Agiasos mag 095 1996

Ο Ιωάννης Γεω ργίου Χ α τζη γιά ννη ς (Κατσίκα), «γεωπόνος» της Αγιάσου...

Ο Ευστράτιος Γεωργίου Σταυρακέλης, παλιός πραματευτής της Αγιάσου...

Ο Μιχαήλ Ιωάννου Σεβαστός (Ακαμάτης), ο μετέπειτα ιερέας παλαιοημερολογιτών...

ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Οι απόδημοι, τ ’ αδέρφια μας................................................................................... ΗΛΙΑ ΒΕΝΕΖΗ, Προσευχή στην Παναγία της Αγιάσου, τη Δέσποινα του Αρχιπελάγους...................................... ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΒΑΔΑ, Το Διδασκαλείο της Μυτιλήνης ( Ε ') ..................................................................... ........... ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤΖΟΥ, Εκατό χρόνια από την αποδημία του. Γεώργιος Βιζυηνός (1849-1896).............. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΙΧ. ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗ, "Ειρήνη στο Α ιγαίο"............ ......................................................................... ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΠΑΝΗ, Τοπωνυμικά παράδοξα. Καυλουμισ’μέρ’ ........................................................................ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΠΑΠΑΝΗ, Τα παιχνίδια μας. "Τα κλιψίματα"......................................................................................... ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΚΑΜΑΤΣΟΥ, Τα καραβάνια (ποίημα). Στου Β α σ ίλ’ του Σ κ α ντα λ ιά ρ ’ (ποίημα). ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΟΥΤΖΟΥΡΕΛΗ, Ανάθεμα (ποίημα). ΟΜΗΡΟΥ ΠΑΠΑΝΗ ΜΑΡΙΓΩΣ, Μείναμε (ποίημα)....... ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΕΛΗ, Ανθρωπε, πάτα γερά (ποίημα). ΑΝΤΩΝΗ ΜΗΝΑ, Το ελληνικό Αιγαίο (τραγούδι). ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΗ, Σκέβγουμί του τσ’ απουρώ (ποίημα). ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Γ. ΣΚΛΕΠΑΡΗ, Στερνή επιθυμία και πρώτη (ποίημα)........................................................................................................................................................... ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΠΕΡΡΑ, Ψ υχές...................................................................................................................... ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, "Γιοκ Αιγαίου", Λεσβιακή Επιθεώρηση του Αντώνη Μηνά....................... ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΑΡΙΓΛΗ, Η νέα επιτυχία του Αναγνωστηρίου Αγιάσου.................. .................................................... ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΛΑΣΚΑΡΗ, Οι ρίζες μ α ς............................. , ......................................................................................... ΑΝΤΩΝΗ ΜΗΝΑ, Απί τς αφλουγές μας. Παγαίν’σιντουν................................................................... ....................... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΡ. ΣΤΑΥΡΑΚΕΛΗ, Στα χνάρια του Πάνα και της Αγίας Θεοδώρας............................................ Τα πθίτκα μας (Μιχάλης Χριστοφαρής, Ερμόλαος Χατζηβασιλείου, Χρίστος Γλεζέλης)........................................ ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Βιβλιοκριτική............................................................................................................. ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Σας πληροφορούμε..................................................................................................................................... Δ.Σ., Μουσική παράδοση. ΣΙΜΟΥ ΣΚΛΕΠΑΡΗ, Κέιτη Λιακάτου............................................................................ ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Αυτοί που φεύγουν............................................................................................. .·....................................... Α π’ όσα μας γράφουν. Εισφορές...·..............................................................................................................................

Σελ.

3 4 6 10 14 14 17 18

19 20 21 23 24 25 26 27 28 30 31 32 33

ΕΞΩΦΥΛΛΟ Από τις ανηφοριές της Αγιάσου... (Διαφάνεια Στρατού Τσουλέλη)

ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ Στιγμιότυπο από το σκετς «Εδώ...Σύνταγμα» της επιθεώρησης του Αντώνη Μηνά «Γιοκ Αιγαίου» (Αγιάσος, 7 Αυγούστου 1996) (Από το Αρχείο του Αναγνωστηρίου «η Ανάπτυξη» Αγιάσου)

ΙΧδΝ 1106-3378

ΟΙ ΑΠΟΔΗΜΟΙ, Τ’ ΑΔΕΡΦΙΑ ΜΑΣ... Ε φ έ τ ο ς το καλοκαίρι είχαμε την ευκαιρία και την ξεχωριστή χαρά να συναντήσουμε στη γενέτει­ ρά μας πολλούς αγαπημένους συμπατριώτες μας, που εδώ και πολλά χρόνια έχουν δέσει τη ζωή τους με μακρινές ηπείρους, με την πικρή ξενιτιά. Με το έμπα της ά ν ο ιξ η ς ά ρ χ ισ α ν να έρ χ ο ν τα ι κ α ι να δίνουν παλμό στον τόπο, όπου είδαν το φω ς του ήλιου, όπου μεγάλωσαν, όπου αγάπησαν και αγα­ πήθηκαν, όπου εργάστηκαν για τον επιούσιο και αγωνίστηκαν για τις ιδέες τους... Ανανεώσαμε τα συμβόλαια τω ν πολύμορφω ν σχέσεων της συγγένειας και της φιλίας, που πολλές φορές τα ακυρώ νει ο χρόνος και η συνακόλουθη λησμονιά. Α νασκαλέψαμε τη μνήμη, κρίναμε το αμαρτωλό παρελθόν, αξιοποιήσαμε τη βεβαιότητα του πα ρόντος, δρομολογήσαμε με α ισιοδοξία το πρόγραμμα του κοντινού μέλλοντος, δημιουργή­ σαμε λογής λογής γέφυρες επαφής. Και παράλληλα βαφτιστήκαμε για μια ακόμη φορά στην κολυμπή­ θρα του λαϊκού μας πολιτισμού... Στις μέρες μας οι αποστάσεις εκμηδενίστηκαν, οι ήπειροι πλησίασαν η μια την άλλη, οι χώρες σφιχτοδέθηκαν χάρη στα ποικίλα εξελιγμένα μέσα συγκοι­

νω νίας και επικοινω νίας.Οι μετανάστες μπορούν πιο ταχτικά να ξεπυρώ νουν τη νοσταλγία για την πατρίδα τους, την πεθυμιά για τ ’ αγαπημένα πρό­ σωπα που άφησαν πίσω τους. Άλλοτε τα ταξίδια ήταν δύσκολα, επικίνδυνα, πολυήμερα, πολυδάπα­ να. Αυτός που έπαιρνε το δρόμο της ξενιτιάς δεν ήταν βέβαιο πω ς θα μπορούσε κάποτε να γυρίσει πίσω, για ν ’ αφήσει τη στερνή του πνοή, για να σκε­ παστεί με το ελαφρό χώμα της γενέθλιας γης... Το φετινό καλοκαίρι ήταν πλούσιο σε αφίξεις ομο­ γενώ ν. Μ ας ήρθαν α γα πη μ ένοι φ ίλ ο ι α πό τις Η νω μένες Π ολιτείες, α πό τον Κ αναδά, απή τη Βραζιλία, από την Αυστραλία, από τη Γαλλία, από τη Γερμανία και από αλλού. Τους αγκαλιάσαμε με αγάπη και τους υποδεχτήκαμε. Κάναμε γ ι’ αυτούς λίγα, ενώ επιβάλλεται να κάνουμε πολλά, ως άτομα, ως φορείς, ως σωματεία. Ο «Φιλοπρόοδος Σύλλογος Αγιασωτών» και το περιοδικό «Αγιάσος» προσπαθούν να πυκνώ­ σουν τις σχέσεις με τους απόδημους, να ρίξουν περισ­ σότερες γέφυρες επαφής, να συσπειρώσουν τους απα­ νταχού Αγιασώτες. Η προσπάθεια αυτή επιβάλλεται να συνεχιστεί για εθνικούς και πολιτιστικούς λόγους... ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Οι γερόντισσες, θλιβερά απομεινάρια-φύλακες των χωριών μας, πάντα στις συζητήσεις τους μιλούν για τα ξενιτεμένα τους παιδιά... (Φωτογραφία Στρατού Μιχαήλ Τσουλέλη. Αγιάσος 1986)

Προσευχή στην Παναγία της Αγιάσου, τη Αέσποινα του Αρχιπελάγους « Μ έ ρ ο ς του Δεκαπενταύγουστου. Μας προο­ ρίστηκε να ζήσουμε εφέτος την κατάνυξη αυτώ ν τω ν ημερών της Ο ρθοδοξίας μέσα στο λίκνο του α ιγα ιο π ελα γίτικ ο υ θρύλου, κοντά στη Δ έσποινα το υ λ εσ β ια κ ο ύ Ο λ ύ μ π ο υ , στην Π α ν α γ ία της Αγιάσου. Ο σεβασμ. μητροπολίτης Μ υτιλήνης κ. Ιάκωβος, ο ιεράρχης που συνεχίζει στο νησί την παράδοση των μεγάλων ποιμεναρχών με ευρύτατη μ α τιά , με γ ό ν ιμ α κ ο ιν ω ν ικ ά εν δ ια φ έρ ο ν τα , με ουσιαστική αγάπη του ανθρώπου, του πάσχοντος περισσότερο παρά του ευτυχούς, είχε την καλωσύνη να μας προσκαλέση να «συμπροσευχηθούμε» στην εσπερινή παράκληση που θα χοροστατούσε στην Αγιάσο. Σουρούπω νε, καθώ ς φύγαμε α π ’ τη Μυτιλήνη, με τη συντροφιά αγαπητού φίλου που τιμά το ίδρυμα που υπηρετεί, του Διευθυντού της Τ ρα πέζης της Ε λλά δος κ. Μ ανώλη Κ ηπουρίδη, που είναι και ένας εξαίρετος φίλος του πνεύματος. Τα χρ ώ μ α τα του η λ ιο β α σ ιλ έμ α το ς φ ώ τιζ α ν με τρ ό π ο μ υθικ ό τον ελ α ιώ να κ α ι το ν π ερ ιώ νυ μ ο κόλπο της Γέρας, έδιναν στο νερό και στη γη έναν α έρ α α π ό κ ο σ μ ο . Α φ α ιρ ο ύ σ α ν α π ’ την ύλη τα συστατικά της, αποπνευμάτωναν το κάθε τι, πραγ­ ματοποιούσαν εκείνη τη μοναδική αφαίρεση που είναι προνόμιο μονάχα της Τέχνης. Ο δρόμος ίσαμε την Αγιάσο, κάπου εικοσιπέντε χιλιόμετρα, είναι τώρα, ευτυχώς, στο μεγαλύ­ τερο του μέρος ασφαλτοστρωμένος. Ο σημερινός Νομάρχης του νησιού, ο κ. Σταματιάδης, φ ιλοδο­ ξεί να δη επί τω ν ημερών του όσο γίνεται περισ ­ σ ό τερ ο α σ φ α λ τ ο σ τ ρ ω μ έ ν ο μ έρ ο ς το υ ο δ ικ ο ύ δικτύου του νησιού, πράγμα, φυσικά, που είναι

προϋπόθεση για όλα τα σχέδια του μελλοντικού λεσβιακού τουρισμού. Κ αθώς έλαβα την ευχαρί­ στηση να π λη ρ ο φ ο ρ η θ ώ , ο ρ γ α ν ώ ν ε τ α ι ήδη, σε γερά θεμέλια, ένας π ρ ά γμ α τι ιδ ιό τυ π ο ς λεσβια­ κός τουρισμός, με τη δημιουργία ενός το υ ρ ισ τι­ κού χω ριού υποδειγματικού, σε μιαν ακρογιαλιά, στις ρίζες / της ω ραιότερης πολίχνης του νησιού, του Μ ολύβου. Ο ξένος κόσμος τω ν τα ξιδιω τώ ν, τον οποίον φιλοδοξεί να ελκύση το χω ριό αυτό, δεν θα είνα ι ο βιασ τικός κόσμος τω ν κ ο π α διώ ν τ ω ν π έ ν τ ε η μ ερ ώ ν το υ τ ε τ ρ α γ ώ ν ο υ Α θ ή ν α ιΔ ε λ φ ο ί, Ο λ υ μ π ία , Μ ύ κ ο ν ο ς , Δ ή λ ο ς. Ο ύτε ο κόσμος τω ν μισόγυμνων, βρώμικω ν Ε υρω παίω ν α λ η τώ ν το υ υ π α ρ ξ ισ μ ο ύ . Α λλά θα ε ίν α ι ένα ς κόσμος τω ν πανεπιστημιακώ ν χώρων, που θα έχη ανάγκη να ξεκουραστή, να χαρή τη θάλασσα και το ν ο υ ρ α νό ενός εξ α ίσ ιο υ α ιγ α ιο π ε λ α γ ίτ ικ ο υ νη σ ιο ύ κ α ι να δεχθή ο υ σ ια σ τικ ά σ το ιχ ε ία του χαρακτήρος του Α ιγαίου, της Ε λλά δα ς κ α ι τω ν ανθρώ πω ν της. Φ τάσαμε στην Π α ν α γ ία της Α γιά σ ου βράδυ π ια . Ο μεγάλος π ερ ίβ ο λ ο ς της εκκλησ ία ς ήταν γεμάτος α π ’ τον κόσμο τω ν προσκυνητώ ν, που, ε ρ χ ό μ ε ν ο ς α π ’ ό λ α τα μέρη τω ν τ ρ ιγ υ ρ ιν ώ ν νησ ιώ ν α π ’ τ ις α ρ χές του Δ εκα πεντα ύγουσ του, κατασκηνώνει εκεί. Περνά τις νύχτες κάτω α π ’ τη σκέπη της Π αναγίας και ικετεύει. Γεμάτη ήταν και η Ε κκλησία, το π ιο π ολύ α πό μ α υροφ ορεμένες κυρούλες. Λιγοστό το φως των κεριών, κατάνυξη πολλή και ευλάβεια πολλή. Και στο βάθος, απερί­ γραπτα όμορφη, ολόχρυση, πηγή της παραμυθίας και της ελπίδας όλου αυτού του κόσμου, ήταν η

Η Αγιάσος γιορτάζει... Αιακρίνονται ο άλλοτε μητρο­ πολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος ο από Σισανίου και Σιατίστης, οι ιερείς, οι αρχές, οι φιλακόλουθοι προσκυνητές... (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Στρατής Πανανής)

Π α να γία , η λεγόμενη «του Λ ουκά». Α υτήν την εικόνα λένε τα χρονικά πω ς την είχε φέρει α π ’ την Ιερουσ α λή μ ο ιερ εύ ς Α γά θω ν ο Ε φ έσ ιο ς σ τον καιρό τω ν εικονομάχων, τότε που ήταν εξόριστη στη Λέσβο η Α υ το κ ρ ά τειρ α Ε ιρήνη η Α θηναία. Είχε την επιγραφή: «Μήτηρ Θεού η Α γία Σιών». Μες στους αιώνες των κατατρεγμών του Γένους, η Δέσποινα του λεσβιακού Ολύμπου άπλωνε ολοένα στους αιγαιοπελαγίτικους πληθυσμούς την πα ρα ­ μυθία της. «Η εκκλησία της Π αναγίας - αναφέρει ο χρονικογράφος - εις τα χρόνια των δεινών εξεδήλωσε το πένθος αυτής διά την υποδούλω σιν, επιχρίσασα την εικόνα της Π α ν α γία ς με α σ π ρά δια αυγών αναμεμιγμένα με την στακτήν των κηριών. Ξεκρέμασε και το σήμαντρον, διά να μη ερεθίζη, με τον ήχον του, τα νεύρα τω ν τυχόν διερχομένω ν Τούρκω ν. Δ ιά να κάνη δε π ρ ο σ κ λ η τή ρ ιο ν τω ν καλογήρων, τω ν μαθητών του Σχολείου και τω ν λα ϊκ ώ ν κα τοίκ ω ν, διώ ρισ ε ένα υπάλληλον, τον κράχτην, ο οποίος περνώ ν από τα κελλία και τας ο ικ ία ς, κτυπούσε τα ς θύρας λέγων: «Ο ρίστε εις την Εκκλησίαν!». Μες σ ’ αυτή την κατάνυξη, μες στο λίγο φω ς που επρόβαλλε πιο δυνατά το χρυσό φως του εικο­ νίσματος, ο Δεσπότης και ο χορός άρχισαν να ψέλ­ νο υ ν τα τ ρ ο π ά ρ ια του Μ ικρ ού Π α ρ α κ λ η τικ ο ύ Κανόνος. Ο λαός των μαυροφορεμένων μανάδων, τω ν γερόντω ν, τω ν π α ιδ ιώ ν και τω ν αρρώ στω ν άρχισε τότε να γονατίζη, ξανά και ξανά, να σκύβη και να φιλά τη γη της Παναγίας, να σταυροκοπιέται και να ψέλνη σιγανά, μαζύ με το Δεσπότη, με τους ιερείς και με τους διάκους και με τους ψαλτά­ δες. Κ αι όσο η εξαίσια, η θαυμαστή ποίηση τω ν «τραγουδιώ ν του Θεού» προχωρούσε στην κορύ­ φωσή της, τόσο η δόνηση γινόταν συγκλονιστική, το ρ ίγο ς της π ίσ τη ς κα ι της πα ρ άδοσ η ς και της ελπ ίδα ς. Κ α τα λ ά β α ιν ες να έρ χετα ι α π ’ τ ις π ιο

Αεκαπέντισμα στο χώρο της εκκλησίας... (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Δουκάκης Χουτζαίος)

βαθειές ρίζες τούτο το ρί/γος, άφηνες τον εαυτό σου να βυθίζεται στο π ιο μυστικό παρελθόν της χριστιανωσύνης, στους χρόνους τους βυζαντινούς, στους χρόνους τω ν κ ινδύνω ν και τω ν θεμάτω ν, στο μυστήριο του Θεού και του Χάους, στο ίδιο το πρόβλημα της ζωής. Κι ενώ όλη η ακολουθία του μικρού παρακλητικού κανόνος ξεκινούσε α π ’ τον π ά σ χοντα άνθρω πο, α πό την ψυχή και το σώμα του, αισθανόσουν την ικεσία να εξατομικεύεται, να μην είναι πια για το σώμα και την ψυχή του ενός ανθρώπου που βασανίζεται, αλλά για το σώμα και την ψυχή του κόσμου όλου, α πρόσ ω πα , για την ανθρώπινη μοίρα: «Πάντων θλιβομένων ή χαρά και άδικουμένων προστάτις και πενομένων τροφή, ξένων τε παράκλησις και βακτηρία τυφλών, άσθενούντων επίσκε­ ψ ις, κ α τα π ο νο υμ ένω ν σκέπη και ά ντίλη ψ ις και ορφανών βοηθός, Μήτερ του Θεού του Υ ψ ίστου, σύ υ π ά ρ χεις. ’Ά χ ρ α ν τε, σπεύσον, δυσ ω ποΰμεν ρύσασθαι τούς δούλους σου». Τ ’ αστέρια ήταν κατακάθαρα, πάνω α π ’ το σιω­ πηλόν Ό λυμπο του Αιγαίου, πάνω α π ’ το δάσος με τις καστανιές, όπου προχωρήσαμε, βγαίνοντας α π ’ την κ α τά νυ ξη την εσ π ερ ινή της Π α ν α γ ία ς της Αγιάσου. Έ βλεπα το νέο κορίτσι που ήταν μαζύ μας, που ζη σ πουδάζοντας σ ’ έναν κόσμο ξένον, μακρινό, που θα μπορούσε να είχε γ ι’ αυτό ξεκό­ ψει α π ’ την παράδοση, α π ’ τη δύναμη, α π ’ την επί­ δραση της θρησκείας των πατέρων της. Το έβλεπα σ υγκ λονισ μ ένο α π ’ τη λυ τρ ω τικ ή ενέργεια της μεγάλης ώρας που είχε ζήσει μαζύ μας. Και ήμουν ευτυχής βλέποντας πως, μέσα στα τόσα πράγματα που μπορούν να χαθούν, υπάρχουν και πράγματα ακατάλυτα». (Αναδημοσίευση από το περ. «Ο Ποιμήν», Μυτιλήνη, έτος Κ Δ ', Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1959, αριθ. 8-9, σσ. 281-283)

Ανήμερα της Παναγίας οι πιστοί συνηθίζουν να περνούν κάτω από το εικόνισμα της Παναγίας... (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Δημήτριος Καβαδάς)

ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ

ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Ε' Η οικογένεια, το σχολείο, τα γυμναστήρια, η α νύπαρκτη γειτο ν ιά , που σ π ρ ώ χνει π α ιδ ιά στα κλαμπ και στα ναρκωτικά, η κοινότητα, ο δήμος το χω ριό ή η πόλη- είνα ι α γω νισ τικ ά πεδία που πρέπει να ενδιαφέρουν τα π α ιδιά και ν ’ απασχο­ λούνται με τα προβλήματά τους και να μην αφή­ νουν τους μεγάλους ν ’ α λω νίζουν μόνοι τους σ ’ αυτό, και να τους κατηγορούμε κι από πάνω. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το ... πήδημα. Τα σημερινά π α ι­ διά με τη φλόγα της ηλικίας τους, με την καθαρή καρδιά που τα διακρίνει, με το πολύ καινούργιο και φωτεινό που φέρνουν μέσα τους, εύκολα μπο­ ρούν να πλουτίσουν το μυαλό τους, να γυμνάσουν το σώμα τους και να πετύχουν το καλύτερο. Κι αφού είδαμε με τα μάτια μας να χτίζεται το σχολείο μας και το όνειρό μας να γίνεται πραγμα­ τικ ό τη τα , α π ο φ α σ ίσ α μ ε να εκδρά μουμε γ ια το

μ εγ α λ ο π ρ επ ή κ ό λ π ο της Γ έρα ς. Ή τ α ν η μόνη μακρινή εκδρομή που θα κάναμε στην πρώτη τάξη του σχολείου μας. Ο δάσκαλός μας ήταν ταμένος να διαπλεύσ ουμε τον πα νέμ ορ φ ο κόλπο, για ν ’ αναβαπτιστούμε στα καθαρά και γαλανά νερά του. Τ όπο συνάντησης δώ σαμε το Υ φαντήριο. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται τον ιδιόρρυθμο στρα­ τώ να. Ο Γ αϊδαρανήφ ορος δύσκολα μας ανέβασε στη ράχη της κορυφογραμμής. Το θέαμα όμως που αντικρίσαμε ήταν καταπληκτικό. Εκείνη την ώρα ένα μεγάλο κ α ΐκ ι τραβούσ ε α να το λ ικ ά γ ια την έξοδο του κόλπου και όπω ς άφηνε πίσω του αλλε­ πάλληλους κυματισμούς, ο ήλιος που είχε ψηλώ­ σει κι έπεφτε λοξά επάνω τους, λαμπύριζαν σαν διαμαντένια περιδέραια στα στήθια της γοργόνας μ ά γισ σ α ς το υ κ ό λ π ο υ . Ο δ ά σ κ α λ ό ς μας κ α ι η γυ να ίκ α του Τ ζούλια , που ήταν κ α ι ζω γρ ά φ ο ς, έμειναν να θαυμάζουν την αρμονική συνύπαρξη των δυο αιώ νιω ν αντιπάλω ν, του υγρού στοιχείου της θάλασσας και της σκληρής γης, που ανθίστα-

Ενθύμιο εκδρομής των σπουδαστών της Α'τάξης του Αιδασκαλείου Μυτιλήνης στο Πυργί (Σχολικό έτος 1931-1932). Διακρίνονται από αριστερά: Πρώτη σειρά: 1. Μαρία Παρθένη. 2. Ελένη Πιτσούλη. 3. Καλλιόπη Παπαχαρίτωνος. 4. Ιωάννα Συροπούλου. 5. Κλεοπάτρα Κλειδαρά. 6. Έλλη Σίμου. 7. Αναστασία Νύχτα. 8. Μαρία Βερβερέλη. Δεύτερη σειρά: Θεόδωρος Μαντόπουλος. 2. Ομηρος Πάτσης. 3. Αημητράκης Κυπραίος. 4. Ευστράτιος Τικέλης. 5. Δημήτριος Καβαδάς. 6. Γεώργιος Βαλάκος. Τρίτη σειρά: 1. Νίκος Γιακαλής. 2. Θεόδωρος Διαλεχτός. 3. Νίκος Μιχαήλ. 4. Κώστας Σπηλιαδής. 5. Ευάγγελος Παπανούτσος (διευθυντής). 6. Στρατής Χατζηλενούδας. 7. Θεόφραστος Γέρου. 8. Κυριάκος Αναγνώστου.

τσι αμυνόμενη. Ή τα ν εκείνη τη μέρα τα νερά του κόλπου λάδι και χάιδευαν απαλά τα ριζά της γης. Ο κατήφορος, χω ρίς να το καταλάβουμε, μας οδή­ γησε στο λιμανάκι. Μη νομίσετε, πολύ λίγα θυμά­ μαι ύστερα από 65 χρόνια. Ό μω ς το δάσκαλό μας με το γιλέκο του μόνο, που πολύ το συνήθιζε όταν ζεσταινόταν, σαν να τον βλέπω, και το σακάκι του να το κρατά με συμπάθεια μια συμμαθήτριά μας. Σε τρ εις βάρκες π ο υ βολευτήκαμε μ οιά ζαμ ε με π α ρ ά ξενο υ ς θ α λασ σ οπόρους. Α ρκετοί α πό μας ίσως για πρώτη φορά κάναμε βαρκαρόλα αναψ υ­ χή ς. Κ ι ο α ξ έ χ α σ τ ο ς μ ο υ σ ικ ό ς μ α ς Γ ιά ν ν η ς Διανέλος να κρατά, στο δεξί του χέρι κρυμμένο το μαραφέτι, έτοιμος να μας δώσει τον τόνο για το τραγούδι που θα λέγαμε. Κ οντά σ τ’ άλλα, είχαμε στο ρεπερτόριό μας και το γερμανικό «Τριανταφ υ λ λ ά κ ι» του Γ κα ίτε - Σ ο ύ μ π ερ τ, π ο υ μας το έμαθε ο δάσ καλός μας, κι άλλα πολλά , π ρ ιν να μας έρθει ο μουσικός μας. Και φανταστείτε τώρα, π ρ οτού τελειώ σει το π ετα χτό αλλά σοβαρό και διά σ ημ ο « Τ ρ ια ν τα φ υ λ λ ά κ ι» , το α η δ ό νι μας, ο Δημητράκης Κ υπρ α ίος από το Α ϊβαλί, να κάνει σφήνα αμανέ, ό,τι χρειαζόταν ο δάσκαλός μας να πέσει στον κόλπο και να πνιγεί. Σαν να τον χτύπ α γ ε σ κ ό ρ π ιό ς έκ α νε, κ ά θε φ ο ρ ά π ο υ ο Δημητράκης, για να τον πειράξει, έριχνε ένα βαρύ­ γδουπο αμάν και ο δάσκαλός μας να του φωνάζει: Αμάν, Δημητράκη, έλεος, φ τάνει π ια η Τουρκιά, μας έκαψε το πετσί. Οι βάρκες προχω ρ ούσ α ν στην ίδια μετωπική γραμμή με στόχο να... καταλάβουμε το Πέραμα. Δεν είπαμε για κάθε είδους εμπειρίες; Οι εκδρομές μας π ά ν τ α ε ίχ α ν ε κ π α ιδ ε υ τ ικ ό χ α ρ α κ τή ρ α . Ή μασταν επίσημα καλεσμένοι να επισκεφτούμε το βυρσοδεψείο αδελφών Σουρλάγκα. Σε μια ώρα και

Αναμνηστική φωτογραφία από εκδρομή των σπουδαστών του Διδασκαλείου στην Αγία Παρασκευή. Αριστερά διακρίνονται ο Ευάγγελος Παπανούτσος και η σύζυγός του Ιουλία (με το άσπρο καπέλο)... Δεξιά διακρίνεται ο Αγιασώτης Δημήτριος Σπηλιαδής...

λιγότερο πιάσαμε το μουράγιο. Κάπου εκεί, σ’ ένα υπαίθριο καφενείο, ήπιαμε τα καφεδάκια μας στα π ε τ α χ τ ά , μ ια βόλτα σ τον κ ε ν τ ρ ικ ό δρ ό μ ο του Περάματος και ολοταχώ ς για το βυρσοδεψείο, με τα βούρλα. Βούρλα να δουν τα μάτια σας από τη μεριά του κόλπου, σαν αντιαρματικά εμπόδια. Η ομάδα εργασίας της Μ αρίας Παρθένη είχε αναλά­ βει το βυρσοδεψείο Περάματος... Από τον Ιούνιο του 1932, που φύγαμε για δ ια ­ κοπές, μας διαβεβαίωσε ο δάσκαλός μας πω ς το Σεπτέμβριο θα πηγαίναμε σε δικό μας διδακτήριο. Ο ιδιοκτήτης της τοπικής εφημερίδας «Δημοκράτης» Τέρπανδρος Αναστασιάδης μας παραχωρούσε το σπίτι του στα «Μαύρα Σίδερα» (οδός Βοστάνη 14), για όσον καιρό θα το χρειαζόμασταν. Έ να διώ ρο­ φο κ οινό σ π ίτι με τέσσερα μεγάλα δω μ ά τια , με μεγάλη δενδροφυτεμένη πρασιά και πολύ μεγάλο

Η οικία του δημοσιογράφου Τέρπανδρου Αναστασιάδη στα «Μαύρα Σίδερα» (οδός Βοστάνη 14), στην οποία στεγάστηκε το Διδασκαλείο Μυτιλήνης κατά τα έτη 1932-1933 και 1933-1934.

περ ίβολο πίσ ω . Ό ,τ ι κ αλύτερο μπορούσαμε να έχουμε για σχολείο, προσω ρινά βέβαια, μέχρι να τέ λ ε ιω ν ε η π ρ ώ τη κ τ ιρ ια κ ή π τ έ ρ υ γ α του Διδασκαλείου μας στ’ Ακλειδιού, οπότε θα πηγαί­ ναμε εκεί πάνω . Βλέπετε περιμέναμε και τη νέα "φουρνιά" των παιδιών, που θα συμπλήρωναν την πρώτη τάξη, που αφήσαμε εμείς πίσω μας άδεια, και μια αίθουσα δε μας έφτανε πια. Έ τσ ι το Σ επτέμβριο του 1932 άλλοι τρ ιά ντα νεοσσοί, αγόρια και κορίτσια δεκατεσσάρω χρονώ, πετώντας σαν άσπρα περιστέρια, πιάστηκαν πάνω στο μαγικό δενδρί, όπω ς έλεγε και ο Ύ μ νος του Διδασκαλείου μας, το οποίο στο μεταξύ είχε ανθί­ σει και στον καιρό του θα έδινε ώριμους καρπούς δασκάλους εμάς και δασκάλες τα κορίτσια, που θα πηγαίναμε στα δημοτικά σχολεία και θα μορφώνα­ με σωστά τα παιδιά της πατρίδας μας.

ΥΜ ΝΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Σαν το δενδρί που πέφτουνε τα φύλλα το χειμώνα και τα κλαδιά ξηραίνονται και φαίνεται νεκρό, έτσι κι εσύ περήφανο μοιάζεις Διδασκαλείο. Λουλούδια τώρα είμαστε εμείς οι μαθητές και σαν καρποί με τον καιρό θα γίνουμε δασκάλοι, θα πάμε να μορφώσουμε καινούργιες γενεές. (Σ τίχ ο ι: Θ εόδω ρου Δ ια λ εχ το ύ , μαθητή της Α ' τά ξη ς. , Μουσική: Γιάννη Διανέλου, καθηγητή του Διδασκαλείου)

Το νέο αίμα που δεχτήκαμε, κατακόκκινο και φλογερό, ζέστανε τις καρδιές όλων μας και άρρη­ κ τα μα ς ένω σε σε μ ια μικρή σ χο λ ικ ή φυλή με φύλαρχο το σοφό δάσκαλό μας, που σίγουρα θα μας οδηγούσε στα π επ ρ ω μ ένα της π α ν ά ρ χ α ια ς ελληνικής φυλής. Εδώ, στο δικό μας σχολείο, το όνειρο άρχισε να ξεδια λ ύ νει και να νιώ θουμε όλοι, δά σ καλοι και π α ιδ ιά , τυχεροί που βρεθήκαμε σε τούτο το πα νη γύρι της χα ρά ς, της αγάπης, της μόρφωσης κ α ι της π ρ ο σ δ ο κ ία ς . Τούτη η φ ω λ ιά , τούτη η κυψέλη, τούτο το κρυφό σχολειό να είναι το κάτι άλλο, που μόνο όσοι το έζησαν μπορούν να μαρ­ τυρήσουν π ώ ς κατόρθω σε ένας νέος ά νθ ρ ω π ο ς και παιδαγω γός να βάλει τις βάσεις του σχολείου του μέλλοντος. Κ αι δεν ήταν η πρώτη φορά που γιν ό τα ν μια τέτοια φιλόδοξη προσπάθεια στην πατρίδα μας. Ο Δ ελμούζος, ο Γληνός, ο Κ ουντουρ ά ς κα ι άλλοι φω τισμένοι δάσκαλοι, ο καθένας ανάλογα με τις δυνατότητές του και τις πέριξ συνθήκες που επικρα­ τούσαν, έκαναν ό,τι μπορούσαν και όσο άντεχαν

Αναμνηστική φωτογραφία από εκδρομή στο Πληγώνι. (Σχολικό έτος 1931-1932). Διακρίνονται από αριστερά οι καθηγητές Βασίλειος Θεοδωράκης, Βασίλειος Αρχοντίδης και Γιάννης Μαυρουδής. Στο βάθος ο συνεργάτης μας Δημήτριος Καβαδάς...

στις αντίξοες πιέσεις και καταστάσεις που δέχονταν, πάλεψαν ηρωικά ν ’ ανοίξουν καινούργιους δρόμους στη χέρσα εκπαιδευτική πορεία της πατρίδας μας. Και τώρα η σειρά του δασκάλου μας να κολυ­ μπήσει στα βαθιά γαλανά νερά του Α νατολικού Αιγαίου, στο Πεντατάξιο Διδασκαλείο Μυτιλήνης, για να χριστεί τέταρτος αναγεννητής της παιδείας μας. Γεννημένος δάσκαλος, με μεγάλη μόρφωση, ήθος και υψηλό φρόνημα, δεν είχε κανένα πρόβλη­ μα να σηκώσει στους ώμους του την ίδρυση και τη λ ε ιτ ο υ ρ γ ία το υ Π ε ν τ α τ ά ξ ιο υ Δ ιδ α σ κ α λ ε ίο υ Αιγαίου, που του ανάθεσαν "εν λευκώ" και από το μηδέν, σε μια εποχή που η πολιτική, η κοινωνική, η ο ικ ο νο μ ικ ή κ α ι η εκ π α ιδ ευ τικ ή κατάσταση της χώρας μας ήταν αξιοθρήνητη. Κ αι μη νομίσετε π ω ς το «άπαν» στο σχολείο μας ή τα ν τα υψ η λή ς τ ε χ ν ο λ ο γ ία ς ε υ ρ ω π α ϊκ ά ε κ π α ιδ ε υ τ ικ ά σ υ σ τή μ α τα π ο υ κ ο υ β α λ ο ύ σ ε ο δάσκαλός μας σ τις ... αποσκευές του. Κ αι τότε που ανώμαλα προσγειωθήκαμε - χαμένοι στο δ ιά ­ στημα - στην α ίθο υ σ α τελετώ ν του Γ υμ να σ ίου Μ υ τιλ ή ν η ς κ α ι τώ ρ α στο ν ο ικ ια σ μ έ ν ο μ ικ ρ ό διδακτήριο στα "Μ αύρα Σίδερα" (αλλά απίθα νο σε θαλπωρή και φυσικό περιβάλλον) η ψυχή του σ χολείου μας χτυπούσ ε στο ρυθμό της μεγάλης καρδιάς του μεγάλου δασκάλου μας, που α π ’ την πρώ τη μέρα της σ υνάντησ ής μας μ α ζί του μας έκανε να νιώσουμε ότι αποτελούμε κι εμείς μέρος το υ λ ό γο υ της α ν θ ρ ώ π ιν η ς ύ π α ρ ξη ς. Ή μ ο υ ν α α π ό τότε ο Δ ημητράκης, ήταν η Μ αρία, ήταν η Ε ιρήνη κ α ι η Ε λευθερ ία - α υ τές ο ι δυο κ υ ρ ίες π η γα ίνο υ ν π ά ντα μαζί - ήμασταν όλες κ α ι όλοι 59 π α ιδ ιά το ν α ρ ιθ μ ό , ισ ό τιμ α κ α ι α δ ια ίρ ε τ α μέλη μιας μαθητικής και συνδικαλιστικής κοινό­ τη τα ς, π ο υ σ υ ν έθ ετα ν την Α υ τ ο δ ιο ίκ η σ η το υ Διδασκαλείου μας.

Κάρτα της Μ. Κ. του Διδασκαλείου Μυτιλήνης. (Από το Αρχείο της Μαρίας Παρθένη-Πατέστου)

Η μαθητική αυτή Κ οινότητα ήταν η πηγή της σχολικής μας ζωής και εκπαίδευσης. Ό λα α π ’ αυτή ξεκινούσαν κι όλα σ ’ αυτή κατέληγαν. Δάσκαλοι, μαθητές και μαθήτριες, πιασμένοι χέρι χέρι - όχι βέβαια του Καρατζαφέρη - ζούσαμε την πιο όμορ­ φη και αποδοτική περίοδο της ζωής μας. Τίποτα δε μας χώριζε, τίποτα δε μας διαφορο­ ποιούσε μέσα στο σχολείο* απενα ντίας τα πάντα μας ένω ναν σαν να μην υπήρχε μεταξύ μας π ρ ό ­ βλημα ηλικίας και νοοτροπίας. Μας αγαπούσαν σαν παιδιά τους κι εμείς αγα­ π ιό μ α σ τ α ν μ ετα ξύ μα ς σαν α δ έ λ φ ια κ α ι το υ ς α ν τ α π ο δ ίδ α μ ε την α γά π η μας με θ ρ η σ κ ευ τικ ό σεβασμό και ευλάβεια. Στο δρόμο, πη γα ίνο ντα ς στο σχολείο, στα διαλείμματα, στα μαθήματα και σ ’ όλες τις σχολικές ενασχολήσεις μας ήταν ολο­ φάνερη η φιλική διάθεση και η εκτίμηση που τρέ­ φαμε μεταξύ μας. Β α θ μ ο λ ο γ ικ ές δ ια κ ρ ίσ ε ις δεν υ π ή ρ χ α ν στο σχολείο μας. Υ πά ρ χα ν όμω ς δ ια κ ρ ίσ εις συμμε­ τοχή ς κ α ι π ρ ο σ π ά θ εια ς. Η ά μ ιλ λ α μεταξύ μας

ήταν ευγενική και γόνιμη. Κάθε π α ιδ ί, ανάλογα με τις πνευματικές και τις σωματικές δυνατότητές του, να προσπαθεί να κλείσει την ψ αλίδα της προόδου του όσο μπορούσε π ιο ψηλά, πάνω α π ’ το ν εαυτό του, κ α ι ο "χορ ός κα λά να κρ α τεί". Ξέραμε από μόνοι μας πόσα κουκιά είχε ο σάκος του καθενός μας και τι έπρεπε να κάνουμε για να τ ’ αβγατίσουμε. Κ ούφ ιοι εγωισμοί και παραμ ορ­ φ ω τικ ά π ρ ο σ ω π ε ία δεν είχ α ν κ α μ ιά θέση στο σ χ ο λ είο μα ς, π ο υ φ τιά χ τη κ ε α π ό το δά σ κ α λό μας, για να εξυπηρετεί την αλήθεια και την πρ α γ­ ματικότητα. Το λιγότερο καλό είναι χίλιες φορές καλύτερο α π ’ το ψεύτικο. Ό τ α ν κ α τεβ ή κ α μ ε στη Μ υ τιλ ή νη , α ρ χ ές Σεπτεμβρίου 1932, για ν ’ αρχίσουμε τα μαθήματα, δεν πισ τεύα μ ε στα μά τια μας, ένα κ ο ινό π α λ ιό σπίτι να το έχει μετατρέψει σε σύγχρονο εκπαιδευ­ τή ρ ιο ο α κ α τά β λ η το ς δ ά σ κ α λ ό ς μας. Α πό την π ό ρ τ α μ ύ ρ ιζε ασβέστη, χ ρ ώ μ α , φ ρ έσ κ ο ξ ύ λ ο , βιβλία, πα ιδιά, μύριζε σχολείο, θρανία, τραπέζια δ ιδ α σ κ α λ ία ς, βιβλιοθή κ ες γεμ ά τες δ ια λεγμ ένα βιβλία, εποπτικά μέσα, χάρτες, παραστάσεις στους τοίχους, όλα στην εντέλεια. Μέσα σ ’ αυτό το μικρό σχολείο έπαιξε ο δάσκα­ λός μας την καριέρα του και νίκησε "κατά κράτος". Αν το σχολείο ήταν μικρό σπίτι απλό, πολύ λίγο τον ενδιέφερε. Το σοβαρό και το ουσιώδες για το δάσκαλό μας ήταν να μαντρώσει εμάς, τα πενήντα εννιά παιδιά του, κάτω από μια στέγη, που να μην τρέχουν τα κεραμίδια της, κι όλα τ ’ άλλα τα μεγά­ λα κ α ι τα σοβαρά ήταν δ ίκ ιά του δουλειά , που ήξερε πολύ καλά πώ ς θα την κάνει. (Συνεχίζεται) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΒΑΔΑΣ

Σπουδάστριες των τάξεων Α' και Β' του Διδασκαλείου Μυτιλήνης. (Τη φωτογραφία παραχώρησε η Ουρανία Ασλάνη)

Εκατό χρόνια από την αποδημία του

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ ( 1849- 1896) Μ ΕΡΟΣ Α Φ έ τ ο ς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη χρο­ νιά που πέθανε ο κορυφαίος εκπρόσωπος της νεό­ τερης λογοτεχνίας μας διηγηματογράφος, ποιητής και ψυχολόγος - παιδαγω γός Γεώργιος Βιζυηνός. Το αφιέρω μα αυτό αποτελεί ένα μικρό δείγμα αναγνώρισης και τιμής που του οφείλουμε οι νεότε­ ροι Έλληνες και η ελληνική γραμματεία ειδικότερα. Ο Β ιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη της Α να το­ λικής Θράκης, α π ’ όπου πήρε και το επώνυμό του. Πέθανε το έτος 1896, χτυπημένος από ανίατη ασθέ­ νεια, στο Δρομοκάίτειο της Αθήνας. Τα πρώ τα γράμματα τα έμαθε στο σχολείο της γενέτειράς του. Ό τα ν αποφοίτησε, τον έστειλαν στην Κ ω νσταντινούπολη, για να μάθει την τέχνη της ραπτικής για την ικανοποίηση των βιοποριστι­ κών αναγκών. Η κλίση όμως του νεαρού Βιζυηνού π ρ ο ς τα γρά μμα τα αναγνω ρίστηκε έγκαιρα από πλούσιους ομογενείς, που τον παρότρυναν και τον βοήθησαν ο ικ ονομ ικ ά να συνεχίσει τις σπουδές του στην αρχή στην Κ ω ν σ τ α ν τιν ο ύ π ο λ η , στην Κύπρο και στη Χάλκη. Στη συνέχεια τον έστειλαν στην Αθήνα να βγάλει το Γυμνάσιο και να φοιτήσει στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Τέλος φ ο ίτη σ ε σ τα Π α ν ε π ισ τ ή μ ια της Γ ο τίγ γ η ς, της Λειψίας και του Βερολίνου, όπου έκανε ψυχολογι­ κές και φιλοσοφικές σπουδές. Στα νεοελληνικά γράμματα πρωτοεμφανίστηκε α π ό μαθητής γυ μ να σ ίο υ ακόμη. Έ λαβε π ο λ λ ές φορές μέρος στο Β ουτσιναίο Δ ιαγω νισμό και σε άλλους με ποιήματα και διηγήματά του και πάντο­ τε έπαιρνε βραβεία και επαίνους. Με το πεζογραφτκό του έργο υπήρξε πρω τοπό­ ρος στο είδος αυτό και δικα ίω ς τον αποκάλεσαν πατέρα του διηγήματος. Ε ίναι από τους πρώ τους που έγραψαν ηθογραφικά διηγήματα, αντλώ ντας τα θέματά του από τις πα ιδικές του αναμνήσεις, την οικογενειακή του ζωή και το περιβάλλον του χωριού του. Ο Κωστής Παλαμάς, ο Ε Μ. Παναγιωτόπουλος και άλλοι έχουν αναφερθεί σε κριτικές τ ο υ ς στην ο ρ θ ό δ ο ξ η α φ η γ η μ α τικ ή τέχνη του Βιζυηνού, που με το συγγραφικό του έργο έβαλε τις βάσεις κι έδειξε το σωστό δρόμο για τη δημι­ ουργία της νεοελληνικής διηγηματογραφ ίας και γενικότερα της αφηγηματικής πεζογραφίας. Στον

Γεώργιος Βιζυηνός

τομέα αυτό η νεοελληνική διηγηματογραφία ευτύ­ χησε να έχ ει, εκ τό ς α π ό το Β ιζυ η ν ό , κ α ι δυ ο ά λλους κ ο ρ υ φ α ίο υ ς σ υγγρα φ είς, τον Π α πα δια μάντη και τον Καρκαβίτσα. Χ ειρ ιζότα ν σε ό,τι έγραφε την καθαρεύουσα, εκτός από τους διαλόγους, στους οποίους χρησι­ μοποιούσε τη δημοτική. Μ όνο στο αφήγημά του "Διατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα" τάχθηκε υπέρ της δημοτικής, χω ρίς αυτό να έχει εφαρμογή στο υπό­ λοιπο έργο του. Αν και έγραψε πολλά και καλά ποιήματα, στο πλατύ αναγνωστικό κοινό έγινε γνωστός πιο πολύ ω ς διηγηματογράφος. Π άντω ς α πό τα ποιήμ ατά · του τα καλύτερα αναμφισβήτητα είναι τα παιδικά, π ο υ τα δη μ ο σ ίευ ε τ α κ τ ικ ά στο π ε ρ ιο δ ικ ό «Διάπλασις των Παίδων». Τα πιο γνωστά του π ο ι­ ήματα είναι: «Ποιητικά πρωτόλεια», «Κόόρος», «Ατθίδες ανραι», «Παιδικά» κτλ. Από τα αφηγηματικά του έργα τα π ιο γνωστά κα ι πολυδιαβασμένα από α νθ ρ ώ π ο υς όλω ν τω ν

ηλικιώ ν, α πό α πο σ π ά σ μ α τα σε σ χολικά βιβλία, α πό α υ το τελ είς εκδόσ εις ή ά π α ν τα , είνα ι: «Το

αμάρτημα της μητρός μου», «Ποιος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου», «Μοσκώβ-Σελήμ», «Το μόνον της ζωής μου τα'ξίδιον», «Λιατί η μηλιά δεν έγινε μηλέα» και άλλα. Οι αναμνήσεις του σχετικά με τον τρόπο που σπούδασε και οι άνθρω ποι που του συμπαραστά­ θηκαν και τον βοήθησαν (Ηλίας Τανταλίδης, ποιη­ τής κ α ι δά σ κ α λος, Γ εώ ργιος Ζ α ρ ίφ η ς, εθ νικ ό ς ευεργέτης) επηρέασαν θετικά το Βιζυηνό να δείξει ξεχω ριστό ενδιαφέρον και ο ίδιος για την αγωγή και τη μόρφωση των νέων. Γι’ αυτό, εκτός από το κύριο π ο ιη τικ ό κα ι αφ ηγηματικό του έργο, που διαβάζεται από μικρούς και μεγάλους, έγραψε και ειδικά παιδικά ποιήματα και αφηγήματα. Στο παρόν μικρό αφιέρωμα, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνω ν από το θάνατό του, θα παραθέσω στη συνέχεια αυτούσιο (από τον καλαί­ σθητο τό μ ο « Ά π α ν τα τα π εζά » το υ Γ εω ρ γίο υ Βιζυηνού, του Εκδοτικού Οργανισμού «Πάπυρος») ένα από τα π α ιδικά διηγήματα, με την ελπίδα όχι μόνο να διαβαστεί, αλλά το δίδαγμά του να γίνει μάθημα σε όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά. Αν το συγκεκριμένο διήγημα γίνει αφορμή και πα ρα ­ κινήσει τα πα ιδιά να μελετήσουν και τα άλλα διη­ γήματα του Βιζυηνού, τότε το αφιέρωμα αυτό θα έχει πετύχει πολλα πλά στο σκοπό για τον οποίο γράφτηκε.

σώμα της εντός της σκηνής. Αλλά τότε ο μυλωνάς ευρέθη εις μεγάλην στενοχώριαν, διότι αληθώς δεν υπήρχε μέρος και διά τους δύο. «Για να σου πω», είπεν, «ηξεύρεις όμως ότι εδώ δεν είναι δυνατόν να χωρέσωμεν και οι δύο;». «Εάν δεν σου αρέση», απήντησεν η αχάριστος κάμηλος, «προτιμότερον είναι να εξέλθης. Όσο δι εμέ, εγώ είμαι πολύ καλά εδώ μέσα και θα μείνω». Δεν γνωρίζομεν καλώς, μικροί μου αναγνώσται και αναγνώ στριαι, οποίον είναι το τέλος του μύθου τούτου διά τους Αραβας, αλλ όμως, εξ όσων είπομεν, δυνάμεθα ευκόλως να διδαχθώμεν το εξής μάθημα. Το αμάρτημα και τα κακά ελαττώ­ ματα ζητούσι, καθώς η κάμηλος αύτη, να εισέλθωσι και κατασκηνώσωσιν εν τη καρδία μας. Και κ α τ’ αρχάς μεν δεν ζητούσιν ειμή ολίγην θέσιν, αλλ εάν τοις την δώσωμεν, μ ετ’ ολίγον θα θελήσωσι περισσοτέραν, μέχρις ου καταλάβωσιν όλην την διαθέσι­ μον θέσιν και τότε δεν είμεθα πλέον ημείς κύριοι του εαυτού μας, αλλά γινόμεθα δούλοι των παθών και των κακών συνηθειών, αι οποίαι μετά τοσαύτης πονηριάς κατέκτησαν την καρδίαν μας και δεν αφήκαν ουδέ τον ελάχιστον τόπον εν αυτή διά την αρετήν, όσον και αν έχωμεν την καλήν θέλησιν να την φιλοξενήσωμεν. Μη λοιπόν επιτρέψητε ποτέ εις την κακίαν να θέση εν τη καρδία σας έστω και την μύτην της, διότι δεν θα βραδύνη να ριζώση εντός σας και να σας καταστήση δυστυχείς. (Διασκευή)

Ο ΑΡΑΨ ΚΑΙ Η ΚΑΜΗΛΟΣ ΑΥΤΟΥ (ΜΥΘΟΣ ΑΡΑΒΙΚΟΣ)

Ή τ ο μια φορά ένας μυλωνάς, ο οποίος μετά το γεύμα απεσύρθη εις την σκηνήν του διά να μηθή ολίγον. Α ίφνης όμως αφυπνίσθη υπό της καμήλου του, η οποία ημτην ήτις έκλειε την σκηνήν, του είπε: «Είναι πολύ κρύο εδώ έξω, εντικό·επίτρεψόν μοι να εμβάσω του­ φ α λάχιστον την μύτην μου εις την σκηνήν». Ο μυλω­ νάς, ο οποίος ήτον άνθρωπος φιλεύσπλαγχνος, δεν έφερεν αντίρρησιν, και η ρις της καμήλου έμεινεν εντός της σκηνής. «Ω, πόσον ψυχρός είναι ο άνεμος», είπε μ ε τ’ ολίγον η κάμηλος «όψες με, σε παρακαλώ, να εμβάσω ολίγον και τον λαιμόν μου». Επειδή ο μυλωνάς δεν είπε τίποτε, ο λαιμός της καμήλου εισέδυσεν εν τη σκηνή μετά της κεφαλής. «Α! πώ ς βρέχει. Θα γίνω μούσκεμα. Δ εν μου κάμνεις την χάριν να με αφήσης να εμβάσω και τους ώμους μου, διά να μη βρέχωνται;». Και τέλος πάντων, διά να μη τα πολυλογώμεν, με τα τοιαύτα κατώρθωσεν η κάμηλος, ώστε να εμβάση όλον το

Μ ΕΡΟΣ Β Μ ε τ ά από προσεκτική ανάγνωση της παραπά­ νω δ ια σ κ ευ ή ς το υ α ρ α β ικ ο ύ μ ύθου α π ό το Βιζυηνό, πιστεύω να έγινε εύκολα αντιληπτός από όλους ο λόγος που μου επέβαλε να επιλέξω το π α ι­ θύραν, δικό αυτό διήγημα, υπενθυμίζοντάς το στους μεγα­ λύτερους και κ ά νοντα ς το γνω στό στους νεότε­ ρους αναγνώστες. Αν η διδακτική αξία του μύθου «Ο Άραψ και η κάμηλος αυτόν» ήταν χρήσιμη για τα π α ιδιά της περασμένης εκατονταετίας και κρίθηκε αναγκαία τότε η π α ιδ α γω γικ ή παρέμβαση του Β ιζυη νού, είμαι βέβαιος ότι όλοι θα συμφωνήσουμε, χω ρίς καμιά εξαίρεση, στην αναγκαιότητα κείμενα αυτού του περιεχομένου όχι μόνο να διαβάζονται και να ξ α ν α δ ια β ά ζ ο ν τ α ι σε ό λ ες τ ις επ ο χ έ ς κ α ι α π ό ό λ ο υ ς, α λ λ ά το δ ίδ α γ μ ά το υ ς να λ α μ β ά ν ε τα ι υπόψη σε παρόμοιες περιστάσεις που θα αντιμετω­ πίσουν στη ζωή τους οι νέοι. Σήμερα, λίγα χρόνια πριν από το 2.000, και εκατό χρόνια μετά το θάνατο του Βιζυηνού, είναι πασιφα­ νές και ηλίου φαεινότερο ότι οι σύγχρονες γενιές, οι

νέοι και οι νέες μας, αντιμετω πίζουν φουρτούνες και πρωτόγνωρα προβλήματα. Ο δρόμος που καλού­ νται να περπατήσουν δεν είναι στρωμένος με χαλιά. Το στραβοπάτημα είναι εύκολο, για τί οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι, τους περιμένουν στη γωνιά και παρα­ μονεύουν σε κάθε τους βήμα. Οι νέοι μας, για να φτάσουν σώοι και αβλαβείς στην Ιθάκη τους, είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουν, σαν τον πολυμή­ χανο ομηρικό πρόγονό μας Οδυσσέα, τους λωτοφά­ γους, τους Λαιστρυγόνες, τις σειρήνες της μάγισσας Κίρκης, τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Πολλές είναι οι αιτίες του κακού και λίγο πολύ όλοι έχουν τις ευθύνες τους, μικροί και μεγάλοι, αναλογικά, χωρίς εξαίρεση. Η κ υ ρ ιό τερ η α ιτ ία του κα κού ή κ α λύτερ α η συνισταμένη πολλών μαζί είναι η ανεργία. Η ανερ­ γία που πλήττει κυρίω ς τους νέους και τις νεάνιδες, που ψ α λ ιδ ίζ ει τα φ τερά, τα ό νειρ α κα ι τις ελπίδες τους σε όλη την Ελλάδα και πιο πολύ στις μεγαλύτερες αστικές περιοχές. Η κατακόρυφ η τεχνολογική και ηλεκτρονική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών, που εφαρμό­ στηκε με επιτυχία στους παραγωγικούς τομείς, είχε ω ς φυσικό επακόλουθο η ψυχρή και απρόσω πη μηχανή να μειώσει αισθητά και σε μερικές π ερ ι­ πτώσεις να αντικαταστήσει τα εργατικά χέρια στη βιομηχανία, στη βιοτεχνία, στη γεωργία και στους άλλους εργασιακούς χώρους. Καθημερινά γινόμαστε αυτόπτες μάρτυρες σκη­ νών, όπου χιλιάδες νέοι συνωθούνται στα γραφεία ανεύρεσης εργασίας και των πολιτικών, και άλλοι να λαμβάνουν μέρος σε ποικιλώ νυμους δια γω νι­ σμούς με ελάχιστες ελπίδες επιτυχία ς, λόγω του μικρού αριθμού των προσλήψεων και των κομμα­ τικών παρεμβάσεων. Τέλος είναι γνωστά τα ειδικά προσόντα που απαιτούνται (μετρούνται με το μάτι και τη μεζούρα) και ακατονόμαστες οι υπηρεσίες που καλούνται να προσφέρουν στους εργοδότες τους τα νεαρά κορίτσια, αλλά και τα αγόρια, αν θέλουν να εξασφαλίσουν τα οικονομικά τους μέσα. Μια άλλη κατηγορία ανέργων είναι οι τυχεροί, οι πετυχημένοι, θα λέγαμε, στην περίοδο των πανελλα­ δικών εξετάσεων. Σπούδασαν, ξόδεψαν, αποφοίτη­ σαν, πήραν το πτυχίο τους και έγιναν επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, γιατροί, γεω πόνοι, οικονομολόγοι κτλ. Γεμάτοι γνώση και όρεξη ζητούν να εργαστούν στον τομέα τους, να κάνουν πράξη τις νέες τους ιδέες και να σταματήσουν να ζητούν χρήματα από το υς γο ν είς τους. Λ άθος τους πληροφ όρησ αν ή κα λύτερ α δεν το υς πλη ροφ όρησ α ν οι α ρ μ ό δ ιο ι καθόλου. Βλέπουν αγανακτισμένοι ότι πρέπει να περιμένουν 10, 20 χρόνια και βάλε, για να έρθει η σειρά να διοριστούν στο Δημόσιο και να πάρουν τον πρώτο τους μισθό, τότε μάλιστα που η επιστημονική

εξέλιξη θα έχει ξεπεράσει τις γνώσεις τους πλέον. Κ α τά κοινή ο μ ο λ ο γία δεν υ π ά ρ χ ε ι κ α νένα ς προγραμματισμός για την αντιμετώπιση της επερχόμενης καταιγίδας, που ακούει στο όνομα ανερ­ γία. Τα γεγονότα τρέχουν και τα πάντα σχεδιάζο­ ν τ α ι στο π ό δ ι. Ο Π ρ ο μ η θ έα ς π έ θ α ν ε , ζή τω ο Επιμηθέας. Η ανεργία ζει και βασιλεύει στις μέρες μας. Το μέλλον σκοτεινό και αβέβαιο. Οι στρατιές των ανέργων αυξάνονται και το ποσοστό σκαρφα­ λώνει στην κλίμακα σταθερά και με βήμα γοργό. Ο κώδωνας του κινδύνου χτυπάει δυνατά και λυπη­ τερά, καιρός είναι να τεντώσουν τα αυτιά τους οι αρμόδιοι, να σκύψουν στο πρόβλημα και να βρουν τη λύση του, πριν είναι πολύ αργά για όλους. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστή η διαπίστωση ότι "η αργία είναι μήτηρ πάσης κακίας". Με την έννοια αυτή είναι αυτός που δε θέλει να δουλέψει, ο τεμπέλης κοινά λεγόμενος. Πέραν αυτού όμως ο όρος έχει πάρει και άλλη διάσταση. Έ χουμε την υποχρεω τική α ργία λόγω της ανεργία ς. Δε δο υ ­ λεύει ο άνθρωπος, όχι γιατί είναι μόνο τεμπέλης, αλλά και γιατί δεν έχει δουλειά. Νηστεύει ο δούλος του θεού, γιατί δεν έχει φαγητό να φάει. Η αργία με οποιαδήποτε από τις δύο όψεις της είναι το θερμοκήπιο μέσα στο οποίο ευδοκιμούν, καλλιεργούνται και πολλα πλα σ ιά ζοντα ι όλες οι κακίες, οι αμαρτίες, ο κακός χαρακτήρας, οι κακές έξεις και το κακό συναπάντημα. Μετά από αυτό, εύκολα κανείς μπορεί να εξη­ γήσει τα υπάρχοντα οικονομικά, οικογενειακά και ψ υχολογικά προβλήματα, που πα ρ ουσ ιά ζουν οι νέοι μας σε μεγάλο ποσοστό. Γιατί μπορεί βέβαια να μην εργάζονται και να μην βγάζουν τα απαραί­ τητα για να ζήσουν, π α ρ ’ όλα αυτά όμως τα θέλουν όλα, όσα η ηλικία τους και η όρεξή τους απαιτεί και όσα αφειδώ λευτα η σύγχρονη καταναλω τική κοινωνία τούς προσφέρει. Τα ακριβότερα ρούχα, τσ ιγά ρ α και πο τά , τα ξενύχτια και η ντόλτσε βίτα, τα καλύτερα μοντέλα αυτοκινήτων και οι μηχανές μεγάλου κυβισμού, τα τα ξ ίδ ια κ α ι οι δ ια κ ο π ές, τα κ ο μ π ιο ύτερ κ α ι τα λ ο ιπ ά ηλεκτρονικά μηχανήματα α ποτελούν ένα μέρος της άμεσης επιδίω ξης για απόκτηση όλω ν τω ν νέω ν, χ ω ρ ίς να έχουν π ιά σ ει δ ο υ λ ειά κ α ι χωρίς να έχουν βγάλει δικά τους χρήματα. Οι λόγοι αυτοί οδηγούν συχνά τους νέους σε ρήξη με τις οικογένειές τους, αν δια νοη θούν να αρνηθούν την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους. Πολλές φορές εγκαταλείπουν την πατρική στέγη, θέλγονται από την περιπέτεια και αναζητούν τα απαραίτητα χρήματα, για να επιβιώσουν με άλλους ανορθόδοξους τρόπους. Το εύκολο και γρήγορο κέρδος τούς οδηγεί στο πεζοδρόμιο, σε σύναψη ύποπτων σχέσεων, σε κακό­

φημα κέντρα και στην αγκαλιά πρόθυμων εμπόρων και χορηγών χρημάτων, οι οποίοι για να πετύχουν τους σκοτεινούς σκοπούς τω ν χρησιμοποιούν τα απολωλότα αυτά πρόβατα, τα κάνουν πειθήνια όργα­ να στις θελήσεις τους και ικανά να ξεπουλήσουν όχι μόνο τη ζωή, αλλά και την ψυχή τους, στον τρισκατά­ ρατο δαίμονα-προστάτη. Γέμισαν τα αναμορφωτήρια και οι φυλακές των ανηλίκων από τους παραστρατημένους νέους της παραπάνω κατηγορίας. Άλλο θέμα που χρειάζεται μεγάλη συζήτηση και ξεχωριστή έρευ­ να είναι ότι τα παιδιά αυτά όταν αποφυλακιστούν όχι μόνο δεν εντάσσονται κανονικά στην κοινωνία αλλά, πέρα από το επιπλέον σωματικό και ψυχικό στραπατσάρισμα που έπαθαν, είναι κακοποιοί και με πτυχίο που πήραν από τις σπουδές που έκαναν στα αναμορφωτήρια και τις φυλακές υπό την καθοδήγη­ ση των καλύτερων καθηγητών του είδους αυτού. Οι αμέτρητες κλοπές τραπεζώ ν, οικιώ ν, π α ι­ διώ ν, αυτοκινήτω ν και καταστημάτων, που π ρ ο ­ β ά λλοντα ι κα θη μερινά α πό τις π ρ ώ τες σελίδες τω ν ε φ η μ ερ ίδ ω ν κ α ι τα δ ε λ τ ία ειδ ή σ εω ν τω ν τηλεοράσεων... Ο ε θ ισ μ ό ς σ τ ις ν α ρ κ ω τ ικ έ ς θ α ν α τη φ ό ρ ε ς ουσίες, που καθιστούν τους νέους αξιολύπητους στις επιδιώ ξεις των εμπόρων του θανάτου, καθη­ μερινά και νέα θύματα - πτώματα ανακαλύπτονται με τη σύριγγα στο χέρι και ο χορός καλά κρατεί... Η απογοήτευση αλλά και η αμφισβήτηση προς τη σ υ γκ ρ ο τη μ ένη κ ο ιν ω ν ία κ α ι τ ις α ρ χ ές του τόπου, που οδηγούν τους νέους εύκολα στο σφιχταγκάλιασμα των ποικιλώ νυμων αναρχικών, δαιμονιστικών και σκοταδιστικών οργανώσεων... Η μίμηση τω ν συνηθειών, της σ υμπεριφοράς, της εμφάνισης και του τρόπου ζωής των πολυδια­ φημισμένων κακών κυρίως προτύπω ν και αστέρων αλλοδαπής προέλευσης και μάλιστα από τις θεω­ ρούμενες προηγμένες χώρες... Η απομάκρυνση και η αδιαφορία που δείχνουν για τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα, την ορθόδοξη πίστη μας, την καλλιέργεια της γλώσσας μας, τα εθνι­ κά μας ιδεώδη, τις οικογενειακές μας παραδόσεις... Μ π ο ρ εί ό λα τα π ρ ο α ν α φ ε ρ θ έ ν τ α κ α ι ά λλα πολλά εγκλήματα, αμαρτήματα και κατρακυλίσματα στο βούρκο να αφορούν ευτυχώς μια ελάχιστη μειονότητα της σ ημερινής ελληνικής νεο λ α ία ς, αλλά το γεγονός αυτό δεν πρέπει να μας ικανοποιεί και να μας καθησυχάζει: Κανένα ελληνόπουλο δε μας περισσεύει. Υπάρχουν άλλα στάδια να αγω νι­ στεί και να θυσιάσει και τη ζωή του, αν χρειαστεί. Έ λ λ η ν ε ς α ρ μ ό δ ιο ι κ α ι μη, γ ρ η γ ο ρ είτε! Το έθνος μας δεν έχει μόνο εξωτερικούς εχθρούς. Ο νέος εχθρός, ύπουλος και επικίνδυνος, κυκλοφο­ ρεί ελεύθερος στο εσω τερικό της π α τρ ίδ α ς μας και σαν σκουριά διαβρώ νει τα σπλάχνα και την

ψυχή των νέων ανθρώπων. Σήμερα, γιατί αύριο μπορεί να είναι αργά, τώρα που η κατάσταση μπορεί ακόμα να ελεγχθεί, πρέ­ πει όλοι οι υπεύθυνοι και ενδιαφερόμενοι φορείς, η οικογένεια, το σχολείο, η εκκλησία, τα μέσα μαζι­ κής ενη μ έρ ω σ η ς κ α ι π ά ν ω α π ’ όλα η Τ ο π ικ ή Αυτοδιοίκηση και το Κράτος να αρθούν στο ύψος που απαιτούν οι κρίσιμες περιστάσεις. Ε ίν α ι κ α ιρ ό ς με έρ γα κ α ι ό χ ι με λ ό γ ια να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα, για να βρουν τα αγόρια και τα κορίτσια μας το χαμόγελο και την αισιοδοξία για τη ζωή. Ειδικοί επιστήμονες, ψυχολ ό γο ι κ α ι κ ο ιν ω ν ικ ο ί λ ε ιτο υ ρ γ ο ί με π εισ τικ ές κ α μπά νιες να ενημερώνουν συνεχώ ς τους νέους για τους κινδύνους που διατρέχουν από τις παρεκ­ κλίσεις από την κανονική ζωή. Να εξασφαλιστούν οι δυνατότητες της α π ρ ό ­ σκοπτης εκπαίδευσης και τα πτυχία τους να έχουν σίγουρο εργασιακό και οικονομικό αντίκρισμα. Να αυξηθούν οι θέσεις εργασίας και τα πενιχρά ημερομίσθια και να προετοιμαστούν οι νέοι ψυχο­ λογικά ότι μέσα και διά της εργασίας θα καταξιω­ θούν επαγγελματικά και κοινωνικά. Μ όνον ό τα ν τα π α ιδ ιά α π ό τα π ρ ώ τ α το υ ς βήματα αισθανθούν την αγάπη, τη φροντίδα και τη ζεστασιά της οικογένειας, όταν τύχουν της σωστής αγωγής και μόρφωσης στα σχολεία τους και όταν το κράτος τους εγγυηθεί εργασιακή και οικονομική αποκατάσταση, θα γίνουν ολοκληρωμένες προσω ­ πικότητες, υγιείς οργανισμοί και χρήσιμοι άνθρω­ ποι στην κοινωνία. Μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις τα παιδιά μας στο διάβα της ζωής τους θα είναι ικανά: Να αντιμε­ τ ω π ίζ ο υ ν α π ο τελ εσ μ α τικ ά τ ις π ρ ο κ λ ή σ εις της κακίας, της αμαρτίας και της διαφθοράς. Να κλεί­ νουν τ ’ αυτιά τους στα μεγάφωνα των ανερμάτι­ στω ν δια φ θ ο ρ έω ν κα ι σ ιχα μ ερώ ν εμπόρω ν του δηλητηρίου σε περιτύλιγμα πολυτελείας, λέγοντας το μεγάλο ΟΧΙ, γιατί θα ξέρουν ότι αν πάρουν, αν δοκιμάσουν, θα γίνουν στη συνέχεια δέσμια και θύματα της νικοτίνης, του αλκοόλ, της ηρωίνης και των άλλων υποπροϊόντω ν της καταστροφής. Μόνο τότε θα είναι δυνατόν με θάρρος, με σθέ­ νος, με αντισώματα αντίστασης να αντιδράσουν και να μην επιτρέψουν στην καμήλα του μύθου και του διηγήματος του Βιζυηνού να βάλει, έστω και για λίγο, τη μουσούδα της στο μυαλό και την καρδιά τους, για να είναι ελεύθεροι νέοι, κύριοι του εαυτού τους και όχι συμβιβασμένοι και εξαρτημένοι. Καρυά Αργολίδας, Ιούλιος 1996

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΝΤΖΟΣ τ. Σχολικός Σύμβουλος Π Ε .

"ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ" "Όταν βρέχει εδώ, βρέχει και Ό ταν φυσάει βοριά ς εδώ, φυσάει και στη Μικρασία... Τα ψάρια - της θάλασσας που μας χωρίζει - φτάνουν για να θρέψουν και τους δυο μας... " Θερμά και παρατεταμένα χειροκροτήματα υπο­ δέχτηκαν τα π α ρ α π ά νω λόγια του δημάρχου της Περγάμου Σεφά Τασκίν, που μαζί με άλλους εκπρο­ σώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δημοσιογρά­ φους κ α ι το π ικ ο ύ ς πα ρ άγοντες τω ν δυο χω ρώ ν, χαιρέτισε τον αγιασώτικο λαό, το Σάββατο 29 Ιούνη στις 8.30 το απόγευμα, στην Π λατεία της Αγοράς που πλημμύρισε από τη μαζική προσέλευσή του. Τη λαμπρή αυτή εκδήλωση συνδιοργάνωσαν ο Δ ήμος Α γιά σ ου, η «Ε λληνική Ε π ιτρ ο π ή γ ια τη Δ ιεθνή Ύ φ εσ η κ α ι Ε ιρ ή νη » Ν ομ ού Λ έσβου, η «Νεανική Δράση για την Ειρήνη» και οι «Δημοσιο­ γράφοι στο Αιγαίο για την Ειρήνη». Τ έτοια πολυπληθή λα ϊκή συνάθροιση είχαμε πολλά χρόνια να δούμε στο χω ριό μας. Απόδειξη της μεγάλης απήχησης και ανταπόκρισης που βρί­ σκει στον πλατύ κόσμο το φιλειρηνικό κίνημα, που φουντώ νει ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια μεταξύ των δύο γειτονικών λαών. Έ να κίνημα που εκφράζει τη λαχτάρα των δύο πολύπαθων λαών μας να ζήσουν αδερφωμένα και να συνυπάρξουν ειρηνικά και δημιουργικά. Έ ν α κίνημα π ο υ ξεσ κεπάζει τον ά θλιο ρόλο των λεγάμενων Μεγάλων Δυνάμεων, που - αιώνες τώρα - με τη συνταγή του "διαιρεί και βασίλευε", καλλιεργούν τον εθνικισμό, το σοβινισμό, το μεγα­ λοϊδεατισμό, για να αιματοκυλούν τον κόσμο και να επεμβαίνουν εκ τω ν υστέρων ως "σωτήρες" για την αποκατάσταση - δήθεν - της τάξης και της ειρή­ νης, επ ιβ ά λ λ ο ν τα ς το υ ς δ ικ ο ύ ς το υ ς ό ρ ους, με

Ο λαός της Αγιάσου κατέκλυσε την πλατεία της Ανω Αγοράς, για να παρακολουθήσει τη φιλειρηνική εκδήλωση που οργανώθηκε στις 29.6.1996.

στρατούς κατοχής (όπως στη μαρτυρική Γιουγκο­ σλαβία), όρους που υπηρετούν φυσικά τα τυφλά γεω α τρ α τη γικ ά , ο ικ ο ν ο μ ικ ά κ α ι τυ χ ο δ ιω κ τικ ά τους συμφέροντα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Έ να κίνημα που παλεύει για το σταμάτημα του α δυ σ ώ πη το υ κυνη γη τού τω ν εξο π λ ισ μ ώ ν, που απορροφ ούν τεράστιους πόρους από τους ετήσι­ ους π ρ ο ϋ π ο λ ο γισ μ ο ύ ς τω ν δύο χω ρώ ν και που προέρχονται βέβαια από την άγρια φορολογία του λαϊκού εισοδήματος. Έ να κίνημα που θέλει, τα λεφτά που πληρώ ­ νουν οι φορολογούμενοι λαοί, με μύριες στερήσεις κα ι θυσίες, να μη γ ίν ο ν τα ι δο λο φ ο νικ ά οπ λ ικ ά συστήματα που στρέφονται εναντίον τους, αλλά να αντιμετω πίζουν τις ανικανοποίητες βασικές κ ο ι­ νω νικές τους ανάγκες (εργασία, υγεία, π α ιδεία , ασφάλεια κτλ.). Έ να κίνημα που παίρνει το μίσος και την οργή, που υποδαυλίζουν μεταξύ των λαών οι εκάστοτε πλανητάρχες και οι κάθε λογής ντόπιοι πατριδοκάπηλοι υποτακτικοί τους και το στρέφει ενάντια σε αυτούς τους ίδιους, τους δυνάστες του κόσμου. Οι λα ο ί μας δε θα π α ίξ ο υ ν το π α ιχ ν ίδ ι τω ν γερακιώ ν του Π ενταγώ νου και του ΝΑΤΟ. Δε θα αιματοκυλιστούν για ξένα συμφέροντα. Διαδηλώ­ νουν την αδάμαστη θέλησή τους για ειρηνική συμ­ βίωση και σφίγγουν τα χέρια, φτιάχνοντας μια στέ­ ρεα γέφυρα ειρήνης, αδελφοσύνης, συνεργασίας. Μ ια γέφυρα που ΕΝΩΝΕΙ Ελλάδα και Τουρκία, που ΕΝ Ω Ν ΕΙ Ε υρώ πη κ α ι Α σία, π ο υ ΕΝΩΝΕΙ Δύση κι Ανατολή, ΔΕΝ ΤΙΣ ΧΩΡΙΖΕΙ. Μ ια γέφυ­ ρα που "καταργεί" τα σύνορα, που ρίχνει τα τείχη της έχθρας, της κ α χυ π ο ψ ία ς, της αμφισβήτησης. Μια γέφυρα που δε στέκεται στα ξύλινα ποδάρια της επικίνδυνης παρελθοντολογίας και που ξεφεύ­ γει α πό τη ρεβ ανσ ισ τική λογική τω ν "χαμένω ν πα τρίδω ν" και του "πάλι με χρ όνια με κα ιρούς, πάλι δικά μας θα ’ναι". Μ ια γ έ φ υ ρ α π ο υ σ ήμ ερα την π έ ρ α σ α ν τα Τ ουρκόπουλα, για να διαλαλήσουν την Ειρήνη, σεργιανίζοντας τη μουσικοχορευτική τους π α ρ ά ­ δοση στο ακριτικό νησί μας και που αύριο θα την περάσουν τα δικά μας παιδιά, για να α νταποδώ ­ σουν αυτή τη συμβολική επίσκεψη. Δ ίνοντας τα χέρια, δίνουμε την καλύτερη α πά ­ ντηση σ ’ αυτούς που - ερήμην τω ν λαών - μοιρά­ ζουν και ξαναμοιράζουν τον κόσμο, σ’ αυτούς που α ντα γ ω ν ίζο ν τα ι λυσσαλέα μεταξύ το υς για την εξασφάλιση νέων αγορών και ζωνών επιρροής, για να ικανοποιήσουν τις αδηφάγες ορέξεις τους, σ ’ αυτούς που φτιάχνουν το διεθνές δίκαιο για να το καταστρατηγούν, σ ’ α υτούς που δια μ ορφ ώ νουν κατά το δοκούν τα σύνορα με συνθήκες και πρωτό­ κολλα, τα οποία εκ των υστέρων πετάνε στο καλά­

θι των αχρήστων, για να ξα να φ τιά ξουν άλλα, σ ’ α υ το ύ ς π ο υ σ β ή νουν α π ό το χά ρτη κράτη κ α ι ζωγραφίζουν νέα, σ ’ αυτούς που μόνο με μια κίνη­ σή τους στη σκακιέρα του πολέμου στέλνουν στο θάνατο χιλιά δες ζωές, σ ’ αυτούς που ποτέ δε θα πάρουν το όπλο να βρεθούνε στην πρώτη γραμμή, παρά μόνο θα κάνουν στο τέλος τον έτσι κι αλλιώς μακάβριο απολογισμό μιας περιφανούς "νίκης" ή μιας οδυνηρής ήττας... Σ ’ όλους αυτούς βροντοφωνάζουμε: Δε θέλουμε "ΔΙΑ ΙΤΗ ΤΕΣ". Δε θέλουμε "ΠΡΟ ΣΤΑ ΤΕΣ". Οι χώ ρες μας δε θα π α ίζ ο υ ν μια ζωή το ρόλο τω ν "ιερόδουλών" στην υπηρεσία κ ά ποιω ν "προστα­ τών", που το νταβατζιλίκι τους - αιώνες τώρα - το πληρώ σανε με αίμα, π όνο, μιζέρια, π ροσ φ υγιά . Φτάνει πια. Δε θα αφήσουμε να μας στέλνουν στο χείλος του πολέμου οι φονιάδες των λαών, οι σει­ ρήνες της εθ νικ ισ τικ ή ς υσ τερ ία ς, οι λα ο π λ ά ν ο ι πατριδοκάπηλοι πολιτικοί. Μ όνο η κ ο ινή θέληση τω ν λα ώ ν μας κ α ι το φιλειρηνικό τους κίνημα μπορούν να ανατρέψουν τα σχέδια τω ν εμπρηστώ ν του κόσμου, που τον τελευταίο καιρό επιχειρούν να ανάψουν τη φωτιά του πολέμου στο μαρτυρικό Αιγαίο. Γι’ αυτό όλοι πρέπει να στρατευθούμε στο πλατύ αυτό κοινω νικό μέτωπο, που εναγκαλίζεται κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από κοινωνικές, ιδεολογικο­ πολιτικές, θρησκευτικές ή άλλες διαφορές, που μιλά στην καρδιά κάθε γονιού που μεγαλώνει τα παιδιά του μέσα στο άγχος του επικείμενου πολέμου, που βρίσκει πρω τοπόρ ους τους Α ιγαιοπελα γίτες και Μικρασιάτες ακρίτες της ελληνοτουρκικής μεθορια­ κής γραμμής και τους Α γιασώ τες, για μια ακόμα φορά, συνεχιστές τω ν λαμπρών αγω νιστικώ ν και

προοδευτικών τους παραδόσεων. Π ανάξια συγχαρητηρίων η Δημοτική Αρχή για τη συμμετοχή της στην οργάνωση μιας τέτοιας ανε­ πανάληπτης εκδήλωσης, που πέρα από το καθαρά πολιτιστικό της περιεχόμενο συνέβαλε τα μέγιστα στη σφυρηλάτηση της φ ιλειρ η νική ς κ ο ινω νικ ή ς συνείδησης, που τόσο μεγάλη ανάγκη έχει σήμερα ο τόπος μας και η εποχή μας. Ευχής έργο θα είναι η ανταπόδοση αυτής της επίσ κεψ ης α πό το Δήμο Α γιάσ ου, στα π λ α ίσ ια κάποιας μελλοντικής εκδήλωσης, που θα προγραμ­ ματίσουν οι οργανωτικοί φορείς στη γείτονα χώρα. Για την ισ τορία θα π ρ έπ ει να πούμε ότι στις εκδηλώσεις αυτές συμμετείχαν, εκτός από το μουσ ικοχορ ευτικ ό τμήμα του Δ ήμου Π εργάμου, το χορευτικό και χορω διακό τμήμα του Δημοτικού Σχολείου Αγιάσου, καθώς και το χορευτικό τμήμα της Κ ο ιν ό τη τα ς Α γ ία ς Π α ρα σ κευή ς, επόμ ενου σταθμού φιλοξενίας των εκδηλώσεων Ειρήνης στο Α ιγα ίο. Την εκδήλωση αυτή χ α ιρ έτισ α ν π ο λ λ ο ί Έ λληνες και Τούρκοι εκπρόσωποι του φιλειρηνι­ κ ού κ ιν ή μ α τ ο ς . Ο Δ ή μ α ρ χ ο ς Α γ ιά σ ο υ Ν ίκ ο ς Σουσαμλής πρόσφερε αναμνηστική πήλινη πιατέλα στο Δήμαρχο Περγάμου, που παρίστανε το πλοίο της Ειρήνης, που ταξιδεύει στο Αιγαίο το μήνυμα της αδελφοσύνης και φιλίας μεταξύ των λαών μας. Με την παράθεση δείπνου στους φιλοξενούμενους εκ μ έρ ο υ ς το υ Δ ήμου Α γ ιά σ ο υ , στο Δ η μ ο τικ ό Αναψυκτήριο, έκλεισε ο κύκλος της πρ ω τοπορια ­ κής αυτής φιλειρηνικής εκδήλωσης που οργανώθη­ κε στο χωριό μας. Ε υχή ό λ ω ν ε ίν α ι η σ υ νέχισ η κ α ι επέκ τα σ η αυτών των εκδηλώσεων α π ’ άκρου εις άκρον, όχι μόνο στα ακριτικά ελληνικά νησιά και στα μικρα-

Ο δήμαρχος Αγιάσου Νίκος Σουσαμλής καλωσορίζει τους προσκεκλημένους και τους τοπικούς παράγοντες που πήραν μέρος στη φιλει­ ρηνική εκδήλωση (29.6.1996).

σιατικά παράλια, αλλά σ ’ ολάκερο το Α ιγαίο, σ ’ ολάκερη την Ελλάδα και την Τουρκία. Και πάνω α π ’ όλα, η προβολή και η με κάθε πρό­ σφορο τρόπο προπαγάνδισή τους, για να μπολιάζε­ ται ολοένα και περισσότερος κόσμος με τις αρχές και τα ιδανικά του φιλειρηνικού κινήματος. Αυτό είναι το αγω νισ τικό καθήκον κάθε πραγματικού πα τρ ιώ τη , κάθε δρασ τήριου φ ιλειρηνιστή, κάθε υγιώς σκεπτόμενου ανθρώπου. Γιατί, όπως είπε και ο δημοσιογράφος Γιάννης Τζούμας, χαιρετίζοντας αυτή την εκδήλωση, "Σήμερα κα νένα σ υνεργείο κανενός τηλεοπτικού σταθμού δε μας ακολούθησε, για να καλύψει αυτή τη μεγαλειώδη, τη συγκινητική σας συγκέντρωση ... Σήμερα καμιά κάμερα κανενός "δημοκρατικού" καναλιού δε θα καταγράψει ούτε δυο στιγμές αυτής της πάνδημης συμμετοχής σας σε μια εκδήλωση, όπου συναδελφώνονται Έλληνες και Τούρκοι για την ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ. Ενώ, αν ήταν δυο τρεις Τούρκοι "συνάδελφοι" δημοσιογρά­ φοι να στήσουν μια σημαία σε μια βραχονησίδα του Αιγαίου, όλα τα δημοσιογραφικά τους επιτελεία, με όλο τους τον εξοπλισμό, με ελικόπτερα, καΐκια και φουσκωτά, θα έσπευδαν επιτόπου, για να ξεκινή­ σουν ένα μαραθώνιο ρεπορτάζ για την ΚΡΙΣΗ στο ΑΙΓΑΙΟ. Μια κρίση που είναι τεχνητή, που σχεδιά­ ζετα ι α πό το υ ς επ ιτελ είς κ ά π ο ιω ν "σκοτεινώ ν" κέντρων εξουσίας και βρίσκει ενεργούς υποστηρικτές της (στις δύο χώρες) τους στρατοκράτες χου­ ντικούς ή τους πατριδοκάπηλους πολιτικάντηδες και που τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναλαμβά­ νουν, με περίσσια μαεστρία, να την απογειώ σουν στο ζενίθ της εθνικιστικής υστερίας, εκμεταλλευόμε­ να την αδιαμφισβήτητη ισχύ τους. Μια ισχύς - που ας μην ξεχνάμε - είνα ι ικανή να δ ιο ρ ίζει κ α ι να παύει υπουργούς και πρωθυπουργούς, να ανεβάζει και να ρίχνει κυβερνήσεις, να επιδίδεται στην αλλο­ τρίωση και τον εκμαυλισμό της κοινωνικής συνείδη­ σης... Μια ισχύς, που, σε τελική ανάλυση, αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο των γιγαντιαίων οικο­ νομ ικώ ν συμφερόντω ν στη χάραξη της εκάστοτε πολιτικής, που κρίνεται τελικά από το ποιος θα επι­ κρατήσει στον αδυσώπητο οικονομικό ανταγωνισμό μεταξύ τους και ποιος θα ’ναι ο διαλεχτός π ολιτι­ κός εκφραστής του, που θα αναλάβει την - π ρ ο ς όφελος του νικητή - διαχείριση του συστήματος». Να, γιατί δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα α π ’ αυτά τα δήθεν π λο υ ρ α λισ τικ ά κ α ι δημοκρατικά Μ Μ Ε, που κάνουν κατά παραγγελία ενημέρωση και προπαγάνδα. Να, γιατί η υπόθεση της ανάπτυ­ ξης του φιλειρηνικού κι νήματος είναι δική μας και όχι δική τους υπόθεση. Να, γιατί πρέπει επομένως να την πάρουμε στα χέρια μας. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Μ ΙΧ. ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗΣ

ΤΟΠΩΝΥΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ

Καυλουμισ’μέρ’ Ν τά λ α μεσημέρι. Ώρα που αχνίζει η πέτρα α π ’ το κάμα. Τα μ ικροπούλια κολυμπάνε να ζιά ρικ α στο γάργαρο νεράκι της βρύσης, που θ ’ ανταμώσε­ τε πεντα κόσ ια μέτρα π ερ ίπ ο υ π ιο κάτω α π ’ την Κ α ρ ύ νη 1, δ εξιά του α μ α ξιτό δ ρ ο μ ο υ Α γιάσ ου Μυτιλήνης... Και τ ’ ανέμελα τζιτζίκια, κολλημένα στα γύρω θρασεμένα πλατάνια, ρουφάνε και τρα ­ γουδάνε αμέριμνα, μακάρια, υμνολογώ ντας τον ύψιστο, α π ’ την απέριορη χαρά τους... Την ώρα αυτή να σου και αργοσυνέρχονται τα γα ϊδούρια και τα μουλάρια και λίγες φοράδες και αλόγατα α π ’ τις γύρω περιοχές, στη βρύση τούτη, για να ξεδιψάσουν, λες κι έχουν ραντεβού... Αφού σβήσουν τη δίψα τους στη γούρνα την ολόγιομη, αρχίζουν τα χα ριεντίσ μα τα , τα χλιμ ιντρίσ μ α τα , τα ερω τικά σκιρτήματα και τα φ ιλ ιά με τα ρου­ θούνια και σύγκαιρα τ ’ αρσενικά ξεστειλιώνουν2, κρεμάνε τα ζουρνοειδή μ α ρ α φ έτια 3 τους, κυνη­ γιούντα ι και γκαρίζουν ερωτικά μες στις πεζού­ λες4, σφιχταγκαλιάζονται και συντελείται η δ ια ι­ ώνιση του είδους... Έ ν α ς Α γ ια σ ώ τη ς μ ια τ έ τ ο ια ώ ρα ήρθε στη βρύση να ξεδιψ ά σ ει κ α ι να π λυθ εί, π ο ιο ς ξέρει πριν πόσες δεκάδες χρόνια, και, σαν είδε τον οργα­ σμό των τετραπόδων, αποσβολώθηκε και ασύνειδα ξεφ ώ νη σ ε: το ύ το υ ς γιο υ τσισ μές5 π ρ έ π ’ να

βαφτ’στεί καυλουμισ’μέρ’. Κάποιος περαστικός τον άκουσε και το είπε στο χωριό και έκτοτες η βρύση και η περιοχή ονομάστη­ κε Καυλουμισμέρ’ (= μεσημέρι του οργασμού). Λεξιλόγιο 1. Καρύνη. Περιοχή Αγιάσου με πελώρια πλατάνια και κρυστάλλινα νερά.

2. ξεστειλιώνω <ξε + στειλεός (= στειλιάρι, μακρύ ξύλο που χρ η σ ιμ οπ οιείτα ι ως λαβή στα εργα­ λεία). Μεταφορικά, βρίσκομαι σε στύση.

3. μαραφέτ’. Τουρκικά τηαηίοΐ (= μικρό εργαλείο, και μεταφορικά, τα γεννητικά όργανα).

4. πεζούλα. Α ιθ ό χτισ το ς το ίχ ο ς, κολλητός στην οικοδομή ή γύρω α π ’ τα δέντρα, για να συγκρα­ τεί τα χώματα... Η λέξη είναι υποκοριστικό της αρχαίας λέξης πέζα.

5. τσισμές. Τουρκικά ςεςηηε (= η βρύση, ο τσεσμές). (Από το υπό έκδοση βιβλίο τω ν Α. και Γ. Π απάνη «Τ οπω νύμια Αγιάσον»).

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ

ΤΑ Π Α ΙΧ Ν ΙΔΙΑ ΜΑΣ Μ Τα κλιψίματα" Ο χ ι! Μη φ α ν τα σ τείτε π ω ς το π α ιχ ν ίδ ι μας αυτό είχε καμιά σχέση με την αρχαιότατη... τέχνη της κλοπής. Εμείς δεν παίζαμε καν το αγαπημένο π α ιχ ν ίδ ι τω ν πόλεω ν "κλέφτες και α σ τυνόμ οι", για τί απλούσ τατα στο χω ριό δεν είχαμε τέτοιου είδους εμπειρίες. Τα "κλιψίματα" ήταν απλά ένα πα ιχνίδι τεχνι­ κής και άσκησης των δέκα δακτύλων, ό,τι χρειαζό­ τανε δηλαδή για τις κρύες μέρες του χειμώνα, που τα χιονισμένα καλντερίμια της Αγιάσου προσφερότανε μάλλον για σκι παρά για τρέξιμο και π α ι­ χνίδι. Έ να κομ μ ά τι σ πά γκ ος ω ς ένα μέτρο μακρύς ήταν το μόνο πρά γμα , που χρειαζόμαστε, εκτός βέβαια και από έναν τουλάχιστο πρόθυμο συμπαίκτη. Από εκεί και πέρα η διάρκεια και η ποικιλία του παιχνιδιού εξαρτιόταν από την ευλυγισία των δακτύλων, τη φαντασία, τη δοκιμή, την επανάληψη και τέλος την... αποτυχία. Θα προσπαθήσω να γίνω λίγο σαφέστερος, αν και η όποια δύναμη της περιγραφής δεν είναι ικανή να δώσει π α ρασ τατικά όλη αυτή την πολύπλοκη διαδικασία του παιχνιδιού. Δέναμε λοιπόν τις δυο άκρες του σπάγκου και σχηματιζόταν ένας κύκλος. Κ ατόπιν πλέκαμε την κλωστή ανάμεσα στα δάκτυλα και των δύο χεριών με ένα συγκεκριμένο και καθορισμένο τρόπο και καλούσαμε το συμπαίκτη να μεταφέρει την κλωστή (να την "κλέψει") στα δικά του δάκτυλα, ώστε να

δημιουργηθεί ένα καινούργιο πολύπλοκο... γεωμε­ τρικό σχήμα. Οι κινήσεις ήταν βέβαια προκαθορι­ σμένες και βγαλμένες από προηγούμενη εμπειρία, αλλά η τεχνική και η φ α ντα σ ία έπα ιζα ν το δικό τους ρόλο για το σχήμα, που θα προέκυπτε κάθε φορά και δεν μπορούσαμε να το προκαθορίσουμε. Στην επόμενη φάση ο σπάγκος με καινούργιο "κλέ­ ψιμο" επέστρεψε στα δάκτυλα του πρώτου παίκτη με ένα καινούργιο πάλι σχήμα, συνήθως πιο πολύ­ πλοκο από το προηγούμενο. Η μεταφορά του σπάγκου από τον ένα συμπαί­ κτη στον άλλο συνεχιζόταν για αρκετή ώρα, μέχρι να γίνει κάποιο λάθος στο "κλέψιμο", να μπερδευ­ τεί ο σ πά γκος και να δια λυθ εί το σχήμα, οπότε φτου και από την αρχή μέχρι... να βαρεθούμε το παιχνίδι. Εντωμεταξύ όμως είχαμε προλάβει να ονοματί­ σουμε κάθε σχήμα, που προέκυπτε, με ονόμ ατα που εξήπταν την παιδική μας φαντασία και βλέπα­ με στα δάκτυλά μας με τη βοήθεια του σπάγκου, να σχηματίζονται διαδοχικά πότε το ποταμάκι, πότε η κρεβατή (ο αργαλειός), πότε η πολυθρόνα, πότε το κρεβάτι, πότε η ξαπλωτήρα κλπ. κλπ. Ύ στερα από αυτό, μπορεί κανείς να αμφισβη­ τήσει πω ς το π α ιχν ίδ ι είναι η πνευματική τροφή του παιδιού και πω ς μ ’ αυτό οξύνει τις αισθήσεις του, πλάθει τα συναισθήματά του, καλλιεργεί τη φαντασία του και γενικά μορφοποιεί το χαρακτή­ ρα του; Κ αι δεν είνα ι ανάγκη τα π α ιχ ν ίδ ια να είνα ι πολύπλοκα, πανάκριβα, ηλεκτρονικά* ένα κομμάτι σκάγκος και λίγη φ αντασ ία είναι αρκετά για να γεμίσουν την παιδική ψυχή με χιλιάδες εικόνες και όνειρα. ΓΙΑΝΝΗΣ Α. ΠΑΠΑΝΗΣ

Νηματοπαίγνιο (Σχέδιο Σοφίας Οικονομάκη)

ΜΕΙΝΑΜΕ

ΤΑ ΚΑΡΑΒΑΝΙΑ Τα καραβάνια αρχίσανι τσι φέτου να αρχόντι, μπρουστά σ ’ Μ αρίγια να π αγαίν’ν τσι να σταυρουκουπιόντι. Δε λείπιν απί του χουριό, ά λλ’ π ά ν’ τσι ά λλ’ αρχόντι, ούλ’ φουρτουμέν’ μι τάματα, τ ’ Μ αρίγια ασπαζόντι. Αρρώστγις που δε γιατρεύουντι σ ’ Μ αρίγια γιατριβγόντι τσι κάθα χρόνου πουνιμέν’ μπρουστά σ ’ χάρη τς αρχόντι. Ό σ ’ έχιτ’ αμαρτήματα, άλλους πουλλά τσ ’ άλλ’ λίγα, μη λιόστι άσκουπα σ ’ γιατροί, πανιέτι μπρος σ ’ Μ αρίγια. Χώρις παράδις σας γιατρέβ’ τσι δίχους γιατρικά, αρκεί να ’νι τα μέσα σας του πρώτου παστρικά. Τ’ γιατρίνα για να τν έχιτι να κάτι στου πλιβρό σας, θα κάνιτι ειλικρινά, του πρώτου, του σταυρό σας.

Ήμασταν, στου κόσμου την αιώνια παγωνιά, χαμένο της αγάπης χελιδόνι, σε μια γω νιά, γδυτή γωνιά. Έφυγες!! Και της ελπίδας τα φτερά συρτοί, σπασμένοι τόνοι, πώς μάτωναν το χιόνι σαν πληγωμένη συμφορά! Προστασία καμιά τώρα δεν έχουμε!.. Μείναμε μόνοι... Αημήτρης-Ερμιόνη, μείναμε μόνοι... Έφυγες!! Και οι απέραντα μικροί χαρούμενοι μας πόνοι, έγιναν δολοφόνοι για την καρδιά μας στυγεροί! Προστασία καμιά τώρα δεν έχουμε!.. Μ είναμε μόνοι... Αημήτρης-Ερμιόνη, μείναμε μόνοι...

ΜΕΝΕΑΑΟΣ ΚΑΜΑΤΣΟΣ

ΟΜΗΡΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ ΜΑΡΙΓΩΣ

ΑΝΑΘΕΜΑ Σφάλμα* ο Παντοδύναμος σου έστειλε για μάτια τα πιο λαμπρά του αστέρια, γ ι’ αυτό στον κόσμο ολόκληρο δε βρίσκονται τα ταίρια. Ξεστόλισε τον ουρανό και τα έστειλε στη γη, για να μ ’ α νοίξει η μορφονιά την πιο βαθιά πληγή. Και μια π ’ ανάψατε φωτιά στα δόλια σωθικά μου, στείλε, Θεέ, το φάρμακο, να βρω τη γιατρειά μου. Κι αν δεν υπάρχει πια για με κανένα γιατρικό, για να ξεχάσω, στείλε τον πιο καλό παπά, να πα να διαβαστώ, ίσως και ησυχάσω. Αγιάσος, 25.7.1996

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΟΥΤΖΟΥΡΕΑΗΣ

ΣΤΟΥ ΒΑΣΙΑ’ ΤΟΥ ΣΚΑΝΤΑΑΙΑΡ’ Αε σι ξιχάνου, βρε Β ασίλ’, ούλ’ μέρα σένα θμούμι, τ ’ νύχτα για σε παραλαλιώ, που πέφτου τσι κοιμούμι. Απίστιφτου ’νι θάνατους, δύσκουλ’ α τουν πιστέψεις, φίλι καλέ, δε μου ’γραψις πότι θα ιπιστρέψεις. Βασίλη, πήρα σήμιρα γράμμα ’π ’ τουν Ανανία, λουλούδια να βάλου ’πι του βνο πα στου δικό σου μνήμα. Πικρός είνι γι θάνατους τσι γιατριγιά δεν έχει, θέλει ατσάλινη καρδιά κανείς να τουν αντέξει. Μηδί στιγμή δεν έλειψις, Β ασίλ’, απί κουντά μας τ σ ’ απί την άλλη τη ζουγή είσι παρηγουριά μας. Γι θάνατους σ ’ μας πλήγουσι, αξέχαστι Βασίλη, μας στείριψις για πάντα πλια του γέλιου απί τα χείλη. Πουλλές φουρές δουκίμασα μες στη ζουγή μου πόνους, ’π ’ τους άλλους μιγαλύτιρους ε ίν ’ ου δικός σου μόνους. Γι θάνατους σου, φίλι μου, ήτανι πιπρουμένου, πώς τα πιρνάς στη μαύρη γη γράψι μου, πιριμένου. Αγιάσος, 21.5.1996

ΜΕΝΕΑΑΟΣ ΚΑΜΑΤΣΟΣ

ΣΚΕΒΓΟΥΜΙ ΤΟΥ ΤΣ’ ΑΠΟΥΡΩ

ΑΝΘΡΩΠΕ, ΠΑΤΑ ΓΕΡΑ Ανθρωπε, πάτα γερά. Μη μένεις με τις αναμνήσεις, μην κρεμιέσαι από τα παλιά, μόν’ κοίτα μπροστά. Ζήσε την κάθε στιγμή σαν να ’ναι η τελευταία, γιατί αυτά θα ’να ι τα εφόδιά σου για τα στερνά γηρατειά. Μα κι αν ακόμα δεν καταφέρεις να χτίσεις τα όνειρά σου, μη σταματήσεις, μην παραδοθείς στο έλεος της μοίρας σου, μόν’ έλπιζε να ’ρθουν άλλοι από σένα πιο καλοί, που να καταφέρουν αυτό που δεν κατάφερες εσύ. Πόλεμοι γίνονται, άνθρωποι πεθαίνουν, συντρίμμια κείτονται στη μέση του δρόμου, όμως εσύ μη σταματήσεις να ελπίζεις, δεν έφτασε ακόμα το τέλος του κόσμου. Μα κι αν ακόμα έρθει η καταστροφή, με το χαμό των άλλων δεν α ξίζει να σωθείς, όπως κάνουν οι δήθεν μεγάλοι της γης. Η πιο μεγάλη επιβράβευση για σένα θα είνα ι ότι έπιασες το νόημα της ζωής. Αγιάσος, Γενάρης 1996

Τα ιδρύματα σκαρτέψαν, που νταντέβγαν τα μουρά, μουσχουπλιούσαν τα λιγδέλια τσι χουρταίναν του παρά. Κλέφταν, πλιούσαν τσι πλούτιζαν, του πιχνίδ’ ήνταν χουντρό, δεν αλλάζου τ ’ Π αναγάρα μι του πιο καλά γιατρό. Πού του βρίσκαν του κουράγιου σκέβγουμί του τσ ’ απουρώ, δε σκαμπάζαν για μια μάνα τι εστί ένα μουρά; Ε π ειρά ζ’, ούλα θα στρώσιν, τώρα είμαστι στν Ιβρώπ’, κβάρα τα μουράντουν χάσαν τσι γυρέβσιντα γοι αθρώπ’. Ας ανοίξιν τα κιτάπια, που σφαλ’μένα τα βαστούν, κίνδυνους είνι αδέρφια παντριμένα να βρίθουν. Αθήνα, 1.5.1996

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΟΥΝΤΟΥΡΕΛΗΣ

ΤΟ ΕΑΑΗΝΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ Το Ελληνικό Α ιγαίο έχει χρώμα κι ομορφιά, το στολίζουνε με χάρη όλο γραφικά νησιά. Σαν δελφίνια μες στο κάμα, στον αφρό χορεύουνε, ζωντανεύουν το Αιγαίο και το ομορφαίνουνε. Η Ελληνική Σημαία έχει χρώμα γαλανό, χαρισμένο α π ’ το Α ιγαίο και τον ξάστερο ουρανό. Κυματίζει στον αέρα, δίνει ζωντανή πνοή και φωνάζει ελευθερία στον εχθρό, για ν ’ ακουστεί. (Από την επιθεώρηση " Γι ο κ Α ι γ α ί ο υ ”)

ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΗΝΑΣ

ΣΤΕΡΝΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΗ Είπα και φώναξα του κάκου, «σαν πεθάνω, να με κάψουν της φωτιάς οι φλόγες. Τις αμαρτίες, τ ’ ανομήματά μου να εξαφανίσουν». Και τους φάνηκε παράξενο... Είπα «μα, εσείς που τρώτε ζωντανούς τους συνανθρώπους σας, βλάφτει τάχα η φωτιά τους πεθαμένους; Αεν φαντάζομαι...», γιατί και βρομερή δεν είναι βέβαια, όπως η σήψη που μας λιώνει, ούτε σαν το υποσυνείδητο ύπουλη, όπου μας κατατρώγει, ολάκερη ζωή. Στον ενθουσιασμό μας, ξελοχούν τα πάθη, γινόμαστ’ ολοκαύτωμα σε μιαν ιδέα... «Ανθρωποι, που ζήτε τρώγοντας ο ένας τον άλλον, ώσπου χώμα να γίνετε, μάθετε επιτέλους να πεθαίνετε, ξέροντας να ζείτε πρώτα!» «Σατιρικά»

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΣΚΛΕΠΑΡΗΣ

ΨΥΧΕΣ Η τ α ν ένα σπίτι. Ένα απλό σπιτάκι, που φαινόταν σαν ν ’ αερόπλεε μέσα στην ατμόσφαιρα εκείνη του δει­ λινού, καθώς τα τελευταία χρυσάφια του ήλιου έβαφαν τους τοίχους του και γαντζώνονταν από τις γρίλιες των παραθυριών του. Ώρα προσμονής γλυκιάς, που στάζει βάλσαμο στην καρδιά. Σύννεφα τυλιγμένα σ ’ αρα­ χνοΰφαντη ώχρα. Ξελογιάζεται η ψυχή και μεταπλάθεται, γίνεται χελιδόνι ταξιδιάρικο, φτεροκοπά, σηκώνε­ ται τ ’ αψήλου και αλαργάρει, σκίζοντας τους αιθέρες. Μικρό θάμα φάνηκε η στιγμή τούτη του βασιλέμα­ τος στον αττικό ουρανό. Κι από κάτω ανέμελα παιδιά παίζανε χαρούμενα, χωρίς όμως να καταλαβαίνουν τι συνέβαινε πάνω από τα κεφάλια τους, το ταξίδι του ήλιου που συντελούνταν αθόρυβα κι υποταγμένο στην κυκλική του μοίρα. Οι φωνές τους ανακατεύονταν με τον απόμακρο ήχο μιας καμπάνας, που καλούσε τους πιστούς για την εσπερινή σύναξη, γεμίζοντας τον αέρα θέρμη και μελωδία. Μέσα στο σπίτι εκείνο ωστόσο ο χρόνος φαινόταν σαν να ’χε σταματήσει. Εδώ κι εκεί κομμάτια μάρμαρο δέσποζαν, αφημένα στη σοφή τους αταξία. Ανάμεσα στους τοίχους, που το χρώμα τους είχε πια ξεφτίσει, αντηχούσαν ήχοι μονότονοι, σκληροί, απανωτοί, ήχοι σμίλης που βιάζεται ν ’ αναδείξει μέσα απ’ τον όγκο την ομορφιά. Και η σμίλη ήταν στα χέρια ενός νέου άντρα, με σφιγμένο στόμα και πυρωμένη ματιά, από τη φλόγα που φεγγίζει μόνο στα μάτια των ανθρώπων, που έστω και μια φορά έχουν ανοίξει κλεφτά την πόρτα του σπι­ τιού τους κι έχουν νυχτοπερπατήσει, αναζητώντας ένα φεγγάρι σε μια πολιτεία που κοιμάται. Ξάφνου η σμίλη σώπασε κι αυτός που την κρατούσε κοίταξε κείνο που πάσχιζε να φτιάσει στοχαστικά. Δεν ήταν έτσι, όπως το ’θελε, όχι, κάτι ξέφευγε. Ίσως έλειπε ένα κομμάτι απ’ την ψυχή που λαχτάραγε να του δώσει, ένα κομμάτι της δικής του της ψυχής. Κατέβασε τα μάτια του κόκκινα και θολά. Αναθυμήθηκε τα ξενύχτια του* τα ματόφυλλά του δεν έλεγαν να σφραγίσουν κι ο ύπνος να ’ρθει λυτρωτικός. Το άγαλμα που ’στεκε δίπλα του, το άγαλμα μιας κόρης, τον κρατούσε σ’ ένταση βασανιστική. Γύρισε κουρασμένα το βλέμμα του κατά το παράθυρο κι εκεί ξεχάστηκε να βλέπει το λιό­ γερμα, που όλο έπεφτε. Τα χρώματα άλλαζαν, έπαιρναν τόνους πιο βαθείς, για να δώσουν στο τέλος τη θέση στο σκοτάδι. Τι παράξενο αλήθεια, πρώτη φορά το πρόσεχε πραγματικά. Ένας θησαυρός περιφρονημένος, που μόλις ανακάλυπτε. Κι εκεί, όπως ήταν βυθισμένος, δεν κατάλαβε την πόρτα που άνοιξε απαλά και το κορίτσι που αθόρυβα γλίστρησε μέσα. Τον πλησίασε, τον άγγιξε. Τα δάχτυλά της σεριάνισαν στα μαύρα του μαλλιά, κατέβηκαν, χάιδεψαν το λαιμό του. Κείνος σώπαινε. Ήταν η αντικρινή γειτονοπούλα, που ερχόταν και τον συντρόφευε. Δε μιλούσαν πολύ και τίποτα δεν της είχε πει για τον καημό του. Μα δε χρειαζόταν να μιλήσουν. Με .τη γυναικεία της καρδιά τα ’χε όλα καταλάβει, το σαράκι που τον έτρωγε.

Μόνο ερχόταν και καθόταν κοντά του και αχ, πόσο θα ’θελε να ’ναι μαζί του στα ταξίδια της ψυχής του.

- Καλέ μου, άρχισε να λέει αργά και σιγανά η κοπέ­ λα, έναν ήλιο που ξεπρόβαλλε α π ’ τα σύννεφα, μια παπαρούνα που άνθιζε στους βράχους. Καλέ μου, κάνε υπομονή, θα ’ρθει και για σένα η ώρα... Σταμάτησε και τον κοίταξε. Απέξω το αεράκι που φυσούσε έκανε τα φύλλα μιας λεμονιάς να σαλέψουν α π ’ την ακινησία τους, να κουνηθούν πάνω κάτω ρυθμικά· μια μέλισσα ήρθε και πείραξε τον ανθό της, να πάρει τη γύρη* μοσκοβόλησε ο τόπος γύρω. Μα το στόμα του νέου άντρα έμενε πεισματικά κλειστό. Το στήθος του όμως έπιασε το μήκος κύματος της κίνησης εκείνης των φύλλων κι άρχισε στον ίδιο ρυθμό ν ’ ανεβοκατεβαίνει ολοένα, να γίνεται ένας χαλασμός.

- Φύγε! Και μια σκιά χάθηκε στη νύχτα. Τώρα ήταν στο περιβολάκι της. Εκεί έτρεξε να κρύ­ ψει τον πόνο της, τα δάκρυά των ματιών της, ν’ αφήσει την πίκρα της λεύτερα να χυθεί. Έκλαιγε. Και τότε μια γυναίκα, γριά μαυροφορεμένη, ξεκόρμισε α π ’ την πόρτα κι έφτασε κοντά της.

- Παιδί μου, παιδάκι μου, ακούστηκε η φωνή της παρηγορητικά, τρυφερά, γιατί κλαις; Ποιος σε πείραξε, πες μου, ποιος, ποιος; Αχ! Το ξέρεις πως δεν κάνει να κλάψεις έξω τη νύχτα, στο σκοτάδι; Δεν κάνει, δεν κάνει, είναι κακό. Έλεγε η φωνή, η φωνή της γυναίκας εκείνης. Με την αγαθή της δεισιδαιμονία, τη βαθιά ωστόσο μητρική, προσπαθούσε θαρρείς να ξορκίσει έναν κίνδυνο. Ο απόηχος όμως εκείνου του λυγμού σφεντονίστηκε στο παράθυρο του απέναντι σπιτιού, έσπασε το φράγμα της ύλης κι ήρθε να μαρτυρήσει στο δωμάτιο με τα μάρ­ μαρα τον πόνο μιας καρδιάς. Ζωντάνεψε ο νέος άντρας, με το σφαλιστό στόμα και τα πυρωμένα μάτια, σαν σε άκουσμα νέο, πρωτόγνωρο. Από μπρος του πέρ­ ναγαν οι εικόνες του έσπερου, αστραπές. Η παλμική εκείνη κίνηση ξανάρχισε, τούτη τη φορά όμως ανθρώπι­ νη, σπλαχνική, αντανακλούσε κι απλωνόταν σ’ όλο του το σώμα, γεμίζοντάς τον ζέστα. Πήρε πάλι τη σμίλη· τώρα ήταν σίγουρος. Είχε βρει το κομμάτι εκείνο της ψυχής του, ναι, το είχε βρει... Και η νύχτα, οι νύχτες κύλησαν, χάθηκαν πίσω απ’ τα βουνά, η μια μετά την άλλη. Ώσπου ένα γλυκοχάρα­ μα, μια ρόδινη αυγινή αχτίδα παιχνίδισε στο τζάμι, για ν ’ αναγγείλει πως ήρθε η ώρα της καλημέρας. Και πάλι ανάμεσα στους τοίχους, που το χρώμα τους είχε πια ξεφτίσει, αντηχούσαν ήχοι μονότονοι, σκληροί, απανω­ τοί, ήχοι σμίλης που βιάζεται ν ’ αναδείξει μέσα από τον όγκο την ομορφιά. Και η σμίλη βρισκόταν στα χέρια ενός νέου άντρα με πυρωμένα μάτια κι ένα γλυκό χαμό­ γελο που το ’χε μεταδώσει στη μαρμαρένια κόρη κι έλε­ γες πως ήθελε να εγκαταλείψει πια το βάθρο της και να βγει έξω στον κόσμο. Σε λίγο η σμίλη ήταν πια χάμω. Γιατί εκείνος που την κρατούσε είχε φύγει, για να πάει να φέρει ζεστασιά και χαμόγελο σε μιαν άλλη ψυχή που τον καρτερούσε, ακριβώς στο διπλανό σπίτι. ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΕΡΡΑ

" ΓΙ ΟΚ Α Ι Γ Α Ι Ο Υ ” Λεσβιακή Επιθεώρηση του Αντώνη Μηνά Ο ι ερασιτέχνες ηθοποιοί του Αναγνωστηρίου Αγιάσου "η Ανάπτυξη" με την επιθεώρηση " Γ ιο κ Α ι γ α ί ο υ " , για δυο π ερ ίπ ο υ ώ ρες, σκόρπισαν τελευταία το γέλιο και τη χα ρά σε ντό π ιο υ ς και ξένους... Ο σ υ μ π α τ ρ ιώ τ η ς μ α ς η θ ο γ ρ ά φ ο ς Α ν τώ νη ς Μ ηνάς, π ιά νο ντα ς τα μηνύματα της εποχής μας, συνέθεσε με πολύ γούστο και χάρη, στο γλωσσικό ιδίωμα της Αγιάσου, ένα καινούριο θεατρικό έργο, την π α ρ α π ά ν ω επιθεώ ρηση. Σ ’ όλους μας είνα ι γνωστά τα πρόσφατα γεγονότα που σχετίζονται με τη βραχονησίδα Ίμια, στην οποία υψώθηκε η ελλη­ νική σημαία και δημιουργήθηκε θερμό επεισόδιο με τους Τούρκους. Τον Αύγουστο δόθηκαν στην αίθουσα του κινη­ ματοθεάτρου του Αναγνωστηρίου τέσσερις πα ρα ­ στάσεις. Την πρεμιέρα παρακολούθησαν ο σεβασ μιότατος μητροπολίτης Μ υτιλήνης Ιάκω βος, ο επίσ κοπος Α εόντιος, ο σ τρ α τιω τικ ό ς διοικητής Αέσβου στρατηγός Παναγιώτης Παπαδόγγονας και μεγάλος αριθμός ανθρώ πω ν τω ν γραμμάτω ν και της τέχνης. Η παραπάνω επιθεώρηση παίχτηκε με μεγάλη επ ιτυ χ ία κ α ι έξω α πό την Α γιάσο, στην Άναξο και στον Ασώματο. Το Αναγνωστήριο "η Ανάπτυξη", συνεχίζοντας τη γόνιμη πολύμορφη καλλιτεχνική του παράδοση, που

ξεπερνά τα εκατό χρόνια, έκανε και φέτος την παρου­ σία του και χρωμάτισε το δεκαπενταύγουστο στη γραφική Αγιάσο. Ο δραστήριος πρόεδρος Π άνος Πράτσος, που έχει συνδέσει, εδώ και πολλές δεκαε­ τίες, τη ζωή του με το Αναγνωστήριο, δε σταματά, παρά την ηλικία του, να γεννοβολά και να προσφέρει στον τόπο που τον γέννησε και όπου έζησε όλα του τα χρόνια. Οι ερασιτέχνες ηθοποιοί από τον Ιούλιο πάλεψαν σκληρά, για να μάθουν και να υποκριθούν σωστά τους ρόλους των. Πάντα με προθυμία θυσιά­ ζουν τον ελεύθερό τους χρόνο για τις πρόβες. Θέλουν να πατήσουν στο παλκοσένικο, να δείξουν το ταλέ­ ντο τους, να βοηθήσουν το Αναγνωστήριο... Η επιθεώρηση " Γ ιο κ Α ι γ α ί ο υ " χω ρίζεται σε δύο μέρη και περιλαμβάνει τα παρακάτω νούμε­ ρα και σκετς: "Γιοκ Αιγαίου”, "Θαλασσουδαρμόζ”,

”Κ ουνουμουλόγους ”, ”Κ ριβατουμουρμούρα ”, 'Ήίρήφανα γηρατειά”, "Εδώ ... Σύνταγμα”, διανθι­ σμένα ανάμεσά τους με χορό και τραγούδι. Πολύ χαρακτηριστικοί όλοι οι τίτλοι. Σκιαγραφούν τον παραδοσιακό, της παλιότερης εποχής, Αγιασώτη, τοποθετημένο μέσα στη σύγχρονη εποχή μας, που έχει ισοπεδώσει τις α λλοτινές συνήθειες, τα ήθη και έθιμά μας. Ταλαντούχα η θοποιός η Μ αρία Α ϊβαλιώ του. Υ ποκ ρ ίθηκ ε με επ ιδ εξιό τη τα το υς ρόλους της. Ε ίχε φ υσ ικ ό τη τα στα λ ό για κ α ι σ ιγ ο υ ρ ιά σ τις

Στιγμιότυπο από το νούμερο «Γιοκ Αιγαίου» (7 Αυγούστου 1996). (Από το Αρχείο του Αναγνωστηρίου)

Στιγμιότυπο από το νούμερο « Πιρήφανα γηρατειά» (7 Αυγούστου 1996). (Από το Αρχείο του Αναγνωστηρίου)

κινήσεις. Ο Π αναγιώ της Γραμμέλης παρουσίασε με τρ όπο ειρ ω νικ ό κ α ι σ π ιρ τό ζικ ο όλα τα κ ου­ σ ούρ ια του Α γιασώ τη. Ο ι α λλεπ ά λλη λες κ ιν ή ­ σ εις του π ά ν ω στη σκηνή, το κ α λ ά θ ι στο χέρ ι σφ ιχτά πιασμ ένο, με τα χρήματα στον π ά το και

π ά ν ω τ ο υ ς τ ο π ο θ ε τ η μ έ ν α γ ια π α ρ α λ λ α γ ή τα μήλα, ο χρω ματισμός της φω νής, το πετυχημένο ν τ ύ σ ιμ ο , ο ζ ω ν τ α ν ό ς μ ο ν ό λ ο γ ο ς, το π λ ο ύ σ ιο ιδ ιω μ α τικ ό λεξιλ ό γιο , ήταν σ το ιχεία που π ρ οκαλούσαν πηγαίο και πλούσιο γέλιο σε μικρούς και μεγάλους. Ο Ιωάννης Ανδρικού επίσης έπαιξε με φυσικό­ τητα. Δεν υποκρίθηκε πά νω στη σκηνή. Τ έτοιος είναι και στην καθημερινή του ζωή, για όσους τον ξέρουν. Και εδώ είναι η μεγάλη του επιτυχία στις ηθογραφίες. Ό λες του οι κινήσεις είναι φυσικές. Πολύ εύστοχα παρουσίασε τον Αγιασώτη παλιότε­ ρων εποχών, ενταγμένο στη σύγχρονη καταναλωτι­ κή μας κοινωνία. Σ ’ όλους τους ερασιτέχνες, στα κορίτσια που χόρεψαν με χάρη, καθώς και σ ’ αυτούς που ήταν πίσω , στα παρασκήνια, και δούλεψαν με το δικό τους τρόπο για το ανέβασμα της επιθεώρησης, αξί­ ζουν θερμά συγχαρητήρια. Η προσφορά τους στο Αναγνωστήριο είναι και προσφορά στην παράδοση της Αγιάσου, που την κάνουν ολοένα και πιο γνω ­ στή στη Λέσβο και έξω α π ’ αυτή. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Φιλόλογος

Ο Παναγιώτης Γραμμέλης στο νούμερο « Οικουνουμουλόγους» (7 Αυγούστου 1996). (Από το Αρχείο του Αναγνωστηρίου)

Η ΝΕΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΥ ΑΓΙΑΣΟΥ Τ ο Αναγνωστήριο Αγιάσου, υπό την καθοδήγηση του ακούραστου προέδρου του Πάνου Πράτσου και τη συνδρομή όλων των «αναγνωστηριακών», συνεχί­ ζοντας την πολυετή καλλιτεχνική του δράση, παρου­ σίασε τον Αύγουστο τη λεσβιακή επιθεώρηση του Αντώνη Μηνά " Γ ιο κ Α ι γ α ί ο υ " . Ο συγγραφέας είναι γνωστός στο λεσβιακό κοινό και με άλλες του δημιουργίες. Αξίζει όμως να τονίσουμε για άλλη μια φορά το κριτικό του πνεύμα, τη σατιρική του διάθε­ ση και την ικανότητά του να διεισδύει στην ψυχολο­ γία των χαρακτήρων του. Από το ραφείο του, που είναι "καλλιτεχνικό-φιλολογικό" στέκι, παρακολου­ θεί την επικαιρότητα και την καταγράφει από τη δική του μοναδική οπτική γωνία. Κεντρικό σκετς η κρίση στα Ίμια, α π ’ όπου και ο τίτλος της επιθεώρησης. Έ να επεισόδιο δραματι­ κό που τάραξε το πανελλήνιο έγινε από το συγγρα­ φέα κωμωδία, προβάλλοντας έτσι το τραγικό από

άλλη οπτική γω νία. Το πλαισιώ νουν άλλα σκετς, εμπνευσμένα από την παλιά και σύγχρονη ζωή της Α γιάσ ου. Ο ι ήρω ές το υ ς "Α γιασώ τες" γνή σ ιοι, α υθόρμ ητοι, α φ ελείς κα ι "πονηροί", με πνεύμ α σπινθηροβόλο και ανήσυχοι, μίλησαν στην ψυχή του κοινού, που γέμισε ασφυκτικά το θέατρο του Αναγνωστηρίου. Ό λοι οι ερασιτέχνες ερμήνευσαν τους ρόλους το υ ς, μπήκαν με ε π ιτ υ χ ία στην ψ υ χ ο λ ο γία του ήρωα που υποδύονταν και σε πολλές περιπτώσεις, ξεδιπλώ νοντας το πλούσιο ταλέντο τους, μπόρε­ σαν να κρατήσουν καθηλωμένο το κοινό, που με προσοχή παρακολουθούσε τις γκριμάτσες, τις χει­ ρονομίες και τις επινοήσεις τους. Αξίζουν συγχαρητήρια σ ’ όλους τους συντελε­ στές αυτής της επιτυχίας. ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΡΙΓΛΗΣ Φιλόλογος

Στιγμιότυπο αϊτό το νούμερο «Γιοκ Αιγαίου» (7 Αυγούστου 1996). (Από το Αρχείο του Αναγνωστηρίου)

Οι ρίζες μας Τ ο αυτοκίνητο σταμάτησε το αγκομαχητό του. Κατεβείτε! Ακούστηκε μια φωνή. Φτάσαμε. Οι προσ κυνητές ά ρ χισ α ν να κα τεβ αίνουν με προσοχή τα πέτρινα σκαλοπάτια. Μ ια θαυμάσια θέα ξεδιπλώθηκε μπροστά στα μάτια μας. Τα στήθια μας πλημμύρισαν οξυγόνο. Τι όμορφο μέρος! Κάτι γνώριζαν οι παλιοί εκεί­ νοι άνθρωποι, που ήρθαν και φώλιασαν εδώ, είπε μια ηλικιωμένη κυρία. Προχωρούσαμε προσεκτικά, όταν ξάφνου μπρο­ στά μας φάνηκε η Μονή του Οσίου Αουκά. Βάδιζα χωρίς σκέψεις, μη γνωρίζοντας τι θα βλέπαμε. Κάτι το συνηθισμένο, σκέφτηκα. Ε ξω τερικά και από πάνω η Μονή έδειχνε σαν ένας ακαθόριστος όγκος. Ε! ... όχι, δεν είναι από εκεί, α π ’ εδώ, φώναξε κάποιος. Μας οδήγησαν προς την είσοδο του ιερού συγκροτήματος. Μα σα γυρίσαμε τη γωνιά, ορθώθη­ κε μπροστά μας όλη η μεγαλοπρέπεια, η επιβλητικό­ τητα και η οντότητα του ιερού ναού. Α ύγισα ν τα γό να τά μου μπροστά σ ’ αυτό το μεγάλο θαύμα. Χ ίλιες δυο σκέψεις, μα και έντονα συναισθήματα, άρχισ α ν να σ τροβιλίζουν και να συγκλονίζουν το είναι μου. Ή ταν Κυριακή και κόσμος πολύς παρακολου­ θούσε τη θεία λειτουργία. Δεν άκουγα ούτε τι έλεγε ούτε τι έψελνε ο ηγούμενος. Πήρα το αντίδωρο α π ’ το χέρι του και τραβήχτηκα σε μια γωνιά του ναού. Το βλέμμα μου ήταν καρφωμένο στο εσωτερικό του που θαύμαζα την αρχοντιά και το μεγαλείο του. Ναι, είναι ρυθμού βυζαντινού. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των ναών αυτών είναι η καμπύλη γραμ­ μή, ο τρούλος και το άπλετο φως που πλημμυρίζει το χώρο. Προσπαθούσα άδικα να διαβάσω κάθε σημείο, κάθε μέρος του ναού, που ασφαλώς κάτι θα είχε να

μου διηγηθεί, κάτι να μου πει, α π ’ τη χιλιόχρονη ύπαρξή του. Το μυαλό μου άρχισαν να το στροβιλί­ ζουν η ιστορία και ο χρόνος χιλίων ετών, όσο και η ζωή της Μονής. Πολλά τα ερωτηματικά και οι απο­ ρίες. Πόσοι άνθρωποι, άραγε, να δούλεψαν, μα και για πόσα χρόνια, για να τελειώσουν αυτό το μεγαλούργημα; Τι μεγάλη πίστη είχαν; Πόσες γενιές ανθρώπων να πέρασαν; Τι τέχνη, θεέ μου! Με πόση λεπτομέρεια μα και επιμονή φιλοτεχνήθηκε τούτο εδώ το έργο! Τι προσ πάθεια , τι κόπος και πόση περιφρόνηση στις οικονομικές επιβαρύνσεις! Εδώ φαίνεται καθαρά η δύναμη της πίστης. Ναι, οι άνθρωποι αυτοί καθοδηγούνταν από θεϊκό χέρι. Τα στήθια μου γεμίζουν από χαρά και αγαλλίαση στις σκέψεις πω ς ο χρισ τιανισ μός έζησε μέσα σε αίγλη και μεγαλοπρέπεια. Μια θρησκεία, που έζησε και μεγαλούργησε έτσι, είναι ζωντανή. Φαντάζομαι τις χαρές που γνώρισε αυτός ο χώρος, μα και τις λύπες. Τις λειτουργίες που έγιναν, τις παρακλήσεις, τους πατέρες της εκκλησίας που παρέλασαν από τον άγιο τόπο, μεταφέροντας έτσι από γενιά σε γενιά τη βαριά κληρονομιά της ελλη­ νικής φυλής του χριστιανισμού και του έθνους μας. Τα συναισθήματα όμως του θαυμασμού, της περη­ φάνιας και της χαράς, παραχωρούν τη θέση τους σε συναισθήματα λύπης και ταπείνωσης. Κλείνω τα μάτια, για να μη βλέπω Τούρκους και Αγαρηνούς, καθώς και άθεους Ευρωπαίους, να βεβηλώνουν τα άγια και ιερά αυτά χώματα. Δε θέλω να φαντάζομαι, μα ούτε και να βλέπω, να καταστρέφονται τα ψηφι­ δωτά, οι ιερές εικόνες και τα άλλα έργα τέχνης, που ασφαλώς θα ήταν ανάλογα σε αξία και τέχνη, με τον ιερό ναό. Πόσες και πόσες ορδές δεν προσπάθησαν να καταστρέψουν τα αθάνατα αυτά έργα! Μα είναι τόσο βαθιά ριζωμένα, που όση μανία κι αν είχαν, δεν μπόρεσαν να φέρουν το χαμό της φυλής μας, του έθνους μας και της θρησκείας μας. Σκέφτομαι πω ς τέτοια σύμβολα, τέτοιες ιερές παρακαταθήκες, φάροι της ελληνικής φυλής, υπάρ­ χουν πάρα πολλά φυτρωμένα κατά καιρούς στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια, στη Μικρά Ασία, στα νησιά του Αιγαίου... Γέλασα ειρωνικά στη σκέψη πω ς σήμερα υπάρ­ χουν διάβολοι μεταμορφωμένοι σε ανθρώπους, που προσπαθούν να ορθώσουν το μικρό τους ανάστημα στην ιστορία του χρόνου, στις αξίες του χριστιανι­ σμού, στην ύπαρξη της φυλής μας.Μα ό,τι κι αν γρά­ φουν, ό,τι κι αν σερβίρουν με τα μαζικά μέσα ενημέ­ ρωσης, δε θα μπορέσουν να αφανίσουν το χριστιανι­ σμό ούτε τα οράματα και τα ιδεώδη του Ελληνικού Γένους, γιατί ρίζωσαν στην ιστορία του χρόνου. Αθήνα, 28.5.1996

Άποψη από νοτιοδυτικά της Μονής του Οσίου Αουκά. (Εάϋΐοηδ: Κ. ΥουΙδΗδ

3 Π ΐΙ

Οο., ΑΙΗεηδ,

Ο

γρεοθ )

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΛΙΚΑΡΗΣ

ΑΠΙ ΤΣ ΑΦΑΟΥΓΕΣ ΜΑΣ

ο

•Ο

Π αγα ίν ’σ ιντου ν Ο ΰ λ ’ τ ’ νύχτα σαν του σκλήκου γύρζι μες στου στρώμα γιου Τ ίν ’ς, δένι μπόργι να σφαλίσ’ μάτ’. Τσι τίντα είχι; Ίβαλι νούσιντ του θάνατου. Ίβλιπι τσι ξιψ ύχα . Σκέβντου έφτη τν ώρα τ ’ δύσ κ ουλ’. Τούλουγια, μαθέ, να β γα ίν’ γη ψχη τ ’ αθρουπιού, απόργι τσι δώ σ’ του τσ ’ έσφιτζι τ ’ μασέλαντ. Έ λα ντε όμους που ήνταν τσι μιρακλής τσ ’ εν ήθιλι να κ ά ν’ τσι άστσμου λείψανου! Μι του ζό ρ ’ έσπα ένα χαμόγιλου. Να, έδιετς, γιλαστόν να μ ’ έβ’, άμα θαν έρ τ’ έφτη γη ώρα, πα στου τσακ, να σαν που βγαίν’ς φουτουγραφία. Γύρζι α πί τν ά λλ’ μπάτσι τσμηθεί, αλλά αδιαφόριτα, του ίδιου του διουλί. Να, τώρα βλέπ’ τσι πα γα ίν’σιντουν τσ ’ έφτου τα βλέπ’ μαύρα τσ ’ άρα­ χνα. Π ο ιο ς θα κ λα ι α π ο ύ π ίσ ο υ ν τ, π ο υ δεν έ χ ’ κανέναν. Μ ουναχόσιντ απόμνι σ’ έγιουτ’ τ ’ ζουγή. Γοι γουνοίντ σχουριθήκαν, φτος δένι πρόκοψι να παντριφτεί τσι να κ ά ν’ τσι φτος μουρά. Είδις που χρειγιάζντι τσι φτα να σι καταβουδώνιν!

Γύρζι πάλι απί τν ά λλ’, τα ίδια τσι χειρότιρα. Τ ώ ρα σκέβντου του λάκκου τσ ι κ ό φ τα σ ιν το υ ν σύγκρυγια, χτύπα γη μασέλαντ τσι δώ σ ’ του τσι τρύπουνι μες στου στρώμα τσι κουκλώ ν’ντου μι του π ά π λ ο υ μ α κ α τα κ ο ύ κ λ α . Τ ώ ρα, π ρ ά γ μ α τι, καταλάβινι τ ’ πλάκα απού πάνουντ νιμ λ ιν τ’σμέν’ τσι μ π ο ύ ζ’ κρυγιά. Σκέφτσι, Ά ναγιά μ ’, κρυγιά π ο υ ε ίν ι! Π ρ ά γ μ α τ ι, ε σ υ μ φ έ ν ’ να π ι θ α ί ν ’ς! Π ιάσιντουν ένας φόβους. Τσι απότουμα σ νίφ ιρι τσι π ιτά χτσ ι γ ρ α ν τ’σμένους απάνου σα σούστα. Κ ατάλαβι πους ήνταν μλιασμένους, μ ουσ γούδ’. Να τα μας, λέγ’, μες σι μνημόρ’ βρίσκουμι. Ίψ ι του φ ω ς α νιγκ α σ κ ά τ σ ’ είδι ένα τσ ισ μ ιδ έλ ’ τ σ ’ έτριχι πα στου στρώμαντ, γιατί απόξου ίκ ’σι τσ ’ έβριχι τσ ’ έρχτι νιρό μι του σ ιτζίμ ’. Τσι φ α ίνιτι ίβαλι του τσ ιρ α μ ίδ’ ’που πόνου. Πήρι μια βαθιά ανισαμιά τσι μουρμούρζι μουναχόσιντ. Ε ίπα δα τσι γω! ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΗΝΑΣ

Ξόδι στην παλιά Αγιάσο... Διακρίνονται οι «τέσσερις», από αριστερά, στην πρώτη σειρά, Προκόπιος Γαβές και Παναγιώτης Ασβεστάς (Κότσος), και στη δεύτερη σειρά, Αθανάσιος Αναγνώστου (Ντάλιας) και Θεοφάνης Βάλεσης. (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Νικόλαος Προκοπίου Γαβές)

ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ... Κ υρ ια κ ή , 19 Μάη 1996. Άνοιξη, εποχή κατεξο­ χήν εκδρομική, μιας και η φύση έχει φορέσει για τα καλά τα πολύχρω μα στολίδια της και απλόχερα μας προσφέρει τις μεθυστικές της μυρωδιές, επαναφέροντάς μας στην πραγματικότητα, την οποία έχουμε χάσει μέσα στην μ πα ρουτά δα της τσ ιμ ε­ ντούπολης και του νέφους... Πρωί πρωί, κατά τις εφτά, ο Σύλλογός μας με δυο πούλμαν παίρνει το δρόμο της φυγής από την καθημερινότητα κ α ι μετά α πό μια ώ ρα φ τάνουμε στην Κόρινθο, πρώτο σταθμό της διαδρομής μας. Κάνουμε στάση στο καφε-σουβλατζίδικο "ΦΥΤΑΜΠΑΝΗΣ 94"σύγχρονη εξελιγμένη μορφή του καφενέ-λίγο πριν το στρατόπεδο της Κ ορίνθου, για τον καθιερω μένο μερακλίδικο καφέ, που θέλει να λέγεται καφές, αφού και εδώ η τεχνολογία και το εύκολο χρήμα έχουν βάλει το χεράκι τους, προσφέροντας σε πλαστικό ποτήρι ένα νεροζούμι σε χρώμα καφέ... Μισή ώρα μετά ξεκινάμε για τον τελικό μας προο­ ρισμό, το εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας. Η διαδρο­ μή είναι εξαίσια, οι εναλλαγές των χρωμάτων διαδέ­ χονται η μια την άλλη με κινηματογραφική ταχύτητα. Ανοιχτό πράσινο - βαθύ πράσινο, σταρότοποι, και ενδιάμεσα βελούδινο πορφυρό, παπαρουνότοποι, λιότοποι, λεμονότοποι, βερικοκότοποι, κερασότοποι και στο βάθος ο Αχλαδόκαμπος, η άγρια φύση σ’ όλη της τη μεγαλοπρέπεια. Διασχίζουμε το τούνελ περί τα δυο χιλιόμετρα και πέφτουμε στον ήρεμο κάμπο της Τρίπολης και της Μεγαλόπολης, όπου η ισορροπία της φύσης διαταράσσεται από τις καμινάδες του ατμοηλεκτρικού σταθμού της ΔΕΗ. Ανηφορίζοντας για την Αγία Θεοδώρα, περνάμε μέσα από τα στενά σοκάκια της κωμόπολης Ίσαρι

και μετά από μια καταπληκτική διαδρομή οχτώ χιλιομέτρων, όπου κυριαρχεί το βαθύ πράσινο και το γλυκό κίτρ ινο, σ πα ρτότοποι, π ρ ινό το π ο ι και αγριοκαστανότοποι, φτάνουμε κατά το μεσημέρι στη λαγκαδιά της Αγίας Θεοδώρας. Τοπίο καταπλη­ κτικής ομορφιάς, θυμίζει λίγο πολύ Καρύνη. Στο β άθος το π έ τρ ιν ο εκκλησ άκι, κ τίσ μ α του 12ου αιώνα με δεκαεφτά δέντρα, πρίνους και πλατάνια, στη σκεπή και πιο κάτω ο ποταμός Χάραδρος... Έ να θαύμα και αυτό της φύσης. Αν κανείς θελή­ σει να αποχωρίσει τα δέντρα και τα κλαδιά από τη σκεπή και από τους τοίχους με τους οποίους πλέ­ κ οντα ι, για να προσ τα τέψ ουν το κτίσμα από τη φθορά, αυτόματα θα γκρεμιστεί και το εκκλησάκι. Γίνεται φανερό ότι κάποιο χέρι θεϊκό το συγκρα­ τεί, διατηρώντας δυσερμήνευτο το σύμπλεγμα... Από τη μια οι μελωδικές ψαλμωδίες των ιερέων και από την άλλη το διαλάλημα τω ν υ π α ίθ ρ ιω ν ψηστών, με τα σουβλάκια, τα κοκορέτσια και το κοντοσούβλι, δημιουργούν μια αντίθεση, δείγμα και αυτό των καιρών μας. Αφού κάναμε το προσκύνημά μας στη θαυμα­ τουργή εικόνα της Αγίας Θεοδώρας, ριχτήκαμε με τα μούτρα στο φαγοπότι, στους εκλεκτούς αγιασώτικους μεζέδες, στα πτά ρ ια , στα για πρ ά κια , στα τυροπιτάκια, και με τη συνοδεία της κινητής μυτιληναϊκής μουσικής διασκεδάσαμε αγιασώτικα για ένα τρίωρο... Κ ατά τις τέσσερις πήραμε το δρόμο της ε π ι­ στροφής στην καθημερινότητα, κλείνοντας το επό­ μενο εκδρομικό μας ραντεβού για τον Οκτώβρη... Α θήνα, 31.5.1996

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΡ. ΣΤΑΥΡΑΚΕΛΗΣ

Αναρίθμητοι προσκυνητές προσέρχονται καθημερινά στο γραφικό εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας... (Φωτογραφία Γιάννη Χατζηβασιλείου, 4.7.1993)

ΟΥΡΙΣΙΤΙ ΜΙ ΤΙΠΟΥΤΑ ΑΛΛΟΥ!

ΠΕΘΑΝΕ Η ΜΑΡΙΓΩ, ΓΛΙΤΩΣΑ ΕΓΩ! Του Μ α ρ γ ιέ λ ’ π ο υ ε ίχ ι το υ Μ π ο υ τ έ λ ’ το υ Κακούργου, σ τ’ Μ πουτζαλιά, μαγείριβγι μες στου δρόμου, για να μη λ ιρ ώ ν’ του σ πίτι τς. Μια μέρα που έβραζι κριγιάς κατέβινι μια γ ’τό ν’σσα τσι λέγ’: Μ ά ρ γ ιε λ ’, ό μ ο υ ρ φ α μ υ ρ ίζ ’ το υ κ ρ ιγ ιά ς ! Του Μ αργιέλ’, μι ύφους τσι πιρηφάνια τσι για να καυτσηστεί τσ ι κ ο υ μ μ ά τ’, λ έγ ’: Γιου ά ντρα σ ιμ, του Μ πουτέλ’, μας αγαπά πουλύ, μένα τσι τα μουρά. 'Ε π ιζ ι δυο μ έρις, Σάββατου τσ ι ΐσ υ ρ ια τ σ ή , τσι πήρι μας κριγιάς να τρώμι! Μ ιτά α π ί δυο βδουμάδις όμους έβραζι φασού­ λ ις . Π έρ ν α γη γ ’τ ό ν ’σσα τσ ι λ έ γ ’: Τ ίν τ α ’ν ι, Μ άργιελ’, φασούλις βράζ’ς; Του Μ αργιέλ’ θμουμέν’, λέγ’: Είδις γιου παλιάθριπους μι τς φασούλις μας πουρ έβ ’ τσι τα μουρά δεν τουν α ρέσ ’, θέλιν κριγιάς τσι μιγάλα ψάρια! Τσι προυσύνα τσι καταριόντου καρσί στουν Άγλια: Παναγιούδα μ ’, Άγλια μ ’ α φ έ ν τ ’, π ά ρ ’ το υ ν να π ιθ ά ν ’, να γλιτώ σ ο υ ! Ί κ ’σιντνα απού μέσα του Μ πουτέλ’ που έκανι τλιγαδέλια τσι τσόκαρα, βγαίν’ όξου τσι λέγ’ μι ύφους ρητουρικό τσι σουβαρό:

Σαν απονθάνου, τα κόλλυβά μου φα τα τσι πάλι ξαναχέσι τα τσι πάλι ξαναφάτα! Άμα πιθάν’ς όμους ισύ, στουν τάφου σου θαν έρτου, λουλούδια να σου βάλου τσ ’ απάνου θινά γράψου: Πέθανε η κυρά μου η Μαριγώ και γλίτωσα εγώ! (Διήγηση Βλοτίνας Ευστρατίου Αβδελέλη)

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΑΡΗΣ (ΚΑΜΠΑΣ)

Σ ά νι ξικ ουμ πσ τή κ αν γο ι Γ ιρμανοί, του ΙΑΜ πήρι στα χέριαντ για τα καλά του τιμ ό ν’ τς ιξουσίας, για τ’ ένι γέν’ντου αλλιώς. Τα λαϊκά δικαστή­ ρ ια δλέβγαν χ ο υ ρ ίς σ τα μ α τ’μό. Π ουλλοί β λέπ’ς ήνταν γοι παλιαθρώ π’, που έπριπι να δώσιν λόγου για τα κρίματαντουν. Κλέφτις, μαυραγουρίτις, δουσίλουγ’, ζαμπαράδις, απατϊώ νις λουγής λουγής... Σ ’ ένα χουριό ουρίσαν εισαγγιλέα του μπαρμπα-Στάθ’, για να τουν βάλιν τσι φτον στου ζ ’γο. Ή ντα ν βαρύς ιν ’κουτσ ύρ ’ς τσ ’ ο ύ λ ’ τουν υπουλουγίζαν. Βάστα όμους του σ ’νέλ ’ α πν άκριγια, σα βασιλόφρουνας που ’νταν. Π ρόβλιπι πους γη κ α τ ά σ τ α σ ’ γ λ ή γο υ ρ α θ α ν α λ λ ά ξ ’ τ σ ’ εν ή θ ιλ ι μπιρδέματα. Μια μέρα στείλαν τσι τουν φουνάξαν-μάλλουν τουν «κβανήσαν»- στου δικαστηρίου τσι τ ’ δείξαν τ ’ θέσ ’ τ ’ εισ αγγιλέα, για να πα να κ ά τσ ’ τσι ν ’ α ρ χίσ ’ γη δ ίκ ’. Μ παρμπα-Σ τάθ’ς τα χρειγιάστσι, γιατί τουν σύραν σ ’ λαδακόν’...

- Τ ζ ά ν ο υ μ , ρε π ιδ ιά , ο υ ρ ίσ ιτ ί μι τ ίπ ο υ τ α άλλου!

- Σ α ν τ ι ά λλου να σι ο υ ρ ίσ ο υ μ ι, μ π α ρ μ π α Στάθ’; - Να μι ουρίσιτί γιατρό!

- Τ ίλ ο υ για , μαθές, θα σι ο υ ρ ίσ ο υ μ ι για τρ ό , αφού ένι σπούδαξις; - Εμ γιατί, εισαγγιλέας σπούδαξα! (Από αφήγηση Δημ. Αρβανιτάκη. Αθήνα, 9.7.1996)

ΕΡΜΟΑΑΟΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΛΟΥΚΜΑΑΙΣ Πέρσ’ του Δικαπινταύγουστου έστ’σι του μπά­ γκ ου τς σ ’ Κ α ρυά γη Φ ανή γη Ψ α ρ α δ έλ ιν α , γη γ ’ναίκα τ ’ Μ πουτάλ’, τσι πούλι φιστίκια, ζαγλαπίδις, λουκμάδις... Κάθα λίγου τσι λιγάκ’ φώναζι τσι δ ια φ ή μ ’ζ ι τ ’ π ρ α μ ά τε ια τς τσ ι π ρ ο υ π α ν τ ό ς τς λουκμάδις π ’ αχνίζαν τσι λίγω ναν τς πανηγυριώτις: Π ιρ ά σ τι, κόσ μ ι, έχο υ μ ι ζ ισ τ ο ί λ ο υ κ μ ά δ ις. Ιμ ’χ ά λ ’ς του Π απέλ’ παγαίνουντας σ τ’ Α ναγνου­ στήριου κουντουστάστσι τσι πιάσι ένα λουκμά να τουν δουκιμάσ ’ σα π ’ κάνιν γοι αγγαστρουμένις. Τουν είδι γη Φανή τσι φώναξι: - Μη βάζ’ς χέρ’, ρε.

- Γιατί, μουρή, σι σένα του ’βαλα; - Ναι, ρε, είνι σα να πιάσις του τσαγκαρκό μ’! ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΛΕΖΕΛΗΣ (ΠΟΥΠΟΥΣΑΣ)

ΒΙΒΛΙΟ - ΚΡΙΤΙΚΗ ΠαρουοΗΚβι ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ «Οι ουρανοί ανοίγουν» Εκδόσεις «Αστερίας» Αθήνα 1995. Σχ. 20,5x14, σα. 54+2

: Ο Γιάννης Χατζηβασιλείου κ α ι την αναγω γή της στο φροντισμένο (λεκτικά, σημασιολογικά και σ τιχουργικά) φτερωτό λόγο, που είναι το ιδανικό κάθε άξιου δημιουργού.

Μ ΑΡΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣΩΤΗΡΟΠ ΟΥΛΟΥ «Ο παπ πούς α π ’ την Οντέσσα» Αθήνα χ.χ. Σ χ. 21x14, σα. 158+2

Ο Ιγνάτιος Αλεξίου γεννήθηκε στη Λέσβο, άλλ’ από το 1973 ζει στην πολυάνθρωπη πρωτεύουσα. Άρχισε να γράφει ποιήματα από νωρίς. Η συλλογή «Οι ουρανοί ανοίγουν» είναι το τέταρτο βιβλίο του. Περιλαμβάνει ποιήματα, σε ελεύθερο στίχο και χαμη­ λό τόνο, που μαρτυρούν στοχαστικότητα, πίστη στον άνθρωπο και στις αξίες του, αισι οδοξία για το αύριο. Θεματικοί άξονές τους η αγάπη, η ανθρωπιά, η αλή­ θεια, η ελευθερία, η αναγκαιότητα της κοινω νικής συνοχής και της συναδέλφωσης των λαών, ο έρωτας για τη ζωή. Παράλληλα ο ποιητής γίνεται διαπρύσιος κήρυκας του μεγαλείου του αρχαιοελληνικού πολιτι­ σμού, εστιάζει την προσοχή του στο ηλιόφωτο Αιγαίο και εκδηλώνει την αγάπη του για το γενέθλιο νησί και για τους εργάτες της προκοπής του. Η ποίηση του Ιγνατίου Αλεξίου ακολουθεί ανο­ δική πορεία, θεματολογικά και μορφολογικά, με στόχο την απαγκίστρωση από πεζολογικά στοιχεία

Η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου, γιατρός και πεζογράφος, μας έδωσε τελευταία μια ακόμη συλλο­ γή διηγημάτων της, την τέταρτη στη σειρά, με τίτλο «Ο πα ππούς α π ’ την Οντέσσα». Καμβάς της απλά περιστατικά της καθημερινής ζωής, που κρικελώνονται άλλοτε με το κοντινό ξέθωρο παρελθόν και άλλοτε με τον πυρετικό ρυθμό του πα ρόντος. Η συγγραφέας, άνθρω πος με ευαίσθητες κεραίες και με πλούσιο εσωτερικό κόσμο, γνωρίζει να περιγρά­ φει, να αφηγείται, να ψυχογραφεί τους ήρωές της, να αξιοποιεί μνήμες, να αναλύει καταστάσεις, να προβ λημ α τίζετα ι κ α ι πα ράλλη λα να δομεί λόγο αρτιωμένο με γλώσσα καθαρή και προσεγμένη...

ΛΑΒΑΜΕ • Λαογραφία, Δελτίον της Ελληνικής Λαογραφικής Ε τα ιρ εία ς, τό μ ο ς Λ Ζ '(3 7 ) (1993-1994), Μνήμη Στίλπωνος Κυριακίδου (+ 1964), Αθήνα 1995, Σχ.

24,5x17, σα. νΐΙΙ+458+2.

• Λεσβιακά, Δ ελτίο ν της Ε τα ιρ εία ς Λ εσβιακώ ν Μ ελετώ ν, τ ό μ ο ς Ι Σ Τ ', Μ υ τιλή νη 1996, Σ χ.

24x17,5, σ. 544.

• Μ εσ αιω νικ ά Τ ετρά δια , Μ ελέτες 1, Π ρ α κ τικ ά Σ υ ν ε δ ρ ίο υ Οι Γ α τελούζοι της Λ έσβον, 9-11 Σεπτεμβρίου 1994 Μ υτιλήνη, Επιμέλεια-'Εκδοση Α. Μαζαράκης, Αθήνα 1996, Σχ.24χ17, σα. 438+2.

• Βασ. Π. Τραγέλλης, Ρωσία και Τουρκία μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, Ιστορικές Εκδόσεις Σ τέφ α ν ο ς Δ. Β α σ ιλ ό π ο υ λ ο ς, Α θήνα 1993, Σχ.

24,5x17, σα. 366+2.

Κυκλοφόρησε το βιβλίο-λεύκωμα το” ΓΙΑΝΝΗ Χ Ρ . Χ Α Τ Ζ Η Β Α Σ ΙΛ Ε ΙΟ Υ «Αναγνωστήριο «η

Α νά π τυξη » Α γιά σο ν, Π ο λύπ τυχο Λ ό γο ν και Τέχνης 1994» (Αθήνα 1995), σχ. 29X21, σα. 112. Τ ιμ ά τ α ι 3.000 δ ρ χ . κ α ι δ ια τ ίθ ε τ α ι α π ό το Α ν α γ ν ω σ τή ρ ιο (τηλ.: 0252/22240) κ α ι α π ό το «Φιλοπρόοδο Σύλλογο Αγιασωτών» Αθήνας (τηλ.: 5222033 και 5724912, Βασίλειος Λούπος). Δέον να σημειωθεί ότι τα έσοδα από την πώληση ανήκουν στο Αναγνωστήριο.

Κυκλοφόρησε το βιβλίο Πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο των εκλε­ κτώ ν φιλολόγω ν και συνεργατών του περιοδικού «Αγιάσος» Δημήτρη Παπάνη και Γιάννη Π απάνη

«Ποικίλα» (διηγήματα, ιστοριούλες, περιγραφές, πορτρέτα, σκέψεις, ομιλίες, ανέκδοτα), (Μυτιλήνη 1996), οχ. 24,5x17, σα. 134+2. Μ αρτυρεί και αυτό την αγάπη των συγγραφέων προς τη γενέτειρά τους και την πολιτιστική παράδοσή της, την οποία αξίζει να διασώσουμε. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε η Σοφία Οικονομάκη, ενώ τα σκίτσα ο Μάκης Αξιώτης.

ΣΤΡΑΤΗ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑ Θ εα τρ ικ ά κ α ι ά λλα ... Έκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Ασωμάτου Λέσβου «Ο Ταξιάρχης» Μυτιλήνη 1996 Τ ιμάται 3000 δραχμές Όποιος επιθυμεί να το προμηθευτεί μπορεί να το ζητήσει από τον τ. πρόεδρο του παραπάνω Συλλόγου Προκόπη Παπάλα, Χρύσανθου Μολίνου 3,811 00 ΜΥΤΙΛΗΝΗ, τηλ. 0251 -26713

Π ΕΠΗ ΑΑΡΑΚΗ

«ΑΡΓΥΡΙΟΣ ΜΟΣΧΙΑΗΣ, Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ» Τ η ν Κυριακή 5 Μαΐου 1996 έγινε στο ξενοδοχείο «Τα Μ ιγ&§€» (Πλατεία Ομόνοιας) παρουσίαση του β ιβλίου του Θ εόδω ρου Μ πελίτσ ου « Α ρ γύριο ς Μοσχίδης, ο ιστορικός της Λήμνου και η εποχή του». Την εκδήλωση οργάνωσε η «Ομοσπονδία Λημνιακών Συλλόγων« (ΟΛΣΥ). Για το βιβλίο, που κυκλοφόρησε στη σειρά των εκδόσεων «Αιγέας», μίλησαν ο αρχαιο­ λόγος Χρίστος Μπουλώτης, η φιλόλογος και νομαρ­ χιακή σύμβουλος Δέσποινα Βογδάνου-Κωνστάντιου και ο γενικός γραμματέας της ΟΛΣΥ Αλέξανδρος Βενετόπουλος. Σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο εκδό­ της Γιώργος Καλλέγιας, διευθυντής του αξιόλογου περιοδικού « Αιγαιοπελαγίτικο θέματα».

Σ τ α πλαίσια των εκδηλώσεων του «Αυγέρειου Κύκλου» η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών παρου­ σίασε σ τις 8.5.1996, στην α ίθο υ σ α «Μ ιχα ή λα ς Αβέρωφ» (Γενναδίου 8 και Ακαδημίας), το βιβλίο της Π έπη ς Δ αράκη «Το ό ρ α μ α της ισ ο τιμ ία ς της γυναίκας». Μετά το χαιρετισμό που απηύθυνε ο πρό­ εδρος της Ε τα ιρ εία ς Β άσος Γεω ργίου, μίλησε η Μ αρία Μ αντουβάλου-Βασιλάκου, καθηγήτρια της Ν εοελλη νική ς Φ ιλ ο λ ο γ ία ς του Π α ν επ ισ τη μ ίο υ Αθηνών. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασε η ηθο­ ποιός Μπέτη Βαλάση. Ακολούθησε διαλογική συζή­ τηση. Συντονιστής ο λογοτέχνης Φαίδων Θεοφίλου.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Α

Η ΟΑΣΑ ΤΙΜΗΣΕ ΤΟΝ ΕΛΥΤΗ

Δίφυλλο πρόγραμμα (διαστάσεων 21x15 εκ.).

Η

Δίφυλλο πρόγραμμα (διαστάσεων 22,5x15,5 εκ.) της εκδήλω­ σης της ΟΛΣΑ προς τιμήν του Ελύτη (22.6.1996).

Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσε η Συναυλία του Αίνου Κόκοτου, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πρώην θέα­ τρο «ΑΛΙΚΗ», στο Πεδίο του Αρεως (22.6.1996). Η εκδήλωση αυτή οργα νώ θηκε α πό την Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ).

εκλεκτή ζ ω γ ρ ά φ ο ς της Α γ ιά σ ο υ Ε ιρήνη Τζανή-Χατζησάββα οργάνωσε έκθεση και πα ρ ου­ σίασε νέα έργα της στο Π νευματικό Κ έντρο του Δήμου Πλωμαρίου. Την έκθεση αυτή, η οποία λει­ τούργησε α πό 1-15 Α υγούσ του 1996, είχα ν την ευκ α ιρ ία να την επισ κεφ θούν ό χι μόνο Λ έσβιοι φ ιλ ό τ ε χ ν ο ιαλ λά και πολλοί ξένοι. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

Μ ΦΥ3Μ ΙΗ ΙΠΔ1ΡΔΔ 0211 Μ ε μεγάλη μας χαρά σας πληροφορούμε ότι

Ε λλη νόπ ου λα που δ ια π ρ έπ ο υ ν

ΚΕΪΤΗ ΛΙΑΚΑΤΟΥ

κυκλοφόρησε σε δίσκο μουσική της Α γιάσου και του νησιού μας γενικότερα. Θελήσαμε να διασώ ­ σουμε και να διαδώσουμε τους υπέροχους καρσι­ λαμάδες, τα ζεϊμ π έκ ικ α , τους συρτούς και τους μπάλους, που χορεύαμε και χορεύουμε στον τόπο μας, και μάλιστα εκτελεσμένα από τους μουσικούς που παίζουν ακόμη με το παραδοσιακό χρώμα. Ο Χ αρίλαος Ρόδανος (βιολί), ο Κώστας Ζαφειρίου (σ α ντούρ ι) κ α ι ο Ε υ ρ ιπ ίδ η ς Κ ώ στα Ζ α φ ειρ ίο υ (τουμπελέκι) παίζουν, με την ικανότητα που τους διακρίνει, τα «ξύλα», το «πιγκί», τον «απτάλ ’κον», την «ωραία Μ πουτζαλιά μου», «στου Σ ταυρί πα στου γιουφύρι» και άλλα.

Η φοιτήτρια Κέιτη Λιακάτου βραβεύτηκε στο

Η μουσική αυτή κυκλοφόρησε σε διπλό δίσκο βινυλίου και σε Οϋ. Απευθύνεται όχι μόνο στους Α γιασώ τες, αλλά και στους Μ υτιληνιούς κα ι σ ’ όσους αγαπούν την παλιά μουσική. Συνοδεύεται με ένθετο φυλλάδιο με κείμενα κατατοπιστικά για τη μουσικοχορευτική παράδοση. Οι ενδιαφερόμενοι μπορείτε να προμηθευτείτε το δ ιπ λ ό δ ίσ κ ο ή το Ο ϋ , α π ε υ θ υ ν ό μ ε ν ο ι στο « Φ ιλ ο π ρ ό ο δ ο Σ ύ λ λ ο γ ο Α γ ια σ ω τώ ν » Α θ ή να ς (Γ ' Σ επτεμβρίου 39, 104 33, τηλ. 5222033) κάθε Τ ετάρτη α π ό γ ε υ μ α κ α ι Κ υ ρ ια κ ή π ρ ω ί. Στη Μ υτιλήνη μπορείτε να βρείτε τους δίσκους στον Αντώνη Μηνά (Σαπφούς 15, τηλ. 26175), ενώ στην Αγιάσο στο Δημήτρη Καμαρό. Από το Δ.Σ.

Πανεπιστήμιο του δγώιεγ, στις 30 Απριλίου 1996, για τις ά ρισ τες επιδόσ εις της στα Ν εοελληνικά. Πήρε το πρώ το βραβείο για το ακαδημαϊκό έτος 1995-1996 για την αγάπη της στην ελληνική γλώσ­ σα, που πρωτοεκδηλώθηκε κατά τη διάρκεια των εγκύκλιών της σπουδών στο Γυμνάσιο Οαηιεδ&ηΐι του Χ έρστβιλ. Α ποφοίτησε α πό το Γυμνάσιο με επίδοση 97,85 βαθμούς (ανώτατος βαθμός 100) το 1994, χρονιά κατά την οποία ανακηρύχτηκε πρώτη μαθήτρια του σχολείου (άιιχ). Στο Πανεπιστήμιο του δγάη εγ η Κέιτη σ π ο υ δά ζει για το δίπ λ ω μ α Β.Α-ΑΗ:$ κ α ι ένα α π ό τα βασικά μαθήματά της είναι τα Νεοελληνικά, στα οποία πήρε το πρώ το βραβείο για το 1995-1996, κ α ι η Α ρ χ α ιο λ ο γία , μάθημα στο οποίο ήρθε δεύτερη την ίδια χρονιά. Γεννημένη στο δγάπεγ, φιλοδοξεί να πάρει δίπλω ­ μα Ρή.ϋ. στα Ελληνικά και να διδάξει τη γλώσσα, όνειρο που α πό τις μέχρι σήμερα επιδόσ εις της φαίνεται πολύ κοντά. Συγχαίρουμε την Κέιτη για τις άριστες επιδό­ σ εις της. Σ τ ο υ ς γ ο ν ε ίς της Γ ιώ ρ γο κ α ι Γ ιώ τα Λιακάτου και στην αδερφή της Βίκη ευχόμαστε να τη χαίρονται. Οικογένεια ΣΙΜΟΥ ΣΚΛΕΠΑΡΗ

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ

ΔΗΜΗΤΡΑ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΜΑΡΙΟΥ (1910-1995)

ΦΑΝΗ ΦΩΤΙΟΥ ΠΑΠΑΝΗ (1913-1996)

Έ να ς χρόνος πέρασε από τότε που άφησε την τελευταία της πνοή στη Βοστάνη, στις 11.7.1995, η σύζυγος του Ε υσ τρ α τίο υ Β ασ ιλείου Μ αριού, Δήμητρα, το γένος Χριστόφα Σαμαρά. Η μνήμη της συνοδεύει όλους όσοι τη γνώρισαν και την αγάπησαν... Ευστράτιος Β ασιλείου Μ αριός, Β ασίλειος Μαριός, Συμεών Μάριος, Καίτη Παπαπορφυρίου, Περσεφόνη Κοτόβα και Χρυσούλα Συράφου.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ και ΒΑΣΩ ΓΡΙΜΑΝΕΛΗ

Έ ν α χ ρ ό ν ο π ε ρ ίπ ο υ μ ετά το θ ά ν α τ ο το υ Φ ω τίου Π απάνη, του α νθρώ που που υπηρέτησε ευσυνείδητα επί πολλά χρόνια το καρναβάλι της Α γ ιά σ ο υ κ α ι α γα π ή θ η κ ε α π ό ό λ ο υ ς , π ή ρε το δρόμο για το ανεπίστροφο τα ξίδι, τις 15.7.1996, η σ ύ ζ υ γ ό ς τ ο υ Φ α νή , το γ έ ν ο ς Ε υ σ τ ρ α τ ίο υ Χατζηκομνηνού. Σ ’ όλο το μάκρος της ζωής της αγω νίστηκε σκληρά για την οικογένειά της, για την α να τροφ ή κ α ι την αποκατάσ τασ η τω ν π α ι­ δ ιώ ν τη ς, τη ς Σ ο φ ία ς κ α ι το υ Σ τρ α τή . Ή τ α ν ά ν θ ρ ω π ο ς με ευγένεια α ισ θ η μ ά τω ν, με έντονη διά θεση π ρ ο σ φ ο ρ ά ς, με περισσ ή α γά πη γ ια το συνάνθρω πο. Ο θάνατός της λύπησε βαθιά όλους όσοι τη γνώ ρισαν και την αγάπησαν. Εκφράζουμε τα θερμά συλλυπητήριά μας στους συγγενείς και ευχόμαστε να είναι ελαφρό το χώμα της Περασιάς που τη σκέπασε.

Σ ε τροχαίο έχασαν τη ζωή τους στις 28.7.1996 δυο εκλεκτοί σ υ μ π α τρ ιώ τες μας κ α ι φ ίλ ο ι του Συλλόγου μας, ο Π α ναγιώ της Γριμανέλης και η σύζυγός του Βάσω. Ο αναπάντεχος θάνατός τους λύπησε βαθιά την κ οινω νία της Α γιάσου και την παροικία της Αθήνας. Ο Σύλλογός μας και ο διευθυντής του περιοδι­ κού «Αγιάσος» εκφράζουν τα θερμά τους συλλυ­ πητήρια και εύχονται να είναι ελαφρό το χώμα της αττικής γης που τους σκέπασε. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΩΣΣΗΣ

Αθήνα, 14 Ιουνίου 1996 Αριθ. Πρωτ. 5072

Αξιότιμε κ. Χατζηβασιλείου, Σας ευχαριστώ που μπήκατε στον κόπο να μας απαντή­ σετε. Αυτό σημαίνει ότι αγαπάτε πολύ το έργο που έχετε επωμιστεί. Επειδή το περ ιο δικ ό «Α ΓΙΑ Σ Ο Σ » μας ενδιαφέρει, σας σημειώνουμε ότι πιθανόν τα άλλα τεύχη να τα έχει πάρει το Λ αογραφ ικό ή το Κ εντρικό της Α καδημίας. Γεγονός είναι ότι με το Λ αογραφ ικό συστεγαζόμαστε προσωρινά και ότι κάθε Κέντρο έχει αυτονομία και ως π ρ ο ς τη βιβ λιοθήκη. Αν λ ο ιπ ό ν δεν σας ε ίν α ι π ο λ ύ δ ύ σ κ ο λ ο , σας π α ρ α κ α λ ώ να μ ας σ υ μ π λ η ρ ώ σ ετε τη σειρά, δηλαδή τόμους Α ', Β ', Γ ', Α '. Εμείς αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο τα τεύχη 68-85. Με πολλή εκτίμηση ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΓΙΑΚΟΥΜ ΑΚΗ Διευθύνουσα το Ιστορικόν Δεξικόν της Ακαδημίας Αθηνών

★ «ΑΓΙΑΣΟ Σ», διμ ηνιαία έκδοση του «Φ ιλοπρόοδου Συλλόγου Αγιασωτών». Με ιδιαίτερη χαρά πήραμε τα τεύχη 92 και 93 της ά κ ρ ω ς επ ιμ ελ η μ έν η ς εκδό σ εω ς το υ « Φ ιλ ο π ρ ό ο δ ο υ Συλλόγου Αγιασωτών». Πραγματικά μια έκδοση τέλεια, τόσ ο στην εμ φ ά ν ισ η όσο κ α ι στο π ε ρ ιε χ ό μ ε ν ο . Ευχαριστούμε θερμά! Σ υγχα ίρουμ ε τον π ρ ά γ μ α τι φ ιλ ο π ρ ό ο δ ο Σύλλογο τω ν σ υ μ π α τρ ιω τώ ν μας Α γιασ ω τώ ν, το Δ.Σ. και τον πρόεδρό του κ. Β ασίλειο Λ ούπο, αλλά ιδ ια ίτερ α τον ακούραστο φίλο διευθυντή - αρχισυντάκτη φιλόλογο κ. Γιάννη Χρ. Χατζηβασιλείου. Οι σελίδες «Ο στίχος μας» και «Τα πθίτκα μας», με ντο­ πιολαλιά, είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές για μας τους ξενιτε­ μένους και δεν το κρύβουμε πως με την άδειά τους θα ανα­ δημοσιεύουμε μερικά για τους διψασμένους δικούς μας. Για μένα προσωπικά η χειρονομία του νέου Δ.Σ. να ε π α ν ε κ δ ώ σ ε ι τα β ιβ λ ία το υ α ε ίμ ν η σ τ ο υ δ α σ κ ά λ ο υ Στρατή Κολαξιζέλη «Θ ρύλος και ιστορία της Α γιά σ ο υ της νήσου Αέσβου» (Μυτιλήνη 1947-1953) και των Ε. Π. Κ ουλα ξιζέλλη - Β. Π. Τραγέλλη - παπ πο ύ μου - «Η Α γιά σ ο ς και τα π έρ ιξ » (Αθήνα 1896)! είνα ι μια πολύ συγκινητική δρ α σ τη ρ ιό τη τά του, υ π ο χ ρ εώ νο ν τά ς με στην έκφραση της πιο ειλικρινούς ευγνωμοσύνης μου. («ΑΡΙΩ Ν», περιοδική έκδοση του Συλλόγου Μυτιληναίων Ν. Αφρικής, ΙοΗαηη€δΙ)ΐΐΓ§, περίοδος Γ ', Αύγουστος 1996, τεύχος 17, σ. 2).

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Π. ΤΡΑΓΕΛΛΗΣ

ΜΝΗΜΗ ΠΡΟΣΦΙΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ - Η Αθηνά Κ απετάνου πρόσφερε 2.000 δρχ. στη μνήμη του ξαδέλφου της Τρύφωνα Τινέλη.

- Η Σοφία Λαδιέλη πρόσφερε 2.000 δρχ. στη μνήμη του πατέρα της Φωτίου Παπάνη.

- Ο Λ εω νίδα ς Κ α λο υντζό γλο υ (Λ ιγέλης) κ α ι η σύζυγός του Σταυρούλα πρόσφεραν 50 δολ. ΗΠΑ στη μνήμη των γονέων τους Μιχαήλ και Αφροδίτης Κ α λ ο υ ν τ ζ ό γ λ ο υ (Λ ιγέλη ) κ α ι το υ Β α σ ιλ είο υ Χριστόφα Μαϊστρέλη.

- Ο Θεμιστοκλής και η Μ αρία Σιμέλη πρόσφεραν 10.000 δρχ. στη μνήμη των γονέων τους Βασιλείου Μαϊστρέλη και Γιάννη Σιμέλη.

- Ο Ευστράτιος Παναγιώτη Τζίνης πρόσφερε 5.000 δρχ. στη μνήμη του Μιχαήλ Γαλετσέλη.

- Ο Παναγιώτης Γκαγκαδέλης πρόσφερε 4.500 δρχ. στη μνήμη του Πίνδαρου Καμάτσου και του Γιάννη Γκαγκαδέλη.

- Ο Ευστράτιος Μ αριός πρόσφερε 100 δολ. ΗΠΑ στη μνήμη της Μ αρίας Μ αυρέλη, της Δ ήμητρας Μαριού, της Μαρίας Λαγγαδούση και της Μ αρίας Παπαπορφυρίου.

- Η Μ υρσίνη Χ ασάπη πρόσφερε 5.000 δρχ. στη μνήμη του Ε υ σ τρ α τίο υ Α χ. Σ ουσ αμλή κ α ι του Προκοπίου Τζάνου Σουσαμλή.

- Α ν ώ ν υ μ ο ς π ρ ό σ φ ερ ε 5.000 δ ρ χ . στη μνήμη Ερμολάου, Ε ιρήνης και Ε υσ τρα τίου Φ α ϊδά και Παναγιώτη Δουκάρου.

- Η Γεωργία Γριμανέλη πρόσφερε 10.000 δρχ. στη μνήμη του αδελφού της Παναγιώτη και της συζύ­ γου του Βάσως.

- Ο Μ άρκος Κ άλας (Κ αλουντζόγλου) πρόσφερε 6.000 δρχ. στη μνήμη του Κωνσταντίνου Κάλας.

- Ο Θεοκλής Χατζηκομνηνός πρόσφερε 2.000 δρχ. στη μνήμη του Στρατή Καβαδέλη.

- Ο Ιωάννης και η Κλειώ Γιαταγανέλη πρόσφεραν 10.000 στη μνήμη του Ιωάννη Παρλιάρου.

- Ο Κ ώ σ τα ς Ψ α ρ ό ς π ρ ό σ φ ερ ε 5.000 δ ρ χ . στη μνήμη του Παναγιώτη Χατζηφώτη. Αισθανόμαστε την υποχρέωση να ευχαριστή­ σουμε θερμά όλους όσοι στηρίζουν την εκδοτι­ κή προσπάθεια του Συλλόγου μας, καθώς και όλες τις άλλες δραστηριότητές του.

«ΑΓΙΑΣΟΣ» ΔΙΑΘΕΣΗ ΒΙΒΑΙΟΔΕΤΗΜΕΝΩΝ ΤΟΜΩΝ Σας πληροφορούμε όχι τελευταία βιβλιοδετήθηκε ο τ έ τ α ρ τ ο ς τ ό μ ο ς το υ π ε ρ ιο δ ικ ο ύ «ΑΓΙΑΣΟΣ», ο ο π ο ίο ς περιλαμβάνει τα τεύχη 68-85 (1992-1994). Παλαιότερα βιβλιοδετήθηκαν ο πρ ώ τος τόμος (1-25, 1980-1984), ο δεύτερος (26-45, 1985-1988) κ α ι ο τρ ίτο ς (46-67, 19881991), α π ό τ ο υ ς ο π ο ίο υ ς υ π ά ρ χ ο υ ν ακόμη κ ά π ο ιε ς σ ε ιρ έ ς . Τ ου π ρ ώ τ ο υ β έβ α ια τό μ ο υ κάποια τεύχη είναι σε φωτοτυπία, γιατί τα πρω ­ τότυπα έχουν εξαντληθεί από καιρό. Ο ι τ ό μ ο ι δ ια τ ίθ ε ν τ α ι σ τα Γ ρ α φ εία το υ Συλλόγου και σ τοιχίζει ο καθένας 12.000 δρχ. Με το ίδιο α ντίτιμ ο μπορούν να α ποσ τα λούν στον ενδιαφερόμενο επί αντικαταβολή.

ΓΑΜΟΙ - Σ τυλια νός Π αναγιώ του Κ αζατζής Μ αρία Θ ρασυβούλου Γλεζέλη - Φ ώ τιος Σάββα Ξαφέλης Σ τυλιανή Γεωργίου Χ αιρέτη - Ε υστρά τιος Γεω ργίου Βουρλής Ε υθυμία Κ ομνηνού Μ υστεγνιώ του - Μ ιλτιάδης Γρηγορίου Τσουκαρέλης Μ αρία Δημητρίου Κ αμπιρέλη - Μ ιχαήλ Κ ω νστα ντίνου Β ουγλάνης Δ έσποινα Γρηγορίου Τσέγκου - Ε υστρά τιος Ιω άννου Π αυλής Σ α π φ ώ Ευστρατίου Λαδιέλη - Α θανάσιος Ευστρατίου Χ ατζημιχαήλ Η λέκτρα Κ λεάνθους Καλδέλη - Χ α ρ ίλα ος Ε υθυμίου Χ ατζηκω νσταντής Χ ρ ισ τίνα Ιω άννου Σαμοθρακή - Ν ικόλαος Ιω άννου Μ ακρέλης Ελένη Γεωργίου Τινέλη (Άγιος Συμεών Μυτιλήνης, 28.7.1996)

ΒΑΦΤΙΣΕΙΣ Σ τις 16 Ιούνη 1996, στο ναό του Α γίου Ερμολάου Π α λ α ιο κ ή π ο υ , ο Π α ν α γ ιώ τη ς Ε ρ μ ο λ ά ο υ Γ ια νν ίκ ο ς κ αι η σύζυγός του Μ υρσίνη βάφ τισαν το γιο τους. Η α νά δοχος Μ αρία Π ασιαλή έδωσε στο νεοφ ώ τιστο το όνομα Ερμόλαος. Σ τους ευτυχείς γονείς καθώ ς και στους π α π π ούδες και στις γιαγιάδες, ευχόμαστε να τους ζήσει και να το καμαρώ νουν. Στην ανάδοχο ευχόμαστε π ά ντα άξια. Ο ικογένεια Γ ΙΑ Ν Ν Η και Α ΡΙΑ Δ Ν Η Σ Χ Α Τ Ζ Η Β Α Σ ΙΛ Ε ΙΟ Υ

ΘΑΝΑΤΟΙ

ΔΙΟΡΘΩΣΗ Στη λεζάντα της σελ. 8 του προηγούμενου τεύχους 94 (1996) να γίνουν οι παρακάτω διορθώσεις-συμπληρώσεις: 1. Περικλής Π απαχριστοδοΰλου (φιλόλογος, διευθΰνων κατά το σχολικό έτος 1934-1935). 2. Γιάννης Φραγκούλης (θεολόγος, διευθυντής).

-

Μ υρσίνη, χήρα Α ναστασίου Δεμιρκέλη Ελισάβετ, χήρα Π έτρου Χ ατζηγεω ργίου Ανέστης Γρηγορίου Μ ουτζουρέλης Χ ρυσούλα, χήρα Ε ρω τόκριτου Ψ α ρ ια νο ύ Φανή, χήρα Φ ω τίου Π απάνη Γρηγόριος Γεωργίου Β ουνάτσου Δ ημήτριος Χ αρ α λά μ που Χ αραλαμ πή ς Π ολυξένη, χήρα Ε υστρατίου Κ αμπιρέλη Ιω άννης Ε υστρατίου Κ ουρτζής Σ τέφ ανος Δημητρίου Τ ζίνης Δ έσποινα, χήρα Ευάγγελου Σκλεπάρη Σ ταυρούλα, χήρα Ε υστρατίου Ψ α ρ ια νο ύ Ιω άννης Α ντω νίου Π ερλιάρος (Αθήνα)