TRADITIES

Worden jullie ook zo vrolijk van al deze familie verhalen? Wij wel! Naast familie is traditie (of samengevoegd: familietraditie) belangrijk tijdens de feestdagen. Iedereen heeft zo zijn eigen tradities. Wat is die van jou?

Groundhog Day

Isabel Linnartz - In 1993 maakte de hele wereld kennis met een unieke traditie: hog Day. Vandaag de dag geloven velen nog steeds dat we hier te maken hebben met een fictieve feestdag bedacht voor de iconische film, een bizar hersenspinsel uit de cocaïne-bepoederde vergaderruimtes van Hollywood, maar nee; ieder jaar komen er werkelijk mensen van heide en verre naar Punxsutawney, Pennsylvania, om door middel van een bosmarmot het weer te voorspellen. Naast een sterk galgje-woord is Punxsutawney een dorpje gesticht door pelgrims van Duitse komaf. Deze zogenaamde Pennsylvania Dutch namen een aantal interes sante tradities met zich mee, waaronder een weersvoorspellingsritueel op Marialichtsmis. Bijgeloof stelde dat een zonnige twee februari een uitzondering was, en het winterweer daarna nog een paar weekjes langer door zou razen. Een bewolkte Marialichtsmisdag betekende juist dat de lente binnenkort zou komen. Wanneer menselijke waarneming tekortschoot in het zonnig-met-een-wolk je-of-bewolkt-met-een-zonnestraaltje-debat zochten Duisters hulp van een das of ander winterslapend wezen. In Pennsylvania viel de keuze bij tekort aan dassen al snel op de vriendelijkere ground hogs. Wanneer de marmot zijn hol op 2 februari verlaat en vanwege zonlicht zijn eigen schaduw ziet is het officieel te zonnig en blijft het dus winter, wanneer er geen schaduw valt vieren we een vroege lente. Heel wat stappen voor een prognose die er ook nog eens vaker naast bleek te zitten dan niet. In de meeste dorpjes in Pennsylvania en Duitsland begon deze traditie in de loop van de negentiende eeuw te verwateren, waarschijnlijk door nieuwe technologieën die meer boden qua meteorologie en entertainment. In Punxsutawney maakte de fanatische Groundhog Club er echter ieder jaar een waar feest van inclusief de beruchte Groundhog Punch met echte stukjes groundhog. De in 1887 aangestelde Punxsutawney Phil dient op sinterklaas-esque wijze nog steeds als de officiële weermarmot van het stadje. Phil’s officiële schaduwzoektocht trok in 1992 zo ongeveer 2000 dorpsbewoners, maar sinds de release van de hitfilm is het uitgegroeid tot een ware toeristenattractie met 40.000 bezoekers! Geen tijd om het vliegtuig te pak ken, maar toch geïnteresseerd in dit knaagdierlijke spektakel? Sluit je dan aan bij het miljoenenpubliek van de officiële livestream. Ik zet de popcorn in ieder

Chatas en Champagne

Noa Gelderman - Oud en nieuw nadert ons en de tijd voor oliebollen en champagne breekt weer aan. Oudejaarsdag wordt in Tsjechië ook op de 31e van december gevierd, maar dan onder de naam Silvester. Dit omdat de naamdag van Paus Sylvestr I (314-335) op de 31e valt. Er is niet veel bekend over de paus, die tijdens de tijd van keizer Constantijn regeerde.. Een van de tradities die in Tsjechië of Slowakije bestaat is om oud en nieuw met vrienden in een hut, ofwel Chata, te vieren. Een Chata is oorspronkelijk een → zelf gefabriceerde houten hut in de natuur. De Chata werd al populair vanaf 1920, maar tijdens het communisme won de hut aan populariteit in Tsjecho-Slowakije. Fotograaf en beeldhouwer Veronika Zapletalová (geboren in 1971), maakte tussen 2000 en 2005 een fotoseries genaamd Chataři, waarin ze vijfhonderd Chatas fotografeerde. In haar werk benadert ze de huizen als artefacten, waarin de individualiteit van verschillende personen in de bevolking te zien is. Tijdens het totalitaire regime waren de chata’s een van de weinige bouwwerken waarin het tonen van smaak mogelijk was. Ook kijkt ze naar materialen en waarom ze gebruikt worden: ‘They combine very strange materials, and I am asking myself why they are using those materials, some of it is necessity - I mean, they have it already or could find it -- and some is just what people find beautiful.' Wanneer je rond nieuwjaar in Tsjechië of Slowakije bent, denk er dan is aan om in een Chata te verblijven en houd onder het genot van een lekker biertje of een glas Bohemia sekt (de Tsjechische champagne) de geschiedenis daarvan in gedachten.

Een overgewaaide traditie uit de Verenigde Staten

Constantijn Bolscher - Ondanks dat de vrijdag na Thanksgiving alweer even achter ons ligt, is het goed om stil te staan bij die dag die in Nederland steeds meer een traditie lijkt te worden: Black Friday. De geschiedenis van deze dag waarop koopjesjagers naar hartelust kunnen winkelen, is niet heel eenduidig. Toen op vrijdag 24 september 1869 de Amerikaanse economie in zwaar weer belandde nadat twee Wall Street-financiers, Jay Gould en Jim Fisk het idee hadden om zoveel mogelijk goud van de VS op te kopen, werd deze dag Black Friday genoemd. Pas later, in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw werd Black Friday in verband gebracht met drukte in de winkelstraten toen consumenten in Philadelphia zich op de dag na Thanksgiving steeds vaker ziek meldden om eerder met de kerstinkopen te beginnen. Grote chaos in het verkeer was het gevolg waardoor politieagenten spraken over Black Friday, de dag die zwart zag van de mensen en het verkeer. Sinds 2015 is, mede dankzij internet en social media, Black Friday overgewaaid naar Nederland.

De onveranderlijke veranderlijkheid van tradities

Bart van Oostrom - Tradities, ze zijn bij de meeste wel bekend. Familie tradities, culturele tradities, nationale tradities en zo zijn er vast nog wel andersoortige te benoemen. Bij tradities gaan we uit van handelingen of de manier van het vieren van een festiviteit die altijd gelijke kenmerken heeft. Gezien velen het zien als ieder jaar hetzelfde riedeltje herhalen is er de misconceptie ontstaan dat tradities niet veranderen. Het leuke aan tradities is dat ze eigenlijk constant veranderen, niets is iedere keer hetzelfde en kent zo zijn aanpassingen en vertakkingen. Het Sinterklaasfeest is een mooi voorbeeld hiervoor. 500 jaar geleden werd er tijdens de Sint Nikolaas dag een feestmaal georganiseerd voor brave leerlingen op 6 december. Tegenwoordig wordt dit feest nog steeds gevierd. In Nederland kennen we het feest met de goedheiligman en zijn hulpen, maar in Oost-Europa komt er een antropomorfe geit met ketens langs de ramen lopen. De vieringen stammen uit dezelfde traditie, maar heeft totaal andere vormen aangenomen over de eeuwen. De vraag blijft wel waarom in Nederland het een bebaarde goedzak is en in de rest van de wereld een demonische antropomorfe geit.