριμένο σχέδιο, η Κύπρος στοχεύει στην προσέλκυση ξένων εταιρειών οι οποίες δραστηριοποιούνται στους τομείς της τεχνολογίας και των φαρμάκων. Βασική προϋπόθεση είναι ο μεγαλομέτοχος της εταιρείας να είναι υπήκοος τρίτης χώρας και η επιχείρησή του να διατηρεί γραφεία και προσωπικό στην Κύπρο, ενώ ο τελικός δικαιούχος πρέπει να έχει επενδύσει αρχικά €200.000 τουλάχιστον, για σκοπούς δραστηριοποίησης της επιχείρησης. Επιπλέον μπορεί να διατηρεί τα ακόλουθα στελέχη: Η διευθυντική ομάδα 1. Ανώτεροι Διευθυντές (Directors): 5 άτομα - Ελάχιστος μηνιαίος μισθός για νεοδιοριζόμενους: €4.000 2. Μεσοδιευθυντικά/ανώτερα στελέχη και άλλο απαραίτητο προσωπικό (key personnel): 10 άτομα - Ελάχιστος μηνιαίος μισθός για νεοδιοριζόμενους: €2.000

ΑΔΕΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΣΕ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ Νέα κίνητρα για βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου ξένων επενδύσεων έρχονται να προστεθούν, κυρίως αυτό της διευκόλυνσης παραχώρησης άδειας παραμονής στην Κύπρο

Ακολούθως, στο πλαίσιο αναθεώρησης του ρυθμιστικού πλαισίου προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, αναθεωρήθηκε τον Μάρτιο το υφιστάμενο Σχέδιο Χορήγησης Άδειας Μετανάστευσης σε επενδυτές. Σε μια προσπάθεια να αναπληρωθούν τα χαμένα έσοδα του προγράμματος των «χρυσών διαβατηρίων», το Υπουργείο Εσωτερικών, με την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, έχει αναβαθμίσει τα κριτήρια του Σχεδίου Χορήγησης Άδειας Μετανάστευσης για επενδυτές, ώστε να δοθούν επιπλέον κίνητρα και να διευκολυνθούν οι δυνητικοί επενδυτές που θέλουν να πραγματοποιήσουν την κάθοδό τους στο νησί. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εσωτερικών αποφάσισε και ανακοίνωσε ότι θα εκδίδει άδεια μετανάστευσης σε αιτητές υπηκόους τρίτων χωρών σε περιπτώσεις επενδύσεων οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί μέσω του Σχεδίου. Κατά την 3η αναθεώρηση των κριτηρίων του Σχεδίου, που προϋπήρχε αλλά δεν είχε την ίδια απήχηση και λειτουργούσε στη σκιά του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, έχουν τεθεί τέσσερα βασικά κριτήρια παραχώρησης άδειας παραμονής έναντι συγκεκριμένων επενδύσεων.

ΕΠΕΝΔΥΣΗ €300.000

Κατάλογος

επαγγελμάτων/δεξιοτήτων • Software and System Engineers • Application and Data Architects • Information and Communication Technology and Enterprise Solution Architects • Technical Assurance Professionals • Telecom and Space Engineers • Data Scientists • Machine Learning Engineers • Web Developers and Designers • UX User Experience Professionals • Quantitative Analysts • Quality Assurance Analysts • Mobile Application Developers • Augmented Reality / Virtual Reality Programmers

• Digital Marketing Specialists • Video Production Multimedia Specialists for Mobile Apps and Software • Analysts for Mobile Apps and Software • Designers of Prototype for Mobile Devices • DevOps Engineers • Cyber Security Specialists • Artificial Intelligence, Robotics and Big Data Specialists • Pharmaceutical Formulation Technologists • Pharmaceutical Engineer Validation Specialists • Pharmaceutical Patents Specialists • Pharmaceutical Regulatory and Quality Assurance Professionals • Marine Engineers • Naval Architects

Όπως αναφέρει το Υπουργείο Εσωτερικών, ο αιτητής θα πρέπει να προβεί σε επένδυση ύψους τουλάχιστον €300.000 σε μια από τις ακόλουθες κατηγορίες επενδύσεων: (Α) Επένδυση σε οικία/διαμέρισμα: Αγορά οικίας ή διαμερίσματος από εταιρεία ανάπτυξης γης, η οποία θα πρέπει να αφορά πρώτη πώληση ύψους τουλάχιστον €300.000 (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ). (Β) Επένδυση σε ακίνητα (εξαιρουμένων οικιών/διαμερισμάτων): Αγορά άλλης μορφής ακινήτων, όπως γραφεία, καταστήματα, ξενοδοχεία ή παρόμοιας φύσης αναπτύξεις, ή συνδυασμός αυτών, συνολικής αξίας €300.000. Τα εν λόγω ακίνητα μπορούν να αφορούν και μεταπωλήσεις. (Γ) Επένδυση σε μετοχικό κεφάλαιο κυπριακής εταιρείας με δραστηριότητες και προσωπικό στην Κύπρο: Επένδυση αξίας €300.000 σε μετοχικό κεφάλαιο εταιρείας εγγεγραμμένης στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εδρεύει και δραστηριοποιείται στην Κυπριακή Δημοκρατία και έχει αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο και απασχολεί τουλάχιστον πέντε (5) άτομα. (Δ) Επένδυση σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων (τύπου AIF, AIFLNP, RAIF): Επένδυση αξίας €300.000 σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Οι μεγάλες προκλήσεις που υπάρχουν και οφείλουν να αντιμετωπιστούν στην εν λόγω προσπάθεια είναι να υπάρξει ο ορθός συντονισμός και προγραμματισμός από τους εμπλεκόμενους φορείς ούτως ώστε εξαρχής οι επενδύσεις που θα αντληθούν να είναι βιώσιμες και μακροπρόθεσμα ωφέλιμες για την οικονομία. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει ο σωστός σχεδιασμός, στον οποίο θα περιλαμβάνεται και ο έλεγχος εφαρμογής και η μετέπειτα εποπτεία των επενδύσεων.

EconomyToday 31

cover story

Έμφαση στην ουσία ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ Προέδρου Δημοσιονομικού Συμβουλίου

ι εξελίξεις με το προηγούμενο σχέδιο προσέλκυσης κεφαλαίων στην Κύπρο, το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, έχουν αναδείξει σημαντικό αριθμό προβληματικών παραμέτρων. Θα τις διαχώριζα σε δύο κατηγορίες: • Προβλήματα στον σχεδιασμό και • Προβλήματα στην εφαρμογή και εποπτεία του. Σίγουρα, ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο, δεν έχουμε την τεχνογνωσία, αλλά ούτε και περιλαμβάνεται στους όρους εντολής μας ο καθορισμός των λεπτομερειών του σχεδίου ή της οποιασδήποτε κυβερνητικής πολιτικής. Όμως, λόγω των επιπτώσεων που δύναται να έχουν, μπορούν να γίνουν γενικά σχόλια και πρέπει να γίνονται. Το αν κάποιος είναι κάτοικος ή υπήκοος μιας χώρας ή επενδυτής σε αυτήν, είναι θέμα ουσίας. Δηλαδή, αν πραγματικά διαμένει στη χώρα ή αν έχει πραγματικά επενδύσει σε αυτήν. Η υπηκοότητα ή το καθεστώς μόνιμης διαμονής δίνεται ως συμπλήρωμα ή ως διευκόλυνση ή ως ένα επιπρόσθετο κίνητρο και όχι ως το βασικό ή το μόνο κίνητρο. Αν ισχύσει το τελευταίο, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος προσέλκυσης, μεταξύ άλλων, και ατόμων που, όπως είδαμε με το προηγούμενο σχέδιο, στο τέλος προκαλούν περισσότερη

32 EconomyToday

Βασικός στόχος και συστατικό επιτυχίας του οποιουδήποτε σχεδίου προσέλκυσης επενδύσεων θα έπρεπε να ήταν και η ταυτόχρονη προώθηση των μεταρρυθμίσεων

ζημιά αντί όφελος. Αν ακόμη η εφαρμογή και εποπτεία του σχεδίου είναι προβληματική, τότε και πάλι αναμφίβολα θα έχουμε περιπτώσεις που θα προκαλέσουν σημαντική ζημιά στην εικόνα της Κύπρου, όπως και παράπλευρες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Επιπτώσεις τις οποίες έχουμε καταγράψει επανειλημμένα, ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο, και μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνουν και τη δημιουργία αρνητικής εικόνας για την Κύπρο και για όσους δραστηριοποιούνται σε αυτήν. Η επίπτωση στην εικόνα μιας χώρας δεν πρέπει να υποτιμάται. Ήδη ο τρόπος που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε το προηγούμενο σχέδιο έχει δημιουργήσει μια αρνητική εικόνα για την Κύπρο. Αυτή από μόνη της έχει ήδη προκαλέσει ζημιά και στο νέο σχέδιο ή σε οποιοδήποτε σχέδιο ακολουθήσει. Σίγουρα κάποιοι καλόπιστοι επενδυτές ή άτομα που αναζητούσαν μόνιμη κατοικία θα προτιμήσουν, για να προστατέψουν το όνομά τους, να αποφύγουν την Κύπρο, για να μη συσχετιστούν με το ότι και αυτοί επιλέγουν τη χώρα μας διότι έχουν κάτι να κρύψουν ή επειδή απλώς επιζητούν να αποκτήσουν εύκολη πρόσβαση στην Ε.Ε. και δεν έχουν άλλη επιλογή. Δυστυχώς, αυτό το κόστος, επειδή δεν είναι

Οι μεγάλοι και σοβαροί επενδυτές επιλέγουν τον τόπο δραστηριοποίησής τους κυρίως συγκρίνοντας και αξιολογώντας τις συνθήκες που επικρατούν στους διάφορους προορισμούς και όχι με βάση το αν θα αποκτήσουν υπηκοότητα Ή καθεστώς μόνιμης διαμονής

μετρήσιμο, δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό και δεν λαμβάνεται υπόψη. Ακόμη κι αν ισχυριστεί κάποιος ότι σε κάποιο βαθμό η αρνητική εικόνα που έχει δημιουργηθεί στο εξωτερικό οφείλεται σε υπερβολές ή και σε εσκεμμένη παραπληροφόρηση από ανταγωνιστές της Κύπρου, αυτό δεν απαλλάσσει την Κύπρο από τις ευθύνες της. Αντίθετα, ο κίνδυνος αυτός θα έπρεπε να αναγνωριστεί έγκαιρα και να αποτελεί κίνητρο για ακόμη καλύτερο σχεδιασμό και πιο αποτελεσματική εφαρμογή. Στόχος σε ένα παγκοσμιοποιημένο και ανταγωνιστικό περιβάλλον δεν είναι η δικαίωση ή η απόδειξη της στοχοποίησης, αλλά η επίτευξη ουσιαστικού αποτελέσματος. Η προσέλκυση πραγματικών και αποδοτικών επενδύσεων, ή επιχειρηματιών, επιστημόνων και επαγγελματιών που θα προσφέρουν στην τοπική κοινωνία και στις μελλοντικές γενιές. Βλέπουμε ότι στο νέο σχέδιο υπάρχουν κριτήρια που αναφέρονται σε ουσιαστική διαμονή, π.χ. ο ενδιαφερόμενος «θα πρέπει να παρουσιάσει στοιχεία σχετικά με τον χώρο διαμονής του στη Δημοκρατία», ή στην ουσία της επένδυσής του, π.χ. να υπάρχει «φυσική παρουσία της εταιρείας στη Δημοκρατία και απασχόληση σε αυτήν τουλάχιστον πέντε υπαλλήλων». Προσωπικά,

θεωρώ ότι θα πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση σε αυτά, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα άτομα που θα αιτηθούν την απόκτηση άδειας μετανάστευσης πραγματικά θέλουν να διαμένουν στην Κύπρο ή/και πραγματικά θέλουν να επενδύσουν στην Κύπρο. Επιπρόσθετα, ο μηχανισμός που θα ελέγχει και εκ των προτέρων αλλά και εκ των υστέρων ότι τηρούνται οι όροι θα πρέπει να είναι αξιόπιστος και γρήγορος. Δηλαδή, να εντοπίζει έγκαιρα τις οποιεσδήποτε παραβιάσεις των ουσιαστικών όρων του σχεδίου και να επιβάλλει διορθωτικά μέτρα, ακόμη και ποινές σε αυτούς που ενήργησαν κακόπιστα. Σε αυτούς θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο οι αιτητές, αλλά και όσοι τους συμβουλεύουν ή έχουν ευθύνη ελέγχου και αμέλησαν. Μια τέτοια συμπεριφορά όχι μόνο θα έχει θετικά αποτελέσματα, αλλά θα βελτιώσει και την εικόνα της Κύπρου και θα την καταστήσει πιο ελκυστικό προορισμό. Θα κλείσω όμως με αυτό με το οποίο ξεκίνησα και ουσιαστικά έχει να κάνει με αυτό που επαναλαμβάνουμε ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο από τον πρώτο χρόνο της σύστασής μας. Την ανάγκη μεταρρυθμίσεων. Οι μεγάλοι και σοβαροί επενδυτές επιλέγουν τον τόπο δραστηριοποίησής τους κυρίως συγκρίνοντας και αξιολογώντας τις συνθήκες που επικρατούν στους διάφορους προορισμούς και όχι με βάση το αν θα αποκτήσουν υπηκοότητα ή καθεστώς μόνιμης διαμονής. Πρώτιστο μέλημά τους είναι το κέρδος. Αν υπάρχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, η απαραίτητη τεχνογνωσία και υποδομές, η ασφάλεια, η αξιοπιστία, η ευελιξία και συγκρίνοντας όλα αυτά τα οφέλη με το κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας και τι ισχύει σε άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς. Σε κάποια σημεία η Κύπρος πλεονεκτεί. Σε άλλα όμως, όπως για παράδειγμα η διαφάνεια, η γραφειοκρατία και η ταχύτητα και αξιοπιστία της δικαιοσύνης, υστερεί σημαντικά. Βασικός στόχος και συστατικό επιτυχίας του οποιουδήποτε σχεδίου προσέλκυσης επενδύσεων θα έπρεπε να ήταν και η ταυτόχρονη προώθηση των μεταρρυθμίσεων. Δυστυχώς, δεν έχει γίνει αντιληπτό το μέγεθος της ζημιάς που προκαλείται από τη μη προώθηση ή την καθυστέρηση της προώθησης των μεταρρυθμίσεων στο σύνολο της οικονομίας και στη μάζα των πολιτών. Η προσπάθεια ικανοποίησης των απαιτήσεων και στη χειρίστη περίπτωση προστασίας των συμφερόντων των ολίγων άμεσα εμπλεκομένων και οργανωμένων συνόλων εμποδίζει τις μεταρρυθμίσεις, εις βάρος του συνόλου. Αν δεν αλλάξει ΚΑΙ αυτό, οι θετικές επιπτώσεις του οποιουδήποτε σχεδίου θα είναι περιορισμένες ή/και αρνητικές.

EconomyToday 33

cover story

Στόχος

η μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη

ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΚΛΗΡΙΔΗ Προέδρου Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας

ο σχέδιο για ταχεία χορήγηση άδειας μετανάστευσης για υπηκόους τρίτων χωρών που επενδύουν στην Κύπρο είναι ένα σχέδιο-κίνητρο για ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας, ανάμεσα σε πολλά άλλα σχέδια/κίνητρα, όπως φορολογικά, χρηματοδοτικά και επενδυτικά, που όλα στοχεύουν στην ανάπτυξη της οικονομίας. Το συγκεκριμένο σχέδιο, πέραν της επένδυσης σε ακίνητα, προβλέπει επίσης και επενδύσεις σε μετοχικό κεφάλαιο εταιρείας που εδρεύει και δραστηριοποιείται στην Κύπρο, αλλά και επενδύσεις σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού. Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας (ΣΟΑΚ) είχε μελετήσει το θέμα των επενδύσεων για ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης και προέβη σε συστάσεις τον Ιανουάριο του 2019. Στις συστάσεις αυτές έγιναν πρακτικές εισηγήσεις για προώθηση των παραγωγι34 EconomyToday

Στα σχέδια που θα υποβληθούν στην Ε.Ε. δίνεται ώθηση, μεταξύ άλλων, στους τομείς της πράσινης ανάπτυξης και του περιβάλλοντος, της ψηφιακής ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας

κών επενδύσεων, περιλαμβανομένου και του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ). Ειδικά όσον αφορά το ΚΕΠ, το ΣΟΑΚ, ανάμεσα σε άλλα, καλούσε την κυβέρνηση να κατευθύνει μέρος των εσόδων του προγράμματος σε παραγωγικές επενδύσεις με μακροπρόθεσμα οφέλη για την οικονομία, π.χ. σύσταση ειδικού ταμείου, τα έσοδα του οποίου θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε τομείς αιχμής έρευνας και καινοτομίας. Σημαντική σύσταση ήταν επίσης η ανάγκη διασφάλισης της ορθής εφαρμογής του ΚΕΠ, μέσα από την εφαρμογή ελέγχων δέουσας επιμέλειας, για να διασφαλίζεται η φήμη και η αποτελεσματικότητα του Προγράμματος. Το συγκεκριμένο σχέδιο για άδειες μετανάστευσης δεν στοχεύει στην αντικατάσταση οποιουδήποτε άλλου σχεδίου και ειδικά του ΚΕΠ. Τα κριτήρια των δύο σχεδίων είναι πολύ διαφορετικά, τόσο στα μεγέθη όσο και στα οφέλη για τους επενδυτές. Παρότι και στο νέο σχέδιο ένα από τα

Θα μπορούσαμε ως Κύπρος να προσελκύσουμε επιχειρηματίες ώστε να μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους στην Κύπρο, με πολλαπλά οφέλη για την οικονομία, όπως νέες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη σε τομείς όπου η Κύπρος έχει ανάγκη

Επίσης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι επενδυτές που αξιοποίησαν το ΚΕΠ και έγιναν κάτοικοι Κύπρου συνεχίζουν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας με νέες παραγωγικές επενδύσεις στην Κύπρο. Είναι γεγονός ότι η Κύπρος υπέστη μεγάλη δυσφήμιση από περιπτώσεις στις οποίες δεν εφαρμόστηκε ορθά ο έλεγχος για δέουσα επιμέλεια, με γενίκευση της κακής φήμης και σε όλους όσοι αιτήθηκαν ένταξή τους στο ΚΕΠ. Όσον αφορά γενικά τα επενδυτικά προγράμματα που προσφέρει η Κύπρος, θα ήθελα να αναφερθώ και στα προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στα σχέδια αυτά, που θα υποβληθούν στην Ε.Ε., δίνεται ώθηση στους τομείς της πράσινης ανάπτυξης και του περιβάλλοντος, της ψηφιακής ανάπτυξης, της κυκλικής οικονομίας, της ανάπτυξης της αγροτεχνολογίας και σε άλλους τομείς που καθιστούν την Κύπρο ελκυστικό προορισμό για νέες επενδύσεις. Μια άλλη μελέτη που θα ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του 2021 είναι η μελέτη για Μακροχρόνια Οικονομική Στρατηγική της χώρας μας, που συνδυάζεται και καθοδηγεί το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μέσα και από τη μελέτη αυτή, προτείνονται κίνητρα για μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας και για δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για επενδύσεις.

κριτήρια είναι και η αγορά κατοικίας, τα μεγέθη είναι τελείως διαφορετικά και δεν νομίζω ότι το νέο σχέδιο είναι συγκρίσιμο με το ΚΕΠ. Πιστεύω ότι με την κατάλληλη προβολή θα μπορούσαμε ως Κύπρος να προσελκύσουμε επιχειρηματίες ώστε να μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους στην Κύπρο, με πολλαπλά οφέλη για την οικονομία, όπως νέες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη σε τομείς όπου η Κύπρος έχει ανάγκη. Ταυτόχρονα, νέες επενδύσεις στην Κύπρο μπορούν να επωφεληθούν και από άλλα υφιστάμενα κίνητρα που προσφέρει η Κύπρος σε επιχειρήσεις, αλλά και από κίνητρα που θα δοθούν από τα σχέδια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παρόλο που με το προηγούμενο σχέδιο πολιτογραφήσεων (ΚΕΠ) η πλειοψηφία των επενδύσεων αφορούσε τον κατασκευαστικό τομέα, έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις και σε άλλους τομείς, όπως στον τουριστικό/ξενοδοχειακό, τον τομέα της εκπαίδευσης και τον τομέα της υγείας.

EconomyToday 35

cover story

Έμφαση και σε άλλους

παραδοσιακούς

Ή αναδυόμενους τομείς

μιχαλης αντωνιου Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ

Η χορήγηση άδειας μόνιμης παραμονής, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, είναι σε ισχύ από το καλοκαίρι του 2012. Μάλιστα, η διαδικασία αυτή είχε αγκαλιαστεί θερμά από τους ξένους επενδυτές, αφού μέσα σε δύο μόνο μήνες από την έναρξή της είχαν εγκριθεί 50 αιτήσεις αξίας €15 εκατ. Επομένως, το πρόγραμμα PRP βρισκόταν συμπληρωματικά σε εφαρμογή από το 2013 μαζί με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Η έναρξή του αποτέλεσε μια πολύ θετική εξέλιξη στην προσπάθεια για αναθέρμανση της κυπριακής κτηματαγοράς, για αύξηση των εσόδων Το πρόγραμμα έρχεται να υποκαταστήσει υπό του κράτους και των θέσεων εργασίας και γενικότερα για άλλους όρους, χωρίς το κίνητρο της ποανάκαμψη της οικονομίας του τόπου. λιτογράφησης, το τερματισθέν Κυπριακό Γενικά, το PRP είναι ένα εργαλείο που χρησιΕπενδυτικό Πρόγραμμα. Πώς σχολιάζετε μοποιείται από πολλές χώρες της Ε.Ε. που είναι την εν λόγω κίνηση; επίσης και στο Σένγκεν, γεγονός που τους δίνει πλεονέκτημα, οπότε πρέπει να παρακολουθούμε Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά την ταχεία Η στρατηγική προώθησης διαδικασία χορήγησης άδειας μετανάστευσης της Κύπρου ως επενδυτικού συνεχώς παρόμοια προγράμματα προκειμένου να είμαστε ανταγωνιστικοί για να προσελκύσουμε σε αιτητές που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών και προορισμού δεν θα επενδύσεις σε μια περίοδο που όλες οι χώρες επενδύουν στην Κύπρο, πιο γνωστή ως πρόεγκαταλειφθεί, αντιθέτως αναζητούν Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (FDI). γραμμα PRP (Permanent Residence Permit). θα ενταθεί Στις 24 Μαρτίου 2021, εγκρίθηκε από το Ο προσανατολισμός στον τομέα των ακιΥπουργικό Συμβούλιο η τρίτη αναθεώρηση των νήτων μπορεί να επιδράσει θετικά στον κριτηρίων της όλης διαδικασίας χορήγησης της κατασκευαστικό τομέα και στον κλάδο των συγκεκριμένης άδειας μετανάστευσης.

την επόμενη μέρα και στην επιχείρηση προσέλκυσης ξένων επενδύσεων αναφέρεται ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, μιλώντας στο Economy Today. Τονίζει επίσης ότι πρέπει να δοθεί έμφαση και σε άλλους παραδοσιακούς ή αναδυόμενους τομείς της κυπριακής οικονομίας. Στη σκιά του σκανδάλου των πολιτογραφήσεων και της κατάργησης του ΚΕΠ, ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ δηλώνει ότι η Κύπρος παραμένει πολύ ελκυστικός προορισμός για ξένες επενδύσεις.

36 EconomyToday

ακινήτων ή μπορεί να επιφέρει στρεβλώσεις στις τιμές των ακινήτων; Τα κριτήρια που αφορούν επένδυση είτε σε οικία/διαμέρισμα είτε σε άλλη μορφή ακινήτων, όπως γραφεία και καταστήματα, υπήρχαν και προηγουμένως ως επιλογές στην όλη διαδικασία. Αυτό που προστέθηκε πρόσφατα είναι η δυνατότητα επένδυσης σε ξενοδοχεία ή παρόμοιας φύσης αναπτύξεις, καθώς και η δυνατότητα επένδυσης σε μετοχικό κεφάλαιο κυπριακής εταιρείας με δραστηριότητες και προσωπικό στην Κύπρο. Επίσης, ως τέταρτο κριτήριο προστέθηκε η δυνατότητα επένδυσης σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων (τύπου AIF, AIFLNP, RAIF). Ο αιτητής θα πρέπει να προβεί σε επένδυση ύψους τουλάχιστον €300.000 σε μία από τις προαναφερθείσες κατηγορίες. Στην περίπτωση που η επένδυση αφορά αγορά οικίας ή διαμερίσματος από εταιρεία ανάπτυξης γης, θα πρέπει να πληρώσει και τον ανάλογο ΦΠΑ. Οι οποιεσδήποτε επενδύσεις γίνονται σε ακίνητα, πάντα επιδρούν θετικά στην ανάπτυξη του τομέα των κατασκευών, ο οποίος αποτελεί την τελευταία δεκαετία, μαζί με τον τουρισμό, την ατμομηχανή της κυπριακής οικονομίας. Πιστεύετε ότι το σχέδιο θα αποτελέσει υποκατάστατο του ΚΕΠ; Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα αναμφίβολα

Η χορήγηση άδειας μόνιμης παραμονής, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, είναι σε ισχύ από το καλοκαίρι του

2012

Μέσα σε δύο μόνο μήνες από την έναρξή της είχαν εγκριθεί

αιτήσεις αξίας

€15 εκατ.

συνέβαλε στην ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας μετά την κρίση του 2013. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα που δημιούργησε η Κύπρος για προσέλκυση ξένων επενδύσεων στο νησί μας, μετά την κατάρρευση της οικονομίας και του τραπεζικού τομέα. Η Κύπρος κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα πολύ ανταγωνιστικό και ελκυστικό πακέτο, που περιείχε μεταξύ άλλων προοπτικές για προσοδοφόρα επιχειρηματική δραστηριότητα, χαμηλό φορολογικό συντελεστή, ευκαιρίες για αγορά ακίνητης περιουσίας, ευκαιρίες για μόνιμη διαμονή και απασχόληση σε ένα από τα ασφαλέστερα κράτη της Ε.Ε. Η ξαφνική κατάργησή του σαφώς και είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων για τον τόπο μας. Ιδιαίτερα σε αυτή την παρατεταμένη κρίση που προκάλεσε η πανδημία, γίνεται ακόμα πιο εμφανής η απουσία ενός προγράμματος ελκυστικού στους ξένους επενδυτές. Πιστεύω ότι το πρόγραμμα PRP θα συμβάλει, έστω και εν μέρει, στην αναχαίτιση των χαμένων εσόδων και, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη έξοδο από την πανδημία κατά τους επόμενους μήνες, θα αποτελέσει και αυτό έναν από τους πυλώνες ανάκαμψης της οικονομίας μας. Στόχος κάθε επενδυτικού προγράμματος είναι η προσέλκυση στον τόπο μας επενδυτών και επιχειρήσεων, που θα έρθουν στο νησί μας, ενδεχομένως θα εργαστούν, θα επεκταθούν επιχειρηματικά, θα εργοδοτήσουν προσωπικό, ενδεχομένως θα ζήσουν με τις οικογένειές τους και θα ενταχθούν κοινωνικά στην κυπριακή κουλτούρα και τον κυπριακό τρόπο ζωής. Καλώς ή κακώς, το τερματισθέν επενδυτικό πρόγραμμα συνδέθηκε με το κίνητρο της πολιτογράφησης. Όμως, η Κύπρος έχει πολύ περισσότερα να προσφέρει στον ξένο επιχειρηματία/επενδυτή. Η ΟΕΒ έχει τονίσει και στο παρελθόν ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση και σε άλλους παραδοσιακούς ή αναδυόμενους τομείς με αυξανόμενη δυναμική και εξωστρέφεια που παρουσιάζουν προοπτική για νέες επενδύσεις. Ενδεικτικά, αναφέρω τη μεταποιητική βιομηχανία, την υγεία, την παιδεία, τη ναυτιλία, την τεχνολογία πληροφορικής, τα επενδυτικά ταμεία, την οπτικοακουστική βιομηχανία, την έρευνα και καινοτομία, την ενέργεια και πολλούς άλλους τομείς. Η «κακή φήμη» που έχει αποκτήσει η Κύπρος μετά τις δημοσιεύσεις του Al Jazeera επηρεάζει το σχέδιο; Οι δημοσιεύσεις του Al Jazeera έχουν πλήξει την εικόνα της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού και ανέδειξαν αδυναμίες που είχε το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, πριν ακόμα αυτό πάρει την τελική του μορφή. Το ΚΕΠ ανήκει πλέον στο παρελθόν και το PRP βασίζεται σε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία. Αναμφίβολα, η Κύπρος παραμένει ένας πολύ ελκυστικός προορισμός για ξένες επενδύσεις και εξακολουθεί να παρέχει κίνητρα, προνόμια και οφέλη σε ξένους που επιθυμούν να επενδύσουν στη χώρα μας, ακόμα και χωρίς την ύπαρξη του ΚΕΠ. Επομένως, η στρατηγική προώθησης της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού δεν θα εγκαταλειφθεί, αλλά αντιθέτως θα ενταθεί, εστιάζοντας σε άλλα προνόμια, πέρα από αυτό της πολιτογράφησης.

EconomyToday 37

cover story

Στόχος

ένα ευρύ

πλαίσιο επενδυτικής πολιτικής

ΤΟΥ Μάριου Τσιακκή Γενικού Γραμματέα ΚΕΒΕ

π’ ό,τι γνωρίζουμε, δεν υπάρχει οποιαδήποτε επίσημη κυβερνητική απόφαση για τη δημιουργία ενός νέου επενδυτικού προγράμματος που να αφορά ειδικά τον κατασκευαστικό τομέα, στο πρότυπο του προηγούμενου. Εκείνο που συζητείται είναι η ανάγκη διαμόρφωσης ενός νέου επενδυτικού σχεδιασμού, ώστε η Κύπρος να διαθέτει ένα διευρυμένο πλαίσιο επενδυτικών επιλογών σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Ως ΚΕΒΕ, υποστηρίζουμε ότι η Κύπρος, μια χώρα που έχει ανάγκη και στηρίζεται πολύ στις ξένες επενδύσεις, θα πρέπει να διαθέτει ένα σύγχρονο πλαίσιο επενδυτικής πολιτικής που να απευθύνεται στους ξένους επενδυτές, ώστε να γνωρίζουν τα οφέλη από τη δραστηριοποίησή τους στη χώρα μας. Τονίζουμε μάλιστα ότι το νέο πλαίσιο θα πρέπει να είναι σύμφωνο με τα δεδομένα της Ε.Ε., να χαρακτηρίζεται από αξιοπιστία και διαφάνεια και να καλύπτει όλους τους τομείς της οικονομίας και όχι μόνο τον κατασκευαστικό κλάδο. Η εξαγγελία για το σχέδιο παραχώρησης μόνιμης παραμονής στην Κύπρο δεν αφορά κάτι νέο. Το σχέδιο αυτό υπήρχε και προηγουμένως και αφορά τη δυνατότητα εξασφάλισης μόνι-

38 EconomyToday

Θα προβάλουμε όπως και στο παρελθόν το οικονομικό προφίλ της Κύπρου και να είστε βέβαιοι ότι θα έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα

μης παραμονής από πολίτες εκτός Ε.Ε., με την αγορά οποιουδήποτε ακινήτου ή συνδυασμού ακινήτων (διαμέρισμα, κατοικία, κατάστημα, γραφείο, ξενοδοχείο), ή με την επένδυση σε μετοχικό κεφάλαιο εταιρείας εγγεγραμμένης στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εδρεύει και δραστηριοποιείται στη Δημοκρατία και έχει αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο και απασχολεί τουλάχιστον πέντε (5) άτομα, ή με την επένδυση σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων. Σε όλες τις περιπτώσεις, η επένδυση πρέπει να είναι αξίας τουλάχιστον €300.000 συν ΦΠΑ. Οι εν λόγω επενδύσεις όμως δεν οδηγούν στην παραχώρηση υπηκοότητας προς τον αγοραστή. Η πορεία και εξέλιξη των ακινήτων, όπως και κάθε τομέα, εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση. Αυτός είναι ο κανόνας στη σύγχρονη οικονομία και ισχύει παντού. Αν τώρα δοθούν επιπλέον κίνητρα σε κάποιον τομέα, σίγουρα θα ωφεληθεί και θα παρουσιάσει μεγαλύτερη ανάπτυξη. Με δεδομένο, όπως ανέφερα και προηγουμένως, ότι το σχέδιο αυτό υπάρχει και λειτουργεί χωρίς να έχει προκαλέσει στρεβλώσεις στις τιμές των ακινήτων, θα πρέπει να αναμένουμε να δούμε κατά πόσον θα ανατραπεί

Μπορεί να διορθωθεί Αναμφίβολα η κατάργηση του ΚΕΠ θα επηρεάσει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας

αυτή η εικόνα, όταν θα αρχίσει να προωθείται πιο εντατικά το συγκεκριμένο σχέδιο. Αν προκύψει κάτι τέτοιο, τότε θα πρέπει να γίνουν και οι αναγκαίες ρυθμίσεις.

Δεν αντικαθιστά το ΚΕΠ Δεν τίθεται θέμα, ούτε και μπορεί το σχέδιο παραχώρησης μόνιμης παραμονής να υποκαταστήσει το πρόγραμμα επενδύσεων που καταργήθηκε. Μιλούμε για ένα εντελώς διαφορετικό πρόγραμμα, με πολύ μικρότερο ύψος επένδυσης από πλευράς του αγοραστή. Αναμφίβολα, η κατάργηση του ΚΕΠ θα επηρεάσει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, αφού θα σημειωθεί σοβαρή μείωση στις πωλήσεις των εταιρειών που ασχολούνται με τον τομέα, αλλά και στα έσοδα του κράτους. Η εκτίμησή μας είναι ότι δεν αναμένεται σε καμιά περίπτωση το σχέδιο αυτό να δημιουργήσει οικονομική δραστηριότητα (πωλήσεις, έσοδα σε παρεμφερείς κλάδους και θέσεις εργασίας) ανάλογη με το ΚΕΠ σε μέγεθος και έκταση. Είναι λοιπόν αναμενόμενο ότι το μερίδιο του κατασκευαστικού τομέα στον συνολικό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας θα είναι μειωμένο τα επόμενα χρόνια σε σύγκριση με την περίοδο που λειτουργούσε το ΚΕΠ.

Είναι πεποίθησή μας ότι η Κύπρος, με σωστές και στοχευμένες κινήσεις στο εξωτερικό, μπορεί να διορθώσει την αρνητική εικόνα που δημιουργήθηκε. Σίγουρα θα είναι ένα δύσκολο έργο. Έχουμε όμως απόλυτη εμπιστοσύνη τόσο στη δική μας τεχνογνωσία και εμπειρία ως ΚΕΒΕ όσο και στον επαγγελματισμό των Κυπρίων επιχειρηματιών σε όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας, όπως υπηρεσίες, υγεία, εκπαίδευση, ΑΠΕ, εξοικονόμηση ενέργειας και ναυτιλία, περιλαμβανομένων και των επαγγελματιών του κατασκευαστικού τομέα. Αξιοποιώντας και προβάλλοντας τα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματά μας, είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι θα επαναφέρουμε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των ξένων προς τη χώρα μας στα επίπεδα που δικαιούται. Το ΚΕΒΕ, με τις εξαιρετικές διασυνδέσεις του στο εξωτερικό και σε πλήρη συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, θα προβάλει όπως και στο παρελθόν το οικονομικό προφίλ της Κύπρου και να είστε βέβαιοι ότι θα έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα. Αναμένουμε να χαλαρώσουν οι περιορισμοί στις μετακινήσεις από χώρα σε χώρα λόγω της πανδημίας και προγραμματίζουμε σειρά επισκέψεων για παρουσίαση των εναλλακτικών επενδυτικών επιλογών που προσφέρει η χώρα μας.

Έχουμε πολλά

πλεονεκτήματα Κάθε σχέδιο έχει στόχους και επιδιώξεις. Αν είναι ένα σωστό πλαίσιο που εκπέμπει αξιοπιστία προς τους ξένους, δεν βλέπουμε τους λόγους να μην είναι και επιτυχημένο. Όμως, επαναλαμβάνω ότι δεν θέλουμε και δεν επενδύουμε σε ένα μονοδιάστατο σχέδιο επενδύσεων που έχει ως μοναδικό στόχο να προσφέρει διαβατήρια και πολιτογραφήσεις σε ξένους. Επιζητούμε και στοχεύουμε σε ένα ευρύ και ολοκληρωμένο πλαίσιο επενδυτικής πολιτικής, που να καλύπτει όλους τους τομείς της οικονομίας, τον πρωτογενή τομέα της γεωργοκτηνοτροφίας, τον μεταποιητικό τομέα και βέβαια τους τομείς των υπηρεσιών, και το οποίο να είναι εναρμονισμένο με τις οδηγίες της Ε.Ε. Ως χώρα έχουμε πολλά πλεονεκτήματα να προσφέρουμε σε έναν δυνητικό επενδυτή,

πέραν της υπηκοότητας. Η ποιότητα ζωής και η ασφάλεια που προσφέρουμε, οι εξαιρετικές κλιματολογικές συνθήκες, το άρτια καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που μπορεί κάποιος επενδυτής να βρει στην Κύπρο, σε συνδυασμό με το ελκυστικό φορολογικό μας σύστημα και την ιδιότητα του κράτουςμέλους της Ε.Ε., αποτελούν πολύ δυνατά όπλα στη φαρέτρα μας. Αυτά και άλλα πολλά θετικά στοιχεία που διαθέτουμε ως χώρα θα προβάλουμε και θα εξηγήσουμε στους συνομιλητές μας, προκειμένου να προσελκύσουμε νέους επενδυτές στους πιο πάνω τομείς που αναφέρθηκαν, στοχεύοντας και σε πολίτες τρίτων χωρών, προς τους οποίους απευθύνεται το σχέδιο απόκτησης μόνιμης παραμονής.

EconomyToday 39

cover story

Ευελπιστούμε

και στην ψήφιση του επενδυτικού νόμου

Ανδρέας Δημητριάδης Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων

Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, Ανδρέας Δημητριάδης, τοποθετείται στο Economy Today για τις προσπάθειες προσέλκυσης επενδύσεων και σκιαγραφεί το κενό που άφησε στον τομέα των κατασκευών το καταργηθέν επενδυτικό πρόγραμμα.

ντονισμένες προσπάθειες με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, για να επιλυθούν προβλήματα που αποτελούσαν αντικίνητρα σε υποψήφιους επενδυτές. Θεωρείτε πως ο προσανατολισμός στον τομέα των ακινήτων μπορεί να επιδράσει θετικά στον κατασκευαστικό τομέα και στον κλάδο των ακινήτων ή μπορεί να επιφέρει στρεβλώσεις στις τιμές των ακινήτων;

Το πρόγραμμα έρχεται να υποκαταστήσει υπό άλλους όρους, χωρίς το κίνητρο της πολιτογράφησης, το τερματισθέν Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Πώς σχολιάζετε την εν λόγω κίνηση; Το πρόγραμμα μόνιμης διαμονής δεν πρόκειται περί νέου προγράμματος αλλά για βελτίωση υφιστάμενου προγράμματος που λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια, σε σχέση με προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί στη λειτουργία του. Ο έντονος διεθνής ανταγωνισμός και η ύφεση της οικονομίας που επικρατεί σε διεθνές επίπεδο δημιούργησαν την ανάγκη να εκσυγχρονιστούν οι δομές και πρακτικές που υπήρχαν και να ενδυναμώσουμε την ανταγωνιστικότητά μας για να μπορέσουμε να μετατρέψουμε το ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Κύπρο σε χειροπιαστή πραγματικότητα. Οι βελτιώσεις του προγράμματος σίγουρα αποτελούν μια θετική εξέλιξη, αφού έρχονται να ενδυναμώσουν και τις δικές μας συ40 EconomyToday

Το σχέδιο μόνιμης διαμονής δεν είναι αρκετό για να προσελκύσει παραγωγικές επενδύσεις

Τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων χρόνων δείχνουν ότι ο προσανατολισμός αυτός θα έχει θετικό αντίκτυπο στον κατασκευαστικό τομέα και όχι μόνο. Να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι ο κατασκευαστικός κλάδος εργοδοτεί σήμερα πάνω από 40.000 εργαζόμενους, επιβεβαιώνοντας την τεράστια συμβολή του στην ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας, τόσο σε συνεισφορά στο ΑΕΠ όσο και σε θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία έκθεσης που δημοσιεύτηκε από την EBRD, «οι επενδύσεις, ιδίως στον κατασκευαστικό τομέα, ήταν ένας από τους κύριους μοχλούς ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας το 2019». Επιπλέον, βάσει των επίσημων στοιχείων από τη Στατιστική Υπηρεσία, το πρώτο τρίμηνο του 2019 ο τομέας των κατασκευών είχε προστιθέμενη αξία €303 εκατ. στο ΑΕΠ και €324 εκατ. το δεύτερο τρίμηνο. Τα πιο πάνω καθιστούν τις κατασκευές ως έναν από τους κλάδους που οδηγούν την οικονομία της χώρας

ξενίας, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και του ιατρικού σε ανάπτυξη. Διαχρονικά, ο τομέας των κατασκευών τουρισμού και δυνατότητες στον τομέα της αποτελούσε τη βασική κινητήρια δύναμη παροχής υψηλής ποιότητας εξειδικευμέγια την οικονομία της χώρας και έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονομικής Ο τερματισμός του ΚΕΠ αναμένεται νων ιατρικών υπηρεσιών προς χρήστες ανάπτυξης της Κύπρου. να επηρεάσει αρνητικά τον ρυθμό γειτονικών χωρών, και ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσει να αποτελεί έναν υποσχόμενο αύξησης του ΑΕΠ για το 2021 Πιστεύετε ότι το νέο σχέδιο θα αποεπενδυτικό προορισμό. Η γεωγραφική της και μέσα στην επόμενη τριετία τελέσει υποκατάστατο του παλαιού θέση, η ιδιότητα του κράτους-μέλους της προγράμματος πολιτογραφήσεων, η Κύπρος θα απολέσει Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα επενδυτικά ταμεία, αναπληρώνοντας τα χαμένα έσοδα οι διαχειριστές κεφαλαίων, η παροχή υψηλής σωρευτικά 1,3% του ΑΕΠ από τον τερματισμό του; ποιότητας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, η εγκατάσταση διεθνών εταιρειών τεχνολοΟ τερματισμός του ΚΕΠ αναμένεται να επηρεγίας, πληροφορικής και χρηματοοικονομικών υπηρεσιάσει αρνητικά τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ για το 2021 ών, το φορολογικό καθεστώς, το οποίο αποτελεί ένα και μέσα στην επόμενη τριετία η Κύπρος θα απολέσει από τα ευνοϊκότερα στην Ε.Ε., το εύρυθμο νομοθετικό σωρευτικά 1,3% του ΑΕΠ της. Σε μικρότερο βαθμό πλαίσιο, η ποιότητα του εργατικού δυναμικού της και αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά και ο τομέας των η οικοδόμηση σύγχρονων υποδομών, σε συνδυασμό επαγγελματικών υπηρεσιών. Δικηγόροι, λογιστές και με το Brexit, αποτελούν μια σειρά από πλεονεκτήματα άλλοι επαγγελματίες, μεγάλος όγκος των εργασιών των που προσελκύουν το ενδιαφέρον της διεθνούς επενοποίων αφορούσε το πρόγραμμα, αναμένεται να επηρεδυτικής κοινότητας και μας καθιστούν δυνητικά έναν αστούν, και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ιδιαίτερα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό. Χωρίς να εισροής χρημάτων από τον τομέα των υπηρεσιών, που παραγνωρίζουμε τη σημασία τρίτων χωρών, όπως οι αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά της κυπριακής οικονομίας, χώρες της Ασίας, της Μέσης Ανατολής, της Αμερικής αφού η συνεισφορά του στο ΑΕΠ υπερβαίνει το 80%. κλπ., θεωρούμε ότι σε αυτή τη φάση θα πρέπει να δοΑξίζει να αναφερθεί ότι, βάσει των υπολογισμών της θεί έμφαση στην προσέλκυση επενδυτών από χώρες ΕΥ, η συνολική συνεισφορά του προγράμματος ανήλθε της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και από τη Βρετανία, σε €7,6-9,7 δισ. και σε 9,4-10,2 χιλιάδες θέσεις και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δοθούν από εργασίας. Εκτιμάται ότι θα επηρεαστεί ένα σημαντικό το κράτος τα αναγκαία επενδυτικά κίνητρα. Το σχέδιο ποσοστό των θέσεων εργασίας που ασχολούνται άμεσα μόνιμης διαμονής δεν είναι αρκετό για να προσελκύσει ή έμμεσα με τον κατασκευαστικό τομέα, χωρίς ωστόσο παραγωγικές επενδύσεις. να είναι ξεκάθαρη ακόμη η έκταση. Οι πιο πάνω αριθμοί επιβεβαιώνουν ότι τα χαμένα έσοδα δεν μπορούν να Η «κακή φήμη» της Κύπρου, μετά τις δημοσιαναπληρωθούν από το βελτιωμένο σχέδιο της μόνιεύσεις του Al Jazeera για το ΚΕΠ, επηρεάζει τη μης διαμονής. Ως Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων, νέα προσπάθεια με αυτό το σχέδιο; ευελπιστούμε και στην ψήφιση του επενδυτικού νόμου Δεν έχουμε διαπιστώσει, από τη μέχρι (σ.σ. απλοποίηση και επιτάχυνση αδειοδοτήσεων), ως σήμερα λειτουργία του προγράμματος ενός ακόμη ισχυρού αναπτυξιακού εργαλείου, το οποίο μόνιμης διαμονής, ιδιαίτερα προβλήματα θα αποτελέσει τομή στην αντιμετώπιση του αναφορικά με την αξιοπιστία του, αλλά αναχρονιστικού συστήματος αδειοτο πρόγραμμα αυτό δεν συγκρίνεται σε δότησης των μεγάλων έργων, αλλά ελκυστικότητα με το τερματισθέν πρόκαι των κωλυμάτων που προκύπτουν γραμμα πολιτογραφήσεων και ως εκ από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας. τούτου δεν αναμένουμε τη διατήρηση του Επιβάλλεται να απαλλαγούμε από τις ξένου ενδιαφέροντος στο ίδιο ή έστω σε γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες και παρόμοιο επίπεδο. τους αχρείαστους όρους, υιοθετώΤα μέτρα που λαμβάνονται από πλευντας ένα μοντέρνο, ευέλικτο, αλλά ράς του κράτους για τη διερεύνηση και συνάμα και αξιόπιστο ρυθμιστικό τιμωρία των συντελεστών που έχουν πλαίσιο, που θα ανταποκρίνεται στις παραβιάσει τις πρόνοιες του προγράμανάγκες της οικονομίας μας και των ματος πολιτογραφήσεων πιστεύουμε ότι επενδυτών. σταδιακά θα άρουν την κακή φήμη που Δεν αναμένουμε ότι το σχέδιο έχει δημιουργηθεί σε βάρος της Κύπρου αυτό θα μπορέσει να υποκαταως επενδυτικού προορισμού. Βεβαίως, στήσει το πρόγραμμα πολιτοπεραιτέρω, απαιτείται το κράτος να δώσει γραφήσεων. τέτοια κίνητρα ώστε να αντικαταστήσει το Η Κύπρος συγκεντρώνει αρόφελος που προέκυπτε στους επενδυτές κετά συγκριτικά πλεονεκτήαπό την εξασφάλιση της κυπριαματα στους τομείς του κής υπηκοότητας. τουρισμού, της φιλο-

EconomyToday 41

cover story

Η προσοχή ξανά στο ταπεινό

Σχέδιο Χορήγησης Άδειας Μετανάστευσης

Σωφρόνης Κληρίδης Πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου

ια την προσπάθεια επανεκκίνησης και τα βήματα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, όπως αυτά καταγράφονται στις αλλαγές που έχουν γίνει, τοποθετείται στο Economy Today ο Πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ο Σωφρόνης Κληρίδης αναπόφευκτα τοποθετείται και για την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ), χαρακτηρίζοντάς το εμμέσως πλην σαφώς μοναδικό μεν, αλλά και εξόχως προβληματικό. Δεν έχει γίνει κάποια επίσημη παραδοχή από το κράτος, ωστόσο το νέο πρόγραμμα έρχεται να υποκαταστήσει υπό άλλους όρους, χωρίς το κίνητρο της πολιτογράφησης, το τερματισθέν Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Πώς σχολιάζετε την εν λόγω κίνηση; Κατ’ αρχάς είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι το εν λόγω πρόγραμμα δεν είναι καινούργιο, αλλά ότι υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, από το 2007 τουλάχιστον,

42 EconomyToday

Οι επενδύσεις σε ακίνητα δεν έχουν μεγάλο μακροπρόθεσμο όφελος, ενώ παράλληλα έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό κόστος

εξ όσων γνωρίζω. Επίσημα αναφέρεται ως «ταχεία διαδικασία χορήγησης άδειας μετανάστευσης σε αιτητές που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών και επενδύουν στην Κύπρο». Διεθνώς, τέτοιου είδους προγράμματα είναι γνωστά ως σχέδια «χρυσής βίζας». Παρά τη μακρά του ιστορία, το κυπριακό Σχέδιο Χορήγησης Άδειας Μετανάστευσης (ΣΧΑΜ για συντομία) ουδέποτε πήρε την έκταση που πήρε το ΚΕΠ. Ειδικά μετά το 2014, το ΣΧΑΜ επισκιάστηκε εντελώς από το πολύ πιο ελκυστικό και πολύ πιο προσοδοφόρο για τους Κύπριους επιχειρηματίες ΚΕΠ, το οποίο προσέφερε υπηκοότητα και όχι απλώς μόνιμη διαμονή. Μετά το κλείσιμο του ΚΕΠ, οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης αναγκάστηκαν να στρέψουν ξανά την προσοχή τους στο ταπεινό ΣΧΑΜ και πίεσαν την κυβέρνηση να το κάνει πιο ελκυστικό. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση προέβη πρόσφατα σε αναθεώρηση των κριτηρίων του ΣΧΑΜ, η οποία διευκολύνει τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης και ταυτόχρονα εισάγει τη δυνατότητα απόκτησης άδειας μετανάστευσης με βάση άλλες

Το ΚΕΠ ήταν μοναδικό. Αυτός είναι και ο λόγος που προσέλκυσε το ενδιαφέρον τόσων «επενδυτών» και κατέληξε να είναι εστία ασυδοσίας και διαφθοράς

επενδύσεις, πέραν των ακινήτων. Η κίνηση αυτή έγινε χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες. Αυτό δείχνει ότι η κυβέρνηση αντιλήφθηκε επιτέλους ότι πρέπει να κρατά χαμηλό προφίλ όσον αφορά αυτού του είδους τα προγράμματα. Δύο από τα τέσσερα κριτήρια του Σχεδίου αφορούν επένδυση σε ακίνητη περιουσία. Θεωρείτε πως ο προσανατολισμός και πάλι στον τομέα των ακινήτων μπορεί να επιφέρει στρεβλώσεις στις τιμές των ακινήτων; Τα κριτήρια αυτά υπήρχαν και προηγουμένως. Η ύπαρξή τους αντικατοπτρίζει τη μεγάλη πολιτική δύναμη του τομέα της ανάπτυξης γης, αφού τόσο το ΣΧΑΜ όσο και το ΚΕΠ είναι ουσιαστικά σχέδια επιδότησης του τομέα. Το κράτος προσθέτει την ιθαγένεια ή την άδεια μετανάστευσης στο προϊόν του τομέα και με αυτόν τον τρόπο ανεβάζει την αξία του. Ενδεικτικό της δύναμης του τομέα είναι ότι μετά από αίτημά του αφαιρέθηκε πρόνοια που υπήρχε στα

προηγούμενα κριτήρια για υποχρέωση του ατόμου που λαμβάνει άδεια μετανάστευσης να επισκέπτεται τη Δημοκρατία τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο χρόνια. Είναι φανερό ότι στόχος αυτού του Σχεδίου δεν είναι να προσελκύσει επενδυτές αλλά να πουλήσει τα προϊόντα του τομέα ανάπτυξης γης. Η πιο σημαντική αλλαγή είναι η προσθήκη δύο νέων τρόπων απόκτησης άδειας μετανάστευσης, η επένδυση σε μετοχικό κεφάλαιο κυπριακής εταιρείας και η επένδυση σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων. Η εισαγωγή αυτών των κριτηρίων αποβλέπει στην ενίσχυση του αναδυόμενου τομέα των επενδυτικών ταμείων. Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας. Στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ αναφέρεται ότι ο τερματισμός του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος θα καθυστερήσει την ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας από την πανδημία του κορωνοϊού. Πιστεύετε ότι το Σχέδιο θα αποτελέσει υποκατάστατο του παλαιού προγράμματος πολιτογραφήσεων, αναπληρώνοντας τα χαμένα έσοδα από τον τερματισμό του; Τίποτα δεν μπορεί να αναπληρώσει το ΚΕΠ. Παρά τους ισχυρισμούς πολλών ότι πολλές άλλες χώρες έχουν παρόμοια σχέδια, το ΚΕΠ ήταν μοναδικό. Αυτός είναι και ο λόγος που προσέλκυσε το ενδιαφέρον τόσων «επενδυτών» και κατέληξε να είναι εστία ασυδοσίας και διαφθοράς. Οι επιχειρηματίες είναι αναγκασμένοι να προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν το ΣΧΑΜ, αλλά δεν είναι παρά ένας φτωχός συγγενής του ΚΕΠ. Είναι αναντίλεκτο ότι το κλείσιμο του ΚΕΠ θα επηρεάσει αρνητικά τον τομέα ανάπτυξης γης. Όμως, πιστεύω ότι μακροπρόθεσμα αυτό θα επενεργήσει θετικά για την ευρύτερη οικονομία, γιατί θα μας αναγκάσει να στρέψουμε την προσοχή μας στην προσέλκυση άλλων, πιο παραγωγικών επενδύσεων, που θα ωφελήσουν την οικονομία σε βάθος χρόνου. Οι επενδύσεις σε ακίνητα δεν έχουν μεγάλο μακροπρόθεσμο όφελος, ενώ παράλληλα έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό κόστος. Δεσμεύουμε δηλαδή σπάνιους παραγωγικούς μας πόρους σε μη παραγωγικές επενδύσεις. Μετά τις δημοσιεύσεις του Al Jazeera, που έχουν οδηγήσει στον τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος και στη δυσφήμιση της Κύπρου, θεωρείτε ότι αυτό θα αποτελέσει αντικίνητρο και εμπόδιο για την προσέλκυση νέων ξένων επενδύσεων στο νησί και ότι η «κακή φήμη» που έχει αποκτήσει η Κύπρος θα διαφανεί στο εν λόγω νέο Σχέδιο; Ασφαλώς. Έχω ακούσει αρκετά παραδείγματα σοβαρών εταιρειών που απαντούν «ούτε να το σκεφτείτε» όταν κάποιος τούς προτείνει την Κύπρο ως βάση για τις δραστηριότητές τους. Το ΚΕΠ μπορεί να έφερε επενδύσεις, αλλά ταυτόχρονα έδιωξε επενδύσεις, και μάλιστα πολύ καλύτερες επενδύσεις από τις επενδύσεις σε πύργους.

EconomyToday 43

cover story

Άμεσες Ξένες Επενδύσεις:

Σημαντικός πυλώνας της οικονομίας

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Υπεύθυνου Συνέταιρου Υπηρεσιών Επενδυτικών Ταμείων PwC, Προέδρου του Κυπριακού Οργανισμού Επενδυτικών Ταμείων (CIFA) και Προέδρου του Κυπρο-Ινδικού Συνδέσμου

44 EconomyToday

Ένας ολοκληρωμένος και ώριμος προγραμματισμός μπορεί να συμβάλει στο να έχουμε όλα τα καλά των άμεσων ξένων επενδύσεων, αποφεύγοντας τις παγίδες και παρενέργειες που πιθανόν να έχουν λόγω αλόγιστης και ανεξέλεγκτης εισαγωγής

διάσπαστο μέρος μιας σύγχρονης οικονομίας, κυρίως εξωστρεφούς, είναι οι άμεσες ξένες επενδύσεις και κυρίως αυτές που συνδράμουν στην ενίσχυση των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου, της απασχόλησης και των δημόσιων οικονομικών. Επενδύσεις που έχουν πολλαπλασιαστικό παρά ευκαιριακό χαρακτήρα και βοηθούν στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αλλά και στην εξειδίκευση των επαγγελματιών μέσα από τη σύμπτυξη απόψεων και γνώσεων. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αφορούν τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε μια ξένη χώρα για τη δημιουργία περιουσιακού στοιχείου (ιδιοκτησία), με δικαίωμα ελέγχου της επένδυσης. Σε γενικές γραμμές, μια άμεση ξένη επένδυση (ΑΞΕ) αντικατοπτρίζει την πορεία δράσης κατά την οποία πολίτες ή εταιρείες μιας χώρας («χώρα καταγωγής») αποκτούν ιδιοκτησία περιουσιακών στοιχείων με σκοπό τον έλεγχο της παραγωγής και της διανομής, καθώς και άλλων δραστηριοτήτων, σε διαφορετική χώρα («χώρα υποδοχής» ή «ξένη χώρα»). Από οικονομική άποψη, οι άμεσες ξένες επενδύσεις είναι ένας μηχανισμός για τη μεταφορά πόρων, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών κεφαλαίων, της τεχνολογίας και του ανθρώπινου δυναμικού, πέρα από τα εθνικά σύνορα. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αποτελούν μια δυναμική τροφοδότηση νέων χρηματοοικονομικών πηγών που μπορούν να υποστηρίξουν τις τοπικές οικονομίες, ιδίως εκείνες σε αναπτυσσόμενες χώρες. Τις τελευταίες δεκαετίες, είναι ένα αναπόσπαστο και αποτελεσματικό μέρος του διεθνούς οικονομικού συστήματος και ένας σημαντικός καταλύτης για περαιτέρω ανάπτυξη. Σήμερα, ο ρόλος αυτών των επενδύσεων θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους συντελεστές της ανάπτυξης μιας οικονομίας. Τα τελευταία 25 χρόνια, σημειώθηκε αξιοσημείωτη αύξηση των ροών ΑΞΕ σε όλο τον κόσμο, καθώς, ιδίως οι αναπτυσσόμενες χώρες, βλέπουν τις ΑΞΕ ως σημαντικό παράγοντα στη συνολική στρατηγική τους για οικονομική ανάπτυξη. Φυσικά, το 2020, λόγω της εξάπλωσης της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων, οι παγκόσμιες επενδύσεις περιορίστηκαν πέραν του 40%, κάτι το οποίο καταδεικνύει την ενδεχόμενη μεγάλη αύξηση που θα επέλθει όταν υλοποιηθούν πλήρως τα εμβολιαστικά προγράμματα και βελτιωθεί η παγκόσμια επιδημιολογική εικόνα.

EconomyToday 45

cover story

Επίδραση

Οι ΑΞΕ έχουν άμεση επίδραση τόσο στην τοπική όσο και στην περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Αυτό συμβαίνει επειδή συμβάλλουν στη συσσώρευση κεφαλαίων και επιτρέπουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας στη χώρα η οποία υποδέχεται τις επενδύσεις, όπως για παράδειγμα η Κύπρος. Οι ΑΞΕ και το χρηματοοικονομικό τους δυναμικό αποτελούν, υπό προϋποθέσεις, μια επιθυμητή και κατάλληλη ευκαιρία για τη δημιουργία νέων χρηματοοικονομικών πηγών. Αυτό επιτυγχάνεται δημιουργώντας νέα κίνητρα σε ένα ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον. Επιπρόσθετα, εκτός από τον άμεσο αντίκτυπό τους στην οικονομική ανάπτυξη, οι ΑΞΕ ενισχύουν έμμεσα τη δυναμική μιας χώρας. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως από τη μεταφορά της τεχνολογίας, η οποία αυξάνει το απόθεμα γνώσεων μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης, της απόκτησης δεξιοτήτων, των νέων πρακτικών διαχείρισης και των οργανωτικών ρυθμίσεων. Γι’ αυτό και οι περισσότερες εμπειρικές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι ΑΞΕ συμβάλλουν τόσο στην παραγωγικότητα όσο και στην αύξηση του εισοδήματος στις χώρες υποδοχής, σε βαθμό συνήθως μεγαλύτερο απ’ ό,τι οι εγχώριες επενδύσεις.

Θετικά και αρνητικά των ΑΞΕ

Όπως κάθε «νόμισμα», έτσι και οι ΑΞΕ έχουν δύο όψεις. Παρά το ότι εμφανίζονται ως εξαιρετικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη της οικονομίας μιας χώρας, δεν σημαίνει ότι κάθε χώρα είναι ικανή να προσελκύσει τέτοιες επενδύσεις με τον κατάλληλο τρόπο. Χρειάζεται στοχευμένος και προσεγμένος σχεδιασμός προς αποφυγή αρνητικών εξελίξεων και για εκμετάλλευση των θετικών στοιχείων που έχουν να προσφέρουν. Ας δούμε τα θετικά και τα αρνητικά τους: Οι ΑΞΕ αποτελούν ελκυστικές επενδύσεις, καθώς: • Διαφοροποιούν τα χαρτοφυλάκια των επενδυτών: Οι επενδυτές έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και απόδοση στο χαρτοφυλάκιό τους, καθώς διαφοροποιούν τις συμμετοχές τους εκτός μιας συγκεκριμένης χώρας, βιομηχανίας ή πολιτικού συστήματος. Γενικά, μια ευρύτερη βάση επενδύσεων μειώνει τη συνολική αστάθεια του χαρτοφυλακίου και προσφέρει ισχυρότερες μακροπρόθεσμες αποδόσεις. • Παρέχουν τεχνολογία στις αναπτυσσόμενες χώρες: Οι εγχώριες επιχειρήσεις λαμβάνουν τις «βέλτιστες πρακτικές» όσον αφορά τη διαχείριση και τη λογιστική ή νομική καθοδήγηση από τους επενδυτές τους. Μπορούν να ενσωματώσουν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, τις επιχειρησιακές πρακτικές και τα εργαλεία χρηματοδότησης άλλων οικονομιών. Με την υιοθέτηση αυτών των πρακτικών, βελτιώνουν το εργασιακό 46 EconomyToday

περιβάλλον του ανθρώπινου δυναμικού τους και αυξάνουν την ποιότητα των υπηρεσιών/προϊόντων τους. Ως συνεπακόλουθο, αυξάνεται το βιοτικό επίπεδο για περισσότερα άτομα στη χώρα. • Παρέχουν χρηματοδότηση σε αναπτυσσόμενες χώρες: Οι επωφελούμενες χώρες (π.χ. η Κύπρος) αυξάνουν περαιτέρω το βιοτικό τους επίπεδο, καθώς η δικαιούχος εταιρεία επωφελείται από την επένδυση και μπορεί να πληρώσει υψηλότερους φόρους.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αποτελούν μια δυναμική τροφοδότηση νέων χρηματοοικονομικών πηγών που μπορούν να υποστηρίξουν τις τοπικές οικονομίες, ιδίως εκείνες σε αναπτυσσόμενες χώρες

• Δύνανται να προωθήσουν σταθερό, μακροπρόθεσμο δανεισμό: Ένα άλλο πλεονέκτημα των ΑΞΕ είναι ότι αντισταθμίζουν τη μεταβλητότητα που δημιουργείται από βραχυπρόθεσμους δανειστές, οι οποίοι δημιουργούν μια «φούσκα» περιουσιακών στοιχείων (ταυτόχρονη επένδυση πολλών χρημάτων και εξίσου γρήγορη πώληση των επενδύσεων). Αυτό μπορεί να δημιουργήσει έναν κύκλο «boom-bust» που μπορεί να καταστρέψει

Συμπεράσματα

οικονομίες. Αντίθετα, οι υγιείς άμεσες ξένες επενδύσεις χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να δημιουργηθούν και έχουν μόνιμο αποτύπωμα σε μια χώρα. Ταυτόχρονα, οι ΑΞΕ παρουσιάζουν χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να τύχουν προσοχής από μια χώρα, όπως: • Δεν είναι κατάλληλες για στρατηγικά σημαντικούς κλάδους: Οι χώρες δεν πρέπει να επιτρέπουν την ξένη ιδιοκτησία εταιρειών σε στρατηγικά σημαντικούς κλάδους, όπως η άμυνα και η ασφάλεια της χώρας. • Οι επενδυτές έχουν μειωμένους ηθικούς φραγμούς: Οι ξένοι επενδυτές ενδέχεται να πουλήσουν μη κερδοφόρα τμήματα της επένδυσης, χωρίς να προσμετρούν την κοινωνική επίδραση. • Ανήθικη πρόσβαση στις τοπικές αγορές: Μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ασφάλεια της επένδυσης/εταιρείας για να λάβουν τοπικά δάνεια χαμηλού κόστους, τα οποία, αντί να τα επενδύσουν στη χώρα, τα μεταφέρουν στις δικές τους χώρες.

Σε μια όλο και περισσότερο παγκοσμιοποιημένη οικονομία, οι ευκαιρίες για άμεσες ξένες επενδύσεις αυξάνονται. Οι ΑΞΕ συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας υποδοχής με δύο βασικούς τρόπους: με την αύξηση του εγχώριου κεφαλαίου και με την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας μέσω της μεταφοράς νέας τεχνολογίας, μάρκετινγκ και διαχειριστικών δεξιοτήτων, καινοτομίας και βέλτιστων πρακτικών. Ταυτόχρονα, όμως, καθώς δεν είναι κάθε χώρα έτοιμη να προσελκύσει σωστά ΑΞΕ, υπάρχουν διάφοροι κίνδυνοι που παραμονεύουν. Αυτό συμβαίνει όταν οι επενδύσεις δεν προσθέτουν –και σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα αφαιρούν– αξία στις τοπικές επενδύσεις και επιχειρήσεις. Εδώ όμως παρουσιάζεται και μια ευκαιρία, μέσω της οποίας μπορούμε να προσελκύσουμε άμεσες ξένες επενδύσεις διασφαλίζοντας τον θετικό αντίκτυπο για ολόκληρη την κυπριακή οικονομία. Με την επένδυση σε μερίδια ενός κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επεν-

δύσεων (τύπου AIF, AIFLNP, RAIF) μπορούμε να επιτύχουμε τα οφέλη μιας ΑΞΕ για τον ξένο επενδυτή, καθώς και τα οφέλη για τις κυπριακές επιχειρήσεις, θωρακίζοντας την οικονομία από τα όποια αρνητικά πιθανώς να φέρει μια τέτοια επένδυση. Ακόμα περισσότερο, με τη δημιουργία και προώθηση των ταμείων υποδομών (συλλογικά επενδυτικά σχέδια που εστιάζουν σε έργα υποδομών, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, η ύδρευση, οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, η ενέργεια κτλ.) διασφαλίζουμε τη θετική επίδραση των ΑΞΕ σε όλη την κυπριακή οικονομία και κοινωνία. Καθώς η Κύπρος αποτελεί έναν αξιόλογο προορισμό για εξωτερικές επενδύσεις, ένας ολοκληρωμένος και ώριμος προγραμματισμός μπορεί να μας δώσει κάτι το οποίο φάνταζε κάποτε αδύνατο, δηλαδή να τα έχουμε όλα! Να έχουμε όλα τα καλά των άμεσων ξένων επενδύσεων, αποφεύγοντας τις παγίδες και παρενέργειες που πιθανόν να έχουν λόγω αλόγιστης και ανεξέλεγκτης εισαγωγής.

EconomyToday 47

cover story

Απαιτείται διαχείριση

της επόμενης μέρας

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Οικονομολόγου

48 EconomyToday

ετά την επιδείνωση της επιδημιολογικής εικόνας στις αρχές Απριλίου, η κυβέρνηση προχώρησε για τρίτη φορά στην αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων, με το κλείσιμο των περισσότερων επιχειρήσεων και τον περιορισμό των απασχολουμένων σε αυτές που λειτουργούσαν. Την ίδια στιγμή, ένα σημαντικό στοιχείο για μια εξωστρεφή οικονομία, και κυρίως για τομείς όπως ο τουρισμός, είναι η εικόνα που προβάλλει η χώρα στο εξωτερικό όσον αφορά τη διαχείριση της πανδημίας. Η συνέχιση των εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού, με διαφορετικές ταχύτητες σε κάθε χώρα, δίνει τη δυνατότητα αξιολόγησης τόσο της παγκόσμιας όσο και των εθνικών οικονομιών, μέσα από μια πιο θετική σκοπιά. Φυσικά, αυτό δεν αφορά όλες τις περιοχές του κόσμου, εφόσον οι καθυστερήσεις που παρουσιάζονται στην εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, για παράδειγμα στην Ευρώπη, σε σχέση με άλλα μέρη, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο (αναμένεται να καταγράψει έναν από τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάπτυξης φέτος, ενώ υπενθυμίζεται η σημαντική εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού) και το Ισραήλ, θα οδηγήσουν ενδεχομένως και σε συγκριτικά μεγαλύτερη περίοδο ύφεσης. Την ίδια στιγμή, αρκετές κυβερνήσεις κάνουν τους σχεδιασμούς τους για την επόμενη μέρα, προχωρώντας στην εξέταση μέτρων που θα ενισχύσουν τις οικονομίες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ΗΠΑ, των οποίων η κυβέρνηση προχώρησε σε εξαγγελία νέου πακέτου στήριξης της οικονομίας και δημοσιονομικής τόνωσης.

Το ζητούμενο της επόμενης μέρας είναι να υπάρξει η δυνατότητα γρήγορης οικονομικής ανάκαμψης, όταν το πρόβλημα της πανδημίας περιοριστεί

«Σχέδιο Μάρσαλ» και Ταμείο Ανάκαμψης

Άλλωστε, η ιστορία καταγράφει την επιτυχία του «Σχεδίου Μάρσαλ», το οποίο υιοθέτησαν οι Αμερικανοί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με την Ευρώπη τότε να μετρά τις πληγές της από τον πόλεμο, οι ΗΠΑ, μέσα από ένα ισχυρό πακέτο ανοικοδόμησης ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων, προώθησαν την ανακατασκευή των υποδομών και των δικτύων μεταφορών, ενώ την ίδια στιγμή ενισχύθηκαν αφενός οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις και αφετέρου οι παραγωγικές μονάδες

EconomyToday 49

cover story

των εθνικών οικονομιών, που σε κάποιες περιπτώσεις είχαν καταστραφεί ολοκληρωτικά. Φυσικά, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν το δικό τους πλαίσιο ελέγχου. Σημειώνεται ότι το Ταμείο Ανάκαμψης έχει τα ίδια χαρακτηριστικά, εφόσον οι αποδεσμεύσεις κεφαλαίων θα γίνονται υπό προϋποθέσεις, με την υιοθέτηση δηλαδή συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων. Το ζητούμενο της επόμενης μέρας είναι να υπάρξει η δυνατότητα γρήγορης οικονομικής ανάκαμψης, όταν το πρόβλημα της πανδημίας περιοριστεί. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το παγκόσμιο οικονομικό και επιχειρηματικό μοντέλο θα διαφοροποιηθεί. Δέκα και πλέον χρόνια μετά την τελευταία οικονομική κρίση, που ξεκίνησε από την κατάρρευση των δομημένων προϊόντων στις ΗΠΑ, η παγκόσμια, η ευρωπαϊκή, αλλά και η κυπριακή οικονομία βρίσκονται αντιμέτωπες με μια ακόμη πρόκληση.

Το «κλειδί» των μεταρρυθμίσεων

Υπενθυμίζεται ότι έχουν αναπτυχθεί σημαντικά ευρωπαϊκά εργαλεία, μέσα από τα οποία τα κράτη-μέλη μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια, είτε υπό τη μορφή δανείων είτε σε χρηματοδοτήσεις. Σημαντικός είναι ο ρόλος που αναμένεται να διαδραματίσει το Ταμείο Ανασυγκρότησης, από το οποίο η Κύπρος αναμένεται να αντλήσει περίπου €1 δισ., νοουμένου ότι θα προχωρήσει στην ετοιμασία και εφαρμογή ενός αξιόπιστου σχεδίου μεταρρυθμίσεων. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Υπουργείου Οικονομικών, το πλάνο θα αφορά την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στη δημόσια υπηρεσία, την τοπική αυτοδιοίκηση και τη δικαιοσύνη, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και την πράσινη ανάπτυξη, ενώ θα προωθεί την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, με κύριο σημείο αναφοράς την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά τους σχεδιασμούς, σημαντική προτεραιότητα δίνεται στην προώθηση μεταρρυθμίσεων που αφορούν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με τον εκσυγχρονισμό για παράδειγμα του περί εταιρειών νόμου και τη βελτίωση των συναφών με αυτόν διαδικασιών.

Φυσικά, προς το παρόν βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και οποιεσδήποτε αποφάσεις μετατέθηκαν για μετά την εκλογή της νέας Βουλής. Υπενθυμίζεται επίσης ότι, για την άντληση κεφαλαίων από το Ταμείο Αλληλεγγύης, τίθεται ως προαπαιτούμενο η υιοθέτηση των μεταρρυθμίσεων, αρκετές από τις οποίες πολιτικά είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθούν και ενδεχομένως να υπάρξουν προβλήματα στην ψήφισή τους.

Ώθηση βραχυπρόθεσμα

Επανεξέταση

Είναι σημαντικό η πολιτεία να προχωρήσει σε όλες αυτές τις ενέργειες που θα διευκολύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα στην Κύπρο (και αυτό αφορά όλους όσοι δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, ντόπιους και ξένους) και θα συμβάλουν στην ανάπτυξη των υποδομών οι οποίες από τη μια θα προσθέσουν αξία στις επενδύσεις που γίνονται και από την άλλη θα βελτιώσουν τον τρόπο ζωής των πολιτών. Πέρα από τα πιο πάνω, που θα έπρεπε ήδη να εφαρμόζονταν, κρίνεται αναγκαίο να υπάρξουν αποφάσεις και κινήσεις που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία βραχυπρόθεσμα, ώστε με την αντιμετώπιση του προβλήματος του κορωνοϊού να υπάρξει ισχυρή ανάπτυξη. 50 EconomyToday

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το παγκόσμιο οικονομικό και επιχειρηματικό μοντέλο θα διαφοροποιηθεί

Σίγουρα το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις, μετά και τον τερματισμό των σχεδίων στήριξης της κυβέρνησης, είναι δύσκολο, οπότε αποτελεί αναγκαιότητα να εξετάσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, να αξιολογήσουν τις εσωτερικές τους διαδικασίες ώστε να μειώσουν μη παραγωγικές δαπάνες, καθώς και να επανεξετάσουν το μοντέλο χρηματοδότησής τους, με γνώμονα τη διασφάλιση της ρευστότητας και την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους. Από εκεί και πέρα, είναι απαραίτητο να επανεξεταστεί το πελατολόγιο, εφόσον σίγουρα οι καταναλωτές έχουν αλλάξει συνήθειες και έχουν γίνει πιο επιφυ-

Μακροχρόνιος σχεδιασμός

λακτικοί. Το ίδιο συμβαίνει και με επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με το εξωτερικό, εφόσον είναι απαραίτητο να αξιολογήσουν την κατάσταση στις αγορές όπου δραστηριοποιούνταν και να αναζητήσουν νέους προορισμούς.

Ο τουρισμός

Η εξάπλωση της πανδημίας έχει επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της και η Κύπρος δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Τα lockdowns αποτελούν πισωγύρισμα στις προσπάθειες που γίνονται για σταδιακή ανάκαμψη, όμως η διασφάλιση της δημόσιας υγείας προέχει. Η δυνατότητα όλων των ξένων που έχουν εμβολιαστεί να ταξιδεύουν στην Κύπρο χωρίς την υποχρέωση αυτοπεριορισμού δίνει κάποιες δυνατότητες σταδιακής προσέλκυσης τουριστών, όμως θα πρέπει να διαχειριστούμε και την κατάσταση στο εσωτερικό μέτωπο, εφόσον πολύ δύσκολα κάποιος θα επιλέξει την Κύπρο αν θα πρέπει να «κλειστεί» μέσα στο ξενοδοχείο.

Κατασκευές και ακίνητα

Ο τομέας των κατασκευών και των ακινήτων βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, κυρίως για αναπτύξεις που ήταν συνδυασμένες με το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων.

Γίνεται αντιληπτό ότι, μέσα σε ένα δύσκολο και «παράξενο» οικονομικό περιβάλλον, είναι σημαντικό να υπάρξει μακροχρόνιος σχεδιασμός, λεπτομερής για κάθε τομέα, έτσι ώστε να υπάρξει πλήρης αξιοποίηση των παραγωγικών μονάδων του τόπου και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό αφορά κάθε τομέα, είτε μιλάμε για τους παραδοσιακούς τομείς της κυπριακής οικονομίας είτε για κάποιο νέο. Οι οικονομίες πρέπει να παρουσιάζουν ευελιξία, ισχυρούς και βιώσιμους οικονομικούς δείκτες, υγιείς επιχειρήσεις και ευέλικτο και φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, πάντοτε με τους απαραίτητους μηχανισμούς ελέγχου και με πλήρη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του τόπου.

Υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον από την εγχώρια αγορά, τροφοδοτούμενο και από τα προγράμματα επιδότησης επιτοκίου, ενώ ξένοι επενδυτές και αγοραστές συνεχίζουν να διερευνούν την αγορά, ψάχνοντας για καλές ευκαιρίες. Η αναδιαμόρφωση του προγράμματος παραχώρησης άδειας μετανάστευσης αναμένεται να βοηθήσει στην ενίσχυση των ξένων επενδύσεων, όχι όμως σε σημαντικό βαθμό, εφόσον υπάρχουν άλλα ανταγωνιστικά προγράμματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δίνουν πρόσβαση στην περιοχή Schengen.

Υπηρεσίες και ενιαίος παγκόσμιος φόρος

Την ίδια στιγμή, ο τομέας των υπηρεσιών αναμένεται να αναδιαρθρωθεί μέσα από τις νέες οδηγίες και νομοθεσίες που εφαρμόζονται, αλλά και εν μέσω των αλλαγών στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, και πιο συγκεκριμένα σε χώρες με τις οποίες υπάρχουν στενές οικονομικές σχέσεις. Μεγάλο ερωτηματικό είναι σε ποιο βαθμό και αν υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής ενός ενιαίου παγκόσμιου φόρου, κάτι που έχει μπει πρόσφατα στη σφαίρα των συζητήσεων.

EconomyToday 51

θεμα

NEXTGENERATIONEU

Έως και €800 δισ. για χρηματοδότηση της ανάκαμψης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρόσφατα, έλαβε μέτρα για να διασφαλίσει ότι ο δανεισμός στο πλαίσιο του προσωρινού μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU θα χρηματοδοτείται με τους πλέον ευνοϊκούς όρους για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τους πολίτες τους. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης για να συγκεντρώσει έως και περίπου €800 δισ. σε τρέχουσες τιμές μέχρι το 2026. Η προσέγγιση αυτή, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις βέλτιστες πρακτικές των κρατικών εκδοτών, θα επιτρέψει στην Επιτροπή να συγκεντρώσει τα αναγκαία κεφάλαια με ομαλό και αποτελεσματικό τρόπο. Με τον τρόπο αυτό, θα προσελκύσει, επίσης, επενδυτές στην Ευρώπη και θα ενισχύσει τον διεθνή ρόλο του ευρώ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

52 EconomyToday

Γιοχάνες Χαν Επίτροπος αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό και τη Διοίκηση

θόν –για να στηρίξει τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τρίτες χώρες– οι όγκοι, η συχνότητα και η πολυπλοκότητα του προγράμματος δανειοληψίας NextGenerationEU έχουν υπαγορεύσει μια ριζική αλλαγή στην προσέγγιση των κεφαλαιαγορών. Μια διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης θα ανταποκρίνεται σε αυτές τις νέες ανάγκες χρηματοδότησης. Θα επιτρέψει στην Επιτροπή να κινητοποιεί όλα τα κονδύλια, όταν απαιτείται, με τους πλέον ευνοϊκούς όρους για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τους πολίτες τους.

«Το NextGenerationEU αλλάζει τα δεδομένα για τις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές. Αποκαλύπτουμε, λοιπόν, τον κινητήρα που θα τροφοδοτήσει με καύσιμο το NextGenerationEU. Η στρατηγική χρηματοδότησης θα ενεργοποιήσει το πρόγραμμα δανειοληψίας NextGenerationEU και, ως εκ τούτου, θα έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα απαραίτητα εργαλεία για τη δρομολόγηση της κοινωνικής και οικονομικής ανάκαμψης και για την προώθηση της πράσινης, ψηφιακής και ανθεκτικής ανάπτυξής μας. Το μήνυμα είναι σαφές: Μόλις η Επιτροπή αποκτήσει τη νομική δυνατότητα να δανείζεται, θα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε!».

Δανεισμός για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης Το NextGenerationEU –στο επίκεντρο της απάντησης της Ε.Ε. στην πανδημία του κορωνοϊού– θα χρηματοδοτηθεί με δανεισμό στις κεφαλαιαγορές. Θα συγκεντρώσει περίπου €800 δισ. έως το τέλος του 2026. Αυτό θα λάβει τη μορφή δανεισμού ποσών ύψους περίπου €150 δισ. ετησίως κατά μέσο όρο, γεγονός που θα καταστήσει την Ε.Ε. έναν από τους μεγαλύτερους εκδότες ευρώ. Όλα τα δάνεια θα αποπληρωθούν έως το 2058. Ενώ η Επιτροπή δανειζόταν και στο παρελ-

Διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης: Συνοπτική εικόνα

Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης για να συγκεντρώσει έως και περίπου €800 δισ. σε τρέχουσες τιμές μέχρι το 2026

Μια διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης συνδυάζει τη χρήση διαφορετικών χρηματοδοτικών μέσων και τεχνικών χρηματοδότησης με ανοικτή και διαφανή επικοινωνία με τους συμμετέχοντες στην αγορά. Η διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης της Επιτροπής θα συνδυάζει: • Ετήσια απόφαση σχετικά με τους όγκους δανεισμού και εξαμηνιαίες ανακοινώσεις σχετικά με τις βασικές παραμέτρους του σχεδίου χρηματοδότησης, ώστε να παρέχεται διαφάνεια και προβλεψιμότητα στους επενδυτές και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη. • Δομημένες και διαφανείς σχέσεις με τράπεζες που στηρίζουν το πρόγραμμα έκδοσης (μέσω δικτύου βασικών διαπραγματευτών). • Πολλαπλά χρηματοδοτικά μέσα (μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ομόλογα, ορισμένα εκ των οποίων θα εκδοθούν ως πράσινα ομόλογα NextGenerationEU) και νομοσχέδια της Ε.Ε. για τη διατήρηση της ευελιξίας όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά και τη διαχείριση των ανα-

EconomyToday 53

θεμα

γκών ρευστότητας και του προφίλ ληκτότητας. • Συνδυασμός πλειστηριασμών και κοινοπρακτικών εκδόσεων, ώστε να εξασφαλίζεται οικονομικά αποδοτική πρόσβαση στην αναγκαία χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους. Οι δανειοληπτικές πράξεις θα ενσωματωθούν σε ένα ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης, το οποίο θα διασφαλίζει τη συνεκτική και συνεπή εκτέλεση. Στο πλαίσιο των εργασιών της, η Επιτροπή θα συνεχίσει τον συντονισμό με άλλους εκδότες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών-μελών της Ε.Ε. και φορέων σε υπερεθνικό επίπεδο.

Η προστιθέμενη αξία μιας διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης Η διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης θα βοηθήσει την Επιτροπή να πετύχει δύο κύριους στόχους, την αντιμετώπιση των μεγάλων χρηματοδοτικών αναγκών του NextGenerationEU και την επίτευξη του επιθυμητού χαμηλού κόστους και χαμηλού κινδύνου εκτέλεσης προς το συμφέρον όλων των κρατών-μελών και των πολιτών τους: • Χρησιμοποιώντας ευρύ φάσμα από ληκτότητες και μέσα και καθιστώντας πιο προβλέψιμες τις χρηματοδοτικές δραστηριότητες, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη ικανότητα απορρόφησης της αγοράς. Η ικανότητα πλειστηριασμού του χρέους θα καταστήσει τις χρηματοδοτικές δραστηριότητες ακόμη πιο αποτελεσματικές. Αυτό θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των μεγάλων χρηματοδοτικών αναγκών. • Παρέχοντας ευελιξία στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον χρόνο εκτέλεσης των χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων και τις τεχνικές ή τα μέσα χρηματοδότησης που θα χρησιμοποιηθούν, η Επιτροπή θα επιτύχει το επιθυμητό χαμηλό κόστος και χαμηλό κίνδυνο εκτέλεσης προς το συμφέρον όλων των κρατών-μελών.

Επόμενες εξελίξεις Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προχωρήσει σε σειρά ενεργειών για την εφαρμογή της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης. Σε αυτές συγκαταλέγονται: • Δημιουργία ενός δικτύου βασικών διαπραγματευτών. Σύμφωνα με τις πρακτικές παρεμφερών εκδοτών, η Επιτροπή θα δημιουργήσει ένα δίκτυο βασικών διαπραγματευτών για να διευκολύνει την αποτελεσματική εκτέλεση των πλειστηριασμών και των κοινοπρακτικών συναλλαγών, να στηρίξει τη ρευστότητα στις δευτερογενείς αγορές και να διασφαλίσει την τοποθέτηση του χρέους μας στην ευρύτερη δυνατή βάση επενδυτών. Το έντυπο 54 EconomyToday

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της Ε.Ε., είναι εδραιωμένος συμμετέχων στις κεφαλαιαγορές

της αίτησης και οι γενικοί όροι και προϋποθέσεις συμμετοχής θα δημοσιευθούν σύντομα. • Δημοσίευση της πρώτης ετήσιας απόφασης δανειοληψίας (και της συνοδευτικής απόφασης χρηματοδότησης) και του πρώτου σχεδίου χρηματοδότησης NextGenerationEU. Για να εξασφαλιστεί η διαφανής επικοινωνία με τις αγορές, η Επιτροπή θα εκδώσει την πρώτη της ετήσια απόφαση δανειοληψίας και θα κοινοποιήσει τις πληροφορίες που σχετίζονται με το πρώτο της σχέδιο χρηματοδότησης πριν από την έναρξη του προγράμματος δανειοληψίας NextGenerationEU, που αναμένεται φέτος το καλοκαίρι (το χρονοδιάγραμμα εξαρτάται από την έγκριση της απόφασης για τους ιδίους πόρους από όλα τα κράτη-μέλη, που θα εξουσιοδοτήσει την Επιτροπή να δανειστεί για το NextGenerationEU). Οι δανειοληπτικές πράξεις μπορούν στη συνέχεια να αρχίσουν μόλις τεθεί σε ισχύ η απόφαση για τους ιδίους πόρους. Τα σχέδια χρηματοδότησης θα επικαιροποιούνται

Το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU είναι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

φορα προγράμματα της Ε.Ε. Για τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU, η Ε.Ε. θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές. Η αποπληρωμή θα πραγματοποιηθεί σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, έως το 2058. Με τον τρόπο αυτό, θα αποφευχθεί η άμεση πίεση στις εθνικές οικονομίες των κρατών-μελών και θα δοθεί η δυνατότητα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στην ανάκαμψη. Για να συμβάλει στην αποπληρωμή του δανείου, η Ε.Ε. θα εξετάσει το ενδεχόμενο εισαγωγής νέων ιδίων πόρων (ή πηγών εσόδων) στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., επιπλέον των ήδη υφιστάμενων.

Η Ε.Ε. ως δανειολήπτης Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της Ε.Ε., είναι εδραιωμένος συμμετέχων στις κεφαλαιαγορές. Επί 40 έτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει διάφορα δανειοδοτικά προγράμματα για τη στήριξη κρατώνμελών της Ε.Ε. και τρίτων χωρών. Πέρυσι, η Επιτροπή άρχισε επίσης να δανείζεται για το SURE –ένα μέσο ύψους έως €100 δισ.– για την προστασία των θέσεων εργασίας και τη διατήρηση της απασχόλησης. Μέχρι στιγμής, τα 3/4 των κεφαλαίων SURE της Ε.Ε. έχουν συγκεντρωθεί σε έξι πολύ επιτυχείς εκδόσεις, γεγονός που κατέστησε δυνατή τη χρηματοδότηση δανείων προς τα κράτη-μέλη με πολύ ευνοϊκούς όρους. Όλες αυτές οι δανειοδοτικές πράξεις χρηματοδοτήθηκαν στη βάση τύπου «back-to-back», κυρίως μέσω κοινοπρακτικών εκδόσεων ομολόγων.

στη συνέχεια ανά εξάμηνο.

NextGenerationEU Το NextGenerationEU βρίσκεται στο επίκεντρο της απάντησης της Ε.Ε. στην κρίση του κορωνοϊού και αποσκοπεί στη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης και στην οικοδόμηση ενός πιο πράσινου, ψηφιακού και ανθεκτικού μέλλοντος. Η Ε.Ε. ενέκρινε το μέσο αυτό ως μέρος μιας δέσμης κινήτρων άνω των €2 τρισ. (σε τρέχουσες τιμές) ή €1,8 τρισ. (σε τιμές 2018), η οποία περιλαμβάνει επίσης τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027. Το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU είναι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ένα μέσο παροχής επιχορηγήσεων και δανείων για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., συνολικής αξίας €723,8 δισ. σε τρέχουσες τιμές. Επιπλέον, το NextGenerationEU θα ενισχύσει διά-

EconomyToday 55

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Cyta business Οδηγούμε την επιχειρηματικότητα μπροστά με ταχύτητα φωτός «Είμαστε δίπλα στις επιχειρήσεις και τις στηρίζουμε για να προχωρήσουν σε ψηφιακό μετασχηματισμό», αναφέρει η Διευθύντρια της Cyta Business, Μαρία Δάμαλου Χατζηγεωργίου

«Α

νοίγουμε τις πύλες για την εξέλιξη και το επιχειρηματικό μέλλον του τόπου», τονίζει σε συνέντευξή της στο Economy Today η Διευθύντρια της Cyta Business, Μαρία Δάμαλου Χατζηγεωργίου. Παρουσιάζοντας την ευρεία γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών που παρέχει η Cyta Business, η κ. Δάμαλου εξηγεί ότι, μεταξύ άλλων, «στόχος είναι να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία και να προσφέρουμε λύσεις που υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικές και ανταγωνιστικές». Η νέα και ανανεωμένη εικόνα της Cyta Business έρχεται σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από μεγάλες και συνεχείς αλλαγές. Μιλήστε μας για τη Cyta Business και τους στρατηγικούς σας στόχους. Στο σημερινό συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η Cyta Business, με ανανεωμένη και σύγχρονη εικόνα, ανοίγει τις πύλες για την εξέλιξη και το επιχειρηματικό μέλλον του τόπου μας. Σε αυτούς τους δύσκολους και προκλητικούς καιρούς, είμαστε δίπλα στις επιχειρήσεις και τις στηρίζουμε για να προχωρήσουν με αυτοπεποίθηση στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού. Πρωταρχικός μας στόχος είναι να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία και να προσφέρουμε λύσεις που υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικές και ανταγωνιστικές και να διευρύνουν τους επιχειρησιακούς ορίζοντές τους. Στο 56 EconomyToday

πλαίσιο αυτό, η Cyta Business αντιμετωπίζει τον πελάτη της ως τον ακρογωνιαίο λίθο του προγραμματισμού και της στρατηγικής της, ενώ η αναβάθμιση της εμπειρίας και της εξυπηρέτησης που απολαμβάνει ο επιχειρηματικός μας πελάτης σε όλα τα κανάλια της επικοινωνίας του μαζί μας αποτελεί βασική μας έγνοια. Στη σημερινή ψηφιακή εποχή και στο έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον που επικρατεί, οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν και να ανταποκριθούν σε νέα δεδομένα. Μπορεί η Cyta Business να αποτελέσει πυλώνα αυτής της προσπάθειας; Στο σημερινό έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, ο δικός μας ρόλος είναι να θέσουμε στη διάθεση των επιχειρήσεων εκείνα τα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να προχωρήσουν μπροστά με σίγουρα βήματα και χωρίς αμφιταλαντεύσεις. Για τον λόγο αυτό, αξιοποιούμε τα δίκτυα και τις υποδομές μας και προσφέρουμε λύσεις συνδεσιμότητας με απεριόριστες δυνατότητες επικοινωνίας. Με τα εργαλεία αυτά, η Cyta Business, ως ο αξιόπιστος συνεργάτης της κάθε επιχείρησης, αποτελεί πυλώνα της μεγάλης αυτής προσπάθειας. Ποιες υπηρεσίες παρέχει η Cyta Business και σε ποιους απευθύνεται; Η Cyta Business παρέχει στις επιχειρήσεις ένα πλήρες φάσμα υπηρεσιών Σταθερής και Κινητής Τηλεφωνίας, Ίντερνετ, Cloud, Δικτύωσης και Φιλοξενίας. Οι υπηρεσίες αυτές καλύπτουν τις ανάγκες όλων των επιχειρήσεων, αφού

Ακόμη και οι “παραδοσιακές” μορφές επικοινωνίας, όπως η σταθερή τηλεφωνία, αλλάζουν και εξελίσσονται στη Cyta Business, με υπηρεσίες όπως το Business Telephony

είναι δομημένες ώστε να εξελίσσονται όπως αναπτύσσεται μια επιχείρηση, χωρίς να την επιβαρύνουν με αχρείαστο κόστος, στο ξεκίνημα ή στα επόμενα βήματά της. Οι ψηφιακές υπηρεσίες Cloud, όπως Business Cloud Storage και Backup, Cloud Servers, Powersoft365 και Microsoft365 for Business, βασίζονται στη σύγκλιση των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής και αλλάζουν το επιχειρηματικό μοντέλο, αφού, αντί της παραδοσιακής αγοράς προϊόντων και εξοπλισμού που απαιτεί μεγάλες κεφαλαιουχικές δαπάνες, η προσφορά των υπηρεσιών γίνεται με το μοντέλο της μηνιαίας συνδρομής, με βάση τις πραγματικές ανάγκες καθώς η επιχείρηση αναπτύσσεται. Ακόμη και οι «παραδοσιακές» μορφές επικοινωνίας όμως, όπως η σταθερή τηλεφωνία, αλλάζουν και εξελίσσονται στη Cyta Business, με υπηρεσίες όπως το Business Telephony, το οποίο αντικαθιστά ουσιαστικά το ιδιωτικό τηλεφωνικό κέντρο μιας εταιρείας, μειώνοντας σημαντικά το κόστος της.

ασφάλειας διαδικτύου που αποτελούν ένα ζήτημα κρίσιμης σημασίας για τους πελάτες σας; Τα θέματα ασφάλειας είναι όντως κρίσιμης σημασίας και τα αντικρίζουμε με την ανάλογη προσοχή. Εφαρμόζουμε διαδικασίες πρόληψης, έγκαιρου εντοπισμού και αποτελεσματικής διαχείρισης των κακόβουλων επιθέσεων, τοποθετώντας την ασφάλεια στην κορυφή της επιχειρησιακής στρατηγικής μας. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών του κυβερνοχώρου επεκτείνεται σε τεχνικά και διαδικαστικά μέτρα που καλύπτουν την επιχειρησιακή συνέχεια, την ασφάλεια εγγράφων, τη φυσική ασφάλεια, αλλά και την ασφάλεια ηλεκτρονικής πρόσβασης. Η ειδική μονάδα προστασίας του δικτύου και των πελατών της Cyta Business από την καταδολίευση, η οποία προσφέρει 24ωρη παρακολούθηση και έλεγχο των δικτύων και είναι εξοπλισμένη με τα πιο εξελιγμένα και εξειδικευμένα συστήματα εντοπισμού και διαχείρισης τηλεπικοινωνιακής απάτης, είναι σε θέση να εντοπίσει σε πραγματικό χρόνο κάθε ύποπτη δραστηριότητα. Όσον αφορά τα μέτρα που εφαρμόζονται στα Κέντρα Δεδομένων (Data Centers) και στις υπηρεσίες Web Hosting και IaaS (Cloud Servers), αυτά θεωρούνται υποδειγματικά τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, γεγονός που έχει επιβεβαιωθεί με την πιστοποίηση κατά το πολύ απαιτητικό πρότυπο ISO27001. Όλα τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με την πιο ολοκληρωμένη και συνεχή εξυπηρέτηση όλο το 24ωρο, 365 ημέρες τον χρόνο, μέσω του Κέντρου Διαχείρισης Δικτύων και της υποστήριξης από τεχνικά εξειδικευμένο προσωπικό, καθώς και μέσω του Κέντρου Τηλεφωνικής Εξυπηρέτησης Επιχειρηματικών Πελατών στον αριθμό 150, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Cyta Business είναι σε θέση να εγγυηθεί την απρόσκοπτη επικοινωνία και την επιχειρησιακή συνέχεια κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΙΧΜΗΣ Η Cyta Business αξιοποιεί κάποιες τεχνολογίες αιχμής και κατ’ επέκταση προσφέρει καινοτόμες λύσεις ώστε να επωφελούνται ανάλογα οι επιχειρήσεις; Με τη νέα γενιά δικτύων της, Cyta Fiber και 5G, η Cyta Business, και η Cyta γενικότερα ως Οργανισμός, για ακόμη μια φορά, αλλάζει δραστικά τα δεδομένα στην επικοινωνία και οδηγεί την επιχειρηματικότητα μπροστά με ταχύτητα φωτός. Το παγκύπριο δίκτυο οπτικών ινών Cyta Fiber προσφέρει στις επιχειρήσεις υπερυψηλές ταχύτητες ευρυζωνικού διαδικτύου, οι οποίες επιταχύνουν την αποστολή και λήψη μεγάλων αρχείων, ενώ παράλληλα παρέχουν αφενός γρήγορη και συνεχή πρόσβαση στις σύγχρονες επιχειρηματικές εφαρμογές και αφετέρου υψηλής ποιότητας εικόνα και φωνή για video conferencing χωρίς διακοπές. Ταυτόχρονα, οι δυνατότητες του δικτύου νέας γενιάς 5G για τις επιχειρήσεις είναι εντυπωσιακές! Το δίκτυο 5G χτίζει σταδιακά γύρω του ένα ολόκληρο οικοσύστημα εφαρμογών και λύσεων, υποστηρίζοντας προηγμένες και διασυνδεδεμένες τεχνολογίες. Ανάμεσα στα πολλά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στις επιχειρήσεις είναι η καλύτερη διαχείριση των πόρων για βελτίωση των υπηρεσιών και των προϊόντων που απολαμβάνουμε, η αύξηση της παραγωγικότητας, η μείωση της χρήσης πρώτων υλών και η εξυπηρέτηση νέων αγορών και πελατών με προϊόντα και υπηρεσίες. H πραγματική μεταμόρφωση της ζωής μας θα προκύψει από την ψηφιοποίηση των καθημερινών υπηρεσιών που θα προσφέρονται και κυρίως μέσω των νέων τεχνολογιών που θα αναδειχθούν. Σε σχέση με τις προηγούμενες τεχνολογίες, η ευελιξία των δικτύων Cyta Fiber και 5G επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προσαρμόζονται στις διαφορετικές ανάγκες που έχει ο κάθε ξεχωριστός επιχειρηματικός κλάδος, ενισχύοντας παράλληλα την καινοτομία και παρέχοντας αυξημένη ασφάλεια.

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΑΣ Ως Cyta Business, πώς διαχειρίζεστε τα θέματα

ΣΧΕΔΙΟ BUSINESS START Οι υπηρεσίες και οι λύσεις που παρέχει η Cyta Business καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της επιχειρηματικότητας. Μιλήστε μας και για τα άλλα σχέδια και υπηρεσίες σας, όπως είναι για παράδειγμα το σχέδιο Business Start. Όντως, οι υπηρεσίες και οι λύσεις που προσφέρουμε καλύπτουν όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας και αυτή η κάλυψη αποτελεί στρατηγικό μας στόχο. Από την γκάμα των υπηρεσιών, οι επιχειρήσεις

μπορούν να επιλέξουν εκείνες τις υπηρεσίες και τα ψηφιακά εργαλεία που θα τις βοηθήσουν να αναπτυχθούν και να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους. Την ίδια ώρα, η Cyta Business αντικρίζει τις νέες επιχειρήσεις ξεχωριστά, ώστε να τους παρέχει τις κατάλληλες επιχειρηματικές λύσεις σε ελκυστικές τιμές. Μια τέτοια λύση είναι το σχέδιο Business Start, το οποίο περιλαμβάνει υπηρεσίες Σταθερής Τηλεφωνίας και Internet, προγράμματα Κινητής Τηλεφωνίας, καθώς και

υπηρεσίες Cloud, σε πολύ ελκυστικές τιμές, οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν με έναν ευέλικτο τρόπο και να προσαρμοστούν στις ανάγκες της κάθε επιχείρησης, ώστε η κάθε επιχείρηση να έχει εκείνες τις υπηρεσίες που χρειάζεται στην κλίμακα που τις χρειάζεται. Η ευελιξία αυτή στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες των πελατών μας είναι απαραίτητο συστατικό στοιχείο για την εξυπηρέτηση που θέλουμε να προσφέρουμε στον επιχειρηματικό μας πελάτη.

EconomyToday 57

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

30 ΧΡΟΝΙΑ

NetU

ΤΟ SUCCESS STORY ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Η NetU κατέχει ηγετική θέση στην κυπριακή αγορά στον τομέα παροχής λύσεων πληροφορικής, ενώ έχει σημαντική δραστηριότητα και στο εξωτερικό, τονίζει ο Γενικός Διευθυντής της εταιρείας, Δημήτρης Νησιώτης ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ

«Β

λέπουμε τους οραματισμούς των εμπνευστών της εταιρείας να εκπληρώνονται και τη σκληρή δουλειά πολλών ανθρώπων να έχει αποδώσει καρπούς», τονίζει σε συνέντευξη που παραχωρεί στο περιοδικό Economy Today ο Γενικός Διευθυντής της NetU, Δημήτρης Νησιώτης. Με αφορμή τα τριάντα χρόνια παρουσίας της NetU στην Κύπρο, ο κ. Νησιώτης προβαίνει σε έναν απολογισμό και εξηγεί πού οφείλεται η επιτυχημένη πορεία της εταιρείας. Αναφερόμενος στους σημαντικότερους σταθμούς της εταιρείας και στις σημαντικές στρατηγικές της συνεργασίες, ο κ. Νησιώτης εκφράζει μεταξύ άλλων συγκίνηση, περηφάνια και αισιοδοξία. Έχοντας στο χαρτοφυλάκιο σημαντικά έργα, η NetU βάζει πλώρη για περισσότερες ακόμη επιτυχίες.

58 EconomyToday

Η NetU ήταν μια από τις πολύ λίγες εταιρείες τη δεκαετία του ’90 στην Κύπρο με ενασχόληση με το λογισμικό

EconomyToday 59

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Τριάντα χρόνια πορείας για την εταιρεία NetU. Τριάντα χρόνια ζωής, δράσης και εξέλιξης. Ποιος είναι ο απολογισμός σας και ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί σε αυτή την πορεία; Η συμπλήρωση τριάντα χρόνων ζωής για τη NetU μάς γεμίζει περηφάνια, συγκίνηση και αισιοδοξία. Περηφάνια, γιατί η NetU έχει καθιερωθεί ως μια από τις κορυφαίες εταιρείες παροχής λύσεων πληροφορικής στην ευρύτερη περιοχή, κατέχοντας ηγετική θέση στην κυπριακή αγορά και σημαντική δραστηριότητα στο εξωτερικό. Συγκίνηση, γιατί βλέπουμε τους οραματισμούς των εμπνευστών της εταιρείας να εκπληρώνονται και τη σκληρή δουλειά πολλών ανθρώπων να έχει αποδώσει καρπούς. Και τέλος αισιοδοξία, γιατί η εταιρεία έχει καταφέρει να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που αντιμετώπισε στα τριάντα χρόνια δραστηριοποίησής της και διανύει σήμερα την καλύτερή της περίοδο, έχοντας μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης στο μέλλον. Θεωρώ ότι έχουμε διανύσει μια πολύ επιτυχημένη και αξιοπρόσεκτη πορεία. Με σωστές στρατηγικές, καταφέραμε προοδευτικά, με σταθερά βήματα, να μεγαλώνουμε και να εξελισσόμαστε. Σε αυτά τα

ΑΙΧΜΗ ΤΟΥ ΔΟΡΑΤΟΣ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΑΣ

Σκιαγραφήστε μας το σημερινό προφίλ της εταιρείας. H NetU είναι ένας σύγχρονος οργανισμός παροχής λύσεων και υπηρεσιών πληροφορικής στην Κύπρο και το εξωτερικό. Έχοντας διανύσει μια επιτυχημένη πορεία τριάντα ετών, η NetU αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας από τους μεγαλύτερους και πιο καταξιωμένους System Integrators στην περιοχή. Κατέχουμε ηγετική θέση στην αγορά της Κύπρου. Στο δημόσιο, αποτελούμε έναν από τους κύριους προμηθευτές ολοκληρωμένων λύσεων για την κυβέρνηση της Κύπρου, ενώ στον ιδιωτικό τομέα έχουμε υλοποιήσει σημαντικά έργα σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Έχουμε επίσης επιδείξει σημαντική δραστηριότητα στο εξωτερικό, εξυπηρετώντας κυβερνήσεις και εταιρείες, πολυεθνικές και τοπικές, σε περισσότερες από 40 χώρες. Η NetU είναι σε θέση να καλύψει τις εξειδικευμένες ανάγκες πληροφορικής ενός οργανισμού και να υποστηρίξει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των πελατών της, προσφέροντας λύσεις και υπηρεσίες που αφορούν: • την υλοποίηση διεθνούς φήμης επιχειρηματικών εφαρμογών, • την παροχή μοντέρνων τεχνολογικών λύσεων, • την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών πληροφορικής και • την προμήθεια ολοκληρωμένων λύσεων, καλύπτοντας συνολικά όλες τις ανάγκες ενός οργανισμού. Για να μπορούμε να προσφέρουμε στους πελάτες μας τις καλύτερες και πιο σύγχρονες λύσεις που είναι διαθέσιμες, διατηρούμε στρατηγικές συνεργασίες και πιστοποιήσεις με τους κορυφαίους κατασκευαστές τεχνολογίας και επιχειρηματικού λογισμικού. Παράλληλα, για τη διασφάλιση της επιτυχημένης υλοποίησης των έργων που αναλαμβάνουμε, εφαρμόζουμε δοκιμασμένες και πιστοποιημένες μεθοδολογίες, δίνοντας παράλληλα μεγάλη έμφαση σε θέματα ποιότητας και ασφάλειας των δεδομένων των πελατών μας, βάσει των προτύπων ISO 9001:2015 και ISO 27001:2013, για τα οποία κατέχουμε πιστοποιήσεις. Το προσωπικό μας, το οποίο αποτελεί την «αιχμή του δόρατος» της εταιρείας, είναι πλήρως καταρτισμένο, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των προϊόντων που προσφέρουμε και η εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών, με στόχο οι πελάτες μας να αποκομίζουν τα μεγαλύτερα δυνατά ωφελήματα. 60 EconomyToday

τριάντα χρόνια υπάρχουν ορισμένοι σημαντικοί σταθμοί που ξεχωρίζουν και που καθόρισαν τη μετέπειτα πορεία της εταιρείας: • Αρχικά, η ανάληψη το 1992 του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ένα από τα πρώτα και μεγαλύτερα κυβερνητικά έργα πληροφορικής στην Κύπρο, που καθιέρωσε τη NetU πολύ γρήγορα ως μια από τις κορυφαίες εταιρείες ανάπτυξης λογισμικού. • Η σύναψη συνεργασίας το 1995 με την Infor. Η συνεργασία αυτή αποτέλεσε την έναρξη της δραστηριοποίησης της NetU στον τομέα των επιχειρηματικών λύσεων και έδωσε το έναυσμα για έργα εκτός Κύπρου. • Η ανάθεση το 2003 του έργου μηχανογράφησης της Αστυνομίας Κύπρου. Το πρώτο ολοκληρωμένο έργο που ανέλαβε η NetU και το οποίο την εξέλιξε σε System Integrator. • Η υλοποίηση το 2013 του Συστήματος Schengen για την Ελληνική Αστυνομία. Το πρώτο έργο για κυβέρνηση εκτός της Κύπρου, που αποτέλεσε την έναρξη για την ανάθεση νέων έργων για ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. • Η ανάθεση το 2014 του Συστήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, του μεγαλύτερου έργου που είχε αναλάβει ως τότε η NetU και το οποίο ουσιαστικά καταξίωσε τη NetU ως κορυφαίο System Integrator. • Τέλος, η ανάθεση το 2020 του Ενιαίου Συστήματος Φορολογικής Διαχείρισης του Τμήματος Φορολογίας, ενός από τα μεγαλύτερα έργα πληροφορικής που έχουν γίνει ποτέ στην Κύπρο. Ποιοι παράγοντες έχουν καθορίσει την πορεία της NetU; Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας ώστε μια επιχείρηση να αντέξει στο πέρασμα του χρόνου; Καθοριστικός παράγοντας για την πορεία της εταιρείας ήταν η εξειδίκευσή της στον τομέα του λογισμικού. Η NetU ήταν μια από τις πολύ λίγες εταιρείες τη δεκαετία του ’90 στην Κύπρο με ενασχόληση με το λογισμικό. Αυτή της η εξειδίκευση τής έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσει εξελιγμένες ικανότητες και μοναδική τεχνογνωσία για τα δεδομένα της Κύπρου, επιτρέποντάς της, μέχρι και σήμερα, να κατανοεί τις εξελίξεις, να προσαρμόζεται γρήγορα και να εντάσσει στις λύσεις της τις νέες τάσεις και τεχνολογίες. Της επέτρεψε επίσης από τα πρώτα χρόνια να αναλάβει και να παραδώσει σημαντικά έργα και να καθιερωθεί στον χώρο. Ορισμένα από τα έργα που ανέλαβε η εταιρεία ήταν επίσης ένας καθοριστικός παράγοντας, αφού της έδωσαν την ευκαιρία για εξειδίκευση σε συγκεκριμένους τομείς και για επέκτασή της σε νέους πελάτες και αγορές. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν οι συνεργασίες της. Η NetU στην πορεία της έχει συνάψει στρατηγικές συνεργασίες με κορυφαίες πολυεθνικές εταιρείες, όπως οι Oracle, Microsoft, Salesforce, Infor και HPE. Η NetU επένδυσε αρκετά στους συνεργάτες της και ανέπτυξε τοπική γνώση, κάτι που της επέτρεψε να αξιοποιεί αποτελεσματικά τα προϊόντα και τις τεχνολογίες αυτών των κορυφαίων προμηθευτών προς όφελος των πελατών της. Τέλος, ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας της εταιρείας ήταν ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξή της. Ως μια κατεξοχήν εταιρεία υπηρεσιών, η NetU στηρίζεται στους ανθρώπους της. Εκτιμώντας το ανθρώπινο δυναμικό της

και επενδύοντας σε αυτό, η NetU κατάφερε να δημιουργήσει την κατάλληλη εταιρική κουλτούρα, έχοντας όλα αυτά τα χρόνια τους ανθρώπους της σύμμαχο στην επίτευξη των στρατηγικών της στόχων. Το τι κατά την άποψή μου είναι σημαντικό για να μπορέσει μια επιχείρηση να αντέξει στον χρόνο είναι να γνωρίζει πολύ καλά αυτό που κάνει και να θέλει να είναι η καλύτερη. Αυτό δίνει το κίνητρο να θέλεις συνεχώς να βελτιωθείς, να διαφοροποιηθείς και να ξεχωρίζεις, εντοπίζοντας τις αδυναμίες σου, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και τις ευκαιρίες που σου δίνονται και προσαρμόζοντας γρήγορα τον οργανισμό για να μπορείς να ανταποκριθείς στις εκάστοτε προκλήσεις. Είναι επίσης εξίσου σημαντικό να υπάρχουν διαχρονικές αξίες που να χαρακτηρίζουν τον οργανισμό και να διέπουν τον τρόπο λειτουργίας του, δημιουργώντας την κατάλληλη κουλτούρα εντός του οργανισμού, η οποία να είναι ανθεκτική στο πέρασμα του χρόνου.

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ

Ποιες υπηρεσίες και ποιες τεχνολογικές λύσεις παρέχετε σε επιχειρηματικούς πελάτες;

Έχουμε υλοποιήσει το Oracle NetSuite ERP σε μεγάλο τηλεπικοινωνιακό οργανισμό στη Μάλτα αλλά και σε παγκοσμίου βεληνεκούς οργανισμό χρηματοοικονομικών υπηρεσιών με γραφεία σε 8 χώρες

Η NetU διαθέτει την απαραίτητη εμπειρία, τεχνογνωσία και γκάμα αναγνωρισμένων προϊόντων για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των επιχειρηματικών πελατών της και να υποστηρίξει τις στρατηγικές ψηφιακού μετασχηματισμού τους. Πρώτιστος στόχος μας είναι να υποστηρίξουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κάθε οργανισμού, όχι μόνο αυτοματοποιώντας τις υφιστάμενες διαδικασίες, αλλά και βελτιστοποιώντας τις, διασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματικότητα, την απόδοση, την ασφάλεια και την επιχειρηματική συνέχεια του οργανισμού, καθώς και τη βέλτιστη εμπειρία των χρηστών (user experience). Η NetU προσφέρει στους επιχειρηματικούς της πελάτες επιχειρηματικές λύσεις και τεχνολογικές λύσεις: • Οι επιχειρηματικές λύσεις βασίζονται σε διεθνούς φήμης επιχειρηματικές εφαρμογές και αναφέρονται σε συστήματα όπως ERP, CRM και HCM. Oι cloud λύσεις Oracle NetSuite ERP και Salesforce CRM που προσφέρουμε κατατάσσονται από διεθνείς ανεξάρτητους οίκους, όπως η Gartner και η IDC, ως οι κορυφαίες στο είδος τους. • Οι τεχνολογικές λύσεις που προσφέρουμε καλύπτουν τις περιοχές middleware και integration (SOA, BPM),

EconomyToday 61

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κύπρο, Ελλάδα και Κροατία, που έχει αναδείξει τη NetU ως έναν από τους κυριότερους προμηθευτές συστημάτων Schengen στην Ευρώπη, τη διαδικτυακή πύλη του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, η οποία έχει βραβευτεί με το βραβείο καινοτομίας της ΟΕΒ, το Κεντρικό Σύστημα της Αστυνομίας Κύπρου, το σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Σύστημα Οικονομικής Διαχείρισης του Γενικού Λογιστηρίου του κράτους και το σύστημα του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ στις πρόσφατες υλοποιήσεις των Oracle NetSuite ERP και Salesforce σε πολυεθνικές και τοπικές εταιρείες στην Κύπρο και το εξωτερικό. Έχουμε υλοποιήσει για παράδειγμα το Oracle NetSuite ERP σε μεγάλο τηλεπικοινωνιακό οργανισμό στη Μάλτα αλλά και σε παγκοσμίου βεληνεκούς οργανισμό χρηματοοικονομικών υπηρεσιών με γραφεία σε 8 χώρες. Το Salesforce CRM έχει υλοποιηθεί σε πάνω από 70 οργανισμούς παγκοσμίως. Πρόσφατο παράδειγμα, εταιρεία τουριστικών υπηρεσιών με παρουσία σε 6 χώρες αλλά και κορυφαίος ασφαλιστικός οργανισμός της Κύπρου. Σε ποιες συνεργασίες έχετε προχωρήσει με την πανεπιστημιακή κοινότητα; Η NetU συνεργάζεται στενά με την πανεπιστημιακή κοινότητα, αφού από τα πανεπιστήμια θα προκύψουν οι αυριανοί επαγγελματίες που θα στελεχώσουν τις επιχειρήσεις. Κύρια επιδίωξη αυτής της συνεργασίας είναι η ενημέρωση της πανεπιστημιακής κοινότητας για τις ανάγκες των επιχειρήσεων πληροφορικής, η παροχή τεχνογνωσίας στους φοιτητές και η εργοδότηση φοιτητών στην εταιρεία μας. Ταυτόχρονα, ένας δεύτερος πυλώνας συνεργασίας αφορά την από κοινού συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα. Στα πλαίσια αυτών των συνεργασιών, η NetU έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, είναι επίσημος υποστηρικτής του Κέντρου Αριστείας Ερατοσθένης και του προγράμματος EXCELSIOR του ΤΕΠΑΚ, είναι επίσημος υποστηρικτής του Microsoft Innovation Center στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και συμμετέχει με πανεπιστήμια της Κύπρου και του εξωτερικού σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα. mobility, δεδομένων (βάσεις δεδομένων, γεωγραφικά δεδομένα, analytics, big data), λογισμικού (ανάπτυξη λογισμικού, γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα, portals, διαχείριση περιεχομένου), υποδομής και cloud, αξιοποιώντας προϊόντα των μεγαλύτερων κατασκευαστών τεχνολογίας, όπως οι Oracle, Microsoft, Red Hat, ESRI, HPE και Cisco. Τέλος, ως ένας από τους μεγαλύτερους System Integrators της Κύπρου, προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις, καλύπτοντας συνολικά όλες τις ανάγκες πληροφορικής ενός οργανισμού, συνδυάζοντας επαγγελματικές υπηρεσίες με επιχειρηματικές ή/και τεχνολογικές λύσεις.

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑ

Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα που έχετε υλοποιήσει; Η εταιρεία έχει εκτελέσει με επιτυχία μεγάλο αριθμό σημαντικών έργων στην Κύπρο και το εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρω την υλοποίηση του συστήματος Schengen σε 62 EconomyToday

Η NetU στην πορεία της έχει συνάψει στρατηγικές συνεργασίες με κορυφαίες πολυεθνικές εταιρείες, όπως οι Oracle, Microsoft, Salesforce, Infor και HPE

Ποιο είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της NetU; Όπως έχω ήδη αναφέρει, η NetU από την ίδρυσή της επικεντρώνεται στον τομέα του λογισμικού, διαθέτοντας πολυετή εμπειρία και αναπτύσσοντας μοναδική τεχνογνωσία για τα δεδομένα της Κύπρου. Αυτή η εξειδικευμένη τεχνογνωσία, σε συνδυασμό με τις μεθοδολογίες που αξιοποιούμε και το προσοντούχο προσωπικό που εργοδοτούμε, μας δίνει το πλεονέκτημα να μπορούμε να εντοπίσουμε και να προτείνουμε την καταλληλότερη λύση και να την υλοποιήσουμε εντός χρονοδιαγραμμάτων και προϋπολογισμού, διασφαλίζοντας παράλληλα τα υψηλότερα επίπεδα ποιότητας και ασφάλειας. Ποιες βραβεύσεις και ποιες άλλες τιμητικές διακρίσεις έχετε αποσπάσει; Σε αυτή τη μακροχρόνια πορεία, η εταιρεία έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις από ανεξάρτητες διοργανώσεις, οργανωμένα σύνολα, πελάτες και συνεργάτες. Θα ανα-

φερθώ σε ορισμένες από τις διακρίσεις του τελευταίου χρόνου, όπως η βράβευσή μας ως «ICT Company of the Year» για το 2020 στα Cyprus BITE Awards, η ανάδειξή μας από το περιοδικό CIOReview ως ενός από τους 10 πιο υποσχόμενους προμηθευτές λύσεων Oracle NetSuite στον κόσμο για το 2020 και η συμπερίληψή μας από την Oracle στη λίστα των 10 καλύτερων συνεργατών Oracle NetSuite στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Αφουγκραζόμενοι τις εξελίξεις στον χώρο της πληροφορικής, τις προκλήσεις των πελατών μας, τις οικονομικές και πολιτικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και την πανδημία, έχουμε καταρτίσει ένα στρατηγικό πλάνο για τη μελλοντική ανάπτυξη της εταιρείας. To πλάνο αυτό περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: • πρώτον, την προώθηση των cloud λύσεων που διαθέτουμε και του ψηφιακού μετασχηματισμού στην κυπριακή αγορά, • δεύτερον, την επέκτασή μας σε τομείς της οικονομίας όπου σήμερα δεν έχουμε ισχυρή παρουσία, • και, τρίτον, την περαιτέρω δραστηριοποίηση της εταιρείας στο εξωτερικό, εξάγοντας σε άλλες χώρες την εξειδικευμένη τεχνογνωσία που διαθέτουμε σε συγκεκριμένους τομείς του δημοσίου και υλοποιώντας τις cloud επιχειρηματικές λύσεις που προσφέρουμε σε επιχειρήσεις του εξωτερικού.

ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

Η χρήση της τεχνολογίας παρουσιάζει σήμερα ραγδαία αύξηση. Κράτος, επιχειρήσεις, αλλά και πολίτες, ειδικότερα μετά την κρίση του COVID-19, έχουμε προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα. Ποιες είναι σήμερα οι κυριότερες τεχνολογικές τάσεις; Είναι προφανές ότι, ειδικότερα μετά την κρίση του COVID19, έχουν διαμορφωθεί συγκεκριμένες τάσεις όσον αφορά τη χρήση της τεχνολογίας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και των κυπριακών επιχειρήσεων. Όσον αφορά το κράτος, υπάρχει η τάση για την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών στο κοινό και τις επιχειρήσεις, βελτιώνοντας με αυτόν τον τρόπο την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και μειώνοντας τους χρόνους απόκρισης. Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, υπάρχει η τάση για υλοποίηση συστημάτων που έχουν να κάνουν με την πελατειακή διαχείριση και εμπειρία, όπως CRM λύσεις, για βελτιστοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών τους, καθώς και για τον μετασχηματισμό προς cloud και mobile τεχνολογίες, αφού έχουν αντιληφθεί τα σημαντικά πλεονεκτήματα που τους προσδίδουν, ειδικότερα μέσα από τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε με την πανδημία.

Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΗ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ Δημήτρης Νησιώτης –

Γενικός Διευθυντής

Μενέλαος Αχιλλέως –

Διευθυντής Ολοκληρωμένων Λύσεων

Μισέλ Κοντού –

Διευθυντής Επιχειρηματικών Λύσεων

Μιχάλης Παπαδόπουλλος – Διευθυντής Τεχνολογίας

Νικολαΐς Γιαννάκη – Οικονομική Διευθύντρια

Στέλιος Ματσεντίδης – Διευθυντής Υποστήριξης

Χρίστος Τάττης –

Εμπορικός Διευθυντής

καλύτερη εξυπηρέτηση και βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής μας σε διάφορους τομείς. Παράλληλα, θα επιτευχθεί αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση του διοικητικού κόστους, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα των οργανισμών. Θεωρώ ότι ως χώρα είμαστε αρκετά έτοιμοι για να ανταποκριθούμε στις νέες απαιτήσεις. Αυτό φαίνεται και από την ανταπόκριση και την προσαρμογή που υπήρξε κατά την περίοδο της πανδημίας. Πώς η NetU διαχειρίστηκε την κρίση του κορωνοϊού και ποιος ήταν ο αντίκτυπος στη λειτουργία της εταιρείας; Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε το πρόβλημα της πανδημίας, παρακολουθούμε στενά και αξιολογούμε τις εξελίξεις, έτσι ώστε να λαμβάνουμε έγκαιρα τα μέτρα που απαιτούνται για να εξασφαλίσουμε την απρόσκοπτη λειτουργία και την επιχειρησιακή συνέχεια της εταιρείας, την εξυπηρέτηση των πελατών μας και την προστασία της υγείας του προσωπικού μας και των συνανθρώπων μας. Προς αυτόν τον σκοπό, από την έναρξη της κρίσης έχουμε προσαρμόσει τον τρόπο λειτουργίας μας και έχουμε θέσει σε εφαρμογή συγκεκριμένο πρωτόκολλο, σε πλήρη συμμόρφωση με τις υποδείξεις του Υπουργείου Υγείας, το οποίο αξιολογούμε και προσαρμόζουμε αναλόγως των εξελίξεων και των περιοριστικών μέτρων. Οι τεχνολογικές υποδομές που διαθέτει η εταιρεία μας, σε συνδυασμό με τις διαδικασίες που ακολουθεί και τη φύση των εργασιών της, έδωσαν τη δυνατότητα στο προσωπικό μας να εργάζεται κανονικά από το σπίτι του, επιτρέποντας στην εταιρεία μας να συνεχίσει κανονικά και σε πλήρη έκταση τη λειτουργία της, εξυπηρετώντας απρόσκοπτα τους πελάτες της. Έχουμε περιορίσει τις επιτόπου επισκέψεις του προσωπικού μας στις εγκαταστάσεις των πελατών, αξιοποιώντας συστήματα τηλεδιάσκεψης και εξασφαλίζοντας απομακρυσμένη σύνδεση στα συστήματά τους. Σε γενικές γραμμές, βλέπουμε με ικανοποίηση ότι μέχρι στιγμής ανταποκρινόμαστε με επιτυχία σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση.

Με ποιο τρόπο η έλευση του 5G και των νέων τεχνολογιών θα επηρεάσει τη ζωή μας; Πόσο έτοιμοι είμαστε ως χώρα για να ανταποκριθούμε στις νέες απαιτήσεις; Εκτιμώ ότι θα επηρεάσει με θετικό τρόπο τη ζωή μας, αφού αναμένεται να αυξηθούν οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα προσφέρονται από το κράτος και τις επιχειρήσεις μέσω διαδικτύου και κινητών συσκευών, παρέχοντας

EconomyToday 63

ΗΠΑ θεμα

Οι ισορροπίες στις σχέσεις Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών αλλάζουν. Η νέα αμερικανική ηγεσία ακολουθεί, από την πρώτη στιγμή, επιθετική πολιτική κατά της Μόσχας, με αποτέλεσμα να συντηρείται, αυτή τη στιγμή, ένας ανελέητος πόλεμος νεύρων. Βαριοί χαρακτηρισμοί, κυρώσεις και εκατέρωθεν απειλές συνθέτουν το ψυχροπολεμικό σκηνικό, με την ανατολική Ουκρανία να αποτελεί το μήλον της έριδος για τις δύο υπερδυνάμεις. Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, Κίνα και Ιράν συνεργάζονται, υπογράφοντας 25ετή οικονομική συμφωνία. ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΠΗΤΤΑ

64 EconomyToday

v s Ρωσία

Ένας νέος ψυχρός πόλεμος;

Μετωπική σύγκρουση με το «καλημέρα»

Τζο Μπάιντεν αναλαμβάνει την εξουσία στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπόσχεται πως δεν θα είναι πια η «μαριονέτα του Πούτιν», όπως υποτιμητικά αποκαλούσε τον προκάτοχό του, Ντόναλντ Τραμπ. Κατά το πρώτο επεισόδιο της νέας ρωσοαμερικανικής διένεξης, η Ουάσινγκτον προχώρησε σε επιβολή κυρώσεων κατά Ρώσων αξιωματούχων για την πολύκροτη υπόθεση Ναβάλνι, κι αυτή ήταν μόνο η αρχή.

«Είναι δολοφόνος»

Ο Αμερικανός Πρόεδρος δίνει συνέντευξη σε αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο και, ερωτηθείς από τον δημοσιογράφο αν πιστεύει ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι δολοφόνος, απαντά: «Ναι, το πιστεύω». Αυτό το απλό, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις «I do» άναψε το σπίρτο που θα έβρισκε καύσιμη ύλη. Στη συγκεκριμένη συνέντευξη, ο Τζο Μπάιντεν ανέφερε, επίσης, ότι η Ρωσία θα πληρώσει για την ανάμειξή της, όπως υποστηρίζει η Ουάσινγκτον, στις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου. Κατηγορίες που, βεβαίως, το Κρεμλίνο απορρίπτει.

EconomyToday 65

θεμα

Η ευχή Πούτιν και το αμερικανικό κατεστημένο

Η αντίδραση της Μόσχας ήταν άμεση. Ανακάλεσε τον Ρώσο πρέσβη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δίνοντας την εξήγηση ότι θα πρέπει να συζητηθούν τα επόμενα βήματα και το πώς θα αποφευχθεί μια κρίση άνευ προηγουμένου στις σχέσεις Ρωσίας - Ηνωμένων Πολιτειών. «Να είναι καλά». Αυτή ήταν η φράση που χρησιμοποίησε –ξεκαθαρίζοντας πως δεν ειρωνεύεται– ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν, κληθείς να σχολιάσει τον χαρακτηρισμό «δολοφόνος» που του απέδωσε ο Αμερικανός ομόλογός του. (Για την ιστορία, λίγες μέρες αργότερα, ο Τζο Μπάιντεν σκουντούφλησε στα σκαλιά αεροσκάφους.) Ο Ρώσος Πρόεδρος το πήρε, όμως, ένα βήμα παραπέρα. Δεν επικεντρώθηκε στο πρόσωπο του Τζο Μπάιντεν –τον οποίο προσκάλεσε σε διαδικτυακό debate– αλλά επιτέθηκε ευθέως και καυστικότατα στο αμερικανικό κατεστημένο. Συγκεκριμένα, ο Ρώσος Πρόεδρος έκανε υπόδειξη σε όποιον αξιολογεί άλλα κράτη ή άλλους λαούς, να κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Αναφερόμενος σε «αμερικανικό κατεστημένο», είπε ότι η ανάπτυξη της αμερικανικής ηπείρου συνδέθηκε με γενοκτονία του τοπικού πληθυσμού. Στη συνέχεια, πρόσθεσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που έχει χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον ενός μη πυρηνικού κράτους και συγκεκριμένα της Ιαπωνίας.

Αμερικανικές κυρώσεις στη Μόσχα

Η «υπόσχεση» του Μπάιντεν για αντίποινα στη Μόσχα, εξαιτίας των κατηγοριών για ρωσική εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές, υλοποιήθηκε. Η Ουάσινγκτον επέβαλε σειρά οικονομικών κυρώσεων, που στοχεύουν 32 οντότητες και άτομα. Προχώρησε, επίσης, στην απέλαση δέκα Ρώσων διπλωματών. Οργίλη ήταν η αντίδραση της Μόσχας, η οποία προειδοποίησε με σκληρή απάντηση. Μόλις λίγα 24ωρα αργότερα, απαντά με την απέλαση δέκα Αμερικανών διπλωματών. Κατά τη διάρκεια της ετήσιας ομιλίας του στην ομοσπονδιακή εθνοσυνέλευση, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα προς τη Δύση. Έκανε λόγο για κόκκινες γραμμές, που αν ξεπεραστούν, η Ρωσία θα βρει ασύμμετρους, σκληρούς και άμεσους τρόπους για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της.

το οποίο αποτελεί περιοχή Ρώσων αυτονομιστών. Εκεί βρίσκονται οι αποσχισθείσες επαρχίες Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Το Κίεβο κατηγορεί τη Ρωσία για την κλιμάκωση της έντασης. Το σκηνικό παραπέμπει στο 2014 –όταν η Κριμαία αποσχίστηκε από την Ουκρανία– και οι φόβοι για γενικευμένη σύρραξη ολοένα και μεγαλώνουν.

Το αναπάντεχο τηλεφώνημα

Το ζήτημα της Ουκρανίας

Η κλιμακούμενη ένταση στη μεθόριο Ουκρανίας και Ρωσίας φέρνει για άλλη μια φορά τη δεύτερη αντιμέτωπη με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσινγκτον στέκεται, από την πρώτη στιγμή, στο πλευρό του Κιέβου. Εκφράζει ανησυχίες και καλεί τη Μόσχα, την οποία κατηγορεί για προκλητική συμπεριφορά, να τερματίσει τις προκλήσεις.

Το ιστορικό της έντασης

Τις τελευταίες βδομάδες, παρατηρείται έντονη κινητικότητα στρατευμάτων στα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία και συγκεκριμένα στην περιοχή του Ντονμπάς, 66 EconomyToday

Η «υπόσχεση» του Μπάιντεν για αντίποινα στη Μόσχα, εξαιτίας των κατηγοριών για ρωσική εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές, υλοποιήθηκε

Το πόσο σοβαρά είναι τελικά τα πράγματα καταμαρτυρεί το γεγονός ότι ο Τζο Μπάιντεν σήκωσε το ακουστικό και τηλεφώνησε στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, o Αμερικανός Πρόεδρος εξέφρασε στον Ρώσο ομόλογό του την ανησυχία του για την ανάπτυξη ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα ουκρανικά σύνορα. Επί τάπητος τέθηκε και το ζήτημα της κυβερνοεπίθεσης, για την οποία η Ουάσινγκτον κατηγορεί τη Μόσχα. Και μπορεί ο Τζο Μπάιντεν να μην απάντησε ποτέ στο αίτημα του Βλαντιμίρ Πούτιν για διαδικτυακό debate, ο ίδιος, ωστόσο, πρότεινε συνάντηση κορυφής με τη Ρωσία σε ουδέτερο έδαφος, τους επόμενους μήνες, για να συζητηθεί το πλήρες φάσμα των ζητημάτων Ηνωμένων Πολιτειών - Ρωσίας. Η Ρωσία δεν αρνήθηκε, ούτε αποδέχτηκε την πρόσκληση, αρκέστηκε απλώς να δηλώσει ότι το ζήτημα θα μελετηθεί.

Ο ρόλος του ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ, στο οποίο η Ουκρανία είναι χώρα υποψήφια προς ένταξη, στηρίζει το Κίεβο στην εν εξελίξει αντιπαράθεση με τη Μόσχα. Συνεδρίασε, μάλιστα, εκτάκτως για το θέμα και κάλεσε τη Ρωσία σε άμεση αποκλιμάκωση, σε τερματισμό των επιθετικών προκλήσεων και σε σεβασμό των διεθνών δεσμεύσεών της. Στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, βρέθηκαν με φυσική παρουσία οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ στη Μαύρη Θάλασσα βρισκόταν σε εξέλιξη κοινή στρατιωτική άσκηση των νατοϊκών συμμάχων.

Nord Stream 2

Υπενθυμίζεται ότι η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην Ευρώπη μέσω Γερμανίας, παρακάμπτοντας την Ουκρανία, έβρισκε πάντα αντίθετες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ζήτημα τέθηκε επί τάπητος στη συνάντηση του Αμερικανού Υπουργού Άμυνας και της Γερμανίδας ομολόγου του. Κατά την κοινή τους συνέντευξη, ξεκαθάρισαν ότι η διαφωνία για το ζήτημα του συγκεκριμένου αγωγού φυσικού αερίου δεν μπορεί να επηρεάσει τις καλές σχέσεις Ουάσινγκτον - Βερολίνου. Παρά τη συνεργασία μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας για τον αγωγό, το Βερολίνο τηρεί σκληρή στάση έναντι της

Η κλιμακούμενη ένταση στη μεθόριο Ουκρανίας και Ρωσίας φέρνει για άλλη μια φορά αντιμέτωπες τις μεγάλες δυνάμεις

Μόσχας, την οποία θεωρεί υπεύθυνη για την ένταση στην Ουκρανία. Ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε, μάλιστα, τηλεφωνική επικοινωνία για το ζήτημα με τη Γερμανίδα Καγκελάριο.

Στο μεταξύ... η Κίνα

Αν το ερώτημα είναι: «Ποιον υποστηρίζει το Πεκίνο;», η απάντηση είναι: «To Πεκίνο υποστηρίζει το Πεκίνο». Η Κίνα εξελίσσεται σε υπερδύναμη και ασκεί τη δική της διεθνή επιρροή. Ο λεγόμενος εμπορικός πόλεμος μεταξύ Πεκίνου και Ουάσινγκτον καλά κρατεί. Ακόμα κι αν έγινε η πρώτη συνάντηση, επί Μπάιντεν, Κινέζων και Αμερικανών αξιωματούχων στην Αλάσκα, μόνο η λέξη «φιάσκο» θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τις εν λόγω συνομιλίες.

Οικονομική συμφωνία Κίνας - Ιράν

Ούτε 10, ούτε 20, αλλά 25 χρόνια θα διαρκέσει η συμφωνία που υπέγραψαν Πεκίνο και Τεχεράνη, ορκισμένος εχθρός της Ουάσινγκτον. Αυτή περιλαμβάνει κινεζικές επενδύσεις στο Ιράν, σε τομείς όπως η ενέργεια και οι υποδομές. Το ιρανικό Υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τη συμφωνία «οδικό χάρτη για το εμπόριο και τη συνεργασία στους τομείς της οικονομίας και των μεταφορών, με επίκεντρο κυρίως τους ιδιωτικούς τομείς των δύο πλευρών».

EconomyToday 67

θεμα

Ασπίδα προστασίας των καταναλωτών από καταχρηστικές ρήτρες

68 EconomyToday

Ολοκληρώθηκε από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου η συζήτηση για το πολυνομοσχέδιο περί προστασίας του καταναλωτή, το οποίο θεωρείται ως ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των καταχρηστικών ρητρών σε καταναλωτικές συμβάσεις, περιλαμβανομένων των τραπεζικών συμβάσεων. Το νομοσχέδιο οδηγείται στην τελευταία Ολομέλεια, πριν από τη διάλυση της Βουλής λόγω των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών. Στις συνεδριάσεις έλαβαν μέρος οι βουλευτές που είναι μέλη της Επιτροπής, η Νομική Υπηρεσία και η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του αρμόδιου Υπουργείου, οι οποίοι και κατέληξαν στο τελικό κείμενο, μετά από εξέταση των υπομνημάτων που κατέθεσαν στην Επιτροπή όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Της Έλενας Καλυφόμματου

EconomyToday 69

θεμα

ο προτεινόμενο πολυνομοσχέδιο κατατέθηκε στη Bουλή τον περασμένο Νοέμβριο και ενοποιεί επτά νομοθεσίες που αφορούν την προστασία του καταναλωτή, μεταξύ των οποίων και ο νόμος περί καταχρηστικών ρητρών. Πρόκειται για τις νομοθεσίες περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές, περί ελέγχου παραπλανητικών και συγκριτικών διαφημίσεων, περί δικαιωμάτων των καταναλωτών, περί ορισμένων πτυχών της πώλησης καταναλωτικών αγαθών και των συναφών εγγυήσεων, περί αναγραφής της τιμής πώλησης και της μοναδιαίας τιμής προϊόντων που προσφέρονται στους καταναλωτές, περί καταχρηστικών ρητρών και περί προϋποθέσεων πώλησης εμπορευμάτων σε τιμές εκπτώσεων.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ Στο νομοσχέδιο προβλέπονται, μεταξύ άλλων, πρόνοιες αναφορικά με τις αρμοδιότητες και τις εξουσίες της αρμόδιας αρχής, δηλαδή της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων της επιβολής διοικητικών προστίμων και της δυνατότητας καταχώρησης αιτήσεων στο δικαστήριο για έκδοση απαγορευτικών διαταγμάτων. Τα διοικητικά πρόστιμα, ανάλογα με τη φύση, τη βαρύτητα και τη διάρκεια της παράβασης, ανέρχονται μέχρι το 5% του κύκλου εργασιών του παραβάτη, κατά το προηγούμενο έτος της παράβασης, ή μέχρι τις €500.000. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει τη δυνατότητα καταναλωτών να εγείρουν αγωγή ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου για αποκατάσταση ή/και καταβολή αποζημίωσης.

ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Στο πλαίσιο πάντως των υποθέσεων που προώθησε στο δικαστήριο η Νομική Υπηρεσία, κατόπιν αποφάσεων της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή, στις 25 Φεβρουαρίου, εκδόθηκε η πρώτη απόφαση δικαστηρίου για καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών. Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Φρόσω Σωτηρίου, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Επιτροπής Εμπορίου στις 2 Φεβρουαρίου, ανέφερε ότι ενώπιον δικαστηρίου έχουν καταχωρηθεί τρεις αιτήσεις στη βάση του περί καταχρηστικών ρητρών νόμου, για συμβάσεις τραπεζών, με τις δύο υποθέσεις να εκκρεμούν. Με βάση την απόφαση, εκδόθηκε διάταγμα με το οποίο αναγνωρίζονται ρήτρες ως καταχρηστικές. Αφορούν χρεώσεις και αδιαφάνεια ως προς τις χρεώσεις, με την κ. Σωτηρίου να επισημαίνει πως με την απόφαση του δικαστηρίου διατάσσεται άμεση παύση και μη συνέχιση της χρήσης των ρητρών στις συμβάσεις της τράπεζας. Η Νομική Υπηρεσία δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής ενημέρωση για πρόθεση άσκησης έφεσης έναντι της απόφασης, δικαίωμα το οποίο παρέχεται για ορισμένο διάστημα. «Πρόκειται για σημαντική απόφαση. Πέραν 70 EconomyToday

ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΝΑ ΕΓΕΙΡΟΥΝ ΑΓΩΓΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ή/ΚΑΙ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ

των αρχικών υποθέσεων που έτυχαν χειρισμού ως πιλοτικές υποθέσεις, η Νομική Υπηρεσία προχωρά και στις υπόλοιπες υποθέσεις», σημείωσε η κ. Σωτηρίου. Πάντως, εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας διευκρινίστηκε ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση απόσυρσης υποθέσεων και τονίστηκε ότι οι υποθέσεις θα προωθηθούν κανονικά στα δικαστήρια.

ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

ΕΠΙΖΗΜΙΑ Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου, στη συζήτηση κατ’ άρθρον του πολυνομοσχεδίου, κατέληξε σε λύση η οποία θα παρέχει τη δυνατότητα αντιμετώπισης καταχρηστικών ρητρών και σε υφιστάμενες εμπορικές και τραπεζικές συμβάσεις. Υπενθυμίζεται πως το πολυνομοσχέδιο στην αρχική του μορφή προέβλεπε ότι οι πρόνοιές του θα ισχύουν για συμβάσεις που συνάπτονται μετά την έναρξη ισχύος του νόμου. Ωστόσο, κατόπιν συζητήσεων στην Επιτροπή και αιτήματος των μελών της, το Υπουργείο Εμπορίου, και ειδικότερα η αρμόδια Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, προχώρησε σε διαφοροποίηση, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η αναδρομικότητα της νομοθεσίας και η ισχύς του νέου πλαισίου σε υφιστάμενες συμβάσεις που συνάφθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου. Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, μιλώντας ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής, δήλωσε πως η καταχρηστικότητα για τις συγκριμένες περιπτώσεις θα εξετάζεται στη βάση άλλων μερών της νομοθεσίας που αφορούν τις καταχρηστικές ρήτρες. Ενώ, από πλευράς της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή, λέχθηκε πως πρόκειται για μεταφορά ευρωπαϊκής οδηγίας στο εθνικό δίκαιο.

Υπό την πίεση ευρωπαϊκών κυρώσεων, λόγω της μη εναρμόνισης της Κύπρου με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, κάλεσε τη Βουλή, μέσω επιστολής που έστειλε στον Πρόεδρο του σώματος, Αδάμο Αδάμου, να μην προχωρήσει σε αλλαγές στο πολυνομοσχέδιο περί προστασίας του καταναλωτή, με το οποίο προστατεύονται τα φυσικά πρόσωπα, και όχι οι μικρές επιχειρήσεις, από τις καταχρηστικές ρήτρες που βάζουν οι τράπεζες σε δανειακές συμβάσεις. Την αναγκαιότητα να προχωρήσει αρχικά η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου για τον καταναλωτή επισήμανε επίσης και ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου.

ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΒΟΥΛΗ

ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΩΝ ΡΗΤΡΩΝ

Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου τέθηκε και το προσχέδιο του νομοσχεδίου για προστασία των πολύ μικρών επιχειρήσεων κατά τη σύναψη επιχειρηματικών συμβάσεων από τη χρήση καταχρηστικών ρητρών σε αυτές, το οποίο ετοίμασε το Γραφείο του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου. Το νομοσχέδιο συζητήθηκε στο πλαίσιο της κατ’ άρθρον συζήτησης του εναρμονιστικού πολυνομοσχεδίου που αφορά την προστασία του καταναλωτή και στο οποίο συμπεριλήφθηκαν επτά προηγούμενοι νόμοι. Μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής, η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, ανέφερε ότι δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για να τεθεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ενώπιον της Βουλής πριν από τη διάλυσή της για τις βουλευτικές εκλογές και πως για αρχή πρέπει να περάσει το πολυνομοσχέδιο για τον καταναλωτή. Σημείωσε ωστόσο ότι το ξεχωριστό νομοσχέδιο είναι μέσα στις πρώτες προτεραιότητες του Υπουργείου της, αφού υπάρχει και η δέσμευση του Γενικού Εισαγγελέα ότι θα το εξετάσει. Στο υπόμνημά του, το οποίο συνοδεύει το νομοσχέδιο για τις καταχρηστικές ρήτρες, ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος επαναλαμβάνει την εισήγησή του προς την Επιτροπή όπως προχωρήσει στην άμεση ψήφιση του εναρμονιστικού νομοσχεδίου «Ο περί Προστασίας του Καταναλωτή Νόμος του 2020», χωρίς οποιαδήποτε παρέμβαση στο πεδίο εφαρμογής του και χωρίς οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση. Ταυτόχρονα, εισηγείται όπως η Βουλή προχωρήσει στην κατάθεση του συναπτόμενου νομοσχεδίου, αφού προηγουμένως αυτό τύχει επαρκούς νομοτεχνικού ελέγχου, ώστε να απαλλαχθεί από στοιχεία αντισυνταγματικότητας και να καταστεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό συναφές με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Γι’ αυτόν τον λόγο και η Υπουργός Εμπορίου επισήμανε την ανάγκη σωστής διαβούλευσης, διότι, σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά, οι τράπεζες, ή οποιοσδήποτε άλλος, θα έρθουν και θα αμφισβητήσουν την ισχύ του νόμου.

EconomyToday 71

θεμα

Χαλλούμι: Το μέλλον του

«λευκού χρυσού» της Κύπρου Στόχος η άμεση διεύρυνση των εξαγωγών

72 EconomyToday

Ελπιδοφόρα στοιχεία και προοπτικές

Μετά από μια σειρά πολυετών προσπαθειών και παλινδρομήσεων, το χαλλούμι κατοχυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) οριστικά στις 12 Απριλίου 2021. Η εξέλιξη αυτή, παρά τις επί μέρους ανησυχίες, κρίνεται ως άκρως θετική και ανοίγει επιπλέον προοπτικές για τις εξαγωγές και τα οικονομικά οφέλη συνολικά από τον «λευκό χρυσό» της Κύπρου, όπως χαρακτηρίζεται το χαλλούμι. Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

ποσότητα των εξαγωγών Εκτινάχθηκε από τις

23.431

τόνους το

2017 σε 33.672

τόνους το

2019

σημειώνοντας αύξηση

43%

μέσα σε μια τριετία

Το χαλλούμι, παρά το ασαφές τοπίο που επέτρεπε, πριν από την κατοχύρωσή του ως ΠΟΠ, σε πολλά «μιμητικά» προϊόντα που παράγονται σε χώρες του εξωτερικού να το ανταγωνίζονται, αποτελεί το δεύτερο βασικότερο εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου μετά τα φάρμακα. Η εντυπωσιακή ανοδική πορεία των εξαγωγών του «λευκού χρυσού» της Κύπρου τα τελευταία χρόνια έφτασε να έχει ετήσιο τζίρο κοντά στα €240 εκατ. (2020). Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία παρέθεσαν σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου ο Υπουργός Γεωργίας, Κώστας Καδής, και ο Λειτουργός Γεωργίας Α΄ Σωκράτης Σωκράτους, οι εξαγωγές του χαλλουμιού τα τελευταία πέντε χρόνια παρουσιάζουν σταθερή αύξηση 20%-22% ετησίως. Συγκεκριμένα, την τριετία 2017-2019, η ποσότητα των εξαγωγών εκτινάχθηκε από τις 23.431 τόνους που ήταν το 2017 σε 33.672 τόνους το 2019, σημειώνοντας δηλαδή μια αύξηση 43% μέσα σε μια τριετία. Αντίστοιχη αύξηση με την ποσότητα εξαγωγής παρατηρείται και στη χρηματική αξία, δηλαδή 43% μέσα σε μια τριετία, φτάνοντας το 2019 τα €223,7 εκατ. και «καθιστώντας το χαλλούμι ως το δεύτερο σημαντικότερο προϊόν σε αξία εξαγωγών για την Κύπρο». Ο βασικότερος εισαγωγέας κυπριακού χαλλουμιού παραμένει εδώ και χρόνια το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο απορροφά περίπου το 47% του συνόλου των εξαγωγών της Κύπρου, με τη μέση ετήσια αξία προϊόντος εξαγωγών την τριετία 2017-2019 να ανέρχεται στα €89 εκατ. ετησίως. Δεύτερος βασικότερος εισαγωγέας είναι η Σουηδία, η οποία την τριετία 2017-2019 απορρόφησε περίπου το 15% των εξαγωγών χαλλουμιού, με τη μέση ετήσια αξία προϊόντος εξαγωγών να ανέρχεται στα €28,7 εκατ. ετησίως. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία ακολουθούν χώρες προς τις οποίες ο μέσος όρος ποσότητας εξαγωγών της τελευταίας τριετίας κυμαίνεται από 1.000 μέχρι και 2.000 τόνους ανά χώρα ετησίως. Σε αυτές τις χώρες συγκαταλέγονται η Γερμανία, η Αυστρία, η Δανία και η Ελλάδα. Στην αγορά εκτός Ευρώπης, περί τους 1.265 τόνους ετησίως απορροφά η Αυστραλία, μικρότερη ποσότητα εξάγεται στη Σαουδική Αραβία (736 τόνοι), ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες απορροφούν ετησίως περί τους 436 τόνους. Μια νέα αγορά για το προϊόν μπορεί δυνητικά να αποτελέσει η Κίνα, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή, τον Νοέμβριο του 2018, της διμερούς συμφωνίας για εξαγωγές κυπριακών γαλακτοκομικών προϊόντων.

EconomyToday 73

θεμα

Προοπτική αύξησης των εξαγωγών κατά €200 εκατ. Σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν μέχρι και το περσινό έτος, οι εταιρείες και τα εγγεγραμμένα παρασκευαστήρια χαλλουμιού στις ελεύθερες περιοχές της Δημοκρατίας ξεπερνούν τα 80. Από αυτά, 12-15 εξάγουν το κυπριακό τυρί στο εξωτερικό. Θεωρείται ωστόσο ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί το επόμενο διάστημα και αυτό επειδή η «πίτα», όπως σημειώνουν από το Υπουργείο Γεωργίας, θα αυξηθεί. Αυτή τη στιγμή, βάσει ερευνών που διεξήγαγαν διεθνείς οργανισμοί και τις οποίες εξέτασε το Υπουργείο Γεωργίας, ο ετήσιος τζίρος του χαλλουμιού από τις εξαγωγές παγκοσμίως φτάνει τα €420 εκατ. Πρόκειται για τζίρο που παράγεται από τα κυπριακά τυροκομεία σε ποσοστό περίπου 52% (€220 εκατ.) και σε ποσοστό 48% (δηλαδή περίπου €200 εκατ.) από προϊόντα «μιμητισμού» που παράγονται σε τυροκομεία του εξωτερικού και τα οποία με την κατοχύρωση δεν θα έχουν τη δυνατότητα να πωλούν χαλλούμι ή «χαλλούμι». Αυτά τα €200 εκατ. θεωρούνται από το Υπουργείο Γεωργίας ως άμεση «διαθέσιμη αγορά άλλων €200 εκατ., τόσο στην Ευρώπη όσο και στον κόσμο, την οποία μπορεί κάποιος να κατακτήσει». Εν τω μεταξύ, πέρα από τις άμεσες και εν πολλοίς μετρήσιμες προοπτικές που ανοίγονται, αρκετοί εμπλεκόμενοι θεωρούν ότι, με την κατοχύρωση και την ενίσχυση του brand του χαλλουμιού που θα επέλθει, η δυνατότητα αύξησης των χωρών εξαγωγής, εντός και εκτός Ευρώπης, θεωρείται δεδομένη. Ωστόσο, ένα τέτοιο ενδεχόμενο, για να συμβεί και να αποφέρει καρπούς, χρειάζεται, όπως επισημάνθηκε και από λειτουργούς του Υπουργείου Γεωργίας αλλά και από επαγγελματίες του κλάδου, μια συντονισμένη, καλά οργανωμένη και στοχευμένη συλλογική προσπάθεια.

Ενέργειες για να ανταποκριθεί στις νέες προοπτικές αναλαμβάνει το Υπ. Γεωργίας Προς αυτή την κατεύθυνση, εξάλλου, και ακριβώς για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που δημιουργεί η κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, θα στραφούν οι ενέργειες του Υπουργείου Γεωργίας. Συγκεκριμένα, οι αρμόδιοι εστιάζουν σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορά την ουσιαστική αύξηση της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος τα επόμενα χρόνια. Η δεύτερη αφορά τη βελτίωση κάποιων χαρακτηριστικών του φακέλου. Ως προς την πρώτη κατεύθυνση, όπως ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Κώστας Καδής, «έχουν ήδη δοθεί ισχυρά κίνητρα και σημαντική χρηματοδότηση προς αιγοπροβατοτρόφους για να δημιουργήσουν νέες μονάδες, ενώ στο επόμενο επενδυτικό πρόγραμμα που θα ανακοινωθεί εντός 74 EconomyToday

Δεύτερο πιο ισχυρό εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου μετά τα φάρμακα το χαλλούμι

του επόμενου έτους, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, θα περιλαμβάνεται κονδύλι δεκάδων εκατομμυρίων για στήριξη ειδικά της αιγοπροβατοτροφίας». Είπε επίσης ότι «υπάρχουν κάποια σημεία στον φάκελο που, με τη συνεργασία όλων και σεβόμενοι πλήρως το κοινοτικό κεκτημένο και αυτό που προβλέπουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί, θα μπορούσαν να βελτιωθούν, χωρίς να διαφοροποιούν την ουσία και τη φιλοσοφία του φακέλου». Μέσα από αυτές τις δύο προσεγγίσεις, πρόσθεσε, «θεωρούμε ότι μπορούμε να πιάσουμε τους στόχους μας και να διαχειριστούμε τις προκλήσεις που δημιουργούνται». Ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι το Υπουργείο δεν έχει πρόθεση να προχωρήσει σε αλλαγή στον φάκελο πριν καλά-καλά κατοχυρωθεί το προϊόν. Ανέφερε ότι από τους κανονισμούς της Ε.Ε. προβλέπεται το τι συνιστά μικρή διαφοροποίηση, με πολύ συγκε-

«αυθεντική» συνταγή παρασκευής του χαλλουμιού. Σύμφωνα με τις πρώτες καταχωρήσεις, το αιγινό και πρόβειο γάλα θα έπρεπε να συμπεριέχεται σε ποσοστό 51%. Οι άμεσα θιγμένοι από την πρόνοια αυτή ήταν οι αγελαδοτρόφοι, που θα έβλεπαν τη ζήτηση του αγελαδινού γάλακτος να υποχωρεί. Οι αντιδράσεις ήταν έντονες και είχαν ως αποτέλεσμα –σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες– το πάγωμα των διαδικασιών κατοχύρωσης. Η δεύτερη σημαντική πράξη ξεκίνησε με νέα καταχώρηση τον Ιούλιο του 2014. Το νέο στοιχείο σε αυτή τη «δεύτερη πράξη», πέρα από το πρόβλημα των ποσοστώσεων γάλακτος, ήταν η συμπερίληψη του τουρκικού ονόματος του χαλλουμιού (hellim), που έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα του τρόπου παραγωγής και εμπορίας του χαλλουμιού από τους Τουρκοκύπριους παραγωγούς. Οι Τουρκοκύπριοι προέβαλαν τη θέση ότι πρέπει δικές τους «Αρχές» να εποπτεύουν τις διαδικασίες. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό ούτε από τη Δημοκρατία ούτε από την Ε.Ε. ούτε και από το ίδιο το διεθνές δίκαιο, αφού πρόκειται για «Αρχές» μη αναγνωρισμένου κράτους, απότοκου εισβολής και κατοχής. Τον Ιούλιο του 2015, στο πλαίσιο θέσπισης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης για την επανέναρξη συνομιλιών για το Κυπριακό, με εμπλοκή του τέως Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΖανΚλοντ Γιούνκερ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης με τον τότε ηγέτη τον Τουρκοκυπρίων, Μουσταφά Ακιντζί, προχώρησαν στην περιβόητη «συναντίληψη» για το χαλλούμι. Στο πλαίσιο της «συναντίληψης», οριζόταν η ευρωπαϊκή εταιρεία «Bureau Veritas» ως αρμόδια για την εποπτεία και πιστοποίηση του τ/κ χαλλουμιού αλλά και για τον έλεγχο των φυτοϋγειονομικών πιστοποιητικών που απαιτούνταν για να μπορεί το τ/κ χαλλούμι να εξάγεται στην Ευρώπη. κριμένες δυνατότητες που υπάρχουν, όπως αλλαγές Ως γνωστόν, ο κύκλος των διαπραγματεύσεων Αναστο σχήμα ή στο βάρος του προϊόντος. στασιάδη-Ακιντζί δεν οδήγησε σε λύση του Κυπριακού, έτσι η διαδικασία κατοχύρωσης του χαλλουμιού Η «οδύσσεια» και η «συναντίληψη» –που εξάλλου δεν έτυχε θερμής της κατοχύρωσης – υποδοχής εξαρχής από αρκετούς εμπλεκόμενους Πολιτικές προεκτάσεις παραγωγούς και στις δύο κοινότητες– μπήκαν ξανά και εμπορικά συμφέροντα στον πάγο. Η διαδικασία κατοχύρωσης του χαλλουμιού ως Από τότε μέχρι τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2021 που ΠΟΠ, λόγω μιας σειράς από πολιτικές σκοπιμότητελεσφόρησαν οι διαδικασίες, το ζήτημα της κατοτες, εμπορικά συμφέροντα, θεσμικές ολιγωρίες, χύρωσης ανακινούσαν «εξωτερικές παρεμβολές», οι παραλείψεις και άλλες «παρεμβολές», μετατράπηκε οποίες έφερναν το όλο θέμα ξανά στην επικαιρότητα, σε πραγματική «οδύσσεια». αναδεικνύοντας ωστόσο και την έλλειψη συγκροτηΟι αρχικές βολιδοσκοπήσεις και διαδικασίες για μένης πολιτικής για την κατοχύρωση του χαλλουμιού κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ έγιναν πριν από την Κυπριακή Δημοκρατία. Επί ακόμη ενταχθεί η Δημοκρατία στην παραδείγματι, η απώλεια του εμποριΕυρωπαϊκή Ένωση το 2004. Από τα κού σήματος τον Δεκέμβριο του 2017 πρώτα αυτά βήματα, ωστόσο, εμφανίΚινήσεις του Υπουργείου Γεωργίας από την ιδιωτική εταιρεία «John & στηκαν και τα πρώτα «σύννεφα» στην προκειμένου να εκμεταλλευτεί Pascalis LTD», που είναι εγγεγραμμένη όλη διαδικασία, τα οποία κάθε άλλο το μομέντουμ και να ανταποκριθεί στη Βρετανία και η οποία διεκδίκησε παρά «αραιά» ήταν. Συγκεκριμένα, στις νέες προκλήσεις που δικαστικώς και κέρδισε το εμπορικό αναδείχθηκε το ζήτημα με τις ποσοστώανοίγονται μετά την κατοχύρωση σήμα του κυπριακού τυριού. σεις γάλακτος και κατ’ επέκταση με την

EconomyToday 75

advertortial

ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Στην κατοχή της VONPENDE HOLDINGS P.L.C. οικόπεδο για μεικτή ανάπτυξη στην περιοχή της Έγκωμης το οποίο συγκεντρώνει αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον

ε διαβούλευση έχει προχωρήσει η VONPENDE HOLDINGS P.L.C. σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση οικοπέδου-φιλέτου στην περιοχή της Έγκωμης. Όπως αναφέρει η Στέλλα Κουκούνη, Director της εταιρείας, «για το οικόπεδο έχει εκδηλωθεί έντονο ενδιαφέρον από αξιόλογα αρχιτεκτονικά γραφεία, τα οποία έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους για αξιοποίησή του». Όπως επισημαίνει η κ. Κουκούνη, η επιλογή έγινε στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης του ομίλου αλλά και λόγω του ότι ο τομέας ανάπτυξης γης παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές. Οικόπεδο πλησίον γνωστού ξενοδοχείου στην περιοχή Έγκωμης, που έχει χαρακτηριστεί «φιλέτο» από επαγγελματίες του τομέα ακινήτων, ανήκει στον όμιλο εταιρειών σας. Με ποιο τρόπο σκοπεύετε να το αξιοποιήσετε; Στα πλαίσια μιας ευρύτερης εταιρικής αναδιοργάνωσης του ομίλου, που ολοκληρώθηκε τον χρόνο που πέρασε, το εν λόγω οικόπεδο πέρασε στην ιδιοκτησία της VONPENDE HOLDINGS P.L.C. Η επιλογή του οικοπέδου έγινε κατόπιν μελέτης της ευρύτερης περιοχής στην Έγκωμη και της σημαντικής προοπτικής ανάπτυξης που αναμένεται να σημειωθεί. 76 EconomyToday

Το οικόπεδο έχει έκταση 3.280 τετραγωνικά μέτρα και εμπίπτει σε δύο πολεοδομικές ζώνες, οικιστική και εμπορική, άρα υπάρχει η δυνατότητα για μεικτή οικοδομική ανάπτυξη

Όσον αφορά την αξιοποίηση του οικοπέδου, έχοντας υπόψη μας τις προοπτικές και σεβόμενοι τον χαρακτήρα της περιοχής, καταλήξαμε ως Διοικητικό Συμβούλιο στη διεξαγωγή μιας μορφής διαβούλευσης, προσκαλώντας αρχιτεκτονικές προτάσεις για αξιολόγηση. Το σκεπτικό ήταν ότι, πέραν των τοπικών αρχών, εννοώντας φυσικά την Πολεοδομία και το Δημαρχείο Έγκωμης, οι νόμοι και κανονισμοί των οποίων οριοθετούν τον τρόπο ανάπτυξης, οι καταλληλότεροι να προτείνουν τρόπους και λύσεις ανάπτυξης είναι αρχιτέκτονες με τη δέουσα εμπειρία και τεχνογνωσία. Ομολογουμένως, εκδηλώθηκε έντονο ενδιαφέρον από αξιόλογα αρχιτεκτονικά γραφεία και προσωπικότητες, κι αυτό μας χαροποίησε ιδιαίτερα. Ένα έργο πολλών εκατομμυρίων, όπως αυτό, χρειάζεται να «παντρεύει» σε βάθος χρόνου ένα αξιόλογο σχέδιο με τη λειτουργικότητα, καθώς και την εμπορική αίσθηση με τις ανάγκες τόσο του αγοραστικού κοινού όσο και των κατοίκων της γύρω περιοχής. Κριτική επιτροπή, αποτελούμενη από πολιτικούς μηχανικούς, ηλεκτρολόγους μηχανικούς, επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, καθώς και αρχιτέκτονες που εδρεύουν εκτός Κύπρου, θα αξιολογήσει τις αρχιτεκτονικές προτάσεις και θα παρουσιάσει τις συστάσεις της προς το Διοικητικό Συμβούλιο. Η πρόταση που θα συγκεντρώνει τα απαραίτητα στοιχεία θα αναλάβει και την υλοποίηση του έργου. Ο όμιλος εταιρειών διατηρεί επενδύσεις και συμμετέχει σε άλλα υπό ανάπτυξη έργα, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Ισπανία κλπ.

ΔΙΕΘΝΗΣ Εμβέλεια Ο όμιλος εταιρειών VONPENDE HOLDINGS P.L.C. ιδρύθηκε το 2007 και εδρεύει στη Λευκωσία. Το 2015 η εταιρεία μετατράπηκε σε δημόσια εταιρεία, οι τίτλοι της οποίας είναι εισηγμένοι και τυγχάνουν διαπραγμάτευσης στο κυπριακό χρηματιστήριο στη Νέα Αγορά. Εστιάζει το επενδυτικό της ενδιαφέρον σε τομείς όπως επενδύσεις σε εισηγμένους και μη τίτλους μετοχών ή ομολόγων που τυγχάνουν διαπραγμάτευσης σε διεθνή χρηματιστήρια, εταιρείες ιδιωτικού κεφαλαίου (private equity), τεχνολογικά start-ups και ανάπτυξη γης. Εταιρείες που ανήκουν στον όμιλο εταιρειών VONPENDE HOLDINGS P.L.C. ηγούνται αξιόλογων μεικτών αναπτύξεων σε μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του οικοπέδου; Τι είδους αναπτύξεις μπορούν να ανεγερθούν στον συγκεκριμένο χώρο; Το οικόπεδο έχει έκταση 3.280 τετραγωνικά μέτρα και εμπίπτει σε δύο πολεοδομικές ζώνες, οικιστική και εμπορική, άρα υπάρχει η δυνατότητα για μεικτή οικοδομική ανάπτυξη. Το ακίνητο μπορεί να συνδυάσει υψηλό επίπεδο οικιστικής ανάπτυξης με μια αντίστοιχα αξιόλογη και στοχευμένη εμπορική ανάπτυξη. Το προφίλ των ενδιαφερόμενων αγοραστών βρίσκεται συχνά στο προσκήνιο κατά τις διαβουλεύσεις μας. Απώτερος στόχος του έργου είναι να ξεπεράσει τις προσδοκίες των αγοραστών, προσδίδοντας άνεση, ομορφιά και καλαισθησία στην έννοια «διαμονή». Να κεντρίσει το ενδιαφέρον της κοινότητας στην περιοχή, έτσι ώστε να αγκαλιάσει τους νεόδμητους εμπορικούς χώρους με την παρουσία της, την επιλογή της και τον ποιοτικό της χρόνο. Λόγω της τοποθεσίας του, το ακίνητο συγκεντρώνει αρκετό ενδιαφέρον ανάμεσα σε πιθανούς επενδυτές και τελικούς αγοραστές. Η δική μας εκτίμηση ως Διοικητικό Συμβούλιο είναι ότι το προφίλ των ενδιαφερόμενων αγοραστών ενδέχεται να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στην κατεύθυνση του έργου. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι, παράλληλα με τη δική μας ανάπτυξη, βρίσκεται στα σκαριά η ανάπτυξη ενός μεγαλεπήβολου ιατρικού κέντρου στην περιοχή, καθώς και άλλες αναπτύξεις οικιστικού και εμπορικού χαρακτήρα.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Άγγελου Τερζάκη 110, Γραφείο 4, Έγκωμη, 2402, Λευκωσία Τηλ.: +357 22 029398 Fax: +357 22 029399 Email: corporate@ vonpende.com.cy

προς εναλλακτικούς τρόπους για επίτευξη επιχειρηματικών στόχων και δραστηριότητας. Σε αυτό το κλίμα, όλες οι επιχειρήσεις, όπως και ο όμιλος εταιρειών VONPENDE HOLDINGS P.L.C., κλήθηκαν να ανασυνταχθούν και να εφαρμόσουν προσαρμοσμένη επιχειρηματική στρατηγική. Ο όμιλος πήρε άμεσα μέτρα για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων που θα επέφερε η κρίση του κορωνοϊού. Προχώρησε σε επανεκτιμήσεις υφιστάμενων πρακτικών, ενώ παράλληλα πραγματοποίησε εταιρική αναδιοργάνωση, δημιουργώντας προοπτικές ανάπτυξης για το μέλλον. Προσάρμοσε τα επενδυτικά του σχέδια ανάλογα, προεκτείνοντας τον ορίζοντα αναμενόμενης απόδοσης. Σε ποιους τομείς βλέπετε να υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης και ποια είναι τα επενδυτικά σας πλάνα; Κατά την άποψή μας, μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης συγκεντρώνουν οι τομείς της ανάπτυξης γης και των τίτλων μετοχών, εισηγμένων και μη, καθώς και ο τομέας των επενδυτικών κεφαλαίων.

Ποιος αναμένετε να είναι ο αντίκτυπος της κρίσης του κορωνοϊού στις δραστηριότητες της εταιρείας σας και πώς διαχειρίζεστε τις επιπτώσεις; Η «πανδημική κρίση», όπως έχουν χαρακτηρίσει τον κορωνοϊό οι Financial Times τον Ιούλιο του 2020, έκρυβε (και συνεχίζει να κρύβει) δυσάρεστες εκπλήξεις για την παγκόσμια οικονομία. Έχοντας διαλύσει συθέμελα έννοιες και πρακτικές που αποτελούσαν μέρος της επιχειρηματικής ζωής στο παρελθόν (όπως just-in-time manufacturing, retail shopping, in-house dining, business or leisure travel), η πανδημική κρίση ανάγκασε την ανθρωπότητα να κινηθεί

EconomyToday 77

ΑΠΟΨΗ

Publish or perish Vs publish and perish Κυριακός E. Γεωργίου Εργάτης Γνώσης

τον ακαδημαϊκό χώρο, και ιδιαίτερα στα ερευνητικά πανεπιστήμια, υπάρχει μεγάλη πίεση στους πανεπιστημιακούς δασκάλους και ερευνητές να συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα και να δημοσιεύουν τις εργασίες τους. Η έρευνα και η δημοσίευση είναι το κύριο κριτήριο προαγωγής μαζί με τη διδασκαλία, τα διοικητικά καθήκοντα και την προσφορά στην κοινωνία. Επομένως, η έκφραση «publish or perish» («δημοσίευσε για να επιβιώσεις») αποκτά μια ιδιόμορφη κυριολεξία. Η δεύτερη φράση, «publish and perish» («δημοσίευσε με κίνδυνο τη ζωή σου»), αναφέρεται στις δύσκολες περιόδους, όπως τον Μεσαίωνα, αλλά και αργότερα, όταν η δημοσίευση απόψεων, θέσεων και αποτελεσμάτων έρευνας έθεταν σε θανάσιμο κίνδυνο τον συγγραφέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πρακτικής αποτελούσε η Ιερά Εξέταση και το κυνήγι μαγισσών που διήρκεσαν μέχρι και τον 17ο αιώνα. Βεβαίως, η λογοκρισία και η απαγόρευση κυκλοφορίας βιβλίων συνεχίζεται ακόμη και στις μέρες μας, αλλά τουλάχιστον οι συγγραφείς δεν καίγονται στην πυρά, στις πολιτισμένες χώρες και στις πλείστες των περιπτώσεων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πατέρα της σύγχρονης επιστήμης, Galileo Galilei (1564-1642), ο οποίος σε ηλικία 25 ετών έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα για τη μελέτη του σχετικά με το κέντρο βάρους των στερεών σωμάτων. Με το τηλεσκόπιό του έκανε σπουδαιότατες αστρονομικές παρατηρήσεις και επιβεβαίωσε τη θεωρία, που είχε διατυπώσει 60

78 EconomyToday

χρόνια νωρίτερα ο Πολωνός μαθηματικός Nicolaus Copernicus, ότι η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο, αντίθετα με ό,τι πιστευόταν έως τότε. Το 1616 η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έθεσε το έργο του σε απαγόρευση και συμπεριλήφθη στον «Πίνακα των Απαγορευμένων Βιβλίων» (Index Librorum Prohibitorum). Το 1633 παρουσιάστηκε ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης, με την κατηγορία ότι ήταν αιρετικός, γιατί η διδασκαλία του για την κίνηση της Γης ήταν αντίθετη με την Αγία Γραφή. Και τότε ο Γαλιλαίος, για να αποφύγει τον θάνατο στην πυρά, αναγκάστηκε να αναιρέσει και ν’ απαρνηθεί τη διδασκαλία του. Λέγεται, μάλιστα, πως μόλις απέφυγε τον θάνατο, γύρισε το κεφάλι του στην άλλη πλευρά και ψιθύρισε «και όμως κινείται». Παρά την αναίρεση της διδασκαλίας του, ο Γαλιλαίος καταδικάστηκε σε φυλάκιση, την οποία ο Πάπας μετέτρεψε σε κατ’ οίκον περιορισμό, ο οποίος διήρκεσε για τα επόμενα επτά χρόνια. Δύο από τις αλληλένδετες κατακτήσεις του σύγχρονου πανεπιστημίου είναι η ακαδημαϊκή ελευθερία να διδάσκεις και να γραφείς αυτά που σε καθοδηγεί η γνώση και η επιστήμη σου, και η μονιμότητα (tenure), ώστε να γνωρίζεις ότι η θέση εργασίας σου δεν κινδυνεύει από αυτά που γράφεις και διδάσκεις. Φυσικά, η ακαδημαϊκή ελευθερία υποστηρίζεται και ταυτόχρονα ελέγχεται από τη συλλογική γνώμη και τη διαδικασία αξιολόγησης των ομότιμων (peer review process). Οι φοιτητές σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο διεξάγουν έρευνα και συγγράφουν διπλωματικές εργασίες τις οποίες

θα πρέπει να υπερασπιστούν ενώπιον των καθηγητών τους αλλά και εξωτερικών αξιολογητών. Ο ερευνητής έχει την υποχρέωση να παρουσιάζει την έρευνά του σε συνέδρια και σε επιστημονικές εκδόσεις. Και στις δύο περιπτώσεις, για να γίνει αυτό, θα πρέπει η εργασία να περάσει από τον έλεγχο των ομότιμων και, εφόσον παρουσιαστεί δημόσια σε γραπτή ή προφορική μορφή, να δεχτεί τα σχόλια, θετικά ή και αρνητικά, από την επιστημονική κοινότητα. Η ερευνητική διαδικασία διέπεται από αυστηρούς κανόνες και διαδικασίες, τις οποίες οι ερευνητές οφείλουν να ακολουθούν πιστά, ανάλογα με την ερευνητική μεθοδολογία και την πρακτική στον τομέα. Όλο και συχνότερα η ερευνητική πρόταση πρέπει να τυγχάνει έγκρισης και αξιολόγησης από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου πριν αρχίσει η έρευνα. Η διερευνητική δημοσιογραφία αποτελεί μια αποδεκτή και έγκυρη μορφή έρευνας και δημοσιογραφικής πράξης. Σε κάθε περίπτωση, ο δημοσιογράφος οφείλει να παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη, αντικειμενική εικόνα, να διατηρεί ενημερωμένο αρχείο, να διασταυρώνει τις πληροφορίες του και να μπορεί να αποδείξει τα γραφόμενά του, προστατεύοντας παράλληλα τις πηγές του. Στην έρευνα, σε πανεπιστημιακό επίπεδο, ο ερευνητής δεν πρέπει απλά να διασταυρώσει τις πηγές του, αλλά θα πρέπει να συνεχίσει μέχρι να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν άλλες εκδοχές της αλήθειας που δεν έχει ερευνήσει.

Μια σειρά από γνωστές περιπτώσεις στις ΗΠΑ έχουν θέσει τη διερευνητική δημοσιογραφία σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο, εφάμιλλο σε πολλές περιπτώσεις της πανεπιστημιακής έρευνας. Βεβαίως, εκεί υπάρχουν εξαιρετικά προγράμματα σπουδών και θεσμοθέτηση βραβείων, όπως το περίφημο βραβείο Pulitzer, το οποίο απονέμεται από την κορυφαία Μεταπτυχιακή Σχολή Δημοσιογραφίας του

Η ερευνητική διαδικασία διέπεται από αυστηρούς κανόνες και διαδικασίες, τις οποίες οι ερευνητές οφείλουν να ακολουθούν πιστά, ανάλογα με την ερευνητική μεθοδολογία και την πρακτική στον τομέα. Όλο και συχνότερα η ερευνητική πρόταση πρέπει να τυγχάνει έγκρισης και αξιολόγησης από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου πριν αρχίσει η έρευνα

Πανεπιστημίου Columbia, στη δημοσιογραφία, τη λογοτεχνία και τη μουσική σύνθεση. Το «Όλοι οι Άνδρες του Προέδρου» είναι μια πολιτική και βιογραφική δραματική ταινία του 1976 για το σκάνδαλο Watergate, το οποίο εξανάγκασε σε παραίτηση τον Πρόεδρο Richard Nixon, με πρωταγωνιστές τους Robert Redford και Dustin Hoffman. Βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του 1974, με συγγραφείς τους Carl Bernstein και Bob Woodward, τους δύο δημοσιογράφους της Washington Post που αποκάλυψαν το σκάνδαλο. Μια εξίσου ενδιαφέρουσα ιστορία, επίσης για τη Washington Post, παρουσιάζεται στην ταινία «The Post» του 2017, μια ιστορική δραματική ταινία με σκηνοθέτη και παραγωγό τον Steven Spielberg και πρωταγωνιστές τη Meryl Streep ως Katharine Graham, την πρώτη γυναίκα εκδότρια μεγάλης αμερικανικής εφημερίδας, και τον Tom Hanks ως Ben Bradlee, τον επί μακρόν αρχισυντάκτη. Η ιστορία της ταινίας διαδραματίζεται το 1971 και αναφέρεται στη δημοσίευση των διαβόητων Εγγράφων του Πενταγώνου, ενός συνόλου απόρρητων εγγράφων σχετικά με την 20ετή συμμετοχή της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο του Βιετνάμ και νωρίτερα στη γαλλική Ινδοκίνα τη δεκαετία του 1940. Τα πιο πάνω για προβληματισμό σε σχέση με πρόσφατα περιστατικά διερευνητικής δημοσιογραφίας από γνωστούς και έμπειρους δημοσιογράφους τα οποία απασχόλησαν αρνητικά τον δημόσιο διάλογο.

EconomyToday 79

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΑΝΕΙΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥΣ

ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗΣ

Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα επιχειρούν, μέσα από νέες χορηγήσεις, να τονώσουν την αγορά και να δώσουν ώθηση στη ζήτηση για καινούργιο ή μεταχειρισμένο αυτοκίνητο.

80 EconomyToday

υγειονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας για δεύτερη συνεχή χρονιά, η αβεβαιότητα που επικρατεί για την εξέλιξη της πανδημίας και τις συνέπειες που θα έχουν το εύρος και η διάρκειά της, τα στενά οικονομικά των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, σε συνδυασμό με τα διδάγματα του πρόσφατου παρελθόντος (οικονομική κρίση), έχουν παγώσει σημαντικούς τομείς της οικονομίας, για τους οποίους καταβάλλεται μια μεγάλη προσπάθεια για επανεκκίνηση. Σε αυτή την επανεκκίνηση, στο «restart» δηλαδή της οικονομίας, όπου δίνεται και η μεγάλη έμφαση –μετά τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας–, ο τραπεζικός τομέας διαδραματίζει τον δικό του ρόλο. Μέσα από διάφορα δανειοδοτικά σχέδια (οικιστικά, καταναλωτικά, σπουδαστικά κ.ά.) και την παροχή νέων χορηγήσεων σε ιδιώτες και επιχειρηματικούς πελάτες, διοχετεύει χρήμα στην αγορά, τονώνοντας τομείς όπου η πανδημία έχει αφήσει έντονο το αποτύπωμά της. Για παράδειγμα, στην αγορά του αυτοκινήτου, παρατηρείται τον τελευταίο καιρό μια έντονη κινητικότητα από πλευράς των τραπεζών, οι οποίες έχουν βγει δυναμικά προς τα έξω και

έχουν λανσάρει η κάθε μια το δικό της σχέδιο για δάνειο αυτοκινήτου. Πρόκειται για σχέδια τα οποία απευθύνονται τόσο σε ιδιώτες όσο και σε επιχειρηματικούς πελάτες και αφορούν δανειολήπτες που ενδιαφέρονται και πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια για να αποκτήσουν νέο αυτοκίνητο, καινούργιο ή μεταχειρισμένο. Κάθε τράπεζα έχει τη δική της πρόταση, μία εξ αυτών και η ενοικιαγορά, ενώ υπάρχουν και άλλες επιλογές. Χάρη στην τεχνολογική εξέλιξη και την ψηφιοποίηση των εργασιών των τραπεζών οι οποίες άρχισαν από νωρίς την προσπάθεια για ψηφιακό μετασχηματισμό, οι ενδιαφερόμενοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να αντλήσουν περισσότερες πληροφορίες για το κάθε δανειοδοτικό σχέδιο όπως: οι όροι, οι προϋποθέσεις, το ύψος της δόσης, το επιτόκιο, η διάρκεια αποπληρωμής κ.ά. Εκτός από τις πληροφορίες που μπορεί να βρει κάποιος στις πλήρως ανανεωμένες ιστοσελίδες των τραπεζικών ιδρυμάτων, υπάρχει επίσης η δυνατότητα για καταχώρηση ηλεκτρονικής αίτησης. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, οι δύο μεγάλες τράπεζες του τόπου, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα, παρουσιάζουν τα δανειοδοτικά τους σχέδια για αγορά αυτοκινήτου.

Κάθε τράπεζα έχει τη δική της πρόταση, μία εξ αυτών και η ενοικιαγορά, ενώ υπάρχουν και άλλες επιλογές EconomyToday 81

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΑΝΕΙΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Ελληνική Τράπεζα Βγες στον δρόμο με το νέο σου αυτοκίνητο

ρθε η στιγμή για νέο αυτοκίνητο; Η διαδικασία για την ενοικιαγορά αυτοκινήτου στην Ελληνική Τράπεζα είναι πλέον πιο εύκολη από ποτέ και με τους ευνοϊκούς όρους από τους οποίους συνοδεύεται θα βγεις στον δρόμο με το νέο σου αυτοκίνητο πιο σύντομα από όσο πιστεύεις. Διαθέτοντας ένα πλήρες φάσμα τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών, η Ελληνική Τράπεζα προσφέρει στους πελάτες της ολοκληρωμένη λύση για ενοικιαγορά αυτοκινήτου, με απλές διαδικασίες και ευνοϊκό επιτόκιο, τόσο για καινούργιο όσο και για μεταχειρισμένο αυτοκίνητο. Η ολοκληρωμένη λύση για την ενοικιαγορά αυτοκινήτου από την Ελληνική Τράπεζα προσφέ-

82 EconomyToday

ρει σημαντικά ωφελήματα. Συγκεκριμένα, η χρηματοδότηση αυτοκινήτου από την Ελληνική Τράπεζα προσφέρεται με σταθερό επιτόκιο και σταθερή μηνιαία δόση για όλη τη διάρκεια αποπληρωμής. Ως εκ τούτου, ο πελάτης δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τυχόν μεταβολές βασικών επιτοκίων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη μηνιαία του δόση. Επιπλέον, η χρηματοδότηση παραχωρείται χωρίς την ανάγκη επιπρόσθετων εξασφαλίσεων, όπως επίσης και χωρίς αρχικά τραπεζικά έξοδα.

Σχετικά με την προκαταβολή, η Ελληνική Τράπεζα διαθέτει λύσεις για όλες τις ανάγκες. Όσον αφορά την ασφάλιση οχήματος, στις περιπτώσεις καινούργιων αυτοκινήτων ο πελάτης μπορεί να επωφεληθεί με ετήσια έκπτωση 15% στην ασφάλεια αυτοκινήτου από την Παγκυπριακή Ασφαλιστική, η οποία για υβριδικά οχήματα αυξάνεται στο 20%. Η ζωή του πελάτη γίνεται ακόμα πιο εύκολη με τη χρήση των ψηφιακών καναλιών της Ελληνικής Τράπεζας, καθώς μέσω της ιστοσελίδας της Ελληνικής

Τράπεζας μπορεί εύκολα και γρήγορα να υπολογίσει ποια θα είναι η δόση του χρησιμοποιώντας έναν Υπολογιστή Δανείου, είτε πρόκειται για καινούργιο είτε για μεταχειρισμένο όχημα. Τέλος, ο πελάτης μπορεί πολύ απλά να συμπληρώσει ηλεκτρονικά μια δήλωση ενδιαφέροντος, υποβάλλοντας μόνο τα στοιχεία επικοινωνίας του, ώστε λειτουργός της Ελληνικής Τράπεζας να επικοινωνήσει μαζί του, με σκοπό ο πελάτης να λάβει περισσότερες πληροφορίες αλλά και να μάθει αν μπορεί να χρηματοδοτηθεί, χωρίς να χρειαστεί να επισκεφθεί κάποιο από τα καταστήματα.

Για περισσότερες πληροφορίες, οι πελάτες μπορούν να μπουν στην ιστοσελίδα www.hellenicbank.com/car ή να καλέσουν το Κέντρο Επικοινωνίας Πελατών της Ελληνικής Τράπεζας στο 8000 9999.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΑΝΕΙΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Τράπεζα Κύπρου

Αυτοκίνητο στα δικά σας οικονομικά μέτρα

Η Τράπεζα Κύπρου χρηματοδοτεί την αγορά καινούργιου Ή μεταχειρισμένου αυτοκινήτου Οι ανάγκες σου καθημερινά αυξάνονται. Χάλασε το παλιό σου αυτοκίνητο και θέλεις να αγοράσεις καινούργιο. Μεγάλωσε η οικογένειά σου με τη γέννηση του δεύτερου παιδιού και δεν μπορείτε να κυκλοφορείτε άνετα με το μικρό αυτοκίνητο. Τέλειωσες τις σπουδές σου και οι γονείς σου υποσχέθηκαν ότι θα σου αγοράσουν αυτοκίνητο ή ακόμη έπιασες την πρώτη σου δουλειά και θέλεις να αποκτήσεις το δικό σου αυτοκίνητο με δικά σου

84 EconomyToday

χρήματα. Μην πονοκεφαλιάζεις άλλο. Η Τράπεζα Κύπρου σού δίνει τη λύση εύκολα και απλά με το νέο δάνειο αυτοκινήτου.

Διαδικασία υποβολής αίτησης

Η διαδικασία υποβολής της αίτησης είναι απλή και εύκολη. Ο έμπορος (dealer) υποβάλλει το αίτημα του πελάτη στην Τράπεζα, η οποία το προωθεί στον Προσωπικό Τραπεζίτη του πελάτη ή ακόμη μπορεί και ο ίδιος ο πελάτης να απευθυνθεί στο κατάστημα όπου εξυπηρετείται. Αν το αίτημα υποβάλλεται ηλεκτρονικά ως e-loan, προσφέρεται μείωση 0,25% στην

Αγοράστε αυτοκίνητο χωρίς άλλη εξασφάλιση. Μόνο με την εξασφάλιση του οχήματος

τιμολόγηση του δανείου. Σε πέντε εργάσιμες ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης τα έγγραφα είναι έτοιμα για υπογραφή. Εκτός από το αυτοκίνητο, μπορείτε να εξασφαλίσετε χρηματοδότηση για την αγορά εξοπλισμού, καινούργιας ή μεταχειρισμένης μοτοσικλέτας.

Δάνειο για επιχείρηση

Αν είστε επιχείρηση και θέλετε να αγοράσετε/αντικαταστήσετε οποιοδήποτε όχημα, οι όροι είναι σχεδόν οι ίδιοι. Μπορείτε επίσης να επωφεληθείτε από το σχέδιο ευέλικτων πληρωμών που προσφέρεται για εταιρείες

με εποχικά εισοδήματα. Η χρηματοδότηση παραχωρείται για την αγορά καινούργιου ή/και μεταχειρισμένου αυτοκινήτου, επαγγελματικών οχημάτων, βαρέων φορτηγών οχημάτων, λεωφορείων και πούλμαν. Μπορείτε να απευθυνθείτε στο δίκτυο καταστημάτων της Τράπεζας Κύπρου ή στα Κέντρα Μικρομεσαίων ή και Μεγάλων Επιχειρήσεων της Τράπεζας. Επίσης, μπορείτε να αιτηθείτε και στα καταστήματα του πωλητή των προς αγορά αντικειμένων.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Οι ιδιώτες που θέλουν να αποκτήσουν το δικό τους αυτοκίνητο μπορούν να επικοινωνήσουν: Τηλεφωνικά: 800.00.800 ή +357 22 128000 από το εξωτερικό Δευτέρα - Παρασκευή 07:45 - 18:00 & Σάββατο και Κυριακή 09:00 - 17:00 Ο Προσωπικός σας Τραπεζίτης είναι πάντοτε έτοιμος να απαντήσει στις ερωτήσεις σας και να λύσει τις απορίες σας.

Ελκυστικοί όροι

Με ελκυστικούς όρους, χωρίς πρόσθετα τραπεζικά έξοδα και με επιτόκιο ανάλογα με την προκαταβολή: • Προσφέρεται ένα από τα χαμηλότερα επιτόκια της αγοράς, το οποίο μειώνεται ακόμη περισσότερο όταν ο πελάτης υποβάλει την αίτησή του ηλεκτρονικά μέσω του e-loan. • Προσφέρεται επιτόκιο ανάλογα με την προκαταβολή, κυμαινόμενο ή σταθερό, ανάλογα με το είδος του αυτοκινήτου, καινούργιο ή μεταχειρισμένο. • Οι εταιρείες δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν τη ρευστότητά τους για να αποκτήσουν περιουσιακά στοιχεία. • Χρησιμοποιείται ως εξασφάλιση το ίδιο το όχημα χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε άλλη εξασφάλιση. Μπορεί να ζητηθούν προσωπικές εγγυήσεις. • Η διάρκεια αποπληρωμής του δανείου εξαρτάται από το είδος του αυτοκινήτου. Η μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής είναι τα 7 χρόνια για καινούργιο αυτοκίνητο και τα 5 χρόνια για μεταχειρισμένο. • Υπάρχει ελάχιστη προκαταβολή 15% για καινούργιο αυτοκίνητο και 20% για μεταχειρισμένο. • Έχετε τη δυνατότητα για πρόωρη εξόφληση, χωρίς οποιοδήποτε κόστος. • Για πράξεις μέσω προμηθευτών δεν χρεώνονται αρχικά τραπεζικά έξοδα. Αν η αγορά γίνεται από ιδιώτη, τα τραπεζικά έξοδα χρεώνονται κανονικά.

EconomyToday 85

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΝΕΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤων

SUV KAI ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ

OI ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

TOYOTA και UNICARS παρουσιάζουν τα νέα μοντέλα αυτοκινήτων, εστιάζοντας στην προηγμένη τεχνολογία και τον πρωτοποριακό σχεδιασμό

86 EconomyToday

τεχνολογική επανάσταση, η ανάγκη για μετάβαση σε τεχνολογίες πιο φιλικές προς το περιβάλλον και οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί για μείωση των ρύπων διαμορφώνουν νέες τάσεις στην αγορά του αυτοκινήτου. Ταυτόχρονα, η συνεχής εξέλιξη, ο πρωτοποριακός σχεδιασμός και οι ανάγκες που προκύπτουν έρχονται να διαμορφώσουν τη ζήτηση και να αναδείξουν τους πρωταγωνιστές της αγοράς.

του αγοραστικού κοινού, το οποίο εξετάζει τις προτάσεις των αντιπροσωπειών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, ώστε να βρει το όχημα που να ταιριάζει στις δικές του ανάγκες. Στις μέρες μας, η κυριότερη τάση στην αγορά του αυτοκινήτου είναι τα SUV, ενώ στο μέλλον, όπως εξηγούν στελέχη των αντιπροσωπειών, θα κυριαρχήσει η τάση για αγορά ηλεκτρικού ή υβριδικού αυτοκινήτου.

Είναι γεγονός ότι διαχρονικά η αγορά του αυτοκινήτου στην Κύπρο παρουσιάζει υψηλή ζήτηση. Αρκετοί Μελλοντικά δε, αναμένεται να δούμε ακόμα πιο συμπολίτες μας επενδύουν στην αγορά ενός καλού σύγχρονα οχήματα, αφού με την έλευση του 5G και αυτοκινήτου, με σύγχρονο εξοπλισμό, το οποίο να των νέων τεχνολογιών φαίνεται πως δεν είμαστε παρέχει ασφάλεια και σιγουριά. Δεν θα ήταν υπερβοπολύ μακριά από την αυτόνομη οδήγηση, η οποία θα λή αν λέγαμε πως κάθε νοικοκυριό έχει τουλάχιστον εγκαινιάσει μια νέα εποχή, δύο αυτοκίνητα, ενώ αλλάζοντας όλα όσα γνωρίσε σύντομο χρονικό ζουμε μέχρι σήμερα. διάστημα και τα νεαρότερα μέλη αποκτούν το Στο αφιέρωμα που ακοΣτον στόλο των εταιρειών, δικό τους όχημα, αφού λουθεί, το Economy Today αυτοκίνητα τα οποία έχουν οι δημόσιες μεταφορές παρουσιάζει τα νέα μοντέλα είναι σε μεγάλο βαθμό βραβευθεί ως «Best Buy Car αυτοκινήτων δύο εκ των περιορισμένες. of Europe» για το 2021 και κορυφαίων εταιρειών που Στο πλαίσιο αυτό, ένα αυτοκίνητο βρίσκεται πάντα στην προσοχή

«European Car of the Year 2021»

δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, της TOYOTA και της UNICARS.

EconomyToday 87

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΝΕΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤων Toyota Yaris

«Καλύτερο Αυτοκίνητο του 2021 στην Ευρώπη» ρες πωλήσεις στην Ευρώπη για πρώτη φορά, αποδεικνύοντας έτσι ότι οι Ευρωπαίοι πελάτες συμφωνούν με την κριτική επιτροπή των εν λόγω βραβείων.

ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΟΤΑ

ο ολότελα νέο Toyota Yaris κέρδισε τον περίφημο τίτλο καλύτερου αυτοκινήτου: European Car of the Year 2021. Προτεινόμενο από μια επιτροπή που αποτελείται από 59 κορυφαίους Ευρωπαίους δημοσιογράφους που ασχολούνται με την αυτοκίνηση, το 4ης γενιάς Yaris βραβεύεται ξανά με τον ίδιο τίτλο, 21 χρόνια μετά την εμφάνιση στην αγορά του Yaris 1ης γενιάς, το οποίο είχε βραβευτεί ως το Καλύτερο Αυτοκίνητο του 2000 στην Ευρώπη – ένα βραβείο που αποτέλεσε την πρώτη διάκριση της Toyota. Το Yaris έχει επανειλημμένα αναγνωριστεί από την επιτροπή των εν λόγω βραβείων, αφού σε κάθε του έκδοση βρισκόταν πάντα στην τελική λίστα. 88 EconomyToday

Η κριτική επιτροπή επαίνεσε την υβριδική τεχνολογία του Yaris για την ομαλή του οδήγηση, τις χαμηλές εκπομπές ρύπων και την προσιτή του τιμή – επαληθεύοντας έτσι τους λόγους για τους οποίους περισσότεροι από το 80% των κατόχων Yaris επιλέγουν το αυτοφορτιζόμενο υβριδικό σύστημα. Το Yaris έχει επίσης αναγνωριστεί για τον σχεδιασμό του, τη δυναμική του απόδοση και το ηγετικό του σύστημα ασφάλειας. Επιπρόσθετα, η κριτική επιτροπή των εν λόγω βραβείων εκτίμησε ιδιαίτερα την επιτυχία της Toyota στο να αναζωπυρώσει το πάθος για την κατηγορία hatchback στην Ευρώπη με το λανσάρισμα του Yaris GR. Το βραβείο του Καλύτερου Αυτοκινήτου 2021 στην Ευρώπη δόθηκε λίγες μόνο μέρες μετά την ανάδειξη του νέου Yaris ως του αυτοκινήτου με τις καλύτε-

ΓΙΑΤΙ ΞΕΧΩΡΙΣΕ ΤΟ YARIS • Η υβριδική τεχνολογία του Yaris αναγνωρίστηκε για τις χαμηλές εκπομπές ρύπων, την οδηγική του ικανότητα και την προσιτή του τιμή. • Η κριτική επιτροπή των βραβείων «Αυτοκίνητο της Χρονιάς» εκτίμησε τον όμορφο σχεδιασμό του Yaris και το ηγετικό σύστημα ασφάλειάς του. • Το Yaris βραβεύτηκε μαζί με το «συγγενικό» του, Yaris GR. • Το Yaris κερδίζει ξανά το ίδιο βραβείο, 21 χρόνια μετά την πρώτη του βράβευση, το 2000. • Το βραβείο συμπίπτει με την ανάδειξη του Yaris, για πρώτη φορά, ως του αυτοκινήτου με τις καλύτερες πωλήσεις στην Ευρώπη.

Κληθείς να σχολιάσει, ο Matt Harrison, Executive Vice President της Toyota Motor Europe, ανέφερε: «Το βραβείο αυτό είναι πολύ τιμητικό για την Toyota και θα ήθελα να ευχαριστήσω την κριτική επιτροπή για την επιλογή και την αναγνώριση. Δράττομαι επίσης της ευκαιρίας να επαινέσω το πάθος των ευρωπαϊκών και ιαπωνικών ομάδων ανάπτυξης της εταιρείας μας. Το 4ης γενιάς Yaris είναι το καλύτερο όλων και, όπως το προόριζε ο Akio Toyoda, είναι ήδη ο λόγος για τα χαμόγελα στα πρόσωπα των πελατών». Η Toyota έχει ήδη τιμηθεί τρεις φορές με το βραβείο του Καλύτερου Αυτοκινήτου της Χρονιάς στην Ευρώπη. Το Yaris κέρδισε το βραβείο το 2000, το Prius το 2005 και τώρα το νέο Yaris κέρδισε ξανά το βραβείο για το 2021.

info: Η τιμή πώλησης του νέου Toyota Yaris Hybrid ξεκινά από €19.400 ή από €228 τον μήνα με Toyota Flex. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να διαμορφώσουν το δικό τους Toyota Yaris και να κλείσουν test drive στο www. toyota.com.cy. Για παραγγελίες μπορούν να επικοινωνήσουν με το τμήμα πωλήσεων στο 77774010.

EconomyToday 89

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΝΕΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤων Νέο Toyota Highlander Hybrid Tο νέο εκλεπτυσμένο 7θέσιο αυτοφορτιζόμενο υβριδικό SUV της Toyota

ο μεγαλύτερο και κορυφαίο SUV της Toyota, το νέο Highlander Hybrid, είναι πλέον διαθέσιμο και στην κυπριακή αγορά. Με 23 χρόνια εμπειρίας στην ανάπτυξη υβριδικής τεχνολογίας –με 16 και πλέον εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως και 9 αυτοφορτιζόμενα υβριδικά μοντέλα 4ης γενιάς– η Toyota έχει συνδυάσει την υβριδική της πρωτοπορία από το θρυλικό QDR και την εκτεταμένη εμπειρία της στην αγορά SUV για να δημιουργήσει το νέο αυτοφορτιζόμενο υβριδικό Highlander. Η 4η γενιά Highlander, διαθέσιμη αποκλειστικά με πλήρως υβριδικό σύστημα μετάδοσης κίνησης –μαζί με το RAV4 (D-segment), το C-HR (C-segment) και το επερχόμενο Yaris Cross (B-segment)– είναι η νεότερη προσθήκη στην ευρωπαϊκή γκάμα μοντέλων SUV της Toyota.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Το νέο Highlander Hybrid έχει μήκος 4.966 mm, πλάτος 1.930 mm, ύψος 1.755 mm και ένα γενναιόδωρο μεταξόνιο 2.850 mm. Το νέο 7θέσιο συνδυάζει το κομψό, δυναμικό και εκλεπτυσμένο στιλ ενός premium SUV με τη δύναμη, την ισχύ και την ανθεκτικότητα ενός στιβαρού, ευέλικτου All-Wheel Drive! Ο χώρος φόρτωσης 332 λίτρων σε διαμόρφωση 7 θέσεων περιλαμβάνει 27 λίτρα υποδαπέδιου αποθηκευτικού χώρου. Με την πλήρως επίπεδη αναδίπλωση τόσο της τρίτης όσο και της 90 EconomyToday

δεύτερης σειράς καθισμάτων, η χωρητικότητα των αποσκευών μπορεί να επεκταθεί μέχρι και τα 1.909 λίτρα. Το εσωτερικό διαθέτει ολοκληρωμένους χώρους αποθήκευσης μέσα στην καμπίνα και συμπληρώνεται από υποδοχές ηλεκτρικής ενέργειας, USB και εξωτερικές υποδοχές HDMI στα καθίσματα της πρώτης και της δεύτερης σειράς.

ΚΙΝΗΣΗ

Το 4ης γενιάς πλήρες υβριδικό σύστημα μετάδοσης κίνησης συνδυάζει έναν βενζινοκινητήρα Atkinson 2,5 λίτρων με ηλεκτρικούς κινητήρες εμπρός και πίσω. Αυτός στον πίσω άξονα είναι αυτός που φροντίζει για την AWD-i (AllWheel Drive-Intelligent) και παίρνει ενέργεια από μια ισχυρή μπαταρία υδριδίου νικελίου-μετάλλου, η οποία βρίσκεται κάτω από τα καθίσματα της δεύτερης σειράς. Η εντυπωσιακή συνολική ισχύς του συστήματος είναι στους 248

ίππους σε συνδυασμό με πολύ χαμηλές εκπομπές CO2 μόλις 149 g/χλμ. και κατανάλωση καυσίμων μόλις 6,6 l / 100 χλμ. (κύκλος WLTP). Ένας διακόπτης επιλογής λειτουργίας οδήγησης επιτρέπει στον οδηγό να επιλέξει ανάμεσα στα προγράμματα ECO, NORMAL, SPORT και TRAIL. Τα παραπάνω μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν όταν το όχημα λειτουργεί σε ξεχωριστή εναλλαγή EV.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Το νέο Highlander Hybrid είναι εξοπλισμένο με την πιο πρόσφατη γκάμα ενεργών τεχνολογιών ασφάλειας Toyota Safety Sense, σχεδιασμένη να βοηθά στην πρόληψη ή στον μετριασμό συγκρούσεων σε ένα ευρύ φάσμα συνθηκών κυκλοφορίας. Το Toyota Safety Sense περιλαμβάνει σύστημα προ-σύγκρουσης (PCS) με ανίχνευση πεζών τόσο τη μέρα όσο και τη νύχτα και με ανίχνευση ποδηλατών κατά τη

διάρκεια της μέρας, πλήρους εύρους αυτόματο πιλότο προσαρμοζόμενης ταχύτητας (ACC) με σύστημα αναγνώρισης σημάτων κυκλοφορίας (RSA), σύστημα υποβοήθησης διατήρησης λωρίδας (LTA), σύστημα προειδοποίησης αλλαγής λωρίδας (LDA) και αυτόματη σκάλα φώτων (AHB). Το επίπεδο εξοπλισμού premium περιλαμβάνει οθόνη πολυμέσων κεντρικής κονσόλας 8 ιντσών με δορυφορική πλοήγηση, οθόνη head-up, Apple CarPlay και Android Auto, ασύρματη φόρτιση τηλεφώνου, αεριζόμενα καθίσματα και έναν ψηφιακό καθρέφτη οπισθοπορείας που εμφανίζει μια ευρεία οπίσθια εικόνα, ακόμη και αν υπάρχουν ογκώδη αντικείμενα στον χώρο αποσκευών. Το νέο Highlander βρίσκεται ήδη στους εκθεσιακούς χώρους της Toyota Λευκωσίας και Λεμεσού και είναι διαθέσιμο για test drive. Info: www.toyota.com.cy

EconomyToday 91

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΝΕΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤων ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ

Η Unicars παρουσιάζει τα νέα και άκρως δυναμικά μοντέλα αυτοκινήτων του Ομίλου

ηλεκτροκίνηση και η κατηγορία των SUV είναι οι τάσεις στην αγορά αυτοκινήτου σήμερα και η Unicars, εκ των πρωταγωνιστών της αυτοκίνησης στην Κύπρο, παρουσιάζει τη νέα γκάμα μοντέλων αυτοκινήτων της, γνωρίζοντας καλά πως «το μέλλον της αυτοκίνησης είναι ηλεκτρικό». Η Unicars πρωτοπορεί με νέα προϊόντα και νέες υπηρεσίες κάτω από την ομπρέλα του Unicars 4All.

VOLKSWAGEN

Το μέλλον της αυτοκίνησης για τη Volkswagen είναι εμφανώς ηλεκτρικό, με τα μοντέλα ID.3 και ID.4 να φέρνουν την επανάσταση στην ιστορία του Ομίλου. Το ID.3 διαθέτει πρωτοποριακό σχεδιασμό, μεγάλη εμβέλεια χρήσης, δυναμική οδήγηση και ευρύχωρο εσωτερικό. Η μπαταρία μπορεί να φορτιστεί για ταξίδι 290 χιλιομέτρων σε περίπου 30 λεπτά (με φόρτιση 100 kW), ενώ παράγει μηδενικούς ρύπους καθώς κινείται. Το ID.4 ανήκει στη δημοφιλέστερη κατηγορία των Compact SUV, προσφέροντας για πρώτη φορά ένα πλήρως ηλεκτρικό SUV. Η μπαταρία του αποθηκεύει έως και 77 kWh ενέργειας με εμβέλεια χρήσης έως και 520 χλμ. (WLTP combined cycle), ενώ ο ηλεκτροκινητήρας, που βρίσκεται στον πίσω άξονα, παράγει 150 kW και 204 ίππους, αρκετούς ώστε να επιταχύνει από 0 έως 100 km/h σε 8,5 δευτερόλεπτα και να προσφέρει τελική ταχύτητα της τάξης των 160 χιλιομέτρων την ώρα, η οποία περιορίζεται ηλεκτρονικά. Από την γκάμα των νέων μοντέλων 92 EconomyToday

της Volkswagen δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και ένα καθαρόαιμο SUV, όπως το Tiguan. Διαθέτοντας σύγχρονο σχεδιασμό, κορυφαία τεχνολογία, άνετους χώρους και μια σειρά αξιόπιστων κινητήρων, δικαίως αποτελεί το πρώτο σε πωλήσεις μεσαίο SUV στην Ευρώπη. Το νέο Tiguan διαθέτει επίσης και μια νέα γκάμα συστημάτων Infotainment, με μεγάλη ποικιλία διαδικτυακών/ online υπηρεσιών We Connect και We Connect Plus, με επιπλέον έλεγχο μέσω app, ανεβάζοντας την ψηφιοποίηση του αυτοκινήτου σε πολύ υψηλό επίπεδο.

AUDI: ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΟΣ SUV ΣΤΟΛΟΣ

Η Audi παρουσιάζει τον ανανεωμένο SUV στόλο της με το εντυπωσιακό Audi Q2, το μικρότερο μοντέλο στην premium κατηγορία, που επιστρέφει στην αγορά πλήρως εκσυγχρονισμένο με νέα στοιχεία εξοπλισμού και αυξημένες δυνατότητες συνδεσιμότητας, καθώς και με εμπλουτισμένη παλέτα χρωμάτων με πέντε νέα χρώματα, αλλά και πολλές διακοσμητικές λεπτομέρειες

που δίνουν τη δυνατότητα στον πελάτη να το διαμορφώσει πιο κοντά στις δικές του επιθυμίες. Επίσης, ανανεωμένα και άκρως δυναμικά είναι τα νέα Audi Q5 και Q5 Sportback, που κάνουν την παρουσία τους στην κυπριακή αγορά με έναν κινητήρα βενζίνης και δύο πετρελαίου, καθώς και με μια ευρεία γκάμα συστημάτων ψυχαγωγίας και ενημέρωσης, αλλά και με τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφάλειας και υποβοήθησης οδηγού. Τέλος, ξεχωρίζουν καθώς διαθέτουν οπίσθιο φωτισμό με ψηφιακή τεχνολογία OLED, μια παγκόσμια πρωτιά για την Audi. Το δημοφιλές νέο Audi A3 Sportback βρίσκεται ήδη στην τέταρτή του γενιά, ανεβάζοντας ψηλά τον πήχη απέναντι στον ανταγωνισμό. Παρά τον οικογενειακό του προσανατολισμό, διατηρεί τον αθλητικό και σπορτίφ χαρακτήρα, προσφέροντας κορυφαία

συνδεσιμότητα. Ο οδηγός θα μπορεί σύντομα να προσθέτει λειτουργίες ανάλογα με τις ανάγκες του, αναβαθμίζοντας τον εξοπλισμό του αυτοκινήτου. Φυσικά, το ηλεκτροκίνητο μέλλον δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ούτε από την Audi, με τα μοντέλα Q4 e-tron και Q4 Sportback e-tron, καθώς και με το αμιγώς ηλεκτρικό Audi e-tron Gran Turismo. Το Q4 40 e-tron ταξιδεύει έως και 520 χιλιόμετρα (WLTP) με μία μόνο φόρτιση της μπαταρίας, ενώ, χάρη στη μέγιστη χωρητικότητα φόρτισης 125 kW, σε ιδανικές συνθήκες μπορεί να φορτίσει αρκετή ισχύ για περίπου 130 χιλιόμετρα (WLTP) σε περίπου δέκα λεπτά. Από την άλλη, το e-tron GT quattro αποτελεί ένα μοντέλο με δυναμική σχεδίαση, εντυπωσιακές επιδόσεις και φουτουριστική εμφάνιση. Το e-tron GT quattro και το RS e-tron GT διαθέτουν δύο ηλεκτρικούς κινητήρες,

από έναν σε κάθε άξονα, με την απόδοση να φτάνει συνδυαστικά τους 476 ίππους και τα 630 Nm ροπής και τους 598 ίππους και τα 830 Nm ροπής, αντίστοιχα για το κάθε μοντέλο. Μαζί και η λειτουργία boost (μέσω του συστήματος ελέγχου εκκίνησης), η οποία εκτοξεύει την ισχύ του e-tron GT quattro και του RS στους 530 και 646 ίππους αντίστοιχα, για 2,5 δευτερόλεπτα.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ SEAT

Στον αντίποδα, η Seat βρίσκει πάντα τον τρόπο να προσφέρει στους οδηγούς αυτοκίνητα που ταιριάζουν με τον τρόπο ζωής τους και τις ανάγκες τους, όπως το ολοκαίνουργιο Seat Leon, που κατέχει ένα καταπληκτικό ιστορικό, σε όλες τις γενιές του, με περισσότερες από 2,3 εκατομμύρια πωλήσεις. Πρόκειται για το πρώτο πλήρως συνδεδεμένο αυτοκίνητο της Seat με μια σειρά από νέες τεχνολογίες κινητήρα, βενζίνης (TSI), ντίζελ (TDI) και ήπιο-υβριδικό (eTSI). Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το Leon κατέκτησε πρόσφατα και τα πέντε αστέρια στην ασφάλεια από τον ανεξάρτητο οργανισμό Euro NCAP, ενώ ψηφίστηκε ως το «Best Buy Car of Europe» για το 2021 από τον ανεξάρτητο οργανισμό AUTOBEST. Η Seat ανανέωσε πρόσφατα και το μεσαίο SUV της γκάμας της, το Ateca, εφοδιάζοντάς το με ό,τι πιο σύγχρονο στον χώρο της άνεσης και της συνδεσιμότητας. Πρόκειται για ένα μοντέλο το οποίο μετρά περισσότερες από 300.000 πωλήσεις μέσα σε 4 χρόνια αφότου πρωτοπαρουσιάστηκε στην αγορά. Οι κατασκευαστές του δεν άλλαξαν την πετυχημένη συνταγή του μοντέλου, γι’ αυτό και επικεντρώθηκαν σε διακριτικές αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση, όπως νέα γραφικά στα φώτα και διαφορετική γραμματοσειρά για το «Ateca».

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ SKODA

Τέλος, η στρατηγική της Skoda για την ηλεκτροκίνηση παίρνει σάρκα και οστά με το νέο Enyaq iV. Ένα αμιγώς ηλεκτρικό SUV που

«Πολύ μεγάλη η ζήτηση για SUV με πωλήσεις πέραν του 70%»

ηλεκτρονικά βοηθήματα, χώρους, άνεση, κινητήρες και αντοχή στον χρόνο, παραμένοντας το αγαπημένο προσιτό οικογενειακό αυτοκίνητο. Η ανανεωμένη γκάμα της Skoda ολοκληρώνεται με το Skoda Superb, τη ναυαρχίδα της μάρκας, που ανανεώθηκε πρόσφατα και έγινε πλέον πιο ελκυστικό, σύγχρονο και ευρύχωρο από ποτέ. Το Superb διατίθεται στην Κύπρο με τον δίλιτρο πετρελαιοκινητήρα TDi, απόδοσης 150 ίππων, και αυτόματο κιβώτιο DSG 7 σχέσεων.

UNICARS 4ALL βασίζεται πάνω στην καινοτόμο πλατφόρμα του Ομίλου της VW, ειδικά για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το εσωτερικό είναι κατασκευασμένο από φυσικά, βιώσιμα επεξεργασμένα και ανακυκλωμένα υλικά και προσφέρεται στον αγοραστή με μια σειρά δέκα διαφορετικών επιλογών για πλήρη εξατομίκευση ανάλογα με το κάθε γούστο. Το Enyaq iV έχει την ικανότητα να γεμίζει την μπαταρία του σε φορτιστή που φτάνει ακόμα και τα 125 kW σε μόλις 38 λεπτά για το 80%, ακόμα και αν πρόκειται για τη μεγαλύτερη μπαταρία των 82 kWh. Φυσικά, από τη Skoda δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το best seller της, που δεν είναι άλλο από το Skoda Octavia. Η 4η γενιά Octavia έχει ανεβάσει τον πήχη στη μεσαία κατηγορία, προσφέροντας τόσο ποιοτικότερα υλικά όσο και σύγχρονες τεχνολογίες, στοιχεία που συνήθως συναντάμε σε premium μοντέλα. Το Octavia θέτει και πάλι τα πρότυπα στην κατηγορία του, διαθέτοντας high-tech εξοπλισμό,

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, καθώς και οι σύγχρονες ανάγκες της εποχής, έχουν αναμφίβολα οδηγήσει τη Unicars στο να πρωτοπορεί με νέα προϊόντα και να αναπτύσσει νέες υπηρεσίες κάτω από την ομπρέλα του Unicars 4All. Μια πρωτοβουλία της Unicars που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πελατοκεντρική της φιλοσοφία, που είναι να προσφέρει μοναδικές εμπειρίες. Με αυτόν τον τρόπο, έχει διασφαλίσει πως οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τα μοντέλα από διάφορες πηγές, άμεσα και έγκυρα. Στη Unicars είναι πάντα διαθέσιμοι να απαντήσουν στις ερωτήσεις των πελατών μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή να ανταποκριθούν τηλεφωνικά στις απορίες τους μέσω του τηλεφωνικού της κέντρου. Επιπλέον, μέσα από τη δωρεάν υπηρεσία Unicars 4All, παρέχεται ένα πλέγμα δυνατοτήτων, που περιλαμβάνει βίντεο με παρουσιάσεις των μοντέλων, εφαρμογή chat για άμεση πληροφόρηση, μέχρι και διαμόρφωση του αυτοκινήτου

βάσει των αναγκών και των προτιμήσεων του επισκέπτη.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

Η ηλεκτροκίνηση και η κατηγορία των SUV είναι οι τάσεις στην αγορά αυτοκινήτου σήμερα. Όσον αφορά το πρώτο, όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες διαθέτουν πλέον ένα ή και περισσότερα ηλεκτρικά μοντέλα στην γκάμα τους, ενώ καθημερινά παρουσιάζονται πρωτότυπα μοντέλα που πολύ σύντομα θα περάσουν από τις γραμμές παραγωγής. Παράλληλα, η προτίμηση του αγοραστικού κοινού στην κατηγορία των SUV, σε όλες τους τις παραλλαγές, είναι ιδιαίτερα εμφανής, με τα μοντέλα αυτού του είδους να καταλαμβάνουν ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 70% στον χώρο των πωλήσεων. Οι κυριότεροι λόγοι είναι φυσικά η απόσταση από το έδαφος και οι σημαντικά αυξημένοι χώροι. Πάντως, το σίγουρο είναι ότι το αυτοκίνητο του μέλλοντος θα είναι ηλεκτρικό, αυτόνομο και συνδεδεμένο.

info: Η Unicars συνεργάζεται με όλα τα πιστωτικά ιδρύματα, ακολουθώντας τις διαδικασίες της εκάστοτε τράπεζας, με στόχο την αποτελεσματικότερη και καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Γιάννου Κρανιδιώτη 144, 2235, Λατσιά, Λευκωσία Τηλ: +357 22 204222

EconomyToday 93

Τhe Ex-Special One? θεμα

Ποιος άλλος θα τολμούσε να χαρακτηρίσει, με κάθε σοβαρότητα, τον εαυτό του ως «Special One»; Έβαλε τον προπονητή στον χάρτη του μάρκετινγκ, δημιούργησε τον τεχνικό - σούπερ σταρ. Ο Μουρίνιο ζει και προπονεί βασιζόμενος στις δάφνες του παρελθόντος. Οι ατάκες του ακούγονται πλέον σαν μια μόνιμη γκρίνια. Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

94 EconomyToday

ίπλα μου στεκόταν ο Ζοζέ Μουρίνιο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το δέος και το τρακ όταν στάθηκε μπροστά στο μικρόφωνο του Sigma για δηλώσεις. Ήταν ο κορυφαίος προπονητής στον κόσμο, μια τεράστια φυσιογνωμία. Η τρίλεπτη παρουσία του ήταν τότε μεγάλη υπόθεση για την κυπριακή τηλεόραση. Έχουν περάσει 13 χρόνια από τότε, ήταν Νοέμβριος του 2008 στο Σαν Σίρο, μετά τον αγώνα Ίντερ-Ανόρθωση. Το ίδιο δέος ένιωσαν όσοι συνάδελφοί μου του πήραν συνεντεύξεις 15 μέρες μετά στο ΓΣΠ, αλλά και το 2012, όταν κατέβηκε με τη Ρεάλ για να αντιμετωπίσει τον ΑΠΟΕΛ. Ήταν οι εποχές της βασιλείας του. Ήταν δικαιωματικά ο Special One. Θα νιώσουμε το ίδιο αν υποθετικά τον συναντήσουμε αύριο; Φυσικά και δεν θα μας πέσει λίγο, σαφώς στο

EconomyToday 95

θεμα μυαλό μας θα είναι οι μεγάλες επιτυχίες του παρελθόντος. Αλλά στο μυαλό μας θα είναι επίσης πως ο Πορτογάλος βρίσκεται σε συνεχή καθοδική πορεία. Δίπλα, μπροστά στο Special One, διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια ένα… Εx. Και το μεγαλύτερο θέμα είναι πως ο Μουρίνιο το… ζωγραφίζει μόνος του. Η ιστορία του λίγο-πολύ γνωστή. Μεταφραστής στην Μπαρτσελόνα επί Ρόμπσον και βοηθός αργότερα του Φαν Χάαλ, είχε την ικανότητα να απορροφάει την κάθε λεπτομέρεια. Στην οργάνωση, στην προσέγγιση των παικτών, στην τακτική. Η Μπενφίκα τού δίνει την πρώτη ευκαιρία, αλλά δεν τον αφήνει να συνεχίσει. Πάει στη Λεϊρία και κάνει φοβερά πράγματα, οπότε τον τσιμπάει η Πόρτο. Είμαστε στα 2002 και αρχίζει το δεκαπενταετές έπος. Όλοι οι σπουδαίοι προπονητές στο ποδόσφαιρο, αυτοί που άλλαζαν τα δεδομένα, άρπαζαν κάτι από τον προηγούμενο «εφευρέτη» και το εξέλισσαν. Αυτοί που ένιωθαν ότι το ποδόσφαιρο «κόλλησε» και έπρεπε να μετεξελιχθεί, έμειναν επίσης στην ιστορία. Ο Μίχελς δανείστηκε πράγματα από τον Βικ Μπάκιγχαμ. Ο Κρόιφ έψαξε καλά μέσα στα διδάγματα του συμπατριώτη του, αλλά και τις αλλαγές που έφερνε ο Αρίγκο Σάκι στη Μίλαν. Ο Γκουαρντιόλα πήρε πράγματα από το μοντέλο του Ράικαρντ. Ο Κλοπ το ίδιο. Είδε, μελέτησε, πρόσθεσε πράγματα. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, έβλεπαν ξεκάθαρα την εξέλιξη με οδηγό την κατοχή, τη γρήγορη μεταβίβαση, τις εναλλαγές θέσεων, την επίθεση (με το «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση» να ισχύει). Ο Μουρίνιο ήθελε, ένιωθε πως έπρεπε να κάνει κάτι διαφορετικό. «Το ποδόσφαιρο δεν είναι θέαμα, όλα περιστρέφονται γύρω από το πώς θα κερδίσεις». «Αυτός που κρατά περισσότερο την μπάλα κάνει και περισσότερα λάθη, αυτός που δεν κρατά την μπάλα και πιέζει τον άλλο, τον αναγκάζει να κάνει περισσότερα λάθη». «Η ομάδα που έχει ως φιλοσοφία την κατοχή της μπάλας είναι αυτή που φοβάται, αυτή που δεν θέλει (την κατοχή) είναι η ατρόμητη». Μερικές από τις ατάκες του, χαρακτηριστικές ενός διαφορετικού μοντέλου, μιας άλλης φιλοσοφίας. Που μπορεί να μην άρεσε, αλλά είχε αποτέλεσμα. Τα τρόπαια του Μουρίνιο σε Πόρτο, Τσέλσι, Ίντερ, Ρεάλ μιλάνε από μόνα τους. Στους «δράκους» δεν είχε το μπάτζετ για να πάρει Τσάμπιονς Λιγκ. Στην Τσέλσι, πήγε σε μια εποχή όπου η άκρως επιθετική Γιουνάιτεντ κυριαρχούσε. Μπορεί στην Ιταλία επί ημερών του να μην υπήρχε τρομερός εγχώριος ανταγωνισμός (η Γιουβέντους ψαχνόταν μετά την επιστροφή από τη 2η κατηγορία), αλλά ο μεγάλος στόχος ήταν η Ευρώπη, το Τσάμπιονς Λιγκ, και η Ίντερ υστερούσε σε ποιότητα από τα ευρωπαϊκά μεγαθήρια. Στην Ισπανία βρήκε απέναντί του την Μπαρτσελόνα στο απόγειό της. Όταν επέστρεψε στην Αγγλία, υπήρχε πάλι θηρίο από το Μάντσεστερ, αυτή τη φορά η Σίτι. Ο Μουρίνιο έπρεπε να κάνει κάτι διαφορετικό για να κυριαρχήσει, για να πάρει το πάνω χέρι. Άμυνα, σκληρό παιχνίδι, εξουδετέρωση 96 EconomyToday

του μεγάλου αντιπάλου. Αν δει κάποιος τα στατιστικά της Ρεάλ τη χρονιά που κέρδισε το πρωτάθλημα (2011-12), θα σκεφτεί πως είχε να κάνει με την πιο επιθετική ομάδα στον κόσμο. Αλλά για θυμηθείτε το ρεσιτάλ αμυντικής τακτικής και την εξουδετέρωση της σούπερ Μπαρτσελόνα. Έχοντας χάσει στο πρώτο «Classico» με 5-0 από τον Γκουαρντιόλα, ήξερε ότι στο ενώπιος ενωπίω με την Μπαρτσελόνα έπρεπε να βάλει τη special συνταγή για να κερδίσει το ματς και κατ’ επέκταση τα τρόπαια.

«Καθηγητής» επικοινωνίας

Ο ΠΟΡΤΟΓΑΛΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΑΡΔΗΝ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΚΑΙ ΤO ΣΤΑΤΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΣΕ ΟΛΙΚΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ

Την ίδια ώρα, ο «καινοτόμος» Μουρίνιο έφερνε νέα ήθη στον τομέα του προπονητή. Πήγε σε άλλο επίπεδο τα «mind games» του Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τα παιχνίδια. Έδωσε σημασία όσο κανείς άλλος στις συνεντεύξεις Τύπου, παίζοντας με τα ΜΜΕ και παραδίδοντας μαθήματα επικοινωνίας. Πολλές φορές και με θράσος. Ποιος θα τολμούσε να χαρακτηρίσει, με κάθε σοβαρότητα, τον εαυτό του ως «Special One»; Έβαλε τον προπονητή στον χάρτη του μάρκετινγκ, δημιούργησε τον τεχνικό - σούπερ σταρ. Και ας υπήρχαν πολλοί τεράστιοι μετρ του πάγκου στο παρελθόν. Αν κάποιος απογείωσε την αξία του στάτους του προπονητή, αυτός ήταν ο Ζοζέ. Με τη στάση και τις επιτυχίες του, απογείωσε και το κασέ του. Μαζί φυσικά με το κασέ των αντιπάλων προπονητών πρώτης γραμμής. Τα 5 εκατομμύρια λίρες που έλαβε ως ετήσιο μισθό στην Τσέλσι το 2004 ήταν μυθικό ποσό. Τα 8 στην Ίντερ ακόμη περισσότερο. Στη Ρεάλ το 2010 πήρε 12 εκατομμύρια λίρες για κάθε χρόνο. Πήρε τον ίδιο μισθό όταν ανέλαβε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το 2016. Αλλά ήταν ακόμη ο Special One, με τις εταιρείες να πέφτουν στα πόδια του για να τις διαφημίσει. Τη σεζόν 2016-17, ο Μουρίνιο έβγαλε συνολικά 22 εκατομμύρια λίρες, διαφημίζοντας έξι οικονομικούς κολοσσούς. Απλά να θυμίσουμε ότι άνοιξε και τον δρόμο για τις μεταγραφές προπονητών. Η Τσέλσι πρακτικά τον… αγόρασε από την Πόρτο το 2004 έναντι 1,4 εκατ. λιρών Αγγλίας. Σήμερα, ακόμη και σε περίοδο κάμψης, η αξία του (net worth) είναι στα 110 εκατομμύρια λίρες. Μεγαλύτερη από κάθε άλλο προπονητή. Όπως και οι απολαβές του, που παραμένουν στον… ουρανό.

Η… ανάποδη Στη Γιουνάιτεντ δεν τα πήγε καλά, παρόλο που κατέκτησε το Γιουρόπα Λιγκ. Το «Mourinho’s way» δεν ταίριαξε με το «United’s way». Μια ομάδα που επί Σερ Άλεξ έκανε το επιθετικό παιχνίδι σήμα κατατεθέν της, δεν μπορούσε να καλουπωθεί. Το δοκίμασε ο Φαν Χάαλ και δεν τα κατάφερε. Φυσικά, και οι δύο βρέθηκαν στη φάση της κατιούσας των «μπέμπηδων». Η ελπίδα πως ο Μουρίνιο με τον δικό του τρόπο θα επανέφερε τον σύλλογο στην κορυφή άρχισε να σβήνει νωρίς. Παρά το ενθαρρυντικό ξεκίνημα, η ομάδα έμενε το λιγότερο στάσιμη. Και κυρίως περισσότερο

«σφιχτή», φοβιτσιάρα, παθητική. Αυτό δεν άρεσε σε κανένα, ούτε στα ΜΜΕ. Μοιραία, ο Μουρίνιο δέχτηκε τρομερή κριτική και μοιραία απολύθηκε (πήρε, όπως και στην Τσέλσι, γερή αποζημίωση). Η αποζημίωση είναι ίσως ο μόνος λόγος που δεν είδε νωρίτερα την πόρτα εξόδου από την Τότεναμ. Γιατί και εκεί οι τακτικές του ένδοξου παρελθόντος δεν ταιριάζουν με την υποθήκη, την κουλτούρα που δημιούργησε ο προκάτοχός του, Ποτσετίνο. Σε όλη αυτή την πενταετία, βλέπουμε καθαρά τη φθορά του. Σοβαρή ευθύνη φέρει και ο ίδιος. Ο Γκουαρντιόλα, όταν το τρομερό τίκι-τάκα αντιμετωπίστηκε (με πρώτο τον Μουρίνιο), άλλαξε τροπάριο, έβαλε νέα στοιχεία στη φιλοσοφία του και πέτυχε. Ο Κλοπ της φουλ επίθεσης κατάλαβε πως πρώτος έρχεσαι αν έχεις και καλή αμυντική συμπεριφορά. Ο Ζοζέ κόλλησε στο 2015. Διαβάζοντας κορυφαίους αρθρογράφους για να διαμορφώσουμε μια καλύτερη εικόνα, στεκόμαστε στα εξής: «Ο κάποτε εφευρετικός Μουρίνιο αρνείται να προχωρήσει σε επανεφεύρεση του εαυτού του» ή «ο Μουρίνιο δεν αναγνωρίζει πως το σύγχρονο ποδόσφαιρο τον έχει ξεπεράσει». Ενδιαφέρον το «ο Μουρίνιο ζει και προπονεί βασιζόμενος στις δάφνες του παρελθόντος». Ό,τι τίτλο και να βάλεις, είσαι μέσα.

Η ΦΘΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΙΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟ «IMAGE» ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΣΤΑΘΕΡΗ ΚΑΙ ΕΝΤΟΝΗ

χωρις αμφιβολια ο ζοζε μουρινιο καινοτομησε οσο κανεις αλλος προπονητης στο ποδοσφαιρο

Οι αγωνιστικές τακτικές του Μουρίνιο είναι μάλλον αναχρονιστικές, αν βέβαια εφαρμόζονται σε ομάδες που θέλουν επιτυχίες και τρόπαια. Ο χαρισματικός στην επικοινωνία Ζοζέ συνεχίζει να συμπεριφέρεται όπως και τον καιρό της βασιλείας του. Μόνο που οι υποδείξεις, το αιχμηρό χιούμορ, οι μανούβρες στους δημοσιογράφους, αλλά και η αναδρομή με λόγια και χειρονομίες στο πριν, στα όσα πέτυχε στο παρελθόν, ακούγονται πλέον σαν μουρμούρα, σαν γκρίνια ενός ανθρώπου που, ενώ όντως μεγαλούργησε, έχει χάσει τον προσανατολισμό του. Θα σταθούμε στις «δάφνες του παρελθόντος». Όποιος τις επικαλείται πέραν του δέοντος είναι συνήθως σε αδιέξοδο. Είναι χιλιοειπωμένο και αποδεδειγμένο. Όλοι σέβονται τα όσα έδωσε και πέτυχε στο ποδόσφαιρο ο Μουρίνιο. Και όσοι τον θαυμάσαμε, λυπούμαστε βλέποντας τη φθορά κάτι εξαιρετικά σπάνιου, ελπίζοντας πως η παρουσία του στην Τότεναμ δεν θα είναι το κύκνειο άσμα, ότι έχει ακόμη κάτι «καινοτόμο» μέσα στον πανέξυπνο εγκέφαλό του, ώστε να κόψει την κατηφόρα της καριέρας του. Είναι κρίμα ο Special One να κλείσει τον προπονητικό του κύκλο με ένα «ex» (πρώην) μπροστά από το προσωνύμιό του.

EconomyToday 97

αρθρο

Αυξημένη η ζήτηση

για αγορά οικίας σε ορεινές περιοχές Η επένδυση στη γη εξακολουθεί να αποτελεί σωστή απόφαση ΤΟΥ Μαρίνου Κυναιγείρου Προέδρου Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών

ο Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών, που εξήγγειλε το Υπουργείο Εσωτερικών και είναι σε ισχύ από την 1η Μαρτίου, προκάλεσε μια αύξηση στη ζήτηση κατοικιών στις κοινότητες/περιοχές που καθορίζονται ως ακριτικές, ορεινές και μειονεκτικές βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Είναι γεγονός ότι το συγκεκριμένο σχέδιο έθεσε σε εγρήγορση αρκετούς πολίτες που δεν έχουν στην ιδιοκτησία τους ακίνητη περιουσία, καθώς τα κίνητρά του είναι σημαντικά και αρκετά βοηθητικά για αγορά κατοικίας. Συγκεκριμένα, ο σκοπός του σχεδίου είναι η παροχή οικονομικής ενίσχυσης για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας για μόνιμη ιδιοκατοίκηση σε συγκεκριμένες περιοχές, καλύπτοντας συνολικά 258 κοινότητες/ περιοχές. Η ενίσχυση, που είναι αρκετά σημαντική, ανέρχεται στο 50% της συνολικής δαπάνης για απόκτηση κατοικίας, με κατώτατο όριο συνολικής δαπάνης τις €20.000. Το ανώτατο όριο ενίσχυσης (50% της συνολικής δαπάνης) εξαρτάται 98 EconomyToday

από τη σύνθεση της οικογένειας. Συγκεκριμένα, ένα μονήρες άτομο δικαιούται μέχρι €20.000, ένα ζεύγος μέχρι €30.000 και ένα νεαρό ζεύγος –να μην έχει κλείσει το 41ο έτος της ηλικίας του κανένα από τα δύο μέλη του ζεύγους κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης– μέχρι €45.000. Οικογένεια με τέκνα (περιλαμβανομένης μονογονεϊκής οικογένειας) μέχρι €35.000, νεαρή οικογένεια με τέκνα (περιλαμβανομένης νεαρής μονογονεϊκής οικογένειας) –να μην έχει κλείσει το 41ο έτος της ηλικίας του κανένα από τα μέλη της οικογένειας κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης– μέχρι €50.000, πολύτεκνοι (4 και άνω τέκνα) μέχρι €55.000 και άτομα με αναπηρία πρόσθετο ποσό μέχρι €10.000 για κατασκευές και πρόσθετο ποσό μέχρι €15.000 για ειδικές κατασκευές, για σκοπούς ασφάλειας και επαρκούς στήριξης της κατοικίας λόγω μορφολογίας ή και κλίσης του εδάφους. Ως εκ τούτου, αρκετά νέα ζευγάρια που δεν πρόλαβαν ή δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία λόγω οικονομικής στενότητας και των οικονομικών κρίσεων που έπληξαν τη χώρα μας, σήμερα θεωρούν ότι το συγκεκριμένο σχέδιο μπορεί να τους βοηθήσει για να αποκτήσουν τη δική τους κατοικία και να ξεφύγουν από το ενοίκιο. Συνεπώς, αυξήθηκε και η αναζήτηση κατοικιών σε ορεινές, ακριτικές

Η αξία της γης δεν χάνεται, αλλά αντιθέτως, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, εάν το τεμάχιο γης έχει καλά χαρακτηριστικά, αποδίδει καρπούς στο μέλλον και μειονεκτικές περιοχές, όπως προνοείται στο εξαγγελθέν από το Υπουργείο Εσωτερικών σχέδιο. Είναι θεωρώ και μια ευκαιρία για να αναπτυχθούν οι προαναφερθείσες περιοχές και να σταματήσει η αστυφιλία, καθώς πλέον τα νέα ζευγάρια, μετά και τα νέα δεδομένα που μας έφερε ο κορωνοϊός, μπορούν να εργάζονται από οπουδήποτε, ακόμα και από τα σπίτια τους. Εξάλλου, αυξημένη ζήτηση καταγράφουν και μικρά τεμάχια γης σε ορεινές περιοχές. Η ζήτηση προέρχεται κυρίως από μικρά νοικοκυριά που κατάφεραν να εξοικονομήσουν λίγα χρήματα κατά την περίοδο της πανδημίας και αναζητούν τεμάχια γης, καθώς τα θεωρούν μια ασφαλή επένδυση. Η στροφή στην αγορά γης οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, όπως η μείωση των τιμών συγκεκριμένων τεμαχίων που βρίσκονται έξω από

τις πόλεις και σε ορεινές ή ακριτικές περιοχές, αλλά και η εξαγγελία από την κυβέρνηση του Σχεδίου Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών. Εξάλλου, βλέπουμε και μια στροφή της κοινωνίας μας προς τη γη και την ανάπτυξη στην ύπαιθρο με επιχειρηματικά πλάνα, αφού πλέον αρκετοί είναι αυτοί που θεωρούν την απόκτηση γης μια ασφαλή επένδυση, κάτι που ενστερνίζομαι και εγώ προσωπικά. Η αξία της γης δεν χάνεται, αλλά αντιθέτως, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, εάν το τεμάχιο γης έχει καλά χαρακτηριστικά, αποδίδει καρπούς στο μέλλον. Ωστόσο, θα ήθελα να επισημάνω ότι η αναζήτηση ακίνητης περιουσίας μέσω ιστοσελίδων, που το τελευταίο διάστημα έχουν αυξηθεί ραγδαία, μπορεί να είναι παραπλανητική και εφιστώ την προσοχή του κοινού προκειμένου να μην πέσει σε παγίδες. Η συμβουλή μου προς τους ενδιαφερόμενους είναι όπως αποτείνονται σε εγγεγραμμένους κτηματομεσίτες του Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών, οι οποίοι γνωρίζουν πολύ καλά τα πραγματικά χαρακτηριστικά κάθε ακίνητης περιουσίας και μπορούν να προστατεύσουν και να εγγυηθούν την επένδυση του ενδιαφερόμενου. Είναι προτιμότερο να έχει κανείς έναν αξιόπιστο σύμμαχο στην επένδυσή του παρά να υποπέσει σε παραπλανητική επένδυση και στο τέλος να χάσει και τα χρήματά του.

θεμα

Καινοτομες Πρακτικες

για βιώσιμο σύστημα υγείας Διεθνείς ομιλητές του κλάδου της υγείας συμμετείχαν στο συνέδριο «R&D and Innovation in Healthcare – Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ιατροφαρμακευτική Περίθαλψη»

ραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το πρώτο διαδικτυακό συνέδριο «R&D and Innovation in Healthcare – Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ιατροφαρμακευτική Περίθαλψη» από το ημερήσιο ειδησεογραφικό newsletter της υγείας Health Daily και την εταιρεία BOUSSIAS Cyprus. Κύριος στόχος του συνεδρίου ήταν ο επαναπροσδιορισμός των όρων λειτουργίας του συστήματος υγείας και μετέπειτα των νέων δεδομένων και των

100 EconomyToday

αναγκών που δημιούργησε η πανδημία COVID-19. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, περισσότεροι από 300 σύνεδροι πληροφορήθηκαν και απέκτησαν γνώσεις περί των παρεμβάσεων για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία στον τομέα της υγείας. Στο συνέδριο «R&D and Innovation in Healthcare» συμμετείχαν διεθνείς ομιλητές του κλάδου της υγείας, οι οποίοι, μέσω της τεχνογνωσίας αλλά και της ειδικότητάς τους, κατάφεραν να μεταδώσουν στο έπακρο εμπεριστατωμένες λύσεις και εισηγήσεις, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα θεματολογίας, όπως η σημαντικότητα της καινοτομίας έναντι της αυξανόμενης τάσης της καινοτομίας και η βελτιστοποίηση των διαδικασιών στον τομέα της υγείας.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ Όπως αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, «η πανδημία COVID-19 προκάλεσε σοκ διεθνώς, θέτοντας την παγκόσμια αλλά και τοπική υγεία σε μια κρίση, προσθέτοντας ένα ακόμη βάρος, πέραν της γήρανσης του πληθυσμού και των χρόνιων παθήσεων. Είναι γεγονός ότι το σύστημα με το οποίο λειτουργεί ο τομέας της υγείας δεν είναι και το πιο ανεπτυγμένο, καθώς ακόμη υπάρχει μια πεπαλαιωμένη λογική που σιγά-σιγά προσπαθεί να εξελιχθεί». «Η αλλαγή επήλθε με έναν απροσδόκητο τρόπο, ωστόσο όλοι παγκοσμίως προσπάθησαν να ανταποκριθούν με εναλλακτικές και καινοτόμες λύσεις. Αυτό επιτεύχθηκε μέσω της

προώθησης της έρευνας και της ανάπτυξης, με πρωταρχικό αποτέλεσμα την ψηφιακή μεταρρύθμιση ως λύση. Από εδώ και πέρα, οι στοχευμένες συνεργασίες που αφορούν τον τομέα της καινοτομίας και της έρευνας είναι ικανές να επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα στον τομέα της υγειονομικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης». Στη συνέχεια, αναλύθηκαν οι νέες στρατηγικές καινοτομίας που θα βοηθήσουν τόσο στην ανθεκτικότητα, κυρίως του συστήματος, όσο και στη μετά COVID-19 εποχή. «Η εκπαίδευση και η σωστή ενημέρωση των ιατρών θα αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για την καλύτερη αντιμετώπιση δυσκολιών». Όσον αφορά την καλύτερη βιωσιμότητα στον τομέα της υγείας, η εισήγηση που κατατέθηκε ήταν να υπάρχει μια εναλλακτική καινοτόμος προσέγγιση. Δηλαδή, «μέσα από τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις προτιμήσεις των ασθενών, θα μπορούσε να επιτευχθεί ένας καλύτερος τρόπος για τη λήψη αποφάσεων. Ανάλογα με τα αποτελέσματα μέσα από δοκιμές και έρευνες, θα μπορούσαν να επιτευχθούν και οι ανάλογες διαδικασίες αναβάθμισης. Όπως, για παράδειγμα, η αξιολόγηση των ψηφιακών μηχανημάτων ή τεχνολογιών που χρησιμοποιήθηκαν σε παγκόσμιες παθήσεις,

«Το σύστημα με το οποίο λειτουργεί ο τομέας της υγείας δεν είναι και το πιο ανεπτυγμένο, καθώς ακόμη υπάρχει μια πεπαλαιωμένη λογική που σιγάσιγά προσπαθεί να εξελιχθεί»

επιλέγοντας τα ψηφιακά μηχανήματα που είχαν τα καλύτερα αποτελέσματα».

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Στην ομιλία του, ο Επικεφαλής Επιστήμονας Έρευνας και Καινοτομίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, δρ Νικόλας Μαστρογιαννόπουλος, αναφέρθηκε στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που μπορούν να δημιουργηθούν και να επιτευχθούν σε κυπριακά δεδομένα στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Εξίσου ενδιαφέρουσα ήταν και η τοποθέτηση του Παναγιώτη Μπαμίδη, Καθηγητή Ιατρικής Φυσικής και Πληροφορικής στην Ιατρική Εκπαίδευση στο Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος ανέπτυξε τη θεματική «Η αλλαγή της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού, που οδηγεί στη βιωσιμότητα».

της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της ανάπτυξης». Στη συζήτηση συμμετείχαν οι Γιώργος Γιακουμάκης, Mandate Manager του European Investment Fund (EIF), Νεκτάριος Νασίκας, Διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, και Αχιλλέας Γραβάνης, Καθηγητής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ο Δημήτριος Τ. Μπούμπας, Καθηγητής Παθολογίας - Ρευματολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εστίασε την ομιλία του στο κατά πόσον μπορούν να τεθούν σωστές βάσεις στην Ακαδημία των Κλινικών Σπουδών.

Η συμβολή της φαρμακευτικής βιομηχανίας, η ανάπτυξη, οι έρευνες και οι καινοτόμες λύσεις μπορούν να συμβάλουν δραστικά στη βιωσιμότητα αλλά και στην ανταγωνιστικότητά της, ανέφερε με τη σειρά του ο Θανάσης Κοτσάνης, Ιατρικός Διευθυντής Bayer Hellas και Head Cluster Medical. «Ποιο το μέλλον και ποιος ο αντίκτυπος της COVID19 εποχής για την επόμενη μέρα;», ήταν μια από τις ερωτήσεις που τέθηκαν στο διαδικτυακό συνέδριο «R&D and Innovation in Healthcare». Οι απαντήσεις θα δοθούν τόσο από τις έρευνες όσο και από τις ανάλογες δοκιμές και ενέργειες που θα επιχειρήσουν οι φορείς να επιλέξουν, έχοντας κατά νου τις καινοτόμες εφευρετικές λύσεις. Στη δική του παρέμβαση, ο Πρόεδρος της IFET, Δημήτρης Πανταζής, πρόσθεσε πως μπορεί να αναπτυχθεί αλλά και να εφαρμοστεί μια πιο αποτελεσματική στρατηγική για τον εμβολιασμό. Τέλος, οι σύνεδροι συμφώνησαν πως «οι ανάγκες ολοένα και αυξάνονται, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα, σύμφωνα και με τα δημογραφικά δεδομένα, να ληφθούν κοινωνικές και τεχνολογικές αποφάσεις. Επίμαχο ζήτημα επίλυσης είναι η εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της καινοτομίας στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής και υγειονομικής περίθαλψης, με τεχνολογικές λύσεις και βάσιμες τεκμηριωμένες έρευνες».

ΚΛΕΙΔΙ Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Στο πλαίσιο του συνεδρίου, πραγματοποιήθηκε ένας παραγωγικός διάλογος μέσω της συζήτησης στρογγυλής τραπέζης με επίκεντρο το θέμα «Η καινοτομία ως το κλειδί για την ανθεκτικότητα στον τομέα

EconomyToday 101

θεμα

«Brand Safety» Τι προδιαγράφει το μέλλον και πώς θα πρέπει να προσαρμοστούν οι επιχειρήσεις στη νέα digital εποχή

Τα brands θα ήταν καλό να αναθεωρήσουν και να επιλέξουν να ακολουθήσουν νέες εναλλακτικές που συνάδουν με τον digital κόσμο, σε συνδυασμό με την ασφαλή προβολή ενός brand, τόσο διαδικτυακά όσο και εξωτερικά στον κόσμο των διαφημίσεων». Το πιο πάνω προκύπτει ως ένα από τα συμπεράσματα του συνεδρίου «Brand Safety», το οποίο πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 19 Μαρτίου 2021. Το συνέδριο, ο τίτλος του οποίου θα μπορούσε να μεταφραστεί στα ελληνικά ως η ασφάλεια της επωνυμίας του προϊόντος ή της υπηρεσίας

μιας επιχείρησης, συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ κατά τη διάρκειά του τέθηκαν επί τάπητος σημαντικά ζητήματα που απασχολούν σήμερα τις επιχειρήσεις στη νέα digital εποχή. To συνέδριο απευθυνόταν αποκλειστικά σε Brand Marketing Executives, Media Agency Executives, Publishers, AdTech Experts, Performance Marketing Experts, Account Managers και Directors. Εξειδικευμένοι ομιλητές, με εμπειρία και τεχνογνωσία, μοιράστηκαν με τους συμμετέχοντες χρήσιμα εργαλεία για τα Metrics & KPIs. Οι ομιλητές επισήμαναν τις καλύτερες πρακτικές εφαρμογής και εξήγησαν τον όρο «safety 360» για την αποφυγή χαλκευμένων ειδήσεων (fake news).

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Στόχος του συνεδρίου «Brand Safety» ήταν να ακουστεί αλλά και να αποτυπωθεί στο υποσυνείδητο των καταναλωτών το brand

Καθώς οι επιχειρήσεις προβάλλονται καθημερινά μέσω των διαφημίσεων, στόχος του συνεδρίου ήταν να ακουστεί αλλά και να αποτυπωθεί στο υποσυνείδητο των καταναλωτών το brand. «Aν οι επιχειρήσεις επιθυμούν να διαφέρουν και να πρωτοπορούν, κύριο μέλημά τους θα πρέπει να είναι η διασφάλιση της ποιότητας και μιας αποτελεσματικής επικοινωνίας. Εξάλλου, σε ένα αναδυόμενο digital περιβάλλον, η εικόνα της κάθε επιχείρησης που διαφημίζεται και προβάλλεται στο κοινό αποτελεί την προέκταση της επωνυμίας και το πώς αντιλαμβάνονται οι καταναλωτές και οι πελάτες τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μιας εταιρείας. Για την κάθε εταιρεία, η προσέγγιση προβολής διαφέρει ανάλογα με την ιδεολογία που θα επιλέξει να την χαρακτηρίζει. Ο κίνδυνος μιας λανθασμένης επικοινωνίας ή αντίληψης πιθανόν να επιφέρει μέχρι και καταστροφικές επιπτώσεις σε μια εταιρεία και κυρίως στην επωνυμία της».

ΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Η θεματολογία του συνεδρίου είχε ως στόχο να καλύψει διάφορες θεματικές, που συμπεριλαμβάνουν 102 EconomyToday

Διαφημίστε το brand σας σε ένα ασφαλές περιβάλλον και επικοινωνήστε αποτελεσματικά

τις απαντήσεις για όλα όσα προκαλούν ανασφάλεια και αναποτελεσματικότητα, κυρίως ως προς το brand μιας εταιρείας. Ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα θέματα που συζητήθηκαν, ήταν και οι εξής θεματικές ενότητες: «Πώς μπορεί μια επιχείρηση να παρέχει ένα ασφαλές brand σε ευρωπαϊκό επίπεδο;» Η Helen Mussard, Διευθύντρια Marketing IAB Europe, εξήγησε ότι η ασφάλεια ενός brand αποτελεί προτεραιότητα και επιβεβαιώνει ότι είναι νόμιμο και ασφαλές, χωρίς ακατάλληλο περιεχόμενο στις διαφημιζόμενες καμπάνιες. Επίσης, αναλύθηκε ο όρος brand suitability, μια διαφορετική προσέγγιση που εξασφαλίζει ότι οι ενέργειες και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή μιας digital διαφήμισης θα ταυτίζονται και θα είναι ασφαλή τόσο σε περιεχόμενο όσο και σε οπτικοακουστικό υλικό. «Η εξέλιξη ενός ασφαλούς brand ως προς την ευθύνη που έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» Σύμφωνα με την ομιλία του Harrison Boys, Director,

Standards & Investment Product, EMEA, Magna Global, υπάρχουν κάποιες κοινωνικές αρχές που χρειάζεται να εφαρμόζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Αρχικά είναι η προώθηση του σεβασμού, η προστασία του κοινού και η αποδοχή της ποικιλομορφίας και της διαφορετικότητας. Έπειτα είναι η σωστή συλλογή δεδομένων και η χρήση τους, η αποφυγή λανθασμένης ή σκόπιμης παραπληροφόρησης, καθώς και η αποφυγή της ρητορικής μίσους, η επιλογή σωστής εφαρμογής πολιτικών, το να υπάρχει διαφάνεια και η ανάληψη ευθυνών από κάθε brand.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Ο Stevan Randjelovic, Διευθυντής Digital Risk and Brand Safety, EMEA, GroupM, αναφέρθηκε στις νέες τάσεις που πρέπει να χαρακτηρίζουν ένα ασφαλές brand το 2021: ποιότητα, κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς (ηθικότητα), σκοπό, στόχο ύπαρξης ενός brand και επιστροφή στα στοιχειώδη. Οι αρχές ασφάλειας κάθε brand θα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα και αντίστοιχα με το κοινό της κάθε εταιρείας, σύμφωνα με τον

Κωνσταντίνο Σύρμο, Παγκόσμιο Διευθυντή Marketing της «The Lego Group». «H ασφάλεια ενός brand μπορεί να ισορροπήσει την ποιότητα αλλά και την προβολή που θα έχει εξωτερικά ένα brand. Είναι πολύ σημαντικό μια επιχείρηση να προωθεί σωστά το brand της, δίνοντας μια εύκολη και ευχάριστη διαδικασία κατά την πρώτη επαφή του πελάτη με το προϊόν ή την υπηρεσία. Αυτό μπορεί να διέπεται ή να πηγάζει από πολλούς τρόπους παραγωγής ενός brand, όπως για παράδειγμα αν μια επιχείρηση ακολουθεί και σέβεται τους νόμους καθώς και την εμπειρία ενός καταναλωτή. Σκοπός είναι να υπάρχει ένας αντίκτυπος μετά την πώληση ενός brand και σίγουρα μια ικανοποίηση σχετικά με την ακεραιότητα αλλά και την ποιότητα του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Για παράδειγμα, η εμπειρία που θα έχει ένα παιδί κατά την επαφή του με ένα προϊόν, όπως ένα παιχνίδι, θα πρέπει να είναι ασφαλής. Όλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν ένα brand να προβάλει την καλύτερη και πιο ασφαλή εκδοχή του. Το μέλλον φαίνεται ότι θα αρχίσει να επικεντρώνεται στη δημιουργία apps και στην έξυπνη τηλεόραση, δηλαδή στη συνδεδεμένη τηλεόραση που ενσωματώνεται μέσω του Internet, όπως είναι το Xbox, το PlayStation, το Amazon Fire Tv και ούτω καθεξής. Μέχρι τότε, καλό θα ήταν τα brands να αναθεωρήσουν και να επιλέξουν να ακολουθήσουν νέες εναλλακτικές που συνάδουν με τον digital κόσμο, σε συνδυασμό με την ασφαλή προβολή ενός brand, τόσο διαδικτυακά όσο και εξωτερικά στον κόσμο των διαφημίσεων».

EconomyToday 103

Ν Ε Α Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

Venus Minerals:

Έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων στο Magellan Project Στην επόμενη φάση της διαδικασίας αξιολόγησης του Magellan Project και στην έναρξη ερευνητικών γεωτρήσεων στην περιοχή Κοκκινόγιας έχει προχωρήσει η Venus Minerals, με στόχο τον εντοπισμό αποθεμάτων χαλκού με υψηλή περιεκτικότητα σε χρυσό και ασήμι. Οι ερευνητικές γεωτρήσεις διενεργούνται σε συνέχεια των πρόσφατων ευρημάτων της εταιρείας, βάσει των οποίων εκτιμάται ότι τα τμήματα Κοκκινόγιας, Κλήρου και Νέας Σιας, που αποτελούν το Magellan Project, διαθέτουν συνδυασμένο απόθεμα ορυκτών 9,5 εκατομμυρίων τόνων, με 0,65% χαλκό και πρόσθετη περιεκτικότητα σε χρυσό, ασήμι και ψευδάργυρο. Το γεωτρητικό πρόγραμμα αναμένεται να επιβεβαιώσει τις μεγάλες ποσότητες που υπάρχουν σε χρυσό και ασήμι και την κατανομή της περιεκτικότητάς τους, κάτι που δύναται να ενισχύσει την οικονομική βιωσιμότητα του κοιτάσματος. Η έρευνα επικεντρώνεται στον χώρο μιας μικρής ιστορικής επιφανειακής εκμετάλλευσης, όπου σχεδιάζεται η ανόρυξη οκτώ γεωτρήσεων συνολικού βάθους 1.260 μέτρων, προκειμένου να εξακριβωθεί η μεταλλοφορία του κοιτάσματος, αντλώντας παράλληλα περαιτέρω πληροφορίες που θα είναι χρήσιμες για το στάδιο της μεταλλουργικής δοκιμής.

Τα Κυπριακά Ταχυδρομεία τιμούν την 60χρονη πορεία της Cyta

Τιμώντας την επέτειο των 60 χρόνων από την ίδρυση της Cyta, o Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, Γιάννης Καρούσος, παρέδωσε στην Πρόεδρο της Cyta, Ρένα Ρουβιθά Πάνου, το ειδικά σχεδιασμένο γραμματόσημο που εκδόθηκε από τα Κυπριακά Ταχυδρομεία. Τόσο το γραμματόσημο όσο και ο συνοδευτικός Φάκελος Πρώτης Ημέρας Κυκλοφορίας αποτελούν αντικείμενα συλλεκτικής αξίας. Κατά την παράδοση του γραμματοσήμου, o Υπουργός υπογράμμισε ότι «η Cyta είναι ένας οργανισμός που μας έχει κάνει όλους υπερήφανους, τόσο με τις υπηρεσίες της όσο και με την αμεσότητα στην υιοθέτηση και παροχή νέων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών». Η Πρόεδρος της Cyta επεσήμανε ότι «τα 60χρονα της Cyta δεν αποτελούν απλά μια επέτειο για τον Οργανισμό, αλλά και την αφετηρία για νέες κατακτήσεις στην επικοινωνία του αύριο. Με οικονομική ευρωστία και μεγάλα έργα υποδομών, όπως το δίκτυο οπτικών ινών Cyta Fiber και το πρώτο εμπορικό δίκτυο 5G, η Cyta οδηγεί το ψηφιακό μέλλον της Κύπρου και είναι συνώνυμη με την εξέλιξη στην επικοινωνία».

104 EconomyToday

Celestyal Cruises: Νέα επταήμερη κρουαζιέρα από τη Λεμεσό

Η Celestyal Cruises, μέλος του Ομίλου Louis και βραβευμένη ως η πρώτη επιλογή κρουαζιέρας στα ελληνικά νησιά και την Ανατολική Μεσόγειο, ανακοίνωσε την έναρξη νέου δρομολογίου επτά διανυκτερεύσεων με το Celestyal Olympia από τη Λεμεσό. Πιο συγκεκριμένα, το Celestyal Olympia ξεκινά τις εβδομαδιαίες αναχωρήσεις από το Σάββατο 3 Ιουλίου μέχρι και τις 21 Αυγούστου από το λιμάνι της Λεμεσού, με προσεγγίσεις στον Άγιο Νικόλαο (Κρήτη), το Λαύριο (Αθήνα), τη Θεσσαλονίκη και ακολούθως τη Μύκονο, τη Σαντορίνη και τη Ρόδο. Οι τιμές για το νέο δρομολόγιο, με την ονομασία «Μυθικό Αρχιπέλαγος», ξεκινούν από τα €699, ανά άτομο σε δίκλινη καμπίνα, που συμπεριλαμβάνουν απεριόριστη κατανάλωση κλασικών ποτών, όλα τα γεύματα εν πλω, πλούσιο, ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα ψυχαγωγίας, δύο εκδρομές, λιμενικά τέλη, χρεώσεις υπηρεσιών και τα φιλοδωρήματα. Τα παιδιά μέχρι 12 ετών θα χρεώνονται μόνο λιμενικά τέλη και φόρους, ενώ θα υπάρχουν ειδικές τιμές για τριμελείς και τετραμελείς οικογένειες στην ίδια καμπίνα. Σημειώνεται ότι θα έχουν τη δυνατότητα να επιβιβαστούν όσοι διαθέτουν αρνητικό μοριακό τεστ PCR 48 ωρών, ενώ αναμένεται καθοδήγηση από τις υγειονομικές αρχές για την απαλλαγή από την προσκόμιση αρνητικού μοριακού τεστ για όσους διαθέτουν πιστοποιητικό εμβολιασμού.

Alxos: Εισέρχεται στον χώρο του κλιματισμού

Από την αρχή του χρόνου, η εταιρεία Alxos έχει συστήσει μια ομάδα ειδικών στο θέμα του κλιματισμού, επένδυσε στον απαραίτητο εξοπλισμό και δημιούργησε εκθεσιακό χώρο στα όρια του Πέρα Χωρίου Νήσου με το Δάλι. Με αυτά ως πρώτες ύλες, η εταιρεία Alxos έβαλε τα δικά της θεμέλια για είσοδο στον χώρο της ψύξης και θέρμανσης κτιρίων, οικιστικής, βιομηχανικής ή άλλης επαγγελματικής χρήσης, όπως με τα κεντρικά συστήματα κλιματισμού για μεγάλες κτιριακές εγκαταστάσεις που φιλοξενούν ξενοδοχειακές μονάδες ή γραφειακούς χώρους. Σημειώνεται ότι το Κέντρο Κλιματισμού της Alxos συνεργάζεται με τους κυριότερους αντιπροσώπους συστημάτων κλιματισμού στην Κύπρο, διασφαλίζοντας έτσι την ποιότητα προς τους πελάτες της, από την αγορά και εγκατάσταση μέχρι και τη συντήρηση ή επιδιόρθωση συστημάτων κλιματισμού.

Delfi Auctions: Στις 12 Μαΐου η πρώτη δημοπρασία

Η απόλυτη επιλογή στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες ακινήτων ακούει πλέον στο όνομα Delfi Auctions. Η πλέον σύγχρονη πλατφόρμα στην κυπριακή και ελληνική αγορά ετοιμάζεται για την πρώτη της ηλεκτρονική δημοπρασία στις 12 Μαΐου. Αξιοποιώντας την πολυετή πείρα του ομίλου, την τεχνολογική εξειδίκευση και τη βαθιά γνώση της αγοράς ακινήτων, το τμήμα ανάπτυξης εφαρμογών διαδικτύου της Delfi έχει αναπτύξει μια πλατφόρμα πλήρως προσαρμοσμένη στα δεδομένα της κυπριακής και ελληνικής αγοράς. Πλέον, όλοι μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση σε ευκαιρίες, να εντοπίσουν τα ακίνητα που ταιριάζουν στις ανάγκες τους και να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα. Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής επιβάλλουν τη διενέργεια πράξεων εύκολα, γρήγορα και με χαμηλό κόστος. Η Delfi Auctions, αντιλαμβανόμενη αυτές τις ανάγκες, μεταφέρει τις διαδικασίες εξασφάλισης ακινήτου στον χώρο του αγοραστή με ταχύτητα, εχεμύθεια και χωρίς ταλαιπωρία. Τόσο νομικά όσο και φυσικά πρόσωπα, που θα εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους, θα μπορούν να υποβάλουν τις προσφορές τους σε ζωντανό χρόνο, παραμένοντας ενήμεροι για όλες τις άλλες πλειοδοτήσεις που έχουν γίνει. Πέρα από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές, από την πλατφόρμα μπορούν να επωφεληθούν και οι πωλητές ακινήτων, όπως τραπεζικά ιδρύματα, ιδιωτικές εταιρείες, νομικά και φυσικά πρόσωπα.

Φώτος Φωτιάδης Διανομείς:

Αποκλειστική διανομή του κτήματος Château d’Esclans

Η εταιρεία Φώτος Φωτιάδης Διανομείς ΛΤΔ έχει αναλάβει την αποκλειστική διανομή στην κυπριακή αγορά της γκάμας των κρασιών του κτήματος Château d’Esclans, το οποίο παράγει τα δημοφιλή ροζέ κρασιά Whispering Angel, Rock Angel και Garrus. Tο κτήμα Château d’Esclans βρίσκεται στους δροσερούς λόφους του Le Motte, 25 χλμ. βορειοδυτικά της πόλης Frejus, στην καρδιά της κοιλάδας του Var, εκεί όπου παράγεται η πλειοψηφία του Provence AOC rosé. Tο 2006 o Sacha Lichine αγόρασε το Château d’Esclans με όραμα να αποκτήσει φήμη παγκόσμιου βεληνεκούς και την παραγωγή του μεγαλύτερου ροζέ στον πλανήτη. Μαζί με τον επιτυχημένο οινολόγο Patrick Leon, κατάφεραν το όραμα αυτό να γίνει πραγματικότητα, καθώς παράγουν ταυτοχρόνως δύο από τα πιο επιτυχημένα ροζέ όλων των εποχών: τo Whispering Angel και το Garrus. Οι κύριες ποικιλίες του αμπελώνα του Château d’Esclans είναι το Grenache, ακολουθούμενο από το Rolle, όπως επίσης και οι ποικιλίες Cinsault, Merlot και Mourvèdre. To Whispering Angel είναι ένα καθαρόαιμο ροζέ από την Προβηγκία και αυτό αποδεικνύεται τόσο από την ποικιλιακή του σύνθεση όσο και από το γενικότερο προφίλ του. Είναι φρέσκο και ζωντανό, με όμορφο αρωματικό χαρακτήρα, που παραπέμπει σε φράουλες και αγριολούλουδα, και με δυνατή οξύτητα που ξεδιψάει και φρεσκάρει.

EconomyToday 105

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND

1990

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ alion

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ BRAND H Alion ιδρύεται ως μια οικογενειακή επιχείρηση μερικής απασχόλησης. Εμπνευστές της τα ξαδέλφια Θεόδωρος Ζαβός και Πανίκος Παπαλοΐζου. Η ονομασία Alion σημαίνει ήλιος, ένα λογότυπο συνυφασμένο με την ηλιοφάνεια της Κύπρου, που περιγράφει μια εταιρεία η οποία καλλιεργεί την κυπριακή γη και παράγει προϊόντα μυρωδάτα, ανώτερης γεύσης. H Alion δραστηριοποιείται στον πρωτογενή και δευτερογενή γεωργικό τομέα τα τελευταία 30 χρόνια και προσφέρει στην οικονομία του τόπου. Το όραμα της Alion από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της ήταν να εκπαιδεύσει τους καταναλωτές σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, προσφέροντας προϊόντα υγιεινά, εξαιρετικής ποιότητας. Εδώ και 30 χρόνια προσφέρει μεγάλη ποικιλία και προϊόντα υψηλών προδιαγραφών, που σφραγίζονται με τις πιστοποιήσεις BRCGS, IFS, ISO, OHSAS κ.ά.

2000 Μετά από λεπτομερή σχεδιασμό, ταυτόχρονα με συντονισμένες και έντονες προσπάθειες, η Alion ξεκινάει να δραστηριοποιείται πλέον ως εταιρεία συσκευασίας και εξαγωγής φρέσκων λαχανικών, φρέσκων βοτάνων και φρούτων. Η Alion πλεονεκτεί στις εξαγωγές της, λόγω της ποιότητας των προϊόντων της, η οποία σφραγίζεται από το τέλειο άρωμα και τη γεύση τους, χάρη στην ηλιοφάνεια, το έδαφος και το νερό της Κύπρου. Εξάγει σε περισσότερες από 25 χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Ελλάδας, του Βελγίου, της Αυστρίας, της Ελβετίας, της Ιρλανδίας και του Ντουμπάι.

106 EconomyToday

2004

Η Alion ξεκινάει τη δική της παραγωγή φρέσκων λαχανικών και βοτάνων.

2008

Η Alion ξεκινάει τη λειτουργία μιας νέας και σύγχρονης εγκατάστασης συσκευασίας (4.000 τ.μ.).

2009

Η Alion αναπτύσσει περαιτέρω το κωδικολόγιό της και λανσάρει στην τοπική αγορά τις πλυμένες, έτοιμες για κατανάλωση σαλάτες.

2020

Δημιουργία της online διανομής και της άμεσης επικοινωνίας με τον καταναλωτή, προσφέροντας πάνω από 1.000 προϊόντα.

Threat and opportunity: An uncommon combination KPMG can bring an uncommon perspective to cyber security, thanks to our technological expertise, deep business knowledge, and creative professionals who are passionate about helping you defend and build your business. With this uncommon combination of strengths, we not only can help you manage cyber risk — we help protect your future and expand your possibilities. It’s time to change your perspective on cyber security. Anticipate tomorrow. Deliver today. KPMG Cyber Security Services home.kpmg/cy/cyber-security

©2021 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved. Printed in Cyprus. The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.

ECONOMY TODAY MAY 2021

Articles inside

publish and perish ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ: Αυξημένη ζήτηση για αγορά οικίας στα ορεινά

ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

της Κύπρου ΤHE EX-SpECIAl ONE

ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Publish or perish Vs

VONpENDE HOlDINGS

Επενδύσεις – Σημαντικός πυλώνας της οικονομίας - 48 ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Απαιτείται διαχείριση της επόμενης μέρας NETU: Το success story και οι επόμενοι στόχοι

ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΕΣ ΡΗΤΡΕΣ: Ασπίδα προστασίας

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ του Cyprus Tech

NEXTGENERATIONEU

ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Ένας χρόνος μετά

CYTA bUSINESS

EDITORIAl