ελληνισμός 2012/04

ΕΤΟΣ: 18ο ‘Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

ELLINIZMOSZ ORSZÁGOS

MAGYARORSZÁGI ÖNKORMÁNYZATÁNAK

GÖRÖGÖK KIADVÁNYA

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

750 FT 3€

Η α��ιξιάτ�κη Βουδαπέστη Τα��δεύοντας στην Κεφαλ��ιά Παραμυθ��όρες Ελ����κά μνημεία στο Makó

Εορτασμός του Πάσχα στη Βουδαπέστη

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Έθιμα Σκέψεις και προβληματισμοί για το Πάσχα από το μαθητή της Δ΄Τάξης Βασίλη Αθανασάκη Γιατί τσουγκρίζουμε αυγά την ημέρα της Λαμπρής; Λένε πως, όπως η Ανάσταση είναι πηγή ζωής, έτσι είναι και το ταπεινό αυγό. Από κάθε αυγό δηλαδή ξεκινάει μια ζωή. Γιατί όμως τα βάφουν κόκκινα; Λένε πως όταν αναστήθηκε ο Χριστός, κανείς δεν πίστευε ότι έγινε αυτό το θαύμα. Μια γυναίκα μάλιστα, που κρατούσε αυγά άσπρα σε ένα καλάθι, άκουσε για την Ανάσταση και δεν το πίστεψε. Είπε τότε: «Αν είναι αλήθεια, τότε τα άσπρα αυγά να γίνουν κόκκινα». Αμέσως έγινα κόκκινα. Λένε ακόμα πως βάφουν κόκκινα τα αυγά για να έχουν το ίδιο κόκκινο χρώμα με το αίμα που έχυσε ο Χριστός, όταν σταυρώθηκε. Κόκκινο είναι και το χρώμα της χαράς. Χαράς για την Ανάσταση του Χριστού. Είναι παράλληλα όμως και χρώμα αποτρεπτικό. Κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια κρεμούσαν τη Μεγάλη Πέμπτη στην Καστοριά οι γυναίκες για το καλό. Το βάψιμο των αυγών γινόταν τη Μεγάλη Πέμπτη γι’ αυτό και την έλεγαν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Παλιότερα το συνήθιζαν κι αποβραδίς, πάντοτε όμως τα μεσάνυχτα, με το ξεκίνημα της νέας μέρας. Καινούρια πρέπει να ήταν η κατσαρόλα που θα έβαφαν τα αυγά και ο αριθμός τους ορισμένος και τη μπογιά τη φύλαγαν σαράντα μέρες και δεν την έχυναν, ακόμα και τότε, έξω από το σπίτι. Τα χρώματα για τα αυγά τα έφτιαχναν από διάφορα φυτά. Από κρεμμύδια γινόταν το μελί, από άχυρο ή από φύλλα αμυγδαλιάς το κίτρινο, το

ανοικτό κόκκινο από παπαρούνες. Αργότερα τα αγόραζαν, το κόκκινο όμως χρώμα ήταν και είναι πάντα το πιο αγαπημένο. Το πρώτο αυγό που έβαφαν ήταν της Παναγίας και το έβαζαν στο εικονοστάσι. Σε μερικά μέρη έβαζαν σε ένα κουτάκι τόσα αυγά όσα ήταν τα μέλη της οικογένειας και τα πήγαιναν το βράδυ στην εκκλησία, για να διαβαστούν στα 12 Ευαγγέλια. Τα άφηναν κάτω από την Αγία Τράπεζα ως την Ανάσταση και τότε καθεμιά έπαιρνε τα δικά της. Αυτά τα αυγά ήταν „ευαγγελισμένα” και τα τσόφλια τους τα παράχωναν στους κήπους και τις ρίζες των δέντρων για να καρπίσουν. Παρόμοια τύχη είχαν και τα αυγά που έκαναν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη. Άμα η κότα ήταν μαύρη, ακόμα καλύτερα.

ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ της Δάφνης-Φαίδρας Νικολαίδου

ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ Μεγάλη Τρίτη, μεγάλη κρίση Μεγάλη Τετάρτη, βαθύ σκοτάδι Μεγάλη Πέμπτη, δάκρυ πέφτει Μεγάλη Παρασκευή, θλίψη πολλή Μεγάλο Σαββάτο, χαρές γεμάτο Μεγάλη Λαμπρή, αυγό και αρνί. Μεγάλη Δευτέρα, μεγάλη μέρα

Μεγάλη Εβδομάδα λέγεται η εβδομάδα που αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων και φτάνει μέχρι την Κυριακή του Πάσχα. Λέγεται Μεγάλη γιατί αυτή την εβδομάδα τιμούμε τα Πάθη του Χριστού. Ο Χριστός θα περάσει από φρικτά βασανιστήρια, δοκιμασίες και εξευτελισμούς που θα τελειώσουν με τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του.

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ Ο Χριστός ήθελε να πάει στα Ιεροσόλυμα να γιορτάσει το Πάσχα. Πήγε πάνω σ’ ένα γαϊδουράκι ενώ ο κόσμος, που τον αγαπούσε πολύ, είχε βγει στους δρόμους κρατώντας κλαδιά από φοίνικες και έψαλλε χαρούμενος.

3

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Έθιμα Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ Ο Χριστός και οι Μαθητές του τρώνε για τελευταία φορά μαζί. Ο Χριστός αφού έπλυνε τα πόδια των μαθητών του για να τους δείξει ότι ο ένας πρέπει να βοηθάει τον άλλο με αγάπη, τους λεει:

– Απόψε, κάποιος θα με προδώσει.

– Ποιος θα σε προδώσει, Κύριε; τον ρωτούν όλοι ξαφνιασμένοι.

– Αυτός που θα του δώσω το ψωμί βουτηγμένο στο κρασί, είπε ο Χριστός και το έδωσε στον Ιούδα. Ο Ιούδας έφυγε αμίλητος. Είχε ήδη πουλήσει το Δάσκαλό του για τριάντα αργύρια. Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ Την ώρα που ο Χριστός προσευχόταν στον κήπο της Γεσθημανής μπήκαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες και τον συνέλαβαν. Τους οδήγησε εκεί ο Ιούδας, που όταν είδε τον Κύριο, τον φίλησε. Οι στρατιώτες που κρατούσαν τον Ιησού τον περιγελούσαν, τον χτυπούσαν, τον έφτυναν και τον έσυραν τελικά στο δικαστήριο. Εκεί τον ανέκρινε ο Άννας, στη συνέχεια ο Καϊάφας και στο τέλος ο Πιλάτος. Όλοι τον βρήκαν αθώο. Ο Πιλάτος ρώτησε τότε το λαό: – Να ελευθερώσω το Χριστό ή το Βαρραβά, το χειρότερο ληστή; – Το Βαρραβά, απάντησε ο λαός.

– Και τι να τον κάνω το Χριστό; ρώτησε πάλι ο Πιλάτος.

– «Σταύρωσον, σταύρωσον Αυτόν» απάντησε ο λαός. Και έτσι ο Χριστός καταδικάστηκε σε σταυρικό θάνατο.

Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Οι στρατιώτες μαστίγωσαν τον Ιησού, του φόρεσαν ένα στεφάνι από αγκάθια, του φόρτωσαν ένα βαρύ ξύλινο Σταυρό και ξεκίνησαν για το Γολγοθά. Εκεί τον σταύρωσαν ανάμεσα σε δύο ληστές. Ο Χριστός ζήτησε νερό και του έδωσαν ξύδι. Κάποιος στρατιώτης τον τρύπησε με τη λόγχη του. Πριν ξεψυχήσει ο Χριστός, είπε «Τετέλεσται » δηλ. όλα τελείωσαν. Τότε έγινε τρομερός σεισμός και πυκνό σκοτάδι σκέπασε τη γη. Όλοι τρόμαξαν και πολλοί πίστεψαν πως πραγματικά ήταν Αυτός ο Υιός του Θεού.

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Μετά τη -Σταύρωση, ο Πιλάτος έδωσε την άδεια για να θάψουν τον νεκρό Χριστό. Στρατιώτες φρουρούσαν τον τάφο για να κλέψουν το σώμα οι μαθητές του. Την Τρίτη μέρα, τρεις γενναίες μαθήτριες του Χριστού, οι Μυροφόρες ξεκίνησαν για να αλείψουν το σώμα του Χριστού με άρωμα. Εκεί βρήκαν έναν Άγγελο που τους είπε: – Μη φοβάστε. Ο Χριστός δεν είναι εδώ. Αναστήθηκε! Πηγαίνετε να το πείτε στους μαθητές του. Οι Μυροφόρες έφυγαν χαρούμενες γιατί ο Χριστός είχε νικήσει το θάνατο και είχε βγει αληθινός σε ό,τι είχε πει.

– Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί το σώμα του Χριστού θα κατέβει από το Σταυρό για να γίνει η ταφή του.

– Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ θα βγει έξω ο Επιτάφιος. Τότε ψάλλονται και τα εγκώμια.

– Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ θα γίνει η Ανάσταση. Όλοι θα πάμε με τις λαμπάδες μας για να γιορτάσουμε την Ανάσταση. Θα ψάλουμε με χαρά:

Χριστός Ανέστη, εκ νεκρών,

θανάτω θάνατον πατήσας

και τοις εν τοις μνήμασι

ζωήν χαρισάμενος. Θα ανταλλάξουμε ευχές, θα γυρίσουμε με αναμμένες τις λαμπάδες στο σπίτι, θα τσουγκρίσουμε τα αυγά, θα φάμε πασχαλινά κουλούρια και θα γευτούμε μαγειρίτσα. Την άλλη μέρα θα γίνει μεγάλο γλέντι. Θα ψήσουμε το αρνί στη σούβλα και θα γλεντήσουμε.

4

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Έθιμα

Πασχαλινή ατμόσφαιρα στο νηπιαγωγείο

Σ

το πνεύμα των γιορτινών ημερών, τα παιδιά του τμήματος προσχολικής ηλικίας έφτιαξαν λαγουδάκια και κόκκινα αυγά, ζωγράφισαν, τραγούδησαν, έπαιξαν και δοκίμασαν το νοστιμότατο σπιτικό παραδοσιακό τσουρέκι που τους κέρασε η δασκάλα τους, Σοφία Οικονόμου. Και του χρόνου παιδιά! Β.Α.

Παραδοσιακή Μαγειρίτσα Αγαπητοί αναγνώστεs, το Πάσχα είναι συνυφασμένο όχι μόνο με τη θρησκευτική κατάνυξη μα και με πολλά γευστικά έθιμα.Ένα από αυτά είναι και η παραδοσιακή Mαγειρίτσα. Τη συνταγή που σας προτείνω εδώ, την κάνει η μαμά μου αφού τη δοκίμασε σε φιλικό σπίτι και τηs άρεσε πολύ. Είναι πλέον η καθιερωμένη συνταγή μαγειρίτσαs στην οικογένειά μαs και τη συνιστώ και σε εσάs ανεπιφύλακτα. Δοκιμάστε την και που ξέρετε, μπορεί να καθιερωθεί και σε σαs. Υλικά 1 συκωταριά αρνίσια ή κατσικίσια εντεράκια από αρνί ή κατσίκι 1 μάτσο κρεμμυδάκια φρέσκα ψιλοκομμένα 1 κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο 1 ματσάκι άνιθο ψιλοκομμένο 4-5 μαρούλια 1 φλυτζανάκι του καφέ ρύζι καρολίνα 3/4 φλυτζανιού τσαγιού ελαιόλαδο 2 κουταλιές σούπας βούτυρο αλατοπίπερο 2 αυγά χυμό λεμονιού Εκτέλεση Πλένουμε πολύ καλά τα εντεράκια, μέσα-έξω. Κατόπιν, τα βάζουμε σε μια λεκανίτσα με μπόλικο νερό και χυμό λεμονιού. Τα αφήνουμε εκεί, αρκετές ώρες για να ασπρίσουν. Τα ξαναπλένουμε, τα κάνουμε πλεξούδες και τα ζεματάμε σε νερό που βράζει για 4 εωs 5 λεπτά. Τα στραγγίζουμε και τα κόβουμε σε μικρά κομματάκια. Υστερα πλένουμε καλά την συκωταριά και την ζεματάμε κι αυτήν, για 5 εωs 10 λεπτά. Την στραγγίζουμε και την ψιλοκόβουμε. Πλένουμε καλά και τα μαρούλια μαs και τα χοντροκόβουμε. Παίρνουμε μία κατσαρόλα στην οποία ζεσταίνουμε το βούτυρο με την μισή ποσότητα ελαιόλαδου. Ρίχνουμε μέσα το ξερό κρεμμύδι, τα μισά φρέσκα κρεμμυδάκια και τα τσιγαρίζουμε για λίγα λεπτά. Προσθέτουμε τα ψιλοκομμένα εντεράκια μαζί με την συκωταριά και τα αφήνουμε να τσιγαριστούν για λίγο. Επειτα προσθέτουμε ζεστό νερό, τόσο ώστε να τα καλύψει και τα μαγειρεύουμε σε σιγανή φωτιά μέχρι να μισομαλακώσουν. Θα πρέπει τα συκωτάκια να τρυπιούνται ελαφρά με το πηρούνι, μόνο τότε είναι έτοιμα. Σε μία άλλη κατσαρόλα, ρίχνουμε το υπόλοιπο ελαιόλαδο να ζεστάνει. Προσθέτουμε τα υπόλοιπα φρέσκα κρεμμυδάκια να τσιγαριστούν λιγάκι. Ρίχνουμε και τα χοντροκομμένα μαρούλια και αφήνουμε τα υλικά μαs να σωταριστούν όλα μαζί προσθέτονταs ελάχιστο ζεστό νεράκι. Τα αφήνουμε σε σιγανή φωτιά, για λίγο μέχρι να μαραθούν. Στη συνέχεια, προσθέτουμε τα μαρούλια στην κατσαρόλα όπου έχουμε τα συκωτάκια. Βάζουμε και το ρύζι, το οποίο προηγουμένωs πλύναμε και στραγγίσαμε, ρίχνουμε το αλατοπίπερο, τον άνιθο και νεράκι όσο χρειάζεται για να βράσει. Αφήνουμε να σιγοβράσουν, μέχρι να γίνει το ρύζι και προσέχουμε να είναι εξίσου μαλακά και το συκώτι και τα μαρούλια μαs Καθόλη την διάρκεια του μαγειρέματος, προσέχουμε την ποσότητα του νερού, ώστε όταν μαγειρευτεί το φαγητό μας, να έχει ζουμάκι για να προσθέσουμε στο αυγολέμονο. ¨Οταν ερθει το βράδυ της Ανάστασης, ζεσταίνουμε ελαφρά την μαγειρίτσα. Χτυπάμε τ΄ αυγά μέχρι να αφρατέψουν (ασπράδια-κρόκους), ρίχνουμε χυμό λεμονιού και προσθέτουμε ζουμάκι απο το φαγητό. Τα χτυπάμε όλα μαζί και αυγοκόβουμε τη μαγειρίτσα. Κουνάμε κυκλικά την κατσαρόλα, αλλά δεν ανακατεύουμε. Η μαγειρίτσα μαs είναι έτοιμη και δεν εχουμε παρά να την απολαύσουμε μετά την Ανάσταση. Χρόνια Πολλά! Κλειώ Μυτιληναίου

5

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας Nemzetiségi Tanulmányi Ösztöndíj A KIM Nemzetiségi Tanulmányi Ösztöndíjat hirdet középiskolásoknak A Közigazgatási és Igazságügyi Minisztérium idén is meghívásos pályázatot hirdet a Nemzetiségi Tanulmányi Ösztöndíjra az anyanyelvű és kétnyelvű nemzetiségi program szerint működő középfokú iskolák és tanulóik részére. Az ösztöndíj célja - a nemzetiségi törvény által felsorolt - valamely nemzetiséghez tartozó, kiemelkedő képességű tanulók továbbtanulásának elősegítése. A diákok és az iskoláik május 15-ig jelentkezhetnek a pályázatra. A Navracsics Tibor közigazgatási és igazságügyi miniszter által alapított Nemzetiségi Tanulmányi Ösztöndíjat első alkalommal tavaly hirdette meg a minisztérium. Ösztöndíjban az a tanuló részesülhet, aki a pályázati felhívásban megjelölt intézmények valamelyikével együttesen terjeszti elő pályázatát és a pályázat benyújtásakor az intézmény utolsó két évfolyamát megelőző évfolyamot végzi.

A pályázaton az a magyar állampolgárságú tanuló vehet részt, aki nyilatkozata szerint valamely nemzetiséghez tartozik, tanulmányi eredménye a pályázat benyújtását megelőző tanév végén eléri a Nemzetiségi Tanulmányi Ösztöndíjra vonatkozó rendelet szerint számítandó 4.00 átlageredményt, más forrásból azonos időszakra nézve tanulmányi ösztöndíjban nem részesül, továbbá, aki törvényes képviselőjével egyetemben a pályázat benyújtásával egyidejűleg írásban hozzájárul személyes adatainak a rendelet szerinti kezeléséhez.

Az ösztöndíjban az a tanuló részesülhet, aki a pályázati felhívásban meghatározott dokumentumokat hiánytalanul, határidőn belül csatolta és valamennyi meghatározott feltételnek megfelel. Az ösztöndíj mértéke havi 60.000 Ft, amelyre sikeres pályázat esetén az ösztöndíj megállapítását követő szeptember 1. utáni két tanítási évben jogosult a diák.

Az ösztöndíj odaítélésekor előnyben részesül az a tanuló, akinek a taníttatása - az intézmény nyilatkozata alapján - az eltartójára a többi pályázóhoz viszonyítva nagyobb terhet ró. Az ösztöndíjban középiskolánként kettő, ezen belül évfolyamonként egy tanuló részesülhet.

A benyújtott pályázatok alapján a miniszter dönt az ösztöndíj odaítéléséről, a pályázatot elnyert ösztöndíjasok névsorát a kormány honlapján közzéteszi.

Az ösztöndíjprogram fedezetét a Közigazgatási és Igazságügyi Minisztérium fejezetében meghatározott nemzetiségi célú előirányzat biztosítja.

A pályázati felhívás és a pályázati adatlap letölthető kormany.hu honlapról.

Budapest, 2012. április 5.

Közigazgatási és Igazságügyi Minisztérium Sajtó Főosztály

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Τάκη Ψημμένο για το ημερολόγιο που μας έστειλε από την Αθήνα και του στέλνουμε τις ευχές μας για μια καλή και δημιουργική χρονιά! Η Σύνταξη του Ελληνισμού

6

Στην εκπομπή Ρόντο που θα προβληθεί την Πέμπτη 3 Μαΐου και ώρα 13.ΟΟ από το κανάλι m1 της ουγγρικής τηλεόρασης, μπορείτε να παρακολουθήσετε σχετικό ρεπορτάζ για την εκδρομή αναμνήσεων που πραγματοποίησαν την πρώτη εβδομάδα του μήνα οι συνταξιούχοι στο Μπάλατονκενεσε και Μπάλατοναλμαντι επισκεπτόμενοι τους χώρους όπου πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια, τους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς της περιοχής. Στο επόμενο τεύχος του Ελληνισμού μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό άρθρο που θα δημοσιευτεί μαζί με φωτογραφικό υλικό.

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Τα νέα μας Προς όλους τους ενδιαφερόμενους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Σας ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες

Βουδαπέστη 11 April 2012 Το Ούγγρο-Ελληνικό Εμπορικό Βιομηχανικό και Τουριστικό Επιμελητήριο, κατανοώντας τις ανάγκες χώρου της Πανουγγρικής Αυτοδιοίκησης και της Αυτοδιοίκησης της Βουδαπέστης, αποφάσισε στη συνεδρίαση του Δ.Σ. της 23.11.2011 να μη δεσμεύει πλέον την αίθουσα που του είχε παραχωρηθεί. Έδρα του επιμελητηρίου θα συνεχίσει να είναι η Vécsey utca 5 και θα συνεχίσει να συνεδριάζει στο χώρο της Βιβλιοθήκης κατόπιν συνεννοήσεως. Τα οφέλη που προέκυψαν ήταν σημαντικά και για τις δύο πλευρές και αναφέρουμε μερικά που έχουν ως εξής: • ευαισθησία των επιχειρηματιών για τα θέματα του Ελληνισμού.

• συμβουλευτική βοήθεια του επιμελητηρίου προς τις αυτοδιοικήσεις όταν ζητήθηκε (χρηματοοικονομικές συμβουλές, συμμετοχή στα Δ.Σ. της αυτοδιοίκησης και βοήθεια στις διαπραγματεύσεις για την αγορά του ακινήτου της Börzsöny utca 2A) • κατασκευή τουαλετών των επισκεπτών, συντήρηση των πατωμάτων και βάψιμο των γραφείων της διοίκησης ύψους 1.307.000 φορινιών.

• κατασκευή της βιβλιοθήκης ύψους 1.092.640 φορινιών • στατική, κατασκευαστική και χρηματοοικονομική μελέτη για το ακίνητο της Börzsöny utca 2A ύψους 1.200.000 φορινιών.

• παραχώρηση επίπλων για τις διοικητικές ανάγκες της αυτοδιοίκησης. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την αυτοδιοικήση για την φιλοξενία και τη συνεργασία των τελευταίων ετών και ευχόμαστε στο μέλλον να υπάρξουν εποικοδομητικές συνεργασίες τέτοιου είδους μεταξύ των κοινωνικών οργανώσεων του Ελληνισμού της Ουγγαρίας. Το Δ.Σ του Επιμελητηρίου

Διεθνές Βραβείο Νίκου Καζαντζάκη «Διεθνές Βραβείο Νίκου Καζαντζάκη» θεσπίζει η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, καθώς φέτος συμπληρώνονται 55 χρόνια από τον θάνατο του διεθνώς αναγνωρισμένου συγγραφέα. Ο διαγωνισμός αφορά, σε πρώτη φάση, τη συγγραφή διδακτορικής διατριβής, μελέτης ή ερευνητικής εργασίας, αλλά και ποίησης, δοκιμίου, πεζού, εμπνευσμένων από το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Το βραβείο θα απονεμηθεί στον νικητή, ή τη νικήτρια ομάδα, τον Οκτώβριο του 2013. Οι ενδιαφερόμενοι -ανεξαρτήτως εθνικότητας, ηλικίας και τόπου διαμονής -καλούνται να υποβάλουν ως το τέλος Απριλίου το έργο τους, που δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις είκοσι σελίδες, σε μια από τις εξής γλώσσες: ελληνικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά. Πρόκειται για μία από τις δράσεις της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, με αφορμή τον εορτασμό των 55 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα και στοχαστή. Την ερχόμενη χρονιά, τα μέλη του Ελληνικού τμήματος της Εταιρείας, με επικεφαλής τον πρόεδρο της Συντονιστικής της Επιτροπής, Γιώργο Στασινάκη, ευελπιστούν ο διαγωνισμός να επεκταθεί και στην καλλιτεχνική δημιουργία (ντοκυμαντέρ, μουσική, εικαστικά, εμπνευσμένα από το έργο του Καζαντζάκη).

οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας: ellinismos@ hotmail.com . Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας!

– Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας.

– Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) – Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους της εφημερίδας μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη της εφημερίδας κλείνει την 1η του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Minden, az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni.

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága

7

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας Ορθόδοξη λειτουργία έπειτα από 100 χρόνια στο Κέτσκεμετ

Σ

τον ιστορικό ναό της Αγίας Τριάδας, στην ουγγρική πόλη Κέτσκεμετ, η οποία έχει συνδεθεί με την παρουσία του Ελληνισμού στην Ουγγαρία στη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα, τελέστηκε την Κυριακή 11 Μαρτίου, για πρώτη φορά, έπειτα από 100 χρόνια, ορθόδοξη αρχιερατική λειτουργία, χοροστατούντος του νέου ελληνοορθόδοξου Μητροπολίτη Αυστρίας-Εξαρχου Ουγγαρίας και Μεσευρώπης Αρσένιου, παρουσία του πρέσβη της Ελλάδας στην Ουγγαρία, Σπυρίδωνα Γεωργιλέ. Τη σημασία του γεγονότος για την Εξαρχία της Ουγγαρίας μετά από 100 χρόνια τόνισε ο Μητροπολίτης Αρσένιος, επισημαίνοντας την ανάγκη ενδυνάμωσης της δραστηριότητάς της, ενώ κάλεσε τους ομογενείς να την στηρίξουν και να συμβάλουν στη διατήρηση αυτής της ιστορικής μνήμης, αλλά και της σύγχρονης παρουσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη χώρα. Στο χαιρετισμό του ο Έλληνας πρέσβης τόνισε την ανάγκη διατήρησης αναμμένης της φλόγας και συνέχισης της παράδοσης αυτής από τον Ελληνισμό που ζει σήμερα στην Ουγγαρία, ενώ ευχήθηκε δύναμη στην προσπάθεια αυτή, σε στενή συνεργασία με την Εξαρχία της Ουγγαρίας, χαιρετίζοντας και την ανάληψη των καθηκόντων του από το νέο Μητροπολίτη. Η ανέγερση του ναού της Αγίας Τριάδας στο Κέτσκεμετ ξεκίνησε το 1823 -σχεδόν ταυτόχρονα με την Ελληνική Επανάσταση του 1821- από Έλληνες ομογενείς, οι οποίοι ασκούσαν εμπορική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή της Αυστροουγγαρίας, στην κεντρική πλατεία της πόλης, δίπλα από τον εμπορικό δρόμο όπου η Ελληνική Κοινότητα διατηρούσε τα καταστήματά της. Μετά την αρχιερατική λειτουργία, στην οποία παραβρέθηκαν εκπρόσωποι των ελληνικών υπηρεσιών στην Ουγγαρία και πολλοί ομογενείς, ακολούθησε ξενάγηση στους χώρους του μικρού εκκλησιαστικού μουσείου της ενορίας, όπου φιλοξενούνται σημα-

ντικά κειμήλια και εικόνες, Ο ναός της Αγ.Τριάδας στο Κέτσκεμετ αδιάψευστοι μάρτυρες μιας πλούσιας εκκλησιαστικής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων της Διασποράς. Η ξενάγηση συνεχίστηκε στο χώρο όπου φυλάσσεται η θεωρούμενη ως «αξιολογότατη» Βιβλιοθήκη του μεγάλου Έλληνα λόγιου Γεωργίου Ζαμβίρα, στην οποία διατηρούνται οι σημαντικότερες ελληνικές και ευρωπαϊκές εκδόσεις της εποχής του 17ου - 19ου αιώνα, μεταξύ των οποίων «Η Φιλοσοφική Γραμματική» του μεγάλου διαφωτιστή Άνθιμου Γαζή, συγγράμματα φυσικών επιστημών και γεωγραφικών περιηγήσεων, λειτουργικά βιβλία καθώς και τόμοι εκκλησιαστικής κατήχησης. Εξάλλου, το Σάββατο 10 Μαρτίου, ο Έλληνας πρέσβης στην Ουγγαρία και ο Μητροπολίτης Αρσένιος παραβρέθηκαν σε ομογενειακή εκδήλωση στην πόλη Σέντεντρε (Άγιος Ανδρέας) -σημαντικό παραδουνάβιο λιμάνι στην πορεία των ελληνικών καραβανιών προς Πέστη και Βιέννη- όπου παρακολούθησαν και σχετική διάλεξη για τη συμμετοχή των Ελλήνων στην Ουγγρική Επανάσταση του 1848.

Γρ.Τύπου Ελληνικής Πρεσβείας

Ο Δουκάκης στο πανεπιστήμιο Corvinus

Δ

ιάλεξη πραγματοποίησε ο ελληνοαμερικανός Μάικλ Δουκάκης στο πανεπιστήμιο Corvinus κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Βουδαπέστη στις αρχές του μήνα, παρουσία Ο κ.Δουκάκης με τον Έλληνα Πρέσβη, των Πρέσβεων Ελλάκ.Γεωργιλέ, τον Πρόξενο, κ.Σταματέκο και δας και ΗΠΑ, φοιτητον Υπ.Τύπου, κ.Βλαχάκη τών και καθηγητών. Ο πρώην υποψήφιος των δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ και επί σειρά ετών κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, μίλησε για τη σημασία της συμμετοχής στα κοινά μέσα από την πολύχρονη εμπειρία του στην πολιτική. Αναφέρθηκε στις ελληνικές του ρίζες και στις δυσκολίες που υπήρχαν “εκείνα” τα χρόνια για τους μετανάστες που προέρχονταν από την νότια Ευρώπη, επισημαίνοντας πως η μητέρα του ήταν η πρώτη ελληνοαμερικανίδα που φοίτησε σε κολλέγιο της χώρας. Έκανε λόγο για τα προσόντα που χρειάζεται ένας πολιτικός, τονίζοντας πως όχι μόνο πρέπει να είναι έξυπνος αλλά να έχει πάθος γι’ αυτό που κάνει, να θέλει να προσφέρει, να είναι ικανός στο χτίσιμο κατάλληλων συμμαχιών, να μπορεί να αντιμετωπίσει και να επικοινωνήσει αποτελεσματικά με τον τύπο και κυρίως να είναι

8

ακέραιος στο έργο του, θέτοντας υψηλά δεδομένα για κείνον και τους συνεργάτες του. Η ύπαρξη διαφθοράς δεν πρέπει να στέκεται ως δικαιολογία μη συμμετοχής για όσους θέλουν να προσφέρουν και να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Στη συνέχεια απαντώντας σε ερωτήσεις, τόνισε την ανάγκη συμμετοχής των νέων στα πολιτικά πράγματα και τη σημασία της εθελοντικής εργασίας από νωρίς σε αυτό τον χώρο, κάτι στο οποίο υπάρχει μεγάλη παράδοση στις ΗΠΑ και συντελεί στο να αποκομίσει κανείς χρήσιμες εμπειρίες. Σχετικά με το αμερικανικό σύστημα υγείας είπε πως δεν κατανοεί γιατί μια χώρα σαν τις ΗΠΑ δεν μπορεί ακόμα να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών της και να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, ενώ σχετικά με το Ιράν θεωρεί πως η παρούσα κυβέρνηση κάνει τις σωστές κινήσεις και επιθυμεί τις διαπραγματεύσεις. Αναφορικά με τον ρατσισμό, τόνισε πως εξακολουθεί να αποτελεί θέμα στη χώρα του καθώς δεν έχουν εκλείψει ακόμα περιστατικά αντίστοιχης συμπεριφοράς. Ερωτηθείς για την Κίνα και την εξέλιξή της σε σημαντική υπερδύναμη είπε πως δεν συμμερίζεται την αγωνία που υπάρχει καθώς θεωρεί πως μας γυρίζει σε ψυχροπολεμικές περιόδους συμπληρώνοντας πως δεν ήταν αυτοί που εισέβαλαν στο Ιράκ...Τόνισε για μια ακόμη φορά την ανάγκη συμμαχιών καθώς και επαγρύπνιση για την τήρηση των νόμων σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Β. Αυγουροπούλου

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Τα νέα μας A CSALÁDBAN MARAD Kedvenc ételem a Nagyinál Kedves Lányok, Fiúk!

Biztosan mindenkinek van egy sütije, egy levese, egy étele, amit senki más nem tud úgy elkészíteni, mint a Mama, a Nagymama. Sokan még felnőttként is keressük azokat az ízeket, melyeket egykor nála ismertünk meg. Ti mit esztek a Nagyinál? Mit kértek, ha születésnapotok van és főz vagy süt nektek? Vagy olyan szerencsések vagytok, hogy gyakran esztek nála? Akkor mi az, amit a legjobban szerettek az ételei közül? Kérdezzétek meg, hogyan készíti el, mutassa meg, vagy mesélje el nektek, hogy leírhassátok, s így más is kipróbálhassa. Jó lenne, ha le is fényképeznétek, vagy lerajzolnátok, amiről írtok. És persze egy fotó a Nagymamáról, feltétlen küldjétek!

A beküldött receptek mellett a neveket is kérjük (a tietekét, nagymamátokét és a leírt ételét is). Egy példa: „Így készül nagymamám, Szlobodics Józsefné szilváslepénye. Lejegyezte Gencsev Szandra 6. vagy 9. osztályos tanuló.”

Ne feledjétek el a pontos elérhetőségeteket is megadni (postacím vagy e-mail, esetleg mindkettő)!

Készítsük el közösen a Barátság (nemzetiségi ételekből álló) Szakácskönyvét!

Mert ugye, úgyis a családban marad, a soknemzetiségű, nagy családban, melyben mindannyian itt élünk, Magyarországon és Európában.

Munkára fel, küldjétek el az ételek elkészítéséhez szükséges recepteket a következő címre: baratsag@upcmail.hu vagy postán: Barátság szerkesztősége 1519 Budapest, Postafiók 452.

Kipróbáljuk, megsütjük, megfőzzük, megkóstoljuk őket és a legfinomabbakat, a legsikeresebbeket díjazzuk, majd megjelentetjük őket a Barátság Házaink Tája rovatában, s a Barátság Szakácskönyvében is.

Beküldési határidő: folyamatos, legkésőbb 2012. október 15-ig Sikeres gyűjtést, jó munkát, finom ebédeket kívánunk a Mamánál!

Mayer Éva felelős szerkesztő

9

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πολιτιστική ατζέντα

4ος Διεθνής Διαγωνισμός Λογοτεχνίας

10

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Πολιτιστική ατζέντα

MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ 2012. MÁ JUS

Zene Mydros • Május 4. KMO Kispesti Munkás Otthon Budapest 1191 Teleki utca 50.

• Május 11. péntek 20:00 óra Zorbas Budapest VI. kerület Podmaniczky utca 18.

• Május 12. szombat 19:00 óra Ferencváros József Attila Lakótelepi Közösségi Ház Budapest IX. kerület Toronyház utca 3/b.

• Május 25. péntek 20:00 óra Zorbas • Május 26. Csepel Radnóti Miklós Művelődési Ház Budapest Vénusz utca 2.

• www.mydros.hu Fanari - Sarantis Mantzourakis • Május minden csütörtök 19:00 óra Gyradiko Budapest III. kerület Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok • www.sarantismantzourakis.hu Fanari - Zeus • Május minden vasárnap 13:00 óra Gyradiko • www.zeus.hu Sirtos • Május 5. vasárnap 18:00 óra Óbudai Kulturális Központ Budapest III. kerület San Marco utca 81.

Palio Buzuki • Május 1. péntek 16:00 óra Budaörsi Majális. Budaörs Sportpálya fölötti parkban.

Balkan Fanatik • Május 4. péntek 20:00 óra Miskolc Egyetem • Május 5. szombat 18:00 óra „Óbudai Nyár” Fő tér • Május 6. va s á r n a p 20:00 óra B a j ó tPéliföldszentkereszt.

• Május 11. péntek 20:00 óra Budapest Petőfi Csarnok szabad tér.

• Május 19. szombat 21:00 óra Kistarcsa Ifjúság tér szabadtéri színpad.

• Május 26. szombat 20:00 óra Tihany és 23:00 órától Szántód Puszta „Pannonia Fesztivál” • Május 27. vasárnap 18:00 óra Algyő Szabadidőközpont Téglás utca 151. és 21:00 órától Hajós Pincefalu.

Egyéb Pireuszi esték Kariatidák rendezésében • Május 5. szombat 10:00 óra „Mitológiai séta a belvárosban” Gyülekezés 10:00 órakor a Deák téri templom előtt. A sétát vezeti: Kissné Szemerédi Gizella tanárnő XIII. kerületi Görög önkormányzat • Május 18. péntek 16:00 órakor koszorúzási ünnepséget rendez Dimitrisz Hadzisz író emléktáblájánál.

Budapest XIII. kerület Váci út 132.

• 17:00 órától Budapest XIII kerület Dagály utca 15.

Gyermek és Ifjúsági házban. „A IX-XV. századi Görögség Magyarországon” Könyvbemutató: Lyka nemzetsége címmel. Előadó Dr. Diószegi György.

• 18:00 óra. „Petőfi téri templom” Előadó: Dzindzisz Jorgosz.

• Fővárosi Görög Önkormányzat és a IX kerületi Görög Önkormányzat rendezésében a 12 évfolyamos kiegészítő görög nyelvoktató iskola évzárója. Fellépnek még a zeneiskola növendékei és a Helidonaki tánccsoport. Budapest IX. kerület Haller utca 27.

Ferencvárosi Művelődési Központ Tánc Helidonaki • Május 5. szombat 16:00 óra Ferencvárosi Nemzetiségi Kavalkád. Ferencvárosi Művelődési Központ. Budapest IX kerület Haller utca 27.

• Május 25. péntek 16:00 óra Ferencvárosi Művelődési Központ (tanévzáró) Ellinismos • Május 1. kedd 16:00 óra Budaörs Sportpálya fölötti parkban. Budaörsi Majális TV, Rádió görög nyelvű adásai • Május 3. csütörtök 12:30 óra m1Tv. Rondó című műsora. Ismétlés 4. péntek 06:30 óra a Duna TV • Május 17. csütörtök 12:30 óra M1TV. Rondó című műsora.

• Május 31. csütörtök 12:30 óra M1 TV Rondó című műsora. Ismétlés június 1. péntek 06:30 Duna TV. • Május minden csütörtök 13:00 óra MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor. Minden szombaton ismétlés 00:01óra. (Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.)

Egyház • Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája Budapest VI. kerület Váci utca 55. I. emelet 1.

• www.patriarchatus.hu • Május 19. szombat 10:00 óra Szent Konstantin és Heléna Templom ünnepe. Beloiannis falu • Május 24. csütörtök 08:00 óra Az Úr menybemenetele. Budapest Váci utca 55.

Kapcsolattartó Stefanidu Janula tel.: 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com

11

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Δρόμοι / Utak

H����������� Kefalonia

Miliosz Kati írása

Kedves Honfitársaim!

Eddigi megszokott, magyar határokon belül tett túráinkat most hosszabb utakra cseréljük, és görög hazánkba látogatunk majd el hónapról hónapra. A jó idő és a nyári szabadság közeledtével bizonyára már sokan elkezdték törni a fejüket a következő megcélzandó úti célon, amely még felfedezésre vár. Ebben szeretnék egy kis segítséget nyújtani, mind az odajutás, mind az ott fellelhető csodák, mind a hasznos tippek tükrében.

Ebben a hónapban képzeletbeli utunk egy olyan zöld jón szigetre vezet, ami ugyan egyre népszerűbb a turisták körében, mégis elbújhatunk a világ szeme elől, miközben elképesztően gyönyörű helyekre kalandozunk. Aki Kefaloniára utazik, szépséget keres, de varázslatot talál.

Sokan biztosra veszik, hogy ez a sziget a Homérosz által említett Ithaka

12

Megdöbbentő, hogy a természet mennyit tud adni, de ugyanakkor elvenni is. A szebbnél szebb helyeken sétálva nehéz elhinni, hogy nem is olyan régen milyen hatalmas katasztrófa érte a szigetet.

1953-ban ugyanis egy hatalmas földrengés rázta meg a területet, mely majdnem az összes települést romba döntötte, a lakosság kb. 4/5-e pedig el is hagyta hazáját, hogy máshol próbáljon szerencsét. Azonban Kefalonia egyre gyarapszik, fejlődik és igen kedvelt úti célnak számít egyre több kiránduló számára.

Aki a természetet imádja, egyenesen szerelmes lesz ebbe a szigetbe. Minden lépés egy új csodát rejt, itt minden méter után új édenkertbe csöppenünk. Éppen ezért érdemes autót bérelni, és térképet ragadva nyakunkba venni Kefaloniát, de fontos, hogy ne csak célirányosan haladjunk, hanem élvezzünk is ki minden percet, ami utunkat kíséri, mert örök élményben lesz részünk. Ha pedig sosem jártunk még itt, mégis ismerős a táj, ne lepődjünk meg; itt forgatták ugyanis a Corelli kapitány mandolinja című filmet.

A főváros Argostoli, ahol az Régészeti Múzeumban megismerkedhetünk a régi korok emlékeivel, de más múzeum is várja a kultúrára szomjazókat. Az éjszakai élet is kecsegtet néhány lehető-

séggel a nyüzsögni vágyók számára. Ha egy ilyen estéről tartanánk épp haza, és az elfogyasztott Robola borok egyike még ébren tart, esetleg korán kelünk, sétáljunk ki a kikötőbe, és a halászhajóknál, ha türelmesek vagyunk, megpillanthatjuk az itt élő tündéri teknősöket. Ha inkább az esti sétákat részesítjük előnyben, tegyünk egy kitérőt a Szent Theodoros világítótorony felé. A sziget második legnagyobb települése Liksouri, mely szintén kulturális értékeivel hívja fel magára a figyelmet.

A legtöbb turista a fővároshoz közel, Lassiban száll meg, esetleg a déli Skala és Katelios falvakban. Fakultatív programok keretében, vagy a már említett módon, autót bérelve is körbeutazhatjuk a szigetet.

Nem csak természetileg élt már át sok viszontagságot Kefalonia, de sokféle földi hatalom is megvetette a lábát a partján, mely kihatott a hely fejlődésére. S ha egész az ókor hajnaláig lapozunk vissza: sokan biztosra veszik, hogy ez a sziget a Homérosz által említett Ithaka (így tehát nem a ma e néven ismert földdarab), ahová Odüsszeusz annyi viszontagság után tudott csak hazajutni.

A sziget különlegességét nem csak a természeti csodák adják, mint például az olajfákkal tarkított hegyvidékek és csipkézett öblök, a homokos strandok és a türkizkék tenger, hanem olyan geológiai jelenségek is, mint a Katavotres víznyelő, ahol is a tenger vize eltűnik, majd két hét bolyongás után a sziget túloldalán, Sami közelében kerül felszínre.

Ami pedig kétségkívül elvarázsol mindenkit, az az itt található Melissani tengeri barlang. Ha kicsit hosszú is a várakozási idő, mindenképpen megéri, mert ezen a 300 méter mély tavon tett csónakázás semmihez sem fogható. Újabb bizonyíték, hogy a természet mennyire bőkezű is volt ezzel a szigettel.

Mindenképpen ejtsük útba a Drogarati cseppkőbarlangot is, amely amennyire kicsi, annyira lenyűgöző.

Látogassunk el Fiskardóba is, amely az egyetlen épen maradt város a nagy földrengés után, ezért itt régebbi épületekkel is találkozhatunk. Készüljünk azonban fel előtte, mert a szigeten ezt a várost tartják a legdrágábbnak, amit a kikötőben található sok jacht is igazol.

Itt nyaralva ne kövessük el azt a hibát, hogy leraga-

Απρίλιος 2012 • ΈΤΟΣ: 18°

Δρόμοι / Utak

Drogarati barlang dunk egyetlen strandnál, hiszen a tenger mindenhol más arcát mutatja, és csodaszép helyeken lyukadhatunk ki. Bizonyára mindenki ellátogat Mirtos beach-re, Kefalonia jelképére, amelyet a világ ötödik legszebb strandjának választottak. A hol azúrkék, hol smaragdzöld színben pompázó víz kristálytiszta, könnyedén szemügyre vehetjük a benne élő növényeket és állatokat.

Ha utunkat augusztus 15-e köré időzítjük, részesei lehetünk a helyiek védőszentje, Szent Gerasimos az ünnepének. A legenda úgy tartja, hogy ezen a napon a szent állatoknak tartott kígyók jönnek le a hegyekből, és végigkúsznak a templomon. Viszont ha nem jelennek meg, akkor nagy valószínűséggel valami baj fog történni. Ha szerencsénk van, és éppen belefutunk egy zarándokcsoportba, lehetséges, hogy megtekinthetjük a máskor zárva tartott Gerasimos kriptát.

Megéri befizetni egy hajós kirándulásra, hiszen rengeteg csodaszép öböl nem közelíthető meg a szárazföldről, és persze több szigetre is ellátogathatunk. Egyik ilyen például a piramis alakú hegyeiről jellegzetes Ithaka, amely talán még zöl-

Mirtos

Melissani tengeri barlang

A legenda úgy tartja, hogy ezen a napon a szent állatoknak tartott kígyók jönnek le a hegyekből, és végigkúsznak a templomon

debb, mint Kefalonia. Ha állomásként megállunk Spartohorin, mindenképpen kóstoljuk meg az igazi görög módon elkészített tengeri herkentyűket. A Skorpió sziget a híres milliárdos, Onassis szigete, ide belépni ugyan nem lehet, de kikötni és fürödni igen. Ejtsük útba mindenképpen a hídként a szárazföldet és a Jón szigeteket összekötő Lefkadát.

Aki Kefaloniára utazik, ugyan nem feltétlenül az ókori nyomok után kutat majd, viszont olyan természeti élményekben lesz része, amelyek azon túl, hogy időről időre visszacsábítják, emlékeztetik arra, mennyi szépséget is rejt Hellász, és mennyire szerencsésnek mondhatjuk magunkat, hogy mindezt láthatjuk, és a részesei lehetünk. Tartsatok velem legközelebb is, fedezzünk fel ismét egy görög paradicsomot!

13

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Σκονάκι Η ανοιξιάτικη Βουδαπέστη μέσα από την παραδοσιακή ομορφιά της Οι μαθητές μας παρατηρώντας την αναγέννηση της φύσης, την άνοιξη, γίνονται μικροί ξεναγοί και προβάλλουν τις ομορφιές της Βουδαπέστης, ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία... Θεοδοσία Χατζηευγενάκη

Τ

ην άνοιξη στην Ουγγαρία, ο ήλιος ζεσταίνει και οι ημέρες γίνονται μεγαλύτερες. Κάνει αρκετή ζέστη και η θερμοκρασία φτάνει τους 20 βαθμούς. Τα δέντρα γεμίζουν φυλλαράκια τον Απρίλιο. Οι βόλτες στο δάσος κρίνονται αναγκαίες, γιατί η βλάστηση είναι πιο πυκνή, τα λουλούδια ανθισμένα και ένας καλός περίπατος χαλαρώνει την ψυχή και το σώμα του ανθρώπου. Επίσης, μπορούμε να συναντήσουμε σκιουράκια, ελάφια, πουλιά και αγριογούρουνα. Τα πρώτα δέντρα που ανακοινώνουν τον ερχομό της άνοιξης είναι οι ανθισμένες αμυγδαλιές, όπου στην Κίνα τις συναντάς παντού γιατί δείχνουν μακροζωία. Οι δρόμοι της πόλης μυρίζουν όμορφα, από τις ευωδιές χιλιάδων λουλουδιών και τα πάρκα πρασινίζουν από τα χιλιάδες νέα φύλλα. Ο Δούναβης ξεχειλίζει και πλημμυρίζει ένα κομμάτι του δρόμου, γιατί τα χιόνια από τα βουνά λιώνουν και δημιουργούν ποτάμια από νερό. Τέλος, επειδή ο καιρός βελτιώνεται αισθητά , στον ζωολογικό της κήπο πολλά ζωάκια βγαίνουν έξω από τα μικρά σπιτάκια τους για να λιαστούν και γιορτάσουν με την σειρά τους την άνοιξη. Λάμπρος Μιχαλόπουλος

Η

Βουδαπέστη είναι μία πάρα πολύ όμορφη πόλη όλο τον χρόνο, αν όμως την δείτε την άνοιξη θα ενθουσιαστείτε. Όλα τα φυτά ανθίζουν και πρασινίζουν .Ο ήλιος φωτίζει λαμπερός και προσφέρει ζεστασιά και γαλήνη στους ανθρώπους. Μπορείς να κάνεις πολλές βόλτες στην πόλη ή να πας περίπατο στα δάση της. Οι μέρες μεγαλώνουν και έτσι μπορούμε να απολαμβάνουμε την ζέστη και τον λαμπερό ήλιο. Φυσάει ανάλαφρα και σε νανουρίζει το γαλήνιο φύσημα του αέρα. Οι πεταλούδες και οι μέλισσες παρέα με άλλα έντομα πάνε και παίζουν ανάμεσα στα μοσχομυριστά, χρωματιστά λουλούδια. Οι γατούλες λιάζονται στα μπαλκόνια με την υπέροχη παρέα των αφεντικών τους που ξεκουράζονται. Άλλοι πάνε μια βόλτα με τα παιδιά τους στο πάρκο να παίξουν μπάλα και άλλοι στην παιδική χαρά. Είναι μια εξαιρετική περίοδος του χρόνου στη Βουδαπέστη και αξίζει να την επισκεφτεί κανείς. Είναι κατά την γνώμη μου υπέροχα. Λητώ Πετκάρη

14

Απρίλιος 2012 • ΈΤΟΣ: 18°

Ιστορίες Οι Παραμυθοκόρες Μια φορά κι έναν καιρό...

Της Β.Αυγουροπούλου

Οι Παραμυθοκόρες: Αντωνία Βέλλιου, Βασιλεία Βαξεβάνη, Ιφιγένεια Κακριδώνη

Π

ολλοί από εμάς έχουμε συνδέσει την αφήγηση ιστοριών με τα παιδικά μας χρόνια, τότε που ακόμα μας λέγαν ιστορίες οι γονείς μας ή ο παππούς με την γιαγιά, συνήθως όταν πέφταμε στο κρεβάτι για να μας πάρει ο ύπνος...Μα σαν παιδί, θυμάμαι ότι υπήρχαν κι ένα-δυο πρόσωπα εκείνη την εποχή που το έκαναν αυτό απλώς γιατί τους άρεσε να διηγούνται ιστορίες, διασκέδαζαν να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής μιας παρέας και να σκαρφίζονται απίθανα πράγματα που στο τέλος όμως πάντα σ’ έκαναν να αναρωτιέσαι αν είχαν ψίγματα αλήθειας μέσα τους.

Πρόσφατα αναβίωσαν αυτές οι αναμνήσεις μέσα μου καθώς είχα την τύχη να βρεθώ στο Διεθνές Φεστιβάλ Αφήγησης Ιστοριών “Hol nem volt” στη Βουδαπέστη, όπου ανάμεσα σε άλλες συμμετοχές υπήρχε και ελληνική. Τρεις γυναίκες, η Βασιλεία, η Ιφιγένεια και η Αντωνία, οι λεγόμενες Παραμυθοκόρες, μας ταξίδεψαν με απλότητα και ζωντάνια σε κόσμους φανταστικούς. Με τη συνοδεία μουσικής και τραγουδιών έπλεξαν τις ιστορίες τους με τρόπο μοναδικό, απέριττο, που μιλούσε κατευθείαν στην καρδιά. Ιστορίες για μεγάλους, οι συγκεκριμένες που διάλεξαν να παρουσιάσουν, θύμισαν πως η ανάγκη και η ευχαρίστηση ν’ ακούμε ιστορίες δεν περιορίζεται μόνο στην παιδική ηλικία. Κάθε άλλο. Ο λόγος που τις ώθησε να ασχοληθούν με την αφήγηση; Απλή επικοινωνία και συμπληρώνουν πως ο κόσμος θέλει ν’ ακούει ιστορίες. Είναι κάτι που παλιότερα γινόταν συχνά και ήταν μέρος της καθημερινότητας, κυρίως στα χωριά. Η τεχνολογία έκοψε σε μεγάλο βαθμό αυτή τη συνήθεια για αρκετά χρόνια, πλέον όμως υπάρχει αναβίωση με έναν διαφορετικό τρόπο και γίνεται ως τέχνη. Παρόλο που πολλοί δεν γνωρίζουν την ύπαρξη παραστάσεων αφηγηματικής τέχνης, γεγονός που καλλιεργείται και από μια σχετική “προκατάληψη” ότι οι ιστορίες είναι μόνο για παιδιά, το κοινό που εκδηλώνει ενδιαφέρον στις μέρες μας για κάτι τέτοιο όλο και μεγαλώνει. Διαπιστώνουν όπως μας λένε, ότι ο κόσμος έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ την ανθρώπινη επαφή και

την εμπειρία του “μαζί”, ερχόμενος στις παραστάσεις τους βγαίνει πιο δυνατός. Οι ιστορίες που διηγούνται κουβαλάνε βαθιά ανθρώπινα σύμβολα που λειτουργούν κατευθείαν στο θυμικό. Παλιές ιστορίες όπως λένε, που δεν ξέρουμε πού χάνονται και πού αρχίζουν, αλλά έχουν φτάσει σε μας με το πέρασμα πολλών χρόνων, ίσως και αιώνων. Τις ανακαλύπτουν σε βιβλία, τις ακούν από άλλους, τα καλοκαίρια σε χωριά από γιαγιάδες, ή τις αντλούν από τη μυθολογία. Κάποιους μύθους τους έχουν εμπλουτίσει με πληροφορίες από ιστορικές πηγές και προσθέτοντας και δικά τους στοιχεία τους έχουν ανακατασκευάσει. Υπάρχει μεγάλο υλικό, μας λένε, στην λαϊκή και προφορική παράδοση της χώρας μας αλλά και όλου του κόσμου. Συχνά πέφτουν πάνω σε ιστορίες που μοιάζουν μεταξύ τους από χώρα σε χώρα, καθώς υπάρχουν μύθοι που είναι κοινοί ανάμεσα στους λαούς, με μικρές βεβαίως παραλλαγές και ίσως διαφοροποιημένα ονόματα. Τρανό παράδειγμα η ιστορία της Σταχτομπούτας που απαντάται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, χωρίς υπερβολή. Μου επισημαίνουν ότι Ασιάτες, Ευρωπαίοι, Αφρικανοί έχουν κάμποσες κοινές ιστορίες, καθώς κοινή είναι η ανάγκη που τις δημιουργεί, γι’ αυτό και μοιάζουν μεταξύ τους. Οι ιστορίες τους δεν έχουν πάντα καλό τέλος, με την έννοια του “ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα”, υπάρχει όμως το αίσθημα δικαιοσύ- Στο Φεστιβάλ νης σε αυτές καθώς ακολουHol nem volt θούν το μοτίβο της κάθαρσης. Σημασία έχει η ψυχή του κοινού και του αφηγητή να αισθανθεί ότι ησύχασε, ότι “έτσι έπρεπε να γίνει”. Στις ιστορίες για παιδιά, παρόλα τα πάνδεινα -τις περιπέτειες και τα βάσανα- που πολύ πιθανόν να έχει περάσει ο ήρωας, είναι σημαντικό να γυρίζει σπίτι του στο τέλος, γεγονός που τους παρέχει το αίσθημα ασφάλειας που έχουν ανάγκη. Παράλληλα, η λιτή περιγραφή χαρακτήρων και καταστάσεων με απλά και κατανοητά λόγια δίνει προτεραιότητα στην φαντασία απελευθερώνοντάς την, καθώς ο καθένας φτιάχνει την εικόνα που θέλει στο μυαλό του. Κλείνουμε με την ευχή, που είναι και προτροπή μας, να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να ξανάρθουν σύντομα οι Παραμυθοκόρες, να μας πουν τις ιστορίες τους και στους μικρούς αλλά και στους μεγάλους της τοπικής ελληνικής κοινότητας.

Υ.Γ. Φεύγοντας απ’ την παράσταση είχα την αίσθηση ότι θέλω ν’ ακούω πιο συχνά ιστορίες. Σίγουρα με είχαν... μαγέψει!

15

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι γιορτές μας

16

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Οι γιορτές μας

Ό

Φορώντας τα καλά μας

Ünneplőben

της Νικολέτας Μήλιου

Miliosz Nikolett írása

λοι όσοι έχουμε αναλάβει το καθήκον να συμμετάσχουμε στη διοργάνωση μιας εκδήλωσης για την ελληνική εθνική γιορτή – είτε στην Βουδαπέστη είτε στην επαρχία – σίγουρα έχουμε αντιμετωπίσει τα διλήμματα για το πώς θα μπορούσε να διαμορφώνεται το καλλιτεχνικό πρόγραμμα ώστε να μην λείψουν σημαντικές λεπτομέρειες, κριτήρια, όπως η ιστορική αναδρομή, απαγγελίες μικρών και μεγάλων, μαθητές, τραγούδια, χοροί, μουσική και τόσα άλλα, που αφ’ ενός πρέπει να προσεκλύσουν την προσοχή του κοινού, χωρίς όμως να το κρατήσουν να κάθεται στην ίδια θέση ώρες ολόκληρες. Είναι δύσκολο φυσικά να δείξεις κάθε χρόνο και κάτι καινούριο γιατί η αφορμή – η ιστορική περίσταση – γύρω από την οποία επικεντρώνεται το πρόγραμμα, είναι πάντα η ίδια. Δεν είναι εύκολο να κάνεις και κάτι το καινούριο γιατί αυτό φαίνεται παράξενο και μπορεί να βρεθείς εύκολα στο στόχαστρο κριτικής, καθώς είναι αδύνατον να αρέσει στον καθένα, όμως πιστεύω ότι αν στο τέλος οι περισσότεροι μείνουν ικανοποιημένοι θα έχεις πετύχει τον στόχο σου. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Βουδαπέστης, σε συνεργασία και με την υποστήριξη του Δήμου και της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του 13ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης, για την επέτειο του 1821 ανέλαβε να συντάξει ένα πρόγραμμα πρωτοφανές και επιχείρησε να ενώσει τα παραπάνω κριτήρια. Δεν είναι εύκολος στόχος αλλά οπωσδήποτε δικαιολογείται, γιατί από τις μεγαλύτερες κριτικές που δέχονταν οι μέχρι τώρα εκδηλώσεις ήταν ότι το καλλιτεχνικό πρόγραμμα είναι μεν ιδιαίτερα ποικίλο αλλά συνάμα και εκτενέστατο δυστυχώς. Οι πρόβες είχαν αρχίσει αρκετές εβδομάδες πριν την εκδήλωση, και όσο πλησίαζε η γιορτή έγιναν και πιο συχνές, τόσο ανάμεσα στους μαθητές και εκπαιδευτικούς του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών, όσο και στα συμμετέχοντα ελληνικά συγκροτήματα, χορωδίες, καλλιτέχνες, όπως τα χορευτικά Χελιδονάκι και Ελληνισμός, η χορωδία Καρυάτιδες, οι ορχήστρες Συρτός, Παλιό Μπουζούκι και η Στεφανίδου Γιαννούλα Και Οι Φίλοι Της. Σημαντικό κριτήριο ήταν να παρουσιαστεί ένα πρόγραμμα έγχρωμο, πολυποίκιλο με πολλές συμμετοχές, για την πραγματοποίηση του οποίου όλοι εργάστηκαν με φιλότιμο και αφιέρωσαν πολύ χρόνο. Φέτος ήταν πρωτότυπος και ο χώρος της εκδήλωσης, το κέντρο RaM Colosseum στην καρδιά της 13ης περιοχής. Εγκαινιάστηκε πέρσι και ανταποκρίνεται απόλυτα στις τεχνικές απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής είτε με το ειδικό δάπεδο που ρυθμίζεται με υδραυλικό σύστημα, είτε με τις εγκαταστάσεις φωτισμού και τα

A

zt hiszem, mindenki, aki valaha vállalkozott már arra, hogy részt vegyen – akár egy fővárosi, kerületi, akár egy vidéki – görög nemzeti ünnepi műsor megszervezésében, találkozott már azokkal a dilemmákkal, amelyek legfőképpen abból fakadnak, hogy hogyan lehetne összeállítani egy olyan műsort, amelyből nem hiányoznak a fontos részletek: ünnepi megemlékezés, kicsik-nagyok, iskolások, ének, zene, tánc, és minden olyan elem, amely arra hivatott, hogy fenntartsa a közönség érdeklődését, ám mégsem szögezi hosszú órákra a székhez a nézőket. Persze évről évre nehéz újat mutatni, hiszen a kiindulópont, a történelmi események változatlanok, e köré kell mindig egy-egy újabb láncot felfűzni. Újítani sem egyszerű, hiszen az új mindig ismeretlen, könnyebben válik támadások, éles kritikák céltáblájává, s persze mindenki kedvére tenni sem lehet, de úgy gondolom, ha a közönség nagy része elégedettséggel áll fel a műsor végén, már célt értek az ez irányú törekvések.

A Fővárosi Görög Önkormányzat az Angyalföldi XIII. kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzattal összefogva, Budapest Főváros XIII. kerületi Önkormányzatának támogatásával, az 1821. március 25-ei eseményekhez kapcsolódva arra vállalkozott, hogy egy újfajta szemléletű műsort állítson össze, amely a fenti kritériumokat kísérelte meg egyesíteni. Nem könnyű vállalkozás ez, de mindenképpen indokolt, hiszen az eddigi nemzeti ünnepek egyik legnagyobb kritikája mindig az volt, hogy a műsor, bár rendkívül széleskörű, mindenre kiterjedő, de sajnos igen hosszú.

A próbák a rendezvényt megelőzően már több héttel megkezdődtek, s az esemény közeledtével egyre gyakoribbá váltak, mind a 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola diákjai és tanárai, mind a műsorban részt vevő görög táncegyüttesek, zenészek, művészek, így a Helidonaki Táncegyüttes, az Ellinizmosz Tánccsoport, a Kariatidák, a Sirtos, a Palio Buzuki, valamint Stefanidu Janula és zenekara körében is. A műsor összeállításánál nagyon fontos szempont volt az, hogy sok embert felvonultató, színes, sokrétű műsor kerüljön bemutatásra, amelynek megvalósításáért a résztvevők lelkiismeretesen, hosszú időn keresztül dolgoztak. Újdonságot jelentett idén az új helyszín is, amely a 13. kerület szívében található RaM Colosseum volt. A hely egészen fiatal, hiszen mindössze a múlt évben nyílt meg, de épp ezért a kor technikai követelményeinek

17

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι γιορτές μας ηχητικά και ακουστικά συστήματα. Το κτίριο επειδή έχει ωοειδές σχήμα σε κάνει να χάνεσαι μερικές φορές, αλλά μετά από λίγες παρακάμψεις, κατά τη γνώμη μου (και την προσωπική μου εμπειρία) θα «μάθεις» αυτή την ασυνήθιστη διαρρύθμιση. Ήταν ιδιαίτερη χαρά για πολλούς από μας ότι στον συντονισμό και τη διοργάνωση πήραν μέρος πολλοί Έλληνες και Φιλέλληνες νέοι. Τους ολοπρόθυμους εθελοντές του Συλλόγου Ελλήνων Νέων Ουγγαρίας μπορούσαμε να συναντήσουμε ήδη στην είσοδο, καθώς εύκολα τους έβρισκαν όσοι είχαν απορίες ή ερωτήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Είχε λαχνούς με δώρα μεγάλης αξίας (ευχαριστούμε τους χορηγούς μας), ελληνικά φαγητά από την Ταβέρνα «Πύργος», ελληνικούς χορούς και ζωντανή μουσική μέχρι το πρωί, αλλά το πιο σημαντικό ήταν τα ειλικρινή χαμόγελα, εκείνα που έβλεπες στα πρόσωπα φίλων και γνωστών που, στην εποχή που ζούμε τους βλέπεις μόνο σ’ αυτές τις γιορτές δυστυχώς. Μπορώ να πω ότι είναι πάντα μεγάλη χαρά να συμμετέχεις σε τέτοιες διοργανώσεις, και δεν υπάρχει μεγαλύτερη αναγνώριση της σκληρής δουλειάς που καταβάλλεις για την επιτυχία μιας γιορτής από αυτά τα χαμόγελα και τους ανθρώπους που ευχαριστιούνται το πρόγραμμα με ενθουσιασμό. Έτσι δεν είναι; Απόδοση στα ελληνικά: Βασίλης Στεφόπουλος

18

maximálisan megfelelő körülményeket biztosít akár a hidraulikával működtethető padlózat, akár a hangtechnika, akár a fényviszonyok tekintetében. Körkörös alakja miatt néhányszor ugyan eltéved benne az ember, de néhány potyakör után hozzá lehet szokni a nem mindennapi épületelrendezéshez (saját tapasztalat).

Külön örömöt jelent sokunk számára, hogy nagyon sok görögséghez tartozó fiatal vett részt a rendezvény lebonyolításában, megszervezésében. A Görög Ifjúsági Egyesület lelkes önkénteseivel mindenki találkozhatott már a bejáratnál, de könnyen megtalálhatta őket bárki, akinek kérdése, vagy kérése volt az este folyamán.

Volt tombola értékes nyereményekkel (köszönet a támogatóknak), görög ételek a Pyrgos Taverna jóvoltából, görög tánc és zene hajnalig, de igazán azok a mosolyok voltak a legőszintébbek, amelyek azon rég nem látott ismerősöknek, rokonoknak szóltak, akiket a mai rohanó világunkban sajnos csak egy-egy ilyen esemény alkalmával lát viszont az ember.

Azt mondhatom, egy-egy ilyen rendezvény lebonyolításában részt venni mindig öröm, és ezeknél a mosolyoknál, valamint a műsort önfeledten élvező embereknél nagyobb visszaigazolás nincs arra, hogy megéri keményen dolgozni egy-egy ilyen ünnep sikeréért. Ugye?

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Δράσεις

Σ

Φιλανθρωπική βραδιά

τις 16 Απριλίου 2012 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τρούλου του Πολιτιστικού Κέντρου ΜΟΜ φιλανθρωπική βραδιά για την οικονομική και πνευματική υποστήριξη ενός νέου συμπατριώτη, ο οποίος πάσχει από σοβαρή ασθένεια και κάνει ένα διαρκή αγώνα για να θεραπευτεί. Ένα παλικάρι τον οποίο είδατε πολλές φορές να χορεύει, να γελάει, τον βοηθήσαμε σύσσωμοι με τον τρόπο που του αρέσει τόσο πολύ: με χορό και τραγούδια. Η πρωτοβουλία ήταν μοναδική καθώς πρώτη φορά συγκεντρώθηκαν Έλληνες και Ούγγροι να χορέψουν μαζί για φιλανθρωπικό σκοπό, αλλά και αποτελεσματική: συγκεντρώθηκαν 400.090 φιορίνια κατά τη διάρκεια της βραδιάς. Επιπλέον, ένας Έλληνας επιχειρηματίας πρόσφερε 100.000 φιορίνια μέσω εμβάσματος την ίδια μέρα. Η ιδέα της οργάνωσης της συγκεκριμένης εκδήλωσης ξεκίνησε από την ορχήστρα Μύδρος, αλλά δεν άργησε ούτε η ορχήστρα Παλιό

Μπουζούκι ούτε η Γιανούλα Στεφανίδου με την ορχήστρα της, να προσφέρουν την μουσική τους για να ανεβάσουν την ατμόσφαιρα της βραδιάς. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 12ου Διαμερίσματος της Βουδαπέστης εξασφάλισε την όμορφη αίθουσα, ενώ ο Σύλλογος Νεολαίας Ελλήνων Ουγγαρίας οργάνωσε τη λαχειοφόρο αγορά και βοήθησε στην ομαλή διεκπεραίωση της βραδιάς. Εκ μέρους δικού μου και της οικογένειας του παιδιού θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους συμμετείχαν, έπαιξαν, ήρθαν και γλέντησαν μαζί μας, και αυτούς που δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν στην βραδιά, αλλά με την προσφορά τους συνέβαλαν στην επιτυχία της πρωτοβουλίας. Ελπίζουμε αυτή η θετική ενέργεια να βοηθήσει στην ανάρρωση του παλικαριού.

Edit Vengrinyák

19

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Szivárványország Miliosz Nikolett írása

H

ogy miért választottam ezt a címet? Nem is tudom. Talán ez a cím fejezi ki legjobban azt, amire akkor gondoltam, mikor a rovat ötlete megszületett a fejemben. Olyan emberekkel szeretnék ugyanis hónapról hónapra beszélgetni, akik jelentős és meghatározó alakjai a magyarországi görögségnek, egyéniségükkel, tudásukkal, tehetségükkel, munkájukkal színesebbé teszik közvetlen környezetünket, s ezáltal az országot is, amelyben élünk.

Első beszélgetőtársam Csyef Athina, a Mydros zenekar énekesnője.

„A fiatalok sajnos, azt látom, sokszor belefáradtak abba a csatározásba, amelyet gyakran teljesen értelmetlen kérdésekben az idősebb generáció folytat”

20

Szerintem Tinát nem kell bemutatnom senkinek. Akinek mégis, csak annyit mondanék, ő az egyik legpozitívabb, legmosolygósabb lány, akit ismerek.

Amellett, hogy a Mydros által Tina régóta aktív résztvevője a görög buliknak, s kíváncsi voltam arra, mit érez, hogyan gondolkodik egyes kérdésekben, beszélgetésünknek egy másik apropója is van: másfél hónapja adott életet kisfiának, Árisznak.

– Tina, gratulálok, gyönyörű a fiad! Hogy vagytok, hogy van Árisz?

– Köszönjük, nagyon jól! Árisz nagyon jó baba, csupa jót tudnék mesélni, egy csoda, hogy ő itt van velünk! 2012. február 17-én született, már majdnem 5 kiló. Hihetetlenül sok pozitív energiát ad!

– Megváltoztatott az anyaság?

– Kicsit lehet, hogy komolyabb lettem, de alapjában véve szerintem nem változtam sokat. Teljesebb lett az életem Árisszal, ő lett számomra a legfontosabb, de mellette a zene, az éneklés is ugyanúgy szerelem marad.

– Mindig ilyen fiatalon szerettél volna anyuka lenni?

– Valahogy a gyermekvállalás kérdése mindig nagyon természetes volt számomra. Már gimnáziumban is mindig azt mondogattam a barátnőimnek, hogy fiatal anyuka szeretnék lenni. Természetesen kellett az is, hogy megtaláljam a másik felemet, akivel megvalósíthatjuk ezt a vágyunkat, de szerencsés vagyok, hiszen mindkét álmom teljesült!

– Beszélgetésünk idején Árisz mindössze 6

hetes, de adja magát a kérdés: szeretnétek majd kistestvért?

– Igen, szeretnénk, de majdcsak pár év múlva. Szeretnék még a másik baba születése előtt visszamenni énekelni, hiszen két gyerekkel nem tudom, mennyire sikerülne minden téren helytállnom.

– Mennyire szeretnéd hangsúlyozni Árisz nevelése során a görög gyökereit?

– Szeretnénk, ha tanulna görögül, Anyukámat meg is kértük, hogy ha jön babázni, görögül beszéljen az unokájához, olvasson neki görög meséket, verseket, remélem, hogy minél több dolog megragad majd ebből Áriszban. Ha nagyobb lesz, több lehetőség adódik majd, járhat görög oviba, iskolába, vihetem magammal a fellépésekre, és az sem volna rossz, ha az életünknek lenne egy olyan periódusa, amikor több időt tölthetnénk Görögországban.

Mindenképpen fontosnak tartom, hogy megtudja, honnan származik, mit jelent görögnek lenni, szeretném, ha az élete részévé válna a görögsége, és ne csak a nevében köszönne vissza.

– Mennyiben merítesz a saját gyerekkorodból?

Milyen programokon vettél részt, mikor tudatosult benned először, hogy görög vagy?

– Kisebb koromban nem nagyon éreztem még át ezt a dolgot, tudtam, hogy van valami plusz az életemben, de nem foglalkoztam kiemelten vele.

Körülbelül 12-13 éves lehettem, amikor a szár-

Απρίλιος 2012 • EΤΟΣ: 18°

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα mazásom igazán foglalkoztatni kezdett. Ekkortájt vettem részt életem első görög táncházaiban a 9. kerületben, a József Attila lakótelepen, ahol felnőttem. Azokban az időkben egy-egy ilyen rendezvény még ritkaságnak számított, de minden alkalommal nagyon tetszett, szerettem odajárni. Igazából az volt nagy mérföldkő, amikor a Mydroshoz csatlakoztam.

– Hogyan találkoztatok?

– Játszottak az általános iskolában, ahová jártam, ott találkoztunk. Éppen énekesnőt kerestek, az egyik tanárom pedig, tudomást szerezve erről, beajánlott nekik, ők pedig meghallgattak.

Nem volt idegen a dolog, hiszen énekkaros voltam, akkor már több népdalversenyen is részt vettem, ahol magyar és görög népdalokat énekeltem.

– Mit jelent számodra a Mydros?

– Nehéz túlzások nélkül beszélni, de nagyon szerencsés vagyok, hiszen azt csinálhatom, amit szeretek, egy olyan közegben, amit szintén nagyon szeretek. A zenekar rengeteg új barátot, ismerőst hozott nekem, nagyon sok görög rendezvényen, buliban volt alkalmam részt venni általa. Magyarország számos olyan városában, településén jártunk, ahová a zenekar nélkül lehet, hogy el se jutok soha. A közönség szeretete mindig feltölt energiával, ezért akkor is, ha messzebbre megyünk, ugyanazzal a lelkesedéssel indulok el.

– Melyek a legkedvesebb fellépési helyeid?

– Aki azt csinálja, amit szeret, gyakorlatilag szinte mindegy, hol csinálja, mégis, ha választanom kellene, a családias hangulatú táncházakat választanám, ahová minden generáció el tud jönni, kicsik, nagyok, idősebbek, fiatalabbak. Úgy gondolom, nem kell csillogó fellépési helyszín, vagy úgymond „luxuskörülmények”, a lényeg, hogy a közönség szeresse, értékelje azt, amit csinálunk, örömet, kikapcsolódást nyújtson számukra az a néhány óra, amit velünk töltenek.

– Van kedvenc dalod?

– Igazából nagyon sok olyan dalt szeretek, amit játszunk, kiemelni talán nem is tudnék egyet sem, a kedvenc időről időre folyamatosan változik. Úgy fogalmaznék inkább, hogy a popszámokat, illetve a modernebb hangzású számokat kedvelem, ezen belül is a kicsit romantikusabb, lassabb dalokat. Úgy érzem, hogy ezekben a számokban jobban ki tudok bontakozni, jobban át tudom adni általuk az érzéseimet.

– Mint énekesnő, mit gondolsz a mai tehetségkutató-dömpingről? Eljátszottál már a gondolattal, hogy te is elindulj valamelyikben?

– A tehetségkutatók világa nem az én világom.

Nagyon szeretek énekelni, de megnyugvást ad számomra a tudat, hogy nem vagyok egyedül a színpadon. Sokkal inkább érzem magam csapatjáté-

kosnak, mint különálló énekesnőnek.

Sajnos az a baj ezekkel a tehetségkutatókkal, hogy egyik a másikat éri, sok tehetséges ember tűnik fel ugyan bennük, de többségük arca és hangja ugyanilyen hamar a feledés homályába is vész, hiszen kicsi ez az ország arra, hogy ennyi „sztárja” legyen. Az egyedüli lehetőség a fennmaradásra, ha valami újjal rukkolnak elő, ha valami csoda történik, de enélkül nagyon hamar eltűnnek sajnos a sül�lyesztőben.

– Te, mint a magyarországi görög fiatalok egyik meghatározó alakja, hogyan látod a helyzetüket?

– Érdekes kérdés ez. Emlékszem, régebben, amikor bekerültem a görög közösségbe, amikor eljártunk a görög táncházakba, amiről korábban is meséltem, valahogy azt éreztem, sokkal több görög vesz körül, mint mostanában. A fiatalok sajnos, azt látom, sokszor belefáradtak abba a csatározásba, amelyet gyakran teljesen értelmetlen kérdésekben az idősebb generáció folytat. Korábban, ha elmentünk egy buliba, olyan otthonos érzésem volt, mindenki ismert mindenkit, kézzel fogható volt a szeretet. Ma már kicsit más a helyzet.

Megszaporodtak a görög bulik is, hiszen a fővárosiaknak minden hétre több görög rendezvény jut, így természetesen nem mindenki megy el minden rendezvényre, tehát sokkal kisebb a valószínűsége annak, hogy ugyanaz a társaság verődik össze egy-egy alkalommal. Egyre több a teher az emberek vállán, a fiatalok tanulnak, dolgoznak, sokszor gubózik be az ember, nem mindig van kedve kimozdulni otthonról.

– Mit gondolsz, mivel lehetne több görög fiatalt visszacsalogatni a közösségbe?

– Sok olyan rendezvény van, amit a fiatalok előnyben részesítenek, ha egyik-másik körülmény egy kicsit „extrább”. Tudom, furcsán hangzik ez, mert nekem, ahogy korábban is elmondtam, tényleg nem számít a hely, ahol fellépünk, de azt vettem észre, a fiatalok nagyon szeretik a „menőbb” helyeket. A Vogue hajó, a Rió sokkal több érdeklődőt vonz, mint egy sima művelődési ház, nem tudom miért, de ez ma tendencia.

– Mikor tervezed a visszatérést?

– Imádom a babámat, de nagyon hiányzik a zenekar, ezért azt tervezem – természetesen a baba érdekeit szem előtt tartva -, hogy olyan helyekre, ahonnan fellépés után hamar hazaérek, lassan vis�szatérek. Árisz addig sincsen egyedül, hiszen az apukája, illetve a nagyszülei vigyáznak rá, s így én sem lennék tőle olyan hosszú időre távol. A családom is bátorít, hogy vállaljak el egy-egy alkalmat, hiszen ilyenkor kicsit kiszakad az ember az otthoni környezetből, és feltöltődve tud visszatérni.

– Köszönöm, hogy beszélgettünk!

„Sokkal inkább érzem magam csapatjátékosnak, mint különálló énekesnőnek”

21

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Ελληνικά μνημεία στο Makó του Dr. Diószegi György Antal

Τ

Το πιο γνωστό γεγονός στην πολιτική σταδιοδρομία του Kristóffy είναι όταν ως Υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Fejérvári κήρυξε την καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας

22

ον 18ο αιώνα η πόλη Makó – μαζί με τις πόλεις Szeged και Hódmezővásárhely αποτελούσε το κυριότερο οικονομικό κέντρο της περιφέρειας, στην οποία η παρουσία των Ελλήνων εμπόρων ήταν ιδιαίτερα έντονη. Για τον λόγο αυτό, στην Μεγάλη Πεδιάδα της Ουγγαρίας ακόμα και στις αρχές του 20ου αιώνα, οι πωλητές γενικά αποκαλούνταν «Έλληνες». Μεγάλος ήταν ο αριθμός των Ελλήνων που ζούσαν στο Makó σύμφωνα και με ένα έγγραφο από τις 16 Νοεμβρίου 1777 (MOL UC 190:4) που βρέθηκε στα αρχεία του Ουγγρικού Επιμελητηρίου στο οποίο είναι γραμμένα τα εξής: «Απογραφή Ελλήνων εμπόρων για 4 καταστήματα. (…) Makó.». Στην πόλη ζούσε και η ελληνικής καταγωγής οικογένεια Kristo ή Kristóffy, ένα μέλος της οποίας (μετά από σκληρή δουλειά) στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε ο δεύτερος πιο ισχυρός άνθρωπος της Ουγγρικής Κυβέρνησης ως Υπουργός Εσωτερικών. Σχετικά με την οικογένεια αυτή πρέπει να σημειωθεί ότι το 1754 στην πόλη Mezőberény κατοικούσε κάποιος József Kristóff, Έλληνας καταστηματάρχης, καθώς κατά τον 18ο–19ο αιώνα το επώνυμο αυτό απαντάται επίσης στις πόλεις Οράδεα, Jászberény, Győr και Tokaj. Τον 19ο αιώνα «ο κύριος Kristo ο Έλληνας ζούσε στο Makó την δεκατία του ‘50». Μπορούμε να διατυπώσουμε με σιγουριά – με βάση τον τύπο της εποχής επίσης – ότι ο «γερο-Kristo από το Makó ήταν υπαρκτό πρόσωπο». Ο γιος του προαναφερομένου έλληνα γουνοποιού, ο József Kristóffy ο νεώτερος (Makó 1857-1928) έκανε σημαντική σταδιοδρομία στο δημόσιο τομέα. Την μέση εκπαίδευση ολοκλήρωσε στην Τιμισοάρα και την Οράδεα, ενώ σπούδασε νομικά στη Βιέννη και τη Βουδαπέστη. Ανάμεσα στα 1880-83 ήταν πρώτος γραμματέας του δήμου Csanád, και αργότερα εργάστηκε έως το 1886 ως γραφέας στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων και Μεταφορών. Κατά την περίοδο 1886-1896 ήταν επίσης πρώτος γραμματέας του Νομού Csanád, τότε απόκτησε και τον τίτλο ουγγρικής ευγενείας. Το 1896 έγινε βουλευτής της περιοχής

Nagylak στην παράταξη των φιλελευθέρων, εργάστηκε στην Επιτροπή Υδάτων. Ο József Kristóffy για ενάμιση χρόνο δραστηριοποιήθηκε ως πρωτοδίκης του Νομού Szatmár κατ’ εξουσιοδότηση της κυβέρνησης Tisza από το 1904. Το όνομά του συνδέεται με την περίφημη «Ομιλία του Németbogsán». Ανάμεσα στα 1906-1911 έπαιξε σημαντικότατο ρόλο για να καθιερωθεί η καθολική και μυστική ψηφοφορία. Είχε μεγάλη υπόληψη και ως πρωτοδίκης και ως βουλευτής του φιλελεύθερου κόμματος. Υπήρξε αρχηγός του προοδευτικού κόμματος που είχε μεγάλη πολιτική σημασία. Ο ελληνικής καταγωγής Kristóffy ήταν ο δεύτερος πιο ισχυρός άνθρωπος της κυβέρνησης του βαρώνου Géza Fejérvári από τις 18 Ιουνίου 1905 έως τις 8 Απριλίου 1906: καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του επεδίωκε τη μεταρρύθμιση του εκλογικού δικαίου με την βοήθεια των σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι υποστήριζαν μεν το νομοσχέδιό του περί εκλογικού δικαίου, με την επέκτασή του όμως σε περισσότερα κοινωνικά στρώματα. Ο αστικός ριζοσπαστικός Συνασπισμός Για Τα Εκλογικά Δικαιώματα που ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1905 υποστήριζε τις επιδιώξεις του Kristóffy, και για τον λόγο αυτό συνεργάστηκε και με τους σοσιαλδημοκράτες επίσης. Το πιο γνωστό γεγονός στην πολιτική του σταδιοδρομία είναι όταν ως Υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Fejérvári, μετά τις διαπραγματεύσεις με τους σοσιαλδημοκράτες, κήρυξε την καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας. Να αναφερθούμε όμως και στα προηγούμενα. Στις 8 Σεπτεμβρίου ο Fejérvári ζήτησε από τον βασιλιά Φραγκίσκο Ιωσήφ να επιτρέψει την μεταρρύθμιση της εκλογικής νομοθεσίας και να γίνει κυβερνητικό πρόγραμμα, ο οποίος όμως αρνήθηκε. Ο Kristóffy έτσι στην ομιλία του στις 9 Σεπτεμβρίου 1905 στην πόλη Németbogsán δήλωσε δημοσίως την θέση του υπέρ της καθολικής ψηφοφορίας, η οποία όμως θα αφορούσε μόνο τους εγγράμματους (οποιαδήποτε γλώσσα και να χρησιμοποιούν). Κατά την υπουργική του θητεία επιτράπηκε η λειτουργία της Ομο-

Απρίλιος 2012 • EΤΟΣ: 18°

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα σπονδίας Αγροτών Ουγγαρίας, που στην ουσία εκπροσωπούσε τη σοσιαλδημοκρατία στην ουγγρική επαρχία. Απερχόμενος από τα υπουργικά του καθήκοντα η εφημερίδα Népszava τον αποχαιρέτησε με θερμότατα λόγια τον Απρίλιο του 1906. Κατά την περίοδο των εκλογών του 1906 διατηρούσε καλή σχέση με τον András L. Áchim, κρατικής εμβέλειας αρχηγό του αγροτικού κινήματος της ανατολικής Ουγγαρίας. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής αντίστασης ενάντια της κυβέρνησης συνασπισμού του 1907, ο Kristóffy ήταν πιστός συνεργάτης του διάδοχου του θρόνου Φραγκίσκου Φερδινάνδου, καθώς ανήκε και στην ουγγρική παράταξη του πολιτικού κύκλου «Belvedere» που υποστήριζε τον πρίγκιπα. Το 1907 ιδρύθηκε το Ριζοσπαστικό Αστικό Κόμμα Ουγγαρίας με ενεργή συμμετοχή μ.ά. και του Kristóffy. Το 1908 υποστήριζε τον István NagyatádiSzabó με αποτέλεσμα την ίδρυση του «Αγροτικού Κόμματος της Ανεξαρτησίας του ’48» τον Νοέμβριο του 1909 στο Szentgál. Αυτό εξηγείται με το γεγονός ότι την ίδια χρονιά ο Áchim απομακρύνθηκε από τον πρώην υποστηρικτή του. Με την οικονομική υποστήριξη του Kristóffy μπόρεσε να κυκλοφορήσει η εφημερίδα «A föld népe» (Ο λαός της γής), έκδοση του τοπικού παραρτήματος του κόμματος αγροτών Ουγγαρίας στο Balmazújváros που ήταν οργάνωση-μέλος του φιλελεύθερου κόμματος. Το 1911 εκλέχτηκε βουλευτής του αγροτικού κόμματος στην Békéscsaba, το 1913 όμως υπέβαλε την παραίτησή του.

O Kristóffy ως δημόσιος άντρας έγραψε διάφορα βιβλία (λ.χ. τον «Αγώνα για την ψηφοφορία» ή τις «Ομιλίες περί εκλογικού δικαίου», Βουδαπέστη 1910). Μετά τη φρικτή Συνθήκη του Τριανόν δημοσιεύτηκαν αρκετές πολιτικές μελέτες που ακόμα και σήμερα, εννιά δεκαετίες μετά, είναι επίκαιρες. Στο έργο του με τίτλο «Τα βάσανα της Ουγγαρίας. Ο δρόμος της καταστροφής. Πολιτικές αναμνήσεις 1890-1926 (Βουδαπέστη 1927) γράφει: «…Ο φιλειρηνικός και νομοταγής χαρακτήρας του ουγγρικού λαού...», τα οποία υπήρξαν πάντοτε η βάση του ουγγρικού κράτους. Στα απομνημονεύματά του ο Kristóffy, δίπλα στον πόνο που ένιωθε εξαιτίας του κολοβώματος της χώρας, εκδηλωνόταν και ο στόχος του να αναλύσει – με την πείρα στην κρατική διοίκηση – το παρελθόν για το καλό της μελλοντικής Ουγγαρίας. Ο κοινωνικός του ρόλος αντικατοπτρίζεται και στην οικογενειακή του ζωή: παντρεύ-

H αναμνηστική πλάκα του József Kristóffy του νεώτερου (1857-1928) στο Makó

τηκε την κόρη του Mihály Horváth, μεγάλου Ούγγρου ιστοριογράφου, Ernesztin (1865 - ?). Απόκτησαν τέσσερα παιδιά, από τα οποία οι 2 γιοι τους, Endre και József, αγωνίστηκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως ουσάροι υπολοχαγοί. Υπάρχει και αρχιτεκτονικό μνημείο της οικογένειας αυτής. Τον κλασικιστικό Οίκο NyékyKristóffy (γύρω στα 1827) στην πόλη Makó αγόρασε το 1882 ο József Kristóffy ο πρεσβύτερος, γουνοποιός και κτηματίας στο Tornya. Ο γιος του József Kristóffy ο νεώτερος πούλησε την κατοικία του στην σημερινή οδό Vásárhelyi 2 το 1893 και μετακόμισε στο αρχοντικό του πατέρα του. Μετά τον θάνατο του πρεσβύτερου το 1915 το κληρονόμησαν τα παιδιά του: ο József Kristóffy ο νεώτερος, η Erzsébet Koronkai-Kristóffy, η Aranka Molitórisz-Kristóffy και ο János Kristóffy. O πρωτότοκος József μετά τη θητεία του στην Ουγγρική πρεσβεία της Βαρσοβίας ως σύμβουλος, από το 1939 εργάστηκε ως πρέσβυς της Ουγγαρίας στην Μόσχα (έως την είσοδο της χώρας στον πόλεμο) και αργότερα στη Δανία. Σχετικά με τα ελληνικά μνημεία στο Makó και τη σημασία του αποστολικού έργου του Έλληνα επισκόπου Ιεροθέου τον 10ο αιώνα, αξίζει να αναφέρουμε τα λόγια του κ.György Janka, ουνίτη παρόχου (σ.σ.εκκλησιαστικός τίτλος) της πόλης από το 1999: «Εγώ θα ήθελα στο Makó να αναστυλωθεί το άγαλμα του Ιεροθέου, διότι ο ίδιος δραστηριοποιούνταν στο Őscsanád, μόλις 20 χιλιόμετρα από την πόλη μας, εκεί που βρισκόταν και η έδρα του, η Βασιλική του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή. (…) Υπάρχει και άλλος ένας λόγος: (…) αν είχαμε στήσει άγαλμα του Ιεροθέου στο Makó, θα είχε έρθει και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, φέρνοντας την πόλη μας στο επίκεντρο της προσοχής όλου του ορθόδοξου κόσμου.» Ένας στόχος υπέροχος που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ακόμα και σήμερα.

Πηγές: – Dr. Reiner Zsigmond: A keleti vallású magyar nemzeti egyház szervezése. Bp., 1907.

– Mezőberény története. Τόμος 1ος. Επιμέλεια: Szabó Ferenc. Mezőberény, 1973.

– A politikai színtérről. In: Magyarország. Έτος 12, τεύχος 186, 30.07.1905 – Makó története 1849től 1920-ig. Επιμ. Szabó Ferenc. Makó, 2002.

– Dolmányos István: A koalíció az 1905-1906. évi kormányzati válság idején. Bp., 1976.

– Magyarország története 1849-1918. Επιμ.

Hanák Péter. Bp., 1975.

– Αρχεία Κτηματολογίου: László Felletár διευθυντής και Gilicze János αρχειοφύλακας.

– Medgyesi Konstantin: „...láthatjuk, hogy szinte már mintha egyenetlenség támadna a városban”. A Szent Istvánszobor vita, 1999. In.: Χρονικό του Μουσείου Móra Ferenc. Studia Historica. 8. Szeged, 2005.

23

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι ρίζες μας Μάρθα Π. Γεωργίου

Ιστορική Μνήμη

(συνέχεια απ’ το προηγούμενο τεύχος)

Σ

το ορφανοτροφείο μείναμε ένα χρόνο και πηγαίναμε και στο σχολείο κιόλας. Στο σχολείο μάθαμε πολλά πράγματα, όπως να μιλούμε ωραία και καθαρά τη μητρική μας γλώσσα καθώς και πώς να συμπεριφερόμαστε απέναντι στους μεγάλους. Μάθαμε επίσης να χαιρετούμε πρώτα τους ανωτέρους μας και ιδιαίτερα τους δασκάλους και τις δασκάλες μας. Ως ορφανή που ήμουνα, έμαθα πάρα πολλά στο ορφανοτροφείο που αργότερα τα αξιοποίησα στην μετέπειτα σταδιοδρομία μου. Όλα σχεδόν τα ορφανά ήταν ξύπνια παιδιά, όχι κουτά χωριατόπουλα όπως ήθελαν να τα παρουσιάσουν οι χαρτογιακάδες της άρχουσας τάξης. Είναι ωστόσο αλήθεια πως δεν ξέραμε γράμματα, όμως γι’ αυτό δεν ευθυνόμασταν εμείς, τα φτωχόπαιδα και τα ορφανά των επαρχιακών χωριών και οικισμών. Την ευθύνη την είχαν διάφορες δυσμενείς καταστάσεις, όπως οι πόλεμοι, η καπιταλιστική κοινωνία, τα άγονα μέρη όπου κατοικούσαμε και ζούσαμε χωρίς καμία κοινωνική μέριμνα, χωρίς ιατρική περίθαλψη, χωρίς σχολεία και δασκάλους. Εκείνοι οι κάτοικοι της Οξυάς που ταξίδευαν σε ξένα μέρη, είχαν αποδείξει πως όταν υπάρχουν δυνατότητες, προκόβανε, κάνανε περιουσίες, γίνονταν νοικοκυραίοι άνθρωποι και μαθαίνανε γράμματα. Εξάλου, ο πόθος για μάθηση είναι μέσα στο αίμα των Ηπειρωτών, διότι είναι περήφανοι για τον τόπο τους και την ιστορία τους. Επιστροφή στο χωριό μου Τον Ιανουάριο μήνα του 1947 οι αντάρτες χτύπησαν την Κόνιτσα και η επίθεση αυτή ήταν η πρώτη μάχη που έγινε στην περιοχή μας. Στο ορφανοτροφείο μας είπαν να φύγουμε για τα χωριά μας, επιστροφή στη φτώχεια, τη δυστυχία και στις φλόγες του εμφυλίου πολέμου, στην καταστροφή και στον όλεθρο. Πριν αναχωρήσουμε, μας πήγαν στη Μητρόπολη και μετά σε κινηματογράφο. Για πρώτη φορά είδαμε ταινία και μείναμε κατενθουσιασμένοι. Μόλις φτάσαμε στο χωριό, όλοι ρωτούσαν τι είδαμε στην πόλη, πώς περάσαμε κι αν ήταν καλά στο ορφανοτροφείο. Και πρώτη η μάνα μου με ρωτούσε “πώς πέρασες καμάρι μου”. Της είπα πως στην πόλη οι άνθρωποι ζούνε καλύτερα απ’ ότι εμείς εδώ στο χωριό μας, μέσα στη φτώχεια και την αγραμματοσύνη. Αυτή μου είπε πως όταν μεγαλώσω θα ζούμε κι εμείς καλά.

24

Το πρώτο βράδυ δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Είχα συνηθίσει το κρεβάτι με τα άσπρα σεντόνια και τις απαλές κουβέρτες στο ορφανοτροφείο. Και τότε η καημένη η μάνα μου έκοψε ένα φουστάνι και το έραψε σαν σεντόνι. Ύστερα με ρώτησε τι θέλω να φάω. Είχαμε μόνο μια οκά αλεύρι και είπε να μου κάνει καμιά πίτα καθώς και λειτουργιά για την εκκλησία. Κοντά στο σπίτι μας ζούσε ο παπάς με τα έξι παιδιά του και ζούσε κάπως καλύτερα από μας. Και τότε άρχισα να σκέφτομαι μέσα μου γιατί να πάμε το πρόσφορο στον παπά κι εμείς να τρώμε καλαμποκίσιο ψωμί και πολλές φορές ούτε καν αυτό να έχουμε; Στο χωριό μας επικρατούσε ακόμα ηρεμία και ησυχία. Τότε ήταν αρχές του 1948 όταν οι αντάρτες επιστρατέψανε απ’ όλα τα χωριά τους νέους. Πήραν και τον αδελφό μου που βοσκούσε λίγα γίδια και ήταν μόνο 16 ετών. Πολλές φορές μας έλεγε “δεν θέλω να βοσκάω τα γίδια”, γι’ αυτόν η δουλειά του τσομπάνου ήταν υποτιμητική, αφού ήταν ξύπνιο παιδί και ήθελε να σπουδάσει. Και σπούδασε τελικά φιλοσοφία. Στις 25 Μαρτίου έγινε το “παιδομάζωμα” όπως το ονόμασαν οι αντίπαλοι των ανταρτών. Είναι ωστόσο αλήθεια πως οι αντάρτες δεν πήραν ή δεν επιστράτευσαν κανέναν με το ζόρι. Κι εμένα με παρακάλεσαν να πάω μαζί τους, όμως η μάνα μου δεν συμφώνησε και δεν πήγα. Τα παιδιά που έφυγαν για τις ανατολικές χώρες κέρδισαν πάρα πολλά, αρκετά απ’ αυτά μορφώθηκαν και απ’ τα κοντινά μας χωριά, είναι πολλοί εκείνοι που έγιναν γιατροί, μηχανικοί, οικονομολόγοι, φιλόσοφοι ή έμαθαν διάφορα επαγγέλματα. Το παιδομάζωμα το έκανε και το οργάνωσε η Φρειδερίκη, όμως εγώ ούτε εκεί πήγα, δεν με άφηνε η μάνα μου που είχε μείνει μόνη της. Στο χωριό μας, πριν ακόμα αρχίσουν οι επιχειρήσεις, έγινε ένα περιστατικό. Στην πλατεία του χωριού μας έκαψαν το σπίτι του Κοσμά. Όταν ξυπνήσαμε οι φλόγες είχαν φτάσει στον ουρανό. Η μάνα μου έκλαιγε και φωνάζοντας έλεγε πως καίγεται το πατρικό μας. Το σπίτι της γιαγιάς μου βρισκόταν στην πλατεία και όταν αυτή βγήκε απ’ το σπίτι μας, δεν την αφήσανε διότι το χωριό μας ήταν περικυκλωμένο από τους αντάρτες γι’ αυτό και γύρισε πίσω κλαίγοντας.

(συνεχίζεται στο επόμενο τεύχος)

ΑπρίλίΟς 2012 • EΤΟς: 18°

Οι ρίζες μας Οι βετεράνοι μας

Μαρία Γεωργοπούλου “τίποτα το ιδιαίτερο δεν έκανα...”

Του Θανάση Ζιανού

Σ

υνεχίζοντας την παρουσίαση αγωνιστών και αγωνιστριών της κοινότητάς μας, σ’ αυτό το τεύχος σας παρουσιάζουμε την Μαρία Γεωργοπούλου, το γένος Πίπλου Θανάση, μια εύθυμη και ηλικωμένη συντρόφισσα. Ξαφνιάστηκε λίγο όταν της εξήγησα τον σκοπό της επίσκεψής μου.

– Τί να γράψεις για μένα Θανάση, τίποτα το ιδιαίτερο δεν έκανα.

– Αγαπητή Μαρία, απ’ ότι γνωρίζω, πρόσφερες κι εσύ πολλά στον κοινό μας αγώνα για την προκοπή της πατρίδας μας, όπως και πολλές άλλες Ελληνίδες αγωνίστριες που ζουν στην Ουγγαρία. Γι’ αυτόν τον λόγο ακριβώς θα θέλαμε να μας πεις λίγα πράγματα για τη ζωή σου.

– Γεννήθηκα στις 24 Γενάρη 1924 στο χωριό Λαχανόκηποι Καστοριάς. Είμαι κόρη του Θανάση Πίπλου και της Χρυσούλας Παπαϊωάννου. Κατάγομαι από αγροτική οικογένεια, η μάνα μας έκανε δέκα παιδιά, μείναμε στη ζωή τα πέντε. Στο χωριό μου τέλειωσα την Γ’ Δημοτικού, μετά έπρεπε να δουλέψω και να βοηθώ τους γονείς μου. Το χωριό βρίσκεται σε εύπορο μέρος, έτσι ζούσαμε σχετικά καλά. Η ζωή μας κυλούσε ήσυχα με τα καθημερινά προβλήματα, τις χαρές και τις λύπες. Ώσπου ξέσπασε ο πόλεμος με τους Ιταλούς το 1940. Οι κάτοικοι του χωριού μας και ολόκληρης της περιοχής, που συνορεύει με την Αλβανία, βοηθούσαμε με ότι διαθέταμε τα στρατευμένα παιδιά μας που πολεμούσαν το στρατό του Μουσολίνι. Αργότερα, το 1941, όταν η πατρίδα σκλαβώθηκε από τους Ιταλο-Γερμανο-Βούλγαρους φασίστες, το χωριό μας οργανώθηκε και αγω-

νίστηκε από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΠΟΝ-ΕΛΑΣΚΚΕ. Ο παπάς του χωριού μας, ονόματι παπαΧρήστος Παπαχρήστου, ήταν αυτός που όταν τα τμήματα του ΕΛΑΣ του καπετάν Πατσιούρα μπήκαν στο Άργος Ορεστικού, ευλόγησε τα όπλα του ΕΛΑΣ. Οι κομιτατζήδες τον συνέλαβαν και τον παρέδωσαν στις ιταλικές αρχές κατοχής. Μετά από στρατοδικείο που πέρασε στην Καστοριά, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 20 Μαρτίου 1943. Ο παπα-Χρήστος, συνεργαζόμενος με τις αντιστασιακές οργανώσεις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην πατρίδα, μαζί και τη ζωή του. Στον εμφύλιο πόλεμο στις αρχές του 1947 έπεσε νεκρός και ο γιος του, Αθανάσιος Παπαχρήστου, στην περιοχή Νεστορίου. (σ.σ:τα στοιχεία για τον Παπαχρήστου είναι απ’ το βιβλίο του Γ. Γκάσα “ Οι αθάνατοι της Καστοριάς”).

– Εσύ πώς οργανώθηκες στο κίνημα; – Οργανώθηκα πρώτα στην ΕΠΟΝ, εκτελώντας διάφορες αποστολές που μας δίναν. Όταν απελευθερώθηκε η πατρίδα μας από τους ξένους κατακτητές, περιμέναμε την αναγνώριση των αγώνων μας. Αντ’ αυτού, πλάκωσε η ανελέητη τρομοκρατία των παρακρατικών συμμοριών που δρούσαν στην περιοχή μας εξαναγκάζοντας τους αγωνιστές της ΕΑ να ξαναβγούν στο βουνό. Το 1945 είχα παντρευτεί με τον αντιστασιακό αγωνιστή Θανάση Δινάκη, ο οποίος ήταν και γραμματέας της Κ.Ο. του ΚΚΕ του χωριού μας. Μαζί αποκτήσαμε την κόρη μας Αφροδίτη. Ο ίδιος βρισκόταν συνεχώς καταδιωκόμενος. Τελικά κατατάχτηκε από τους πρώτους στα ένοπλα τμήματα του ΔΣΕ. Το καλοκαίρι του 1946 τοποθετήθηκε ομαδάρχης στο λόχο του Ηλία Κουνέλα. Σκοτώθηκε στο Γράμμο στις αρχές του 1948. Στο ΔΣΕ κατατάχτηκαν πολλοί νέοι του χωριού μας, απ’ αυτούς δεκατρείς θυσίασαν τη ζωή τους για την λευτεριά, ανεξαρτησία και δημοκρατία της πατρίδας μας. Ανάμεσά τους και ο σύζυγός μου με τον αδερφό του Απόστολο Δινάκη.

– Εσείς πώς βοηθούσατε τον αγώνα του ΔΣΕ; – Εγώ μαζί με άλλες συντρόφισσες μεταφέραμε στα ένοπλα τμήματα του ΔΣΕ τρόφιμα, ρούχα ακόμη και οπλισμό. Εκτελούσαμε και άλλες βοηθητικές υπηρεσίες όπου υπήρχε ανάγκη.

– Στην Ουγγαρία πότε ήρθες; – Το 1948 την άνοιξη, μεταφερθήκαμε μαζί με άλλες γυναίκες και τα παιδιά μας στην Αλβανία.

25

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι ρίζες μας Και τον Οκτώβρη του 1949 ήρθαμε στην Ουγγαρία όπου μας δόθηκε πολιτικό άσυλο. Εδώ για ένα διάστημα εργάστηκα στον παιδικό σταθμό ελληνόπουλων που λειτουργούσε στο Balaton Zamardi. Μετά ήρθα στη Βουδαπέστη και έμεινα στο Ντοχάνγκιαρ. Δούλεψα στο αναρρωτήριο μαζί με τον Θανάση Μαλιούρα, εξυπηρετούσαμε τους ανάπηρους συντρόφους. Στη συνέχεια, για 16 χρόνια και ως τη συνταξιοδότησή μου, εργάστηκα σε πλεκτομηχανές στον συνεταιρισμό Ramona. To 1950 παντρεύτηκα με τον αγωνιστή της ΕΑ και του ΔΣΕ Θεόδωρο Γεωργόπουλο απ’ το Μακροχώρι Καστοριάς. Ο Θόδωρος ήταν χήρος με τέσσερα ανήλικα παιδιά κι εγώ είχα όπως σας είπα ήδη μια κόρη. Μαζί αποκτήσαμε άλλες δυο κόρες. Τα παιδιά μας τ’ αναθρέψαμε με πολλούς κόπους και δυσκολίες, μα έγιναν προκομένοι άνθρωποι, για τον εαυτό τους, τις οικογένειές τους και την κοινωνία. Δημιούργησαν οικογένειες, τέλειωσαν διάφορες τεχνικές σχολές και πρωτοστάτησαν στην παραγωγή και στις κοινωνικές υπηρεσίες. Σήμερα η οικογένεια του Θόδωρου Γεωργόπουλου απότελείται από 14 εγγόνια, 18 δισέγγονα και 4 τρισέγγονα. Με τον σύντροφό μου Θόδωρο ζούσαμε ευτυχισμένα και αρμονικά. Δυστυχώς την κόρη μας Αντωνία την χάσαμε σε

ηλικία 20 χρονών. Το 1982 έφυγε απ’ τη ζωή κι ο Θόδωρος. Αυτό ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για την οικογένειά μας και κυρίως για μένα.

– Τώρα ποιος σε φροντίζει; – Ευτυχώς ακόμη αυτοσυντηρούμε, παρά τις αρρώστιες και τα γηρατειά, δεν πτοούμε, δεν απογοητεύομαι. Φυσικά με βοηθάνε και τα παιδιά, ιδιαίτερα η κόρη μου Κωνσταντίνα.

– Οι μέρες πώς περνάν; – Στο σπίτι, όπως όλων των ηλικιωμένων. Καθαρίζω, μαγειρεύω, τηλεόραση, φάρμακα, γιατρούς κτλ. Ευτυχώς που υπαρχει ο αυλόγυρος με το πάρκο. Όταν ο καιρός είναι κατάλληλος, καθόμαστε στα παγκάκια με τις φίλες γειτόνισσες -χρόνια χήρες κι εκείνες- τη Βάγια, την Αποστολία, τη Σοφία, και κουβεντιάζουμε ολόκληρες ώρες. Όλα μας ενδιαφέρουν. Όσο μπορούμε παίρνουμε μέρος στις εκδηλώσεις που οργανώνουν οι Αυτοδιοικήσεις μας, ιδιαίτερα του Ζούγκλο. Πηγαίνουμε, έστω και με τα μπαστούνια μας συντροφιά. Μας προκαλεί χαρά η συνάντηση με παλιούς αλλά και νέους συμπατριώτες μας.

– Αγαπητή Μαρία σ’ευχαριστώ για την κουβέντα μας, ευχόμαστε καλή υγεία, ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή και μεγάλο κουράγιο.

– Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Φόρος τιμής Γεώργιος Καμαρίδης 1938-2012

Σ

τις 24 Φεβρουαρίου 2012 πέθανε στη Βουδαπέστη ο συμπατριώτης μας Γεώργιος Καμαρίδης και κηδεύτηκε στο νεκροταφείο Újpalota της πρωτεύουσας. Στην κηδεία παραβρέθηκαν τα μέλη της οικογένειάς του, συγγενείς και φίλοι, Ούγγροι και Έλληνες. Τον επικήδειο εκφώνησε ο Δημήτρης Μπεκιάρης, πρόεδρος της ΑΕΖ. Ο Γιώργος Καμαρίδης γεννήθηκε στις 10 Γενάρη 1938 στο χωριό Βρυσικά του Ν. Έβρου. Ήταν γιος του Κώστα και της Λεμονιάς. Καταγόταν από αγροτική οικογένεια. Στις αρχές του 1948 για να γλιτώσει από τα δεινά και τις κακουχίες του εμφυλίου πολέμου, με πολλά άλλα παιδιά και τ’ αδέλφια του μεταφέρθηκε στη Βουλγαρία. Τον Γενάρη

26

του 1950 ήρθε στην Ουγγαρία. Εδώ τελείωσε το δημοτικό και συνέχισε τις σπουδές του σε τεχνολογική σχολή, παίρνοντας το δίπλωμα του τορναδόρου. Δούλεψε στην τέχνη του ως τη συνταξιοδότησή του. Το 1958 παντρεύτηκε με τη συμπατριώτισσά μας Φανή Τραγιανού απ’ το χωριό Μικρολίμνη Φλώρινας και απόκτησαν δυο γιους. Τα παιδιά τους αποφοίτησαν από ανώτερες σχολές και δημιούργησαν οικογένειες. Τους χάρισαν τρία χαριτωμένα εγγόνια. Ο αείμνηστος Γιώργος ήταν πολύ ζωηρός και άνθρωπος της παρέας. Ήταν καλός ποδοσφαιριστής κι από τους πρώτους παίκτες της ομάδας “Όλυμπος” που ήταν το καμάρι των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Ο Γιώργος ζούσε με την οικογένειά του μια ήσυχη και αρμονική ζωή, ώσπου ήρθε το μοιραίο και στις 24 Φεβρουαρίου απεβίωσε από εγκεφαλικό, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στην οικογένειά του και στην κοινότητά μας. Όλοι όσοι τον γνωρίζαμε, φίλοι και γνωστοί, στέλνουμε τα συλλυπητήριά μας στην οικογένειά του και σ’ όλους τους συγγενείς και φίλους του. Αιώνια η μνήμη σου αξέχαστε Γιώργο. Θ.Ζιανός

Ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας

Ο

ι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων του 14ου και 10ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης γιόρτασαν και φέτος τη Διεθνή Μέρα της Γυναίκας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 11 Μαρτίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Lipták Villa του Ζούγκλο. Η αίθουσα και πάλι ήταν κατάμεστη από κόσμο κάθε ηλικίας, κυρίως από γυναίκες που ήρθαν να γιορτάσουν την 102η ιστορική επέτειο της Διακήρυξης της Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας. Την γιορτή τίμησαν με την παρουσία τους υπάλληλοι της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς κι ο αντιπρόεδρος της ΑΕΟΥ, Γ. Κολλάτος. Ο πρόεδρος της ΑΕΖ, κ. Δημήτρης Μπεκιάρης καλωσόρισε και χαιρέτησε τους παρεβρισκόμενους στη γιορτή και ιδιαίτερα τις γυναίκες κι ευχήθηκε καλή διασκέδαση. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα παρουσίασαν τα ελληνόπουλα, μαθητές του σχολείου Hajós Alfréd του Ζούγκλο που έπαιξαν ένα σκετς με τίτλο “Το παράπονο της γοργόνας” που τους δίδαξε η αγαπητή δασκάλα τους Χριστίνα Πάρτιτς. Μια ομάδα χορευτών απ’ το Χελιδονάκι χόρεψαν λεβέντικα μερικούς χορούς που τους δίδαξε η ταλαντούχα γνωστή χοροδιδάσκαλος Ηλέκτρα Αγκάρντι, ενώ μαθητές του μουσικού σχολείου έπαιξαν μερικά ελληνικά κομμάτια με την ορχήστρα τους. Στη συνέχεια τα παιδιά και οι άνδρες που συμμετείχαν στην εκδήλωση πρόσφεραν στις γυναίκες κόκκινα γαρύφαλλα ως ένδειξη αγάπης κι εκτίμησης απέναντί τους. Το γλέντι συνεχίστηκε με χορούς και τραγούδια, με τη συνοδεία της δημοφιλούς ορχήστρας της Γιαννούλας Στεφανίδου. Έτσι τίμησαν οι Έλληνες κάτοικοι του Ζούγκλο και Κιούμπανια την ιστορική επέτειο. Θανάσης Ζιανός

Βραδιά Εθνικοτήτων στο Πολιτιστικό Κέντρο Ady Endre με τη συμμετοχή του χορευτικού Ήλιος

Nemzetiségi Est az Ady Endre Művelődési Házban 2012.04.01én, fellépett: Iliosz tánccsoport

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: το Σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Διευθύνων Σύμβουλος της Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης Αρχισυνταξία: Βούλα Αυγουροπούλου Σελιδοποίηση: Lajos Németh Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

ELLINIZMOSZ

A M.G.O.Ö. kiadványa Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz Főszerkesztő: Voula Avgouropoulou Tördelő: Németh Lajos Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989