Gevolgen van de frequentieveiling

Zes vragen over de uitkomst van de frequentieveiling

De frequentieveiling is voorbij, de balans kan worden opgemaakt. Vier deelnemers hebben 41 vergunningen gekocht om de komende 17 jaar landelijk dekkend 4G te kunnen aanbieden. De komst van Tele2 zorgt voor een concurrent naast kpN, Vodafone en T-Mobile. De overheid is tevreden met een opbrengst van 3,8 miljard euro. Gaat de concurrentie inderdaad toenemen, met lagere prijzen (ook wholesale) als gevolg? Of willen de vier partijen hun investeringen eerst terugverdienen en betalen MVNO’s, mobiele wederverkopers, consumenten en bedrijven het gelag? een aantal vragen op een rijtje.

1. HOE VErlIEp DE VEIlING?

De frequentieveiling bestond uit drie fasen. Een primaire fase, een aanvullende biedronde en een toewijzingsronde. De primaire fase is op vrijdag 7 december geëindigd, na 28 werkdagen. Na twee dagen rust is op woensdag 12 december de aanvullende biedronde gehouden. Na nog een rustdag is de toewijzingsbiedronde op vrijdag 14 december afgerond. Na de tweede fase zou het voor de veiling verantwoordelijke Agentschap Telecom bekend maken welke deelnemers aan de veilingspectrum hadden gewonnen, na de derde fase welke partijen tegen welk bod bepaalde licenties hadden verkregen. uiteindelijk heeft het AT op verzoek van één van de deelnemers en na overleg met de andere deelnemers besloten om alle informatie ineens te verspreiden.

2. wIE HEEfT wAT GEkOCHT?

KPN: 1,35 miljard euro, 15 licenties. 2x10 MHz in de 800 frequentieband, 2x10 in de

Wholesale KPN, T-Mobile en Vodafone hebben voldoende spectrum om ook 4Gdiensten op wholesale-gebied aan te bieden, zowel aan op particulieren als Tele2 zal hier een bescheidener rol spelen. De concurrentieposities zullen op wholesalegebied dus weinig veranderen. T-Mobile verliest op termijn wel Tele2 als MVNO, terwijl Vodafone zowel Ziggo als uPC kan rekenen tot zijn klanten. Daar zal het zeker voordeel bij hebben wanneer beide kabelaanbieders een volledig mobiel/ WiFi-aanbod in de markt gaan zetten. Wanneer zij dit ook zakelijk gaan doen, kan de mobiele zakelijke markt wel opgeschud worden, met meer keuze voor zakelijke telecomaanbieders tot gevolg. 900 band, 2x20 in de 1800 band, 2x5 in de 2100 band, 1x30 in de 2600 band. Vodafone: 1,38 miljard euro, 9 licenties. Hetzelfde spectrum als KPN, zonder het ongepaarde spectrum in de 2600 frequentieband. T-Mobile: 911 miljoen, 15 licenties. 2x15 MHz in de 900 band, 2x30 in de 1800 band, 1x14,6 in de 1900 band en 1x25 in de 2600 band. Tele2: 161 miljoen euro, 2 licenties. 2x10 MHz in de 800 band. Ziggo en uPC zijn afgehaakt vanwege de naar hun mening te hoge prijs. Zij richten zich nu op WiFi als alternatief.

3. VErANDErT Er VEEl?

Ja en nee. De drie bestaande MNO’s hebben het benodigde spectrum in handen gekregen om hun bestaande 2G- en 3G-diensten, mobiele telefonie en sms te blijven aanbieden, al is het niet altijd het bestaande spectrum. In de 900-band verruilt T-Mobile al zijn huidige frequenties voor andere. KPN en Vodafone hebben op de zakelijke markt gerichte MNO’s.

deels of grotendeels hun oude spectrum teruggekocht. Natuurlijk verandert het speelveld door een vierde speler op MNOgebied – Tele2, maar alleen voor LTEdiensten.

4. HOE lANG GAAT DE UITrOl DUrEN?

KPN stelt dat de 4G LTE-technologie vanaf februari 2013 beschikbaar zal zijn voor klanten. Halverwege 2013 zal ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking gebruik kunnen maken van deze nieuwe dienst. Landelijke dekking wordt volgens KPN bereikt in de tweede helft van 2014. T-Mobile laat weten in 2013 LTE uit te rollen, maar noemt geen einddatum. Het verwacht de zes 1800 vergunningen snel in te kunnen zetten om ook 4G internet aan te bieden. Vodafone wil volgens CEO Rob Shuter vanaf de zomer van 2013 beginnen met het aanbieden van commerciële LTE-diensten en –toegang. Een einddatum voor de uitrol noemt ook hij Shuter niet. Tele2 zal waarschijnlijk als laatste partij LTE-diensten uitrollen. Het heeft met zijn netwerk een achterstand ten opzichte van de MNO’s, en het heeft maar beperkt spectrum.

5. wAT GEbEUrT Er MET DE prIJzEN?

Nieuwe technologie en nieuwe netwerken betekenen in beginsel hogere prijzen, voor LTE-diensten dan. De kans is aanwezig dat mobiele diensten: bellen, SMS, mobiele data over 2G of 3G goedkoper worden naarmate ze uitgefaseerd worden. De netwerkinvesteringen kunnen beperkt blijven wanneer MNO’s samenwerken, zoals bij het delen van antennemasten en antennes. Daarnaast stimuleert de Europese Commissie op verschillende manieren private investeringen in next generation access (NGA) netwerken, om zo een deel van de Digitale Agenda te realiseren met goedkope leningen, minder of eenvoudiger regelgeving.

Succes voor de staat Met een opbrengst van 3,804 miljard euro kan de multiband frequentieveiling voor de Nederlandse Staat een financieel succes genoemd worden. Er is meer betaald dan tijdens de uMTSveiling uit 2001, toen vijf partijen (T-Mobile (Ben), Orange (Dutchtone), KPN, Vodafone (Libertel) en Telfort) 3,3 miljard euro neertelden. De vier partijen die in 2012 licenties hebben bemachtigd, hebben nog meer betaald dan de vijf deelnemers tijdens de uMTS-veiling. Toen bleek naderhand dat veel van de bezitters van een licentie zoveel moesten investeren, dat de opbrengsten onvoldoende compenseerden. Sommige operators kwamen zelfs in financiële problemen.

Wanneer LTE als alternatief voor ADSL/ VDSL in de markt wordt gezet, zullen operators de prijzen voor LTE niet te hoog houden. Tele2 heeft in Zweden 80/8 Mbps LTE voor 40 euro per maand op de markt gebracht. Dit kan Tele2 in Nederland herhalen om zo de aanval op de ADSL-markt in te zetten (maar Tele2 heeft slechts beperkt spectrum). Hetzelfde geldt voor TMobile, die zich vooral als mobiele aanbieder positioneert. Vooral KPN zou met een goedkoop LTE-aanbod de eigen DSL-markt ondergraven, maar moet mogelijk wel mee als de concurrentie dit ook doet.

6. GAAT TElE2 VOOr prIJsDrUk zOrGEN?

Tele2 zou als vierde aanbieder in theorie voor meer concurrentie moeten zorgen en dus, hoopt de overheid, voor lagere prijzen. Zoals al aangegeven zal Tele2 waarschijnlijk als laatste aanbieder LTEdiensten uitrollen en dus tegen forse concurrentie moeten opboksen. Concurrentie die bovendien alleen de 4G-markt betreft. Network sharing kan investeringskosten wel drukken en Tele2 Nederland kan leunen op de kennis die moeder Tele2 in Zweden met LTE-uitrol en -diensten heeft opgedaan. Dat kan ontwikkel- en marketingkosten drukken. Aan de andere kant heeft Tele2 beperkt spectrum geworven én heeft het recent aangegeven zich meer als waardekampioen dan als discounter te willen positioneren. Met dit in het achterhoofd lijkt winstmaximalisatie via LTE als premiumdienst een logischer stap dan volumes in de markt zetten tegen lage prijzen. •