De krant die verder kijkt in de stad
MEI 2020 | 6E JAARGANG NR. 103 | KIJK VOOR HET LAATSTE UTRECHTSE NIEUWS OP
DUIC.NL
Utrecht Volgens singer-songwriter Tim Dawn P.12
Grensverleggende kunst aan de bieb maakt de tongen los
Foto: Nina Slagmolen
Arjan den Boer over de drager-inbouw-woningen in Lunetten P. 13
81-jarige Bart Bakker innoveert met 3D-printers
P.9
Nieuwe woonconcepten centraal
JOUW lokale lezers BEDRIJF •• 100.000 23 kranten per jaar HIER? • Meest gelezen nieuwsmedium van Utrecht Alleen NU vanaf €250,-
Vragers en dragers onder één dak Mitros brengt ‘vragers’ en ‘dragers’ samen onder één dak met het nieuwe concept van Gemengd Wonen. In deel 1 van deze serie zoomen we hierop in.
Voor deze en alle andere advertentieplekken: adverteren@duic.nl 28 mei 2020 - 20.00 uur
55 KOOPAPPARTEMENTEN VANAF € 335.000,- V.O.N.
BINNENKORT IN VERKOOP!
BINGO VANAF JE BANK!
DONEER EEN DUIT AAN DUIC Voor €2,50 donatie of meer informatie:
VORM.NL/PARKAVENUE
Aanmelden en informatie via
campingganspoort.nl/bingo
donatie.duic.nl
Advertenties
NU IN PRESALE! Kijk voor meer informatie op:
VORM.NL/PARKAVENUE
55 KOOPAPPARTEMENTEN VANAF € 335.000,- V.O.N. AAN HET TOEKOMSTIGE PARK LEEUWESTEYN - Diverse woningtypes van ca. 76 tot 205 m2 - Parkeergarage onder het gebouw voor bewoners - Alle dagelijkse voorzieningen van Leidsche Rijn Centrum op loopafstand - Energieneutraal wonen: EPC-0,1 - Zonnepanelen en vloerverwarming en -koeling - Veel groenvoorzieningen in het plan
PUNT MAKELAARS T 030 - 273 74 64 E utrecht@puntmakelaars.nl
Gallery shop
VORM Sales & Finance T 0186 - 618 777 I vorm.nl
RAAMDECORATIE VOORDEEL
4
de*
raam decoratie product
GRATIS * Vraag naar de voor waarden in de winkel
50%
KORTING*
Bece jaloezieën aluminium en hout
Luxaflex® Twist en rolgordijnen
Bece dupli en plissé gordijnen
OP 2E LUXAFLEX® HOR
De voordelen van Vocking Interieur: • grootse keuze • duidelijk advies • vakkundige stoffeerders • CBW zekerheid
* Actie is geldig t/m 31 mei 2020. Vraag naar de voorwaarden in de winkel.
PVC-vloeren Laminaat Houten-vloeren Marmoleum Vinyl Tapijt Matten Karpetten Behang Binnenzonwering Shutters Gordijnen Vitrage Horren
IVM HET CORONAVIRUS HEBBEN WIJ AANGEPASTE OPENINGSTIJDEN - KIJK OP WWW.VOCKINGINTERIEUR.NL Ambachtsweg 1 3433 PR Nieuwegein T. 030 6054216 www.vockinginterieur.nl Gratis parkeren
3
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD
M
Maarten Baas dat boven de ingang van de bibliotheek moet komen kon rekenen op zowel lofzang als hoongelach. Het kan soms schuren in de stad. In deze krant legt Baas in ieder geval uit dat hij niet wil shockeren, maar grenzen verleggen is soms wel nodig. De 81-jarige Utrechter Bart Bakker heeft in zijn leven ook al heel wat grenzen verlegd. Hij is pionier op het gebied van innovatieve technologie en is de afgelopen tijd in zijn garage druk bezig met 3D-printers en lasersnijders om hulpmiddelen te maken voor zorginstellingen. Een inspirerende man die naast het gebruik van de modernste machines en het delen van kennis ook gewoon af en toe nog met zijn modeltreinbaan in de weer is, en dat in dezelfde garage.
et rolmaat in de hand en stoepkrijt op het plein waren horecaondernemers druk bezig om de Neude klaar te maken voor de opening van de terrassen. Als de cijfers blijven dalen, mogen de cafés en restaurants op 1 juni weer gasten ontvangen. We merken dat de opening van de terrassen zorgt voor veel gemengde reacties. De versoepeling van de coronamaatregelen lijkt meer voer voor discussie dan de invoering ervan. Ook het winkelend publiek, hardlopers, kappers en parkbezoekers zijn regelmatig onderwerp van gesprek. Het is echter die horecasector die de boventoon voert. We moeten als Utrecht juist samen toewerken naar een goede manier van omgaan met de nieuwe vrijheden. Overigens stonden niet alleen de terrassen op de Neude in de schijnwerpers. Ook het gepresenteerde kunstwerk van
Nieuws
4 DUIC in Beeld Kukelen
6 Kunstwerk aan de bieb Grenzen verleggen en opvallen
Robert Oosterbroek
7 Debuutroman Gerda Blees
Boek over bijzondere woongroep in Utrecht
9 Coronahulp
81-jarige Utrechter innoveert en helpt mee
10 Vijf vragen over
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
De nieuwe woonwijk Cartesiusdriehoek
LANGE VIESTRAAT
Cultuur/Uit 11 Op bezoek bij
Spirituele Ananda Nieuwetijdswinkel
Utrecht is constant in
12 Utrecht Volgens
beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt.
Singer-songwriter Tim Dawn
Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel
1945 2020
anders uit dan vroeger,
Stad/Leven
terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze
13 Nieuwe Monumenten
rubriek laten we dat zien.
Bijzondere woningen in Lunetten
Ga naar DUIC.nl voor
15 Puzzel
meer oude en nieuwe
Zoek de verschillen
foto’s van de stad.
Colofon
Social Media
REDACTIE Robert Oosterbroek, Bas van Setten en Ilana Noot
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Bo Steehouwer en Arjan den Boer
GEDELEGEERD UITGEVER Sanne Dijkgraaf, sanne@duic.nl
BEELDREDACTIE Robert Oosterbroek
ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC
CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl
UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
ADVERTEREN 030 - 740 04 44, Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Sanne Dijkgraaf, sanne@duic.nl, 06 - 28 24 65 66 Laura Peek, laura@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
Website DUIC.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Instagram duic.nl
BINGO VANAF JE BANK! Natuurlijk zijn wij er nog! Juist nu de terrasjes, de festivals, de ballenbak van de IKEA en zelfs Camping Ganspoort moeten sluiten, zijn wij er voor je. Met een zinderende online bingo. Bestel je bingo-kaarten snel. Wil je optimaal genieten, bestel dan ons exclusieve bingo-pakket eenvoudig online. De volledige opbrengst gaat uiteraard naar een goed doel, namelijk EET met je hart. EN HEB JE BINGO, DAN KOMEN WE JE PRIJS GEWOON BIJ JE LANGSBRENGEN.
Datum: 28 mei 2020 Tijd: ± 20.00 uur Prijs: 5 euro (voor het goede doel) Aanmelden, informatie en bingo-pakket via
www.campingganspoort.nl/bingo
4
NR. 103 | MEI 2020
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC IN BEELD
Tekst & Fotografie: Robert Oosterbroek
Kukelen
T
ientallen gedumpte hanen struinen dagelijks door het Julianapark op zoek naar eten en loslopende hennen. Hoewel de vele vogels op het gezicht een gezellig tafereel lijken, bezorgen ze enkele omwonenden slapeloze ochtenden. Een haan houdt ervan om in de vroege uren hard te kraaien om zo andere hanen te laten weten dat hij de baas is. Met tientallen hanen leidt dit al gauw tot een waar kukelconcert. Toch zijn er ook genoeg buren die juist vro-
lijk worden van de gekamde vogels, of gewoon door het gekraai heen slapen. Dat het er een heleboel zijn, beaamt ook wethouder Lot van Hooijdonk. Er is sprake van overbevolking. Regelmatig gooit er iemand een haan over hek om ervan af te zijn. Maar dat is volgens de gemeente nog geen reden om de hanen te slachten. Zolang de openbare orde of het dierenwelzijn niet in het geding komen, mogen de gedumpte dieren blijven rondscharrelen en blijven kukelen. a
NR. 103 | MEI 2020
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
5
6
NR. 103 | MEI 2020
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Kunstwerk aan gevel bibliotheek moet opvallen De entree van de gloednieuwe bibliotheek aan de Neude moet opvallend worden. Met het gepresenteerde kunstwerk van Utrechter Maarten Baas gaat dat zeker lukken. De lichtinstallatie, die niet zal misstaan bij een casino in Las Vegas, laat de ogen van voorbijgangers naar de ingang schieten. Dat veel inwoners van de stad gehecht zijn aan hun voormalige postkantoor en de nieuwe huiskamer van de stad – zoals de Centrale Bibliotheek zichzelf omschrijft – blijkt wel uit de vele reacties op het werk. Grenzen verleggen is niet nieuw voor Baas, die al eerder furore maakte met het verbranden van een Rietveld-stoel. Tekst: Robert Oosterbroek / Fotografie: Nina Slagmolen en Robert Oosterbroek
E
igenlijk hadden Utrechters al weken door de gangen van het boekenpaleis moeten lopen. Op 13 maart zou de nieuwe Centrale Bibliotheek met een groot feest de deuren openen, maar dat ging vanwege de bekende reden niet door. Het was dan ook een grote opluchting dat de bibliotheek sinds 11 mei weer open mocht. Toch bleef de bibliotheek ook tijdens de sluiting onder de aandacht. Een van de redenen daarvoor was het nieuwe kunstwerk. Het gaat in de bieb niet alleen om het lenen van boeken. De instelling heeft ook de taak om kunst onder de aandacht te brengen, het monumentale gebouw is daar een prachtig podium voor. Vijf Utrechtse kunstenaars werden geselecteerd om het pand te verfraaien. De eerste vier werken zijn al te bewonderen – als de bibliotheek haar deuren opent. Het vijfde werk werd onlangs gepresenteerd. Bij de presentatie hoorde eigenlijk een debat over kunst in de buitenruimte, maar ook dat kon niet doorgaan. De bibliotheek weet als geen ander dat kunst kan schuren en ook tot nadenken moet aanzetten. Dat kan zowel door het kunstwerk zelf komen; in Utrecht hebben we onder andere ervaring met de UFO op de inktpot, de theepot op Hoog Catharijne, Che Guevara op de Croeselaan en De Haas op de Neude. Maar het is ook een ontwikkeling dat de selectie van kunstenaars al debat oproept; toen de Kunstcommissie van de bibliotheek bekendmaakte wie de vijf geselecteerde makers waren, lieten verschillende partijen zich hier ook al over horen. Het ging namelijk om ‘vijf witte mannen’, wat niet uitblinkt in diversiteit. Kunst kan aan alle kanten schuren, en helemaal in de ‘huiskamer van de stad’. Bijzondere plek Voor Maarten Baas is het in ieder geval speciaal dat hij het kunstwerk mag maken. “Ik maak gelukkig vaker werken die bedoeld zijn voor bijzondere plekken. De klok op Schiphol is daar natuurlijk een mooi voorbeeld van. Maar wat het nu extra bijzonder maakt is dat dit in mijn eigen stad is. Natuurlijk, exposeren in New York is ook erg mooi, maar hier weten mensen die langslopen ook precies dat ik de maker van het werk ben.” Toch is het voor Baas niet extra lastig om juist voor zo’n iconische plek in de stad een werk te maken: “Het is niet extra moeilijk, maar wel moeilijk, ik vind het altijd moeilijk. Wat ik ook maak, een ladekast voor mijn oom of een kunstwerk in de openbare ruimte, ik wil altijd het beste maken.” Dat Baas dit keer op keer ook lukt blijkt ook wel uit zijn oeuvre. Hij wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke autono-
me Nederlandse auteur-ontwerpers van de eenentwintigste eeuw, omdat zijn werken het snijpunt van kunst en design zijn. Hij is vooral bekend door de werken Smoke (verbrande meubelen), Clay (meubels van klei) en Real Time (serie uurwerken). De New York Times vermeldde zowel Smoke als Clay in de Top 25 Design Classics of the Future. Nu is het de beurt aan de bibliotheek, waar het opvallende werk boven de ingang moet komen. Het kunstwerk krijgt de naam Intellectual heritage mee en laat het contrast zien van de locatie en van Utrecht. Zo omschrijft Baas het contrast tussen het monumentale pand, de Oudegracht en rustige plekken in de historische binnenstad met de uitbundige stad waar studenten leven en grote evenementen zijn. “Juist hier op de Neude komt dat samen. Het extraverte leven versus het introverte leven. Die twee werelden op zo’n klein stukje stad vond ik een interessant uitgangspunt.” Die contrasten komen ook naar voren in de verschijningsvorm van het kunstwerk. De Las Vegas-achtige stijl met neonlicht en kleurrijke en drukke vormen wordt gecombineerd met poëzie en Latijnse uitdrukkingen. Ook nijntje, als Utrechts icoon, ontbreekt niet in het werk en haakt aan bij De Haas die verderop op het plein te vinden is. “Het kunstwerk is door de verlichting en uitbundigheid ook Instagrammable, dat is weer een contrast met het stoffige imago dat bibliotheken van oudsher kunnen hebben. Hetzelfde als een Shakespeare tekst in neonletters een contrast vormt. Zo komen er twee werelden samen in het werk.” Dat zo’n opvallend werk aan stadsplein de Neude reacties ging oproepen wisten de betrokkenen natuurlijk ook. Naast lofzang vragen mensen zich ook af of het wel zo opvallend zou moeten zijn, anderen noemen het niet passend omdat het werk wel op een monumentaal gebouw wordt geplaatst. De Commissie Welstand en Monumenten kijkt over de schouder van Baas ook mee. De leden kijken niet naar de inhoud van het werk, het is geen kunstcommissie, maar moeten ervoor zorgen dat de monumentale waarde van het gebouw niet aangetast wordt. Tijdens zo’n commissievergadering gaat het dan over kabeltjes, bevestigingen en technische details. Dit is niet voor iedere kunstenaar een favoriete bezigheid. Baas is ondertussen gewend dat er wordt meegekeken. “Het is een kritische commissie, maar ik voel mij wel zeer goed begrepen. De feedback die ze gegeven hebben, zie ik ook als een verbetering. Mijn werk kenmerkt zich regelmatig door een lossige stijl, maar de afwerking is juist altijd heel hoog. Dat moet hier ook gebeuren.” De commissie kwam tot de conclusie dat het
monumentale Post Utrecht klaar is voor het kunstwerk. Kapitein Hoewel de commissie niet kijkt naar het kunstwerk inhoudelijk, doen Utrechters niets liever. Baas wil het liefst met zijn werk iedereen aanspreken: “Van een klein kind dat totaal geen interesse heeft in kunst, tot de museumdirecteur van het beste kunstmuseum van de wereld. Er is geen grotere splitsing mogelijk, maar ik wil het liefst iedereen bereiken. Mijn werken zijn ook niet te abstract, dat ze alleen begrepen worden door iemand die vijf kunstgeschiedenisboeken heeft gelezen. Het is toegankelijk.” Iedereen aanspreken is overigens iets anders dan iedereen tevreden te stellen: “Dat gaat niet lukken in Utrecht met ruim 350.000 inwoners. Het is net als een kapitein op een schip, als die naar iedereen luistert dan zal het schip alleen maar rondjes varen. Dat is ook niet de bedoeling. Een kunstwerk moet ook geen grijze soep zijn, dan is het ook weer niks.” Een kunstwerk mag Utrechters ook zeker aan het denken zetten. “Net als dat een uitvinder iets nieuws wil uitvinden, wil een kunstenaar ook grenzen verleggen. Een discussie over een kunstwerk is dan weer geen doel op zich, maar een symptoom waarmee weer nieuwe inzichten komen.” Ook het verbranden van de Rietveld-stoel riep reacties op. Ook dat was een Utrechts icoon. “Het is kenmerkend
voor kunst dat het niet meteen omarmd wordt, denk ook maar aan het Rietveldhuis. Terwijl Utrecht daar nu heel veel aan te danken heeft. We zijn er trots op. Altijd als er wat nieuws gemaakt wordt, moet het even landen. We hebben het voormalige postkantoor in ons hart gesloten, en dan gaan veranderingen niet zonder slag of stoot. Het kunstwerk moet er juist aan meehelpen dat ook het gebouw weer meer onder de aandacht komt.” Dat het gebouw weer onder de aandacht wordt gebracht zal niemand ontkennen, maar de schetsen laten wel iets belangrijks weg. Voor de ingang, en dus voor het kunstwerk, staat ook een enorme boom. “Ik heb het ontwerp daar ook op aangepast. Het werk is eigenlijk vanaf alle kanten te bewonderen. Ook het neonlicht kan door de boom stralen. Daarnaast heeft de boom niet het hele jaar door bladeren.” Dat een kunstwerk zorgt voor debat is duidelijk, maar een boom ervoor omhakken – iets wat de kunstenaar en ook de bibliotheek niet opperen – gaat in boomliefhebbend Utrecht sowieso te ver. De bibliotheek wil graag, als het weer mogelijk is, alsnog een debat organiseren over kunst in de buitenruimte. Er moet overigens ook nog een vergunning worden aangevraagd bij de gemeente voor het plaatsen van het werk. De bibliotheek weet nog niet wanneer het kunstwerk aan de gevel hangt. a
7
NR. 103 | MEI 2020
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Debuutroman van Gerda Blees over bijzondere Utrechtse woongroep
Het was een zaak die veel Utrechters de wenkbrauwen deed fronsen; in 2017 kwam een bewoner van een woongroep in Lombok te overlijden door ondervoeding. Wat er zich precies achter de kleurrijke deuren heeft afgespeeld is niet in de openbaarheid gekomen. Dat boek blijft dicht. Voor schrijfster Gerda Blees was het wel het beginpunt voor haar eigen verhaal en debuutroman Wij zijn licht. Geïnspireerd op de echte gebeurtenissen, maar niet waargebeurd. Tekst: Robert Oosterbroek / Fotografie: fotoBuffel
D
’Van een klein kind dat totaal geen interesse heeft in kunst, tot de museumdirecteur van het beste kunstmuseum van de wereld’ Hoe komt dit kunstwerk tot stand? Om een goede selectie van verschillende kunstwerken te maken heeft de bibliotheek een kunstcommissie in het leven geroepen met specialisten op het gebied van kunst. Deze commissie bestaat uit voorzitter Bart Rutten - directeur Centraal Museum Utrecht, Fleur Junier - conservator, Frank Koolen - beeldend kunstenaar en intendant Annelou Evelein - urban curator. Zij schreven de opdracht uit en startten de selectieprocedure met een longlist van 100 Utrechtse kunstenaars. Daaruit selecteerden ze vijf kunstenaars, zowel landelijk en internationaal bekend als aanstormend talent, te weten: Jan Willem Deiman, Frank Halmans, Daan Paans, Jop Vissers Vorstenbosch en Maarten Baas. Vier kunstopdrachten zijn inmiddels gerealiseerd. ‘Intellectual heritage’ van Maarten Baas is het vijfde kunstwerk. De financiering voor de uitvoering van deze kunstwerken is in 2019 gerealiseerd, dankzij een unieke samenwerking tussen het BPD Cultuurfonds, K.F. Hein Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds, Mondriaan Fonds, Stichting Het Boellaardfonds, Stichting Stokroos, de Bibliotheek Utrecht en de Gemeente Utrecht. Die laatste heeft een aparte projectsubsidie cultuur beschikbaar gesteld. De kosten van de vijf kunstwerken - voor uitvoering van alle vijf ontwerpen, materiaalkosten en honoraria voor de kunstenaars - bedragen in totaal 182.000 euro. Het werk van Maarten Baas is het grootste. Omdat het in de buitenruimte wordt uitgevoerd, is het relatief duurder dan de andere werken.
e 35-jarige Blees woont tegenwoordig in Haarlem, maar in 2017 fietste ze nog regelmatig door Utrecht. Ze heeft in de stad en naastgelegen gemeentes gewoond en volgde hier een studie. We kennen haar ook van de poetry slams, een moderne variant van het voordragen van poëzie, in Utrecht. In het jaar dat de bewoonster van de woongroep overleed en de media artikelen vulden over de ongewone dood, won ze ook een C.C.S. Crone Stipendia. Deze stimuleringsprijs, ingesteld door de gemeente Utrecht, wordt iedere twee jaar toegekend aan beloftevolle Utrechtse schrijvers. Eerst kort over het ‘echte verhaal’. Blees heeft zich voor haar boek laten inspireren door een zaak die zich afspeelde bij een woongroep in Lombok. Het Openbaar Ministerie (OM) liet weten dat het overlijden van een bewoonster van de groep verdacht was. De andere drie huisgenoten zouden mogelijk niet de juiste hulp hebben aangeboden. Het was een lastige zaak voor politie en OM – de woongroep zou aan lichtvoeding doen waarmee eten en drinken als niet nodig worden bestempeld. Het slachtoffer overleed dan ook aan ondervoeding. De verschillende nieuwsberichten waren voor Blees de aanleiding om haar eigen verhaal te maken. Ze maakte gebruik van kranten en op het internet beschikbare informatie, waaronder de website van de woongroep. Maar het boek is een product van haar eigen verbeelding en dus grotendeels fictie. Blees vertelt: “Ik heb altijd al geschreven over duistere onderwerpen. Ook over mensen die een duidelijk beeld hebben van de wereld en die zich daar zo hard aan vastklampen dat het daardoor ook mis kan gaan. Dit was zo’n groep mensen die samen tot iets zijn gekomen waarbij het dus ook is misgegaan.” Het boek begint bij het overlijden van een van de leden van de woongroep en volgt haar huisgenoten, die verdachten zijn in het onderzoek, naar de politiecel en de verhoorkamers. Maar er zijn ook terugblikken en buitenstaanders die aan het woord komen. Veel in het boek komt overeen met de waargebeurde situatie, maar ook heeft Blees haar eigen verbeelding gebruikt. “Het was even zoeken hoe ik daar precies mee
moest omgaan. Het hielp mij om op een gegeven moment te stoppen met de research naar de echte zaak. Ik deed het met de gegevens die ik had en ging het verhaal verder verzinnen. In grote lijnen is dit het verhaal van de echte woongroep, maar ik heb het aangevuld en de personages verder ontwikkeld.” Opvallend aan het boek is het gebruik van verschillende perspectieven, daardoor is het voor de lezer een stuk duidelijker dat het een roman is en geen uiteenzetting van de werkelijkheid. Blees schrijft namelijk onder meer uit het perspectief van een boterham die de verdachten in de cel krijgen aangereikt en een sapcentrifuge in de keuken bij de woongroep. “Dit was al vanaf het begin mijn idee. Ik wilde niet alleen menselijke perspectieven gebruiken maar ook vanuit voorwerpen schrijven. Dit geeft mij meer mogelijkheden
‘Ik heb altijd al geschreven over duistere onderwerpen’ om verschillende dimensies te belichten. Dat is natuurlijk het voordeel van fictie. Het is een complex verhaal en op deze manier is het ook mogelijk om er op verschillende manier naar te kijken.” Blees heeft tijdens het schrijven geen contact gehad met de leden van de woongroep. Toen het boek klaar was heeft ze hen wel een brief gestuurd. Ze hadden geen behoefte om het boek te lezen of nog een verdere rol te spelen. Na hun arrestatie en verhoren besloot het OM overigens om geen vervolging in te stellen tegen twee de twee vrouwen en de man. Het is niet vast te komen te staan dat de huisgenoten strafrechtelijk verantwoordelijk waren voor het sterven door ondervoeding. Daarmee is het juridische verhaal afgesloten. Het einde van het verhaal van Blees verklappen we hier niet. Dat kunnen lezers zelf uit gaan vinden. De auteur is ondertussen alweer bezig met een dichtbundel, en denkt ook weer na over een volgende roman. Ook gebaseerd op een waargebeurd verhaal, de Bijlmerramp. a
Advertorial
Nieuwe woonconcepten centraal
Mitros – meer dan betaalbaar wonen alleen! Met ongeveer 30.000 woningen in Utrecht en Nieuwegein met circa 65.000 bewoners is woningcorporatie Mitros bekend als grote sociale verhuurder. De focus ligt daarbij op mensen met een laag inkomen en de inzet op blije en tevreden huurders. Drie op de tien woningen van Mitros wordt toegewezen aan mensen met een zorgvraag. Deze mensen zijn geholpen met een zorgzame buur. Daarom werkt Mitros samen met partners aan gemengde woonvormen en draagt daarmee bij aan een inclusieve stad. In deel 1 van deze serie over Mitros zoomen we hier op in.
Tekst: Maurice Hengeveld Fotografie: Bas van Setten (portret) Eddy van Steenvoorden (inzet)
Gezonde basis, gezonde ambities Als grootste huisbaas van Utrecht vervult woningcorporatie Mitros zonder twijfel een belangrijke maatschappelijke rol. Op veel fronten heeft Mitros flinke stappen voorwaarts gezet: meer huurders zijn tevreden en de slechtste woningen zijn gerenoveerd of gesloopt en vervangen door nieuwe. En Mitros blijft hard bezig met het verbeteren van het bezit. Ook financieel staat Mitros er gunstig voor, zodat er meer geld in onderhoud, woningverbetering en nieuwbouw gestoken kan worden, maar ook in nieuwe woonconcepten. De weg van een goede verhuurder naar een corporatie die uitmuntend presteert is daarmee succesvol ingezet en de ambities voor de toekomst zijn hoog. Zoveel mogelijk huurders, allemaal met hun eigen woonwensen, wil Mitros graag een eigen plek in een goede en buurt geven, maar dat vergt slim maatwerk. Zo wordt onder andere ingezet op Gemengd Wonen, waarbij nieuwe betrokken bewoners zich nadrukkelijk inzetten voor hun buren en de buurt! Hard nodig omdat Mitros weet dat we elkaar nodig hebben om samen fijn te wonen in Utrecht.
‘Een flat waar bewoners elkaar beter kennen is een veiliger plek’ Werken aan leefbaarheid Overvecht is bij al die ontwikkelingen een belangrijke wijk voor Mitros, die daar met 5.500 woningen veel bezit heeft. De wijk bestaat uit veel verschillende buurten met ieder zo zijn eigen aandachtspunten. Binnen het project ‘Samen voor Overvecht’ probeert Mitros met verschillende netwerkpartners om al die buurten stap voor stap steeds leef baarder te maken. Een behoorlijke uitdaging. Zo staan er veel 10-hoogflats
in de wijk met de nodige kwetsbare huurders. Mensen wiens levensgeluk soms wordt overschaduwd door zorgen over geld, gezondheid of sociale contacten. Hierdoor kan de leef baarheid onder druk komen te staan. Dat roept vragen op als: welke samenwerkingen kun je aangaan om de leef baarheid te verbeteren? En welk type woningen wil je hier wel of juist niet hebben? Hoe zorg je dat verschillende groepen mensen met elkaar prettig in de wijk kunnen wonen? Nieuwe buren aan de Vulcanusdreef Eén van de locaties waar de leefbaarheid lange tijd flink onder druk stond, is de Vulcanusdreef in de uiterste oosthoek van Overvecht. Hier woonden veel huurders met complexe problematiek. Sommigen lieten ongewenst gedrag zien, van criminele activiteiten tot vernieling en overlast. Mitros voerde een grondige renovatie uit maar kon de sociale problematiek als woningcorporatie niet alleen oplossen, daarom werd samen met onder andere het wijkbureau, handhaving, buurtteams en Lister GGZ, een plan opgesteld om de leefbaarheid te verbeteren. Het initiatief ‘Nieuwe Buren’ werd opgestart, waarbij voor elke vertrekkende huurder uit de Vulcanusdreef een nieuwe huurder werd geworven die een positieve bijdrage levert aan het complex en buren ondersteunt die het soms lastig hebben. Het idee daarachter: een flat waar bewoners elkaar beter kennen is een veiliger plek. De inmiddels ongeveer dertig ‘Nieuwe Buren’ organiseren allerlei activiteiten, zoals een pizzabakdag in de binnentuin, een pannenkoekenmaaltijd of een plantjesruil. Maar ze bieden medebewoners ook hulp bij praktische problemen. Inmiddels heeft leefbaarheidsonderzoek aangetoond dat het woongenot sterk is toegenomen. ‘Dragende bewoners’ Cuno Balfoort woont sinds 2018 aan de Vulcanusdreef en hij behoort tot de kerngroep ‘Nieuwe Buren’. “In deze tijd van corona en de in verband daarmee getroffen maatregelen ontfermen wij ons als ‘dra-
gende bewoners’ van ons complex nadrukkelijk over de ouderen hier. Voor hen is veel onzeker momenteel. Jongere bewoners zijn daarom voor senioren bijvoorbeeld telefonisch bereikbaar als er vragen zijn over de coronamaatregelen of als er praktische hulp nodig is. Maar ook los van de huidige coronacrisis hebben wij al diverse projecten gestart ter verbetering van de leef baarheid en de sociale cohesie. Zo trakteerden wij bewoners op een tompouce tijdens afgelopen Koningsdag en organiseerden wij al verschillende kleine activiteiten, vaak met financiële ondersteuning vanuit het Initiatievenfonds en met back-up vanuit Mitros. En natuurlijk heeft Mitros de flats gerenoveerd, wat ook zorgde voor een flinke verbetering van de leefbaarheid. Wij helpen bewoners waar mogelijk ook met bijvoorbeeld administratieve zaken, houden de buurt netjes en zijn doorgeefluik zodat bewoners de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Allemaal erg dankbaar ‘werk’ met zichtbaar en merkbaar resultaat! De motivering van jongeren om te kiezen voor woonvormen als deze loopt daarbij uiteen van actief willen bijdragen aan de buurt tot het snel(ler) in aanmerking komen van een woning. Het zijn voornamelijk sociaal bevlogen mensen die zich graag ergens voor inzetten!”
Inzetten op Gemengd Wonen Het Gemengd Wonen project op de Vulcanusdreef staat niet op zichzelf, maar wordt door Mitros op grotere schaal toegepast. Anemoon van Dijk is als manager bijzondere woonconcepten bij Mitros verantwoordelijk voor dergelijke projecten, onder andere ook in Leidsche Rijn, waarvoor ze binnenkort ‘dragende’ bewoners gaat werven. Anemoon: “Mitros heeft de taak om steeds meer kwetsbare bewonersgroepen te huisvesten. Drie op de tien woningen gaan naar mensen uit instellingen, die vaak extra zorg en begeleiding nodig hebben. In de ontwikkeling van nieuwe woonconcepten zoeken we ook samenwerking met partijen zoals Stichting De Tussenvoorziening. Een goede begeleiding is immers van cruciaal belang. Naast ‘vragende’ bewoners, die vanuit de maatschappelijke opvang komen, zoeken we heel
gericht naar ‘dragende’ bewoners. Hun wachttijd bepaalt, samen met een maatschappelijke motivatie en een gesprek, de toewijzing. GroenLinks wethouder Kees Diepeveen is een warm pleitbezorger van dergelijke woonconcepten en wij merken dat er in een jonge en sociale stad als Utrecht ook veel belangstelling voor bestaat. Dit wordt voor ons een nieuwe manier van samenwonen. ” Toekomstige huurders van deze woonconcepten zijn vriendelijke en betrokken buren voor kwetsbare mensen in hun wooncomplex, die het soms nog lastig vinden om zelfstandig te wonen. Zij bieden graag af en toe een helpende hand of een luisterend oor. Wie daarvoor interesse heeft moet deze krant of www.woningnetregioutrecht.nl of www.mitros.nl in de gaten houden.
9
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
81-jarige Bart Bakker innoveert met 3D-printers en lasersnijders Terwijl de modeltreinen door een Amerikaans landschap langs de wanden in de garage van de 81-jarige Bart Bakker rijden, printen een zevental 3D-printers en een lasersnijder beschermingsmiddelen uit voor de zorg. In deze schuur aan de Nobeldwarsstraat is twaalf uur per dag het zoemende geluid van machines te horen is. Hier helpt Bakker geheel belangeloos zorgmedewerkers. De Utrechter was altijd al vooruitstrevend, zo was hij in de jaren negentig een pionier op het gebied van internetbankieren bij de Rabobank. Toen er nog maar zo’n zeventig Nederlandse websites bestonden, was hij al betrokken bij een daarvan. Nu heeft hij een miniFabLab in zijn garage. Een plek waar bijna alles gemaakt kan worden wat je maar bedenkt. En nu gezichtsmaskers. Tekst & Fotografie: Robert Oosterbroek
U
trechters die door de Nobeldwarsstraat fietsen, zullen het waarschijnlijk niet snel doorhebben, maar in een van de garages gebeurt iets bijzonders. Bakker heeft daar de afgelopen weken zeven 3D-printers en een lasersnijder voortdurend draaien. De nu 81-jarige Utrechter heeft een voorliefde voor moderne techniek, en helpt graag mensen. Het is dan ook niet zomaar een schuur in het centrum van Utrecht, het is een miniFabLab. Bakker is onderdeel van de grote community van FabLabs en toen de coronacrisis uitbrak werd al snel besloten om de apparaten aan het werk te zetten. Hij leende een aantal extra 3D-printers, onder meer van de bibliotheek op de Neude, waarvan de opening is uitgesteld vanwege corona. Hij sloot zich aan bij het initiatief Makers4all. Bij dit project maken in het hele land 200 vrijwilligers zoals Bakker hulpmiddelen voor zorginstellingen. Bij hen staan de apparaten uren per dag te zoemen om gezichtsmaskers en clips voor mondkapjes te maken. “Zo heb ik vorige week nog 650 clips voor het Sint Antoniusziekenhuis gemaakt.” De producten worden allemaal gedoneerd. Niemand verdient er iets aan: “Het kost wat geld, maar we krijgen ook materi-
aaldonaties en geeft voldoening om te doen.” Er is een speciale website gelanceerd, makers4all.eu, waar ook de kleinschalige zorg kan aangeven waar ze behoefte aan heeft en waar vrijwilligers aangeven wat ze willen maken. Zo zijn er al tienduizenden hulpmiddelen gemaakt. Iedereen in de zorg kan aanvragen. Bakker vertelt met gepaste trots over zijn miniFabLab. In de garage, die zo’n achttien vierkante meter groot is, laat hij mooi zien hoe met samenwerken en moderne technieken veel te bewerkstelligen is. De 81-jarige Utrechter is nauw betrokken bij veel FabLabs in de Benelux en is nog dagelijks bezig met het delen van zijn kennis over de modernste technieken. “Bijna alles is hier te maken, en iedereen is welkom om dat te komen doen en samen kennis te delen. Dat is het mooie aan dit concept.” Een FabLab is een openbare digitale werkplaats waar mensen worden uitgenodigd om zelf dingen te maken. In zulke FabLabs staan een lasersnijder, een frees, een 3D-printer, een foliesnijder en een elektronicahoek. Met deze apparaten zou bijna alles te maken zijn. Gebruikers van FabLabs vormen tegenwoordig een wereldwijde community van makers, ze delen kennis met elkaar en hebben
als doel het laagdrempelig aanbieden van werken met computergestuurde machines. De opzet is ooit bedacht door professor Neil Gershenfeld van het Massachusetts Institute of Technology. Dit deed hij
‘Ik heb meegeholpen aan het bouwen van een van de eerste 3D-printers’ toen hij een semester het college ‘How to make (almost) anything’ gaf. De formule bleek een succes te zijn en overal ter wereld ontstonden dit soort werkplaatsen. Toen Bakker in 2007 bij de eerste FabLab van Nederland kwam, was hij direct enthousiast. Garage De machines in een groot FabLab kosten al gauw 80.000 euro bij elkaar, zoals bij FabLab Protospace bij de HU. Bakker wilde kijken of
een FabLab ook in kleiner formaat te realiseren was. “Ik opperde het idee om miniFabLab te bouwen. Hetzelfde concept, een plek waar bijna alles te maken is, maar dan kleiner en goedkoper. Veel mensen dachten dat dit onmogelijk was omdat het concept niet goed naar voren zou komen, maar ondertussen draai ik hier al jaren de werkplaats in mijn eigen garage. Ik heb een Nederlandse FabCore lasersnijder en meerdere Ultimaker 3D-printers. Iedereen mag gebruik maken van de werkplaats. Maar je moet het zelf doen. Dat is de gedachte achter het concept.” Zo is deze ogenschijnlijk normale garage in de Nobeldwarsstraat omgetoverd tot een moderne werkplaats en het eerste miniFabLab in de wereld. Hij heeft het concept ook nog verder doorgevoerd; Bakker heeft geëxperimenteerd met een FabLab dat past op een fietsaanhanger en heeft een mobile versie gemaakt voor bibliotheekvestigingen. Als Bakker niet met zijn miniFabLab in de weer is, houdt hij zich onder meer bezig met zijn meterslange modeltreinbaan die door langs de muren van dezelfde garage loopt. Ingericht naar het Amerikaanse landschap rijden er treinen af en aan. De sport zit hem voor Bakker in het rangeren. Rondjes rijden is er
niet bij. Dat doen ze in het grootbedrijf ook niet.” Nieuwe technieken zijn ook niet vreemd voor Bakker, hij heeft tientallen jaren gewerkt op tal van IT-functies bij de Rabobank. Hij was daar pionier op het gebied van internet, was betrokken bij een van de eerste websites van Nederland en had rond 1990 al gechat. Nu iets heel normaals, maar dat was toen uniek. “Zo had ik ook al vroeg interesse voor 3D-printers. Ik heb meegeholpen aan het bouwen van een van de eerste exemplaren in Nederland. Dat gebeurde in Utrecht bij Protospace FabLab. De machine kreeg de naam Ultimaker.” Bakker werkte samen met andere pioniers Martijn Elserman, Erik de Bruijn en Siert Wijnia aan deze 3D-printer, en het was het begin van het bedrijf Ultimaker. Bakker, die al met pensioen was, ging verder met de FabLabs. De andere drie richtten het bedrijf Ultimaker op en dat werd een succes. Tegenwoordig zijn er meer dan 125.000 Ultimaker 3D-printers en heeft het bedrijf vierhonderd mensen in dienst. Het hoofdkantoor zit aan het Stationsplein in Utrecht. Maar het begon in een FabLab in Utrecht. a
10
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Vijf vragen over de wijk Cartesiusdriehoek
Tekst: Ilana Noot / Impressie: Mecanoo / Studio Prins
De meest OV- en fietsvriendelijke wijk van Nederland moet het worden, de Cartesiusdriehoek. Ingeklemd tussen de Cartesiusweg en de sporen naar Amsterdam en Den Haag/Rotterdam ligt het voormalige rangeerterrein van de NS dat nu, naar het idee van ‘blue zones,’ wordt omgebouwd tot een woonwijk. Een groene wijk, middenin de stad, waar de nadruk ligt op gezondheid, bewegen en duurzaamheid. Vijf vragen over de nieuwe wijk Cartesiusdriehoek.
1
Wat is de Cartesiusdriehoek?
De gemeente Utrecht wil op veel plekken binnen de stad bouwen, zodat mensen in de bestaande stad kunnen wonen, er weinig nieuwe infrastructuur nodig is en groene gebieden buiten de stad intact kunnen blijven. De Cartesiusdriehoek is zo’n gebied binnen de stad. De wijk komt in het gebied rond het CAB-gebouw. Het gebied diende eerder als rangeerterrein en werkplaats van de NS, maar toen de spoorwegen de werkplaatsen niet meer nodig had, werd de Cartesiusdriehoek in gebruik genomen als bedrijventerrein. Het CAB-gebouw is in 1949 gebouwd en was lang het Centraal Autoherstel Bedrijf. Inmiddels is het een gemeentelijk monument, waar onder andere brouwerij Oproer en muziekstudio dB’s zitten. Het CAB-gebouw heeft tegenwoordig dus een grote culturele, architectonische en stedenbouwkundige waarde en moet dan ook een centraal punt in de nieuwe wijk worden.
2
Hoe gaat de wijk er precies uitzien?
De nadruk in de Cartesiusdriehoek ligt op gezondheid, bewegen, voeding en duurzame energie en mobiliteit. Er komen weinig auto’s en bewoners van de wijk gebruiken straks vooral de (elektrische) fiets, het openbaar vervoer en elektrische deelauto’s om op hun plaats van bestemming te komen. Er komen 2.800 woningen voor uiteenlopende doelgroepen. Zo zullen er 580 sociale huurwoningen komen, waarvan er 500 zijn voor bepaalde groepen jongeren of ouderenDe Cartesiusdriehoek krijgt een groot centraal park in het midden en een park aan de rand van de wijk, waar ruimte is voor natuur en ontspanning. Verder komt er een school, horeca en winkels. Een nieuwe fietstunnel bij de Locomotiefstraat gaat de buurten Cartesiusdriehoek en Wisselspoor verbinden. Het
CAB-gebouw moet de ontmoetingsplek in het hart van de wijk worden. Volgens de gemeente hoort het industriële karakter van het gebouw bij de identiteit van de nieuwe wijk Cartesiusdriehoek. De huidige gebruikers zoals het Filmcafé, brouwerij Oproer en muziekstudio dB’s passen daar goed bij, maar ook een versmarkt of biologische supermarkt zou er volgens de gemeente kunnen komen. Wat de gemeente niet wil, zijn bijvoorbeeld ondernemingen die veel geluid of geur veroorzaken en bedrijven die veel verkeer aantrekken of niet publiek toegankelijk zijn.
3
Wat zijn ‘blue zones’?
De gemeente Utrecht en de NS kozen in 2018 het ontwerp ‘Blue District’ van MRP Development en Ballast Nedam Development als winnend plan voor de Cartesiusdriehoek. Het plan is gebaseerd op een wetenschappelijke theorie over plekken in de wereld waar mensen uitzonderlijk lang en gezond leven. Die zogenoemde blue zones zijn Okinawa, Nicoya, Loma Linda, Sardinië en Ikaria. In deze gebieden is onderzocht welke gewoonten van de inwoners een positieve invloed hebben op de gezondheid. Er bleken negen gemeenschappelijke kenmerken te zijn, die door de ontwikkelaars zijn vertaald naar vier overkoepelende thema’s voor de wijk Cartesiusdriehoek: beweging, gezonde voeding, ontspanning en community en zingeving.
4
Wat is de planning voor de bouw van de wijk?
De bouw van de Cartesiusdriehoek gaat in zes stappen. Het eerste deel van de bouw moet eind 2020 beginnen. In dit gebied, ten zuidoosten van het CAB-gebouw, komen 322 huurwoningen, waarvan de meeste middenhuurwoningen zijn. 305 van de huizen zijn tussen de 50 en 80 vierkante
meter. De andere 17 huizen worden groter dan 80 vierkante meter. Ook worden er elf atelierwoningen voor kunstenaars gebouwd en komen er onder andere horeca- en sportvoorzieningen. Alle woningen krijgen een balkon, (dak)terras of een tuin en bij de wooncomplexen komen gemeenschappelijke binnentuinen. Fase 2 tot en met 6 moeten tussen 2021 en 2028 gebouwd gaan worden. Hoe die delen van de wijk er precies uit gaan zien, is nog niet bekend. Wel is al duidelijk dat er nog eens 2.500 woningen worden gebouwd en dat er een school, een sporthal, winkels, culturele voorzieningen en horeca moeten komen.
5
Wat gaat er nu eerst gebeuren?
Voordat de bouw van fase 1 kan beginnen, kunnen Utrechters nog laten weten wat ze van de plannen vinden. Tot 4 juni ligt het bestemmingsplan bij de gemeente ter inzage. Vanwege de coronamaatregelen is dat online in te zien. Vervolgens kan er ook online of telefonisch gereageerd worden op de plannen. Het bestemmingsplan voor de andere vijf fases moet in het najaar af zijn. De gemeenteraad beslist in het najaar ook over het bestemmingsplan voor fase 1. Als dat plan door de raad is, kan de bouw eind dit jaar beginnen.
11
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Op bezoek bij de spirituele Ananda Nieuwetijdswinkel Na 32 jaar sloot De Wijze Kater aan de Mariaplaats vorig jaar de deuren. De winkel was gespecialiseerd in esoterische (spirituele) boeken. Toen Jeffrey en Shirley van Woerkom hoorden over de sluiting, kregen ze het idee om in Utrecht een spirituele winkel te openen. Het stel nam vorig jaar Ananda Nieuwetijdswinkel over in Haarlem. Na 25 jaar gingen de oud-eigenaren met pensioen. Een eigen winkel, dat wilde Shirley heel graag. Jeffrey zegde zijn toenmalige baan op om samen de winkel voort te zetten. Sinds Koningsdag is hun tweede winkel open: hier aan de Oudegracht. ‘Als je me een jaar geleden had gevraagd wat ik nu zou doen, had ik niet gezegd: ik heb twee spirituele winkels.’ Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek
H
oewel Shirley al aardig thuis was in de spirituele wereld, gold dat niet voor Jeffrey. “Ik kon me er niks bij voorstellen en dacht dat mensen af en toe weleens wat wierook, een edelsteen of dromenvanger kochten, maar dat dacht ik verkeerd.” In Haarlem hadden ze binnen een jaar een groot aantal klanten in hun spaarsysteem. “Het is helemaal van deze tijd. Mensen zijn steeds meer bezig met bewustwording en zelfontwikkeling. Ik denk dat dat alleen maar meer wordt. Mensen zoeken toch alternatieve dingen. Ze hangen geen schilderij meer op, maar kopen liever een keer een grote edelsteen voor in de woonkamer. En yoga is natuurlijk ook enorm populair.” Buiten op de Oudegracht is de geur van wierook al te ruiken. In de etalage achter de geheel glazen gevel staat onder meer een enorme, ronde edelsteen op een houten voetstuk. Door de ruit heen kan je de dromenvangers al zien hangen. Achterin de winkel hangt een heel grote in de kleuren van de regenboog. Eenmaal binnen wordt duidelijk dat er allerlei verschillende producten in de winkel zijn te vinden. De houten schappen staan vol met zoutlampen, tweedehands tarotkaarten, kussens, sieraden, klankschalen, beeldjes, thee, boeken en meer. “Ik had bijvoorbeeld nog nooit van een oorkaars gehoord,” zegt Jeffrey, “maar die wordt wel veel verkocht. Die kaarsen zijn blijkbaar populairder dan ik dacht. Hetzelf-
de geldt voor tongschrapers. Maar er worden vooral veel edelstenen verkocht. Ik denk ook dat op spiritueel gebied de drempel wat lager is geworden, het is wat toegankelijker. Als iemand hoofdpijn heeft, waarom niet eens het dragen van een amethist proberen? Ik denk dat er steeds meer mensen voor openstaan.” Winkelbeest Sinds de opening is Jeffrey elke dag in de winkel in Utrecht te vinden, samen met de toekomstige
‘Ik had bijvoorbeeld nog nooit van een oorkaars gehoord’ bedrijfsleider Ingrid. Het was niet de bedoeling dat Jeffrey hier fulltime zou staan, maar het kan nu even niet anders vanwege corona. Het team van vijf dames, met ieder een eigen specialiteit, moet nog even geduld hebben. En na vele jaren winkels aansturen voor grote retail-ketens, vindt hij het juist wel weer leuk. “Het is lang geleden, maar ik ben echt wel een ‘winkelbeest’. Dat zit erin en dat blijft erin.”
In Haarlem stond hij het afgelopen jaar zeker één dag in de twee weken in de winkel. “Om te leren over de producten en te weten wat er speelt.” Uiteindelijk is het de bedoeling dat Ingrid de winkel gaat draaien en runnen, maar voor nu vindt hij het prima zo. “Het is even anders nu, maar we gaan gewoon verder. Ik weet zeker dat het een succes wordt. Mensen weten ons al goed te vinden. Ik heb er vertrouwen in.” Jeffrey en Shirley hebben een duidelijke taakverdeling. “Mijn vrouw doet de inkoop, bepaalt het assortiment en hoe we met klanten omgaan. Daar is ze heel goed in. Ze wil één keer in de week hier komen werken, om te zorgen dat in allebei de winkels de sfeer hetzelfde is.” Voorspellen Het scheelde voor Jeffrey dat zijn vrouw eerst de winkel in Haarlem opende. Zo kon hij er langzaam in groeien. “De gesprekken met de oud-eigenaar en het personeel hebben daar wel voor gezorgd en je gaat je er toch in verdiepen. Ik vind edelstenen het allerleukst en interessant. Daar probeer ik veel over te lezen.” Shirley wilde een spirituele winkel, maar wel voor iedereen. Dat is gelukt, denkt Jeffrey. “In Haarlem hebben we al een nieuwe doelgroep aangesproken, toch iets meer van deze tijd. Wij zijn jonger dan de meeste mensen die normaal gesproken zo’n winkel hebben.” Shirley werkte twintig jaar lang op kantoor en koos een jaar geleden voor een carrièreswitch. En
hoewel Jeffrey ook al een lange tijd in de detailhandel werkte, had hij niet kunnen voorspellen dat hij dat ook zou gaan doen. “Als je me een jaar geleden had gevraagd wat ik nu zou doen, had ik niet gezegd: ik heb dan twee spirituele winkels. Een winkel overnemen vindt iedereen leuk, maar het is niet heel makkelijk. Het is hard werken. Het is ook
moeilijk om nu een fysieke winkel te starten.” Spijt van zijn keuze heeft hij zeker niet. Door zijn werkervaring kent hij de winkelstraten in Nederland en België goed. Volgens Jeffrey zijn ze allemaal hetzelfde. “Juist straatjes zoals dit, met winkels zoals deze en andere soorten speciaalzaken, maken het toch leuker om te winkelen.” a
12
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Tom van Huisstede
UTRECHT VOLGENS
Utrecht volgens singersongwriter Tim Dawn Tim Dawn had als kind pianoles en tijdens zijn studie Rechten kwamen daar een beetje gitaar en zang bij. Hij deed er verder niet echt iets mee. En dat was ook de bedoeling: hij zou een PhD halen aan de Universiteit Utrecht. Een paar jaar geleden gooide hij het roer om. Nu wordt zijn muziek onder meer op NPO Radio 2 en 3FM gedraaid en heeft hij al heel wat optredens op zijn naam staan. In 2018 werd hij bekend met Walking On A Wire. Begin april bracht hij onder deze bijzondere omstandigheden zijn nieuwe single uit: Holiday At Home. We vroegen Tim waar het nieuwe nummer over gaat en wat zijn lievelingsplek is in de stad.
Waar gaat jouw nieuwe single over? “Het nummer is geschreven nog voordat de coronacrisis in Nederland een ding werd. Het ging totaal niet over deze situatie. De oorspronkelijke betekenis was tijd voor elkaar maken in een hectisch leven en thuis even samen romantisch onderduiken. Het was ook nog niet opgenomen. Toen kwam deze situatie en alles lag stil. Dit nummer had een hele nieuwe lading gekregen. Het enige probleem was dat we het op afstand moesten opnemen. Ook voor de clip heb ik veel zelf met mijn telefoon gefilmd. Verrassend goed gelukt. Ik ben er ieder geval heel blij mee. Het was niet de bedoeling dat dit liedje als single zou uitkomen. We hadden al een ander nummer uitgekozen, maar we zouden gek zijn als het deze niet was geworden.” Waarom ben je muziek gaan maken? “Tijdens mijn eerste baan ben ik bij Parnassos een cursus singer-songwriter gaan doen. De cursus werd gegeven door Rupert Blackman, de frontman van de voormalige
band Causes. In songwriting zit alles wat ik leuk vind: zingen, spelen, puzzelen met taal en creatief zijn. Ik maakte serieus al mijn huiswerk en dook er helemaal in. Rupert merkte dat en heeft me geholpen met wat demootjes opnemen. Hij was de eerste die tegen mij zei: wil je hier niet iets mee doen? Het is suf, maar dat moet iemand een keer tegen je zeggen. Tijdens een reis door Nieuw-Zeeland en Australië heb ik bedacht: ik ga het mezelf niet vergeven als ik er niet echt voor ga. Toen ik terug was, heb ik ontslag genomen.” Wat doe je zoal om deze tijd door te komen? “Ik werk nog een paar dagen naast het muziek maken. Ik kan er nog niet helemaal van leven. En verder komt er gigantisch veel bij een release kijken. We hebben alles nu op een bizar korte termijn gedaan. Normaal plan je een release niet voor niets maanden van tevoren. Ik heb me er in ieder geval goed mee vermaakt. Nog steeds trouwens, zoals met radiopromo’s bij 3FM en Radio 2.
Buitenhof
Helaas niet met de band in de studio, maar vanuit huis.” Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “Dat is de plek waar ik nu al zo’n 2,5 jaar woon: Molenerf de Ster. Het is een oase van rust in de stad met alles wat ik me kan wensen. Kunst, cultuur, de geschiedenis van de molen en dieren. En allemaal op een paar vierkante meter. Het past allemaal bij mij. Er zit een atelier op het molenerf, een gitaarbouwer en een muziekstudio. Het enige waar ik nu nog niks mee heb is de kinderopvang hier. Maar wie weet komt dat op een dag nog.” Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht? “Mijn hele reis van beginnen met liedjes schrijven tot aan mijn uitverkochte releaseshow afgelopen oktober in Club Nine in TivoliVredenburg. Bij die show had ik voor het eerst écht het gevoel dat mensen niet alleen kwamen om mij een plezier te doen, maar omdat ze het echt leuk vonden. Ik
speel nu met een gitarist die ook met BLØF speelt, met een serieuze groep muzikanten. Ik sta halverwege de ladder en hopelijk kan ik nog heel wat treden omhoogklimmen.” Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt? “José González in TivoliVredenburg. En ik was positief verrast door Son Mieux tijdens het 3voor12 Song van het Jaar festival. Dat is een Haagse band die een paar jaar voorligt op mij. Daar dacht ik: zo, die liveshow staat. Hun muziek zit in het alternatieve hoekje, maar is stiekem ook een beetje mainstream. Het zijn hele coole gasten. Ik kwam ze een keer tegen backstage. Het liedje Hiding vind ik erg mooi. Ik denk dat als zij nog met een paar goede liedjes komen, ze qua succes de nieuwe Kensington kunnen zijn.” Utrecht is… “… het mooiste decor dat ik me had kunnen wensen voor mijn avonturen van grasgroen rechtenstudentje tot volwassen popartiest.” a
af Van v.o.n. 0 9.00 € 38
WONEN ALS THUIS
Buitenhof is de nieuwe woonzorglocatie in de Utrechtse wijk Tuindorp. Een moderne en vertrouwde omgeving, speciaal voor wie het dagelijks leven door lichamelijke ongemakken of geheugenproblemen lastiger wordt. In Buitenhof leeft en woont u zoals u gewend bent. Door de comfortabele appartementen en meerdere gezellige woonkamers, voelt Buitenhof als thuis.
Ontdek Careyn Buitenhof op careyn.nl/buitenhof
Wonen in een wijk waar architectuur en Healthy Urban Living samenkomen. Nieuwbouwproject LEVELS in Utrecht maakt het mogelijk! Divers aanbod van appartementen en woonhuizen. Kijk op
WWW.LEVELSUTRECHT.NL voor het prachtige woningaanbod!
Winklerlaan 361
3571 KE Utrecht
T 030-2588800
careyn.nl/buitenhof
13
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
NIEUWE MONUMENTEN 1970-2000
Drager-inbouwwoningen in Lunetten Tekst: Arjan den Boer / Fotografie: Het Utrechts Archief
In de jaren zeventig moest de nieuwe wijk Lunetten anders worden dan eerdere uitbreidingswijken zoals Overvecht. Het ontwerpproces werd ‘opengebroken’. De Stichting Architecten Research maakte stedenbouwkundige plannen op basis van inspraak door sociologen, biologen en toekomstige bewoners. Daarin pasten ook experimentele woningen volgens het dragerinbouw-principe. Alleen de drager (skelet, muren en dak) stond vast, terwijl wanden en kozijnen flexibel konden worden ingebouwd.
O
p vijf plekken verspreid rondom winkelcentrum Lunetten kwamen in 1981 drager-inbouw-complexen gereed met in totaal ruim 400 woningen. Ze liggen aan de Furkabaan, Hondsrug, Oldambt, Opsterland/ Zevenwouden en Oeral/Ardennen. De complexen hebben het uiterlijk van grote gekoppelde chalets, gegroepeerd rond een binnenterrein. Door het kleurgebruik van gevelbekleding en kozijnen heeft de bouwstijl wel iets Scandinavisch. De woningen hebben puntdaken met oranje dakpannen en de korte, dikke bakstenen zijn ook oranje. De gevelpunten en borstweringen zijn bekleed met groene planken, die bij nadere beschouwing niet van hout maar van staal blijken. Opvallende details zijn de diagonale ramen in de dakpunten en de halve puntdaken ter markering van onderdoorgangen. De meer traditioneel gevormde rijtjeshuizen aan de buitenzijdes sluiten qua kleur en materiaal goed aan op de ‘chalets’. In de ogenschijnlijk gelijkvormige complexen zijn veel verschillende woningtypes on-
dergebracht, zoals kamers, appartementen, duplexwoningen en rijtjeshuizen. De beoogde bewoners waren studenten, jonge werknemers, kleine en grote gezinnen en ouderen. In de hoeken zijn kleine parkeergarages en fietsenbergingen. De meeste woningen hebben een balkon, een dakterras of een tuin. De bovenwoningen zijn bereikbaar via trappenhuizen en galerijen. Bijzonder is de integratie met naastliggende projecten van andere architecten, zoals doorlopende galerijen. Daardoor kunnen de liften van het naburige bejaardencentrum benut worden door bewoners die slecht ter been zijn. Inbouwpakket De architect van de de drager-inbouw-woningen was Frans van der Werf van Kokon Architecten. Dat was de voortzetting van het bureau van Willem van Tijen, die veel flats in Rotterdam en sociale woningbouw in Vlaardingen had ontworpen. Van der Werf had eerder drager-inbouw-woningen gerealiseerd in Molenvliet in Papendrecht, een project dat de aandacht trok. In Lunetten was de
hoeveelheid en diversiteit echter groter, reden voor de rijksoverheid om opnieuw een subsidie toe te kennen uit de regeling voor experimentele woningbouw die sinds 1968 bestond. De bewoners konden zelf hun woningindeling bepalen. Dat gold echter alleen voor de 262 duplexwoningen en rijtjeshuizen. 67% van de bewoners maakte er gebruik van, de rest koos voor de standaardlayout. De architect speelde bij de indeling geen actieve rol. De ontwikkelingsmaatschappij Lunetten BV regelde de afwerking zelf met behulp van een door keuken- en deurenfabrikant Bruynzeel ontwikkeld inbouwpakket. Bouwkundige Piet Priems werd als gebruikersconsulent aangesteld, die samen met vijf studenten van de Wageningen Universiteit de bewoners begeleidde. Het indelingsontwerp was een gestroomlijnd proces. Na een voorlichtingsavond kregen de bewoners een privéconsult waaruit een schetsontwerp ontstond. Dat werd vervolgens op ware grootte uitgeprobeerd met een speciale opstelling bij de TU in Eindhoven.
Na akkoord rekende een computer (!) vervolgens de bestelling voor Bruynzeel uit. Frans van der Werf, die kennelijk toch bij sommige consulten aanwezig was, vertelde later: “Je kreeg veel inzicht in hoe mensen willen wonen. Je werd in vertrouwen genomen en kwam soms intieme dingen te weten zoals dat een echtpaar niet meer bij elkaar op de kamer sliep.” Bewonersparticipatie Niet alleen de binnenmuren mochten de bewoners kiezen, ook de gevelindeling met kozijnen, ramen, deuren en panelen. Het Zweedse bedrijf Mireshö leverde een flexibel houten gevelsysteem met eenheden van 1,5 meter waarbij men kon kiezen uit vijf verschillende kleuren. “Tijdens de overlegbijeenkomsten ontdekten we dat de meeste bewoners de onderverdeling van hun gevels benaderden vanuit binnenactiviteiten, uitzicht en daglicht. Van binnen naar buiten dus, in tegenstelling tot wat architecten gewend zijn”, aldus Van der Werf. De wooncomplexen van Kokon Architecten in Lunetten zien er
tegenwoordig nog altijd goed uit, in tegenstelling tot sommige andere huizen in de wijk. Dat komt door het vrij tijdloze ontwerp en de degelijke uitvoering. De woningen zijn inmiddels mooi ingebed in het groen dat tegenwoordig zo kenmerkend is voor Lunetten. Wat er over is van de flexibele indeling valt echter moeilijker te beoordelen. Bettina van Santen, architectuurhistoricus van de gemeente, vindt de drager-inbouw-complexen zeker interessant als voorbeeld van experimentele woningbouw uit de jaren zeventig. “Architect Frans van der Werf was een groot pleitbezorger voor bewonersparticipatie bij de invulling van de eigen woning. Je ziet het resultaat daarvan niet zozeer terug aan de buitenzijde, maar vooral aan de vele verschillende woningplattegronden. Ook de architectuur en de opzet rond binnenhoven hebben zeker kwaliteit. Voor een eindoordeel over de cultuurhistorische waarde van de woningcomplexen gaan we ze nog eens goed bekijken.” a
Advertenties
•
4 JUNI IN PRE SALE
66 unieke energieneutrale woningen: Appartementen van 46 m2 tot 78 m2 vanaf € 225.392 v.o.n. Herenhuizen van 158 m2 tot 209 m2 vanaf € 609.000,- v.o.n.
•
Wonen in het groen in Leidsche Rijn in Utrecht
•
Privé tuin en een enorme gezamenlijke tuin
•
Eigen parkeerplek in overdekte parkeergarage
Heeft u interesse? Bezoek www.vorm.nl/vogelhof voor meer informatie. Punt Makelaars T 030 - 273 74 64 E nieuwbouw@puntmakelaars.nl
VORM Sales & Finance T 0186 - 61 87 77 E sales@vorm.nl
TOE AAN EEN FIJNE, NIEUWE BANK?
T O ET A NA EN EENE NFFIIJJ N UEWBEA NBKA? N K ? O EA A N EE, , NN I EI UEW T OBezoek E A Aonze N Ehistorische E N F I Jwerfkelder NE, NIE UWE BA NK? met met meubels meubels van van T OBezoek E A Aonze N Ehistorische ENederlandse N F I Jwerfkelder N Emakers! , NIE UW E BA NK? Nederlandse makers!
Bezoek onze historische werfkelder met meubels van
Bebop Pop-Up
Wij geloven geloven dat dat Nederlandse het zoeken zoeken van van een nieuwe nieuwe bank bank een een makers! Wij het een makers! makers! leuk proces proces kan kan zijn zijn en helpen helpen jeNederlandse met veel veelwerfkelder plezier bij met het vinden vinden van de juiste juiste bankstijl, bankstijl, Bezoek onze Nederlandse historische meubels van leuk en je met plezier bij het van de -vorm en en -stof. -stof. Voorkomdat eenhet ellenlange meubelzoektocht met een te keuzes: Nederlandse makers! Wij geloven zoeken van een nieuwe bank -vorm Voorkom een ellenlange meubelzoektocht met te veel veel keuzes: Wij geloven dat het zoeken van een nieuwe bank eenjuiste vragen. wij coachen je gericht door het proces middels het stellen van de coachen gericht door het proces het stellen van de juiste vragen. leukwij proces kan je zijn en helpen je met veel middels plezier bij het vinden van de juiste bankstijl,
Wij geloven dat het zoeken van een nieuwe bank een
leuk proces kan zijn en helpen je met veel plezier bij het showroom vinden van delaat juiste bankstijl, Neem foto van mee naar onze en geloven dat zoeken van een nieuwe bank een Neem eenWij foto van je je woonkamer woonkamer mee naar onze showroom en laat onze onze -vorm en een -stof. Voorkom een het ellenlange meubelzoektocht met te veel keuzes:
leuk proces kan zijn enzijn helpen jeeen met veel vinden van de juiste bankstijl, -vorm enkan -stof. Voorkom ellenlange meubelzoektocht met te veel keuzes: vrijblijvend met je meedenken. leuk proces en stylistes helpen je met veel plezier plezier bijbij hethet vinden van de juiste bankstijl, stylistes vrijblijvend met je meedenken. wij coachen je gericht door het proces middels het stellen van de juiste vragen.
Vintage meubels en kunst Dit voorjaar heeft Bebop een tijdelijke winkel in het beeldbepalende pand op de hoek Oudkerkhof en Domstraat. Hier presenteren zij de collectie vintage meubels verdeeld over twee verdiepingen in combinatie met moderne kunst van kunstenaars uit binnen- en buitenland, verzorgd door Bas Meijer (Kunsthandel Meijer, Utrecht) en Cathy Pauwels (Belgische Kunst). Deze unieke plek biedt Bebop de mogelijkheid om de items die op de website te zien zijn in het echt te tonen. Bebop is gespecialiseerd in de verkoop
Bezoek onze historische werfkelder met meubels van Bezoek onze historische werfkelder met meubels van
wij coachen je gericht door het proces middels het stellen van juiste vragen. -vorm en -stof. Voorkom een ellenlange metde te veel keuzes: -vorm en -stof. Voorkom ellenlange meubelzoektocht met te veel keuzes: Neem een foto vaneen je woonkamer meemeubelzoektocht naar onze showroom en laat onze
wij
van vintage design meubels en biedt ook stoffering hiervan aan. De voorlopige (beperkte) openingstijden zijn donderdag, vrijdag en zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur en de andere dagen op afspraak. Een afspraak maken kan via info@bebop.nl of 030-2311323
Bebop Pop-Up Oudkerkhof 48
www.bebop.nl
Neem een foto vanE-mail je woonkamer mee naar onze showroom en laat onze Li ever afstand houden? onsproces (vrijblijvend) wat foto’s door of plan een gesprek wij coachen je gericht door het middels het stellen van de juiste vragen. Liever afstand houden? E-mail ons (vrijblijvend) foto’s door of plan een stylistes met jewat meedenken. coachen je gericht door hetvrijblijvend proces middels het stellen van de gesprek juiste vragen. stylistes met je meedenken. in via via ZOOM, ZOOM, waarna we vrijblijvend je voorzien voorzien van een schriftelijke inspiratieboost! Neem een foto van je woonkamer mee naar onze showroom en laat onze in waarna we je van een schriftelijke inspiratieboost!
Neem een foto van jestylistes woonkamer mee naar onze showroom en laat onze vrijblijvend met je meedenken. Li ever afstand houden? E-mail ons (vrijblijvend) wat foto’s door of plan een gesprek Li ever afstand houden? E-mail ons (vrijblijvend) foto’s door of plan een gesprek stylistes vrijblijvend met wat je meedenken. in via ZOOM, waarna we je voorzien van een schriftelijke inspiratieboost! via ZOOM, waarna we ons je voorzien van een Li everin afstand houden? E-mail (vrijblijvend) watschriftelijke foto’s door inspiratieboost! of plan een gesprek in via ZOOM, waarna we je voorzien van een schriftelijke inspiratieboost!
Liever afstand houden? E-mail ons (vrijblijvend) wat foto’s door of plan een gesprek in via ZOOM, waarna we je voorzien van een schriftelijke inspiratieboost!
www.Rachmaninoffshop.nl www.Rachmaninoffshop.nl www.Rachmaninoffshop.nl www.Rachmaninoffshop.nl Wij zijn zijn open open van van dinsdag dinsdag t/m t/m zaterdag zaterdag 10.00-18.00 10.00-18.00 Wij zondag 13.00-17.00 13.00-17.00 en en maandag maandag op op afspraak afspraak zondag
Wij t/m zaterdag zaterdag 10.00-18.00 10.00-18.00 Wij zijn zijn open open van van dinsdag dinsdag t/m Wijzondag zijn open van dinsdag t/m zaterdag 10.00-18.00 maandag op afspraak afspraak zondag 13.00-17.00 13.00-17.00 en en maandag op
www.Rachmaninoffshop.nl zondag 13.00-17.00 en maandag op afspraak
Wij zijn open van dinsdag t/m zaterdag 10.00-18.00 zondag 13.00-17.00 en maandag op afspraak
15
NR. 103 | MEI 2020 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
Fotografie: Robert Oosterbroek
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN Krant 102
Groen is goed Haal je hart op bij Rood&Bloem Een stadstuinwinkel in het hart van Utrecht centrum; dat is Rood&Bloem. Eigenaresse Carolien met haar bos rode krullen heeft in de Springweg een walhalla gecreëerd voor liefhebbers van alles wat groen is en bloeit. In de winkel vindt je bijzondere, wekelijks verse planten voor binnen en buiten, hippe groenblijvers en leuke accessoires. Van potten en mokken tot boeken en kaarten. Ondanks het kleine oppervlak van de winkel kun je hier je shophart ophalen. Of je nou op zoek bent naar een hangplantje, eigen gekweekte flora, handgemaakte sieraden of een leuk cadeau.
Nu we hele dagen thuis zitten is het helemaal geen slecht idee om wat groen aan je leven toe te voegen. Ben je er nog niet zo bekend mee? Geen probleem. Carolien kan je voorzien van groen-, interieur- of stylingadvies en daarnaast worden er leuke workshops gegeven om te werken aan je eigen groene vingers. “Alles wat je aandacht geeft, groeit!”
Rood&Bloem Springweg 14
www.roodenbloem.nl
Advertenties
De Conerij
2
START VERKOOP MEI/JUNI 2020
De laatste 45 eengezinswoningen OP ENKA! Gelegen langs de Akulaan, langs de entree van OP ENKA, realiseren we de laatste 45 grondgebonden woningen van OP ENKA. En het zijn niet de minste... Het sluitstuk van een symfonie! De verkoop start in mei/juni van dit jaar. Kwaliteit, groen en duurzaam in een dorpse setting. Dat is OP ENKA. Beschikbaar in 2 (hoofd)varianten, met een heerlijke tuin en ruimte voor jouw woonwensen met ons experience center Homestudios.
#2 typeSECUNDAIR A De (gezins)woning van woningtype A, heeft een woonoppervlakte van ca. 128 tot 133 m2, verdeeld over drie woonlagen. De woning beschikt over een royale achtertuin, gelegen op het zuiden, het westen of het oosten. Beschikbaar als hoek en tussenwoning. Wil je meer ruimte dan kies je voor een halve dakopbouw of een opbouw over de volledige woningbreedte voor een volwaardige extra verdieping. Verkoopprijzen vanaf € 339.900,- vo.n.
WE KOMEN ERAAN,
SCHRIJF JE IN EN ONTVANG EEN UITNODIGING! type D Dit herenhuis type D, heeft een woonoppervlakte van ca. 163 tot 180 m2, verdeeld over drie woonlagen. De woning beschikt over een royale achtertuin, gelegen op het zuiden. Met een woningbreedte van 6 m en een woningdiepte van 11,20 m beleef je hier pas écht ruimte. Deze woningen zijn er ook in de variant met een dakopbouw, dakopbouw over de woningbreedte en dakopbouw die zorgt voor een volledige 3e woonlaag. welke kies jij? Verkoopprijzen vanaf € 375.900,- vo.n.
Alle woningen zijn voorzien van een keuken met inbouwapparatuur en een mooi afgewerkte badkamer/toilet, een zonnige tuin op het zuiden of westen. de woningen zijn gasloos, verwarmd middels bio-warmte en v.v. PV panelen. Zo ben jij alvast klaar voor de toekomst.
Alleen als ’t beste goed genoeg is.
