ελληνισμός 2013/03

Έ

ελληνισμός MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA 1054 BUDAPEST, Vécsey u. 5

Έ κδοση

της Αυτοδιοίκησης

Οικοτουρισμός

Ελλήνων Ουγγαρίας

το

ς

19

ο

Μάρτιος 2013

Συνέντευξη

Αντώνης

Καφετζόπουλος Παρουσιάσεις βιβλίων για την ομογένεια

Ελληνικές Ημέρες στην Κεντρική Αγορά

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

16

12

Περιεχόμενα Τα νέα μας

4 5 6

Διημερίδα εκδηλώσεων Αδελφοποίηση με το Ίλιον Συνάντηση μνήμης στο Τότκομλος

Κατασκήνωση στην Μπάλατον

Πρόσωπα

8 11

08

Αντώνης Καφετζόπουλος

συνέντευξη

Πολιτιστική ατζέντα

Programajánló 2013 Április

Δρόμοι

12

Zöld Turizmus

Οι γιορτές μας

14

06 14

Határtalanul

ΕΠΟΝ

Εορτασμός των 70 χρόνων

16

Görög Est

18

Σκονάκι

Οικονομική κρίση

Εκθέσεις μαθητών

19 Εξετάσεις Ελληνικής Γλώσσας 20

22 04

22 24

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Ιστορικά μνημεία

της οικογένειας Υψηλάντη στην Ουγγαρία

Szivárványország

Στεφανίδου Γιαννούλα

Στο ράφι

Γεώργιος Κολλάτος

Θα το ξαναδούμε το χωριό μας κάποτε; -

Ειρήνη Λαγάνη & Μαρία Μποντίλα

Παιδομάζωμα ή Παιδοσώσιμο;

27

05

25 26

Φόρος τιμής Αλεξάνδρα ΠαπαϊωάννουΔημήτηρης Σταμάτης Μαρία ΖησίδουΚαλιρρόη Γκέρτσου

Δράσεις

27 28

2

Bécsi kirándulás Ηλέκτρα

Κολλέγιο Ελληνίδων Προσφύγων

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Εξώφυλλο: Νικόλαος Γύζης, Το κρυφό σχολειό (1885-1886, λάδι σε ξύλο) Ο πίνακας του Νικόλαου Γύζη, που είναι σήμερα γνωστός ως Το Κρυφό Σχολειὀ, εκτέθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1888 με τίτλο Έλληνικόν Σχολείον έν καιρώ δουλείας. Το 1899, ο Ιωάννης Πολέμης εμπνεόμενος, όπως δήλωνε ο ίδιος, από τον πίνακα του Γύζη, έγραψε και δημοσίευσε το πασίγνωστο ποίημα του «Το Κρυφό Σχολειό», τίτλος που – χάρη στη δημοτικότητα που απέκτησε γρήγορα το ποίημα- αντικατέστησε τον αρχικό τίτλο του έργου του Γύζη. Ο όρος «Κρυφό Σχολειό» είναι πρόσφατος, αν και η σχετική παράδοση ανάγει την αρχή της στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια. Όχι όμως παλαιότερα. Γιατί δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή που να μαρτυρεί ότι οι τουρκικές αρχές απαγόρευαν τη λειτουργία ελληνικών σχολείων. Άλλωστε και μόνο το γεγονός ότι καθόλη την Τουρκοκρατία λειτουργούσαν – φανερά βέβαια- εκατοντάδες σχολεία σε πόλεις και χωριά δηλώνει ότι δεν υπήρχε λόγος λειτουργίας κρυφών σχολείων. Η σχετική υστερογενής παράδοση, ωστόσο, μπορεί να γίνει δεκτή όχι ως ιστορική πραγματικότητα, αλλά ως δραματοποιημένος συμβολισμός των δυσμενών συνθηκών, υπό τις οποίες λειτουργούσαν τα σχολεία κατά την Τουρκοκρατία. «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας», Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1999

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: Σώμα Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Διευθύνων Σύμβουλος Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης Αρχισυνταξία: Αυγουροπούλου Βούλα Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Καρύδης Γιάννης Συντακτική επιτροπή: Φαρατζής Βίκτωρ, Κολλάτος Γιώργος, Καρύδης Γιάννης Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

ELLINIZMOSZ

Ο Τήνιος Νικόλαος Γύζης (1842-1901) σπούδασε αρχικά στο Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα και ακολούθως στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Μόναχο, με τη σύζυγό του Αρτέμιδα Νάζου και τα πέντε τους παιδιά. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους στην Ελλάδα αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του ύστερου 19ου αιώνα, και συγκεκριμένα του εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως Σχολή του Μονάχου. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη ζωγραφικής και πήρε μέρος σε πολλές ελληνικές και ευρωπαϊκές εκθέσεις αποσπώντας μεγάλες διακρίσεις. To 1880 ανακηρύχθηκε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και το 1888 εξελέγη τακτικός καθηγητής στο ίδιο ίδρυμα. Πέθανε στο Μόναχο το 1901 από λευχαιμία.

A M.G.O.Ö. kiadványa Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz Főszerkesztő: Avgouropoulou Voula Kreatív Igazgató: Karydis Ioannis Szerkesztőbizottság: Faratzis Viktor, Kollatosz Jorgosz, Karydis Ioannis Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277

e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat kft.

ISSN: 1786-0989

3

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας

ι α τ ε σ σ ά ρ α χ α ρ α π ν ε δ α Η ιστορί

Διημερίδα εκδηλώσεων

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το πρώτο Σαββατοκύριακο του Μαρτίου στην Ουγγαρία διήμερο εκδηλώσεων της λέσχης των φίλων του ΚΚΕ με ομιλίες του σ. Αρβανιτάκη Διονύση, μέλους της Κ.Ε του ΚΚΕ. Η πρώτη εκδήλωση έγινε το Σάββατο 2 Μαρτίου στη Βουδαπέστη, στο χώρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Ουγγαρίας (πρώην Σύλλογος πολιτικών προσφύγων), με θέμα τις θέσεις της Κ.Ε του ΚΚΕ για το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Την επόμενη μέρα ακολούθησε στο χωριό Μπελογιάννης εκδήλωση με θέμα το δοκίμιο του ΚΚΕ για την ιστορία του κόμματος την περίοδο 1949-1968. Και οι δύο εκδηλώσεις αποκτούν ιδιαίτερη σημασία σήμερα που οι εργαζόμενοι και στις δύο χώρες βιώνουν τα αποτελέσματα της καπιταλιστικής κρίσης. Ο σ.Αρβανιτάκης στην πρώτη ομιλία του επικεντρώθηκε στην αναγκαιότητα της λαϊκής εξουσίας με στόχο τον σοσιαλισμό, σαν μοναδική λύση στα σημερινά προβλήματα της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Ιδιαίτερα αναφέρθηκε στο γεγονός ότι οι εμπειρίες από το ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο κίνημα αποδεικνύουν ότι ενδιάμεσα στάδια δεν υπάρχουν. Η συμμετοχή κομμουνιστικών κομμάτων σε κυβερνήσεις του αστικού συστήματος, όταν αυτό γίνεται χωρίς να θιχτούν οι ρίζες του συστήματος, δηλαδή η οικονομικοπολιτική δομή του, δεν μπορεί να αποφέρει φιλολαϊκή πολιτική. Η παγκόσμια εμπειρία δείχνει ότι και εκεί που υπήρξαν προσπάθειες για μεσοστάδια (πχ. στη Χιλή του Αλιέντε) ο ταξικός αντίπαλος κατάφερε την ανατροπή τους. Επίσης αναφέρθηκε στα παραδείγματα των ευρωπαϊκών κρατών και την στάση των άλλοτε μεγάλων κομμουνιστικών κομμάτων (Ιταλία, Γαλλία) που με την πολιτική τους για συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις συνεργασίας, όχι μόνο δεν συνέβαλαν σε ανατροπές αλλά το αντίθετο, αποτέλεσαν εφεδρείες της αστικής τάξης σε κρίσιμες περιόδους και οι πολιτικές τους αποτέλεσαν ανάχωμα στην προσπάθεια αφύπνισης της ταξικής συνείδησης των εργαζομένων καθώς και στην καλλιέργεια αυταπατών. Στην εκδήλωση στο χωριό Μπελογιάννης που έγινε στο πολιτιστικό κέντρο του χωριού (σε ένα πολιτιστικό κέντρο που δεν υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια ούτε καν για την θέρμανσή του), ο σ. Αρβανιτάκης επικεντρώθηκε στις εμπειρίες και τα συμπεράσματα από την μεγαλειώδη εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού αλλά και τα αποτελέσματα από την ήττα του, καθώς

4

και τις επιπτώσεις των λαθεμένων αποφάσεων σε σχέση με την ΕΔΑ, καθώς και την διάλυση των κομματικών οργανώσεων. Επίσης αναφέρθηκε στη διαπάλη μέσα στο κομμουνιστικό κόμμα με τις οπορτουνιστικές δυνάμεις που για μία ακόμη φορά προσπάθησαν με την πολιτική τους να επηρεάσουν στην κατεύθυνση συνεργασιών με τμήματα του κεφαλαίου και των πολιτικών εκφραστών του, πολιτικές που όπου εφαρμόστηκαν αποδείχτηκαν πισωγυρίσματα της ταξικής πάλης. Η διάσπαση του 1968, ανέφερε ο σ. Αρβανιτάκης, και η επικράτηση στο κόμμα των συνεπών ταξικών δυνάμεων ήταν αποφασιστικής σημασίας για το ίδιο το κίνημα. Η εκδήλωση αποτέλεσε μια έμπρακτη απάντηση σε εκείνους που επεξεργάζονται την ίδια την παραχάραξη της Ιστορίας και δεν ξεφεύγει από τους στόχους τους ακόμα και το μνημείο στο χωριό που κτίστηκε από τους ίδιους τους κατοίκους πριν από 60 χρόνια και που οι σημερινοί κάτοικοι υπερασπίστηκαν πρόσφατα. Πολλοί από τους συμμετέχοντες συνέβαλαν στις συζητήσεις που ακολούθησαν και στις δύο εκδηλώσεις. Αρκετοί από αυτούς αναφέρθηκαν στις εμπειρίες τους από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, αλλά και το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα και την ανάγκη να βγάλουμε σήμερα τα απαραίτητα συμπεράσματα από τα χρόνια αυτά. Επίσης άλλοι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν στην σημερινή αναγκαιότητα και τα καθήκοντα που μας περιμένουν για την ανατροπή των βάρβαρων μέτρων που παίρνονται από τις αστικές κυβερνήσεις ενάντια στους εργαζόμενους. Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη, παραβρέθηκε αντιπροσωπεία του ουγγρικού κομμουνιστικού κόμματος και σε σύντομη παρέμβασή της αναφέρθηκε στις εμπειρίες από την πρώην σοσιαλιστική Ουγγαρία αλλά και στα σημερινά δεδομένα, όπως επίσης και στους δεσμούς ανάμεσα στο Ουγγρικό Κομμουνιστικό Κόμμα και το ΚΚΕ. Το Ουγγρικό Κόμμα εξέφρασε την ταξική αλληλεγγύη του στους αγώνες των συνεπών ταξικών δυνάμεων στην Ελλάδα και στο ΚΚΕ Η πρόθεση του ΚΚΕ, όπως εκφράστηκε από τον σ. Αρβανιτάκη, είναι να συνεχιστούν τέτοιου είδους επισκέψεις και εκδηλώσεις. Λέσχη Φίλων και Οπαδών ΚΚΕ Ουγγαρίας

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Τα νέα μας

Αδελφοποίηση με το

Ίλιον

Πρωτόκολλο αδελφοποίησης, με σκοπό την ενδυνάμωση των αδελφικών δεσμών και της πολιτιστικής ταυτότητας, υπογράφηκε μεταξύ του 7ου Γενικού Λυκείου Ιλίου Αττικής και του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών την Τετάρτη 6 Μαρτίου κατά τη διάρκεια επίσκεψης που πραγματοποίησαν οι μαθητές της Β’Λυκείου με τους καθηγητές τους στη Βουδαπέστη. Τα παιδιά υποδέχτηκαν ο πρόεδρος της ΑΕΟΥ, Λαοκράτης Κοράνης, ο οποίος τους μίλησε για την ιστορία των Ελλήνων της Ουγγαρίας, καθώς και μαθητές της 7ης και 8ης τάξης του σχολείου της Βουδαπέστης με τους δασκάλους τους, Βασίλη Στεφόπουλο και Θεοδοσία Χατζηευγενάκη, οι οποίοι ενημέρωσαν τους φιλοξενούμενους για το ουγγρικό εκπαιδευτικό σύστημα και για την λειτουργία του Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών. Οι επισκέπτες χάρισαν ένα αντίγραφο της Αθηνάς από το Μουσείο της Ακρόπολης, βιβλία και κονκάρδες του δήμου τους ενώ παράλληλα προβλήθηκε ένα εξαιρετικό ενημερωτικό βιντεάκι για τον δήμο Ιλίου και για την Αθήνα. Τα παιδιά συγχρωτίστηκαν πολύ καλά, η επικοινωνία ήταν άριστη μεταξύ τους και υπό τους ήχους της κιθάρας, τραγούδησαν και χόρεψαν όλοι μαζί μέσα σε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Β.Α.

5

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας KÖZLEMÉNY Tájékoztatjuk kedves honfitársainkat,hogy 2013.április 27-én (szombat), Tótkomlóson nosztalgia találkozó lesz azon Magyarországon és Görögországban élő egykori menekült görög gyerekek részére, akik 1949-ben Tótkomlóson magyar és szlovák nevelőszülőknél voltak elhelyezve. Sajnos nevelőszüleink már nem élnek, de utódaik kérésének szeretnénk eleget tenni, akik egykori játszópajtásaink voltak és velük együtt feleleveníthetjük régi, szép gyermekkori élményeinket. Az utazás különjárati busszal történik. Gyülekezés: reggel 6.45-kor a 3-as metró népligeti metróállomásának kijáratánál (üvegajtó!).

Indulás pontosan 7 órakor. A Tótkomlóssal kapcsolatos fényképeket kérjük Raptiszéknak vagy nekem leadni, és legkésőbb a március 23-ai (szombat) nemzeti ünnepség Menekült görög gyerekek, Tótkomlós, 1949. kezdése előtt, mert dvd-t készítünk ezekből. A készülő dvd-t vagy a Köszönjük Magyarország című könyvet, kérjük mindenki vegye meg Raptisz Jánninnisznál, és ha a nála lévők elfogytak, akkor a Bp. 1054 Vécsey u. 5-ben is megvehető, hogy szeretett nevelőszüleink utódait megajándékozhassuk. A temetőket mindenki egyénileg keresi fel. A programról a tótkomlósiak gondoskodnak.

Amennyiben valakinek kérdése lenne, az alábbi telefonszámon vagyok elérhető: (061)291 6885 vagy 30 906 2534.

Akritidu Szófia szervező

Κατασκήνωση στην Μπάλατον

Balatoni görög tábor

Χρονικό διάστημα: 16 – 21 Ιουλίου 2013 Τόπος: Balaton Fonyód, Várhegy (7 λεπτά περπατώντας από τη λίμνη) Διαμονή: σε ξύλινα σπιτάκια Διατροφή: 3 φορές την ημέρα (2 φορές ζεστό φαγητό)

Ideje: 2013. július 16-21.

Helye: Fonyód, Várhegy (gyalog 7 percre a Balatontól) Szállás: Faházakban Étkezés: Naponta 3x (2x meleg étel)

-μαθήματα Eλληνικής γλώσσας και μυθολογίας -κολύμπι και μπάνιο στη λίμνη, παιχνίδια με την μπάλα στο νερό, ποδόσφαιρο, βόλεΐ, ποδοτένις κλπ.

-γνωριμία με το άθλημα floorball με καθοδήγηση στην Ελληνική γλώσσα -καγιάκ/κανό -πάρκο περιπέτειας (τεχνικές χειρισμού σχοινιών) -εκμάθηση παραδοσιακών χορών -χειροτεχνίες -διάφοροι διαγωνισμοί

-görög nyelvi foglalkozások, görög mitológia -úszás, fürdés, labdajátékok a vízben, foci, röplabda, lábtenisz stb.

-ismerkedés a floorball-lal görög nyelvű oktatás keretében -kajak-kenu -kalandos kötéltechnikai feladatok -néptánctanítás -kézműveskedés -különféle vetélkedők

πολιτιστικά προγράμματα:

kulturális programok

Έξοδα συμμετοχής: 20.000,- HUF το άτομο

Részvételi díj: 20.000,- HUF / fő

Συνοδοί και εκπαιδευτικοί: Άννα Θώμου, Χρυσούλα Χριστοδούλου δρ.Χριστίνα Πάρτιτς-Κάκουκ, Σοφία Κοτσολάρη, Κούτας Μερτσέντες, Βασίλης Στεφόπουλος, Τσάνγκα Ουρανία

Kísérők és pedagógusok: Thomou Anna, Hristodoulou Hrisoula Kakukné dr. Partics Krisztina, Kocolari Sofia, Kutás Mercédesz, Stefopoulos Vasilis, Canga Uránia

Εγγραφή: μέχρι τις 10 Μαΐου

Jelentkezés: 2013. május 10-ig

Άννα Θώμου 06303406283 thomou.anna@gmail.com Χρυσούλα Χριστοδούλου 06203903319 hrisoula12@gmail.com δρ.Χριστίνα Πάρτιτς-Κάκουκ 06707089111 kpartics@gmail.com

Thomou Anna 06303406283 thomou.anna@gmail.com Hristodoulou Hrisoula 06203903319 hrisoula12@gmail.com Kakukné dr.Partics Krisztina 06707089111 kpartics@gmail.com

για μαθητές ηλικίας 7 έως 15 ετών

Πρόγραμμα:

- επίσκεψη στο Μουσείο του Fonyód και στην Kripta Villa - μονοήμερη εκδρομή με το πλοίο στο Badacsony ή με το πούλμαν στο Kisbalaton / Balatonszentgyörgy

6

7-15 éves tanulók részére

Program:

- a Fonyódi Múzeum és a Kripta Villa megtekintése - egynapos kirándulás hajóval Badacsonyba vagy busszal a Kisbalatonhoz, Balatonszentgyörgyre

Προς όλους τους ενδιαφερόμενους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι το περιοδικό μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση του περιοδικού:

ellinismos@hotmail.com Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας!

– Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας.

– Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) – Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους του περιοδικού μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη του περιοδικού κλείνει την 1η του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Minden, az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért.

Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni.

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Τα νέα μας ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

meghívó

Η Μειονοτική Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του χωριού Μπελογιάννης και η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας σας προσκαλεί στον εορτασμό της 192ης επετείου της Επανάστασης του ’21 και της 61ης επετείου του θανάτου του Νίκου Μπελογιάννη που θα γίνει το Σάββατο στις 30 Μαρτίου 2013 στις 5 μ.μ. στην ορθόδοξη εκκλησία Αγ. Δημητρίου, Κωνσταντίνου & Ελένης και στις 6 μ.μ. στον εορτασμό που θα λάβει χώρα στο Πολιτιστικό Κέντρο.

Beloiannisz Község Görög Nemzetiségi Önkormányzata a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata támogatásával tisztelettel meghívja Önt a Görög Nemzeti Ünnep 192 évfordulója, valamint Nikosz Beloiannisz mártír halálának 61 évfordulója alkalmából 2013. március30-án (szombat) 17:00 órakor a Szt. Demeter Konstantin és Heléna Ortodox templomban és 18 órától a községi Művelődési Házban tartandó ünnepségünkre.

Πρόγραμμα

Program

5 μ.μ. Δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγ. Δημητρίου και Αγ.Κωνσταντίνου & Ελένης.

17:00 órakor Hálaadó istentisztelet a Szt. Demeter Konstantin és Heléna Ortodox templomban.

5.30 μ.μ. Κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των Μαρτύρων της ελευθερίας, στο προαύλιο της εκκλησίας.

17:30 órakor Koszorúzás a templom kertjében lévő emlékműnél.

5.45 μ.μ. Κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Νίκου Μπελογιάννη.

17:45 órakor Koszorúzás, megemlékezés a Beloiannisz emlékműnél.

6 μ.μ. Ιστορική ανασκόπηση, εορταστικός χαιρετισμός. Πολιτιστικό πρόγραμμα με τη συμμετοχή του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Σχολείου του χωριού. Πρόγραμμα των συγκροτημάτων ΠΥΡΓΟΣ και ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ. Χορωδία ΚΑΡΥΑΝΗΣ από την Καβάλα Ελλάδας.

18:00 órakor Történelmi megemlékezés, ünnepi köszöntő.

Kulturális program a beloianniszi Általános Iskola és Óvoda részvételével.

Beloianniszi Pyrgos és TRIANDAFYLLA néptánc együttesek műsora.

8 μ.μ. Χορός με τη συμμετοχή της ορχήστρας ΤΑΒΕΡΝΑ.

20:00 órától Táncház a Taverna zenekar közreműködésével.

Kavalai KARYANIS kórus Görögországból

Ελληνικές Ημέρες

18-20 Απριλίου στην Κεντρική Αγορά Στα πλαίσια των εθνικών τριημέρων που πραγματοποιούνται επί σειρά ετών στην Κεντρική Κλειστή Αγορά της Βουδαπέστης (Budapesti Nagyvásárcsarnok), η Ελληνική Πρεσβεία στη Βουδαπέστη, σε συνεργασία με το Γραφείο ΕΟΤ Βιέννης, αρμόδιο για την Ουγγαρία, διοργανώνουν από κοινού για πέμπτη συνεχή χρονιά στην Κεντρική Αγορά, εκδήλωση τουριστικής και εμπορικής προβολής της Ελλάδας, με τίτλο “Ελληνικές Ημέρες” από 18 έως και 20 Απριλίου 2013. Στο τριήμερο των εκδηλώσεων παρέχεται η δυνατότητα γνωριμίας με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ουγγαρία και συγκεκριμένα στον τομέα του τουρισμού (τουριστικά πρακτορεία με προγράμματα και πακέτα διακοπών για Ελλάδα), στον τομέα της ελληνικής γαστρονομίας (εστιατόρια και εταιρείες παρασκευής ελληνικών εδεσμάτων) καθώς και στον τομέα του εμπορίου (επιχειρήσεις εισαγωγής και διακίνησης ελληνικών ειδών διατροφής και ποτών). Το κοινό μπορεί να ενημερωθεί για προγράμματα και υπηρεσίες που έχουν σχέση με την Ελλάδα αλλά και να αγοράσει απευθείας προϊόντα ελληνικής παραγωγής.

7

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πρόσωπα

Αντώνης Καφετζόπουλος “Είμαστε ικανοί για το χειρότερο και για το καλύτερο”

συνέντευξη στην Β. Αυγουροπούλου Θερμή ήταν η ανταπόκριση του κόσμου στη βραδιά ελληνικού κινηματογράφου που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ Γαλλοφωνίας με τη συνεργασία του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της ελληνικής πρεσβείας και πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου στον κινηματογράφο Ουράνια. Στην εκδήλωση, που έγινε παρουσία των πρέσβεων της Ελλάδας, κ. Δημήτρη Γιαννακάκη και της Κύπρου, κ. Βάσου Τσάμπερλεν, προβλήθηκαν δύο βραβευμένες ταινίες, η Ακαδημία Πλάτωνος του Φίλιππου Τσίτου και η μικρού μήκους Casus Belli του Γιώργου Ζώη τις οποίες προλόγισε ο Αντώνης Καφετζόπουλος, πρωταγωνιστής της Ακαδημίας Πλάτωνος. Μετά την προβολή ακολούθησε συζήτηση με το κοινό όπου οι αντιδράσεις του κόσμου ήταν πολύ θετικές και τα ερωτήματα πολλαπλά, περιστρεφόμενα κυρίως γύρω από την πραγματικότητα της κρίσης στην Ελλάδα αλλά και τα συχνά στερεότυπα με τα οποία αντιμετωπίζεται η χώρα στο εξωτερικό. Ο δημοφιλής ηθοποιός μίλησε και μαζί μας, και είχε να πει ενδιαφέροντα πράγματα για τον ελληνικό κινηματογράφο, τους δημιουργούς αλλά και την παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα. Ο ελληνικός κινηματογράφος γνωρίζει άνθιση τα τελευταία χρόνια. Όλο και περισσότερες αξιόλογες ταινίες κάνουν την εμφάνισή τους, κερδίζοντας αναγνώριση εντός αλλά και εκτός Ελλάδας. Πού πιστεύετε πως οφείλεται αυτό; Οφείλεται σε μια γενιά κινηματογραφιστών που αντιλαμβάνεται το σινεμά με τελείως διαφορετικό τρόπο απ’ ότι εμείς, η γενιά της μεταπολίτευσης. Μεγάλο ρόλο έχει παίξει επίσης και η μόρφωση γύρω απ’ το σινεμά, καθώς αυτή η γενιά είναι άνθρωποι που σπούδασαν στο εξωτερικό και ζυμώθηκαν σε αυτό το χώρο. Ένας άλλος λόγος είναι ότι οι τέχνες προαισθάνονται τα πράγματα. Πριν υπάρξει αυτή η μεγάλη οικονομική κρίση, οι ταινίες της τελευταίας επταετίας αναφέρονται όλες στην κρίση στην κοινωνία, μια ιδεολογική, πολιτισμική κρίση την οποία και περιγράφουν. Δεδομένης της οικονομικής δυσχέρειας, πού βρίσκονται πόροι για την δημιουργία ταινιών; Οι ταινίες πια γίνονται ρεφενέ, βάζουμε όλοι ότι έχουμε, αλλά δεν μπορείς να κάνεις πολλές ταινίες έτσι. Όλοι είμαστε διατεθιμένοι να δουλέψουμε με αυτό τον τρόπο ώς ένα σημείο όμως, καθώς υπάρχει πολύ μεγάλη πίεση και ανάγκη να κάνει κανείς τη δουλειά του για να βιοπορίζεται πλέον. Ως εκ τούτου, αυτό το πράγμα πολύ γρήγορα θα εξαντληθεί.

8

“Οι ταινίες πια γίνονται ρεφενέ, βάζουμε όλοι ότι έχουμε”

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Πρόσωπα Για την “Ακαδημία Πλάτωνος” κερδίσατε το Βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο. Σημαίνει κάτι για σας αυτό το βραβείο; Ναι, ήταν η πρώτη φορά που ήμουνα υποψήφιος στο εξωτερικό, στην Ελλάδα δεν είχα βραβευτεί ποτέ, και ήταν λίγο περίεργο, αλλά ωραίο. Η μεγάλη μας ευχαρίστηση είναι όταν πηγαίνουμε στο εξωτερικό που δεν μας ξέρει κανείς, ούτε καν τα ονόματά μας δεν μπορούν να προφέρουνε και παρόλα αυτά κάθε χρόνο έχουμε ταινίες που βραβεύονται στα μεγάλα φεστιβάλ, κι αισθάνεσαι πολύ καλά, ξέροντας ότι αυτό έχει συμβεί χωρίς να έχει μεσολαβήσει κάποιος ή κάτι. Θεωρείτε ότι οι ελληνικές ταινίες μπορούν πλέον να σταθούν επάξια με τις ευρωπαϊκές; Ναι, πράγμα που συμβαίνει κιόλας. Εκτός από τα φεστιβάλ, οι ελληνικές ταινίες έχουν κάνει πάνω από διακόσιες χιλιάδες εισιτήρια στις αίθουσες της Κεντρικής Ευρώπης. Έχω πάει σε τριήμερο ελληνικών ταινιών στην Νυρεμβέργη όπου η πλειοψηφία του κοινού ήταν Γερμανοί που ήθελαν να δουν ελληνικές ταινίες και μάλιστα πριν την κρίση, γιατί τώρα είμαστε και λίγο της μόδας, υπάρχει ένα αυξημένο ενδιαφέρον. Βλέπει πια ο κόσμος στην Ευρώπη ελληνικές ταινίες, μας προσέχουν. Επίσης στα φεστιβαλ μας καλούν σωρειδόν, φέτος είχαμε έναν πρωτοφανή αριθμό ελληνικών συμμετοχών στο Φεστιβάλ του Βερολίνου με πέντε ταινίες και για πρώτη φορά στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ ανεξάρτητου κινηματογράφου στο Σαντανς υπήρξε ελληνική συμμετοχή. Η Ακαδημία Πλάτωνος πραγματεύεται το θέμα της ξενοφοβίας μέσα από διάφορες κωμικοτραγικές καταστάσεις. Υπάρχει μέσα στον Έλληνα η αντίφαση της καλοσύνης και του ρατσισμού; Νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε έτσι και όχι μόνο οι Έλληνες. Δεν είμαστε ούτε καλοί, ούτε κακοί, είμαστε ώρες-ώρες απαράδεκτα ανήθικοι και άλλοτε υπέροχοι και αλληλέγγυοι. Το έχουμε όλοι οι άνθρωποι αυτό, είναι μέρος της ανθρώπινης ιδιότητας. Ίσως οι μεγάλες ιδεολογίες που προσπάθησαν να βελτιώσουν τις κοινωνίες παρέλειψαν αυτήν ακριβώς την ανθρώπινη ιδιότητα, ότι είμαστε ικανοί για το χειρότερο και για το καλύτερο. Πρέπει να συμβιβαστούμε με αυτή την ιδέα. Η ταινία είναι πάντως μια ερωτική ιστορία, ο έρωτας ενός ανθρώπου ο οποίος έχει πολλά στερεότυπα στο μυαλό του, με τα οποία έρχεται σε σύγκρουση και αναγκάζεται να ξαναδει τη ζωή του απ’ την αρχή και να δει ποιους αγαπάει και γιατί.

“Βλέπει πια ο κόσμος στην Ευρώπη ελληνικές ταινίες, μας προσέχουν” Με τον σκηνοθέτη της ταινίας, τον Φίλιππο Τσίτο, φαίνεται έχετε χημεία μιας και ακολούθησε και δεύτερη επιτυχημένη ταινία, ο Άδικος Κόσμος. Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας; Με κάποιους φίλους έχουμε μια πολυμετοχική εταιρεία παραγωγής και όταν είδαμε την πρώτη ταινία του Φίλιππου μας άρεσε πολύ και είμασταν αποφασισμένοι να κάνουμε μια ταινία μαζί του. Επιδιώξαμε να τον γνωρίσουμε, του προτείναμε κάποιες ιδέες και τελικά προχώρησε η Ακαδημία. Μετά ακολούθησε ο “Άδικος Κόσμος” όπου πήραμε δυο μεγάλα βραβεία στο Σαν Σεμπαστιάν της Ισπανίας. Αν μπορέσουμε θα κάνουμε και τρίτη ταινία μαζί γιατί φαίνεται πως έχουμε ότι χρειάζεται. Κινηματογραφικά που βρίσκεστε αυτή την εποχή; Αυτή τη βδομάδα παίζεται στην Αθήνα η πρώτη αλβανική παραγωγή με τίτλο Agon (Αυγή) που γυρίστηκε εξ’ ολοκλήρου στην Ελλάδα, με αλβανούς πρωταγωνιστές, όπου έχω έναν

δεύτερο ρόλο, παίζω έναν Έλληνα. Πιστεύετε ότι ο πολιτισμός και οι τέχνες είναι μια ασπίδα έναντι της κρίσης; Δεν μπορώ να κάνω κι αλλιώς, πρέπει να το πιστεύω γιατί όλη μου η ζωή αφορά αυτό το πράγμα, εδώ και 4Ο χρόνια αυτό κάνω. Αυτό που με γεμίζει διάθεση να μην τα παρατήσω είναι ότι βλέπω να γίνονται πράγματα από νέους ανθρώπους στο θέατρο. Επίσης οι ταινίες που κάνουμε έχουν ανταπόκριση, σημαίνουν κάτι, είναι πραγματικά καλές, οι εικαστικοί μας είναι ενδιαφέροντες, παράγουν έργο. Μακάρι να καταλάβουν οι πολιτικοί και το κράτος σαν δημόσιος οργανισμός ότι όλο αυτό το πρόσωπο της Ελλάδας είναι ένα ανεκτίμητο περιουσιακό στοιχείο το οποίο δεν έχουν αξιοποιήσει καθόλου.

Το κοινό θέτει ερωτήσεις στο δημοφιλή ηθοποιό. Δίπλα Το κοινό θέτει ερωτήσεις στο δημοφιλή ηθοποιό. Δίπλα του ο Ν.Βλάχακης, συντονιστής της εκδήλωσης

Πρέπει να πούμε πάντως πως γίνονται αρκετά πράγματα στην Ελλάδα αυτή την εποχή, ίσως περισσότερο από μικρές παραγωγές και ομάδες, που όμως δημιουργούν καλλιτεχνική κίνηση. Ναι, έτσι είναι. Για παράδειγμα, υπάρχει μια σειρά από πειραματικές δουλειές που καταργούν τα όρια ανάμεσα στο θέατρο και το χορό, κάτι που το συναντάμε στην αθηναϊκή σκηνή τα τελευταία 5-6 χρόνια (έπαιξε ρόλο και ο Δημήτρης Παπαϊωάννου με την προσωπικότητά του που έκανε πολύ πρωτοποριακά πράγματα). Αυτές οι ομάδες κάνουν πολύ ενδιαφέροντα και καθόλου κουλτουριάρικα πράγματα, με πολύ αίσθημα και κατανοητά. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, ήρθατε ως πρόσφυγας στην Αθήνα όντας πολύ νέος. Σήμερα βλέπουμε αρκετούς νέους να εγκαταλείπουν την χώρα προς αναζήτηση καλύτερης τύχης... Ήταν διαφορετικό γιατί εμείς διωχθήκαμε από τα σπίτια μας. Και για μένα ήταν ευλογία γιατί γνώρισα έναν καινούριο κόσμο. Για τους γονείς μου όμως και για όλους όσους μεγάλωσαν και ήταν η ζωή τους στην Κωνσταντινούπολη, ήταν διωγμός πολύ σκληρός. Αλλά για τα νέα παιδιά σήμερα που δεν βρίσκουν έναν αξιοπρεπή τρόπο να βγάλουν το ψωμί τους, νομίζω είναι μια καλή επιλογή, έτσι όπως έχουν μειωθεί οι αποστάσεις και πολιτισμικά, να ψάξουν να βρουν αλλού να κάνουν αυτό που θέλουν. Είστε αισιόδοξος για το μέλλον; Είμαι φύση απαισιόδοξος. Είμαι σίγουρος όμως ότι αν καταφέρει η ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει τα επόμενα πεμήντα χρόνια δυο πολύ σημαντικά θέματα, με πρώτο το περιβάλλον και το τρίπτυχο βιοποικιλότητα-παγκόσμια θέρμανση-ενέργεια, και αν καταφέρουμε να οικοδομήσουμε τις δυτικές δημοκρατίες, που είναι ότι καλύτερο έχει επινοήσει το ανθρώπινο πνεύμα, πάνω σε μια ανθρωπιστική βάση κοινωνιών που αποτελούνται από πολίτες, τότε η ζωή θα γίνει πιο εύκολη για την ανθρωπότητα. Σας ευχαριστώ πολύ! Κι εγώ.

9

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πολιτιστική ατζέντα Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά! ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών Ουγγαρίας της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας σας προσκαλούν την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013 και ώρα 17.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο Νεολαίας στην οδό Ντάγκαϊ 15 (Bp.1138, Dagály u.15) να παρακολουθήσετε τη εκδήλωση που πραγματοποιούν για να τιμήσουν την ημέρα της 25ης Μαρτίου 1821. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί με την ευγενική χορηγεία της Αυτοδιοίκησης των Ελλήνων του 13ου διαμερίσματος Βουδαπέστης. Η διευθύντρια του σχολείου Τσαρούχα Ευαγγελία

Gyerekprogramok áprilisban

Húsvéti sokadalom, hagyományőrző családi programok április 01. (egész napos) Budavár Siófok Ópusztaszer Hajdúszoboszló Mezőkövesd Parádfürdő Hollókő Bringóhintó Margitszigeten 1 óra 4000 Ft (3 felnőtt és 2 gyerek fér bele) áprilisban minden nap 08:00- sötétedésig.

Telefon:329-20-73.

Lézerharc Erdei pályák: Normafa XII. kerület Barlang pályák: Budafok XXII. kerület Laktanya pályák: Tököl és Szentendre 8 fős csoportokat várnak 5000 Ft/fő 4 órára E-mail: www.lezerharc.com telefon:0630-55-21-783

Minicity Kreatív gyerekváros Nyitva: csütörtök, péntek, szombat, 10:00-19:00. Budapest, VI. kerület, Nyugati tér 1-3.

10

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Πολιτιστική ατζέντα

PROGRAMAJÁNLÓ 2013 ÁPRILIS zene Mydros - www.mydros.hu

04.03. 19:00, szerda, FMK (Bp.1098, Haller utca 27) 04.05. péntek, 20:00, Zorbasz (Bp.VI. kerület, Podmaniczky utca 18) 04.06. szombat, 18:00, Csillaghegyi Közösségi Ház (Bp.1039, Mátyás Király út 11-15) 04.13. szombat, 18:00, Ferencváros József Attila lakótelep Közösségi Ház (Bp. IX. kerület Toronyház utca 3/b) 04.19. péntek, 20:00, Zorbasz 04.20. szombat, 21:00 E-batta Kulturkocsma (2440, Százhalombatta, Damjanich utca 16) 04.26. péntek.19:00, Kispest KMO Művelődési Ház (Bp. IX. kerület Teleki utca 50)

Fanari

Minden csütörtök, 19:00, Gyradiko, Bp. III. kerület (Békásmegyer, Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok)

Zeus - www.zeus.hu

Minden vasárnap, 13:00, Gyradiko

Sirtos - www.sirtos.hu

Minden vasárnap, 18:00, Óbudai Kulturális Központ, (Bp., III. ker., San Marco utca 81) Minden második péntek, 23:00, Dionysos Taverna, (Bp., V. ker., Belgrád rakpart 16)

Pyrgos- www.pyrgos.hu

04.15. péntek, 19:00, Pécs Zsolnai Negyedben ArTér Cafe.

Stefanidu Janula és zenekara - www.janula.hu

04.20 szombat, 19:00, Görög Nemzeti ünnep.

Miskolc Karancs Terézia Kollégium (Győri Kapu utca 156)

Sarantis

04.13. szombat, 19:00, Dimitris étterem (Bp. VI kerület Eötvös utca 25/a) 04.20. szombat, 20:00, Ráckeve Zeus Klub Taverna (Ráckeve Vörösmarty utca 1) 04.27. szombat, 19:00, Dimitris étterem

TV, rádió görög nyelvű adásai 04.04. csütörtök, 12:29, M1. Rondó.

04.05. péntek ismétlés, Duna TV. 06:30 04.18. csütörtök, 12:29, M1 Rondó.

04.19. péntek, 06:30, Duna TV Minden szerda, 13:00-13:30. MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor. Minden szombaton ismétlés 00:01 (Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.)

EGYHáZ Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus

Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája Budapest, V. ker., Váci utca 55., I. emelet 1. www.patriarchatus.hu

Minden szerda, 18:00, Előre szentelt Liturgia Minden péntek, 18:00, Akathisztosz

04.27. szombat, 10:00, Lázár szombatja Isteni Liturgia Támogassa egyházát : 1%- 0224

egyéb Papadimitriu Athina Színház

04.10. szerda és 11. csütörtök, 10:00, „Erdei Kalamajka” (zenés mesejáték) Operett Színház. (Bp.VI. kerület Nagymező u.17) 04.13. szombat, 19:00, PapadimiTrió zenés est Zúgló Cserepesház (Bp. 1145 Uzsoki utca 57) 04.20 szombat 19:00 Trója Kapuvár Művelődési Ház 04.21. vasárnap 15:00 és 19:00 Menyasszonytánc, Operett Színház 04.26. péntek és 27 szombat 19:00 Kapuvári Lovasszínház (Kapuvár)

Miskolci Görög Önkormányzat

04.20. 19:00, Görög Nemzeti Ünnep Karancs Terézia Kollégium (Miskolc, Győri Kapu utca 156)

MGOÖ. az FGÖ. és a XII. kerületi Görög Önkormányzat rendezésében 05.05., 11:00-18:00, Görög Húsvét a hegyen, Hegyvidéki Gyermek és Ifjúsági Tábor (Bp.1121, Fülemile út 8)

Kariatidák rendezésében Pireuszi esték - www.kariatidák.hu 04.17. szerda, 17:00, „A görög Lyka család értékteremtése Magyarországon” előadó:Dr.Diószegi György Center Irodaház (Bp.V. kerület, Váci utca 81/a. A Fővám térhez van közel)

Kapcsolattartó: Stefanidu Janula

tel.: +36 70 31 20 783 e-mail: stefaniduj@gmail.com

11

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Zöld Turizmus

Monemvaszia Miliosz Katalin írása A legtöbben, ha Görögországra gondolnak, égszínkék tengert, napfényt, vakítóan fehér házakat, több ezer éves ókori emlékeket vizualizálnak. Nem véletlenül lettek ezek az ország védjegyei, hiszen messze földről utaznak ide évente turisták milliói, hogy nyári vakációjukat Hellászban töltsék.

A mai trendeknek köszönhetően pedig egyre többen teszik ezt úgy, hogy közben környezetbarát módon szervezkednek és nyaralásuk során kitüntetett figyelemmel adóznak a természet irányába. Nem gondolnánk, de már egy apró lépés is elég egy ökotúra tételéhez!

Szerencsére egyre többen válogatunk szélesebb perspektívával, ha nyaralásról van szó. Az utazási irodák is próbálnak lépést tartani a változásokkal; ahogy az igények nőnek, ők is bővítik a repertoárjukat. Előkelő és népszerű helyet foglal el a zöld vagy ökoturizmus, mely olyan felelősségteljes utazásokat foglal magában, melyek a turisták által még nem elárasztott természeti területekre vezetnek.

Az út során az utazók igyekeznek megőrizni és vigyázni a természeti és kulturális értékekre,

12

miközben hozzájárulnak a helyiek jólétéhez.

Ilyen helyek azonban nemcsak a távol eső és nehezen megközelíthető helyeken vannak; akár Athénban, Krétán, Rodoszon is találhatunk környezetbarát feltételeket. Az egyik legfontosabb szempont ilyenkor a szállás kiválasztása. Kis fogadók, hotelek, „eco hotelek” és akár kolostorok is biztosíthatják a környezettudatos szállást, a lényeg, hogy hatásuk a természetes környezetre elhanyagolható legyen.

Az ilyen szálláshelyek ugyanis működtetésük során a legkisebb hatást próbálják tenni a környezetre, miközben 5 csillagos élményt is képesek biztosítani.

Az ún. „Zöld Kulcs” programnak köszönhetően, melynek Görögország is a tagja, egyre több szolgáltató egység kapcsolódik a mozgalomhoz, a környezettudatosság egyre nagyobb teret nyer. Hellászban sétálva könnyen megtalálhatjuk őket, logó hívja fel a figyelmünket rájuk. 2012ben már mintegy 126 szálláshely ékeskedett ezzel a jellel, számuk azóta is emelkedik, mutatva az ország komoly törekvését kincseinek megőrzését illetően.

Ugyan nagyobb figyelmet csak az utóbbi pár évben kapott, a legrégebbi görög környezeti szervezet már 1951-ben megalakult, akkor, amikor az emberek többségének fejében még meg sem fordult a környezettudatosság.

Az elkötelezettebbek nem állnak meg a környezetbarát szálláshely és utazási iroda kiválasztásánál; programjaik többsége a természet körül forog. Túrázás, hegymászás, a flóra és fauna megismerése igen kedvelt elfoglaltság az ökoturisták körében.

Az igazán elszántak önként jelentkeznek a különböző természeti területek helyreállítására és szebbé tételére.

Vegyük azonban konkrétabbra a dolgokat, és nézzük, merre is érdemes nézelődni, ha valóban természetközeli élményeket szeretnénk! Az ország délnyugati részén, Messzinia tartományban az „Olajfa Út” biztosítja a természet közelségét.

A helyi hivatalok és ültetvényesek által szervezett túra azt a messze földről híres kalamatai olívát ismerteti meg a turistával, mely nagy valószínűséggel már megfordult a kiránduló asztalán.

Ugyan már több, mint 10 éve

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

működik aktív programként, sokan még csak nem is hallottak róla. A legjobb Athénból nekiindulni, és a nyugati autópályán (8A) Korinthia mentén elhaladni, ahol balra letérhetünk Tripoli és Kalamata irányába. Ez az út a Peloponnészosz hegyeibe vezet minket. Tripolitól már csak egy órányira található Spárta, ahol nemcsak azért érdemes megállni, hogy megnézhessük, mi maradt Leonidász városából, de ellátogathatunk az Olíva Múzeumba, ami végképp láttatni engedi, mennyire fontos szerepet játszik ez a növény a hellének életében. Az irányt Monemvaszia felé véve, melyet mini Gibraltárnak is neveznek, iktassunk be egy kávészünetet: az itt található kávézók ugyanis megérnek egy látogatást.

A várost elhagyva az O Athasz taverna tárja elénk speciális, olívából készített ételeit. Spárta felé visszakanyarodva érintsük Gytheiot, melynek varázsa mindenkit ámulatba ejt. Öreg, színes házikóival, a jacht és halászkikötő felé magasodó domboldalával mesebeli helyként hat. Erre jártunkkor feltétlenül kóstoljuk meg az itt kínált tenger gyümölcseit! Következő állomásunk legyen a kissé vadregényes módon megközelíthető Mani, mely megkerülése kevesebb, mint fél óra alatt kivitelezhető. Kalamata felé haladva a táj már szelídebb, Kardamylit elérve pedig már ismét az olívaföldek szívében találjuk magunkat. Látogassunk meg néhány olívaolaj készítő műhelyet is, ahol tanúi lehetünk a sajtolás folyamatának.

Természetesen nem könnyű mindig környezetbarát módon cselekedni, manapság azonban egyre több lehetőség áll a rendelkezésünkre, és az egyre gyakoribb kampánynak köszönhetően mind többen és többen ébrednek rá, hogy tennünk kell a bolygónkért, hogy felelősek vagyunk érte, hogy milyen fontos szerepünk van az élet körforgásában.

Görögország egy gyönyörű ország, mely minden turistának örömöt és felejthetetlen élményeket tartogat. Ha már csak néhány ökoprogramot beiktatunk nyaralásunk során, olyat tapasztalhatunk, ami tényleg egyedülálló, az pedig, hogy hozzájárulunk a szebbnél szebb helyek fennmaradásához, hogy a jövő nemzedéke is részesülhessen a csodában, az igazán páratlan érzés. Nem kérdés, hogy helyesen cselekedtünk; nézzünk csak bele egy honfitársunk csillogó szemébe, aki mosolyával fejezi ki háláját otthonának megóvásáért!

Gytheio Messzinia

Kardamyli

Mani

13

Ελευθερία Θωμαΐδου

Νίκος Βλαχάκης

Χορωδία Καρυάτιδες

Εορτασμός 70 χρονων της ΕΠΟΝ

14

Ευαγγελία Τσαρούχα Λαοκράτης Κοράνης

Δήμητρα Κανακαρίδου Καλλιόπη & Ευάγγελος Νάγκι

Με μια όμορφη εκδήλωση στις 23 Φεβρουαρίου τίμησαν οι Έλληνες της Ουγγαρίας την επέτειο των 7Ο χρόνων από την ίδρυση της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων, της θρυλικής ΕΠΟΝ. Στον χαιρετισμό τους, η Ελευθερία Θωμαΐδου, πρόεδρος του 13ου Διαμερίσματος και ο Λαοκράτης Κοράνης, πρόεδρος της ΑΕΟΥ, έκαναν αναφορά στην ιστορία του κινήματος και την πρωτοφανή μαζικότητα που είχε στους νέους της εποχής, ενώ ο Νίκος Βλαχάκης, υπεύθυνος γραφείου τύπου της ελληνικής πρεσβείας, εστίασε στην ουσιαστική πράξη ενότητας που αποτέλεσε η αποδοχή όλων των οργανώσεων που συμμετείχαν στην ΕΠΟΝ της ενιαίας εκπροσώπησής τους και τόνισε την επικαιρότητα του άρθρου της διακήρυξής τους που αναφερόταν στην καταπολέμηση του φασισμού και σε κάθε μελλοντική επανεμφάνισή του. Η Ευαγγελία Τσαρούχα, διευθύντρια του 12τάξιου συμπληρωματικού σχολείου ελληνικών, διάβασε ένα απόσπασμα από τον “Αντώνη” του Ιάκωβου Καμπανέλλη και η Δήμητρα Κανακαρίδου απήγγειλε το ποίημα “Θρύλος” της Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη, ποιήτριας της εθνικής αντίστασης. Η Καλλιόπη και ο Ευάγγελος Νάγκι ερμήνευσαν υπέροχα από το Άσμα Ασμάτων “Της Αγάπης Αίματα” και το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε από την χορωδία των Καρυατίδων και το χορευτικό Ελληνισμός. Το Γυράδικο φρόντισε να νοστιμέψει τη βραδιά με ελληνικές λιχουδιές και η Γιαννούλα Στεφανίδου με την ορχήστρα της διασκέδασαν με ελληνική μουσική το κοινό. Η εκδήλωση οργανώθηκε επιτυχημένα από τις Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων Βουδαπέστης και 13ου Διαμερίσματος.

Β.Α. χορευτικό Ελληνισμός

15

Οι γιορτές μας

Mangas Night 2 1

3 4

Kiváló kezdeményezésnek lehettünk szem- és főleg fültanúi 2013. február 23-án a Dimitrisz Taverna hangulatos közegében.

A Mangas Night megálmodója Nikákisz Szofoklész, akit nyilvánvalóan nemcsak a taverna aznap esti magasabb bevétele motivált,hanem valami ennél fontosabb.

Szofoklész egy laza «jam-session» mintájára meghívott minden buzukizenészt, akiről tudomása volt,aki amatőr vagy profibb szinten művelője eme hangszernek. Jellemző, hogy minden spontán módon összehozott «buli»általában jól sikerül. A Mangas Night is ilyen volt. A 13 megjelent zenész egymást SEGÍTVE csiholta egyre magasabb hőfokra a hangulatot,ami igazán görögösre sikerült,és sajnálhatja, aki résztvevőként vagy zenészként nem látogatott el a tavernába.

A magyarországi görögség megosztott. Az esten is érzékelhető volt,hogy egyes meghívott zenészek igazoltan vagy «igazolatlanul» gőgösen távol maradtak. Kultúránk, hagyományunk megőrzése anyagias világunkban egyre nehézkesebbé válik,ezért meg kell ragadnunk minden egyes lehetőséget,hogy közösségünk teljes asszimilációját minél inkább a távoli jövőbe toljuk. Ez bizony az egyén szempontjából a tudatos felelősségvállalásán túl lemondással,a másik véleményének tiszteletben tartásával,önként felvállalt «izzadságszagú» munkával jár, ami mindig a közösség-, egységmegtartás irányába kell,hogy mutasson. A Mangas Night megszervezése egy kis lépés ezen az úton, s talán a tavernában jó hangulatban eltöltött pár óra ennek az igénynek visszaigazolása.

Kollátosz Jorgosz Elnökhelyettes

16

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Οι γιορτές μας 5

1.Koranisz Laokratisz 2. Csernai Alexandros, Stefopoulos Vasilis, Stavropulos Sotiris 3. Szertaridisz Nikosz 4. Arabadzis Giannis, Iordanisz 5. Nitsios Vasilis, Kollatosz Giorgosz 6. Arabadzis Giannis, Angelidisz Vaszilisz 7. Stefopoulos Vasilis 8.Szinatkasz Alekosz, Cvetkou Szula, Kara Eleni, Vlahosz Giannisz 9.Nitsios Vasilis, Kollatosz Giorgosz

7 6

8

9

17

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Σκονάκι

Η αλόγιστη χ ρήση

Οικονομική κρίση στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, παγκοσμίως... Η υπερκατανάλωση και η αλόγιστη δαπάνη των ανθρώπων οδήγησε στη διατάραξη της ισορροπίας της φύσης όσο και της παγκόσμιας οικονομίας. Οι μαθητές της 8ης τάξης του 12τάξιου Συμπληρωματικου Σχολείου Ελληνικών Ουγγαρίας προβληματίζονται και σας προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης.

Θεοδοσία Χατζηευγενάκη

ν” ν άριστο ο ρ τ ε μ ν ι “Πα οχή, είνα

κολη επ ρινή δύσ άζουμε Στη σημε με τι αγορ ματα υ ο χ έ σ ο ρ χρή καλό να π λάμε τα ν σπατα η μ τιμότερο ο α ρ ν ι π α κ . Το ο γ ό ύουμε λ μ χωρίς αποτα ιε ους α ν ν στ θ α ή τα ρουμε προσφέ έχουν α υ ν ο π ι α κ υς μας ο π ρητό ώ ρ ίο θ αρχα συναν το ς ω π Ό άριστον” ανάγκη. μετρον ν ς α “π ι όλες μα αναφέρε πως σε ε ι τ ε σ ίν α α ίμ μ ε η που σ ει να π έ ρ π μ ξεις ράζου ε τις πρά ει να αγο ες και π έ ρ π α Θ λ συνετοί. ρίς σπατά αίτητα χω Τα λεφτά δεν τα απαρ . ιγκουνιές χωρίς τσ την ευτυχία. ν υ αγοράζο πουλος

ό ς Μιχαλ

Λάμπρο

18

θα μας κάνει Η ζωή μας παρ δυστυχισμένο ουσιάζει μεγά υς λη ποικιλία στ όμως είναι ότ ην καθημερινό ι δεν αντιμετω τητα. Το καλό πίζουμε μόνο αλλά και ομορ δυσκολίες κα φιές είτε φυσικ ι προβλήματα ές είτε υλικές Μια βόλτα στ ... α μαγαζιά πάν τα μας ωθεί όμως που πολ στον καταναλω λές φορές δε τισμό. Αυτό ν προσέχουμ αποκτήσουμε ε είναι ότι ξο πράγματα που δεύουμε για ίσως δεν τα χρ Στη σημερινή να ειαζόμαστε.... κοινωνία οι άνθρωποι αν φορές δαπαν τί να αποταμ ούν αλόγιστα ιεύουν πολλέ πιστεύοντας ότ αποκτώντας υλ ς ι θα γίνουν π ικά αγαθά. Μ ιο ευτυχισμέν α βέβαια, αν πρέπει να το οι χρ ει αποκτήσουμε αζόμαστε κάτι δεν χρειάζεται ακριβό και φθηνά πράγμ να το αποφύγ ατα δεν είναι ουμε γιατί τα κα ι πάντα καλά. παραδειγμα η Κάνουμε μια αγορά ένός κ επένδυση έτσι αλού ακριβού στην πνευματ , βιβλίου που θα ική μας καλλιέ συνεισφέρει ργεια. Η ζωή μας έχ ει εκσυγχρονι στεί αλλά η που προμηθε αλόγιστη χρήσ υόμαστε έχει η προϊόντων προκαλέσει κα πόρους της ταστροφή στ γης, του περ ους φυσικούς ιβάλλοντος. Α κάνει δυστυχισ υτό μακροπρό μένους. Γι’ αυ θεσμα θα μα τό καλό θα είνα προσωπική μα ς ι να επενδύου ς ζωή όσο κα με τόσο στην ι στη φύση. Τα πολλά πρά γματα όχι μό νο θα μας εί είμαστε ευτυχι ναι άχρηστα σμένοι και θα αλλά ούτε θα ρυπαίνουμε συ Ολοκληρώνο γχρόνως τη φ ντας, σημαντικ ύση. ό είναι να αποτ με μέτρο υλ αμιεύουμε κα ικά αγαθά, αλ ι να αγοράζου λά και να μη χρησιμοποιώ με ν καταστρέφ ντας την αλόγ ουμε τη φύσ ιστα. η Αλεξί α Κλενκ

Αυτά

που

έχουν Πολλο αξία δ ί φέρνε άνθρωποι π εν αγο ι την ε ισ τ ε ύ ράζον ουν π υτυχία υπάρχ ως .Α ται με ο που δ υν πράγμα υτός ο τρό η αλόγιστη χρήμα τα πο εν αγο πος σ δ α π άν υ κ τα ράζον όμορφ ται με είναι σημα έψης όμως η των χρη ο και ντικότ μάτων χρήμα ε χαρού δυναμ ίν α ι ερα λαν τα με ικ Επίση οί. Το χαμό νο, γιατί οι . Το χαμόγε κι έχουν τό θασμένος διότι γελο ό άνθρω ς η οικ λο σο σο με υ γ μ ο αναντ π ικατάσ γένεια είνα ως δεν αγο οι που γελ δίνει ζωή σ άλη αξία ι ένα μ άνε είν ε τατη, ράζετ στο π αι. ού άρ εγ αι και κάνει οι πιο πιο κο κο μπορεί τε αυτή αγο άλο δώρο της ζω να απ ν ράζετ α ο ή δεν ξο τά τα μέλη της, α κτήσει περ ι. Μια οικογ ς και είναι δεύου ισσότε πό μια ένεια ν άσκ περάσ πη ρες οπ β ο απολα υν ωραία π α χρήματα όλτα στα μα εμπειρίες γαίνοντας . Δυο κ μβάνο ηγαίνο γ α ζ ιά φίλ και συ αι να έρθου ν όχι το ν γχρόν ν πιο ακ τας μια απλ τας μια βόλ ες ή φίλοι μ ως τα στη ή σοκ και όχ ρ πορού ι πόσο ιβό γεύμα ο ν θ λ ά ά ν λασ α τα π σε Ένας α τρόπο κριβό είνα ένα εστιατ ου είναι σχ σα ή στη φ ύση κ ι αυτό όριο.. ς καλό ε όχι η τ ικ άσ αι . το νό αγ πο ς ημα ε ε καλή τιμή επίση ορά προϊό αποταμίευσ υ καταναλ ίν ντων ώ ς να α α η ι ν ς η ο ε υμε επικοιν και ίνα πο ν να δρ ωνία ούμε τιλαμβανόμ υ δεν μας ι η αγορά χ . ανάλο είν αστε α ρ γα. Έφη κριβώ αι απαραίτ ήσιμων αγ α Αργυ ς την οικονο ητα. Καλό θ θών και ροπο μική μ ύλου α ήταν ας κα τάστα ση κα ι

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Σκονάκι Η αλόγιστη δαπάνη δεν φέρνει την ευτυχία

Συμφωνώ απόλυτα με αυτήν την φράση. Τα χρήματα μας είναι απαραίτητα σε αυτόν τον κόσμο που ζούμε. Δεν είναι ευτυχισμένος αυτός που δεν έχει σπίτι να μείνει και είναι χωρίς δουλειά , αλλά ούτε κι αυτός που είναι εκατομμυριούχος και ξοδεύει τα χρήματά του άσκοπα και καταναλώνει πράγματα που του ειναι άχρηστα στην πραγματικότητα. Αυτοί οι άνθρωποι που έχουν την οικονομική άνεση να ζουν σε μια πολυτέλεια και να αγορ άζουν πράγματα για τον εαυτό τους και μόνο, αν σκέπτονταν και τους συνανθρώπους τους θα ήταν πολύ πιο ευτυχισμένος και χαρο ύμενος ο κόσμος, χωρίς προβλήματα και διαμάχες. Ο εθελοντισμός, η προσφορά δηλαδή στον διπλανό σου αλλά και στο φυσικ ό περιβάλλον είναι ανεκτίμητης αξίας προσφορά στην σημερινή εποχή. Μην ασχολείσαι μόνο με τον εαυτό σου !!! Δες τι γίνεται γύρω σου... Προσπάθησε να βοηθ ήσεις!!! Θα δώσεις χαρά σε πολλές οικογένειες στον πλανήτη μας. Δεν ομορφαίνει η ζωή σου από ένα νέο ακριβ ό ζευγάρι παπούτσια ή μια καινούρια τηλεό ραση. Πρέπει να προσέχουμε τον υπερκαταναλωτισμό, να προσφέρουμε στο συνάνθρωπο και να έχουμε κριτική σκέψη...

Λητώ Πετκάρη

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Όπως κάθε χρόνο, οι εξετάσεις για την πιστοποίηση επάρκειας της ελληνομάθειας του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, θα διεξαχθούν στο Ελληνικό Σχολείο Βουδαπέστης στην οδό Vécsey 5. Τρίτη 14 Μαΐου για τα επίπεδα Α1 (για παιδιά 8-12) (πρωί), Α1 (για εφήβους και ενηλίκους) (πρωί), Α2 (μεσημέρι) και Β1 (απόγευμα) Τετάρτη 15 Μαΐου για τα επίπεδα Β2 (πρωί) και Γ1 (απόγευμα) και Πέμπτη 16 Μαΐου για το επίπεδο Γ2 (πρωί) Εγγραφές από 1 Φεβρουαρίου έως τις 22 Μαρτίου 2013 Ποσό συμμετοχής: Επίπεδο A1 (για παιδιά 8-12) Επίπεδο A1 (για εφήβους και ενηλίκους) Επίπεδο A2 Επίπεδο B1 Επίπεδο B2 Επίπεδο Γ1 Επίπεδο Γ2

43 ευρώ 43 ευρώ 53 ευρώ 53 ευρώ 59 ευρώ 59 ευρώ 59 ευρώ

Αμέσως μετά τις γραπτές εξετάσεις διεξάγονται οι προφορικές. Πληροφορίες και εγγραφές στα τηλέφωνα: 06-20-6216328 και 06-70-5750036

19

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Ιστορικά μνημεία της οικογένειας Dr. György Antal Diószegi Οι Υψηλάντες διακινδύνευαν την ίδια τους τη ζωή για την ελευθερία. Στη μονογραφία «Οι Ούγγροι ουσάροι στη Μόλδοβα, 1788» αναφέρεται ότι «ο Τούρκος Ντιβάν Εφέντης έβγαλε πιστόλι για να πυροβολήσει τον πρίγκιπα Υψηλάντη» με σκοπό οι Έλληνες να χάσουν τον αρχηγό τους. Η απόπειρα ματαιώθηκε χάρη στον Ούγγρο ουσάρο Szörényi ο οποίος «πρόλαβε τον Ντιβάν Εφέντη: την επόμενη στιγμή ο Τούρκος έπεσε νεκρός στο πάτωμα». (1) Ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης ήταν άρτια εκπαιδευμένος και ιδιαίτερα νοήμων. Ως Οσποδάρος (διοικητής) της Οθωμανικής Πύλης «πάντα επεδίωκε την στρατιωτική κυρίως βελτίωση της Βλαχίας». (Η ονομασία «Βλαχία» προέρχεται από τον μεσαίωνα, η περιοχή αποκαλούνταν Ουγγροβλαχία από τους Βυζαντινούς.) Οι Γάλλοι όμως αποκάλυψαν τα σχέδιά του στους Τούρκους, έτσι ο Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να καταφύγει πρώτα στην Τρανσυλβανία και μετά στη Ρωσία (ο γέρος πατέρας του όμως συνελήφθη κι εκτελέστηκε για τις πράξεις του γιου του). Ο γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, Αλέξανδρος, μετά το 1818 ήθελε να ξεκινήσει την ελληνική επανάσταση έχοντας ως γνώμονα τα τελευταία λόγια του πατέρα του: «οι Έλληνες για να είναι ελεύθεροι θα πρέπει να βασιστούν στον εαυτό τους». Υπήρξε απόφοιτος της ρώσικης στρατιωτικής ακαδημίας· το 1812 αγωνίστηκε εναντίον των Γάλλων ως ουσάρος αξιωματικός, καθώς για την συμμετοχή του στη μάχη της Δρέσδης το 1813 διορίζεται στρατηγός κι επικεφαλής ενός ρώσικου συντάγματος ουσάρων. Αργότερα, για τον ρόλο του στην έναρξη της ελληνικής επανάστασης, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έλεγε: «Εξετέλεσα την αποστολή μου. Εγώ έσπειρα και άλλοι θα θερίσουν

20

τους καρπούς». Ο Υψηλάντης με την «ιδέα της παλινόρθωσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας» ήθελε να ενώσει τον Ελληνισμό για την επιτυχία του απελευθερωτικού αγώνα· η σημαία του είχε χρώμα «λευκό με ερυθρό σταυρό και έφερε την επιγραφή ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ». (2) (Ίδια με την σημαία του Αγίου Γεωργίου). Μετά την ήττα του Δραγατσανίου στις 19 Ιουνίου 1821, ο Υψηλάντης με τον στρατό του κατέφυγε στην Ουγγαρία μέσω του Στενού Törcsvári της Τρανσυλβανίας. Ο Ούγγρος κόμης István Széchenyi που τους συνάντησε στο Μπρασόβ, υποστήριζε ότι στην Νότια Τρανσυλβανία τότε βρίσκονταν περίπου 15 χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες. (3) Ο κόμης από τον Νοέμβριο του 1818 έως τον Φεβρουάριο του 1819 έκανε ένα περιπετειώδες ταξίδι στην Ελλάδα. Συμπαθούσε τον Ελληνισμό που ήθελε να σπάσει το τούρκικο ζυγό, καθώς είχε και την ευκαιρία να αισθανθεί το μεγαλείο των αρχαίων, και οι εμπειρίες αυτές θα τον οδηγούσαν να συνεργαστεί με τους Έλληνες εμπόρους κατά την Εποχή των Μεταρρυθμίσεων. Το 1821 ο Széchenyi και ο ήρωας Αλέξανδρος Υψηλάντης συναντήθηκαν και προσωπικά, πράγμα που μαρτυρούν και ιδιαίτερα ιστορικά στοιχεία. Στις 14 Απριλίου 1864 «Ούγγροι ευγενείς της Βιέννης διοργάνωσαν έκθεση με καλλιτεχνικούς θυσαυρούς για την υποσήριξη των πτωχών συμπατριωτών τους. Στο τμήμα των όπλων εκτέθηκαν επίσης το σπαθί και το τουφέκι του Υψηλάντη, που τα χάρισε ο ίδιος στον κόμη Széchenyi». (4) Ο Υψηλάντης λοιπόν δεν κατέθεσε τα όπλα στις δυνάμεις των Αψβούργων, αλλά τα πέρασε στα χέρια του Széchenyi. Οι αυστριακοί τον φυλάκισαν στην πόλη Munkács· σχετικά μ’ αυτό σώζονται ερευνητέα έγγραφα, οι

λεγόμενοι «Φάκελοι Υψηλάντης, 182127. Εκλεκτά έγγραφα για την αιχμαλωσία του ηγεμόνα Υψηλάντη στην Ουγγαρία και την Αυστρία. Κιβώτιο 1ο.» (5) Όσοι γράφουν για το Munkács αναφέρονται και στον αιχμάλωτο Έλληνα: «από μακριά διακρίνεται ο λόφος με το κάστρο, που υπήρξε φυλακή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ήρωα της ελληνικής επανάστασης». (6) Ο Széchenyi είχε διάφορες ιδέες για την βελτίωση της βιομηχανίας και της συγκοινωνίας. Τον Απρίλιο του 1834, το περιοδικό Honvédő γράφει για τις μεγάλες προσπάθειες του κόμη που κατέβαλε «για την ανατολική επέκταση του ουγγρικού εμπορίου με την χρήση του Δούναβη, για την οποία επιβάλλεται και η ρύθμιση του ποταμού, με απώτερο στόχο την ίδρυση μόνιμης ατμοπλοΐας μεταξύ Βιέννης και Κωνσταντινουπόλεως». (7) Ο István Széchenyi, ο «Μέγιστος Ούγγρος», είχε πολλαπλές – πολλές φορές και προσωπικές - σχέσεις με τον ελληνισμό της Πέστης την εποχή εκείνη. Τα σχέδιά του για την αναβάθμιση της χώρας (π.χ. η Γέφυρα των Αλυσίδων, η Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών) χρηματοδοτούνταν από αρκετές ελληνικές οικογένειες (Derra, Sina, Takiadzisz ή Takátsy, Vrányi κ.ά.). Η μεγάλη υπόληψη που είχε ανάμεσα στους Έλληνες, αποδεικνύεται και από την ονομασία του «Ελληνικού Καταστήματος Αποικιακών Ειδών Széchenyi» στην πόλη Miskolc. (8) Η οικογένεια Monaszterly από την Πέστη, σε ένδειξη συμπαράστασης της Επανάστασης του ’21 ονόμασε «το κατάστημα υφασμάτων τους «Υψηλάντη», καθώς η πινακίδα του έφερε Αρματωλό με σπαθί που επιτίθεται σε Τούρκο». «Στο καφενείο Fehér Hajó

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Υψηλάντη στην Ουγγαρία Απόκομμα της εφημερίδας “Hazánk s a külföld”, διαφήμιση του καταστήματος υφασμάτων “Υψηλάντη” (Λευκό Πλοίο) που είχε τοιχογραφία τη ναυμαχία του Ναυαρίνου σύχναζαν οι Έλληνες της Πέστης, οι οποίοι έλαβαν ενεργό μέρος στην υποστήριξη της 9ετούς Επανάστασης του 1821.» (9) Από το έτος 1821 κέντρο των διαμαρτυριών αλληλεγγύης με την ελληνική επανάσταση ήταν το καφενείο Paradicsom (Παράδεισος). Αρκετοί Ούγγροι φιλέλληνες αγωνίστηκαν επίσης στην Ελλάδα και θυσιάστηκαν για την ελευθερία του ελληνικού λαού: στις 16 Ιουλίου 1822 ο υπολοχαγός Dessewffy και οι εθελοντές György Járvay και Bóti πέθαναν στην ιστορική μάχη του Πέτα. Ο Kristóf Laszky – στην Ελλάδα έχει μεγάλη υπόληψη ακόμα και σήμερα – και οι άνδρες του αγωνίστηκαν στην «Ιερή Μονάδα» του Φιλελληνικού Στρατού και βρήκαν ηρωικό θάνατο στις 6 Μαΐου 1827 στη μάχη του ακρωτηρίου «Κόλλιας». (10) Σχετικά με τις οικογενειακές σχέσεις των Υψηλαντών στην Ουγγαρία πρέπει να αναφερθεί ότι στην χώρα διέθεταν και μεγάλες εκτάσεις γης. Ο γιος του βαρώνου Σίμωνα Γ. Σίνα (1783-1856) και της Κατερίνας Δέρρα (1792-1851), Σίμων Σίνας (1810-1876), παντρεύτηκε την βαρώνη Ifigénia Gyika (1815-

84, κόρη του κτηματία Désánfalvi Gyika Szilárd). Δύο από τις κόρες τους παντρεύτηκαν επίσης Έλληνες: η Ilona Sina (1845-;) τον πρίγκιπα Γρηγόριο Υψηλάντη (1835-86), βασιλικό πρέσβυ της Ελλάδας στην Αυστροουγγρική Μοναρχία, ενώ η Irén Sina (1843-1881) με τον πρίγκιπα Γεώργιο Μαυροκορδάτο. Στον νομό Somogy υπήρχαν κι άλλες εκτάσεις των Υψηλαντών. Στο Henész η πιο σημαντική από τους 59 κτηματίες ήταν η Ilona Ypszilanti (κόρη του Σίμωνος Σίνα) που διέθετε πάνω από 17 τετραγωνικά χιλιόμετρα. (11) Το παλαιότερο κτίριο του Lábod είναι ο ναός, στην κρύπτη του οποίου ενταφιάστηκε ο γιος του πρίγκιπα Υψηλάντη. (12) Στον οικισμό Libickozma οι απόγονοι των Υψηλαντών διέθεταν τους μύλους στο Bukógát, το Szőke και το Feketeberek. (13) Στον ήρωα Αλέξανδρο Υψηλάντη αναφέρεται και ένα ουγγρικό παραδοσιακό τραγούδι της Vargyas (σημερινή κεντρική Ρουμανία): «Λευκό αλεύρι, άσπρο καρβέλι, Υψηλάντης παλικάρι, άρχοντας της Μεσογείου». (14)

Πηγές: (1) Hadtörténelmi apróságok. Magyar huszárok Moldvában, 1788. II. In.: Hadtörténelmi Közlemények 1889. τόμος 2. Budapest, 1889. σελ.

510-511. | (2) Novák József: A görög szabadságharc és Ypsilanti Sándor (1820-21). Bp., 1912. σελ. 12., 13.. 17., 29., 43., 44 | (3) Füves Ödön: Az 1821. évi görög szabadságharc és Magyarország. In.: Századok. 1973. σελ. 109., 113. | (4) A főrangú magyar hölgyek tárlata Bécsben. In.: Vasárnapi Ujság. έτος 14, τεύχος 24/04/1864. σελ. 159 | (5) Peter Broucek: A bécsi Hadilevéltár és a magyar történelemmel kapcsolatos forrásai.

In.: Hadtörténelmi Közlemények, έτος 103, Ινστιτούτο Στρατιωτικής Ιστορίας. Budapest, 1990) 15. τεύχος 1ο. 1990.σελ. 130. | (6) Csitáry Béláné: Külföldi folyóiratok szemléje. In.: Katolikus Szemle 44. 1930. 20. τεύχος 1. σελ. 77. | (7) Hazai hírlelő. In.: Honművész. Pest, 13/04/1834. τεύχος 30. σελ. 237. | (8) Dobrossy István: Miskolc írásban és képben. Miskolc, 1994. σελ.10. | (9) Füves Ödön: Az 1821. évi görög szabadságharc és Magyarország. In.: Századok. 1973. σελ. 20. 110. | (10) Földi Pál: Különleges alakulatok a magyar hadszervezetben. Debrecen, 2003. σελ. 194. | Berkó István – Gyalókay – Pilch Jenő – Markó Árpád: A magyar katona vitézségének ezer éve. Τεύχη I–II. Bp., 1933. σελ. 466-467. | Füves Ödön: Az 1821. évi görög szabadságharc és Magyarország. In.: Századok 1973. σελ. 107-111. | (11) T. Mérey Klára: Nagyatád, a kisgazdamozgalom bölcsője (Μέρος 1ο). In.: Szili Ferenc: Somogy megye múltjából. Levéltári évkönyv 25. Kaposvár 1994. σελ. 209. | (12) www.labod.hu/labod/muemlekek 16/11/2012. | (13) Dóka Klára: A Somogy megyei vízimalmok történetéből (1885—1944). In.: Kanyar József: Somogy megye múltjából. Levéltári évkönyv 20. Kaposvár 1989. σελ. 184. | (14) Faragó József: Székely történeti ének Ipszilánti felkeléséről. In.: Ethnographia. A Magyar Néprajzi Társaság értesítője. Έτος 67. Budapest, 1956. σελ. 275. | Στις 26 Ιανουαρίου 2013. πραγματοποιήθηκε εκδρομή της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Újpest στη Βιέννη, στην έκθεση με τίτλο «Η Σίσι στην Κέρκυρα. Η αυτοκράτειρα και το Αχίλλειο.» Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού εκφωνήθηκε μ.ά. η διάλεξη του κου. Dr. Diószegi György Antal με τίτλο „Bécs és Pest-Buda XVIII-XIX. századi kapcsolatrendszere a görög emlékek jegyében”.

21

Stefanidu Janulá

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

„Nagy fába vágtuk a fejszénket:

a Kariatidákkal lemezt adunk ki”

Szivárványország Miliosz Nikolett rovata E havi beszélgetőtársamnak élete a zene.

Ahogy ő fogalmaz: a szenvedélye a munkája, a munkája a hobbija, a hobbija az élete.

Rendkívül sokszínű életművel rendelkezik a görög zene, a dzsessz, a magyar könnyűzene, valamint a reklámok területén is. Rendkívüli szerénységgel mesél az elért sikereiről, amelyek számos téren megmutatkoznak: Stefanidu Janulával beszélgettem.

Hol nőttél fel?

Egy cseh, Elba parti városban, Usti nad Orliciben születtem. Másfél éves voltam, amikor anyukámmal együtt Magyarországra jöttünk, én is a Dohánygyárban nőttem fel. Nagyon szerettem ott élni, rengeteg kedves gyerekkori emléket őrzök ebből az időszakból.

Hová jártál suliba, mit tanultál?

Az általános iskola után férfiszabó tanulónak mentem el. Nem igazán tudtam, mi akarok lenni, mert csak az éneklés érdekelt, de a szülők nagyon ragaszkodtak ahhoz, hogy legyen előbb egy szakmám.

Dolgoztál is férfiszabóként?

Nem, munkahelyen nem, de sokat varrtam, főként zenekaroknak, mert abban az időben sokan külföldre jártak ki dolgozni, sok fellépőruha került ki akkor a kezeim közül.

Mikor derült ki, hogy ilyen csodálatos hangi adottságaid vannak?

Már egészen kicsi koromban kiderült, állandóan énekeltem, még a BKV-járatokon is. Emlékszem, a 28-as villamoson anyukám ölében ültem, és hangosan énekeltem, olyan hangosan, hogy az egész villamos engem hallgatott, senki nem beszélgetett. Édesanyám mindig rám szólt, hagyjam abba, de én csak énekeltem.

Hogyan kezdődött a zenei karriered? Jártál valamilyen zenei képzésre?

Egészen fiatalon, 14-15 éves koromban kezdődött a történet.

Akkor már Óbudán laktunk, és a házunkhoz közel volt egy művelődési ház, ahol rendszeresen próbált egy zenekar.

Kezdetben csak besettenkedtem a próbáikra, hallgattam őket, majd eljártam a bulijaikra, később pedig megkértem őket, hadd énekeljek én is. Hosszas unszolásra megengedték: egy Beatles-dalt adtam elő, és annyira tetszett nekik, hogy azután fel is léphettem velük.

22

Mikor jelent meg a görög zene az életedben?

A görög zenével csak jóval később találkoztam, mert ahogy elkerültünk a Dohánygyárból, a görög vonal az életemben átmenetileg elhalványodott. Először Dzsesszkonzervatóriumba jártam, és évekig csak dzsesszt, aztán könnyűzenét énekeltem.

1990-ben Fulidisz Jorgosz keresett meg azzal, hogy görög lemezt készítenek, és vokalistát keresnek. Elmentem hát vokálozni, amelynek során Zeusszal (Angelidisz Vaszilisz), Fulival (Fulidisz Jorgosz), Szokával (Szokalopulosz Jannisz), és Szarival (Mandzurakisz Szarandisz) dolgoztam együtt.

Felénekeltem a rám eső részeket, majd kaptam pár dalt is – elénekeltem a Pireusz gyermekeit. A lemez címe Top33 volt, 33 számból állt, amelyeket Fulidisz Jorgosz úgy szerkesztett meg, hogy összefűzte a dalokat, egyik a másikba ment át.

Ahogy dolgoztunk a stúdióban, egyre több dalt kaptam, így már nemcsak vokáloztam, hanem szólót is énekeltem. Ettől kezdve együtt maradtam a fiúkkal. 15 évet élt meg a Zeusz zenekar, majd amikor ennek a korszaknak vége lett, mert Zeusz elment, a megmaradt tagokkal folytattuk a zenélést, mint Stefanidu Janula és zenekara.

„Hiszek abban, hogy vannak emberek, akik össze tudják fogni a közösséget” Mennyire maradt meg a dzsessz az életedben?

A tanulás szempontjából a Dzsesszkonzervatórium volt életem csúcspontja, sok olyan tehetséggel jártam együtt az órákra, mint például Dés László (szaxofon), Postássy Juli (ének), Solti Jani (dob), akikkel sokáig voltunk a könnyűzenei élet élvonalában. Ma a dzsessz már csak egy-egy esküvőn köszön vissza, amikor a görög számok mellett egy-egy könnyűzenei vagy dzsessz-számot is kérnek.

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα Gondolkoztál-e azon, hogy ezt a műfajt jobban visszahozd az életedbe?

Nem gondolkozom a dzsesszben, mert ez egy olyan műfaj, amibe nem lehet csak úgy belecsipegetni. El tudnék énekelni pár dzsessz-számot, de nincs értelme annak, hogy ide-oda ugráljak a műfajok között, mert mindegyikben nagyon el kell mélyülni, hogy a végeredmény jó legyen. Én most a görög zenével foglalkozom, abban igyekszem elmélyülni, s egyre jobbá válni.

Említetted, hogy volt könnyűzenei korszakod is. Ma már köztudott, de a ’90-es években még nem volt az, hogy számos énekesnőnek kölcsönözted a hangod, így Te énekled a Carpe Diem számos dalát, így a talán legismertebbet, az Álomhajót is. Hogy jött ez a lehetőség?

Ez a tátika-őrület külföldről, Milli Vanillitől eredt, és Magyarországra is begyűrűzött. Az eredeti terv az volt, hogy én felénekelek egy úgynevezett mankót 12 számra, és az együttes női tagja majd ehhez igazítva énekli fel a saját verzióját, és a kettőt összekeverve csinálnak egy lemezt. A fiatal énekesnő nem tudta felénekelni a részét, az idő viszont sürgetett, a lemezt ki kellett adni, s ki is adták így, az én hangommal. Sokáig nem is esett le a tantusz, pedig egész nyáron ez folyt a rádióból, én is csak egy idő után kezdtem felfigyelni arra, hogy csak a saját hangomat hallom. Aztán később, amikor az együttes női és férfi tagja összeveszett, megszellőztették, hogy nem is Fanni énekel, hanem én, s a média ezt felkapva, mindenhová jött utánam, a görög próbákra, fellépésekre. Később megkeresett a Carpe Diem, hogy énekeljem fel a lemez angol változatát is, azonban nem tudtunk megegyezni, mert a lemezen szólistaként számítottak rám, de a díjazásban ismét csak vokalistaként jutalmaztak volna.

Másnak is kölcsönözted a hangod?

Sok zenekarnak vokáloztam, egyik stúdióból a másikba jártam, énekeltem például az Emergency House, vagy az UFO együttesek dalaiban, de ezek az akkor divatos rap-betétek mellett csak apró kis énekek voltak. Emellett reklámzenékkel foglalkoztam, abban az időben minden második televíziós reklámot én énekeltem, például a Schauma sampon, a Malév, a Richtofit sportkrém, a Klauzál téri áruház, vagy az Ofotért reklámjai alatt is az én hangom szólt.

Nem kerestek meg azzal, hogy legyen egy olyan popbanda, ahol te vagy a frontember, és akkor nem kell ilyen trükköket alkalmazni?

Nem, nem kaptam ilyen megkeresést, és talán ez is volt az én drámám ebben az egész könnyűzenei életben, hogy mindenre alkalmas voltam, csak nem volt egy csapatom, nem volt olyan zeneszerző, vagy szövegíró, aki mellém rakta volna le a voksát. Voltak próbálkozások, pl. Szenes Ivánnal, de ő már akkor is idős volt, s az ő általa írt dalok nem nagyon találkoztak az én stílusommal.

Lehet, hogy tudatosan így terelgetett az élet a görög zene felé… Így van, érdekes ez, de attól fogva, hogy a görög srácok megkerestek, tudatosan nem is vállaltam könnyűzenei produkciókban fellépést, hanem minden szervezőnek, aki megkeresett, a görög zenekaromat ajánlottam.

elérni, akiket én indítottam el ezen a pályán. Kezd egyre inkább izgalmassá válni, hogy mivé válnak azok a gyerekek, akik 16 évesen kerülnek oda hozzám, és 20-25 évesen a csúcsokat döngetik. Ismert tanítványaim még például Veres Mónika, SP vagy Barbee. Egy időben a VIVA TV-ből ha valakiből sztárt akartak csinálni, hozzám küldték.

Mennyire követed a mai tehetségkutatókat?

Nagyon! Nekem ez már csak a tanítványok miatt is fontos.

Mindig kibeszéljük, mikor, mi történt, melyik hang miért volt rossz helyen, mi volt az oka, hogy sikeres vagy sikertelen volt egy produkció. Mindig arra buzdítom a tanítványaimat, hogy versenyezzenek, jelentkezzenek mindenhova, ahol verseny van, mert onnan van kiugrási lehetőségük, ott tudják megmutatni, hogy mit tudnak. Annak idején én is indultam ilyen tehetségkutatókon: a Ki mit tud?-on, illetve a Táncdalfesztiválon.

Foglalkoztatott valaha a zeneszerzés vagy a szövegírás?

Inkább előadóművész vagyok, mint alkotó, de az unokahúgomnak, Mónikának (Stefanidu Mónika) van ezekhez tehetsége és érzéke.

Ha otthon zenét szeretnél hallgatni, mit teszel be a lejátszóba? Mik a kedvenceid?

Billy Holidayt, Sarah Vaughan-t, Mahalia Jacksont kedvelem, de nagy kedvenc a görög zenén kívül még Ella Fitzgerald is. Énekesnőket szeretek inkább hallgatni, a hangszeresek közül pedig a szaxofonosokat, közülük is a kedvencem John Coltrane.

„Nagyszerű érzés látni azokat az embereket befutni, szép eredményeket elérni, akiket én indítottam el ezen a pályán” Két fiad van. Örökölték a muzikalitásodat?

A nagyobbik fiam, Szilveszter igen, ő úgy 20 éves korában csatlakozott az Ági és a fiúk nevű alternatív zenekarhoz, ahol azóta is zenél. Van szakmája is, de neki is a zene az igazi szerelem, tele van a lakása hangszerekkel, ő ebben a közegben érzi jól magát. A kisebbik fiam, Iraklisz kertépítő, imádja a munkáját, gyönyörű dolgokat alkot. Ő is szereti a zenét, de nem megszállott. Szilveszter gyerekként mindig hangszereket kért karácsonyra, s meg is tudja őket szólaltatni. Nekem ehhez nincs tehetségem, a zongorát csak az énektanításhoz használom, de ezen túlmenően sajnos nem hallgat rám a kezem.

Mi mindennel foglalkozol még a zenén kívül?

Amikor elkezdődött szerveződni a kisebbségi önkormányzati rendszer, én is szívesen jelentkeztem képviselőnek. A VI. kerületben és a Fővárosi Görög Önkormányzatban töltöm be ezt a tisztséget. Szeretem ezt csinálni, örülök, hogy a részese lehetek, hogy én is tehetek valamit. Hiszek abban, hogy vannak emberek, akik össze tudják fogni a közösséget. A nemzetiségi önkormányzatok új értelmet adtak a görög közösségnek, hiszen sokáig nem jártunk össze, a Dohánygyári évek után alig találkoztunk.

Nagyon szívesen járok a kórusba is (Kariatidák). Az egykori dohánygyári barátnőimmel itt találkoztunk újra.

Jó élmény az, hogy énekelünk és fellépésekre járunk.

Nagy fába vágtuk a fejszénket: a Kariatidákkal lemezt adunk ki, amelyre 12 dalt szánunk, most folynak a felvételek a stúdióban, ezzel is ösztönözve az itteni görög közösséget és az utánunk következő generációt arra, hogy ők is megtanulják ezeket a dalokat, és őrizzék meg szívükben, mert nagyon fontos, hogy továbbvigyék azt, hogyan is kerültünk mi görögök Magyarországra.

Amellett, hogy énekelsz, énektanár is vagy. Melyiket szereted jobban: énekelni, tanítani, vagy teljesen más vonulat számodra a kettő? Énekelni szeretek jobban, de a tanítás is csodálatos dolog, lassan már 17-18 éve csinálom. Abban az időben kezdtem el, amikor a reklámfilmeket énekeltem, a tanítványok maguk jelentkeztem nálam, pl. Betty Love, a TNT-ből Inti, vagy a Fresh lányok. Aztán szépen lassan egyre jobban megkedveltem a tanítást, s a sikerek is jönni kezdtek. Nagyszerű érzés látni azokat az embereket befutni, szép eredményeket Köszönöm, hogy beszélgettünk!

23

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Στο ράφι Πρόσκληση Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας και το Διοικητικό Συμβούλιο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Kőbanya σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου “... Θα το ξαναδούμε το χωριό μας κάποτε;” του Γεώργιου Κολλάτου του πρεσβύτερου. Ημερομηνία διεξαγωγής: 6 Απριλίου 2013 Τόπος: Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας (Βιβλιοθήκη) Ώρα: 11:00 π.μ. Την παρουσίαση του βιβλίου θα επιμεληθεί ο Θεόδωρος Σκεύης.

Meghívó A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata és a Kőbányai Görög Önkormányzat Vezetősége meghívja Önt id. Kollátosz Jorgosz „Újralátjuk valaha a falunkat?” című könyvének bemutatójára.

Időpont: 2013. április 6. 11 óra Helyszín: Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata (könyvtár)

Bevezetőt mond Szkevisz Theodorosz

Παρουσίαση βιβλίου

“Παιδομάζωμα ή Παιδοσώσιμο;” Την Κυριακή 28 Απριλίου και ώρα 15.00 στον Πύργο Κάροϊ του Φεχιρβαρτσούργκο θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου “Παιδομάζωμα” ή “Παιδοσώσιμο”; Παιδιά του Εμφυλίου στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη (2012, εκδ. Επίκεντρο) που επιμελήθηκαν η Ειρήνη Λαγάνη με την Μαρία Μποντίλα. Το βιβλίο είναι καρπός του διεθνούς ιστορικού συνεδρίου “Τα παιδιά πρόσφυγες από την Ελλάδα στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο” που διοργανώθηκε από την κ.Αγγέλικα Κάροϊ το 2003 στο Φεχιρβαρτσούργκο και όπου είχαν συμμετάσχει πανεπιστημιακοί καθηγητές παρουσιάζοντας τις έρευνές τους παρουσία πολλών “παιδιών” εκείνης της περιόδου. Να θυμίσουμε ότι στο Φεχιρβαρτσούργκο είχαν βρει καταφύγιο εκατοντάδες εκπατρισμένα ελληνόπουλα. Από το 1949 έως το 1955 στον Πύργο Κάροϊ παραχωρήθηκε ως παιδικός σταθμός για να καλύψει τις ανάγκες στέγασης και εκπαίδευσης των ελληνόπουλων που βρέθηκαν στην Ουγγαρία προς το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Την εκδήλωση οργανώνει το Πολιτιστικό Ίδρυμα Γιόζεφ Κάροϊ. Όσοι ενδιαφέρονται να παραστούν στην εκδήλωση μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή στην γραμματεία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας το αργότερο μέχρι τις 26 Απριλίου, καθώς θα υπάρχει λεωφορείο που θα ξεκινήσει την ημέρα της εκδήλωσης (ώρα 13.00), μπροστά απ’ το κτίριο της οδού Vécsey, χορηγία των τουριστικών γραφείων Theo Tours του Θ.Σκεύη και Sia & Leo του Στ.Κοράνη.

Könyvbemutató Április 28-án, vasárnap 15:00-kor a fehérvárcsurgói Károlyi-kastélyban lesz a Pedomazoma vagy Paidososimo című könyv bemutatója, amit Irini Lagani és Maria Bontila egyetemi tanárok szerkesztettek.

A könyv egy tíz évvel ezelőtt Károlyi Angelica szervezésében létrejövő tartott nemzetközi történelmi szimpózium, A görög menekült gyerekek Közép-Kelet-Európában anyagát tartalmazza. A résztvevő egyetemi tanárok közreadták kutatásaik eredményét, a hallgatóság közt pedig a szimpózium tulajdonképpeni érintettjei, az egykori „gyerekek” is helyet foglaltak.

Fehérvárcsurgón sok menekült görög gyerek talált otthonra: 1949-től 55-ig a gyermekotthonként üzemelő Károlyi-kastélyban laktak, tanultak a polgárháborúból elmenekült kicsik.

Az eseményt a Károlyi József Alapítvány szervezi.

Az érdeklődők busszal ellátogathatnak a megnyitóra, aznap 13:00-kor busz indul a Vécsey utca 5. szám alól.

A részvételi szándékot a MGOÖ titkárnőjénél (Vengrinyák Edit, tel.: 061/3027-275) kérjük jelezni.

A buszút a Theo Travel és a Sia&Leo utazási irodák támogatásával jön létre.

24

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Φόρος τιμής

Αλεξάνδρα Παπαϊωάννου

1920 – 2013

Στις 22 Φλεβάρη 2013 πέθανε στη Βουδαπέστη η συμπατριώτισσά μας Αλεξάνδρα Παπαΐωάννου, το γένος Μουχαρέμη, του Κυριάκου και της Αλεξάνδρας. Η αξέχαστη συμπατριώτισσά μας Αλεξάνδρα γεννήθηκε στις 3 Ιουνίου 1920 στο χωριό Περικοπή – Φλώρινας. Καταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια. Η περιοχή αυτή του Βιτσίου υπέφερε πολλά στην περίοδο της κατοχής και ιδιαίτερα στον εμφύλιο σπαραγμό, όπου διεξάχθηκαν πολλές μάχες μεταξύ των αντιπάλων με πολλά θύματα και από τις δύο πλευρές. Ένα από αυτά ήταν και ο σύζυγος της Αλεξάνδρας, Ευάγγελος Παπαϊωάννου, που σκοτώθηκε το 1947 ως μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) αφήνοντας δυο ορφανά παιδιά, τον Κώστα και τον Ηλία, τα οποία φρόντισε και ανάθρεψε η χήρα συντρόφισσα του που δεν ξαναπαντρεύτηκε. Το 1948 συνοδεύοντας πολλά παιδιά από το χωριό τους μαζί με τα δυο δικά της παιδιά, μέσω Γιουγκοσλαβίας μεταφέρθηκαν στην Ουγγαρία, για να γλυτώσουν από τα δεινά του εμφυλίου πολέμου. Όταν εγκαταστάθηκαν εδώ, δούλεψε αρκετά χρόνια σε ελληνικούς παιδικούς σταθμούς σαν «ΜΑΝΑ» σε διάφορες υπηρεσίες και στη συνέχεια σε ραφείο έως τη συνταξιοδότησή της. Ήταν αφοσιωμένη μάνα και ανάθρεψε μόνη της τους δυο γιους της που πρόκοψαν στην ζωή τους. Έμαθαν τέχνες, δημιούργησαν οικογένειες, και ήρθαν στον κόσμο τέσσερα εγγόνια και τρία δισέγγονα, για τα οποία η Αλεξάνδρα ήταν πολύ περήφανη. Η Αλεξάνδρα ήταν αξιοπρεπής γυναίκα και είχε την εκτίμηση όλων όσοι την γνώριζαν. Έζησε και πέθανε παλικαρίσια, έχοντας ήσυχη την συνείδησή της πως έπραξε στο ακέραιο το καθήκον της απέναντι στην οικογένεια της και στην πατρίδα. Στέλνουμε τα συλλυπητήριά μας στα παιδιά της Κώστα και Ηλία, στα εγγόνια της, στις νύφες της Ibolya και Márta, στα δισέγγονά της και σε όλους τους συγγενείς και φίλους τους, όπου και αν βρίσκονται. Αιώνια η μνήμη σου αξέχαστη Αλεξάνδρα. Θανάσης Ζιανός

Δημήτρης Σταμάτης 1913-2012

Μπάρμπα-Μήτσο το ταξίδι σου δεν τελείωσε ακόμα... Ήσουν λεβέντης 20χρονος στον κάμπο το θεσσαλικό που η ρημάδα φτώχεια και τα δύσκολα χρόνια σε ανάγκασαν να καταλάβεις την αδικία του κόσμου, όταν θέριζες κι αλώνιζες στα τσιφλίκια των πλουσίων για ένα κομμάτι πικρό ψωμί. Γνώρισες από κοντά την αδικία, τους κατατρεγμούς, τη φρίκη. Κι ονειρεύτηκες μαζί με άλλους πολλούς ν’ αλλάξεις τον τόπο που σε γέννησε. Κι έτσι έζησες μια συναρπαστική περιπέτεια, ένα ταξίδι μακρινό, με μια υπόσχεση στον εαυτό σου... να βάλεις ένα λιθαράκι δικό σου στον αγώνα για το φως, το δίκαιο και την ανθρωπιά. Ήσουν πάντα έτοιμος και ώριμος για κάθε νέο ξεκίνημα αν χρειαζόταν, όσες δυσκολίες κι αν είχε, όσες θυσίες κι αν απαιτούσε. Ταγμένος στην Εθνική Αντίσταση πολέμησες τους κατακτητές Ιταλούς και Γερμανούς κι ύστερα στο Δημοκρατικό Στρατό, ΕΑΜ και Εφεδρικό ΕΛΑΣ, συνέχισες ως μέλος στο ΚΚΕ από το 1943 γιατί ήθελες μια πατρίδα ελεύθερη, ανεξάρτητη και έγραψες την προσωπική σου ιστορία με το ψευδώνυμο μπάρμπα-Μήτσος. Στα παράσημα που σου απένειμαν ποτέ δεν έδωσες αξία, ούτε τα χρησιμοποίησες για προσωπικό όφελος...ήσουν ένας απλός αγωνιστής! Από τις αετοκορφές του Λιόπρασου, στα βουνά της Ηπείρου, το Ζαγόρι, το Πωγώνι, την Τσούκα Ρόσα 2000 μέτρα ψηλά, στη βουνοκορφή του Λύγκου στην Πίνδο, στο Γράμμο, στην Αλβανία, μετά στην Πολωνία το 1951 και στην Ουγγαρία στο χωριό Μπελογιάννης.

38 χρόνια πολιτικός πρόσφυγας και από το Νοέμβρη του΄88 επιστροφή στην πατρίδα...επιτέλους η ευχή με την οποία ζούσατε στην Ουγγαρία έγινε πράξη...”καλή πατρίδα σύντροφε”. Ταπεινός, αληθινός, ακέραιος, υπερήφανος, μακριά από υποκρισίες, αναλήθειες, δεν δίστασες σε τίποτα όταν επρόκειτο για το δίκαιο του κόσμου τούτου, πάντα ρεαλιστής και ουσιαστικός. Είχες την σκέψη του αριστερού, ήσουν αισιόδοξος, κι έτρεφες ελπίδες πάντα για κάποιο νέο ξεκίνημα. Μα ξέρεις ότι τους σπόρους που μας άφησες θα τους κρατάμε φυλαγμένους, να περάσουν τούτες οι εποχές οι άνυδρες και το ξερό τους χώμα, κι όταν θα είναι κατάλληλη η εποχή για να φυτρώσουν, θα τους σπείρουμε τότε. Μας γέμισες με στοργή και αγάπη, μας έδειξες τον σεβασμό και την υπερηφάνεια που είχες, θα σε θυμόμαστε με χαμόγελο.. γιατί πάντα χαμογελούσαμε μαζί σου, γιατί ήσουν ωραίος. Το ταξίδι σου δεν έχει τελειώσει μπάρμπα Μήτσο, γιατί.. «Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει Τα πιο όμορφα παιδιά δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα Τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα Κι αυτό που’ θελες να μας πεις, το πιο όμορφο απ’ όλα Δεν μας το ’χεις πει ακόμα...»

25

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Φόρος τιμής

Μαρία Ζησίδου 1925-2013

Ήρθαμε σήμερα εδώ για να αποχαιρετήσουμε την αγαπημένη μας μητέρα, γιαγιά και όπως συνηθίσαμε στο Dohánygyár να λέμε, τη θεία Μαρία. Η Μαρία Ζησίδου γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1925 στο χωριό Κόρφουλα της Μακεδονίας. Κόρη του Φίλιππα Αθανασίου και της Αθηνάς Πούσλη, μια φτωχή αγροτική οικογένεια που ήταν 6 αδέλφια, 5 αγόρια και το μοναδικό κορίτσι η Μαρία. Πολύ νωρίς ένιωσε, όπως όλος ο κόσμος της φτωχής αγροτιάς των μακεδονικών χωριών της Βόρειας Ελλάδας, την διπλή καταπίεση και εκμετάλλευση του φασιστικού μεταξικού κράτους. Γι’ αυτό πολύ νωρίς εντάχτηκε στα κινήματα για την κοινωνική απελευθέρωση. Συνειδητοποιώντας την ιδεολογική υπόσταση των προβλημάτων, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και αργότερα έγινε μέλος του ΚΚΕ. Στον εθνικοαπελευθερωτικό, ταξικό αγώνα του ΔΣΕ αγωνίζεται για μια Ελλάδα ελεύθερη, λαοκρατική. Τραυματίζεται βαριά και μετά την αποχώρηση των ανταρτών από την πατρίδα με πολλές χιλιάδες αγωνιστές βρίσκεται αρχικά στην Αλβανία, στη συνέχεια στην Ρουμανία, για να καταλήξει τελικά στην Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας. Στην πόλη Κάλαν γνωρίζει τον συναγωνιστή Ζησίδη Ζήση, ο οποίος έγινε σύντροφός της, και απόχτησαν δύο παιδιά, τον Σούρα και τον Αλέκο. Εργάζεται σε διαφορετικούς τομείς της παραγωγής, και συνταξιοδοτείται το 1974 κατόπιν βαριάς ασθένειας και πολλαπλών χειρουργικών επεμβάσεων. Στον τομέα της σοσιαλιστικής παραγωγής στο εργοστάσιο Ganz Kapcsolók és Készülékek διακρίνεται ως εξαιρετική εργάτρια (kiváló dolgozó). (Εκεί εργάστηκε και με την μητέρα μου και για πολλά χρόνια συνδέθηκαν φιλικά.) Μέχρι το τέλος της ζωής της έμεινε πιστή στους αγώνες της εργατικής τάξης, γι’ αυτό και εντάχτηκε στην Ουγγαρία στο MSZMP και αργότερα στο εργατικό κόμμα. Αγαπημένη συντρόφισσα Μαρία, οι αγώνες δεν ήταν χαμένοι, και εσείς με την ιστορία σας και το ήθος σας οδηγείτε την νέα γενιά. Με το θάνατό σας ανήκετε στο πάνθεο των αγωνιστών για την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας στα παιδιά της, Σούρα και Αλέκο, στις νύφες της, τα εγγόνια και δισέγγονά της, σε όλη την οικογένεια και τους συγγενείς, και καταθέτω στεφάνι εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Aναγνωρίζοντας και εκτιμώντας τον πολύχρονο αγώνα σας, η κεντρική επιτροπή του ΚΚΕ καταθέτει στεφάνι μνήμης . Αιώνια η μνήμη σου! Λαοκράτης Κοράνης

Καλλιρρόη Γκέρτσου 1932-2013

Ήρθαμε σήμερα εδώ για να αποχαιρετίσουμε την αγαπημένη μας συμπατριώτισσα Καλλιρρόη Γκέρτσου, η οποία απεβίωσε στις 10 Φεβρουαρίου 2013 φεύγοντας από κοντά μας για πάντα. Καλή μας θεία Καλλιρρόη (όπως συνηθίζαμε να λέμε εμείς τα προσφυγόπουλα) ήρθαμε εδώ όλοι που σε αγαπούσαμε και σε εκτιμούσαμε. Ο σύντροφος της ζωής σου, ο θείος Γεράσιμος, τα παιδιά σου, ο Σπύρος και η Μαρίκα, η νύφη σου, ο γαμπρός σου, τα εγγόνια σου και τα δισέγγονά σου. Και όχι μόνο. Ήρθαμε εδώ εμείς, τα παιδιά της γειτονιάς του József Attila, που μας θεωρούσες δικά σου παιδιά, γιατί η αγάπη σου ήτανε τόση, που περίσσευε και για μας. Ήρθανε εδώ και γείτονες, οι φίλοι, Έλληνες και Ούγγροι του József Attila telep. Η Καλλιρρόη Γκέρτσου, το γένος Μότση, γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1932 στο χωριό Ρουψία (Πωγώνι Ιωαννίνων). Ήταν ένα από τα πέντε παιδιά της φτωχής αγροτικής οικογένειας του Ηλία και της Αναστασίας Μότση. Έζησε τα εφηβικά της χρόνια στον τόπο που γεννήθηκε, με πολλά βάσανα και διωγμούς από το αστικό, μοναρχοφασιστικό κράτος. Όλη η οικογένειά της εντάχτηκε στο κίνημα. Ο ένας της αδερφός, στις μάχες εναντίον των καταχτητών, χάνεται στα βουνά της Ηπείρου, πολεμώντας στις γραμμές του ηρωικού ΕΛΑΣ. Μετά τη Βάρκιζα, η οικογένεια Μότση κυνηγιέται, γι’ αυτό μετά τον εμφύλιο, η Καλλιρρόη μαζί με δεκάδες παιδιά, βρίσκεται το 1948 στην αναγκαστική προσφυγιά στην τότε Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας. Εδώ, η βοήθεια του λαϊκού κράτους προς τα προσφυγόπουλα ήταν ανιδιοτελής. Εγκαθίσταται σε διάφορα Ιδρύματα όπως στην Ηλέκτρα. Από το 1949 δούλεψε στο εργοστάσιο Μικρών Μηχανημάτων (Kismotor) σε 3 βάρδιες. Το 1952 παντρεύεται τον τραυματία του ΔΣΕ Γεράσιμο Γκέρτσο και αποκτούν 2 παιδιά, τον Σπύρο και την Μαρίκα. Αργότερα, η Καλλιρρόη εργάστηκε στον Συνεταιρισμό Παραγωγής Ελαστικών, όπου την γνώρισα εγώ προσωπικά σαν μαθητής δημοτικού, και ένοιωθα την φροντίδα και την αγάπη της. Στις καλοκαιρινές διακοπές με πήρε δίπλα της να κάνω το χαρτζιλίκι μου. Εκεί.... Καλή μου θεία Καλλιρρόη, με το χαμόγελό σου και την γλυκιά σου κουβέντα που είχες να πεις με τον καθένα που συναντιόσουν στη γειτονιά, που δεν είχες εχθρούς, με το πέρασμά σου στη ζωή αυτή απόκτησες μόνο φίλους και πολλή αγάπη απ’ όλους μας. Συμμεριζόμενοι τον πόνο της οικογένειάς σου, σε αποχαιρετάνε η ελληνική κοινότητα, οι παλιοί συναγωνιστές και σύντροφοί σου, και ας είναι το μήνυμα της ύπαρξής σου σε τούτο τον κόσμο πως η αγάπη και η συμπόνια των συνανθρώπων μας ενώνει την κοινωνία. Ας μείνει αυτό σαν παρακαταθήκη για όλους μας. Αιώνια η μνήμη σου αγαπημένη Καλλιρρόη! Λαοκράτης Κοράνης

26

Μάρτιος 2013 • Έτος: 19°

Bécsi kirándulás Január utolsó hideg hétvégéjén az Újpesti Görög Nemzetiségi Önkormányzat szervezésében bécsi kirándulásra hívtuk kerületi honfitársainkat.

A görög-magyar kapcsolatok ápolása jegyében fő úticélunk a Sissi Korfun című kiállítás volt. A tárlaton láthattunk Erzsébet korfui tartózkodásával kapcsolatos tárgyakat, a szigeten a császárnénak építtetett Achilleiont bemutató filmet, és rövid történelmi kitekintést is kaptunk. Az Achilleion 1888-ban épült pompeji stílusban Gasturi fölött.

A kor hangulatát híven tükröző kiállítás hitelesen ábrázolta Erzsébet Görögországhoz, a görög kultúrához, a görög emberekhez fűződő kapcsolatát. Sissi lelkesedett a görög kultúráért, ógörögül és újgörögül tanult, szívesen fordított Homéroszt és más antik szerzőket.

Schliemann Trójánál végzett ásatásai és a görög mitológia egyaránt felkeltették érdeklődését.

A kiállítás megtekintése után a kirándulás további részében ellátogattunk a bécsi görög ortodox templomba. A bécsi görögök története a bizánci időkre nyúlik vissza, amikor a Laskaris és Komnenos uralkodóház hercegnői beházasodtak az osztrák Babenberger családba.

Görögök nagyobb számban a XVIII. században jelentek meg a mai Ausztria területén. A templomot is e század elején építették.

A kirándulás színvonalát Agárdi Bendegúz profi bécsi idegenvezetése és Diószegi György lenyűgöző előadása tette még kellemesebbé.

Pancsosz Alexandra

27

Αποκαλυπτήρια αναμνηστικής επιγραφής Κολεγίου Ηλέκτρα