ISAAK MAAKT EEN BESLISSING

door Anna van Schouten

Tijdens de feestdagen is familie erg belangrijk. Al hoort familie het hele jaar natuurlijk een grote rol in je leven te spelen, net als in het schilderij Het Joodse Bruidje waar familiebanden belangrijk zijn. Zoals Gina, secretaris van Eindeloos, ooit zei: ‘het is een kerstig schilderij’, geeft de voorstelling je een gevoel van warmte, liefde en geborgenheid. Is dit echter wel zo’n leuk schilderij? Isaak neemt namelijk een beslissing waardoor hij en zijn vrouw Rebekka vanaf dat moment een andere familierelatie hebben. Het Joodse Bruidje van Rembrandt straalt warmte, liefde en geborgenheid uit. Liefkozende blikken, warme kleuren en zachte handgebaren: al met al zien we hier een idyllisch en ultiem familiegevoel van het doek komen. Het is ook niet voor niks dat onze Eindeloos secretaris Gina het ooit een ‘kerstig’ schilderij noemde. Maar is dit wel zo’n lief en idyllisch schilderij? Of gaat er nog een dieper gevoel achter schuil?

Het Joodse bruidje is een bekend schilderij van Rembrandt van Rijn uit ca. 16651669. Het is te vinden in de eregalerij van het Rijksmuseum in Amsterdam. Dit schilderij is ook wel bekend onder een paar andere namen: Isaak en Rebekka en Portret van een Paar. Toch hangt het met de bekendste titel, Het Joodse Bruidje, in het Rijksmuseum. Waarom Het Joodse Bruidje de meest gebruikte naam is weten we eigenlijk helemaal niet. Het enige zekere is dat het hier om een verhaal gaat uit de Joodse geschiedenis en daarom ook de Bijbelse geschiedenis.

In de voorstelling zitten twee figuren, een man en een vrouw. Ze zitten voor een donkere grauwe achtergrond zonder enig detail. Hierdoor valt je oog meteen op de twee figuren. De vrouw, mooi gekleed met een rode jurk (vroeger was de jurk paars maar deze is door de jaren heen verkleurd) en met veel sieraden en parels om, kijkt bedroefd. De man, sierlijk gekleed in een gouden kleur, heeft zijn rechterhand op haar borst en de linkerarm om de vrouw geslagen. Hij kijkt haar aan. Ze omhelzen elkaar. Dit stel is naar binnen gekeerd. Hierdoor krijg je al beschouwer het gevoel getuige te zijn van een droevig maar intiem moment.

trouwt met Rebekka. In Genesis 26 van het Oude Testament, wordt het verhaal verteld van Isaak en Rebekka die vanwege de hongersnood vertrekken naar Gerar. De Heer spreekt tot Isaak dat dit de goede plek is om te wonen en hij zal hen helpen.

Toen de mannen hem daar naar zijn vrouw vroegen, zei hij: “Ze is mijn zus.”

Maar de mannen in Gerar vroegen naar Isaaks vrouw Rebekka. In de Bijbel Genesis 26:7 staat beschreven: “Toen de mannen daar hem naar zijn vrouw vroegen, zei hij: “Ze is mijn zus.” Hij durfde niet te zeggen dat ze zijn vrouw was. Want hij was bang dat ze hem dan zouden doden om met Rebekka te kunnen trouwen, want ze was heel mooi. Het Joodse Bruidje stelt het moment voor dat Isaak aan Rebekka vertelt dat ze vanaf nu als broer en zus door het leven gaan. Helaas, verraden ze zichzelf door de intieme omgang met elkaar. Gelukkig hielp de Heer Isaak en Rebekka en kreeg het land, Gerar, van de koning de opdracht om Isaak en Rebekka met rust te laten. Daarnaast hadden ze door hulp ook een goede oogst en verdween voor hun de hongersnood.

Het schilderij laat het precieze moment zien waarop de koning Isaak en Rebekka’s intieme omgang ziet. Vanaf boven kijkt de koning op ze neer. Dit is bekend door schetsen van Rembrandt die hij had gemaakt voor het schilderij.

Het schilderij behoort tot het werk van Rembrandt. Met complexe emoties die het schilderij uitstraalt zien we de hand van de meester: het paar hebben diepe liefde voor elkaar en dat is te voelen. Er wordt zelfs beweerd dat dit schilderij een afspiegeling is van Rembrandts eigen liefdesleven.

Dit stelt dan ook het verhaal van Isaak en Rebekka voor. De aartsvader Abraham en zijn vrouw Sarah krijgen een kind genaamd Isaak en hij

Hun liefde die ze moesten verzwijgen zou eigenlijk als een opoffering gezien kunnen worden. Isaak neemt de beslissing om te zeggen dat ze broer en zus zijn, waardoor hij en zijn vrouw hun leven zeker zijn. Na het zien van het schilderij weten we zeker dat Isaak een diepe liefde voor Rebekka voelt. Persoonlijk vind ik dit opoffering. Beide moeten ze veel achterwege laten en opofferen om vanaf dat moment als broer en zus door het leven te gaan. d