Agiasos mag 096 1996

Ο παντοπώλης Γεώργιος Ευστρ. Σκλεπάρης, στο γέρμα της ζωής του (10.1.1949). (ΡΗοΙο-ΟΙ^ιπρε Στρατή Καμπά, Αγιάσος)

Η Ρήγαινα Σκλεπάρη, η τραγική μητέρα στο «Μοιρολόγι της φώκιας» του λογοτέχνη γιου της Δημητρίου... (Φωτογραφία Χρ. Κουρβανιού, 10.9.1953)

Ο Γρηγόριος Δημοσθένη Σκλεπάρης που υπηρέτησε ως νοσοκόμος στο ΑΤενικόν Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Αθηνών (νυν 401) (1937;).

ΙΙΙΗ ΙΖ Ο Μ Μ ΪΑ ΓΙΑΝΝΗ ΧΑ ΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Ο πόλεμος της ελιάς α ρχίζει............................................................................................ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΚΟΡΔΑ, Οδυσσέας Ελύτης. Η γοητεία του απρ όβλεπ του..................................................................... ΔΗΜ ΗΤΡΙΟΥ ΚΑΒΑΔΑ, Το Διδασκαλείο της Μυτιλήνης (Σ Τ ' ) .................................................................................... ΓΙΑΝΧΑΤΖ, θυμ ητά ρια από τη Μ ικρασιατική Εκστρατεία................................................................................................ ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Η εποποιία του 1940-1941. Έ νας τυφλός ριμαδόρος στον παλμό των γεγονότων........ ΠΡΟΚΟΠΗ ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗ, Με την ευκαιρία τω ν εκλογών. Ξιγυμνώνουσ’, βγάζι τα ρούχα σ ’............................ ΔΗΜ ΗΤΡΙΟΥ ΠΑΠΑΝΗ, Εύθυμες ιστορίες του χωριού. Γρούνιααα, Πλουμαρίτις, γρούνιααα.............................. ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΝΗ, Τα π α ιχνίδια μας. Τσιλίκ-Τ σουμάκ.................................................................................................... ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΚΑΜΑΤΣΟΥ, Συγχαίρου τς μαθηταί τ ’ χουριού (ποίημα). ΟΜΗΡΟΥ ΠΑΠΑΝΗ ΜΑΡΙΓΩΣ, Θα ρωτάμε (τραγούδι). Ειδύλλιο (1917-1937) (ποίημα). ΔΟΥΚΑ Γ. ΚΟΥΦΕΛΗ, Ο επεκτατισμός των Τούρκων (ποίημα)...................... ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΚΑΜΑΤΣΟΥ, Πέσαν γοι πρώτις γοι βρουχές (ποίημα). Ήρταν τσι φέτου Αυστραλέζ’ (ποίημα). Χάσαμι του Κακούργου (ποίημα). ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΚΑΜΑΤΗ, Του νείρατου (ποίημα). ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΪΣΤΡΕΛΗ, Το καλντερίμι (ποίημα).. ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΡΟΜΗΛΑ, Ο Σύλλογός μας εξέδωσε τον πρώτο του δίσκο. Μελίσματα στην Αγιάσο-Οι σκοποί της ψυχής μας.. ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Στις αμμουδιές του Ομήρου... Ους ο Θεός συνέζευξεν............................................................................... ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΑΥΡΑΚΕΛΗ, Αυγουστιάτικο οδοιπορικό στην Α γιάσο...................................................................... Αιδ. ΖΑΝΟΥ ΓΟΥΓΟΥΤΑ, Χ ω ρίς τίτλο. Γυναίκες ιε ρ ε ίς ;................................................................................................ Τα πθίτκα μας (Προκόπης Κουτσκουδής, Ερμόλαος Χατζηβασιλείου, Χ ρίστος Γλεζέλης)........................................ Ένα Αγιασωτόπουλο ευχαριστεί... ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Η Μυτιλήνη τίμησε τους δημοσιογράφους Αλκιβιάδη και Κλέαρχο Μαριγλή.. ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Βιβλιοκριτική...................................................................................................................... ΣΤΡΑΤΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΕΛΗ, Επανέκδοση λεσβιακών βιβλίω ν.......................................................................................... ΣΟΦΙΑΣ Π ΑΠΟΥΤΣΗ-ΚΟΥΔΟΥΝΕΛΗ, Γιάννης Σουσαμλής-Κ ακούργος.................................................................. ΓΙΑΝΧΑΤΖ, Α υτοί που φ εύγουν................................................................................................................................................

Σελ.

3 4 6 10 11 15 16 17 18 19 20 22 23 24 26 27 28 29 31 32

ΕΞΩΦΥΛΛΟ Κίνηση σε δρόμο της Αγιάσου... (Πίνακας Ειρήνης Τζανή-Χατξησάββα)

ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ Ο Γιάννης Σουσαμλής (Κακούργος), ο δεξιο­ τέχνης σαντουριέρης της Αγιάσου που χάσαμε πρόσφατα... (Διαφάνεια Στρατή Ζάνταλη)

Ι58Ν 1106-3378

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΑΡΧΙΖΕΙ... Τ ο βλογημένο δέντρο της ελιάς αγάπησε από τα χρόνια τα παλιά τη Λέσβο, το αιγαιοπελαγίτικο νησί της ποίησης και της αρμονίας. Χιλιορίζωσε σε κάμπους και βουνά, ακροπάτησε σε ρεματιές, κατη­ φόρισε σε ακρογιαλιές, αγκάλιασε με τη γλαυκοπράσινη φορεσιά του τις πόλεις και τα χωριά... Οι κάτοικοι του νησιού στήριξαν πολλές ελπί­ δες στο δέντρο της Αθηνάς. Το φρόντισαν, σαν να ’τανε το χα ϊδ εμ ένο τους π α ιδ ί. Έ χυσ α ν ιδρώ τα πολύ στη ρίζα του κ α ι το π ρ ο σ τά τεψ α ν, για να τους δώ σει π λ ο υ σ ιο π ά ρ ο χ α το ρευστό χρυσ ά φ ι του, που μετρά ως τις μέρες μας στην προκοπή των ατόμων και στην πρόοδο του τόπου. Αρμαθιά οι δουλειές της προετοιμα σ ίας και της συγκομιδής. Κ α θ ά ρ ισ μ α , σ κ ά ψ ιμ ο ή ζευ γά ρ ισ μ α , κ λά δεμ α , ράντισμα, ράβδισμα, μάζεμα, μεταφορά, άλεσμα... Ό λοι περιμένουν το μαξούλι, για τί αυτό δίνει ζωή στον τόπο, φτερά σε φ τω χούς και σε π λ ο ύ ­ σιους. Οι κισιροχρονιές συσσωρεύουν προβλήμα­ τα, που είναι δύσκολο ν ’ αντιμετωπιστούν. Η ζωή,

για να κυλήσει ομαλά και ευχάριστα, χρειάζεται επαρκή μέσα, άφθονες προμήθειες... "Θ έρ ος, τ ρ ύ γ ο ς , π ό λ ε μ ο ς" , λέει εύ σ το χ α ο σοφός λαός μας, που ακουμπά τη ζήση του στα δώ ρα της Δ ήμητρας κ α ι του Δ ιονύσ ου. Ας μην ξεχνάμε όμως πω ς και το λιομάζωμα είναι πόλε­ μος, σκληρός και ανελέητος. Επιβάλλεται να πολε­ μήσεις με τα στοιχειά της φύσης και με τόσες άλλες αντιξοότητες. Χρειάζεται να βγεις από τη νωχέλεια του καλοκαιριού και να δρομολογήσεις τη δράση σου. Οι καιροί ου μενετοί. Πρέπει να προμηθευτείς και ν ’ απλώσεις δίχτυα, ν ’ αγοράσεις "ντέμπλες" και "ντεμπλιά", να επιδιορθώ σεις τους "σκατζόχοιρους", να κλείσεις ραβδιστάδες, να εξασφαλί­ σεις μαζώχτρες... Ο πόλεμος της βλογημένης ελιάς αρχίζει. Ας ευχη­ θούμε να ’ναι νικηφόρος για όλους, για τους κτημα­ τίες, για τους εργάτες, για τους συνεταιρισμούς. Ας ευχηθούμε πλούσια παραγωγή, καλή λαδιά... ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Παλαιά αναμνηστική φωτογραφία, με ραβδιστάδες και μαζώχτρες, πιθανότατα των αρχών του αιώνα μας. Διακρίνονται από αριστερά, πίσω, ο Στρατής Λαδιέλης ή "Καλόγηρος", η Ευθυμία (τρίτη), σύζυγος Γιάννη Καβαδά, ο Γιάννης Καβαδάς (τέταρτος), όρθιος με την "τέμπλα”, γονείς του άλλοτε ιεροψάλτη Παναγιώτη Καβαδά (1882-21.1.1957)... (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Δημήτριος Παναγιώτη Καβαδάς)

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ Η γοητεία του απρόβλεπτου « Η ΕΚΠΛΗΞΗ ΛΕΝ ΚΟΙΤΑΖΕΤΑΙ ποτέ στον καθρέφτη. Και η τρικυμία φοριέται απ’ έξω, χωρίς εσώρουχα. Συμβαίνει κάποτε οι αφηρημένες έννοι­ ες ν ’ αποδίδονται με τρόπο ευγλωττότερο από τις συγκεκριμένες, που άλλα ξεκινούν ενίοτε να πουν και άλλα λένε. Ακόμη κι ένας φωτογράφος είναι δυνατόν επάνω στην εμφάνιση να βρει άλλα πράγ­ ματα που μήτε τα είχε φανταστεί. Αλλά αυτό ακριβώς έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον».

«Κήπος με η ς αυταπάτες» Έ ν α ς π ο ιη τή ς του μ εσ οπολέμ ου, το ν ο π ο ίο αναφέρει αρκετές φορές στα "Ανοιχτά Χ αρτιά" ο Ο δυσσέας Ελύτης, ο Γιώ ργος Σ α ρα ντάρη ς, έχει πει: «Η ποίηση είνα ι εκείνος ο εαυτός μας που δεν κ οιμά τα ι ποτέ». Εάν αληθεύει αυτός ο "ορι­ σμός" για την ποίηση όλων τω ν ποιητών, για την ποίηση του Ελύτη θα πρέπει να προσθέσουμε ένα ακόμη γνώρισμα. Είναι η ποίηση που δεν προβλέπεται ποτέ. Ακόμη και ο π ιο π ισ τό ς, ο π ιο αρματω μένος μελετητής της ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη, όταν ξεκ ινή σ ει το τ α ξ ίδ ι του μ ’ ένα π ο ίη μ α , μ ’ ένα πεζό, ακόμη κ α ι μ ’ ένα ζ ω γ ρ α φ ικ ό έργο, είνα ι δύσκολο, αν ό χι α κα τόρ θω το, να προβλέψ ει με α κ ρ ίβ εια π ο ια θα είν α ι η κ ατάληξή του. Ε ίν α ι δύσκολο να προβλέψει ακόμη και ποια θα είναι η επόμενη λέξη, η επόμενη εικόνα, ο επόμενος συλ­ λογισμός του ποιητή. Και αυτό το απρόβλεπτο, το πρω τότυπο, είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα από τα βασικά συστατικά της γοητείας, της σαγήνης, που ασκεί η ποίηση του Ελύτη. Της μαγείας και της καθήλωσης. Για να τεκμηριώσω την άποψή μου, θα παραθέ­ σω ορισμένα αποσπάσματα από το έργο του, αν κ α ι δεν είν α ι κ α θό λ ο υ δύσ κ ολο να α ντλ η θ ο ύ ν πάμπολλα ανάλογα σημεία: «Πουλιά στα χίλια χρώματα των ενθουσιασμών Ελαφρά καλοκαίρια Στέγες κοντά στον ουρανό μόλις που αγγίζουνε Θ’ αδειάσουμε τη στάμνα θα γίνουμε γλαυκοί Δωρητές του πελάγους»

"Προσανατολισμοί" (1939)

Οδυσσέας Ελύτης « Ομως ας φανταστούμε σ ’ ένα παλαιών καιρών αλώνι που μπορεί να ’ναι και σε πολυκατοικία ότι παίζουνε παιδιά και ότι αυτός που χάνει πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς να πει στους άλλους και να δώσει μιαν αλήθεια Οπόταν βρίσκονταν στο τέλος να κρατούν στο χέρι τους ένα μικρό Δώρο ασημένιο ποίημα» "Φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά" ( 1971) «Φοβηθείτε αν θέλετε να σας ξυπνηθεί το ένστικτο του Ωραίου. Στο χωριό της γλώσσας μου τη Δύπη τήνε λένε Αάμπουσα Δεν εγεννήθηκεν ακόμη ο Μαγελάνος ενός τριαντάφυλλου»

"Μαρία Νεφέλη"( 1978) «Ζητήσετε και ευρήσετε την μικρή Κυνηγέτιδα που απάγει το αμύγδαλο του κόσμου ψηλά στα όρη και ίπταται»

"Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" ( 1982) «Δ εν είμ α ι ζω γράφ ος, Κόρη Θ ηρασία. Μα θα σε πω με ασβέστη και με θάλασσα. Θα σε προεχτείνω μ ’ αυτά που γράφω σ ’ αυτά που πράττω ... Θα φυτέψω αμπέλια-λέξεις. Θα κτίσω Ανάκτορα μ ’ αυτά που μου δίνεις ν ’ αγαπώ! Από την Ηγησώ θα φτάσω στην Α γία Αικατερίνη. Γη και ειρήνη θα φέρω» "Μικρός Ν αυτίλος" (1985)

«Αχ θάλασσα πάνω που ξυπνάς πώς ξανακαινουργιώ νονται όλα! / Μικροί πώς χαϊδευτήκαμε και πα ίξα ­ με πεντόβολο τα γονικά μας!..» "Δυτικά της λύπης”(1995)

Ε ίν α ι, φ α ν τ ά ζ ο μ α ι, φ α ν ε ρ ό ό τ ι α υ τ ό ς ο "λόγος”(γλώσσα και λογική) με την έλλειψη προβ λ ε ψ ιμ ό τ η τ α ς π ο υ τ ο ν χ α ρ α κ τ η ρ ίζ ε ι, με την έκπληξη που δημιουργεί, δεν παγιδεύει τη σκέψη, τη φ α ντα σ ία , τα αισθήματα, αλλά α ντιθέτω ς τα οδηγεί σε πεδία γόνιμα, ανοίγει δρόμους πολλα ­ πλώ ν αναγνώσεων, προσφέρει άπειρες δυνατότη­ τες αναγνωστικής απόλαυσης. Ο ποιητικός αυτός "λόγος”, που δεν είναι βέβαια π ρ ο ϊό ν α υτομ α τι­ σμού ή τυχα ιότη τα ς ούτε σ τηρίζεται α πλά στον ήχο και την αρμονία τω ν επίλεκτων λέξεων, αλλά έχει πολύ βαθύτερα θεμέλια και γερές αρμοδεσιές, κ υ ρ ιο λ εκ τικ ά σ υ ν επ α ίρ ν ει το ν αναγνώ στη όσο ξεδιπλώ νεται το κείμενο, όσο φανερώ νει τη δρο­ σιά κ α ι την έντασή του, όσο α π ο κ α λ ύ π τ ε τα ι η έλλειψη φ ορμα λισ μού τόσο στην άρθρω ση, όσο και στη δομή του. Το ποιητικό κείμενο του Ελύτη, όπω ς και κάθε κείμενο, χ τίζετα ι με λέξεις. Δεν τελειώ νει όμω ς εκεί που τελειώ νουν οι λέξεις ούτε βέβαια εξα ­ ντλείται γλωσσικά στις λέξεις και στους συνδυα­ σμούς τω ν λέξεω ν (φ ρ ά σ εις-π ρ οτά σ εις), αν και είναι απίθανος ο πλούτος της γλώσσας του Ελύτη. Σημασία έχουν και οι προθέσεις, οι σκοποί και οι στόχοι του ποιητή και πώ ς οι λέξεις και οι φράσεις έρχονται να υπηρετήσουν αυτούς τους στόχους. Σημασία έχει πώ ς ο ποιητής περνάει τα μηνύματά του, πώ ς πραγματοποιείται η επικοινω νία με τον αναγνώστη (πολύ διαφωτιστικό είναι το δημοσίευ­ μα του Γ ιώ ργου Μ π α μ π ινιώ τη "Το κείμενο ως δ η μ ιο υ ρ γία " ( π ε ρ ιο δ ικ ό "Ά τυ π ο ν ", τε ύ χ ο ς 4, Μ άιος 1996). Σ ’ όλα α υτά νο μ ίζω ό τι ο Ο δυσσέας Ελύτης είναι αριστουργηματικά δεξιοτέχνης. Απρόβλεπτα δεξιοτέχνης τόσο στο π ώ ς συλλαμβάνει το θέμα του, όσο και στο πώ ς το εκφράζει. Μια βάρκα, ένα δέντρο, ένα λουλούδι, ένα ασβεστωμένο πεζούλι, λίγο χώμα, λίγος βασιλικός σε μια γλάστρα, ένα κορίτσι, ένα νησί, μοιάζουν «υλικά» απλά, συνηθι­ σμένα, τα π ειν ά . Ε ίν α ι π ρ α γμ α τικ ά μ α γευτικός όμως ο τρόπος που ο Ελύτης τα μεταμορφώνει, τα προεκτείνει, τα ανυψώνει, τα δοξάζει, τα νοηματοδοτεί. Κ αι φ υσ ικά εκπληκτικό κα ι α πρόβλεπτο είναι το αποτέλεσμα αυτής της προέκτασης, αυτής της νοηματοδότησης. Το ίδιο βέβαια κάνει και με τις μεγάλες αξίες, τις μεγάλες έννοιες, όπως είναι η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη, ο ελληνι­ σμός, ο έρωτας. Όσες φορές και αν διαβάσει κά ποιος τα ποιή-

Οδυσσέας Ελύτης (Πορτρέτο φιλοτεχνημένο από το ζωγράφο Κώστα Φάλαρη)

ματα και τα πεζά του Οδυσσέα Ελύτη, όσες φορές κ α ι α ν τ α ξ ιδ έ ψ ε ι σ το π ο ιη τ ικ ό το υ σ ύ μ π α ν , πά ντα θα βρίσκει άγνω στες προεκτάσεις, α π ίθα ­ νους σ υνειρμούς, π ά ν τα θα γοη τεύεται α πό τις τα πεινές κ α ι αστραφτερές λέξεις, α πό τις καθη­ μερινές και έκπαγλες εικόνες, με τις οποίες κεντά και φαίνει τα κείμενά του με αρμονία και συμμε­ τρία, πάντα θα εκστασιάζεται από το πρω τότυπο και το απρόβλεπτο. Σ ’ αυτή την περίπτωση νομ ί­ ζω ότι ακεραιώ νουν το νόημά τους τόσο τα λόγια του ποιητή, τα ο π ο ία χρησιμοποίησα ως ιυοΐΐο, όσο και οι παρακάτω σ τίχοι από τα "Ελεγεία Οξώηετρας": «Αχ ομορφ ιά κι αν δεν μου π α ρ α ­ δόθηκες ολόκληρη ποτέ / κ ά τι κατάφερα να σου υποκλέψω». ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΥΑ. ΣΚΟΡΔΑΣ Φιλόλογος

ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΣΤ Α π ό τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του σχολείου μας στα "Μαύρα Σίδερα" όλα έδειχναν πως βρήκε το σχολείο μας το σωστό δρόμο του με τις δυο τάξεις του, που έμελλε να μείνουν και οι μοναδικές του Πεντατάξιου Διδασκαλείου Μυτιλήνης. Η δεύτερη τάξη μ’ εμάς τους παλιούς, τους καραβανάδες, και η πρώτη με τους καινούργιους, τους νεοσύλλεκτους, που μόλις πρόλαβαν να περάσουν μέσα, προτού η "μπάρα" της κατάργησης όλων των Διδασκαλείων της χώρας και η αντικατάστασή τους με Παιδαγωγικές Ακαδημίες, με το Νόμο 5802/1933 του «Λ αϊκού Κόμματος», με τον Παναγή Τσαλδάρη που κέρδισε τις εκλογές. Αλλά ας αλλάξουμε κουβέντα κι ας γυρίσουμε πίσω στα δικά μας, στα καλά και στα ωραία μας. Εκεί που άστραψε και βρόντησε ο δάσκαλός μας και λάβω­ σε θανάσιμα τη Αερναία Ύ δρα της παρακμής και του σκοταδισμού της παιδείας μας. Εδώ, μέσα στο μικρό σχολείο, όπου γίνονταν τα αποκαλυπτήρια της ψυχι­ κής αγνότητας του παιδιού, η πνευματική ανάτασή του, ο έντονος χρωματισμός της προσωπικότητάς του και η ρομαντική μετάλλαξη της ζωής του. Τα παιδιά βρισκόμασταν στην αρχή της εφηβικής ηλικίας κι είχαμε απόλυτη ανάγκη να γνωρίσουμε σωστά τον εαυτό μας και το περιβάλλον στο οποίο ζούσαμε. Όλα, κατ’ εικόνα και ομοίωση, λειτουργού­ σαν ρολόι, κάτω α π ’ το άγρυπνο μάτι του δασκάλου μας και των έξοχων καθηγητών μας. Καθημερινά και κάτι είχε να ξεπηδήσει καινούρ­ γιο και απρόσμενο, εκτός α π ’ τα μαθήματά μας που μπήκαν για τα καλά στο δρόμο τους από την πρώτη μέρα που πήραμε το πρόγραμμα και τα βιβλία μας.

Οι καθηγητές μας τώ ρα δεν ήταν... κλεμμένοι από τ ’ άλλα σχολεία της Μυτιλήνης. Οι περισσότε­ ροι και οι βασικοί ήταν καταδικοί μας, όλοι τους ένας κι ένας, εκτός από έναν, που δεν είχε καθόλου χιούμορ και που μας τα ’κανε ο αθεόφοβος θάλασ­ σα, για να επικυρωθεί και ο κανόνας. Από τις πρώτες μέρες άρχισαν να σχηματίζονται οι επί μέρους σχολικές επιτροπές, με προτεραιότητα οι άμεσα αναγκαίες, για να καλύψουν όλους τους τομείς της Σχολικής Κοινότητάς μας. Κάθε Επιτροπή, αφού αναγνώριζε τα μέλη της και το έργο της, συνδεό­ ταν με τη Γενική Οργανωτική Επιτροπή και προχω­ ρούσε στα καθήκοντά της. Κάθε Επιτροπή είχε για σύμβουλό της κι έναν καθηγητή. Παιδιά ήμασταν και είχαμε ανάγκη την πείρα των δασκάλων μας. Για να γίνουν όλα αυτά και άλλα πολλά, που διεξοδικά θα αναφέρω στη συνέχεια, χρειαζόμασταν χρόνο πολύ. Το χρόνο αυτό τον βρίσκαμε τις απογευματινές ώρες μετά τα μαθήματα, και στις γιορτές, στις αργίες. Το σχολείο μας όμως βρισκόταν στην άκρη της πόλης, πέρα από τον "Ταρλά" - γήπεδο του "Παλλεσβιακού", του "Άρη" και της "Νίκης" -, πάνω στον άξονα του δρόμου που πήγαινε στο υπό κατασκευήν "Βοστάνειο Ιερό Νοσοκομείο" και ανέβαινε στον Κάτω και Άνω Χάλικα. Περιττό να σας αναφέρω ότι άλλο μέσο μετακί­ νησής μας δεν υπήρχε εκτός από τα ποδαράκια μας και ότι οι αποστάσεις ήταν αρκετά μεγάλες, εκτός α π ’ τις βροχές και το θαλασσοβόρι. Βέβαια, λίγο πιο. πάνω α π ’ το σχολείο μας, ο δρόμος διακλαδιζόταν αριστερά με παλαιικό πύργο πάνω στη γωνία, επι­ λεγμένο στόχο φω τογράφ ω ν και ζω γράφ ω ν, και προχωρούσε στο μικρό προνομιακό προσφυγικό

Αναμνηστική φωτογραφία από την εκδρομή των σπου­ δαστών και των σπουδαστριών του Διδασκαλείου της Μυτιλήνης στο Μόλυβο και την επίσκεψή τους στο Δημοτικό Σχολείο (Ιούνης 1936).

συνοικισμό της Παναγίας Χρυσομαλλούσας. Δ ίπλα στο σχολείο μας και απέναντι υπήρχαν λίγα αρχοντόσπιτα, θυμάμαι του Τάκη Λαλέλη και του Γιώργου Π ρίμου, αλλά μόνο την παρέα τους χαιρόμασταν. Ή τα ν λοιπόν ανάγκη να φτιάξουμε "κα ντίνα ", γ ια να μην α λλη θ ω ρ ίζο υ μ ε α π ό την πείνα, και νηστικό αρκούδι, όπω ς λεν, δε χορεύει.

Η κ α ν τ ίν α μ α ς Τελικά μια μικρή αποθήκη, δίπλα στη σκάλα που ανέβαινε στον π ρ ώ το όροφ ο, με ξύ λ ινες μικροκατασκευές, σε συνδυασμό με πάγκους, τελάρα, βιτρίνες, ψυγεία πάγου και φανάρια τροφίμων, έλυσαν το πρόβλημα της καντίνας. Έ ργο απαραίτητο για τη συντήρηση και τον ανεφοδιασμό μας. Φυσικά δεν έλει­ παν, κρεμασμένες σε επίκαιρα σημεία, οι αντιαισθητι­ κές παγίδες που αιχμαλωτίζουν εθελοντικά τις μύγες, επικίνδυνη και βασανιστική πληγή και τότες και τώρα. Το... κατάστημα διέθετε ό,τι ζητούσε η εκλεκτή πελα­ τεία των μαθητών και των καθηγητών, και "του που­ λιού το γάλα” του Βασιλόπουλου, εκτός από τσιγάρα και ποτά, σε τιμές κόστους, αλλά τοις μετρητοίς. Η μαθητική επιτροπή της καντίνας με... καταστημα­ τάρχη τον έξοχο α π’ όλες τις απόψεις συμμαθητή μας Νίκο Μυρογιάννη, που πρόσφατα χάσαμε, ήταν όλοι τους ένας κι ένας, σωστοί μπακαλόγατοι και μερακλήδες καφετζήδες. Το κατάστημα κλειστό εν ώρα μαθημάτων.

Το Η μ ε ρ ο λ ό γ ιό μ α ς

Μ ια α π ’ τ ις

μεγάλες εκπλήξεις ήταν κ α ι το Ημερολόγιό μας, όχι βέβαια εκείνο το γνωστό που

Το εικοσάλεπτο χαρτόσημοσήμα του Διδασκαλείου της Μυτιλήνης. (Παραχωρήθηκε από τη Μαρία Παρθένη)

έμοιαζε σα γροθιά μικρού παιδιού και ήταν καρφω­ μένο σ τον το ίχ ο με μια μεγάλη π ρ ό κ α , γ ια να συγκρατεί τα "πάχητα" ολόκληρου χρόνου και να αντέχει στο καθημερινό ξεφύλλισμα, που μας ενημέ­ ρωνε: ποιος άγιος γιορτάζει σήμερα, πότε ανατέλλει και δύει ο ήλιος και το ωραιότερο, το τραγουδάκι που έκρυβε πίσω του, μαγνήτης για τα κοριτσόπουλα, να εξηγούν τα ερωτικά τους όνειρα. Το δικό μας Ημερολόγιο περιέγραφε την καθημε­ ρινή ζωντανή ζωή του σχολείου μας. Το γράφαμε τα παιδιά με κλήρο ή αλφαβητική σειρά-δε θυμάμαι- και διαβαζόταν την πρώτη ώρα των Ελληνικών, παρου­ σία του δασκάλου μας φυσικά. Μ πορούσες να γράψεις για οτιδήποτε και για οποιονδήποτε, φτάνει αυτό που έγραφες να ήταν απόλυτα εξακριβωμένο και να αφορούσε την εσωτε­ ρική ζωή και λειτουργία του σχολείου μας. Ή ταν μια πνευματική εργασία παραπάνω α π ’ τις δυνάμεις μας, όμως μας τραβούσε α π ’ το μεγάλο ενδιαφέρον που είχε και τη δυνατότητα που έδινε στον καθένα μας να εκφράζουμε τη γνώμη μας ελεύθερα και καθαρά. Ακολουθούσε ελεύθερη και γόνιμη συζήτηση και τα συμπεράσματα έπαιρναν σάρκα και οστά. Αναμνηστική φωτογραφία των τελει­ όφοιτων του Διδασκαλείου της Μυτιλήνης (1936). Διακρίνονται από αριστερά, οι σπουδάστριες: I. Ελένη Φαναρά. 2. Ειρήνη Γιαλένιου.

3. Έλλη Σίμου. 4. Ουρανία Ασλάνη.

5. Δευκή Αμπατζή. 6. Ελευθερία Πατσαμάνη. 7. Κλεοπάτρα Κλειδαρά.

8. Ιωάννα Συροπούλου. 9. Καλλιόπη Παπαχαρίτωνος. 10. Μαρία Παρθένη.

II. Αναστασία Νύχτα. 12. Ελένη Πιτσούλη. Οι σπουδαστές: 1. Στρατής Τικέλης. 2. (;). 3. Κώστας Σπηλιαδής (από την Αγιάσο).

4. Νίκος Μιχαήλ (μπροστά). 5. (;).

6. Δημήτριος Κυπραίος. 7. Δημήτριος Καβαδάς (από την Αγιάσο). 8. Νίκος Μυρογιάννης (μπροστά). 9. Θεόδωρος Διαλεχτός. 10. Όμηρος Πάτσης (μπροστά). 11. (;). 12. (;). 13. (;). (Τη φωτογραφία παραχώρησε η Ουρανία Ασλάνη)

Η Σ χο λ ικ ή Ε π ιτρ οπ ή Δ ε ο ν τ ο λ ο γ ία ς Σ τ ο μεγάλο χολ του ισογείου, κάπου κοντά στην καντίνα, ήταν κρεμασμένο ένα κουτί περιωπής κλει­ δωμένο. Τι ήταν αυτό; Μα ο συλλέκτης των παρα­ πόνων, με μια σχισμή στο πάνω μέρος του. Κοντά σ τις τόσ ες σ χο λ ικ ές ε π ιτ ρ ο π έ ς της Μ α θη τική ς Κ οινότητας είχαμε και Ε πιτροπή Δ εοντολογίας. Έ τσ ι το λεν αυτό σήμερα. Ας είμαστε, έστω και καθυστερημένα, λίγο... νεωτεριστές. Ό ποιος από μας, κορίτσι ή αγόρι, είχε κάποιο παράπονο ή διένεξη με οποιονδήποτε, ακόμα και με καθηγητή, γραπτώ ς απευθυνόταν για το πρόβλημά του στην αρμόδια επιτροπή παραπόνων.Μ ε μόνη τη διαφορά, στην αριστερή επάνω γω νία της αίτησης έπρεπε να είναι κολλημένο το Σήμα του σχολείου μας, ο "Πυρσός", που είχε καθιερωθεί με διαγω νι­ σμό α π ’ την πρώτη τάξη, φ ιγούρα εικοσάλεπτου χαρτόσημου του Διδασκαλείου Μυτιλήνης, για το έγκυρο της υπόθεσης. Η α ξιοπισ τία και η σοβαρότητα της μαθητικής αυτής επιτροπής ήταν καταπληκτική. Σπάνια μια αίτη­ ση παραπόνων να μην καλύφτηκε α π’ αυτή και να προχιυρησε στην ολομέλεια με τον πρόεδρό της καθηγητή.

Έ να π ερ ισ τ α τ ικ ό δυο κ ο ρ ιτ σ ιώ ν μ α ς

Η καντίνα μας συνέβη κάποτε να γίνει αφορμή δυο απ’ τα καλύτερα και ομορφότερα κορίτσια μας, η Κοραλία Τσορβά-η πέτρα του σκανδάλου- που αγαπούσε πολύ τα κόλ­ λυβα, και η συνένοχός της Ιωάννα Συροπούλου, που δεν αγα­ πούσε λιγότερο τα γλυκά, να διαπράξουν μια ανέκδοτη κωμι­ κοτραγική ζαβολιά, ασφαλώς από παιδική αφέλεια. Να κορ­ φολογήσουν από γειτονικό του σχολείου μας χωράφι στα

"Μαύρα Σίδερα" γινωμένο σιτάρι και με υλικά, που αγόρασαν-με παραγγελιά-απ’ την καντίνα μας, να φτιάξουν κόλλυ­ βα και να τα καταβροχθίσουν σαν πεινασμένες καλόγριες. Και μέχρι εδώ "μήτε γάτα μήτε ζημιά". Έλα όμως που γλυκάθηκαν τα κορίτσια μας και η γλύκα δεν είναι πάντα καλός σύμβου­ λος! Το "ζάκχαρο" πού το πας; Και τη ζημιά που κάνουν στα δόντια; Είχαν μάλιστα αποκτήσει και μια πείρα, που θα τη ζήλευε και ο σύγχρονός μας τότε Αλ-Καπόνε, αστειεύομαι! Τα σχέδια ήταν έτοιμα, το αίσθημα της γλύκας επιτακτι­ κό κι έμενε μόνο η εισβολή άμα τη εω σε ξένο... αχυρώνα. Έλα όμως, που, όπως λέει η λαϊκή παροιμία, "ο θεός αγαπά τον κλέφτη, αγαπά και το νοικοκύρη"! Και τώρα ήταν η σειρά του νοικοκύρη. Ένα μου, ένα σου! Κι ενώ ήταν έτοιμες οι κοπέλες μας να βρεθούν μ’ ένα σάλτο έξω στο δρόμο α π ’ το χωράφι, από δυο μάτσες με πλούσια συγκομιδή καρπερά στάχυα η καθεμιά στα χέρια της, ό,τι χρειαζόταν για ένα μεγάλο συχώριο στον Πανάγαθο, δυο στιβαρά χέρια ακινητοποιούν τα δυο θηλυκά... κλεφτρόνια μας. Παγωμένες από το φόβο και το ρεζίλεμα που θα επακο­ λουθούσε, το ’βαλαν στα κλάματα και στα παρακάλια. "Μπάρμπα, δε θα το ξανακάνουμε άλλη φορά, συγχώρησέ μας". Ο νοικοκύρης ατάραχος και με το θεό μαζί του, μια και δυο αγκαζέ και με τις δυο, τις πηγαίνει στο σχολείο. Κατά σύμπτωση ο δάσκαλός μας βρισκόταν στην πόρτα και το θέαμα που αντίκρισε τον εξέπληξε. Ο χωραφάς, αφού αυτοσυστήθηκε, με λίγα λόγια εξήγησε τα καθέκαστα. Βλέποντας όμως το δάσκαλό μας ν ’ αλλάζει "χρώματα" απ’ το κακό που τον βρήκε, αυτόματα αλλάζει τακτική και τον παρακαλεί να μην τιμωρήσει τα κορίτσια για λίγα στάχυα, που έκλεψαν απ’ το χωράφι του, πράγμα που συμβαίνει κάθε μέρα, άφραγο όπως είναι και προκλητικό, από τους περαστικούς. Μάλιστα από τότες έγινε και γκαρδιακός φίλος του σχολείου μας. Ο δάσκαλος όμως είχε διαφορετική γνώμη και κάλεσε αμέσως να συγκεντρωθούμε όλοι πίσω στο μεγάλο περίβολο. Το θέαμα των κοριτσιών με τα στάχυα στην αγκαλιά και με τα πρόσωπα άσπρα σαν το πάνι, έτοιμα να καταρρεύσουν, ήταν για γέλια και για κλάματα. Όμως την πρώτη εντύπωση του αστείου και του χαβαλέ διαδέχθηκε η θλίψη των συγκεντρωμέ­ νων παιδιών, που ζητούσαν επίμονα να σταματήσει η διαπό­ μπευση των κοριτσιών. Όταν προσήλθαν στη συγκέντρωση, ο δάσκαλος και οι καθηγητές μας διαΑναμνηστική φωτογραφία σπουδα­ στών και σπουδαστριών του Διδασκαλείου της Μυτιλήνης από εκδρομή στα Αλιφαντά (23.2.1936). Διακρίνονται, από αριστε­ ρά, μπροστά: 1. Κώστας Ζωγράφος.

2. Θεόδωρος Μαντόπουλος. 3. Όμηρος Πάτσης.

4. Δημήτριος Κυπραίος. 5. (;). 6. (;). Πίσω: 1. Ουρανία Ασλάνη.

2. Καλλιόπη Παπαχαρίτωνος.

3. Δημήτριος Καβαδάς (από την Αγιάσο).

4. Κλεοπάτρα Κλειδαρά. 5. Κοραλία Τσορβά. 6. Αευκή Αμπατζή. 7. Κώστας Σπηλιαδής (από την Αγιάσο).

8. Ιωάννης Φραγκούλης (διευθυντής).

9. Έλλη Σίμου. 10. Μαρία Βερβερέλη. 11. Ελευθερία Πατσαμάνη. 12. Νίκος Γιακαλής.

13. Γεώργιος Βαλάκος (μπροστά).

πίστωσαν κι εκείνοι πως το σχοινί τέντωσε πολύ με κίνδυνο να σπάσει. Όπισθεν λοιπόν ολοταχώς και τα κορίτσια να κριθούν από την ολομέλεια της Μαθητικής Κοινότητάς μας. Μέχρι τότε νερό και αλάτι.

Π ε ρ ισ τ α τ ικ ό του δ α σ κ ά λ ο υ μ α ς στη Γ ερμανία Κ α ι τώρα που βρήκαμε τον παπά, να θάψουμε πέντε δέκα. Το περιστατικό μας το διηγήθηκε ο δάσκαλός μας λίγες μέρες μετά την επιδρομή των κοριτσιών μας σε ξένο... αχυ­ ρώνα, πράγμα που επέδρασε ευεργετικά στην απόφαση της Μαθητικής Κοινότητας να κηρυχθούν αθώα τα κορίτσια μας λόγω παιδικής αφέλειας. Βρισκόταν στη Γερμανία για μεταπτυχιακές σπουδές στα Παιδαγωγικά και στη Φιλοσοφία και συγκατοικούσε σε μια πανσιόν μ’ ένα συμφοιτητή του και φίλο του Γερμανό. Μια μέρα αποφάσισαν να εκδράμουν σε μια πολύ ωραία εξοχική περιοχή και ενδιαφέρουσα εκπαιδευτικά. Εκεί λειτουργούσε πρότυπο σχολείο εργασίας. Το μεταφορικό μέσο κάπου τους... αποβίβασε και από κει και πέρα έπρεπε να πάνε με τα πόδια. Πάνω όμως στον αγροτικό δρόμο, που ανέβαιναν, ένα κλαδί κερασιάς, φορτωμένο με λαχταριστά κεράσια, τους έκοβε το δρόμο κι έπρεπε να το μετακινήσουν λίγο με τα χέρια και να περάσουν προσεκτικά. Με την ευκαιρία αυτή ο δάσκαλός μας σαν γνήσιος Έλληνας τσιμπολόγησε ένα κρεμασταράκι με τρία αδελφωμένα κεράσια-τι ψυχή είχανκαι τα ’ριξε στο στόμα του, για να ξεγανιάσει* και συνέχισαν το δρόμο και την κουβέντα τους, που είχε διακόψει απρόο­ πτα το πανέμορφο και ελκυστικό κλαδί της κερασιάς. Κάποτε έφτασαν στο πρότυπο σχολείο εργασίας και δε χόρταιναν να βλέπουν και ν ’ ακούν τα όσα καλά τους έλεγαν οι Γερμανοί συνάδελφοί τους γ ι’ αυτό το νέο πειραματικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το πρωί της άλλης μέρας ένα όργανο της Αστυνομίας χτυπούσε την πόρτα του δασκάλου μας.

- Ορίστε, κύριε αστυνόμε, τι θέλετε; - Με συγχωρείτε για την ενόχληση, αλλά σας παρακαλεί ο κ. διοικητής να επισκεφθείτε το Αστυνομικό Τμήμα για προ­ σωπική σας υπόθεση. Σε λίγη ώρα ο δάσκαλός μας βρισκόταν τετ α τετ με τον κ. διοικητή και για να μην πολυλογούμε: - Κύριε Παπανούτσο, χθες κόψατε και φάγατε κεράσια που δε σας ανήκαν. Κόκαλο ο δάσκαλός μας!

- Ναι, έκοψα τρία ακριβώς κεράσια, έτσι για γούστο. Αλλά είμαι περίεργος να μάθω ποιος με είδε μέσα σ’ εκείνη την ερημιά; - Πολύ απλά, μα ο συνοδοιπόρος σου και φίλος σου Γερμανός. Κόκαλο ο δάσκαλός μας για δεύτερη φορά!

- Η ομολογία σας μου αρκεί, αλλά σας συνιστώ να σέβε­ στε την ξένη περιουσία όσο μικρή κι αν είναι, συμπλήρωσε ο Γερμανός διοικητής! Και τώρα τι του λες του κυρίου Κολ του καγκελάριου της Γερμανίας; Του γράφεις ένα γράμμα και του ζητάς να σεβαστεί κι αυτός την ξένη π ερ ιο υ σ ία γ ι ’ αυτόν του Ελληνικού Ααού, που επίσημα με σφραγίδες και υπογραφές πήραν οι Γερμανοί το 1942 και δεν επέστρεψαν ως όφειλαν, καίτοι έχουν περάσει από τότε πενήντα τόσα χρόνια;

(Συνεχίζεται) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΒΑΔΑΣ

ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΝΟΙΞΑΝ... Μ ε τ ά την καλοκαιρινή ξεγνοιασιά, αρχίζει με το έμπα του Σεπτέμβρη η νέα σχολική περίοδος, για μικρούς και για μεγάλους. Τα σχολεία α νο ί­ γουν και μοιάζουν με βουερές κυψέλες, που δου­ λεύουν χω ρ ίς σταματημό. Τα ξεχασμένα βιβλία, σχολικά και διδακτικά, παίρνουν και πάλι τη θέση που τους αξίζει. Για να μεταδώσουν τη σοφία τους, α π α ιτο ύ ν φ ίλους αναγνώ στες. Η φ ιλα να γνω σ ία είνα ι βασικός συντελεστής π ρ ο ό δ ο υ κ α ι ε π ιτ υ ­ χίας... ΓΙΑΝΧΑΤΖ

Φωτογραφία που έστειλε, πιθανότατα από τις ΗΠΑ, όπου ήταν εγκαταστημένος, ο ευεργέτης του Αναγνωστηρίου Αγιάσου Θεόδωρος Κουκουβάλας, και που μας παραχωρήθηκε πρόσφατα από το φίλο Κώστα Τακιδέλη. Στο πίσω μέρος της γράφει ανορθόγραφα: Τοϋτο είνα ι αγάπης και σεβασμόν τεκμήριον. Τελευτέα φω τογραφία τής ένγκόνης μου Μ αρίας Σεντουκά. Έ ξάδελφός σου Θεώδωρος Κ ουκουβάλας

ΘΥΜΗΤΑΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ... Ο Σεπτέμβρης πάντοτε φέρνει στη μνήμη μας τη Μικρασία, τον τόπο στον οποίο οι Έλληνες άφησαν ακατάλυτα σημάδια αξιο­ σύνης και πολιτισμού... Ο Σεπτέμβρης πάντο­ τε φέρνει στα μάτια μας δάκρυα για τον ελλη­ νισμό που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει πατρογονικές εστίες και να πάρει το δύσβατο δρόμο της π ρ ο σ φ υ γιά ς... Ο Σεπτέμβρης πάντοτε πρέπει να διδάσκει, να φρονηματίζει και να προφυλάγει από παράτολμες ενέργει­ ες, από εθνοκτόνους διχασμούς, από πατριδοκαπηλικούς τυχοδιωκτισμούς... Η Λέσβος, όπως εξάλλου και τα άλλα μέρη του ελληνισμού, δοκιμάστηκε σκληρά κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων,

αλλά και αργότερα. Τα χέρια, που έπρεπε να σηκώνουν την αξίνη, αναγκάστηκαν να σηκώ­ σουν τα όπλα της τιμής, αλλά και της συμφο­ ράς και του χαμού. Αναρίθμητοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, ταπεινώθη­ καν. Παντού χώρεσε ο θρήνος και ο σπαραγ­ μός. Η Αγιάσος πλήρωσε και αυτή βαρύ τίμη­ μα. Αλλοι Αγιασώτες έπεσαν στα πεδία των μαχών, άλλοι εξαφανίστηκαν, χωρίς ν ’ αφή­ σουν ίχνη, άλλοι γύρισαν ανάπηροι. Και μαζί τους ήρθαν πρόσφ υγες με την ψυχή στο στόμα, που χρειάζονταν συμπαράσταση, η οποία δεν ήταν πά ντοτε εύκολο να τους δοθεί... ΓΙΑΝΧΑΤΖ

Ο Μιχαήλ Βασιλείου Καβαδέλης (στο πρώτο κρεβάτι), αδερφός του αείμνηστου αντιστασιακού και δημάρχου Αγιάσου Στρατή Καβαδέλη, τραυματίστηκε κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία στη σπονδυλική στήλη και έμεινε παράλυτος. Ήταν ένας από τους τρεις τραυματίες, με αναπηρία 100%, των πολέμων (1897, 1912 και 1922), που επιλέχτηκαν, τιμής ένεκεν, να μείνουν, φροντιζόμενοι εφ’ όρου ζωής, στην "Αίθουσα Βασιλίσσης Σοφίας" του Νοσοκομείου "Ευαγγελισμός". Τους τραυμα­ τίες αυτούς, οι οποίοι είχαν μεγάλη περιποίηση, τους επισκέπτονταν τακτικά εκπρόσωποι των αρχών. Στο πρόσωπό τους έβλεπαν τους μαχητές του έθνους. Ο Μιχαήλ, ο οποίος πέθανε το 1929, στο πίσω μέρος της δημοσιευόμενης φωτογραφίας γράφει: Η εις το μέσον ευρισκόμενη είναι η αδελφή του θαλάμου. Ονομάζεται Ερικέκη (§ίο) Περόγλου. Αυτή εκάλεσεν φωτογράφον και μας εφωτογράφησεν. (Τη φωτογραφία παραχώρησε η Μύρτα Καβαδέλη)

Η Ε Π Ο Π Ο ΙΙΑ ΤΟΥ 1 9 4 0 -1 9 4 1 Έ νας τυφλός ριμαδόρος στον παλμό των γεγονότω ν

Ο πόλεμος του

1940-1941 συγκλόνισε ολόκλη­ ρο τον ελληνισμό. Η φασιστική Ιταλία με πολλά εκατομμύρια λόγχες επιχείρησε να υποδουλώσει τη χώρα μας. Συνάντησε όμως το γρανίτη της εθνικής ψυχής και ταπεινώθηκε... Αναρίθμητοι αυτοί που ασχολήθηκαν με το έπος του 1940-1941, που προσπάθησαν να δώσουν, με στίχους και με πεζά, το πνεύμα της εποχής. Α π’ αυτούς άλλοι κατέ­ χουν σημαντική θέση στα γράμματά μας κι άλλοι είναι απλοί άνθρωποι του λαού, ασπούδαχτοι και λιγογράμματοι. Στους τελευταίους συγκαταλέγεται κι ο Σπύρος Βασίβαγλης, ο οποίος εξέδωσε ένα εικοσασέλιδο, μαζί με τα εξώφυλλα μοβ-ροζέ χρώματος, λιλιπούτειο βιβλιαρά­ κι, διαστάσεων 110x8,3, πιασμένο με μεταλλικό συνδετή­ ρα στα πλάγια. Στο εξώφυλλο αναγράφονται τα στοι­ χεία: ΕΘΝΙΚΑ ΠΟΑΕΜΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΑΙΑ, υπό ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΒΑΓΛΗ, Ε ν Κλειοΰ 1941. Ο Σπύρος Βασίβαγλης, σύμφωνα με τις πληροφο­ ρίες που μου έδωσε ο Δήμος Βασίβαγλης, τον οποίο και ευχαριστώ, γεννήθηκε στο Αδραμύττι το 1895 και πέθανε στη Φίλια το 1975. Στη Μικρά Ασία εργάστη­ κε, ως μαστορόπουλο, σε επιπλοποιείο. Δεκαοχτώ ετών περίπου τραυματίστηκε από εκπυρσοκρότηση όπλου, το οποίο περιεργαζόταν ένα τουρκόπουλο, και έχασε την όρασή του. Ήρθε στη Λέσβο και εγκα­ ταστάθηκε στην Κλειου. Είχε τέσσερα αδέρφια που τα σκότωσαν οι Τούρκοι. Παντρεύτηκε και απόχτησε δύο π α ιδ ιά , το Σ τρ ά το κ α ι τη Β α σ ιλική . Ή τα ν άνθρωπος μεγαλόσωμος, με πνευματική ευστροφία, η οποία τον βοηθούσε να βγάζει το ψωμί του και να επιβιώ νει. Έ π α ιζε ακορντεόν κα ι φ υσαρμόνικα, έφτιαχνε τραγούδια, έβγαζε λοταρία... Τα «Εθνικά πολεμικά τραγούδια» του είναι στιχοπλοκήματα, που εναρμονίζονται με το κλίμα και με τα ιδεολογήματα της μεταξικής περιόδου. Δεν έχουν λογοτεχνική αξία. Αποτελούν όμως μαρτυ­ ρία ενός απλού ανθρώπου, ενός τυφλού στιχοπλό­ κου του νησιού μας, ενός φλογερού πατριώτη... Στη συνέχεια αναδημοσιεύουμε τα «Εθνικά πολεμι­ κά τραγούδια» του Σπύρου Βασίβαγλη από αντίτυπο, που έθεσε στη διάθεσή μας ο αγαπητός φίλος και συνερ­ γάτης μας Στρατής Καλυφός, από το οποίο όμως έχει σχιστεί το προτελευταίο φύλλο, των σελίδων 13 και 14, στο οποίο, πιθανότατα, συνεχίζονται, κατά τη συνήθεια και τις επιταγές της εποχής, τα δοξολογήματα για τον αρχιτέκτονα της τεταρτοαυγουστιανής δικτατορίας... ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Η προμετωπίδα του μικρού φυλλαδίου του Σπύρου Βασίβαγλη.

—1— Στάς Όκτωβρίου είκοσ’ οκτώ μπαίνοντας ή βδομάδα χαμπέρι άκούστη ξαφνικό σέ δλη τήν Ε λλά δα . Έκει που έκαθόμαστε μ’ δλη τήν ησυχία κανείς μας δεν το ήξερε τι ήταν ή Ιταλία. Ό βάρβαρος ό Ιτα λός ποϋταν στήν Α λβα νία μας άνοιξε τον πόλεμο δίχως καμμιά αιτία. Χωρίς να ξέρ* κανένας μας δίχως να το γνωρίση και ό Φασίστας Μουσουλίν* ήρθε να πολεμήστ). Οι δόλιοι οι Ιτα λοί τον πόλεμο κήρυξαν άφου πρώτα τήν «Έ λλη» μας πήγαν και τορπίλισαν.

-

2—

"Ητανε πλοίο εκλεκτό μέ δλες του τις χάρες πήγαν και το βομβάρδισαν οί άτιμοι φονιάδες. Πολύ της κακοφάνηκε της Τήνου Παναγίας και τώρα είς το μέτωπο εύρίσκεται μαζί μας. Και τούς γενναίους "Ελληνας πάει και βοηθάει για να συντρίψουν τον έχθρό στό διάβολο να πάει. Βοήθα Π αναγία μου μ3 δλη τή δύναμή σου καί τής Έ λλόδος τα παιδιά γερά ψέρτα μας πίσου. "Εστειλε τελεσίγραφο στό μέγα Βασιληά μας καί στό γενναίο στρατηγό το Γιάννη Μεταξά μας.

—3—

Και μόλις το έδιάβασε σηκώθηκε εμπρός μας και μπρος ! στά δπλα ! διάταξε τον ήρωα στρατό μας. Και ό καλός μας στρατηγός ό Γιάννης Μεταξάς μας έβγηκε στό μπαλκόνι του και λέγει στά παιδιά μας.

Ευθύς τά δπλα άρπαξαν κΓ δλοι άγκαλιασμένοι νά θραύσουνε το βάρβαρο κανένας νά μή μένη. Και στη γραμμή έμπήκανε και σάν θηριά πάνε μέ μιά καρδιά έπέσανε τούς Ιταλούς νά φάνε.

—4— Μέ το πρώτο μαρς ά νέβήκαν είς τά βουνά τής Πίνδου καθόλου δέ λογάριασαν τήν ώρα του κινδύνου. Κ5 οι άνανδροι οί Τταλοι σάν είδαν τις τρομάρες έπήγαν και χωθήκανε μέσα είς τις χαράδρες. Γέροι, γυναίκες και παιδιά μαζί μέ το στρατό μας βράχους και πέτρες έρριχναν στον άσπονδο έχθρό μας. ΚΓ δλα τα γυναικόπαιδα τρέχαν και βοηθούσαν στης ’Αλβανίας τα βουνά δπου μάς καρτερούσαν. Βοήθα Π αναγία μας πού είσαι είς τήν Τήνο και σκέπαζέ μας τά παιδιά τήν ώρα του κινδύνου.

Παιδιά μου λεβεντόπαιδα τής μάννας σας καμάρι θέλω νά δω τή χάρι σας άλλος νά μή σάς πάρη

Τμήματα του υποβρυχίου «Παπανικολής» στο «Ναυτικόν Μ ουσείον της Ελλάδος» ( Ορμος Φρεαττύος, Πειραιάς). (Φωτογραφία Γιάννη Χατζηβασιλείου, 30.9.1979)

-5 —

θ ε έ μεγαλοδύναμε μεγάλο τ’ δνομά σου βάλε και συ το χέρι σου να σώσης τα παιδιά σου. ΤΩ Π αναγία Δέσποινα μεγάλη σου ή χάρη βοήθησέ μας και έσύ κατάρα να τούς πάρη. Ταξιάρχη αρχηγέ ώ μέγα στρατηγέ μας και σύ πού πας στον πόλεμο και σύ βοήθησέ μας. Τούς πήραμε τήν Κορυτσά και τς* Ά γ ιο ι Σαράντα και φεύγουνε ώσάν τρελλοί κάτω γιά τή Χειμάρα. Τούς διώξαμε και άπό κει μέσ’ τον βαρύν χειμώνα και σάν κατσίκια έτρεχαν κάτω γιά τόν Αύλώνα.

Και ό Μπατόλιο στρατηγός ποδρθε στήν Α λ β α νία ένόμιζε πώς ήτανε κΓ έδώ Αβησσυνία. Και ό Μπατόλιο στρατηγός του Ντουτσε το καμάρι τή νύχτα μας τό εστριψε νά μήν τόν πάρουν χαμπάρι. Στείλανε καί τόν άλλον ε τόν στρατηγό Σοντου κΓ αύιός άρρώστεια δήλωσε το έστριψε παντοθ.

—8— Γιά τρίτος δά παλληκαράς ήρτε ό Καββαλλιέρος ϊτοιμο έχει και αύτός τής φευγάλας του το μέρος. Κι άλλο κακό πού κάνανε οί άτιμοι κακοθργοι τή μέρα τά Χριστούγεννα ή έκκλησιά λειτουργεί.

-6 Και κει θά πάν οί ήρωες θά πάνε τά λιοντάρια νά τς* ρίξουνε στή θάλασσα νά τούς έψάν τά ψάρια.

Πού έγεννίώ νταν ό Χριστός και οι άγγελοι πού ψάλλουν πήγαν οί αφιλότιμοι τή μπαπεσιά νά κάνουν.

Τούς πήραν άφθονο ύλικό τούς πήρανε κανόνια τούς πήραν μάχης άρματα τούς βγάλανε στά χιόνια.

Μ πομπάρδισαν τή Κέρκυρα και πριν ό κόσμος πάγη στον "Αγιο Σπυρίδωνα άντίδωρο νά πάρη.

Μας έστειλε τούς Ιταλούς γιά να μάς πολεμήσουν κΓ αύτοι δμως δεν ήξεραν δπλο γιά νά γεμίσουν.

Σκότωσαν άμαχο λαό άνδρες παιδιά γυναίκες και μέσ τό δρόμο έμειναν πτώματα οί καϋμένες

ΤΩ Μουσολίνι άνανδρε τι έπιασες νά κάνης άλλο δεν πρέπει ά π ’ αύτό μόνο γιά νά πεθσνπς. ΚΓ αύτό το Αργυρόκαστρο πού ήταν ξακουσμένο το πήρανε οί "Ελληνες ποΰτανε σκλαβωμένο.

Και οι γενναίοι "Ελληνες πήγαν και στήν Κλεισούρα κΓ αύτοθ πιά τά μπερδέψανε τά χάσανε πιά οδλα. Και ό στρατηγός |Π απάγος μας ό ήρωας λεβέντης στό στρατηγείο βρίσκεται ποΰναι καλός άφέντης.

—9— Στον "Αγιο Σπυρίδωνα δίπλα στήν Εκκλησιά ρίξανε μπόμπα οι άνάδροι δέν δώσαν σημασία. "Ητανε άνοχύρωτος μιά πόλις ή καϋμένη πήγαν νά τή ριμάξουνε θ εού καταραμένοι. Και τό υποβρύχιο Παπανικολής πού τρέχει σάν δελφίνι πήγε και έκατάστρεψε στόλο τοθ Μουσουλίνι, Έ πρόβαλε σάν γίγαντας και στάθηκε μπροστά τους τρεις τορπίλλες έρριξε και χάσαν τά μυαλά τους.

Τρία βαπόρια βοόλιαξε και πή γα νε στον πάτο και μέσα ποδταν ό στρατός κατέβηκαν γ ιά κάτω.

10-

-

Και τ’ άλλα τά καλύτερα που τάχαν χαϊδεμένα πίσω άπό τόν Τάραν τα καθότανε κρυμμένα. Πήγανε τ* άερόπλανα τοϋ "Αγγλου σύμμαχου μας και βούλιαξαν τρία θωρηκτά του βάρβαρου έχθρου μας Και άλλος στόλος Α γ γ λ ικ ό ς έπήγε στόν Αύλώνα στάχτη κι αύτόν τόν έκανε μ’ Ε γ γ λ έζικ α κανόνια. Καϋμένε ψευτοκαίσαρα θ α χάσης τά μυαλά σου γιατί δέν σκέφτηκες καλά να κάνης τή δουλειά σου Καϋμένε ψευτοκαίσαρα πολύς πούνε ό καϋμός σου I θ ά τά πλήρωσής άκριβά έσύ καί ό γαμπρός σου.

-

11-

Πρώτη τοθ μηνός Φλεβάρη μέρα ήταν Δευτέρα είδηση άκούσθη ξαφνικά έκείνη τήν ήμέρα. Στάς £ξη κΓ είκοσι τό πρωΐ προτού νά ξημερώση και ό καλός μας στρατηγός είχε άποβιώση.

Ό Γιάννης μας ό Μεταξάς άπέθανε ό καϋμένος κΓ ό κόσμος δταν τάκουσε εμεινε μαραμένος Και ό καλός μας στρατηγός άφήκε τά παιδιά του άφου πρώτα δέν πρόφτασε νά σώση τή δουλειά του. Π ίταν ό πειό άγαπητός μές’ σ’ δλη τήν Ε λ λ ά δ α κΓ δλον τόν κόσμο έπειασε μεγάλη φαρμακάδα.

—

12—

Και ό καλός μας άνθρω πος άφου έξεψυχουσε ακόμα δέν τά άφηνε γ ια τί μας άγαπουσε. Και του καλού μας Β ασιληά πολύ του κακοφάνη χρυσό στεφάνι έπλεξε στό μνήμά του νά βάνει. Και ό γεννα ίο ς μας σ τρατός σάν τάκουσε μαράνθη δμως ή ψυχραιμία του καθόλου δέν έχάθη. Και τούς βαρβάρους Ιτα λ ο ύ ς τρέχει και κυνηγάει στης Α λ β α ν ία ς τά βουνά σχή Ρώμη νά τούς πάει. ’Ή τα νε και ά ρχηγός δλης τής Ν εολαίας δλοι τόν ά γαπούσ ανε πουταν καλός π α τέρ α ς...

Νεοσύλλεκτοι στην Αθήνα (20 Νοεμβρίου 1937). (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Νικόλαος Σκλεπάρης)

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ Ξιγυμνώ νουσ’, βγάζι τα ρούχα σ ’... Ή τα ν π ε ρ ίο δ ο ς εκ λ ο γώ ν. Π ερ ιττ ό να σας γράψω το τι γίνεται τέτοιες μέρες στο χωριό, στους καφενέδες, στους δρόμους... Έ νας Αγιασώτης, παθιασμένος, όπω ς ήταν, με το γέρο πιο πολύ τον Παπανδρέου, προπαγάνδιζε στην Αγορά...

- Μη μουρμουρίζ’ς πουλύ, του λέει ο Δημητρός ο Μ αϊστρέλης, η Αρνάδα, γιατί μο του θκο σ ’ του ψήφου έχ’ς, τ ’ τσιαρά σ ’ θα τ ’ κανουνίσ’ γιου αδριφόσιτς, όπους πάντα!

- Συ λέγ’ς! Κούνια που σας κούναγι, σένα τσι φτον! Την ημέρα των εκλογών, μετά την εκκλησία, πήγε στο σπίτι και βρήκε τη γυναίκα του μόνη. Τέτοιες μέρες είναι σαν πανηγύρι, οι περισσότεροι ξεχύνονται στους δρόμους... Έ ρ χοντα ι οι ετεροδημότες και βλέπεις ανθρώπους ξεχασμένους, απόντες επί χρόνια από τη μνήμη σου. Σωστό πανηγύρι σας λέω. Έτσι και η κόρη τους ήταν βόλτα με τ ’ άλλα κορίτσια της γειτονιάς...

- Ανέβα απάνου.

- Π ο ύ ν ’ ανέβου; - Σ ’ κριβατουκάμαρ’. Α νεβαίνουν κ α ι οι δυο μαζί, την μπάζει στο δωμάτιο και κλείνει την πόρτα.

- Τίντα ’νι, τσι συ, λέει απορημένη η γυναίκα.

- Ξιντύνουσ’, λέει αυτός, βγάζι τα ρούχα σ ’!

- Αγι, τσι συ, γέρ’ αθρώ π’, έγιτια πράματα!..

- Ξιγυμνώνουσ’, σ’ λέγου.

- Π άναγιά μ ’, ντρουπές πράματα, τσυριακάτκου! Μ πάτσι παλαβώστσις; - Ξιγυμνώνουσ’, σ ’ λέγου, τσ ’ άσ’ τα λόγια.

- Α γι, τσ ι συ, τσι θαν έ ρ τ’ γ ’ ιμκρή! Συ έ χ ’ς τσιρό α γυρέψ’ς έγιτιου πράμα!

- Ξιμπέρδιβγι, σ ’ λέγου. Τι να κάνει! Αφού τα παρακάλια και οι αντιρρή­ σεις της δεν εισακούστηκαν, -ίσως να κατέβασε και λίγη όρεξη, ίσως να της άρεσε σαν ιδέα- άρχισε να γδύνεται, να κάνει στριπτίζ. Έμεινε με το μεσοφόρι.

- Βγάζι τα ούλα, τσιτσίδ’ σι θέλου ν ’ απουμείν’ς.

- Άγι, τσι συ, τσ ’ είνι ντρουπή! Αυτός επέμενε. Τι να κάνει η φουκαριάρα, γδύθη­ κε και από την ντροπή της τρύπωσε κάτω από το σεντόνι και σκεπάστηκε κατακούτελα. Μάταια όμως περίμενε τον άντρα της να πάει κοντά της... Δειλά δειλά τράβηξε το σεντόνι, από πάνω από το πρόσω­ πό της, να δει τι γίνεται. Έμεινε μ’ ανοιχτό το στόμα, όταν τον είδε να ψάχνει λεπτομερώς τα ρούχα της...

- Είπα δα τσι γω! Είπε, όταν κατάλαβε για ποιο λόγο έγιναν όλα αυτό. Φυσικά, κατά την έρευνα, δε βρέθηκε τίποτα , κανένα ψηφοδέλτιο. Τότε ο σύζυγος με χαμόγελο, πλήρως ικανοποιημένος, γύρισε προς τη γυναίκα του και της είπε: - Ντύστσι τώρα τσ ’ έφτη τη δλεια που σκέφτσις θα τνι κάνουμι άλλ’ ώρα! Μόλις ετοιμάστηκε, την έπιασε από το χέρι και μια και δυο γραμμή για την κάλπη, βέβαιος ότι δε θα του έκανε αυτή τη φορά ζαβολιά... Αγιάσος, 28.8.1995

ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗΣ

Μ εγάλο έρωτα, με τα "πολιτικά-κομματικά" και με την "εξουσία", είχε και ο α εί­ μνηστος φίλος και συνεργά­ της μας και άφθαστος καρ­ νάβαλος Φώτιος Παπάνης, που πρόσφατα θρηνήσαμε το χαμό του. Στη φωτογραφία καμαρώνει με τον αναπληρω­ τή υπουργό των Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ Δημήτριο Τσοβόλα, σημερινό αρχηγό του ΔΗΚΚΙ, τον οποίο ξενα ­ γεί στο Αναγνωστήριο ο πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Π άνος Πράτσος (15 Αυγούστου 1984). (Από τη Συλλογή του Γιάννη Χατζηβασιλείου)

ΕΥΘΥΜΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Αγιάσος πριν από το Β ' παγκόσμιο πόλεμο ήταν κωμόπολη με πληθυσμό πάνω από έξι χιλιάδες ψυχές και με ποικίλη παραγω γή (ελιές, μήλα, κεράσια, αχλάδια, κάστανα). Τη φρουτική παραγωγή τους την έστερναν στην αγορά της Μυτιλήνης, αλλά και έμποροι α π ’ την Αθήνα και τον Πειραιά έρχονταν κατευθείαν στην Αγιάσο και αγόραζαν τα νοστιμότατα αγιασώτικα μήλα της "Ευρώπης”. Έ να πλήθος Αγιασωτοπούλες τα συσκεύαζαν μες στα κασάκια κάτω α π ’ τις μηλιές και ύστερα οι Α θηναιοπειραιώτες έμποροι τα έστερναν στα ψ υγεία τους. Ό λο το κα λο κ α ίρ ι ως του Σταυρού η Αγιάσος ήταν μια απέραντη εμποροπανήγυρη... Και βιοτεχνία αξιόλογη είχαν προπολεμικά αναπτύξει οι Αγιασώτες. Αγγειοπλαστεία, υφαντουργεία, βυρσοδε­ ψεία, μαχαιράδικα, σαμαράδικα και άλλα πολλά διέθετε η Αγιάσος. Τα βιοτεχνικά προϊόντα και κυρίως τα αγγειο­ πλαστικά έφταναν στην αγορά των Αθηνών. Τις Κυριακές κ α ι γ ιο ρ τ έ ς α λ ώ ν ιζ α ν το νη σ ί ο ι μ ικ ρ ο β ιο τ έχ ν ες Αγιασώτες με τα εμπορεύματά τους... Και ο Νικόλας ζει και βασιλεύει και τη Αέσβο αλωνί­ ζει ολοχρονίς, εμπορευόμενος ό,τι βρει και ό,τι βάλει ο νους σου... Κάθε Κυριακή και γιορτή παίρνει σβάρνα τα χωριά του νησιού, έχοντας το μουλάρι του φορτωμένο με ποικίλα προϊόντα για πώληση και α π ’ τα χωριά πάλι φέρ­ νει άλλα π ρ ο ϊό ν τ α , π ου δεν υ π ά ρ χ ο υ ν στην Α γιάσο. Φορτωμένος πάει και φορτωμένος γυρίζει ο Νικόλας, που βγάζει ξίγκι κι α π ’ τη μύγα... Μια Κυριακή φόρτωσε το μουλάρι του δυο κόφες και στην καθεμιά είχε κάμποσα γουρουνόπουλα των 3-4 κιλών το καθένα. Έκατσε κατασάμαρα και αυτός και αχάραγα ξεκίνησε για το Πλωμάρι. Το μουλάρι ήξερε το δρόμο α π ’ έξω και ανακατωτά, σαν εμάς που μαθητούδια αποστηθί­ ζαμε το μάθημά μας, και γ ι’ αυτό ο Νικόλας λαγοκοιμότα­ νε κατά την πορεία, νανουριζόμενος α π ’ τη "ρυθμικότατη"

μουσική των γουρουνόπουλων, που δε σταμάτησε α π ’ την Αγιάσο ως το Πλωμάρι. Μόλις γλυκοχάραξε, κοκάλωσε ο μαύρος, έτσι το είχε βαφτίσει το μουλάρι του, στην είσοδο του Πλωμαριού. Έκανε μερικές κινήσεις επί τόπου, σαν το "βήμα σημειωτόν", σήκωνε πότε το ένα πόδι του και πότε το άλλο, για να ειδοποιήσει το Νικόλα, που λαγοκοιμότανε, πως φτάξανε. Κατέβηκε α π ’ την πλάτη του μουλαριού ο Νικόλας, το έπιασε α π ’ το σχοινί του καπιστριού και το τράβαγε μες στο χωριό... Ανάρια ανάρια κατηφόριζαν α π ’ τα σπίτια τους οι Πλωμαρίτες, άλλοι για την εκκλησία και άλλοι για τους καφενέδες. Και τότες έβαλε μπρος ο Νικόλας τη λαρυγγο­ τρ ο μ π έτα του, ρ εκ λ α μ ά ρ ο ν τα ς τα γ ο υ ρ ο υ νό π ο υ λ α :

"Γρούνιααα, Πλονμαρίτις! Γρούνιααα, Γρούνιααα, Πλουμαρίτις!", εννοώντας πως έφερε γουρούνια για πώλη­ ση και τους καλούσε να ’ρθουν και να αγοράσουν. Με την παράλειψη όμως του "έφερα" νόμισαν οι Πλωμαρίτες πως τους βρίζει, αποκαλώντας τους γουρούνια, γ ι’ αυτό και μερικοί ευέξαπτοι μαύρισαν στο ξύλο το Νικόλα, που μάταια προσπαθούσε να τους δώσει να καταλάβουν πως δεν τους αποκαλούσε γουρούνια, αλλά πως με το σλόγκαν αυτό τους ειδοποιούσε πως έφερε γουρούνια για πώληση... Ο Νικόλας ύστερα α π ’ το ξυλομάθημα, που του δώσα­ νε οι Πλωμαρίτες, διαλαλούσε την πραμάτεια του απόλυ­ τα σωστά γραμματικά, συντακτικά και ευκρινέστατα, χωρίς ασάφειες και παρερμηνείες... Το π ά θη μ ά του μαθεύτηκε στην Α γιά σ ο κ α ι οι Αγιασώτες κάπου κάπου, και σήμερα ακόμα, λένε αργόρυθμα στο Ν ικόλα "Γρούνιααα, Πλουμαρίτις" κ α ι ο Ν ικόλας γελά μ ’ όλη του την καρδιά και συμπληρώνει

"Γρούνια έχω, γρούνια έφερα, ελάτε Πλουμαρίτες". Φαίνεται πω ς έχει δίκιο ο λαός, που αποφαίνεται παροιμιακά πως "το ξύλο βγήκε α π ’ τον παράδεισο".

Τον εικονιζόμενο φίλο του περιοδικού μας Παναγιώτη Καραφύλλη (Νταγή), όταν φοτογραφήθηκε, τον ρώτησε ένας "πθίτ’ς" (28.2.1988): - Ε Μ π άν’, για τί ίβγις φου­ τουγραφία μι του γρούν’; - Π ρουτίμ’σα μι του γρού ν’, παρά μι γ ’ναίκα!

ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΑΣ

χι, δεν πρ ό κ ειτα ι για ξενόφερτο π α ιχ ν ίδ ι, τουρκικής προέλευσης, όπω ς πιθανώ ς υποθέσατε από το όνομά του. Απλά, πρόκειται για προσαρμο­ γή στο αγιασώτικο ιδίωμα των... ελληνικών λέξεων ξυλίκι-καμάκι*, που έτσι κι αλλιώ ς για μας ήταν και πάλι ακατανόητες. Εμάς όμως δε μας ενδιέφερε η γραμματική ή η γλωσσολογία, αλλά αυτό καθ’ αυτό το παιχνίδι, που ήταν διασκεδαστικότατο και απαιτούσε ιδιαίτερη δεξιοτεχνία για να κερδίσεις. Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή. Για το παιχνί­ δι μας χρειαζόμαστε δυο κομμάτια ξύλο κομμένα, ως συνήθως, από κλαδί ελιάς. Έ να κομμάτι μικρό 10 έως 15 εκατοστά και πάχος 2-3 (το ξυλίκι-τσιλίκ) και μια βέργα μακριά 60 ή 70 εκατοστά και αρκετά γερή, για να παίξει το ρόλο του καμακιού (τσουμάκ). Κατόπιν πελεκούσαμε με μαχαίρι τις δυο άκρες του ξυλικιού, ώστε να γίνουν μυτερές και να μην ακουμπούν στο έδαφος, καθώς το ξυλίκι ήταν πεσμένο χάμω. Κ ατόπιν χωριζόμαστε σε δυο ομάδες και με ένα "α μπε μπα μπλομ" η μια ομ ά δα έπ α ιρ ν ε το ... εναρκτήριο λάκτισμα. Δ ια λέγα μ ε ένα επ ίπ εδ ο χώ ρ ο , σ υνή θω ς στο γήπεδο ή στα π α ρ α δ ιπ λ α νά χω ρ ά φ ια και άρχιζε το... ματς. Ο πιο τεχνίτης από την κάθε ομάδα αναλάμβανε να ξεκινήσει το πα ιχνίδι. Με ένα επιδέξιο σιγανό χτύπημα με το καμάκι στην άκρη του ξυλικιού το α ν α γ κ ά ζ α μ ε να α ν α π η δ ή σ ει α π ό το χώ μ α κ α ι καθώς βρισκόταν στον αέρα με ένα ακόμη πιο επι­ δέξιο δυνατό χτύπημα προσπαθούσαμε να το εξα­ κ ο ντίσ ο υ μ ε, όσο π ιο μ α κ ρ ιά γ ιν ό τα ν . Υ πή ρχε μ ά λισ τα η δ υ ν α τό τη τα τα χ τυ π ή μ α τα να είν α ι

διπλά, δηλαδή, μετά το πρώ το χτύπημα και π ρ ιν πέσει στο χώμα το ξυλίκι, να ακολουθήσει δεύτερο, που το έστελνε ακόμα πιο μακριά. Η ίδια κίνηση επαναλαμβανόταν τρεις φορές και εάν τα χτυπήματα ήταν επιτυχημένα, το ξυλίκι βρι­ σκόταν ήδη στην άλλη άκρη του χωραφιού. Το βρα­ βείο των νικητών τώρα δεν ήταν, όπως στα αρχαία χρόνια, ένα στεφάνι αγριελιάς, αλλά έπρεπε να κου­ βαλήσουν οι ηττημένοι τους νικητές στην πλάτη τους μέχρι το σημείο που βρισκόταν πεσμένο το ξυλίκι. Η σειρά τώρα της άλλης ομάδας να κάνει τα χτυ­ πήματα, για να επακολουθήσει η ανάλογη καβαλαρία. Εάν όμως τα χτυπήματα ήταν αντικανονικά ή ά σ τοχα , τότε έχανες τη σειρά σου κ α ι οι ρόλοι αντιστρέφονταν. Ε πειδή όμω ς οι κα νόνες του π α ιχ ν ιδ ιο ύ δεν ήταν γρα πτοί, σαφείς και απαράβατοι, μπορείτε εύκολα να αντιληφθείτε τι καβγάδες και τι α μ φ ι­ σβητήσεις γινόντανε για κάθε χτύπημα, με αποτέλε­ σμα να χα λά ει ο κόσμος από τ ις φ ω νές και τις αντεγκλήσεις των διαφωνούντων. Τα "ζούτζια" (οι α π ά τες στο π α ιχ ν ίδ ι) όμω ς ήταν στην καθημερινή διάταξη -έτσι κι αλλιώς όλοι λίγο πολύ ήμαστε ζουντζιάρηδες- και τους κανόνες του κάθε παιχνιδιού τους φτιάχναμε και τους τρο­ ποποιούσ αμ ε καθημερινά, για να μπορούμε και εύκολα να τους... παραβαίνουμε. Κάπως έτσι όμως δεν είναι και η ζωή των μεγά­ λων; Γιατί να περίμενε κανείς από μας τα παιδιά να ήμαστε συνεπέστερα; Εμείς, κατά κανόνα, μιμούμα­ στε τους μεγάλους, γ ι’ αυτό και ένα από τα αγαπη­ μένα μας παιχνίδια ήταν ο πόλεμος ή το κλέφτες και αστυνόμοι, βρομοδουλειές των μεγάλων δηλαδή.

* Σ.Σ. Για την ετυμ ολογία των λέξεω ν τσιλίκ και τσιμάκ (τσουμάκ) βλ. περ. «Α γιάσος» 90 (1995), σ. 13.

(Σχέδιο Σοφίας Οικονομάκη)

Ο ΕΠΕΚΤΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

ΣΥΓΧΑΙΡΟΥ ΤΣ ΜΑΘΗΤΑΙ Τ ’ ΧΟΥΡΙΟΥ Συγχαίρου τς μαθηταί τ’ χουριού που ’χαν ιπιτυχία, τους εύχουμι μι άριστα να πάριν τα πτυχία. Ό σ ’ θέλιν απ’ τα γράμματα στου μέλλουν να προυκόψιν, κόπου θέλιν τσι διάβασμα τσ’ ας το ’χουνι υπόψιν. Τα γράμματα τα θέλουνι χουρίς να κουπϊάσιν τσι χώρις ικανότητις να πάνι να σπουδάσιν. §1 Κανείς δεν έχ’ δικαίουμα να σπαταλά τς παράδις, να μην μπουρεί δυο γράμματα να μάθ’, λίγις αράδις. Προυσπάθεια στα γράμματα χρειγιάξιτι μιγάλ’ τσ’ ούλ’ μέρα στα βιβλία στσυμμένου του τσιφάλ’. Μέσα στου σπίτ’ θα κάθισι να τα πλακών’ς σαν κλώσα, ικτός απί τα γράμματα θα μάθ’ς τσι ξένη γλώσσα. Μη σπαταλάτι άσκουπα τ’ πατέρα σας τς παράδις τσ’ ανοίγιτι αγιάτριφτις πληγές στου σπίτ’ μιγάλις. Σήμιρα, σν ιπουχή μας, γράμματα πρέπ’ να ξέρ’ς, όπλου βαστάς αυτόματου μι σφαίρις πουλλές στου χέρ’ σ’. Αγιάσος, 20.9.1996 ΜΕΝΕΑΑΟΣ ΚΑΜΑΤΣΟΣ

Η μανία των βαρβάρων εις τον επεκτατισμό δεν είναι καινούργιος πόθος ούτε πάθος τωρινό. Τα ’χουνε κληρονομήσει απ’ τα χρόνια τα παλιά, από τους προπάτορές των, τα τεχνάσματα αυτό. Και γ ι’ αυτό, συμπατριώτες ζωηροί και ακραιφνείς, ένεκα της κρίσεώς μας θα τονίσω το εξής: Αν υπάρχουν μεταξύ μας φθόνοι και διαφορές και κομματικές ιδέες λανθασμένες και σωστές, να τις θέσουμε στην άκρη, είναι άστατος καιρός, σκοτεινός, συννεφιασμένος στο Αιγαίο προπαντός. Το σχοινί έχει τεντώσει, η Ελλάς το συγκρατεί, αν το σπάσουνε οι Τούρκοι με σκοπό την αρπαγή, η ενότης των Ελλήνων και το θάρρος του στρατού με τα σύγχρονά μας όπλα και το ΟΧΙ του λαού θα τα ανατρέψουν όλα τα τεχνάσματα αυτών, όταν δεν αλλάξουν γνώμη, στα πεδία των μαχών. Τους διαλαλώ και τούτο, αν βασίζονται σ’ αυτό, επειδή διατηρούνε περισσότερο στρατό. Αεν παίξουν σπουδαίο ρόλο εις τις μάχες τις σκληρές ούτε τα πολλά τα όπλα ούτε οι πολλές στρατιές. Στους πολεμικούς αγώνες και μετά και προ Χριστού η ποιότης παίξει ρόλο και το γένος του στρατού. Η ποιότης του στρατού μας είναι εξαιρετική, θριαμβευτική, σπουδαία και αποφασιστική. Και για τούτο η Τουρκία, μαθημένη να αρπά, ας καθίσει στα αβγά της και προτού είναι αργά. Και προτού να πέσει θύμα των συμβούλων της κακών, ας διαβάσει ιστορία των Ελλήνων μαχητών. Όταν όμως επιμένει, τι θα κάνει η Ελλάς; Το ΜΟΑΩΝ ΑΑΒΕ θα κράξει και το ΤΑΝ ή ΕΠΙ ΤΑΣ. Μάιος 1996 ΛΟΥΚΑΣ Γ. ΚΟΥΦΕΛΗΣ

ΘΑ ΡΩΤΑΜΕ Το πιο όμορφο κορίτσι της φτωχής μας γειτονιάς μας το παίρνει με το χρήμα ένας γέρος και θα ζήσει μακριά σε ξένο μέρος, τι χαρούμενος που είναι της αγάπης ο φονιάς. Θα ρωτάμε να μαθαίνουμε για σένα εμείς όλα της παρέας τα παιδιά και θα νιώθουμε τον πόνο στην καρδιά, σαν ακούμε να περνάς δυστυχισμένα. Κατερίνα κοριτσάκι, έχε γεια. Και τα πίνουμε απόψε μοναχοί στον καφενέ, ο Γρηγόρης μίλημά δεν έχει τώρα, το κρασί από τα μάτια πέφτει μπόρα, με ποιανού το στόμα είπες το σκληρό αυτό το ναι. ΟΜΗΡΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ ΜΑΡΙΓΩΣ

ΕΙΔΥΛΛΙΟ (1917 1937) Χ ρόνια πολλά περάσαν από τότε που έφυγες καλπάζοντας στη δύση... δεν μπόραε ουδείς να σε κρατήσει στο φως, με την πνοή του να σε ζήσει* και καίουνε στην πόρτα σου μπροστά φουστάνια, μεσοφόρια, κεντητά, με των δακτύλων σου την άκρη-τα λεπτά. Και πενθηρή, μεσίστια παρθένα, μαρμάρινα τα δάκρυά της χύνει βαθιά, στην αναστάσιμο την κλίνη, μορφές ζωής ο έρωτας να δίνει, ως σήπεται στου χρόνου τη φορά... Μια πεταλούδα τέμνει τα φτερά...

- Με λένε Ρούνα, ψιθυρίζει τρυφερά!.!; ΟΜΗΡΟΣ ΠΑΠΑΝΗΣ ΜΑΡΙΓΩΣ

ΤΟ ΚΑΛΝΤΕΡΙΜΙ

ΠΕΣΑΝ ΓΟΙ ΠΡΩΤΙΣ ΓΟΙ ΒΡΟΥΧΕΣ έσαν γοι πρώτις γοι βρουχές, του καλουτσαίρ’ τιλειών’, μα χ ’μουνιάσ’, θαν έχουμι τριχώματα τσι πόν’. μα μπιρδέψ’ς, μην πιριμένς κανένας να σι σώσ’, ια να πιράσ’ς του χ ’μώνα σ’, πρέπ’ να ’χεις νου τσι γνώσ’. α χρόνια τούτα πο ’ρχουντι δε μοιάζουνι μι τ’ άλλα, μα δεν έχ’ς νύχια να ξυστείς, ούλ’ σι κλουτσούν σα τ’ μπάλα, π ’ όποιουν να γυρέψ’ς δαν’κά, κανείς τώρα δε σ’ δίν’, τι γη ξουγή σ’ σαν του τσιρί αρχίζ’ τσι σιγουσβήν’. >ύλ’ θα γιλούν άμα δεν έχ’ς τσι συ θα κλαις μουνάχους, αν απουμείν’ς τσι θα σι πνίγ’ καθιρμινώς του άγχους. μα σι δούνι τσ’ υπουφέρς, χιρόντι ούλ’ στου πόνου σ’, κλαις τσι θα ουδύρισι μέρα τσι νύχτα μόνους.

[

Ρυάκι μου λιθόστρωτο, πού είν’ η ομορφιά σου, πού είναι οι λακκούβες σου, που τρέχαν τα νερά σου; Σε θάψανε, σε βούλωσαν, μείναν τα καλντερίμια, σε μέρη όμως κι αυτά τα κάναμε συντρίμμια. Τρεις καταρράχτες είχαμε που τα νερά κυλούσαν, Αγιά Βαρβάρα και Συκιά, Σκαλούδια, που ηχούσαν. Σπίθες βγάζαν τα τσαρούχια και τα πέταλα μαζί, τώρα πια το καλντερίμι ξέχασέ το, ναι, δε ζει. Μην τα σκέφτεσαι πια όλα, για λιθόστρωτα μη λες, περασμένα μεγαλεία διηγώντας τα να κλαις. Αγιάσος, 19.8.1992

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΪΣΤΡΕΛΗΣ

ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΜΑΤΣΟΣ

ΗΡΤΑΝ ΤΣΙ ΦΕΤΟΥ ΑΥΣΤΡΑΛΕΖ’ ΤΟΥ ΝΕΙΡΑΤΟΥ Έπισα ψες για να τσμηθώ τσ’ όμουρφου νείρατου ’δα, ταξίδ’ μιγάλου έκανα τσι βρέθκα στην πατρίδα. Απ’ τ ’ Χώρα ανέβκα στου χουριό τσι του ’βρα σα π ’ τ ’ αφήκα, αφού είδα τσι του Β α γιά ν’, πο ’σιρνι μια κατσίκα. Είδα του γιρουπλάτανου, που ’πι καρσί ξιχώρζι, π ’ άπλουνι τα κλαδιάντ παντού τσ’ ούλου του Κάμπου στόλ’ζι. ’Πόξου ’π ’ τς Αρμινιάς καθούνταν του Κουράδ’ μι του Ααγό, πιο πέρα «μαύρου αγγούρι» φώναζι Αντών’ς τ ’ Αυγό. ’Πι καρσί, σ ’ Κ αφινταρία, ιθνικόφρουν’ κάντνταν κβάρα, πρώτους ήνταν του Βατίτκου τσι γιου Κώστας γη Κουντάρα. Σ ’ Καρατζά κάντντου Αμπλίκους τσ’ απί δίπλαντ του Π ουλέλ’, ’πι μια βξάστιρια βαστούσαν, β’ζάναν ένα π ιν’ταρέλ’. Είδα τσι τ ’ Νύντρα του Χ ατζή, σ’ Ντιλόγκου παρακάτου, τσ’ απί του φόβου μ ’, ρε πιδιά, θέκα του κώλου μ ’ κάτου. Σάνι σ ’κώθκα ’πι τουν ύπνου, έκανα πλια σα χαμένους τσ ’ απί τ ’ χαρά μ ’ που ’μ ’ στου χουριό βρέθκα τσι κατουρμένους. Χγιΐηεγ, 9.2.1996

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΚΑΜΑΤΗΣ

Ήρταν τσι φέτου Αυστραλέξ’, νουστίμ’σι του χουριό μας, τσ’ ήρταμι πάλι στα προυτνά, χαρές τσι γέλια ούλ’ μας. Σαράντα χρόνια πέρασαν, μηδ’ ένας μηδί δυο, που φύγαν τσι αρφάνιψι ’π’ τα νιάτα του χουριό. Τα δέντρα π’ κάναν του καρπό, ούλα τα ξιριξώσαν, άλλ’ ήνταν γοι υπεύθυνοι τσι άλλοι τα πληρώσαν. Αιώξαν τα νιάτα ’π ’ του χουριό τσι μείναμι γοι γέρ’ τσι ζιούμι πιο χειρότιρα τσι απί τς καλουγέρ’. Του λάθους του πληρώσανι που ποίκανι στουν τόπου τσι τα πιδιάντουν θα πληρών’ν μιτά τς γουνιοί του τόκου. Απά στα νιάτα πέσανι σαν τ’ άγρια θηρία τσ’ αφήκανι στου πέρασμα τ’ πιο μαύρη ιστουρία. ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΜΑΤΣΟΣ

ΧΑΣΑΜΙ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥΡΓΟΥ... Χάσαμι του Κακούργου του Γιάνν’ απ’ του χουριό, ποιος θα φουνάζ’ πλια τώρα «ιγώ τα κάνου, ιγώ τα πλιω»; Μόλις που άρχισι γι Γιάνν’ς να διαλαλεί τ’ πραμάτειαντ, πήγι γι χάρους τσ’ έκλεισι του στόμαντ τσι τα μάτιαντ. Γιάνν’ς σ’ ούλα αυτουδίδακτους τσι πουλυταλαντούχους, ακόμα τσι ανώτιρους απί τους πτυχιούχους. Σαν έπιζι του σαντουρέλ’, ξιπέρνα τσι του πιάνου, κανένας δεν τουν έφτανι σι τίπουτα του Γιάννου. Γι φίλουσιντ του σαντουρέλ’, ούλ’ τ’ μέρα του τσουγκράνι τσι «γω τα κάνου, γω τα πλιω» τ’ πραμάτεια του διαλάλι. Παρέγια τσι μι τα μουρά έκανι Γιάνν’ς Κακούργους, γ ι’ αυτό ήνταν τσ’ αγαπητός γι μακαρίτ’ς απ’ ούλους. Πουλλοί τουρίστις θέλανι του Γιάνν’ να τουν γνουρίσιν τσι του γλυκό του σαντουρέλ’ να παίξει, να τ’ ακούσιν. Πρόθυρα χάσαμι του Γιάνν’, τουν πήρι ψες γι χάρους, ποιος «γω τα κάνου, γω τα πλιω», θα μας φουνάξ’ πλια άλλους; Αγιάσος, 16.9.1996

ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΜΑΤΣΟΣ

Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΑΣ ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟ Μ ελίσματα στην Α γιάσο - Οι σκοποί της ψυχής μας ραγματικά είναι οι σκοποί της ψυχής και της κ α ρ δ ιά ς μας. Μ ελ ω δ ικ ο ί σ κ ο π ο ί-α υ τή είν α ι η έννοια της λέξης μελίσματα-με τους οποίους μεγα­ λώσαμε και μεγαλώσατε. Σ κοποί που συγκινούν όλους όσοι το υς ακούν, α φ ού έχουν μέσα τους κρυμμένη τη γοητεία της ελληνικής Ανατολής... Καρσιλαμάδες, ζεϊμπέκικα, συρτοί, καθιστικοί και σ κοποί του δρόμου γεμ ίζουν το δίσκο, που διαρκεί 68 λεπτά. Ο Χαρίλαος Ρόδανος με το βιολί του, ο αδελφός του Σταύρος με τη λαουτοκιθάρα του και ο Κώστας Ζαφειρίου με το σαντούρι του παίζουν εικοσιένα παλιούς σκοπούς, με το γνώ ρι­ μο και α νεπα νά λη πτο ύφος, που κληρονόμησαν από τους παλιότερους μουσικούς και που είναι, πιστεύουμε, ανόθευτο από επιδράσεις εξωτερικές, που αλλοιώνουν την παράδοση. Τέσσερις από τους σκοπούς αυτούς τραγουδούν Αγιασώτισσες, με τον τρόπο που έμαθαν να τραγου­ δούν από άλλες παλιότερες γυναίκες, κρατώντας δηλαδή το αυθεντικό ύφος της αγιασώτικης μουσι­ κής. Είναι η Κατερίνα Βουρλή, η κόρη της Μαρία, η Ευστρατία Κλειδαρά, η Μυρσίνη Κουντουρέλη, η Σ οφ ία Π απάνη, η Ε υσ τρα τία Σταυρακέλη και η Ελένη Χατζηχρυσάφη. Φωνές γνήσιες, λαϊκές, ασμί­ λευτες, με την ομορφιά του ακαλλιέργητου φυσικού ήχου, που παράγει μια μελωδία ιδιαίτερη, η οποία δύσκολα αφήνει αδιάφορο τον ακροατή. Ο δ ίσ κ ο ς κ υ κ λ ο φ ο ρ εί σε ΘΘ κ α ι σε δ ιπ λ ό άλμπουμ βινυλίου. Και στις δυο του μορφές συνο­ δεύεται από πολυσέλιδο κατατοπιστικό ένθετο φυλ­ λάδιο, στο οποίο υπάρχουν δυο πολύ σημαντικά

άρθρα, που τοποθετούν τον ακροατή στα πλαίσια και στις περιστάσεις μέσα στα οποία δημιουργήθηκαν οι στίχοι και παίζονται οι σκοποί.Τα άρθρα αυτό είναι γραμμένα από δυο καταξιωμένους επιστήμονες, το Θεοφάνη Σουλακέλη και την Κατερίνα Σταύρου. Ο Θ εοφάνης Σουλακέλης κ α τά γετα ι από την Αγιάσο. Είναι καθηγητής της ελληνικής παραδοσια­ κής μουσικής και πρόεδρος-καλλιτεχνικός διευθυ­ ντής του "Κέντρου Α ιγαιακώ ν Α αογραφικώ ν και Μ ουσικολογικών Ερευνών". Το άρθρο του αναφέ­ ρεται στην προέλευση και στο ύφος της αγιασώτικης μουσικής, επισ η μ α ίνει την π ο λ υ μ ο ρ φ ία της και δ ικ α ιο λ ο γ ε ί τη σ υ γγένεια της με το θ εω ρ η τικ ό σύστημα της οκτω ηχίας της ελληνικής μουσικής. Ε πισ η μ α ίνει δε κ α ίρ ια τη βιω ματική σχέση τω ν συντελεστών της έκδοσης - μουσικών και τραγουδι­ στών - με τα μουσικά μέλη που υπάρχουν στο δίσκο, γεγονός που επαυξάνει την αξία της έκδοσης. Η Κατερίνα Σταύρου, φίλη του χωριού και του Συλλόγου μας, είναι φιλόλογος, κάτοχος Ο.Ε.Α. στην εθνολογία και ερευνήτρια του παραδοσιακού χορού. Έζησε, τα τελευταία χρόνια, πολλούς μήνες στην Αγιάσο, όπου συστηματικά ασχολήθηκε με τους χορούς του τόπου μας. Γνώρισε παλιούς Αγιασώτες, έμαθε πώς και πότε γίνονταν παλιότερα τα γλέντια, ποιοι χοροί, πότε και πώς χορεύονταν, φωτογράφισε, χόρεψε η ίδια και εξακολουθεί να ασχολείται με το θέμα αυτό. Τα μέχρι τώρα συμπεράσματά της συγκεντρώνει στο άρθρο της, που υπάρχει στο ένθετο του δίσκου. Το ένθετο περιλαμ βά νει ακόμα τους σ τίχους τω ν τρ α γο υ δ ιώ ν και ένα σύντομο ισ τορικό του

Από την παρουσίαση στο κοινό του δίσκου «Μ ελίσματα στην Αγιάσο», στην αίθουσα του κινηματο­ θεάτρου του Αναγνωστηρίου (6 Αυγούστου 1996). Διακρίνονται από δεξιά ο παρουσιαστής Μιχάλης Κορομηλάς, με τρεις από αυτούς που συνεργάστηκαν στη φιλότιμη προσπάθεια του «Φιλοπρόοδου Συλλόγου Αγιασωτών», τη φιλόλογο Κατερίνα Σταύρου, τον καθηγητή μουσικής Θεοφάνη Σουλακέλη και την ερασιτέχνισσα ηθοποιό και «χορωδό» Ευστρατία Σταυρακέλη.

Ενημερωτικό δίπτυχο για το ΌΏ «Μελίσματα στην Αγιάσο» (διαστάσεων 12,5x12,2).

Σ υ λ λ ό γ ο υ μ α ς, γ ρ α μ μ έν ο α π ό το μ έλο ς του Δ ιοικη τικού Συμβουλίου Χ ρίστο Γλεζέλη, αλλά και πλούσιο φω τογραφ ικό υλικό που συνοδεύει όλα τα άρθρα: Κ ομπανίες της δεκαετίας του ’50, φ ω τογραφ ίες από "κουιτούκια " τω ν α ρχώ ν του α ιώ να μας και άλλες από θεατρικές εκδηλώσεις του Αναγνωστηρίου με χορούς και γλέντια. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το έγχρωμο εξώ­ φυλλο του διπλού δίσκου βινυλίου. Σ ’ αυτό υπάρ­ χουν οι φωτογραφίες των μουσικών με σύντομα βιο­ γραφικά τους στοιχεία και φωτογραφίες των μουσικών-καλλιτεχνών της Αγιάσου (Ελένης Κουρτζή και Γιάννη Χατζηγιάννη), που έχουν σχέση με το θέμα του δίσκου και δείχνουν πως η παράδοση κρατιέται ζωντανή και αποτελεί τρόπο ζωής στο χωριό μας.

Για μας, το μουσικό περιεχόμενο του δίσκου, τα άρθρα του ένθετου και το εξώ φυλλο α ποτελούν ένα ενιαίο σύνολο, που ολοκληρώνει την ακρόαση του μέλους με τη γνώση και την πληροφ ορία της τοποθέτησής του στο χώρο και στο χρόνο. Μια πρώτη παρουσίαση του δίσκου έγινε στην Αγιάσο, στις 6 Αυγούστου 1996, στην αίθουσα του θεάτρου του Αναγνωστηρίου, στην οποία παραβρέθη­ καν ο σ εβασ μιότατος μ η τροπολίτη ς Μ υτιλήνης Ιά κ ω β ος, ο επ ικ εφ α λ ή ς του ΟΔΕΠ επ ίσ κ ο π ο ς Αεόντιος, ο δήμαρχος Νικόλαος Σουσαμλής, ο βου­ λευτής Δ η μ ή τρ ιος Β ο υνά τσ ο ς, ο π ρ ό εδ ρ ο ς του Αναγνωστηρίου Πάνος Πράτσος, ο επίτιμος πρόε­ δρος του Συλλόγου μας Γιάννης Χατζηβασιλείου και πλήθος κόσμου. Στην εκδήλωση αυτή τιμήθηκαν οι μουσικοί, οι γυναίκες της χορωδίας και οι δυο κύριοι αρθρογράφοι του ένθετου, που συνοδεύει το δίσκο. Το Δ ιοικη τικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας τόλμησε και έκανε το άλμα. Άλμα με πολλούς απο­ δέκτες. Ή τα ν καθήκον γ ια μας κ α ι σ υγχρ ό νω ς πρόκληση. Καθήκον, γιατί η διάσωση και η διάδο­ ση της π α ρ α δ ο σ ια κ ή ς μας μουσικής είνα ι μέσα στους σκοπούς και τους στόχους του Συλλόγου μας. Π ρόκληση, γ ια τ ί π ερ ιμ ένο υ μ ε α πό ό λο υ ς ανταπόκριση, που θα μας δώσει τόνωση και ώθηση για τις επόμενες προσπάθειές μας. Ε πισημαίνουμε πω ς είναι η πρώτη φορά που κυκλοφορεί δίσκος, ολόκληρος γεμάτος, με αγιασώτικη - και φυσικά λεσβιακή παραδοσιακή μουσι­ κή, που παίζεται από παλιούς μουζικάντες. Ε ίναι ένα γεγονός σημαντικό για το Σύλλογό μας, για το χωριό μας, για τη Μυτιλήνη. Είναι μια προσπάθεια, που μακάρι να βρει μιμητές.

Από τη διάθεση του δίσκου «Μ ελίσματα στην Αγιάσο». Η Γιώτα Βασιλείου Αούπου «επί το έργον», στην αίθου­ σα του κινηματοθεάτρου του Αναγνωστηρίου (6 Αυγούστου 1996). (Φωτογραφία Στρατή Ευαγγελινέλη)

Στις αμμουδιές του Ομήρου... Σ τ ι ς 29.6.1996 μου δόθηκε η ευκαιρία, για μια ακόμη φ ο ρ ά , να γν ω ρ ίσ ω την α ξιο σ ύ νη τω ν Μ εσοτοπιτώ ν της Α θήνας. Με τη συμμετοχή της Ορχήστρας και Χορωδίας «Αιγαίου» του «Κέντρου Α ιγαια κ ώ ν Α α ογρα φ ικώ ν και Μ ουσικολογικώ ν Ε ρ ευ νώ ν» , ο ρ γά νω σ α ν στο Α ν ο ιχτό Θ έατρο Η λ ιο ύ π ο λ η ς μια θ α υ μ ά σ ια εκδήλωση, π ο υ μας συγκίνησε όλους. Μουσικοί, τραγουδιστές, χορωδοί, χορευτές και χορεύτριες μας μετέφεραν με τα φτερά της φ α ν τα σ ία ς στα μ ικ ρ α σ ια τικ ά π α ρ ά λ ια , στα α ιγ α ιο π ε λ α γ ίτ η νησιά, στην πονεμένη Κύπρο... Ο Σύλλογος Μ εσοτοπιτών Λέσβου «η Αναγέν­ νηση» έχει το προβάδισμα στις μουσικοχορευτικές και θεατρικές εκδηλώσεις. Έ χει συσπειρώ σει τα μέλη του και λειτουργεί σαν κυψέλη. Μ ικροί και μεγάλοι, άντρες και γυναίκες, δίνουν το παρών σε κάθε πολιτιστική δραστηριότητα. Δε λείπουν και τα μ ω ρ ά , ο ι μ α θ η τ ε υ ό μ ε ν ο ι, π ο υ σ ύ ν το μ α θα πάρουν στα χέρια τους τη σκυτάλη... Σ ’ όλους, που είναι δύσκολο να τους απαριθμή­ σω, αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. Έ να μεγάλο μέρος α π ’ αυτά ανήκει και στο δραστήριο καθηγητή της παραδοσιακής μουσικής Αγιασώτη Φάνη Σουλακέλη, που είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης... Ευχόμαστε ολόψυχα στους αγαπητούς Μεσοτοπίτες να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο και παλμό τις προσπάθειές τους. Το παράδειγμά τους θα μπορού­ σαν να το μιμηθούν κι άλλοι συντοπίτες... ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΟΥΣ Ο ΘΕΟΣ ΣΥΝΕΖΕΥΞΕΝ

Ο Αριστείδης (Αριστής) Σάββας (Φίδ’) με τη σύζυγό του Μαριγώ, το γένος Πατσέλη... Σύμφωνα με πληροφορίες, διώχθηκε από τη δικτατορία του Μεταξά και φυλακί­ στηκε. Στη συνέχεια παραδόθηκε στους Γερμανούς και πέθανε από κακουχίες το 1943 στο στρατόπεδο συγκέ­ ντρωσης της Αάρισας... Αφησε ορφανά πέντε παιδιά...

Η Ρηνούλα Χ ατζηπροκοπίου, από την Α γιάσο, με το σύζυγό της Ερμόλαο Ελευθερίου Φ αϊδά (1895-1987), από τον Παλαιόκηπο...

Προμετωπίδα του δίπτυχου προγράμματος (διαστάσεων 30x13,8) της εκδήλωσης «...Στις αμμουδιές του Ομήρου...» (29.6.1996).

Ο Στρατής Αντωνίου Ιακώβου (Γιακμέλ’) με τη σύζυγό του Παναγιώτα, το γένος Ταράνη... Γνώρισαν και αυτοί την πίκρα της ξενιτιάς ως μετανάστες της Αμερικής...

ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑΣΟ... Ο Δ εκαπενταύγουστος

είναι κάτι το ξεχω ρ ι­ στό για την Αγιάσο. Τούτες τις μέρες η Α γιάσος ζει σ ’ άλλους ρυθμούς και από κωμόπολη μετα­ βάλλεται σε πόλη. Καραβάνια κόσμου από όλα τα μέρη της Ελλάδας έρχονται στη Μ εγαλόχαρη, για να την τιμήσουν και να της εναποθέσουν τις ελπί­ δες τους και τα προβλήματά τους, αλλά συνάμα και για να χαρούν τις φυσικές ομορφιές της νύφης του λεσβιακού Ο λύμπου. Ο μορφ ιές α νεπα νά λη ­ πτες με πολλές εναλλαγές χρωμάτων. Το ανοιχτό πράσινο των ελαιώνων δίνει τη θέση του στο βαθύ πράσινο του πευκοδάσους, των καστανεώνων και των μηλεώνων. Τις δεκαπέντε αυτές μέρες σημειώθηκε πλούσια π ο λιτισ τικ ή κίνηση, α πό όλους τους φ ορ είς της Α γ ιά σ ο υ . Α νή μ ερ α τη ς Μ ετα μ ό ρ φ ω σ η ς του Σωτήρα, την Τρίτη 6 Αυγούστου, ο «Φιλοπρόοδος Σύλλογος Αγιασωτών», πιστός στο καλοκαιριάτι­ κο ραντεβού του στο χωριό, έδωσε με μεγάλη επι­ τυ χ ία τη χο ρ οεσ π ερ ίδα του στο εξοχικ ό κέντρο «Φ α μ ά κ α ». Ο ι γ λ υ κ ές ν ό τ ε ς της α γ ια σ ώ τ ικ η ς κομπα νία ς του Χ αρίλαου Ρόδανου διασκέδασαν όλη τη νύχτα τους πιστούς της χαράς και του γλε­ ντιού. Παίχτηκαν νησιώτικα, μυτιληνιά και παλιά λ α ϊκ ά , κ α θ ώ ς ε π ίσ η ς κ α ι ο δ ίσ κ ο ς με τ ίτ λ ο «Μ ελίσμ ατα στην Α γιάσ ο», με την α για σ ώ τικ η κ ο μ π α ν ία , το ν ο π ο ίο έθεσε σε κ υ κ λ ο φ ο ρ ία ο Σύλλογός μας, με την πανηγυρική πρώτη εμφάνισή του το π ρ ω ί της ίδ ια ς μέρας στην α ίθουσ α του κινηματοθεάτρου του Αναγνωστηρίου Αγιάσου.

Π ρ ό κ ε ιτ α ι γ ια α ξ ιό λ ο γ η π ρ ω τ ο β ο υ λ ία του «Φ ιλοπρόοδου Συλλόγου Α γιασω τώ ν», η οποία πρέπει να στηριχθεί από όλους μας και να μη λεί­ ψει από κανένα σπίτι Αγιασώτη και Μ υ τιλ η νιά ο δίσκος ή το ΟΟ. Το Δ.Σ. χρειάζεται τη συμπαρά­ σταση όλων μας, όπου και αν βρισκόμαστε, για να μπορέσει να φέρει σε πέρας το φιλόδοξο πρόγραμ­ μα που έχει δρομολογήσει. Η επόμενη δραστηριό­ τητά του θα είναι η επανέκδοση τω ν βιβλίων του αείμνηστου δασκάλου κ α ι ισ τορικού Στρατή Π. Κολαξιζέλη "Θρύλος και ιστορία της Αγιάσου της νήσου Λέσβου" (Μ υτιλήνη 1947-1953), τω ν Ε.Π. Κουλαξιζέλλη-Β.Π. Τραγέλλη "Η Αγιάσος και τα π έρ ιξ" (εν Α θή να ις 1896), η ο π ο ία σ ύντομα θα πραγματοποιηθεί. Την επ ό μ ενη μέρα , σ τ ις 7 Α υ γ ο ύ σ το υ , το Αναγνωστήριο «η Ανάπτυξη» Αγιάσου παρουσία­ σε στην αίθουσα του κινηματοθεάτρου τη λεσβιακή επιθεώρηση του Αντώνη Μηνά "Γιοκ Αιγαίου". Η παράσταση σημείωσε επιτυχία και επαναλήφθηκε στις 8 και στις 12 Αυγούστου. Α ξίζουν θερμά σ υγχαρητήρια σ ’ όλους τους ερασιτέχνες ηθοποιούς, στον Αντώνη Μηνά και στο Δ.Σ. του Αναγνωστηρίου Αγιάσου για την επι­ θεώρηση αυτή την επίκαιρη λόγω των τελευταίων γεγονότων στη μαρτυρική Κύπρο, της θανάτωσης τω ν Κ υ π ρ ίω ν α γ ω ν ισ τ ώ ν Τ ά σ ο υ Ισ α ά κ κ α ι Σολωμού Σολωμού από τους «γκρίζους λύκους» της Τσιλέρ. Ή ταν τονωτική ένεση, που ανέβασε το ηθικό μας και τον πατριωτισμό μας.

Αναμνηστική φωτο­ γραφία από τη συνά­ ντηση των αποφοίτων της τάξης του 1969 του ενιαίου τότε Γυμνασίου Αγιάσου, στον Αγιο Δημήτριο, στις 13 Αυγούστου 1996. Διακρίνονται από αριστερά: σύζυ­ γος Ηρακλή Δαρέλη, Φιλίτσα Σταυρακέλη, Στρατής Γεωργίου Σταυρακέλης, Γεώργιος Ξενέλης (πίσω), Παναγιώτης Κλήμος, Παναγιώτης Κωμαΐτης, Χρυσούλα Στρατή Σταυρακέλη, Παναγιώτης Στρατή Σταυρακέλης, Ηρακλής Δαρέλης.

✓

Την Κ υριακή, 11 Α υγούστου, ο Γ υμναστικός Σύλλογος Αγιάσου "Όλυμπος" έδωσε με επιτυχία στον Κ ήπο της Π α ν α γ ία ς την κ α λο κ α ιρ ινή του χοροεσπερίδα. Την Τρίτη, 13 Α υγούστου, οι α π ό φ ο ιτο ι του Γυμνασίου Αγιάσου, της τάξης του 1969, ξανάσμι­ ξαν για δεύτερη συνεχή χρονιά στο εξοχικό κέντρο του Γ ιά ννη Κ ο υ ρ β α ν ιο ύ σ τον Ά γιο Δ ημ ή τρ ιο. Χόρεψαν ως το πρω ί με πολύ κέφι. Μεταξύ τους ήταν και ο Ασωματιανός συμμαθητής τους, γνωστός δημοσιογράφος του ΜΕΟΑ, Μιχάλης Κανιμάς. Τέλος οι π α νη γυ ρ ικ ές εκδηλώ σεις του Δ εκα πεντα ύγουσ του έκλεισαν την Π έμπτη, 15 Αυγούστου, ανήμερα της γιορτής της Παναγίας της Α για σ ώ τισ σ α ς, π ρ ο σ τά τιδ α ς τω ν Ε νόπλω ν Δυνάμεων. Την παραμονή της εορτής, προερχόμενο α π’ όλο το νησί, πλήθος κόσμου, ανηφόρισε πεζό την Πατωμένη κι έφτασε στη Μεγαλόχαρη, για να εκπλη­ ρώσει το τάμα του. Στην πανηγυρική λειτουργία ιερούργησ αν οι σ εβ α σ μ ιότα τοι μ η τρ ο π ο λίτες Κορίνθου και Μυτιλήνης Παντελεήμων και Ιάκωβος, ο επίσκοπος Αθηνών Αεόντιος, καθώς και πλήθος ιερέων. Παρέστησαν οι τοπικές αρχές και οι αρχές του νησιού μας. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο διευθυντής του Αυκείου Αγιάσου Τάκης Παπάνης. Τις φετινές εορτές της Παναγίας της Αγιασώτισσας και των Ενόπλων Δυνάμεων τίμησαν με την παρουσία τους ο τέως πρόεδρος της Δ ημοκρατίας Χ ρίστος Σαρτζετάκης, ο υφ υπουργός Υ γείας Φ ραγκλίνος Παπαδέλης, ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης, και οι βουλευτές Αέσβου Δ ημήτριος Β ουνάτσος, Νίκος Σηφουνάκης και Στρατής Κόρακας.

ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΑΟ

Χ ε ιρ ο το ν ία γ υ ν α ικ ώ ν ιε ρ έ ω ν α π ό τη ν Αγγλικανική Εκκλησία ξεσήκωσε θύελλα διαμαρ­ τ υ ρ ιώ ν κ α ι α μ φ ισ β η τ ή σ ε ω ν , κ υ ρ ίω ς σ το υ ς κύκλους της Ορθοδοξίας. Ως γνωστόν, η Χειροτο­ νία γυναικώ ν είχε προηγηθεί στη Σουηδία. Γιατί όμως αυτή η δική μας αντίθεση και άρνηση; Αφού και οι γυναίκες είναι π α ιδιά του Θεού και μάλι­ στα γεννήτριες αγίω ν και σοφών. Εάν η ιεροσύνη π ρ έ π ε ι να π ε ρ ιο ρ ισ θ ε ί στο α ν δ ρ ικ ό κ α ι μόνο φύλο, κατά προέκταση της ίδια ς αυτής λογικής, το ύ τ’ αυτό θα έπρεπε να ισχύει και για τη μονα­ στική ζωή και να μην υπά ρ χουν καλογριές. Δεν είμ α σ τε ο π α δ ο ί ού τε θ ε ω ρ η τικ ο ί α π ο λ ο γ η τέ ς γυναικείω ν κινημάτω ν, η γνώμη μας όμω ς είναι ό τ ι η ιεροσύνη τω ν γ υ ν α ικ ώ ν δε θα π ρ έ π ε ι ν ’ α π ο κ λ ε ίε τ α ι α π ό την Ο ρ θ ό δ ο ξη Χ ρ ισ τ ια ν ικ ή Εκκλησία. Εάν το πρώ το προσ όν της ιεροσύνης είνα ι ο ακοίμητος πόθος για τη βίωση τω ν εντολών του Θεού και εάν αποστολή της Εκκλησίας είναι να διδάξει το άτομο να γίνει χρισ τια νός στη συμπε­ ρ ιφ ο ρ ά κ α ι σ τα έργα το υ , τό τε ο ε ν τ ο π ισ μ ό ς αυτώ ν τω ν προϋποθέσεω ν της κ α τ’ εξοχήν πνευ­ ματικής αυτής απασχόλησης μόνο στο α νδρικό φύλο δε θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί λογικός κα ι δίκ α ιος. Η υποταγή σ τις εντολές του Θεού, ασφαλώ ς συναντά π ολλές εσω τερικές α ν τ ιδ ρ ά ­ σεις και στα δυο φύλα. Με την ψυχοπνευματική όμως χριστιανική π α νο π λ ία και το αρχαιοελλη­ ν ικ ό « γνώ θ ι σ α υτόν» το ά το μ ο , α δ ιά κ ρ ιτ α αν ε ίν α ι ά ν δ ρ α ς ή γ υ ν α ίκ α , γ ίν ε τ α ι ά ξ ιο , γ ια να επωμισθεί το βάρος και το λειτούργημα της ιερο­ σύνης. Κ αι ασφαλώ ς με την πάροδο του χρόνου ο ι εν λόγω δ ια χ ω ρ ισ τ ικ έ ς α μ φ ισ β η τή σ εις του φύλου θα αποχρω ματισθούν και θα δούμε γυ να ί­ κ ες ιε ρ ε ίς κ α ι σ τη ν Ο ρ θ ό δ ο ξ η Χ ρ ισ τ ια ν ικ ή Εκκλησία. Θα είναι, λοιπόν, καλό και ίσως σκό­ π ιμ ο , η Ε κκλησία μας να π ρ ο ετο ιμ ά ζ ετα ι α π ό τώ ρ α π ρ ο ς αυτή την κ α τεύθυνσ η τω ν κ α ιρ ώ ν , π ο υ ε ν δ εχ ο μ έν ω ς ν ’ α π ο δ ε ιχ θ ε ί ω φ έλ ιμ η κ α ι υγιής κοινω νικά. ϋεΐΓοίι

Η Α γιάσος το καλοκαίρι σφύζει από ζωή... Ο μακαρίτης σήμερα Γρηγόρης Κουρβανιός αποτύπωσε με το φακό του στις 14 Α υγούστου από το Γραφείο του Αναγνωστηρίου ένα χαρακτηριστικό στιγμιότυπό της...

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ I. Μ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ I. Ν. ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ 811 ΟΙ ΑΓΙΑΣΟΣ ΛΕΣΒΟΥ

Αγιάσος, 4 Μαΐου 1996 Αριθ. Πρωτ. 24

Προς τους ευσεβείς χριστιανούς

«Σν δέ, όταν προσευχή, εϊσελθε είς το ταμιεΐόν σου και κ λείσ α ς τήν θύρα ν σου π ρ ό σ ευ ξα ι τώ πατρί σου τώ εν τώ κρύπτω και ό πατήρ σου ό βλέπων εν τώ κρύπτω άποδώσει σοι εν τώ φανερώ» (Ματθ. στ ' 6). Το «ταμιεΐον», αγαπητοί αδελφοί, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου, το ιδιαίτερο δωμάτιο προσευ­ χής, είναι ένας χώρος ειδικός, που πρέπει να έχει κάθε χρισ τια νική ορθόδοξη οικογένεια και κάθε

ορθόδοξος χριστιανός. Εδώ μέσα όλη μαζί η οικο­ γένεια, αλλά και κάθε μέλος της χωριστά, πρέπει να προσεύχεται και να έρχεται σε επαφή και επ ι­ κοινωνία με τον ουράνιο θεό και πατέρα. Ο χώρος όμως που ξεπερνά κάθε άλλον σε ιερό­ τητα και αγιότητα είναι ο ναός, κάθε ιερός ναός, μεγάλος ή μικρός, ενοριακός ή εξωκλήσι. Ο ναός είνα ι ο π λέο ν κα τά λλη λος χώ ρ ο ς της θεία ς λ α ­ τρείας, όπου όχι ένας μεμονωμένος, ά λ λ ’ όλοι οι πιστοί, ως πνευματική οικογένεια, αινούμε και προ­ σκυνούμε το θεό -σωτήρα και πατέρα όλων μας. Ο χώρος αυτός όμως, αγαπητοί αδελφοί, χρειάζεται συχνά τη φροντίδα και τη συντήρηση, για να μην καταστραφεί με το πέρασμα του χρόνου. Ό πω ς επι­ βάλλεται να φροντίζουμε και να συντηρούμε τους δικούς μας χώρους, έτσι και οι ναοί, και περισσότε­ ρο τα εξωκλήσια, χρειάζονται τη δική μας μέριμνα. Θελήσαμε λοιπόν να συντηρήσουμε τα εξωκλή­ σια της κωμόπολής μας, της Αγιάσου. Με σύμφωνη γνώ μ η της Ε π ιτ ρ ο π ή ς της Ε ν ο ρ ια κ ή ς Ε σ τία ς Α γιάσ ου κ α ι τω ν εφ ημερίω ν, κ α θώ ς κ α ι με τ ις ευλογίες του πνευματικού πατέρα και ποιμενάρχη μας και συνάμα προέδρου της Ενοριακής Εστίας κ. Ιακώβου Γ ' , θα αναλάβουμε αυτό το μεγάλο και σπουδαίο έργο, δηλαδή τη συντήρηση και την επι­ σκευή των εξωκλησίων μας. Ζητούμε επομένως και τη δική σας οικονομική ενίσχυση-βοήθεια και συμπαράσταση γ ι ’ αυτό το δύσκολο, αλλά θεάρεστο, έργο. Τέλος, οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στους ομογενείς ορθοδόξους χριστιανούς της Αγιάσου, που χω ρίς καθυστέρηση και πρόθυμα ανταποκρί­ θηκαν στο αίτημά μας. Ή δη μαζεύτηκαν τα πρώτα χρήματα, γύρω στις 300.000 δραχμές, για να ξεκι­ νήσουμε τις εργασίες της σκεπής του εξωκλησίου της Αγίας Αικατερίνης. Το έργο αυτό έχει αναλάβει α ποκ λεισ τικ ά η Ε νοριακή Εστία Α γιάσου (Τηλ. Γραφείου (0252)22388). Περιμένουμε και τη δική σας βοήθεια. Τα τη λ έφ ω νά μ α ς είν α ι: (0252)22520 (α ιδ . Νικόλαος Παπαγεωργίου), 22365 (αιδ. Νεκτάριος Χάιδος) και 22905 (αιδ. Κωνσταντίνος Βογιατζής). Με πατρικές ευχές του ιερού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Νικόλαος Παπαγεωργίου Νεκτάριος Χάιδος Κωνσταντίνος Βογιατζής Με θερμές ευχαριστίες

Ο Π αναγιώτης Μ ιχαήλ Βουνάτσος ή Κ ιρέλ’ κάνει το αρμολόγημα στον αυλότοιχο της κεντρικής πύλης του ιερού ναού της Π αναγίας της Αγιάσου... Συνεργάτης του ήταν ο Βασίλης Περικλή Τινέλης. Βλ. και τεύχος 86 (Γενάρης-Φλεβάρης 1996), σ. 22.

Νικόλαος Παπαγεωργίου (αντιπρόεδρος) Ειρήνη Βογιατξή-Γάζηλα (γραμματέας).

- Μη μι χτυπάς, ρε π α λ’κάρ’, που γίν’κα εισαγγιλέας. Σόνα πατέρας ξόδιασι κβάρα παράδις, για να σι κάν’ χουρουφύλακα, αξιούμινου άθριπου! Μένα χουρίς τίπουτα μι ουρίσαν εισαγγιλέα! Τίντα ’θιλις α κάνου, ναν αρνηθώ! Είνι τούτα σουστά πράματα! Αθήνα, 9.7.1996 (Από αφήγηση Σπ. Καραμούντζου)

ΕΡΜΟΑΑΟΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΩΡΑ ΓΙΑ ΔΛΕΙΑ! ΣΗΜΙΡΑ ΕΙΝΙ Τ’ ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΙΟΥ... Ε ν α ς Α για σ ώ τη ς φ ώ να ξε το ν Α ντώ νη τον Κ α μ ά τσ ο , γ ν ω σ τ ό κ α ι με τα " κ α λ λ ιτ ε χ ν ικ ά " Ν τα γο ύ τ’ς κ α ι Τ σ α ούα ’ς, να του πά ει μια τσ ά ­ ντα στο σ πίτι, στην πεθερά του. Ο Α ντώνης, που ήξερε από άλλη φορά πω ς δε βράζουν τα κουκιά του, πω ς είναι σπαγκοραμμένος, για να μην του το π ε ι στα ίσ ια κ α ι το ν π ρ ο σ β ά λ ει, χ ω ρ ίς να χ ά σ ε ι κ α ιρ ό τ ο υ α π ά ν τ η σ ε : Ε μ π ο υ ρ ώ , ε Σ τ ρ α τ ή γ ’, γ ια τ ί σ ήμ ιρ α είν ι τ ’ Α γιο ύ Σ υ μ ιο ύ , μ ιγά λ’ γη χάρηντ, τσι γη γ ’ναίκα α ’ ινδιαφέρουσα!.. Αγιάσος, 1.9.1995

ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΚΟΥΤΣΚΟΥΔΗΣ

ΧΟΥΡΙΣ ΤΙΠΟΥΤΑ ΜΙ ΚΑΝΑΝ ΕΙΣΑΓΓΙΑΕΑ! Σ ά ν ι γύρισαν τα πράματα τσι του ΙΑΜ ά ρ χι­ σαν τσι του βρουντούσαν α π ί παντού γοι ιθνικόφρουνις, πουλλοί δημουκρατία ήβραν του μπιλάντουν. Κ άθα μέρα τς α νιβ ά ζα ν στου Τμήμα, τς ανακρίναν, τς δέρναν για τς υπηρισίις που προυσφέραν στου τόπουντουν... Μ ια φ ο ρ ά δ έρ ν α ν α λ ύ π ’τα ένα ν π ο υ έκ α νι εισαγγιλέας σι λαϊκό δικαστήριου. Τι άνθριπους εν ίξιρ ι απού πού να φ ’λαχτεί. Βρουχή πέφ ταν γοι κλουτσ ιές τσ ι γο ι γρουθιές. Φ ώ ναζι, γό ντζι, μα ποιος να τουν ακούσ’, ποιος να τουν ιλ ’πθεί τσι να τουν σώσ’...

Σ ’ κ ο υσ ιδ υό τ ’ Σ ιπ τ έ μ β ρ ’ φ έτους γινή κ α ν γ ο ι β ο υ λ ιφ τ ικ έ ς γ ’ ικ λ ο υ γ έ ς . Π ή ρ α ν μ έρ ο υ ς π ο υ λ λ ά κ ό μ μ α τ α , μ ιγ ά λ α τ σ ’ ιμ κ ρ ά , το υ Π Α Σ Ο Κ , γη Νέα Δ η μ ο υ κ ρ α τία , του Κ ουκουέ, γιου Σ υνα σπισ μός, του Δ Η Κ Κ Ι, που ’μπαν μες σ ’ Β ουλή , α λ λ ά τσ ι γη Π ο υ λ ιτ ικ ή Ά ν ο ιξ ’, π ’ α π ό μ ν ι α π όξου. Γιου π ρ ο υ ϊκ λ ο υ γ ικ ό ς α γώ να ς ή ν τα ν α λ λ ιώ τ κ ο υ ς έ γ ιο υ τ ’ τ ’ φ ο υ ρ ά , εν ε ίχ ι π ο υ λ λ ές σ υ γκ ιν τρ ώ σ εις, μ ιγά φ ο υ να , π α ν ό τσι πλα σ τικ ές σημαίις. Ή ντα ν ικλουγές τ ’ κα να πιδιού. Τ ιλ ϊό ρ α σ ’ τσι συνιντεύξεις... Σ ’ τ ιλ ιφ τ α ία τ ’ σ υ νέντιβ ξη ντ γιο υ α ρ χη γός τ ς Ν έα ς Δ η μ ο υ κ ρ α τ ία ς , γ ιο υ Έ β ε ρ τ , ή ν τ α ν σ ίγο υ ρ ο υ ς π ς θα κ ιρ δ ίσ ’ τ σ ’ είπ ι στου λαό να ’νι α π ’ τ ’ Δ ιφ τέρ α ο ύ λ ’ έ τ ο ιμ ’ για δλεια. Ε ίπ ι τ σ ’ άλλα πουλλά τσι στου τέλους έκλεισι μι τα «Κ αληνύχτα» τσι «Ώρα για δουλειά». Στου χουριό μας του ξισύραν τσι τ ’ Τσυριατσή τα χτέρ’ τα χτέρ’ απόξου α π ’ τα ικλουγικά τμήμα­ τα εν ίκ γ ις τ ίπ ο υ τ α ά λλου ικ τό ς α π ’ του «τσι τώρα ώρα για δλεια». Τ ’ Διφτέρα πουρνό πουρνό ή ν τ α ν π λ ια φ α ν ιρ ά τ ’ α π ο υ τ έ λ ισ μ α . Γη Ν έα Δ η μ ο υ κ ρ α τ ία χ ά σ ι, κ έ ρ δ ισ ι το υ Π Α Σ Ο Κ . Σ ’ καφινέδις γοι συζητήσεις παίρναν τσι δίναν. Μες σ ’ έναν ίμ π ι τσι του Μ π ά ν ’ τσι χ ιρ έ τ ’σι μι του τρόπουντ.

- Ώρα για δλεια, χουριανοί!

- Τι λέγ’ς, ρε Μ πάν’, αφού εν ίβγι γιου Έβερτ, τώρα έχ’ καναπέ, είπι γιου Τ ίν’ς. Γη σ υ ζή τη σ ’ φ ο ύ ν τ ο υ σ ι τ σ ’ ένα ς ά λ λ ο υ ς , ρώ τ’σι: - Α ραγι θα χ ά σ ’ του Κ ουκουέ σ ’ Μ υτιλή ν’, ε Μ πάν’, τν έδρα; - Ε π ειρ ά ζ ’, μη χουλιουσκάς, άμα τ ’ χ ά σ ’, ας π ά ρ ’ μια α π ’ του σκουλειό!.. ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΛΕΖΕΛΗΣ (ΠΟΥΠΟΥΣΑΣ)

ΕΝΑ ΑΓΙΑΣΩΤΟΠΟΥΑΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙ... Ο νομά ζομα ι Γρηγόρης Βέτσικας, είμαι 11 ετών και έχω γεννηθεί στο δγάπογ. Θέλω να ευχαριστήσω τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και το Ελληνικό Κ ράτος για τ ις τρ εις υ π έρ ο χ ες εβδομά δες π ο υ πέρα σα στην κατασκήνωση Καβουριού και που ήταν όλα πληρω μένα α πό το Ε λληνικό Κ ρά τος, ό π ω ς τα ε ισ ιτ ή ρ ια , δ ια μ ο ν ή , δ ια τ ρ ο φ ή , μ ε τ α κ ιν ή σ ε ις, ε κ δ ρ ο μ έ ς , ε π ισ κ έ ψ ε ις σε α ρ χ α ιο λ ο γ ικ ο ύ ς τόπους. Ή μ ο υ ν ένα α π ό τα 10 τυχερ ά ελλη νόπ ουλα α π ’ όλη την Α υστραλία που είχα την ευκαιρία να γνω ρ ίσ ω την Π α τρ ίδ α μου την Ε λλά δα κ α ι να περπατήσω στους α ρχαιολογικούς τόπους, όπω ς σ το ν Π α ρ θ ε ν ώ ν α , σ τη ν Ε π ίδ α υ ρ ο , σ τ ο υ ς Δ ελφούς, στο Σ ούνιο, στο ναό του Π οσειδώ να, και σε άλλα πολλά μέρη, που περπάτησαν οι εξυ­ π ν ό τ ε ρ ο ι κ α ι ο ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ι φ ιλ ό σ ο φ ο ι του κόσμου. Ό τ α ν με ε ιδ ο π ο ίη σ ε η Γ ενική Γ ρ α μ μ α τεία Α πόδημ ου Ε λλη νισ μ ού κ α ι είδα το όνομ ά μου μέσα στα δέκα παιδιά, η χαρά μου ήταν απερίγρα­ πτη. Το μόνο που περίμενα ήταν η μέρα της αναχώ­ ρησής μου. Μετρούσα τις μέρες μια μια. Ό λα ήταν διοργανω μένα, ώ σπου πετάξαμε με την Ολυμπιακή Αεροπορία και με το συνοδό μας κ. Φανούριο Ελευθερίου. Στην κατασκήνωση μάς παρέλαβαν σαν να ήμα­ σταν δικά τους π α ιδ ιά . Ή μα σ τα ν συνολικά 120 παιδιά από 10 διαφορετικές χώρες. Θέλω να ευχαριστήσω τον αρχηγό μας τον κ. Κ ωνσταντίνο Μ ιχαηλίδη και όλα τα στελέχη που έκαναν ό,τι μπορούσαν, για να περάσουμε όσο το δυνατόν πιο ευχάριστα. Ή ταν όλα σαν ένα ωραίο όνειρο και μου δόθη­ κε η ευκαιρία να γνωριστώ και με άλλα ελληνόπου­ λα και να γίνουμε καλοί φίλοι. Και εύχομαι αυτό το πρόγραμμα να μη σταμα­ τήσει ποτέ, γιατί είναι ό,τι ωραιότερο υπάρχει για ένα παιδί να γνωρίσει από τόσο κοντά την πατρίδα μας την Ελλάδα. Εύχομαι του χρόνου να δοθεί η ευκαιρία και σε ά λ λ α π α ιδ ιά να π ά ν ε στην κ α τα σ κ ή νω σ η Καβουριού και να γνωρίσουν την πατρίδα μας από κοντά. Και είμαι σίγουρος ότι θα τους αρέσει πάρα πολύ. Ευχαριστώ πολύ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΒΕΤΣΙΚΑΣ

Η Μυτιλήνη τίμησε τους δημοσιογράφους Αλκιβιάδη και Κλέαρχο Μαριγλή

Η πρωτεύουσα, με αρκετή καθυστέρηση, τίμησε τον Αλκιβιάδη Μαριγλή (1879 (;) - 1937) και τον αδερφό του Κλέαρχο Μαριγλή (1880 - 1957), που εργάστηκαν ευσυνείδητα και αποδοτικά στο χώρο της δημοσιογρα­ φίας, κυρίω ς με τις εφημερίδες «Ο Σκόρπιός» και «Λεσβιακή Ηχώ». Ή τα ν π α ιδ ιά του Α ντω νίου Γρηγορίου Μαριγλή (1851 (;) - 1893), ο οποίος εργάστη­ κε και ως δάσκαλος. Ο Αλκιβιάδης παντρεύτηκε την ομοχώρια του Ελένη Βασιλείου Τζανή (1902 - 1992) και απόκτησε τέσσερα παιδιά, τη Βικτόρια, τον Αντώνιο και τις συνεργάτιδες του περιοδικού μας Ευδοκία και Μαρίκα. Ο Κλέαρχος έμεινε ανύπαντρος. Ανύπαντρη έμεινε και η αδερφή τους Ελένη (1883 - 1958), η οποία εργάστηκε κοντά στον Κλέαρχο ως συντάκτρια.

Η εκλεκτή σννεργάτιδά μας Μαρίκα Αλκιβιάδη Μαριγλή, με την ευκαιρία της ονοματοθεσίας δρόμου της Επάνω Σκάλας Μυτιλήνης...

Το π α ρ ά δ ειγ μ α της Μ υτιλήνης π ρ έπ ει να το μιμηθεί και η γενέτειρα Αγιάσος, αν και θα έπρεπε να είχε προηγηθεί... Ελπίζω σύντομα να ολοκληρώσω ειδική εργα­ σία για τους δυο αυτούς αξιόλογους δημοσιογρά­ φους του τόπου μας, για να γίνει ευρύτερα γνωστή η κοινωνική και πολιτιστική προσφορά τους... ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΒΙΒΛΙΟ -ΚΡΙΤΙΚΗ παρουοιβζβι Χ Ρ Υ Σ Ο Υ Α Α Σ Χ Α Τ Ζ Η Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Υ «Α ντίλα λοι» Α θ ή να 1 9 9 6 . Σ χ . 2 1 x 1 4 , σ α . 2 0 0

ι Ο Γιάννης Χατζηβασιλείου χοκαλλιχεχνικές αναζητήσεις, αλλά παράλληλα και να χαρεί τη φρεσκάδα του αυθορμητισμού και της συναισθηματικής αποφόρτισης ενός ανθρώπου με γόνιμη θητεία στο χώρο της τέχνης του λόγου...

Τ Α Σ Ο Σ Μ . Φ ΙΑ ΙΠ Π Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ « Α π ό την ισ τ ο ρ ία της Η λ εία ς» Π ά τρα 1996. Σ χ. 24 x 1 7 , σα. 136

Η Χρυσούλα Χατζηγιαννιού, η εμπνευσμένη ποιήτρια του νησιού μας, έχει δώσει μέχρι στιγμής αρκετά δείγματα της βαθιάς αισθαντικότητάς της, της πλού­ σιας φαντασίας της και του δημιουργικού οίστρου της. Το έργο της την καταξίωσε όχι μόνο στα στενά όρια της Λέσβου, αλλά και ευρύτερα, στο πανελλήνιο. Στο τελευταίο της βιβλίο « Αντίλαλοι» συγκέντρω­ σε μικρά κείμενά της, που δημοσιεύτηκαν, σε εφημερί­ δες και περιοδικά, ως βιβλιοκρισίες, ως τεχνοκριτικά σημειώματα και ως νεκρολογήματα. Σ ’ όλα είναι παρούσα όχι μόνο η τέχνη του φτερωτού λόγου, που υπεισέρχεται και στα πεζά και τα μεταρσιώνει, αλλά και η κριτική στόχαση, μπολιασμένη με την αγάπη για τον άνθρωπο-δημιουργό, για τον άνθρωπο καλλιτέ­ χνη. Η αποθησαύριση σε βιβλίο αυτών των μικρών διάσπαρτων δημοσιευμάτων δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη όχι μόνο να διευρύνει τη βιβλιογνωσία του, να κεντρίσει την καλαισθησία του, να ενεργοποι­ ήσει παθητικούς δέκτες και να δρομολογήσει πνευμα-

Θ έλ ο ν τα ς να συμβάλει θετικά στην προώθηση της τοπικής ιστορίας στο δημοτικό σχολείο, ο εκλε­ κ τό ς σ χ ο λ ικ ό ς σ ύ μ β ο υ λο ς της Π ρ ω το β ά θ μ ια ς Ε κ π α ίδευσ η ς κ α ι σ υγγρα φ έας Τ άσος Φ ιλ ιπ π ό πουλος, μας έδωσε τελευταία ένα αξιόλογο ιστορικό-διδακτικό πόνημα, με τίτλο «Από την ιστορία της Ηλείας». Με τρόπο απλό, εποπτικό και μεθοδι­ κό, αξιοποιεί την ιστορική ύλη, διαπλέκοντάς την, όπου χρειάζεται, και με λαογραφικά και άλλα χρή­ σιμα σ το ιχ εία , τα ο π ο ία την στη ρίζουν κ α ι την κάνουν περισσότερο ευχάριστη. Παράλληλα δίνει και τις απαραίτητες οδηγίες για τη σωστή χρήση του βιβλίου από το δάσκαλο.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ ΤΩΝ ΛΕΣΒΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ Στρατή Π . Κ ο λ α ξ ιζ έ λ η , Θ ρ ύ λο ς κ α ι ισ τ ο ρ ία της Α γ ιά σ ο υ (Μ υ τ ιλ ή νη 1 9 4 7 -1 9 5 3 ) Ε .Π . Κ ο υ λ α ξ ιζ έ λ λ η - Β .Π . Τ ρ α γ έλ λ η , Η Α γ ιά σ ο ς κ α ι τα π έ ρ ιξ (ε ν Α θ ή ν α ις 1 8 9 6 )

ΚΑΙ ΠΡΟΕΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΟΥΣ Π ρ α γ μ α τ ο π ο ιε ίτ α ι ένας ακόμη στόχος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου μας, η επανέκδοση του β ιβλίου "Θρύλος και ιστορία της Αγιάσου" τ ου αείμνηστου δασκάλου και μελετητή της ιστορίας του χωριού μας Στρατή Κολαξιζέλη. Τα πέντε τεύχη του βιβλίου, 504 σελίδων συνολι­ κά, προλογισμένα, σχολιασμένα και ευρετηριασμένα με φροντίδα και επιμέλεια του επίτιμου προέδρου του Συλλόγου μας, φιλολόγου καθηγητή και ερευνητή Γιάννη Χατζηβασιλείου, θα γίνουν ένας τόμος 600 περίπου σελίδων και θα τυπωθούν σε 2.000 αντίτυπα. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας προβαίνει στην επανέκδοση του βιβλίου, αφού εξασφάλισε την έγγρα­ φη άδεια του κ. Παναγιώτη Λιναρδή, εγγονού του Στρατή Κολαξιζέλη και νόμιμου δικαιούχου των συγγραφικών δικαιωμάτων του βιβλίου του συγγραφέα, καθώς επίσης και την ευνοϊκή απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αγιάσου, που είχε την αρχική ιδέα της επανέκδοσης.

Η προμετωπίδα του πέμπτου τεύχους του έργου του Στρατή Π. Κολαξιζέλη «Θρύλοςκαι ιστορία της

Αγιάσον της νήσον Αέσβον».

Η προμετω πίδα του μικρού βιβλίου «Η Α γιάσος και τα πέριξ», το οποίο κυκλοφόρησε στην Αθήνα ακριβώς πριν από έναν αιώνα.

Παράλληλα, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 ακριβώς χρόνω ν από την έκδοση του μικρού βιβλίου των Ε.Π. Κουλαξιζέλλη-Β.Π. Τραγέλλη "Η Α γιά σ ο ς και τα π έρ ιξ" (εν Α θήναις 1896), το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας αποφάσισε να επανεκδώσει και αυτό το πόνημα, που σήμερα είναι δυσεύρετο και σπανιότατο, με την εν γένει φιλο­ λογική επιμέλεια επίσης του Γιάννη Χατζηβασιλείου. Επειδή οι οικονομικές δυνατότητες του Συλλόγου μας δεν επιτρέπουν την εξολοκλήρου χρηματοδότηση της επανέκδοσης αυτών των βιβλίων, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να γίνει και με ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΣΑΣ ΠΡΟΕΓΓΡΑΦΕΣ ΑΓΟΡΑΣ. Προεγγραφή μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε, για όσα βιβλία θέλει, και θα στοιχίζει 5.000 δραχμές. Όσοι κάνουν προεγγραφή ως τα τέλη Δεκεμβρίου: 1. Θα αναγραφούν ονομαστικά σε χαριστήριο πίνακα, στο τέλος του βιβλίου "Θρύλος και ιστορία της Αγιάσου", αφού με την προεγγραφή τους θα συμ­

βάλουν ουσιαστικά στην επανέκδοση των βιβλίων, και 2. Μετά την έκδοση των βιβλίων, με το ποσό των 5.000 δραχμών της προεγγραφής θα παραλάβουν και τα δυο βιβλία (αξίας 5.000 δρχ. και 1.500 δρχ.), μέσω του Ταχυδρομείου ή από το Σύλλογό μας (το δεύτερο βιβλίο θα είναι δώρο λόγω προεγγραφής). Οι προεγγραφές με το πλεονέκτημα να πάρουν οι προεγγραφέντες και τα δυο βιβλία, πληρώνοντας μόνο το πρώτο, θα ισχύουν ως την ημερομηνία κυκλοφορίας των βιβλίων. Μετά την ημερομηνία αυτή, τα βιβλία αυτά θα πωλούνται στο Σύλλογό μας και στα βιβλιοπωλεία, στην τιμή ταιν 5.000 δρχ. το πρώτο και 1.500 δρχ. το δεύτερο. Είναι εύλογο ότι οι προεγγραφέντες μετά το Δεκέμβριο δε θα αναγραφούν στο χαριστήριο πίνακα του πρώτου βιβλίου. Σίγουρα όλοι νιώθουμε περήφανοι για την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του χωριού μας και όλοι μας θέλουμε να την προβάλουμε και να την κάνουμε γνωστή παντού. Πιστεύουμε πως ο διπλός δίσκος ή το ΟΏ με τους σκοπούς και τα τραγούδια του χωριού μας, που έθεσε σε κυκλοφορία ο Σύλλογός μας, καθώς και τα δυο βιβλία της Αγιάσου που θα κυκλοφορήσουν, είναι τα καλύτερα δώρα, για τους συγγενείς και τους φίλους σας, όχι μόνο στις γιορτές που έρχονται, αλλά και σε κάθε άλλη περί­ πτωση, που νιώθουμε την ανάγκη να προσφέρουμε δώρα σε αγαπημένα μας πρόσωπα. Έτσι και την πολιτιστική κληρονομιά του χωριού μας προβάλλετε και ένα διαχρο­ νικό και αξιόλογο δώρο στους φίλους σας κάνετε. ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΑ 1. Η επανέκδοση των βιβλίων βρίσκεται στην τελι­ κή φάση. Περιμένουμε έγκαιρα και χρειαζόμαστε τις προεγγραφές σας.

2. Για τις προεγγραφές σας μπορείτε να στείλετε εμβά­ σματα στο Σύλλογο («Φιλοπρόοδος Σύλλογος Αγιασωτών» Γ' Σεπτεμβρίου 39, 104 33 Αθήνα), με την ένδειξη "προεγ­ γραφή για τα βιβλία". Για οποιαδήποτε σχετική πληροφορία μπορείτε να επικοινοονήσετε με τους παρακάτω: • Βασίλειος Αούπος 5724912-5222033 (Συλλόγου) • Χρίστος Γλεζέλης 3800261 • Στρατής Ευαγγελινέλης 4960387-5820060 • Δημήτριος Καμαρός (0252)22213 (Αγιάσος) • Μιχάλης Κορομηλάς 4953433 • Σοφία Κουδουνέλη-Παπουτσή 383840Θ • Παναγιώτης Μακαρώνης 5016269 • Αντώνης Μηνάς (0251)26175 (Μυτιλήνη) • Στρατής Πανανής 7752444 • Παναγιώτης Σταυρακέλης 9322202 • Δημήτριος Τσέγκος (0251)23278 • Γιάννης Χατζηβασιλείου 8628731 3. Οι ομογενείς της Αυστραλίας και της Αμερικής μπο­ ρούν να απευθύνονται στους αντιπροσώπους του περιοδι­ κού «Αγιάσος» Στρατή Χατζηχρυσάφη, Παναγιώτη Τζέγκο και Γρηγόριο Παπαπορφυρίου, τα τηλέφωνα των οποίων αναγράφονται στη σελ. 34 του περιοδικού. Για το Διοικητικό Συμβούλιο ΣΤΡΑΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΑΙΝΕΑΗΣ

ΑΦΙΕΡΩΜ Α ΣΤΗ ΣΑΠΦΩ

Η «Παλλεσβιακή Ένωσις Μελβούρνης και Βικτορίας» και ο «Ελληνο-αυστραλιανός Πολιτιστικός Σύνδεσμος» οργάνωσαν στις 9.6.1996, στο «Λεσβιακό Σπίτι», εκδήλωση για τη μεγάλη λυρική ποιήτρια Σαπφώ. Μίλησαν η Βίβιαν Μόρρις (εισαγωγικά) και ο γενικός πρόξενος της Μελβούρνης Γεώργιος Βέης. Την εκδήλωση στήριξε, μουσι­ κά - ασματικά, το συγκρότημα της Κριστέλας Δημητρίου, το οποίο παρουσίασε μελοποιημένα ποιήματα της Σαπφώς. Η εκδήλωση σημείωσε μεγάλη επιτυχία.

Ο γενικός πρόξενος της Μελβούρνης Γεώργιος Βέης μιλά για τη Σαπφώ στο "Λεσβιακό Σπίτι" (9.6.1996). (Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Παναγιώτης Τζέγκος)

ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 22.9.1996 έγιναν οι βουλευτικές εκλογές. Οι Αγιασώτες ψήφισαν σε εφτά εκλογικά τμήματα (100, Παλαιό Δημαρχείο. 101,2ο Δημοτικό Σχολείο. 102, Ιο Δημοτικό Σχολείο. 103, Κέντρο Νεότητας Παναγίας.

104, Αναγνωστήριο (Βιβλιοθήκη). 105, Αναγνωστήριο (Κινηματοθέατρο). 106, Γυμνάσιο. Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τον πίνακα που έθεσε σε κυκλοφορία ο Δήμος, έχουν ως εξής: Α) Έγκυρα ψηφοδέλτια: 2.617. Β) Έλαβαν: 1) Νέα Δημοκρατία, 767. 2) ΠΑ.ΣΟ.Κ., 733. 3) Κ.Κ.Ε., 650. 4) Συνασπισμός, 274. 5) ΔΗΚΚΙ, 119. 6) Πολιτική Άνοιξη 36. 7) Διάφοροι 38. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΣΑΜ ΛΗΣ - ΚΑΚΟΥΡΓΟΣ Ο δεξιοτέχνης σαντουριέρης της Αγιάσου έφυγε για πάντα... Μ ι α ακόμη φωνή σίγησε. Ένας ακόμη "μεγάλος" χάθηκε στις μέρες μας. Γιατί, για μας τους Αγιασώτες, ήταν "μεγάλος" ο Γ ιάννης ο Σουσαμλής, ο "Κακούργος" με το παρατσούκλι του, καταπώς συνη­ θίζεται στο χωριό μας. Ήταν ο άνθρωπός μας, αυτός που με τη μουσική του μας μέρευε, μας γαλήνευε, μας παρηγορούσε, μας ανάσταινε, μας πήγαινε σε κόσμους αλλιώτικους - παραδεισένιους, μας ενθουσίαζε, μας ανέβαζε σε άλλες σφαίρες, μας σαγήνευε. Ήταν συνάμα και πρέσβης του χωριού μας, γιατί με τη μουσική του έκανε γνωστή την Αγιάσο, το χωριό μας, σε όλη την Ελλάδα, ακόμη και στο εξωτερικό. Δανείστηκε τη μουσική του το σίριαλ "Η Δασκάλα με τα χρυσά μάτια", για να γίνει ακόμη πιο όμορφο το γύρισμα του έργου του Στρατή Μυριβήλη. Έβαλε κι αυτός την τέχνη του, ένας άνθρωπος απλός, μεροκαματιάρης, μα περίσσια προικισμένος από το θεό. Το σαντούρι του γλυκολαλούσε και καλωσόριζε κάθε ξένο και ξενιτεμένο Αγιασώτη, μόλις ανέβαινε το ανηφοράκι από το σταθμό των λεωφορείων ήταν εκεί και τον υποδεχόταν κι ένιωθε την καρδιά του να φτερουγίζει χαρούμενα κι αφηνόταν να τον λικνίζουν οι ήχοι από το σαντούρι του και να τον συνοδεύουν απάνω, ως την Παναγιά· ήταν εκεί σαν τη στοργική μάνα, που γλυκοαγκαλιάζει το ξενιτεμένο παιδί της και το καλωσορίζει με χίλια δυο γλυκόλογα· ήταν εκεί γοη-

Ο Γιάννης Κακούργος παίζει το σαντούρι του για την Αναστασία Τσιτκάνου-Νικολαΐδη και για την οικογέ­ νεια της, που ήρθαν στο χωριό της Μ εγαλόχαρης από τη Μαυροθάλασσα Σερρών... (Φωτογραφία Παύλου Νικολαΐδη, 16.8.1993)

τευτικό ξελόγιασμα στ’ αυτιά μας - σαν άλλες σειρήνες του Οδυσσέα - οι ήχοι του σαντουριού του· ήταν εκεί βάλσαμο για την τυραννισμένη ψυχή των πρωτευου­ σιάνων, που ολοένα τρέχουμε - τρέχουμε, κυνηγώντας χίμαιρες· ήταν εκεί, για να διώχνει από τ ’ αυτιά μας το βουητό της πρωτεύουσας, τα κορναρίσματα των αυτο­ κινήτων, τα μαρσαρίσματα των μοτοσικλετιστών ήταν εκεί, για να διώχνει την αντάρα από την ψυχή μας και να μας μεταμορφώνει μεμιάς, σαν μια άλλη Κίρκη με το μαγικό ραβδάκι της, σε ανθρώπους ελεύθερους, αγνούς, εξαϋλωμένους· ήταν εκεί, για να μας συνοδεύει σε κάθε χαρά μας, για να μας διασκεδάζει, για να μας ψυχαγωγεί, αλλά και για να μας παρηγορεί σε ώρες δύσκολες και δυσάρεστες· ήταν εκεί, για να "πλει τα τσουκαρέλια", μινια τούρες από τα τσόκαρα που φορούσαν άλλοτε οι Αγιασώτισσες σαν έβαζαν μπου­ γάδα - αλλοτινές θύμησες κι αυτά, αλλοτινοί καιροί, πόσο μακριά, αλήθεια, από τους δικούς μας -, με το δικό του σλόγκαν "’γω τα κάνω, ’γω τα πλιω". Εβδομηντάρης παρά κάτι και δούλευε ακόμη "τα τσουκαρέλια" και το σαντούρι του, με το ίδιο μεράκι και τη δύναμη του εικοσάχρονου. Γιατί αυτά ήταν η ζωή του. Αυτά ήταν η τέχνη του. Και κατείχε καλά τη δύναμη της τέχνης του κι έλεγε αυτός που ήταν άσχετος με το μάρκε­ τινγκ και το εμπόριο - γιατί δεν ήθελε η τέχνη του να γίνει εμπόριο - "όσοι θένε να μ’ ακούν, να έρχονται, ειδάλλως μη σώσουν...". Κι αρνιόταν πεισματικά να φύγει από τον τόπο του, να προβληθεί με τα σημερινά μέσα μαζικής ενη­ μέρωσης, γιατί όχι και να γίνει πασίγνωστος και να πλου­ τίσει. Ήθελε να μείνει στον τόπο του και να προσφέρει το έργο που πρόσφερε με το δικό του τρόπο. Γιατί ήθελε να μείνει αγνό, να υπάρχει και κάτι αυθεντικό στις μέρες μας. Και το κατάφερε. ΓΓ αυτό θα μείνει αθάνατο το έργο του, όπως αθάνατος θα μείνεις κι εσύ στις καρδιές μας, Γιάννη Σουσαμλή, δεξιοτέχνη μουσικέ, στις καρδιές που τις έκανες να δονούν με τις μπαγκέτες σου, που τις έκανες να ριγούν με τους ήχους του σαντουριού σου. Εκεί ψηλά που είσαι την τέχνη σου μην την παρα­ τάς. Κάνε το σαντούρι σου να λαλεί και στον παρά­ δεισο, όπου είναι τώρα η ψυχούλα σου. Μάθε τους τους σκοπούς της Αγιάσου, τα ζεϊμπέκικα, τα συρτά, τα καλαματιανά, τους καρσιλαμάδες. Δείξε τους τους λεβέντικους χορούς μας, αυτούς που μόνο άνθρωποι με ψυχή, σαν τα παλικάρια και τις κοπελιές του χω­ ριού μας, μπορούν και τους χορεύουν. Και συνέχισε, πρέσβη εσύ του χωριού μας, να διαφεντεύεις τη φήμη του ακόμα κι εκεί που βρίσκεσαι τώρα. Ας είναι ελαφρό το χώμα της αγαπητής γενέτειρας που σε σκέπασε. ΣΟΦΙΑ ΠΑΠΟΥΤΣΗ-ΚΟΥΑΟΥΝΕΛΗ Συμβολαιογράφος

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ Α Ν ΕΣΤΗ Σ ΓΡ. Μ Ο Υ ΤΖ Ο Υ ΡΕΛ Η Σ (1 9 1 3 -1 9 9 6 )

Ιη πι ο πι ο π η ιη Β Α Σ ΙΛ Ε ΙΟ Σ Χ Ρ . Μ Α ΪΣ Τ Ρ Ε Λ Η Σ (1912 - 1996)

ΙΩ Α Ν Ν Η Σ Ε Υ Σ Τ Ρ . Κ Ο Υ ΡΤ Ζ Η Σ (1 9 2 1 - 1 9 9 6 ) Ποτέ πια ο Αριστής ο Α αγός δε θα περπατήσει στην Αγορά της Αγιάσου... (Φωτογραφία Παρασκευά Λιακάτου)

Την 1.7.1996 ολοκλήρωσε τον κύκλο της ζωής το υ ο Α νέσ τη ς (γ ν ω σ τ ό ς κ α ι ω ς Α ρ ισ τή ς) Γρηγορίου Μ ουτζουρέλης ή Λαγός και κηδεύτηκε στην Α γιάσο. Υ πήρξε ευσυνείδητος υπάλληλος, αυστηρά προσηλωμένος στο υπηρεσιακό καθήκον. Υπήρξε επίσης καλός οικογενειάρχης και στοργι­ κός πατέρας. Εκτός από αγροφύλακας και γεωρ­ γός, υπήρξε και επιδέξιος νταουλιτζής... Ε κφ ρά ζουμε τα θερμά σ υλλυπητήριά μας σ ’ όλους τους συγγενείς και πρ οπα ντός στο γιο του Π ροκ όπη , α γα π η τό φ ίλ ο κ α ι ενεργό μέλος του Συλλόγου μας.

ΙΩ Α Ν Ν Η Σ Α Ν Τ Ω Ν ΙΟ Υ Π Α Ρ Λ ΙΑ Ρ Ο Σ (1 9 2 6 - 1 9 9 6 ) Χτυπημένος από τον επάρατη νόσο, άφησε τα εγκό­ σμια ο καλός και πρόθυμος φίλος και συμπαραστάτης του Συλλόγου μας Ιωάννης Αντωνίου Παρλιάρος. Άνθρωπος του τίμιου μόχθου, εργάστηκε αρκετά χρό­ νια στη Γερμανία, όπου εγκαταστάθηκαν και τα παιδιά του, ο Στρατής, ο Μιχάλης και η Κλειώ (Λίτσα). Ο Σύλλογός μας και ο διευθυντής του περιοδι­ κού εκφράζουν τα θερμά συλλυπητήριά τους στη σύζυγο Χρυσούλα, στα πα ιδιά του και στους λοι­ π ο ύ ς σ υγγενείς. Ε υχόμαστε να είνα ι ελαφρό το χώμα της αττικής γης που τον σκέπασε.

Ο Ιωάννης Ευστρατίου Κουρτζής (Κουρτζέλης) άφησε τη στερνή του πνοή στην Α γιάσο σ τις 16 Αυγούστου 1996. Ή ταν άνθρωπος μειλίχιος, ευγε­ νικός, έντιμος, καλοσυνάτος. Σ ’ όλο το μάκρος της ζωής του αγωνίστηκε σκληρά και είχε κερδίσει την αγάπη και την εκτίμηση των συμπατριωτών του. Ο θάνατός του λύπησε όλους όσοι τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του. Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στους σ υ γ γ ε ν ε ίς κ α ι κ υ ρ ίω ς σ τα π α ιδ ιά το υ , το ν Ευστράτιο, τον Παναγιώτη και τη Μαρία. ΓΙΑΝΧΑΤΖ

Εισφορές Μ ΝΗΜ Η ΠΡΟΣΦΙΛΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ " Α γ ι ά σ ο ς . Δ ιμηνιαία έκδοση Φ ιλοπρόοδου Συλλόγου "Αγιασωτών [Λέσβου], έτος ίδρ. 1980. Τεύχη 80-85, Ταν.-Δεκ. 1994, Δ /ντή ς-’Α ρχισυντάκτης: Γ ι ά ν ν η ς Χρ . Χ α τ ζ η β α σ ι λ ε ί ο υ . Ποικίλη τοπική ύλη, για τή γνωστή κωμόπολη, πού από το 1894 (μια εκατονταετία) έχει το Αναγνωστήριό της. Πολυσέλιδα συνήθως τά τεύχη (35 σελ., 4° οχ.). Περιλαμβάνουν συνεργασίες και φωτογραφίες πού αφορούν τήν "Ιστορία, Π αιδεία, Λ ογοτεχνία, Λαογραφία και Καλλιτεχνία (θέατρο, χειροτεχνία, χορούς, μουσική) του τόπου ή και τής Λέσβου ευρύτερα. Ενδιαφέρουν πολιτιστικά, ιδιαίτερα, οι άναμνηστικές φωτογραφίες προσώπων (ανδρών και γυναικών) και τοπικής ζωής. Κέντρο λατρείας και εορτών ή Παναγία Αγιασώτισσα (15 Αύγ.). Δίδονται κείμενα και στό αγια­ σώτικο γλωσσικό ιδίωμα, και / κρίνονται τοπικού θέμα­ τος βιβλία. (Το περιοδικό εκδίδεται στήν Αθήνα). Έ χουμ ε στή βιβλιοθήκη τής Ε.Λ.Ε., δεμένα σε τόμο, τά τεύχη 46-47 (γράφε 67) του περιοδικού αυτού (τών ετών 1988 - 1991), πού μας προσέφερε ό εδώ Φιλοπρόοδος Σύλλογος "Αγιασωτών. Λαογραφική Βιβλιογραφία (μέ σύντομες κρίσεις) τών έτών 1987 - 1994. Α' Ε λ λη νικ ά περιοδικά και τόμοι Κυνιιοδ οί νοΐιιΐϊΐυδ §Γ6 0 8 , Περ. «Λ α ογρα φ ία », Αελτίον της

Ελληνικής Λαογραφικός Εταιρείας, τόμος Α Ζ ' (37) (1993 - 1994), Μνήμη Στίλπωνος Κυριακίδου (+ 1964), Αθήνα!

1995, σα. 231-232. ☆

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

Μυτιλήνη, 16.7.1996 Προς τον κ. Βασίλειο Λούπο Πρόεδρο του Δ.Σ. του «Φιλοπρόοδου Συλλόγου Αγιασωτών» Κύριε πρόεδρε, Σας ευχαριστούμε θερμά για τη βοήθειά σας και τη συνει­ σφορά σας στην ερευνητική προσπάθεια του εργαστηρί­ ου, με την προσφορά των τεσσάρων τόμων του περιοδι­ κού "Αγιάσος". Το εύρος, καθώς και η άρτια παρουσίαση των θεμάτων που καλύπτει το περιοδικό σας, το καθι­ στούν πολύτιμο βοήθημα για κάθε ερευνητή. Σας συγχαί­ ρουμε για την εκδοτική σας προσπάθεια και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να συνεργαστούμε και στο μέλλον, στο πλαίσιο των κοινών στόχων της καταγραφής και ανάδειξης της πολιτισμικής κληρονομιάς της Λέσβου. Φιλικά Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος

ΣΩΤΗΡΗΣ ΧΤΟΥΡΗΣ επίκουρος καθηγητής

Ο Συντονιστής του Εργαστηρίου

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ διδάκτορας

- Ο Ε υ σ τ ρ ά τ ιο ς , ο Π α ν α γ ιώ τ η ς κ α ι η Μ α ρ ία Κουρτζέλη πρόσφεραν 10.000 δρχ. στη μνήμη του πατέρα τους Ιωάννη Κουρτζή (Κουρτζέλη).

- Ο Μ ιχάλης Χ ριστοφαρής πρόσφερε 5.000 δρχ. στη μνήμη της μητέρας του Μ α ρία ς (Μ α ρ γέλ ’) Χριστοφαρή.

- Η Ειρήνη Ιωάννη Βασιλά πρόσφερε 5.000 δρχ. στη μνήμη της α δ ερ φ ή ς της Κ υ ρ ια κ ο ύ λ α ς Πετεινέλη.

- Η Μ α ρίζα Φ α κίνου πρόσ φ ερε 5.000 δρχ. στη μνήμη του πατέρα της Στυλιανού Φακίνου.

- Η Μ α ρ ία Π ερ γ ά μ α λ η - Π ιπ ε ρ ίτ η π ρ ό σ φ ερ ε 10.000 δρ χ . στη μνήμη το υ π α τέ ρ α της Σάββα Π ερ γ ά μ α λ η κ α ι το υ π ε θ ε ρ ο ύ της Β α σ ιλ είο υ Ευστρατίου Πιπερίτη.

- Ο Δημήτριος και η Δήμητρα Καβαδά πρόσφεραν, αντί για στεφάνι, 5.000 δρχ. στη μνήμη του Μιχαήλ Παναγιώτη Βουλγουρίδη (συζύγου της Αγγελικής Ηρακλή Ευαγγελινού).

ΕΝ ΙΣΧ Υ ΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ - « ΑΓΙΑΣΟΥ»

-

Γεώργιος Ακαμάτης Γεώργιος Πανάγης Θεμιστοκλής Παπαδάκης Ελευθερία Χατζηνικολάου Βασίλειος Καλουντζόγλου

ΔΡΧ.

3.000 3.000 3.000 3.000 3.000

Αισθανόμαστε την υποχρέωση να ευχαριστή­ σουμε θερμά όλους όσοι στηρίζουν την εκδοτι­ κή προσπάθεια του Συλλόγου μας, καθώς και όλες τις άλλες δραστηριότητές του.

ΘΕΡΙΝΑ ΕΜ ΒΑΣΜ ΑΤΑ

Ζητούμε συγνώμη από τους αγαπητούς φίλους και συνδρομητές του περιοδικού μας, των οποίων τα εμβάσματα, που στάλθη­ καν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, επιστράφηκαν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ταμίας, αλλά και ο πρόεδρος και τα μέλη Δ.Σ. είχαν φύγει για διακοπές, και τα ΕΛΤΑ ενήργησαν χωρίς καμιά καθυστέρηση.

«ΑΓΙΑΣΟΣ» ΔΙΑΘΕΣΗ ΒΙΒΑΙΟΑΕΤΗΜΕΝΩΝ ΤΟΜΩΝ Σας πληροφορούμε ότι τελευταία βιβλιοδετήθηκε ο τέταρτος τόμος του περιοδικού «ΑΓΙΑΣΟΣ», ο οποί­ ος περιλαμβάνει τα τεύχη 68-85 (1992-1994). Παλαιότερα βιβλιοδετήθηκαν ο πρώτος τόμος (1-25, 1980-1984), ο δεύτερος (26-45, 1985-1988) και ο τρί­ τος (46-67, 1988-1991), από τους οποίους υπάρχουν ακόμη κάποιες σειρές. Του πρώτου βέβαια τόμου κάποια τεύχη είναι σε φωτοτυπία, γιατί τα πρωτότυ­ πα έχουν εξαντληθεί από καιρό. Οι τόμοι διατίθενται στα Γραφεία του Συλλόγου και στοιχίζει ο καθένας 12.000 δρχ. Με το ίδιο αντίτι­ μο μπορούν να αποσταλούν στον ενδιαφερόμενο επί αντικαταβολή. Δέον να σημειωθεί ότι στην τιμή των 12.000 δραχμών συμπεριλαμβάνεται το μεγάλο κόστος της βιβλιοδεσίας (5.000-7.000) ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΑΓΙΑΣΟΣ» ΑΓΙΑΣΟΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΜΑΡΟΣ

Τηλ. (0252) 22213 ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΗΝΑΣ Σ α π φ ο ύ ς15 Τηλ. (0251)26175 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΓΚΟΣ

Αγίας Ειρήνης 1 Τηλ. (0251)23278 ΑΜΕΡΙΚΗ

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΠΑΠΟΡΦΥΡΙΟΥ

31 14 31 $ΙΤ6€ΐ Α5ΤΟΚΙΑ Ν. Υ. 11106 Τηλ. (718) 932 -9713 (718) 932 -6448 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΣΤΡΑΤΗΣ ΧΑΤΖΗΧΡΥΣΑΦΗΣ 3 νεπιοη Ανε. Εαδΐ ΕαΓεδ 2018 8ΥΌΝΕΥ Τηλ. (00612) 6696197 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΖΕΓΚΟΣ

8 ΟταοΗβΗΐΙΙ Ανε Βιιπνοοά 3125. νΐοΐοπα ΜΕΕΒΟυΚΝΕ Τηλ. (00613) 808-9115 Για τη διευκόλυνσή τους οι φίλοι του Συλλόγου μας και οι συνδρομητές της «Αγιάσου» μπορούν να δίνουν τις συνδρομές τους και τις εισφορές τους στους παραπάνω εκλεκτούς συνεργάτες μας.

ΔΙΟΡΘΩΣΗ Σ το π ρ ο η γο ύμ ενο τεύ χ ο ς 95 (1996) να γ ίν ο υ ν οι παρακάτω διορθώσεις: 1. Στη δεύτερη στήλη της σελ. 33 α ν τί Α εω νίδας Κ αλο υντζό γλο υ να γρα φ εί Λ ε ω ν ίδ α ς Κ α λ ο υ τ ζ ή ς και αντί Μιχαήλ και Α φροδίτης Κ αλουντζό­ γλου να γρα φ εί Μ ιχ α ή λ κ α ι Α φ ρ ο δ ίτ η ς Κ α λ ο υ τ ζ ή . 2. Στη δεύτερη στήλη της σελ. 34 να γραφεί αντί Περλιάρος Π α ρ λιά ρ ο ς.

ΓΑ Μ Ο Ι - Παναγιώτης Σταύρου Καμπάς Μ αρία Κωνσταντίνου Περγάμαλη - Θεοφάνης Αντωνίου Σουλακέλης Βασιλεία Στεφάνου Κατσάνη

Β Α Φ Τ ΙΣ Ε ΙΣ Στις 10 Αυγούστου 1996, στο ναό της Γεννήσεως της Θ εο τό κ ο υ (Π α ν α γ ιο ύ δ α ς ) Σ κ ο π έλ ο υ , ο Περικλής Ασιδέρης και η σύζυγός του Ελένη βάφτι­ σαν την κόρη τους. Η ανά δοχος Βίκη Ερμολάου Ζωγράφου έδωσε στο νεοφώτιστο το όνομα Μαρία. Στους ευτυχείς γονείς ευχόμαστε να τους ζήσει και να το καμαρώνουν. Στην ανάδοχο ευχόμαστε πάντα άξια. Στις 11 Αυγούστου 1996, στη Μονή του Αγίου Ραφαήλ Θερμής, ο Παναγιώτης Καρπούζης και η σύζυ­ γός του Ελευθερία βάφτισαν την κόρη τους. Οι ανάδοχοι Αχιλλέας Καρπούζης και Ιωάννης Καρπούζης έδωσαν στο νεοφώτιστο το όνομα Ραφαηλία. Στους ευτυχείς γονείς, καθώ ς και στους π α π ­ π ο ύ δ ες κ α ι σ τις γ ια γ ιά δ ε ς, ευχόμ α σ τε να το υς ζήσει και να το καμαρώ νουν. Σ τους α νά δοχους ευχόμαστε πάντα άξιοι. Οικογένεια ΓΙΑΝΝΗ και ΑΡΙΑΑΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Σ Υ Γ Χ Α Ρ Η Τ Η Ρ ΙΑ Ο Ν ίκος Δ ημητρίου Μ ακαρώ νης διορίστηκε διευθυντής του δημοσίου ΙΕΚ Μυτιλήνης. Θερμά συγχαρητήρια Οικογένεια ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ και ΦΙΑΙΤΣΑΣ ΣΤΑΥΡΑΚΕΛΗ

ΘΑΝΑΤΟΙ -

Στυλιανός Ευστρατίου Κλειδαράς Ιωάννης Αντωνίου Μορέντζος Ιωάννης Παναγιώτου Σουσαμλής Βασίλειος Γεωργίου Καραγεωργίου Κυριακή, χήρα Δημητρίου Τζίνη Βασίλειος Παναγιώτου Βουνάτσου Μιχαήλ Παναγιώτου Βουλγουρίδης (Αθήνα) Συμεών Θεοδώρου Βαρουτέλης (δγώιεγ)