ελληνισμός 2014/05

Έ

ελληνισμός M A G YA R O RSZÁGI G ÖR ÖGÖK ORSZ ÁGOS ÖN KORM ÁN YZ ATA 1054 BU DAPEST, Vécsey u. 5

Έκδοση

τ η ς Α υ τοδ ιοίκη ση ς

Ε λ λ ήνων Ουγ γαρ ί ας

το

ς

Μάιος 2014

Εγκαίνια Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού Οι Έλληνες του Πόντου Ποίηση Νάκη Σκορδίλη

20

ο

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Μνήμη

Περιεχόμενα Μνήμη

3

Ημέρα μνήμης τηςγενοκτονίας των Ποντίων

Hagyomány Pünkösd

Híreink

4

Δεν ξεχνούν τον Ορωπό

Διαλέξεις

Εκδήλωση για τη Μετα-Βυζαντινή Τέχνη στο CEU

Arcok

Νάκης Σκορδίλης

6 8

στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού

14

Όλος ο κόσμος μια Ελλάδα

Οι ελληνοουγγρικές σχέσεις των πόλεων Budaörs και Vác

20

Φόρος τιμής

Γεώργιος Παπαδούδης

26 27 2

Αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία

Θέατρο/Színház

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΥΓΑΣ

10 11 12 Εγκαίνια

Πολ. Ατζέντα

Σκονάκι

Διαγωνισμός απαγγελίας

Οι Γιορτές μας

Πάσχα στο σπίτι μας

16 19 Σκονάκι

Νόρα Γιαννακάκη

Interjú

Hristodoulou Konstantinos

22 24 Συνέδριο

για τη ζωή και το έργο του Έλληνα λόγιου και παιδαγωγού Στέφανου Κομμητά

Κατασκήνωση

BALKÁN TÁNCTÁBOR

28

Με αφορμή τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντυ, αισθάνθηκα καθήκον και χρέος μου να γράψω αυτό το άρθρο γαι το ιστορικό της απάνθρωπης γενοκτονίας και να εκφράσω τη λύπη και το σεβασμό μου στις 353.000 αθώες ψυχές που αφανίστηκαν από τους εξαγριωμένους Τούρκους εθνικιστές. Είναι απαραίτητο χρέος μας να τιμάμε την ιστορία μας και να την μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές, στα παιδιά και τα εγγόνια μας. Το ποντιακό στοιχείο είναι ένας δυναμικός ελληνισμός που αποτελεί την μεγαλύτερη διασπορά σε όλο τον κόσμο. Είμαι κι εγώ Πόντια τρίτης γενιάς. Οι γονείς μου, ξεριζωμένοι πρόσφυγες από τον Πόντο, έφτασαν στην Ελλάδα το 1922 κι εγκαταστάθηκαν στο μικρό και φτωχικό χωριό Θηριόπετρα του νομού Πέλλας, όπου γεννήθηκα. Από το 1916 άρχισε η γενοκτονία των Ελλήνων στον Πόντο της Μικράς Ασίας και κράτησε 8 χρόνια, ως το 1923. Οι Γερμανοί, μετά του Βαλκανικούς Πολέμους, προσπάθησαν με κάθε τρόπο να φανατίσουν τις τουρκικές μάζες εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Σε μια τουρκική εφημερίδα διαβάζουμε τα εξής: “Αν πεινούμε και υποφέρουμε εμείς οι Τούρκοι αιτία είναι οι γκιαούρηδες που στα χέρια τους κρατούν τον πλούτο μας και το εμπόριό μας. Τί τη θέλετε τη φιλία τους; Μποϊκοτάρετε τα προϊόντα τους...” Οι νεότουρκοι πίστευαν ότι μονάχα με την εξαφάνιση των ανεπιθύμητων λαών -Ελλήνων και Αρμενίωνθα έκαναν πατρίδα τους τη Μικρά Ασία. Η απόφαση για εξαφάνιση των ανεπιθύμητων λαών πάρθηκε το 1911, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ολοκληρώθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ (1919-1923). Η Τουρκία στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο έλαβε μέρος ως σύμμαχος της Γερμανίας, έτσι είχε την ευχέρεια να εφαρμόσει πλήρως το παλαιότερο σχέδιο εξόντωσης των χριστιανικών πληθυσμών. Πολύ γρήγορα, οι διωγμοί έγιναν συστηματικοί και πιο οργανωμένοι κατά Αρμενίων και Ελλήνων. Οι Τούρκοι επιτίθονταν κυρίως στα απομονωμένα ελληνικά χωριά, κλέβοντας, φονεύοντας, αρπάζοντας νέα κορίτσια, καίγοντας τα σπίτια τους. Οι εκτοπισμένοι από τα χωριά τους δεν είχαν το δικαίωμα να πάρουν μαζί τους ούτε τα απολύτως αναγκαία. Χωρίς τροφή και νερό, δαρμένοι και νηστικοί, οι περισσότεροι πέθαιναν στον δρόμο από την κούραση, την πείνα και τις αρρώστιες.

19 Μαΐου

Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου (1916-1923)

Κέρκυρα 20 Ιανουαρίου 1923. Ομάδα Ελλήνων προσφύγων του Πόντου σε αναμνηστική φωτογραφία (“Προσφυγική Ελλάδα”, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή το 2008)

Εμπνευστής και εγκέφαλος αυτής της γενοκτονίας ήταν ο Μεχμέτ Ταλαάτ, υπουργός εσωτερικών της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι κάτοικοι ιδρύουν αντάρτικες ομάδες για να προστατευθούν από τις συνεχείς επιθέσεις των Τούρκων, γίνονται “ο φόβος και ο τρόμος” των Τούρκων, οι λεγόμενοι “Τραντέλληνες”. Οι Πόντιοι πίστευαν ότι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου θα έφερνε και οριστικό τέρμα στα δεινά τους, αλλά διαψεύστηκαν. Οι τουρκικές επιδρομές συνεχίζονταν καθημερινά με μεγαλύτερη ένταση. Το 1918 αρχίζει νέος διωγμός κατά των Ελλήνων από το κεμαλικό καθεστώ;, πολύ πιο άγριος και απάνθρωπος από τους προηγούμενους. Στις 19 Μαΐου, με την απόβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα, αρχίζει η δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Σαν λυσασμένα θεριά που διψούν γαι αίμα, έκαψαν, βασάνισαν και σκότωσαν όλους του Έλληνες και Αρμένιους που βρέθηκαν μπροστά τους στη Σαμψούντα. Η εφαρμογή αυτής της εγκληματικής πολιτικής ανάγκασε χιλιάδες Έλληνες των παραλίων της Μικρασίας, με 3 χιλιάδες χρόνων ελληνικής παρουσίας και ιστορίας στην περιοχή, να εγκαταλείψουν τις προαιώνιες εστίες τους και να μετοικήσουν, κάνοντας πολυήμερες εξοντωτικές πορείες. Η γενοκτονία και ο ξεριζωμός των Ελλήνων από μια περιοχή στην οποία ο ελληνισμός είχε συνεχή και λαμπρή παρουσία, ολοκληρώθηκε το 1924 βάση της Συμφωνίας Ανταλλαγής Πληθυσμών του 1923. Οι Έλληνες του Πόντου ως το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν 700.000. Μέχρι το τέλος του 1923 είχαν εξοντωθεί 353.000. Οι ξεριζωμένοι αφήνοντας πίσω τους τα πατρικά εδάφη, άφησαν πίσω τους και 100.000 εξισλαμισμένους Έλληνες. Τα θύματα της γενοκτονίας θα ήταν πολύ περισσότερα αν δεν υπήρχε το ποντιακό αντάρτικο. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των Ποντίων προσφύγων που δέχτηκε η Ελλάδα, υπολογίζονται γύρω στις 400.000. Η μαζική άφιξη χιλιάδων προσφύγων προκάλεσε ισχυρό σοκ στην ελληνική κοινωνία. Στις 24 Φεβρουαρίου 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για την Γενοκτονία των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο. Η γενοκτονία των Ποντίων και όλων των χριστιανών της Μικρασίας είναι αναμφισβήτητο ιστορικό γεγονός, αποτέλεσμα οργανωμένου σχεδίου εξαφάνισης και εκδίωξης από τις πατρογονικές τους εστίες. Αποτελεί για μας τους Έλληνες ημέρα πένθους και μνήμης. Ο σεβασμός στη μνήμη των Ποντίων που έχυσαν το αίμα τους δεν αρχίζει και δεν τελειώνει μόνο σε αυτή τη μέρα. Τους χρωστάμε τη δικαίωση! Οφείλουμε να δικαιώσουμε τους 353.000 νεκρούς αλλά και τους πρόσφυγες, και να συμβάλλουμε και μείς στον σκληρό αγώνα που διεξάγει η ΠΟΠ για την παγκόσμια αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων από τη Διεθνή Κοινότητα. Πολλοί διανοούμενοι, όπως ο κοινωνιολόγος-πολιτικός επιστήμων Μιχάλης Χαραλαμπίδης που είχε έρθει πριν μερικά χρόνια στη Βουδαπέστη κάνοντας μια ενδιαφέρουσα διάλεξη για το ποντιακό ζήτημα, κάνουν μεγάλο και δύσκολο αγώνα για την παγκόσμια αναγνώριση της γενοκτονίας του ελληνισμού του Πόντου. Σ’αυτό τον δύσκολο αλλά δίκαιο αγώνα που διεξάγουν οι Πόντιοι απόγονοι αυτών των 353.000 αθώων θυμάτων, έχουμε ιερό χρέος κι εμείς, οι Έλληνες της Ουγγαρίας, να συμμετάσχουμε κι εκφράζω την επιθυμία μου να οργανώσουμε του χρόνου μια εκδήλωση μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων, ελπίζοντας στο ενδιαφέρον και την υποστήριξή σας. ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ!

Σοφία Ακριτίδου

3

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Híreink

Τα νέα μας ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

KÖZLEMÉNY

Σας ενημερώνουμε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η εργασία για την επανέκδοση του βιβλίου “ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΜΑΣ, 1948-1998” στο οποίο για πρώτη φορά εκδόθηκε ονομαστικός κατάλογος από τον μακαρίτη συμπατριώτη μας Κώστα Σιούλα. Στη μνήμη του, και καθώς συμπληρώνονται 10 χρόνια από το θάνατό του, θα επανεκδοθεί βιβλίο με τον ονομαστικό κατάλογο των μέχρι σήμερα αποθανόντων συμπατριωτών μας. Η καινούρια έκδοση θα συμπεριλαμβάνει όλη την περίοδο της δεύτερης διασποράς των Ελλήνων Ουγγαρίας από το 1948 έως το 2014. Την τιμητική αυτή εργασία ανέλαβαν να κάνουν η Βαγγελιώ Σιούλα (τηλ.: 375-4332, κινητό: 0 6 30 213 3910) και η Σοφία Ακριτίδου (τηλ.: 291-6885, κινητό: 06 30 906 2534, ή στο e-mail: sofiaakritidou1938@gmail.com). Παράκλησή μας προς όλους τους συμπατριώτες μας είναι: όσοι γνωρίζετε συγκεκριμένα στοιχεία για οποιονδήποτε συμπατριώτη μας ο οποίος απεβίωσε και το γεγονός δεν γράφτηκε στο μηνιαίο περιοδικό μας Ελληνισμός, να ειδοποιήσετε τις συντάκτριες στα παραπάνω τηλέφωνα ή στα κεντρικά μας γραφεία (τηλ.: 3027275, e-mail: grtitkar@t-online.hu). Σημείωση: Η ανακοίνωση αυτή αφορά και αυτούς που χρόνια ολόκληρα έζησαν στην προσφυγιά και η τέφρα τους μεταφέρθηκε στην Ελλάδα ή επαναπατρίστηκαν και απεβίωσαν εκεί.

Tájékoztatjuk Önöket, hogy megkezdődtek a „Halottaink, 19481998” –című könyv újrakiadásának munkálatai. Ebben a kiadványban első ízben jelent meg a megboldogult honfitársunk, Siulász Kosztasz által összegyűjtött névsor. Halálának tízedik évfordulója alkalmából, az ő emléke előtt is tisztelegve jelenik meg újra a könyv, mely az eddig elhunyt honfitársaink névsorát tartalmazza. Az új kiadás felöleli a második magyarországi görög diaszpóra teljes időszakát, 1948-tól 2014-ig. Eme megtisztelő feladat lebonyolítását Siula Vangelio (06-1-375-4332, mobil: 06-30-213-3910) és Akritidu Szófia (06-1-291-68-85, mobil: 06-30-906-2534, e-mail: sofiaakritidou1938@gmail.com) vállalták.

A következő kéréssel fordulunk minden kedves magyarországi görög felé: amennyiben tudomásuk van olyan honfitársunkról, akinek elhunyta nem került közlésre az Ellinismos folyóiratunk hasábjain, kérjük, jelezze azt a fenti elérhetőségek valamelyikén a két szerkesztőnő, illetve az Országos Önkormányzat felé (tel: 06-1-302-7275, e-mail: grtitkar@t-online.hu).

Megjegyzés: a felhívás azokra is vonatkozik, akiknek hamvait az emigrációban töltött évek után Görögországba szállították, illetve azokra, akik repatriálásukat követően hunytak el ott.

Βαγγελιώ Σιούλα

Siula Vangelio

Σοφία Ακριτίδου

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Σάββατο 7 Ιουνίου 2014, ώρα 18:00 στο ξενοδοχείο ACTOR (Bp. 1094, Viola u.10) Η χορωδία «ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ» σας καλεί για έκτη συνεχόμενη χρονιά στη συναυλία της, να πούμε μαζί αξέχαστα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και του Γιώργου Ζαμπέτα. Σας περιμένουμε στην παρέα μας. Ελάτε, δεν θα μετανιώσετε! Στο πρόγραμμα συμμετέχουν: η χορωδία «ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ» ο Χρήστος Φουντανέλλας, μπουζούκι και η ορχήστρα «ΜΥΔΡΟΣ». Στη συνέχεια θα ακολουθήσει γλέντι με την ορχήστρα «ΜΥΔΡΟΣ».

Akritidu Szófia

Δεν ξεχνούν τον Ορωπό Οπωσδήποτε είναι γνωστή στο κοινό η πρωτοβουλία, η προσπάθεια που γίνεται πάνω από οχτώ χρόνια από τριμελή συντακτική επιτροπή με στόχο την περισυλλογή βιογραφικών στοιχείων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ. Στην τεράστια αυτή εξόρμηση βοήθησαν με τη συμμετοχή τους και πολλά παιδιά 3ης-4ης γενιάς, τέκνα ανταρτών που βρέθηκαν στην αναγκαστική προσφυγιά, στη Λ.Δ. της Ουγγαρίας. Μιλώντας μαζί τους, μου έχει κάνει εντύπωση πόσο κατατοπισμένοι και ενημερωμένοι είναι, και πόσο λεπτομερειακά γνωρίζουν περιστατικά των γονιών τους. ΝΑΙ. ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΤΟΝ ΟΡΩΠΟ. «Έλα! Ρώτα! Τί θέλεις να σου πώ;» λέει ο Χρ. Στόγιος. Και συνεχίζει: «Ο πατέρας μου βγήκε από τους πρώτους στο βουνό, στα τμήματα του καπετάν-Μαρίνου και πολέμησε μαζί με την Ειρήνη (Μίρκα) Γκίνη. Ήταν σαμποτέρ. Ανατίναξε τον Ηλεκτρικό Σταθμό και το Δικαστήριο Εδέσσης, όπου δίκασαν εις θάνατον την Ειρήνη Γκίνη μαζί με άλλους πέντε συναγωνιστές της. Έλαβε μέρος στη μάχη της Έδεσσας (Δεκέμβριος 1948). Έπιασε αιχμάλωτο τον Διοικητή Χωροφυλακής και τον έπεισε να αφήσει ελεύθερο τον κρατούμενο αδερφό του...». «Εμένα, ο πατέρας μου έλαβε μέρος στην ανατίναξη της γερμανικής αμαξοστοιχίας στα Τέμπη..», λέει η Ε. Νικολάου. «Εμένα τον πατέρα μου τον έπιασαν αιχμάλωτο, τον πέρασαν στρατοδικείο στα Γιανιτσά, τον δίκασαν σε θάνατο και τον εκτέλεσαν...» λέει ο Χρ. Κτενίδης. ΝΑΙ. ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΤΟΝ ΟΡΩΠΟ. Τα μάτια τους γυαλίζουν, αστράφτουν την ώρα που μιλούν για τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Είναι περήφανοι για τους γονείς τους, για τον ένδοξο αγώνα που έδωσαν στα χρόνια της μαύρης δεκαετίας 1940-1950, στην Εθνική Αντίσταση, στον Εμφύλιο σπαραγμό όπου μας σπρώξανε οι ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και οι ξενόδουλες κυβερνήσεις του τόπου μας για να εξοντωθούν 580 χιλιάδες άνθρωποι και να ξεσηκωθούν, να μετακινηθούν 700 χιλιάδες κόσμος από τον τόπο του. Ναι, είναι περήφανοι για τους δικούς τους, για τους αγωνιστές που αφιερώσανε τα νιάτα τους και χύσανε το αίμα τους στον άνισο αγώνα για το δίκαιο, τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας και οι οποίοι γράψανε με λαμπρά κεφαλαία γράμματα την νεότερη ιστορία του Έθνους. Ανεβάσανε το ηθικό και την ιστορική αξία του λαού μας. Επίσης, είναι περήφανοι και θαυμάζουν τους προγόνους τους και τα μέλη του Τουριστικού τμήματος του Συλλόγου που με πρωτοβουλία της Τούλας Αρβανιτίδου οργανώνουν εκδρομές αναμνήσεων στα μέρη όπου αγωνίστηκαν, όπου είναι χαραγμένα στα βράχια τα ονόματά τους και στα σημεία που έπεσαν ανθίζουν αγριολούλουδα που ποτίστηκαν μα το άγιο αίμα των αγωνιστών. Παρακάτω αναφέρουμε τα ονόματα απογόνων, τέκνα αγωνιστών, οι οποίοι είχαν την καλοσύνη και διάθεση να μας προσφέρουν στοιχεία των γονιών και προγόνων τους:

4

Αγγελόπουλος Θοδωρής Ανανιάδου Σοφία Γάκη Βασιλική Γκαμπράνης Γιώργος Γώγου Περιστέρα Δημητρίου Αχιλλέας Δημόπουλος Λάζαρος Θωμαΐδης Γιάννης Κάρτα Θεοδώρα Κεχρινιώτη Σοφία Κτενίδης Χρήστος και Φρόσω Κυριακίδου Μάγδα Μπουρουλίτης Αποστόλης Μπουσαλίκα Βαγγελίτσα Παπαδημητρόπουλος Χάρης Παπαδοπούλου Μάγδα Πολιτίδης Γιώργος Ρόπκας Θωμάς Σαμαρά Όλγα Στόγιος Χρήστος Τζοβαΐρη Πολυξένη Τοπουζίδης Δημήτρης Τσαφαρίδου Πολυξένη Τσιτσιμάκα Ευανθία Τσουμάνη Σοφία Τύπου Ελένη Χριστοδουλίδης Χάρης Χριστοφορίδης Βασίλης και Κατίνα

9 Μαΐου 2014 Τάκης Χριστοδουλάκης

Meghívó A Bp.XIII. Kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat 2014. június 21.-én reggel 8 órai indulással szervezi a hagyományőrző honismereti túrát Szeged varosában.

Program:

Szegeden első állomásunk a Szegedi Görög Nemzetiségi Önkormányzat Nemzetiségi Ház, ahol találkozunk Purosz Alexandrosz elnökkel, aki végig vezet minket Szeged belvárosában bemutatva Szeged magyar-görög vonzású nevezetességeit.

Jelentkezni: Thomaidu Elfteria 0620/4161618 vagy 339-1392 telefonon.

Email: thomaidu.tetelefteria.elefteria@gmail.com

Ευχαριστήριο γράμμα Αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι, Χριστός Ανέστη και Χρόνια πολλά. Θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για τη θερμή σας υποδοχή στο Συμπληρωματικό Σχολείο και στην Ελληνική Κοινότητα της Βουδαπέστης, καθώς επίσης και για τα όμορφα δώρα σας. Λυπηθήκαμε που δεν μας δόθηκε η ευκαιρία να συναντήσουμε και προσωπικά τον κ. Λαοκράτη Κοράνη, για τον οποίο έχουμε διαβάσει τόσα πολλά. Μάθαμε για την υποψηφιότητά του στις ουγγρικές βουλευτικές εκλογές. Μακάρι να είναι υγιής και να διαπρέπει πάντα. Είστε για μας ένα ζωντανό κομμάτι του ελληνισμού, του παρελθόντος αλλά και του παρόντος. Ελπίζουμε κάποια στιγμή να συναντηθούμε ξανά και να έχουμε περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας για να γνωριστούμε καλύτερα. Με εκτίμηση, Oι καθηγητές και οι μαθητές του 6ου Γυμνασίου Χαλανδρίου

5

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Arcok

Πρόσωπα

Νάκης Σκορδίλης Ο λόγος του ρέει κυλαριστός. Μιλάει για ποίηση και ταυτόχρονα παρεισφρέουν ιστορίες από συναντήσεις του με μεγάλους λογοτέχνες, αξιόλογους μουσικούς, εντυπώσεις, αγωνίες, επιθυμίες, προτιμήσεις...Ο ποιητής Νάκης Σκορδίλης έχει γεννηθεί στη Λεμεσό της Κύπρου και ζει στη Βουδαπέστη για πάνω από δύο δεκαετίες. Γνωρίστηκε με την ουγγαρέζα πιανίστα σύζυγό του πριν 28 χρόνια κι έχουν δύο κόρες, η μία αρχιτέκτων και η άλλη ομποΐστα με διακρίσεις σε διαγωνισμούς. Σε ηλικία 14 ετών έγραψε τα πρώτα του πεζά στα αγγλικά, 12 τον αριθμό, τα οποία του χάρισαν το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό στο Κάιρο. Σπούδασε στο Λονδίνο, έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές “A dream and other poems” (1986), “Ποιήματα” (1989), “Κύκλος” (1998), „Αιγιαλούσα ή Φισκάρδο”(2009) και το πεζό “Οι δυσχέρειες του Δομένικου”( 2000 ). Αυτό τον καιρό καταπιάνεται με τη μεταγλώττιση της Λειτουργίας του Ιωάννη Χρυσοστόμου στα νέα ελληνικά, μετά από παράκληση της εκκλησιαστικής κοινότητας της αγ. Αικατερίνης στο βόρειο Λονδίνο έπειτα από μια επιτυχημένη βραδιά ανάγνωσης ποιημάτων του. Παράλληλα γράφει μια μελέτη για τον Γιώργο Σαραντάρη (1908-1941) για τον οποίο μιλάει με θαυμασμό λέγοντας: ” Πέθανε νέος, αλλά είναι πολύ αξιόλογος ποιητής. Η ποίησή του στηρίζεται όχι μόνο στα βιώματα αλλά και στη φιλοσοφία. Έχει επηρεαστεί και από τους Ιταλούς καθώς η οικογένειά του πήγε από την Κωνσταντινούπολη στη Μπολώνια όταν εκείνος ήταν 2 ετών.” Του αρέσει επίσης ο Θανάσης Βαλτινός, θεωρεί την “Κάθοδο των Εννιά” καταπληκτικό έργο, η Αμοργός του Γκάτσου έχει μεγάλες στιγμές, όπως λέει, ο Σεφέρης, ο Μάρκος Μέσκος, η Νίκη Κατσαούνη, ο Χαραλαμπίδης είναι μερικοί από τους λογοτέχνες που εκτιμά. Δεν παραλείπει να μνημονεύσει το περιοδικό “Διαγώνιος” του καλού ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου που το χαρακτηρίζει ως μείζονα εκδοτική προσπάθεια στην Ελλάδα του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα. Πώς ξεκινήσατε να γράφετε; Το 1986 άρχισα να γράφω ποίηση στα ελληνικά. Ήταν μια διέξοδος για μένα. Η λογοτεχνία γράφεται από έναν ο οποίος όμως βρίσκεται σε συνάφεια με το περιβάλλον του, με μερικούς φίλους, συγγενείς... Όσοι γράφουν μόνοι τους, αποκλεισμένοι, κινδυνεύουν. Το γράψιμο είναι σχέση φιλίας, δείχνει την έγνοια για τον απλό άνθρωπο. Ο συγγραφέας είναι παράδειγμα προς μίμησιν. Ο Νίκος Εγγονόπουλος είχε πει “ εν μέρει περιδέραιο, εν μέρει ανελκυστήρ”. Βγάζεις στο χαρτί αυτά που έχεις μέσα σου αλλά δεν ξεφεύγεις από τα στοιχεία που σε έχουν φτιάξει, αλλιώς θα σταματούσες. Ρώτησα κάποτε την Έντνα ο’ Μπράιαν (σ.σ. ιρλανδή συγγραφέας) γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί ιρλανδοί συγγραφείς και είπε γιατί έχουν πόνο και στενοχώρια. Δεν μπορείς να γράψεις αν δεν έχεις πόνο. Ο Γέιτς είχε πει ότι η ποίηση γράφεται γιατί έχει δραματικότητα. Αν δεν βιώσεις κάτι, δεν μπορεί να βγει. Θεωρώ τον Γέιτς κορυφαίο ποιητή γιατί αγωνιζόταν για μια Ιρλανδία, είχε μια χαμένη πατρίδα που ήθελε να ξαναφτιάξει. Τί κάνει ένα ποίημα σπουδαίο; Πρέπει να μην είναι άρυθμο και να έχει το δραματικό στοιχείο. Να δείχνει έγνοια, δεν γράφουμε για να γίνουμε γνωστοί... Ο ρυθμός της μουσικής σου μαθαίνει να έχεις περισσότερο έλεγχο στη γλώσσα. Τί απελευθερώνει την έμπνευση; Η καθημερινότητα και τα βιώματά μας. Αγαπημένος στίχος... “Τον καιρό που τα άνθη θάλλουν Είσαι εσύ το τελευταίο θάμβος πλάι στο κύμα Των ξεχασμένων ναυτικών αγλάισμα Πρασινίζεις το λευκό και τον φόβο ηρεμείς” (Από την συλλογή Κύκλος, εκδ. Καστανιώτη 1998) Σας απασχολεί ο θάνατος; Θα με ενοχλήσει που δεν θα μπορώ να διαβάσω Όμηρο, Δάντη και ν’ ακούσω μερικά έργα του Βέρντι και του Μπαχ. Αυτό είναι το μέτρο πόσο σημαντική είναι η ζωή. Σας ευχαριστώ πολύ!

6

Βούλα Αυγουροπούλου

“Το γράψιμο δείχνει έγνοια για τον απλό άνθρωπο”

Ποιήματα Νάκη Σκορδίλη Μνήμη Λάζαρου Σπυρίδη

Μνήμη Βασίλη Διοσκουρίδη

Η πετραία οδός παρά το κύμα Σιγοψιθυρίζει το ρυθμό Όπως συνερίζεται τους αέρηδες Ρέει το ρέον το νερό καθάριο κρύσταλλο Όπως ορχήστρα καλοσυγκερασμένη Που το ρυθμό κρατάνε οι μπασαβιολίστες Κρυμμένοι σχεδόν Και στη ζωή θλιμμένοι Λιγομίλητοι και αισχυντηλοί Και πετραία οδός παρά το κύμα Σιγοψυθιρίζει το ρυθμό Με το θυμικό μετρονόμιο της φύσης Από όπου ξεκινάει δειλά Στα μικράτα του ένας μπασαβιολίστας

Αυτό που δεν είναι άμεσο Είναι τίποτα Εκεί στο όριο του φωτός Ο υποβολέας φεύγει ξαφνικά

Μνήμη Νίκης Μαραγκού Τα φαγιούμ αγγίζουν τη τελειότητα Στο όριο εκεί που χάνεται η ζωή Ενώ εμείς με την αγάπη μας Για το κάλλος Υποπίπτουμε πάντα στο λάθος το μικρό ή το μεγάλο Μια μηχανή χρόνου είναι η ζωή μας. Κομμάτια σκακιέρας εν κινήση Μικρά και μεγάλα Ζώα μικρά μετά μεγάλων κατά τον ψαλμωδό Ο ρυθμός βγαίνει ελλειπτικός Αν μια νότα χαθεί στο μαύρο φως των κυμάτων Χωρίς επιστροφή (Φλεβάρης 2Ο13)

Στο θέατρο αργοπορεί η φράση Μόνο η σκιά καλύπτει την κίνηση της ψυχής Κανείς δεν θα σου πει τί μένει μετά τη ζωή Κάποιος άλλος θα συμπληρώσει τη δύναμη της λέξης Γυρίζει το βίωμα στη ζωή Μόνο η ζεστασιά της εικόνας Και του περίγυρου Όταν η κάθε αίθουσα είναι διαφορετική Τα έργα τέχνης ως παραφαινόμενα Άλλες ιστορίες συγκεκαλλυμένες Γυρίζει το βίωμα στη ζωή Πριν γίνει τετριμμένη (Βουδαπέστη, Φλεβάρης 2Ο14)

Ερωτικό Τον καιρό που τα άνθη θάλλουν Είσαι εσύ το τελευταίο θάμβος πλάι στο κύμα Των ξεχασμένων ναυτικών αγλάισμα Πρασινίζεις το λευκό και τον φόβο ηρεμείς Και οι μνήμες κοπάζουν στις φλέβες των φυκιών Κι όταν χιονίζει το παραμύθι συλλαβίζεις Και στο τέλος μιας πορείας είσαι μνημόσυνο Σε βλέπω με τα μάτια της αγάπης Αργά μέσα στη νύχτα περπατάς Γνωρίζω την κάθε σου λέξη Νερό, πέτρες, φύκια, σκοτωμένα πουλιά Τους χαμένους έρωτες και τις πατρίδες Σ’ αυτό το καλντερίμι Από πελεκητές πέτρες Πελεκητές μνήμες Πελεκητές σχέσεις Και είναι μακρύς ο δρόμος δίχως τέρμα Και κάθε φορά μετά τη βροντή και την αστραπή Αρχίζω πάλι απ΄ την αρχή Το πρόσωπό σου να αναζητώ Και τον χρόνο να μετρώ με τις σταγόνες της βροχής Γιατί είσαι πάντα η ίδια στα μάτια της αγάπης (Από την συλλογή Κύκλος, εκδ. Καστανιώτη 1998)

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Πολιτιστική ατζέντα

PROGRAMAJÁNLÓ 2014. május

Αφιέρωμα στον ποιητή Ν. Καββαδία Την ευκαιρία βαθύτερης γνωριμίας με τη ζωή και το έργο του νεοέλληνα ποιητή Νίκου Καββαδία είχαν οι φοιτητές του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου «EÖTVÖS LORÁND» της Βουδαπέστης σε μουσική-φιλολογική εκδήλωση η οποία πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Πανεπιστήμιο στις 6 Μαΐου, συνεχίζοντας τα λογοτεχνικά αφιερώματα που κατά καιρούς πραγματοποιεί το Τμήμα σε νεοέλληνες συγγραφείς και ποιητές. Η διοργανώτρια Ράνια-Τζούλια Ψοφογιαννάκη, αποσπασμένη από την Ελλάδα φιλόλογος στο τμήμα, μίλησε για τη ζωή και τα ποιητικά και πεζά κείμενα του ποιητή προσεγγίζοντας τα σημεία κλειδιά στην ανάγνωση του, τα οποία του αποδίδουν μια διακριτή θέση στη νεοελληνική ποίηση: το ρόλο της θάλασσας, της γυναίκας και του έρωτα στο έργο του. Ανέδειξε επιπλέον τη σχέση του ποιητή με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του, καθώς και την «αίσθηση της διάψευσης» που χαρακτηρίζει το ποιητικό και πεζό του έργο. Οι φοιτητές του Τμήματος απήγγειλαν ποιήματα και διάβασαν αποσπάσματα από το πεζό έργο του Καββαδία ενώ προβλήθηκαν αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ-αφιέρωμα στον ποιητή από την εκπομπή του Τ. Ψαρρά «Εποχές και Συγγραφείς» της ΝΕΤ.

ZENE

Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από μουσική εκτέλεση μελοποιημένων ποιημάτων του Καββαδία από τις «Γραμμές των Οριζόντων» του Θ. Μικρούτσικου όπου έπαιξε πιάνο η Βούλα Αυγουροπούλου και τραγούδησε η Ράνια-Τζούλια Ψοφογιαννάκη. Την εκδήλωση παρακολούθησαν ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Ουγγαρία, κ. Δημήτρης Γιαννακάκης, ο Πρόξενος κ. Ιωάννης Σταματέκος, ο Σύμβουλος Τύπου και Επικοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας κ.Νίκος Βλαχάκης, ο Αντιπρόεδρος της ΑΕΟΥ κ.Γιώργος Κολλάτος, ο πρώην Πρόεδρος της ΑΕΟΥ κ.Θεόδωρος Σκεύης καθώς και αρκετοί ομογενείς και Ούγγροι ελληνιστές. Το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών παρακολουθούν 30 φοιτητές, ανήκει στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου, ενώ λειτουργεί από το 1975 –ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του λογοτέχνη Δημήτρη Χατζή ο οποίος και δίδαξε σ’ αυτό- και του χρόνου πρόκειται να συμπληρώσει 40 χρόνια λειτουργίας, όντας το μοναδικό στα πανεπιστήμια της Ουγγαρίας. Μ.Β.

Mydros - www.mydros.hu

06. 07. szombat 18:00 Actor Hotel (Bp. IX. kerület, Viola utca 10.)

06. 08. vasárnap 19:00 Duna Csárda (2132. Göd, Jósika utca 16.)

06. 14. szombat 18:00 Ferencváros József Attila Lakótelep Közösségi Ház (Bp. IX. Toronyház utca 3/b.)

Fanari - www.zeys.hu

06. minden csütörtök 19:00 Gyradiko Pünkösdfürdő (Bp. III. Békásmegyer, Pünkösdfürdő - Királyok útja sarok) 06. minden szombat 19:00 Gyradiko Estia étterem (Bp. XIII. kerület, Viktor Hugo utca 35.)

06. 01. vasárnap „Nemzetiségi Fesztivál” (Bp. XIII. kerület, Babér utca, Templom tér.)

06. 21. szombat 16:00 „Balkán csokor” Békásmegyeri Művelődési Központ (III. kerület, Csobánka tér)

Lambropoulou Alexandra & Balkán Trió

06. 06. és 27. péntek 19:00 Gyradiko Estia étterem (Bp. XIII. kerület, Viktor Hugo utca 35.)

Zeys - www.zeys.hu

6. minden vasárnap 13:00 Gyradiko Pünkösdfürdő (Bp. III. Békásmegyer, Pünkösdfürdő - Királyok útja sarok)

Sarantis Mantzourakis www.sarantismantzourakis.hu

Πολιτιστική ατζέντα

EGYÉB Angyalföldi Görög Önkormányzat

06. 01. vasárnap 10:00 Nemzetiségi Fesztivál.

A görög műsor 18:30 kezdődik. Fellép: Triandafilo tánccsoport és a Fanari zenekar. (Bp. XIII. kerület, Babér u., Templom tér.)

III. kerületi Görög Önkormányzat

06. 21. szombat 16:00 „Balkán csokor” Békásmegyeri Művelődési Központ (III. kerület, Csobánka tér)

Romiosyni kórus

06. 07. szombat 18:00 Actor Hotel (Bp. IX. kerület, Viola utca 10.)

Beloiannisz falu rendezésében

06. 15. vasárnap 11:00 „Nemzetiségi Találkozó” Beloiannisz falu Fő tér.

Papadimitriou Athina

06. 08. vasárnap 15:00 Ludas Matyi, Bikali Élménypark.

06. 20. péntek „Dózsa” Szigetszentmiklós Városi könyvtár „Erdei Kalamajka” Operett Színház (Bp. VI. Nagymező u.17., tel: 312-48-66) 06. 21. szombat 21:00 „Leszek az özvegye” Eger Művelődési Ház 06. 26. csütörtök 20:30 Békéscsaba Városháza udvara.

06. 28. szombat 20:00 „Mátyás az Igazságos” Nemzeti Lovas Színház előadása. Salgótarján.

Acropolis Kompania

06. 21. szombat 24:00 Múzeumok Éjszakája Aqvinkum romkert (Bp. III. Szentendrei út 135-139.)

06. 26. csütörtök 19:00 Békéscsaba Városháza udvara. ,Athina Születésnapi Bulija”

Η “εναλλακτική” Ικαρία Με τη βραβευμένη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ταινίαντοκιμαντέρ «Little Land» του Νίκου Νταγιαντά, εκπροσωπήθηκε η Ελλάδα στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Βουδαπέστης «BUDOKU» αποσπώντας, κατά κοινή ομολογία, πολύ θετικά σχόλια από το κοινό. Η ταινία, της οποίας η συμμετοχή στο Φεστιβάλ εντάχθηκε στο πλαίσιο δράσεων για την επικοινωνιακή προβολή της Ελλάδας με αφορμή και την ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφέρεται στην ανάπτυξη εναλλακτικής οικονομικής δραστηριότητας νέων Ελλήνων, που αφήνουν τα αστικά κέντρα λόγω της οικονομικής κρίσης και πηγαίνουν στην επαρχία (στην Ικαρία, όπως παρουσιάζεται στην ταινία) αναζητώντας μια ποιοτικότερη ζωή. Ταυτόχρονα, η ταινία περιγράφει την προσπάθεια διαμόρφωσης ενός παραγωγικότερου οικονομικού μοντέλου στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, το οποίο να στηρίζεται περισσότερο στις αξίες της κοινοτικής αλληλεγγύης και του σεβασμού της φύσης. Την εκδήλωση προλόγισε ο πρεσβευτής της Ελλάδας στην Ουγγαρία, Δημήτρης Γιαννακάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στις ιδιαιτερότητες του νησιού της Ικαρίας ως φυσικού τοπίου, ως

8

Palio Buzuki - www.paliobuzuki.net ανθρωπογεωγραφικού συνόλου με χαρακτηριστικό τη μακροζωία, αλλά και ως ελκυστικού τουριστικού προορισμού. Στη συζήτηση που ακολούθησε με τον διευθυντή του Φεστιβάλ Σάμπολτς Σίρονι, ο σύμβουλος Επικοινωνίας της ελληνικής πρεσβείας Νίκος Βλαχάκης, τόνισε, ότι η ταινία εκπέμπει ένα θετικό μήνυμα για την Ελλάδα, αλλάζοντας τα γνωστά στερεότυπα στο εξωτερικό. Ο ίδιος επισήμανε, ότι μέσα από το ντοκιμαντέρ τού Νίκου Νταγιαντά καταγράφεται μια ευδιάκριτη τάση των νέων ανθρώπων για επιστροφή στην πρωτογενή παραγωγή, όχι μόνο ως ατομική στρατηγική επιβίωσης, αλλά ως στάση που παράγει «νέες συλλογικότητες» αποτελώντας απάντηση στην κρίση, ενώ πρόσθεσε πως με τις θετικές εντυπώσεις που κερδίζει το ελληνικό κινηματογραφικό προϊόν στο εξωτερικό, η Ελλάδα μπορεί να είναι υπερήφανη και για αυτό το εξαγώγιμο πολιτιστικό της προϊόν.

06. 14. szombat 15:30 Hegyvidéki Napok MOM Kulturális Központ (Bp. XII. kerület, Csörsz 18.)

TV, RÁDIÓ GÖRÖG NYELVŰ ADÁSAI 06. 12. csütörtök 12:31 M1. Rondó 05. 10. péntek, 06. 13. péntek 06:30 Ismétlés, Duna TV 06. 26. csütörtök 12:29 M1, Rondó 06. 27. péntek 06:30 Ismétlés, Duna TV 06. minden csütörtök 13:00-13:30 MR4 Rádió Görög nyelvű műsor 06. minden szombaton 00:01 Ismétlés Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.

EGYHÁZ Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus - www.patriarchatus.hu

Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz

és Szent István kápolnája (Bp., V. kerület, Váci utca 55., I. emelet 1.)

06. minden szombat 18:00 Esti Istentisztelet 06. 01. vasárnap 09:00 Szent Liturgia Első Egyetemes Zsinat (i.sz. 325) atyáinak emlékére.

06. 08. vasárnap Pünkösd Vasárnap 08:00 Hajnali Istentisztelet, 10:00 Liturgia 06. 09. hétfő Pünkösd Hétfő a Szent Lélek ünnepe 09:00 Hajnali Istentisztelet, 10:00 Liturgia 06. 15. Minden Szentek Vasárnapja 09:00 Hajnali Istentisztelet, 10:00 Liturgia 06. 16. Szent Apostolok Böjtje kezdődik 06. 22. vasárnap 09:00 Hajnali Istentisztelet, 10:00 Liturgia 06. 24. kedd 08:00 Keresztelő Szent János születése. Liturgia.

06. 29. vasárnap 09:00 Hajnali Istentisztelet, 10:00 Liturgia Szent Péter és Pál Apostolok ünnepe

Kapcsolattartó: Stefanidu Janula

tel.: +36 70 31 20 783 e-mail: stefaniduj@gmail.com

9

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Διαλέξεις

Hagyomány HATÁRTALANUL Miliosz Katalin írása

Η Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος ελαιογραφία του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, αρχές 17ου αιώνα.

Pünkösd

A legtöbben ha Görögországra gondolnak, az égszínkék tenger, a napfény, a vakítóan fehér házak, a több ezer éves ókori emlékek képeire emlékeznek.

Nem véletlenül lettek ezek az ország védjegyei, messze földről utaznak ide évente turisták milliói, hogy vakációjukat Hellászban töltsék.

Túl vagyunk a húsvéton, nézzük, mi történik a jeles napok után, hogyan zárul az ünnepkör!

A görög ortodox vallás számára legfontosabb ünnep részeként, a feltámadást követő negyvenedik napon emlékezünk meg Krisztus mennybemeneteléről, vagyis az análipsziről, az 50. napon pedig elérkezünk pünkösdhöz, azaz pendikosztihoz, mely az apostolokat eltöltő Szentlelket ünnepli.

Ebben az esetben is a zsidó vallásból eredeztethető az ünnep: náluk ez a nap a törvényadás, illetve az új kenyér ünnepét jelenti. Két kiemelt napról, vasárnapról és hétfőről beszélünk, mégis szombattal bezárólag a család ismét összegyűlik egy hétre, hogy méltóképp búcsúzzanak a tavasztól, hogy kezdetét vehesse a dolgos, nyári időszak.

Tavasz lévén a zöld szín dominál ilyenkor az otthonok többségében, és természetesen a templomokban is, melyeket friss virágokkal díszítenek. A mise 23 órakor, sötétedés után veszi kezdetét, ez Jézus alvilágba való leszállását szimbolizálja. Ezt követően tűzijáték és gyertyák hada világítja be az utcákat; mindenki Jézus feltámadását ünnepli.

A vallási tradíciók mellett számtalan népszokás kötődik ezekhez a napokhoz. Ilyen például, hogy Krisztus mennybemenetelének napján volt szabad először az évben megmártózni a tengerben. Szokás volt még 40 hullám vizét üvegbe gyűjteni, hogy különböző betegségek és fájdalmak enyhítésére szolgáljanak.

A gyönyörűen feldíszített templomokban gyűlnek össze ilyenkor a városok és falvak lakói, hogy együtt mondják el imáikat. A pap az állatokra is áldását adja, a pásztorok pedig sóval etetik meg a jószágokat, hogy a legelésüket serkentsék, így húsuk is kiválóbb lesz. Óvakodtak azonban az ezen a napon fejt tejből sajtot készíteni, hiszen az balszerencsét hozhat. Éppen ezért inkább elajándékozták tejet, hogy elkerüljék a bajt.

Különösen óvatosnak kell lennünk a nagycsütörtöktől pünkösdig tartó időszakban, hiszen úgy tartják, hogy ebben az 50 napban köztünk járnak a holt lelkek. Mindez Szűz Mária közbenjárásának tudható be, aki halálakor alászállt a pokolba, és ott látva a holtak szenvedését, fiához fordult könyörültért. Ilyenkor a lelkek visszatérnek szeretteikhez, végigjárják otthonukat. Pünkösd előtti szombaton éppen ezért óvatosan kell bánni az éles és szúrós eszközökkel, hiszen azokkal könnyen megsérthetjük a körülöttünk lévő lelkeket. Legyünk hát körültekintőek, és ha lehet, aznap mellőzzük a munkát!

Ma már kevésbé gyakori, régen azonban, különösen a szigeteken elterjedt szokás volt ilyenkor a kataklizmósz, vagyis a vízözön szokásának gyakorlása. Ekkor a mosás számított tiltott tevékenységnek, hiszen így a holtak piszkos vizet ittak volna.

Hétfőn került sor a locsolkodásra, amikor is keletről nyugati irányban fröcskölték egymásra az előző nap összegyűjtött vizet. Mindez a megtisztulást segítette elő.

Ez idő tájt lettek aktuálissá a kártevők elleni óvintézkedések is, hogy nyárra és az év későbbi részére mentesüljenek tőlük. Az asszonyok diófaággal mentek a templomba, melyet a pap áldása után a lányuk kelengyésládájába tettek, hogy a molyok és egyéb rovarok ne tegyék tönkre a ruhákat és az ágyneműket, így a menyasszony majd teljes pompájában mutatkozhat az esküvőn.

A pünkösdöt követő szombattal tehát lezárul a húsvéti ünnepkör, beköszönt a nyári periódus, megkezdődik a kemény munka és a kevés mulatság időszaka.

Említést kell azonban még tenni április 23-ról, vagyis Szent György napjáról, hiszen ehhez is hiedelem, legenda társul. A történet szerint ezen a napon mentette meg Szent György a falu lakosait a sárkánytól, aki a kútra telepedve elzárta az ivóvízforrást az emberek elől. A jeles napot lóversennyel, mulatozással töltik.

Nem mindenki tudja, hogy májust tartják a legveszedelmesebb hónapnak, amikor nem tanácsos semmi újba, így házasságba sem belekezdeni, mivel a holt lelkek ilyenkor még köztünk járnak. Ugyanakkor május az új élet kezdetét is jelzi, hiszen több, a termékenységgel kapcsolatos hiedelem is kötődik ehhez a hónaphoz. A régi időben az asszonyok például virágokat gyűjtöttek a mezőn, melyet hajmosáshoz, hajhullás ellen használtak, meghemperegtek a fűben, hogy ne fájjon a derekuk, és még számtalan praktikát vetettek be, ami bárminemű fájdalom elkerülésére és a hosszú élet elérésére szolgált.

A tavaszi időszakot tehát magunk mögött hagyva engedjünk utat a nyárnak, ami ugyan dolgos és munkával teli, szépségben azonban nem szenved hiányt!

Előadás és kiállítás Vácott

A Váci Görög Nemzetiségi Önkormányzat, 2014.04.07-én hétfőn 18:00 órakor előadást és kiállítást rendezett Görög értékteremtés a XIX. században Magyarországon címmel.

Az előadás fővédnöke Fördős Attila, Vác város polgármestere volt.

Megnyitotta Sarantis Mantzourakis, a Váci Görög Nemzetiségi Önkormányzat elnöke.

Az előadást Dr. Diószegi György Antal művelődéskutató tartotta.

Az előadás bemutatta az első Görög Diaszpóra életét-történetét és a ránk hagyott gazdag értekeit, köztük a Vácott megtalálhatóakat. Az esemény egyik fénypontja volt, hogy megtisztelt bennünket Dr. Horvát Endre filológus a magyar-görög kapcsolatok kutatója és leánya, Dr. Horváth Terézia, és bemutatta édesapja munkásságát. A rendezvényen megjelent Sianos Tamàs és Kollátosz Jorgosz a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának Elnökhelyettesei. Külön köszönet Angelidisz Vaszilisznak és a Görög Kultúráért Alapítványnak a kiállításért.

Sarantis Mantzourakis a V.G.N.Ö. elnöke

Εκδήλωση για τη Μετα-Βυζαντινή Τέχνη στο CEU Στις 9 Μαΐου η Ελληνική Πρεσβεία Βουδαπέστης (με ευθύνη και συντονισμό από το ΓΤΕ) διοργάνωσε Διάλεξη σε συνεργασία με το Τμήμα Μεσαιωνικών Σπουδών του Central European University της Βουδαπέστης, στην οποία μίλησε ο Βρετανός πανεπιστημιακός κ. Anthony Eastmond, καθηγητής του Πανεπιστημίου Courtauld Institute of Art, University of London υπό τον τίτλο: “The after Lives of Byzantine Art”. Η διάλεξη ήταν αφιερωμένη στη μνήμη της Άννας Χρηστίδου, η οποία εργάστηκε ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια του εν λόγω Πανεπιστημίου, ενώ ο κ. Eastmond υπήρξε Επιστημονικός Σύμβουλος-καθηγητής στην εκπόνηση της διατριβής της παλαιότερα. Υπενθυμίζεται ότι με την κ. Χρηστίδου το ΓΤΕ Βουδαπέστης είχε συνεργαστεί το 2013 για την διοργάνωση τριήμερου συνεδρίου αφιερωμένου στα θέματα της μετα-Βυζαντινής τέχνης με τη συμμετοχή πολλών ειδικών από την Ελλάδα, τα Βαλκάνια, τη Ρωσία, την Αρμενία, Γεωργία και τις ΗΠΑ. Την διάλεξη προλόγισε ο Έλληνας Πρέσβυς στην Ουγγαρία κ. Δημ. Γιαννακάκης ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων ότι το θέμα της ομιλίας αποτελεί ζήτημα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, καθώς η βυζαντινή τέχνη υπήρξε η μεσαιωνική τέχνη με την οποία οι Έλληνες εκφράστηκαν ανά τους αιώνες, ενώ η συνέχεια της με αυτό που καλείται μετά-βυζαντινή τέχνη χαρακτήρισε την περίοδο έως τη δημιουργία του νεώτερου ελληνικού κράτους. Ο κ. Eastmond τόνισε μεταξύ άλλων στους τρόπους με τους οποίους το Βυζάντιο ως πολιτική-διοικητική και πολιτισμική ολότητα άσκησε μέσω της τεχνοτροπίας του επιρροή στις εσχατιές του βυζαντινού κόσμου αναφερόμενος ιδιαίτερα στο παράδειγμα του Ουγγρικού «Στέμματος του Αγ. Στεφάνου» -το οποίο αποτελεί το σημαντικότερο εθνικό κειμήλιο της χώρας και φυλάσσεται στο κτήριο του Ουγγρικού κοινοβουλίου σε περίοπτη θέση- όπου Αυτοκράτορας ο Μιχαήλ Δούκας ο VII εμφανίζεται στο σμάλτο του, ενώ επίσης εμφαίνεται και στο τρίπτυχο της “εικόνας του Khakhuli” που επίσης αποτελεί τη μεγαλύτερη σωζόμενη εικόνα στην Τιφλίδα της Γεωργίας και σημαντικό επίσης κειμήλιο αυτής της χώρας. Και οι δύο αυτές περιπτώσεις αποτελούν παράδειγμα της διαχρονικής αυτής επίδρασης του βυζαντινού πολιτισμού αλλά και των μετεγγραφών και των διαφοροποιήσεων του αλλά και των μεθερμηνειών του κυρίως στην αυτοκρατορική τέχνη άλλων λαών. Τη διάλεξη παρακολούθησαν πολλοί μεταπτυχιακοί φοιτητές, διδάσκοντες του Τμήματος, βυζαντινολόγοι και ελληνιστές της Ουγγαρίας. Μ.Β.

11

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Θέατρο

Színház

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΥΓΑΣ ήτοι Η ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ A LÉGY KÖZTÁRSASÁGA, avagy ARISZTOPHANÉSZ ÖRÖKKÉVALÓSÁGA Μύγες πολλές μαζεύτηκαν Τριγύρω από τον Ιησού Τις τράβηξε το φωτοστέφανό του Όμως δεν ήξεραν ποιος ήτανε Ούτε κατάλαβαν ποτέ τους. Ύστερα ήρθε ο ωραίος σούπερ/σταρ του σινεμά Με χίλιους προβολείς να τον φωτίζουν ο αερόφωτος Κι οι μύγες έτρεξαν εκεί Γιατί το φως του ήτανε χιλιάδων βατ. Οι μύγες δεν μπορούν να ξεχωρίσουν Το Αυτόφωτο από το Ετερόφωτο Κι ούτε να εισβάλουν στα ερέβη Που ο Ιησούς και ο σούπερ/σταρ Είχανε μέσα στα κεφάλια τους Κι έτσι επινόησαν ως μέτρο την ποσότητα του φωτισμού Και την ονόμασαν Δημοκρατία. Δημήτρης Ποταμίτης

Sok-sok légy összegyűlt Jézus körül Vonzotta őket fénykoszorúja De nem tudták Kicsoda ő Soha meg sem értették.

Aztán eljön a mozi nagy szupersztárja Millió reflektor idegen fénye ragyogta be S a legyek odatódultak Mert a fény ezer wattos volt.

A legyek nem tudják megkülönböztetni A saját fényűt az idegen fényűtől Nem tudnak a pokolsötétbe hatolni Ami Jézus és a Szupersztár Fejében honolt Így kieszelték mértéknek a megvilágítás erősségét És elnevezték köztársaságnak.

Pávai Patak Márta fordítása Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, χάρη στους αείμνηστους φίλους συγγραφείς Ρούλα Κακλαμανάκη και Ιάκωβο Καμπανέλλη, είχα δει μια θεατρική παράσταση με συμμετοχή παιδιών/θεατών στο Θέατρο Έρευνας του Δημήτρη Ποταμίτη, που μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Τόσο, που όταν κάναμε τις πρόβες στο Νέο Στούντιο (Thália Színház Új Stúdió) του Θεάτρου Θάλεια της Βουδαπέστης για να παρουσιάσουμε τη διασκευή του Πλούτου του Αριστοφάνη (2005), αποφασίσαμε με το συνάδελφο Χρήστο Ακριτίδη να εφαρμόσουμε τη μέθοδο του Ποταμίτη, διότι δεν υπήρχαν παρασκήνια και, έτσι οι ηθοποιοί και οι μαθητές που έπαιζαν στο έργο έμπαιναν στη “σκηνή” από τις διάφορες θέσεις του ακροατηρίου. Βέβαια, η επιτυχία μιας παράστασης δεν οφείλεται μόνο από τον τρόπο παρουσίασης, Ο Δημήτρης Ποταμίτης στο Θέατρο Έρευνας αλλά πρώτα απ’ όλα από το θέμα του έργου. Ο Πλούτος είναι η τελευταία κωμωδία που παρουσίασε ο Αριστοφάνης, το 388 π.Χ., την εποχή που συνεχιζότανε ο πόλεμος του 395 π.Χ., ο οποίος είχε καταστρέψει το Δημόσιο θησαυρό, ενώ οι πολιτικοί και οι επιχειρηματίες της εποχής είχαν συγκεντρώσει όλον τον πλούτο στα χέρια τους. Στο έβδομο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, το 425 π.Χ., ο εικοσάχρονος τότε Αριστοφάνης παρουσιάζει την κωμωδία Αχαρνείς ( Αχαρνής στην αττική διάλεκτο), που παίρνει το πρώτο βραβείο στα Λήναια. Η κωμωδία Αχαρνείς, την οποία η Νεανική Σκηνή την παρουσίασε το 2012, αποτελεί κήρυγμα υπέρ της ειρήνης. Στα 421 π.Χ., λίγο πριν την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης μεταξύ Σπάρτης και Αθήνας, παίχτηκε στα Μεγάλα Διονύσια η κωμωδία Ειρήνη του Αριστοφάνη, η οποία κέρδισε το δεύτερο βραβείο. Η Ειρήνη του Αριστοφάνη θεωρείται ένα από τα πιο αντιπολεμικά έργα όλων των εποχών. Μαθητές και εκπαιδευτικοί του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών παρουσίασαν, σε σκηνοθεσία του Φωτίου Κολλάτου, με μεγάλη επιτυχία τη διασκευή του Δημήτρη Ποταμίτη, στο Πολιτιστικό Κέντρο Νεολαίας του 13ου Διαμερίσματος. Ο “αιώνιος έφηβος”, καθώς χαρακτηρίστηκε, Κύπριος ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας και ποιητής Δημήτρης Ποταμίτης (1945 – 2003), είχε διασκευάσει σε παιδικό μιούζικαλ πέντε κωμωδίες του Αριστοφάνη: τις Όρνιθες, την Λυσιστράτη και, τα τρία προαναφερόμενα έργα που έχουμε παρουσιάσει στην Ουγγαρία: Πλούτος, Αχαρνής, Ειρήνη. Και τα πέντε έργα ο Ποταμίτης τα έχει παρουσιάσει στην παιδική σκηνή του Θεάτρου Έρευνας, το οποίο θέατρο το δημιούργησε το 1972, που “χτίστηκε σχεδόν με τα χέρια, με τις 30.000 δραχμές που μου έδωσε η μητέρα μου”, καθώς ομολογεί ο ίδιος. Το Θέατρο Έρευνας έκλεισε το 2002, διότι “δεν μπορεί να αντισταθεί στον κουλτουριάρικο χαβαλέ και την κουλτουριάρικη τσόντα” έγραφε στο “μανιφέστο” του. (Βλέπε το ποίημα : Η δημοκρατία της μύγας, που το έχω βάλει στην ανθολογία : Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική, το 2002). Παρ’ όλο που οι διασκευές για παιδιά είναι απλοποιημένες, όχι μόνο δε χάνουν το νόημα ή μήνυμα ενός έργου, αλλά πολλές φορές διατηρούν τις φράσεις του πρωτότυπου. Μερικά παραδείγματα της κωμωδίας Ειρήνη του Αριστοφάνη από τη διασκευή του Ποταμίτη και σε ουγγρική μετάφραση του Arany János:

12

(fotók: Müller Oresztész)

Ειρήνη του Αριστοφάνη, Μάιος 2014, από το 12τάξιο Σχολείο Υπηρέτης: Απ’ το πρωί ως το βράδυ κοιτάει τον ουρανό και τα βάζει με το Θεό. „Τι πας να κάνεις Θεούλη μου; Γιατί αφήνεις τον πόλεμο να ρημάξει την Ελλάδα; Στις πολιτείες κουκούτσι δε θ’ αφήσεις. Α, δε γίνεται. Πρέπει να βρω έναν τρόπο – λέει – ν’ ανεβώ στον ουρανό να δω το Θεό, να του πω από κοντά… αυτοπροσώπως” Τρυγαίος: Και ποιος ο λόγος ; Ερμής: Θύμωσε πολύ με τους Έλληνες που άνοιξαν τα σπίτια τους και μπάσαν μέσα εκείνο το καταραμένο το βούρλο τον πόλεμο και διάλεξε ένα παλάτι στην άλλη άκρη του ουρανού, τόσο μακριά απ’ τη γη που να μη σας βλέπει και να συγχύζεται ο άνθρωπος… ε, ο Θεός! Τρυγαίος: Φταίξαμε οι κολασμένοι, συγχώρεσέ μας. (Τά’πε ο σοφός ο Όμηρος πολύ πετυχημένα: <<Νόμο, πατρίδα, σπιτικό δεν έχει ο π’ αγαπάει τον τρομερό τον πόλεμο και τον αδερφοφάγο!>>) Γι αυτό σου λέω κυρά μου. Ποτέ μη μας αφήνεις .

Szolga: „ Bámul az égre naphosszat, s teli Torokkal – így ni – káromolja Zeuszt, Kiáltva: Oh, Zeusz, mit akarsz velünk?

Tedd már le a seprűd, ne söpört ki Hellaszt!

Oh, mit cselekszel, Zeusz, velünk, a néppel?

Míg észreveszed, kicsépléd városid!

Halljátok immár, mit beszélt magában: Hogy is mehetnék, Zeuszhoz egyenest?”

Trigaiosz: „S miért hurcolkodtak ki az istenek?”

Hermész: „Merő bosszúságból a hellénekre, S maguk helyett a Háborút hagyják: Csináljon véletek, a mit akar, Maguk pedig felköltöztek, minél Följebb mehettek, hogy csatáitok Ne lássák, imátokat se hallják.”

Trigaiosz: Nagyot hibáztunk, istennő, bocsáss meg: Nos, sokkal bölcsebben mondta Homérosz: „Nincs hona, nemzete nincs, joga nincs és tűzhelye annak, A ki gyönyörködik a véres polgári hadakban.”

Ne menj el. Maradj velünk.

Να σχολιάσουμε τα λόγια του Ομήρου, με τα οποία καταλήγει ο Αριστοφάνης, δε χρειάζεται. Χρειάζεται όμως να πούμε ότι τα έχω προσθέσει από τη μετάφραση του Κώστα Βάρναλη της Ειρήνης του Αριστοφάνη. Ευαγγελία Τσαρούχα

13

Μετά από πολλές και χρονοβόρες διαδικασίες, έγινε επιτέλους η ανακαίνιση του κτιρίου όπου θα λειτουργεί ως Πολιτιστικό Κέντρο των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Όπως φάνηκε, οι τεχνίτες της ΕΤΝΑ kft. με υπεύθυνο τον Αλέκο Ζησίδη, που κέρδισαν το διαγωνισμό, δούλεψαν εντατικά και σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα μεταμορφώθηκε όλος ο χώρος εσωτερικά και εξωτερικά σε τέτοιο βαθμό που να μπορούμε πλέον να διοργανώνουμε διάφορες εκδηλώσεις. Ήδη στο χώρο έγινε η πασχαλινή γιορτή με συμμετοχή εκατοντάδων συμπατριωτών μας, όπου περάσαμε όμορφα αποκομίζοντας τις καλύτερες εντυπώσεις και για το χώρο και το περιβάλλον, αλλά και για το έργο. Πιστεύω πως η αγορά και η λειτουργία του κτιρίου είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Ελληνισμού της δεύτερης διασποράς των Ελλήνων Ουγγαρίας, και για τούτο όλοι μας χαιρόμαστε, ελπίζοντας να συμβάλει στη διατήρηση των ηθών και εθίμων μας, στις παραδόσεις μας, τον πολιτισμό μας, παίζοντας σημαίνοντα ρόλο. Αρκεί να το εκμεταλευτούμε κατάλληλα. Ο μηχανικός Νίκος Ζησίδης σε συνέντευξή του στον Ελληνισμό (τ. Νοεμβρίου 2Ο13), είχε κάνει μερικές προτάσεις, όπως και ο Σπύρος Καπαρέλης, σχετικά με την λειτουργία του κτιρίου.Αξίζει τον κόπο να τις πάρουμε σοβαρά υπόψη μας και να τις εφαρμόσουμε. Η αποπεράτωση του έργου δεν διεκπεραιώθηκε ακόμη, υπάρχουν εργασίες που πρέπει να γίνουν, και αν μας δοθεί η δυνατότητα μπορούμε να το επεκτείνουμε, χώρος υπάρχει, θα εξαρτηθεί από τα οικονομικά μας. Μέχρι στιγμής διαθέσαμε περίπου 200 εκατομμύρια φιορίνια. Η γιορτή των εγκαινίων πραγματοποιήθηκε την Πρωτομαγιά όπου συμμετείχαν πολλοί συμπατριώτες μας από όλη την Ουγγαρία καθώς και αρκετοί Ούγγροι φίλοι μας. Με την παρουσία τους τίμησαν την

εκδήλωση οι Πρέσβεις Ελλάδος και Κύπρου, κ.Δημήτρης Γιαννακάκης και κ.Αντώνης Θεοχάρους, ο Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας σεβασμιότατος Αρσένιος, ο πρωτοπρεσβύτερος Ιωσήφ Κάλοτα και αρκετοί άλλοι επίσημοι προσκεκλημένοι. Εντυπωσιακή ήταν και η συμμετοχή της νεολαίας. Η γιορτή άνοιξε με τους εθνικούς ύμνους Ελλάδας και Ουγγαρίας από τη χορωδία Καρυάτιδες. Στη συνέχεια μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών τραγούδησαν και απήγγειλαν ποιήματα και ακολούθησε ο αγιασμός από τον Μητροπολίτη. Ο σεβασμιότατος Αρσένιος και ο πρόεδρος της ΑΕΟΥ Λαοκράτης Κοράνης αναφέρθηκαν στη σημασία του έργου και τον σημαντικό ρόλο που θα έχει στη ζωή των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Ο πρόεδρος της ΑΕΟΥ σημείωσε πως χρειάζονται περαιτέρω εργασίες ώστε να ολοκληρωθεί η αποπεράτωση του έργου. Θα χρειαστούν αρκετά χρήματα, ο ίδιος ανακοίνωσε πως για το σκοπό αυτό θα προσφέρει ένα εκατομμύριο φιορίνια. Η κοπή της κορδέλας των εγκαινίων έγινε από τους Πρέσβεις Ελλάδας και Κύπρου, από τον Μητροπολίτη και από τον πρόεδρο της ΑΕΟΥ κάτω από ζωηρά χειροκροτήματα. Ακολούθησε τρικούβερτο γλέντι με χορούς και τραγούδια, συνοδευόμενα από τις ορχήστρες Παλιό Μπουζούκι και τον Σαράντη Μαντζουράκη. Δεν έλειψε και το φαγοπότι με πολλά και νόστιμα παραδοσιακά φαγητά και γλυκά που προσφέρθηκαν από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ελλήνων Ουγγαρίας και την ΑΕΟΥ. Η νεολαία χόρεψε με την ψυχή της αλλά και οι ηλικιωμένοι δεν το “έβαλαν κάτω”, μπήκαν κι αυτοί στο χορό. Έτσι όλος ο περίγυρος βούιζε από τη μουσική, τα τραγούδια και το ζωηρό κουβεντολόι. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους εκείνους που συνέβαλαν και πρόσφεραν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους για την καλύτερη διεξαγωγή της γιορτής. Θανάσης Ζιανός

φωτογραφίες: Μαρία Καραγιώργη

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Σκονάκι

«Τελική Φάση» του διαγωνισμού Ελληνικής Γλώσσας και Λαογνωσίας

ς α ί λ ε γ γ α π ωνισμός Α

Διαγ

Στις 11 Απριλίου, ημέρα της ποίησης, διοργανώθηκε ο πρώτος διαγωνισμός απαγγελίας του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών. Στο διαγωνισμό πήραν μέρος 35 παιδιά από 5 ως 16 χρονών από τις πόλεις: Βουδαπέστη, Γκυορ, Μέζοτουρ και Μπελογιάννη. Οι απαγγελίες βαθμολογήθηκαν με 1 ως 10 βαθμούς από μια πενταμελή κριτική επιτροπή που αποτελούνταν από τον κ. Αντώνιο Θεοχάρους, Πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κα. Δώρα Σόλτι, προϊσταμένη του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστήμιου ΕΛΤΕ, την κα. Ηλέκτρα Αγκάρντι, υπεύθυνη της Ουγγρικής Τηλεόρασης, τον ηθοποιό κ. Γιώργο Κολλάτο, και τον κ. Δημήτρη Τοπουζίδη, νομικό σύμβουλο , ενώ παραβρέθηκε και ο πρόξενος κ.Γιάννης Σταματέκος. Πρώτα ακούσαμε τα πιο μικρά, τα παιδιά της προσχολικής

ηλικίας. Σ’ αυτή την κατηγορία είχαμε ισοπαλία στην πρώτη θέση: 39 βαθμούς πήραν η Σοφία Δημητρίου, η Γαβριέλλα Λαμπρινή Λάκι και η Βικτώρια Άννα Νάγκι μαζί με τη Νικολέττα Παρασκευοπούλου. Στη συνέχεια ακολούθησαν οι μαθητές 1ης -4ης τάξης. Στην πρώτη θέση τερμάτισε ο Ευάγγελος Νάγκι με 40 βαθμούς, στη δεύτερη η Μυρτώ Βόντλι με 39 και στην τρίτη η Σοφία Καλαθά με 37. Στην κατηγορία των «μεγάλων» βγήκε πρώτη η Λητώ Πετκάρη με 39 βαθμούς, δεύτερη η Έφη Αργυροπούλου με 38 και τρίτη η Βικτώρια Δωρίτου με 36. Στο τέλος απονεμήθηκαν έπαινοι σε όλα τα παιδιά για τη συμμετοχή τους μαζί με κάποια μικρά δωράκια. Συγχαρητήρια σ’ όλα τα παιδιά!

Αντιγόνη Σάμπο- Νάγκυ Εκπαιδευτικός

Στις 30 Απριλίου και ώρα 10 π.μ. στους χώρους του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών στη Βουδαπέστη ολοκληρώθηκε ο Διαγωνισμός Ελληνικής Γλώσσας, Λογοτεχνίας και Λαογνωσίας του Ουγγρικού Υπουργείου Παιδείας με το δεύτερο μέρος, την προφορική δοκιμασία. Οι συμμετέχοντες ήταν μαθητές από το δίγλωσσο 8τάξιο Δημοτικό Σχολείο Νίκος Μπελογιάννης και το 12τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών, οι οποίοι πέρασαν με επιτυχία το πρώτο στάδιο, τις γραπτές ασκήσεις. Μετά την επίσημη έναρξη της ημέρας από την κα. Ágota Kállay, εκπρόσωπο του Υπουργείου Ανθρώπινου Δυναμικού, τα παιδιά εξετάστηκαν στην ελληνική γλώσσα, τη λογοτεχνία και την λαογνωσία. Ανάλογα με την συνολική τους επίδοση στα γραπτά και τα προφορικά διαμορφώθηκε η τελική σειρά των συμμετεχόντων ως εξής: Ελληνική λαογνωσία: 1) Μιχαλόπουλος Ζαφείρης, 2) Αραπατσάκος Κωνσταντίνος, 3) Παντολέων Αλίκη, 4) Αραπατσάκου Βασιλική, 5) Kocsis Zoltán Dániel, 6) Fábián Fanni, 7) Κιατίπης Γιάννης. Ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία: 1) Κλενκ Αλεξία, 2) Μιχαλόπουλος Ζαφείρης, 3) Παντολέων Αλίκη, 4)Αραπατσάκος Κωνσταντίνος, 5) Αραπατσάκου Βασιλική, 6) Περιστερόπουλος Αντώνιος. Παιδιά, μας κάνατε υπερήφανους, συγχαρητήρια και σας ευχόμαστε καλή συνέχεια!

Διαγωνισμός ποίησης « Deákpoézis 2014» Στις 11 Απριλίου έγινε η βράβευση των νικητών του πανουγγρικού διαγωνισμού ποίησης Deákpoézis 2014 του Περιοδικού Műút και του Teleki Tehetséggondozó Kollégium για μαθητές Λυκείου. Δύο νέοι, μέλη της ελληνικής κοινότητάς μας, η Καλλιόπη Νάγκι, και ο Λεωνίδας Πούρος πήραν τη δεύτερη και την τρίτη θέση στο διαγωνισμό αντίστοιχα. Μερικά έργα τους μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα: www.muut.hu

Βασίλης Στεφόπουλος Καλλιόπη Νάγκι

Είμαστε παντού… είμαστε δίπλα σας… Σε αυτό το μικρό χάρτη που φτιάξαμε μπορείτε να παρατηρήσετε με γκρι αστεράκια τις πόλεις στις οποίες γίνονται μαθήματα Ελληνικών με κέντρο τη Βουδαπέστη και υπό την αιγίδα του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών Ουγγαρίας. Στα προηγούμενα τεύχη ενημερωθήκατε για τα νέα των περισσότερων από αυτών μαθητών, προσεχώς ετοιμαστείτε να γνωρίσετε και των επόμενων από τις υπόλοιπες πόλεις. Πιπιτσούλη Σοφία

17

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Οι γιορτές μας

Σκονάκι Πάσχα στο “Σπίτι μας”

Τραβήξτε κουπί μαζί μας…

Το σχολείο μας το Σάββατο 26 Απριλίου πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή την προγραμματισμένη εξόρμηση στο εθνικό προπονητικό κέντρο κάνοε- καγιάκ της Ουγγαρίας στο Τσέπελ για να γνωρίσουν οι ενδιαφερόμενοι το δημοφιλές άθλημα του καγιάκ. Έτσι παιδιά, γονείς, γιαγιάδες και εκπαιδευτικοί μυήθηκαν στα μυστικά της τεχνικής του καγιάκ, γνώρισαν τον εξοπλισμό, έσφιξαν το χέρι μεγάλων Ούγγρων πρωταθλητών, τράβηξαν κουπί μεγάλοι και μικροί στη βάρκα δράκο. Στη συνέχεια συναγωνίστηκαν σε αγώνες τρεξίματος, σκυταλοδρομίας, φυσικά ανά κατηγορία ανταμείφθηκαν με τα έπαθλά τους. Τέλος απόλαυσαν τις υγιεινές λιχουδιές που τους είχαμε ετοιμάσει. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας κ. Λαοκράτης Κοράνης. Πιπιτσούλη Σοφία

ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ

IΘ’ Σύνοδος 2013-2014

Ο μαθητής της Δευτέρας τάξης, του σχολείου μας, Μητρόπουλος Ηλίας, στους Πανουγγρικούς αγώνες Τζούντο που διεξήχθησαν το Σάββατο 26 Απριλίου, κατέλαβε την 3η θέση στην κατηγορία του, μετά από έναν πολύ δυνατό και αξιόλογο αγώνα! Συγχαρητήρια Ηλία!!! Καλή συνέχεια, πολλά μετάλλια… !!!

Ο μαθητής μας Μιχαλόπουλος Λάμπρος εκλέχθηκε στην Βουλή των Εφήβων για το 2014 ύστερα από σκληρή προετοιμασία και αφού πέρασε με επιτυχία όλες τις δραστηριότητες που ήταν προαπαιτούμενες για τη συμμετοχή του. Είμαστε υπερήφανοι και πιστεύουμε ότι θα εκπροσωπήσει επάξια το σχολείο μας καθώς και την Ομογένεια της Ουγγαρίας στο Ελληνικό Κοινοβούλιο στη ΙΘ΄ σύνοδο της Βουλής των Εφήβων που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Ιουλίου.

Πιπιτσούλη Σοφία Topuzidou Jazmin, Iskolánk diákja a Felsőoktatási Intézmények 2014. Évi Budapesti Bajnokságán 2014. április 25-én a Honvéd Sportpályán 100 méteres női síkfutás kategóriában nyert első helyezést.

BRAVO!

Πρωτομαγιά 2014 ‘’Να ήταν ο κόσμος περιβόλι... κι εμείς αδελφωμένοι όλοι, σαν τα λουλούδια πλάι πλάι... ένας τον άλλον να αγαπάει.’’ Την Πρωτομαγιά οι μαθητές μας είχαν την ευκαιρία να γιορτάσουν μαζί με την Ομογένεια την γιορτή των λουλουδιών αλλά και συγχρόνως τη γιορτή όλων των εργαζομένων. Το σημαντικότερο είναι ότι ταυτόχρονα παρευρέθηκαν στα εγκαίνια του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού, ένα όραμα χρόνων που πραγματοποιήθηκε. Βρέθηκαν δίπλα στον Πρόεδρο της Ομογένειας, το Μητροπολίτη και τους πρέσβεις, της Ελληνικής και της Κυπριακής Δημοκρατίας αντίστοιχα. Γέμισαν τον χώρο με τα τραγούδια, τις απαγγελίες, την παρουσία τους. Λουλούδια του Μαγιού, αηδόνια, νέο αίμα του Ελληνισμού στην Ουγγαρία. Και του χρόνου!!!

Θεοδοσία Χατζηευγενάκη

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Μυρίζοντας θάλασσα… Στις 13 Ιουνίου 2014 αποχαιρετούμε τη σχολική χρονιά, παρουσιάζοντας τη μικρή καθιερωμένη, καλοκαιρινή γιορτούλα μας μέσα από την οποία προβάλλουμε τις γνώσεις και την προσπάθεια μιας ολόκληρης χρονιάς. Ραντεβού λοιπόν στο γνωστό μας φιλόξενο μέρος… Angyalföldi Gyermek-és Ifjúsági Ház (1138 Βρ. Dagály u.15/a). Περισσότερες πληροφορίες σύντομα από τους εκπαιδευτικούς μας.

18

Καλή δύναμη, Λάμπρο! Περιμένουμε νέα σου!

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελλήνων Ουγγαρίας διοργάνωσε στις 21 Απριλίου ολοήμερη πασχαλινή εορταστική εκδήλωση στην οποία συμμετέιχε πλήθος συμπατριωτών μας από τη Βουδαπέστη αλλά και από την επαρχία (χωριό Μπελογιάννης, Τάταμπανια κ.α.). Η γιορτή του Πάσχα πραγματοποιήθηκε στον ανακαινισμένο χώρο του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού, στο “σπίτι μας” που βρίσκεται στην οδό Börzöny 2 του 9ου διαμερίσματος. Είναι η πρώτη φορά που οργανώνεται τέτοιου είδους εκδήλωση στον χώρο αυτό, που όπως αποδείχτηκε είναι και απόλυτα κατάλληλος. Στην πασχαλινή γιορτή συμμετείχαν και ο ο σεβασμιότατος Αρσένιος Καρδαμάκης, Μητροπολίτης Αυστρίας, Έξαρχος Ουγγαρίας και Μεσευρώπης, ο Ιωάννης Νικολίτσης, εφημέριος Βιέννης, ο πρωτοπρεσβύτερος Ιωσήφ Κάλοτα, ο ιερέας Γρηγόριος Νάτσινακ, ο κ.Ιωάννης Σταματέκος, Πρόξενος της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουγγαρία, ο Δήμαρχος του χωριού Μπελογιάννης κ.Κώστας Παπαλέξης κ.α. Η χορωδία της εκκλησίας που βρίσκεται στην πλατεία Πέτεφι άνοιξε τη γιορτή με τον όρθρο της Κυριακής του Πάσχα. Ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Αρσένιος χαιρέτησε όλους τους προσκεκλημένους και μίλησε γαι τη σημασία της γιορτής και το νόημα της Ανάστασης. Στη συνέχεια οι ιερείς μοίρασαν πασχαλινά κουλούρια και κόκκινα αυγά. Ο πολύ ευχάριστος καιρός ευνοούσε την παραμονή μας στον περίβολο χώρο, δοκιμάζοντας με μεγάλη όρεξη τα νόστιμα εδέσματα που προσφέρθηκαν και φυσικά τα ποτά. Η μαγειρίτσα ήταν εξαιρετικά νόστιμη όπως και το ψητό αρνί με τις πατάτες. Οι συζητήσεις και το κουβεντολόι παρέες-παρέες, ατελείωτο. Με τη συνοδεία της μουσικής του Σαράντη Μαντζουράκη συνεχίστηκε το γλέντι κι ο χορός ως αργά το απόγευμα. Χαρήκαμε όλοι με την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι εργασίες ανακαίνισης του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού (ΚΕΠ) και ελπίζουμε πως το οικοδόμημα αυτό, που είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Ελληνισμού της δεύτερης διασποράς των Ελλήνων Ουγγαρίας, με μια καλή οργάνωση και λειτουργία να συμβάλλει ουσιαστικά στη μελλοντική διατήρηση και δυνάμωμα των λαϊκών παραδόσεών μας και της εθνικής μας ταυτότητας. Θανάσης Ζιανός

φωτογραφίες: Μ.Καραγιώργη

19

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Οι ελληνοουγγρικές σχέσεις των πόλεων Budaörs και Vác Στο τεύχος του Οκτωβρίου 2009 δημοσιεύτηκε το άρθρο μου με τίτλο «Εκδρομή στα χνάρια των Ελλήνων του Vác. 200 χρόνια από τη γέννηση του Έλληνα γιατρού Döme Argenti». Στις 7 Απριλίου 2014 στα πλαίσια της διάλεξης «Δημιουργία αξιών από τους Έλληνες στην Ουγγαρία του 19ου αιώνα» παρουσίασα ένα εμπλουτισμένο υλικό πάνω στο ίδιο θέμα στο πολιτιστικό κέντρο Madách Imre του Vác. Στην αίθουσα για λόγους προβολής του ιστορικού θέματος αυτού εκτέθηκαν και οι εκδόσεις του Ιδρύματος για τον Ελληνικό Πολιτισμό, ένα ταμπλό από τις οποίες χαρίστηκε στην Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Vác, διοργανώτρια της διάλεξης. Την αιγίδα της εκδήλωσης είχε ο Attila Fördős, δήμαρχος της πόλης, καθώς χορηγοί της ήταν το Τμήμα Υποστήριξης Εκκλησιών και Εθνικοτήτων του Κρατικού Ιδρύματος Ανθρωπίνων Πόρων και ο Δήμος του Vác. Η πιο γνωστή φυσιογνωμία της πόλης υπήρξε ο ελληνικής καταγωγής Döme Argenti. Σύμφωνα με τον Dr. Ödön Füves η οικογένεια Argenti προήλθε από την Χίο. Ο György Argenti, πατέρας του Döme υπήρξε πλούσιος έμπορος στο Vác και ήταν συγγενής των βιεννέζων εμπόρων Argenti. (1) Θα επανέλθω στους Έλληνες της Χίου αργότερα. Το λεξικό Pallas γράφει: «Ο δρ.Döme Argenti, ιατρός της ομοιοπαθητικής, γεννηθείς στο Vác το 1809, απόφοιτος λυκείου της ίδιας πόλης, απέκτησε πτυχίο ιατρικής στην Πέστη το 1836. Ερχόμενος σε επαφή με τα έργα του Hahnemann έγινε οπαδός της ομοιοπαθητικής, με σημαντική συγγραφική δράση στον τομέα. Δημοσίευσε διάφορα άρθρα, με κυριώτερα τα έργα του όπως «Ομοιοπαθητική αντιμετώπιση διαφόρων νοσημάτων» (1847), «Ομοιοπαθητική ιατρική» (7η έκδοση: 1877, στα Γερμανικά: 1860) και «Ομοιοπαθητικός συνοδοιπόρος» (1863) ιδρύεται και στην Ουγγαρία η Ομοιοπαθητική ιατρική. Για το έργο του τιμήθηκε με τον τίτλο Βασιλικού Συμβούλου, και τη διάκριση του Τάγματος Φραγκίσκου Ιωσήφ. Κατέστη μέλος των συλλόγων ομοιοπαθητικής της Βιέννης και της Λειψίας και πρόεδρος της ουγγρικής». Για τη σημασία των ελληνοουγγρικών σχέσεων της εποχής πρέπει να τονίσω, ότι ο «Συνοδοιπόρος» του Döme Argenti εκδίδεται από τον Έλληνα Vazul Kozma στην Πέστη. O Iván Hajnóczy αναφερόμενος στους Έλληνες του Kecskemét γράφει: «Εδώ γεννήθηκε κι ο γνωστός εκδότης της Πέστης Vazul Kozma το 1806». (2) Στην Αίθουσα Τελετών του Έλληνα Μητροπολίτη της Βιέννης υπάρχει κι ένα μεγάλο ταμπλό του 1854, στο οποίο αναφέρεται και το επώνυμο Αργέντης. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Budaörs διοργάνωσε εκδήλωση προς τιμήν της επετείου της 25ης Μαρτίου 1821 στο Κέντρο Νεολαίας της πόλης, στα πλαίσια της οποίας παρουσίασα την διάλεξή μου με τίτλο «Διμιουργία αξιών από τους Έλληνες της Ουγγαρίας» αναφερόμενος στα κοινά σημεία ελληνοουγγρικής φιλίας κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, της ουγγρικής Εποχής Μεταρρυθμίσεων και της Ουγγρικής Επανάστασης του 1848-49. Οι ελληνοουγγρικές σχέσεις εδώ και αιώνες χαρακτηρίζονται από την αμοιβαία δημιουργία αξιών σε διάφορα επίπεδα. Η Ουγγαρία και η Ελλάδα πάντοτε ασκούσαν σημαντική δράση στην ανάπτυξη των πολιτιστικών και οικονομικών σχέσεων, στην οποία έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο οι Έλληνες της Ουγγαρίας. Ο Γεώργιος Ζαβίρας αποκαλούσε την Ουγγαρία «Μητέρα της ανοχής» για τις εθνικότητες. Μέλος της ελληνικής κοινότητας της Πέστης ήταν και ο Κύπριος Ιωάννης Καρατζάς, σύμβουλος της τοπικής ελληνορθόδοξης ενορίας. Λόγω της συμμετοχής του στις προετοιμασίες του 1821 οι αυστριακές αρχές τον συνέλαβαν και τον παρέδωσαν στους Τούρκους, οι οποίοι το 1798 τον εκτέλεσαν μαζί με τον Ρήγα Φεραίο. (4) Το παρακάτω αρχαίο ελληνικό μήνυμα του Θουκυδίδη, που μαζί με τα εθνόσημα της Ελληνικής και της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφέρεται και στο Μνημείο μπροστά στον ελληνικό ναό της Βουδαπέστης, ταιριάζει ιδιαίτερα με τους δύο προαναφερόμενους ήρωες της Επανάστασης: «Ανδρών γαρ επιφανών πάσα γη τάφος».

20

Dr. György Antal Diószegi

Το βιβλίο με τίτλο «Λουκής Λάρας» του Δημητρίου Βικέλα κυκλοφόρησε το 1892 στην Ουγγαρία και αναφέρεται στον Ελληνισμό της Χίου και την Επανάσταση του ’21. Ο συγγραφέας υπήρξε εξαιρετικός νεοέλληνας φιλόλογος, ο οποίος ως πρώτος πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Ο Βικέλας στην αυτοβιογραφία του (Αθήνα 1908) αναφέρθηκε και στους συγγενείς που είχε στην Ουγγαρία, οι οποίοι με τα επώνυμα Vikelasz, Bekellasz, Bekella υπήρξαν σημαντικά μέλη της Ελληνικής κοινότητας της Πέστης. Ο Nikolaosz Bekellasz ήταν διευθυντής του ελληνικού σχολείου της Πέστης, με αξιόλογη δράση στην προετοιμασία του 1821. Προς τιμήν του το όνομά του χαράχτηκε με χρυσά ελληνικά γράμματα στο υπερώο του ελληνορθοδόξου ναού της πλατείας Petőfi στην Πέστη.

Η αυτοβιογραφία του Δ. Βικέλα εκδόθηκε το 1908 στην Αθήνα.

Τον Ιούνιο του 2013 δημοσιεύτηκε άρθρο μου με τίτλο «Φιλελληνικό πνεύμα στην Ουγγαρία», όπου περιγράφω την συνάντησή μου με τον αθηναίο ιστορικό κ.Κώστα Χ. Χατζιώτη, ο οποίος μου παρέδωσε ένα πακέτο τράπουλας της εποχής, που φέρει το ουγγρικό επώνυμο Farkass και έχει θέμα την υποστήριξη της Επανάστασης του ’21 από τους Φιλέλληνες. Γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να αναφερθώ στο μνήμα της οικογένειας Monaszterly-Farkass, ανάμεσα στους ελληνικούς τάφους που βρίσκονται παράλληλα με τα αριστερά τείχη του νεκροταφείου Fiumei στη Βουδαπέστη.

Το έργο «Λουκής Λάρας» του Βικέλα δημοσιεύτηκε το 1892.

Κατά την κρίση μου το ακόλουθο στοιχείο φέρει σημασία λόγω της καταγωγής της οικογένειας Μοναστερλή (η πόλη Μοναστήρι, που λεγόταν τότε και Μπιτόλια). (5) Συγκεκριμένα, οι Monaszterly από την Πέστη δηλώνοντας τον ενθουσιασμό τους που είχαν για την ελληνική επανάσταση αφιέρωσαν το κατάστημα υφασμάτων τους στον Υψηλάντη. (6) Πάνω από τις βιτρίνες του καταστήματος στην οδό Váci της Βουδαπέστης εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και σήμερα η επιγραφή «Ypsilanti». Βάσει των τελευταίων μου ερευνών η προαναφερόμενη οικογένεια Farkass ήταν επίσης ελληνικής καταγωγής. Προερχόμενοι από την Μοσχόπολη, μέλη της οικογένειας το 1721 στη Βιέννη απέκτησαν τίτλο ευγενείας, που τους απένειμε ο Johann I. Anton Palaeologos Θ’, απόγονος της βυζαντινής αυτοκρατορικής οικογένειας. (7) Σχετικά με τον πολιτισμό τον Ελλήνων των παλαιών εποχών αξίζει να τονίσω τους παρακάτω χιλιετείς συσχετισμούς: σύμφωνα με το έργο «Σποραδικά γλωσσικά μνημεία της ουγγρικής σε ελληνικά κείμενα» του Mátyás Gyóni, το εθνωνύμιο «jürka» που χρησιμοποιεί ο Ηρόδοτος αντιστοιχεί με τα ουγγρικά ονόματα Gyürki, Györké, Györk και Gyurka επίσης. (8) Κατά την κρίση μου το όνομα του ήρωα των ουγγρικών παραμυθιών Vasgyúró (ουγγ. «Ζυμωτής Σιδήρου») συμπίπτει με το αρχαίο επάγγελμα του σιδερά. (9) Εδώ θα πρέπει να αναφερθώ στο τσοπανόπουλο Györk, ο οποίος βρήκε το σιδερένιο σπαθί του Άττιλα, βασιλιά των Ούννων. Το όνομά του έτσι αναφέρεται ως Vas Györk, «Györk ο Σιδερένιος», Ζυμωτής Σιδήρου (Vasgyúró). Στον μύθο περιγράφεται και η εύρεση του όπλου: «βγάζοντας φλόγες αναπήδησε από τη γή», πράγμα που αναφέρεται – κατά την άποψή μου – στην υψηλή θερμοκρασία κατά την κατασκευή του σπαθιού από τον μάστορα σιδερά. Δοκιμάζοντάς το ο Άττιλα έκανε τρεις σπαθιές προς όλα τα σημεία της πυξίδας. Η μυθική πράξη αυτή είναι σημαντική, επειδή τις ίδιες κινήσεις συναντάμε και κατά την τελετή στέψης του Ούγγρου βασιλιά. Στο παραμύθι του Elek Benedek όταν πολεμούσαν οι Ούννοι και οι Μαγυάροι πάντα τους βοηθούσε ένα ιερό σπαθί, το Σπαθί του Θεού, το οποίο το παίρνει ο κυκλώνας και το πάει στη Δύση. Ο άνεμος συμβολίζει την δυναμική προέλαση του στρατού των Ούννων και Μαγυάρων τοξοτών ιππέων. Όμως η αρχαία ελληνική παράδοση κατά την κρίση μου κρύβει μιαν άλλη, ακόμα πιο παλιά ιστορία, που ανάγεται στην Ανατολική πραγματικότητα πίσω από τον μύθο του σπαθιού Exkalibur! Οι Χάλυβες (Χάλυψ, ή αλλιώς Τubal) ήταν λαός των παρευξείνειων περιοχών με ξακουστή πείρα στη σιδηρουργία. (10) Κατά την κρίση μου στην λέξη «Exkalibur» κρύβεται η ιερή γνώση των Χαλύβων, η οποία τους επέτρεπε από το σιδηρομετάλλευμα να κατασκευάζουν αήττητα σιδερένια σπαθιά στην εποχή των χάλκινων όπλων! (μετάφραση: Βασίλης Στεφόπουλος)

Források: (1) Szerémi György: Magyarország romlásáról. Bp., 1961. 62-63. o.; (2) Történelmi Olvasókönyv II. Forrásszemelvények az egyetemes történelem (4761640) és Magyarország története (1526-ig) tanításához. Bp., 1966. 323. o.; (3) Váralljai Csocsán Jenő (Oxford): A Szent Korona eredete. In.: Ungarisch Historischer Verein Zürich. A harmadik magyar (londoni) őstörténeti találkozó előadásai és iratai. London, 1988. Acta Historica Hungarica Turiciensia XIII. évfolyam. 1. szám.

ZMTE 2. sz. kiadványa. A Zürichi Magyar Történelmi Egyesület Kiadványa. Budapest-Zürich, 1999. 161. o.; (4) Takáts Sándor: Művelődéstörténeti tanulmányok a XVI-XVII. századból. Bp., 1981. 5. o.; (5) Takáts Sándor: Művelődéstörténeti tanulmányok a XVI-XVII. századból. Bp., 1981. 6. o.; (6) Történelmi Olvasókönyv II. Forrásszemelvények az egyetemes történelem (476-1640) és Magyarország története (1526-ig) tanításához. Bp., 1966. 326-327. o.; (7) Istvánffy Miklós: A magyarok történetéből. A szöveget válogatta, a bevezetést és a jegyzeteket írta Székely György. Bp., 1962. 52. o.; Szerémi György: Magyarország romlásáról. Bp., 1961. 62., 68. o.; (8) Miskei Antal: A ráckevei szerb ortodox templom. Bp., 2008. 51. o.; (9) Krizsán László: A szabadság balladája. Ács Károly élettörténete. In.: Pest Megyei Levéltári Füzetek. 29. Budapest, 1999. 12. o.; Krizsán László: Dózsa Ráckevén őrzött zászlaja az 1831-32. évi parasztfelkelésben. Pest Megyei Hírlap, 1959. május 10.; (10) Szabó István: A hajdúk 1514-ben. In.: Századok, 1950. 170—198. o.; Dankó Imre: A hajdúnánási Testhalom mondája és a hajdúk eredete. In.: Ethnographia. A Magyar Néprajzi Társaság értesítője. 67. évfolyam. Budapest, 1956. 519. o.; (11) Theoharidisz Antoniosz: Életem mozaikja. Bp., 2008. 68. o.; (12) Ernyes Mihály: Hajdúból rendőr, pandúrból csendőr. In.: Emlékszám az 1848-49-es forradalom és szabadságharc tiszteletére. XI-XII. évfolyam. 1998-1999. Baranya, Történelmi közlemények.

Pécs, 1999. 152. o.; (13) Dr. Szádeczky Lajos: A csíki székely krónika. Bp., 1905. 17. o.; (14) Melich János: Az Árpád-kori becéző keresztnevek egy csoportjáról. In.: Magyar nyelv. 1907. III. évfolyam. 4. füzet. Április. 176. o.

21

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Σκονάκι

Σκονάκι

Ομιλία της Νόρας Γιαννακάκη

για την θεατρική παράσταση «Ειρήνη» του Αριστοφάνη του 12τάξιου Σ. Σχολείου Ελληνικών Ουγγαρίας Καλησπέρα σε όλους σας, Υπήρξαν αρκετές φορές τα περασμένα 12 χρόνια στην τάξη που δε βρήκα την ακριβή μετάφραση κάποιων λέξεων με τίποτα ... γιατί υπάρχουν λέξεις που δεν μεταφράζονται από τα ελληνικά στα ουγγρικά. Μια τέτοια λέξη είναι το «ΜΕΡΑΚΙ». Μια από τις ερμηνείες που βρίσκουμε είναι: το «Μεράκι» είναι η αγάπη και η αφοσίωση που αφιερώνει κανείς στη δουλειά του ή σε μια προσπάθεια. Φέτος το 12τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών Ουγγαρίας έχει 320 μαθητές που εμπλέκονται στην εκμάθηση της γλώσσας και λαογνωσίας στη Βουδαπέστη, Pécs, Miskolc, Tatabánya, Szeged, Szentes, Debrecen, Csobánka, Etyek, Százhalombatta, Győr, Gödőllő, Nagykanizsa (και συζητάμε με ενδιαφερόμενους αυτή τη στιγμή στο Budaörs και Székesfehérvár). Και υπάρχει άλλο ένα παιδάκι στο Σχολείο που γράφτηκε πριν δέκα χρόνια. Λέγεται Νεανική Σκηνή. Μάνα του είναι η κυρία Τσαρούχα Βαγγελιώ και γνωρίζει πολύ κόσμο, μαθητές, γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, θιάσους άλλων εθνικοτήτων, το Υπουργείο Ανθρώπινου Δυναμικού, Πρεσβείες, κι άλλους οργανισμούς. Αυτό το παιδί έχει πια ωριμάσει και μεγαλώσει. Σήμερα στην παράστασή μας θα συμμετάσχουν πάνω από 50 άτομα μαθητές και εκπαιδευτικοί του Σχολείου από όλη την Ουγγαρία - Βουδαπέστη, Győr, Gödöllő, Tatabánya και Miskolc αλλά κι άλλοι. Άτομα που έχουν τον εθελοντισμό στο αίμα τους. Ευχαριστώ θερμά τους μικρούς ηθοποιούς και μουσικούς, τους γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, τους συναδέλφους, την Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας, την Ηλέκτρα Αγκάρντι που έφερε τις κάμερές της, το ΕΠΕΡ του Υπουργείου Αν. Δυναμικού, την Ελευθερία Θωμαΐδου και το 13ο διαμέρισμα για την αίθουσα, τη Γιασμίν που καθόταν Κυριακές και βράδια μαζί μου να κερδίσουμε διαγωνισμούς και χρήματα για τέτοιες

εκδηλώσεις, την Πρεσβεία της Ελλάδας και την Πρεσβεία της Κύπρου που μας στηρίζουν στη δουλειά μας, την Κυπριακή Πρεσβεία για τα σκηνικά, τη Βούλα Κλείτσα, βοηθό σκηνοθέτη, τον Πέτρο Γαΐλα για την μουσική επιμέλεια, τον Ορέστη Μούλερ, πρώην μαθητή μας για τις φωτογραφίες, την Νίκη Στεργίου για την αφίσα που σχεδίασε, την Κατερίνα Τσόμορ για τα σχέδια και χειροποίητα σκηνικά, τον Νώντα Κολλάτο που κουβαλούσε άτομα και πράγματα μήνες ολόκληρους, την Τσαρούχα Βαγγελιώ για την ουγγρική μετάφραση, και ο τελευταίος είναι κάποιος που έπαιξε μαζί μας και στο 1ο θέατρο της Νεανικής Σκηνής πριν δέκα χρόνια, τον Φώτη Κολλάτο που πραγματοποίησε το έργο αυτό. Θέλω να αναφερθώ και σε αυτούς που ήθελαν να παίξουν σήμερα μαζί μας αλλά δεν υπήρχε χρόνος να γίνει, όπως, γονείς ή τραγουδιστές. Οπωσδήποτε επιθυμούμε να συνεργαστούμε μαζί τους στο μέλλον και τους ευχαριστούμε για την προσφορά τους. Υπάρχουν επίσης μαθητές και δάσκαλοι που δεν θα ανέβουν σήμερα στη σκηνή, λόγω απόστασης ή άλλων υποχρεώσεων γιατί τρέχουν κι άλλα προγράμματα παράλληλα στο Σχολείο. Φίλες και φίλοι, Ήρθαμε σήμερα μόνο και μόνο για να περάσουμε ένα ωραίο βραδάκι μαζί σας, γιατί αυτό που ήθελα εγώ έχει ήδη γίνει και ολοκληρωθεί: να ΠΑΙΞΟΥΜΕ και να γνωριστούμε λίγο καλύτερα μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί στα μαθήματα και στις πρόβες τα Σάββατα ... με γονείς να κρυφακούνε πίσω από τις πόρτες. Θέλουμε να γελάσετε δυνατά αλλά να κλείσετε τα κινητά σας για να ακούσετε τα λόγια του Αριστοφάνη από τα στόματα των μαθητών. Ευχαριστώ που ήρθατε και με ακούσατε. Σήμερα πιστεύω πως θα καταλάβουμε όλοι τι ακριβώς σημαίνει ΜΕΡΑΚΙ :)

A 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola diákjai és tanárai Arisztophanész Béke című darabját adták elő május 9-én a Dagály Ifjúsági Házban. Ezt a rendezvényt Janakakisz Nóra, az Iskola megbízott igazgatónője üdvözölte a következő ünnepi beszéddel: Szép jó estét mindenkinek!

Az elmúlt 12 év során többször előfordult órán, hogy sehogy sem sikerült megtalálnom a pontos megfelelőjét egy-egy görög szónak… mert vannak szavak, melyek nem, vagy alig fordíthatók le magyarra. Egy ilyen szó a „MERAKI”, valaki szíve vágya.

A MERAKI egyik értelmezése a következő lehet: a szeretet és az odaadás, amelyet valaki a munkájának, vagy egy próbálkozásának szentel (szakmaszeretet).

Idén a 12 Évfolyamos Görög Iskolának 320 tanulója van, akik az ország minden részéről kapcsolódnak be a görög nyelv és országismeret oktatásba: Budapesten, Pécsen, Miskolcon és Tatabányán, Szegeden, Szentesen, Debrecenben, Csobánkán, Etyeken, Százhalombattán, Győrben, Gödöllőn, Nagykanizsán, és megbeszélése folynak az érdeklődőkkel Budaörsön és Székesfehérváron is. És még van egy gyerek az iskolában, aki tíz évvel ezelőtt iratkozott be. Ifjúsági Színháznak (Neaniki Szkininek) hívják. Az anyja Caruha Vangelio asszony, és sok mindenkit ismer, tanulókat, szülőket, nagyszülőket, más nemzetiségek színjátszó csoportjait, a Humán Erőforrások Minisztériumát, nagykövetségeket, és más hivata-

lokat és szervezeteket. Ez a gyerek azóta felnőtt, érettebbé vált. A mai színielőadáson több, mint 60-an vesznek részt, - tanulók, az iskola oktatói az ország minden részéről, Budapestről, Győrből, Gödöllőről, Tatabányáról és Miskolcról, és olyan személyek is, akiknek az önkéntes készség megvan a vérükben.

Nagyon köszönöm a mai estét a kicsi színészeknek és zenészeknek, a szülőknek, a nagypapáknak és nagymamáknak, a kollégáknak, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának, Agárdi Elektrának, aki elhozta a kameráit, Eleftheria Thomaidunak és a 13. Kerületi Görög Önkormányzatnak a termet, továbbá az Emberi Erőforrás Támogatáskezelőjének, az „EPER”- nek, Jázminnak, aki vasárnaponként és esténként velem maradt, hogy pályázatokat írjuk, és pénzt nyerjünk ilyen előadásokra, Görögország és Ciprus nagykövetségeinek, amelyek támogatják a munkánkat, és a Ciprusi követségnek, amely a díszletekkel segítette az előadást, Vula Klicának, a rendező asszisztensünknek, Petrosz Gailának, a zene megszervezéséért, Müller Oresztésznek, volt tanitványunknak, aki a fényképezést vállalta, Niki Sztergjiosznak, aki a plakátot tervezte, Csomor Katalinnak a terveket, és kézzel készített gyönyörű díszleteket, Kollátosz Nondasznak, aki embereket és tárgyakat cipelt hónapokon keresztül, Caruha Vangeliónak a magyar nyelvű szövegkönyvet, és végül az utolsó személy olyasvalaki, aki játszott az Ifjúsági Színház első előadásában, tíz évvel ezelőtt, Fotisz Kollátosz, aki színpadra vitte a mai esti darabot.

Szeretnék azokhoz is szólni, akik szerettek volna ma velünk játszani, de nem volt már idő ennek megszervezésére, gondolok itt szülőkre és zenészekre. Mindenképpen szeretnénk velük is együttműködni a jövőben és köszönjük az együttműködési felajánlásukat.

Néhány diákunk és tanárunk a távolság, vagy más kötelezettség miatt nem fog ma fellépni a színpadra, mert az előadással párhuzamosan más rendezvények is zajlanak az Iskolában.

Kedves Barátaink!

Ma este csakis azért gyűltünk össze, hogy egy kellemes estét töltsünk együtt veletek, mert amit én szerettem volna, az már megvalósult: az, hogy JÁTSSZUNK, hogy megismerjük egymást tanulók, és oktatók az órákon és a szombati próbákon... miközben az ajtók mögött hallgatóznak a szülők.

Szeretnénk, ha hangosan nevetnének, és ha kikapcsolnák mobiltelefonjaikat, és meghallgatnák Arisztophanész szavait a diákjaink előadásában.

Ma, azt gondolom, mindannyian meg fogjuk érteni, hogy mit jelent pontosan az a szó „MERAKI”.

Köszönöm, hogy eljöttek és meghallgattak, jó szórakozást kívánok!

(A beszédet Constantin Gabriella fordította magyarra)

22

Janakakisz Nóra, jelenleg a 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola megbízott igazgatója, • igazgatóhelyettese 7 éve a 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskolának, • görög nyelv és népismeret tanára 12 éve a 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskolának vidéki és pesti tagozatokon, • doktori tanulmányokat (PhD) folytat pedagógia szakon a „A tanárok interkulturális kompetenciája” témában görög nyelven, • a Magyar Oktatási Minisztérium követelmény-, és tananyagfejlesztője kisebbségi oktatás terén, • az ELTE Tolmácsképző Szakának vizsgáztatója görög nyelvből, • az Oktatási Minisztérium Érettségi Bizottságának akkreditált vizsgáztatója, és volt vizsgaelnöke görög nyelvből, • az ELTE Origó Idegennyelvű Továbbképző Központnak („Rigó utca”) akkreditált vizsgáztatója 11 éve, • a görög állami „Ellinomatheia” Nyelvvizsgák (Thessaloniki Egyetem) budapesti kihelyezett vizsgaközpontjának vezetője, • a Belojanniszi Általános Iskola kétnyelvű iskolává tételének egyik szakmai előkészítője, • az „En plo” című, a görög kiegészítő oktatás gimnáziumi osztályainak készült kétnyelvű tankönyv szerzője, • az európai „GLOSSA” Program koordinátora és haladó szintű görög nyelvet oktató online tananyagának szerzője, • az Európai Uniós “SoS” oktatási program kutatója, • a Görög Köztársaság Budapesti Nagykövetének volt asszisztense, • az MGOÖ hivatalos kiadványának, az Ellinizmosz újságnak volt főszerkesztője, önkéntes cikkírója, • a Magyar Állami Ösztöndíj Bizottság ösztöndíjasa görög nyelv oktatása témában, • a görögországi Onassis Alapítvány 2- szeres ösztöndíjasa„A görög nyelv oktatói” program keretében, • az athéni Külpolitikai és Európai Kutatások Központjának (ELIAMEP) gyakornoka, • az athéni Arsakeio Gumnázium volt oktató gyakornoka, • a 8. kerület Ideiglenes Árvaházának volt önkéntes oktatója, • a Milánói Görög Kultúra Központjának tiszteletbeli tagja, • az Emberi Erőforrások Minisztérium Országos Nemzetiségi Tanácsának tagja, • a 8. kerületi Görög Önkormányzat görög nyelvű “Olvasóklubjának” első moderátora, • a 12 Évfolyamos K. G. Ny. Iskola “Neaniki Szkini” színházi formációjának 10 éve tagja, • az Iskola 2014. májusi Arisztophanész “Béke” című darabjában Trigeasz király szolgája. :) a következő egyetemi tanulmányokat végezte: • Dél-kelet Európa Tanulmányok Posztgraduális Program (MA) Athéni Kapodistriako Egyetem - Jogi, Közgazdasági és Politika Tudományok Kara

• Európai Uniós Tanulmányok Program (ΜΑ) Eötvös Loránd Tudományegyetem, BTK • Újgörög nyelv és irodalom szak (ΜΑ) Eötvös Loránd Tudományegyetem, BTK • „A görög nyelv, mint idegen nyelv tanítása” Posztgraduális Program (MA) Athéni Kapodistriako Egyetem, ΒΤΚ (részképzés) • „Görög nyelv és irodalom” (MA) Égei -tengeri Egyetem, BTK (részképzés) • „Általános iskolai tanítóképzés” (BSc) Pátrai Egyetem, BTK (részképzés)

23

Μάιος 2014 • Έτος: 20°

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Szivárványország

Szivárványország

Hristodoulou Konstantinos

A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának közgyűlése új hivatalvezetőt választott, aki 2014. május 5-én foglalta el hivatali székét. Személye nem ismeretlen, hiszen sokáig dolgozott görög és ciprusi közegben, s bár általában nem szeret mesélni magáról, most kivételt tett: Hristodoulou Konstantinosszal beszélgettünk.

Kérlek, mesélj magadról!

1970-ben Budapesten, Zuglóban születtem, ott is nőttem fel, a görög kolóniában. A házunkban rengeteg görög lakott, a mai napig él ott néhány család. A Zrínyi Ilona Általános Iskolába jártam, ma ez a Hajós Alfréd Általános Iskola, Donka néni volt a tanárunk, nála kezdtünk el a görög írással és olvasással foglalkozni, heti két görög órán. Ezt megelőzően mi csak görögül beszéltünk otthon, óvodás koromig csak görögül értettem, az óvodában kezdtem el magyarul tanulni.

dr. Miliosz Nikolett rovata Innen hová vezetett az utad?

Először szakmát tanultam, nagyon érdekeltek az autók, így elvégeztem az autószerelői iskolát. Érettségit csak ezt követően szereztem, érettségi után pedig a Ciprusi Nagykövetségre kerültem, ahol több mint 4 évet töltöttem. A Ciprusi Nagykövetség akkor nyitotta meg a kapuit Magyarországon, sőt olyan időszak is volt, az első év után 10 hónapig, amikor nem volt itt a ciprusi külügyminiszter által küldött diplomata, így Szulasz Hriszulával ketten láttuk el a követségi feladatokat.

Innen egyenes út vezetett az ELTE Bölcsészkarán az újgörög szakra?

Nem igazán, először más elképzeléseim voltak, a Testnevelési Főiskolára szerettem volna menni, de a sportmúltamból eredő sérüléseim miatt sajnos ez nem bizonyult jó ötletnek. Így jött az ELTE Bölcsészkara. Közben elvégeztem a tanári képzést is, így újgörög szakos középiskolai tanár vagyok a diplomám szerint.

Mit sportoltál?

Gyerekként minden sportot kipróbáltam, de igazolt játékos a BVSC focicsapatában voltam. Sajnos a foci nem tett jót az ízületeimnek, szalagjaimnak, így meghiúsult a tervem, hogy a későbbiekben is aktívan foglalkozzak a sporttal. Emellett azonban mindig is érdekelt a történelem, a szüleim által elmesélt görögség története, a polgárháború, ezért arra gondoltam, hogy megpróbálnom az újgörög szakot. Ám nem sokáig voltál „csak” egyetemista…

Nem, hiszen harmadéves voltam, amikor dolgozni kezdtem a Görög Nagykövetségen, ahol összesen 11 évet töltöttem.

Először a Konzulátushoz kerültem, ahol a vízumosztályt bízták rám, az idetartozó ügyekkel 8 évig foglalkoztam. Nagyon tetszett ez a munka, nagyon szerettem, sok ügyfelünk volt, főként a tavasztól őszig terjedő időszakban folyamodtak hozzánk sokan vízumért.

Amikor Magyarország belépett a schengeni rendszerbe, a

24 24

vízumkiadás megszűnt, így 2008 után átkerültem a görögséggel foglalkozó területre, ahol főként állampolgársággal, valamint különböző, görögséget érintő ügyekkel foglalkoztam.

Igyekeztem sok olyan ügy végére pontot tenni, ami már több éve porosodott a polcokon, nagyon jólesett, hogy elismerték a munkámat. 2011-ben járt le a szerződésem, amit Görögország a gazdasági válság miatt sajnos nem tudott meghosszabbítani.

Jó is, hogy ez szóba került, emlékszem, még kisgyerek voltam, amikor a görög állampolgárság iránti kérelmem beadták a szüleim, ám azóta sem történt semmi. Mi szükségeltetik ahhoz, hogy egy Magyarországon élő, görög gyökerekkel rendelkező személy megkapja a görög állampolgárságot?

A személyes akaraton és az ügyintézési folyamaton kívül az szükséges, hogy a görög állampolgárság iránt folyamodó valamelyik felmenője görög állampolgár legyen, ha nem az, először neki kell megszereznie az állampolgárságot. A felmenő görög állampolgárságát igazolni kell, ehhez szükséges az anyakönyvi kivonat. Ezt követően az iratokat a Nagykövetség – valójában a „futár” szerepét játszva - leküldi Görögországba, ahol az adminisztrációt végzik. Ezen eljárásnak körülbelül másfél év alatt le kell zajlania.

Sokan misztifikálják a Nagykövetséget, s valójában nem tudják, milyen munka is folyik ott…

A Konzuli Osztály hatáskörébe tartoznak az állampolgársági ügyek, a vízum ügyek, a különböző anyakönyvezések, meghatalmazások, jogi ügyek, közigazgatási eljárások, görög turistákkal kapcsolatos problémák kezelése és sok minden más. Maga a Nagykövetség foglalkozik a magyar és görög politikai élettel, a két ország közötti kapcsolattal, az uniós ügyekkel, de sok az átfedés a Nagykövetség és a Konzuli osztály között. Főbb különbség, hogy míg a nagykövetnek a magyar Külügyminisztérium a partnere, addig a Konzuli Osztálynak a különböző kerületi önkormányzatok, valamint az Emberi Erőforrás Minisztérium, a Belügyminisztérium és az

Ha nem rágógumi, akkor milyen formában használatos?

Fogkrém vagy rágható gyanta. A rágógumi is jó, de az általában kevesebb gyantát tartalmaz. A régebbi korokban maga a gyanta minősült rágóguminak, de olyan drága volt, hogy csak a felsőbb rétegek engedhették meg maguknak.

Igazságügyi Minisztérium.

Hová vezetett az utad 2011 után?

Nem maradtam munka nélkül, hiszen már volt egy kereskedelemmel foglalkozó kft-m, a hioszi mastichának vagyok mind a mai napig a magyarországi képviselője, emellett azonban még más termékekkel is foglalkozom. Ezt az időszakot arra használtam fel, hogy kapcsolatokat építsek ki, valamint feltérképezzem a magyar piaci igényeket.

A masticha nagyon különleges, miért pont erre esett a választásod?

Ez egy régi történet, egyszerűen beleszerettem ebbe az anyagba. Belemélyedtem a masticha történetébe, nagyon sokat olvastam róla, Hiosz szigetére is ellátogattam, sőt, egy rövidfilmet is készítettem az egész szigetről, a masticha ültetvényekről, az ottani életről, a masticha történetéről, a tapasztalataimról több turisztikai magazinba is írtam cikket.

Noha a masticha újdonságnak számított Magyarországon, a keleti világban egyáltalán nem minősül annak: Görögországtól keletre, Törökországban, Szíriában, Libanonban, SzaúdArábiában, Egyiptomban ismert és elismert termék.

Magyarországra azért akartam behozni, hogy az emberek itthon is megismerjék a jótékony hatását.

Merész vállalkozás egy ennyire ismeretlen termékkel próbálkozni…

Igen, olyannyira, hogy egész Európában én voltam a második, aki ezt megtette. Az első próbálkozás Franciaországban történt. Sokat kellett dolgozni, hogy egyre többen megismerjék a mastichát, sok biotermék-bemutatón vettem részt.

Sokan csak rágóként találkoztak a mastichával, mire jó egyébként?

A mastichát már az ókorban is használták gyógyászati célokra, Hippokratész is sokszor alkalmazta. Ez a pistacia lentiscus nevű, 2-3 méterre növő örökzöld fának a törzséből kibuggyanó gyanta, amit kézzel tisztítanak hónapokon keresztül, majd ezt követően ezt az anyagot a vegyipar, a gyógyszeripar és a szépségipar használja fel. Három fő területen fejti ki jótékony hatását: egyrészt a Helicobacter pylori baktériummal való küzdelemre szolgál, ez okozza a nyombélfekélyt és a gyomorfekélyt is. A második terület a szájhigiénia megőrzése, mert a mastichának erős antibakteriális hatása és nyálképző funkciója is van. Harmadik, hogy mivel keményebb, mint a rágógumik általában, a rágóizmokat is fejleszti, de a fogínyvérzés megelőzésében és megszüntetésében is fontos szerepet játszik.

Ezek után éles váltás a hivatalvezetés. Miért döntöttél úgy, hogy pályázol?

Két dolog vezetett rá: az első a görögség finom nyomása, hogy vállaljak szerepet az itteni görögség életében. A másik, hogy úgy érzem, minekutána a Nagykövetségen elég sok újítást vezettem be, és meg voltak elégedve a munkámmal, képes vagyok vezetni a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának Hivatalát, és remélem, eleget tudok tenni az ezzel kapcsolatos elvárásoknak. Én is, mint a politikai menekültek leszármazottja, kötelességemnek érzem, hogy nemcsak az én korosztályom, de az idősebb és a gyerekeink generációja szempontjából is egy olyan önkormányzatot működtessünk, amely vezetni tudja a hazai görögséget, amely odaadóan dolgozik, és csak a görögség érdekeit tartja szem előtt. Én ezért a célért szeretnék dolgozni, természetesen minden jogszabályt betartva, a közgyűlés által hozott határozatokat betartatva.

Most, mikor beszélgetünk, három napja dolgozol. Mik az első benyomások?

Kezdem megismerni az irodát, a kollégákat, úgy érzem, hogy kedvesen fogadtak. Igyekszem felmérni a terepet, azt, hogy mi lesz a feladatom.

Milyen elérhetőségeken találhatnak meg az emberek?

Az önkormányzat telefonszámán elérhető vagyok. Annyit kérek, hogy előzetesen jelentkezzen be, aki szeretne velem személyesen beszélni, hiszen az első napok még nagyon nehezek, először magamat akarom jól elhelyezni ebben a munkakörben, át akarom látni a tevékenységi köröket, kinek mi a dolga, feladata, szeretném megnézni a határidőket, az önkormányzat mivel van elmaradva, hiszen az esetleges elmaradásokat pótolni kell. Mindenkinek igyekszem válaszolni, de ha valaki személyesen szeretne velem beszélni, szívesen szánok rá időt.

Ennyiféle munka után mit csinálsz szabadidődben?

Szívesen sportolnék, de volt egy gerincsérvem, s azóta nem tudok olyan aktív lenni. A barátaimmal szoktam focizgatni, lábteniszezni, rendszeresen úszom, valamint a gyermekeim sportéletével foglalkozom. A fiam országos második lett a diákolimpián karate sportágban, focizni is jár, abban is ügyes.

A kisebbik gyermekem lány, ő most próbálgatja a szárnyait. A feleségem olimpikon, párbajtőröző, az ő pályafutását is figyelemmel kísérem, nagyjából ebben merül ki a szabadidőm. A feleségem részt vett az olimpián Atlantában és Athénban is.

Az, hogy Rióban is szerepel-e, azon múlik, hogy addig hány pontot szerez a kvalifikáció során. Évente 15-20 világkupa verseny van, ha részt tud venni az összesen, és pontot is tud szerezni, akkor a pontszerzés alapján ki tud jutni az olimpiára.

Mivel a görög állam a válság hatására nem nagyon tudja támogatni a görög sportot, ezért a feleségem a 15-ből csak 3 világkupára tud eljutni, s ezt a családnak kell finanszírozni. Ez azonban azt jelenti, hogy ezen a 3 világkupán nem tud annyi pontot szerezni, amennyi az olimpiához elegendő lenne, de próbálkozik, nem adja fel. Én pedig minden erőmmel mellette állok!

Köszönöm, hogy beszélgettünk!

25 25

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

Φόρος τιμής

Γεώργιος Παπαδούδης 1929-2014

Στις 8 Απριλίου 2014 έφυγε από τη ζωή ο συμπατριώτης μας, αγωνιστής του λαού μας, Γεώργιος Παπαδούδης, του Δημήτρη και της Φόρτσα Χάιδως. Γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου 1929 στο χωριό Ελληνοχώρι του Νομού Έβρου. Καταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια. Από τα 6 έξι αδέλφια, ήταν ο τέταρτος. Σε ηλικία 10 ετών, το 1939, έχασε τον πατέρα του. Η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε με τον συγχωριανό της χήρο Δημήτρη Κααραπατσίδη, ο οποίος είχε τρία ορφανά παιδιά, έτσι η πολυμελής οικογένεια εργάζονταν πολύ σκληρά για να επιβιώσει. Στο χωριό του τελείωσε μόνο τη Δ΄ τάξη Δημοτικού, λόγω έλειψης δασκάλου, αλλά και λόγω του πολέμου. Στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης οργανώθηκε πρώτα στην οργάνωση των Αετοπούλων και μετά στην ΕΠΟΝ. Στο ΔΣΕ κατατάχτηκε στις αρχές του 1948. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες με τον Εθνικό Στρατό. Το 1949 τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε στη Βουλγαρία σε στρατιωτικό Νοσοκομείο της Σόφιας για θεραπεία. Στις αρχές του 1950 μεταφέρθηκε στην Ουγγαρία. Εδώ αποφοίτησε από διετή τεχνική σχολή και πήρε το Δίπλωμα / Műszeres/ Τεχνίτης εργαλείων ακριβείας. 39 χρόνια εργάστηκε ως οδηγός αυτοκινήτων στην εταιρεία FÖSPED της Ουγγαρίας. Παρασημοφορήθηκε τέσσερις φορές με το παράσημο Άριστος Εργάτης και με μετάλλιο από το Υπουργείο Συγκοινωνιών. Το 1953 παντρεύτηκε με την Βασιλική Αγγουρούδη από το χωριό Ασβεστάδες Νομού Έβρου. Απόκτησαν δυο κόρες, την Χάϊδω και την Αθανασία, οι οποίες τους χάρισαν τρία χαριτωμένα εγγόνια και ένα δισεγγονάκι. Ο σ. Γιώργος Παπαδούδης ήταν δραστήριο μέλος των οργανώσεων μας, και πρόσφερε με ανιδιοτέλεια τις υπηρεσίες του για την εκπλήρωση των σκοπών μας. Ήταν μέλος του ελληνικού Τμήματος Αντιστασιακών Ουγγαρίας, του Πολιτιστικού Συλλόγου Ουγγαρίας και του Εργατικού Κόμματος. Έπαιρνε ενεργά μέρος στις εκδηλώσεις που διοργανώνονταν και πάντα βοηθούσε όσο μπορούσε τους συμπατριώτες-ισσες του. Ήταν καλόκαρδος άνθρωπος. Η κηδεία του έγινε στις 18 Απριλίου 2014 σε νεκροταφείο του 15ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης, όπου παραβρέθηκαν τα μέλη της οικογένειας του και αρκετοί συμπατριώτες, Έλληνες και Ούγγροι. Τον αείμνηστο Γιώργο Παπαδούδη, αποχαιρέτησαν οι κ. Δημήτρης Μπεκιάρης, πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Ζούγκλο και ο νεότερος Γιώργος Κολλάτος, αντιπρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Όλοι εμείς οι συμπατριώτες-ισσες, φίλοι, γνωστοί τους, Έλληνες και Ούγγροι, εκφράζουμε τα βαθιά και ειλικρινή μας συλληπητήρια στην απαρηγόρητη σύντροφο της ζωής του, Βασιλική, στις κόρες του Χάϊδω και Αθανασία, στα εγγόνια του Φέρεντς, Αδάμ και Άννα, στο δισσεγγονάκι του, και λοιπούς συγγενείς και φίλους όπου κι αν βρίσκονται. Αιώνια η μνήμη σου αγαπητέ και αξέχαστε Γιώργο. Θανάσης Ζιανός

26

Óvodai rajzkiállításBeloianniszban 2014. 05.08-án a TÁMOP 3.2.13.-12/1-2012-0400 pályázat keretein belül a beloianniszi óvodában rajzkiállítást szerveztünk.

A rajzverseny négyfordulós volt, négy témában készíthettek a gyerekek rajzokat.

- Állatok világnapja - Karácsony otthon - Farsang az óvodában - A Föld, ahol élünk.

A pályázatban részt vett a helyi óvodán kívül, Besnyő Pöttömsziget Óvodája, Iváncsa Mesepalota Óvodája, Perkáta Szivárvány Óvodája, Pusztaszabolcs Manóvár és Zsiráf Óvodája.

Sok szeretettel és nagy izgalommal vártuk az érkező csoportokat.

A helyi óvoda gyermekei görög táncbemutatóval fogadta a vendégeket, majd megnyitottuk a kiállítást. A gyerekek nagy örömmel keresgették rajzaikat.

A közel 800 rajzból készült kiállítást 140 ovis tekintette meg, majd sport és ügyességi játékokban, mérhették össze tudásukat. Akinek még volt energiája, elsajátíthatta a görög tánc alaplépéseit.

A megérdemelt munka után belekóstolhattak a görög konyha ízeibe is (szuvlaki, feta sajt, olivabogyó).

A délelőtt nagyon családias hangulatban telt el, mindenki megkapta jutalmát a szép rajzok készítéséért (kifestő).

Köszönjük a résztvevő óvodák pedagógusainak, hogy segítségükkel létre jöhetett ez a rendezvény.

Reméljük máskor is találkozunk!

Beloiannisz, 2014. május 15.

Mészáros Erika vezető óvónő

Συνέδριο για τη ζωή και το έργο του Έλληνα λόγιου και παιδαγωγού Στέφανου Κομμητά Στη ζωή και τη δράση του καταγόμενου από τους Κωφούς της Μαγνησίας, μεγάλου Έλληνα λόγιου και παιδαγωγού Στέφανου Κομμητά (1762-1830), ο οποίος ταξίδεψε στην Αυστρία και στην Ουγγαρία, όπου έζησε και δίδαξε, παράγοντας ευρύτατο εκπαιδευτικό έργο, ήταν αφιερωμένο το Διεθνές Συνέδριο στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης που πραγματοποιήθηκε στις 14 Απριλίου με κεντρικό ομιλητή τον Γενικό Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του υπουργείου Δικαιοσύνης και πρώην υπουργό Γεώργιο Σούρλα. Στην ομιλία του ο κ. Σούρλας, ο οποίος έχει επιμεληθεί της βιογραφίας του Έλληνα λόγιου, αναφέρθηκε στο συγγραφικό έργο του Κομμητά, που αριθμεί 40 τόμους και περισσότερες από 13.000 σελίδες, και που ο ίδιος άφησε στη διαθήκη του, μαζί με την περιουσία του, για τη δημιουργία και τη λειτουργία σχολείων. Τόνισε ότι σκοπός του Συνεδρίου είναι η ανάδειξη όλων των πτυχών του έργου του Έλληνα λόγιου και εκπαιδευτικού, της προσωπικότητας του, της δράσης και της προσφοράς του για την πατρίδα, την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ο οποίος, ως θαυμαστής του Ρήγα Βελεστινλή, θεωρούσε, όπως και εκείνος, ότι στο δρόμο για την ελευθερία προέχει η αποτίναξη της πνευματικής δουλείας. Ο κ. Σούρλας αναφέρθηκε, επίσης, στη συμβολή της φιλοξενίας της Ουγγαρίας σε πολλούς Έλληνες πατριώτες την εποχή της Τουρκοκρατίας, οι οποίοι εργάστηκαν για να προετοιμάσουν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, υπό την ηγεσία του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Στο χαιρετισμό του στο Συνέδριο, ο Μητροπολίτης Αυστρίας-Έξαρχος Ουγγαρίας και Μεσευρώπης, Αρσένιος, εξαίροντας το έργο και την προσωπικότητα του Έλληνα λόγιου, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι έργα του Στέφανου Κομμητά έχουν ανευρεθεί και στην Ελληνική Εθνική Σχολή της Βιέννης, το αρχαιότερο ελληνικό σχολείο στο εξωτερικό, που φέτος συμπληρώνονται 210 χρόνια από την ίδρυσή του. Ο πρεσβευτής της Ελλάδας στην Ουγγαρία, Δημήτρης Γιαννακάκης, μίλησε στο χαιρετισμό του για την παρουσία και την προσφορά του Ελληνισμού στην ανάπτυξη της Ουγγαρίας του 19ου αιώνα, τονίζοντας τη συμβολή του ελληνικού στοιχείου στην οικονομική, στην εκπαιδευτική και πολιτιστική ανάπτυξη της την εποχή εκείνη. Χαιρετισμό απεύθυναν ακόμα ο πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, Λαοκράτης Κοράνης και ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αλμυρού, Φώτης Χατζηδημητρίου, ενώ για να πάρει μέρος στο Συνέδριο και να αναλύσει την προσωπικότητα και τη συμβολή του Κομμητά στην ελληνική παιδεία και στη διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού στην Ουγγαρία και γενικά στις παραδουνάβιες χώρες, είχε φθάσει από τη Μαγνησία πολυμελής αντιπροσωπεία. Σε αυτή συμμετείχαν συγγραφείς, ιστορικοί, επιστημονικοί συνεργάτες και καθηγητές που έχουν ήδη μελετήσει το έργο του Στέφανου Κομμητά και έχουν συμβάλει στη νεότερη έκδοση του έργου του. Στο συνέδριο, τις εργασίες του οποίου συντόνισε ο καθηγητής της έδρας Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Βουδαπέστης, Κώστας Νάκος, μίλησαν για τη συμβολή του Στέφανου Κομμητά στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την ιστορική έρευνα της εποχής εκείνης, ο πρόεδρος του Εξωραϊστικού και Εκπολιτιστικού Συλλόγου Κωφών Μαγνησίας «Στέφανος Κομμητάς», Κωνσταντίνος Γιαννίτσης, ο θεολόγος Ιωάννης Γκόλτσης, ο πρόεδρος Φιλαρχαίου Εταιρείας Αλμυρού «Όθρυς» Βίκτωρ Κοντονάτσιος. Ομιλίες εκφώνησαν, επίσης, ο φιλόλογος Λεωνίδας Χριστοδουλίδης, η διευθύντρια του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βουδαπέστης Ντόρα Σόλτι, ο κοινωνιολόγος Απόστολος Δαρόπουλος και ο φιλόλογος Ευάγγελος Νίκου. Μ.Β.

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΧΟΡΩΝ

BALKÁN TÁNCTÁBOR

ΤΟΠΟΣ: ZSOMBÓ ΝΟΜΟΥ CSONGRÁD ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 7-13 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014

HELYSZÍN: ZSOMBÓ IDŐPONT: 2014. JÚLIUS 7-13.

SZERVEZŐK: NEMZETISÉGI SZÖVETSÉG és HOMOKI OÁZIS SZOCIÁLIS SZÖVETKEZET

ΟΡΓΑΝΩΤΕΣ: NEMZETISÉGI SZÖVETSÉG και HOMOKI OÁZIS SZOCIÁLIS SZÖVETKEZET

Ha szereted a balkáni táncokat, táborozz velünk Szeged szomszédságában! A zsombói táborban egy héten át tanulhatod és rophatod a táncot, és egyben élvezheted Szeged közelségének előnyeit.

Αν σου αρέσουν οι βαλκανικοί χοροί, έλα μαζί μας στην κατασκήνωση κοντά στο Σέγκεντ. Στο χωριό Zsombó θα μάθεις να χορεύεις για μια βδομάδα χορούς από τα Βαλκάνια, και θα απολαμβάνεις όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η κοντινή απόσταση από το Σέγκεντ.

KÖZREMŰKÖDNEK: T’RAKIJA ● BALKÁN QUARTET ● BALKÁN TÁNCEGYÜTTES ● DESZKI BÁNÁT TÁNCEGYÜTTES ● AKROPOLIS COMPANIA ● FENGARAKI ● ELEFTHERIA ● MAJTHÉNYI DÁNIEL, BRCZÁN KRISZTIFOR, MOLNÁR OLIVÉR és SZELTNER LÁSZLÓ tánctanárok

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: T’RAKIJA ● BALKÁN QUARTET ● BALKÁN TÁNCEGYÜTTES ● DESZKI BÁNÁT TÁNCEGYÜTTES ● AKROPOLIS COMPANIA ● FENGARAKI ● ELEFTHERIA και οι χοροδιδάσκαλοι MAJTHÉNYI DÁNIEL, BRCZÁN KRISZTIFOR, MOLNÁR OLIVÉR SZELTNER LÁSZLÓ

DÉLELŐTT HÉTFŐ

DÉLUTÁN

ESTE

Érkezés, a szálláshely elfoglalása

Ismerkedés, nyitó este, táncház a T’Rakijaval

KEDD

Daltanítás Deli Piroskával

Szerb táncok tanítása Brczán Krisztiforral

Szerb táncház a Bánát Néptáncegyüttessel

SZERDA

Kézműves foglalkozás

Bolgár táncok tanítása Majtényi Dániellel

Bolgár táncház a Balkán Quartet együttessel

CSÜTÖRTÖK

Daltanítás Mag Tündével

Macedón táncok tanítása Molnár Olivérrel

Vendégeskedés a kiskunmajsai Lurkó Tánctáborban

PÉNTEK

Balkáni ritmustan – dobsession

Görög táncok tanítása Szeltner Lászlóval

Az Akropolis Compania és a T’Rakija koncertje és táncháza Szegeden a Millenium Kávéház teraszán, folytatás Zsombón

SZOMBAT

Daltanítás

Fesztiváli készülődés

Fesztivál a Zsombói Művelődési Házban. Fellépnek: T’Rakija, Balkán Táncegyüttes, Bánát Néptáncegyüttes, Eleftheria és Fengaraki tánccsoportok. Utána táncház.

ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: • Διαμονή και προγράμματα για 1 βδομάδα: 16.000 HUF (με έκπτωση κάτω από 14 χρονών) • Ζεστό μεσημεριανό και βραδινό: 1.500 HUF την ημέρα Περαιτέρω πληροφορίες για τα προγράμματα, τις εκπτώσεις και τις δυνατότητες: http://balkantabor.wix. com/2014hu ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Táborosi Gábort: + 36 20 923 5385 Η κατασκήνωση θα πραγματοποιηθεί με την συμπαράσταση της ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΕΓΚΕΝΤ και του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΦΩΝΗΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

RÉSZVÉTELI DÍJ: • Szállás és program 1 hétre: 16.000 Ft (14 éves kor alatt kedvezménnyel) • Meleg ebéd és vacsora: 1.500 Ft/nap További részletek a programmal, a kedvezménnyel és egyéb lehetőségekkel kapcsolatban: http://balkantabor. wix.com/2014hu INFORMÁCIÓ: Táborosi Gábortól: + 36 20 923 5385 A tábor a SZEGEDI GÖRÖG NEMZETISÉGI ÖNKORMÁNYZAT és a BALKÁN HANGJA KULTURÁLIS EGYESÜLET támogatásával valósul meg