ελληνισμός 2013/01

Έ

ελληνισμός MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA 1054 BUDAPEST, Vécsey u. 5

Έ κδοση

της Αυτοδιοίκησης

Ελλήνων Ουγγαρίας

Ο Μίκης

Θεοδωράκης

στη Βιέννη

Αφιέρωμα

Ρούλα Κακλαμανάκη

το

ς

19

Ιανουάριος 2013

Εορταστικό Μωσαϊκό

ο

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ

08

Τα νέα μας

3 Μήνυμα του Κάρολου Παπούλια

προς τους ‘Ελληνες του εξωτερικού

17 22

10

4 5

Εορτασμός Θεοφανείων

7

Ellinizmosz tánccsoport

Szaloniki Találkozó!

Közlemény Észak-Görögországban

Πρόσωπα

8

Νότης Γεωργίου

συνέντευξη

Πολιτιστική ατζέντα

10 11

Ο Μίκης Θεοδωράκης στη Βιέννη

12

Határtalanul

14 16

Programajánló 2013 Február

Δρόμοι

Οι γιορτές μας

Sílécre fel!

Εορταστικό μωσαϊκό Γιορτινό Νηπιαγωγείο

-

Κοπή βασιλόπιτας για την Α’ και B’ Τάξη του Σχολείου

17 20

20

22

14 12

24

Πολιτισμός

Ρούλα Κακλαμανάκη

Αφιέρωμα

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Έλληνες

στην Ουννία του 5ου αιώνα

Szivárványország

Galanisz Nikandrossz

Στο ράφι

Κριτική βιβλίου

Θα το ξαναδούμε το χωριό μας κάποτε;

25

Εν τάχει

Παγκόσμιος Διαγωνισμός Ποίησης «Μανώλης Αλυγιζάκης» Η διαδικτυακή πρόταση του μήνα

-

Το Πανεπιστήμιο Yale εκδίδει Κική Δημουλά

26

2

Οι ρίζες μας

Μαριάνθη Κατούρα

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Μήνυμα του Κάρολου Παπούλια προς τους ‘Ελληνες του εξωτερικού

«Υπάρχει τώρα πια η προοπτική να υπερβούμε την οικονομική κρίση, να φτάσουμε στη διέξοδο Ανάκαμψης και Ανάπτυξης, ώστε να παραδώσουμε την πατρίδα στις επόμενες γενεές για ένα καλλίτερο μέλλον. Παρά τις δυσκολίες, η Ελλάδα θα μείνει όρθια», υπογραμμίζει στο εορταστικό μήνυμά του προς τους Έλληνες ομογενείς απανταχού της γής ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημειώνει, επιπλέον,ότι «η οικονομική κρίση στο μητροπολιτικό κέντρο δοκίμασε τις αντοχές του Λαού σε όλα τα επίπεδα και η σκέψη μας τις μέρες αυτές στρέφεται στους συνανθρώπους μας που έχουν περισσότερο ανάγκη». Ακόμη ο κ.Παπούλιας τονίζει ότι η παρουσία του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο αποτελεί ιστορικό και πολιτισμικό τεκμήριο του δυναμισμού του, της αντοχής και της δημιουργικότητάς του ενω οι ιστορίες των αποδήμων αποτελούν παράδειγμα επιτυχούς πορείας μέσα από αντιξοότητες και είναι, συνεπώς, σημείο αναφοράς για την κοινωνία που σήμερα υποφέρει από ανασφάλεια. «Στις δύσκολες περιστάσεις οι δεσμοί που ενώνουν όλους εμάς, οφείλουν να γίνουν πιο στέρεοι, πιο δυνατοί και να επικρατήσει η ομοψυχία στην αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν την χώρα αλλά και την παγκόσμια κοινότητα. Η χώρα μας βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο της πιο σοβαρής δοκιμασίας που αντιμετώπισε ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες», επισημαίνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και εκφράζει την αισιοδοξία του πως «στις μεγάλες δοκιμασίες βγαίνουν νικητές όσοι δεν φοβούνται, όσοι έχουν τη δύναμη να αγωνιστούν αδιάκοπα και να μετατρέψουν, όπως εσείς οι Έλληνες του εξωτερικού, την κρίση σε ευκαιρία». «Με τις σκέψεις αυτές, εύχομαι σε όλους σας και στον καθένα ξεχωριστά, Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένο το 2013 με υγεία, πρόοδο και κάθε καλό», καταλήγει ο κ.Παπούλιας.

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: Σώμα Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Διευθύνων Σύμβουλος Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης Αρχισυνταξία: Αυγουροπούλου Βούλα Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Καρύδης Γιάννης Συντακτική επιτροπή: Φαρατζής Βίκτωρ, Κολλάτος Γιώργος, Καρύδης Γιάννης Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

ELLINIZMOSZ

A M.G.O.Ö. kiadványa Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz Főszerkesztő: Avgouropoulou Voula Kreatív Igazgató: Karydis Ioannis Szerkesztőbizottság: Faratzis Viktor, Kollatosz Jorgosz, Karydis Ioannis Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277

e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

3

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας

Εορτασμός Θεοφανείων

1

2

3

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορτάστηκαν και φέτος τα Θεοφάνεια παρουσία του Μητροπολίτη Βιέννης κκ.Αρσένιου ο οποίος χοροστάτησε στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως και στη συνέχεια τέλεσε τον αγιασμό των υδάτων από το καράβι Aquincum στο Δούναβη. Στον εορτασμό παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο Έλληνας Πρέσβης κ.Δημήτρης Γιαννακάκης, ο Κύπριος Πρέσβης κ.Βάσος Τσάμπερλαιν, ο απελθών Πρέσβης κ.Σπύρος Γεωργιλές που βρέθηκε αυτές τις μέρες στη Βουδαπέστη, ο Πρόεδρος της ΑΕΟΥ κ.Λαοκράτης Κοράνης, ο Πρόεδρος της ΑΕΒ κ.Γιώργος Τζιτζής, εκπρόσωποι της εκκλησίας και φυσικά σύσσωμη η ελληνική ομογένεια της Ουγγαρίας με τους προέδρους και μέλη των τοπικών αυτοδιοικήσεων. Την οργάνωση του εορτασμού ανέλαβε η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Βουδαπέστης. Β.Α.

1. Αγιασμός 2.Οι κκ.Γεωργιλές, Αρσένιος, Τσάμπερλαιν και το ζεύγος Γιαννακάκη 3. Οι κκ.Τζιτζής και Γιαννακάκης

Ελληνο-ουγγρικές μπαλιές Στον νεαρό Κωνσταντίνο Οικονόμου, ποδοσφαιριστή της μικρής ομάδας της ΜΤΚ Βουδαπέστης και στόπερ στην Εθνική Ελλάδος Παίδων, αφιέρωσε η εφημερίδα τα ΝΕΑ άρθρο της με τίτλο “Από τη Βουδαπέστη στον Άγιο Κοσμά”. Στο δημοσίευμα γίνεται λόγος για την εως τώρα πορεία του ταλαντούχου παίκτη που μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και τη Βουδαπέστη αλλά και για τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του που περιλαμβάνουν μια μεταγραφή σε μια καλή ευρωπαϊκή ομάδα τα επόμενα χρόνια. Να υπενθυμίσουμε ότι η οικογένεια του Κωστή είναι ιδιαίτερα αγαπητή και με δραστήριο ρόλο στην ελληνική κοινότητα καθώς ο πατέρας του, Ανδρέας Οικονόμου, εργάζεται στο Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας στη Βουδαπέστη και η αδελφή του, Σοφία, είναι υπεύθυνη των τμημάτων προσχολικής απασχόλησης της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Ευχόμαστε καλή σταδιοδρομία στον Κωστή και μια επιτυχημένη μεταγραφή για το μέλλον!

4

Β.Α.

Κωνσταντίνος Οικονόμου

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Τα νέα μας

Szaloniki Találkozó!

2013.03.15-én ismét lesz a már hagyománnyá vált szaloniki találkozó.

A találkozóra kényelmes buszokat indítunk.

Akinek szükséges, IGÉNYES szállást is tudunk biztosítani reggelivel vagy anélkül.

A busz 2013. 03. 12-én indul, és 2013. 03. 16-án érkezik vissza.

A már alakuló utastársaság azon véleményen van, hogy a HANGULAT IGEN JÓNAK ÍGÉRKEZIK. Ezért aki szeretné jól érezni magát, kényelmesen utazni, igényes helyen megszállni, valamint szeretne kicsit kikapcsolódni Görögországban, nem utolsósorban régi ismerősökkel találkozni, no és egy kicsit bulizni, az tartson velünk!

A szállás a MANDRINO Hotelben lesz, mint tavaly

25€ reggelivel / fő / éjszaka (3 éjszaka reggelivel: 75€)

(a buszok 49 és 30 személyesek, és a lap alján láthatóak)

A buszköltség a tavalyi szinten, azaz 16.500 Ft maradt Aki tehát szeretne jelentkezni a buszra és szállásra megteheti január 30.-ig Fülöpné Kipru Mirandánál (MIRÁNÁL): 06-30-526-0812 Gogu Periszteránál (Pirinél): 06-20-915-0615 és a buszosunknál: Kurucz Ferencnél (FERINÉL): 06-20-376-6405

Közlemény Tájékoztatjuk kedves nyugdíjas honfitársainkat, hogy 2013-ben (április vagy május) nosztalgiakirándulást szervezünk TÓTKOMLÓSRA azok részére, akik 1949-ben ott voltak elhelyezve nevelőszülőknél. Illetve, mivel sajnos ők már nem élnek, utódaik (kik gyakran voltak játszótársaink) körében eleveníthetjük fel a régi emlékeinket. Az utazási lehetőségeket mérlegelve a vonatos utazást javasoljuk. A vonat 7 órakor indul a Keleti pu.-ról, és mezőtúri átszállással 11:10-re érkezünk Tótkomlósra. Vissza pedig 17:55-kor indulnánk.

Szervezők

Tótkomlóson: Bottás János (Zsuzsa, tel.:06-68/462-791, mobil:06-30-408-3049) Görögországból: Nikakisz Christos tel.: OO3O/ 2384O, 226O1, mobil:.OO3O/6973-47O-3O4 Βudapesten Akritidu Szófiánál lehet jelentkezni, tel.: 291 6885, 06 30-906-2534

Akritidu Szófia, szervező

5

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

ΔΙΚΑΙΟΤΕΡΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΖΗΤΕΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Την επανεξέταση του ζητήματος της φορολογίας των Ομογενών, αλλά και την χάραξη μιας οικονομικής πολιτικής που θα προσφέρει κίνητρα και φορολογικές διευκολύνσεις στους Έλληνες του εξωτερικού, ώστε να επενδύσουν στην Ελλάδα, ζητεί το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού με επιστολή – παρέμβαση της Γραμματέως του ΣΑΕ Δρ. Όλγας Σαραντοπούλου προς τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Στουρνάρα, εν όψει της συζητήσεως στην Βουλή του νέου φορολογικού νομοσχεδίου. Στην επιστολή επισημαίνεται ότι τα νέα φορολογικά μέτρα απογοητεύουν τους Έλληνες Ομογενείς, οι οποίοι καλούνται να προσκομίσουν νέα δικαιολογητικά («Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας»), τα οποία σε πολλές περιπτώσεις δεν εκδίδονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες των χωρών όπου διαβιούν. Στην περίπτωση της μη εκδόσεως, οι Ομογενείς απειλούνται με διπλή φορολόγηση, καθώς δεν θα αναγνωρίζονται ως κάτοικοι εξωτερικού. Το εισόδημα που θα αποκτούν στο εξωτερικό θα θεωρείται τεκμαρτό και θα φορολογείται όταν θα το εισάγουν σαν συνάλλαγμα στην Ελλάδα. Η κα Σαραντοπούλου επισημαίνει ότι το καθεστώς που δημιουργείται κλονίζει την αξιοπιστία που πρέπει να πρυτανεύει στις σχέσεις των Ομογενών με την Ελλάδα. Υπογραμμίζει δε ότι οι Έλληνες του εξωτερικού παραμένουν σταθερά συνεπείς στις φορολογικές τους υποχρεώσεις προς τη γενέτειρα, ενώ διαθέτουν από το εισόδημά τους ώστε να ευεργετηθεί η κοινωνία του τόπου καταγωγής, συνεισφέροντας για την ανοικοδόμηση σχολείων, γηροκομείων, νοσοκομείων, εκκλησιών κ.α. Στην επιστολή-παρέμβαση, η Γραμματέας του ΣΑΕ εισηγείται, μεταξύ άλλων, την επαναφορά απαλλαγής από το Φόρο Μεταβίβασης για ακίνητα που αγοράζουν Ομογενείς στην πατρίδα με εισαγωγή συναλλάγματος, την απαλλαγή πρώτης κατοικίας, εάν αποδεδειγμένα διαμένουν στο ενοίκιο και δεν διαθέτουν ακίνητη περιουσία στο εξωτερικό. Την αναγνώριση αφορολόγητου ποσού εισοδήματος. Την απαλλαγή από το έκτακτο ειδικό τέλος επί των ακινήτων Ομογενών που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και δεν έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα την τελευταία δεκαετία για διάστημα μεγαλύτερο του ενός μηνός, και για όσες κατοικίες ομογενών εκδίδεται μηδενικός σε κατανάλωση λογαριασμός της ΔΕΗ. Η κυρία Σαραντοπούλου επισημαίνει ὀτι οι Ομογενείς δεν επιθυμούν να αποφύγουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Ζητούν όμως μία δίκαιη αντιμετώπιση που θα τους επιτρέψει να διατηρήσουν τις περιουσίες των γονιών τους και να μην υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Υπογραμμίζει ακόμα ότι η Ομογένεια διαχρονικά εχει προσφέρει στην Μητέρα Πατρίδα και έχει σταθεί αρωγός σε κάθε δύσκολη περίσταση, στον Ελληνικό λαό. Τονίζει δε, ότι και η Ελλάδα έχει χρέος να αγκαλιάσει την Ομογένεια, χαράσσοντας μια εθνική στρατηγική που θα αποβεί προς αμοιβαίο όφελος.

Προς όλους τους ενδιαφερόμενους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι το περιοδικό μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού:

ellinismos@ hotmail.com Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας!

– Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας.

– Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) – Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους του περιοδικού μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη του περιοδικού κλείνει την 1η του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Minden, az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért.

Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni.

6

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Τα νέα μας Έφτασαν οι εκπαιδευτικοί από την Ελλάδα Έφτασαν οι δύο αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από την Ελλάδα για να διδάξουν στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος διδακτικού έτους. Πρόκειται για την Ράνια-Τζούλια Ψοφογιαννάκη που θα καλύψει τις διδακτικές ανάγκες στην Έδρα Νεοελληνικής Γλώσσας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου ELTE αλλά και στο παράρτημα του 12-τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου που λειτουργεί στο Pécs, και η Αναστασία Τσαντάκη που θα διδάξει στο Δίγλωσσο Σχολείο του χωριού Νίκος Μπελογιάννης. Ευχόμαστε καλή επιτυχία στο έργο τους και καλή διαμονή!

Ellinizmosz tánccsoport Észak-Görögországban

Polizosz Elena írása

2007-ben részt vettünk Sztavrosz város folklór fesztiválján. Az akkori táncblokkunk olyan mély nyomot hagyott a polgármester úrban, hogy idén is meghívtak bennünket a hagyományőrző fesztiváljukra.

Abban a kivételes megtiszteltetésben volt részünk, hogy idén csak mi képviseltük és mutattuk be a diaszpórában élő görögség életét, munkáját, hagyományőrzését.

Utazásunk megszervezésében nagy segítséget nyújtott az Apollón Travel utazási iroda.

Augusztus 17-én indultunk, és megérkezésünk estéjén, 18-án mindjárt vendégül láttak bennünket a város vezetői, a fesztivál szervezői valamint táncosai.

A hangulat oldott és baráti volt, hiszen már többükkel találkoztunk az előző fesztiválon. Másnap rövid beszámolót tartottunk a magyarországi görögség helyzetéről, lehetőségeiről és munkájáról. Ezt követően rövid sétát tettünk a városban és környékén.

A késő délutáni órákban közös próbán vettünk rész a helyi tánccsoporttal. Ez számunkra mindig nagy öröm, hisz rengeteg új lépést tanulhatunk, s mérhetetlenül sok segítséget kaptunk előadásaink színvonalának növelésében.

Augusztus 20-án páratlan élményben volt részünk. Nea Maditon községbe látogattunk, ahol már megérkezésünkkor is fergeteges volt a hangulat. A mellékutcákból özönlöttek a táncosok a főtérre. Igazi kavalkád volt. Az egyik utcából makedón népviseletben, a másik utcából trák viseletben lévők, a harmadik helyszínről krétai táncosok a negyedik helyszínről pedig pondoszi táncosok árasztották el a városka főtérét. Több mint 400 táncos szíve és lába dobbant egyszerre. Természetesen minden csoportot saját zenekara kísért. A helybeliek igazi étel- és italkülönlegességekkel kínáltak mindenkit.

Nagy megtiszteltetés ért bennünket, s az est hangulatát nagy mértékben növelte, hogy elnyertük a közönség különdíját.

A következő napon városnézésen vettünk részt. Vendéglátóink bemutatták a közeli Aszprovalta és Nea Vraszna városát. Este újabb fellépésre készültünk. S ezt különös gonddal és szeretettel tettünk, hiszen a közeli gyermektáborban pihenő közel 350 nyugdíjasnak készültünk bemutatni táncainkat. Az est csodálatosan sikerült. Közönségünk vastapssal köszönte meg előadásunkat, s hamar megkezdődött az elmaradhatatlan össztánc. Épp csak rövid éjszakai pihenőt tartottunk, s a reggel ismét buszon talált bennünket. A mai nap Thesszaloniki barangolás napja volt. Bejártuk a várost széltében-hosszában: megnéztük a nevezetességeit, megkóstoltuk a kávéházak kínálatát.

Fáradtan, de élményekkel telve tértünk nyugovóra.

Augusztus 24-én visszatértünk Nea Maditonba, ahol a liturgián vettünk részt, majd az ezt követő történelmi előadásokra hívtak meg bennünket. Tartóztattak volna még estére is, de mi tudtuk, ez az este a Rembetikóé. Készültünk az estre nagyon, s várakozásunk nem volt hiábavaló. Csodálatos órákat töltöttünk énekléssel, tánccal.

A hajnali órákban értünk vissza szállásunkra, s szinte rögtön indultunk is az aznapi fellépésünk helyszínére, Szkepasztóba.

Itt a fesztivál zárónapján mutattuk be összeállításunkat. A programzárás után már csak annyi időnk maradt, hogy csomagoljunk, elbúcsúzzunk a tengertől s a vendéglátóinktól. S már robogott is velünk az Apolló Travel busza haza.

Nem sokkal indulás előtt hallottunk a jó hírt, hogy jövőre újra várnak bennünket.

Vár a fesztivál, vár a tenger, vár Görögország. Így már könnyebb a búcsú.

Jövőre veled ugyanitt!

Az utazásunkhoz nagy segítséget nyújtott az Emberi Erőforrás-Minisztérium pályázata és a Fővárosi Görög Önkormányzat.

7

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πρόσωπα

Νότης Γεωργίου

“ Την πρώτη φορά που διηύθυνα ένιωσα να πραγματώνομαι, να γεννιέμαι” συνέντευξη στη Β.Αυγουροπούλου Στην Ουγγαρία έφτασε στα 17 για σπουδές στην φημισμένη Ακαδημία Λιστ και μέσα σε λίγους μήνες από την άφιξή του κέρδισε τον Πανουγγρικό Διαγωνισμό κιθάρας. Στην Μουσική Ακαδημία αποτέλεσε μοναδική περίπτωση φοιτητή, στον οποίο, με απόφαση του Υπ. Παιδείας επετράπη η σύμπτυξη 5ετούς Πανεπιστημιακού κύκλου σπουδών σε 3 έτη. Συνέχισε τις σπουδές του στη σύνθεση και διεύθυνση στη Φλωρεντία και εκ νέου στη Βουδαπέστη, όπου, ήδη ως πρωτοετής είχε αναλάβει αρχιμουσικός και διαχειριστής της Ορχήστρας του Ουγγρικού Υπουργείου Εσωτερικών. Έκτοτε έχει εργαστεί σε διάφορους χώρους όπως στη Μουσική Ακαδημία Bartók Béla του Miskolc, oρχήστρα MÁV, Vass Lajos, Szombathelyi κ.α. και με πληθώρα εξαίρετων μουσικών. Ο Ελληνοκύπριος διευθυντής ορχήστρας Νότης Γεωργίου, αξιόλογος μουσικός με πολλές διακρίσεις και με ενεργό ρόλο στα δρώμενα της ουγγρικής μουσικής ζωής, μας μίλησε με αφορμή την ανάληψη καθηκόντων αρχιμουσικού στο Θέατρο Έρκελ της Βουδαπέστης.

-Πες μας τι σημαίνει για σένα το γεγονός ότι αποτελείς πλέον ένα σταθερό μέλος του δυναμικού των αρχιμουσικών της Κρατικής Όπερας, μετά τον πρόσφατο διορισμό σου. Όσοι με γνωρίζουν από μικρό, θα επιβεβαιώσουν πως εξ απαλών ονύχων αντιδρούσα στην απόδοση τιμών. Τότε ίσως δεν μπορούσα να περιγράψω με ακρίβεια την αιτία της αντίδρασής μου. Σήμερα δύναμαι να εξηγήσω, πως η απόδοση τιμών είναι πράξη εκτός πράγματος, εκφράζει μια στάση έναντι του καλλιτέχνη ή του έργου του, η ουσία όμως είναι το ίδιο το έργο, του οποίου η ποιότητα δεν επηρεάζεται από την εξωτερική αναγνώριση ή την απόρριψη. Ετικέτες τέτοιου είδους δυστυχώς προϊδεάζουν το κοινό, θετικά ή αρνητικά και του στερούν από την ελευθερία και τη χαρά της προσωπικής τοποθέτησής του. Είναι αλήθεια, πως στο χώρο της διεύθυνσης, οι εξωτερικές πιέσεις είναι μεγάλες, και οι όποιες τιμές κάποτε διευρύνουν την ελευθερία του αρχιμουσικού. Το πραγματικό κύρος του όμως, εξαρτάται αποκλειστικά από το έργο του. Αν και ζω στο εξωτερικό τα τελευταία σχεδόν είκοσι χρόνια, φέρω πάντα το στίγμα και την έγνοια του τόπου μου. Από αυτή την άποψη, η σταδιοδρομία μου με την ιδιότητα του Έλληνα είναι όντως τιμητική. Η Κρατική Όπερα Ουγγαρίας αυτή τη στιγμή είναι μια πλατφόρμα νέων κυρίως ανθρώπων από διάφορους τομείς και χώρους, σύνθεση η οποία ευνοεί τον εσωτερικό διάλογο. Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερη χαρά μου, που ο Ελληνισμός εκπροσωπείται.

8

-Ζεις κι εργάζεσαι στην Ουγγαρία πάνω από δεκαπέντε χρόνια. Πώς θα χαρακτήριζες την εδώ μουσική ζωή και τί ήταν τελικά εκείνο που σε έκανε να μείνεις; Γεννημένος στην Κύπρο σε μη μουσική οικογένεια, 18 μήνες μετά την εισβολή, σε μια περίοδο που έθετε δικαιολογημένα άλλες προτεραιότητες, η πρόσβαση στην κλασική μουσική ήταν δύσκολη. Μουσική βιβλιοθήκη δεν υπήρχε, τα κείμενα και οι δίσκοι που πωλούνταν λιγοστοί και ακριβοί. Εντούτοις, οι δύσκολες συνθήκες με οδήγησαν να γνωρίσω τη μουσική μέσα από την πράξη και ανεπηρέαστος από δίσκους ή τυποποιημένες ερμηνείες, κάτι που εφαρμόζω μέχρι σήμερα, αντιμετωπίζοντας τα έργα εκ του μηδενός, όσο μπορώ χωρίς προκαταλήψεις και έτοιμες λύσεις. «Εντελώς καινούρια όμως εξαναγκαστικά πειστική αντίληψη» ήταν το συνηθέστερο σχόλιο των καθηγητών μου για τις παρουσιάσεις μου. Εξάλλου από πρακτική και ηθική άποψη, ο ερμηνευτής μόνο τότε έχει δικαιωματικά υπόσταση, αν η παρουσίαση καθοδηγεί τον ακροατή σε μια καινούρια προσέγγιση του έργου. Η Ουγγαρία για μένα είναι μια χώρα όπου η αναγνώριση καθρεφτίζει και τις αντικειμενικές ικανότητες ενός ατόμου και όχι μόνο το εξωεπαγγελματικό του καταστατικό και τα προσωπικά συμφέροντα, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα ή στην Κύπρο. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που εξακολουθώ να έχω την Ουγγαρία ως βάση διαμονής και δραστηριότητας. Από την άλλη, η Ουγγαρία ως χώρος διαβίωσης δεν έχει αλλοιωθεί τόσο από οικονομικούς μετανάστες, όσο άλλα μέρη του κόσμου, γεγονός που, σε συνδυασμό με την κρατική υποδομή και οργάνωση, προσφέρει ένα ανθρώπινο περιβάλλον. Θέλω να τονίσω επίσης την αγάπη που τρέφει ο τόπος για τις τέχνες, ενδιαφέρον που δεν είναι τυπικό, «μεγαλοαστικό», αλλά ουσιαστικό, αφού η ενασχόληση με την τέχνη και η παρακολούθηση των δρώμενών της γίνεται τελικά στοιχείο της συμπεριφοράς του Ούγγρου. Η Βιέννη, για παράδειγμα, έχει πολύ λιγότερες ορχήστρες σε σχέση με τη Βουδαπέστη, η οποία με κλασματικούς συγκριτικά υπολογισμούς προσφέρει πολλαπλάσιες εκδηλώσεις σε κατάμεστες αίθουσες. Αυτό για μένα είναι ένα μικρό θαύμα, καθημερινό, γι’ αυτό ίσως και απαρατήρητο, το οποίο οφείλεται στο φιλότιμο και την αγάπη των μουσικών και την υπέρβαση της εμμονής στο οικονομικό κέρδος, η οποία έχει στοιχειώσει πλέον τις περισσότερες κοινωνίες και δραστηριότητες.

-Ποιος ο ρόλος της μουσικής και τί θέση έχει η σύγχρονη μουσική σήμερα; Ζούμε σε μια κοινωνία εν αποσυνθέσει. Σε υγιέστερες κοινωνικά

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Πρόσωπα και πολιτισμικά εποχές, η πνευματική καλλιέργεια του μέσου πολίτη και η συμμετοχή του στα πολιτιστικά δρώμενα αποτελούσε την ουσιαστικότερη μέριμνα του ιδίου και του κράτους. Ήδη, ο διαχωρισμός του φαινομένου «μουσική» από το σύνολο του κοινωνικού βίου και του πολιτισμού, δείχνει μια στρεβλωμένη και φτωχότερη αντίληψη πραγμάτων σε σχέση με τον οικουμενικό και πληθωρικό χαρακτήρα της παιδείας παλαιότερων πολιτισμών που σήμερα, δικαιολογημένα θαυμάζουμε. Αν δεχτούμε πως η μουσική είναι ένας ανοικτός κώδικας επικοινωνίας και κυρίως πράξη, τότε η θέση της σύγχρονης μουσικής είναι πρωταγωνιστική. Όπως είναι φυσικό, στις περισσότερες εποχές της ιστορίας, παιζόταν κυρίως ή αποκλειστικά σύγχρονη μουσική. Στη Δ. Ευρώπη η στροφή προς το ρεπερτόριο παλαιότερων εποχών εξυπηρετούσε εκπαιδευτικούς μόνο λόγους. Φαίνεται πως ο Mendelssohn ήταν ο πρώτος που άρχισε να εντάσσει μη σύγχρονα έργα στα προγράμματα συναυλιών. Από τη μια λοιπόν η πνευματική ένδεια του σήμερα, από την άλλη αυτή η παγκόσμια σχεδόν αντίληψη πραγμάτων με γνώμονα το κέρδος, στριμώχνουν τη σύγχρονη δημιουργία, δυσκολεύουν τον προγραμματισμό και φέρνουν σε αμηχανία το κοινό. Είναι γνωστό πως ο Δημήτρης Μητρόπουλος, ο δεινός αυτός έλληνας αρχιμουσικός, πολεμήθηκε συχνά ακόμη και ως Διευθυντής της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης γιατί θεωρούσε εκ των ων ουκ άνευ τη σύγχρονη μουσική, ερχόμενος όμως σε σύγκρουση με το κερδοσκοπικό πνεύμα της εποχής, αφού η παραγγελία και η παρουσίαση ενός καινούριου έργου, απαιτεί περισσότερες δαπάνες και χρόνο. Ακόμη πιο δύσκολη γίνεται η θέση του συνθέτη, αφού μετά το 1950, με την αποδυνάμωση και σχεδόν εξαφάνιση των ρευμάτων και «σχολών» σύνθεσης, καλείται όχι μόνο να συνθέσει για έναν αποξενωμένο στατικό ακροατή, αλλά και να δημιουργήσει, σχεδόν με κάθε του έργο, ένα καινούριο μουσικό σύστημα. Εντούτοις, μορφές όπως ο Shostakovich στη σύνθεση και ο Sviatoslav Richter στην ερμηνεία, αποδεικνύουν πως η επικοινωνία είναι δυνατή ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες, αρκεί και οι δύο πλευρές, να προσέρχονται στο χώρο χωρίς προκατάληψη και ελεύθερα. Αυτό που οι υπεύθυνοι φορείς καλούνται να προσφέρουν και να διαφυλάξουν είναι η δυνατότητα πρόσβασης, είτε πρόκειται για 1% είτε για 99%. Από την άλλη, η συνάντηση και η γνωριμία του κοινού με τη μουσική και τα έργα απαιτεί συστηματικότητα και συγκρότηση. Οι δύο αυτές συνιστώσες καθορίζουν τελικά το ποσοστό συμμετοχής του κοινού. Η εμπειρία δείχνει πως, όπως συμβαίνει με πολλά άλλα πράγματα, αν η συνάντηση με τη μουσική πραγματοποιηθεί, με τις κατάλληλες συνθήκες, σχεδόν ανεξαιρέτως, κερδίζει ανθρώπους κάθε ηλικίας. Λέω μουσική, χωρίς το «κλασική», λόγια, έντεχνη κλπ. Αν και στην νεώτερη εποχή η λέξη «κλασική» επικράτησε κυρίως ως αντιδάνειο από τη Δύση, η ιστορία του όρου και των ορθογραφικών παθημάτων της δηλώνει ακριβώς και το ειδικό της βάρος: κατά την ελληνική αρχαιότητα, ο όρος σημειώνεται με ένα σίγμα, μια και προέρχεται από το αρχαίο κλάση, δηλώνοντας έργα τέχνης υψηλού επιπέδου. Η Δύση επανειλημμένα έκανε χρήση του όρου προσθέτοντας όμως το δεύτερο s για πιστότερη φωνητική απόδοση του ελληνικού όρου. Ο ελληνόφωνος κόσμος, με τη σειρά του, επανεισάγει τον όρο κληρονομώντας το διπλό σ. Η αντίληψή μου λοιπόν για την κλασική μουσική καθρεφτίζει την ιστορική περιπέτεια του όρου: κλασική θεωρώ τη μουσική κλάσης, στην οποία κάλλιστα εντάσσεται η δημοτική, ο αυτοσχεδιασμός, το τραγούδι, κλπ. Όροι όπως σοβαρή ή λόγια μουσική είναι πλέον άστοχοι: για παράδειγμα μια μουσική φάρσα του Mozart δεν χωρά στο πλαίσιο του σοβαρός, όπως και ένα αυτοσχέδιο Κυπριακό νικαλιόν μπορεί να μας συγκλονίσει βαθιά, αλλά απέχει από το λόγιο. Νομίζω πως μια τέτοια προσέγγιση επιτρέπει στους μουσικούς αλλά και στο κοινό μια αυτόνομη και δημιουργική προσέγγιση της τέχνης.

-Σε προσωπικό επίπεδο, τι ρόλο επιτελεί η ενασχόλησή σου με τη μουσική; - Είναι μια συνεχής αναζήτηση. Αναζήτηση ελεύθερη στα πλαίσια που θέτει το εκάστοτε έργο γιατί, όπως δεν υπάρχει ένα απόλυτο έργο τέχνης που να θεωρείται ανώτερο όλων, έτσι δεν υπάρχει και ερμηνεία έργου που να το εξαντλεί. Αν υπήρχαν, θα κρατούσαμε ένα μόνο έργο σε μια μόνο εκτέλεση. Θα ήταν το τέλος της τέχνης. Για την μελέτη του έργου εφοπλίζομαι λοιπόν διαρκώς με κάθε είδους μουσικά και εξωμουσικά εργαλεία που μπορούν να φανούν χρήσιμα: διαχείριση και ανάλυση πληροφορίας, μεθοδολογία κλπ. Υπάρχει όμως και μια δεύτερη εξίσου σημαντική πτυχή, αυτή της υλοποίησης του έργου στην οποία οι απαιτούμενοι συντελεστές (ορχήστρα, χορευτές, τραγουδιστές κλπ) αναμένουν από τον αρχιμουσικό να τους διδάξει το έργο και να τους κατευθύνει κατά την ζωντανή παρουσίασή του. Στο στάδιο αυτό χρειάζονται και άλλου τύπου εργαλεία όπως η ψυχολογία, η επικοινωνία, η κινησιολογία κλπ. Πόσο αγαπώ τη δραστηριότητά μου, φαίνεται από το γεγονός πως στο προσωπικό μου ημερολόγιο, χρονολογώ προ της πρώτης διεύθυνσης και μετά. Την πρώτη φορά που διηύθυνα, ένιωσα να πραγματώνομαι, να γεννιέμαι. Μια χαρά που πηγάζει κυρίως από τη συλλογικότητα της πράξης.

-Στη φετινή σεζόν διευθύνεις την όπερα Χούνιαντι Λάσλο στο θέατρο Έρκελ. Πες μας λίγα λόγια για το έργο και γιατί θεωρείται η πρώτη σημαντική ουγγρική όπερα που γράφτηκε. Ο Δημόκριτος έλεγε: τύχη και αναγκαιότητα. Βρέθηκα στην Κρατική Όπερα της Ουγγαρίας και στο συγκεκριμένο έργο, χωρίς να το επιδιώξω. Μάλιστα, σύμφωνα με νεώτερες έρευνες, το γένος Hunyadi/Ουνιάδη φαίνεται να φέρει ένα ελληνικό και ένα βλάχικο σκέλος. H πρώτη παρουσίαση της Όπερας το 1844, παραμονές της επανάστασης του ‘48, παρουσίαζε τους ηγεμόνες στο πρόσωπο του Λάσλο του Ε’ και της αυλής του ως ανεπαρκείς, άδικους και ολιγαρχικούς. Το κοινό ταυτίστηκε και συμπαρατάχθηκε με τον ήρωα. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τις όπερες του Βέρντι στην Ιταλία. Η μουσική του έργου φέρει επίσης ουγγρικό στίγμα και αξίες, που το έκαναν άμεσα αναγνωρίσιμο και αγαπητό, μάλιστα η αντιπαραβολή των ουγγρικών μουσικών στοιχείων και των ξένων επιδράσεων χρησιμοποιείται ευρηματικά για να τονίσει την αντιπαραβολή των φιλοουγγρικών και αντεθνικών χαρακτήρων του έργου, κατά τη συνταγή Γάλλων και Ιταλών συνθετών.

-Κλείνοντας, πες μας τί περιλαμβάνουν οι άμεσες επαγγελματικές δραστηριότητές σου κι αν κάνεις κάποια όνειρα για το μέλλον. Προσεχώς θα κυκλοφορήσει νέα σειρά ηχογραφήσεών μου με έργα Beethoven, Berlioz, Dohnányi, Mozart, Rozsa, Shostakovich, Τενίδη και δικά μου: «Εις μνήμην Ανδρέα Ζάκου, «Φωνές της κατεχόμενης Κύπρου» και «Μεταμορφώσεις». Παράλληλα συνεχίζω τη συγγραφή μιας μουσικής μεθοδολογίας και εντείνεται η συνεργασία μου ως ντουέτο κιθάρας («Δωδεκάχορδον») με τη σύζυγο και συνεργάτιδά μου Susan Marku σε δισκογραφικές παραγωγές και περιοδείες. Διαχρονικό όνειρό μου και στόχος μου είναι η ίδρυση δικής μου ορχήστρας, η οποία θα απαρτίζεται από επίλεκτους μουσικούς, θα έχει ακλόνητη οικονομική βάση και επομένως θα δύναται να λειτουργεί εκτός οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών πιέσεων, εξετάζοντας τα μουσικά έργα εκ του μηδενός και για όσο χρόνο απαιτείται, ώστε να παρουσιάζει ουσιαστικές και αποκαλυπτικές ερμηνείες. Πολύ θα ήθελα επίσης να δω την ομογένεια της Ουγγαρίας, όχι στο “εγώ”, μα στο “εμείς”, μονοιασμένη.

9

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πολιτιστική ατζέντα

Με παρατεταμένα χειροκροτήματα το κοινό αποθέωσε τον κορυφαίο Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη που μετά από καιρό ταξίδεψε για να δώσει το παρόν στη συναυλία που δόθηκε προς τιμήν του στη βιεννέζικη πρωτεύουσα στις 14 Δεκεμβρίου με τα κλασικά, συμφωνικά έργα του. Στην ιστορική αίθουσα του Μεγάρου Συναυλιών της Βιέννης εκτιλύχθηκαν συγκινητικές στιγμές όταν οι σχεδόν δύο χιλιάδες επισκέπτες αποθέωναν τον Έλληνα δημιουργό με επευφημίες θαυμασμού και σεβασμού, χειροκροτώντας όρθιοι για αρκετή ώρα.

1 3

Ο Μίκης Θεοδωράκης στη Βιέννη

Από την Βουδαπέστη, η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 11ου διαμερίσματος έβαλε λεωφορείο για τη Βιέννη, καθώς αρκετοί συμπατριώτες μας εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την παρακολούθηση της συναυλίας. Η Φαίδρα Νικολαΐδου, μαθήτρια του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών, βρέθηκε στο Konzerthaus και μας έγραψε τις εντυπώσεις της που ακολουθούν... Β.Α.

4

2 1. Ο Μίκης Θεοδωράκης αποθεώνεται απο το κοινό, 2. Μαρία Φαραντούρη, 3. Μίκης Θεοδωράκης, 4. Δάφνη Φαίδρα Νικολαΐδου

Στις 14 Δεκεμβρίου 2012 έφυγα νωρίς απ`το σχολείο γιατί στις δύο η ώρα το απόγευμα είχαμε ραντεβού μπροστά στο ξενοδοχείο «Mercure». Από εκεί ξεκίνησε το ταξίδι μας στη Βιέννη με λεωφορείο.Ύστερα από τρεις ώρες, όταν φτάσαμε, μας περίμενε μια μεγάλη έκπληξη, μπορούσαμε να δούμε απ`το λεωφορείο το κέντρο της Βιέννης. Ο ξεναγός μας ήταν ο κύριος Φάνης, που μένει εκεί και μας έκανε αυτήν την ευγενική χάρη. Στη συνέχεια καταλήξαμε στο «Wiener Konzerthaus». Όταν μπήκαμε μέσα, αμέσως ένιωσα σαν να ήμουν μέσα στο βιεννέζικο κλασσικισμό. Όλο το κτίριο ήταν τόσο ωραίο, που είναι απερίγραπτο. Στην αίθουσα συναυλιών καθίσαμε περίπου στο μεσαίο τμήμα, αλλά βλέπαμε καλά. Πριν αρχίσει η συναυλία, ο Μίκης Θεοδωράκης κάθισε στο μπροστινό θεωρείο. Στη συναυλία συνέβαλαν: η Ορχήστρα Δωματίου της Βιέννης, η Χορωδία της Μουσικής Ακαδημίας Βιέννης, μια παιδική χορωδία, που ονομάζεται «Gumpoldskirchner

10

Spatzen», o Stefan Vladar, μαέστρος, ο Αλέξανδρος Καρόζας, συνθέτης, και στο τραγούδι η Μαρία Φαραντούρη, η LisaMaria Jank, η Mara Mastalir και ο Daniel Serafin. Η συναυλία ήταν αφιερωμένη στα «κλασσικά» έργα του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη, παρουσιάστηκαν, εκτός του «Μαουτχάουζεν», η «Τρίτη συμφωνία», οι «Βυζαντινοί ύμνοι» (Διονύσιος Σολωμός και Κώστας Καβάφης), το «Ρέκβιεμ» και το «Φινάλε» από το μπαλέτο «Ζορμπάς». Όταν έγινε διάλειμμα, μπορούσαμε να πάμε επάνω στο θεωρείο που βρισκόταν ο Μίκης Θεοδωράκης για να τον δούμε πιο κοντά. Ήταν μεγάλη ευχαρίστηση για μένα. Νομίζω ότι η Βιέννη είναι μια πανέμορφη πόλη με συμπαθητικούς ανθρώπους. Πρώτη φορά στη ζωή μου είχα την τύχη να πάω εκεί και να τον δω ζωντανά, τον μεγαλύτερο συνθέτη του ελληνισμού. Πιστεύω ότι είναι ένας μεγάλος αγωνιστής ο οποίος έχει μπει στο πανθέον των δημιουργών.

Δάφνη Φαίδρα Νικολαΐδου

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Πολιτιστική ατζέντα

PROGRAMAJÁNLÓ 2013 FEBRUÁR ZENE

Mydros - www.mydros.hu 02.08., péntek 20:00, Zorbasz, Bp., VI. kerület, Podmaniczky utca 18.

02.09., szombat 18:00, József Attila lakótelep, Budapest, IX. kerület, Toronyház utca 3/b.

02.15., péntek 19:00, KMO, Bp., XIV. kerület, Teleki utca 50.

Fanari 02.22., péntek 20:00, Zorbasz Mindenvasárnap csütörtök, 19:00 Gyradiko, 02.24., 19:00, Kuplung Szabad Műhely és szóraBudapest, III. kerület (Békásmegyer), kozóhely, Bp., VII. kerület, Király utca 46.

Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok Fanari Zeus - www.zeus.hu minden csütörtök 19:00, Gyradiko, Minden vasárnap, 13:00 Gyradiko Bp., III. kerület (Békásmegyer), Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok.

Sirtos - www.sirtos.hu

Minden vasárnap, 18:00 Óbudai Kulturális Központ, Zeus ˗ www.zeus.hu

Budapest, III. kerület, San Marco utca 81 minden vasárnap 13:00, Gyradiko

Sirtos ˗ www.sirtos.hu minden vasárnap, 18:00, Óbudai Kulturális Központ, Bp., III. kerület, San Marco utca 81.

02.08., péntek 23:00, Dionysos Taverna, Bp., V. kerület, Belgrád rkp. 16., Asztalfoglalás: 31-81-222 02.22., péntek 23:00, Dionysos Taverna Stefanidu Janula és zenekara - www.janula.hu 02.02., szombat 18:00, Görög Farsang a Csokonai Művelődési házban (Bp., XV. kerület, Eötvös utca 64-66.)

Megjelenés görög isteneknek öltözve. Ötletekért hívjátok Dórit (06202208755). Aki jelmezben jön, ingyen spenótos pitát kap!

02.16., szombat 19:00, Evezős Bowling club, Bp., III. kerület, Nánási út 67.

02.23., szombat, 15:00, EPON ünnepség, Bp., XIII. kerület, Dagály utca 15., Gyermek- és Ifjúsági Művelődési Ház.

TV, rádió görög nyelvű adásai 02.07. 12:29 M1: Rondó. Ismétlés másnap a Duna TV-n.

02.21., 12:29 M1: Rondó. Ismétlés másnap a Duna TV-n.

Minden csütörtök 13:00, MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor. Minden szombaton ismétlés 00:01 (Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.)

EGYHÁZ

Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus

Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája Budapest, V. kerület, Váci utca 55., I. emelet 1. www.patriarchatus.hu minden szerda 18:00 Paraklisz minden szombat 18:00 Alkonyati szolgálat minden vasárnap 09:00 Hajnali szolgálat és 10:00 Isteni Liturgia

EGYÉB Papadimitriu Athina Színház 02.05., kedd, 06., szerda, 07., csütörtök, 08., péntek 10:00 Erdei Kalamajka (zenés mesejáték) Operett Színház., Bp., VI. kerület, Nagymező u.17.

02.16., szombat 19:00, Tolcsvai˗Papadimitriu est Budakalász, Faluház 02.18., hétfő 15:00 és 19:00, Nagykanizsa, Művelődési Ház: Trója 02.26., kedd 19:00, Salgótarján, Művelődési Ház: Trója Kariatidák rendezésében Pireuszi esték 02.05. 17:00 Zene az ókorban előadó: Solymosi Tari Emőke zenetörténész Bp., V. kerület, Váci utca 81/a., Váci Utca Center Irodaház (a Fővám térhez van közel) 02.23. szombat 15:00, Bp., XIII. kerület, Dagály utca 15., Gyermek- és Ifjúsági Ház.

Erzsébetvárosi Görög Nemzetiségi Önkormányzat Rendezésében 02.23. 11:00, Emléktábla állítása az Ilektra Leánykollégiumnál, ahol 1949-55 között görög származású lányok tanultak és éltek. (Bp. VII. kerület. Rottenbiller utca 16-20.)

XIII. kerületi Görög Önkormányzat és a Fővárosi Görög Önkormányzat rendezésében 02.23., szombat 15:00, EPON ünnepség (Bp. XIII. kerület Dagály utca 15. Gyermek- és Ifjúsági Ház).

Kapcsolattartó: Stefanidu Janula tel.: +36 70 31 20 783 e-mail: stefaniduj@gmail.com

11

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

1

Miliosz Katalin írása

Sílécre fel!

A legtöbben ha Görögországra gondolnak, az égszínkék tengert, napfényt, vakítóan fehér házakat, több ezer éves ókori emlékeket látnak lelki szemeik előtt. Nem véletlenül lettek ezek az ország védjegyei, hiszen messze földről utaznak ide évente turisták milliói, hogy nyári vakációjukat Hellászban töltsék. A hidegebb idő, és a tél beköszöntével azonban nem áll meg az élet, beköszönt a téli sportok szerelmeseinek szezonja. És mivel a görög föld nagy része hegyvidék, bőséges mennyiségű hóra bukkanhatunk itt. Ne csak a sílécet csomagoljuk azonban be, hiszen ha már itt vagyunk, kössük össze a kellemeset a kellemessel: kiránduljunk Thesszalonikibe, tegyünk egy gasztronómiai túrát a tenger gyümölcseinek birodalmába, zarándokoljunk el Delphibe, vagy merüljünk el az athéni pezsgő éjszakai életben!

Ahogy arra évente ráeszmélünk, minden évszaknak megvan a maga varázsa, egy olyan arca, ami a többinek nincs. A zord, hideg télre gondolva sokunknak a fagyoskodás jut az eszébe, ha azonban ettől elvonatkoztatunk, és a hófehér lankákon megcsillanó napfényes időre gondolunk, egyből jobb lesz a kedvünk. Fedezzük fel Görögország téli arcát, amely két főszezon között megpihenve, nemcsak olcsóbb, de valóban nem mindennapi élmény!

Mielőtt azon kezdenénk el gondolkodni, hogy uta-

12

zási irodán keresztül vagy egyéni szervezés keretei között látogassunk délre, érdemes utánanézni a különböző síparadicsomoknak, hiszen jócskán van belőlük!

A Peloponésszoszon található, 1650 métertől egészen 2340 méteres magasságig erő Kalavrita Síközpont az ország egyik legjobbja. Modern létesítményeinek, 4 pályájának és 7 liftjének köszönhetően a síelők és snowboardosok minden igénye kivétel nélkül teljesül, és ami nem utolsó szempont, a vezető európai síparadicsomokhoz képest mindez elhanyagolható áron. Ha kiránduló kedvünkben vagyunk, ismerkedjünk meg a Styx folyó legendájával, és látogassunk el a Mavroneri vízeséshez, ahol Achilleuszt merítette meg az édesanyja, melynek köszönhetően a sarka kivételével sebezhetetlenné vált. De a közelben található még a Makkeleria kolostor és Plataniotissza legendás platánfája is, amelynek egy mélyedésében megjelent a Madonna képe, miután néhány szerzetes itt rejtett el néhány ikont a rablók elől. A fa hatalmas ürege templomként is szolgál, és akár 20 embert is képes befogadni.

A szintén a félszigeten, a Menalo hegyen található Osztrakina sípálya 5 pályájával ugyancsak az élmezőnyben van. Magasságát tekintve alacsonyabban, kb. 1600 méteren helyezkedik el, nyitva tartásáról érdemes az interneten előre tájékozódni.

Kicsit északabbra, a szárazföldön magasodik a

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

2

3

1. Pilio, 2. Kalavrita, 3. Profitisz Iliasz, Parnasszosz Parnasszosz, mely két síközpontjával, Kellariával és Fterolakasszal a legnépszerűbb téli paradicsom. 3 könnyű, 6 közepes, 5 nehéz és 1 különösen kemény pályával, 13 felvonójával és minden kényelmet ellátó létesítményeivel ez nem is csoda.

Ha pedig két csúszás között egy kis szünetet tartunk, érdemes ellátogatni a misztikus Delphibe.

Ha így teszünk, legyünk nyitottak, és hallgassunk a szívünkre, így lehet, hogy mi is meghalljuk az évszázadok óta itt suttogó orákulum hangját!

Továbbhaladva, a Pelion hegységben szintén megtalálhatják a síelők a számításaikat; Agriolefkeszben 1500 méter magasan, 3 lejtőn száguldozhatnak lefelé. A vidéket körbejárva pedig felmerülhet bennünk a gondolat, hogy Görögország egyik legszebb részén járunk.

Télen a Veluhi hegy is várja a látogatókat, Karpenisziben 3 pályával, és minden létesítménnyel, ami csak szükséges a gondtalan teleléshez.

Thesszália és az Olimposz kihagyhatatlan a listáról.

Mivel azonban a területet a hadsereg uralja, ezért a nem görög állampolgárságúak csak külön engedéllyel vehetik igénybe a pályát. Nem így azonban egy kiadós kirándulás esetében; szánjuk rá az időt és barangoljunk az Istenek lakóhelyén!

Az ország északi része, a makedón tartomány rendkívül gazdag hófödte lejtőkben. 1500 métertől majdnem 2500 méteres magasságig szlalomozhatnak a sítalpasok. A Vermio, Verno, Falakro és Vrontus csak néhány kiváló helyszín erre. És hogy teljes legyen a lista, ne hagyjuk ki se Ipiroszt, se a Pindosz hegyet, ahol szintén csodás környezetben ereszkedhetünk alá. És ha már itt járunk, nézzünk körül az olyan városokban is, mint Iannina, Parga, Arta vagy Preveza!

Még tart a síszezon, ne féljünk nekivágni! A körültekintő tájékozódásra azonban hagyjunk elég időt, a biztos információkra építve döntsünk! A paletta igen széles, a szebbnél szebb helyek közül pedig ugyancsak nehéz a választás. Vágjunk neki valami újnak, ismerjük meg a már nyitott könyvnek tartott Görögország egy másik arcát! Csalódás nem érhet. Jó csúszást mindenkinek!

13

Εορταστικό μωσαϊκό της Σοφίας Πιπιτσούλη Κάλαντα είναι... να ανοίγεις την πόρτα σου και να ξεχύνεσαι για να χτυπήσεις άλλες πόρτες... να σου ανοίξουν, να γίνουν πόρτες-ανοίγματα ζωής... Κάλαντα είναι... το κουβάλημα μιας είδησης... Έχουμε να πούμε κάτι... θέλετε να το ακούσετε; Αυτό που γνωρίζουμε, που θέλουμε να σας πούμε εμείς το θεωρούμε πολύ σημαντικό... Θελετε να το μάθετε; Σας ρωτάμε, λοιπόν ... Να τα πούμε;

Την Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2012 στο χώρο του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών οι μικροί μας φίλοι από την πρώτη, δεύτερη και τρίτη τάξη του σχολείου μας μαζί με την δασκάλα τους Σοφία Πιπιτσούλη παρουσίασαν τη σκηνή της Γέννησης. Άγγελοι, μάγοι, βοσκοί, αστέρια πλημμύρισαν την αίθουσα εκδηλώσεων τραγούδησαν, έψαλλαν κάλαντα και μετέφεραν το πνεύμα των Χριστουγέννων στους γονείς και τους συγγενείς. Ο παππούς ο Χρόνος και ο Άγιος Βασίλης ετοιμάστηκαν να μοιράσουν τα δώρα τους και να σκορπίσουν χίλιες ευχές ενώ χαρούμενοι μικροί νάνοι έδωσαν ελληνική παραδοσιακή χροιά στην γιορτούλα τονίζοντας τα ήθη και τα έθιμα των γιορτών στην Ελλάδα. Η διευθύντρια του σχολείου έδωσε ολόψυχα θερμές ευχές για την καινούρια χρονιά. Στο τέλος όλοι δοκίμασαν μικρούλικα λαχταριστά κουραμπιεδάκια και χιονισμένα μοσχομυριστά κέικ που με πολλή αγάπη είχαν ετοιμαστεί για τους μικρούς μας φίλους.

14

Με χαμόγελα και κάλαντα από διάφορα μέρη της Ελλάδας, κάτω από τον χαρούμενο ήχο των τρίγωνων, οι μαθητές των μεσαίων τάξεων του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών Ουγγαρίας καλωσόρισαν τον νέο πρέσβη της Ελλάδας στη Βουδαπέστη, κύριο Δημήτρη Γιαννακάκη, την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2012 στον χώρο υποδοχής της Ελληνικής Πρεσβείας. Ο κύριος πρέσβης και οι μαθητές μαζί με τη δασκάλα τους Χατζηευγενάκη Θεοδοσία και τη διευθύντρια του σχολείου κ.Τσαρούχα Ευαγγελία αντάλλαξαν ευχές και είχαν την ευκαιρία μέσα σε ένα ζεστό φιλικό κλίμα να επικοινωνήσουν και να γνωριστούν καλύτερα. Ο κύριος Γιαννακάκης είχε ήδη επισκεφτεί το Σχολείο μας και είχε μια πρώτη επαφή με τους μαθητές την προηγούμενη εβδομάδα. Οι γονείς και οι υπάλληλοι της πρεσβείας απόλαυσαν τις νεανικές γλυκές φωνές των παιδιών που με ζεστασιά και αγάπη στην καρδιά έψαλλαν τη Γέννηση του Χριστού.

Το απόγευμα της Παρασκευής 21 Δεκεμβρίου 2012 στο χωριό Νίκος Μπελογιάννης είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε μοναδικές στιγμές με τους μαθητές του 8τάξιου Δίγλωσσου Δημοτικού Σχολείου του χωριού παρόλο το κρύο που επικρατούσε και τις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Τα παιδιά της πέμπτης τάξης μαζί με τη δασκάλα τους παρουσίασαν την σκηνή της Γέννησης μέσα στη Φάτνη που είχε στηθεί για το λόγο αυτό στο κέντρο της πλατείας. Κατόπιν οι μαθητές της δεύτερης, τρίτης και τέταρτης τάξης έψαλλαν τα κάλαντα στα ελληνικά, καθαρά και δυνατά αλλά και πολύ κατανυκτικά μαζί με τη δασκάλα τους Χατζηευγενάκη Θεοδοσία. Οι μαθητές της έκτης τάξης απήγγειλαν ποιήματα και τραγούδησαν γλυκά, χριστουγεννιάτικα τραγούδια στα ελληνικά ενώ τους συνόδευε η δασκάλα τους Κουτσουλιάρη Ευτυχία κάτω από τον χαρούμενο ήχο παραδοσιακών οργάνων. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο δήμαρχος του χωριού, η διευθύντρια του σχολείου, οι εκπρόσωποι της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Καθολικής Εκκλησίας και των Διαμαρτυρομένων, οι γονείς των μαθητών καθώς και οι κάτοικοι του χωριού, ενώ ευχήθηκαν μια καλύτερη, πιο ειρηνική και πιο δημιουργική χρονιά. Οι φορείς του χωριού πρόσφεραν ζεστό κρασί και μυρωδάτο τσάι στους παρευρισκόμενους.

...η καινούρια χρονιά να φέρει καλύτερες μέρες στην ανθρωπότητα...

15

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Γιορτινό Νηπιαγωγείο Στις 18 Δεκεμβρίου το απόγευμα πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Νηπιαγωγείο της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης της Βουδαπέστης στο κέντρο της πόλης (Varmegye 13, περιοχή Αστόρια) η παραδοσιακή Χριστουγεννιάτικη Γιορτή. Τα μικρά παιδάκια, παρουσία γονέων, συγγενών και φίλων τραγούδησαν χριστουγεννιάτικα τραγούδια, απήγγειλαν ποιηματάκια και έψαλαν τα κάλαντα. Ο Άγιος Βασίλης έκανε την εμφάνισή του μοιράζοντας δώρα σε όλα τα παιδιά, ενώ στο τέλος της γιορτής παιδιά και καλεσμένοι γεύθηκαν διάφορες χριστουγεννιάτικες λιχουδιές. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε δημοσίως την Αυτοδιοίκηση και τους γονείς των παιδιών του Νηπιαγωγείου για την συμπαράσταση και την υποστήριξη, ευχόμενοι σε όλους Καλή Χρονιά με υγεία και πρόοδο. Εκ μέρους του Νηπιαγωγείου,

Σοφία Οικονόμου

Κοπή βασιλόπιτας για την Α’ και B’ Τάξη του Σχολείου

16

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Πολιτισμός

Αφιέρωμα στη Ρούλα Κακλαμανάκη (1936 - 2013)

ένας έφυγε Ήθελε λέει να πεθάνει. Έτσι, μεμιάς να ξεχρεώσει. Ν’ αφήσει σ’ άλλους πιο υπομονετικούς, τα βιβλία, τα εργαστήρια, τις σκαλωσιές, τ’ αλέτρι και τους σπόρους των λουλουδιών.

Αυτό μας είπε φεύγοντας και μιαν απλή καληνύχτα. Κι αυτόν τον ήχο από την τελευταία λέξη, ήταν που πήραμε. Και τον χωρίσαμε στα δύο, στα τέσσερα, στα ογδόντα. Ύστερα, τ’ άλλα γίναν από μόνα τους.

Τον περασμένο Αύγουστο η Ρούλα Κακλαμανάκη πούλησε το μικρό διαμέρισμα που είχε μες στο πράσινο της Βούδας, μου παρέδωσε το γραφείο, τα κάδρα και τα βιβλία της, είπε: “ Έχε γεια Βουδαπέστη” (πέρασε και απ’ τα γραφεία της Αυτοδιοίκησης), και έφυγε. Έφυγε, λέγοντας ότι θα έρχεται συχνά για να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας. Αλλά η μοίρα άλλα σου φέρνει. Σου φέρνει τα μαντάτα: Η Ρούλα έφυγε για πάντα. Κι εγώ ανοίγω την πρώτη ποιητική της συλλογή, που εκδόθηκε το 1973. Ανοίγω το βιβλίο, στις σελίδες όπου υπάρχουν αστερίσκοι του συζύγου μου, Κάλμαν Σάμπο. Και είναι στη σελίδα όπου βρίσκεται το ποίημα “ένας έφυγε”. Κρίκο των σαράντα χρόνων φιλίας μας είχαμε την ελληνική και ουγγρική λογοτεχνία. Ο Κάλμαν την είχε γνωρίσει στου Γιάννη Ρίτσου, τον οποίο θεωρούσε δάσκαλό της. Εκείνη την εποχή είχε μεταφράσει ο Κάλμαν το έργο του Ρίτσου “Ο αφανισμός της Μήλος”, και γινόταν το τηλεοπτικό γύρισμα από την ουγγρική τηλεόραση στο χωριό Μπελογιάννης, παράλληλα με το ντοκιμαντέρ “Μεμέντο”. Στη δεκαετία του ’80 χρημάτισε υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Παιδείας, και λόγω των διαπραγματεύσεων για τις συντάξεις των επαναπατριζόμενων, ερχόταν συχνά στην Ουγγαρία. Το 1991 δημοσιεύτηκε στην Αθήνα η ανθολογία της Σύγχρονης Ουγγρικής Ποίησης, με την Ανθολόγηση και Επιμέλεια της Ρούλας Κακλαμανάκη. Στις αρχές του 21ου αιώνα με βοήθησε, στέλνοντάς μου έργα, ή φέρνοντάς με σε επαφή με την νεότερη γενιά ποιητών, για να περατώσω τη δίγλωσση ανθολογία που έκδωσε η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας με τον τίτλο “Τη γλώσσα μου δώσανε ελληνική”. Πριν δυο χρόνια, ύστερα από πολύχρονη συνεργασία, εκδόθηκε στην Αθήνα μια ποιητική ανθολογία της νεότερης γενιάς των Ούγγρων ποιητών (Η κοινή μας φούγκα), για την οποία ο πρώην υπουργός Παιδείας, ο Ίστβαν Χίλλερ της απένειμε διακριτικό βραβείο για την διάδοση του ουγγρικού πολιτισμού. Εν τω μεταξύ, η Ρούλα εμπλούτισε τα νεοελληνικά γράμματα με ποιητικές συλλογές, μελέτες και πεζογραφήματα όπως, για παράδειγμα, το “Δαγκωμένο μήλο” ,”ας αγαπιόμαστε, ανθισμένη κερασιά”, “Οι γάμοι της Ροζαλίας”, “Ο γιος του ανέμου” και, για μένα δυο πολύ αγαπητά έργα, ένα για τη δεκαετία του ’50, “Οσάκις, ο Σάκης” και το άλλο για την δεκαετία του ’60, “Το ευάλωτο σώμα της Δικαιοσύνης” από το οποίο είναι και η νουβέλα “Ο κατηγορούμενος” που ακολουθεί. Τα αξιόλογα αυτά έργα είναι και μαρτυρίες της μεταπολεμικής γενιάς και ιστορίας της Ελλάδας.

Ευαγγελία Τσαρούχα

Ο κατηγορούμενος (από μια αληθινή ιστορία)

Υπάρχουν πολλοί κατηγορούμενοι μέσα μου. Διαλέγω αυτόν που με κάνει να σκέφτομαι τις πιο πολλές πλευρές της καθημερινής ζωής και της δικαιοσύνης. Προσπαθώ να αφήσω πίσω το χαλαρωτικό σκοτάδι της άγνοιας. Όταν η αλήθεια έρχεται αργά και είναι ακόμη νύχτα, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποιος ήταν ο κατηγορούμενος. Ούτε καν ποιος ήταν ο φταίχτης. Είναι τότε που άλλοι κερδίζουν και άλλοι χάνουν ανεξαρτήτως ιδιότητας σε μια δίκη. Αρχές της δεκαετίας του 1960. Ο κατηγορούμενος κάθεται σιωπηλός στο εδώλιο. Μαλλιά κομμένα τέσσερα-πέντε δάχτυλα πάνω από τον αυχένα, μουστάκι παχύ και κοντό. Το κεφάλι σταθερά ψηλότερα από το συνηθισμένο, με το βλέμμα απόμακρο, σχεδόν απλανές, μια παντελής απουσία. Δεκέμβριος. Έξω χιονοθύελλα, όχι συνηθισμένη. Μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου παγωνιά. Κάτω τσιμέντο, ξεφτισμένοι σοβάδες, παράθυρα ξεχαρβαλωμένα, βρώμικες, σκονισμένες και καπνισμένες, μερικές ξηλωμένες

17

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πολιτισμός ή μισοσκισμένες κουρτίνες. Λίγοι άνθρωποι. Μόλις πέντ’- έξι άτομα, ανάμεσά τους δύο γυναίκες στα πρώτα καθίσματα. Η μία, νεαρή, ανήλικη κοπέλα, θυγατέρα του κατηγορούμενου και, κατά το κατηγορητήριο, παθούσα. Η άλλη, ώριμη, καλοβαλμένη χωρική, σύζυγος του κατηγορουμένου και μητέρα της παθούσας, μοναδική μάρτυρας κατηγορίας. “ Έχεις δικηγόρο;” ρωτάει ο πρόεδρος. “ Όχι”, απαντάει εκείνος. Τα μέλη του δικαστηρίου σκύβουν το κεφάλι και, γέρνοντας δεξιά και αριστερά, πλησιάζουν στο κέντρο τον πρόεδρο καλύπτοντας τα πρόσωπά τους με τις παλάμες. Στιγμιαία συνεννόηση, απόφαση. Διορίζουν συνήγορο υπεράσπισης το δικηγόρο που στέκεται κάτω από την έδρα, στο πλάι, καραδοκώντας την ευκαιρία. Μια κάποια προβολή και μια μικρή αμοιβή από το κράτος για μερικές ασήμαντες υπηρεσίες, για έναν που τριγυρίζει αγρεύοντας πελάτες, δεν είναι κι άσχημα. Μόνο σε υποθέσεις κακουργημάτων είναι απαραίτητος ο διορισμός δικηγόρου υπεράσπισης. Στην αίθουσα επικρατεί ησυχία. Ο δικηγόρος, που διορίστηκε από το δικαστήριο και αποδέχτηκε το διορισμό του, ζητάει μια μικρή διακοπή για να ενημερωθεί και να επικοινωνήσει με τον “πελάτη” του. Ο φάκελος της δικογραφίας μικρός. Ελάχιστα χαρτιά. Τα τυπικά διαβιβαστικά έγγραφα και δύο ένορκες καταθέσεις. Μια απολογία στη χωροφυλακή και μια στον ανακριτή. Ο κατηγορούμενος προφυλακισμένος. Ένας δεύτερος φάκελος συνοδεύει τη δικογραφία της παρούσας δίκης. Παλιός, κιτρινισμένος, λεπτός για τη βαρύτητα της υπόθεσής του, ωστόσο λίγο πιο παχύς από τον πρώτο, τον κύριο φάκελο. “ Ο άλλος φάκελος!” ψιθυρίζει ο δικηγόρος. “ Τι να τον κάνω τώρα. Παράτα με!” Σηκώνει τα μάτια προς τον κατηγορούμενο που στέκει μπρος του σιωπηλός και υπομονετικός. “ Πολιτικός κρατούμενος στην Αίγινα; Πες μου δυο λόγια, έτσι...” “ Ακριβώς. Πολιτικός κρατούμενος. Αποφυλακίστηκα τώρα, αφού εξέτισα τα δύο τρίτα της ποινής... αποφυλακίστηκα με όρους, λόγω καλής συμπεριφοράς”. “ Μμμ...αν καταδικαστείς, θα κάνεις και το υπόλοιπο της προηγούμενης ποινής. Φουκαρά!” “ Θα κάνω και την άλλη ποινή. Ολόκληρη. Φουκαράς όχι”. Ήρεμος. Σχεδόν ασυγκίνητος. “ Θα μου πεις γιατί καταδικάστηκες τότε; Τι ποινή σού επέβαλαν;” “ Είκοσι χρόνια. Συμμετοχή”. “ Συμμετοχή σε τί, χριστιανέ μου;” “ Συμμετοχή στον αγώνα κατά της αδικίας”. Ο δικηγόρος εκνευρίζεται, αυτός το καταλαβαίνει και συνεχίζει: “ Συμμετοχή σε δολοφονίες και λεηλασίες, έσχατη προδοσία”. “ Τι ακριβώς;” “ Ακριβώς δεν υπάρχει. Δείτε και τα χαρτιά”. “ Καλά. Καλά...και τώρα τί περιμένεις;” “Τα πάντα. Με τέτοια πράξη! Με τέτοιο θόρυβο! Με τέτοιο παρελθόν!” “ Έχουμε μάρτυρες υπεράσπισης;” “ Το κόμμα δεν δίνει μάρτυρες. Είναι ποινική υπόθεση, λένε. Ξέρουν όμως”. “ Ξέρουν τί...” “ Ότι δεν το έκανα”. “ Πώς γίνεται αυτό! Εκεί στην ερημιά, μόνος μαζί της...” “ Ξέρουν πως είμαι τραυματισμένος και ανίκανος. Από κάθε άποψη. Ακόμα κι από διάθεση. Αλλά και το ήθος μου το ξέρουν. Τις αρχές μου. Χρόνια και χρόνια μαζί στις εξορίες και στις φυλακές. Αν θέλει το δικαστήριο, μπορεί να τα ερευνήσει αυτά. Να ζητήσεις να με εξετάσει γιατρός”.

18

“ Τέτοια ώρα, τέτοια λόγια! Να το ‘λεγες στην ανάκριση”. “ Το είπα. Το ζήτησα. Δεν έγινε τίποτα. Εσύ είσαι δικηγόρος, μπορείς να το απαιτήσεις. Έχω αυτό το δικαίωμα. Να αναβληθεί η δίκη και να βρεθούν αποδείξεις. Προφυλακισμένος είμαι. Δεν με χάνουν!” “ Γιατί δεν είχες βάλει δικηγόρο στην ανάκριση;” “ Πού να τα βρώ τα λεφτά; Όλη η περιουσία πήγε στη γυναίκα μου και στα αδέλφια μου. Έλειπα χρόνια. Αυτοί καλλιεργούσαν τα κτήματα, αυτοί έπαιρναν τη σοδειά”. “ Τα αδέλφια σου δεν βοήθησαν;” “ Δεν ήρθαν ούτε να με δουν. Φοβήθηκαν. Αν τους καλούσε όμως το δικαστήριο...αν τους μιλούσες εσύ...” “ Άιντε...άιντε... θέλεις να ανοίγουμε δουλειές τώρα! Εγώ, άνθρωπέ μου, διορίστηκα από το δικαστήριο για να γίνει η δίκη τώρα. Όχι για να αναβληθεί”. *** *** Παλιός πολιτικός κρατούμενος στις φυλακές, είχε απολυθεί με όρους ύστερα από δεκατρία χρόνια, όσο και τα δύο τρίτα της ποινής του. Καλή διαγωγή, εργατικότητα, έλλειψη επικινδυνότητας κλπ. Εποχή πολλών τέτοιων απολύσεων. Κανένας δεν πανηγύρισε την επιστροφή του στο χωριό. Κανένας δεν ενθουσιάστηκε, αλλά και κανένας δεν δυσανασχέτησε. “ Καλό ανθρωπάκι”, είπαν κάποιοι. Κι άλλοι πιο καχύποπτοι: “ Ας κάνει πως κουνιέται...” Μισοπεριφρόνηση, ψιλοπαρακολούθηση. Ψυχρότητα και διχόνοιες στην οικογένεια. Περιουσιακές διαφορές. “ Τί τα θέλεις καημένε! Ιδεολόγος δεν είσαι; Ένα πιάτο φασόλια και την ελευθερία σου...” έλεγαν γυναίκα και κόρη έτσι κι έκανε να συζητήσει τα οικονομικά. Είχε αποξενωθεί. Σαν να τις είχε εγκαταλείψει. Σαν να τον είχαν ξεγράψει. Δυο-τρεις άχαρες μέρες στο σπίτι και λέω στη θυγατέρα: “ Δεν πάμε μαζί στη γιαγιά σου στο διπλανό χωριό;” Δεν της άρεσε, μα όχι δεν είπε. Ανέβηκε στο μουλάρι και ξεκινήσαμε. “ Όταν κουραστείς, πες μου το να κατέβω”. Άλλη λέξη δεν είπε. Καθόλου δεν με κοίταξε. Ίδια η μάνα της. Μόνο όταν ζητούσα να ανέβω στο μουλάρι, εκείνη κατέβαινε αμέσως με προθυμία. “ Θα δουλέψω” της είπα. “ Θα κάνω καλύτερη τη ζωή σου τώρα που γύρισα. Έχω μάθει πολλά. Ακόμα και ξένες γλώσσες. Θα κάνω ότι μπορώ”. “ Τώωωρα...” υποδηλούσε με το ύφος της. Τον περισσότερο δρόμο τον κάναμε αμίλητοι. Κι είχε μια δροσιά, μια θέα, μια ομορφιά! Κι είχα τη λαχτάρα να δω τη μάνα μου προτού πεθάνει...δεν πρόλαβα όμως να τη δω καλά καλά και να σου ο χωροφύλακας. “ Συλλαμβάνεσαι”, λέει και μου βάζει τις χειροπέδες. “ Κατηγορείσαι ότι αποπλάνησες την κόρη σου στο δρόμο προς το χωριό”. “ Αποπλάνησα την κόρη μου!” Το είπε μπροστά στη μάνα μου! “ Ποιος το λέει;” ρωτάω. “ Από το σταθμό χωροφυλακής του χωριού σου. Η Μαρία...η γυναίκα σου; Πήγε στο σταθμό του χωριού σου κι έστειλαν ένταλμα”. “ Πότε πρόλαβαν;” Η μικρή πιο πέρα, κοντά στο παράθυρο, είχε τα μάτια χαμηλωμένα. Μάταια προσπαθούσα να την κάνω να με κοιτάξει”.

“ Σας εξέτασε ιατροδικαστής;” ρωτάει ο δικηγόρος την παθούσα. “ Τι είναι αυτό;” απαντάει εκείνη. “ Σας εξέτασε κανένας γιατρός για να διαπιστωθεί η αποπλάνηση;”

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Πολιτισμός “ Εμένα; Όχι”. “ Θα μας πεις τι ακριβώς έγινε;” “ Με πείραξε που ήμουν μαζί του...Δεν το ήθελα...” “ Τι ακριβώς;” Η μικρή έσκυψε το κεφάλι και δεν απάντησε. Ο εισαγγελέας ζήτησε το λόγο: “ Είναι ανήλικη. Ας μην την πιέζουμε. Θα ακούσουμε τη μάρτυρα μητέρα της στην οποία εξομολογήθηκε τα συμβάντα. Η προανάκρισις εγένετο εις την Χωροφυλακήν. Ο κατηγορούμενος συνελήφθη και μετήχθη εις την πρωτεύουσαν του νομού. Δεν έλαβον χώραν ιατροδικαστικαί εξετάσεις. Παρήλθεν αρκετός χρόνος μετά τας διαβιβάσεις των εγγράφων, λόγω και του ετέρου εγκλήματος δι’ ο είχεν αποφυλακισθεί υφ’ όρον”. Ο δικηγόρος πλησίασε τον κατηγορούμενο και του ψιθύρισε: “ Είδες που σου τα ‘λεγα; Δεν θέλουν πολλές κουβέντες. Ο διορισμένος δικηγόρος είναι ίσα-ίσα για το τυπικό. Τι μου λες, λοιπόν, να ζητήσω και αναβολή και συνδρομή για να βρεις αποδείξεις... Μόνο αν μπορούσες να τα φτιάξεις με τη γυναίκα σου!” Ακίνητος και ανέκφραστος, με το κεφάλι ψηλά, του απάντησε επίσης ψιθυριστά: “ Αν θέλεις, γίνεται. Όλα γίνονται”. Ο δικηγόρος δεν μπορούσε να μείνει περισσότερο κοντά του. Άρχιζε η εξέταση της γυναίκας. Ορκίστηκε στο Ιερό Ευαγγέλιο χωρίς φόβο και πάθος και τα είπε όλα όπως έπρεπε, όπως της τα είχε διδάξει ο δικηγόρος της. Κάπως αόριστα είναι η αλήθεια. “ Την ενόχλησε. Το κορίτσι δεν ήθελα να είναι μαζί του, να το πλησιάζει, να του μιλάει”. “ Κανονική αποπλάνηση δηλαδή!” “ Όπως το λέτε, σεβαστό Δικαστήριο!” Έτσι ξαναβρέθηκε στις φυλακές της Αίγινας. Στην πτέρυγα των ποινικών. “ Μα εγώ δεν είμαι ποινικός. Για να με ξαναφέρουν εδώ στήθηκε όλη αυτή η ιστορία”. Έγραψε αιτήσεις και υπομνήματα. Τα κατέθεσε στο πρωτόκολλο της διοίκησης των φυλακών, έβαλε και χαρτόσημα. Υπογραφές, σφραγίδες, έγγραφα με τα όλα τους: για τον εισαγγελέα, για το υπουργείο Δικαιοσύνης, για τον πρωθυπουργό, για την βασίλισσα. Επιστολές για τους συντρόφους της διπλανής πτέρυγας. Καμιά απάντηση. Είχαν περάσει μήνες αφάνταστης αγωνίας και αναμονής, όταν δόθηκε η πρώτη ευκαιρία επαφής. Λίγο η τύχη, λίγο η μεγάλη του προσπάθεια, τον έφεραν μπροστά στον υπεύθυνο των πολιτικών κρατούμενων στο προαύλιο της φυλακής.“Καλημέρα, σύντροφε”, του λέει με το κεφάλι ψηλά, όπως πάντα. “ Καλημέρα σου κι εσένα”, απαντάει εκείνος, σαστισμένος, και γυρίζει να φύγει. “ Θέλω να σου μιλήσω σύντροφε”, φωνάζει δυνατά καθώς τον βλέπει να απομακρύνεται και τρέχει κοντά του. Τον σταματούν όμως. Είναι η ώρα να μπουν στα κελιά όλοι οι κρατούμενοι. Ο κανονισμός της φυλακής, μα και οι αρχές των πολιτικών κρατουμένων απαγορεύουν να πλησιάζουν οι ποινικοί τους πολιτικούς κρατούμενους. Τα προαύλια, αν και όχι με σιδερόφρακτα χωρίσματα, είναι διαφορετικά και η επικοινωνία απαγορευμένη. Νέες προσπάθειες: εξηγήσεις, παρακάλια, γράμματα που τα περνούσαν οι φρουροί με όλες τις προφυλάξεις. “Ξέρετε καλά το πρόβλημά μου”, τους έλεγε. “ Καταδικάστηκα άδικα. Ζήσαμε τόσα χρόνια μαζί. Πιστέψαμε στο ιδανικό της Δικαιοσύνης και αγωνιστήκαμε γι’ αυτό. Μόνο μια επαφή μαζί σας θα με

δικαιώσει. Θα δικαιώσει τη ζωή μου. Αν με βοηθήσετε, μπορεί να με φέρουν στην πτέρυγα των πολιτικών. Ας μου δώσετε έστω ένα σήμα. Μια συμπαράσταση. Είμαι μόνος μέσα στην αδικία και την αθλιότητα. Ούτε ένα γράμμα ούτε ένα δέμα από πουθενά. Θυμάμαι μόνο τα παλιά και τραγουδάω μέσα μου. Αυτή η μη ζωή, αυτός ο μη θάνατος είναι χειρότερος κι από τον πραγματικό θάνατο. Το κόμμα μας απαγορεύει την αυτοκτονία. Αλλά πόσο θα αντέξω; Σας έχω ανάγκη, σύντροφοι. Κάτι συμβαίνει μέσα μου που πάει να με προδώσει. Μια λέξη έστω δική σας μπορεί να με σώσει”, κι άλλα πολλά. Δεν πήρε απάντηση. Μόνο με το φύλακα του παρήγγειλαν: “ Δεν μπορούν να σου κάνουν τίποτα. Είσαι ποινικός. Πέρασες στους ποινικούς”, είπαν. “ Πες τους πως δεν την έκανα την πράξη. Αυτοί ξέρουν. Είμαι τραυματισμένος και ανίκανος”. Περίμενε ήρεμος και σχεδόν χαρούμενος. Θα συνεδρίαζαν. Έτσι γίνεται πάντα. Θα μιλούσαν γι’ αυτόν. Τον ήξεραν. Άλλο θέμα το τυπικό. Θα γελούσαν! Τα τερτίπια της αστικής γραφειοκρατίας. Ήταν φανερό. Τον γύρισαν πίσω να κάνει την ποινή του πολιτικού κρατούμενου. Το υπόλοιπο ένα τρίτο που του είχαν χαρίσει όπως και σε πολλούς άλλους, με τον όρο να μην “υποπέσει” - άκου υποπέσει!- σε άλλο ποινικό αδίκημα στη διάρκεια αυτού του χρόνου. Αυτός ήταν ο σκοπός, αυτή και η τιμωρία του. Εκείνοι όμως ήταν σύντροφοι. Μαζί τόσα και τόσα χρόνια και στον αγώνα και στις φυλακές. Εκείνοι θα έλεγαν αν τον θέλουν και τώρα μαζί τους. Εκείνοι μπορούσαν και να τον δικάσουν για την πράξη που κατηγορήθηκε άδικα. Ξέρουν αυτοί ότι ήταν άδικα και για άλλους λόγους. Θα το συζητήσουν, θα το μελετήσουν, με τη δική τους κρίση. Τη δική τους, την κοινή και την πολιτική κρίση. Ξέρουν πως η απόφαση γι’ αυτή την πράξη δεν είναι δίκαιη, δεν είναι σωστή, είναι μια απόφαση εναντίον όλων μας. Απόφαση για τις ιδέες μας και τους αγώνες μας. Θα την περιφρονήσουν, θα την κουρελιάσουν με τη δική τους, τη δική μας, την αληθινή δικαιοσύνη. Περίμενε την τελική απάντηση. Ήταν σίγουρος πως θα ερχόταν. Γι’ αυτή ζούσε. Τώρα που μπήκε στη μέση ο φύλακας, υπήρχε τρόπος να του στείλουν το μήνυμά τους. Και του το έστειλαν ύστερα από δυο-τρεις ημέρες. Φαίνεται πως συνεδρίασαν και ξανασυνεδρίασαν. “ Υπάρχει εναντίον σου καταδικαστική απόφαση για ποινικό αδίκημα σε βαθμό κακουργήματος”. Ήταν η τελική τους απάντηση. *** *** Ύστερα από κάμποσα χρόνια το περιστατικό δημοσιεύτηκε σε κάποια εφημερίδα. Ρωτήθηκαν άνθρωποι της ηγεσίας του πολιτικού χώρου, οι οποίοι δεν δίστασαν να το επιβεβαιώσουν: “Αυτός, ναι, πέρασε στους ποινικούς”. Στεγνή, ψυχρή απάντηση. Αντιμαρξιστική κιόλας! Κάποιοι ευαίσθητοι άνθρωποι του πνευματικού και του νομικού κόσμου, μέσα σ’ ένα νέο κοινωνικό και ψυχολογικό κλίμα και σε περίοδο γενικότερης αναθεώρησης πραγμάτων και καταστάσεων, μάζεψαν χωρίς δυσκολία τα απαραίτητα στοιχεία και πέτυχαν την αναθεώρηση της υπόθεσης. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου διέπρεψε με τον τρόπο που διηύθυνε τη διαδικασία, δίνοντας όχι μόνο της ευκαιρία της ηθικής αποκατάστασης του υπέργηρου πλέον κατηγορούμενου, αλλά και την άνεση του αναγκαίου χρόνου ώστε να λεχθούν από κάθε πλευρά τα περί δικαιοσύνης in abstracto και in concreto, πυροδοτώντας μια νέα ζύμωση υπέρ της μελαγχολικής αντιπαράθεσης περί εφικτού και ανέφικτου.

19

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Έλληνες στην Ουννία του 5ου Απεικόνιση του Πρίσκου με ελληνικό βιβλίο ( «Πανδαισία του Άττιλα» πίνακας του M. Than)

αιώνα

Dr. György Antal Diószegi Οι ελληνο-ουννικές σχέσεις του 5ου αιώνα έχουν ιδιαίτερη ιστορική και αρχαιολογική αξία. Το πιο σημαντικό ιστορικό γεγονός είναι ότι ο βασιλιάς Αττίλα παντρεύτηκε Ελληνίδα που σύμφωνα με τον ιστορικό Vaszary ονομαζόταν Ονωρία. Τα «Εικονογραφημένα Χρονικά» των Ούγγρων από τον 14ο αιώνα αναφέρουν ότι η κόρη του αυτοκράτορα Ονωρίου ήταν νόμιμη σύζυγος του Αττίλα. (1) Αξίζει να αναφερθεί ακόμα ότι πριν από μερικές δεκαετίες, κοντά στο Hódmezővásárhely, βρέθηκε βυζαντινό χρυσό βάρους 10 κιλών, που πιθανώς προοριζόταν για την αυλή του βασιλιά των Ούννων, Αττίλα. (2) Κατά την κρίση μου αυτό ήταν το γαμήλιο δώρο για τον γάμο που ανέφερα πιο πάνω. Με την ακολουθία της Ονωρίας προφανώς κατέφτασαν στην Ουννία και διάφοροι Έλληνες, όπως στρατιώτες, διπλωμάτες και ευγενείς. Ο πιο γνωστός Έλληνας της ουννικής αυλής ήταν ο ιστορικός Πρίσκος, ο οποίος για πρώτη φορά το 448 π.Χ. επισκέφτηκε τον Αττίλα των Ούννων ως πρέσβυς του βυζαντινού αυτοκράτορα. (3) Ο ίδιος γράφει ότι «ο Αττίλα βασίλευε σε ολόκληρη τη Σκυθία» καθώς και ότι «οι τελευταίες φυλές των Ούννων βρίσκονταν κοντά στα βουνά της Μηδίας».

(4) Το έργο του ζωγράφου Mór Than (1828-99) «Πανδαισία του Άττιλα» (1870) είναι στολίδι της Εθνικής Πινακοθήκης Ουγγαρίας. Ο ασπροφορεμένος δεξιά είναι ο Πρίσκος, περιγραφή του οποίου ενέπνευσε τον ζωγράφο. Το βιβλίο του ιστορικού φέρει τη λέξη «Ιστορία». Σχετικά με την πανδαισία αυτή καθώς και τον ουννικό τρόπο ζωής ο Πρίσκος γράφει χαρακτηριστικά: «πίνουν τεράστιες ποσότητες ζύθου κυρίως, αλλά και οίνο άφθονο». (5)

20

Πολέμαρχος του Αττίλα ήταν ο ελληνικής καταγωγής Ονηγήσιος που διακρινόταν για τον «ηθικό χαρακτήρα του, τον ηρωισμό και την ευφυΐα του». (6) Ο Ονηγήσιος δήλωνε πως «προτιμούσε να είναι καλύτερα σκλάβος του Άττιλα παρά πλούσιος αφέντης των Ρωμαίων». Πρέπει να αναφερθούμε και σε έναν Έλληνα έμπορο της εποχής από το Βιμινάκιο, ο οποίος «είπε φανερά στον

Ο πιο γνωστός Έλληνας της ουννικής αυλής ήταν ο ιστορικός Πρίσκος, ο οποίος για πρώτη φορά το 448 π.Χ. επισκέφτηκε τον Αττίλα των Ούννων ως πρέσβυς του βυζαντινού αυτοκράτορα. Πρίσκο ότι είναι καλύτερο να είσαι Ούννος υπήκοος παρά Ρωμαίος, επειδή οι ουννικοί νόμοι επιτρέπουν στον καθένα να εξαγοράσει τον εαυτό του με πράξεις ηρωικές, κι έτσι να διεκδικήσει ξανά την ελευθερία του, και αφού τελειώσει ο πόλεμος ανενόχλητα θα μπορεί να χαρεί την περιουσία του. Ο νόμος αφορά τον καθένα χωρίς εξαίρεση, όχι όπως συνηθίζεται στην Ρώμη όπου οι ισχυροί και πλούσιοι τον παραβιάζουν ατιμώρητα, και όσοι είναι φτωχοί ξοδεύουν πολύ χρήμα και πολύτιμο χρόνο μέχρι να δικαιωθούν κάπως.» (7) Σύμφωνα με τον Ármin Vámbéry, o πρώτος υπουργός του Ούννου βασιλιά Αττίλα ονομαζόταν Oneges ή Ονήγης και είχε ελληνική καταγωγή. (8) Την ύπαρξη ελληνο-ουννικών πολιτισμικών σχέσεων μαρτυρά και το γεγονός ότι ένα άλογο του Αττίλα ονομάστηκε «Ξανθός» από μια θεότητα και τον ποταμό δίπλα στην Τροία. (9)

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα Μετά τον θάνατο του βασιλιά, μόνο ένα μέρος των Ούννων ήθελε να στέψει τον Csaba (Τσάμπα), «γιο του Αττίλα και της κόρης του βυζαντινού αυτοκράτορα Ονωρίου». (10) Σχετικά με τον Τσάμπα πρέπει να τονίσουμε ότι μετά τον εμφύλιο πόλεμο των Ούννων ο παππούς του Ονώριος «ήθελε να τον εγκαταστήσει στην Ελλάδα», με αποτέλεσμα «ο πρίγκιπας να περάσει τα επόμενα δεκατρία έτη στην αυλή του βυζαντινού αυτοκράτορα». (11) Κατά την κρίση μου, αν συνδυάσουμε τα παραπάνω στοιχεία θα διαπιστώσουμε ότι οι Ούννοι του Τσάμπα θα είχαν επηρεαστεί σημαντικά από τις ελληνορθόδοξες ιεραποστολές, πράγμα στο οποίο βασικό ρόλο είχε ο ελληνικός κόσμος της μητέρας και του παππού. Επιπλέον, η χριστιανορθόδοξη φυλή Σέκεϊ στην περιοχή των Καρπαθίων πρέπει να κατάγεται από εκείνους τους Ούννους του Βυζαντίου. Ήδη από τον 5ο αιώνα οι ουννο-σέκεϊ πληθυσμοί δέχονταν έντονη ελληνορθόδοξη επίδραση, και ως αποτέλεσμα του προσηλυτισμού ο Έλληνας αυτοκράτορας απόκτησε πληθυσμό από τοξότες-ιππείς με άψογη ικανότητα μάχης, πράγμα που είχε και μεγάλη στρατηγική σημασία. Σύμφωνα με τα «Εικονογραφημένα Χρονικά» ο πρίγκιπας Τσάμπα ήταν γιος του Αττίλα του Ούννου και της Ελληνίδας συζύγου του, και μετέβη στην Ελλάδα με τους οπαδούς του.

(12) Ακόμα, ο μύθος των Σέκεϊ λέει ότι το βασιλόπουλο «πήγε στην Ελλάδα με το λαό του και ποτέ δεν ξαναγύρισε.» (13) Ο μεγάλος Ούγγρος χρονικογράφος Simon Kézai υποστήριζε ότι ο Τσάμπα «εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα μετά το θάνατο του πατέρα του Αττίλα.» (14) Σύμφωνα και με τον Μύθο του Τσάμπα «μόνο ένα μέρος του λαού δεν γύρισε ποτέ από την ελληνική γη, οι υπόλοιποι έμειναν στη γεννέτειρά τους, το λεκανοπέδιο των Καρπαθίων.» (15) Είναι σημαντικό ότι μετά τον αλληλοσπαραγμό των Ούννων, ο πρίγκιπας και ο λαός του «προσέφυγε στο Βυζάντιο (Κων/ πολη)», απ’ όπου 13 χρόνια μετά πήγε στην Σκυθία. (16) Πρέπει να διατυπωθούν και κάποια στοιχεία για την Σκυθία. Από τον 8ο π.Χ. αιώνα στην ευρύτερη περιοχή της πεδιάδας ανάμεσα στους ποταμούς Don (Δον) και Κάτω Δούναβη υπήρχε μια χώρα και ομοσπονδία φυλών -με ηγετικό στοιχείο τους Ούννους- που αποκαλούνταν «Σκυθία» από τις ελληνόγλωσσες πηγές. Έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα οι Σκύθες της Κριμαίας ενσωματώθηκαν στους γειτονικούς λαούς. Η

«Μικρή Σκυθία» είναι η σημερινή Ντομπρούτζα (νότια του Δέλτα του Δούναβη) ενώ η «Μεγάλη Σκυθία» εκτεινόταν από τις αριστερές όχθες του Κάτω Δούναβη. (17) Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, Σκύθες ζούσαν και στην συμβολή των ποταμών Δούναβη και Σάβα. (18) Πρόκειται για την μεσαιωνική περιοχή του Βελιγραδίου (ή αλλιώς Ελληνοασπρόπυργος) με συνεχή ελληνική παρουσία από την αρχαιότητα, πράγμα που αποδεικνύεται κατά την κρίση μου μεταξύ άλλων και από την ουγγρική λέξη „kenéz” που έχει ρίζα την ελληνική λέξη «κίνησις»: οφείλεται στη στρατιωτική και την τοπική διακυβέρνηση με την έννοια ‘διοίκηση’ (τα επώνυμα και τοπωνύμια Kenéz, Kenese,

Ο βασιλιάς Αττίλα παντρεύτηκε Ελληνίδα που σύμφωνα με τον ιστορικό Vaszary ονομαζόταν Ονωρία.

Kanizsa, Kinizsi έχουν την ίδια ρίζα). Με αφορμή τον Ηρόδοτο ας παρουσιαστεί άλλη μια σκέψη. Για τους Έλληνες ο ενωμένος με το άλογό του Σκύθης ιππέαςτοξότης ήταν σύβλολο του αήττητου: σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Ηρακλής και ο Αχιλλέας επίσης διδάχτηκαν τοξοβολία από έναν κένταυρο. Αυτό ίσως να εξηγείται με την ερμηνεία της λέξης «σκύθης» η οποία σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς προέρχεται από τον όρο «σκυθο-τοξότης», που μας φέρνει στον νου την εικόνα ενός στρατιώτη που τεντώνει το τόξο του. Ένα ενδιαφέρον ιστορικό μνημείο από την Κωνσταντινούπολη σχετικά με το θάνατο του Ούννου βασιλιά (που ήταν γεγονός ευρωπαϊκής εμβέλειας) επίσης υποστηρίζει την άποψη αυτή. Ο αυτοκράτορας Μαρκιανός Β’ που «τότε βρισκόταν στην Πόλη, μέσα στο όνειρό του είδε σπασμένο το τόξο του Αττίλα, κι έτσι κατάλαβε πως εκείνος πέθανε». (19) Αυτό το «ελληνικό όνειρο από την Πόλη» μας κάνει να καταλάβουμε την πραγματική αξία και την παγκόσμια σημασία των ελληνο-ουννικών σχέσεων του 5ου αιώνα!

Πηγές: (1) Vaszary Kolos: A magyar nemzet története. Magyarország a királyság megalapításáig. In.:Επιμέλεια Szilágyi Sándor. Τόμ. Α’. Bp., 1895. CCCXXIII. o.| Képes krónika. Heti klasszikusok. Επιμέλεια Tarján Péter. Μετάφραση Geréb László. Bp., 1993. σελ.

21. | (2) Bács Gyula: A bolgár tengerpart. Bp., 1975. σελ. 16. | (3) Komjáthy István.: Mondák könyve. Hun és magyar mondák. Bp., 1971. σελ. 393. | (4) Vaszary Kolos: A magyar nemzet története. Magyarország a királyság megalapításáig. In.: Επιμέλεια Szilágyi Sándor. Τόμος Α’.Bp., 1895. CCCXIX. o.| (5) Csallány Dezső: Jósa András múzeumi és hírlapi cikkei 1908-1918. (Jósa András Múzeum Kiadványai 13. Nyíregyháza, 1978. σελ. 60. | (6) Vaszary Kolos: A magyar nemzet története. Magyarország a királyság megalapításáig. In.: Επιμέλεια Szilágyi Sándor. Τόμος Α’. Bp., 1895. CCCXIX. | (7) Szilágyi Sándor: A magyar nemzet története.

III. fejezet. A hun uralom. Bp., 1898.| (8) Vámbéry Ármin: A magyarok eredete. Bp., 1882. σελ. 48. | (9) Trencsényi-Waldapfel Imre: Görög regék és mondák. Bp., 2009. σελ. 374, 397. | (10) Képes krónika. Heti klasszikusok. Επιμέλεια Tarján Péter. Μετάφραση Geréb László. Bp., 1993. σελ. 20. | (11) Képes krónika. Heti klasszikusok. Επιμέλεια Tarján Péter. Μετάφραση Geréb László. Bp., 1993. σελ. 21. | (12) Vámbéry Ármin: A magyarok eredete. Bp., 1882. σελ. 186.| (13) Balás Gábor: A székelyek nyomában. Bp., 1984. σελ. 27 | (14) Balás Gábor: A székelyek nyomában. Bp., 1984. σελ. 28. | (15) Balás Gábor: A székelyek nyomában. Bp., 1984. σελ.

27. | (16) Lant és kard. Ősköltészetünktől az állam alapításáig. Επιμέλεια Pénzes István. Dunaszerdahely, 1999. σελ. 91. | (17) Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. σελ. 645. | (18) Bács Gyula: Belgrád. Bp., 1981. σελ. 17. | (19) Képes krónika.

Heti klasszikusok. Επιμέλεια Tarján Péter. Μετάφραση Geréb László. Bp., 1993. σελ. 22.

21

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Galanisz Nikandrosz Szivárványország

“ha tudom hogy a kislányom otthon néz a tévé előtt, már akkor is igyekszem a lehető legtöbbet kihozni magamból, hogy büszke lehessen rám”

Miliosz Nikolett rovata Adott egy izgő-mozgó, 8 éves beloianniszi kisfiú, aki egyik nap még karatéra iratkozik be, a másik nap pedig már a jéggel ismerkedik, s ez az élmény „meg is pecsételi a sorsát”. Bár mindösszesen 16 év telt el a sorsdöntő „találkozás” óta, de a dunaújvárosi Acélbikák 88-as számú klasszisa már így is jelentős hokis múlttal rendelkezik. Korosztályos bajnoki címek mellett a felnőttek között is nyert már kupaaranyat, de tudásáról mindent elmond, hogy kétszer választották az év legtechnikásabb játékosának. Galanisz Nikandrosszal, a Dab.Docler hokisával beszélgettem.

- Hogyan kezdődött a pályafutásod?

- Beloianniszban nőttem fel, ott is kezdtem az általános iskolát, amit második osztályos koromban Dunaújvárosban folytattam.

Mivel elég izgága gyerek voltam, természetes volt, hogy keresek valami sportot, ami leköti az energiáimat, s első látásra a karate tetszett meg. Be is iratkoztam, de a másnapi edzésre már nem mentem el, mert megjelent a suliban Árpi bácsi, a későbbi edzőm népszerűsíteni a jéghokit, aminek már akkor is igen komoly hagyományai és eredményei voltak a városban.

Megnéztünk egy edzést, és azóta is tart a szerelem.

- Tudtál akkor már korcsolyázni?

- Nem, egyáltalán nem, azelőtt korcsolya sem volt a lábamon!

Kis déli, görög gyerekként azt sem tudtam, mi az a jéghoki. Pár nap alatt aztán megtanultam az alapokat, azóta pedig szinte hozzánőtt a lábamhoz a korcsolya.

- Hol játszol?

egyéni címeimre: tavaly és tavalyelőtt is megválasztottak az év legtechnikásabb játékosának a MOL Ligában. Ha a felnőtt csoportban való szereplésemet nézem, akkor voltam már pontkirály, amely címet annak adják, aki a legtöbb gólt lövi, s a legtöbb gólpasszt adja együttesen. A juniorcsapatban kétszer voltam gólkirály, illetve voltam már a szezon legjobb játékosa is.

Tavaly a felnőtt csapatban megnyertük a MOL Ligát, ami 5. éve zajlik Magyarországon, és nagy sikerként könyveltük el azt az európai kupasorozatot is, ahol a 3. körig jutottunk, és olyan csapatok ellen játszottunk, mint a dánok, vagy az olaszok, akik hatalmas tudással bírnak; ugyan nem jutottunk a final fourba, vagyis a legjobb négy csapat közé, de mégis nagyon büszkék vagyunk erre az eredményre, mert ilyen előkelő helyen magyar csapat még nem végzett. Hatalmas öröm számomra, hogy négyszer egymás után megnyertük a Magyar Kupát, s óriási élményként könyvelem el a világbajnokságot is, ahol tavaly és tavalyelőtt is részt vehettem. Egyedül a magyar bajnoki cím hiányzik, de ezért keményen dolgozunk.

- Dunaújvárosban, a Dab.Doclerben. Itt kezdtem a pályafutá- Életed a sport, ez a foglalkozásod is, hogy néz ki egy somat, s azóta nem változtattam csapatot. napod?

- Beszéljünk először a sikereidről! Mivel csapatsportról van szó, beszélhetünk csapat- és egyéni eredményekről - Úgy indul a napom, hogy reggel bemegyek Dunaújvárosba, ahol a délelőtt az edzésről szól: a konditeremben erősítéssel is, melyikre vagy a legbüszkébb? kezdünk, majd ezt követően a jégen edzünk. Csapatebéd zárja - Azt mondhatom, hogy mindegyikre, hiszen mindegyik mögött az edzéssorozatot, s olyan 2 óra körül végzek is, így szerenckemény munka húzódik. Egy csapatból nehezebb kitűnni, sére az egész délutánom szabad. mint egyéni sportolóként, így különösen büszke vagyok az

22

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα - Mind az egyéni, mind a csapatsikereid alkalmassá tesznek arra, hogy képességeidet külföldön is kamatoztathasd, hiszen a szakirodalom is elismerően nyilatkozik rólad. Gondolkoztál-e már azon, hogy külföldön folytasd a pályafutásod?

- Ez a kérdés mostanában vált aktuálissá, hiszen eddig szerződés kötött a jelenlegi klubomhoz, az „Acélbikákhoz”, amely azonban márciusban lejár. Szerencsére nem kell attól tartanom, hogy csapat nélkül maradok, hiszen kaptam már biztató jeleket arra vonatkozólag, hogy továbbra is számítanak rám. Régóta alakulóban van az úgynevezett EBEL csapat, amely majd az osztrák ligában játszik, szívesen lennék a tagja. Szóba került az is, hogy Székesfehérváron folytatom, de nem ez szerepel az elsődleges terveim között.

A másik lehetőség a külföldi szereplés. Ha csak a szakmai ambícióimat nézem, akkor azt kell, hogy mondjam, nem válogatok: bárhová szívesen megyek játszani, ahol jó a csapat, és ahol megfelelő szinten játsszák a jéghokit, jut pénz a csapat fejlesztésére, támogatására. Így ha például Kazahsztánba hívnának, ahol nagyon erős a bajnokság, oda is szívesen mennék, dacára az országban uralkodó állapotoknak, de szívesen lennék tagja az olasz vagy a francia ligának is, amelyek szintén nagyon erősek. Nyitott vagyok minden jó lehetőségre!

A szakmai ambíciókon túl viszont kicsit visszafogottabb vagyok, hiszen már nemcsak magamra kell gondolnom, hanem a páromra, aki most várja a második gyermekünket, illetve a kislányomra is.

ott él, hozzá jártunk ki, már nagyon visszavágyom, hiányzik a tenger, a görög élet, a görög emberek.

- Nagyon fiatal, mindössze 22 éves voltál, amikor kislányod, Areti megszületett. Hogy érzed, megváltoztatott téged az apaság? Érződik ez a játékodon?

- Amikor Areti megszületett, a körülöttem lévők kezdték mondogatni, hogy már nem vagyok ugyanaz, aki régen voltam, s lassacskán én is kezdtem igazat adni nekik. Sokat gondolkodtam azon, hogy a jégen mennyire számít az, hogy apa vagyok-e, vagy sem, de azt kell, hogy mondjam, egyfajta pluszenergiát ad, ha a párom és a kislányunk kijönnek egyegy meccsre, mert ha a lelátón szorítanak értem, vagy csak tudom,hogy a kislányom otthon néz a tévé előtt, már akkor is igyekszem a lehető legtöbbet kihozni magamból, hogy büszke lehessen rám.

“hiányzik a tenger, a görög élet, a görög emberek” - Areti érdeklődik már a jég iránt?

- Körülbelül 8 hónapos lehetett, mikor először volt velem a jégen. Azóta már voltunk kinn többször is, korcsolya is volt a lábán, fogtam a kis kezeit, és csúsztattam, de még annyira nem lelkesedik. Szurkolni viszont nagyon szeret, a meccseket - Mivel foglalkozol is nézi a tévében, nagyon édes, nagyon lelkesen csinálja! szabadidődben?

- Párod, Vivien magyar származású, így adódik a kér- A szabadidőm a csa- dés, mennyire kúsznak be a mindennapjaitokba a görög ládomé és a pihené- hagyományok? sé, emellett élem a „belósiak” nyugalmas - Kezdetben Dunaújvárosban laktunk, nemrég költöztünk életét. Összefutok vissza Beloianniszba. Neki sem új a falusi élet, hiszen korába haverokkal, akár ban ő is itt lakott, mégis, egyfajta ráhangolódás kell újra a itt a faluban, akár falura, a dunaújvárosi „pörgősebb” élet után.

Dunaújvárosban, de egy-egy jó könyv is kikapcsol. Az Xbox, azaz a videojáték a másik nagy szenvedélyem.

- Kislányodnak görög neve van, ezenkívül mennyire jelenik meg a görögséged a nevelésében?

- Maga a tény, hogy görög vagy, jelentett-e valaha valami pluszt számodra a jégen?

- Igyekszünk minél inkább tudatosítani benne, ahogy növekszik, hogy görög vér is csörgedezik az ereiben. A legutóbbi - Érdekes kérdés ez, hiszen a görögségem valahogy mindig a görög hagyomány, amivel megismertettük, a vaszilopitavágás középpontba helyezett, ha valaki meghallotta a nevem, rákér- volt: újévkor a nagyi sütötte pitával ünnepeltünk. A nagyi deztek a származásomra. Több görög embertől is kaptam folyamatosan beszél hozzá görögül, tanítja, így már egyre támogatást, de a jégen magamnak kellett megküzdeni az több dolgot ért és mondogat görögül, szeretném, ha jól megeredményeimért, ott nem számít, ki melyik nemzetiséghez tanulná a nyelvet. Ahogy növekszik, úgy élvezi egyre inkább a tartozik, ott küzdeni kell. falusi görög ünnepeket is.

- Mit jelent számodra a görögséged?

- Új év kezdődött, szoktál fogadalmakat tenni?

- Beloianniszban nőttem fel, nagyon büszke vagyok arra, hogy görög lehetek. Szeretnék görög állampolgárságot is szerezni, és szeretném rendesen megtanulni a nyelvet is.

16 éves koromban Dunaújvárosba költöztünk, azóta nagyon sok mindent felejtettem, de most, hogy visszaköltöztem a családommal a faluba, újra kezd elhatalmasodni rajtam a görög életérzés. Nagyon szeretem a görög embereket, a görög életfelfogást, a görög közösséget. Amikor itthon vagyok, igyekszem részt venni a családommal a beloianniszi görög rendezvényeken is.

- Nem vagyok az a fogadkozós típus, talán annyit fogadnék meg, hogy igyekszem a tőlem telhető legjobbat nyújtani mind a pályán, mind a magánéletben, ahogy arra eddig is törekedtem.

- Milyen megvalósításra váró álmaid vannak még?

- A sport területén nagy álmom, hogy szeretnék részt venni az A-csoportos világbajnokságon. Régebben a külföldi szereplés is nagy álmom volt, de ma már inkább más dolgok kerültek előtérbe az életemben.

- Milyen gyakran jársz Görögországba?

A magánélet terén pedig az a vágyam, hogy a családom egészséges legyen, én pedig családfőként meg tudjak adni - Sajnos nagyon régen, 7 éve voltam utoljára, már elképesztően számukra mindent, amire csak vágynak! hiányzik! Előtte minden évben voltunk kinn, a nagybácsikám

23

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Στο ράφι

Κριτική βιβλίου Πρόσφατα εκδόθηκε το βιβλίο του παλαίμαχου αγωνιστή και συμπατριώτη μας γνωστού στην κοινότητά μας, Γεωργίου Επ. Κολλάτου, με τίτλο: «Θα το ξαναδούμε το χωριό μας κάποτε;» Είναι οι αναμνήσεις του από τα τραγικά χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου. Ο φίλος μας αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ (Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας) αφηγείται με σεμνότητα τη ζωή του, ξεκινώντας από τα παιδικά του χρόνια, στο όμορφο και ιστορικό χωριό του Πυργετός – Λαρίσης που βρίσκεται στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του βουνού Όλυμπος, κοντά στα Τέμπη, σε απόσταση 8 χλμ. από τη θάλασσα. Παρότι το χωριό του βρίσκεται σε εύπορο έδαφος, με ελαιόδεντρα, αμπέλια και κτηνοτροφία, ωστόσο η ζωή τους ήταν σκληρή και φτωχική. Στην αφήγησή του αναφέρεται συνοπτικά στους αγώνες και τις θυσίες των κατοίκων του χωριού του και της οικογένειάς τους, που προσφέρανε στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ για την λευτεριά, ανεξαρτησία και την δημοκρατία της πατρίδας μας. Ο ίδιος ως ΕΠΟΝ-ίτης και μαχητής του ΔΣΕ, διηγείται τις στερήσεις και κακουχίες αλλά και τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν οι μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ. Μιλάει για τον ηρωισμό, την αυτοθυσία, την τόλμη, την ψυχική αντοχή και την πίστη τους στα ιδανικά της ελευθερίας και ανεξαρτησίας του λαού μας.

Με σαφήνεια και ειλικρίνεια, με απλά λόγια περιγράφει τις πολλές και σκληρές μάχες που έδωσε το τάγμα του με τον αντίπαλο εθνικό στρατό, από το Καρπενήσι έως τη Μαργκάνα και στο Γράμμο, για τις ατέλειωτες και αφάνταστες πορείες, για τον τραυματισμό του και πολλά άλλα, που είναι να τον θαυμάζεις για τη μνήμη του. Η πλοκή που δίνει στο βιβλίο του ο σ. Γ. Κολλάτος είναι πολύ καλή. Όλα τα συμβάντα που διηγείται είναι τόσο συγκλονιστικά και συναρπαστικά που σε γοητεύουν και σε ωθούν να τα διαβάσεις και να τα ξαναδιαβάσεις. Όποιος το διαβάσει δεν το μετανιώνει. Ανεπιφύλακτα το συνιστώ σε όλους.

Θανάσης Ζιανός

Βιογραφικό σημείωμα Ο Γεώργιος Κολλάτος, του Επαμεινώνδα και της Μαρίας, γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1930 στο χωριό Πυργετός Λαρίσης. Έως τα 18 του χρόνια βοηθούσε στις αγροτικές δουλειές την οικογένειά του. Το Σεπτέμβρη 1948 κατατάχτηκε στις γραμμές του ΔΣΕ. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες του Εμφυλίου, όπως στην κατάληψη της Καρδίτσας και του Καρπενησίου. Το Μάη του 1949, σε μια μάχη εναντίον του κυβερνητικού στρατού, τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι. Μεταφέρθηκε στην Αλβανία κι από εκεί, τον Αύγουστο του 1949, αεροπορικώς στη Βουδαπέστη, όπου μετά από σοβαρή εγκεφαλική επέμβαση, σώθηκε η ζωή του. Το 1954 παντρεύτηκε την Κούλα Δημητρίου και απέκτησαν τον μονάκριβο γιο τους, Επαμεινώνδα. Η γυναίκα του πέθανε το 1988. Ο γιος του παντρεύτηκε την Παρασκευή Κλείτσα και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Γιώργο και τον Φώτη. Επισκέφτηκε την πατρίδα Ελλάδα για πρώτη φορά ύστερα από 32 χρόνια απουσίας, το 1981 κι από τότε κάθε χρόνο πηγαίνουν οικογενειακώς.

Επίσκεψη Τον συμπατριώτη μας Χριστόφορο Αθανασίου επισκέφτηκα πριν μερικές εβδομάδες που είναι ασθενής, για να του ευχηθώ καλή ανάρρωση και να τον συγχαρώ για την απόφασή του να αναλάβει τη συγγραφή της συνέχειας του βιβλίου του Κωνσταντίνου Σούλα “Οι νεκροί μας”.

Λ.Κοράνης

24

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

1ος Παγκόσμιος Διαγωνισμός Ποίησης «Μανώλης Αλυγιζάκης»

Εν τάχει

Η Διεθνής Ακαδημία Τέχνης τιμά τον ομογενή ποιητή Μανώλη Αλυγιζάκη, και διοργανώνει τον 1ο Παγκόσμιο Διαγωνισμό Ποίησης, ο οποίος θα φέρει το όνομά του. Στο Διαγωνισμό μπορεί να λάβει μέρος κάθε ενδιαφερόμενος, ανεξαρτήτως ηλικίας και εθνικότητας, με μια ανέκδοτη ποιητική συλλογή γραμμένη στην ελληνική γλώσσα.

Βραβεία Αθλοθέτηση των τριών πρώτων Βραβείων από τον Ελληνοκαναδό ποιητή Μανώλη Αλυγιζάκη 1ο βραβείο ποιητικής συλλογής με έπαθλο 1.500 ευρώ και μετάλλιο 2ο βραβείο ποιητικής συλλογής με έπαθλο 1.000 ευρώ και μετάλλιο 3ο βραβείο ποιητικής συλλογής με έπαθλο 500 ευρώ και μετάλλιο Θα δοθούν επίσης τιμητικά βραβεία, τιμητικές διακρίσεις και έπαινοι από την International Art Academy σε όλους τους συμμετέχοντες στην Τελική Φάση, ανάλογα με το βαθμό αξιολόγησης των έργων τους. Θα εκδοθεί συλλεκτική ποιητική έκδοση με τις βραβευμένες ποιητικές συλλογές. Οι Δηλώσεις Συμμετοχής έχουν ξεκινήσει. Προθεσμία συμμετοχής: 31 Μαρτίου 2013 Πληροφορίες - Δηλώσεις Συμμετοχής: Αντωνοπούλου 17 Δημητριάδος, Βόλος Τηλ. (0030) 6909.127.982, Fax. (0030) 24210 36242 e-mail: info@artsociety.gr , artacademy@artsociety.gr web page: www.artsociety.gr

Ξεφυλλίζοντας αρχαιολογικά λευκώματα Η διαδικτυακή πρόταση του μήνα Σας προτείνουμε τους περίφημους δεκατρείς καταλόγους ελληνικών μουσείων που έχει εκδόσει και διαθέτει ελεύθερα στο διαδίκτυο το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση σε σειρά με τίτλο „Ο Κύκλος των Μουσείων”. Οι εκδόσεις αυτές συνοδεύονται από υψηλής ποιότητας κείμενα γραμμένα από ειδικούς και πραγματικά εντυπωσιακές φωτογραφίες και αξίζει να αφιερώσετε χρόνο για να τις φυλλομετρήσετε. Οι τόμοι είναι προσβάσιμοι μόνον διαδικτυακά και δεν μεταφορτώνονται στον υπολογιστή, υπάρχει όμως η δυνατότητα να εκτυπωθούν. Όλα αυτά θα τα βρείτε στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Λάτση και συγκεκριμένα στη διεύθυνση: http://www.latsis-foundation.org/gr/92/ hlektronikh_vivliothhkh.html (με πληροφορίες από το: lifo.gr)

Το Πανεπιστήμιο Yale εκδίδει Κική Δημουλά Από το φθινόπωρο του 2012 τα ποιήματα της αγαπημένης Ελληνίδας ποιήτριας κυκλοφορούν στα αγγλικά για πρώτη φορά, μετά από 20 χρόνια. Συγκεκριμένα, το Πανεπιστήμιο του Yale έχει εκδώσει μια συλλογή επιλεγμένων ποιημάτων της με τίτλο The Brazen Plagiarist. Μάλιστα, η διεθνής καταξίωση ήταν ο λόγος που η «International Herald Tribune», η παγκόσμια, έντυπη έκδοση των «New York Times», φιλοξένησε την Κική Δημουλά στο πρωτοσέλιδό της. Η δημοσιογράφος Rachel Donadio γράφει για την Κική Δημουλά: «Η ποίησή της -λιτή, βαθυστόχαστη, χωρίς συναισθηματισμούς, μετατρέπει το καθημερινό σε κάτι μεταφυσικό χωρίς κόπο, έχει ως πηγή έμπνευσης ζητήματα όπως αυτά του χρόνου, της μοίρας και του πεπρωμένου τα οποία τα κάνει εξ’ ολοκλήρου δικά της- έχει κερδίσει πιστούς αναγνώστες στην Ελλάδα». Ένας απ’ τους σύχρονούς της, ο συγγραφέας Νίκος Δήμου, λέει για εκείνη πως είναι «η καλύτερη Ελληνίδα ποιήτρια μετά την Σαπφώ». «Είναι επίσης η πρώτη εν ζωή ποιήτρια που περιλαμβάνεται στην σειρά ποίησης του γαλλικού εκδοτικού οίκου Gallimard», συμπληρώνει η συντάκτης. Η 81χρονη ποιήτρια αναφέρει ότι μισεί να ξαναδιαβάζει τα ποιήματα της, ενώ κλείνοντας λέει: «Θέλω να μετατρέψω την πραγματικότητα σε κάτι το λιγότερο πραγματικό». (Πηγή: goodnews.gr)

25

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι ρίζες μας

Μαριάνθη Κατούρα

Χρόνια Πολλά Μαριάνθη! της Σοφίας Ακριτίδου Πριν ένα μήνα, η αγαπημένη μας συντρόφισσα Μαριάνθη, γιόρτασε τα 9Ο της χρόνια. Με την ευκαιρία αυτή, την επισκέφτηκα στο σπίτι της, για να την χαιρετήσω και να της ευχηθώ τα ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ. Χάρηκε πολύ που κάποιος από μας τους ‘Ελληνες την θυμήθηκε και χτύπησε την πόρτα της. Η συνάντησή μας και η πολύωρη ενδιαφέρουσα συζήτηση που κάναμε, στάθηκε η αφορμή για να γράψω αυτό το αρθρο σχετικά με την πολυτάραχη, μακρόχρονη ζωή και τη δράση της στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας μας. Η Μαριάνθη Κατούρα, το γένος Σεϊτανίδου, γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου του1922, στο χωριό Κορνοφωλιά Έβρου. Κατάγεται από φτωχή, αγροτική οικογένεια. Ο πατέρας της ήταν κηπουρός και ασχολούνταν με τη γεωργία και η μητέρα της με τις οικογενειακές υποχρεώσεις, παλεύοντας και οι δυο τους σκληρά για την επιβίωση της πολυμελούς οικογένειάς τους.Οι γονείς της απέκτησαν εννιά παιδιά, από τα οποία μόνο τα πέντε έμειναν εν ζωή: τέσσερα κορίτσια κι ένα αγόρι. Η Μαριάνθη ήταν το τελευταίο παιδί της οικογένειας και σήμερα η μόνη εν ζωή. Στα χρόνια της κατοχής, νέα κοπέλα, μαζί με τον αδελφό της κατατάχτηκαν στον ΕΛΑΣ κατά των ξένων κατακτητών. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας οργίαζε η τρομοκρατία. Φυλακίστηκε και βασανίστηκε απάνθρωπα. Βγαίνοντας από τη φυλακή, το 1946, αραβωνιάστηκε με τον συγχωριανό της Γιώργο Κατούρα.

26

‘Οταν ξέσπασε ο Εμφύλιος πόλεμος, ο αδελφός της και ο αρραβωνιαστικός της βγήκαν στο βουνό και κατατάχτηκαν στις γραμμές του Δ.Σ. Ο αδελφός της άφησε τη γυναίκα του 9 μηνών έγκυο. Η Μαριάνθη, μέσα στην μεγάλη αναμπουμπούλα και αψηφώνας τη διαταγή απαγόρευσης κυκλοφορίας, διακινδυνεύοντας τη ζωή της, τρέχοντας έφερε τη μαμή για να βοηθήσει να την ξεγεννήσουν.Το 1948 βγαίνει και η ίδια στο βουνό Μπέλες Σερρών, στην ταξιαρχία του Διπλαράκου. Το 1949 σκοτώθηκε ο 31χρονος αδελφός της Κώστας, πάνω στο άνθος της ζωής του. ‘Αφησε τη γυναίκα του χήρα και το νεογέννητο ορφανό. Πατέρας και κόρη δεν είχαν την τύχη να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο. Αυτό της κόστισε πολύ.Τι κρίμα! Στις τελευταίες σκληρές μάχες του Μπέλες, η ίδια και ο αρραβωνιαστικός της τραυματίστηκαν. Η Μαριάνθη ευτυχώς ελαφρά στο αριστερό της χέρι, ο αρραβωνιαστικός της, δυστυχώς, πολύ βαριά στο κεφάλι. Η ταξιαρχία της Μαριάνθης έπαθε μεγάλη συμφορά, είχανε πολλές απώλειες. Από τα 150 άτομα που ήταν, έμειναν μόνο τα 30. Μετά την ήττα του Δ.Σ, τους μετέφεραν στη Βουλγαρία, όπου ανταμώσανε και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στην Ουγγαρία. Τον Γιώργο, αφού ήταν βαριά τραυματίας, τον πήγαν κατευθείαν στο νοσοκομείο, όπου τον εγχείρησε ο διεθνούς φήμης νευροχειρούργος, καθηγητής Δρ.Ζόλταν. Πολλοί Ελληνες χρωστάνε τη ζωή τους σ’ αυτόν τον περίφημο καθηγητή. Αφού αποθεραπεύτηκε ο Γιώργος, το 1950 ένωσαν τη ζωή τους -μετά απο 6 χρόνια

αρραβώνα- και από τότε έζησαν 15 ολόκληρα χρόνια στο ξακουστό για όλους μας Ντόχανγκιαρ. Εκεί απέκτησαν τις δυό κόρες τους, την Χρυσάνθη και την Τότα. Tο 1966 μετακόμισαν στo Lőrinc ( Λούριντς). Εδώ οι κόρες τους δημιούργησαν οικογένειες και τους χάρισαν 5 εγγόνια (και μετά το θάνατο του συζύγου της και δύο δισέγγονα).Η Μαριάνθη, από το 1950 εργάστηκε 30 ολόκληρα χρόνια στο εργοστάσιο ΜΟΜ, κατασκευής οπτικών ειδών, απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 1980. Βραβεύτηκε αρκετές φορές για την ευσυνείδητη δουλειά της. Ο σύζυγός της δούλεψε σε εργοστάσιο επεξεργασίας καφέ από το 1950 και το 1977 συνταξιοδοτήθηκε. Ζήσανε μαζί αρμονικά κι αγαπημένα 39 ολόκληρα χρόνια με τις κόρες τους και τα εγγόνια. Στην Ελλάδα -στα χρόνια της προσφυγιάς- για πρώτη φορά ταξίδεψαν με τον σύζυγό της το 1987, όταν το ελληνικό κράτος υποδέχτηκε τους συνταξιούχους για παραθέρηση. Το 1989 της απονεμήθηκε το Μετάλλιο Εθνικής Αντίστασης από την Ελληνική Δημοκρατία για τη συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση. Πέρυσι, στις 4 Δεκεμβρίου, σ’ ένα ευχάριστο κι ωραίο παραδοσιακό κέντρο, συγκεντρώθηκαν και τα 17μέλη της οικογένειάς της, μικροί και μεγάλοι, και γιόρτασαν τα 9Οχρoνα των γενεθλίων της. ‘Ηταν η πιο ευχάριστη και αξέχαστη μέρα της ζωής της, ανάμεσα στα αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειάς της. Της ευχόμαστε ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και να τα εκατοστήσει!

Ιανουάριος 2013 • Έτος: 19°

Η συμμετοχή των αντιπροσώπων της ΑΕΟΥ στις συνεδριάσεις του έτους 2012 με βάση τα παρουσιολόγια των συνεδριάσεων A MGOÖ Képviselőinek részvétele a 2012-es testületi üléseken a jelenléti ívek alapján

Név

I. 24.

II. 21. II. 28. III. 12. III. 28. IV. 25. V. 29. VI. 28. IX. 4. X. 18. XI. 8. XI. 20. XII. 11. XII. 15. Össz.

Koranisz Laokratisz

14

Kollátosz Jorgosz

14

Sianos Tamás

14

Atanasziu Alexisz

7

Bekiarisz Dimitrisz

9 10

Cafaridu Polixeni Dr. Kalota Ágnes Mária

2

Dr. Szalimka Nafszika

7

Dzindzisz Jorgosz

11

Kanaki Elena

1

Kaparelisz Szpirosz

5

Kész Józsefné

12

Kukundzsisz Natasa

14

Mandzurakisz Szarandisz

11

Miliosz Nikolett

10

Mokalisz Maria Vasziliki

4

Németh Barbara Erszébet

4

Nikolaidisz Nikosz

12

Ondok Lászlóné

10

Pancsosz Alexandra

9

Szopkóné Papakosztandisz Eleni

11

πράσινο: παρών - zöld: jelen κόκκινο: απών - piros: távol

27

Gyermek programok februárban 2013. február 2. (szombat) 9:00 Bababörze (börze, vásár) - Klebelsberg Kultúrkúria (Budapest) Babaruha- és játékbörze (börze, vásár) - Újpesti Gyermek- és Ifjúsági Ház (Budapest) 10:00 Bálozók hava - Reneszánsz Élménybirtok (Bikal) Csillagműhely - Farsangi készülődés - ÓKK Csillaghegyi Közösségi Háza (Budapest) 10:30 Motolla Játszóház - Marczibányi Tér (Budapest) 15:00 Farsangi Kakaó Parti - Rákoscsabai K. H. (Budapest) Karikás Családi Délután - Debreceni Ifjúsági Ház (Debrecen)

asárnap) 2013. február 3. (v

lalkozás Péterrel - interaktív fog sz ulá Ny e ég tv hé rs10:00 Ve ckó - Puskin mozi vetítéssel - Puskin Ku és l se és rd ké s áló tal k so (Budapest)

2013. február 9. (szombat) 8:15 Bagoly Klub túra - Pilisszentlászló-Visegrád - Újpesti Gyermekés Ifjúsági Ház (Budapest) 9:00 Családi disznóvágás - Városi Szabadidőközpont (Szigethalom) 9:15 Kézművesség: Farsangi álarckészítés - Klauzál Ház (Budapest) 10:00 Bálozók hava - Farsang a birtokon - Reneszánsz Élménybirtok (Bikal) 10:30 Motolla Játszóház - Marczibányi Tér (Budapest) 11:00 Eötvös 10 Közösségi és Kulturális Színtér (Budapest) Farsangi mulatság Misi bohóccal 16:00 Ligeti csalamádé - családi matiné délután - Csekovszky Árpád M. H. (Budapest)

2013. február 10. (vasárnap) 15:00 Farsangi jeles nap - Bajor Gizi Színészmúzeum (Budapest)

2013. február 14. (csütörtök) 14:00 Tudni illik... - táncos-játékos illemtan gyerekeknek - Újpesti Gyermek- és Ifjúsági Ház (Budapest)

mbat)

2013. február 16. (szo

arrás filcből 15:00 Kézműhely: Virágv udapest) Klebelsberg Kultúrkúria (B

2013. fe

bruár 17.

(va

sárnap) 10:00 T avaszváró - Mesés h Csillagheg étvége - Ó yi Közöss KK égi Háza (Budapest )

2013. február 23. (szombat) 10:00 Mesedia délelőtt családoknak Kecskeméti Ifjúsági Otthon (Kecskemét) 10:30 Motolla Játszóház - Marczibányi Tér (Budapest) Óriás Pitypang színházi-kézműves Játszóház Eötvös 10 Közösségi és Kulturális Színtér (Budapest)

2013. február 27. (szerda) & 28. (csütörtök) 13:00 Lázár Ervin Napok - Újpesti Gyermek és Ifjúsági Ház (Budapest)