ελληνισμός 2013/02

Έ

ελληνισμός MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA 1054 BUDAPEST, Vécsey u. 5

Έ κδοση

της Αυτοδιοίκησης

Ελλήνων Ουγγαρίας

“Ακαδημία Πλάτωνος” στη Βουδαπέστη

το

ς

19

Φεβρουάριος 2013

Αφιέρωμ

α

Τελευταίο αντίο στον Ν.Γαλάνη Οι θησαυροί της Βεργίνας

Νέες εκδόσεις του Ινστιτούτου Ερευνών

ο

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

08

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ Τα νέα μας

4

Αφιέρωμα στα 70 χρόνια της ίδρυσης της ΕΠΟΝ

6

E-Örökségtár

Πρόσωπα

8

Κυριάκος Γκουβέντας

συνέντευξη

Πολιτιστική ατζέντα

04

10

14

10

Beloiannisz 2013

11

Programajánló 2013 Március

rendezvény tervezet

Δρόμοι

12

Határtalanul

Vergina

14

Görög filmek

a III.Frankofón Filmnapokon

15 Βραβευμένες ελληνικές ταινίες

στο 3ο Φεστιβάλ Γαλλοφωνίας

Πολιτισμός

20

16

Kultúrák Találkozása

Στο ράφι

12 22 12

18

Στον δρόμο της τιμής

19

Οι Τακιατζήδες Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

20 22

Δημιουργία αξιών

των Ελλήνων της Ουγγαρίας τον 18ο-19ο αιώνα

Szivárványország

Smuk Gábor

Φόρος τιμής

24

Νίκος Γαλάνης (1929-2013)

Οι αναγνώστες γράφουν

25 Από τον πόλεμο στο πόντιουμ

2

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Editorial Γεια σας! Στο παρόν τεύχος θα βρείτε θέματα διαφορετικού ενδιαφέροντος και ποικίλες εκδηλώσεις. Κεντρική θέση έχει ο εορτασμός των 7Ο χρόνων από την ίδρυση της ΕΠΟΝ και μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό αφιέρωμα στην επέτειο γραμμένο από δυο παλιούς ΕΠΟΝ-ίτες της ομογένειάς μας. Την αλληλεγγύη της στους εργαζόμενους της Ελλάδας εκφράζει η Λέσχη φίλων και οπαδών του ΚΚΕ Ουγγαρίας και προτείνει σχετικό ψήφισμα δηλώνοντας την αντίθεσή της στα μέτρα που παίρνονται εναντίον τους. Οικονομικά στοιχεία του Σώματος της Αυτοδιοίκησης προς ενημέρωση της κοινότητας (σελ.6) και δυνατότητες αποθήκευσης αλλά και πρόσβασης σε υλικό των μειονοτήτων προσφέρει η ηλεκτρονική τράπεζα δεδομένων (σελ.5) που απευθύνεται σε όλες τις τοπικές αυτοδιοικήσεις. Ρίξτε μια ματιά στο πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων που διοργανώνει την τρέχουσα χρονιά το δραστήριο χωριό Μπελογιάννης (σελ. 1Ο) και μην ξεχάσετε ότι αρχές Μαρτίου επισκέπτεται την πόλη ο ηθοποιός Αντώνης Καφετζόπουλος, προσκεκλημένος του Φεστιβαλ Γαλλοφωνίας στα πλαίσια προβολής της ταινίας “Ακαδημίας Πλάτωνος” στην οποία πρωταγωνιστεί (σελ.15-16). Σε διαφορετικές γενιές Ελλήνων στενά συνδεδεμένων με την Ουγγαρία είναι αφιερωμένες οι δύο καινούριες εκδόσεις του Ινστιτούτου Ερευνών Ουγγαρίας, η μία αναφέρεται στην περίφημη οικογένεια των Τακιατζήδων που δραστηριοποιήθηκαν τον 18ο και 19ο αιω. στην Αυστρο-Ουγγαρία και η άλλη στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του αγωνιστή Σωκράτη Φουντουκίδη για τα χρόνια της εθνικής αντίστασης και του εμφύλιου σπαραγμού. Η ομογένεια αποχαιρέτησε τον αγωνιστή Νίκο Γαλάνη που έφυγε στις 23 Ιανουαρίου. Για τη ζωή και τη δράση του μπορείτε να διαβάσετε το δισέλιδο αφιέρωμα που θα βρείτε στις σελ.25-26, διανθισμένο με ποιήματα φίλων και συναγωνιστών του. Στους απαράμιλλους θησαυρούς της Βεργίνας σας ξεναγεί το ταξιδιωτικό μας άρθρο (σελ.12-13) και σας καλεί να τους γνωρίσετε από κοντά με την πρώτη ευκαιρία! Τέλος, δυο οργανοπαίχτες, ένας Έλληνας κι ένας Ούγγρος είναι τα κεντρικά πρόσωπα των δύο συνεντεύξεων που δημοσιεύουμε, κοινό χαρακτηριστικό η αγάπη για την ελληνική μουσική, διαβάστε σε τι δρόμους τους οδηγεί.. Καλή ανάγνωση! Β.Αυγουροπούλου

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: Σώμα Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Διευθύνων Σύμβουλος Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης Αρχισυνταξία: Αυγουροπούλου Βούλα Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Καρύδης Γιάννης Συντακτική επιτροπή: Φαρατζής Βίκτωρ, Κολλάτος Γιώργος, Καρύδης Γιάννης Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

ELLINIZMOSZ

A M.G.O.Ö. kiadványa Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz Főszerkesztő: Avgouropoulou Voula Kreatív Igazgató: Karydis Ioannis Szerkesztőbizottság: Faratzis Viktor, Kollatosz Jorgosz, Karydis Ioannis Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277

e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

3

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας

Αφιέρωμα

στα 70 χρόνια της ίδρυσης της ΕΠΟΝ

Φέτος συμπληρώνονται 70 χρόνια της ίδρυσης της θρυλικής ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νεολαίας). Δημιουργήθηκε στις 23 Φλεβάρη του 1943 στην Αθήνα. Τότε που η πατρίδα μας στέναζε κάτω από τη μπότα της Γερμανο-Ιταλο-Βουλγάρικης φασιστικής σκλαβιάς. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα συγκέντρωσε στις γραμμές της πάνω από 600 χιλιάδες μέλη. Τέτοια μαζική οργάνωση νεολαίας ποτέ δεν γνώρισε η πατρίδα μας. Οι σκοποί και τα ιδανικά της ΕΠΟΝ είχαν βαθιά απήχηση σε ολόκληρη τη νεολαία της Ελλάδας. Τα ιδανικά και οι σκοποί της ΕΠΟΝ για εθνική απελευθέρωση και ανεξαρτησία του τόπου μας, την υπεράσπιση των συμφερόντων και δικαιωμάτων της νέας γενιάς στη ζωή, στη μόρφωση και στον πολιτισμό, την εξόντωση του φασισμού, τόσο στα χρόνια της κατοχής, όσο και μετά με οποιαδήποτε μορφή κι αν παρουσιαστεί, άναβαν και φλόγιζαν τις καρδιές όλων των νέων και αγωνίστηκαν με όλες τους τις δυνάμεις για την πραγμάτωσή τους. Η ΕΠΟΝ έχει αναδείξει εκατοντάδες ήρωες και ηρωίδες στον αγώνα κατά του φασισμού, στην κατοχή και μετέπειτα. Το έργο της ΕΠΟΝ, οι αγώνες και οι θυσίες της είναι τεράστιες και ανεπανάληπτες.

1300 ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά της πατρίδας μας. 35000 μέλη τους ήταν οι μαχητές και μαχήτριες του δοξασμένου ΕΛΑΣ, και δεκάδες χιλιάδες οι εφεδροΕΛΑΣίτες. Το σύνθημα “πολεμάμε και τραγουδάμε” κυριαρχούσε παντού, και τα αθάνατα τραγούδια της ΕΠΟΝ αντηχούσαν σ’ ολόκληρη τη χώρα: «Απάνω στα ψηλά βουνά, αντάρτες ΕΠΟΝίτες...» «Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία...» «Καμαρωτά περήφανα τα νιάτα...» κ.ά. Η ΕΠΟΝ με τη δράση της λάμπρυνε την ιστορία του έθνους μας, και του λαού μας. Τα ηρωικά παραδείγματα της ΕΠΟΝ, και σήμερα ακόμη συνεχίζουν να εμπνέουν νέους και νέες στους αγώνες τους, κατά του καπιταλισμού, της ανεργίας που τους μαστίζει ανελέητα, και άλλων δικαιωμάτων τους που τους αφαίρεσαν εναντίον του νεοναζισμού και των πολέμων για την δημοκρατία και την ειρήνη. Τιμή και δόξα στους ήρωες και ηρωίδες της ΕΠΟΝ.

Θεσσαλονίκη, η ΕΠΟΝ κατά την απελευθέρωση από την φασιστική κατοχή

Γεώργιος Κολλάτος ο πρεσβύτερος

Θανάσης Ζιανός

Παλιοί ΕΠΟΝίτες

M E G H Í V Ó/ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ A Főváros Görög Önkormányzat és a Bp. XIII. Kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat, az EPON 70. évfordulója alkalmából rendezendő ünnepségre tisztelettel meghívja Önt és kedves családját

2013. február 23-án du. 15 órára

a Bp. XIII. kerület Gyermek és Ifjúsági Házba (1138 Bp. Dagály u. 15 sz.)

Az ünnepi műsorban közreműködnek: Kariatidák Görög-Magyar Női Kórus, Ellinizmosz Görög táncegyüttes A műsor után a görög büfét a GYRADIKO étterem szolgáltatja.

Táncház: Stefanidu Janula és zenekara

Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Βουδαπέστης και 13ου διαμερίσματος σας προσκαλούν στον εορτασμό της

7Οης επετείου της ΕΠΟΝ. Η εκδήλωση θα γίνει το Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2013 στις 15:00 στο Πολιτιστικό Κέντρο Νεολαίας στην οδό Ντάγκαϊ 15.

4

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν: η χορωδία Καρυάτιδες, το χορευτικό Ελληνισμός και η Γιαννούλα Στεφανίδου με την ορχήστρα της. Το Γυράδικο θα νοστιμεύσει με ελληνικές λιχουδιές τη βραδιά.

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Τα νέα μας Ενημέρωση για τα γεγονότα στην Ελλάδα Αλληλεγγύη στους Έλληνες Εργαζόμενους

Το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα εντείνονται τα κατασταλτικά μέτρα ενάντια σε κάθε αντίδραση των εργαζομένων στα βάρβαρα μέτρα που παίρνονται εναντίον τους. Επιστράτευση εργαζομένων στο Μετρό της Αθήνας, σύλληψη και δικαστική δίωξη 35 συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ, επιστράτευση των ναυτεργατών, απειλές και ΜΑΤ ενάντια στους αγρότες αλλά και γενικά σε κάθε οργανωμένη αντίδραση από μεριάς των εργαζομένων. Όλα αυτά είναι συντονισμένα κάτω από την πολιτική της εφαρμογής του Νόμος και Τάξη. Μιας πολιτικής που έχει σαν στόχο την αύξηση των κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων των οποίων τα συμφέροντα εξυπηρετεί η τρικομματική κυβέρνηση των Ν.Δ-Πασόκ-Δημ.Αριστερά. Για μας τους Ελληνες του εξωτερικού μπροστά σε όλα αυτά τα γεγονότα μπαίνει έντονα το καθήκον της αλληλεγγύης στους εργαζόμενους στην Ελλάδα. Θεωρούμε ότι αυτός είναι ο δρόμος της σύσφιξης των δεσμών των Ελλήνων εργαζομένων στην Ουγγαρία με αυτούς της Ελλάδας. Ιδίως για εμάς τους Ελληνες της Ουγγαρίας που οι αγωνιστικές μας παραδόσεις, μας δημιουργούν καθήκον να βρισκόμαστε δίπλα στον Έλληνα εργαζόμενο που αντιστέκεται στην λαίλαπα αυτών των βάρβαρων μέτρων. Για τον λόγο αυτό καλούμε όλους τους μαζικούς φορείς του Ελληνισμού να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με όποιο πρόσφορο τρόπο. Έτσι τιμάμε την ιστορία μας. Καλούμε λοιπόν όλους τους Ελληνικούς φορείς να δείξουν την αλληλεγγύη τους στους αγώνες των Ελλήνων εργαζομένων. Για να γνωρίζουμε, να παίρνουμε θέση και να αντιπαλέψουμε τη βαρβαρότητα που ζουν οι συγγενείς, φίλοι μας, ο ελληνικός λαός συνολικότερα στην Ελλάδα. Άλλωστε κι εδώ στην Ουγγαρία τον ίδιο αντιλαϊκό δρόμο επιβάλλουν εδώ και χρόνια και η κατάσταση διαρκώς χειροτερεύει. Παραθέτουμε το σχέδιο ψήφισμα που προτείνουμε στους φορείς για έγκριση: Εμείς οι Έλληνες της Ουγγαρίας, στην μεγαλύτερη μας πλειοψηφία απόγονοι της ηρωικής γενιάς της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού, δηλώνουμε την πλήρη συμπαράστασή μας στους δίκαιους αγώνες των Ελλήνων εργαζομένων. Δηλώνουμε την αντίθεσή μας στα μέτρα που παίρνονται από την τρικομματική κυβέρνηση της Ελλάδας ενάντια στο στοιχειώδες βιοτικό επίπεδο της ζωής των συμπατριωτών μας. Δηλώνουμε την αντίθεσή μας στα διάφορα κατασταλτικά μέτρα που παίρνονται για να εμποδίσουν και να εξολοθρεύσουν αυτούς τους αγώνες. Δηλώνουμε την αλληλεγγύη μας στους αγώνες της Εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Για μας τους Ελληνες του εξωτερικού, αυτοί οι αγώνες σας αποτελούν πηγή περηφάνειας. Μας δίνουν δύναμη και θάρρος γιατί και η δική μας η ζωή δεν υπολείπεται σε προβλήματα. Θα λέγαμε το αντίθετο. Ξέρουμε ότι πολλά από αυτά τα μέτρα που παίρνονται σε συνεργασία με την Ε.Ε και το Δ.Ν.Τ. ήταν προαποφασισμένα για την διασφάλιση των κερδών των μεγαλοεπιχειρηματιών. Είμαστε αποφασισμένοι να είμαστε στο πλευρό σας στους δίκαιους αγώνες σας. Το σχέδιο αυτού του ψηφίσματος Αλληλεγγύης θα το απευθύνουμε σε όλους τους μαζικούς φορείς που συμμετέχουν Ελληνες στην Ουγγαρία σαν σχέδιο ψηφίσματος .

19ο συνέδριο του ΚΚΕ Η λέσχη των φίλων του ΚΚΕ ενημερώνει τον Ελληνισμό ότι από 11 έως 14 Απριλίου πραγματοποιείται το 19ο συνέδριο του ΚΚΕ. Ο προσυνεδριακός διάλογος έχει ήδη αρχίσει πάνω στις θέσεις που δημοσιοποίησε η Κ.Ε του ΚΚΕ. Η λέσχη των φίλων του ΚΚΕ θα πραγματοποιήσει εκδηλώσεις για το 19ο συνέδριο αλλά και για το δοκίμιο της Ιστορίας του ΚΚΕ και για τις οποίες θα ενημερώσει τον Ελληνισμό.

Λέσχη των Φίλων και Οπαδών ΚΚΕ Ουγγαρίας

Ευχαριστίες Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον Θεόδωρο Σκεύη, ιδιοκτήτη του τουριστικού γραφείου THEO TOURS, για την οικονομική υποστήριξη των Πειραϊκών Βραδιών. Πολιτιστική Ένωση Γυναικών “Καρυάτιδες”

Köszönetnyilvánítás Ezúton is köszönjük Skevis Theodorosnak, THEO TOURS vezetőjének, a “ Pireuszi esték” programjainak szervezésében nyújtott anyagi támogatását. “ Kariatidák” Görög- Magyar Nők Kulturális Egyesülete

Αγγελία Το Ούγγρο-Ελληνικό Βιομηχανικό Εμπορικό και Τουριστικό Επιμελητήριο αναζητά βοηθό προς μερική απασχόληση με τα ακόλουθα προσόντα: -κάτοχος Ελληνικής και Ουγγρικής γλώσσας (Αγγλικά προαιρετικά) -χρήση Ms Office, Acrobat, -απόφοιτος ή σπουδαστής Οικονομικής Σχολής ή Σχολής Πολιτικών Επιστημών Για περαιτέρω πληροφορίες παρακαλούμε όπως απευθυνθείτε στο

info@grhuchamber.com Η Διοίκηση

Λέσχη των φίλων και οπαδών του ΚΚΕ Ουγγαρίας

5

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας

E-Örökségtár A helyi görög önkormányzatok részére 2008-2012 között a MEH/KIM finanszírozásával elkészült a Sulinet magyar közoktatási portál “Örökség-Kultúra” témakörének több mint 400 tételét magába foglaló nemzetiségi fejezete, benne több mint 10 görög vonatkozású tétellel. www.sulinet.hu/oroksegtar/data/magyarorszagi_nemzetisegek.php A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata rendkívül eredményesnek és társadalmilag hatékonynak tartja a magyarországi görögök kultúrájának az elektronikus Örökségtár útján történő terjesztését és tananyagsegédletként való iskolai – közkönyvtári elhelyezését mindennapi használhatóságát.

2013-ban változatlanul lehetőség van arra, hogy az egyes önkormányzatok önállóan jelöljenek ki számukra fontos anyagokat, amelyek saját költség-hozzájárulásukkal bekerülhetnek az E-Örökségtárba, onnan pedig teljes letöltési és felhasználási joggal minden magyarországi és EU ország iskolája és közkönyvtára saját e-állományaként lesznek kezelhetők.

Az “Örökség - Kultúra” Oktatási E-Könyvtárban való megjelenés várható egyszeri költségei: Létező, átlagos 250 oldalas kötet esetén: 70.000 Ft + 27% ÁFA Videofilm esetén 30 percig: 35.000 Ft + 27% ÁFA 30-60 percig:

60.000 Ft + 27% ÁFA Hangzóanyag esetén (audio CD): 35.000 Ft + 27% ÁFA Lehetőleg fiatalok által készített, új multimédiás tartalom (5-10 perces videoklip, 5-15 perces hanginterjú, max. 50 fotó, nyelvenként 30-40 oldal szöveg): 30.000 Ft + 27% ÁFA A Kormány 28/2012. (III. 6.) Kormányrendeletben rögzített, a feladatalapú támogatás elbírálásának szempontrendszere a következő: 2.pont A nemzetiségek kulturális autonómiájával összefüggő feladatok:

2.1. Kulturális, közművelődési, nevelési, nevelési-oktatási feladatok, hagyományápolással, közgyűjteményekkel, média-ügyekkel összefüggő intézményalapítói, intézményfenntartói, szervezési A jelenlegi rendszerben a nemzetiségi önkormányzatok fela- feladatok ellátása: datalapú támogatása az önkormányzat döntése alapján teremthet 2.2. A nemzetiségi önkormányzat működési területén (intézméforrást a helyi görög önkormányzat saját kulturális anyagainak nyi társulásban résztvevő települési nemzetiségi önkormányzat az „Örökségtárban” való megjelentetésére. Ennek menetéről az esetén a társulás illetékességi területe tekintendő működési terülEMMI Nemzetiségi Főosztályával nemrég egyeztettünk. A sikeres etnek) a nemzetiségi közösség nevelésének, oktatási feltételeinek feladatalapú támogatáshoz a következőket kell tenni. bővítését, anyanyelvének fejlesztését szolgáló képviselő-testületi döntések: Kapcsolatfelvétel az „Örökségtár” Szerkesztőséggel.

6723, Szeged, Csaba u. 16/B.; Tel: 62/422-392 3. pont: A nemzetiségi közösségnek az adott településhez kötődő info@heraldicart.hu történelmi múltjával, kulturális örökségének ápolásával kapcsoA helyi görög vonatkozású tételek kiválasztása (kötet, füzet, hang- latos feladatok ellátását, saját alapítású vagy fenntartású (esetzóanyag, videofilm, szakdolgozat, stb.), majd postai/elektronikus leg társfenntartásban működő) közművelődési intézménnyel, közgyűjteménnyel, médiával kapcsolatos feladatok ellátását, más megküldése a Szerkesztőség felé. fenntartó által helyben működtetett közművelődési intézménnyel, Az anyagok beérkezését követően a Szerkesztőség visszajelzi közgyűjteménnyel, médiával való együttműködést, az anyaországi a pontos egyszeri költségeket. Ezt követően „Együttműködési kapcsolattartást, és a nemzetiség által használt nyelven a nemzemegállapodás” megkötésére van szükség, melyben rögzítésre tiségi önkormányzat működési területén megvalósuló kulturális kerül, hogy 2013 nyarán meg fog valósulni az adott helyi görög jellegű programok szervezését szolgáló képviselő-testületi dönönkormányzat kulturális anyagainak „Örökségtár”-beli társadalmi tések: közzététele. Ennek egyszeri költségét a helyi görög önkormányzat A helyi görög önkormányzatoknak, görög nemzetiségi intézméa 2013-as évben vállalni tudja. nyeknek, egyesületeknek, de a települési önkormányzatoknak is A helyi nemzetiségi önkormányzatok hozzanak határozatot arra kiemelt jelentőségű a programban történő részvétel – pl. helytörvonatkozólag, hogy a már meglévő köteteik és multimédiás anya- téneti monográfia, zenei, (mozgó)képi anyag közzététele. www. gaik oktatási célú, digitális terjesztését szeretnék megvalósítani az sulinet.hu/oroksegtar “Örökség - Kultúra” Oktatási E-Könyvtár program infrastruktúrája segítségével. A határozat kibővíthető a közeljövőbeli, elsősorban Mivel az “Örökség-Kultúra” program idei bővítése, feltöltése ifjúsági szerzőktől származó, nemzetiségi közösséget bemutató már folytatódik, ezért kérem, hogy az érintett és kiadványoktartalmak készítésére és társadalmi méretű elektronikus közzété- kal rendelkező szervezetek vegyék fel mielőbb a kapcsolatot az “Örökség-Kultúra” Oktatási E-Könyvtár Szerkesztőséggel telére is. e-mailben és/vagy telefonon.

A jegyzőkönyv mellé kell tenni az „Együttműködési megállapodást”, amit -- még 2013. április 1. előtt – a szokásos módon le kell adni a (Elérhetőségei: info@heraldicart.hu; +36-62-422-392; 6723 Szeged Csaba u. 16/B.) kormányhivatalnál.

2013. nyarán, amikor a feladatalapú támogatások utalásra kerülTisztelettel: nek, a Szerkesztőség elkészíti és megküldi a szerződéseket, a fizetés a kiállított számla ellenében átutalással történhet. Ezzel párhu- Budapest, 2013. február zamosan a kiválasztott kulturális anyagok közzétételre kerülnek a magyar közoktatási portál E-tananyagrendszerében (www.sulinet. hu). Az elkészült E-állományokat természetesen a tartalomgazdák is megkaphatják, hogy azokat saját honlapjaikra is feltehessék.

6

Kollátosz Jorgosz alelnök

Προς όλους τους ενδιαφερόμενους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι το περιοδικό μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού:

ellinismos@ hotmail.com Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας!

– Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας.

– Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) – Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους του περιοδικού μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη του περιοδικού κλείνει την 1η του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Minden, az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért.

Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni.

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Τα νέα μας Tisztelt Honfitársaim!

Tájékoztatni szeretném Önöket, hogy az előző számunkban megjelent egy táblázat, ami a MGOÖ 21 fős képviselő-testületének a 2012. évi testületi üléseken történt látogatottsági mutatóit foglalta össze. Egy további kiegészítő adattal szeretném informálni az olvasóinkat, miszerint az önkormányzatnak a képviselők tiszteletdíja, ami kifizetésre került, az évente 10.200.000 Ft, amint azt a mellékelt táblázat, illetve az erről szóló határozat is mutatja.

70/2011 (IV. 12.) sz. határozatában a MGOÖ testülete egyhangúlag elfogadta az alábbi javaslatot a tiszteletdíjak megállapításáról: Elnök: bruttó 120.000 Ft/hó Elnökhelyettesek: bruttó 80.000 Ft/hó Bizottságok (Pénzügyi Ellenőrző, Jogi és Etikai, Kulturális, Oktatási, Ifjúsági és Sport, valamint a Vagyonkezelő b.) elnökei: bruttó 40.000 Ft/hó Képviselők: bruttó 30.000 Ft/hó.

Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata 1054. Budapest, Vécsey u.5.

Képviselő testület tiszteletdíja 2012. Évi Tiszteletdíj

Név

Indoklás

Havi Tiszteletdíj (Ft)

1.

Koranisz Laokratisz

elnök

120000

(e Ft) 1440

2.

3.

4.

Kollátosz Jorgosz Sianos Tamás Kukundzsisz Natasa

elnökh. elnökh.

Pénzügyi Bizottság elnöke

80000 80000 40000

960 960 480

5.

6.

7.

8.

9.

Miliosz Nikolett Szopkóné Papakosztandisz Eleni Atanasziu Alexisz Bekiarisz Dimitrisz Pancsosz Alexandra

Jogi Bizottság elnöke Kulturális és Oktatási Bizottság elnöke képviselő képviselő képviselő

40000 40000 30000 30000 30000

480 480 360 360 360

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Cafaridu Polixeni Dr. Szalimka Nafszika Dr. Kalota Ágnes Mária Dzindzisz Jorgosz Kaparelisz Szpirosz Kanaki Elena Kész Józsefné Mandzurakisz Szarandisz Mokalisz Maria Vasziliki Németh Barbara Erzsébet Nikolaidisz Nikosz

képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő képviselő

30000 30000 30000 30000 30000 30000 30000 30000 30000 30000 30000

360 360 360 360 360 360 360 360 360 360 360

21.

Ondok Lászlóné

képviselő

30000

360

Összesen

850000

10200

A képviselők tagsága 2011. évtől kezdődő ciklusra vonatkozik

A 2012.02.10-én érvényben levő SzMSz 10 Bizottságot sorol fel, míg a Képviselő testület sz. hat. szerint elfogadott 2012.évi Költségvetésben 3 bizottság részére szerepel előirányzat 2013. évben is.

Megjegyzés: a tiszteletdíjakat a képviselők maradéktalanul felvették, függetlenül a látogatási indexüktől, ami közös munkánk eredményességére is befolyással bír.

Kirívó példaként szeretném megemlíteni Kanaki Elenát, aki tavaly egyszer jelent meg a testületi ülésen, illetve dr. Kalota Ágnest, aki háromszor tisztelt meg bennünket és képviselő-testületét.

Sajnos a nemzetiségekről szóló törvény alapján a képviselők tiszteletdíját csak 25%-kal áll módunkban csökkenteni, amennyiben nem látogatják rendszeresen a testületi üléseket, és csak akkor vonható meg teljes egészében, ha a képviselő egy éven át egyszer sem vesz részt az üléseken. Üdvözlettel és tisztelettel:

Kollátosz Jorgosz Elnökhelyettes

7

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πρόσωπα

Κυριάκος Γκουβέντας

“Το πιο δύσκολο για όλους είναι να σκεφτούνε λίγο ευρύτερα το πώς να μοιράζουμε αυτό που έχουμε. Αυτό είναι το πιο δύσκολο, να ξεβολεύεσαι.”

συνέντευξη στην Edit Vengrinyák Αγαπητοί Αναγνώστες, Σε αυτό το τεύχος θα σας παρουσιάσω τον Κυριάκο Γκουβέντα, ο οποίος είναι εξαιρετικός καλλιτέχνης του βιολιού στην Ελλάδα, και ζει στην Θεσσαλονίκη. Τον συνάντησα στις αρχές Οκτωβρίου στην Θεσσαλονίκη με την ευκαιρία της παρουσίασης του καινούριου δίσκου του Γιάννη Κότσιρα «Η Σμύρνη του έρωτα» στο Μέγαρο Μουσικής της πόλης, όπου ο ίδιος, σαν μέλος της ορχήστρας Εστουδιαντίνας Νέας Ιωνίας, συμμετείχε στη συναυλία.

- Αγαπητέ Κυριάκο, θέλω να σε ρωτήσω πώς ξεκίνησε η καριέρα σου, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με το βιολί; - Μεγάλωσα σε μουσικό περιβάλλον, η γιαγιά μου ήταν από την Θράκη, και το γλέντι και το τραγούδι το είχαμε εύκολο κάθε μέρα στο σπίτι. Ο πατέρας μου έπαιζε ερασιτεχνικά μπουζούκι που μάλιστα το είχε κατασκευάσει ο ίδιος μόνος του, οπότε από πολύ μικρός στα μάτια μου έχω εικόνες ανθρώπων που τραγουδάνε, γλεντάνε και περνάνε ωραία. Ήμουνα κι εγώ ανήσυχος, ήθελα να τους μοιάσω, κάποια στιγμή πήρα το μπουζούκι γύρω στα εφτά, άρχισα να παίζω, και μετά πήγα στο ωδείο να κάνω κάτι πιο επίσημο, έτσι διάλεξα το βιολί. Παράλληλα με τις κλασσικές σπουδές μετά από τα δώδεκα χρόνια ξεκίνησα να παίζω κι ελληνική μουσική. Αυτό δεν σταμάτησε ποτέ. Μπήκα σε μια περίοδο που αναπτυσσόταν η τεχνική μου στο κλασικό βιολί, και ό,τι μάθαινα το μετέφραζα και με βάση την ελληνική μουσική. Στο τέλος ο μονόδρομος είναι το πάλκο σ’ αυτό το πράγμα, οπότε τελειώνοντας το σχολείο μετά τα 19, ήμουν ήδη επαγγελματίας και έπαιζα κάθε βράδυ σε διάφορα μουσικά στέκια, τα οποία διάλεγα όμως με μια αισθητική, να προσφέρουν τη μουσική που εγώ θέλω. Δεν πήγαινα σαν μισθοφόρος μουσικός να παίξω αυτό που μου ζητούσαν και παραγγέλνανε. Προσπάθησα να διαμορφώνω τις παρέες μου έτσι ώστε να παίζουμε έχοντας ένα κοινό γούστο, και πάντα το γούστο μου ήταν γύρω από το καλό λαϊκό, ρεμπέτικο σμυρναίικο, δημοτικό τραγούδι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είχα ευαισθησία και στα σύγχρονα ρεύματα, γιατί σπούδαζα στο ωδείο, έπαιζα κλασική μουσική, έπαιζα και στην ελαφριά ορχήστρα εδώ της ραδιοφωνίας, κάναμε και κάποιες συναυλίες με κάποιες άλλες ορχήστρες. Δηλαδή υπήρχε πάρα πολύ μουσική ανάπτυξη. Γνώρισα μουσικούς από άλλες χώρες στην πορεία, συνεργαστήκαμε ήδη από το 1990 εδώ στην Θεσσαλονίκη με το Ziad Rajab, που έπαιζε αραβική μουσική, είχα δηλαδή από πολύ νωρίς επιρροές από άλλους μουσικούς. Με διακόπτει ο στρατός για ένα χρόνο, κι όταν τελείωσα τη θητεία

8

μου το 1991, αποφάσισα να ασχοληθώ μόνο με την ελληνική μουσική. Κατέβηκα στην Αθήνα να παίξω και να γνωρίσω μουσικούς και καλλιτέχνες. Εκεί έγινε το μεγάλο μπαμ, μια περίοδος που η Αθήνα απορροφούσε πολύ τους καλλιτέχνες, και υπήρχαν προτάσεις πάρα πολλές για παραγωγές, δισκογραφικές και συναυλιακές. Υπήρχε πάρα πολύ ζήτηση, και δεν υπήρχανε μουσικοί να καλύψουν τις θέσεις. Οπότε μπορούσες να είσαι το πρωί στο στούντιο, το μεσημέρι στην πρόβα και το βράδυ σε νυχτερινό μαγαζί, σε συναυλιακό χώρο. Αυτό διήρκεσε δέκα χρόνια, και η επόμενη δεκαετία μας βρήκε όταν άρχισε να αποστάζει αυτό το πράγμα, αλλά ξεκίνησαν οι προτάσεις από το εξωτερικό. Όλη η μεγάλη ελληνική παραγωγική δύναμη της δεκαετίας 1990-2000 είχε αντίχτυπο στο εξωτερικό, κι έτσι δημιουργήθηκε ένα ρεύμα προς τα έξω. Οπότε η επόμενη δεκαετία το 2000 – 2010, ήταν περίοδος που ταξίδευα πάρα πολύ στο εξωτερικό και έπαιζα τουλάχιστον σε 40-50 χώρες έξω.

- Μπράβο. Ξέρω ότι συνεργάζεσαι με πολλούς, και έχεις έρθει και στην Ουγγαρία, όπου γνωριστήκαμε.

- Ναι, τη Βουδαπέστη την αγαπάω πάρα πολύ, και στέλνω τα χαιρετίσματα σε όλους τους μουσικόφιλους κάτοικους της πόλης. Ξέρω ότι έχουν πολύ μεγάλη ψυχή, και τη μουσική πραγματικά την έχουν βάλει στην καρδιά τους και ζούνε μ’ αυτήν. Να ξέρουν ότι εμείς το ίδιο αναπνέουμε στην Ελλάδα. Η Θεσσαλονίκη για μένα θυμίζει πάρα πολύ τη Βουδαπέστη, και όταν βλέπω την Βουδαπέστη, πραγματικά νιώθω πάρα πολύ οικεία, είναι καταπληκτική πόλη, θα μπορούσα να μείνω σε όλη μου τη ζωή εκεί. Χάνομαι στο χρόνο όταν έρχομαι στη Βουδαπέστη.

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Πρόσωπα Μου αρέσουν οι άνθρωποι, είναι πάρα πολύ ζεστοί, έχουν το μεσογειακό ταμπεραμέντο, παρόλο που είναι βόρειοι, είναι πολύ σπάνιο αυτό.

- Έχεις έρθει 2 φορές στη Βουδαπέστη. Μια φορά σε κάλεσε το Ελληνο-Ουγγρικό Επιμελητήριο, και την επόμενη φορά ήρθες με τη Σαβίνα Γιαννάτου.

- Με τη Σαβίνα Γιαννάτου συνεργαζόμαστε γύρω στα 12 χρόνια, έχουμε φτάσει σε διάφορα θέματα παγκόσμιας και μεσογειακής μουσικής, παίζουμε βαλκανικά τραγούδια, τραγούδια της Παναγίας, τραγούδια των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, με τα οποία κάναμε και ένα cd, που είχε μεγάλο αντίκτυπο στο εξωτερικό, και ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσουμε αυτή την καριέρα. Επισκεπτόμαστε πολλές χώρες και θέατρα μ’ αυτά τα προγράμματα, δεν έχει σταματήσει αυτό, και τώρα ήδη ετοιμάζουμε ένα cd. Υπάρχει μια εταιρεία έθνικ μουσικής, η οποία έχει πολύ καλό γούστο. Αλλά εμένα μ’ αρέσει πάρα πολύ επίσης να παίζω και τη λαϊκή μουσική, το ρεμπέτικο και το σμυρναίικο, γι’ αυτό από το 1991 και μετά φτιάξαμε την ορχήστρα που θα ακούσετε απόψε (Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας) στη συναυλία με το Γιάννη Κότσιρα, είναι η τελευταία μας παραγωγή, τραγούδια της Σμύρνης, ερωτικά τραγούδια. Θα σας πει και ο Γιάννης, ότι εμείς θέλουμε να δώσουμε ένα μήνυμα μ’ αυτό, ότι μέσα στην κρίση, όπως κι αυτοί οι πρόσφυγες που ήταν ταλαιπωρημένοι και βρήκανε τρόπο να περάσουν τις δυσκολίες και να ξαναφτιάξουν τον πολιτισμό που είχανε, έτσι κι εμείς μπορούμε, απ’ τον τρόπο που διασκεδάζουμε και γλεντάμε, και βλέπουμε τη ζωή, να έχουμε λύσεις και διέξοδο. Φαίνεται ότι μας πνίγουν, και υπάρχει πίσω από τα τραγούδια ένα μήνυμα.

- Έχεις συνεργαστεί και με Ούγγρους μουσικούς; - Ναι, συνεργάστηκα με την παγκοσμίως διάσημη τραγουδίστρια της ουγγρικής δημοτικής μουσικής, την Márta Sebestyén το 2010 στη Θεσσαλονίκη σε μια συναυλία όπου παρουσιάσαμε ελληνικά και ουγγρικά παραδοσιακά τραγούδια στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης της Θεσσαλονίκης, όπου η τιμούμενη χώρα ήταν η Ουγγαρία. Ήταν ιδιαίτερη χαρά για μένα να την γνωρίσω και να συνεργαστώ μαζί της. Ελπίζω να βρεθεί ευκαιρία να παίξουμε ξανά μαζί σε κάποια συναυλία.

- Είναι πολύ ωραίο αυτό. Όσες φορές ανοίγω την ελληνική τηλεόραση, και έχει μουσική εκπομπή, σε βλέπω παντού.

εύκολα η πόρτα να μπουν στο εμπορικό κύκλωμα πια. Εμείς προσπαθούμε να κρατήσουμε το αντίβαρο σε ό,τι καλό μπορεί να παραχθεί με άλλο τρόπο. Οπότε αναγκαστικά έχει γίνει μια ζυγαριά, και επειδή είμαστε σε μια περίοδο που δεν υπάρχει μεγάλη άνθηση στο χώρο της παραγωγής, προσπαθούμε να κρατήσουμε ό,τι πιο ποιοτικό μπορούμε.

- Πώς βλέπεις το μέλλον της νεολαίας, ενός νέου μουσικού; Υπάρχουν δυνατότητες; - Σίγουρα, γιατί η αγορά πια δεν είναι πανελλήνια, είναι πανευρωπαϊκή. Αυτοί που γκρινιάζουνε δεν βλέπουν ότι είμαστε όλοι μια μεγάλη οικογένεια, και μπορεί να πας σε δυο ώρες με αεροπλάνο στη Βουδαπέστη αντί να πας με τρένο π.χ. στη Λάρισα. Το πιο δύσκολο για όλους είναι να σκεφτούνε λίγο ευρύτερα το πώς να μοιράζουμε αυτό που έχουμε. Αυτό είναι το πιο δύσκολο, να ξεβολεύεσαι. Όλοι θέλουν να βολευτούνε και να επιδιώκουν αυτό που τους βολεύει, αυτοί έχουνε κρίση. Οι υπόλοιποι που πιστεύουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να συνεργάζονται μεταξύ τους, δεν έχουνε κρίση, είναι ενεργητικοί, όπως κι εσείς ήρθατε για 2 μέρες στη Θεσσαλονίκη. Όποιος θέλει να έχει σχέση με τα γεγονότα, μπορεί να κάνει κάποιες θυσίες, να τρέξει, να ψάξει, να βρει πράγματα, και όποιος ψάχνει, βρίσκει.

- Τώρα ποιο είναι το πρόγραμμά σου, με ποιους συνεργάζεσαι εκτός από τον Κότσιρα; - Τώρα είναι μια περίοδος που ξεκινάνε τα μαθήματα στα ωδεία, και επειδή έχω και μια υποχρέωση να προσφέρω μερικά πράγματα στη νεολαία και στις επόμενες γενιές, ετοιμάζομαι να κάνω μαθήματα στο Ωδείο Αθηνών. Ο χειμώνας είναι μια περίοδος που και οι συναυλίες πέφτουνε. Έχω και κάποια πράγματα που δεν είναι τόσο εμπορικά. Συνεργάζομαι μ’ έναν τραγουδιστή από τη Μυτιλήνη που λέγεται Σόλωνας Λέκκας, ο οποίος είναι απ’ τους τελευταίους αμανετζήδες, ένας πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος, και κάνουμε κάποιες συναυλίες. Θα

- Αυτό είναι αποτέλεσμα μιας ευκολίας „Είναι στον χαρακτήρα μου να με ενδιαφέρει να ανακαλύπτω κάτι που έχουνε μπει στην τηλεόραση όλα καινούριο και άγνωστο, παρά να παίζω αυτό που ξέρω με ασφάλεια.” τα σχήματα με κλασική παιδεία. Γι’ αυτό το λόγο μπορώ να παίζω και μουσικές και από άλλες χώρες, και να καταλαβαίνω γρήγορα ήθελα πάρα πολύ να τον ταξιδέψω λίγο στην Ευρώπη για να τη μουσική. Είναι στον χαρακτήρα μου να με ενδιαφέρει να τον δουν οι φίλοι μας οι Ευρωπαίοι, γιατί είναι δύσκολο να ανακαλύπτω κάτι καινούριο και άγνωστο, παρά να παίζω αυτό πας να τον δεις εκεί στη Μυτιλήνη όπου μένει. Προσπαθούμε που ξέρω με ασφάλεια. Και αυτό με βοήθησε να καταλάβω και να κλείνουμε κάποιες παρουσιάσεις με το Σόλωνα και με τον να μάθω πολλά πράγματα από τους συναδέλφους. Δεν λέω ότι Αντρέα Κατσιγιάννη που παίζει σαντούρι, και κάνουμε κάποιες τα κάνω καλά και τέλεια, απλά μ’ αρέσει να συνεργάζομαι και να συναυλίες με θέμα τον αμανέ και το σμυρναίικο τραγούδι. μπαίνω σε διαλόγους. Με κάποιους νέους τραγουδοποιούς και μουσικούς επίσης - Πες μερικά ονόματα με τους οποίους συνεργάζεσαι ή έχεις συνεργάζομαι, και αναφέρω τον Χρίστο Τσιαμούλη, με τον οποίο είμαστε συνάδελφοι στο Ωδείο, επίσης κάνουμε κάποιες συνεργαστεί. συνεργασίες με κάποιους τραγουδιστές του ρεμπέτικου π.χ. με - Έχω συνεργαστεί με κάποιους γενναίους τραγουδιστές από τον Μπάμπη Τσέρτο. Πάντα έχω σχέδια. την παλιά γενιά, όπως ο Πάριος, η Αλεξίου, η Μαρινέλλα, ο Νταλάρας, και μετά και με τους νεότερους τραγουδιστές που - Είναι στα σχέδιά σου να ξαναέρθεις στη Βουδαπέστη; φαίνονται κάπως μαθητές τους, όπως ο Γιάννης Κότσιρας, ο - Ελπίζω να πατήσουμε ξανά το πόδι μας εκεί. Είναι Πέτρος Γαϊτάνος, η Λιζέτα Καλημέρη, η Μελίνα Κανά απ’ το χώρο αγαπημένος προορισμός. Με την πρώτη ευκαιρία θα έρθουμε. του έντεχνου. Στο στούντιο συνεργάστηκα και με πιο λαϊκούς, πιο εμπορικούς τραγουδιστές. Επίσης έπαιξα έργα τραγουδιστών - Ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη και εύχομαι καλή και τραγουδοποιών οι οποίοι είναι πολύ άγνωστοι, και σας επιτυχία στην καριέρα σου. συστήνω να τους γνωρίσετε, π.χ. ο Βασίλης Φλώρος που γράφει - Εγώ ευχαριστώ. πολύ ωραίους ποιητικούς στοίχους. Σήμερα δεν ανοίγει πολύ

9

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πολιτιστική ατζέντα 2013. évi rendezvény tervezet Beloiannisz Község Önkormányzata, Beloiannisz Görög Nemzetiségi Önkormányzata és a Pyrgos Egyesület szervezésében

Beloiannisz, 2013.01.29 Papelexisz Kosztasz Polgármester Kész Józsefné B.G.N.Ö. Elnök

10

Takács Katalin Pyrgos Elnök

Pyrgos farsang

KecskeFeszt

Magyar nemzeti ünnep ( március 15.)

Hagyományőrző Szent Pantaleimon zarándoklat

Görög nemzeti ünnep (március 25.)

Beloiannisz halálának évfordulóján

Pyrgos Nap a kanális partján

Májusfa állítása

Faluünnep, magyar nemzeti ünnep, Panagia ünnep

Görög húsvét

Görög-Magyar Barátság Napja

Templomünnep, búcsú

Magyar nemzeti ünnep (október 23.)

Gyermeknap

Halloween ünnep

Violin év végi záró gálaműsor

Görög nemzeti ünnep (október. 28.)

Nemzetiségi Fesztivál

Balkán Fesztivál

Nyáresti Templomkerti Táncház

Falukarácsony +Pyrgos Karácsony

Nyáresti Templomkerti Táncház

Pyrgos szilveszter

Φεβρουάριος 2013 • Έτος: 19°

Πολιτιστική ατζέντα

PROGRAMAJÁNLÓ 2013 MÁRCIUS ZENE Mydros - www.mydros.hu

03. 02. szombat 18:00, Csepel, Radnóti Művelődési Ház, 1214, Bp., Vénusz utca 2.

03. 08. péntek, 20:00, Zorbasz, Bp., VI. kerület, Podmaniczky utca 18.

03. 09. szombat, 18:00, Ferencváros, József Attila lakótelep.

Budapest, IX. kerület, Toronyház utca 3/b.

03. 22. péntek, 20:00, Zorbasz 03. 29. péntek, 19:00, Kispest, KMO Művelődési Ház, Bp., IX. kerület, Teleki utca 50.

Fanari

Minden csütörtök, 19:00, Gyradiko, Bp. III. kerület (Békásmegyer), Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok.

03.23. szombat, 20:00, Görög nemzeti ünnep, Angyalföldi József Attila Művelődési Központ, Bp., XIII. kerület, 1131, József Attila tér 4.

Zeus - www.zeus.hu

Minden vasárnap, 13:00, Gyradiko

Sirtos - www.sirtos.hu

Minden vasárnap, 18:00, Óbudai Kulturális Központ, Bp., III. ker., San Marco utca 81.

Minden péntek, 23:00, Dionysos Taverna, Bp., V. ker., Belgrád rakpart 16.

Pyrgos- www.pyrgos.hu

03. 15. péntek, 19:00, Pécs, Zsolnai Vilmos utca 34. ArTér Cafe.

Palio Buzuki - www.paliobuzuki.com

03. 23. szombat, 22:00 Görög nemzeti ünnep Angyalföldi József Attila Művelődési központ.

Stefanidu Janula és zenekara - www.janula.hu 03. 16. szombat, 19:00, Evezős Bowling club Bp., III. ker., Nánási út 67.

03. 23. szombat, 23:00, Görög nemzeti ünnep Angyalföldi József Attila Művelődési Központ Bp., XII. ker., József Attila tér 4.

TV, rádió görög nyelvű adásai 03. 07. csütörtök, 12:25, M1, Rondó.

03. 08. péntek, 06:30, ismétlés Duna TV, 03. 21. csütörtök, 12:25, M1, Rondó.

03. 22. péntek, 06:30, Duna TV Minden csütörtök, 13:00, MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor.

Minden szombaton ismétlés 00:01-kor (Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.)

EGYHÁZ Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus

Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája Budapest, V. ker., Váci utca 55., I. emelet 1. www.patriarchatus.hu

Márc., minden szerda 18:00 Paraklisz

Márc.,minden szombat 18:00 Alkonyati szolgálat

Márc., minden vasárnap 09:00 Hajnali szolgálat és 10:00 Isteni Liturgia.

EGYÉB Papadimitriu Athina Színház

03. 04. 10:00, hétfő, 05. kedd, 06. szerda, 07. csütörtök, 08. péntek, 10:00 Erdei Kalamajka (zenés mesejáték) Fővárosi Operettszínház. Bp. VI. ker., Nagymező u.17 03. 07. 18:00, csütörtök, 08. péntek, 19:00, Menyasszonytánc, F. Operettszínház

Görög és Francia Követség szervezésében

03. 05. kedd, 18:00, Uránia Filmszínház, görög filmek vetítésével egybekötött beszélgetés Antonisz Kafetzopulosz színésszel.

Filmek: Akademia Platonos, Kazus Beli.

Helyárak: 1 filmvetítés:1000ft, Diákjegy:700ft

Kariatidák rendezésében Pireuszi esték - www.kariatidák.hu 03. 20. szerda, 17:00, Az 1821-es Görög szabadságharc előzményei. Előadó: Gláser Tamás történész.

Bp., V. ker., Váci utca 81/a. Váci Utca Center Irodaház (a Fővám térhez van közel)

Beloiannisz község

03. 30. szombat, 19:00, Görög nemzeti ünnep Fellép a Taverna zenekar, a Triandafilo táncegyüttes, a Pyrgos táncegyüttes és a Nikosz Beloiannisz általános iskola tanulói.

Fővárosi Görög Önkormányzat és a XIII. kerületi Görög Önkormányzat rendezésében.

03. 23. szombat, 19:00, Görög Nemzeti Ünnep (1821-as szabadságharc), Angyalföldi József Attila Művelődési Központ, Bp., 1131, József Attila tér 4.

Yanni koncert Budapesten

03/28 csütörtök 20:00, Papp László Sportaréna

Kapcsolattartó: Stefanidu Janula

tel.: +36 70 31 20 783 e-mail: stefaniduj@gmail.com

11

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

1

út a múltba

Vergina ΙΙ. Philipposz sírja

Miliosz Katalin írása A legtöbben ha Görögországra gondolnak, égszínkék tengert, napfényt, vakítóan fehér házakat, több ezer éves ókori emlékeket képzelnek maguk elé.

Nem véletlenül lettek ezek az ország védjegyei, hiszen messze földről utaznak ide évente turisták milliói, hogy nyári vakációjukat Hellászban töltsék. Sajnos a szabadságra szánt napok száma véges, ezért sokan szigorú útitervvel érkeznek, nehogy valami olyat hagyjanak ki, amit később megbánnának. Előfordul viszont az is, hogy a passzív nyaralást előnyben részesítők is elcsábulnak egy-egy helyi utazási iroda kirakatában reklámozott kirándulásra annak bizonyítékaként, hogy Görögországból sosem elég. Út a múltba - Az Olimposzi Riviéra igen kedvelt úti célnak számít a Magyarországról érkező turisták körében. Thesszaloniki, az Olimposz közelsége, a kiváló strandok mind-mind tesznek róla, hogy a vakáció felejthetetlenné váljon. Aki először jár erre, minden bizonnyal fordít időt a második legnagyobb görög város és az istenek lakóhelyének meglátoga-

12

tására. A fakultatív kirándulások között szemezgetve azonban felfedezhetjük a Verginába tartó túrát is, melyről elsőre nem is sejtenénk, hogy életre szóló élmény.

Vergináról valójában kevesen tudják, hogy az ország egyik legjelentősebb régészeti leletének ad otthont. A modern városka mindössze 91 esztendős, alapítása időszámításunk előttre nyúlik vissza, csakúgy, mint a benne rejtőző kincsek. A makedón királyság első fővárosi címét ugyan később Pella vette át, de továbbra is Vergina maradt a királyok temetkezési helye. Ennek köszönhetően lehet ma mindenki részese egy olyan varázslatnak, amit csak kevés múzeum tartogat a látogatónak.

A település 1977 őszén hívta fel magára a világ figyelmét, mikor Manolisz Andronikosz régész ásatása során sírokra bukkant.

A maradványokat egy domb öleli körbe, melynek belsejébe egy egyre sötétedő alagúton keresztül juthatunk. A 13 méter magas és 110 méter átmérőjű földhalmot valószínűleg a gall zsoldosok megtévesztésére hordták ide, hogy megóvják az idehelyezett

értékeket és a holtak nyugalmát.

Az itt található három sír közül ugyanis az egyikről majdnem teljes bizonyossággal állítható, hogy a Kr. e. 336-ban itt meggyilkolt II. Philipposzé, a valamivel kisebb pedig IV. Alexandroszé, Nagy Sándor fiáé. A teremben félhomály fogad minket, és egyből megüti fülünket a jobbra eső, elkülönített mozisarokból áradó lágy, földöntúli muzsika.

A domb építői szerencsére elérték céljukat, hiszen az idehelyezett ékszerek, fegyverek és különböző használati tárgyak megmaradtak az utókor számára.

Olyan páratlan tárgyi emlékekben gyönyörködhetünk, mint a larnax, vagyis az az ereklyetartó, amelybe a halott király csontjait helyezték a megfelelő előkészítés után. Oldalain növényi díszek keresztezik egymást, belsejét kék bársony borítja, tetején pedig a makedón királyok tizenhat sugarú napja tündököl.

Az egyik legritkább ókori leletnek számít az az arany tölgyfalevelekkel díszített koszorú, melyet 313 levelével és 68 makkjával szintén a nagyérdemű elé tártak.

A teremben haladva utunk először

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

a legkisebb sírhoz vezet, mely nagy valószínűséggel egy nőé lehetett. A magasból vehetjük szemügyre a sok száz éves falakat, a lágyan szóló zene és a félhomály pedig elrepít minket egy nagyon távoli világba.

Sétánkat folytatva egy templom maradványaira bukkanunk, mely minden bizonnyal a legnagyobb sír részét képezte. A hangulatkeltés mellett a múzeum alaposan ügyel a történelmi háttér szemléltetésére is: részletes leírásokkal és makettekkel segítik az ókori építkezési és temetkezési szokások minél alaposabb megismertetését.

A templomot a múzeum legnagyobb emlékműve követi. Lépcsősoron ereszkedhetünk alá, hogy ugyan üveglapon keresztül, de közelebbről vegyük szemügyre a nagy II. Philipposz síremlékének dór homlokzatát. Sajnos ez a maximum, amit életnagyságban megvizsgálhatunk, a kihelyezett kicsiny másában reprodukált épület azonban feltárja előttünk az építmény két helyiségből álló, márványajtós szerkezetét.

Továbbhaladva ugyanilyen lépcsősor vezet IV. Alexandrosz sírjához, mely szerkezete hasonlít a mellette állóhoz, mérete azonban szerényebb.

A kivilágított vitrinek között elhaladva jutunk el a már a bejáratnál látott mozisarokhoz, ahová mindenképpen térjünk be, ha időnk engedi, ugyanis egy igen érzékletes dokumentumfilm során rengeteg, az ókori túlvilági hiedelmekkel és temetkezési szokásokkal kapcsolatos kérdésünkre választ kaphatunk.

A Verginában tett utazásunknak azonban itt még nincs vége, az irányt a hegynek véve újabb makedón síremléket vehetünk szemügyre, mely szerkezete a már előbb megtekintettekéhez hasonlít.

Kicsit távolabb fekszik a Kr. e. IV-III. századból származó hellenisztikus palota, az egykori makedón állam első fővárosa, Egesz színháza és Eflikia szentélye is.

Jegyvásárláskor legyünk szemfülesek és érdeklődjünk utána a kedvezménynek! A nemzetközi diákigazolvánnyal rendelkezők nagy valószínűséggel ingyen látogathatják a múzeumot.

Mondjon bárki bármit, létezik, hogy az ember nem csak térben, de időben is utazik. Ellátogat egy letűnt korba, melyről már rengeteget hallott, és amely történeteit az idő előrehaladtával kiszínezte a szájhagyomány. De elég egy ilyen múzeumban tett látogatás, és a már-már misztikusnak vélt helyek, idők és emberek emléke megelevenedik; hallatnak magukról a múlt hősei!

II. Philipposz aranyozott tölgy halotti koszorúja és az arany larnax a csontjaival

13

Makedón sír

GÖRÖG FILMEK A III.FRANKOFÓN FILMNAPOKON

Már a harmadik alkalommal ünnepli a francia nyelvű filmet a Frankofón Filmnapok rendezvénye, és az idén Algéria és Szenegál mellett Görögország is csatlakozik az Uránia Nemzeti Filmszínházban levetítésre kerülő filmes mezőnyhöz. Két rendező (a libanoni Bahij Hojeig és a magyar származású anyától született francia Olivier Assayas) mellett egy görög színész, Antonisz Kafetzopulosz személyesen is itt lesz. A közönség húsz, Magyarországon még nem bemutatott filmet tekinthet meg.

A Filmnapok Budapest mellett az Alliance Française-ek segítségével Debrecen, Győr, Miskolc, Pécs, Szeged és Szolnok városába is ellátogat 2013. március 1. és 9. között. Március 5-én, kedden 19:00-tól lesz látható a fővárosban két görög film, a 2010-es Casus Belli című rövidfilm, Theo Angelopoulos egykori asszisztensének, Yorgos Zoisnak az alkotása, melyet számos fesztivál választott be programjába, és 2011-ben elnyerte a Legjobb görög rövidfilm díját, illetve a 2009-es Platón Akadémiája (Akadimia Platonos), Filippos Tzitos filmje, amelynek főszereplője, a Locarnói Filmfesztiválon a játékáért a legjobb színésznek járó Ezüst Leopárdot elnyerő Antonisz Kafetzopulosszal a közönség személyesen is találkozhat.

A görög filmek és résztvevők a Görög Nagykövetség Sajtó- és Kommunikációs Irodája segítségével tudtak Magyarországra látogatni.

A Casus Belli a görög megszorításokról beszél a maga frappáns, kísérleti, ugyanakkor nagyon is “régimódi”, némafilmes módján. Nem véletlen, hogy az folyamatos kameramozgásra épülő, szöveg nélküli 11 perces filmet az ARTE európai művészeti csatorna 2012-ben azért is választotta ki bemutatásra, hogy reflektorfénybe helyezze a görög társadalmi krízis hatásait.

A Platón Akadémiája sem álomvilágba kalauzol minket: az idegengyűlölet témáját taglalja egy albán gyökereit felfedező ultranacionalista görög tragikomikus történetén keresztül.

A két görög film azonban nemcsak a társadalmi érzékenységéről híres, az új görög film esztétikai útkeresését, kísérletezőkedvét, ironikus humorát is képviseli.

A görög filmek eredeti hanggal, francia felirattal és magyar szinkrontolmácsolással lesznek láthatók.

A jegyek egységesen 1000 forintba kerülnek, a diákok 700 forintért ülhetnek be a moziterembe, míg az öt filmre szóló bérlet 4000, a tízes bérlet pedig 7000 forintba kerül.

14

ΒΡΑΒΕΥΜΈΝΕΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΈΣ ΤΑΙΝΊΕΣ

ΣΤΟ 3ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ

ΓΑΛΛΟΦΩΝΊΑΣ Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το Γαλλικό Ινστιτούτο διοργανώνει το Φεστιβαλ Γαλλοφωνίας που θα διεξαχθεί μεταξύ 1-9 Μαρτίου στον κινηματογράφο Ουράνια. Φέτος το Φεστιβάλ εμπλουτίζεται με τη συμμετοχή και άλλων χωρών, μία από αυτές είναι και η Ελλάδα. Την Τρίτη 5 Μαρτίου στις 19.00 θα προβληθούν δύο βραβευμένες ελληνικές ταινίες, η Ακαδημία Πλάτωνος (2009) του Φίλιππου Τσίτου και το Casus Belli (2010), μικρού μήκους ταινία του Γιώργου Ζώη. Ξεχωριστή θέση στην εκδήλωση, που γίνεται με τη συνεργασία του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας, θα έχει η συμμετοχή του ηθοποιού Αντώνη Καφετζόπουλου ο οποίος θα εμφανιστεί στα πλαίσια της προβολής της “Ακαδημίας Πλάτωνος”, προλογίζοντας την ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί. Οι ταινίες, όπως δηλώνει ο Σύμβουλος Τύπου και Επικοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας Ν.Βλαχάκης, είναι όχι μόνο ενδεικτικές των επίκαιρων κοινωνικών προβλημάτων στην Ελλάδα της κρίσης, αλλά και αντιπροσωπευτικές των σύγχρονων τάσεων του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Χορηγός της εκδήλωσης είναι και το γραφείο Theo Tours.

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ Βραβείο ανδρικής ερμηνείας (Αντ.Καφετζόπουλος), βραβείο οικουμενικής επιτροπής και βραβείο επιτροπής Νέων στο φεστιβάλ του Λοκάρνο.

O Σταύρος, ένας σαραντάρης άνδρας, είναι ένας ξενοφοβικός ψιλικατζής στην Ακαδημία Πλάτωνος, ο οποίος περνά όλη του την ημέρα καθισμένος έξω από το μαγαζί μαζί με τους φίλους του, σχολιάζοντας οποιονδήποτε περνά από μπροστά τους. Γνωρίζοντας ελάχιστα για το πραγματικό παρελθόν του μία μέρα θα ανακαλύψει πως όχι μόνο έχει αδελφό, αλλά πως ο αδελφός του είναι Αλβανός. Οι φίλοι του ξαφνικά αρχίζουν να τον κοιτούν με μισό μάτι και ο ίδιος ο Σταύρος μοιάζει

Βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2011 και πολυάριθμες διακρίσεις στο εξωτερικό. Άνθρωποι διαφορετικών φύλων, ηλικιών, τάξεων και εθνικοτήτων περιμένουν σε εφτά διαφορετικές ουρές δημιουργώντας μια τεράστια ανθρώπινη σειρά. Όμως στο τέλος της ανθρώπινης αλυσίδας, η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά.

Αντ. Καφετζόπουλος, πρωταγωνιστής στην ταινία του Φ.Τσίτου "Ακαδημία Πλάτωνος"

15

Sokszínű kultúra a Kárpát-medencében 2013. II. félév Kultúrák találkozása Százhalombattán

1.

2013. február 28. csütörtök 18. óra

Többszörösen kisebbségben „A népben ölt testet az, amit a 18. században sensus communis-nak neveztek, az ösztönszerű igazságtudat.

Ez a primordiális emberi szellem ihletszerű és azonnali válasza mindennemű életjelenségre, legyen az ember, vagy esemény, tanítás, vagy mű, intézmény, vagy eszme.

Válasz és álláspont és bírálat a tudás olyan bázisáról, amely tudásról csak az ismeretes, hogy van, egyébként, hogy a legmélyebb és tévedhetetlen. Eredeti formájában ez a tudás maga a nyelv volt. (...) Akik állítják, hogy a népben van valami szakrális, csak azért tehetik, mert tudják, mi a sensus communis. A megnyilatkozás mindig közvetlen és ártatlan és nincs nép, amelyből a sensus communis teljesen kiveszett volna.”

Hamvas Béla: Az öt géniusz Ebben a félévben folytatjuk tanulmányunkat a Százhalombattán élő román és görög nemzetiségek történelmének, kultúrájának, vallási életének megismerésével. Fontos ez számunkra azért is, hogy jobban megérthessük közös történelmünk formálódásának okait, megismerhessünk egy töredéket minket gazdagító kultúrájukból.

Keressük együtt – és próbáljuk megválaszolni – azokat a szellemi kérdéseket, melyeket a közös történelem és a sajátos nemzetkarakterek érintkezése felvet.

Találkozzunk újra, osszuk meg egymással gondolatainkat és tapasztalatainkat, hogy tudásunk közös, élő tudássá váljék a népfőiskolai hagyományoknak megfelelően!

Szeretettel várjuk az érdeklődőket:

Baka Györgyi, a népfőiskolai képzés szervezője és a könyvtárosok.

Az egyes előadások látogatási díja: 500 Ft.

16

Hamvas Béla Városi Könyvtár Százhalombatta, Szent István tér 5.

Tel.: 06/23-355-727 www.hbvk.hu

(A magyarországi román kisebbség vallási arculata és az ortodox egyház társadalmi szerepe)

2.

Előadó: Jakab Attila vallástörténész

2013. április 04. csütörtök 18. óra Évezredes magyar- görög kapcsolatok az értékteremtés jegyében Előadó: Dr. Diószegi György művelődéskutató

3.

2013. április 25. csütörtök 18. óra Örökségem a görög nyelv.

Előadás a görög irodalomról Előadó: Caruha Vangelio író, a Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola igazgatója

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Πολιτιστική ατζέντα Nemzeti ünnep a Fővárosi Görög Önkormányzat szervezésében A Fővárosi Görög Önkormányzat 2013. március 23-án, szombaton 19.00 órai kezdettel emlékezik a nemzeti ünnepre az angyalföldi József Attila Művelődési Házban (XIII. ker. József Attila tér 4.).

A rendezvényt megtiszteli jelenlétével Arsenios Bécsi Metropolita, Magyarország és Közép-Európa Exarchája és Dimitris Yanakakis, a Görög Köztársaság és Vassos Chamberlen, a Ciprusi Köztársaság magyarországi nagykövete.

Műsor: Ünnepi köszöntő Görög himnusz „A görög népzene nyomain” A műsorban fellép a Dodecachordon együttes (Notis Georgiou, Susan Marku) és a Magyar Állami Operaház zenekarának tagjai.

Vezényel Notis Georgiou.

A szerző, Notis Georgiou gondolatai: „Α görög népzene nyomain a különböző görög területek reprezentatív népzenéjét mutatja be hol eredeti formában, hol feldolgozásban, hol pedig szabad kompozícióként. A zenei előadást párhuzamos vetítés és rövid átvezető szöveg kíséri, illetve kommentálja.

A mű leírása: a művet a görög népzene, költészet, tánc és az ókori melos inspirálta. Öt tételből áll, tételenként három részből. Mindegyik részt rövid átvezető szöveg követi (mitológiai, stilizált szöveg, parafrázisok stb.). A részeket korrelatív vetítések kísérik (asztronómiai, ókori művészeti, népművészeti, tájképek). Ezen izgalmas kompozíció révén kirajzolódik a görög identitás a helyi és a keleti-nyugati kölcsönhatások tükröződéseként. A mű hiteles illusztrációja a görögség bélyegének: az egyéni és kollektív aggodalomnak és a nosztalgiának. Bár elsőre a mű folklór jellegűnek tűnik, az anyag feldolgozása és felsorakoztatása során egy epikus, drámai és elbeszélő alkotás tárul elénk. Az zeneművészek szerepe technikailag igen igényes, előadói szempontból pedig a görög zene stilizált megszólaltatását írja elő.”

A műsort követően, hagyományosan, táncmulatság lesz 21.00 órától a hajnali órákig.

Felhívjuk a figyelmet arra, hogy az ünnepi műsorra a belépés ingyenes, az azt követő táncmulatságra pedig személyenként 500 Ft. Fontos: A színházterem ajtóit a műsor kezdetén, 19.00 órakor bezárjuk.

Dzindzis Jorgosz Fővárosi Görög Önkormányzat elnöke

Gyermekprogramok Minicity: Kreatív gyerekváros (Budapest VΙ. kerület, Nyugati tér 1-3.)

Nyitva: csütörtök–szombat 10:00-19:00, Csodák Palotája Campona (1222 Budapest, Nagytétényi út 37-43.)

Vasúttörténeti Park, március 15-17-ig.

(Budapest, XIV. kerület, Tatai út 95. Telefon: (061)450-1497 ) Március 15., péntek, 09:00, márc. 17., vasárnap 18:00 „Oldtimerek Hétvégéje” Fővárosi Nagycirkusz előadások: minden péntek 18:00, szombat 11:00, 15:00, 19:00. Vasárnap 11:00, 15:00.

Menta Terasz (Budapest, 1027, Margit krt. 14., Telefon (061)336-1250) március 02. szombat, 11:00-13:00: Mesék Diavetítőről. Kulipintyó március 16. szombat, 11:00-13:00: Interaktív bábszínház: „A nagy fánk” és kézműves foglalkozás. március 30. szombat, 11:00-13:00: Nyuszi Buli, húsvéti tojástartó-készítés

17

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Στο ράφι

Στον δρόμο της τιμής Βιβλιοκρισία από τον Θανάση Ζιανό Πρόσφατα εκδόθηκε το βιβλίο του παλαίμαχου αγωνιστή Σωκράτη Φουντουκίδη με τίτλο «Στον δρόμο της τιμής». Η έκδοση του έργου χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, και από την Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 14ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης. Το βιβλίο του αείμνηστου αγωνιστή περιέχει πληθώρα στοιχείων των αγώνων του λαού μας στην περίοδο της εθνικής αντίστασης και του εμφυλίου σπαραγμού, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, και σε άλλες περιοχές, στους οποίους πρωτοστάτησε και ο ίδιος και πολέμησε με το όπλο στο χέρι από τις γραμμές του θρυλικού ΕΛΑΣ και ΔΣΕ τους ξένους κατακτητές και ντόπιους εθνοπροδότες και συνεργάτες τους ως οπλίτης, υπαξιωματικός του ΕΛΑΣ και αξιωματικός του ΔΣΕ. Τραυματίστηκε δυο φορές, μια φορά σαν μαχητής του ΕΛΑΣ το 1944 και μια στο ΔΣΕ. Στα γραπτά του με σαφήνεια ρίχνεται άπλετο φως στο σκηνικό του εμφυλίου πολέμου 1945 – 1949 αποδεικνύοντας περίτρανα ποιοι τον προκάλεσαν και τον επέβαλαν. Οι αφηγήσεις του είναι τόσο συναρπαστικές που είναι αδύνατο να σταματήσεις το διάβασμά τους, πριν τελειώσουν όλες οι σελίδες. Οι θυσίες, το μεγαλείο των στερήσεων, κακουχιών και κινδύνων που αντιμετώπιζαν οι μαχητές και μαχήτριες του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, τον ηρωισμό, την αυτοθυσία, την τόλμη, την ψυχική τους αντοχή, αλλά και την ακλόνητη πίστη τους στα ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της δημοκρατίας της πατρίδας μας, τους ενέπνεαν να ‘ναι όλοι τους παλικάρια. Ακόμη και σε μας τους ίδιους που συμμετείχαμε ενεργά σ’ αυτούς τους αγώνες, τώρα ακούγονται σαν όνειρο. Πολύ καλά περιγράφει και τις σχέσεις μαχητών/ μαχήτριων και αξιωματικών στελεχών του ΕΛΑΣ και ΔΣΕ: ισότιμες, ειλικρινείς και αδελφικές μεταξύ τους. Ο ίδιος έχω διαβάσει δεκάδες βιβλία που γράφτηκαν για τους αγώνες της δεκαετίας 1940 – 1950. Έχω την αίσθηση και έτσι είναι: Το βιβλίο με τις αφηγήσεις του Σωκράτη Φουντουκίδη είναι ένα από τα καλύτερα που εκδόθηκαν έως τώρα και σίγουρα θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη συγγραφή της ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ που τόσο αναγκαία είναι στο λαό μας και ιδιαίτερα στις νέες γενιές της πατρίδας μας. Το βιβλίο αυτό το συνιστώ σε όλους. Όποιος το διαβάσει δεν θα μετανιώσει. Σημείωση: Από παράλειψη δεν δημοσιεύθηκε η βιογραφία του συγγραφέα η οποία ακολουθεί.

18

Φεβρουάριος 2013 • Έτος: 19°

Στο ράφι Ποιος ήταν ο Σωκράτης Φουντουκίδης Ο Σωκράτης Φουντουκίδης γεννήθηκε το 1925 στο χωριό Λύκη Εδέσσης. Προερχόταν από αγροεργατική οικογένεια. Στο χωριό του τελείωσε το δημοτικό σχολείο και συνέχισε τις σπουδές στο 8τάξιο Γυμνάσιο της Εδέσσης μέχρι την 4η τάξη. Το 1941, όταν ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο, οργανώθηκε στην Οργάνωση Δημοκρατικής Νεολαίας. Το Γενάρη του 1943 στρατολογήθηκε στο ΚΚΕ. Στις 12 του Μάρτη 1943 κατατάχτηκε στον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό «ΕΛΑΣ», τμήμα Βερμίου, άνηκε στο 2ο Τάγμα του 16ου Συντάγματος της 10ης Μεραρχίας. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες στις περιοχές Βερμίου, Καϊμακτσαλάν, Πάικου, Κιλκίς, Χασίων, Αντιχασίων, Ολύμπου, Πιερίων κτλ. Στον ΕΛΑΣ υπηρέτησε σαν οπλίτης, σκοπευτής οπλοπολυβόλου, ομαδάρχης, επιλοχίας λόχου και καπετάνιος διμοιρίας, με το ψευδώνυμο «Ηρακλής». Στις αρχές Οκτωβρίου τραυματίστηκε στη μάχη του Κιλκίς. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, δούλευε σε ειδική κομματική δουλειά στην περιφερειακή επιτροπή του ΚΚΕ Εδέσσης. Λόγω της τρομοκρατίας πέρασε στην παρανομία. Συλλήφθηκε και βασανίστηκε απάνθρωπα από τους τραμπούκους του τρομοκράτη φασίστα Κωστόπουλου. Τον Ιούνη του 1946 κατέφυγε στο βουνό στις πρώτες ένοπλες ομάδες καταδιωγμένων αγωνιστών. Στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, με το ψευδώνυμο «Βοριάς» πήρε μέρος σε πολλές μάχες, και ξανατραυματίστηκε. Αποφοίτησε από την 5η σειρά της Σχολής Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, με τον βαθμό Ανθυπολοχαγού Πεζικού υπηρέτησε στην 24η Ταξιαρχίας ως Διμοιρίτης Εκπαιδευτής της Σχολής Υπαξιωματικών της Ταξιαρχίας. Τον Αύγουστο του 1949 με την υποχώρηση του ΔΣΕ πέρασε στην Αλβανία και τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου στην Ουγγαρία. Σε όλα τα χρόνια της πολιτικής προσφυγιάς δούλεψε ως επαγγελματικό στέλεχος του ΚΚΕ σε διάφορους τομείς των οργανώσεων. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα αποφοίτησε και από τη δίχρονη κεντρική κομματική σχολή του ΚΚΕ. Ήταν παντρεμένος με την αγωνίστρια, μαχήτρια του ΔΣΕ Ελένη Πολυχρονίδου, με την οποία απόκτησαν δυο γιους. Πέθανε στη Βουδαπέστη στις 16 Απριλίου 1994 σε ηλικία 69 ετών.

Οι Τακιατζήδες

Πρόσφατα κυκλοφόρησε σε δίγλωσση έκδοση του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, με την συνεργασία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, το βιβλίο του Θεοφάνη Πάμπα “Οι Τακιατζήδες” που αποτυπώνει την γενεαλογική-βιογραφική έρευνα του συγγραφέα για την ομώνυμη οικογένεια, αλλά και την ιστορική της διαδρομή από την Κοζάνη στη Μεσευρώπη. Ο Κοζανίτης ερευνητής δίνει απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων που αφορούν την προέλευση, την καταγωγή, τις συγγενικές σχέσεις, τους απογόνους, τα μέρη όπου έζησαν, αλλά και την κοινωνική θέση των Τακιατζήδων. Αναλυτικότερα, στο βιβλίο του συγκεντρώνει πληροφορίες που αφορούν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, τόσο στην Κοζάνη όσο και στις χώρες που δραστηριοποιήθηκαν (Αυστρία και Ουγγαρία), αλλά και τα ίχνη που άφησαν πίσω τους.

Έπειτα από ενδελεχή και συστηματική έρευνα, ο Δρ. Θεοφάνης Πάμπας παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό μια βιογραφική-γενεαλογική πραγματεία, με πλείστες λεπτομέρειες για τους Τακιατζήδες, που περιλαμβάνει βιογραφικά στοιχεία γνωστών Τακιατζήδων αλλά και διαθήκες. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου, η απόφαση για την συγγραφή της προκείμενης μονογραφίας, πάρθηκε έπειτα από μία συνάντηση με τον Δήμαρχο Κοζάνης κ.Λάζαρο Μαλούτα, κατά την οποία αντίκρισε απροσδόκητα στο γραφείο του το αυθεντικό πορτρέτο του Νικόλαου Τακιατζή, έργο αγνώστου ζωγράφου, “την αρχαιότερη και ωραιότερη μορφή Κοζανίτη άρχοντα που έχει διασωθεί”, όπως αναφέρει. Αυτό ήταν το έναυσμα για να του γεννηθεί η επιθυμία συγγραφής, ώστε να καταφέρει να δώσει απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων που ανέκυψαν, και να παραδώσει ένα ενδιαφέρον βιβλίο, που αποδίδεται και στα ουγγρικά με την προσεγμένη μετάφραση του Tamás Glaser.

19

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Οι

Έλληνες έμποροι του 18ου -19ου αιώνα δεν είχαν ως στόχο μόνο το κέρδος· βασικές αρχές αποτελούσαν η κοινότητα, η διατήρηση της θρησκείας και της εθνικής ταυτότητας μέσω της διδασκαλίας των ελληνικών, της ίδρυσης σχολείων και εκκλησιών. Οι Péter Tóth και Tamás Glaser δηλώνουν ότι «ένας από τους πιο εξέχοντες Έλληνες της Ουγγαρίας, ο Γεώργιος Ζαβίρας, χαρακτήρισε την χώρα ως “Μητέρα της ανοχής” για τις εθνικότητες» (Prelude to a United Europe. Greek cultural presence in Hungary from the 10th to the 19th century.

28 March – 25 April 2008. Βουδαπέστη 2008. σελ. 12). Διάφορες ελληνικές οικογένειες (οι Derra, Dumtsa, Janicsáry, Manno, Nákó, Sina, Panakosta, Papademos Charis/Szerviczky, Takiadzisz/Takátsy κ.ά.) έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ίδρυση των εθνικών θεσμών (π.χ. Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών, Εθνικό Θέατρο, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Ασφαλιστική Εταιρεία Ουγγαρίας – οι πατριωτικές “βάσεις” για τη διαφύλαξη του ουγγρικού πολιτισμού), στην ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, της ατμοπλοΐας, της δημόσιας παιδείας και υγείας (μ.ά. μαιευτήρια, νοσοκομεία, βρεφοκομεία, ορφανοτροφεία, το Ίδρυμα Τυφλών), καθώς και στην αστική ανάπτυξη των ουγγρικών πόλεων όπου ζούσαν. Στην ουγγρική επανάσταση του 1848-49 αγωνίστηκαν 60 αξιωματικοί ελληνικής καταγωγής. Ο Pál Kiss (1809-1867), γόνος ελληνικής οικογένειας από το Bihardiószeg, ανήκε στους 30 στρατηγούς της χώρας. Οι απόγονοι των Ελλήνων εμπόρων πήραν μέρος με ανδρεία στις μάχες για την Ουγγαρία και αργότερα – ως αναγνωρισμένοι, φιλειρηνικοί πολίτες - συμμετείχαν ενεργά στην τοπική και την κρατική δημόσια ζωή. Οι απόγονοι των κάποτε Ελλήνων της Ουγγαρίας έως τα μέσα του 20ου αιώνα διαφύλασσαν έντονα την καταγωγή τους, και επιπλέον μερικοί απ’ αυτούς (για παράδειγμα οι Dadányi) διατηρούν έως και σήμερα την ορθόδοξη πίστη τους, χάρη στα ουγγρόγλωσσα λειτουργικά βιβλία. Ο Stériady Teodor (Θεόδωρος Στεργιάδης), πολίτης της Τata και μέλος της ορθόδοξης κοινότητας του Κomárom, εξέδωσε το έργο του «Ευαγγέλια και Επιστολαί Κυριακών και κυριοτέρων Εορτών της Ανατολικής του Χριστού Ορθοδόξου Εκκλησίας, και βίοι της Υπεραγίας Θεοτόκου και διαφόρων Αγίων. Εξεδώθη εις Ουγγρικήν γλώσσαν υπό Θεοδώρου Στεργιάδου, εμπόρου του Vác, εις τυπογραφείον του Antal Máramarosi Gottlieb, το έτος 1802». Οι Έλληνες ήταν παρόντες και στην ουγγρική πνευματική ζωή. Ο κυριότερος

20

επιστήμονας απ’ αυτούς ήταν ο Γεώργιος Ζαβίρας (1744-1804), και το έργο του «Περί Αγίου Στέμματος των Ούγγρων» είναι το μοναδικό που γράφτηκε από Έλληνα στο θέμα αυτό. Ο György Papp (1772-1856), έμπορος του Kecskemét, ήταν εξαιρετικός Έλληνας γλωσσολόγος (Άνθολόγιο ελληνικών κειμένων, 1844 Πέστη). Ο György Rozvány (1819-1902), ελληνικής καταγωγής ιστορικός και δικηγόρος στο Nagyszalonta, ήταν φίλος του κορυφαίου ποιητή János Arany και χορηγός της λογοτεχνικής Εταιρείας Kisfaludy. Διάφορα μέλη της οικογένειας Lyka – ενεργοί παράγοντες της ελληνικής κοινότητας και του δημοσίου βίου της Πέστης – ήταν συγγραφείς, όπως ο Εmil Lyka (1859-1950, Sotialis diagnosis, 1908 Βουδαπέστη· Περί Ελληνορθόδοξης εκκλησίας, 1929 Tata) και ο Döme Lyka (1853-1937, Τρεις μήνες στην Κεϋλάνη, 1909 Βουδαπέστη). Ο János Pompéry (1819-1884) απόγονος ελληνικής οικογένειας από το Miskolc ήταν συγγραφέας, πολιτικός, αρθρογράφος, δικηγόρος και συντάκτης του «Κώδικα Pompéry» που περιλαμβάνει ουγγρικά ιστορικά τραγούδια του 16ου αιώνα. Ο γιος του εμπόρου György Argenti από το Vác, Döme Argenti (1809-1893), ήταν συγγραφέας ιατρικών βιβλίων (π.χ. «Hasonszenvi gyógymód és gyógyszertan», τόμ. 1–2., 1864 Πέστη, περί ομοιοπαθητικής). Ο Tivadar Margó (Θεόδωρος Μάρκου 1816-96) που είχε παππού Έλληνα έμπορο στο Ercsi (κοντά στο σημερινό χωριό Μπελογιάννης – σ.τ.μ), πήρε μέρος στην ουγγρική επανάσταση ως στρατιωτικός γιατρός, ενώ τα αδέλφια του υπηρέτησαν ως στρατιώτες. Έγινε τακτικό μέλος του Συλλόγου Δημοσίου Πολιτισμού Τρανσυλβανίας και του Συλλόγου Καρπαθίων. Ήταν ευρύτερα γνωστός ως ένας απ’ τους πρώτους Δαρβινιστές της χώρας, καθώς έγινε μέλος και της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών. Σημαντικότερο έργο του Konsztantin Blana (1826-97), γιου του χαρτεμπόρου Illés (ή Éliás, Ηλίας) Blana από την Πέστη, ήταν «Ένα σχέδιο για την πρόοδο της Ουγγαρίας και της Βουδαπέστης και την ανύψωσή της σε κεντρική θέση στο παγκόσμιο εμπόριο και την βιομηχανία, 1874 Βουδαπέστη». Προς τα μέσα του 19ου αιώνα, το Λονδίνο και το Παρίσι ξεκίνησαν να διοργανώνουν παγκόσμιες εκθέσεις, έτσι και οι πνευματικοί πατριωτικοί κύκλοι της πρόσφατα ενωμένης Βουδαπέστης θεωρούσαν σημαντικό επίτευγμα να κτιστεί μόνιμη έκθεση στην πόλη. Ο καθηγητής λυκείου, μηχανικός και ευεργέτης, Τomori Anasztáz (1824-94) από το Dunaföldvár, ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας

Δημιουργία

αξιών των Ελλήνων της

Ουγγαρίας τον

18ο-19ο

αιώνα

Dr. György Antal Diószegi

Ελληνικό μνήμα στο Dunaföldvár με το σύμβολο της κομπανίας

Φεβρουάριος 2013 • Έτος: Επιστημών. Το 1852 στην Πέστη εξέδωσε το έργο του «Λεύκωμα της ουγγρικής λογοτεχνίας». Το 1853 γίνεται καθηγητής αριθμητικής στο λύκειο του Nagykőrös όπου συνεργάστηκε με τον ποιητή Arany, και λόγω της μεγάλης υπόληψης που είχε, του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου καθηγητή.

O γιος του κοζανίτη εμπόρου δημητριακών, τραπεζίτη, ευεργέτη και βουλευτή Γεωργίου Sacelláry (18561940), Pál Sacelláry (1896-1934), υπήρξε γνωστός ταλαντούχος συγγραφέας της Πέστης (Η Ελληνική Στοά της Βουδαπέστης, 1924· Μωσαϊκό της Πέστης και της Βούδας, 1933). Απόγονος του εκ Σερβίων Παπαδήμου Χάρη (17ος αι.) η dr. Margit Szerviczky (1879-1963) έγραφε ποιήματα, πεζά και θεατρικά έργα στα ουγγρικά (Ιησούς, 1914· Τραγούδια ευτυχίας, 1918· 6η Οκτωβρίου, 1933· Ενθύμηση, 1939). Στις ελληνίδες λογοτέχνιδες της Ουγγαρίας ανήκει και η Margit Manaszy (Κοριτσάκια στην μεγάλη καταιγίδα· Τα παιδιά του Murány· Μακριά αστράφτει. 1932). Ο ελληνικής καταγωγής György Dadányi (Τιμισοάρα, 28.02.1893 – 10.07.1969, Αργεντινή) ήταν δημοφιλέστατος συγγραφέας και ανάμεσα στους νέους (Ήμουν βοσκός στην Παραγουάη, 4η έκδοση 1939). Τα έργα των παραπάνω Ελλήνων συγγραφέων παρουσιάστηκαν την 1η Δεκεμβρίου 2012 στην πόλη Százhalombatta στην έκθεση «Οι χιλιόχρονες ελληνοουγγρικές σχέσεις» που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα για τον Ελληνικό Πολιτισμό και την Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Százhalombatta, σε συνεργασία του Ιστορικού Μουσείου Βουδαπέστης και του Μουσείου Jósa András. Κατά τις προετοιμασίες, τον Σεπτέμβριο του 2012 επισκεφτήκαμε και τον ελληνορθόδοξο ναό του Dunaföldvár, στον εσωτερικό τοίχο του οποίου βρήκαμε ελληνικές επιγραφές. Το πιο σημαντικό εύρημα όμως ήταν το μνήμα ενός εμπόρου – ανάμεσα στους άλλους ελληνικούς τάφους – στο οποίο σώζεται η ελληνική επιγραφή και ακέραιο το οικόσημο της ελληνικής εμπορικής κομπανίας: η άγκυρα και η αναλογία του 4%. Στα εγκαίνια της έκθεσης κυκλοφόρησε και ένα αναμνηστικό φυλλάδιο («Οι χιλιόχρονες ελληνοουγγρικές σχέσεις» 2012, Százhalombatta). Στον χαιρετισμό του ο Dr. András Bertalan Székely λέει χαρακτηριστικά: «Οι Έλληνες της Ουγγαρίας για πολλούς αιώνες υπήρχαν υποδειγματικοί πατριώτες και συνέβαλαν τα μέγιστα για την ευημερία της χώρας - είτε ως αγωνιστές της επανάστασης είτε ως ευγενείς - σε διαφόρους τομείς του πολιτισμού, των τεχνών, της επιστήμης, του αθλητισμού, των επαγγελμάτων». Στην διάλεξή μου, μετά τα εγκαίνια, παρουσίασα τα διάφορα επίπεδα των ελληνοουγγρικών σχέσεων. Ύστερα είχαμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε εξαιρετικές ελληνικές γεύσεις από το «Γυράδικο», και στη συνέχεια ακολούθησε ελληνικό γλέντι με το μουσικό σχήμα «Κωνσταντινούπολη Φανάρι». Μετά από έκκληση που έγινε στα εγκαίνια, τον Απρίλιο του 2013 θα πραγματοποιήσω την διάλεξη «Χιλιόχρονες ελληνοουγγρικές σχέσεις στο πνεύμα της δημιουργίας αξιών» στη Βιβλιοθήκη Hamvas Béla, στα πλαίσια της σειράς διαλέξεων με τίτλο «Πνευματικό Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Hamvas Béla. Συνάντηση πολιτισμών στο Százhalombatta. Λαϊκή Σχολή 2013». (Αξίζει να επισκεφτεί κανείς και την ιστοσελίδα της βιβιλιοθήκης: www.hbvk.hu). Η έκθεση και οι διαλέξεις - με γνώμονα την φιλία των δύο εθνών - επιδιώκουν την προβολή στο ευρύτερο δυνατό κοινό των σημαντικότερων αποτελεσμάτων από τις έρευνες σχετικά με την ιστορία και τον πλούσιο από αξίες κόσμο των Ελλήνων της Ουγγαρίας.

21

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

SMUK G Á BO R

Szivárványország

Őszintén, engem mindig lenyűgöz, ha azt látom, hogy olyan valaki képvisel szívvel-lélekkel egy nemzetiségi kultúrát, akit vér szerinti származás nem köt az adott nemzetiséghez. Valljuk be, napjainkban egyre nehezebb dolgunk van hagyományaink őrzése terén, hiszen az asszimiláció olyan ellenség, ami egyre fenyegetőbben üti fel a fejét: ezért is kiemelt fontosságú, hogy hagyományaink, kultúránk, nyelvünk minél szélesebb körben, minél tovább éljen, és, ami talán a legfontosabb, minél autentikusabban maradjon fenn.

Felesleges sallangok, oda nem illő, görögnek mondott tánclépések és Erős Pista, azaz minden álgörögség nélkül.

E havi beszélgetőtársam magyar származása ellenére/mellett tevékeny szerepet vállal ebben a küzdelemben, bár, úgy gondolom, ha valaki ennyire magas szinten törekszik képviselni egy kultúrát, mindegy is, milyen nemzetiséghez tartozónak született: Smuk Gáborral beszélgettem.

Miliosz Nikolett rovata Rólatok, a „Smuk gyerekekről” köztudott, hogy szinte hangszerrel a kezetekben születtetek. Hány éves voltál, amikor először volt igazi hangszer a kezedben?

Ez egy nagyon jó kérdés, igazából ez az élmény óvodás koromhoz kötődik. Először valamiért azt találtuk ki, hogy a hegedű mindkettőnknek nagyon jól feküdne az öcsémmel, Tomival, így beiratkoztunk egy zeneiskolába, ahol nagyon pici hegedűkön kezdtünk el játszani. Ez az érzékeny hangszer nagyon fejleszti a hallást, és kiváló tanáraink is voltak. Jártam a Tücsök Zenekarba is, és ott jöttem rá arra, hogy igazából a zenekari lét az, ami nekem a legjobban tetszik, az, hogy együtt zenélünk, bár akkoriban még nem sok ilyen csoportos fellépési lehetőségünk volt.

Aztán úgy ’96 körül lehetett, amikor karácsony előtt beállított Apukám egy harmonikával. Azt mondta, hogy bár ez karácsonyi ajándék, most előbb kapom meg, mert a Mennyből az angyal-t már harmonikán kell eljátszanom szenteste, így még aznap elkezdtem keresgélni a hangokat. Ekkorra a szüleimmel már számtalanszor fordultunk meg görög és délszláv táncházakban, így azok a dallamok jártak a fejemben, s mivel mind közül a görög tetszett a legjobban, megpróbáltam hallás után lejátszani a dalokat. Ekkor azonban még semmit sem tudtam róluk, se a címüket, se a szövegüket.

egy nagyon tehetséges arab zenész volt, mindig ámulva néztük és hallgattuk Tomival. Egyszer Apukám gondolt egyet, és megvette az ő éppen eladó tuberlekijét, otthon pedig kitettük a vekkerórát, majd Tomi 5 percet dobolt, 5 percet pedig én.

Végül az ő szívéhez nőtt hozzá jobban a tuberleki. A zeneiskolában ekkor még hegedűn játszottam, harmonikán csak hobbiból.

Mikor vált a harmonika főszereplővé?

Kezdetben otthon zenélgettünk a Tomival, meg a nagymamámnál Bobi kutyának. A dolog akkor fordult komolyabbra, amikor a tévén keresztül megismertük Kollátosz Jorgoszt, és az öccsét, Fotiszt. Velük, valamint az osztálytársnőnkkel, Nemcsók Nórival hoztuk létre a Mytikas zenekart, amely 1997-től 2000-ig működött és körülbelül 100 fellépést ért meg.

Körülbelül nyolcadikos koromban kezdtem el a zeneiskolában klasszikus harmonikát tanulni, öt évig jártam Ernyei László tanár úrhoz.

Mit jelent neked a zene?

A zene nekem elsősorban örömszerzést jelent. Én amúgy is egy ilyen beállítottságú ember vagyok, aki folyton keresi annak lehetőségét, hogy örömet szerezhessen másoknak.

Persze fontos önkifejezési eszköz is a zene, de az örömszerző funkciója számomra az első. Nem is beszélve a közvetlen Csak úgy, hallás után?

Igen, hallás után, meg volt egy-két görög kazettánk, amely- sikerélményről, amit magával hoz. eket az autóban rongyosra hallgattunk, azokról is próbáltam levenni a számokat, az eredmény azonban akkor még csak Akkor az a típus vagy, aki jobban szeret adni, mint kapni? kevéssé hasonlított az eredetire. Mondhatnám, tíz hangot hal- Igen, amikor viccből kitöltöttem egy személyiségtesztet az lottam, de csak egyet-kettőt sikerült eltalálni, viszont a csalá- interneten, azt az eredményt kaptam, hogy Télapó-típusú dom és a szomszédaink nagyon toleránsak voltak. A tuberleki ember vagyok. Nekem az a sikeres este, mikor több boldog úgy jött az életünkbe, hogy volt néhány szuper arab kazettánk ember megy haza egy rendezvényről, táncházból, mint amenis a kocsiban, utazáskor mindig a vizes kulacsokon doboltunk nyi eljött, amellett, hogy elég maximalisták vagyunk, és közrájuk a hátsó ülésen. Akkoriban a Zsarátnok zenekar dobosa ben törekszünk a tökéletes zenére, táncra is.

A Mytikasból hogyan fejlődött ki a Mydros?

22

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα A Mytikas megszűnése után nem sokkal alakult meg a Görög Ifjúsági Egyesület, amelynek a nyári táborról szóló hirdetését a görög újságban olvastuk.Tomival felhívtuk a szervezőket, akik nagyon kedvesek voltak. Mondtuk nekik, hogy nagyon szeretünk zenélni, és megkérdeztük, csatlakozhatunk-e.

Nagyon sok fantasztikus embert ismertünk akkor meg, és ott született meg az elhatározás, hogy ezt folytatnunk kell!

Először a Nikót (Sztavropulosz Nikolaosz) találtuk meg, egy nemzeti ünnepen a Tavernával játszott mint második buzukis.

Nagyon szimpatikus volt nekünk, csodáltuk a játékát, azonnal igent mondott a felkérésünkre. Majd az akkori gitárosunk, Sztefo (Arvanitidisz Sztefanosz) csatlakozott a zenekarhoz, aki magával hozta egyik kollégáját, Ábrahám Janit, aki a basszusgitárosunk lett.

Tinára (Csyef Athina) úgy találtunk rá, hogy éppen abban az iskolában léptünk fel, ahová akkor járt, a tanárai ajánlották őt a figyelmünkbe, hogy itt egy szép görög lány, aki sorra nyeri a népdalversenyeket, és imádja a görög zenét, ismerjük meg!

Aztán, amikor a Tinának szünetet kellett tartania pár hétre, helyettest kellett keresnünk, és akkor esett a választásunk Lavira (Virágh Lavínia), aki akkor már sorra nyerte a Sirtos énekversenyeket – gondoltunk egy merészet, és megkérdeztük, volna-e kedve csatlakozni. Ezt követően több tagcsere is volt, Tibit (Fonay Tibor), aki a mostani basszusgitárosunk, 2 éve találtuk meg, és nagyon örülünk neki, hogy a csapatunk tagja lett, emberileg és zeneileg is tökéletesen illik közénk.

tánclépéseket jól csinálni, míg azokat, akik szándékosan meg szeretnék azokat változtatni, igyekszünk minden erőnkkel meggyőzni arról, hogy az autentikus stílus sokkal nagyobb örömet fog nekik szerezni.

Milyen a nem zenész Smuk Gábor?

A nem zenész Smuk Gábor a Corvinus Egyetemen diplomázott, mint gazdaságinformatikus, és hétköznap egy nemzetközi banknál dolgozik. Szükség van a civil foglalkozásra is, hiszen sajnos a népzenéből, rétegzenéből Magyarországon nem lehet megélni. Sokan azt gondolják, a tiszteletdíj „talált pénz” a zenészek számára, pedig a zenekari munkának maga a zenélés csak egy kicsi része, mondhatni a jéghegy csúcsa, hiszen rengeteg időt és pénzt követel a két cégünkkel kapcsolatos háttérmunka, a fellépésszervezés, könyvelés, internetes promóció, és természetesen a próbák.

Beszélgetésünk elején viccesen megjegyezted, hogy a kezdeti próbálkozások során tíz hangból mekkora volt a találati arányod, viszont most már, tapasztalataim alapján, szinte bármit lejátszol hallás után, azonnal. Elgondolkodtál-e azon, hogy tehetségkutatóban indulj, akár egyedül, akár zenekarban?

Egyedül semmiképpen, hiszen a munka mellett nincs annyi időm a gyakorlásra, mint szeretném, másrészt, nem szeretek egyedül zenélni. A görög zene számomra inkább zenekari mulatság. Amúgy sem túlzottan élvezem a virtuóz, kapkodós szólózenészek előadásait, jobban tetszik az egyszerű, letisz-

„Milyen csodálatos érzés, ha időnként eljutunk egy kinti görög faluünnepre, és simán be tudunk csatlakozni az ott kialakult félkörökbe táncolni, vagy gond nélkül együtt tudunk zenélni a kinti zenészekkel” Számoljátok, hány fellépésen vagytok túl? Melyikre emlékszel a legszívesebben?

Körülbelül a 780. és a 800. fellépésünk között járunk. A legnagyobb élményem kétség kívül az volt, mikor 2011-ben Gykeria előzenekaraként léphettünk fel. Nagyon motivált bennünket, hogy egy olyan művész előtt játszhatunk, akinek a felvételeiről gyerekkorunk óta sokat tanultunk. Ez az anyagunk jelent meg nemrégiben dvd-n, amelyhez csináltunk karaokesávot is (és ez, ha jól tudom, újdonság a mi kis szakmánkban), így lehet rá otthon énekelni.

tult, kiegyensúlyozott, közösen létrehozott zene, tánccal kísérve. Talán furcsának tűnik, de nekem mindig a táncház volt az álmom, azt szeretem a legjobban. Nem vágyom sztárságra, arénára, nagy koncertekre. Otthonosabban mozgok ebben a kisebb, barátságosabb közegben.

Említetted a Thesszaloniki Fesztivált. Szórakozol vagy inkább tanulsz ott?

Talán mindkettő. Imádom viszont azt, hogy rengeteget lehet meríteni belőle, igyekszünk megtanulni minél több olyan számot, amelyek kuriózumnak számítanak a hazai görögség körében. A tánncsoportok ritka, kevésbé elterjedt táncokat is megtanulnak a próbák során, és hihetetlen jó érzés, amikor mi is megtanulunk egy különlegesebb, mondjuk makedón vagy pondoszi számot, és a profi táncosok csillogó szemekkel rohannak be a táncparkettre táncolni, hiszen számukra így megelevenedik mindaz, ami eddig legtöbbször csak magnóból szólt, amit egy-egy táncházban eddig nem tudtak táncolni.

Csodálatos ilyenkor azt is látni, ahogy a különböző tánccsoportok tagjai összefonódva, együtt táncolnak. Ez különösen nagy motivációs erő számomra, és a zenekar számára is, így folyamatosan fejlesztjük a repertoárt, hogy ezeket az embereket is ki tudjuk szolgálni.

Nekem mindig óriási elismerés, ha az itthoni görögök eljönnek azokra a rendezvényekre, amelyeken játszunk, tetszik nekik, amit csinálunk, büszkék erre a dologra, és mellette elfogadják, hogy magyarok is vannak a zenekarban. Úgy gondolom, ha már csináljuk, akkor próbáljuk meg úgy csinálni, ahogy azt Görögországban csinálják a legnagyobbak. Nem is beszélve arról, hogy milyen csodálatos érzés, ha időnként eljutunk egy kinti görög faluünnepre, és simán be tudunk csatlakozni az ott kialakult félkörökbe táncolni, vagy gond nélkül együtt tudunk zenélni a kinti zenészekkel. Óriási élmény, amikor valaki zenében, táncban tud egy nyelvet beszélni egy másik néppel!

Előbb érintettük az autentikusság kérdését. Nagyon sokat dolgoztunk már együtt, és olyan jó látni, hogy ti tudatosan is figyeltek arra, hogy ami a kezeitek közül kikerül, az valóban görög legyen, akár a zene, akár mondjuk a táncok tekintetében, mert ugye tudjuk, táncházakban különösen vad dolgokat is lát az ember…

Ez nagyon érzékeny kérdés, mert a zenészeinkkel, táncosainkkal magas színvonalat akarunk tartani, miközben nem szeretnénk megbántani senkit. Nekünk, magyaroknak nagyon kell vigyázni arra, hogy ugyan élvezhetjük a görög zenét, táncot, mert a görögök szívesen osztják meg azt a világgal, de nem vehetünk el belőle, és nem adhatunk hozzá felesleges, oda nem illő dolgokat, mert a kapott végeredmény már idegen lesz mindentől. A görög zene és tánc (ugyanúgy, mint más népek kincsei) egy lecsiszolt, sok évszázad alatt kialakult hagyomány része, ami nem véletlenül olyan, amilyen: egy tejes nép alakította, csiszolta tökéletessé sok-sok évszázad alatt. Többször jártam Thesszalonikiben egy rendkívül színvonalas táncfesztiválon (HOFETH), ahol mindig elbűvölve nézem a táncokat, hallgatom a zenét, és ha szerencsém van, elcsípek olyan apró trükköket, dallamokat vagy mozdulatokat, amelyek kihozzák az adott dal vagy tánc varázsát, igazi szépségét. Mindig olyan táncosokkal dolgozunk, akik híven képviselik a görög kultúrát. A zenekarunk és a táncoktatóink is egyaránt támogatják azokat, akik lelkesen igyekeznek a Köszönöm, hogy beszélgettünk!

23

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Νίκος Γαλάνης (1929-2013) Στις 28 Ιανουαρίου 2013 μια ομάδα ομογενών και φίλων ταξίδεψε στο χωριό Νίκος Μπελογιάννης για τον αποχαιρετισμό του αείμνηστου Νίκου Γαλάνη. Εκ μέρους της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας τον εκλειπόντα αποχαιρέτησε ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΑΕΟΥ Λαοκράτης Κοράνης: “Ακριβέ μας Νίκο, με βαρύ πόνο πληροφορηθήκαμε το χαμό σου. Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, παιδί ακόμα, εντάχτηκες στην ΕΠΟΝ, ενώ αργότερα με το ντουφέκι στο χέρι αγωνίστηκες εναντίον του μοναρχοφασισμού και των ξένων ιμπεριαλιστών, για μια Ελλάδα ελεύθερη, ανεξάρτητη, υπηρετώντας την εργατική τάξη. Έπραξες ακέραια το καθήκον σου και στην αναγκαστική προσφυγιά. Σε αποχαιρετάει η ομογένεια της Ουγγαρίας, οι σύντροφοί σου σκέπασαν το φέρετρο σου με το λάβαρο του ΚΚΕ, με τα σύμβολα της εργατικής τάξης, εκτιμώντας την δράση σου στο κομμουνιστικό κίνημα”. Το επικήδειο λόγο συνέταξε ο συναγωνιστής του Θανάσης Ζιανός και τον εκφώνησε ο Δημήτρης Τοπουζίδης, ενώ με ένα ποίημα τον αποχαιρέτησε η συντρόφισσά του Μάρθα Γεωργίου. Ακριβέ μας σύντροφε και φίλε Νίκο, Με βαρύ πόνο και θλίψη στην καρδιά μας, τα μέλη της οικογένειάς σου, συγγενείς και φίλοι σου συναγωνιστές, και συμπολεμιστές σου, ήρθαμε εδώ στην τελευταία σου κατοικία, για να σου απευθύνουμε τον ύστατο χαιρετισμό μας. Ο θάνατος σε βρήκε και σένα, όπως και τόσους άλλους συμπατριώτες μας, συγγενείς και φίλους μας, μακριά από την αγαπημένη πατρίδα, μακριά από το όμορφο και ξακουστό χωριό σου, το Επταχώρι Καστοριάς. Φεύγεις για πάντα από κοντά μας, όμως φεύγεις με ήσυχη τη συνείδησή σου, πως έπραξες στο ακέραιο το καθήκον σου απέναντι στην οικογένειά σου και απέναντι στην πατρίδα. Ήσουν καλός οικογενειάρχης, τίμιος και αταλάντευτος αγωνιστής του λαού μας. Ο αγαπητός μας σύντροφος Νίκος Γαλάνης γεννήθηκε στις 24 Μαρτίου 1929 στο χωριό Επταχώρι Καστοριάς, ήταν γιος του Θανάση και της Ευδοξίας Γαλάνη. Καταγόταν από αγροτική οικογένεια. Ήταν πολυμελής οικογένεια με 9 αδέλφια, πέντε αγόρια και τέσσερα κορίτσια. Ο Νίκος ήταν στην ηλικία, κατά σειρά, ο πέμπτος. Στο χωριό του τέλειωσε το δημοτικό σχολείο, και μετά δούλευε και ο ίδιος σκληρά για την επιβίωση της οικογένειάς τους. Στην περίοδο της κατοχής της πατρίδας μας από τους ΓερμανοΙταλούς και Βούλγαρους, στην Εθνική Αντίσταση εναντίον τους πήρε δραστήρια μέρος και η οικογένειά τους, και αγωνίστηκε από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ-ΚΚΕ. Ο μεγαλύτερος αδελφός του κατατάχτηκε από τους πρώτους στα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ. Ο ίδιος οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ εκτελώντας διάφορες αποστολές που του ανάθεταν οι οργανώσεις του χωριού του. Το χωριό τους ήταν το σταυροδρόμι και η φωλιά των τμημάτων του ΕΛΑΣ και αργότερα του ΔΣΕ που δρούσαν στην περιοχή τους. Τα διάφορα συνεργεία που λειτουργούσαν, μέρανύχτα δούλευαν για τις ανάγκες των ΕΛΑΣ-ιτών και του ΔΣΕ. Είναι γνωστά τα γεγονότα που επακολούθησαν μετά την απελευθέρωση της πατρίδας μας. Από το αντιδραστικό καθεστώς της Αθήνας, και με την βοήθεια των Άγγλων, οι φασιστικές συμμορίες εξαπέλυσαν ένα νέο όργιο τρομοκρατίας εναντίον των πρωτοπόρων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του δημοκρατικού λαού. Αναγκάζοντας τους αγωνιστές να ξαναπάρουν τα όπλα, προκάλεσαν τον εμφύλιο πόλεμο. Ο ίδιος ο σύντροφος Νίκος, το 1947 κατατάχτηκε στα τμήματα του ΔΣΕ του αρχηγείου Βοΐου–Γράμμου με αρχηγό τον ξακουστό συγχωριανό του, Γιώργο Γιαννούλη. Το 1948 στάλθηκε στη Σχολή Ασυρμάτων που λειτουργούσε στο χωριό Καρυές– Πρέσπας. Μετά μετατέθηκε στη μονάδα πυροβολικού Βιτσίου όπου υπηρετούσε έως τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες με τον αντίπαλο εθνικό στρατό. Στις επιχειρήσεις του Γράμμου 1947-1948, του Βιτσίου 1949, των Γρεβενών, Φλώρινας και σε άλλες. Στο ΔΣΕ υπηρετούσαν τέσσερα αδέλφια. Ο αδελφός του, Γιώργος Γαλάνης, ο οποίος ήταν διοικητής λόχου μηχανικού και οι αδελφές του Ευθαλία και Χαρίκλεια. Δυο αδέλφια του, ο Γιώργος και η Χαρίκλεια, σκοτώθηκαν ως μαχητές του ΔΣΕ. Θυσίασαν την ζωή τους για την λευτεριά, την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της πατρίδας

24

μας. Ολόκληρη η οικογένειά τους ξεκληρίστηκε από το χωριό τους και μετέπειτα βρέθηκε στην αναγκαστική ξενιτιά. Αυτές τις συνέπειες είχε ο εμφύλιος σπαραγμός για την οικογένειά τους. Το 1954 ενώθηκε όλη η οικογένεια και κατοικούσε στο χωριό Μπελογιάννης. Ο ίδιος ο Νίκος έμαθε την τέχνη του κηπουρού και εργαζόταν έως τη συνταξιοδότησή του. Το 1956 παντρεύτηκε με την κοντοχωριανή του Όλγα Κοντή από το χωριό Κοτάλη Καστοριάς. Ήταν ορφανή. Τον πατέρα της τον δολοφόνησαν οι φασίστες μέσα σε φυλακή της Καστοριάς. Μαζί απόχτησαν δυο παιδιά, την Χαρίκλεια και το Γιώργο, τα οποία μεγάλωσαν, πρόκοψαν και δημιούργησαν οικογένειες. Ήρθαν στον κόσμο και τα τέσσερα χαριτωμένα εγγόνια, 2 αγόρια και 2 κορίτσια, και στη συνέχεια και 2 δισέγγονα που γέμισαν το σπίτι χαρά και γέλια. Δυστυχώς η γιαγιά τους η Όλγα δεν τα χάρηκε για πολύ. Το 1984 πέθανε από ανίατη ασθένεια. Αγαπητοί φίλοι, ο Νίκος δεν ήταν μόνον καλός οικογενειάρχης, αλλά ήταν και ακούραστος αγωνιστής. Το 1948 έγινε μέλος του ΚΚΕ, όπου έμεινε πιστός και αταλάντευτος έως την τελευταία πνοή της ζωής του. Πρόσφερε με ανιδιοτέλεια τις υπηρεσίες του για την εκπλήρωση των ιδανικών μας. Ήταν δραστήριο μέλος των οργανώσεών μας. Ένα διάστημα διετέλεσε Γραμματέας της ΚΟΒ του ΚΚΕ του χωριού, καθώς και της ΚΟΒ του Βιοτεχνικού Συνεταιρισμού. Το 1988 επαναπατρίστηκε και με το γιο του έμεινε στη Θεσσαλονίκη. Το 2002 επέστρεψε στην Ουγγαρία για λόγους υγείας και κατοικούσε με την κόρη του Χαρίκλεια στο χωριό Μπελογιάννης, η οποία και τον φρόντιζε. Το 2009 εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο του με τίτλο: «Μνήμες, εμπειρίες και γεγονότα που έζησα εγώ και η οικογένεια μας». Αυτός ήταν ο αξέχαστος σύντροφός μας Νίκος. Δυστυχώς μετά από βασανιστική αρρώστια στις 24 Γενάρη 2013 έχασε τη μάχη για τη ζωή και έπαψε να χτυπάει και η δικιά του πολυβασανισμένη καρδιά. Ο θάνατός του άφησε ένα μεγάλο κενό στην αγαπημένη οικογένεια του και στον Ελληνισμό της Ουγγαρίας. Αγαπητέ μας σύντροφε και φίλε Νίκο, Οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων Ουγγαρίας και του χωριού Μπελογιάννης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελλήνων Ουγγαρίας, τα μέλη του τμήματος Φίλων και Οπαδών του ΚΚΕ μαζί με όλους τους συμπατριώτες σου φίλους και συναγωνιστές εκφράζουμε τα βαθιά μας συλλυπητήρια στην αγαπημένη σου κόρη Χαρίκλεια που σε φρόντιζε στα τελευταία χρόνια της ζωής σου, στον γιο σου Γιώργο, στα εγγόνια σου Σίλβια, Έρβιν, Αριστοτέλη και Αθηνά, στη νύφες σου Μαρία και Ibolya, στην αδελφή σου Σουλτάνα και στην οικογένειά της, στον αδελφό σου Αχιλλέα οικογενειακώς, και σε όλους τους συγγενείς και φίλους όπου κι’ αν βρίσκονται. Σύντροφε και φίλε Νίκο, τώρα κοιμήσου ήσυχα τον αιώνιο ύπνο σου, δίπλα στους γονείς σου, στην συντρόφισσα της ζωής σου Όλγα, και στους άλλους συγγενείς και φίλους σας που μείνανε αιώνια σε τούτη τη φιλόξενη γη της Ουγγαρίας. Εμείς θα σε θυμόμαστε για πάντα. Ας είναι ελαφρό το χώμα της φιλόξενης ουγγρικής γης που σε λίγο θα σε σκεπάσει. Αιώνια η μνήμη σου αγαπητέ και αξέχαστε Νίκο.

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Στη μνήμη του Πατριώτη μου Νίκου Γαλάνη Τι μοιρολόγι να σου πω, πολλά θα σου αρέσουν, δεν ήσουν για τη μαύρη γη και για το μαύρο χώμα. Ήσουνα για τις χαρές και για τα πανηγύρια για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να σε πάρει στο έβγα του καλοκαιριού στο έμπα του χειμώνα. Βρέχει ουρανός και βρέχεσαι χιονίζει, θα κρυώσεις. Θα σου βρεχτούν τα νιάτα σου και η κορμοστασιά σου. Μάστορες που δουλεύετε και κάνετε Καβούρι φκιαστό, μακρύ πλατύ ίσα με το κορμί του, στη δεξιά του τη μεριά αφήστε παράθυρα να μπαινοβγαίνουν τα πουλιά της άνοιξης τα αηδόνια, να μπαίνει ο ήλιος του Μαγιού, του Αυγούστου το φεγγάρι να έρχονται τα ‘γγόνια σου να ανάβουν το καντήλι. Ο Νίκος με το γέλιο του και την καλήν καρδιά του. Πολύ βαριά ακούστηκε ο αναστεναγμός του. Καλότυχα είναι τα βουνά καλότυχοι και οι κάμποι που θάνατο χάρο δεν περιμένουν μα καρτερούν την άνοιξη. Μάρθα Γεωργίου

ΝΙΚΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ Κλάψτε βουνά του Σμόλικα και κορυφές του Γράμμου για το κακό που έγινε ετούτον το Γενάρη. Μας έφυγε ο Νίκος μας το άξιο παλικάρι που ‘ταν λεβέντης σύντροφος κι είχε καρδιά μεγάλη. Ορθός, στητός, περήφανος, με τ’ άρματα ζωσμένος το φασισμό πολέμαγε με θάρρος και με σθένος. Στης Πίνδου τις βουνοκορφές στου Βίτσι τα Τσυγκάρια στα Γρεβενά στη Φλώρινα με αντάρτες παλικάρια. Πέφτουν τα βόλια σαν βροχή οι βόμβες σαν χαλάζι ο Νίκος στέκει ατρόμητος τίποτε δεν τον σκιάζει. Φέρνει τον Γιώργο στο μυαλό τη Χαρίκλεια την αδερφή του που χύσανε το αίμα τους για του λαού την προκοπή του. Κι όταν τ’ αδέρφια πέφτανε ο Νίκος προχωρούσε με τον ασύρματο στους ώμους του τη λευτεριά λαλούσε. Τώρα ο Νίκος έφυγε πήγε στην κάτω χώρα μας άφησε παντοτινά σε τούτο ‘δώ τον τόπο. Τον κλαίμε τώρα όλοι εμείς εδώ στην Ουγγαρία τον κλαίνε οι λόγγοι τα βουνά του Επταχωριού τοπία. Κοιμήσου φίλε, συναγωνιστή σε τούτο εδώ το χώμα εμείς θα σε θυμούμαστε παντοτινά κι αιώνια. Αφιερωμένο στο φίλο μου και σύντροφο Νίκο Γαλάνη που έφυγε για πάντα από κοντά μας στις 24 Γενάρη του 2013.

Θανάσης Ζιανός

Αποχαιρετισμός στον Σύντροφο Νίκο Γαλάνη Πριν μερικές μέρες ο Ελληνισμός αποχαιρέτησε τον σύντροφο Νίκο Γαλάνη. Έναν τίμιο αγωνιστή, έναν ανιδιοτελή άνθρωπο, έναν σύντροφο που μέχρι το τέλος της ζωής του έμεινε πιστός στα ιδανικά του ΚΚΕ. Έχει ιδιαίτερη σημασία η προσφορά του. Δεν διαπραγματεύτηκε ποτέ τις ιδέες του. Ότι πρόσφερε, το πρόσφερε εθελοντικά χωρίς να ζητήσει ανταλλάγματα. Έχαιρε της εκτίμησης του συνόλου του Ελληνισμού χωρίς να κάνει καμιά παραχώρηση από τις αρχές του ακόμα και σε καιρούς δύσκολους.Ίσα ίσα προασπίστηκε αυτές τις αρχές. Ο σύντροφος Νίκος είχε επίσης την ικανότητα να αφουγκράζεται τα καινούρια δεδομένα, να ακούει τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες της νέας γενιάς και να προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει τις αρχές και τις ιδέες του.Προσπάθεια ιδιαίτερα επώδυνη στις σημερινές συνθήκες. Θεωρούμε ότι το να τιμήσουμε πραγματικά τον σ.Νίκο σημαίνει να συνεχίσουμε στα χνάρια που μας άφησε. Δηλαδή καθημερινός αγώνας για την πρόοδο και στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία. Καθημερινή ανιδιοτελής προσφορά για το δίκιο των εργαζομένων. Από όλα τα μετερίζια. Για ένα κόσμο απαλλαγμένο από το υπερκέρδος των μεγάλων μονοπωλίων που στο βωμό του καταρίπτονται δικαιώματα εκατομμυρίων εργαζομένων σε όλη την Ευρώπη αλλά και παγκόσμια. Που προκειμένου να τα εξασφαλίσουν δεν δίστασαν και δεν διστάζουν να διαπραγματεύονται ακόμα και την παγκόσμια ειρήνη. Ο σ. Νίκος από την αρχή της αναγκαστικής του προσφυγιάς που επέβαλαν οι Αγγλοαμερικάνοι κατακτητες μαζί με τα ντόπια τσιράκια τους στην Ελλάδα, πάλεψε για τον νεογέννητο σοσιαλισμό στην Ουγγαρία αλλά και την προκοπή του Ελληνικού στοιχείου που βρέθηκε στην σοσιαλιστική Ουγγαρία. Έχει ιδιαίτερη σημασία πως ο σ.Νίκος έζησε και μόχθησε για το χωριό Μπελογιάννης. Ιδιαίτερα σήμερα που βάζουν σε αμφισβήτηση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ακόμα και το όνομα του ίδιου του χωριού. Αν θέλουμε πραγματικά να τιμήσουμε την μνήμη του Νίκου πρέπει να κάνουμε το παν για να μην περάσουν τέτοιου είδους σχέδια. Αυτός θα είναι ένας διαρκής φόρος τιμής στον σ.Νίκο και όχι μόνο.Αυτό θα είναι μια αναγνώριση για εκατοντάδες συντρόφους, τίμιους αγωνιστές που αφήνουν την τελευταία τους πνοή στην Ουγγαρία ή στην Ελλάδα. Σύντροφέ μας καλό ταξίδι. Λέσχη των φίλων και οπαδών του ΚΚΕ

25

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι αναγνώστες γράφουν Από τον πόλεμο στο πόντιουμ Ο Έλληνας μαέστρος της Φινλανδικής Φιλαρμονίας

Στην παρούσα στήλη δημοσιεύουμε τις δικές σας απόψεις, ιδέες και επιστολές που φτάνουν επώνυμα στο περιοδικό μας. Μπορείτε να μας στείλετε τη γνώμη σας αλλά και την κριτική σας για θέματα της επικαιρότητας ή κάτι που θεωρείτε πως έχει ενδιαφέρον, αλλά και να μας ενημερώνετε για αξιόλογες δραστηριότητες που μπορούν να προβληθούν μέσα από τις σελίδες του Ελληνισμού. Αυτό το μήνα ο κ.Χρήστος Νικολόφσκι μας έστειλε την ιστορία ενός ελληνόπουλου, του Αλέξη Αποστόλου, ο οποίος ξέφυγε από την λαίλαπα του ρωσοτουρκικού πολέμου και με την αρωγή Φινλανδών στρατιωτών, έφτασε στο Ελσίνκι και ίδρυσε την Φινλανδική Ορχήστρα Φιλαρμονία.

Η Φινλανδία από το 1809 μέχρι το 1917 ανήκε στη Ρωσία, είχε όμως το δικαίωμα να κατέχει δικό της στρατό. Στο ρωσο-τουρκικό πόλεμο (1877-1878), πολλοί Φινλανδοί πολέμησαν στο πλευρό της Ρωσίας για την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από τον τούρκικο ζυγό. Στον πόλεμο, ενεργό μέρος έλαβε και το 3ο Φινλανδικό Τάγμα με διοικητή τον συνταγματάρχη Ραμίζκι. Στις 6 Σεπτεμβρίου 1877 το τάγμα αναχώρησε από το Ελσίνκι για το μέτωπο προς τη Βουλγαρία. Το τάγμα αποτελούσαν 24 αξιωματικοί, 72 υπαξιωματικοί, 719 άντρες, 54 μουσικοί ορχήστρας, 85 κανόνια και 93 άλογα. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1877 το τάγμα έφτασε στο Βουκουρέστι και συνέχισε την πορεία προς την Βουλγαρία, για την πόλη Πλέβεν όπου διεξάγονταν αιματηρές μάχες ενάντια στους Τούρκους. Φτάνοντας στη Βουλγαρία, το φιλανδικό τάγμα οδηγήθηκε στο χωριό Γκόρνι Ντάμπνικ και μαζί με τα ρώσικα στρατεύματα του στρατηγού Γκούρκο, έπρεπε να πάρουν το χωριό αυτό. Στη μάχη 24 Φινλανδοί δώσανε τη ζωή τους για την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από τους Τούρκους και άλλοι 95 τραυματίστηκαν μαζί με τον συνταγματάρχη Ραμίζκι. Μετά τη νίκη στο χωριό Γκόρνι Ντάμπνικ, οι Φινλανδοί συνέχισαν την πορεία τους μαζί με τους Ρώσους προς τη Σόφια. Πέρασαν τις οροσειρές και φτάσανε μέχρι τον Άγιο Στέφανο στα προάστια της Κωνσταντινούπολης. Σε αυτόν τον πόλεμο 541 αξιωματικοί τραυματίστηκαν, από τους οποίους οι 54 πέθαναν. Τα θύματα των Φινλανδών ανέρχονταν σε 180 άτομα, καθώς πολλοί από αυτούς υπηρετούσαν στον ρώσικο στρατό. Για τον ηρωισμό των Φινλανδών ο στρατηγός Γκούρκο θα γράψει: “Άκουσα πως εσείς οι Φινλανδοί μπορείτε ακόμα και πουλί που πετάει να πετύχετε. Τότε είμαι σίγουρος πως ούτε ένας Τούρκος δεν θα γλιτώσει από τη σφαίρα σας γιατί οι Τούρκοι δεν πετούν, μόνο περπατούν”. Χαιρετώντας το 3ο Φινλανδικό Τάγμα, μεταξύ άλλων είπε: “Ευχαριστώ παιδιά για τον ηρωισμό σας στη μάχη αυτή (στο Γκόρνι Ντάμπνικ). Η μάχη δεν έγινε όπως εγώ ήθελα να γίνει γιατί πολλοί χάσανε τη ζωή τους. Όμως πρέπει να πω πως εμείς έπρεπε να πάρουμε αυτό το δύσκολο τούρκικο οχυρό. Στις γραμμές μας υπηρετούσαν πολλοί νέοι αξιωματικοί και στρατιώτες οι οποίοι για πρώτη φορά έλαβαν μέρος σε αυτή τη σκληρή μάχη. Είμαι σίγουρος πως στο εξής θα ανταποκριθούμε σαν πραγματικοί έμπειροι στρατιώτες”. Ο στρατηγός Ζούκοφ στο βιβλίο του “Πόλεμος στην ευρωπαϊκή Τουρκία, 1877-1878” μεταξύ άλλων αναφέρει πως όταν οι Ρώσοι και Φινλανδοί στρατιώτες μπήκαν στον Άγιο Στέφανο στα τέλη Γενάρη του 1878, οι Φινλανδοί είδαν να τρέχει τρομαγμένο στους δρόμους της πόλης ένα μικρό παιδί για να αποφύγει τις σφαίρες. Το παιδί ήταν ελληνόπουλο και λεγόταν Αλέξης Αποστόλου. Οι Φινλανδοί στρατιώτες το περιμάζεψαν στο στρατόπεδο, το λούσανε, του έραψαν ρούχα και μπότες. Το παιδί ήταν ορφανό. Ο Αλέξης είχε καλή φωνή και τραγουδούσε πολύ καλά. Οι Φινλανδοί το αγάπησαν πολύ. Όταν στις 3 Μαρτίου του 1878 υπογράφτηκε η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας στον Άγιο Στέφανο, οι Ρώσοι και οι Φινλανδοί έπρεπε να γυρίσουν στα σπίτια τους. Οι Φινλανδοί πήραν μαζί τους τον Αλέξη στο Ελσίνκι. Ο Αλέξης, με τη βοήθεια των αξιωματικών και των στρατιωτών, άρχισε να πηγαίνει σχολείο. Τελείωσε μουσική σχολή και αργότερα ίδρυσε τη Φινλανδική Φιλαρμονία, όντας ο ίδιος μαέστρος της. Λένε πως αυτός έγραψε μέχρι και τον εθνικό ύμνο της Φινλανδίας. Ο Αλέξης πέθανε το 1934 στο Ελσίνκι.

26

Φεβρουάριος 2013 • Έτος:

Κοπή της βασιλόπιτας στο χωριό Μπελογιάννης

27

Μουσική Σχολή

Zeneiskola

Μαθήματα μουσικής για παιδιά και ενήλικες κάθε Σάββατο στην έδρα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (οδός Vécsey 5, 5ο διαμέρισμα Βουδαπέστης).

Zeneoktatás gyerekeknek és felnőtteknek is, minden szombaton a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának székhelyén (Budapest, 1054, V. kerület, Vécsey u.5).

Διδάσκονται:

Tantárgyak:

κιθάρα πιάνο τραγούδι μπουζούκι κλαρινέτο σολφέζ

gitár zongora ének buzuki klarinét szolfézs