Histokimia

LËNDA: PATOLOGJI

HISTOKIMIA PROF.DR. LABINOT SHAHINI

STUDENTJA: EDONA HALILI

PËRMBAJTJA ÇKA ËSHTË HISTOKIMIA? APLIKIMI I METODAVE HISTOKIMIKE KUFIZIMET E METODAVE HISTOKIMIKE QËLLIMET E METODAVE HISTOKIMIKE

METODAT E IDENTIFIKIMIT TË SUBSTANCAVE

KIMIA

HISTOLOGJIA Shkenca që merret me studimin e indeve Histologjia është studimi mikroskopik i strukturës së qelizave dhe indeve biologjike duke përdorur teknika të veçanta

HISTOKIMIA Perfshinë parimet laboratorike Ndihmon të shihen përbërsit kimik dhe biokimik në inde

Shkenca që merret me studimin: Ndërtimin Vetitë e materies Transformimeve të saj

APLIKIMI I METODAVE HISTOKIMIKE Identifikimi, përcaktimi i sasisë dhe lokalizimi:  Substancave kimike  Strukturave biologjike (organelet)  Lloje specifike të qelizave  Gjeneve Qartëson strukturën e qelizave dhe indeve dhe morfologjinë Kufizon kufinjtë funksional

KUFIZIMET

 Nuk mund të përdoren për analiza in vivo

 Për të shikuar ndryshimet në indet me kalimin e kohës, për çdo kohë kërkohet një mostër e re e indeve  Përgatitja e indit dhe analiza histo-kimike mund të ndryshojnë morfologjinë e mostrës ose kimisë

QËLLIMET E METODAVE HISTOKIMIKE Përcaktueshmëria e produktit të reaksionit

3 Prezantimi i përbërjes kimike normale

Prezantimi i shpërndarjes normale kimike

1

4

2 HISTOKIMIA

Specifikimi i reaksionit

5

Sigurimi i kontrastit dhe ngjyrës në imazhe

NGJYRIMET HISTOKIMIKE

Solucionet fiksuese

Fiksuesit special dhe metoda me ngrirje

METODAT KLASIKE PËR IDENTIFIKIMIN E SUBSTANCAVE: JONET LIPIDET ACIDET NUKLEIKE P R O T E I N AT K A R B O H I D R AT E T

❶

JONET HEKURI o REAKSIONI I PERLS-IT - seksionet e indeve inkubohen në një përzierje të ferrocianidit të kaliumit dhe acidit klorhidrik o REZULTATI - precipitati i patretshëm i errët blu i ferrocianidit ferrik o ZBATIMI DIAGNOSTIK- pacientët me sëmundje që depozitojnë hekurin (p.sh. hemochromatosis)

❶

JONET

❶

JONET F O S FAT K A L C I U M I o TEKNIKA VON KOSSA- Fosfatet e indit reagojnë me nitrat argjendi për të formuar fosfat argjendi

o REZULTATI – Precipitat i zi me argjend të reduktuar o ZBATIMI DIAGNOSTIK- Për të studiuar depozitimin e fosfatit

të kalciumit gjatë formimit të kockave

â?ś

JONET

VON KOSSA

FIG.1 Staining of bone FIG.2 Staining of liver

❷ LIPIDET NGJYROSEN ME NGJYRA TË TRETSHME NË LIPIDE:  SUDAN III  SUDANI IV  OIL RED O  NIL BLU

❷ LIPIDET NGJYROSJA ME SUDAN Sudani kimik është i patretshëm në ujë por i tretshëm në lipide  SUDAN III – I kuq

 SUDAN IV – I zi

❷ LIPIDET

❷ LIPIDET

STEATOSIS OF THE LIVER IN THE OIL RED O STAIN

❷ LIPIDET PËR LIPIDET MË KOMPLEKSE PËRDORET: o METODA CIACCIO E BAKËR – Për identifikimin e natyrës fosfolipidike

o METODA E SCHULTS – Për identifikimin e kolesterolit dhe esteret e tij

❸ ACIDET NUKLEIKE Identifikohen me: o METODA SPECIFIKE DHE JOSPECIFIKE Për përcaktimin e ADN-së dhe ARN-së përdoren: o REAKSIONI I FEULGEN (ADN) o METHYL GREEN PYRONIN STAIN o ACRIDINE ORANGE

(ADN DHE ARN)

❸ ADN REAKSIONI I FEULGENIT Përdoret për percaktimin e sasisë së ADN-së Hidroliza e ADN-së me acid klorhidrik

Ky proces çon në formimin e grupeve aldehide

Grupet e lira aldehide reagojnë me reagentin Schiff

Rezultati- Substancë e patretshme me ngjyrë të kuqe

❸ ARN Organelet e pasura me ARN ngjyrosen me ngjyra themelore si:  Metilen blu, Hematoksilinë, Toluidine blu

PROCEDURA  Një nga 2 seksionet ngjitur trajtohet me ribonukleazë (RNase) për të hequr ARN  Pastaj të dyjat ngjyrosen me ngjyra themelore (p.sh., hematoksilinë, toluidine blu, metilen blu)

❹ PROTEINAT Metodat më të vjetra të identifikimit të proteinave janë jo specifike për proteinat, por janë specifike për aminoacidet e veçanta Shembuj: o Reaksioni i Sakaguchit per argininen o Reaksioni tetrazotizues benzidine per triptofanin Proteinat specifike dhe enzimet mund te lokalizohen me teknikat e histokimise enzimatike dhe imuno-histokimise

❺ KARBOHIDRATET Karbohidratet komplekse lokalizohen nga shumë teknika histokimike:

REAKSIONI I P.A.S.

ALCIAN BLU

RUTENIUM RED

❺ KARBOHIDRATET R E A K S I O N I I P. A . S .  Reaksioni periodik acid-Schiff (PAS) është një teknikë e zakonshme për demonstrimin e polisaharideve, veçanërisht të glikogjenit  Bazohet në veprim oksidues të acidit periodik (HIO4) → grupet aldehide  Grupet aldehide reagojnë me reagentin Schiff → Komponent të ri me ngjyrë vjollcë (substanca PAS-pozitive)

❺ KARBOHIDRATET R E A K S I O N I I P. A . S .

ZBATIMI KLINIK  Tek Biopsiet e indeve nga pacientët me sëmundje që depozitojnë glikogjenin (glycogenosis)

❺ KARBOHIDRATET SUBSTANCAT QË JANË P.A.S. POZITIVE:  POLISAHARIDET (Glikogjeni)  GLUKOZAMINOGLIKANET/ MUKOPOLISAHARIDET (Acidi hilauronik, Kondroitin sulfatet)  PROTEOGLIKANET  GLIKOPROTEINAT (Kolagjeni)

 GLIKOLIPIDET (Lipofuscina)

❺ KARBOHIDRATET R E A K S I O N I I P. A . S .

Imazh i mëlçisë në sëmundjen e depozitimit të glikogjenit (glykogenosis)

❺ KARBOHIDRATET ALCIAN BLU  Alcian Blu është një ngjyrosje bazë jo specifike në pH neutrale, por është specifike për grupet e sulfatit në pH acidike  Përdoret për të demonstruar glukozaminoglikan sulfatet (p.sh., kondroitin sulfatet) që janë të bollshme në matricën ekstracelulare të kërcit

❺ KARBOHIDRATET ALCIAN BLU

Imazhi i zorrës së trashë ngjyrosur me Alcian Blue / PAS

REFERENCAT • Histochemistry [online] (2017) http://slideplayer.com/slide/7824148/ https://www.slideshare.net/sstss/histochemistry • Lutfi Alia, Suzana Manxhuka Kerliu, Histokimia, Anatomia Patologjike , Prishtinë (2009)