Een kwestie van goede zeden of verhuld racisme?

Jazz en Surinaamse Nederlanders onder druk

Haye Heida -In 1936 openden op verschillende plaatsen in ons land de eerste ‘negerdancings’ hun deuren. Deze jazzclubs haalden zwarte muzikanten naar hun podia die ze brutaalweg afficheerden als Amerikaanse jazzartiesten. De Surinaamse Nederlanders die in deze scene actief waren lieten zich van een Amerikaanse naam bedienen en trokken een groot publiek. Toch werd de nieuwe muziek niet door iedereen gewaardeerd. Katholieken, protestanten en nationaalsocialisten zagen allen in jazz een gevaar voor de goede zeden en soms zelfs het einde van de beschaving. Dansgelegenheden stonden dan ook geregeld onder vuur. In 1930 werd er zelfs een regeringscommissie ingesteld die moest onderzoeken of jazz en dancings op morele gronden verboden konden worden. De hele controverse rondom de Amerikaanse dansmuziek was bovendien sterk racistisch van aard.

Veelzeggend zijn de treden van den bandleider vooral 1937 besloot zich niet langer te procorrespondenties tus- verplaatst den bezoeker in Artis’’, fileren met het ‘’negercabaret’’. Hij sen de Amsterdamse schreef Versteeg op 18 december ontsloeg het zwarte personeel en hoofdcommissaris 1936, ‘’In dit dierenparadijs kan het etablissement heette voortaan H.J. Versteeg en bur- men de fratsen van de apen nog kortweg ‘Palace’. gemeester De Vlugt. In Amsterdam waardeeren; in The Negro Kit-Kat De regering was zodanig onder traden veel jazzbands op die voor Club is het optreden dezer ‘’men- de indruk dat de minister van Bineen groot deel bestonden uit zwar- sch-apen’’ te walgelijk om aan te nenlandse Zaken een schrijven liet te Surinamers. Zij werden vaak ge- zien.’’ Als het aan Versteeg lag werd uitgaan naar burgemeesters van associeerd met losse zeden en de in de horecavergunningen een be- de andere grote steden waarin het autoriteiten waren om die reden paling opgenomen waarmee het in optreden van De Vlugt werd aanangstig om hen te veel hun gang dienst hebben van ‘kleurlingen’ kon bevolen ‘voor het geval ook in Uwe te laten gaan. De korpschef liet de worden bestreden. Hiermee had gemeente Surinamers optreden in zwarte clubs door zijn agenten hij het specifiek gemunt op de jaz- cafés, restaurants en dancings’. De nauwlettend in de gaten houden zclub The Negro Kit Kat Club in de maatregelen tegen de Surinamers en pakte bij iedere geconstateer- Wagenstraat. De Vlugt was het met leidden tot protesten in de Tweede de ongerechtigheid zijn pen om de hem eens. De vergunning van de Kamer en ook in de Amsterdamburgemeester te verzoeken om over Negro Kit Kat Club werd ingetrok- se gemeenteraad. Het feit dat het te gaan tot strenge maatregelen. ken en overige horecabedrijven die hier slechts zou gaan om diegenen Vooral meisjes zouden tegen hen in Surinaams personeel of Surinaam- waartegen een bezwaar viel te mabescherming moeten worden geno- se muzikanten in dienst hadden, ken (zij die in aanraking waren gemen, omdat van de ‘negermuzikan- werden onder druk gezet om hen te komen met de politie), werd steeds ten’ volgens de hoofdcommissaris ontslaan. aangewend als excuus dat het hier een bijzondere ‘seksuele attractie’ Witte eigenaren van deze gele- niet om discriminatie ging. Voluitging met alle risico’s van dien, genheden besloten hier maar aan gens De Vlugt was het echter nooit zoals geslachtziekten en zwanger- mee te werken, uit angst dat de de bedoeling geweest om hen een schap. politie hun vergunningen voor al- beroepsverbod op te leggen, hoe-

Versteeg deed zelfs het voorstel cohol en muziek zouden intrekken. wel de gehele groep zwarte Suriaan de burgemeester om de ‘kleur- Zo deden er in het geval van het na- namers door de maatregelen werd lingen’ bepaalde woningen in de burige Negro Palace geen onrecht- getroffen. Uiteindelijk werden Sustad toe te wijzen waar een betere matigheden voor op grond waar- rinaamse artiesten weer geleidelijk controle op hen kon worden uit- van vergunningen konden worden toegelaten in het Amsterdamse uitgeoefend – eigenlijk een getto dus. beëindigd. Toch was eigenaar Fritz gaansleven en ook korpschef VerMet dit voorstel werd niets gedaan, Harig de continue politiecontroles steeg hield zich voortaan gedeisd. maar Versteeg gaf niet op. ‘’Het op- dermate zat dat hij in de zomer van d

Tenoorsaxofonist Lodewijk Rudolf Arthur Parisius, alias Kid Dynamite, in jazzclub Casablanca aan de Zeedijk (1956)

Advertentie