De krant die verder kijkt in de stad 3 MAART 2023 | 9E JAARGANG NR. 213 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP DUIC.NL Verónique Konings over 'Vrouwen die muren afbreken' P. 8 eenElkeweek DUICnieuwe Kunstenaar patricia kaersenhout maakt monument voor slavernijverleden P.10 Op bezoek bij Bakkerij Moolenbeek Op pad met Oud-Utrecht: erfgoed langs de Oudegracht P.11 Utrecht volgens profvoetballer Redouan El Yaakoubi P. 13 1E PAASDAG, VANAF 10.30 MET KINDERACTIVITEITEN PAASBRUNCH GRAAG RESERVEREN VIA GANSPOORT.NL OF BEL 030-2006186 MEER INFO GANSPOORT.NL Kies Partij voor de Dieren JE KUNT NU NOG KIEZEN Kies Partij voor de Dieren JE KUNT NU NOG KIEZEN Kies Partij voor de Dieren JE KUNT NU NOG KIEZEN Kies Partij voor de Dieren KIEZEN Voor meer info: WhatsApp 06 - 14 41 56 56 of zie campingganspoort.nl MET CATERING MOGELIJK! VERGADERZALEN BIJ CAMPING GANSPOORT
Advertentie
EN INFORMATIE: Monaco_adv_265x398_DUIC_febr23.indd 1 28-02-2023 08:16
VERKOOP
Colofon
ddk.nl en redactie DUIC
Utrecht krijgt een monument voor het trans-Atlantisch slavernijverleden. Gelukkig er geen discussie of zo’n monument een goed idee is. Want dat is het. Waar wel discussie over is ontstaan, is de locatiekeuze. In het Griftpark direct naast en deels op de bekende bult komt het werk te staan. Daar is echter niet iedereen blij mee. Een groep omwonenden ziet liever dat het monument ergens anders komt in het park. De heuvel zou namelijk al een monument zijn en symbool staan voor de gasfabriek die hier ooit stond en de vervuiling die achterbleef. Als regelmatige bezoeker van het Griftpark had ik eigenlijk geen idee dat die heuvel deze betekenis had. Ik zag het vooral als heerlijke hangplek in het
zonnetje. Daar ben ik ook niet de enige in, in het Griftpark word heel veel gerecreëerd. Hopelijk weten de bezoekers het monument straks op waarde te schatten en wordt het niet een verlengde hangplek. Of de hangjongeren krijgen meteen een lesje geschiedenis. Want er valt nog een hoop te leren. Dat kan straks ook bij het monument. Het college van B&W heeft overigens de knoop al doorgehakt, het monument komt gewoon naast en gedeeltelijk op de heuvel te staan. Nog verder lezen over het monument? Dat kan op pagina 7.
Robert Oosterbroek
helder over wat een uitvaart kost
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
ST JACOBSSTRAAT
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.
Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Advertentie
U bent altijd welkom voor een open gesprek.
Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht
Johan Sienema Utrecht
Koop nu het boek
Verdwenen horeca in Utrecht
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213 Social Media Website DUIC.nl Facebook DUICNL Twitter @duicnl Instagram duic.nl REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE ART DIRECTION EN VORMGEVING UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73
INHOUD Nieuws 4 Column Koos Marsman Pik 5 DUIC in Beeld Politieauto crasht op de Adelaarstraat 7 Kunstenaar slavernijmonument patricia kaersenhout vertelt over monument Griftpark Cultuur / Uit 8 Utrechts gemaakt 'Vrouwen die muren afbreken' 9 Uittips Elke week de leukste tips Stad / Leven 10 Op bezoek bij Bakkerij Moolenbeek 11 Op pad met Oud-Utrecht Erfgoed langs de Oudegracht 12 Herkomst straatnamen Wijde Begijnestraat 12 Stad in cijfers Provinciale Statenverkiezingen Sport 13 SportUtrecht Fusieclub Limes is trots op jeugdafdeling 13 Utrecht volgens... Profvoetballer Redouan El Yaakoubi 14 Puzzel Zoek de verschillen 15 Pep en Frans over FC Utrecht Jonge talenten beslissen wedstrijd
2023
1973
Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Floor Vervoort, Ilana Noot en Lisette Oorschot
NIEUW
Bilthovense boekhandel, Broese Boekhandels, Groeten uit Utrecht, Bruna (Biltstraat, Overvecht, Nachtegaalstraat, Leidsche Rijn), Boekhandel De Kler (in Houten), Boekhandel Bijleveld, Boekhandel KEES Leidsche Rijn, Bruna
3
Nieuwegein Muntplein, Volksbuurtmuseum Wijk C, Boekhandel Van Ravenswaaij Bunnik, De Utrechtse Boekenbar en Camping Ganspoort. Of bestel via Duicshop.nl € 34,95
COLUMN
D’r zijn teugewoordig scherrepslijpers die woorde uit boeke haole omda ze anstootgevend kenne zijn. In ’t plat Utregs komme al jaore woorde voor die vaok verkeer worre opgevat. As Uterechters op straot ’n bekende speuler van FC Uterech tegekomme roepe ze ‘hé mooie gladioal’. Da’s gin schelde, maor da’s omda ze gek op ‘m zijn, maor da gao je nie zegge, bej’ gek, dan noem ie ‘m gladioal, onze gladioal. Zoiets he’k zellef ook al jaore. As ‘k erreges binnekom en ‘k zie bekende, da zeg ik teuge de eên ‘schatsjie’ en de and’re ‘lekkere klootzak’. Allebei goe bedoeld. Maor da ken teugewoordig ammaol verkeer worre opgevat. Zo werrekte ‘k ‘ns bij ’n baos waor ‘k as vanzellef kelega’s mè ‘pik’ ansprak. Da gao ech vanzellef en alleên bij mense die ‘k blijkbaor aordig ben gaon vinde. Mè and’re woorde, as ‘k je gin pik noemp mag ‘k je toch wa minder. Blijkbaor was ’n kelega jaloers da die gin pik wer genoemp wan op ’n dag mos ‘k bij de baos komme wan d’r was ’n klach binnegekomme da’k steeds ’t woord pik uitsprak. Uitlegge ha gin zin wan de baos ha’k ook nooit nie mè pik angesproake dus ’t kwam nie over da’k mè pik niks vreemps in zin had, ook niks seksueels, waor zij meschien wel an dachte. Maor goe, d’r worre nu woorde uit boeke gehaold zo as ’t woord ‘dik’ omda da nie zo aordig is naor iemand die dik is. Die mag je nu enorrem noeme (wa’k maor raor vin). Maor wa motte wij nu in Uterech mè Dick Bruna, de heloas overleje schrijver en tekenaor van nijntje, toen die gebore wer kreeg ie as voornaom Henk, maor ze moeder zag ze bolle koppie en lij e en gaf ‘m ‘t koosnaompie ‘Dikkie’. Noarmaote die ouder wer ging ie ‘Dik’ hete en da wer laoter as Dick geschreve. Moete we nu weer terug naor ‘Henk’? Kom op, da denk’ toch nie: Henk kenne we nie, die Dick Bruna was ’n goeije pik en is onze eige aordige gladioal: leve DICK Bruna!
Kies werk dat in je leven past
Advertentie
Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol
Werk als verzorgende IG of verpleegkundige in een van onze gezellige teams. In Utrecht Stad hebben we vacatures bij verschillende zorglocaties en wijkteams.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 213 | 3 MAART 2023
Pik
4
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213
Fotogra e: Robert Oosterbroek
DUIC IN BEELD
H---5
NU IN DE VERKOOP!
APPARTEMENTEN NIEUWEGEIN
79
Verkoopinformatie:
Beumer Nieuwbouw nieuwbouw@beumer.nl
BEKENDMAKING
VAN CENTRAL PARK
Alle appartementen worden compleet opgeleverd met wand-en vloerafwerking, keuken en sanitair.
Koop voor 1 april 2023 een appartement en ontvang tot wel € 12.500 korting.
Burgersdijk Makelaars utrecht@burgersdijk.com
Nationale Hypotheek Garantie (NHG) voor appartementen tot € 405.000.
Een gezonde levensstijl in Central Park, met compleet afgewerkte woningen, dakgym, hardloopbaan en lage energielasten.
Gratis waardeadvies en een schatting van de verkooptijd van jouw huidige woning.
Leen tot € 35.000,- extra met de Starterslening, informeer naar de mogelijkheden.
*Als je voor 1 april een appartement koopt!
ONTWERP PROVINCIAAL PROGRAMMA WONEN EN WERKEN 2023 EN MILIEUEFFECTRAPPORTAGE
Op 21 februari hebben Gedeputeerde Staten van Utrecht het Ontwerp Provinciaal Programma Wonen en Werken 2023 en het bijbehorende milieueffectrapport vastgesteld. Het ontwerp programma Wonen en Werken is een uitwerking van de Provinciale Omgevingsvisie. Het programma geeft inzicht in hoeveel woningen er waar kunnen worden gebouwd en hoeveel ruimte er is voor bedrijventerreinen. Ook maakt het programma nieuwe uitbreidingslocaties voor wonen en werken in de provincie mogelijk. Het programma wordt elke 1,5 jaar geactualiseerd en aangevuld met nieuwe locaties als dat nodig is. De provincie wil weten wat u van deze documenten vindt. Daarom liggen deze 6 weken ter inzage zodat eenieder daarop kan reageren. Medio 2023 zullen Gedeputeerde Staten de de nitieve versie van het Provinciaal Programma Wonen en Werken 2023 vaststellen.
Ontwerp Provinciaal Programma
Wonen en Werken 2023
Het Provinciaal Programma Wonen en Werken is een uitwerking van de Provinciale Omgevingsvisie. De provincie maakt het samen met gemeenten en regio’s, op basis van vooraf door Provinciale Staten vastgestelde uitgangspunten. Er wordt gekeken waar nog ruimte is voor nieuwe woon en werklocaties. Het uitgangspunt daarbij is zoveel mogelijk binnenstedelijk en alleen buitenstedelijk waar dat kan volgens de het provinciaal beleid.
Nieuwe locaties moeten voldoen aan de voorwaarden die zijn vastgelegd in de Provinciale Omgevingsverordening, onder andere op het gebied van bodem, water en natuur. Ook willen
we met deze nieuwe woonlocaties inzetten op voldoende betaalbare woningen, die ook duurzaam zijn. Bij werklocaties wordt ingezet op ef ciënt ruimtegebruik, duurzaamheid en duurzame mobiliteit. Gemeenten zullen straks bij de uitwerking van de plannen en het bestemmingsplan moeten laten zien dat ze aan deze voorwaarden daadwerkelijk voldoen.
Milieueffectrapport
Voor het Ontwerp Provinciaal Programma Wonen en Werken is een milieueffectrapport gemaakt (PlanMER). Hierin worden de milieuen leefomgevingseffecten van het programma beoordeeld. Doel is om de (milieu)effecten inzichtelijk te hebben ter ondersteuning van de
besluitvorming over het programma. Hiermee kunnen milieubelangen volwaardig worden meegewogen. Een zogenaamde ‘passende beoordeling’ maakt onderdeel uit van het PlanMER. Hiermee worden de risico’s op signi cante gevolgen op de instandhoudingsdoelen c.q. de kans op aantasting van de natuurlijke kenmerken van het Natura 2000-netwerk in beeld gebracht. Het milieueffectrapport is ter advisering aangeboden aan de Commissie voor de milieueffectrapportage (Commissie m.e.r.).
Terinzagelegging
Het Ontwerp Provinciaal Programma Wonen en Werken 2023 en het bijbehorende milieueffectrapport liggen vanaf woensdag 1 maart 2023 tot en met dinsdag 11 april 2023 ter inzage. Als u de papieren versie op het provinciehuis Utrecht wilt komen inzien kunt u hier een afspraak voor maken via programmawonenwerken@provincie-utrecht.nl
Digitaal inzien van de documenten
U kunt het Ontwerp Provinciaal Programma Wonen en Werken 2023 en het bijbehorende milieueffectrapport inzien als PDF via www.provincie-utrecht.nl/terinzage
Zienswijzen en opmerkingen
Vanaf woensdag 1 maart 2023 tot en met dinsdag 11 april 2023 kan eenieder bij Gedeputeerde Staten zienswijzen indienen op de documenten die ter inzage liggen. Dit kan op verschillende manieren:
1. online via een ‘zienswijze-formulier’ Het zienswijze-formulier vindt u op www.provincie-utrecht.nl/terinzage. Dit formulier kunt u gebruiken voor het Ontwerp Provinciaal Programma Wonen en Werken en het bijbehorende milieueffectrapport.
2. digitaal via e-mail
Stuur uw zienswijze aan: programmawonenwerken@provincie-utrecht.nl
Vermeld bij uw zienswijze: uw aanhef (de heer of mevrouw), voorletter(s), achternaam, adres, postcode en woonplaats, e-mailadres.
3. schriftelijk via een brief Richt uw brief aan Gedeputeerde Staten van Utrecht, t.a.v. Ontwerp
Provinciaal Programma Wonen en Werken 2023, mw. L. Overweg, Postbus 80300, 3508 TH Utrecht.
Vermeld bij uw zienswijze: uw aanhef (de heer of mevrouw), voorletter(s), achternaam, adres, postcode en woonplaats, e-mailadres.
4. mondeling op de hoorzitting
Voor degenen die niet digitaal of
schriftelijk kunnen reageren, bestaat de mogelijkheid om dit mondeling te doen. U kunt hierbij niet in gesprek gaan met Gedeputeerde Staten. Om hiervoor een afspraak te maken kunt u mailen naar programmawonenwerken@provincie-utrecht.nl of telefonisch op 06-11568108.
Wij verzoeken u de zienswijze(n) zo beknopt en concreet mogelijk te formuleren. Wilt u ook aangeven welk(e) document, hoofdstuk(ken), onderwerp(en) het betreft. Hiermee zorgt u ervoor, dat u een zo concreet mogelijk antwoord krijgt op uw zienswijze.
Vervolg
Alle zienswijzen worden met een reactie van de provincie opgenomen in een Nota van Beantwoording. Gedeputeerde staten betrekken de Nota van Beantwoording bij de besluitvorming over het de nitieve provinciaal programma. Deze besluitvorming is gepland medio 2023. De indieners van zienswijzen ontvangen daarvan bericht.
Heeft u nog vragen?
Mocht u nog vragen hebben over deze bekendmaking, dan kunt u die stellen via programmawonenwerken@ provincieutrecht.nl. U ontvangt zo spoedig mogelijk antwoord.
Advertenties
ONTVANG KORTING
EXTRA MET EEN STARTERSLENING
LICP.NL
Meer informatie? Kijk op onze website: provincie-utrecht.nl of volg ons op Facebook.com/provincieutrecht en Twitter: @ProvUtrecht | @PSUtrecht
KUNSTENAAR PATRICIA KAERSENHOUT OVER SLAVERNIJMONUMENT
zeggen:
In het Griftpark wordt op 30 juni 2023 – tijdens Keti Koti Utrecht – een monument voor het transAtlantisch slavernijverleden onthuld, gemaakt door patricia kaersenhout. Het onderwerp is een rode draad in het werk van de 56-jarige kunstenaar. Als nazaat van tot slaaf gemaakte mensen legt ze de vinger regelmatig op de zere plek; ze wil de gevolgen van het slavernijverleden op de huidige maatschappij benoemen. We spraken kaersenhout, haar kunstenaarsnaam schrijf je inderdaad zonder hoofdletters, in het Griftpark.
Waarom is dat verleden zo belangrijk?
“Mijn werk gaat grotendeels over het slavernij- en koloniale verleden en de gevolgen daarvan op de huidige samenleving. Er is heel veel mensen heel veel onrecht aangedaan. Dit heeft vandaag de dag nog steeds effect; voor zwarte mensen een nadelig effect en voor witte mensen een voordelig effect. We hebben allemaal voorouders, ik heb voorouders en witte mensen hebben voorouders. In mijn cultuur ben je verantwoordelijk voor de daden van je voorouders. Je kan dus ook niet zeggen: ‘Oh het is zo lang geleden, daar heb ik niks meer mee te maken’. Ook zijn door die geschiedenis witte mensen in een geprivilegieerde positie terechtgekomen in deze samenleving, het werkt dus nog altijd door. Ik vind dat de dominante cultuur iets moet doen om dat recht te zetten. Het moet gerepareerd worden. Met mijn werk wil ik het publiek tot denken en handelen aanzetten, dat mensen op een andere manier naar deze geschiedenis gaan kijken. We moeten die ge-leden is het ook helemaal niet. Je kan er niet vanuit een neutrale positie naar kijken. Het is emotie. Daarom is het ook belangrijk dat het monument er komt. Het heeft met erkenning te maken.”
Burgemeester Sharon Dijksma maakte vorig jaar namens het college van Utrecht al excuses voor de rol van hun voorgangers in het koloniale en slavernijverleden van de stad. Utrecht was nauw verbonden met de koloniale handelsten, bleek uit onderzoek. Nu komt er dus ook een monument om hierbij stil te staan.
Hoe hebben ze jou eigenlijk geselecteerd voor het monument?
“Er is een kunstwerkgroep samengesteld die drie kunstenaars heeft voorgedragen, waarvan ik er één was. We hebben een schetsopdracht gemaakt en gepresenteerd. Ik had voor mijzelf wel 25 schetsen gemaakt, veel onderzoek gedaan naar het slavernijverleden van Utrecht en slavernijmonumenten wereldwijd. Zo werd mijn idee steeds concreter. Nadat ik het ontwerp gepresenteerd had bleek ik het monument ook daadwerkelijk te mogen maken.”
lang geleden,
Veel monumenten gaan alleen over lijden, maar jouw ontwerp gaat ook over verzet?
“Dat is inderdaad een bewuste keuze. Tot slaaf gemaakte mensen lieten zich niet als makke schapen naar de schepen leiden, wat veel mensen nog denken. Ik ben een beetje moe van beelden dat zwarte mensen alleen maar geleden hebben. Ze waren vanaf het begin in opstand gekomen. Het was natuurlijk verschrikkelijk, maar ze hebben ook gestreden. Daar wilde ik de nadruk opleggen. Dat wil ik ook meegeven aan de jongere generaties; dat je, als je wil dat er iets verandert in de samenleving, best in opstand mag komen. Ten strijde trekken. Ik zie daar ook een link in met de huidige Black Lives Matter-beweging.”
Je werkt veel met symboliek, wat zien we nog meer in het monument?
“De vorm van het kunstwerk is een driehoek, die verwijst naar een schip maar ook naar de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika (handel waarbij onder meer tot slaaf gemaakte mensen werden gekocht door Europese mogendheden en verscheept naar Amerika, red.). Dit is overigens ook een belangrijke schaduwzijde van de Vrede van Utrecht uit 1713. De Vrede van Utrecht is groots gevierd en wordt gezien als belangrijk moment in de geschiedenis. Maar wat vaak weggemoffeld wordt, is dat met de verdragen ook de slavenhandel gereguleerd werd. De grote mogendheden die al met slavenhandel bezig waren, kwamen namelijk tot de conclusie dat ze een heel lucratieve handel misliepen als ze elkaar bleven bevechten. Daarom werd Utrecht gekozen als neutrale plek om het verdrag te ondertekenen en kon de slavenhandel tot volle bloei komen. Onderdeel van die driehoekshandel is dat schepen uit de Malediven kauri-schelpen meenamen en met twintigduizend schelpen een mens konden kopen in Afrika. Ik vind dat onvoorstelbaar. Onder het monument laat ik uit symboliek daarom twintigduizend van dit soort schelpen storten.”
monument?
“Die komen uit een Caribische slavenlegende, dat vertelt dat tot slaaf gemaakte mensen stopten met zout eten omdat ze dachten dat
ze zo lichter werden en konden terugvliegen naar Afrika. Daarmee staan ze symbool voor de kracht van verbeelding. Iemand kan je lichaam gevangennemen, maar in verbeelding kan je jezelf altijd vrijdenken. Dat is ook een vorm van verzet.”
Klopt het dat aan de zijkanten inhammen komen om in te liggen?
“Het is confronterend, het is schurend. Maar dat moet ook met kunst. De inhammen hebben de exacte maten van de ruimte die tot slaafgemaakte mensen hadden op slavenschepen. De inhammen hebben de maten van een jongen, een meisje, een man en een vrouw. Maanden lagen ze op deze manier, in hun eigen uitwerpselen. Het is verschrikkelijk. Als je die formaten leest als cijfers heb je eigenlijk niet door hoe dat is. Toen ik het zelf zag op het monument kreeg ik er buikpijn van. Wat een leed. Anderen kunnen straks ook beter begrijpen hoe klein deze ruimtes waren.”
Toen de locatie van het slavernijmonument bekend werd ontstond er discussie over de locatiekeuze. Het monument komt naast de bekende bult in het park en een losstaand gedeelte komt op de bult. Een groep omwonenden zag het monument liever op een andere plek in het park komen. Het CDA in Utrecht vroeg in de
gemeenteraad nog om aandacht voor het onderwerp. Het college van B&W heeft toen nogmaals benadrukt bij deze locatiekeuze te blijven.
Hoe kijk jij naar de discussie over de locatie?
“De gemeente had een aantal locaties op het oog, waar ik nog over mee kon denken. Toen ben ik gaan kijken waar het ontwerp het beste tot zijn recht zou komen en kwamen we op deze plek. Ik ben natuurlijk als kunstenaar niet helemaal vrij in de locatiekeuze, daar gaat uiteindelijk de gemeente over. Achteraf bleek dat een aantal bewoners niet zo blij is met deze locatie. Ik ben daarover ook in gesprek geweest met enkele omwonenden. De alternatieve locatie is niet geschikt, daar zou ook een boom gekapt moeten worden. Ik vind dat je geen bomen moet kappen voor een monument. Natuurlijk kan je nooit iedereen tevredenstellen. En er mag natuurlijk ook geprotesteerd worden, daar moet ook naar geluisterd worden. Al met al denk ik dat de gekozen locatie wel de beste is.”
Het monument met de naam Vlucht en Verzet wordt op 30 juni onthuld. Die dag, tijdens de herdenking van Keti Koti, wordt stilgestaan bij het moment dat 150 jaar geleden tot slaaf gemaakte mensen hun vrijheid terugkregen.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213
‘Je kunt niet
‘Oh het is zo
daar heb ik niks meer mee te maken’’
Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek
7
UTRECHTS GEMAAKT
In de rubriek staat een creatief, ambachtelijk of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: Vrouwen die muren afbreken
Véronique Konings bundelde verhalen over ‘Vrouwen die muren afbreken’
Verónique Konings (61) is projectleider van ‘Vrouwen die muren afbreken’, dat bestaat uit een reizende tentoonstelling, boek, storytelling en workshops door de vrouwen uit het boek. Ze geeft een podium aan vrouwen die in deze tijd strijden voor rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. “De 22 Utrechtse vrouwen willen taboes doorbreken en vooroordelen tenietdoen.”
Konings werkte in 2020 in het Centraal Museum Utrecht aan een grote tentoonstelling: De ommuurde stad. Als medewerker ‘Educatie en Interpretatie’ had ze de taak om de link te leggen tussen het thema en het heden met daarbij de stad Utrecht. “Ik ging op zoek naar passende verhalen en stuitte op een schilderij van Trijn van Leemput. Haar verhaal intrigeerde mij. Trijn was een Utrechtse vrouw met buitengewone moed. Zij verzamelde in 1577 een grote groep vrouwen om gewapend met hamers en
houwelen naar kasteel Vredenburg te gaan. Dat was de start van de sloop van de burcht, zij heeft letterlijk de muur afgebroken”, zo antwoordt Konings op de vraag wie of wat haar inspiratiebron was om te beginnen aan het project. “Ik ben toen op zoek gegaan naar de ‘Trijnen’ van nu. Welke vrouwen breken in bracht Konings in contact met tien Utrechtse vrouwen gevarieerd in leeftijd, die vooroordelen teniet doen op het gebied van onder meer culturele achtergrond, huidskleur, ge-
Gien van Maanen, de eerste vrouwelijke Oranje-keepster.
Foto: Ilvy Njiokiktjien
nder en beroep. Prijswinnend fotograaf Ilvy Njiokiktjien maakte tien portretfoto’s bij deze verhalen.
Van tien naar 22 verhalen Eind 2020 vertrok Konings na twintig jaar als medewerker bij het Centraal Museum. Ze zag dat de tentoonstelling andere mensen inspireerde. Daarom dacht ze: “Ik wil de verhalen bundelen en de wereld inbrengen.” Konings startte als zzp’er en ging op zoek naar een uitgever. Samen met uitgeverij Lente startte ze een crowdfunding. “We hebben het drukken van het boek nu met crowdfunding bekostigd, maar het was lastig om het bedrag bij elkaar te krijgen.” Konings besloot om de verhalen uit te breiden van tien naar 22 vrouwen in 2022, in het kader van Utrecht 900. Die 22 verhalen vormen, samen met de foto’s van Njiokiktjien, het boek ‘Vrouwen die muren afbreken; 22 opbouwende verhalen’ van 152 pagina’s dik.
Eerste vrouwelijke Oranje-keepster
De Utrechtse vrouwen achter de 22 verhalen hebben allemaal een eigen verhaal, maar ze
nen in de kerk en komt model Jody aan het woord, de eerste transgender vrouw in Nederland die topless een modeshow liep. Verder zijn er nog negentien andere verhalen: van klusvrouw tot gemeenteraadslid en van vuilnisvrouw tot klimaatactivist.
Boekpresentatie
In september 2022 vond de boekpresentatie van ‘Vrouwen die muren afbreken’ plaats in Bibliotheek Neude als onderdeel van Utrecht 900. Voorafgaand hieraan en later in nog drie andere Utrechtse wijken vonden workshops plaats door vrouwen uit het boek. Deelnemers konden de vrouwen uit het boek ontmoeten en er werden persoonlijke verhalen uitgewisseld. Konings organiseerde en presenteerde de boekpresentatie zelf, waarbij wethouder Linda Voortman het eerste exemplaar in ontvangst nam. Inmiddels ligt het boek op de planken in de Utrechtse boekhandels en is het online te koop.
Naast het uitbrengen van het boek nam Konings in 2022 de tentoonstelling over van het Centraal Museum. De tentoonstelling reist naar Utrechtse bibliotheken, cultuurcentra en scholen. “Als iemand interesse
muren afbreken. Zo lees je het verhaal van de 86-jarige Gien van Maanen, de allereerste vrouwelijke Oranje-keepster. In de jaren vijftig mochten vrouwen niet voetballen van de KNVB. Van Maanen speelde veldhandbal, totdat één van haar teamgenoten voorstelde om te voetballen. De vrouwen richtten de eerste damesvoetbalclub ‘Herbido’ op, waar Van Maanen keepster werd. Konings: “Nadat het team van Van Maanen door de KNVB werdland min of meer uitgaven voor het Nederland elftal, richtten zij een nieuwe voetbalclub op die ze ‘Holland’ noemden. Wanneerche: ‘Holland gegen Deutschland’. Zo dachten de Duitsers dat ze tegen het Nederlands Elftal speelden, maar eigenlijk was ‘Holland’ gewoon een club. Daar mocht de KNVB niets over zeggen.” Sinds 1971 wordt het vrouwen-genwoordig vindt Van Maanden voetballers die onderuit gaan en daar een drama van maken maar ‘watjes’: “Ik was niet bang voor de bal. Eén keer met mijn hoofd schudden en ik ging weer door.”
Ook lees je het verhaal van Rianne, die opkomt voor acceptatie van LHBTI+ perso-
heeft om de tentoonstelling kosteloos op zijn of haar locatie te hangen, kan deze persoon zich melden via de website van Vrouwen die muren afbreken”, zo laat Konings weten. In juni 2023 is de expositie voor het eerst te bezoeken buiten Utrecht, namelijk op Vlieland. Daarnaast geeft Konings regelmatig een storytelling over het ontstaan van het project en drie verhalen uit het boek. “Vóór het Centraal Museum werkte ik als acteur en maker mee aan vele theatervoorstellingen. Tijdens de storytelling put ik uit mijn ervaring als actrice.”
Toekomst
Volgens Konings zijn er nog veel meer Utrechtse ‘vrouwen die muren afbreken’. Voor nu houdt de projectleidster het bij de 22 gebundelde verhalen, maar Konings sluit niet uit dat deze reeks in de toekomst wordt uitgebreid. Als antwoord op de vraag wat Konings’ droom is, reageert ze: “Mijn droom is dat het boek de wereld ingaat en de verhalen zich steeds meer verspreiden om mensen te inspireren en een hart onder de riem te steken. Ik hoop op meer bekendheid van de verhalen.”
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 213 | 3 MAART 2023
Tekst: Floor Vervoort / Fotogra e: Bas van Setten / Ilvy Njiokiktjien
Verónique Konings (61) is projectleider van ‘Vrouwen die muren afbreken’
'De vrouwen uit het boek willen bijdragen aan een samenleving waarin iedereen mag zijn wie die is'
8
Verhalenavond ‘Vrouwen die Muren afbreken’
Waar: Savannah Bay
Wanneer: vrijdag 3 maart
Prijs: 3,50 euro
In het kader van Internationale Vrouwendag (8 maart) vindt op 3 maart een storytelling van Véronique Konings plaats in de Utrechtse boekwinkel Savannah Bay. Konings vertelt hierbij over het ontstaan van het project ‘Vrouwen die muren afbreken’ en neemt je mee in de verhalen van drie vrouwen uit het gelijknamige boek. Na het luisteren kunnen de deelnemers zelf verhalen delen en ervaringen uitwisselen over hoe we de muren in ons eigen leven kunnen slechten. Tickets zijn te koop op de website van de boekwinkel.
Buurten over Grenzen: Africa Safari
Waar: ZIMIHC theater
Wanneer: zaterdag 18 februari
Prijs: 8 euro
Africa Safari is een initiatief van Daniel Okiror. De van oorsprong Ugandese muzikant bespeelt verschillende snaarinstrumenten. Het idee achter Buurten over Grenzen is het behouden van de muziek- en (eet)cultuur uit verschillende landen. De organisaties willen hun muziek en cultuur delen en iedereen uitnodigen mee te doen. Het programma bestaat uit verschillende bands, dansen op de muziek, een dj en Afrikaans eten. Het evenement is gratis te bezoeken, een donatie wordt gewaardeerd.
Stille Disco XL
Waar: TivoliVredenburg
Wanneer: zaterdag 4 maart
Prijs: 13,50 euro
Zaterdagavond kleurt de zaal Ronda weer rood, blauw en groen tijdens Stille Disco XL TivoliVredenburg. Dans mee op de meest aanstekelijke disco & house of zing de longen uit je lijf met de beste klassiekers en de meest nostalgische hits. Ga jij voor Kanaal Blauw, Rood of Groen? Trommel je vrienden op en scoor snel je tickets via de website van TivoliVredenburg.
De schaduwkanten van vleesconsumptie
Waar: Academiegebouw
Wanneer: dinsdag 7 maart
Prijs: gratis
De import van soja uit Zuid-Amerika groeit nog ieder jaar. Voor de Braziliaanse boer is het een lucratieve business en voor de Nederlandse een goedkope manier om aan eiwitrijk veevoer te komen. Maar er is een keerzijde. Delen van de Amazone worden platgebrand voor nieuwe landbouwgrond. Planten verdwijnen, het leefgebied van dieren neemt af, en de rechten van inheemse bevolking worden geschonden. Is het tijd om te stoppen met het importeren van soja? Zijn er alternatieven die we dichter bij huis kunnen verbouwen? Of moeten we nu echt stoppen met vlees eten? Met ecoloog dr. Pita Verweij.
Yuku en de Himalayabloem (5+)
Waar: Hoogt in Bieb Neude
Wanneer: zondag 5 maart
Prijs: 6,50 tot 7,50 euro
Yuku en de Himalayabloem is een vrolijke muzikale lm over het dappere muisje Yuku dat met haar ukelele op zoek gaat naar een legendarische Himalayabloem. Yuku zingt en speelt zich een weg van lied naar lied in dit levendige avontuur vol verrassende vriendschappen en aanstekelijke muziek. Deze lm is dit jaar tijdens Cinekid uitgeroepen tot beste kinder lm. Kaartjes zijn te koop via de website van Hoogt.
Utrechts Operakoor: Krokusconcert
Waar: Geertekerk
Wanneer: zondag 5 maart
Prijs: 10 tot 20 euro
Voor zondagmiddag staat een feestelijk Krokusconcert op het programma in de Geertekerk in Utrecht. Het concert zal bestaan uit een selectie van bekende en minder bekende operawerken van vooral Verdi, Gluck, Gounod en Rossini. Het koor en de soliste worden op de piano begeleid door de vaste pianist van het koor Thijn Vermeulen, en de muzikale leiding is in handen van dirigent Ardjoena Soerjadi. De uitvoering is in samenwerking met de bekende mezzosopraan Mylou Mazali, die ook de presentatie van het concert verzorgt.
Martijn Kardol: De Situatie
Waar: Podium Hoge Woerde
Wanneer: zaterdag 4 maart Prijs: 10 tot 19 euro
Cabaretier Martijn Kardol pakt elke situatie aan in zijn derde voorstelling, over het bezweren van een crisis in je leven. Als eerste cabaretier ooit won hij in één theaterseizoen alle prijzen tijdens het Groninger Studenten Cabaret Festival en het Leids Cabaret Festival. In de nieuwste voorstelling haalt Martijn in zijn geheel eigen stijl allerlei herkenbare en hilarische situaties aan. Want of het nu gaat om het leren omgaan met een pandemie en een dreigende klimaatcrisis of het samen met je vriendin moeten beslissen wat er wordt gekeken op Net ix: iedere crisis heeft zijn impact. Tickets zijn te koop via de website van het Podium.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213
9
OP BEZOEK BIJ BAKKERIJ MOOLENBEEK
De winkel bestaat eind 2023 150 jaar: ‘Je bouwt echt een band op met mensen’
Sinds 1873 is Bakkerij Moolenbeek in het hoekpand met de houten gevel op de Nieuwegracht te vinden. Eind dit jaar bestaat de winkel 150 jaar. De bakkerij was tot een kleine tien jaar geleden al vijf generaties en 140 jaar van de familie Moolenbeek. Daarna werd die overgenomen door Melis Korlaar en zijn vrouw Gerrianne. Ook zij stopten ermee, maar de bakkerij bleef voortbestaan. Sinds vorig jaar runnen Ronald Dijkhuizen en zijn dochter Chantal Poort-Dijkhuizen de zaak.
Tekst: Bo Steehouwer
Voordat ze aan de slag gingen in Bakkerij Moolenbeek stonden de twee jarenlang samen op de markt. Dat deden ze met een kraam van een andere bakkerij: ’t Stoepje. Brood, koek en banket zijn bekende producten voor ze. Ook het samenwerken is geen onbekend terrein en gaat ze nu opnieuw goed af. Ronald staat sinds maart vorig jaar in de winkel, Chantal sinds november. “Het was even wennen in het begin, maar het is heel leuk”, zegt ze. “Mijn vader wilde me weer terug. Ik heb wel eerst twee keer meegelopen in de winkel en dat beviel goed.”
Ronald: “Het is hier heerlijk en gezellig. Er komen leuke mensen. Ze hebben geen haast hier, nemen de tijd en maken een praatje. Zo leer je mensen kennen. Een groot deel ken je bij naam.” Daar sluit Chantal zich bij aan. “Het is hier een soort buurtwinkeltje. Buren ontmoeten elkaar hier. Je leert mensen zo ook snel kennen. Ze zijn hier verder heel geduldig.” Melanie, een van de vaste medewerkers, vult hen aan. “Je bouwt echt een band op met mensen.” Zelf woont ze vijf minuten bij de winkel vandaag en kent ze ‘bijna iedereen’.
‘De
Nieuwegracht is net een dorpje’
In 2014 verkocht Els Moolenbeek haar laatste brood, na 48 jaar in de winkel te hebben gestaan. Haar zoon Jurgen Moolenbeek, toen de bakker, was ernstig ziek. Jurgen gaf alle recepten door aan Melis en Gerrianne. Uiteindelijk overleed Jurgen in 2016. Na al die jaren kende Els al haar klanten, en andersom.
“Ze noemen me altijd gewoon Els, nooit mevrouw”, zei Els destijds tegen DUIC. “De Nieuwegracht is eigenlijk net een dorpje, een sociale plaats voor buurtbewoners”, vertelde ze.
Het was voor Els een grote geruststelling dat zij en haar man nog bij de winkel woonden, in de straat ernaast zelfs. En nog steeds woont Els daar. Ze noemde het afscheid toen gewoon nog zien.”
En zo geschiedde, want ook nu is Els nog regelmatig in de bakkerij te vinden, zeggen contact met Els en ze komt heel regelmatig gedag zeggen.”
Charme
Na de overname door het bakkersechtpaar Korlaar ging de ambachtelijkheid en passie voor brood niet verloren, zelfs de naam verdween niet. Ook na de laatste overname blijft de naam voortbestaan. Hoewel de nieuwe eigenaar De Bakkerie uit Bunschoten-Spakenburg is, hoefde de naam van de nieuwe einaam te vinden op de kleding die in de winkel wordt dragen.
Ronald en Chantal wonen zelf ook in Bunschoten-Spakenburg. Daar zit ook de bakkerij waar ze iedere ochtend onder meer het brood ophalen en meenemen naar de winkel in Utrecht. Een groot deel bakken ze in Utrecht af. Ook kan er worden bijgebakken als dat nodig is. In totaal heeft De Bakkerie
drie winkels, waarvan eentje dus in Utrecht. Ronald en zijn dochter zijn erg tevreden over hun baas.
bij hem binnenlopen. Het is geen fabriek of en mogen heel veel.” In eerste instantie was het idee om binnen alles te vernieuwen, maar Ronald was het daar niet mee eens.
“Het is een soort museumpje. Dat is de charme van de winkel”, zegt hij. “Iedere keer mooi pandje met die oude etalage. Het heeft wat en moet zo blijven.”
Buurtfunctie
het groeien”, zegt Ronald. Voor het 150-jari-
ge jubileum zijn ze van plan wat acties op te zetten: weekend- en dagaanbiedingen, maar ook komt er binnenkort een nieuwe website. Verder zijn er plannen voor een weekendtas, ontbijtmand en high tea-pakket.
Ronald is tevreden met de combinatie die ze nu hebben: de producten in de winkel, waaronder belegde broodjes en een kopje
“Het is ook een stukje buurtfunctie. Mensen kunnen bij ons ook wat verse vleeswaren, een pakje melk of yoghurt krijgen. Het is leuk om te merken dat de mensen en bedrijven in de buurt er voorstander van zijn dat je blijft. Iemand die hier vlakbij woont, werd laatst 95. Ze wilde graag een verzorgde lunch. Dat was zo goed en leuk om te doen. Het is mooi om mensen daar blij mee te maken.”
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 213 | 3 MAART 2023
10
Melanie en Ronald achter de toonbank
De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Want dat is overal in Utrecht te vinden. Dit jaar vieren we het honderdjarige bestaan van de Historische Vereniging Oud-Utrecht. Tijdens een wandeling langs de Oudegracht kijken we naar erfgoed waar de leden van de vereniging zich al honderd jaar in verdiepen
We beginnen bij het stadhuis. Dit is de plek waar de gemeenteraad vergadert en waar bijeenkomsten en tentoonstellingen zijn. De klassieke voorgevel met zuilen is van de negentiende eeuw. Daarachter is de geschiedenis af te lezen aan verschillende gebouwen die elk hun eigen sfeer en geschiedenis meebrachten. Dit was van 1914 tot 1933 de werkplek van de mateloos populaire burgemeester Joachimus Pieter Fockema Andreae die veel aandacht had voor stedenbouw én historie. Hij publiceerde het boek ‘De Hedendaagsche Stedenbouw’ en was actief voor het grote uitbreidingsplan dat de beroemde Nederlandse stedenbouwkundige H.P. Berlage samen met de directeur Gemeentewerken N. Holsboer voor Utrecht had gemaakt.
Ook schreef hij voor Oud-Utrecht over de geschiedenis van de stad en stimuleerde bijvoorbeeld de restauratie van de Domtoren met Michaëlskapel voor ontvangsten, en de opening van de gerestaureerde Raadskelders, nu restaurant Humphrey’s, onder het stadhuis.
Op 12 maart 1923 is de vereniging OudUtrecht opgericht na een uitnodiging van burgemeester Fockema Andreae aan ‘stadgenooten, bekend om - of verdacht van - belangstelling in het stedelijk verleden’. Het verenigingsbestuur zette zich vanaf het begin in voor de bescherming van 'monumenten van geschiedenis en kunst en stedenschoon'. Een van de eerste daden van Vereniging OudUtrecht was het richten van een verzoek aan de gemeente om te komen tot een monumentenverordening. Hiermee kan het college van burgemeester en wethouders, al dan
niet op verzoek van een belanghebbende, een monument aanwijzen als beschermd gemeentelijk monument. Die verordening zou er in 1928 komen en geldt nog steeds.
Vismarkt en Lichtegaard
We lopen van de Stadhuisbrug de Vismarkt op, de oudste markt van Utrecht. Deze heet niet voor niets zo. Dit is de plek waar de vis eeuwenlang werd verhandeld op de daar aanwezige Kalisbrug en in de winkels. De vis werd vers gehouden met behulp van korven die in de gracht werden gehangen. Op de brug staat een beeld van Theo van de Vathorst getiteld ‘Marktvrouwtje’ uit 1976, geschonken door Vroom & Dreesmann. In het midden is café-restaurant ‘Graaf Floris’ dat nu alweer warme appelbol en glaasje water. Maar voor de oplettende kijker is daar op de gevel nog te lezen dat hier de Vischhandel van Gebroeders Engelman was gevestigd. Hier vlakbij is de ingang naar de kelders van Paleis Lofen, de plek waar de stadsrechten van Utrecht zijn getekend. Op de hoek van Servetstraat en de Lichtegaard vinden we een veel gefotografeerde rij huizen. Deze huizen zijn grotendeels gerestaureerd naar een tekening van Jan de Beijer van 1746. We lopen over de Donkeregaard, en dalen na Café ’t Heen en Weer de trap af naar de werf langs de Oudegracht. Daar vinden we een fraaie wandelroute over de werf, iets dat alleen in Utrecht kan!
Lantaarnconsoles langs de grachten
Een van de eerste zaken waarover het bestuur van Oud-Utrecht zich grote zorgen maakte, was de ernstig verwaarloosde toestand van
de werven, vooral die langs het centrale deel van de Oudegracht. Edelsmid en bestuurslid Jan Eloy Brom startte in 1929 met bijeenkomsten om de eigenaren van de werven tot samenwerking te bewegen, ter verbetering van werven en werfmuren. Vanaf 1949 startte de gemeente Utrecht op aandringen van OudUtrecht met de onteigening en vervolgens restauratie van de Utrechtse werven, kademuren en werfmuren. Een bijzonder creatief idee van Hoofd Monumenten Willem Stooker maakte dat er lantaarnpalen kwamen te staan op gebeeldhouwde stenen, consoles genaamd. Hierdoor was er lantaarnlicht op zowel straat als werf, én stadsversiering met gebeeldhouwde Utrechtse verhalen, sagen en legenden. De lantaarns zijn een ontwerp van de Utrechtse kunstenaar Pyke Koch. Er zijn nu zo’n 330 lantaarnconsoles. ‘De Lantaarn Spreekt’ is de naam van een boekje van Oud-Utrecht en het Utrechts Monumentenfonds met acht wandel- en vaarroutes langs de Utrechtse grachten.
Olivier van Noort, circumnavigator
Net naast de trap voor de Plaatboef op Oudegracht 306 is een bijzondere lantaarnconsole te vinden. Deze console is ter gelegenheid van 75 jaar Oud-Utrecht geplaatst ter herdenking aan de wereldreis van Olivier van Noort, een ondernemende Utrechter die als eerste Nederlander tussen 1598-1601 rond de wereld zeilde en dus ‘circumnavigator’ genoemd werd. Hij ging in die drie jaar via Straat Magellaan over de Stille Oceaan, en langs Kaap de Goede Hoop. Omdat de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden aan de gang was, kostte het Van Noort grote moeite
om geschut te verkrijgen. Van de Staten-Generaal kreeg hij niet meer dan vier kanonnen te leen, plus ammunitie. Van de stad Utrecht verkreeg hij ‘twee metalen stucken, schietende acht ponden ijsers’. Drie schepen gingen verloren, de twee kanonnen kwamen terug naar stad Utrecht. In 1601 verscheen zijn reisverslag: Beschrijvinghe vande voyagie om de geheelen wereldt Cloot ghedaen door Olivier van Noort.
Van klooster tot weeshuis tot NV huis tot Tivoli tot… Velen kennen het pand Oudegracht 245 als het oude poppodium Tivoli, dat de laatste gebruiker was. De oudste delen van dit complex zijn een klooster geweest. Daarna werd het een weeshuis en in de twintigste eeuw werd het pand verbouwd tot feestzaal en ontmoetingscentrum voor de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel, kortweg het NV huis. Oud-Utrecht organiseerde in samenwerking met gemeente Utrecht een prijsvraag over de herbestemming van dit pand. Het krijgt nu een nieuwe functie als boetiekhotel en plaats voor kinderopvang, horeca en cultuur.
In het stadhuis wordt op 3 maart een tentoonstelling geopend over 100 jaar (Oud)Utrecht, gemaakt door stripcollectief De Inktpot. Kijk op www.oud-utrecht.nl voor de opening en andere activiteiten.
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213
OP PAD MET OUD-UTRECHT
Wil je meeschrijven met 'Op pad met Oud- Utrecht'? Mail dan redactie.nieuwsbrief@naar oud-utrecht.nl
Tekst: Dick de Jong / Fotogra e: Dick de Jong/Het Utrechts Archief
Erfgoed langs de Oudegracht
Lantaarnconsole Olivier van Noort
Werf Oudegracht tussen Donkeregaard en de Hamburgerbrug
Vischhandel aan de Vismarkt Blitz 1915
11
Vismarkt
Straatnamen
Wijde Begijnestraat
De Wijde Begijnestraat is een honderddertig meter lange straat gelegen in de binnenstad van Utrecht. De straat bevindt zich tussen de Voorstraat en de Van Asch van Wijckskade. Aan de Wijde Begijnestraat liggen de zijstraten Breedstraat en 3e Achterstraat.
De huizen in de straat Wijde Begijnestraat hebben als gemiddeld bouwjaar 1852. Het jongste huis in de straat is gebouwd in 2000 en is dus nog maar 23 jaar oud. Het oudste pand in de Wijde Begijnestraat is 573 jaar oud en heeft als bouwjaar 1450. Volgens de ‘Lijst van beschermde monumenten’ van gemeente Utrecht zijn veel panden in de straat een gemeentelijk monument of rijksmonument. Aan de straat bevindt zich tevens het Wijde Begijnehof met zeventien huizen. Zes daarvan zijn gemeentelijke monumenten.
De straatnaam heette voor 1888 Wijde Begijnesteeg. In het jaar 1888 veranderde ‘steeg’ in ‘straat’. De straat heeft zijn naam te danken aan het Begijnhof - een verdwenen leefgemeenschap van begijnen in de staddat hier vanaf de middeleeuwen lag. Op het terrein bevond zich een kapel, een groothuys
met meerdere alleenstaande vrouwen en een moeshof. Ook stonden er meerdere kleinere huizen die eigendom waren van de woonachtige begijnen. Een aantal gebouwen zijn omstreeks 1840 omgebouwd, zoals het huis op nummer 112 en de rijtjeshuizen op nummer 15 tot en met 21. Verder is er, op enkele hergebruikte fragmenten van de gesloopte gebouwen na, weinig meer over van de oorspronkelijke gebouwen van het Begijnhof.
De bekende oogarts/fysioloog Franciscus Cornelis Donders is ooit werkzaam geweest in het pand op Wijde Begijnestraat 1. In 1858 vestigde zich hier het Ooglijdersgasthuis waar de beroemde Utrechtse professor Donders tot 1883 directeur was. Na zijn overlijden in 1889 wordt het gasthuis opgevolgd door zijn partner Herman Snellen, waarna het verhuist naar een nieuwe locatie. In het gebouw op Wijde Begijnestraat 1 zit nu het Eye Hotel.
Volgende week vertellen we het verhaal achter de Zuilenstraat. Kan jij ons meer vertellen over de herkomst van deze straatnaam? Laat het ons dan weten.
In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.
De stad in cijfers
In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een ets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.
Inwoners van de provincie Utrecht kunnen op 15 maart stemmen op negentien partijen en 528 kandidaten bij de Provinciale Statenverkiezingen. Daarvan doen er bij achttien partijen, in totaal 132 kandidaten mee aan de verkiezingen die wonen in de gemeente Utrecht. De eenmanspartij Zwarte Piet is Zwart is de enige partij die aangezien de desbetreffende kandidaat in de gemeente Amersfoort woont. Met 132 verkiesbare kandidaten die woonachtig zijn in de gemeente Utrecht is dit de best vertegenwoordigde gemeente van de provincie.
GroenLinks (15 van de 50) en Partij voor de Dieren (15 van de 24) hebben de meeste kandidaten die
#momenteel woonachtig zijn in de gemeente Utrecht. Gevolgd door de VVD (12 van de 47), D66 (12 van de 50), Partij van de Arbeid (12 van de 40) en SP (11 van de 39). De partijen die de minste kandidaten hebben die in de gemeente Utrecht wonen zijn de SGP (1 van de 50), BoerBurgerBeweging (BBB) (2 van de 16) en U26 Gemeenten (1 van de 21). Die laatste partij is een samenwerking tussen verschillende lokale partijen uit de 26 Utrechtse gemeenten. Opvallend is dat van de in totaal 528 verkiesbare kandidaten, vijf daarvan buiten de provincie Utrecht wonen. Zo wonen er twee kandidaten in Amsterdam, twee in Elst (Gelderland) en één kandidaat woont in Zwolle (Overijssel).
Advertentie
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 213 | 3 MAART 2023
12
SPORTUTRECHT
Fusieclub Limes is trots op de bloeiende jeugdafdeling
Volleybalclub Limes is een fusieclub die twintig jaar geleden is ontstaan uit een fusie tussen SVO volleybal De Meern en SV Vleuten. De clubs sloegen de handen ineen met het oog op de ontwikkeling van Leidsche Rijn en de verwachte toestroom van (jeugd)leden. De naam Limes verwijst naar de oude Romeinse verdedigingslinie die dwars door Leidsche Rijn loopt, een symbolische naam met een historische betekenis. Deze fusie lijkt de club geen windeieren te hebben gelegd. Want de club staat als een huis en is met zo’n 450 leden een van de grootste in de regio.
Limes-voorzitter Gustaaf Knip is bekend met cijfers van de sportkoepel NOC*NSF. Al enige daalt de deelname van met name jeugdige sporters in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. Daarnaast is recent bekend geworden dat het aantal sporters dat lid wordt van een sportvereniging daalt. De coronacrisis en de gevolgen hiervan alsmede de toenemende druk op de huishoudportemonnee zijn hier debet aan. “Wij sluiten onze ogen niet voor de ontwikkelingen, maar we laten ons niet uit het veld slaan. We zijn juist heel erg trots op onze succesvolle jeugdafdeling waarmee we sinds jaar en dag meespelen in de hoogste jeugdcompetities. Punt is wel dat de Nevobo (de volleybalbond, red.) ten tijde van de coronacrisis maatregelen heeft genomen. Zo kon er bijvoorbeeld niet gepromoveerd worden. En dat is lastig, zoals voor ons derde damesteam dat al voor de derde keer op rij kampioen is geworden in de eerste klasse, maar niet verzekerd is van promo-
tie naar de promotieklasse. We zijn dan ook continu op zoek naar mogelijkheden om ons hoger in te schrijven en dat weet de bond ook. Want er moet ook voor die jonge meiden wel een uitdaging zijn. Ook weten we steeds meer jongens te interesseren voor het spelen van volleybal. Dit is traditioneel een moeilijke categorie, waarbij voetbal de grootste concurrent is.” Inmiddels telt Limes vijf jongensteams in de leeftijdscategorie 12 tot 18 jaar en twee jongensteams in de leeftijdscategorie tot 12 jaar.
De club hecht aan een stevige basis, verenigingsbreed. “Onze jeugd is natuurlijk belangrijk en daar werken we ook hard en met succes aan. Er stromen regelmatig talenten door naar de pre-Oranje selecties. Hieraan levert onze eigen Limes Volleybal School een grote bijdrage. Maar we investeren ook in onze trainers door hen clinics aan te bieden waardoor ze onderling kennis en ervaringen kunnen uitwisselen. Deze clinics staan ook
Er is voor de sportverenigingen de laatste eeuw heel wat veranderd. Sommige oeroude Utrechtse verenigingen hebben het overleefd, andere behoren voorgoed tot de geschiedenis en er kwamen ook nieuwe clubs bij. In deze serie een aantal verenigingen die al een behoorlijk aantal jaartjes meegaan. Marina van Huissteden-Kaspers nam voor Sport Utrecht en DUIC een kijkje bij volleybalvereniging Limes in Leidsche Rijn, dat dit jaar het vierde lustrum viert.
De Jongens C (12-14 jaar) heeft zich zaterdag 25 februari geplaatst voor de nales van het Nationaal Open Jeugd Kampioenschap. Deze wordt gespeeld op zaterdag 8 april. Waar dit gaat gebeuren was ten tijde van het plaatsen van dit artikel nog niet bekend.
open voor trainers van omliggende verenigingen. Op die manier pakken we ook als grote club een stukje verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van volleybal binnen onze regio”, aldus Knip.
Maar bovenal staat het plezier in het spelletje binnen Limes hoog in het vaandel. Iedere week bewijzen de honderd recreanten
die de club rijk is dit weer in een uitstekende onderlinge sfeer in De Paperclip aan de Parkzichtlaan. Op zaterdag 25 maart organiseert Limes voor de 21e keer het Limes Cool Moves Volleybal toernooi waarop een paar honderd enthousiaste volleyballers in de jongste leeftijdscategorie (tot 10 jaar) uit de regio een fantastische dag beleven.
UTRECHT VOLGENS PROFVOETBALLER REDOUAN EL YAAKOUBI In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.
Redouan El Yaakoubi (27) heeft met zijn stichting Durf te Dromen dit jaar het Sportcompliment gewonnen tijdens de uitreiking van de Utrechtse Sportprijzen. De profvoetballer en aanvoerder van Excelsior Rotterdam richtte op eigen initiatief de stichting op om kinderen in onder meer Overvecht, de wijk waar hij zelf vandaan komt, te ondersteunen bij hun persoonlijke ontwikkeling en op school. “Utrecht barst van het jong talent”, is te lezen op de site van de stichting. “Soms wordt dit talent echter niet gezien of kunnen jonge inwoners een steuntje in de rug gebruiken.” We vroegen Redouan waarom hij zijn stichting is begonnen en wanneer hij voor de eerste keer in Utrecht was.
Hoe voelde het om de Sportprijs te winnen?
“De nominatie was al een eer, maar het is mooi om de prijs te winnen, in de bloei van mijn carrière. Wesley Sneijder was ook genomineerd. Dat was een geduchte tegenstander. Je staat er niet bij stil hoeveel Utrechters iets met sport of iets maatschappelijks doen. Maar los van mezelf: ik ben de stichting Durf te Dromen niet alleen. Ik ben de oprichter, eigenaar en aanjager, maar uiteindelijk doen we het met z’n allen. De prijs is dus niet alleen voor mij, maar voor eenieder die een bijdrage levert binnen onze stichting.”
Waarom ben je jouw stichting begonnen?
“Op mijn middelbare school, het Christelijk Gymnasium Utrecht, haalden veel kinderen met een andere etnische achtergrond het simpelweg niet. Verder irriteerde en frustreerde het mij dat er veel partijgelden naar Overvecht gaan, maar niet aan de juiste zaken worden besteed om daar echt verschil te maken. Er waren wel veel geld, initiatieven en projecten, maar allemaal van korte duur. Ik ben van de lange adem. Ik wil met de stichting bijdragen aan de ontwikkeling van elk kind, in elke wijk in Utrecht. Ik kom natuurlijk uit Overvecht, daar zijn is de problematiek bekend, met onze stichting is het een nevendoelstelling om al deze problemen te
Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Bas van Setten
verminderen. Door preventief aan de slag te gaan met onze jongeren en ouders, kunnen we samen alles bereiken. Dat neemt niet weg dat Overvecht niet altijd in een goed daglicht staat, terwijl het niet altijd terecht is. Inmiddels zijn we aan de slag in verschillende wijken in Utrecht.”
Hoe gaat het met de stichting?
“Goed: we groeien geleidelijk steeds meer. Soms moeten we wat meer op de rem trappen, maar zo ben ik niet helaas. Ik ben meer iemand die gas wil geven, wil doorzetten, ambitieus is en heel veel energie heeft. Ik onderneem veel dingen en zie in veel zaken iets moois. Dat wil ik er dan ook uithalen. Dat is mijn kracht, maar aan de andere kant is dat ook een valkuil. Af en toe kan je je daardoor wat minder specialiseren. Dat is soms wel nodig om iets goed op orde te hebben. Ik wil vaak te snel, maar gelukkig heb ik mensen die mij af en toe afremmen en daarin kunnen adviseren.”
Hoe bevalt het bij Excelsior?
“Het niveau bevalt me goed. De Eredivisie past veel beter bij me dan de Eerste divisie. Ik heb me de afgelopen tijd goed kunnen ontwikkelen en kan me hier prima staande houden. Terwijl het voor mij ook een eerste jaar is hier. Ik leer steeds meer en kan dingen ver-
beteren. Met het team gaat het oké. Er is in ieder geval nog geen paniek. We zijn een van de kleinste clubs met het kleinste budget. Wij moeten het vooral hebben van onze passie en inzet. Er is nog veel werk aan de winkel. Het is tijd om punten te pakken.”
Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht?
“Ik ben geboren en getogen in Overvecht, een pure Utrechter.”
Wat is je lievelingsplek in Utrecht?
“Dat is sowieso bij mij in de buurt: de omgeving van sporthal De Dreef. Ik ben van de rustige plekjes, omdat ik al vaak onder de mensen ben. Daarom maak ik vaak een wandeling in het stukje natuur achter de sporthal richting het Gagelbos. Daar kan je een mooi groot rustig en lekker groen. Ook drink ik heel vaak
Wat mist Utrecht?
“Utrecht mist niet echt iets. Ik vind de stad
dam en Rotterdam verder zijn qua mindset
biliteit om dingen voor elkaar te krijgen. Ik merk dat er in Utrecht veel mensen zijn met ideeën en mooie gedachten om projecten op te zetten, maar dat de uitvoering daarvan in de praktijk lastig is. Dat is bij mij ook nog wel eens een struikelblok met de stichting. Dat ligt in de handen van de mensen die de stad besturen. Het aanbod van culturele dingen kan in Utrecht wel wat interessanter en bruisender worden voor een andere doelgroep. Utrecht is in die zin een te witte studentenstad. Het aanbod is in dat opzicht eenzijdig. Dat zou het voor meer mensen aantrekkelijker maken om dingen te bezoeken.”
Wat is je droomhuis in Utrecht?
“In Leidsche Rijn aan het Brusselplein. Het gebied bij het winkelcentrum spreekt mij het meest aan. En dan het liefst een van de appartementen daar bovenin. Dan kan ik de drukte beneden zelf opzoeken, maar boven de rust. En het is net buiten Overvecht.”
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213
‘Overvecht staat niet altijd in een goed daglicht, terwijl dat niet altijd terecht is’
-
-
13
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 213 | 3 MAART 2023 DUIC PUZZEL ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE MARIAPLAATS Jij zet je in voor kwetsbare Utrechters! Ga jij de uitdaging aan als Regiomanager Utrecht-Stad? Scan de QR-code en bekijk de vacature! PAASBRUNCH 1E PAASDAG, VANAF 10.30 MET KINDERACTIVITEITEN: PAASEIEREN ZOEKEN PAASEIEREN BESCHILDEREN VOORLEES VERHAALTJE GRAAG RESERVEREN VIA GANSPOORT.NL OF BEL 030-2006186 MEER INFO GANSPOORT.NL CAMPING GANSPOORT - HELLING 87, UTRECHT Advertentie 14
EN FRANS OVER FC UTRECHT
Pep en Frans zien jonge talenten de wedstrijd beslissen
Deze column is geschreven voor de wedstrijd tegen Spakenburg van dinsdag.
FC Utrecht heeft de smaak goed te pakken. Na een gelijkspel tegen PSV boekte de ploeg van Michael Silberbauer deze week een overwinning op directe concurrent Sparta. In Rotterdam werd op Het Kasteel met 0-3 gewonnen. Pep en Frans zagen deze week dat jonge talenten de wedstrijd beslisten en snappen ook eindelijk waarom er zoveel zwangere vrouwen rondlopen in de Galgenwaard.
“Op papier is 0-3 een geweldige uitslag, maar helaas viel de wedstrijd erg tegen”, zo begint Frans. “De eerste zeventig minuten waren onaantrekkelijk om te zien. Sparta had de overhand. Als kickbokser Adil Auassar geen rode kaart had gepakt was het heel anders gelopen. Dan hadden we met een gelijkspel onze handen dicht mogen knijpen.” Pep gaat verder in op de wedstrijd. “Gelukkig wordt er overal waar FC Utrecht speelt tegenwoordig wat op het veld gegooid. De wedstrijd werd tijdelijk gestaakt en dat deed de ploeg goed. Na de hervatting was het team tactisch beter neergezet en kregen we de overhand. Uiteindelijk maakt het niet uit dat het spel niet al te best was. Over vier weken herinneren de supporters zich alleen nog maar de drie punten.”
Uiteindelijk wist de ploeg van Michael Silberbauer dus drie keer te scoren. Pep genoot vooral van de scorende invallers. “Nadat Sparta met tien man kwam te spelen bleef FC Utrecht geconcentreerd de bal in de ploeg houden. De Rotterdammers werden van het kastje naar de muur gestuurd. Onze trainer bracht met Victor Jensen en Anthony Develd in. Beide jonkies beloonden hun inval-
beurt met een goal, waardoor ze toch serieus op de deur van het eerste elftal beginnen te kloppen.”
Minimaal tien punten
In de komende weken gaat blijken of FCzetten. Met wedstrijden tegen Fortuna Sittard, NEC, Go Ahead Eagles en FC Volendam lijken de punten volgens Frans voor het oprapen te liggen. “Er volgen nu allemaal wedstrijden die de ploeg moet gaan winnen. We moeten minimaal tien punten halen in de komende vier wedstrijden. Op die manier kan FC Twente voorzichtig onder druk worden gezet. Misschien zit er nog wel meer in het vat dan het behalen van de play-offs.”
Zwangere vrouwen
Van de komende vier eredivisiewedstrijden speelt FC Utrecht er drie in het eigen stadion. Dat lijkt een mooi vooruitzicht, maar de clubleiding zal wellicht met de handen in het haar zitten. Iedere thuiswedstrijd worden er, volgens FC Utrecht, tien tot vijftien wedstrijdballen door supporters mee naar huis genomen.
De supporters wordt nu gevraagd de bal-
Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht volgen, maken een column voor DUIC. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal op.
len terug te gooien. Pep is blij met de oproep. “Deze oproep lost eindelijk een mysterie op. We zagen al zeventien jaar lang dezelfde zwangere vrouwen over de tribunes lopen. We snapten er niks van, maar dat bleken dus helemaal geen baby’s te zijn.” Frans reageert serieuzer op de oproep. “De spelers moeten in de warming-up gewoon beter afronden en die ballen niet huizenhoog over het doel schieten. Aan de andere kant kost zo’n bal honderdvijftig euro. Als er dan tien op een avond verdwijnen kost dat toch serieus geld. Als we daarnaast ook nog beledigende teksten richting de tegenstander gaan roepen, kost een avondje Galgenwaard de club al snel tienduizend euro
Nieuwe wet beperkt aantal koolmonoxidevergiftigingen
Eigenaren van een cv-ketel, geiser, gashaard of gaskachel zijn vanaf 1 april 2023 verplicht schakelen voor installatie, onderhoud en
inhuren, is vanaf 1 april niet meer toegestaan.
Oorzaak koolmonoxidevergiftiging
Vaak komt koolmonoxide (CO) een huis binnen door een niet goed geïnstalleerde of onderhouden gasverbrandingsinstallatie. Dit is gebleken uit onderzoek van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OvV). Op aanbeveling van de OvV is daarom nieuwe regelgeving gemaakt: het wettelijk CO-stelsel.
Koolmonoxide: een levensgevaarlijk gas
Koolmonoxide is een levensgevaarlijk gas. Je ruikt, proeft en ziet het niet, maar mensen die het inademen, kunnen ernstige gezondheidsklachten krijgen en zelfs overlijden. Jaarlijks zorgt koolmonoxidevergiftiging voor tien tot twintig doden en ten minste tweehonderd ziekenhuisopnames.
Bedrijven in CO-vrij register
bedrijven terug te vinden in het ‘register gasverbrandingsinstallaties’ op www.co-vrijregister.nl. Een installateur draagt ook (digitale) legitimatie bij zich waarmee hij bedrijf werkt.
Voorlichtingscampagne ‘Stop CO-vergiftiging’ De Nederlandse Brandwonden Stichting, Brandweer Nederland en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voeren samen de voorlichtingscampagne ‘Stop CO-vergiftiging’ om mensen te wijzen op de gevaren van koolmonoxide en hen te informeren over de nieuwe regelgeving.
Kijk voor meer informatie op www.co-wijzer.nl.
aan boetes en ballen.”
Het was een week met dubbele gevoelens. Tot slot kijkt Frans nog naar de volgende wedstrijd. Aanstaand weekend komt PSV namelijk langs in de Galgenwaard. De Utrechters hebben het altijd lastig tegen PSV, want de laatste overwinning in Utrecht dateert alweer uit 2019. “Statistisch gezien hebben wij het altijd lastig tegen de Eindhovenaren. Om een resultaat te halen moet de energie en strijd van de afgelopen weken weer terugkomen. Een uitverkocht huis en het tijdslot van zondagmiddag 14.30 uur bieden de randvoorwaarden voor een prachtige middag. Het is verder aan spelers om er ook een succesvolle middag van te maken!”
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 3 MAART 2023 | NR. 213
PEP
Check het CO-vrij logo! www.co-wijzer.nl
15
Advertentie
Advertentie KOMT DAT ZIEN: SENSATIONELE PRIJZEN! Heel veel prijzen duiken naar beneden! Ontdek onze acties van de bovenste plank, met heel veel boodschappen onder de euro! Nog beter: alle aanbiedingen zijn per stuk. Want bij Dirk hoef je niet te hamsteren om korting te krijgen. Zo heb je deze week een tas vol boodschappen voor een nóg lagere prijs. Komt dat zien! Max. 48 stuks per klant Niet voor wederverkopers 35 van 1.89 van 0.50 - 0.57 STUNTPRIJS Pepsi, Sisi of 7-Up Alle varianten. Blik 33 cl. Deze acties zijn geldig van wo. 1 t/m di. 7 maart. 69 van 1.89 van 0.98 - 1.42 Milka chocolade Reep 92 of 100 gram. 99 van 1.89 van 1.89 - 2.27 LU Time Out of Liga Vitalu (Excl. Robuuste koeken). Pak 171 - 200 gram. 99 van 1.89 van 1.59 - 2.89 Castelli Mozzarella of ricotta. Per zak of kuip. 99 van 1.89 van 1.49 - 2.19 Tante Fanny vers deeg Flammkuchen, blader- of pizza. Per pak. 59 van 1.89 van 1.19 - 1.39 Spa Touch Alle varianten. Fles 1 liter. Lassie rijst Pak 250 - 400 gram. 89 van 1.89 van 1.19 - 2.19 99 van 1.89 van 1.89 - 2.09 Arla Skyr Beker 450 gram. Ehrmann Traum Vanille of vruchten. Kuip 115 gram. 29 van 1.89 van 0.63 99 van 1.89 van 1.39 - 2.89 WC eend toiletblokken Alle varianten. Per stuk 38 - 40 gram of 2 x 50 gram. Prodent tandpasta Alle varianten. Tube 75 ml. 99 van 1.89 van 1.35 - 3.56 TOT 57% KORTING TOT 54% KORTING TOT 65% KORTING TOT 59% KORTING TOT 56% KORTING TOT 72% KORTING TOT 65% KORTING TOT 54% KORTING