If you're going to San Fran

De utopische samenleving in Haight-Ashbury

Sophie Zwaal - De kleurrijke wijk Haight-Ashbury in San Francisco telde in 1967 honderdduizend hippies, geen van allen belemmerd door taboes, beperkende tradities en ouderwetse omgangsnormen. Hun kledij, muziek, uitbundige drugsgebruik en oppositionele ideologieën trokken internationale media-aandacht. Ze kwamen samen op het festival Summer of Love, dat het epicentrum van de tegenbeweging in de Verenigde Staten vormde. Deze hippiebeweging bracht destijds onmiskenbare culturele en sociale veranderingen teweeg in de Verenigde Staten en daarbuiten.

Haight-Ashbury, dat haar naam dankt aan de kruising van Haight Street en Ashbury Street, is gelegen in het geografische centrum van de heuvelachtige stad San Francisco. Met de bouw van imposante Victoriaanse familiehuizen aan de rand van het drukke centrum is de wijk aan het eind van de negentiende eeuw ontstaan als rustoord. De buurt werd rond de eeuwwisseling echter al gauw een drukke wijk voor middenklassers.

Ook levensgrote marionettepoppen waren welkom op Summer of Love

Door de Grote Depressie in de jaren dertig werden de Victoriaanse villa’s opgedeeld in kleinere appartementen. Na de Tweede Wereldoorlog begon San Francisco, in het bijzonder Haight- Ashbury, bekend te staan als unieke en kosmopolitische woonplek voor de zogenaamde ‘new Americans’. Dit werd aangemoedigd door snel dalende huurprijzen, mede dankzij ingrijpende discussies over de bouw van een snelweg naast de wijk, die de waarde van de wijk flink liet dalen.

Het was deze cocktail van kosmopolitisme en lage huurprijzen die de Beat Generation in de jaren vijftig naar San Francisco lokte. Deze artistieke en literaire beweging, bestaande uit onder meer auteurs Jack Kerouac en Allen Ginsberg, wilde vrij zijn van sociale conventies en materialisme en schopten tegen alles dat mainstream was in de samenleving. De Beat Generation was cruciaal voor het ontstaan van de tegencultuur in Haight-Ashbury, die zich hier aan het eind van de jaren vijftig vrij kon manifesteren. Deze vroege tegencultuur streefde naar onconventionele levensstijlen, ‘authentieke’ ervaringen (en psychedelische drugs om deze ervaringen op te wekken) en seksuele en spirituele experimenten.

Gedurende het begin van de jaren zestig trok een groot deel van de Beat Generation richting New York. Steeds meer jonge opportunisten en studenten, waarvan de meesten massaal stopten met hun studie, kwamen naar San Francisco. De lage huurprijzen en vrije moraal in Haight-Ashbury bood hen mogelijkheden zich hier, net als de Beat Generation, te uiten tegen de diepgewortelde conventionaliteit in de Verenigde Staten, evenals tegen de nutteloosheid van de Vietnamoorlog en het toenemende materialisme in Amerikaanse huishoudens.

De Beat Generation streefde naar seksuele en spirituele experimenten

In 1967 telde Haight-Ashbury zo’n 100.000 hippies, een samenkomst die bekend staat als Summer of Love. Uiteraard speelde muziek, met name psychedelische en ‘acid’ rock, bij deze massale samenkomst een onbetwistbaar grote rol. Scott McKenzie’s San Francisco is hierbij de top van de ijsberg, waarin San Francisco als onschuldig maar machtig toevluchtsoord wordt omschreven.

Tegenbewegingen hebben, net als alle sociale bewegingen, ruimte nodig om te manifesteren en te bloeien. De ingebeelde ‘afgelegenheid’ van Haight-Ashbury als randwijk gaf, in tegenstelling tot dichtbevolkte wereldsteden als New York en Los Angeles, jongeren de mogelijkheid zich letterlijk en figuurlijk af te scheiden van de heersende maatschappij. Haight-Ashbury werd een utopische samenleving waar liefde, LSD en muziek in overvloed was en regels, conventionele omgangsnormen en materialisme vooral geen ruimte kregen. Dealen in marihuana was de economische basis van de buurt. Hierdoor werd Haight-Ashbury bovenal een plek waar veel drugs werden verhandeld.

De utopisch anarchistische omgang met drugs bracht uiteindelijk de hippiecultuur in Haight-Ashbury ten onder. De buurt veranderde in 1967 meer en meer in een centrum van drugsmisbruik, dakloosheid en criminaliteit en in datzelfde jaar rapporteerden lokale media een grootschalig vertrek uit Haight-Ashbury. De buurt is in de jaren zeventig flink opgeknapt en fungeert sindsdien als idealistisch symbool van nostalgie naar de ongebondenheid van de jaren zestig. De tegencultuur zou zich na 1967 op verschillende plekken in de Verenigde Staten voortzetten, maar de taak van de eens zo bescheiden buurt Haight- Ashbury als broedplaats van verzet zat erop. d

Tegenwoordig is de enige steek op een straathoek in Haigt-Ashbury een messteek