De krant die verder kijkt in de stad
24 SEPTEMBER 2021 | 7E JAARGANG NR. 140 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP
Colmunist Koos
'Martens verpest
Marsman over de
het avondje
'Petisie'
Galgenwaard'
P. 8
P. 19
Elk ew eek een nieu DUI we C
Wanneer gaat jouw wijk van het gas af?
Op bezoek bij design- en antiekwinkel ’t Aloude
P.15
DUIC.NL
P.18
Het industrielandschap van Rotsoord
Advertenties
LIMITED EDITION WENSKAARTEN MATRASSEN+BOXSPRING 10-DAAGSE t/m 3 OKTOBER
10%
Hilversum Vaartweg 4 • 035 - 6247194
tot wel
Utrecht Oudkerkhof 11 • 030 - 2314984
korting
Bilthoven Julianalaan 43 • 030 - 2287451
60%
UTRECHT ZONDAG 26 SEPTEMBER & 3 OKTOBER OPEN!
€19,95
MORPHEUS.NL
EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR OP DUICSHOP.NL
De ruimste keuze in 2e hands fietsen van Utrecht e.o. Tevens diverse merken en eigen merk stadsfietsen nieuw, incl. alle garannes.
Reserveer een tafel via
www.FoodExplore.nl www.laagcatharijne.nl
Tel. 030-76 30 888 Hertogswetering 195, TheWall, Utrecht
Advertenties
3
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD Nieuws
4 DUIC in beeld Jaarbeurs
6 Criminaliteit
W
e moeten van het gas af, althans dat is iets wat we al langer horen. Hoe dat precies moet en wie het gaat betalen blijft voor veel bewoners een vraag. En ook de gemeente Utrecht heeft nog niet alle antwoorden. Wel is ondertussen vastgesteld dat voor tienduizenden woningen een warmtenet het beste alternatief is. Of het ook een beetje te betalen is moet nog blijken. Voor 2030 moeten 40.000 woningen aardasvrij zijn, dat zijn er een heleboel en dat gaan we zeker merken de komende jaren in de stad. Natuurlijk is de kans ook groot dat er vertraging gaat ontstaan, want dat zijn
we bijna gewend geworden bij dit soort grootschalige projecten. Voor de bewoners van de 24 buurten die als eerste van het gas af moeten is het hopen dat de komende jaren de cv-ketel niet vervangen hoeft te worden. Want dan sta je toch voor een lastige investering. De hele transitie gaat hoe dan ook ‘gedoe’ opleveren, zo zegt ook de gemeente. Er zal nog voldoende over te schrijven zijn. Op pagina 9 is vast te lezen welke buurten voor 2030 aan de beurt zijn. Robert Oosterbroek
Utrecht opent offensief
8 Column Koos Marsman Petisie
8 Toevallig groen
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
Groene weelde met een rafelrandje
9 Vijf vragen over Gasvrij Utrecht
NICOLAAS BEETSSTRAAT
Cultuur / Uit 10 Uittips
Elke week op stap Utrecht is constant in
11 Uit met DUIC
beweging. Er wordt
NFF
gebouwd en gesloopt.
Stad / Leven 13 Utrecht volgens Fotograaf Sven Geerdes
Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia
14 Utrechts gemaakt
hetzelfde blijven. In deze
13 Op bezoek bij
Ga naar DUIC.nl voor
Kunstsmederij Van der Horst Design- en antiekwinkel ’t Aloude
17 Op pad met Oud Utrecht
1967 2021
rubriek laten we dat zien.
meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Het industrielandschap van Rotsoord
18 Puzzel
Zoek de verschillen
Sport 19 Pep en Frans over FC Utrecht Martens verpest het avondje Galgenwaard
Colofon REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE 030 - 633 18 90 redactie@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
Social Media AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Charlie van Dijk en Ilana Noot ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Amber Smits, amber@duic.nl, 06 86 86 87 07 Thomas Hak thomas@duic.nl 06 86 80 32 22
Website DUIC.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Instagram duic.nl
Utrecht heeft een eigen ondernemersprogramma! Utrecht bruist van de energie mede dankzij het lef, de creativiteit en de vindingrijkheid van ruim 42.000 ondernemers en nog een veelvoud aan ondernemende Utrechters. Ondernemers Gert-Jan Jansen, Julian de Keijzer en Martijn Rademakers vonden het hoog tijd om al deze ondernemende Utrechters een platform te geven waar ze hun plannen, successen, vragen en worstelingen kunnen delen met de rest van de stad. Elke vrijdag verschijnt er een nieuwe aflevering van DUIC in Zaken, hèt ondernemersprogramma van Utrecht! Alle afleveringen zijn terug te vinden via DUIC.nl/ondernemen met o.a. gesprekken met, Burgemeester Sharon Dijksma, Fairphone, de Clique, uCrowds, Bakker Verhuur, VechtclubXL, Ondernemersfonds Utrecht, Rabobank Utrecht en nog veel meer! GERT-JAN JANSEN PRESENTEERT WEKELIJKS EEN NIEUWE AFLEVERING OP DUIC.NL/ONDERNEMEN
Voel je je aangesproken en wil je ook een keer onze gast zijn? Mail ons! diz@duic.nl
4
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
5
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC IN BEELD
H
Fotografie: Bas van Setten
et gigantische aantal vierkante meters van de Jaarbeurs werd lange tijd voor niets anders gebruikt dan prikken. Duizenden coronavaccinaties werden er de afgelopen maanden gezet. Maar voor het eerst sinds de coronapandemie wordt de Jaarbeurs weer gebruikt waarvoor de hallen vooral bedoeld zijn: een beurs. De Utrechtse burgemeester
Het terras op
Sharon Dijksma mocht de opening verrichten maar moest daarvoor wel eerst even haar coronapas laten controleren. Want hoewel het pas vanaf 25 september verplicht wordt om de QR-code te scannen, de Jaarbeurs besloot het al vanaf 22 september te doen. Het leek allemaal soepel te verlopen. a
6
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
CRIMINALITEIT
Nieuw offensief moet ‘centrale rol’ van Utr internationale drugshandel terugdringen Drugscriminaliteit is in Utrecht al jaren een probleem. Een probleem dat zich misschien niet altijd voor de ogen van de Utrechters afspeelt, maar er wel degelijk is. “Er gaan miljarden in om en Utrecht lijdt er onzichtbaar onder”, schreef Peter den Oudsten in december 2020 in zijn afscheidsbrief aan de gemeenteraad, toen hij het stokje overgaf aan Sharon Dijksma. “Het lijkt mij verstandig dat de gemeenteraad de bestrijding van georganiseerde criminaliteit in de stad hoge prioriteit geeft, een hogere prioriteit dan in de afgelopen jaren”, schreef hij verder. “Neem dit probleem serieus. Zorg dat u de criminele netwerken en hun verdienmodellen verstoort. Wees niet naïef.” Nu, driekwart jaar later, komt burgemeester Dijksma met een stevig offensief dat de drugscriminaliteit in Utrecht terug moet dringen.
Tekst: Ilana Noot
D
e nieuwe aanpak bestaat uit twee pijlers: ervoor zorgen dat kwetsbare Utrechtse jongeren niet in de drugswereld belanden of doorgroeien en voorkomen dat crimineel geld de weg naar de bovenwereld vindt. “Utrecht vormt een centrale rol in de internationale drugshandel. Daar moeten we als één overheid sterker tegen optreden, al zal het een strijd van lange adem zijn”, zegt Dijksma. In het nieuwe voorstel, ’Grenzen stellen, perspectief bieden’, schrijft zij hoe die aanpak er precies uit moet gaan zien. “We doen dat op z’n Utrechts”, zegt Dijksma. “Streng tegenover criminelen die moedwillig de fout in gaan en met een helpende hand om perspectief te bieden aan mensen die eruit willen stappen.” Het voorstel is gebaseerd op onderzoek van de gemeente, politie en instanties zoals het Openbaar Ministerie, reclassering en de Belastingdienst, maar ook de Rabobank en woningcorporaties Portaal, Bo-Ex en Mitros. Het onderzoek geeft een helder beeld van de stand van zaken in Utrecht. Vooral de cocaïnehandel in Utrecht is groot. Alleen al in de stad blijken zo’n vijftig criminele samenwerkingsverbanden actief en in de hele regio gaat het om zo’n 150 van dit soort organisaties. Die Utrechtse criminele netwerken beperken zich niet tot de provinciegrens, maar zijn te linken aan veel criminaliteit elders in Nederland en in het buitenland. De impact van de drugscriminaliteit op de stad is volgens het rapport ‘niet meer te negeren’. “De zichtbaarheid in het ‘gewone’ leven neemt toe. Er wordt geweld gebruikt, soms op klaarlichte dag”, is te lezen in het rapport. Vanaf 2019 zijn er in Utrecht zeker dertien beschietingen van panden, waar-
onder een advocatenkantoor, geweest. De afgelopen twee jaar werd er ook vier keer op personen geschoten, zes keer een handgranaat neergelegd en werden meerdere opslagplekken voor wapens ontdekt. Plofkraakschool De laatste jaren worden er in Utrecht relatief veel jongeren onder de 18 jaar opgepakt voor drugsmisdrijven. Het gaat om 25 minderjarige verdachten per 1000 inwoners. Na Amsterdam (32 per 1000 inwoners) is dat het hoogste aantal van de vier grote steden, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht. Bij de Utrechtse politie zijn twaalf jeugdgroepen bekend die bestaan uit in totaal zo’n 125 jongeren. Bij zes van de jeugdgroepen ziet de politie duidelijk connecties met zwaardere criminelen, zoals plofkrakers en drugshandelaren. Volgens de politie is het kenmerkend dat de groepen steeds veranderen van samenstelling, omvang en onderlinge connecties. Verder blijkt er in Utrecht een grote groep jonge mannen die geld en status in de drugswereld krijgt door ram- en plofkraken te plegen. Vorig jaar werd in Utrecht nog een ‘plofkraakschool’ ontdekt. Jonge jongens werden daar opgeleid voor het plegen van plofkraken in binnen- en buitenland. Veel plofkrakers die internationaal actief zijn blijken dan ook uit Utrecht te komen: in 2019 werden in heel Nederland 77 plofkrakers aangehouden. Dertig van hen komen uit Utrecht, vooral uit Overvecht, Kanaleneiland en Hoograven. Criminele carrières Nu duidelijk is hoe de situatie in Utrecht is, is het tijd om te kijken naar wat er volgens de gemeente moet veranderen. Een van de
onderdelen van het plan is het doorbreken van criminele carrières. Sommige jongeren kiezen bewust voor snel geld en een criminele carrière, anderen worden gemanipuleerd en komen, als ze er eenmaal in zitten, moeilijk weer uit het circuit. Jonge personen met een licht verstandelijke beperking zijn ook nog eens extra kwetsbaar om geronseld te worden. “Het in de criminaliteit rollen van jongeren gebeurt subtiel, in eigen buurt of via school. Ze krijgen het beeld voorgeschoteld dat drugsdealers in feite gewoon handelaren zijn die klanten een plezier doen”, zegt Dijksma. “Het is zorgelijk wanneer het beeld ontstaat dat criminaliteit normaal is. Daarom willen we de kweekvijver van criminele organisaties stoppen.” In de regio Utrecht zijn al verschillende programma’s voor het voorkomen van jonge aanwas in de drugscriminaliteit en voor de aanpak van zware jongens. Uit het rapport blijkt echter dat op dit moment te weinig gezamenlijke aandacht is voor de groep die daartussenin zit: de doorgroeiers in drugsgerelateerde criminaliteit. Vaak gaat het om jongeren tussen de 16 en 27 jaar die crimineel gedrag vertonen, maar nog niet in de zwaarste categorie vallen. “Voorkomen moet worden dat deze groep te ver doorgroeit in de criminaliteit, met alle gevolgen van dien.” Voor hen zou ‘een baan met status’ een alternatief kunnen zijn voor een crimineel leven. De gemeente is dan ook aan het kijken of zulke stage- en opleidingsplekken er kunnen komen. “Belangrijk is dat deze plekken en banen een aansprekende uitstraling hebben en als reëel alternatief worden gezien voor het verdienen van geld met drugsgerelateerde criminaliteit”, staat
in het rapport. Elders in het land zou succes zijn behaald met opleidingen en banen als ‘barista’, ‘werken op hoogte’ en ‘professioneel duiker’. Ook wordt gekeken of jobcoaches gemotiveerde jongeren kunnen begeleiden en verbinden aan werkgevers. Voor de groep jongeren die moeilijk te bereiken is, wil de gemeente werken met ‘credible messengers’, mensen die zelf uit de criminaliteit zijn gestapt en het gezag hebben om jongeren andere keuzes te laten maken. Criminele geldstromen De cocaïnehandel in de stad leidt niet alleen tot veel geweld op straat. Ook de criminele geldstromen die daarbij horen, zorgen voor problemen. In de drugshandel en de daaraan gerelateerde economie gaan miljarden om en wijkagenten zien in Utrecht criminele samenwerkingsverbanden met familieleden. De jongeren uit die families plegen de straf bare feiten op straat, terwijl oudere familieleden zich richten op het witwassen van crimineel geld. Vaak gebruiken ze daarvoor één of meerdere bedrijven. Branches die gevoelig zijn voor witwassen, zijn volgens het rapport koeriersdiensten, horeca, kappers, schoonheidssalons, zorgbedrijven, vastgoedverhuurders, slotenmakers en autobedrijven. Het OM, de politie en de Belastingdienst werken nu al samen bij het verstoren van malafide ondernemers en anderen die drugscriminaliteit faciliteren, maar de gemeente wil beter zicht krijgen op het criminele verdienmodel en waar het geld in de stad terechtkomt. “We hebben niet de illusie dat we de (inter)nationale drugseconomie kunnen doorbreken. Wel willen we met onze partners barrières opwerpen om
Advertenties 24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
7
recht in
Een juwelier op de Amsterdamsestraatweg werd in 2019 meerdere keren beschoten lokaal de schaduweconomie te verstoren en daarmee de aantrekkingskracht die de drugshandel als verdienmodel heeft op inwoners van onze stad ter verkleinen”, aldus de gemeente. Om beter te weten waar crimineel geld terechtkomt, moet de gemeente zicht krijgen op welke personen, samenwerkingsverbanden en criminele families welke rol spelen in Utrecht. Concreet wil de gemeente meer inzicht in branches waarin grote hoeveelheden contant geld omgaan, zoals moneytransferkantoren, detailhandel en kleine dienstverlenende ondernemingen ‘met dubieuze verdienmodellen’. Ook misbruik van vastgoedconstructies moet aan het licht komen. De gemeente begint samen met de Rabobank een pilot waarin ‘binnen de gestelde wettelijke kaders’ informatie wordt gedeeld over ondermijningsrisico’s, zoals branches die gevoelig zijn voor witwassen. De gemeente wil zo duidelijker krijgen in welke sectoren veel met contant geld wordt betaald en in welke branches vaak sprake is van opvallend internationaal betalingsverkeer. Als uit die pilot een bepaalde branche sterk naar voren komt, kan de gemeente bijvoorbeeld beslissen om die vergunningplichtig te maken. Banken kunnen ook verder onderzoek doen naar klanten die actief zijn in die branches, zodat voorkomen wordt dat crimineel geld via banken in de bovenwereld terechtkomt. Structureel geld nodig Om de plannen uit te kunnen voeren, zijn meer geld en mensen nodig. De gemeente wil een structurele financiering om de stad ‘leef baar en veilig’ te houden. “Zonder capacitaire versterking binnen vrijwel alle betrokken organisaties zal de gezamenlijke
uitvoering van de strijd tegen de ontwrichtende effecten van drugsgerelateerde criminaliteit in Utrecht de komende jaren niet mogelijk zijn. De capaciteit bij politie, OM, reclassering en alle andere betrokken organisaties in het veiligheids- en sociaal domein staat bijvoorbeeld al onder forse druk zónder de intensivering van de aanpak”, stelt de gemeente. Utrecht gaat dan ook met het Rijk om tafel om te kijken wat er aan structurele middelen mogelijk is. “In de komende maanden werken we samen met betrokken partners aan een uitvoeringsprogramma dat zo volledig mogelijk inzichtelijk maakt wat nodig is voor deze meerjarige aanpak. De gezamenlijke inzet is versterking van de hele keten, van jongerenwerk tot justitie. Waarbij uitgangspunt is dat de overheid in de bestrijding van effecten van drugsgerelateerde criminaliteit wendbaar moet zijn, al is het alleen maar omdat criminelen dat ook zijn.” Uit de dinsdag gepresenteerde Miljoenennota blijkt dat het demissionaire kabinet ruim 500 miljoen euro extra uittrekt voor veiligheid. Een deel daarvan is voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. In een reactie op Prinsjesdag laten de regioburgemeesters, het OM en de politie weten dat dat een belangrijk stap is, maar niet genoeg. Om ‘het fundament van de organisaties in de strafrechtketen duurzaam te versterken’ roepen ze het nieuw te vormen kabinet op om structureel minimaal 1 miljard euro beschikbaar te stellen. a
Advertentie
8
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
COLUMN
Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol
Petisie Wedde da ze 't Daolseparrek volbouwe?! Da's da stukkie groen bij de Daolsetunnel. Buurtbewoaners zouwe 't graog groen houwe, maor 't zijn dure meters grond waor de geminte nog veel ken verdiene om de koste van 't Stationsgebied mee te betaole. Daor kenne dus wel wa appartementsjies en/of ketore gebouw worre. As je zouw denke 'da's mooi wan dan ken ik daor gaon woane' dan bejje 'n groatverdiener. Gewoane mense kome in en rond de binnestad nie meer an de bak om te woane. Da leg nie alleen an 't zakkevullersgilde van de bouw, maor leg ook an de geminte die de grond voor hoage prijze vekoop. Hoewel ze lang nie altijd zo slim zijn wan bij 't Rachmaninoffplantsoen heb 'n bedrijf 'n miljoen euro in ze zak gestoke door 'n stuk parkeerruimte mè dank an de geminte door te verkope as bouwgrond. Ook daor wor dan op 'n onogelijk stukkie 'n 70 meter hoog appartementegebouw neergezet. Zo zal 't de kommende jaore doorgaon wan de geminte wil alles gaon volbouwe wan d'r mot voor 2040 voor 100.000 mense woanruimte komme. Nie de mense die hier al jaore op wachte bij Woningnet, maor 't wor woanruimte voor mensen mè geld, die inkommens hebben van duizenden per maond wan da zijn de eise. Da beteken da veul van die mense helemaol nie uit Uterech zulle komme. Ze zegge wel 'ns da de vollekstaol Utregs uitsterref, nou da komp ook doorda we voor onze jochies en mesjies niks meer betaolbaors hebbe en die de stad uit jaoge. Linkse partije doen daor an mee, onbegrijpelijk voor mij. 'Maor we wille d'r wa an doen', roepe ze nu wan de verkiezinge komme d'r an. Ze hebben jaorelang d'r wa an kenne doen, maor toen deje ze da nie. Jaore geleje verkoch de geminte al stukkies groen en kwaome de bewoaners in opstand mè de aksie 'Geen Groen voor Poen'. Nu kejje meedoen door 'n petisie te tekene voor 'n referendum om de in de war geraokte wethouwers en domme raad trug te fluite. Laote we kijke of d'r nog wa te redde val. a
Toevallig groen: Groene weelde met een rafelrandje
Stedelijk groen bestaat vooral uit aangelegde tuinen, parken, bomen en plantsoenen. Maar de natuur kiest zelf ook plekken uit. Op verschillende plekken duiken struiken of bomen op die spontaan zijn ontkiemd. In een 12-delige serie artikelen in DUIC en een tv-serie bij RTV Utrecht wordt een aantal van de markantste bomen geportretteerd.
Op Heuveloord ter hoogte van de oude watertoren kruipt het groen waar het gaan kan. Stoepplanten, braam en vlinderstruik omlijsten de gevels van een oude monumentale loods. Daar waar de regenpijp kapot is groeien varens, mos en muurleeuwenbek in de spleten en kieren van de muur. Aan de overkant is het nog groener. Klimplanten draperen een industrieel hek en erachter staan flinke bomen. Een snelle blik ziet berken, meidoorn, rode kornoelje, esdoorn en wilgen. Ze staan kriskras door elkaar en de meeste bomen hebben meerdere stammen.
Tekst: Jessica van Essen en Frank van den Brink /Fotografie: Robert Oosterbroek
D
it moeten wel zaailingen zijn. Het pronkstuk staat op de hoek: een enorme schietwilg, met minimaal 10 stammen. De dikste stam is vergroeid met het hek en heeft de spijlen al uit elkaar gedrukt. “Mooi he?”, zegt Leonie Oostveen, eigenaar van restaurant LE:EN. “Van mij mag dit nog extremer, ik ga voor hekken waar het groen wild doorheen mag tieren.” Het hek is nog uit de tijd dat Rotsoord een industriegebied was met fabrieken voor dakpannen, tegels en glas. Op deze plek zat een las- en constructiebedrijf. Delen van Rotsoord lagen sinds begin deze eeuw een aantal jaren braak, waardoor allerlei planten spontaan konden vestigen en naar hartenlust konden groeien. Zo ook deze bosschage van uitgegroeide zaailingen. In 2015 werd begonnen met de herontwikkeling van het gebied. Het hele gebied werd hiervoor kaal gemaakt. “Deze bomen stonden gelukkig op ons terrein en daarom staan ze er nog steeds”, zegt Oostveen.“Ik hou van een groene stad, het
maakt me blij. Maar wat voor een groen wil je? Glad, strak en aangeharkt? Zoals wat nu aangeplant is? Ik niet, ik wil juist de ruige groene kant behouden, dit past bij de creativiteit van het gebied.” Ze refereert aan een documentaire over Tsjernobyl. “Na de ramp met de kerncentrale is het gebied verlaten en heeft de natuur het weer helemaal overgenomen. De tegenstelling van het wilde groen en de strakke industriële gebouwen vind ik prachtig. Hier hebben we dat in het klein. Op ons terrein is alles aan komen waaien, lekker wild, ik hou van groen met een rafelrandje.” Tsjernobyl is natuurlijk een ultiem voorbeeld van de kracht van de natuur. Maar ook hier op het terras van LE:EN is die kracht goed zichtbaar. De wortels van de bomen drukken het betonnen terras omhoog en maken scheuren. In deze scheuren groeien de eerste graspolletjes en weegbreeplantjes. De pionierssoorten die het fundament leggen voor verdere natuurlijke vergroening. Van Oostveen mogen deze planten dus blijven.
Zo ook het kleine boompje met zijn gelobde blaadjes dat tussen een berk en de rode kornoelje groeit, waarschijnlijk nu zo’n twee jaar oud. Met een beetje geluk, en als wij mensen deze zaailing de kans geven, staat er op deze plek over 100 jaar een prachtige monumentale eikenboom. a
Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl. Alle meldingen komen terecht op de kaart ‘Zaailingen van de stad’. Een selectie van deze bomen zal gedurende de looptijd worden toegevoegd aan de tentoonstelling ‘De botanische revolutie’ die van 11 september 2021 tot 9 januari 2022 in het Centraal Museum is te zien.
Schietwilg (Salix Alba) De schietwilg is een echte Nederlandse boom. Hij groeit op veel soorten bodems en is ook zeer geschikt voor natte bodems. Hij werd vaak geplant langs oevers, omdat zijn krachtige wortels de oevers verstevigen. Het is een snelgroeiende boom die wel 30 meter hoog en 16 meter breed kan worden. Het hout is zacht, verrot snel maar wordt veel gebruikt voor het maken van klompen, lichte kisten en triplex. In wilgen komen 450 soorten insecten, 80 soorten insectengallen en diverse soorten mossen en korstsoorten voor. De katjes die de wilg in mei-april vormt zijn een zeer belangrijke voedselbron voor bijen en vlinders. De wilgenbast bevat de stof salicine, hier werd vroeger Aspirine van gemaakt.
9
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
VRAGEN OVER...
Wanneer moet jouw huis van het gas af? En andere vragen over een gasvrij Utrecht
Het klinkt nog ver weg, maar in 2050 moeten alle woningen en bedrijven in Utrecht aardgasvrij zijn. Dat betekent dus dat iedereen elektrisch moet gaan koken en dat huizen niet meer verwarmd kunnen worden via de CV-ketel die op gas loopt. In 2050 moet heel Utrecht van het gas zijn, maar tienduizenden Utrechters krijgen er al veer eerder mee te maken. Want in 2030 wordt de gaskraan op veel plekken al dichtgedraaid.
Tekst: Robert Oosterbroek
1
Waarom moeten we stoppen met gasgebruik?
Het is niet zozeer een Utrechts besluit dat we van het aardgas afgaan. De afspraak staat namelijk in het Nationaal Klimaatakkoord. Dit is een landelijk plan waarmee in 2050 in totaal zeven miljoen woningen en een miljoen andere gebouwen van het aardgas af moeten zijn. De belangrijkste reden: klimaatverandering. Aardgas is een zogeheten fossiele brandstof en bij het gebruik komt er CO2 vrij. De uitstoot hiervan wordt gezien als de belangrijkste oorzaak voor klimaatverandering. In het Klimaatakkoord staan overigens nog veel meer afspraken dan alleen het stoppen met het gebruik van aardgas. Het Nederlandse Klimaatakkoord is overigens weer gemaakt op invulling van het Klimaatverdrag van Parijs waarbij 195 landen afspraken hebben om de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur te berperken. Dat bewoners van het gas afgaan is dus een grote transitie, maar er gaat nog veel meer gebeuren.
2
Wanneer gaat mijn huis van het gas af?
De gemeente Utrecht heeft deze maand bekend gemaakt wanneer welke buurten in de stad een alternatief moeten gebruiken voor gas. Er zijn 24 buurten in Utrecht waar zo’n 40.000 woningen staan waar in 2030 de gaskraan al dichtgedraaid moet worden. Nadat de eerste 24 buurten gereed zijn, komen ook alle andere buurten aan de beurt. Dat gaat in stappen, een deel van de woningen moet voor 2040 aardgasvrij zijn en een ander deel voor 2050. Voor een aantal buurten, zoals bedrijventerreinen en de binnenstad, staat nog geen planning vast. Ook in alle andere gemeenten van Nederland moet dit jaar bekend worden wanneer zij hun buurten aardgasvrij gaan maken.
3
Hoe is deze volgorde tot stand gekomen?
Kort gezegd komt het erop neer dat de gemeente
kiest om de buurten waar de overgang naar een alternatief voor gas het minst moeilijk is, als eerste aan de beurt te laten komen. Daarbij is gekeken of het gekozen alternatief voor gas, technisch en economisch wel haalbaar is. We schrijven hier het ‘minst moeilijk’, want het is geen makkelijke opgave. De Utrechtse wethouder Lot van Hooijdonk spreekt van een ‘serieuze verbouwing’ van de stad want er komt een hele nieuwe verwarmingsinfrastructuur te liggen. Straten moeten worden opengebroken en er gaan kleine en grote verbouwingen in woningen plaatsvinden.
4
Maar wat is dan het alternatief voor gas?
Voor het koken op gas is het alternatief best makkelijk voor handen, dat is elektrisch koken. Overigens kan dit niet in alle huizen zomaar, want elektrisch koken is een flinke aanslag op de meterkast en daarom kan het zijn dat de groepenkast wel enkele aanpassingen nodig heeft. De grootste uitdaging is echter de verwarming. Dat gebeurt bij heel veel woningen via een CV-ketel die draait op gas. Dat moet dus volledig gaan veranderen. De gemeente heeft gekeken welk alternatief technisch en economisch het meest ‘robuust’ is. Het beste alternatief voor de 24 buurten met 40.000 woningen die voor 2030 van het gas afgaan blijkt na onderzoek een warmtenet te zijn. Overigens kwam een warmtenet bij in totaal 63 Utrechtse buurten als beste alternatief uit de bus, maar omdat ook ‘gedoe’ en ‘betaalbaarheid’ mee worden gewogen begint de gemeente eerst met 24 buurten.
5
Wat is een warmtenet?
Het bekendste warmtenet is ook wel de stadsverwarming. Milieu centraal omschrijft een warmtenet als een soort cv-installatie in het groot. Je hebt ergens in de wijk een centrale ‘ketel’, dit is de warmtebron. Met buizen gaat het warme water naar de huizen waar bewoners het kunnen gebruiken voor warm water en dus de verwarming. Hoe duurzaam een warmtenet is ligt natuurlijk wel aan de bron van het warme water; wat wordt er gebruikt om het
water te verwarmen? Er zijn verschillende technieken, denk aan restwarme van industrie of warmte uit de grond en dus de bekende aloude stadsverwarming. Daarbij kan het ook zijn dat huizen beter geissoleerd moeten worden om het warmtenet rendabel te maken.
6
Wie gaat dat allemaal betalen?
Dat de hele operatie een heleboel geld gaat kosten staat vast. De gemeente benadrukt dan ook dat de operatie alleen succesvol kan zijn als het rijk met geld over de brug komt. Eindgebruikers, woningbezitters dus, zouden in principe geen extra kosten moeten krijgen. Het invoeren moet namelijk woonlastenneutraal gebeuren. Dit betekent dat de maandelijkse lasten voor energie voor een huishouden niet mogen stijgen. Maar de rekening moet uiteraard wel door iemand betaald worden. En of de transitie op volledige vrijwillige basis blijft, is ook nog maar de vraag. Die discussie moet nog verder gevoerd worden. Daarbij speelt ook mee dat huidige wet- en regelgeving flink aangepast moeten om de hele transitie goed te begeleiden en mogelijk te maken.
Deze buurten met in totaal 40.000 woningen moeten in 2030 van het gas af zijn Dichterswijk, Egelantierstraat, Mariëndaalstraat, e.o., Elinkwijk e.o., Geuzenwijk, Huizingalaan, K. Doormanlaan, e.o., Kanaleneiland-Zuid, Neckardreef, e.o., Ondiep, Oog in Al, Oud Hoograven-Noord, Oud-Hoograven-Zuid, Oudwijk, Rivierenwijk, Staatsliedenbuurt, Sterrenwijk, Taag- en Rubicondreef, e.o., Tigrisdreef e.o., Vechtzoom-noord, Klopvaart, Vechtzoom-zuid, Wilhelminapark, e.o., Wittevrouwen, Wolga- en Donaudreef, e.o., Zambesidreef e.o., Zamenhofdreef e.o. a
10
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Mozarts Requiem International Literature Festival Utrecht (ILFU)
Waar: Pieterskerk Wanneer: vrijdag 24 september Prijs: 22,50 - 27,50 euro
Waar: verschillende locaties Wanneer: donderdag 23 september t/m zaterdag 2 oktober Prijs: wisselend
Hoe zou Mozarts Requiem klinken als Mozart het zelf op piano had begeleid? Dat was de vraag die artistiek leider Maria van Nieukerken inspireerde tot deze productie. Van Nieukerken wilde ook de verbinding leggen tussen Mozart als oudere componist, toen hij het Requiem schreef, en Mozart als wonderkind. PA’dam vroeg componist Gustavo Trujillo om een nieuwe pianopartij te maken met de originele orkestpartituur als basis. De bekende lijnen zijn dan ook terug te horen, maar de context heeft een spannende verandering ondergaan. PA’dam voert het Requiem uit met twaalf zangers en pianiste Mirsa Adami..
Ontmoet smaakmakers uit de internationale literatuur tijdens het International Literature Festival Utrecht. Het festival staat anderhalve week lang in het teken van het thema Why Fiction Matters. Tijdens het festival zijn onder meer de jaarlijkse Belle van Zuylenlezing, het NK Poetry Slam en verschillende Book Talks met internationale schrijvers. Doe meer met de ILFU Verhalenwedstrijd of trek gratis een verhaal uit de rondreizende Verhalenmachine. De 38ste Nacht van de Poëzie is de afsluiting van het festival. Het hele programma staat op ilfu.com.
NK pompoen kweken Waar: Botanische Tuinen Wanneer: zaterdag 25 september Prijs: kinderen t/m 13 jaar gratis, volwassenen 8,50 euro
Nederlands Film Festival Waar: verschillende locaties Wanneer: vrijdag 24 september t/m zaterdag 2 oktober Prijs: wisselend Een combinatie van fysieke en online vertoningen dit jaar, waardoor het festival toegankelijker is dan ooit. Van rode lopers tot premières en inspirerende interviews met acteurs en regisseurs en van nieuwe talenten ontdekken tot de uitreiking van de Gouden Kalveren. Het komt allemaal voorbij tijdens dit festival. En je beleeft het in de bioscoop in jouw buurt, gewoon thuis op je eigen bank of zelfs vanaf je favoriete bankje in het park. Overal waar een scherm is, is het NFF.
Het is weer zover: het NK pompoen kweken gaat door! In de Botanische Tuinen in Utrecht wordt deze dag weer uitgemaakt wie de grootste groente heeft gekweekt. De kwekers strijden in hun eigen categorie om de grootste, langste of zwaarste groente. Er is een competitie voor reuze pompoenen, maar ook voor zwaarste bieten, chilipeper, courgette, koolrabi, kool, paprika, snijbonen, tomaat, wortel, mais en de grootste zonnebloem. Ook niet-deelnemers kunnen langskomen om de groenten te bekijken, een wandeling langs het water te maken of een pompoen carving workshop te doen. Natuurlijk is er ook pompoensoep verkrijgbaar..
FC Utrecht - PEC Zwolle Waar: Stadion Galgenwaard Wanneer: zaterdag 25 september Prijs: 12 tot 30 euro
Vele FC Utrecht-supporters zullen er naar uit hebben gekeken: vanaf 25 september mag de Galgenwaard weer helemaal gevuld worden. Een vol stadion dus, voor de wedstrijd tegen PEC! Via de website van FC Utrecht zijn nog tickets te koop voor de wedstrijd. Ticketprijzen variëren van 12 tot 30 euro. Let op, een coronapas is wel verplicht.
Het Debuut Waar: Camping Ganspoort Wanneer: dinsdag 28 september, 20.30 uur Prijs: 5 euro per persoon De anderhalvemetermaatregel wordt zaterdag opgeheven en dat betekent: quizzen in de kroeg! Upbeatles begint gelijk goed, met maandag, dinsdag én woensdag een quiz in de Utrechtse horeca. In Camping Ganspoort bijvoorbeeld, wordt vanaf nu weer elke tweede en laatste dinsdag van de maand gequizd. Upbeatles trapt dinsdag af met een pubquiz waarin je algemene kennis wordt getest. Vragen over entertainment, geschiedenis, sport en wetenschap, alles komt voorbij. Teams bestaan uit maximaal zes personen. Bij de ingang moeten deelnemers een geldige coronapas kunnen tonen.
Tentoonstelling Pannenkoek én Appeltaart?! Waar: Landhuis Oud Amelisweerd Wanneer: nog t/m 10 oktober Prijs: ‘pay what you want’ Kunstuitleen Utrecht exposeert een deel van de collectie moderne en hedendaagse kunst in Landhuis Oud Amelisweerd. Al wandelend door de kamers zie je kunstwerken met planten, mensen of kunst geïnspireerd door de omgeving van het Landhuis. Je kunt de kunst via twee routes bekijken: via de route van de kunstenaar, waarin je je mee laat voeren door zijn inspiratiebronnen, maakproces en beweegredenen. Of via je eigen individuele route, waarin je je met behulp van een aantal vragen intuïtief laat leiden door de werken die je ziet, wat je aandacht trekt, de kleuren en gevoelens de een kunstwerk bij je oproept. De titel van deze expositie is een ode aan de landgoederen Rhijnauwen en Amelisweerd. Met een knipoog verwijzen ze naar Rhijnauwen (pannenkoeken) en Amelisweerd (appeltaart)..
11
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UIT MET DUIC
Het Nederlands Film Festival is weer terug in de Utrechtse bioscopen
Tekst: Charlie van Dijk / Fotografie: Bas van Setten
Vanaf vrijdag is Utrecht weer voor ruim een week de filmhoofdstad van Nederland; het Nederlands Film Festival (NFF) komt van 24 september tot en met 2 oktober naar de Domstad. Tijdens het festival zijn onder meer zeven unieke festivalpremières te zien bij verschillende filmtheaters en bioscopen door heel Utrecht.
H
et najaar staat weer voor de deur en dat betekent voor filmfanatici: het NFF komt er weer aan. Vrijdag is het zover. Dan openen filmtheaters en bioscopen de deuren voor publiek om de nieuwste speelfilms, documentaires, animaties, korte films, series en VR-producties te laten zien. Daarbij is er een groot aantal evenementen te bezoeken voor bezoekers van alle leeftijden. Het begint op de vrijdag, 24 september, met een openingsfilm. Dat is dit jaar de film ‘Mijn vader is een vliegtuig’. Het verhaal gaat over de succesvolle Eva. Zij heeft alles wat een mens maar zou willen: een gezin, een goed lopend bedrijf en het huis van haar dromen. Maar het leven van Eva blijkt uit leugens te bestaan. Dat blijkt wanneer haar moeder overlijdt. Wat volgt is een aangrijpende ontdekkingstocht naar haar verleden. Antoinette Beumer verfilmde met dit psychologische drama haar eigen, gelijknamige bestseller uit 2018.
Premières Behalve de openingsfilm zijn er nog zes festivalpremières te bekijken. Dat is nog lang niet alles. Want naast de festivalpremières gaan tijdens het festival nog meer dan honderd andere producties in première. In Utrecht, maar ook online. Het programma voor alle (festival)premières is te vinden op de website van het NFF. Het publiek krijgt ook een kijkje in het brein van de filmmaker. Drie ‘Masters’ vertellen over hun visie en ervaringen op het gebied van verschillende thema’s binnen de filmwereld. De drie Masters van dit jaar zijn Jim Taihuttu, Heddy Honigmann en Antoinette Beumer. Op 28, 29 en 30 september respectievelijk in het openbaar in gesprek met personen uit de filmwereld met wie ze samen hebben gewerkt. Raketten bouwen In de Bibliotheek Neude is vanaf 24 september de Storyspace te vinden. Hier exposeren
Het Utrechts Archief
Het geheugen van stad en provincie Utrecht
Op zoek naar een nieuwe collega Ken of ben jij de nieuwe Vakspecialist Particuliere Archieven? Wij zoeken een fijne collega die via contacten met de inwoners van Utrecht, Nieuwegein en de provincie onze collectie nog meer compleet gaat maken. Kijk voor meer informatie en de vacature op www.hetutrechtsarchief.nl
elf projecten die meestrijden om het Gouden Kalf Digitale Cultuur (voorheen Gouden Kalf voor Beste Interactive). Hier kunnen bezoekers in een game hun eigen raketten bouwen en lanceren, ze kunnen wolken kopen, met een stofzuiger praten en ontsnappen uit een digitale escape room. Ieder werk in de expositie heeft een eigen verhaalvorm, en moet dus op een unieke manier benaderd worden. De expositie is gratis te bezoeken tot en met 1 oktober. Utrecht is niet zomaar de filmhoofdstad van Nederland. Het programma van NFF in de wijk vertoont films op locaties door de hele stad. Zo vindt er bij ZIMIHC Zuilen in het Vorstelijk Complex op zaterdag 25 september een filmdiner plaats. Gasten kijken hier naar de film Love in a Bottle. In samenwerking met Molen de Ster en culturele ontmoetingsruimte De Voorkamer vertonen we deze avond Here We Move Here We Groove, met aansluitend een Q&A met producent Harmen Jalvingh.
Afstand Per 25 september worden de coronamaatregelen versoepeld. Ook in de bioscoop is de anderhalve meter afstand verleden tijd. Hoogt on Tour biedt dan echter nog steeds een aantal films op afstand aan. Speciaal voor personen die dat toch prettiger vinden. In de filmzaal van Bibliotheek Neude worden elke week diverse voorstellingen aangeboden waarbij er tussen elke twee bezoekers twee stoelen leeg blijven. Mensen uit hetzelfde gezelschap kunnen naast elkaar zitten. Het volledige programma van het Nederlands Film Festival is te vinden op de website filmfestival.nl. Hier zijn ook de tickets voor de filmvertoningen te koop en is het eveneens mogelijk om te stemmen voor het Gouden Kalf van het Publiek 2021. a
Advertentie
VERKOOP GESTART! Wonen in een appartement op Kop Noord op het unieke Sluiseiland is heerlijk rustig wonen, omgeven door water en toch dichtbij het historische stadscentrum. Riante appartementen met oppervlaktes van 120 tot 160 m2 met prachtige uitzichten. Aan de zuidkant kijk je op de reuring in de sluis, de noordkant kijkt op de kruising van De Lek met het Merwedekanaal en de appartementen aan de westzijde hebben zicht op het historische stadscentrum van Vianen.
Riante appartementen op een unieke locatie sluiseiland-vianen.nl
Bekijk het actuele aanbod op www.sluiseiland-vianen.nl
Tel. 0347-371324 info@vanderwerfmakelaars.nl
De Ko n i n g m a ke l a a r s Woondromen waarmaken
Tel. 030-3079020 nieuwbouw@dekoningwonen.nl
Heel veel keuken inbouwapparatuur WESTBROEK – Wat moet u doen als er een inbouwapparaat in uw keuken defect is? Wie kunt u bellen voor reparatie of vervanging? Ruth en zijn medewerkers geven u daar het antwoord op. Zij hebben een uitstekende servicedienst en zijn heel deskundig als het om vervanging gaat. In de winkel vindt u een grote collectie inbouwapparaten van diverse merken en prijzen, voldoende om u de meeste mogelijkheden te laten zien die in uw situatie passend kunnen zijn. Ruth houdt niet van opdringerigheid, maar wil onder het genot van een kopje koffie of thee graag met u meedenken. Uitgebreide service Vink Witgoed heeft zich naast het leveren van wasmachines, koelkasten en vriezers de laatste jaren ontwikkeld tot een betrouwbare specialist op de vervangingsmarkt van inbouwapparatuur. Ruth Nagel: ‘Je moet creatief zijn bij het vervangen van oude apparatuur en extra service kunnen bieden. Dat gaat voor internet
winkels te ver en keukenzaken verkopen liever nieuwe keuken’. Ruth gaat, indien nodig, eerst bij de klant thuis meten om te bepalen welke apparaten geschikt zijn als vervanger van de oude. Als er aanpassingen gedaan moeten worden aan de waterleiding, de elektra of de keukenkastjes dan doet onze vriendelijke en deskundige monteur dat graag tegen vooraf afgesproken kosten. Vervelende verrassingen daar houden onze klanten niet van, ontzorgen natuurlijk wel. Keukenrenovatie Het zou kunnen dat u niet tevreden bent met alleen nieuwe keukenapparatuur maar dat u vindt dat er meer moet gebeuren. Er zijn wat problemen met kastjes, het aanrechtblad is lelijk en eigenlijk zou u ook graag een vaatwasser willen hebben in uw keuken. Een nieuwe keuken is niet nodig, de indeling is goed, u bent voor duurzaamheid en mogelijk woont u niet zo veel jaren meer in dit huis. Ruth kan u helpen. Door samen te werken met een keukenvakman kan hij uw keuken voor een gedeelte of compleet renoveren. Bij Vink Witgoed regelen ze alles voor u van A tot Z, dat wil zeggen: de keukenvakman komt bij u thuis kijken, hij bespreekt met u de mogelijkheden en maakt een uitgebreide offerte. U bepaalt welke keuzes u maakt en als u de opdracht
geeft wordt deze, hoe groot of klein hij ook is, perfect uitgevoerd. Vanzelfsprekend geeft Vink Witgoed ook nadat de renovatie is afgerond, u de service die u ook op witgoed van hen gewend bent. U kunt met veel plezier weer jaren vooruit met uw vernieuwde keuken. Blijvende service en aandacht Als u met een defect apparaat in uw keuken staat, wilt u snel vervanging. Vink Witgoed levert en plaatst de nieuwe aankoop snel en op een tijd die u het beste schikt. Kom eens langs in de showroom en laat u vakkundig voorlichten over witgoed of keukenrenovatie, onder het genot van een kopje koffie of thee. Wie zich vooraf thuis wil oriënteren kan alvast een kijkje nemen op onze website. Mocht u na de levering een vraag of storing hebben, dan geeft Vink Witgoed ook thuis. Ruth en zijn medewerkers helpen u van A tot Z om zo snel mogelijk weer geholpen te zijn. Verkoop en service met persoonlijke aandacht!
13
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UTRECHT VOLGENS FOTOGRAAF SVEN GEERDES
‘Ik zag een sfeer in de stad die ik enorm kon waarderen’ Met bijna 85.000 volgers op zijn Instagrampagina Utrecht alive is het wel duidelijk dat de Utrechtse foto’s van Sven Geerdes goed worden ontvangen. En dan hebben we het nog niet eens over de duizenden likes die zijn foto’s krijgen. Sven begon zijn account met foto’s van de stad een kleine vier jaar geleden. Het begon als hobby, nu is het zijn werk. We vroegen hem wat zijn lievelingsplekken zijn om te fotograferen en waar hij zijn inspiratie vandaan haalt in Utrecht.
Tekst: Bo Steehouwer Waarom ben je begonnen met het Instagramaccount @utrechtalive? “Ik zag een sfeer in de stad die ik enorm kon waarderen. Ik woon hier nu 4,5 jaar en ik kijk misschien nog wat meer als een toerist naar de stad. Dan neem je de schoonheid van de stad misschien nog wat minder voor lief. Je ziet de stad op zoveel mooie momenten. Ik wil het gevoel van zo’n moment vangen. ’s Ochtends vroeg, ’s avonds laat, de verandering van de seizoenen. Dat is zo tof. Ik deed wel eens wat met fotografie, maar meer dan foto’s maken van een vakantie was het niet. Op een gegeven moment heb ik besloten om mijn foto’s van de stad te delen op Instagram. Er was niet echt een plan, mijn Instagram fungeerde in het begin ook als stok achter de deur om te blijven fotograferen. Ik wilde wel meer met fotografie doen. Het was helemaal niet het doel om veel volgers te krijgen, maar ik deel graag hoe ik Utrecht zie.” Wat zijn je lievelingsplekken om te fotograferen in Utrecht? “Straatjes zoals de Drieharingenstraat, de Mariastraat en ’t Wed. Dat zijn van die hele knusse hoekjes, wat kleinere straten met een hogere dichtheid aan cafés. Daar bruist het vaak ’s avonds en is leuke verlichting. Die relaxte cafésfeer, die sowieso in Utrecht erg aanwezig is, ben ik zo gaan waarderen.” Hoe zou je jouw stijl omschrijven? “Sfeervol is de absolute rode draad. Ik probeer echt meer het gevoel te vangen dan een plek. Utrecht is daarvoor het decor, alleen het is juist de sfeer die iedereen vaak zo kan waarderen. Of een gevoel waar een foto je aan herinnert. Dat vind ik zo cool. Een gevoel blijft vaker hangen dan een fysieke locatie. Ik wil dat iedere foto de moeite waard is om goed te bekijken. Soms kom ik wel drie
keer terug op een plek, omdat ik echt de potentie ervan zie, maar dan wil ik die in het beste licht op het beste moment vangen. De dag erna, of soms weken later, want dan zijn de condities pas weer vergelijkbaar. Of soms zelfs een jaar later. De stand van de zon verandert constant. Dat zijn allemaal dingen waar je rekening mee moet houden.” Waar beleef je de leukste avond in Utrecht? “In BASIS aan de Oudegracht. Toen die club weer openging met Testen voor Toegang was ik erbij. Er was een 13-hour rave. Daar heb ik heel wat uren gestaan. Als ik fotografeer doe ik dat ook vaak met muziek op. Dat helpt me om in een bepaalde mood te komen. Vaak wat meer house, progressive en melodieuze techno. Dat werkt voor mij ontspannend en past bij het gevoel van voornamelijk de avond. Dan kom ik er lekker in.” Waar kom je tot rust in Utrecht? “Ik vind Rhijnauwen een hele mooie plek voor de afwisseling, maar ik word ook heel rustig van de stad zelf. Ik kom natuurlijk op best veel rustige momenten in de stad. ’s Ochtends vroeg zijn er weinig mensen op straat. ’s Avonds op bepaalde uren ook. Dan heb je een perfect plaatje, misschien wel een beetje geromantiseerd.” Wat mist Utrecht? “Een terras met wat meer focus op muziek, iets industrieels, en minder gepolijst. De Nijverheid benadert dit voor mij al wel een beetje. Werkspoorkathedraal is tof maar ziet er inmiddels ook al wat gelikter uit. Een andere wereld dan een terras langs de Oudegracht, dat soort plekken kunnen echt een aanvulling zijn. ROOST of Soia vertegenwoordigen voor mij ook een beetje dat gevoel.”
Waar haal je je inspiratie vandaan in Utrecht? “Ik zie natuurlijk zelf ook veel op Instagram voorbijkomen bij fotografen en Instagrammers uit andere mooie steden. En in de stad zelf. Soms zit ik op een terras en dan zie je hoe het veranderende licht de omgeving beinvloedt. Ik ben er altijd wel mee bezig. Of wanneer ik bijvoorbeeld een rondje door de stad loop met mijn vriendin. Samen lopen we
vaak andere routes dan die ik alleen kies, dat levert bijna altijd nieuwe ideeën op.” Utrecht is… “…alive. Het is een verwoording van het gevoel dat ik met mijn foto’s wil laten zien: de levendigheid en sfeer van het moment.” a
14
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
UTRECHTS GEMAAKT KUNSTSMEDERIJ VAN DER HORST
Al zes generaties in dit bijzondere familiebedrijf
In de rubriek staat een creatief, ambachtelijk, innovatief of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: Kunstsmederij Van der horst
Veel kunstsmeden zijn er niet meer in Nederland. Daarom is het wel enigszins bijzonder dat er in de smederij aan de Coloradodreef in Overvecht-Noord twee aan het werk zijn: vader Axel en zoon Wout van der Horst. Sinds 2009 staan zij samen in de smederij, die toen nog was gevestigd aan de Bemuurde Weerd Oostzijde. Het inmiddels zes generaties tellende familiebedrijf is sinds dit jaar in handen van Wout, die het ambacht met veel enthousiasme voortzet. Tekst: Charlie van Dijk / Fotografie: Bas van Setten
E
en grote oranje-gele vonkenregen spat door de loods, vergezeld door een snerpend geluid. Hier wordt gewerkt. De twee mannen Van der Horst werken aan een vier meter hoog smeedijzeren hekwerk. De lange spijlen zijn aan de boven- en onderkant afgewerkt met krullen, sommige net wat anders dan de andere. Wout: “Alles is met de hand gesmeed. Voor elke krul heb ik een mal gemaakt.” Alleen zo krijg je een hekwerk met twee symmetrische deuren, legt hij uit. De onbewerkte stukken ijzer zijn uiteraard recht, maar wel in verschillende diktes te krijgen. “Om te smeden, verhit je het ijzer eerst in een vuur dat zo’n 1600 graden Celsius is. Dat brandt op steenkool.” Onder het
vuur staat een ventilator om het vuur aan te wakkeren. “Je moet dus zorgen dat het ijzer op een laagje kolen ligt, anders blaas je er alleen maar koude lucht tegenaan.” Nu is het wachten tot het ijzer heet genoeg is om het te smeden. “Dat doe je op 1200 tot 1300 graden. Na verloop van tijd leer je herkennen welke kleur het ijzer heeft als het zover is. Dat voel je aan.” Met blote handen haalt Wout de ijzeren staf uit het vuur. Is dat dan niet heet? “Dat valt wel mee. Alleen de punt die in het vuur heeft gelegen is nu heet.” Dat is te zien. Het ijzer heeft de blauwige gloed verloren en is nu lichtgevend geel. Van het uiteinde spetteren kleine sterretjes. Dat gebeurt als het ijzer te
heet wordt, legt Wout uit. De smid legt de metalen staf op het aambeeld en begint die te bewerken met een zware hamer. Bij iedere klap vallen kleine grijzige vlokjes van ijzer op het aambeeld en op de grond. “Dat is het buitenste laagje ijzer dat afkoelt. Het is maar iets van een tiende van een millimeter dik.” Er ontstaat een spitse punt aan het uiteinde van de staf. Na iedere klap draait Wout de staf, stuurt hij het smeedwerk een beetje bij. “Eigenlijk is het net alsof je met een heel harde klei werkt. Een foutje kan je nog wel herstellen. Maar als je niet oppast, ben je daar langer mee bezig dan met het smeden.” De werken van Axel en Wout van der Horst
zijn overal in en rond Utrecht te bewonderen, maar ook in de rest van Nederland. De muren van de loods in Overvecht hangen vol met foto’s van smeedwerk van hun hand. In Utrecht kan je onder meer de grote kroonluchter in de Domtoren, twee poorten in de wijk Zijdebalen en het torenkruis met windvaan op de Jacobikerk terugvinden. Wout: “Bij veel projecten steken we meer uren in het smeedwerk dan waarvoor we betaald krijgen. Maar dat is echt omdat we het heel leuk vinden om te doen. Dan voegen we bepaalde details toe, omdat we dat zelf mooi vinden. Daarom is wat uit onze smederij komt uniek werk.” a
15
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP BEZOEK BIJ DESIGN- EN ANTIEKWINKEL ’T ALOUDE
‘Er zitten ook wel eens dingen tussen die ik nog nooit gezien heb’
Hans Willemsen is inmiddels twintig jaar eigenaar van ’t Aloude: een woonwinkel met design, vintage en antieke spullen. Je vindt er vooral glas, keramiek, fauteuils, stoelen, Scandinavisch design en lampen. Daarnaast houdt hij zich onder meer ook bezig met taxaties en het opkopen van inboedels. Twee middagen per week is Hans in het kleine witte pand op de Nachtegaalstraat te vinden. DUIC plofte bij hem neer op een van de fauteuils.
Tekst: Bo Steehouwer/ Fotografie: Bas van Setten
J
e zou het zomaar over het hoofd kunnen zien: het witte huisje op de Nachtegaalstraat 25, ingeklemd tussen twee hogere en grotere panden. Van buiten zie je in eerste instantie misschien niet meteen wat er in het pandje zit, maar als je je neus even tegen het glas drukt wordt het al gauw duidelijk. Binnen staan strakke meubels, afgewisseld met antieke spullen. Een grote houten klok en hier en daar wat zilverwerk in de vitrines, maar vooral lampen, vazen en opgeknapte meubels. Hans noemt zichzelf geen specialist op het gebied van die laatste drie, maar daar heeft hij wel de meeste affiniteit mee. “Dat vind ik het leukst”, zegt Hans. “Allemaal uit de jaren 50 en 60, maar heel goed opgeknapt. Daar beleef ik plezier aan.” Voordat hij de winkel twintig jaar geleden overnam, was hij onder meer directeur van VluchtelingenWerk Midden-Nederland en andere welzijnsinstellingen. Met een derde kindje op komst stonden hij en zijn partner toen voor de keuze wie er thuis zou blijven. Hans zegde zijn baan op. “Het was mooi geweest. Ik kan het iedereen aanraden.” Hij werd huisman met drie dochters: een tweeling van zeven en de jongste.” Twintig jaar later geeft hij zijn dochters hetzelfde advies: “Als je je werk niet meer leuk vindt, moet je er mee stoppen. Geloof in jezelf.” Na anderhalf jaar huisman, waren de ramen wel glanzend genoeg, zegt hij lachend. Hij vroeg zich af wat hij echt leuk zou vinden om te doen. “Geen excuses als: ‘Ja maar ik heb een hypotheek’. Als je wil,
dan lukt het. Daar geloof ik in. Wat zou ik het liefste willen?” Voor hem was dat een winkeltje. Zijn vader had vroeger een warenhuis in Doetinchem. Het gezin woonde erboven. “Ik was de gedoodverfde opvolger, maar wilde dat niet. Ik ging in de zorg werken.” Toch heeft zijn vader wel de affiniteit met vazen en spulletjes aan hem doorgegeven. “Dat is er met de paplepel ingegoten.” Twee rechterhanden Per toeval liep Hans met de kinderwagen langs het pand. Het was toen ook al een antiekzaak. Bij een tweede bezoekje hoorde hij van de toenmalige eigenaar dat hij het wilde verkopen. Met hulp van zijn schoonouders kocht hij de zaak inclusief de antieke spullen die er in stonden. “Ik kon doorstarten.” Hij vond het een kans. “Het was een sprong in het diepe. Ik had een hele stapel boeken over antiek, ontwerpers, stijlen, enzovoorts. Die heb allemaal gelezen. En zo ben ik begonnen.” Hij kon de winkel goed combineren met de zorg voor zijn kinderen. Toen zijn winkel tien jaar bestond, besloot hij het magazijn erboven te verbouwen tot een appartement. Voor opslag had hij het niet meer nodig. “En ik heb twee rechterhanden.” Met vrienden en een aannemer ging hij aan de slag. In eerste instantie verhuurde hij het aan kennissen. “Dan krijg je ook allemaal vrienden en vriendinnen over de vloer, hartstikke gezellig.” Onlangs kocht een van zijn dochters samen met haar vriend het hele pand. Zij wonen nu boven de winkel en Hans huurt de win-
kelruimte beneden. Openhartoperatie Op vrijdag- en zaterdagmiddag is hij sowieso in de winkel te vinden. Andere dagen werkt hij op afspraak. Hij haalt nog altijd veel plezier uit zijn zaak, ook al zat het hem de afgelopen jaren niet altijd mee. Zeven jaar geleden kreeg hij een herseninfarct. Hans vertelt er open over. Hij was een tijdje uit de running en kon zelfs even niet meer praten. Ook was zijn rechterarm even verlamd. “Dat is nu nagenoeg helemaal over. Ik kon weer opstarten met wat ik aankon.” Heel veel kan weer, maar het koffiehuis kon hij bijvoorbeeld niet meer aan. Er zaten altijd wel een stuk of acht mensen koffie te drinken in de zaak, wat kon zorgen voor een hoop rumoer. “Hartstikke gezellig, maar daar werd ik te veel door afgeleid. Als zij met elkaar zaten te kletsen, redde ik dat niet. Dat was te veel tegelijkertijd.” In de jaren daarna kreeg hij te horen dat hij een openhartoperatie moest ondergaan. Die vond een half jaar geleden plaats. “Dat was even heel vervelend, maar het moest een keer gebeuren. Ik had een hele wijde aorta.” Hij heeft de operatie uitgesteld, maar hoe langer hij ermee zou wachten, hoe ingewikkelder het zou worden met zo’n grote operatie. “En dat bleek dus ook. Ik had een complicatie. In plaats van één dag op de IC, heb ik tien dagen op de IC gelegen. Het is allemaal goed gekomen.” De pareltjes Het allerleukste vindt Hans dozen met spul-
len uitpluizen nadat hij bijvoorbeeld een inboedel heeft opgekocht. Uitzoeken hoe oud iets is, wie de maker is en daar vervolgens een prijskaartje aan hangen. “Daar zitten ook wel eens dingen tussen die ik nog nooit gezien heb. Dan ga ik het uitzoeken. Ik heb de neiging om dan de deur op slot te doen en het bordje om te draaien naar ‘gesloten’. Prijsje erop, nummer erbij voor de administratie, helemaal goed. Dan zijn er tien of twintig dingen interessant voor in de winkel en de rest gaat voor niks naar de kringloop.” Bijvoorbeeld naar die in Zeist, waar hij bestuurslid van is. “Dit is een designwinkel met spullen waar ik achter sta. Ik geloof in recycling, en voor de spullen die hier staan, zijn de grondstoffen al gebruikt.” Hij wordt blij van unieke objecten. “Ik vind het leuk om te verzamelen. En het moet betaalbaar zijn, voor de inkoop en de verkoop. Maar soms vind ik het ook heel leuk om iets mee te nemen naar huis: de pareltjes in mijn ogen. Voor mezelf, mijn dochters of vrienden.” Zolang hij het nog leuk vindt, blijft hij dit werk doen. “Dat heb ik altijd gezegd.” Als hij stopt met de winkel, geeft hij een feestje. “Dan is het verplicht dat iedereen vijf dingen meeneemt, voor niks. Dat vind ik heel leuk en dan ben ik van mijn spul af.” a
16
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Welke straatnaam? Nobelstraat
A
f en aan rijden de bussen, van Utrecht Centraal naar het Utrecht Science Park en weer terug. Tussen de haltes Janskerkhof en Stadsschouwburg zoeven ze langs een bruisend stukje van Utrecht, al ligt het er de laatste tijd wat stiller bij dan anders. Want ook in de Nobelstraat, waar een aantal studentencafés gevestigd is, ligt het nachtleven nog zo goed als stil. Anders dan veel (nieuwe) Utrechters vaak lijken te denken, is de Nobelstraat niet vernoemd naar de Zweedse chemicus Alfred Nobel. De man werd in 1833 op de wereld gezet en verwierf in de tweede helft van de 19de eeuw enige bekendheid met zijn uitvinding van het dynamiet. Pas in 1901 werd zijn naam bekend als die van de ‘Nobelprijs’. Die is sindsdien bijna jaarlijks uitgereikt voor wetenschappelijk onderzoek en bijzondere prestaties in verschillende disciplines. Wanneer je echter door de Utrechtse Nobelstraat komt, dan
passeer je een eeuwenoude straat. De straat zelf bestond mogelijk al rond 1300, maar werd volgens historici in 1393 voor het eerst vermeld. De straatnaam ‘Nobelstraat’ is sinds de 17de eeuw in gebruik genomen. Het is goed mogelijk dat de Nobelstraat is vernoemd naar de Utrechtse familie Nobel. Deze familienaam komt al eeuwen voor in Nederland, net als ‘de Nobel’ of ‘Nobelaar’. Als je twee weken geleden over de Hamburgerstraat hebt gelezen, weet je dat het vaker voorkwam dat straten naar bewoners of grondbezitters werden genoemd. Per plaats kan het verschillen naar wie de Nobelstraat daadwerkelijk is vernoemd. Zo zijn er ook in Haarlem, Den Haag, Rotterdam en Zierikzee Nobelstraten te vinden die een Nederlandse oorsprong zouden hebben. Veel van de andere Nobelstraten, ongeveer twee derde, danken hun naam toch echt aan de Zweedse Alfred.
In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.
#
De stad in cijfers
In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een fiets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.
H
In other news Post-seperation of plastic, cans and packs
N
og even en we hoeven in Utrecht ons plastic-, blik- en pakafval niet meer te scheiden. Door nieuwe technieken bij de afvalverwerking kunnen plastic, blik en pak goed worden gescheiden uit het restafval. De fabriek weet zelfs ruim 51 procent van het plastic-, blik- en pakafval eruit te halen, terwijl 26 procent apart wordt gehouden als bewoners het scheiden zelf doen. “While some cities are still adapting their waste management systems to accommodate waste separation and prevent the excess
generation of garbage, others have mastered the process pretty well and have even gone beyond that”, schrijft The Mayor, een website waarop innovatieve ideeën uit Europese steden worden verzameld. The Mayor wil de samenhang tussen burgers van de Europese Unie en de lokale autoriteiten vergroten en de belastingbetaler op de hoogte houden van lokale ontwikkelingen in de steden, bijvoorbeeld op het gebied van groeiende steden, slimme steden, groene steden en sociale steden. Een van die ontwikkelingen is
dus het afvalbeleid in Utrecht. The Mayor legt uit welke wijken als eerst aan de beurt zijn. “Thus, by mid2022, the whole of Utrecht should have switched to post-seperation of plastic, cans and packs.” Niet iedereen is even enthousiast over Het Nieuwe Inzamelen, maar The Mayor ziet de voordelen er wel van in. “The announcement marks a significant progress in waste separation technology implementation, making it even easier for citizens to prevent the waste becoming trash”, stelt de website.
et ging er al eerder over in deze krant; Utrecht komt met een hardere aanpak om de ontwrichtende effecten van drugscriminaliteit tegen te gaan. Burgemeester Dijksma presenteerde de aanpak ‘op z’n Utrechts’ vorige week: “Streng tegenover criminelen die moedwillig de fout in gaan en met een helpende hand om perspectief te bieden aan mensen die eruit willen stappen.” Utrecht speelt volgens het onderzoeksrapport ‘een centrale rol in de internationale drugshandel’ en dat moet veranderen. Het voorstel ‘Grenzen stellen, perspectief bieden’ moet daaraan bij gaan dragen. De aanpak berust op twee pijlers. Enerzijds wil de gemeente voorkomen dat jongeren in de criminele wereld terechtkomen of er in doorgroeien en anderzijds moeten criminele geldstromen verstoord worden. Het is bijna onvermijdelijk dat Utrechters weleens wat meekrijgen van criminaliteit in de stad of in hun buurt. Wie het heeft over criminali-
teit, denkt automatisch ook aan veiligheid. Hoe beleven Utrechters de veiligheid in de stad en in hun eigen wijk? Dat veiligheidsgevoel verschilt nogal per wijk. Bewoners van Overvecht voelen zich het onveiligst. 49 procent van de respondenten die daar woont, zei in 2019 zich in het algemeen wel eens onveilig te voelen. 46 procent voelt zich weleens onveilig in de eigen buurt en tien procent voelt zich zelfs vaak onveilig in de eigen buurt. Ook de wijken West, Zuid en Zuidwest scoren niet goed op veiligheidsgevoel, is te zien in de grafiek. Wijken waar het wel goed gaat, zijn bijvoorbeeld Vleuten-De Meern, waar 22 procent zich weleens onveilig voelt in de eigen buurt, en Noordoost. In die laatste wijk voelt 18 procent zich weleens onveilig en 2 procent voelt zich vaak onveilig. In Oost voelen iets meer bewoners zich weleens onveilig, 21 procent, maar 0 procent voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt.
17
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP PAD MET OUD-UTRECHT
Het industrielandschap van Rotsoord Tekst: Mario Gibbels
De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer naar Rotsoord, het laatste overgebleven stukje industrielandschap aan het water in Utrecht. Op Rotsoord staan maar liefst zeven panden op de gemeentelijke monumentenlijst, zoals een watertoren en een meubelfabriek.
Gezicht op het huis Rotsoord rond 1700 (Het Utrechts Archief)
Het fabriekscomplex van UMS Pastoe (D. van Bemmel, Het Utrechts Archief)
H
et eerste gebouw dat je ziet vanaf station Vaartsche Rijn is de watertoren. Die is dan ook 37 meter hoog. Wel staat de toren sinds kort enigszins verscholen achter het nieuwe hotel Moxy. De watertoren werd in 1907 gebouwd als derde van de Utrechtsche Waterleiding Maatschappij (UWM). Via vrij verval — natuurlijk hoogteverschil — werd er zeer goed, zacht drinkwater aangevoerd vanuit Soestduinen. De volksgezondheid ging hierdoor met sprongen vooruit. Begin deze eeuw is de watertoren buiten bedrijf gesteld. Sinds 2015 is er een restaurant gevestigd op de twee bovenste verdiepingen. Buitenhuis Maar waar komt de naam Rotsoord vandaan? De herkomst heeft te maken met een 17e-eeuwse buitenplaats die aan de oostoever van de Vaartsche Rijn lag. In 1668 kocht Adriaen van Oort samen met zijn zoon Francois een buitenhuis, steenoven, loods en theehuis met bijbehorende tuin langs de Vaartsche Rijn. Adriaen was steen- en tegelbakker en na zijn dood in 1676
nam zijn zoon Francois het bedrijf over. Francois van Oort maakte met zijn marmermakerij plavuizen die zo sterk op marmer leken dat hij er in korte tijd een fortuin mee vergaarde. In 1692 wist Van Oort van het stadsbestuur van Utrecht de erfpacht te verkrijgen van onder meer drie houtplaatsen. Daar verrees het imposante buitenhuis Rotsoord en kort daarna iets noordelijker huize Rotsenburg. Het huis Rotsoord was gedecoreerd met guirlandes en medaillons van paarsrode baksteen. Deze wat grillige bakstenen werden mondsteen genoemd en waren eigenlijk misbaksels van de steenfabriek, waar ze te dicht bij het vuur hadden gelegen. Zulke bakstenen hadden een rotsachtig effect, vandaar de naam van het huis. In 1830 was de buitenplaats in bezit van de rentenierster Anna Eva Bos. Vermoedelijk heeft zij Rotsoord in 1840 laten af breken. Het huis Rotsenburg werd in 1893 grotendeels gesloopt om plaats te maken voor de Faience- en Tegelbakkerij van J.W. Mijnlieff. Onder de naam 'Holland' werd het een
van de interessantste en succesvolste aardewerkfabrieken uit de Nederlandse Jugendstil-periode. In het Centraal Museum en andere musea zijn nog verschillende voorwerpen te vinden van de Fayence- en Tegelfabriek 'Holland'. Exportproblemen vanwege de Eerste Wereldoorlog betekenden echter het einde van deze fabriek. Pastoe Na de Eerste Wereldoorlog verhuisde de Utrechtsche Machinale Stoel- en Meubelfabriek (UMS) naar Rotsoord. De fabriek was ontstaan uit een kleine ambachtelijke stoelenmakerij, die Frits Loeb (1889-1959) in 1913 had opgericht ten behoeve van de bevoorrading van zijn winkel aan de Ganzenmarkt. Tot 1918 werden de stoelen, maar ook andere meubels, geproduceerd in een pand aan de Oosterkade. De meubelmakerij richtte zich op de meer 'gematigde meubelkunst' voor de bevolkingsgroepen die zich betere meubels konden permitteren. De behoefte aan meubels was zo sterk dat er in 1917 al 38 werknemers in dienst waren en in 1929 meer dan 200. In-
middels was de fabriek in 1918 verhuisd van de Oosterkade naar de opgedoekte Faicence- en Tegelfabriek 'Holland'. De ligging aan de Vaartsche Rijn was ideaal voor de aan- en afvoer van materialen. In 1926 maakte architect Albert Kool het ontwerp voor een betonnen fabrieksgebouw. De stijl van dit gebouw was expressionistisch (verwant aan de Amsterdamse School). Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de fabriek als joods eigendom onder Duits gezag gesteld en dook Frits Loeb onder. Een Duitse 'Verwalter' en de ontwerper-bedrijfsleider Dirk Braakman hielden de UMS draaiende tot 1944, waarna de fabriek door de bezetter grondig werd ontmanteld. Na de bevrijding trof Loeb een leeggeplunderde fabriek aan. Hij besloot de UMS weer op te bouwen, waarbij zijn neef Frits Ullman hem assisteerde. Rond 1947 sloeg de fabriek een nieuwe koers in, waarbij meubels werden samengesteld uit gestandaardiseerde onderdelen. Het bedrijf kreeg er een tweede naam bij: Pastoe, naar de door de klant naar eigen smaak
toe te passen meubelonderdelen. Vanwege dit meubelconcept — enigszins verwant aan Ikea — kreeg UMS Pastoe bekendheid in binnen- en buitenland. De naoorlogse periode werd gekenmerkt door uitbreidingen van de fabriek. In 1952 verrees naar ontwerp van Peter van der Wart het gebouw op de noordelijke hoek. Het bestaat uit een betonnen constructie met bakstenen invullingen. Een jaar later werd een grote machinehal gebouwd met een bijzondere dakconstructie, een zogeheten schelpsheddak. Op de gevel kwam een betonkunstwerk van Jan van Luyn, bestaande uit reliëfs die de werkzaamheden in de meubelfabricage weergeven.
a Meer informatie: www.oud-utrecht.nl
18
NR. 140 | 24 SEPTEMBER 2021 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE FIETSENSTALLING HEIDELBERGLAAN 15
In samenwerking met de gemeente Utrecht
ONDER DE MENSEN
Mantelzorger Miranda kreeg hulp via Mantelaar:
‘Ze werd kind aan huis’
Onder de Mensen is een serie verhalen van DUIC in samenwerking met de gemeente Utrecht waarin we zoeken naar voorbeelden van hulp, ondersteuning en initiatieven in de stad. Bij wie kun je terecht voor een steuntje in de rug om je leven weer op de rit krijgen? Hoe ondersteunen en helpen mensen elkaar om een stapje verder te komen? Wie zijn de enthousiaste initiatiefnemers die opstaan voor hun buurt?
Miranda Klinkenberg is mantelzorger voor haar vader. Het lukt haar niet om elke dag bij hem langs te gaan, maar ze wil niet dat hij alleen is. Via de huisarts hoorden ze over respijtzorg en kwam ze in contact met Mantelaar. Zij koppelen zorgstudenten aan ouderen en hun mantelzorgers. Voor praktische hulp, maar zeker ook voor gezelschap.
V
anaf begin dit jaar kwam student Milou wekelijks langs bij de vader van Miranda. Ze dronken samen koffie, kookten, deden woordzoekers of maakten een wandeling. Een opluchting, want Miranda wil niet dat haar vader alleen is. Zelf lukt het haar niet om hem elke dag op te zoeken. Via Mantelaar kwamen ze in contact met Milou. En hoewel haar vader het in eerste instantie “nergens voor nodig vond”, mag Milou wat hem betreft nu langs blijven komen. Miranda zag dat haar vader opkikkerde van de bezoekjes van Milou. Hoewel het even wennen was, bouwden de twee een band op. “Het is heel leuk hoe dat is gegroeid”, vindt Miranda. “Van dat stille studentje dat binnenkwam naar iemand die gewoon kind aan huis is geworden.” Even wennen Milou bleef iedere keer een uurtje tot anderhalf uur. Voor onder meer een kopje koffie of
thee of om even naar buiten te gaan. “Soms deed ze ook de afwas”, zegt Miranda. Aan het begin nam haar vader de regie, maar op een gegeven moment nam Milou die over. “Mijn vader heeft iemand nodig die zegt: ‘Dat kan je makkelijk zelf’. Of: ‘Dat zou leuk zijn om eens te doen’. Dat vond ik zo leuk.” Eigenlijk deed haar vader het voor Miranda. “Ik werk en heb een gezin en kan niet elke dag bij hem zijn. Hij voelde zich eenzaam. Door de coronatijd werd dat alleen maar erger. En wat zijn dan de alternatieven? Hij was nog niet toe aan de dagopvang en kan niet zo goed meer lopen.” Het heeft even geduurd voordat haar vader aan het idee gewend was. “Hij vond het eigenlijk nergens op slaan: dat er een onbekende bij hem op bezoek moest komen om hem te vermaken. Hij heeft het toegelaten en geprobeerd, voor mij.” Genoeg gespreksstof Dat pakte dus goed uit. “Milou ging erbij ho-
ren. En voor mij was het een opluchting dat er iemand bij hem was.” De twee hadden volgens Miranda genoeg gespreksstof. Haar vader woonde vroeger in de Zeven Steegjes, een tijd waar hij graag over vertelt. En Milou wil dierenarts worden. “Laatst stond er een artikel over dierenartsen in de krant. Dat had hij voor haar bewaard. Daaraan zie je gewoon dat het groeit.” Miranda is heel blij dat Mantelaar er is. “Ik zou dit zelf nooit op deze manier hebben aangevlogen.” Ze vindt het fijn dat de huisarts met hen meedacht en wees op deze mogelijkheid. Milous bezoekjes via Mantelaar zijn sinds een paar weken afgelopen. Maar als het aan Miranda’s vader ligt, ziet hij Milou graag weer terug. Ze is dan ook aan het kijken of het lukt dat voor elkaar te krijgen, via de verzekering of rechtstreeks via Mantelaar. ”
Mantelzorg overkomt je. Een familielid of vriend wordt ziek en je voelt je verantwoordelijk. Voor hen zorgen is erg intensief, want ook werk, studie, gezin en vrienden vragen aandacht. Soms wordt dat teveel. Dan is het tijd voor respijt. Door respijtzorg kan je als mantelzorg de zorg (tijdelijk) overdragen aan een zorgverlener. Op dit moment kan dit kosteloos. Kijk voor meer informatie op mantelzorgutrecht.nl of bel 030-2494224.
19
24 SEPTEMBER 2021 | NR. 140 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
PEP EN FRANS OVER FC UTRECHT
Martens verpest het avondje Galgenwaard Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht in het stadion volgen, maken een column voor DUIC. Zij doen dit geheel op hun eigen manier en durven alles te zeggen. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Wat vinden de mannen van het vertoonde spel? Wie waren de uitblinkers? En wat vinden de mannen van bestuurlijke keuzes die gemaakt worden? Martijn Kramer schrijft het verhaal vervolgens op.
Het was weer eens een opmerkelijke week voor Frans en Pep. Na de column van afgelopen week stroomde de reacties binnen. Daarnaast wist FC Utrecht weer niet te winnen deze week. De broers zagen daarbij dat het avondje Galgenwaard verpest werd door scheidsrechter Martens.
'Het enige wat ik sneu vond is het vertoon van scheidsrechter Martens'
Tekst: Martijn Kramer / Fotografie: Bas van Setten
“W
e zijn de afgelopen week echte bekende Utrechters geworden. We hebben volgens mij wat los gemaakt bij veel FC Utrecht-supporters. We werden zelfs “sneuneuzen” genoemd. Sneu zijn we zo nu en dan, maar neus wil ik door niemand genoemd worden”, zo grapt Frans. “Het enige wat ik sneu vond is het vertoon van scheidsrechter Martens afgelopen zaterdagavond, zo reageert Pep op zijn broer. “We zijn vaak terecht kritisch op Hake, maar deze week was hij niet de hoofdschuldige. Dat was Richard Martens. Het is bijna knap dat één man de avond van zeventienduizend andere mensen kan verpesten. Tuurlijk mag niemand zijn rommel op het veld gooien, maar deze man kan echt beter in de zevende klasse van het hockey gaan fluiten. Ik heb begrepen dat de Eredivisiescheidsrechters hadden afgesproken om niet langer te tolereren dat er ook maar iets op het veld wordt gegooid. Dan kan je dus geen wedstrijd meer normaal voetballen. Je zag ook aan de spelers dat ze het een rare beslissing vonden om van het veld af te stappen. Iedere voetbalkenner snapt dat het gooien van drie halve biertjes en een aansteker geen goede reden is om een wedstrijd vijfentwintig minuten stil te leggen. Martens is een egoïst en denkt alleen maar aan zichzelf. Hij moest
perse laten zien een grote jongen te zijn en wilde even een statement maken. Door dit puberale gedrag heeft hij de avond van duizenden mensen verpest. Veel mensen zijn afhankelijk van bijvoorbeeld het openbaar vervoer of hebben kleine kinderen bij zich. Die moeten dus op tijd naar huis. Die mensen hebben hierdoor de ontknoping van de wedstrijd gemist.” Bedrijfsuitje naar Specsavers Frans wil nog even doorgaan op een andere cruciale beslissing van de scheidsrechter. “In de laatste minuut wordt de goal van Van der Hoorn afgekeurd. De spelregels voor hands zijn aan het begin van het seizoen aangepast. Als je ziet wat gebeurt in die situatie is er natuurlijk geen sprake van opzettelijk hands. Toch zien de scheidsrechter en de VAR dit anders. Dat betekent dat ze beide de regels niet begrijpen of dat de KNVB een bedrijfsuitje naar Specsavers moet gaan organiseren.” Pep vult zijn broer aan en begint over de keuzes van de trainer. Hake heeft deze week niet HEEL veel fout gedaan. Hij moest ingrijpen door Janssen en Maher van het veld te halen. Wat ik wel kwalijk vond is dat hij Ramselaar en Van Overeem eraf haalde. Typerend is dat hij zijn betere voetballers van het veld haalt. Ik leg de schuld niet geheel bij Hake, want de
scheidsrechter en dan vooral de VAR waren vreselijk. Toch moet FC Utrecht in dit soort wedstrijden nooit van de VAR afhankelijk zijn om van RKC te winnen.” Kruisraketten afvuren Frans is het eens met de conclusie van zijn broer. “In de tweede helft moet je gewoon drie goals maken. Maar die kwaliteiten heeft de selectie toch nog niet. We missen de zakelijkheid om zo’n wedstrijd vanaf het begin naar ons toe te trekken. Het was daarnaast frustrerend om te zien dat onze meest kopsterke speler pas één minuut voor tijd naar voren werd gestuurd. Zoiets moet je tien minuten voor tijd al doen. We zijn toch niet tevreden met een gelijkspel tegen RKC? Er werd geprobeerd om via Sylla een kans te creëren, maar die kan beter bij het ministerie van Defensie gaan werken. Hij heeft namelijk de hele wedstrijden alleen maar kruisraketten lopen afvuren.”Pep reageert op zijn broer. “Zodra FC Utrecht het spel moet gaan maken gaat het eigenlijk altijd fout, maar dat is al jaren zo. Door het spel te maken speelt de verdediging met veertig meter vrije ruimte in de rug. Dat is echt een zwaktepunt. RKC scoort twee keer door een snelle counter en dat is precies waar je FC Utrecht pijn kan doen. Achterin mist er gewoon te veel snelheid om die
counters te voorkomen. Daarnaast zie je echt het gemis van Quinten Timber. Vorige week gaf hij niet thuis en deze week was hij ziek. Met zijn afwezigheid is het team toch opeens heel erg kwetsbaar.” Daarbij maakt Pep alvast de balans op na vijf wedstrijden. “We hebben een hele goede voorbereiding gehad. We wonnen van behoorlijke goede Duitse- en Belgische ploegen. Maar wat zegt het? Helemaal niks dus. Iedereen was aan het begin van het seizoen in de hosannastemming. Wij ook uiteraard, maar als je de balans opmaakt dan valt het nu echt tegen. We hebben van de vijf wedstrijden slechts twee potjes goed gespeeld en maar acht punten gepakt. Tevens hebben wij buiten de Galgenwaard nog geen goal gemaakt.” Frans is het hiermee eens en wil tot slot nog even vooruit kijken naar de aankomende week. “We hebben moeilijke weken gekend als supporters, omdat er te weinig punten zijn gepakt, maar deze week zullen we weer kunnen juichen. Met PEC en NEC opkomst mag je minimaal zes punten verwachten en anders trek ik de flessen azijn weer uit de kast.” *Column is geschreven voorafgaand aan de wedstrijd tegen NEC
Advertentie
