ελληνισμός 2015/11

MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA 1054 BUDAPEST, Vécsey u. 5.

ελληνισμός

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας • Οκτώβριος-Νοέμβριος 2015

ΚΑΤΑΚΤΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΙΟ ΨΗΛΈΣ ΚΟΡΥΦΈΣ ΤΟΥ ΟΛΎΜΠΟΥ ΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΊΑΣ ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΆΤΙΑ ΤΩΝ ΘΕΏΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΌΤΗΤΑΣ

ΓΙΑ ΕΟ ΡΤΑΣ ΤΙΚ ΈΣ ΕΚ ΔΗ ΛΏ ΣΕ ΙΣ ΤΗ Ν ΕΠ ΈΤ ΕΙΟ ΤΟΥ ΟΧ Ι 1

περιεχόμενα / tartalom

Τα νέα μας Híreink

Λογοτεχνία Irodalom

11

3

Τα νέα μας Híreink

13

Ιστορία Történelem

2

24

Η χώρα του ουράνιου τόξου Szivárványország

Αθλητικά Sport

Χωρίς σύνορα Határtalanul

21

15

28

Διάφορα Egyéb

30

Το μήνυμα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ.Προκόπη Παυλόπουλου για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 Την στρατιωτική παρέλαση της Θεσσαλονίκης για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου του 1940 παρακολούθησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ.Προκόπης Παυλόπουλος. Στο μήνυμα του για την ηρωϊκή επέτειο του «ΟΧΙ», ανέφερε : «Το παλλαϊκό “ΟΧΙ” της 28ης Οκτωβρίου 1940 αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης για το Έθνος των Ελλήνων, ιδίως υπό τις σημερινές κρίσιμες περιστάσεις για τον Τόπο και τον Λαό μας.

Πρωτίστως δε μας εμπνέει ως προς το ότι η Δημοκρατία, και η δίδυμη αδελφή της η Ελευθερία, συνθέτουν διαχρονικώς την συλλογική μας συνείδηση, της οποίας βασικά συστατικά είναι η Παιδεία και το Θάρρος. Μ’ αυτά τα ιστορικά μας εφόδια και με αρραγή ενότητα μπορούμε και πρέπει να επιτύχουμε τους εθνικούς μας στόχους, ιδίως δε να υπερασπισθούμε τον Άνθρωπο, το Κράτος Δικαίου και την Κοινωνική Δικαιοσύνη».

Αγαπητοί Αναγνώστες,

Tisztelt Olvasóink!

Από το παρόν τεύχος το περιοδικό «Ελληνισμός» έχει καινούργιο Αρχισυντάκτη. Ο Ανδρέας Οικονόμου σπούδασε με υποτροφία στην Ουγγαρία την δεκαετία του ’80, στο πλαίσιο των διακρατικών μορφωτικών ανταλλαγών και είναι απόφοιτος του Σχολής Μαθηματικού Προγραμματισμού του Πανεπιστημίου Kossuth Lajos του Debrecen. Τα τελευταία 28 χρόνια εργάζεται στο Γραφείο Τύπου & Επικοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας στη Βουδαπέστη, έχοντας αποκτήσει μεγάλη πείρα στον χώρο των ΜΜΕ. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που συνετέλεσε στην επιλογή του στην θέση του Αρχισυντάκτη του περιοδικού «Ελληνισμός», από το Προεδρείο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Ευχόμαστε στον Ανδρέα καλή επιτυχία στο έργο του.

Az Ellinizmosz folyóirat legfrissebb száma új főszerkesztővel készült. Oikonomou Andreas az 1980-as években ösztöndíjasként tanult Magyarországon, a debreceni Kossuth Lajos Tudományegyetemen. Mintegy harminc évet töltött a Budapesti Görög Nagykövetség sajtó- és kommunikációs irodájában, s ez idő alatt óriási tapasztalatra tett szert a média világában, ezért döntött az MGOÖ vezetése az ő személye mellett. Munkájához sok sikert kívánunk!

Ταυτόχρονα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για τις πολύτιμες υπηρεσίες της και την δημιουργική της δουλειά την μέχρι τώρα Αρχισυντάκτρια του Περιοδικού «Ελληνισμός» κα Βούλα Αυγουροπούλου, η οποία με την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς ανέλαβε νέα σημαντικά καθήκοντα από την θέση της Υποδιευθύντριας του 12ταξιου Ελληνικού Σχολείου της Βουδαπέστης. Καλή συνέχεια και καλή επιτυχία Βούλα στο νέα σου καθήκοντα!

Szeretnénk egyben megköszönni az eddigi főszerkesztő, DercsényiAvgouropoulou Voula munkáját, aki nem távozik közösségünk életéből, hiszen a Manolisz Glezosz Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola igazgatóhelyetteseként óriási munka és felelősség vár rá a következő években is. Új feladatkörében neki is eredményes munkát kívánunk!

az MGOÖ elnöksége

Το Προεδρείο της ΑΕΟΥ

Τα νέα μας | Híreink | 3

Ο πρόεδρος της ΑΕΟΥ σε κοινοβουλευτική ακρόαση

Parlamenti meghallgatáson vett részt az MGOÖ elnöke

Σύμφωνα με απόφαση της Επιτροπής για τις Εθνικές Μειονότητες του ουγγρικού Κοινοβουλίου οι πρόεδροι των μειονοτικών αυτοδιοικήσεων της Ουγγαρίας έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάζουν τα σχέδια των κοινοτήτων που εκπροσωπούν. Στη συνεδρίαση της Επιτροπής 13 Οκτωβρίου 2015 πρώτος μίλησε ο πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας.

Az Országgyűlés „Magyarországi nemzetiségek bizottságának” korábbi döntése alapján valamennyi nemzetiség országos önkormányzata elnökének lehetősége nyílik bemutatni a testület terveit, elképzeléseit. A bizottság 2015. október 13-i ülésén a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának (MGOÖ) elnöke kezdte a sort.

Δυστυχώς ο εκπρόσωπος της ελληνικής μειονότητας στο ουγγρικό κοινοβούλιο Λαοκράτης Κοράνης «αναβάθμισε» στο επίπεδο της Επιτροπής την διαφορά ανάμεσα στον ίδιο και την ΑΕΟΥ που επικρατεί μήνες τώρα. (Η ΑΕΟΥ σε απόφασή της επισήμανε ότι δεν επιθυμεί τις υπηρεσίες του κ. εκπροσώπου, διότι κατά την διάρκεια της θητείας του δεν συνεργαζόταν με το σώμα της αυτοδιοίκησης και δεν συνέβαλε στο έργο της ΑΕΟΥ). Η Επιτροπή αρνήθηκε να δώσει τον λόγο στην δρ. Νικολέτα Μήλιος, αντιπρόεδρο της ΑΕΟΥ υπεύθυνη για νομικά και διοικητικά ζητήματα. Πρέπει να σημειωθεί ότι στις προηγούμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής δεν ήταν πρακτική να μην δίδεται ο λόγος σε υποψήφιο ομιλητή. Μετά την απόφαση της Επιτροπής ο κ. Γεώργιος Κουκουμτζής προσδιόρισε τα σχέδια της αυτοδιοίκησης στον τομέα της εκπαίδευσης και των ερευνών, αλλά και για την λειτουργία της Υπηρεσίας της ΑΕΟΥ. Οι προτάσεις σχετίζονταν κυρίως με θέματα που αφορούσαν και στις άλλες μειονότητες. Στον χώρο της μειονοτικής εκπαίδευσης η ΑΕΟΥ επιθυμεί μ.α. να αναγνωριστεί από τον νόμο τόσο η επιγραμμική (ονλάιν) εκπαίδευση, όσο και η συμπληρωματική προσχολική εκπαίδευση στην περίπτωση των μικρών σε αριθμό μειονοτήτων. Αποσκοπεί επίσης και να λειτουργήσει εκ νέου η κατάρτιση των διδασκόντων της Νέας Ελληνικής γλώσσας. Η ΑΕΟΥ έκανε πρόταση να δημιουργηθεί ένα Κεντρικό Αποθετήριο των Εθνοτήτων, το περιεχόμενο του οποίου θα ενσωματωνόταν και στη διδακτέα ύλη των σχολείων. Οι εκπρόσωποι της γερμανικής και της ουκρανικής μειονότητας στην Επιτροπή εκδήλωσαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις προτάσεις αυτές. Από μεριάς του Σλοβένου εκπροσώπου παρατηρήθηκε κάποιος κυνισμός, ενώ ο Έλληνας εκπρόσωπος συνέχισε τους εριστικούς τόνους απέναντι στην ΑΕΟΥ, χωρίς να κάνει καμία παρέμβαση επί της ουσίας σχετικά με τις ελληνικές προτάσεις.

Sajnálatos módon a görög nemzetiségi szószóló, Koranisz Laokratisz a nemzetiségi bizottság szintjére emelte az MGOÖ és közötte hónapok óta tartó konfliktust. (Az MGOÖ határozatban jelezte, hogy nem tart igényt a szószóló munkájára, mivel mandátumának korábbi időszaka alatt nem az MGOÖ munkáját segítette, nem az önkormányzattal együttműködően tevékenykedett.) A bizottság megtagadta a szót dr. Miliosz Nikolett-től, az MGOÖ jogi és közigazgatási elnökhelyettesétől, aki az MGOÖ elképzeléseinek jogi oldalát ismertette volna a megjelentekkel. Meg kell jegyezni, hogy a bizottság korábbi ülésein nem volt gyakorlat, hogy egy szólásra jelentkező vendégnek ne adták volna meg a szót.

A bizottság döntését követően végül Kukumzisz Jorgosz vázolta az MGOÖ elképzeléseit, amely kiterjedt az oktatási és a kutatási területre, de az MGOÖ hivatalának működtetésére is. A javaslatok zömében több nemzetiséget érintő témákra irányultak. Az oktatás területén az MGOÖ egyebek mellett törvényben kívánja elismertetni az on-line oktatást a nemzetiségi oktatásban, a kis lélekszámú nemzetiségeknél pedig a kiegészítő óvodai nevelést is behelyezné a nemzetiségi óvodai nevelés törvényben elfogadott formái közé. Szeretné, ha újraindulna Magyarországon az újgörög nyelvtanárok képzése is. Nemzetiségi értéktár létrehozására is javaslatot tett az MGOÖ, amelynek tartalma beépítésre kerülhetne az iskolai tananyagokba is.

A parlamenti bizottság német és ukrán tagja valódi érdeklődést mutatott a felvetett javaslatok iránt, a szlovén szószóló részéről az MGOÖ elnöksége enyhe cinizmust tapasztalt, míg a görög szószóló folytatta konfliktuskereső tevékenységét.

Έναρξη σχολικού έτους, καλοκαιρινή κατασκήνωση, αναφορά ÁSZ - ειδήσεις της ΑΕΟΥ Τον Οκτώβριο το σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (ΑΕΟΥ) είχε δύο τακτικές συνεδριάσεις. Στις 7 Οκτωβρίου συζητήθηκαν θέματα κυρίως οικονομικού χαρακτήρα. Εξετάστηκε η δημοσιονομική αναφορά της Κρατικής Υπηρεσίας Ελέγχου (ÁSZ) σχετικά με την περίοδο 2010-2014, καθώς και τα αποτελέσματα του λογιστικού ελέγχου της ΑΕΟΥ για το ίδιο χρονικό διάστημα. Το σώμα αποδέχτηκε και τις δύο αναφορές μαζί με την έκθεση λογιστικού ελέγχου σχετικά με την χορήγηση απαλλαγής του έτους 2014. Το σώμα ασχολήθηκε με δύο έργα που ξεκίνησαν μεν κατά την προηγούμενη τετραετία από το τότε σώμα, η διεκπεραίωσή τους όμως πλήττει το νέο σώμα. Το πρώτο είναι το έργο έκδοσης μειονοτικών διδακτικών βιβλίων με βάση την Συμφωνία Κοινοπραξίας ανάμεσα στον εκδοτικό οίκο Croatica Nonprofit Kft. και την ελληνική, την ρουθηνική και την πολωνική μειονότητα, ενώ το δεύτερο αποτελεί το ευρωπαϊκό έργο Glossa-2 που έχει στόχο την προβολή της διδασκαλίας της ελληνικής μέσω διαδικτύου. Και τα δύο έργα προχρηματοδοτούνται και επιφέρουν ασυνήθιστα υψηλές

4

| Τα νέα μας | Híreink

οικονομικές επιβαρύνσεις στην ΑΕΟΥ μέχρι να καταβληθούν οι χρηματοδοτήσεις. Και στα δύο ζητήματα ελήφθησαν αποφάσεις που αποσκοπούν την επιτυχή διεκπεραίωση των έργων. Η ΑΕΟΥ για υποψήφιο οργανισμό για το βραβείο Pro Cultura Minoritatum Hungariae 2015 καθώς και για το Βραβείο Για Τις Μειονότητες πρότεινε το Χορευτικό Συγκρότημα «Ελληνισμός» που φέτος γιορτάζει τα 15 χρόνια λειτουργίας του. Στις 14 Οκτωβρίου το σώμα της ΑΕΟΥ ενέκρινε την αναφορά σχετικά με την έναρξη του σχολικού έτους 2015-16 του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών «Μανώλης Γλέζος» που παρουσίασε η διευθύντρια δρ. Χριστίνα Πάρτιτς-Κάκουκ. Στο σχολείο εργάζονται επτά εκπαιδευτικοί σε πλήρες ωράριο, ένας με μερική απασχόληση. Υπάρχουν τρεις δάσκαλοι ωρομίσθιοι και μία εκπαιδευτικός απεσταλμένη από το Ελληνικό κράτος. Από τον Νοέμβριο αναμένεται άλλος ένας απεσταλμένος χάρη στην επίσκεψη του Συντονιστή του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας την άνοιξη. (Χάρη στον ίδιο ξεκίνησε τη διδασκαλία το νέο σχολικό έτος κι άλλος ένας απεσταλμένος από την Ελλάδα γυμναστής στο

χωριό Μπελογιάννης.) Το ίδρυμα για την νέα σχολική χρονιά έχει 237 εγγεγραμμένους μαθητές και 25 παιδιά προσχολικής ηλικίας. Χάρη στο έργο αποκέντρωσης που ξεκίνησε φέτος την άνοιξη η ΑΕΟΥ εκτός από την έδρα στην οδό Vécsey της Βουδαπέστης λειτουργεί άλλα δεκαπέντε τμήματα, όπως π.χ. στα περίχωρα της πρωτεύουσας (Budaörs, Vác και Szentendre), καθώς και στα νεότερα τμήματα του Debrecen και του Nyíregyháza.Το σώμα ήταν πλήρως ικανοποιημένο με την λεπτομερέστατη και πλήρη αναφορά της κας. διευθύντριας, καθώς μερικοί δήλωσαν πως ποτέ στην ιστορία του σχολείου δεν έχει ακουστεί τέτοιου υψηλού επιπέδου ενημέρωση. Η κα. Άννα Θώμου παρουσίασε την οικονομική έκθεση για την φετινή κατασκήνωση στην Ελλάδα που συνδιοργανώθηκε από την ΑΕΟΥ και τα εκπαιδευτικά ιδρύματά της. Η αναφορά εγκρίθηκε επίσης από το σώμα με απόφαση. Τα συνολικά έξοδα για την κατασκήνωση ανέρχονται στα 12 εκατομμύρια φιορίνια. Στο διαγωνισμό του Υπουργείου Ανθρώπινων Πόρων η ΑΕΟΥ κέρδισε 2,4 εκ. φιορίνια για διοργάνωση κατασκήνωσης,

τα υπόλοιπα έξοδα καλύφθηκαν από τον προϋπολογισμό του Σχολείου Μανώλης Γλέζος (20 χιλιάδες ευρώ) και μέσω διαφόρων επιδοτήσεων. Οι ακόλουθες Αυτοδιοικήσεις χορήγησαν επιδοτήσεις για την κατασκήνωση: Α.Ε. Βουδαπέστης (1.100.000 Ft), Α. Ε. Erzsébetváros Βουδαπέστης (300.000 Ft), Α. Ε. του Debrecen (100.000 Ft), Α. Ε. του 13ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης (100.000 Ft), Α. Ε. του Vác (20.000 Ft), Α. Ε. του 15ου Διαμερίσματος (250.000 Ft), Α. Ε. Δήμου Terézváros (200.000 Ft), Α. Ε. του 3ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης (40.000 Ft), Α. Ε. του Józsefváros Βουδαπέστης (50.000 Ft). Χάρη στις οικονομικές ενισχύσεις αυτές 140 παιδιά είχαν την ευκαιρία να κάνουν διακοπές στην Ελλάδα. Στόχος της κατασκήνωσης εκτός από την χρήση των ελληνικών - είναι και η δημιουργία της κοινότητας, επειδή με αφορμή τις καλοκαιρινές αναμνήσεις τους πολλά ελληνικής καταγωγής παιδιά γράφτηκαν και φέτος στο Σχολείο Μανώλης Γλέζος.

H AEOY προκήρυξε διαγωνισμό για τις θέσεις διευθυντών του Ιδρύματος Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας και του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού.

Tanévkezdés, nyári tábor, ÁSZ-jelentés – az országos önkormányzat hírei Októberben két rendes ülést is tartott a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának (MGOÖ) testülete.

Október 7-én főként pénzügyi témájú napirendi pontokat tárgyalt a testület. Áttekintették mind az Állami Számvevőszéknek a 20102014. közötti időszak gazdálkodásáról szóló jelentését, mind az MGOÖ által, ugyanerre az időszakra vonatkozó könyvvizsgálat megállapításait. A testület mindkét jelentést elfogadta, ahogyan a 2014. évi zárszámadásról készült könyvvizsgálói jelentést is.

Két olyan projekttel is foglalkozott a testület, amelyek kezdete a korábbi képviselő-testület idejére esik, de a projektek lezárása már az új testületet terheli. Az egyik a Croatica Nonprofit Kft.-vel közös ruszin-lengyel-görög konzorciumi megállapodás alapján zajló nemzetiségi tankönyvkiadási projekt, a másik pedig a görög nyelv távoktatását népszerűsítő Glossa 2. európai uniós projekt.

Mindkét projekt előfinanszírozott, és a szokásosnál nagyobb pénzügyi terhet ró az önkormányzatra, amíg a pályázati pénzek be nem érkeznek. Mindkettőben a projektek sikeres lezárására irányuló testületi határozatok születtek.

Az MGOÖ a 2015. évi Nemzetiségekért Díjra és a 2015. évi Pro Cultura Minoritatum Hungariae Díjra is az idén, működésének 15. évfordulóját ünneplő Ellinizmosz tánccsoportot javasolja.

Október 14-én az MGOÖ testülete Kakukné dr. Partics Krisztina igazgatónő beszámolóját hallgatta meg és fogadta el, a Manolisz Glezosz 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola 2015/16. évi tanévkezdéséről. Az iskolában hét főállású tanár dolgozik, egy pedagógus pedig félállásban. Megbízási szerződéssel oktat három pedagógus, és egy görögországi vendégtanár tanít az intézményben. Novembertől újabb vendégtanár érkezik, akit a görög oktatásügyi minisztérium oktatási koordinátora tavaszi látogatásának köszönhet az iskola.

(Szintén ezen látogatásnak köszönhetően, Beloianniszban görög anyanyelvű testnevelő tanár kezdte meg az oktatást az új tanévben.) Az új tanévben 237 beiratkozott tanulója van az intézménynek, illetve 25 óvodáskorú növendéke. Az MGOÖ által tavasszal elindított decentralizációnak köszönhetően, a budapesti, Vécsey utcai székhelyen kívül további tizenöt helyszínen zajlik az oktatás. Sikeresen beindult az oktatás többek között a budapesti agglomeráció településein, azaz Budaörsön, Vácott és Szentendrén is, de Debrecenben és Nyíregyházán is útjára indult a görög nyelv tanítása. Az igazgatónő mindenre

kiterjedő, részletes tájékoztatójával a képviselő-testület maradéktalanul meg volt elégedve, sokan jelezték, hogy az iskola történetében hasonlóan kimerítő tájékoztatót még egyik testület sem hallhatott.

Thomou Anna részéről pénzügyi és szakmai beszámoló hangzott el az MGOÖ és az általa működtetett oktatási intézmények által nyáron szervezett anyaországi táborozásról is, melyet a testület szintén határozatban fogadott el. A tábor összköltsége megközelítette a 12 millió forintot. Az EMMI pályázatán 2 millió 400 ezer forintot nyert táboroztatásra az MGOÖ, a fennmaradó költségeket a Manolisz Glezosz 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola költségvetéséből (20 ezer euró), illetve támogatásokból finanszírozták. A következő önkormányzatok támogatták a tábort: Fővárosi Görög Önkormányzat (1.100.000 Ft), Erzsébetvárosi Görög Nemzetiségi Önkormányzat (300.000 Ft), Debreceni GNÖ (100.000 Ft), XIII. Kerületi GNÖ (100.000 Ft), Váci GNÖ (20.000 Ft), XV. Kerületi GNÖ (250.000 Ft), Terézvárosi GNÖ (200.000 Ft), III. Kerületi GNÖ (40.000 Ft), Józsefvárosi Görög Önkormányzat (50.000 Ft). Ezen támogatásoknak köszönhetően 140 gyermek nyaralhatott két turnusban Görögországban. A táboroztatás célja a görög nyelv használata mellett a közösségépítés volt, hiszen a nyári emlékek hatására nagyon sok görög származású gyermek lett a Manolisz Glezosz 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola növendéke.

Az MGOÖ kiírta a Magyarországi Görögök Kutatóintézete és a Magyarországi Görögök Kulturális Intézete intézményvezetői tisztségére meghirdetett pályázatokat is.

Τα νέα μας | Híreink | 5

Εκδήλωση επίπεδου από τις „Καρυάτιδες” αφιερωμένη στον Γιάννη Ρίτσο Ο Σύλλογος „Καρυάτιδες” στο πλαίσιο της φετινής έναρξης σειράς εκδηλώσεων με την επωνυμία „Πειραϊκές βραδιές” πραγματοποίησε στις 3 Οκτωβρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο της 6ης περιοχής του Δήμου Βουδαπέστης (Terézváros) πολιτιστική βραδιά – αφιέρωμα στα 25 χρόνια από τον θάνατο του Γιάννη

Ρίτσου. Τον βίο και το έργο του Έλληνα ποιητή παρουσίασε με επιτυχία στο κοινό μέσα από ιστορικές, ποιητικές και μουσικές αναδρομές η κα Καλλιόπη Μπακιρτζή. Στο κατάμεστο θεατράκι του Δήμου παρουσιάσθηκε „Η Σονάτα του Σεληνόφωτος” του Γ. Ρίτσου σε απαγγελία της ηθοποιού Márta Törsök (απόδοση στα ουγγρικά: István Vas). Η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου συνδέθηκε στενά με τον βίο των απλών ανθρώπων, διεισδύοντας στην καθημερινή μας ζωή μέσα από διαχρονικά τραγούδια. Πολλά από αυτά μελοποιήθηκαν από τον μέγα Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Ο Γιάννης Ρίτσος κατάφερε να μεταφέρει ιδέες και νοήματα, πράξεις και αξίες με τα πιο απλά λόγια, που χαράζονται στις καρδιές και στο νου των ανθρώπων. Από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές, η ποίηση του και σήμερα είναι πιο επίκαιρη και ενεργή από ποτέ, ακριβώς γιατί δείχνει τον δρόμο, στηλιτεύει την κοινωνική αδικία και την καταπίεση και τραγουδάει την αδελφοσύνη. (A.Oικ.) „Ντεμπούτο” της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Debrecen Στις 18 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωσηπρεμιέρα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Ντεμπρετσεν. Η αυτοδιοίκηση λειτουργεί από το 2014 και επιχειρεί να δημιουργήσει μια κοινότητα από τις 10-15 ελληνικές οικογένειες της πόλης. Οι ενδιαφερόμενοι είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν και την περιοδεύουσα έκθεση του Ιδρύματος για τον Ελληνικό Πολιτισμό σχετικά με τις χιλιόχρονες ελληνοουγγρικές σχέσεις. Μετά τον χαιρετισμό του κ. Ορέστη Τσορμπατζόγλου, προέδρου της ΑΕΝΤ η έκθεση εγκαινιάστηκε από τον κ. Σπύρο Μπ. Αγκάρντι, αντιπρόεδρο γενικών υποθέσεων της ΑΕΟΥ. Στην διάλεξή του παρουσίασε την ιστορία των Ελλήνων της Ουγγαρίας από την εποχή των Άρπαντ έως την μετανάστευση κατά τον ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο. Στην συνέχεια προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ με τίτλο „Ελληνική κληρονομιά” που σχετίζεται με την έκθεση, κι έπειτα με τη μουσική του Βασίλη Αγγελίδη (Ζευς) και της Γεωργίας Βλάχου οι πιο τολμηροί έμαθαν τα βασικότερα βήματα των ελληνικών παραδοσιακών χορών με την βοήθεια του László Szeltner. Πριν την εκδήλωση οι κύριοι Τσορμπατζόγλου και Αγκάρντι κατέθεσαν λουλούδια στο ταφικό μνημείο του γλύπτη Ρήγα Χονδροματίδη στο νεκροταφείο της πόλης. Του χρόνου θα ολοκληρωθούν τα 20 χρόνια από τον θάνατο του διάσημου Έλληνα καλλιτέχνη, το οποίο θα εορταστεί από την ΑΕΝΤ με μια ξεχωριστή έκθεση και την έκδoση βιβλίου.

6

| Τα νέα μας | Híreink

Από το φετινό σχολικό έτος ξεκίνησε και στο Debrecen η διδασκαλία των ελληνικών στο τοπικό τμήμα του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών „Μανώλης Γλέζος”. Λίκνο ελληνικό - Το „Dohánygyár” Ως δεύτερης γενιάς Έλληνας η λέξη „Dohánygyár” πάντα μου θύμιζε την Αρχή, γιατί στα παιδικά μου χρόνια, τα χειμερινά βράδια με τις παλιές, γεμάτες μυστήρια ιστορίες, πολλές φορές ακούγαμε τον πατέρα μας να λέει: „...τότε ακόμα μέναμε στο Dohánygyár...” Καθόμουν δίπλα στη ζεστή σόμπα , άκουγα τη φωτιά, και στην φαντασία μου εκτός από τις εικόνες των μαχών, της πείνας, τα κρύα βράδια στα βουνά, της συνεχούς φυγής, ζωντάνευε και ο έρωτας των γονιών μου, που αναπτύχθηκε σε μια μουσικοχορευτική βραδιά στο „Ντόχανγκιαρ”. Το 2002 είχα την τιμή να εκλεγώ εκπρόσωπος των Ελλήνων του Józsefváros Βουδαπέστης. Ως μέλη της νεογέννητης αυτοδιοίκησής μας αντιμετωπίσαμε διάφορα καθήκοντα ώστε να εκπληρώσουμε την αποστολή που μας έθεσε η κοινότητά μας. Έτσι μας „γεννήθηκε” η ιδέα να τιμήσουμε την μνήμη των προγόνων μας με την εγκατάσταση αναμνηστικής πλάκας στον τοίχο του κάποτε Ντόχανγκιαρ, δίνοντας την ευκαιρία στις επόμενες γενιές να θυμούνται ότι από εδώ ξεκίνησε, εδώ „γεννήθηκε” κάποτε η δεύτερη ελληνική διασπορά της Ουγγαρίας. Παράλληλα μας δόθηκε η ευκαιρία το τελευταίο Σάββατο του κάθε Σεπτεμβρίου να διοργανώνουμε την „Βραδιά Μνήμης του Dohánygyár” στο διπλανό - και εξίσου μνημειώδες - πολιτιστικό κέντρο „Törekvés”. Τα περασμένα 13 χρόνια όλες οι βραδιές πραγματοποιήθηκαν σε οικογενειακή ατμόσφαιρα με θεατρικά σκετς και ντοκιμαντέρ φτιαγμένα ειδικά για τις εκδηλώσεις αυτές, τραγούδια και χορούς, που εκφράζουν το κοινό αίσθημα του ανήκειν. Ο θεσμός των Βραδιών Μνήμης του Dohánygyár έγινε ένα κοινό σημείο στη ζωή όλων μας, και αποτελεί μια νοητή σκυτάλη μέσω της οποίας θα παραδίδεται στα παιδιά μας η ταυτότητά μας, οι παραδόσεις και ο ελληνικός πολιτισμός. „Ντόχανγκιαρ” - νιώθεις καλύτερα ακόμα και να το λες, επειδή είναι πλέον μια ιδέα, ένα σύμβολο που μας συνδέει όλους τους Έλληνες και έγινε κοινό μας λίκνο, και, αν και σήμερα στη θέση του υπάρχει μια αναμνηστική πλάκα μόνο, είναι ένα άξιο μέρος να καταθέτουμε κάθε χρόνο τα στεφάνια της μνήμης και της αγάπης . Βασίλης Τοπαλίδης

A Kariatidák színvonalas rendezvénye Jannisz Ricosz emlékére A Kariatidák Görög-Magyar Nők Egyesülete Jannisz Ricosz halálának 25. évfordulója alkalmából,2015. október 3-án irodalmi estet rendezett a Terézvárosi Művelődési Központban, mely a „Pireuszi esték” rendezvénysorozat idei évadának nyitóestje is volt egyben. A nagy görög költő életét és munkásságát egy történelmi, verses és zenés utazás keretében Bakirtzi Kalliopi mutatta be. Ricosz „Holdfényszonáta” című művének magyar nyelvű adaptációját (Vas István fordításában) Törsök Márta színművésznő adta elő a művelődési ház színpadán.

Jannisz Ricosz költészete szorosan összefügg az egyszerű emberek életével, időtlen dalain keresztül pedig - melyek többségét a nagy görög zeneszerző, Mikisz Theodorakisz zenésítette meg mindennapjaink részévé vált. A költő a legegyszerűbb szavakkal olyan eszméket, tetteket, jelképeket és értékeket tolmácsol sikerrel, melyek mélyen bevésődnek az emberek tudatába és szívébe. A legjelentősebb görög költők egyikeként költészete napjainkban aktuálisabb, mint bármikor: utat mutat, elítéli a társadalmi igazságtalanságotés az elnyomást, s a testvériséget dicsőíti.

Bemutatkozott a Debreceni Görög Nemzetiségi Önkormányzat Szeptember 18-án került sor a Debreceni Görög Nemzetiségi Önkormányzat (DGNÖ) bemutatkozó rendezvényére. A településen a 2014-es választások óta működik görög önkormányzat, amely igyekszik közösséggé formálni a Debrecenben élő 10-15 görög családot.

A bemutatkozó rendezvényen „A Görög Kultúráért Alapítványnak” az ezeréves görög-magyar kapcsolatrendszert bemutató vándorkiállítását tekinthették meg az érdeklődők. Tsorbatzoglou Oresztisz, a DGNÖ elnökének köszöntő szavait követően a kiállítást Agárdi Bendegúz Szpírosz, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának (MGOÖ) általános elnökhelyettese mutatta be. Előadásában az Árpád-dinasztiától, egészen a görög polgárháborús emigrációig tekintette át a magyarországi görögök történetét. Ezt követte a „Görög örökség” című, a kiállításhoz kapcsolódó film vetítése, majd Angelidisz Vaszilisz (Zeys) és Vlachou Georgia zenéjére,Szeltner László segítségével az alapvető görög tánclépéseket sajátíthatták el a bátrabb jelentkezők.

A rendezvény előtt Tsorbatzoglou Oresztisz és Agárdi Bendegúz Szpírosz a debreceni temetőben virágot helyeztek el Hondromatidisz Rigasz szobrászművész síremlékénél. A neves görög művész halálának jövőre lesz a 20. évfordulója, amelyről a helyi görög önkormányzat külön kiállítással és egy jubileumi kiadván�nyal kíván megemlékezni.

Az idei tanévtől a Manolisz Glezosz12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola debreceni tagozatán is megkezdődött a görög nyelv oktatása.

lával párhuzamban - a mindenki számára szintén emlékezetes Törekvés Művelődési Központban kaptunk lehetőséget a minden év szeptember utolsó szombatján megrendezendő „Dohánygyári Emlékestre”. Az elmúlt tizenhárom évben minden emlékest családias légkörben zajlott, külön erre az alkalomra rendezett színielőadással, dokumentumfilmes visszatekintéssel, közösen énekelt dalokkal, muzsikával és tánccal fejeztük ki összetartozásunkat, s egy olyan pont lett mindenki életében a „Dohánygyári Emlékest”, amely képzeletbeli stafétabot is a gyermekeink számára az identitásuk, a görög kultúra és hagyományok megőrzésére.

Dohánygyár – kimondani is jó, mert egy olyan fogalommá és jelképpé vált a görögök számára, amely mindnyájunkat összeköt, közös bölcsőnkké vált, még akkor is, ha ma már csak egy emléktábla őrzi a helyét, de a szeretet és az emlékezés virágait méltó helyen tudjuk évről évre elhelyezni.

Vasilis Topalidis A Görög Nemzeti Ellenállásra emlékeztek Vácott A Váci Görög Nemzetiségi Önkormányzat 2015. október 11-én emlékezett meg az 1940. október 28-i eseményekről, a görög nemzeti ünnepről. Mandzurakisz Szarandisz elnök ünnepi beszédében hangsúlyozta a görög nép hősiességét, amelyet a II. világháborúban, a fasiszta megszállók ellen mutattak, a szabadság kivívásáért. A beszédet követően a Manolisz Glezosz 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola szeptemberben elindult tagozatának kis növendékei adtak elő görög nyelven egy, az ünnephez kapcsolódó verset, nagy tetszést aratva a közönség soraiban. Agárdi Bendegúz Szpírosz, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának általános elnökhelyettese köszöntő beszédében az ünnepi eseményeken túl szólt a váci görög közösségépítő munkáról is, amely 2010-ben indult. Mint jelezte, egy-egy ilyen munka eredménye csak évek eltelte után látszódik, és öt év elteltével Vácott és környékén egy működő görög közösségről beszélhetünk, a településen idén szeptembertől már a Manolisz Glezosz 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola helyi tagozata is megkezdte működését. „Elindult a görög nyelvoktatás a felnőtt korosztály számára is, és komoly helytörténeti kutatómunka is zajlik” - tette hozzá az elnökhelyettes. Ezt követően a helyi görög önkormányzat amatőr tánccsoportja, az Astra tartott néptáncbemutatót, majd a hivatalos programot követően Mandzurakisz Szarandisz, Smuk Gábor és Smuk Tamás közreműködésével görög táncház következett.

Vácott a helyi görög alapítású templom emlékeztet a régi görög kereskedő diaszpórára, de a polgárháborús emigráció görög közössége is jelen van a városban, hiszen 1962-ben a helyi Dunai Cement és Mészmű (DCM) görög családok számára is munkahelyeket teremtett. szp

Dohánygyár, a görög bölcső Második generációs görögként sokáig a Dohánygyár szó nekem mindig valaminek a kezdetét jelentette, hisz’ gyermekkoromban sokszor elhangzott a téli esték mesés világában - mikor Édesapám a múltról emlékezett - a bűvös szó: „... akkor még a Dohánygyárban laktunk...” Nemcsak a harcok, az éhezés, a hegyek között, hidegben töltött éjszakák, az állandó menekülés képei elevenedtek meg bennem ilyenkor, a kályhában pattogó tűz mellett, hanem elképzeltem a szüleim sarjadzó szerelemét, ahogyan megismerkedtek egy dohánygyári zenés-táncos esten.

2002-ben ért a megtiszteltetés, hogy felkérést kaptam a józsefvárosi görögök képviseletére. Az újonnan születő önkormányzatunk számos feladattal állt szemben, hogy méltóképp elláthassuk azt, amivel a közösség felruházott bennünket. Ekkor fogant az ötlet, hogy a hagyományaink megőrzéseként emléktáblával tisztelegjünk a nagyszüleink, szüleink emlékének, lehetőséget adva az utókornak, hogy ne vesszen feledésbe, hogy egykoron innen indult, itt született meg a második görög diaszpóra. Az emléktáb-

Τα νέα μας | Híreink | 7

Σημαντικές εκδηλώσεις από την Ελληνική Αυτοδιοίκηση του 13ΟΥ Διαμερίσματος Μετά από πρωτοβουλία της κας Ελευθερίας Θωμαϊδου Προέδρου της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης του 13ου.διαμερίσματος της Βουδαπέστης στις 3 Οκτωβρίου το απόγευμα πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνων στην αναμνηστική πλάκα που βρίσκεται στην είσοδο της πολυκατοικίας, επί της οδού Váci út 132A. εκεί όπου έζησε ο συγγραφέας Δημήτρης Χατζής. Η ζωή του Δ. Χατζή είναι στενά συνδεδεμένη με την ουγγρική πρωτεύουσα και ξεκινάει χρονικά τον Μάιο του 1950 για να διαρκέσει έως την άνοιξη του 1957, εποχή που ο συγγραφέας μετοίκησε στο Ανατολικό Βερολίνο για να εργασθεί στην εκεί Ακαδημία των Επιστημών. Η δεύτερη περίοδος της ζωής του Δημήτρη Χατζή στην Ουγγαρία αφορά στο διάστημα από την άνοιξη του 1963 έως το καλοκαίρι του 1975, οπότε και επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα, μετά από είκοσι έξι χρόνια μακριά από την πατρίδα.

μειονοτικές εκλογές. Μετά την δημόσια ακρόαση οι εκπρόσωποι της ΑΕΟΥ κατέθεσαν στεφάνια στο Ελληνικό Μνημείο της οδού Torontál που ανεγέρθηκε το 2008 από τον Δήμο και την Α.Ε. του Miskolc προς τιμήν των προσφύγων του ελληνικού Εμφυλίου. Οι αναπληρωματικές εκλογές διεξήχθησαν στις 20 Σεπτεμβρίου. Από τους 115 πολίτες με δικαίωμα ψήφου παρουσιάστηκαν 82, κι όλοι τους υπέβαλαν έγκυρο ψήφο. Τα καινούργια μέλη της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Miskolc με βάση τα αποτελέσματα είναι οι κυρίες Πηνελόπη Μόκκα και Éva Leskó dr. Pecaszné με 54 και 42 ψήφους αντίστοιχα. Το πλήρες πλέον σώμα της ΑΕΜ εξέλεξε πρόεδρο την Πηνελόπη Μόκκα. Όλοι οι υποψήφιοι είχαν την υποστήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Έλληνας Πρόξενος στη Βουδαπέστη Λουκάς Τσώκος, ο Επίτιμος Πρόεδρος της ΑΕΟΥ Θεόδωρος Σκεύης, ο Αντιπρόεδρος γενικών υποθέσεων της ΑΕΟΥ Σπύρος Αγκάρντι, ο εκπρόσωπος της ελληνικής εθνότητας στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο Λαοκράτης Κοράνης, η Δημοτική Σύμβουλος του 13ΟΥ Διαμερίσματος Varga Zsanett καθώς και ο αρμόδιος για πολιτιστικά και κοινωνικά θέματα του Δήμου Radó Gábor. Μετά την κατάθεση των στεφάνων ακολούθησε στο Κέντρο Νεότητας του 13ΟΥ Διαμερίσματος η διάλεξη „Τα ελληνικά μνημεία του 13ου Δημοτικού Διαμερίσματος Βουδαπέστης” του Dr. Diószegi György Antal, στo πλαίσιo της οποίας παρουσιάστηκε και το ομώνυμο βιβλίο, έκδοση της τοπικής ελληνικής Αυτοδιοίκησης. Τονίζοντας την σημασία της διαφύλαξης της μνήμης των παλαιών γενεών ο κ. Diószegi ανέφερε ότι στην σημερινή πλατεία Lehel του Δήμου κάποτε υπήρχε νεκροταφείο, το ομορφότερο της εποχής εκείνης, όπου στις αρχές του 19ου αιώνα κηδεύτηκαν - σύμφωνα με τα ορθόδοξα ήθη και έθιμα ¬αρκετοί εξέχοντες Έλληνες της Πέστης. Θα άξιζε πράγματι να εγκατασταθεί μια τιμητική πλάκα στην θέση του παλιού νεκροταφείου, όπου ενταφιάστηκαν πολλές ελληνικές οικογένειες που συνέβαλαν στο κτίσιμο του Ελληνικού Ναού της πλατείας Petőfi. Αξίζει να αναφερθούν μερικά μέλη τους (σε παρένθεση η ημ/νία θανάτου): Katalin Agorasztó (1η Δεκεμβρίου 1854), Ηλίας ή Illés Blána (28 Ιουνίου 1849), Anasztáz Derra (18 Σεπτεμβρίου 1853) και η σύζυγός του (1η Φεβρουαρίου 1860), Emil Dona (21 Σεπτεμβρίου 1856), Anna Haris (31 Ιανουαρίου 1855), Demeter Haris (8 Μαΐου 1855), János Manno (9 Σεπτεμβρίου 1847), Triantaphil Irma Murati Jánosné (23 Μαρτίου 1861), Bekella Erzsébet Takácsyné (24 Ιουνίου 1865). Ο συγγραφέας ανέφερε διάφορα ενδιαφέροντα και σημαντικά στοιχεία από την ιστορία των Ελλήνων της Ουγγαρίας, κάνοντας μνεία στις εκδρομές ιστορικής μνήμης που διοργανώνονται τα τελευταία χρόνια από την Αυτοδιοίκηση των Ελλήνων του 13ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης. (Α.Οικ.) Επίσκεψη του προέδρου της ΑΕΟΥ στο Miskolc – Λειτουργεί εκ νέου η τοπική ελληνική αυτοδιοίκηση Στις 17 Σεπτεμβρίου την πόλη Miskolc επισκέφθηκαν εκ μέρους της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ο πρόεδρος κ.Γεώργιος Κουκουμτζής, ο αντιπρόεδρος γενικών υποθέσεων κ. Σπύρος Αγκάρντι και ο εκπρόσωπος κ. Χρήστος Χατζηγιάννης. Στο ανοικτό φόρουμ πολιτών οι εκπρόσωποι της ΑΕΟΥ ενημερώθηκαν για τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν τους Έλληνες της περιοχής, οι οποίοι με την σειρά τους πληροφορήθηκαν για τα σχέδια της ΑΕΟΥ όσον αφορά την βελτίωση και την οικοδόμηση των ελληνικών κοινοτήτων της ουγγρικής επαρχίας. Η ελληνική κοινότητα του Μiskolc πέρασε μια δύσκολη περίοδο μετά τον ξαφνικό θάνατο της προέδρου κας. Κατερίνας ΠέτσαOndokné πέρσι. Μετά την παραίτηση της εκπροσώπου κας. Ζώγιας Σαμπάνη χρειάστηκε να διενεργηθούν αναπληρωματικές

8

| Τα νέα μας | Híreink

Η ηγεσία της ΑΕΟΥ συμμετείχε σε φιλανθρωπική βραδιά Μετά από πρόσκληση του Ιδρύματος Τυφλών Ουγγαρίας η ηγεσία της ΑΕΟΥ στις 8 Οκτωβρίου πήρε μέρος σε φιλανθρωπική ελληνική βραδιά στην έδρα του Ιδρύματος στην λεωφόρο Hermina. Στην ομιλία της η Διευθύντρια του Ιδρύματος Irén Szabóné Berta αναφέρθηκε με τα πιο θερμά λόγια στην Ελλάδα ως κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού εκφράζοντας ευχαριστίες στην ΑΕΟΥ για την δυνατότητα που παρέχει διαμέσου της φιλανθρωπικής αυτής εκδήλωσης στους οικότροφους του Ιδρύματος να γνωρίσουν από κοντά την ελληνική μουσική κουλτούρα. Στον χαιρετισμό του ο κ. Σπύρος Μπ. Αγκάρντι, αντιπρόεδρος γενικών υποθέσεων της ΑΕΟΥ εξέφρασε την χαρά του Σώματος για την πρόσκληση. Παρουσίασε την Αυτοδιοίκηση και μίλησε για την ιστορία των Ελλήνων της Ουγγαρίας, χωρίς να παραλείψει να αναφερθεί και στην ελληνική οικογένεια Σίνα που τον 19ο αιώνα διέθεσε σημαντικά ποσά για την ίδρυση του Ιδρύματος Τυφλών. Στην συνέχεια οι αντιπρόεδροι της ΑΕΟΥ Βασίλης Αγγελίδης (κλαρίνο) και Σαράντης Μαντζουράκης (μπουζούκι) έδωσαν σύντομη συναυλία, που ακολούθησε κουίζ σχετικά με την Ελλάδα. Έπειτα οι οικότροφοι του Ιδρύματος διδάχθηκαν ελληνικούς χορούς με εξαιρετική επιτυχία, χάρη στην πρωτότυπη μέθοδο του κ. Αγγελίδη, ενώ η διασκέδαση συνεχίσθηκε με ιδιαίτερο κέφι στους ρυθμούς της ελληνικής μουσικής που πρόσφερε στο αγαπητό κοινό ο κ. Μαντζουράκης. Κλείνοντας οι οικότροφοι του Ιδρύματος είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν ελληνικά εδέσματα. Ξεχωριστές ευχαριστίες αξίζουν στην κυρία Σοφία Παπαδοπούλου, βασικό στέλεχος της ΑΕΟΥ. Επίσης ευχαριστούμε το Ίδρυμα και την διοργανώτρια κα. Magda Szabó. Στο τέλος της επιτυχημένης αυτής ελληνικής βραδιάς οι οικοδεσπότες μας πρόσφεραν κεριά φτιαγμένα από τους ίδιους.

A XIII. Kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat jelentős rendezvényei

Miskolcon tett látogatást az MGOÖ elnöke – Újra működőképes a helyi görög önkormányzat

A XIII. Kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat elnökasszonya, Thomaidu Eleftheria kezdeményezésére, 2015. október 3-án, délután koszorúzást tartottak a Budapest, Váci út 132/A. szám alatti társasház bejáratánál található emléktáblánál, amely Dimitrisz Hadzisz író hajdani lakóhelyét jelzi.

Szeptember 17-én, Miskolcon tett látogatást Kukumzisz Jorgosz, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának (MGOÖ) elnöke, Agárdi Bendegúz Szpírosz, az MGOÖ általános elnökhelyettese és Hadzijanisz Hrisztosz MGOÖ-képviselő. A lakossági fórumon az országos vezetők tájékozódtak a helyi görög közösséget érintő legfontosabb témákról, illetve a miskolci görögök is fontos információkat szerezhettek az országos önkormányzat vidéki településeket érintő közösségépítő terveiről.

Dimitrisz Hadzisz élete szorosan összefonódott a magyar fővárossal. Ez a kapcsolat 1950 májusában kezdődött, és 1957 tavaszáig tartott, amikor az író Kelet-Berlinbe költözött, hogy az ottani Tudományos Akadémián dolgozzon. Az író második magyarországi időszaka az 1963 tavasza és 1975 nyara közötti időintervallumot öleli fel, amelyet követően huszonhat évnyi távollét után végleg visszatért Görögországba.

Az eseményt megtisztelték jelenlétükkel: Lukasz Cokosz, Görögország budapesti konzulja; Theodorosz Szkevisz, a MGOÖ tiszteletbeli elnöke; Agárdi Szpírosz, a MGOÖ általános elnökhelyettese; Koranisz Laokratisz görög nemzetiségi szószóló; Varga Zsanett, a XIII. kerületi önkormányzat tagja; valamint Radó Gábor, a kerület kulturális és közösségi referense.

2015. október 3-án hangzott el Dr. Diószegi György Antal „Görög emlékőrzés a XIII. kerületben” címmel megtartott előadása, melynek keretében az azonos címet viselő, a XIII. kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat által kiadott helytörténeti kötet bemutatójára is sor került. A kegyeleti örökség emlékőrzésének fontossága jegyében az előadó emlékeztetett arra, hogy a mai XIII. kerületi Lehel téren volt egy régi temető: ezen Váci úti sírkert akkortájt Pest legszebb sírkertje volt, ahová a XIX. század első felében több (a maga korában közismert) pesti görögöt temettek el a görög egyház szertartásai szerint. Érdemes lenne egy emlékoszlopot fölállítani ezen régi temető helyén, hiszen a Petőfi téri görög templomot fölépítő XVIII-XIX. századi görög családok közül többnek is itt volt a nyughelye. Néhányukat név szerint is érdemes megemlíteni (a zárójelben elhunytuk ideje került feltüntetésre): Agorasztó Katalin(1854. december 1.);Blána Iliász/Illéspapírkereskedő(1849. június 28.); Derra Anasztáz (1853. szeptember 18.); Derra Anasztázné (1860. február 1.); Dona Emil (1856. szeptember 21.); Haris Anna (1855. január 31.); Haris Demeter (1855. május 8.); Manno János (1847. szeptember 9.); Murati Jánosné Triantaphil Irma (1861.március 23.); Takácsyné Bekella Erzsébet(1865. június 24.). A kötetben számos érdekes és fontos görög történelmi örökségről emlékezett meg a szerző, és e körben külön is fontosnak tartotta ismertetni azokat a hagyományőrző kirándulásokat, melyeket a XIII. kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat szervezett a görög közösség számára, mely utazások fontos emlékei a különböző városokban készített csoportképek.

A miskolci görög közösség nehéz időszakon ment keresztül, miután sajnálatos hirtelenséggel, tavaly elhunyt OndoknéPetsaKaterina, a helyi görög önkormányzat korábbi elnöke. Egy másik képviselő lemondása után egyetlen képviselője maradt az önkormányzatnak (Szambani Zója), ezért időközi választásokat kellett kiírni.

A lakossági fórumot követően az MGOÖ képviselői megkoszorúzták a Torontál utcai görög emlékművet, amelyet 2008-ban, a miskolci polgárháborús emigrációnak állított a helyi görög nemzetiségi önkormányzat és Miskolc városa.

Az időközi választásra szeptember 20-án került sor. A választásra jogosult 115 választópolgár közül 82-en jelentek meg, mindannyian érvényes szavazatot adtak le. Az eredmény alapján 54 szavazattal Mokka Pinelopi, illetve 42 szavazattal dr. Pecaszné Leskó Éva lettek a Miskolci Görög Nemzetiségi Önkormányzat új képviselői. A kiegészült képviselő-testület Mokka Pinelopit választotta elnökéül. A választásokon valamennyi képviselő-jelölt a Magyarországi Görögök Kulturális Egyesületének (Syllogos) támogatását élvezte.

Jótékonysági esten vett részt az MGOÖ elnöksége A Vakok Állami Intézete felkérésére,2015. október 8-án a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának (MGOÖ) elnöksége jótékonysági görög esten vett részt a Hermina úti intézményben.

Szabóné Berta Irén igazgató meleg szavakkal beszélt az európai kultúra bölcsőjéről, Görögországról, és köszönetét fejezte ki, hogy az est révén az intézmény lakói számára is lehetőség nyílik közelebbről megismerkedni a görög zenei kultúrával.

Agárdi Bendegúz Szpírosz, az MGOÖ általános elnökhelyettese köszöntőbeszédében jelezte, hogy örömmel fogadták a felkérést. Bemutatta az önkormányzatot,majd beszélt a magyarországi görögök történetéről is. Nem mulasztotta el megemlíteni, hogy a XIX. században a görög Szinaszcsalád jelentős összegekkel támogatta a Vakok Intézetének létrejöttét is.

A folytatásban Angelidisz Vaszilisz (klarinét) és Mandzurakisz Szarandisz (buzuki), az MGOÖ elnökhelyettesei rövid koncertet adtak, majd Görögországgal kapcsolatos kvízkérdések következtek. Ezután következett a tánctanítás. Az intézet látássérült lakói - köszönhetően Angelidisz Vaszilisz tanítanivaló oktatási módszerének - óriási sikerrel vették az akadályt, és nagy élvezettel táncoltak a görög zene ritmusaira, melyet Mandzurakisz Szarandisz szolgáltatott.

Az est zárórészében görög ételeket kóstolhattak az intézet lakói. A sajtos-túrós, illetve a póréhagymás pitákért külön köszönet illeti Papadopulu Szofi nénit, önkormányzatunk „törzsgárdás” alkalmazottját! Szintén köszönet illeti az est szervezői munkájáért az intézet részéről Szabó Magdát.

Vendéglátóink az általuk készített gyertyákkal kedveskedtek a színvonalas és nagyon jó hangulatú estért.

Τα νέα μας | Híreink | 9

Βουκουρέστι : Το Ελληνικό Σχολείο της Βουδαπέστης συμμετείχε με επιτυχία στη Δεύτερη Διεθνή Ολυμπιάδα Ελληνισμού Στα μέσα Σεπτεμβρίου (9-12) οργανώθηκε και φέτος από το Ρουμανικό Υπουργείο Παιδείας και Επιστημονικών Ερευνών σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Ρουμανίας η Δεύτερη Διεθνής Ολυμπιάδα Ελληνισμού στην πρωτεύουσα της Ρουμανίας, το Βουκουρέστι Το κύριο μέρος της διοργάνωσης έλαβε χώρα στο Μέγαρο του Κοινοβουλίου της Ρουμανίας. Στην τελετή έναρξης που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο του Κοινοβουλίου, συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Ρουμάνος Υφυπουργός Παιδείας για τις Μειονότητες, καθηγητής Kiraly Andras Gyorgy, ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Valeriu Stefan Zgonea, ο αντιπρόεδρος της Εκπαιδευτικής Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων, Dragos- Gabriel Zisopol κ.α Στην Ολυμπιάδα συμμετείχαν μαθητές από Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Μολδαβία. Οι διαγωνιζόμενοι υποβλήθηκαν σε γραπτή δοκιμασία, ανάλογα με το γλωσσικό επίπεδο επικοινωνίας τους (Α1, Α2, Β1, Β2, Γ1,Γ2).Ευρύτερος σκοπός του διαγωνισμού ήταν η διατήρηση της πολιτιστικής, γλωσσολογικής ταυτότητας και η μετάδοση της Ελληνικού Πολιτισμού ανά τον κόσμο. Στην 2η Διεθνή Ολυμπιάδα Ελληνισμού συμμετείχε με ξεχωριστή επιτυχία και το 12τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών Ουγγαρίας «Μανώλης Γλέζος» με δύο μαθήτριες, τη Στέλλα Δελή, και την Αλεξία Κλένκ στο επίπεδο Γ1. Τα αποτελέσματα ήταν για μας ευχάριστα και ικανοποιητικά, όπως και η εμπειρία της συμμετοχής μας σε ένα τόσο μεγάλο διεθνές πολιτιστικό γεγονός. Την τρίτη μέρα οργανώθηκε μια σύντομη περιήγηση με πούλμαν στην ρουμανική πρωτεύουσα όπου επισκεφθήκαμε το Εθνικό Μουσείο του Χωριού Dimitrie Gusti όπως επίσης και το Τμήμα Νεοελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου οπού

10 | Τα νέα μας | Híreink

μας υποδέχθηκαν ο πρύτανης μαζί με τον καθηγητή Νεοελληνικής έδρας, καθηγητής Τudor Dinu. Την τελευταία μέρα στο πλαίσιο της δραστηριότητας «Ελληνική Βραδιά» οργανώθηκε στο εστιατόριο του ξενοδοχείου Magurele, που βρίσκεται έξω από το Βουκουρέστι, μια βραδιά με ζωντανή ελληνική μουσική. Η Ολυμπιάδα έκλεισε την επόμενη μέρα με την απονομή βραβείων στο Μέγαρο του Κοινοβουλίου από τον Πρέσβη της Ελλάδας στη Ρουμανία, ο κ. Γρηγόριο Βασιλοκωνσταντάκη. Να σημειώσουμε επίσης ότι στην Διεθνή Ολυμπιάδα μπορούν να συμμετάσχουν μαθητές και μαθήτριες που γράφτηκαν στο σχολείο μας και δεν έχουν κλείσει ακόμα τα 19 τους χρόνια. Ελπίζουμε ότι του χρόνου θα οργανωθούν πανουγγρικές εξετάσεις έτσι ώστε να μπορέσουν να λάβουν μέρος ανά επίπεδο περισσότεροι μαθητές του σχολείου μας στην Ολυμπιάδα αυτή που εκτός από μια εξέχουσα πρωτοβουλία αποτελεί αναμφισβήτητα και μια αξέχαστη εμπειρία για όλους μας . Γκαμπριέλα Κωνσταντίν εκπαιδευτικός

H ΟΜΙΛΙΑ TOY ΕΛΛΗΝΑ ΠΡΕΣΒΥ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ ΓΙΑ THN 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ Η 28η Οκτωβρίου είναι μια από τις δυο μεγάλες εθνικές επετείους της Ελλάδος, τις οποίες πάντα τιμούμε μαζί. Αγαπήθηκε πολύ από τον λαό μας επειδή συμβόλιζε τον αγώνα του για ελευθερία ενάντια στην φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι και την ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ. Έναν αγώνα άνισο, εναντίον ενός αντιπάλου που είχε πολύ περισσότερα μέσα, πολύ καλύτερο οπλισμό και πολύ μεγαλύτερο στρατό.

που υποστήκατε, οι γονείς σας και εσείς μπορέσατε στη συνέχεια να ορθοποδήσετε και να αποτελέσετε ένα ξεχωριστό τμήμα του Ελληνισμού της διασποράς, πολύ γνωστό σε όλη την Ελλάδα για το χωριό Μπελογιάννης. Σήμερα, τιμάτε την 28η Οκτωβρίου, αλλά και την έναρξη μιας ιδιαίτερης πορείας που σας έφερε στην Ουγγαρία και σημάδεψε ανεξίτηλα την οικογενειακή και προσωπική ιστορία σας.

Παρ’όλα αυτά, οι Έλληνες μεγαλούργησαν, αν και τα όπλα, τα χρήματα, τα πυρομαχικά, ακόμη και τα ζεστά ρούχα δεν ήταν αρκετά. Πολέμησαν με ηρωισμό, μετέφεραν τον πόλεμο κατά του επιτιθέμενου εχθρού πέρα από τα σύνορα μας και κέρδισαν τον παγκόσμιο θαυμασμό.

Βλέπω πάντα με χαρά ότι είστε πολύ καλά ενταγμένοι στην ουγγρική κοινωνία που σας σέβεται και σας αγαπά. Η Ουγγαρία άλλωστε σας βοήθησε να σταθείτε στα πόδια σας, να σπουδάσετε, να προοδεύσετε και να διακριθείτε, σας έχει αναγνωρίσει ως μια από τις 13 εθνικές μειονότητες της χώρας και βοηθά σημαντικά την διατήρηση της ελληνικής σας παιδείας μέσω της χρηματοδότησης που παρέχει. Είναι μια φιλοξενία που καλό είναι να τη θυμόμαστε και να την εκτιμούμε στους δύσκολους σημερινούς καιρούς.

Δεν το έβαλαν κάτω ακόμα και όταν άρχισε η ναζιστική κατοχή. Παρά τους χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες του πολέμου, τους αμέτρητους θανάτους από την πείνα και την τρομοκρατία των κατακτητών, συνέχισαν να αντιστέκονται και να μάχονται. Αγνοώντας τα αντίποινα με τις μαζικές εκτελέσεις, το κάψιμο και την καταστροφή τόπων όπως το Δίστομο, η Κάνδανος και τα Καλάβρυτα, συνέχισαν τον αγώνα. Η Εθνική Αντίσταση προκάλεσε σημαντικά πλήγματα στον εχθρό και ανύψωσε το ηθικό του λαού. Ο Γοργοπόταμος αποτελεί αιώνιο σύμβολο του αγώνα αυτού και του τι μπορεί να επιτευχθεί όταν οι Έλληνες πολεμούν ενωμένοι. Δυστυχώς, όπως και το 1821, η ενότητα που χαρακτήρισε τον Γοργοπόταμο δεν μπόρεσε να διατηρηθεί. Ακολούθησαν, μεταξύ άλλων, ο διχασμός -όχι ο πρώτος στην ελληνική ιστορία- και ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος, με όλες τις τραγικές συνέπειες που έχουν οι αδελφοκτόνες συγκρούσεις, όπως δεκάδες χιλιάδες θάνατοι και μακρόχρονες εξορίες και εκτοπίσεις. Εσείς, οι σημερινοί Έλληνες της Ουγγαρίας, είστε στην μεγάλη σας πλειοψηφία απόγονοι πολιτικών προσφύγων που ήρθαν εδώ το 1948 και 1949 υπό δραματικές συνθήκες. Παρά τα δεινά

Ο Ελληνισμός, όπως ξέρετε, αντιμετωπίζει σήμερα σημαντικές προκλήσεις, όπως την μεγάλη οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, την τρέχουσα προσφυγική κρίση και την συνεχιζόμενη επί 41 χρόνια ήδη τουρκική κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου. Η προσφυγική κρίση έχει αναδείξει μεγάλες αντιφάσεις και ανεπάρκειες στην Ευρώπη. Οφείλω να τονίσω ότι η στάση της Ελλάδος αντικατοπτρίζει τις ανθρωπιστικές αξίες του λαού μας, τις χριστιανικές παραδόσεις και τις επιταγές του διεθνούς δικαίου που επιβάλλει προστασία στον πρόσφυγα και έρευνα και διάσωση στη θάλασσα. Την 28η Οκτωβρίου αποτίνουμε τιμή και δείχνουμε σεβασμό σε όσους πολέμησαν για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Τα ιδανικά που τους ενέπνευσαν μας δείχνουν τον δρόμο. Ο δρόμος αυτός θα είναι ευκολότερος αν διδαχθούμε από το 1940, αποφύγουμε τα σφάλματα του παρελθόντος και αγωνιστούμε ενωμένοι και μονοιασμένοι, με ομοψυχία για το κοινό καλό. Για να πετύχει η Ελλάδα, χρειάζεται την βοήθεια όλων. Ενωμένοι, μπορούμε να πετύχουμε πάρα πολλά. Είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε. Σας ευχαριστώ πολύ και χρόνια πολλά σε όλους.

Τα νέα μας | Híreink | 11

OHI-ünnepség Budapesten és Beloianniszban A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata (MGOÖ) és a Fővárosi Görög Önkormányzat által szervezett központi OHIünnepség 2015. október 31-én hagyományosan az Angyalföldi József Attila Művelődési Központban zajlott. Az eseményt megtisztelte jelenlétével Dimitrisz Jannakakisz, a Görög Köztársaság nagykövete és Arszeniosz ausztriai metropolita, Magyarország és Közép-Európa exarchája. A kulturális programot ezúttal Mokka Pinelopi, a Manolisz Glezosz Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola pedagógusa állította össze. A programban az iskola tanulóin kívül részt vettek az MGOÖ zeneoktatásában részt vevő fiatalok, tanárukkal, Gailasz Petrosszal, a Kariatidák kórusa, illetve az Akropolis Compania. Emelte az est színvonalát Mitilineu Cleo operaénekesnő produkciója, illetve Papadimitriu Athina és Topuzidisz Dimitrisz rövid színpadi produkciója. Külön öröm volt hallani Theoharidisz Antonisz, a 98 éves veterán rövid előadását a II. világháborús Nemzeti Ellenállásról. A kulturális program végén az idősebb generáció lépett színpadra, és együtt a Kariatidák kórussal énekelték a Nemzeti Ellenállás szervezeteinek himnuszát. A hivatalos műsor után a Palio Buzuki zenekar késő hajnalig szórakoztatta a közönséget.

melyet mind a Görög Köztársaság nagykövete, Dimitrisz Jannakakisz, mind a Ciprusi Köztársaság nagykövete, Theoharusz Antoniosz megtiszteltek jelenlétükkel. Ünnepi beszédet mondott Zarkadi Theodora, az iskola görögországi vendégtanára, aki hangsúlyozta az 1940-es évek generációjának hősiességét. A kulturális program magas színvonala annak a ténynek is köszönhető, hogy a helyi Nikosz Beloiannisz Általános Iskolában jelenleg négy görögországi anyanyelvű pedagógus, és egy ötödik, beloianniszi pedagógus tanítja a görög nyelvet, a népismeretet, a testnevelést és az ének-zene tantárgyakat. A 4., az 5. és a 6. osztályok énekkarát Toszunidisz Theodorosz ének-zene pedagógus készítette fel, a gyermekek produkciója nagy sikert aratott a közönség soraiban. Az est folyamán az iskola tanulói és a Pyrgos tánccsoportban táncoló fiatalok is néptáncbemutatót tartottak, de a Triantafilla helyi asszonytánccsoport is színvonalas előadást mutatott be. A kulturális programot végül Megara város kórusa zárta, akik rövid magyarországi tartózkodásuk alatt két koncertet is tartottak a magyarországi görög közösség számára, egy hosszabbat Vácott, míg egy rövidebbet Beloianniszban.

Beloianniszban november 7-én került sor az OHI-ünnepségre,

Agardi B.Szpirosz

Ο εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου

OHI-évforduló Budapesten

Η επέτειος της 28ης Οκτώβρη είναι σημαντική για την κοινότητά μας. Ξυπνά μνήμες οδυνηρές, ξεριζωμός... προσφυγιά... ξενιτιά...νόστος. Αυτή είναι η μικρή μας ιστορία, που συγχρόνως μας γεμίζει περηφάνια. Υποκλινόμαστε στους προγόνους μας, που πάλεψαν δίκαια συσπειρωμένοι στις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ ενάντια στο φασισμό. Μικροί ήρωες με κολοσσιαίο θάρρος κι ανθρωπιά, υπηρέτησαν με πάθος τα ύψιστα ιδανικά της ελευθερίας, δημοκρατίας της λαϊκής κυριαρχίας. Αυτή είναι η βαριά κληρονομιά μας. Αυτό έχουμε να δώσουμε στα παιδιά μας να γνωρίσουν την ιστορία των παππούδων τους να διδαχθούν από αυτή. Σε αυτό το πνεύμα πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για την επέτειο της 28ης Οκτώβρη, με πρωταγωνιστές μαθητές του 12ου ελληνικού σχολείου Μανώλης Γλέζος. Δεν ήμασταν τέλειοι, αλλά άξιζε η προσπάθεια.

Az október 28-i görög nemzeti ünnep nagyon fontos közösségünk számára. Fájdalmas emlékeket ébreszt: kitépve az anyaföldből, menekülés, letelepedés idegen földön. Ez a mi kis történetünk, minket mégis büszkeséggel tölt el. Meghajolunk elődeink előtt, akik igazul küzdöttek együtt az EAM és az ELASZ soraiban a fasizmus ellen. A hősies kisemberek óriási bátorsággal és emberséggel szolgálták a szabadság, a demokrácia és a néphatalom eszméiért. Ez a mi nehéz örökségünk. Ezt kell átörökítenünk gyermekeinknek, hogy nagyszüleik történetéből tanulhassanak. Ebben a szellemben került megrendezésre az október 28-i nemzeti ünnep, melynek főszereplői a Manolisz Glezosz iskola diákjai voltak. Habár nem voltunk tökéletesek, mégis a próbálkozást megérte.

Συγχαρητήρια σε όλους μαθητές και δασκάλους για την παρουσία τους. Πηνελόπη Μόκκα Εκπαιδευτικός

12 | Τα νέα μας | Híreink

Gratulálunk minden tanulónak és tanárnak a részvételért.

Mokka Pinelopi tanár

Dalok az albán frontról és a Nemzeti Ellenállásról Caruha Vangelio „Szegény holló, ugyan mi bánt, Mért hangoskodsz, mért jajgatsz?

Netán vérre szomjúhozol,az emberi húst vágyod?

Fenn Labovo magaslatán,Kliszuraszorosában Találsz ma vért, hogy szomjad oltsd, Húst bőven, hogy ne éhezz.”

(Szabó Antigoné fordítása) A közismert kleftisz-dalok egyik modern variánsa afenti mottó,amely az 1940-es „NEM”-ről,az ultimátum elutasításáról, a megszállás és Nemzeti Ellenállás történelmi eseményeiről szól.

A történelmi ultimátumelutasításával kezdetét vette a görögök heroikus küzdelme az albán fronton. 1940. december közepéig a görög katonai haderők elfoglaltak Koricát,Pogradecet, Ajii Szarandát, Arjirokasztrót és Hímarát, majdnem Albánia egynegyedét.1941 áprilisának első napjaiban, amikor megkezdődött a német támadás, az olaszok is ellentámadásban lendültek. Április 12-től a görög hadsereg visszavonulni kényszerült Albánia területéről, nehogy elzárja útjukat a görög határ felé vonuló német hadsereg.

A népdalban megemlített Labovo egy falu Albánia területén, Arjirokasztro északi részén, az észak-ipiroszi ortodox görögség központja. Labovóban születtek a görög nemzet nagy mecénásai,Evangelosz és Konsztandinosz Zappasz, akik a XIX. század végén a faluban leány- és fiúiskolát, könyvtárat és szövödét alapítottak és működtettek saját költségükön.

Tekintettel arra, hogy lakosságának többsége görög volt, Görögország az I. balkáni háború idején (1912-1913) elfoglalta Arjirokasztro városát. 1914 márciusában Arjirokasztróban kikiáltottak az Észak-Epiruszi Köztársaságot, amelyet elismertek a nagyhatalmak is. 1919-ben viszont a várost Albániához csatolták.1939 áprilisában Olaszország elfoglalta a várost. 1940. december 8-án, az olasz-görög háború idején, a görög hadsereg öt hónapig tartózkodott itt. 1944-ben újra Albániához csatolták a várost.

A bolgár-görög határnál történt frontáttörés után, 1941. április 13-án folyt le az utolsó fontos csaták egyike. Az albán-görög határsávnál lévő görög haderők legfontosabb bázisa Kasztoria volt. Ezért a németek nyugat felé vonultak, hogy elfoglalhassák a stratégiai fontosságú Kliszura-hágót. Április 14-én, délután, sok áldozat árán, a németeknek sikerült elfoglalniuk Kliszura községet és a hegyvidéket, ezáltal szabad volt az út Kasztoria felé. A védelmi csatának nagyon nagy jelentősége volt, mert 24 óranyi időt biztosított a többi görög haderőnek a visszavonulásra, hogy az Aliakmonasz folyó nyugati részére jussanak, és így elkerülhessék a biztos körülzárást.

1944. április 5-énKliszurát még egy súlyos csapás érte. Ezen a területen tevékenykedett a sziatisztai Alexisz Roszosz (Ipszilandisz kapitány) vezetésével az EAM-ELASZ partizáncsoportja.

Német katonai egység érkezett a községbe, összegyűjtötte az öregeket, asszonyokat, gyerekeket a falu terére, majd puskatussal nekik rontottak, felégették házaikat, lelőtték, akiket ott találtak. Összesen kétszázhetven embert.

1941. május 30-án két egyetemista, Manolisz Glezosz és Aposztolosz Szandasz lehúzták a német zászlót az Akropolisz bástyájáról. Hőstettüket a Görög Nemzeti Ellenállás kikiáltásának tekintik.

Kalamatai partizándal „A szabadság iskola, nem más, vajon kitanulni ki tudja, Kalamata aranyhajú lánya?

Mentem, s én is kitanultam, s így lettem hű katonája, Kalamata aranyhajú lánya.

Mindent otthagytam, amim volt, jó pajtást, drága szülőket, Kalamata aranyhajú lánya. És megmarkoltam a puskám, így vágtam neki a hegynek, Kalamata aranyhajú lánya.”

(Szabó Kálmán fordítása)

Az egységes görög ellenállási akció csúcspontja volt a Gorgopotamosz folyónál folyó csata, és a híd felrobbantása1942. november 25-én, ami a tengelycsapatok utánpótlását késleltette.

Az ellenállási akciókat azonban falvak felgyújtásával és a civil lakosság lemészárlásával torolták meg.

1982-ben, az 1285-ös törvény alapján, a gorgopotamoszi csata évfordulóját a „Görög Nemzeti Ellenállás” napjának nyilvánítottak.

Fegyverbe! Fegyverbe!

Ezt a népszerű dalt 1942 végén írta Nikosz Karvunisz (18801947) költő-újságíró, Asztrapojannosz (AkiszSzmirneosz) partizán zenésítette meg. Karvunisz 1912-ben részt vett a balkáni háborúban, a megszállás alatt a larisszai koncentrációs táborba vitték. Mihelyt kiszabadult, elvállalta a PEEA Sajtóosztályát. „Mennydörög az Olimposz, aGiona villámokat küld az Agrafa hegy vonulata dübörög, reng belé a föld, Fegyverbe, fegyverbe, előre hát a harcra, a várva várt drága szabadságra…

Gorgopotamosz büszkeüdvözletét küldi, s üzeni folyótársának, Alamanának, fegyvereink a szabadulást hirdetik, s a harangzúgás egy új feltámadást zeng!”

Alamana a Szperhiosz folyó régi neve, a rajta ívelő hidat 1821-ben,Athanasziosz Diakosz és 48 társa próbálta megvédeni több száz törökkel szemben. A 33 éves Diakoszt a törökök nyársra húzták. Amikor a szörnyű vesztőhelyre vitték, Diakosz körülnézett, és ezeket mondta: „Micsoda időt választott Hárosz, hogy elveszejtsen, most, hogy az ágak rügyeznek s a friss fűszál kiserken!”

(Szabó Kálmán fordítása) Abban a kleftisz-dalban, amelyben a görög nép megénekelte Diakosz hősiességét, található először az a mondat is, amely Melina Merkúri előadásában lett közismertté az 1967-1974-es katonai diktatúra alatt: „Omer Vrionisz titokban az úton megkérdezte: ’Lennél–e török Diakoszom, áttérnél –e hitedről Dzsámiban leborulnál-e, elhagynád templomodat?’ Ő ezt a választ adta megbajuszát pödörgetve: ’Pusztuljátok hitetlenek, a hitetekkel együtt Mert én görögnek születtem, görögnek halok meg most!”

13

Συνέντευξη νέου Ούγγρου Πρέσβυ στην Αθήνα κ.Erik Haupt στον «Ελληνισμό»

Interjú Haupt Erikkel, Magyarország új athéni nagykövetével

Erik Haupt: «Είμαι τυχερός που μπορώ να μένω στην Ελλάδα»

Haupt Erik: „Szerencsés vagyok, hogy Athénban élhetek”

Υπό την καθοδήγηση της Καθηγήτριας κας Ευαγγελίας Τσαρούχα πριν 20 και πλέον χρόνια μαζί με μερικούς φοιτητές είτε απόφοιτους της Έδρας Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης Eötvös Lorant (ELTE) - όπως τον Κώστα τον Νάκο, την Αντιγόνη Σάμπο, την Χριστίνα Πάρτιτς, τον Γιάννη Σουλιώτη, την Χριστίνα Μόλναρ κ.α - βάζατε τα γερά θεμέλια γι’ αυτό που σήμερα ονομάζεται 12τάξιο Ελληνικό Σχολείο Βουδαπέστης και φέρει το ιστορικό όνομα του Μανώλη Γλέζου.

Mintegy húsz évvel ezelőtt, Caruha Evangelia irányításával, az ELTE Újgörög Szakának néhány végzős hallgatójával, illetve Nakosz Kosztasszal, Szabó Antigonéval, Partics Krisztinával, Szuliotisz Janisszal, Molnár Krisztinával és másokkal együtt tette le Ön is annak az intézménynek az alapjait, amelyet 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskolának neveznek, és amely immár felvette a történelmi „Manolisz Glezosz” elnevezést.

- Πως αισθάνεστε σήμερα ως ένας από τους πρωτεργάτες της πρωτοβουλίας αυτής ; - Αισθάνομαι χαρά, συγκίνηση και περηφάνια. Χαρά – γιατί πολλοί τέως μαθητές μας συνέχισαν τις σπουδές τους στα ελληνικά σε υψηλότερο επίπεδο και τώρα είναι επιτυχείς στην ζωή τους. Μερικοί έγιναν κι’ οι ίδιοι καθηγητές κιόλας. Συγκίνηση αισθάνομαι όταν θυμάμαι τις όμορφες στιγμές που περάσαμε μαζί στα μαθήματα ή στα διάφορα προγράμματα. Και τελικά είμαι και περήφανος όταν βλέπω ότι το σχολείο λειτουργεί εδώ και είκοσι χρόνια παρά τις πολλαπλές δυσκολίες.

- Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στην ελληνική κουλτούρα; - Η ελληνική γλώσσα είναι μια από τις ομορφότερες και πιο ευέλικτες γλώσσες, με μια πολύ λογική γραμματική και πλούσιο λεξιλόγιο. Ο ελληνικός πολιτισμός υπάρχει και δημιουργεί συνεχώς εδώ και πολλές χιλιετίες και οι σημερινοί ελληνόφωνοι μπορούν να απολαμβάνουν και να καταλαβαίνουν τα αρχαία ελληνικά έργα χωρίς δυσκολίες. Μπορείς να ζεις κάπως μέσα στην ιστορία δηλαδή μέσω του ελληνικού πολιτισμού.

- Σας αρέσει η ζωή στην Ελλάδα; Πού βλέπετε να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης; - Είμαι τυχερός που μπορώ να μένω στην Ελλάδα. Αν και μιλάμε συνέχεια για την κρίση, η καθημερινή ζωή στην Ελλάδα δεν άλλαξε πολύ κατά την γνώμη μου. Οι μικροί κύκλοι της ελληνικής κοινωνίας, οι γειτονιές, οι παρέες κτλ., που χαρακτηρίζουν την ελληνική ζωή τόσο έντονα, υπάρχουν και ελπίζω ότι συνεχίζουν να υπάρχουν. Βελτίωση θα ήτανε αν η κίνηση ήτανε λιγότερη και ο κόσμος πήγαινε καμιά φορά με τα πόδια...

- Τι θα προτείνατε σε έναν Ούγγρο να κάνει οπωσδήποτε στην Αθήνα, εκτός από το σύνηθες τουριστικό δρομολόγιο; - Να πάει πρωί-πρωί στο ναό της Καπνικαρέας, να ανάψει ένα κερί και να ησυχάσει λίγο. Θα βγει διαφορετικός...

- Αν μετά από 20 χρόνια, όταν πλέον θα έχετε ολοκληρώσει την διπλωματική σας καριέρα, σας ζητούσαν να διδάσκατε εκ νέου στο Ελληνικό Σχολείο της Βουδαπέστης θα το κάνατε ; - Μετά χαράς.- Σας ευχαριστώ κ.Πρέσβυ εκ μέρους των αναγνωστών του περιοδικού «Ελληνισμός» για την συνέντευξη. Σας ευχόμαστε καλή παραμονή στην Ελλάδα και ολόψυχα κάθε επιτυχία στο έργο σας.

- Ευχαριστώ πολύ.

Az intézmény egykori meghatározó munkatársaként milyen érzésekkel tekint vissza a kezdetekre?

- Örömet, meghatódottságot és büszkeséget érzek. Örömet, mert sok egykori tanítványunk folytatta a görög nyelv tanulását magasabb szinten és sikeres lett azéletben.

Néhányan közülük maguk is tanárok lettek. Meghatódottságot érzek, ha a sok szép pillanatra gondolok, amit együtt éltünk át az órákon és más programokon. Büszke is vagyok, hogy látom, az iskola a sok nehézség ellenére folyamatosan működik húsz éve.

- Mi az, ami Önt a görög kultúrához vonzza?

- A görög nyelv az egyik legszebb és leghajlékonyabb nyelv, logikus nyelvtannal és gazdag szókinccsel.

A görög kultúra évezredek óta létezik és alkot, a mai görögül beszélők nehézség nélkül élvezhetik és érthetik az ókori alkotásokat is. Valami féleképp a történelemben élhetsz a görög kultúra révén.

- Tetszik Önnek az élet Görögországban? Az élet mely területein lát javulási lehetőséget?

- Szerencsésnek tartom magam, hogy Görögországban élhetek.

Ha folymatosan a válságról beszélünk is, a görög mindennapi élet nem változott szerintem. A görög társadalom kis körei, a szomszédságok, a társaságok, amelyek oly jellegzetesek a mindennapi életben léteznek és remélem, hogy továbbra is létezni fognak. Némi javulás lenne, ha a forgalom kisebb lenne és az emberek néha gyalogolnának…

- A szokásos turistaútvonalakon kívül mit javasolna egy magyarnak, hogy feltétlenül tekintsen meg Athénban?

- Menjen el kora reggel a Kapnikarea-templomba, gyújtson meg egy gyertyát és tűnődjön egy kicsit nyugalomban. Más emberként fog kijönni…

- Ha húsz év múlva, amikor diplomáciai karrierjét befejezte, arra kérnék, hogy újra tanítson a budapesti görög iskolában, vállalná?

- A legnagyobb örömmel.

- Nagykövet Úr, köszönöm az interjút az Ellinismos folyóirat olvasói nevében. Kívánunk Önnek kellemes görögországi tartózkodást és sok sikert a munkájához! – - Nagyon köszönöm! Ανδρέας Οικονόμου

14 | Τα νέα μας | Híreink

SZIVÁRVÁNYORSZÁG dr. Miliosz Nikolett rovata

DERCSÉNYI

AVGOUROPOULOU VOULA Évek óta kérlelem, hogy beszélgessünk, hiszen annyira érdekel a története, ám amíg az Ellinizmosz újság főszerkesztője volt, nem akarta, hogy róla szóló cikk jelenjen meg egy általa szerkesztett újságban.

2015 szeptemberétől azonban új feladatot kapott: a Manolisz Glezosz 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola egyik igazgatóhelyettese lett, így az újságtól korábbi minőségében elköszönt. Rég várt beszélgetés – Dercsényi Avgouropoulou Voulával.

15

Nagy váltás volt a közelmúltban az életedben. Hogy érzed most magad?

Igen, véget ért számomra egy korszak az Ellinizmosz élén, viszont az iskolai kötelezettségeim folytán megnyílt egy újabb út. Ez a munka most óvatosságot igényel, és nagy felelősséggel jár, amire én kihívásként tekintek, és azon vagyok, hogy ennek kézzelfogható eredményei legyenek.

Hogy kerültél Magyarországra? Hol nőttél fel? Hol és mit tanultál?

A szülővárosomban, Athénban diplomáztam zongora szakon, 2003-ban a tanulmányaimat folytatni jöttem Magyarországra.

Holargoszban, egy athéni külvárosban nőttem fel, abban a házban, amelyet nagypapám épített fel lassanként a saját erejéből, a ’60-as években. Mindig tudtam, hogy a zene lesz az én utam, az fogja meghatározni az életemet még akkor is, amikor a Panteion egyetemre jártam szociológiára. Miután elvégeztem a zenei szakot is, annak természetes folyományaként Budapestre jöttem, mert itt kiváló és nagy hagyománya van a klasszikus zenei képzésnek.

Miért pont a zene játszik központi szerepet az életedben?

Milyen hangszeren /hangszereken játszol?

Véletlen volt, hogy a zongora belépett az életembe, mivel a családban senki sem foglalkozott zenével. Kiskoromban, a barátaink lakásában egy alkalommal hozzáértem a billentyűkhöz, és azonnal megfogott. Nagyon tetszik az, hogy a zenén keresztül szavak nélkül lehet beszélni.

Milyen zenét szeretsz játszani/ hallgatni? Ki az az előadó, akinek nem hagynád ki a koncertjét?

Főleg klasszikus zenét játszom, hallgatni pedig a minőségi zenét szeretem, olyat, aminek mondanivalója van: klasszikus, jazz, népzene, világzene. Általában a hangulatomtól függ, hogy mit hallgatok, de olykor előfordul, hogy leragadok egy bizonyos előadónál. Ki nem hagynám például Szokolov (orosz zongorista) vagy Argerich koncertjét, és azt kívánom, bár hallhattam volna élőben Bill Evans-t. Emellett pedig mindig jó érzés részt venni Sebestyén Márta koncertjein.

Hogy érzed magad Magyarországon? Kezdetben milyen nehézségekkel kellett szembenézned?

Ennyi év után már Magyarországon is otthon érzem magam.

Első látásra megszerettem Budapestet, az itteni életmódot, a mindennapok egyszerűségét és azt a sok lehetőséget, amit a kultúra terén kínál. Nagy számú és magas színvonalú koncertek, kiváló kiállítások, jelentős múzeumok és színházak. Egy igazi kis paradicsom azoknak, akik nyitottak az effélére. Eleinte semmilyen nehézséggel nem szembesültem, mivel multikulturális közegben mozogtam, ahol a közös nyelv az angol volt. Amikor a Zeneakadémiát elvégeztem, s munkakeresésbe kezdtem, csak akkor szembesültem a nyelvi akadályokkal.

Hogy boldogulsz a magyar nyelvvel?

Nagyon nehéz, hallásra nem is hasonlít egyetlen másik nyelvhez sem, és ez kezdetben nagyon bátortalanná teszi azt, aki meg szeretné tanulni. Viszont aki kitartó, csak nyerhet, mert egy igazán gyönyörű, gazdag nyelv a magyar. Azon a szinten vagyok, hogy már értékelni és élvezni tudok bármilyen színdarabot, valamint a magyar költészet gyöngyszemeit is. Az utóbbi - véleményem szerint - világviszonylatban sajnos igencsak alulértékelt, talán pont azért, mert a nyelv egyedisége és nehézsége miatt igen nehéz dolga van a műfordítóknak.

Nem vágytál vissza a tanulmányaid elvégzése után Görögországba? Úgy jöttem Budapestre, hogy a tanulmányaimon kívül nem voltak hosszabb távú terveim. Időközben teljesen véletlenül megismerkedtem a későbbi férjemmel is, és már az első perctől kezdve egyértelmű volt mindkettőnk számára, hogy egymás mellett a helyünk. Mivel a város amúgy is a szívem csücske lett, meghosszabbítottam a tartózkodásomat.

Hogy dőlt el, hogy itt, Magyarországon telepedtek le?

Amikor megismerkedtünk, a férjem már újságíróként dolgozott,

16 | Η χώρα του ουράνιου τόξου | Szivárványország

és bonyolultabbnak tűnt, ha lemegyünk Görögországba, ahol mindketten a nulláról kezdtük volna újra.

Elég hamar elkezdtem dolgozni én is, zongorát és görög nyelvet tanítottam, magyar iskolákban dolgoztam, valamint az utóbbi öt évben az Ellinizmosz magazin főszerkesztője is voltam.

Hogy érezted magad az Ellinizmosz főszerkesztőjeként?

Remek munka volt, amit nagy kedvvel végeztem, általa érdekes embereket ismerhettem meg, az írás és a szerkesztés pedig rengeteget tanított nekem. Nem volt könnyű eldönteni, hogy abbahagyom, de úgy hiszem, mindezen idő alatt beletettem mindent, amit csak lehetett. Itt az ideje tehát, hogy valaki más vegye át az irányítást, és ezáltal új lendületet kapjon a lap.

Hogyan jött a nyelvoktatás?

Amióta külföldön élek, észrevettem, hogy a görög nyelv egy újabb dimenzióját élem meg, amit sosem tapasztalsz meg, amíg a hazádban élsz: szeretnéd megtartani, továbbvinni és figyelni, ahogy változik. Már a kezdetektől törekedtem arra, hogy megtartsam ezt a kapcsot, akár a tanítás, akár az írás, akár a szövegek javítása által.

Miért vállaltad az igazgatóhelyettesi tisztséget? Milyen céljaid, terveid vannak?

A tény, hogy a felkérés Partics Krisztina igazgatónőtől érkezett - akit egyébként nagyon tisztelek, és tavaly óta gyümölcsöző és kiváló munkakapcsolat köt össze bennünket a zuglói Hajós Alfréd Iskolában - már önmagában erős motiváció volt ahhoz, hogy elfogadjam a posztot. Egy újabb kihívásként tekintek a munkára, amit véghez kell vinnem, főleg azért, mert ez az iskola több területen is fejlesztésre és javításra szorul. Alapvető célom, hogy minden olyan törvényi előírásnak megfeleljen, ami egy oktatási intézmény működéséhez elengedhetetlen. Az iskolának magas színvonalú tudást és olyan élményeket kell biztosítania, amelyek hálóként tartják össze a gyerekek közötti kapcsolatokat, barátságokat, ahol a közös pont a görög nyelv és a kultúra. Röviden: olyan helynek kell lennie, ahova a gyerekek örömmel és kíváncsisággal telve járnak, ahol tanulva játszanak, játszva tanulhatnak.

Milyennek látod külföldiként a magyar embereket (jó és rossz tulajdonságaik)?

Nagyra becsülöm a magyarokban az egyenességüket és az udvariasságukat, valamint szervezésbeli készségeiket is.

Valamelyest zárkózottak és óvatosak, de ha a bizalmukba fogadnak, ezek az akadályok is eltűnnek.

Két csodaszép kisfiad van. Milyen nyelven beszélgetsz velük?

Milyen értékeket szeretnél átadni nekik? Hogyan vannak jelen az életetekben a görög és a magyar hagyományok?

A gyerekeimhez görögül beszélek, hiszen ez az anyanyelvem.

Mivel magyar iskolába és óvodába járnak, ez a magyar nyelvnek kedvez, de úgy hiszem, a görög tudásuk is megfelelően fog gyarapodni iskolánk és tanáraink által. A gyerekeink azonban nemcsak a görög és a magyar kultúrával vannak közeli kapcsolatban, mivel sok barátunk és ismerősünk van egyéb országokból is. Hasznosnak és izgalmasnak tartom azt, hogy minél többféle szokást megismerjenek, amelyekből majd kiválaszthatják, ami nekik a legjobban tetszik és megfelel.

Közeleg a karácsony, ti hogyan ünneplitek? Milyen szokásokat tartotok? Mit esztek, hol töltitek?

A Szenteste nem telhet el anélkül, hogy néhány skype-os beszélgetést intézzünk Görögországba, melyek során együtt elénekeljük és elzenéljük a rokonoknak a hagyományos görög kálándákat: a fiúk ütős hangszereken játszanak, Dávid gitározik, én pedig zongorázom. Az ünnepi asztalra töltött pulyka kerül és kurambiedesz, Újévkor pedig a vaszilopita egy szerencsepénzzel. Anyósom mennyei diós beiglit és kalácsot készít. Idén, remélem, az én szüleim is eljönnek hozzánk, hogy mind együtt ünnepelhessünk a karácsonyt.

Köszönöm, hogy beszélgettünk! Én is köszönöm, Niki!

Πρόσφατα είχες μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή σου. Πως αισθάνεσαι ; Έχεις δίκιο, έκλεισε ένας κύκλος με την αρχισυνταξία του περιοδικού και άνοιξε ένας άλλος αναλαμβάνοντας καθήκοντα στο σχολείο. Στην παρούσα φάση είμαι σε εγρήγορση, είναι μια δουλειά με μεγάλη ευθύνη, το αντιμετωπίζω σαν μια πρόκληση που έχω σαν στόχο να πετύχει φέρνοντας απτά αποτελέσματα. Πως ήρθες στην Ουγγαρία ; Που μεγάλωσες ; Που και τι σπούδασες ; Ήρθα το 2003 για να συνεχίσω τις σπουδές μου στο πιάνο, έχοντας ήδη πάρει το πτυχίο και το δίπλωμά μου στην Αθήνα, όπου γεννήθηκα. Μεγάλωσα σ’ένα προάστιο της Αθήνας, στον Χολαργό, όπου ο παππούς μου είχε χτίσει σιγά-σιγά με τους κόπους του στη δεκαετία του ‘60 το σπίτι μας. Η μουσική ήταν πάντα αυτό που ήξερα ότι ήθελα να ακολουθήσω, ακόμα κι όταν πέρασα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και παρακολουθούσα στο τμήμα Κοινωνιολογίας, η μουσική δεν έπαψε να κυριαρχεί στη ζωή μου. Έτσι όταν ολοκλήρωσα τις μουσικές μου σπουδές, η απόφαση να έρθω στη Βουδαπέστη, μια πόλη με εξαιρετική κλασική μουσική παράδοση, ήταν μια φυσική συνέχεια. Για πιο λόγο παίζει στην ζωή σου τόσο σημαντικό ρόλο η μουσική ; Τι όργανο / όργανα παίζεις ; Ίσως ήταν τυχαίος ο τρόπος που το πιάνο μπήκε στη ζωή μου, καθώς δεν είχα κάποιον στην οικογένειά μου που να ασχολείται με την μουσική. Ακούμπησα τα πλήκτρα για πρώτη φορά σε κάποιο φιλικό σπίτι και ήξερα αμέσως ότι αυτό θέλω. Παίζοντας μουσική μπορείς να μιλήσεις χωρίς να λες λόγια κι αυτό μ’αρέσει. Τι μουσική σου αρέσει να παίζεις, να ακούς; Ποιος ερμηνευτής θα ήταν αυτός που δεν θα έχανες την συναυλία του ; Παίζω κυρίως κλασικό ρεπερτόριο, μου αρέσει η καλή μουσική, αυτή που έχει κάτι να μου πει. Κλασική, τζαζ, παραδοσιακή, έθνικ. Ακούω ανάλογα με τη διάθεση της στιγμής αν και καμιά φορά μπορώ να κολλήσω με έναν ερμηνευτή και ν’ακούω τα πάντα από αυτόν. Δεν θα άφηνα συναυλία του Σοκολόφ (σ.σ.ρώσος πιανίστας) και της Άργκεριχ κι εύχομαι να είχα ακούσει ζωντανά τον Μπιλ Έβανς. Επίσης πάντα περνάω καλά στις συναυλίες της Μάρτα Σέμπεστιεν. Πώς αισθάνεσαι στην Ουγγαρία; Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετώπισες; Αισθάνομαι την Ουγγαρία σαν το σπίτι μου πλέον μετά από τόσα χρόνια. Από την πρώτη στιγμή λάτρεψα τη Βουδαπέστη, τον τρόπο ζωής, την απλότητα στην καθημερινότητα και τις δυνατότητες που προσφέρει σε κάποιον στον τομέα του πολιτισμού. Άπειρες συναυλίες υψηλού επιπέδου, αξιόλογες εκθέσεις, σημαντικά μουσεία και θέατρα. Ένας μικρός παράδεισος για όποιον είναι ανοιχτός σε τέτοιες εμπειρίες. Αρχικά δεν συνάντησα δυσκολίες λόγω του ότι κινούμουν σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον και παρέες όπου τα αγγλικά ήταν η κυρίαρχη γλώσσα επικοινωνίας. Όταν τέλειωσα τις σπουδές μου στην Μουσική Ακαδημία και τέθηκε θέμα ανεύρεσης εργασίας, εκεί αντιμετώπισα το εμπόδιο της γλώσσας. Πώς τα πάς με τα ουγγρικά ; Είναι δύσκολη γλώσσα, το άκουσμά της δεν μοιάζει με καμία άλλη και αρχικά σε αποθαρρύνει από το να την μάθεις. Νομίζω όμως ότι αν κάποιος επιμείνει, επιβραβεύεται γιατί είναι πολύ όμορφη, λιτή και περιεκτική γλώσσα. Είμαι στο σημείο που μπορώ πια να απολαύσω μια καλή θεατρική παράσταση και να εκτιμήσω τον πλούτο της ουγγρικής ποίησης η αναγνώριση της οποίας θεωρώ πως αδικείται σε παγκόσμιο επίπεδο, ακριβώς λόγω αυτής της δυσκολίας να περάσει στη μετάφραση η ιδιαιτερότητα της ουγγρικής γλώσσας. Μετά το πέρας των σπουδών σου δεν σκέφθηκες να επιστρέψεις στην Ελλάδα ; Ήρθα στη Βουδαπέστη χωρίς να έχω κάποιο μακροπρόθεσμο σχέδιο πέραν των σπουδών μου. Στην πορεία συνάντησα -εντελώς τυχαία- τον σύζυγό μου, ήταν προφανές και στους δύο απ’ την πρώτη στιγμή ότι θέλουμε να είμαστε μαζί, η πόλη ήδη μου άρεσε και τελικά παρέτεινα την παραμονή μου εδώ. Πως και αποφασίσατε να μείνετε στην Ουγγαρία ; Ο άντρας μου είχε ήδη δουλειά όταν γνωριστήκαμε, είναι δημοσιογράφος, και φάνταζε πιο περίπλοκο να πάμε στην

Ελλάδα ξεκινώντας και οι δύο από το μηδέν. Αρκετά σύντομα άρχισα κι εγώ να εργάζομαι, διδάσκοντας πιάνο και ελληνικά, δούλεψα σε ουγγρικά σχολεία και ασχολήθηκα με την αρχισυνταξία του περιοδικού Ελληνισμός τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Πως αισθάνθηκες ως αρχισυντάκτρια του «Ελληνισμού» ; Ήταν μια ωραία δουλειά, την έκανα με κέφι, εξαιτίας της γνώρισα ενδιαφέροντες ανθρώπους και έμαθα αρκετά πράγματα γράφοντας και στήνοντας το περιοδικό. Δεν ήταν εύκολη απόφαση να το αφήσω, αλλά νομίζω ότι πρόσφερα αυτό που μπορούσα όλο αυτό το διάστημα και ήρθε η ώρα κάποιος άλλος να δώσει νέα ώθηση βάζοντας καινούριες ιδέες και δίνοντας τη δική του πινελιά στο έντυπο. Πώς βρέθηκες να διδάσκεις ελληνικά ; Απ’ όταν μένω στο εξωτερικό διαπίστωσα ότι η ελληνική γλώσσα απέκτησε μια επιπλέον υπόσταση που όταν μένεις στη χώρα σου δεν την υπολογίζεις: θέλεις να την διατηρήσεις και να παρακολουθείς ενεργά την εξέλιξή της. Από την αρχή προσπαθούσα με κάθε τρόπο να κρατήσω την επαφή μου είτε διδάσκοντας, είτε διορθώνοντας κείμενα, είτε γράφοντας. Γιατί ανέλαβες την θέση της υποδιευθύντριας; Τι στόχους και τι σχέδια έχεις ; Το γεγονός ότι η πρόταση μού έγινε από την διευθύντρια Χριστίνα Πάρτιτς την οποία εκτιμώ και είχα μια άψογη συνεργασία μαζί της πέρσι στο σχολείο Χάιος Άλφρεντ του Ζούγκλο, συνέβαλε καταλυτικά στην αποδοχή της θέσης. Το αντιμετώπιζω σαν άλλη μια πρόκληση που πρέπει να φέρω εις πέρας, ειδικά αφού το σχολείο είναι ένας χώρος που έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης και ανάπτυξης στην λειτουργία του. Βασικός στόχος είναι το σχολείο να πληρεί τις προϋποθέσεις και τις προδιαγραφές ενός νόμιμου εκπαιδευτικού ιδρύματος παρέχοντας υψηλού επιπέδου γνώση και εμπειρίες που καλλιεργούν έναν συνεκτικό ιστό μεταξύ των μαθητών, δημιουργώντας σχέσεις και φιλίες με κοινό δεσμό την ελληνική γλώσσα και πολιτισμό. Με απλά λόγια: να είναι ένας χώρος που τα παιδιά έρχονται με χαρά και περιέργεια για να μάθουν και να παίξουν! Πως βλέπεις ως ξένη τους Ούγγρους; (τις καλές και κακές τους πτυχές) ; Χαρακτηριστικά των Ούγγρων που εκτιμώ είναι η ευγένεια και η ευθύτητά τους, αλλά και η ετοιμότητά τους σε θέματα οργάνωσης. Είναι κάπως πιο κλειστοί σαν άνθρωποι και επιφυλακτικοί αλλά αν κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους ξεπερνιούνται αυτά τα εμπόδια. Έχεις δύο πανέμορφα παιδιά. Σε τι γλώσσα τους μιλάς; Τι αξίες θα ήθελες να τους μεταφέρεις; Πως επηρεάζουν την ζωή σου ; Στα παιδιά μου μιλάω ελληνικά, είναι η γλώσσα που ξέρω καλύτερα! Φυσικά πάνε σε ουγγρικό σχολείο και νηπιαγωγείο, γεγονός που δίνει προβάδισμα στην ουγγρική γλώσσα, αλλά πιστεύω ότι και τα ελληνικά τους θα αναπτυχθούν σε ικανοποιητικό επίπεδο μέσω των δασκάλων και του σχολείου. Γενικά τα παιδιά μας έρχονται σε επαφή όχι μόνο με την ελληνοουγγρική κουλτούρα, αλλά και με κουλτούρες άλλων λαών μέσω φίλων και γνωστών μας που προέρχονται από διάφορες χώρες. Θεωρώ χρήσιμο και ενδιαφέρον να γνωρίζουν διαφορετικά ήθη και συνήθειες και να μπορούν να επιλέξουν αυτό που τους αρέσει και τους ταιριάζει. Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, πώς τα γιορτάζετε; Τι συνήθειες έχετε; Τι τρώτε, που θα τα γιορτάσετε ; Την παραμονή των Χριστουγέννων απαραιτήτως κάνουμε μερικά τηλεφωνήματα μέσω skype στην Ελλάδα για να τραγουδήσουμε στον παππού και τη γιαγιά, στον αδερφό μου και σε θείους μας τα κάλαντα, όπου ο καθένας μας παίζει κάποιο όργανο (τα παιδιά κρουστά, ο Dávid κιθάρα κι εγώ πιάνο). Επίσης φτιάχνουμε γεμιστή γαλοπούλα, κουραμπιέδες, και την πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα με το φλουρί. Η πεθερά μου φτιάχνει νοστιμότατο beigliμε καρύδια και τσουρέκια. Φέτος ελπίζω να έρθουν και οι γονείς μου και να γιορτάσουμε όλοι μαζί! Σας ευχαριστώ για την συνομιλία ! Εγώ ευχαριστώ Νίκη!

Η χώρα του ουράνιου τόξου | Szivárványország | 17

A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata pályázatot hirdet a Magyarországi Görögök Kulturális Intézete Intézményvezetői tisztségének ellátására.

A munkaviszony időtartama: Határozott idejű munkaviszony, mely 2016.01.01. napjától 2019.01.01. napjáig szól, 3 hónap próbaidővel.

Foglalkoztatás jellege: Általános teljes napi munkaidő.

A munkavégzés helye: 1054 Budapest, Vécsey utca 5. és 1098 Budapest, Börzsöny utca 2-4.

A beosztáshoz tartozó, illetve a vezetői megbízással járó lényeges feladatok:  a Magyarországi Görögök Kulturális Intézetének egyéni felelősségű irányítása, a szakszerű és törvényes működés, az ésszerű és takarékos gazdálkodás biztosítása,  a Magyarországi Görögök Kulturális Intézete tevékenységének irányítása, koordinálása, az intézmény profiljába tartozó, (hazai) görögséget érintő és görögségtől független kulturális és egyéb rendezvények, programok, szakkörök megszervezése, lebonyolítása, a görögség érdekeinek mindenkori szem előtt tartásával,  a Magyarországi Görögök Kulturális Intézete rendezvénytermeinek hasznosítása,  a kulturális szervezési feladatokhoz kapcsolódó és az intézmény profiljába tartozó egyéb tevékenységek ellátása.

Feltételek:  büntetlen előélet,  szakirányú felsőfokú végzettség,  a magyar nyelv kiváló ismerete, legalább középfokú angol nyelvtudás,  előnyt jelent: a görög nyelv és bármely világnyelv tárgyalási szintű ismerete,  előnyt jelent: vezetési, szervezési gyakorlat vagy képesítés.

A pályázat részeként benyújtandó dokumentumok, igazolások: - az álláshely betöltéséhez szükséges végzettség, szakképzettség, nyelvtudás meglétét igazoló okmányok másolata, - hatósági erkölcsi bizonyítvány, amely igazolja a büntetlen előéletet, - részletes szakmai önéletrajz, amely tartalmazza a pályázó által beszélt idegen nyelvek megjelölését, - a pályázó eddigi szakmai munkájának ismertetése, - a Magyarországi Görögök Kulturális Intézetének vezetésére, fejlesztésére, programjának megvalósítására vonatkozó program, - a fizetési igény megjelölése, - arról szóló nyilatkozat, hogy a pályázati anyagában foglalt személyes adatainak a pályázati eljárással összefüggésben szükséges kezeléséhez hozzájárul, - nyilatkozat arról, hogy kéri-e zárt ülés tartását.

A pályázat benyújtásának határideje: A pályázat megjelenését követő naptól számított 30 naptári nap.

A pályázatok benyújtásának módja: A pályázatokat ajánlott küldeményként két példányban (erkölcsi bizonyítványból elegendő egy eredeti példány és annak egy másolata) kérjük eljuttatni a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának Hivatala címére: 1054 Budapest, Vécsey utca 5. A borítékon szerepeljen: „Intézményvezetői pályázat - Magyarországi Görögök Kulturális Intézete”.

A pályázat elbírálásának módja, rendje, ideje: Pályázatbontás a pályázati határidő lejártát követő 10 naptári napon belül, előre meghatározott időpontban lesz a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának hivatali helyiségében a pályázók részvételével, melyről a pályázók külön értesítést kapnak. A pályázók a pályázatot elbíráló közgyűlés pontos időpontjáról értesítést kapnak. A pályázati feltételeknek meg nem felelő pályázó pályázata elutasításra kerül.

A pályázati kiírás további közzétételének helye, ideje: • a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatánál helyben szokásos módon, • az Ellinizmosz újság 2015. október-novemberi összevont számában, • a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának elektronikus oldalain.

A munkaviszonnyal kapcsolatos egyéb lényeges információ: A Magyarországi Görögök Kulturális Intézete önálló költségvetési szerv.

A költségvetési szerv vezetőjét a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának közgyűlése nevezi ki 3 éves, határozott időtartamra. A felmentés jogát a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának közgyűlése gyakorolja. Az egyéb munkáltatói jogokat a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának elnöke gyakorolja.

Budapest, 2015. 10. 14.

Kukumzisz György

Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata

elnök

18 | Διάφορα | Egyéb

A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata pályázatot hirdet a Magyarországi Görögök Kutatóintézete Intézményvezetői tisztségének ellátására.

A munkaviszony időtartama: Határozott idejű munkaviszony, mely 2016.01.01. napjától 2019.01.01. napjáig szól, 3 hónap próbaidővel.

Foglalkoztatás jellege: Általános teljes napi munkaidő.

A munkavégzés helye: 1054 Budapest, Vécsey utca 5.

A beosztáshoz tartozó, illetve a vezetői megbízással járó lényeges feladatok: A Magyarországi Görögök Kutatóintézete koordinálja, ösztönzi és fejleszti a görög vonatkozású kutatásokat Magyarországon és külföldön. Segíti és összefogja a görögség magyarországi történetének, kultúrájának, nemzeti tudatának és nyelvi sajátosságának kutatásait.

Ennek megfelelően:

 a Magyarországi Görögök Kutatóintézetének egyéni felelősségű irányítása, a szakszerű és törvényes működés, a magyarországi görögség történelmének megfelelő, színvonalas kutatói munka, az ésszerű és takarékos gazdálkodás biztosítása,  a Magyarországi Görögök Kutatóintézete tudományos tevékenységének irányítása, koordinálása, a tudományos teljesítmény növelése,  a Magyarországi Görögök Kutatóintézete, mint kutató hely tudományos koncepciójának megvalósítása, jóváhagyott alapfeladatainak teljesítése,  a Magyarországi Görögök Kutatóintézete tudományos eredményei hasznosításának erősítése és az eredmények társadalmi hasznosságának, közéleti kommunikációjának hangsúlyossá tétele,  az MGOÖ könyvtára Kutatóintézet alá rendelésének és egy dokumentációs központ létrehozásának előkészítése,  a tudományos kutatói feladatokhoz kapcsolódó tevékenységek ellátása.

Feltételek:  büntetlen előélet,  szakirányú felsőfokú végzettség,  a görög és a magyar nyelv kiváló ismerete, előnyt jelent egy világnyelv (elsősorban angol vagy francia) tárgyalási szintű ismerete,  előnyt jelent: tudományos fokozat, vezetési, szervezési gyakorlat vagy képesítés.

A pályázat részeként benyújtandó dokumentumok, igazolások: - az álláshely betöltéséhez szükséges végzettség, szakképzettség, nyelvtudás (esetleg tudományos fokozat) meglétét igazoló okmányok másolata, - hatósági erkölcsi bizonyítvány, amely igazolja a büntetlen előéletet, - részletes szakmai önéletrajz, amely tartalmazza a pályázó tudományos fokozatának és az általa beszélt idegen nyelvek megjelölését, - a pályázó eddigi szakmai munkájának ismertetése, - a Magyarországi Görögök Kutatóintézetének vezetésére, fejlesztésére, tudományos programjának megvalósítására vonatkozó program, - a fizetési igény megjelölése, - arról szóló nyilatkozat, hogy a pályázati anyagában foglalt személyes adatainak a pályázati eljárással összefüggésben szükséges kezeléséhez hozzájárul, - nyilatkozat arról, hogy kéri-e zárt ülés tartását.

A pályázat benyújtásának határideje: A pályázat megjelenését követő naptól számított 30 naptári nap.

A pályázatok benyújtásának módja: A pályázatokat ajánlott küldeményként két példányban (erkölcsi bizonyítványból elegendő egy eredeti példány és annak egy másolata) kérjük eljuttatni a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának Hivatala címére: 1054 Budapest, Vécsey utca 5. A borítékon szerepeljen: „Intézményvezetői pályázat – Magyarországi Görögök Kutatóintézete”.

A pályázat elbírálásának módja, rendje, ideje: Pályázatbontás a pályázati határidő lejártát követő 10 naptári napon belül, előre meghatározott időpontban lesz a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának hivatali helyiségében a pályázók részvételével, melyről a pályázók külön értesítést kapnak. A pályázók a pályázatot elbíráló közgyűlés pontos időpontjáról értesítést kapnak. A pályázati feltételeknek meg nem felelő pályázó pályázata elutasításra kerül.

A pályázati kiírás további közzétételének helye, ideje: • a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatánál helyben szokásos módon, • az Ellinizmosz újság 2015. október-novemberi összevont számában, • a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának elektronikus oldalain.

A munkaviszonnyal kapcsolatos egyéb lényeges információ: A Magyarországi Görögök Kutatóintézete önálló költségvetési szerv.

A költségvetési szerv vezetőjét a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának közgyűlése nevezi ki 3 éves, határozott időtartamra. A felmentés jogát a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának közgyűlése gyakorolja. Az egyéb munkáltatói jogokat a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának elnöke gyakorolja.

Budapest, 2015. 10. 14.

Kukumzisz György

Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata

elnök

Διάφορα | Egyéb | 19

Εκδρομή στα χνάρια των Ελλήνων του Kecskemét Dr. György Antal Diószegi Η Ελληνική Αυτοδιοίκηση του 13ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης στις 12 Σεπτεμβρίου 2015 πραγματοποίησε εκδρομή στην πόλη Kecskemét με σκοπό την διαφύλαξη της μνήμης των παλαιάς ελληνικής διασποράς. Το απόγευμα επισκεφτήκαμε και το τοπικό πάρκο άγριων ζώων. Το 1708 ο πρίγκιπας Ferenc Rákóczi Β’, ηγέτης της ένδοξης επανάστασης εξέδωσε Χάρτα προνομίων στους Έλληνες εμπρόρους της πόλης. Σώζεται και η ευχαριστήρια επιστολή της ελληνικής κοινότητας προς τον Δήμο του Kecskemét από το 1828 για την βοήθειά του στην ανέγερση του ελληνικού ναού. Το έτος 1843 ο μεγάλος συγγραφέας Mór Jókai επισκέπτηκε και τον υπερήφανο ελληνορθόδοξο ιερό ναό της πόλης που κτίστηκε από τους απογώνους των Ελλήνων που μετανάστευσαν από την Οθωμανική αυτοκρατορία. (1) Ο Έλληνας έμπορος χαρτικών και εκδότης βιβλίων από την Πέστη Βασίλειος Κοσμά (Kozma Vazul 1806-1876) γεννήθηκε επίσης στο Κecskemét. Διάφορες ταφόπλακες από το ελληνικό νεκροταφείο τοποθετήθηκαν στον ελληνικό ναό, από τις οποίες να αναφερθούν εκείνες του ευγενή Δημητρίου Κοσμά (Kozma Demeter, απεβίωσε το 1815) καια της συζύγου του Σοφίας Πάτζιου (Patsu Zsófia, απεβ. 1836) που φέρουν ελληνικές επιγραφές, τον βυζαντινό σταυρό και το οικόσημο των Κοσμά. Η οικογένεια της συζύγου αναφέρεται στα έγγραφα του δήμου ήδη από τις αρχές του 18ου αιώνα, και το όνομά τους απαντάται και στις εκδοχές Patziosz, Patziou, Patsiu, Pacsó, και από τα τέλη του 19ου αι. Pacsu. Στις 25 Ιανουαρίου 1806 νονός του Gergely Pacsu (Γρηγόριος, του Τριανταφύλλου Πάτζιου από το Κecskemét). Η Xénia Ildikó Vincze επίσης αναφέρθηκε στον Χαρίσιο Szervitzky σε ένα από τα γραπτά της. (2) Η παρουσία Η ελληνική οικογένεια Szervitzky αρχικά εγκαταστάθηκε στο Tokaj, και στο νέο ευγενικό τους επώνυμο φυλάσσεται η πόλη καταγωγής τους τα Σέρβια της Κοζάνης (το αρχικό του επώνυμο ήταν Παπαδήμος). Τα μέλη της ελληνικής κοινότητας του Κecskemét ήταν παρόντες και σε άλλες πόλεις επίσης. Στο χειρόγραφο ημερολόγιο του ο έμπορος Κωνσταντίνος Μουράτης γράφει ότι «ο γιος του Demeter Mertse απέκτησε πτυχίο φαρμακολόγου στην Πέστη. Το 1845 άνοιξε το πρώτο φαρμακείο στην πόλη Jászárokszállás, καθώς το 1850 πολιτογραφήθηκε στο Jászberény όπου διέθετε φαρμακείο, μεγάλο αριθμό κτημάτων και μεγάλη περιουσία. Υπήρξε αξιοσέβαστο πρόσωπο και κατείχε διάφορα αξιώματα στον δήμο. Ο εγγονός του ήταν ο διάσημος μουσικοσυνθέτης Alajos Tarnay.» (3) Δίπλα στον ελληνικό ναό του Κecskemét βρίσκεται η παλιά «Ελληνική Αυλή» όπου διαδραματιζόταν οι δημόσια ζωή των εκεί Ελλήνων. Αξίζει να αναφερθεί και ο Έλληνας επιστήμονας γλωσσολόγος György Papp (Σιάτιστα 1772–1856 Kecskemét): εγκαταστάθηκε στην πόλη το 1789 και εξέδωσε το έργο του «Görög olvasó-könyv» (Αναγνωστικόν Ελληνικόν)στην Πέστη το 1844. «Η γεωγραφική περιοχή Felső-Kiskunság «έδωσε» δύο Έλληνες εξαιρετικούς επιστήμονες διεθνούς φήμης. Ο Γεώργιος Ζαβίρας (Zabira György) έζησε το Szabadszállás έως τον θάνατό του το 1804 και υπήρξε εξέχων ιστορικός με ειδικότητα στην ελληνική ιστορία. Ο γεννημένος στο Κunszentmiklós έμπορος του Κecskemét Pap György φοιτούσε στο Szabadszállás και αποτέλεσε λαμπρός ελληνιστής γλωσσολόγος. Και οι δύο κληροδότησαν πλούσια βιβλιοθήκη στις επόμενες γεννεές.» (4) «Η ελληνική οικογένεια Papp ήταν η παλαιότερη και πιο εξέχουσα του Kecskemét. Κατάγονταν από την Σιάτιστα όπου κατά τον 16ο αιώνα διέθεταν δύο επισκόπους προγόνους. Ανάμεσα στα 1725-45 στη Σιάτιστα ζούσε ο Παπα-Γιώργης 4 παιδιά του οποίου προήλθαν στην Ουγγαρία. Ο Μιχαήλ ήταν γνωστός Έλληνας συγγραφέας και δάσκαλος των ελληνικών σχολείων της Πέστης, του Eger και της Βιέννης. Ο Κωνσταντίνος και ο Ιωάννης έγιναν έμποροι, καθώς η Αγνή μετά τον γάμο της απέκτησε τον εξαιρετικό επιστήμονα Γεώργιο Ζαβίρα.» «Ο Ιωάννης είχε 2 γιους: ο Γεώργιος ήταν απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής και

20 | Ιστορια | Történelem

εγκαταστάθηκε στο Kecskemét ως έμπορος, παράλληλα όμως ανέπτυξε πλούσια επιστημονική και λογοτεχνική δραστηριότητα. Ο Απόστολος (Apostol, βαφτίστηκε έτσι από τον παππού τους), έμπορος με μεγάλη υπόληψη ήταν και ο διαχειριστής της περιουσίας της ελληνικής κοινότητας, ο υπεύθυνος για την ανέγερση του ελληνικού ναού του Kecskemét. Στην θέση αυτή τον διαδέχτηκαν ο γιος του Γεώργιος και ο εγγονός του που επίσης ονομαζόταν Γεώργιος (György), ο οποίος απέκτησε μεγάλο κύρος σε όλη τη χώρα ως περιφερειακός διευθυντής της αστυνομίας.» «O διαχειριστής György Papp το έτος 1927 κατάφερε να επαναφερθεί η ελληνόγλωσση λειτουργεία στον τοπικό ιερό ναό.» «Πολλοί εξέχοντες Έλληνες του Kecskemét κατέβαλαν υψηλά αξιώματα στην ουγγρική δημόσια ζωή.» (5) Εκτός από τους Papp στο Kecskemét εγκαταστάθηκαν και οι ελληνικές οικογένειες Agorasztó (Τivadar Agorasztó, υποκόμης νομού Πέστης, Péter Agorasztó, ανώτατος δικαστής), Haris (Χαρίσης, γνωστή για το πλούσιο ίδρυμα), Monaszterli (το επώνυμο αυτό σχετίζεται και με την ιστορία της Αρχιεπισκοπής του Munkács), οι γνωστές σε όλη την χώρα Sacelláry, Chrisztofóri, Konstantin, Páris, Roziani, Miskolczi, Juhász, Kiriák, Teodóti, καθώς επίσης και οι ευγενικές οικογένειες του Kecskemét Mercze και Kozma (πχ. ο ανώτατος δικαστής Aladár Kozma). (6) Ένα άρθρο από τον Δεκέμβριο του 1929 σχετικά με τις εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν των 100 χρόνων από την ίδρυση του ελληνορθόδοξου ιερού ναού του Kecskemét αναφέρει ότι «οι θείες λειτουργίες τελέστηκαν εξ ολοκλήρου στα ελληνικά, με 26μελή χορωδία που διακρίνεται για την ακριβή εκτέλεση και την αρμονία των ύμνων». Το άρθρο πέρα από την απαρίθμηση των διακεκριμένων μελών της ελληνικής κοινότητας της Ουγγαρίας τόνισε και τον πόθο για ένωση που δήλωσαν οι επικεφαλείς των ελληνικών ορθοδόξων εκκλησιών της Βουδαπέστης και των πόλεων Miskolc, Szeged, Hódmezővásárhely, Karcag και άλλων 4-5 αστικών κέντρων. «Με χαρά ακούσαμε τον οραματικό και γεμάτο πατριωτισμό λόγο του προέδρου των Ελλήνων György Papp, περιφερειακού διευθυντή της αστυνομίας. Στη συνέχεια εκφώνησαν λόγο οι εκπρόσωποι των ελληνικών ενορίων: ο Miklós Duma Cicco απ› την Βουδαπέστη, οι Miklós Lyka και István Peszkár απ› το Miskolc, ο Jenő Popovics από το Κarcag, καθώς ακούστηκε και η επισημη υπόσχεση του συνταγματάρχη Károly Kurucz, διαχειριστή της ελληνικής ενορίας του Miskolc για την δημιουργία μιας ουγγρόφωνης ουγγρικής ορθόδοξης αρχιεπισκοπής.» (7) Δύο από τα 3 μέλη της ελληνικής ορθόδοξης κοινότητας του Kecskemét που ζούσαν ακόμη το 1943 ήταν ο διαχειριστής Gyula Juhász και ο Zoltán Kiriák. (8) Μια μελέτη του 1995 γράφει: «Στο Μουσείο Katona József του Kecskemét διαφυλάσσονταν για δεκάδες χρόνια 29 ελληνικά βιβλία με δερμάτινα εξώφυλλα που κάποτε διέθετε η Ορθόδοξη Ενορία του Kecskemét, τα οποία τα έσωσαν άνθρωποι με καλές προθέσεις από τον χρόνια εγκαταλελειμμένο ελληνορθόδοξο ναό της πόλης. To μουσείο ενεργεί ως θεματοφύλακας του υλικού αυτού, που αποτελείται από πολύτιμα έργα εκκλησιαστικής ιστορίας, λογοτεχνίας, γλωσσολογίας, φιλοσοφίας, διδακτικά και λειτουργικά βιβλία, ψαλτήρια και διδάγματα ηθικής για νέους. Το μουσείο πρόσφατα παρέδωσε τα έργα στην συλλογή εκκλησιαστικής ιστορίας που λειτουργεί στα πλαίσια του Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού του Kecskemét, που έτσι επέστρεψαν στην αρχική τους θέση όπου θα διατείθενται στους μελετητές μέσω των ειδικών του κέντρου. Στο συμφωνητικό παράδοσης περιλύφθηκε ότι με την επιστροφή των τόμων το μουσείο επιθυμεί να συμβάλλει στην συγκέντρωση της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ελλήνων της Ουγγαρίας, καθώς και στην συνεργασία των δύο φορέων για την έρευνα και την ανάδειξη της ιστορίας του Kecskemét ως κοινό αγαθό.» (9) Να τονίσουμε ότι σύμφωνα με τον Mátyás Bél «όσοι ερευνούν την προέλευση του ονόματος του Kecskemét αναφέρονται στον ελληνικό όρο «Αιγόπολις», διότι η ουγγρική λέξη «kecske» σημαίνει κατσίκα ή «αιξ» στα αρχαία ελληνικά. (10)

Ο Έλληνας επιστήμονας και έμπορος της Ουγγαρίας Γεώργιος Ζαβίρας (1744-1804) έζησε και στο Kecskemét, όπου στις μέρες μας βρίσκονται διάφορα χειρόγραφά του. Είναι σημαντικό γεγονός ότι σώζεται ακόμη και η δική του σφραγίδα (που φέρει το ελληνικό εμπορικό σύμβολο) σχετικά με την οποία θα πρέπει να αναφερθώ σε άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την ιστορία των Ελλήνων εμπόρων της χώρας του 19ου αιώνα. Στις 20 Σεπτεμβρίου 2015 επισκέφτηκα το Eperjes, όπου βρήκα μια σπάνια εκδοχή του εμπορικού σήματος των Ελλήνων της

Ουγγαρίας. Στην κεντρική πλατεία, το ωραίο παλαιό κτίριο δίπλα στο μεσαιωνικό ναό του Αγίου Νικολάου φέρει δύο αριθμούς (90 και 2987), καθώς και στην πρόσωψη, πάνω από το έτος ανέγερσης (1810) βρίσκεται το ελληνικό εμπορικό σύμβολο με τον αριθμό 4, τον διπλό σταυρό και την άγκυρα, όπου - αντίθετα με τις υπόλοιπες εκδοχές στην Ουγγαρία - ο αριθμός 4 απεικονίζεται με κατοπτρική συμμετρία.

Μπροστά από την «Ελληνική αυλή» του Kecskemét. / Csoportkép a kecskeméti „Görög udvar” előtt.

Kirándulás Kecskemét görög emlékei nyomában Dr. György Antal Diószegi A XIII. Kerületi Görög Nemzetiségi Önkormányzat 2015. szeptember 12-ére hagyományőrző honismereti kirándulást szervezett Kecskemétre a görög emlékőrzés jegyében, délután pedig még a helyi vadasparkba is ellátogattunk. 1708-ban II. Rákóczi Ferenc, a dicsőséges szabadságharcot folytató vezérlő fejedelem védlevelet adott a kecskeméti görög kereskedőknek.

A kecskeméti görög közösség 1828-ban, levélben köszönte meg Kecskemét tanácsának a városvezetés által nyújtott segítséget a görög templom elkészültéhez. 1843-ban Kecskeméten Jókai Mór tett „egy kis kitérőt, hogy megcsodálhassa a görögkeleti templomot, amely a törökök elől ide menekült görögök leszármazottainak” köszönhetően épült föl. (1) A pesti görög Kozma Vazul (1806-1876) papírkereskedő és könyvkiadó Kecskeméten született. A kecskeméti görög temetőből több síremlék is a görög templom előterében került elhelyezésre: ezek közül kiemelném az 1815-ben elhunyt nemes Kozma Demeter és felesége, Patsu Zsófia (meghalt 1836-ban) görög nyelvű sírfelirattal (és a kereszt alatt a Kozma család címerével) ellátott síremlékét. E feleség családjának neve már a XVIII. század

elejétől fogva előfordul a városi iratokban: a görög Patzioy névalak megtalálható Patziosz, Patziou, Patsiu, Pacsó, majd pedig a XIX. század végén Pacsu írásmódban is. A görög Szerviczki Harisz lett a keresztapja 1806. január 25-én a kecskeméti görög Pacsu Trandafilosz fiának, Gergelynek. Vincze Ildikó Xénia is megemlítette a görög Harisziosz Szervitzky nevét az egyik írásában. (2) A görög Szervitzky név kecskeméti előfordulása okán indokolt utalnom a tokaji görög Papademosz/Szervitzky családra, akik nevükben megőrizték a Kozani közelében fekvő Szervia városból való görög eredetüket (eredeti, XVII. századi családnevük Papademosz volt). A kecskeméti görög közösség tagjai más városok életében is szerepet játszottak. „Mertse Demeter apja Muraty Konstantin kecskeméti görög kereskedő… kéziratos naplójában szerepel, hogy fia Pesten szerzett gyógyszerészi képesítést”: 1845-ben „Jászárokszállás első gyógyszertárát” ő nyitotta meg; majd pedig „1850-től Jászberénybe költözött, ahol … gyógyszertártulajdonos”, és „jelentős földbirtokokkal rendelkező vagyonos polgár lett”. „Köztiszteletben állt Jászberényben, számos közéleti tisztséget

Ιστορια | Történelem | 21

töltött be, tagja volt a város képviselőtestületének is. Unokája Jászberény neves szülötte Tarnay Alajos zeneszerző volt.” (3) A kecskeméti görög templom mellett található a régi „Görögudvar”, ami a helyi görögök közösségi életének fontos helyszíne volt. Indokolt megemlíteni a görög tudós nyelvész, Papp György (Sziatiszta, 1772 – Kecskemét, 1856) személyét is: 1789-ben telepedett le Kecskemét városában, és 1844-ben jelentette meg „Görög olvasó-könyv…” címet viselő könyvét Pesten. „A Felső-Kiskunság a nemzetközi kultúrtörténethez is kötődik ekkoriban: két itteni illetőségű görög kereskedő is kitűnő, elismert tudóssá vált. Zabira György Szabadszálláson élt 1804ben bekövetkezett haláláig, s a görög történettudomány jeles művelője volt. A kunszentmiklósi születésű, s a szabadszállási iskolába járó Pap György, kecskeméti kereskedőként a görög nyelvészet nagyszerű tudósává lett. Mindketten értékes könyvtárat hagytak maguk után.” (4)

szegedi, hódmezővásárhelyi, karcagi s még vagy négy-öt nevesebb, vezető görögkeleti egyház vezérférfiainak a görög rítusban egységet kereső vágya. Öröm volt hallani elnökük: Papp György nyugalmazott kerületi főkapitánynak…, látnoki, hazafiságtól telített vezéri szavát. Ezt követték… Duma Cicco Miklós budapesti, Lyka Miklós, Peszkár István miskolci, Popovics Jenő karcagi kiküldöttek megértő nyilatkozatai s minden reményt ígér Kurucz Károly tábornok miskolci főgondnoknak a magyar nyelvű, magyar püspökségért harcra, küzdelemre szólító fogadalomtétele.” (7) 1943-ban, a még élő „3 kecskeméti görög származású hívő” közé tartozott Juhász Gyula főgondnok és Kiriák Zoltán. (8) 1995-ben ezt rögzítette egy tanulmány: „A kecskeméti Katona József Múzeum évtizedeken át őrizte azt a 29 db görög nyelvű, bőrkötéses könyvet, amelyek egykor a Kecskeméti ortodox Egyházközség tulajdonában voltak. Ezeket háború utáni években sokáig elhagyottan és gazdátlanul álló kecskeméti görögkeleti templomból értékeit mentő, jószándékú emberek helyezték biztonságba. A múzeum történeti gyűjteményében mostanáig gondosan vigyáztak a letétként ottmaradt anyagra.

Az értékes könyvek között egyháztörténeti, liturgiai és filozófiai művek, énekeskönyvek, nyelvkönyvek és fiataloknak szóló erkölcsi tanítások is találhatók.” A „múzeum a közelmúltban… átadta a könyveket a Kecskeméti Görög Kulturális Központ keretén belül működő egyháztörténeti gyűjteménynek. Így e muzeális értékű könyvek visszakerültek eredeti helyükre, és szakértők… segítségével bocsáthatók a kutatók rendelkezésére”.

Az „átadási-átvételi megállapodásban… rögzítették”, hogy a „könyvek vissza-juttatásával a múzeum szeretné elősegíteni a magyarországi görögség kulturális hagyatékának összegyűjtését, továbbá a két intézmény közötti együttműködést Kecskemét múltjának kutatásában és közkinccsé tételében”. (9) Kecskemét okán kiemelendő, hogy Bél Mátyás szerint „azok, akik nevének magyar szómagyarázatán törik a fejüket, Aegopolis görög szóra hivatkoznak: mert… a kecske ugyanazt jelenti, mint amit a görögök… „aigon”-nak” neveznek. (10)

„A legrégibb és legelőkelőbb kecskeméti görög familia a Pappcsalád. Sziatisztából származtak, ahol a XVI. század folyamán két püspök is szerepel családfájukon.” „1725-45 között Sziatisztában működött egy György nevű pap”, azaz „Papa Jorjosz, akinek 4 gyermeke jött Magyarországra; Mihály fia a pesti, egri, majd bécsi görög iskola tanára s ismert görög író volt, — Konstantin és János kereskedő lett, — Ágnes házasságából pedig a kiváló görög író, Zavira György származott”. „Jánosnak 2 fia volt: György, aki egyetemi (bölcsészeti) képzettsége birtokában lett Kecskeméten kereskedő, de értékes irodalmi és tudományos tevékenységet fejtett ki, — és Apostol (ezt a keresztnevet nagyatyjától örökölte), aki mint köztiszteletben álló kereskedő lett a kecskeméti görög egyház templomépítő főgondnoka. A fögondnokságban utóda lett ugyancsak György nevű fia, majd pedig György nevű unokája, aki mint kerületi főkapitány, szerzett magának országszerte megbecsült tekintélyt.” „Papp György főgondnok 1927-ben visszahelyezte a görög liturgiát ősi jogaiba”. „A kecskeméti görögök soraiból sok kiváló ember került a magyar közélet előkelő pozícióiba.” (5) A görög „Papp-család mellett Kecskeméten A magyarországi görög tudós, Zavirasz eresztette magyar talajba gyökerét az György (1744-1804) élt Kecskeméten Agorasztó-család (Agorasztó Tivadar is, ahol napjainkban is több kiemelkedő Pestmegye nyugalmazott alispánja, jelentőségű Zavirasz-kézirat található.

Agorasztó Péter pedig kúriai bíró volt), a E görög tudós és kereskedő kapcsán Σύμβολο με το κατοπτρικό αριθμό 4 στο Eperjes.

Haris-család (mely gazdag alapítványáról indokolt megemlítenem, hogy fennmaradt híres), a Monaszterli-család (ezzel a A 4-es számot tükörképként megjelenítő jelkép Eperjesen. az ő (görög kereskedőjelképet tartalmazó) névvel a munkácsi püspökség történetében pecsétnyomata is. Ennek okán egy újabb is találkozunk), továbbá az ugyancsak érdekes adalékot indokolt megemlítenem országosan ismert Sacelláry, Chrisztofóri, Konstantin, Páris, a görög kereskedők XIX. századi magyarországi emlékeivel Roziani, Miskolczi, Juhász, Kiriák, Teodóti-családok, valamint kapcsolatban. 2015. szeptember 20-án jártam Eperjesen, a kecskeméti nemes családok között is szereplő Mercze- és ahol a főtéren (a középkori Szent Miklós templom közvetlen Kozma-családok (utóbbiból származott Kozma Aladár kúriai közelében) áll egy igen szép, kettős házszámmal (90. és 2987.) bíró)”. (6) Egy 1929 decemberében közzétett írás a „kecskeméti ellátott épület, aminek a homlokzatán lévő dátum (1810) fölött a görög egyház 100 éves templomának jubiláris ünnepségein magyarországi görög kereskedők 4-es számot, kettős keresztet méltó keretek közt lezajlott fontos, ígéretes események” kapcsán és horgonyt ábrázoló jelképének érdekes változata látható: a kiemelte a „görög rítusunk, a végig görög nyelvű liturgia, a 26 különbség az a többi jelképábrázoláshoz képest, hogy itt a 4-es tagból álló énekkarnak görög szöveget, szent énekeinket remek szám tükörképként fordul elő. összhangban interpretáló, preciz éneke” jelentőségét. Ezen írás hangsúlyozta a korabeli magyarországi görög közösség kiemelkedő személyiségeinek felsorolásával egyetemben azt is, hogy még a fentieknél is „szebb volt a budapesti, miskolci,

Források: (1) Csomák Melinda: Jókai a „hírős” városban. In.: Honismeret. 2001. 1. szám. 81. o.; (2) Vincze Ildikó Xénia: Adatok az első görög diaszpóra vezetéknév használatáról: Különös tekintettel az etnikai hovatartozás vizsgálatára. In.: Válogatás a magyarországi nemzetiségek néprajzi köteteiből. Magyar Néprajzi Társaság. 7.

Szerkesztő Székely András Bertalan. Bp., 2014. 249. o.; (3) Papp Izabella: Görög kereskedők a Jászkunságban. Jász-Nagykun-Szolnok Megyei Levéltár Közleményei 6.

Szolnok, 2004. 206. o.; (4) Balogh Mihály: A Felső-Kiskunság műveltségi viszonyai. Egyház, iskola, írásbeliség a reformációtól a XVIII. század végéig. In.: Honismeret.

2002. 1. szám. 57. o.; (5) A hírős városból. In.: Görög Katolikus Szemle. 1943. október 10. 3. o.; (6) A hírős városból. In.: Görög Katolikus Szemle. 1943. október 10. 4. o.; (7) Görög Katolikus Szemle. 1929. december 22. 7. o.; (8) A hírős városból. In.: Görög Katolikus Szemle. 1943. október 10. 4. o.; (9) Székelyné Körösi lona: Megmentett görög könyvek. In.: Honismeret. 1995. 6. szám. 119. o.; (10) Bél Mátyás: Pest-Pilis-Solt vármegye. In.: Szőts Rudolf: Helytörténeti források és szemelvények a XVIII-XIX. századból. 1982. Bács-Kiskun megye múltából. 6. 14. o.

22 | ιστορί | Történelem

Ή ξερες ότι…

Tudtad-e, hogy...

Miliosz Katalin

• μία από τις επώνυμες σοκολάτες του Βελγίου φέρουν το όνομα του θρυλικού βασιλιά της Σπάρτης; Ο ιδρυτής ήταν ο Λεωνίδας Γεώργιος Κεστεκίδης που γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1882 στη Μικρά Ασία. Στα 18 του μετακομίζει στις ΗΠΑ και μαθαίνει την τέχνη του ζαχαροπλάστη. Η οικογένεια σμίγει ξανά το 1922 στο Gent, όπου συνεργαζόμενος με τον ανηψιό του Βασίλη η επιχείρηση σημειώνει γρήγορα μεγάλες επιτυχίες. Τα αυθεντικά τους προϊόντα απόκτησαν παγκόσμια φήμη αποτελούνται αποκλειστικά από φρέσκα υλικά και 100% βούτυρο κακάου. Το 2013 η Leonidas έκλεισε τα 100 χρόνια λειτουργίας της.

• στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 7000 σπηλιές; Η πιο βαθιά είναι ο Γουργούθακας με βάθος 1208 μέτρων στα Λευκά Όρη της Κρήτης. Είναι πολύ πιθανό να έχει και πιο βαθιά, ανεξερεύνητα τμήματα. Το πιο ωραίο και γνωστό σπήλαιο της χώρας δεν βρίσκεται στα βάθη της γής: στην Κεφαλονιά η λιμνοσπηλιά της Μελισσάνης προσεγγίζεται μόνο με βάρκες, όπου το φώς στα γαλανά νερά της θάλασσας μας χαρίζουν αξέχαστο θέαμα. Την ημέρα κατά την κύρια περίοδο τουρισμού υπάρχουν πολλοί επισκέπτες, οπότε για να αποφύγουμε την μεγάλη κίνηση ας επιλέξουμε διαφορετικές ώρες ή μήνες.

• η Ελλάδα διαθέτει το πιο πλούσιο απόθεμα θηραμάτων της Ευρώπης χάρη στην πλούσια γεωγραφική της διαμόρφωση; Μπορούμε να δούμε αλεπούδες, ελάφια, τάρανδους, ακόμα και αρκούδες. Το ιδιαίτερο είδος κατσίκας Κρι Κρι απαντάται επίσης σε πολλά σημεία. Κατά τους περιπάτους να προετοιμαστούμε ότι εκτός από θηλαστικά θα συναντίσουμε και διάφορα ερπετά και φίδια. Ας προσέχουμε και τα πολλά προστατευόμενα είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.

• οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν έμοιαζαν και πολύ με τους σημερινούς; Ο θεσμός ξεκίνησε το 776 π.Χ. με ένα μόνο άθλημα, τον δρόμο 200 μέτρων, πράγμα που άλλαξε μόνο με τους 15ους αγώνες. Η ολυμπιακή φλόγα επέζησε και τους πολλούς πολέμους κατά τους αιώνες: οι συμμετέχοντες στρατιωτικοί έπαιρναν έναν μήνα «άδεια» ώστε να προετοιμαστούν σωστά. Οι νικητές αντί για μετάλλια έπαιρναν από ένα στεφάνι ελιάς, μαζί με ένα ποσό πιθανόν, αλλά και με δοχεία γεμάτα ελαιόλαδο.

• στον Anthony Quinn απονεμήθηκε τιμητική ελληνική ιθαγένεια χάρη στον ρόλο του Αλέξη Ζορμπά στην ομώνυμη ταινία; Ο ηθοποιός ήταν και υποψήφιος του βραβείου Όσκαρ, τελικά όμως το κέρδισε ο Rex Harrison για τον ρόλο του στην „My Fair Lady”. Η ταινία κόστισε μόνο 783.000 δολλάρια, απέσπασε όμως 20 εκατομμύρια κέρδος, καθώς ο χορός από την τελευταία σκηνή εξακολουθεί να είναι πολύ δημοφιλής ακόμη και σήμερα.

• το πρώτο βιβλίο μαγειρικής του κόσμου γράφτηκε από τον Αρχέστρατο; Ο Έλληνας προπάτορας της γαστρονομίας το 350 π.Χ. περίπου κατέγραψε τις συνταγές που είχε συλλέξει από διάφορες περιοχές. Ο καλοφαγάς Αρχέστρατος είχε περάσει όλη την Ελλάδα, από την Κάτω Ιταλία, την Μικρά Ασία μέχρι και τις παρευξείνιες περιοχές. το έργο του «Ηδυπάθεια» στην πραγματικότητα είναι διδακτικό ποιητικό έργο με πολύ χιούμορ, που εκτός από συνταγές περιγράφει και συνήθειες και μυστικά της διατροφής, καθώς αναφέρει και διάφορα μαγειρικά σκεύη. Απέσπασε μεγάλη επιτυχία τόση που ακόμη κι ο μεγάλος Αριστοτέλης δανείστηκε υλικό από το έργο αυτό. Μιλώντας για γαστρονομία θα πρέπει να αναφερθούμε και στον συγγραφέα της πρώτης συνταγής τον Μιθαϊκό

• az egyik világhírű belga csokoládémárka a híres spártai király nevét viseli? Ebben az esetben azonban az üzlet alapítójára, Leonidas Georges Kestekidesre kell gondolni, aki 1882. július 18-án született Anatóliában. 18 évesen nagyot álmodott, és az Egyesült Államokba emigrált, ahol kitanulta a cukrász szakmát. 1922-ben, Gentben egyesült újra a család, ahol unokaöccse, Basilio is beszállt nagybátyja mellé, és kivette a részét a munkából. Sikeres együttműködésüknek hála, hamar népszerűvé váltak. Az azóta világmárkává nőtt, autentikus termékeket forgalmazó cég kizárólag friss alapanyagokkal és 100%-os kakaóvajjal dolgozik. A Leonidas 2013-ban ünnepelte fennállásának 100 éves évfordulóját.

• Görögországban kb. 7000 barlang található? A legmélyebb a -1208 méteres Gourgouthakas, a krétai LefkaOrihegységben terül el. Könnyen lehet, hogy ennél mélyebben fekvő szakaszai is vannak, melyek még nem kerültek feltárásra. Az ország egyik legszebb és legismertebb ürege nem a felszín alatt húzódik: Kefalonia szigetén, csónakkal közelíthető meg a Melissani-barlang, melyben a türkiz színű víz és a fény játéka igazán festői képet alkot. Főszezonban napközben kissé zsúfolt, ha tehetjük, az év vagy a nap egy olyan szakaszában látogassunk ide, mikor csónakunkkal nem kell a turisták tömegét kerülgetni!

• Hellász tudhatja magáénak Európa egyik leggazdagabb vadállatállományát? Az igen változatos természeti adottságoknak köszönhetően sokféle faj talált otthonra a görög földön. Rókától és szarvastól kezdve, jávorszarvason át, akár medvével is találkozhatunk itt. A Kri-Krinek keresztelt fehér kecske szintén több helyen előfordul. Ha a természetbe merészkedünk, számoljunk vele, hogy nemcsak emlősök, de például különböző csúszómászók és kígyók is keresztezhetik az utunkat. Sajnos ezen a vidéken is rengeteg veszélyeztetett példány él, ezért nagyon vigyázzunk és figyeljünk oda rájuk!

• az ókori olimpiai játékok nem nagyon hasonlítottak a mai, 4 évente megrendezésre kerülő eseményekre?A rendezvény Kr. e. 776-ban indult útjára, mikor is mindössze 1 számban versenyeztek a résztvevők, ez pedig a 200 méteres futás volt.

Ez csak a 15. alkalom után változott meg. Az évszázadok során még a háborúk sem tudták szétzúzni az olimpiai lángot.

A versenyzők ilyenkor egy hónapos kimenőt kaptak, hogy zavartalanul részt vehessenek a megmérettetésen.

A dobogósokat nem arany-, ezüst- vagy bronzmedállal jutalmazták; a győztes fejére olívaágakból font koszorú került, valószínűleg némi pénz is ütötte a markát,s olívával megtöltött edényekkel távozhatott.

• Anthony Quinn olyan sikeresen játszotta el Zorbát, hogy tiszteletbeli görög állampolgárrá avatták? A színészt legismertebb szerepéért az akadémia a legjobb férfi főszereplő díjára jelölte, ám a szobrot végül Rex Harrison vitte haza a „My Fair Lady”-ben nyújtott alakításáért. A mindössze 783,000 dolláros költségvetésű film több, mint 20 milliós bevételt generált, az utolsó jelenet tánca pedig azóta is osztatlan népszerűségnek örvend.

• a világ egyik első szakácskönyvét Archestratos írta? A gasztronómia atyjának is nevezett hellén úriember Kr. e.

350 környékén gyűjtötte csokorba szerzeményeit, melyekre más-más vidéken bukkant rá. Az ínyenc Archestratos bejárta egész Görögországot, Olaszország déli részét, Kis-Ázsiát és a Fekete-tenger területeit is. Műve, a Hedypatheia lényegében humoros, didaktikus költemény, nemcsak a recepteket tartalmazza, de étkezési szokásokról, titkokról és konyhai eszközökről is olvashatunk benne. Alkotása olyan népszerű volt már akkor is, hogy Arisztotelész is kölcsönözte néhány írását. De ha már gasztronómia, akkor illik megemlékezni a világ első receptjének írójáról, Mithaikos-ról is.

Ενδιαφέροντα | Érdekesség | 23

Πέντε τέλεια χειμερινά προγράμματα στην Ελλάδα Miliosz Katalin Όταν σκεφτόμαστε την Ελλάδα οι περισσότεροι φανταζόμαστε ηλιόλουστες αμμουδιές, παραλίες γεμάτες τουρίστες που κάνουν το μπάνιο τους μέσα στα λαμπερά, γαλανά νερά της θάλασσας. Θα ήταν λάθος όμως να πιστεύουμε ότι τον χειμώνα δεν υπάρχει τίποτα να κάνουμε στην πανέμορφη αυτή χώρα. Η χειμερινή Ελλάδα προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για περίπατο, απίστευτη θέα, ιστορικά τοπία χωρίς πολλούς τουρίστες, αλλά και πόλεις και κέντρα όπου ικανοποιούνται και οι λάτρες της κοσμοπολίτικης ζωής. Ας δούμε λοιπόν την „άλλη Ελλάδα” που δεν είναι καθόλου μονότονη. Ζωηρή Αθήνα, ήσυχη Πελοπόννησος Στην πρωτεύουσα υπάρχει έντονη νυχτερινή ζωή και τον χειμώνα, ενώ οι Αθηναίοι ¨εμφανίζονται περισσότεροι από ποτέ¨, όταν μετά το καλοκαίρι επιστρέψουν από τις παραλίες και τα νησιά. Οι κάτοικοι λατρεύουν τα μικρο-γεύματα με ένα ουζάκι, την καλή παρέα με καφέ και κουβέντα, καθώς φυσικά και τις βραδινές εξόδους στα κλαμπ και τα μπαράκια. Στην πόλη φυσικά υπάρχουν και τον χειμώνα αμέτρητες δυνατότητες και για πολιτιστικές δραστηριότητες που παρέχουν η Ακρόπολη, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Βυζαντινής και Χριστιανικής Τέχνης και το Μουσείο Μπενάκη κ.α Κοντά στην πρωτεύουσα βρίσκεται η Πελοπόννησος με τα πιο ευπρόσιτα μονοπάτια της χώρας, που περνούν ανάμεσα σε πέτρινους τοίχους, ελαιώνες, και αρχαία μνημεία εκατοντάδων και χιλιάδων χρόνων. Αξίζει να περάσουμε λίγο καιρό στο Ναύπλιο, την παραλιακή πόλη με βενετσιάνικη ατμόσφαιρα και τα τρία φρούρια. Τα στενά σοκάκια είναι γεμάτα μαγαζάκια με χειροποίητα είδη, μπουτίκ, μικρά ξενοδοχεία, καθώς στο πολιτιστικό κέντρο Φουγάρο πραγματοποιούνται μουσικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Έξοδος στα νησιά - και τον χειμώνα Τα ελληνικά νησιά εξακολουθούν να προσελκύουν τους επισκέπτες και κατά τους κρύους μήνες του χειμώνα. Όταν πλέον οι τουρίστες επιστρέψουν στις εστίες τους, τα νησιά φανερώνουν μια άλλη διαφορετική όψη, που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ποτέ, ενώ αποτελεί ξεχωριστή ευχαρίστηση η γνωριμία με τους κεφάτους και φιλόξενους ντόπιους. Τα χειμερινά μυστηριώδη φώτα προσδίδουν μια εξωτική νότα στα τοπία και μας παραπλανούν σε αξέχαστες βόλτες. Στα μεγάλα νησιά φυσικά ακόμη και τον χειμώνα υπάρχει έντονη τουριστική κίνηση. Η Κέρκυρα με την πανέμορφη παλιά πόλη διαθέτει μεγάλη ποικιλία πολιτιστικών θησαυρών. Η Κρήτη μας μαγεύει με τα γραφικά λιμάνια και τα μικρά ορεινά χωριά της. Στην Λέσβο υπάρχουν εξαιρετικές ταβέρνες και πάμπολλοι ελαιώνες. Αξίζει επίσης να γνωριστούμε από κοντά και με τη γαστρονομία των νησιών, αφού ο κάθε τόπος προσφέρει τις δικές του μοναδικές γεύσεις. Μαγευτικοί περίπατοι Τα μεγαλύτερα νησιά όπως η Κέρκυρα, η Κρήτη και η Λέσβος προσφέρουν στους λάτρες της φύσης εξαιρετικά μονοπάτια για περίπατο, διασχίζοντας τα περνάμε από γραφικά χωριουδάκια, ορεινά εκκλησάκια και πανέμορφες ακτές. Ως προς τις ομορφιές τα μικρότερα νησιά επίσης έχουν άπειρες. Στην Ύδρα για παράδειγμα δεν υπάρχουν αυτοκίνητα, πέτρινες σκάλες οδηγούν μέσα στη χώρα από το όμορφο λιμάνι, και στο επίσης λιθόστρωτο παραλιακό δρόμο μπορούμε να κάνουμε τις βόλτες μας, απολαμβάνοντας την θέα του Σαρωνικού. Σωστός παράδεισος για τους πεζοπόρους είναι η Άνδρος των Κυκλάδων, αλλά παρόμοια ομορφιά προσφέρουν στην στεριά τα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου με το συναρπαστικό φαράγγι του

24 | χωρίς σύνορα | Határtalanul

Βίκου, ενώ η ευρύτερη περιοχή του Λιτόχωρου ευνοεί εκείνους που θέλουν να γνωρίσουν περισσότερο την οροσειρά του Ολύμπου. Αρχαία μνημεία - χωρίς πλήθος τουριστών Χωρίς αμφιβολία η χειμερινή περίοδος ευνοεί την επίσκεψη των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων, επειδή αποφεύγεται ο συνωστισμός και μπορούμε να απολαύσουμε με την ησυχία μας τα αρχαία μνημεία. Η Ακρόπολη στην Αθήνα, η Αρχαία Αγορά, οι Δελφοί, τα Μετέωρα, οι θησαυροί της Βεργίνας και η Θεσσαλονίκη κρύβουν αμέτρητες ομορφιές προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες και κατά την διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Η Ολυμπία, οι Μυκήνες, η Κόρινθος και η Επίδαυρος επίσης μας περιμένουν. Αξιόλογος προορισμός είναι και η νήσος Δήλος, γενέτειρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος. Η Κνωσός στην Κρήτη αποτελεί θαύμα όχι μόνο της αρχαιότητας αλλά και της εποχής που ζούμε. Η πρωτεύουσα της Ρόδου επίσης είναι γεμάτη με ατμοσφαιρικά σοκάκια. Χειμερινά φεστιβάλ Όπως αποδεικνύεται από τα παραπάνω, στην Ελλάδα η ζωή δεν σταματά ούτε τους κρύους μήνες, μια σειρά από διάφορα φεστιβάλ διοργανώνονται κάθε χρόνο. Αξίζει να επισκεφτούμε τη Θεσσαλονίκη τον Νοέμβριο κατά την διάρκεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου, ενώ όσοι έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν την Ελλάδα την περίοδο των χριστουγεννιάτικων διακοπών θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν το ιδιαίτερα φαντασμαγορικό εορταστικό κλίμα των ημερών.

Öt tökéletes program a téli Görögországban Miliosz Katalin Ha Hellász jön szóba, a legtöbben verőfényes napsütést, strandolókkal telített homokos tengerpartot és a csillogó, türkiz habok között evickélő embereket vizionálunk.

Hiba lenne azonban azt gondolni, hogy a hűvösebb idő beköszöntével nincs mit csinálni ebben a csodaszép országban. A téli Görögország gyönyörű panorámával tűzdelt remek séták színtere, tömegektől mentes történelmi helyszínek paradicsoma, ahol a pezsgésre vágyók belekóstolhatnak a nyüzsgő városi forgatagba is. Nézzünk át Hellász kicsit sem zord, másik oldalára!

Nyüzsgő Athén, álmos Peloponnészosz Athén híresen pörgős, hajnalig tartó éjszakai élete télen éli szezonját. Ilyenkor képviseltetik ugyanis magukat itt a legnagyobb számban a helyiek, akik szintén visszahúzódtak a szigetekről és a tengerpartról. A fővárosiak imádják a hosszú, ouzóval kísért ebédeket, a több órás beszélgetéseket egy jó kávé mellett, s természetesen rajonganak a napnyugta utáni szórakozásért egy zsúfolt bárban vagy klubban. A metropolisz természetesen rengeteg kulturális szórakozási lehetőséggel is rendelkezik: az Akropolisz ilyenkor is várja a látogatókat, ugyanúgy, ahogy a Nemzeti Régészeti Múzeum, a Bizánci és Keresztény Múzeum és a Benaki Múzeum, hogy csak párat említsünk a sok közül.

Csupán csak egy kőhajításnyival odébb, a Peloponnészosz tárja elénk az ország legegyszerűbben megközelíthető, gyönyörű ösvényeit, melyeket kőfalak, olívaligetek és ókori, több száz és ezer éves műemlékek szegélyeznek. Érdemes elidőzni Nafplioban, ebben a partmenti, velencei hangulatú kis városkában, melynek csúcsán egy erőd magaslik.

Szűk kis utcácskáiban kézműves portékákat áruló boltok, butik hotelek sorakoznak, még a Fougaro kulturális központban művészeti és zenei rendezvények kerülnek lebonyolításra.

Szigeti kiruccanás – télen is Természetesen hideg időben sem zárul be a szigetek képzeletbeli ajtaja, sőt! Hagyjuk, hogy a turisták hada hazautazzon, és a kisebb-nagyobb földdarabkák egy olyan oldala nyíljon meg előttünk, melyet korábban biztos, hogy nem ismertünk.

Rendkívül üdítő a kedves, vígkedélyű helyiek társaságában elvegyülni. A téli fények, illetve azok sejtelmessége, különös hangulatot kölcsönöz a vidéknek, hangulatos sétákra csábít. A nagyobb szigetek természetesen ilyenkor is forgalmasabbak és nyüzsgőbbek maradnak.

Korfu gyönyörű óvárossal és rendkívül gazdag kulturális szórakozási lehetőséggel büszkélkedik. Kréta szemet gyönyörködtető kikötőivel és tündéri hegyi falvacskáival vonja magára a figyelmet. Leszbosz kitűnő tavernáknak és számos olívafának ad otthont. Érdemes a felsorolt, de bármelyik másik sziget gasztronómiájában is elmerülni: mindegyik különleges valamiért és valamiben.

Varázslatos séták A nagyobb szigetek, mint pl. Korfu, Kréta és Leszbosz remek túraösvényeket biztosítanak a természet szerelmesei számára, melyeken végighaladva festői falvacskák, hegyi kápolnák és gyönyörű partszakaszok váltják egymást. A kisebbek sem maradnak el, ami a szépséget illeti: a mesés Hidrán például egy autó sem található. Kőlépcsők vezetnek fel a csodaszép kikötőből, és kövezett kis utacskákon sétálhatunk végig a part mentén, miközben a Szaronik-öbölre nyíló látképben gyönyörködünk.

A túrázók igazi paradicsoma a Kikládok települése, Androsz, de hasonlóan lenyűgöző a szárazföldön, az ország északnyugati részén található Zagorohoria, a lebilincselő Vikosz-szurdokkal, míg Litohoro környéke az Olimposzt jobban megismerni vágyók Kánaánja. Ókori emlékek – tömeg nélkül Kétségkívül a téli szezon a legalkalmasabb a hellén műemlékek és történelmi helyszínek alaposabb megismerésére, hiszen a turistahadakat elkerülve mindenki nyugodtan, a saját tempójában időzhet ezeken a helyeken. Az athéni Akropolisz, az ókori Agora, Delfi, a Meteorák, Verginakincsei és Thesszaloniki mind-mind számtalan emléket és még annál is több történetet tartogat az utazó számára.

Olimpia, Mükéné, Korinthosz és Epidavrosz szintén nyugodtabb és csendesebb hangulatban várja a látogatókat. Délosz szigete, Apollón és Artemisz szülőhelye ilyenkor is ígéretes kirándulóhely. A Krétán található Knosszosz nemcsak az ókor, de a jelen egyik csodája is. Rodosz fővárosának utcáin a barangolás pedig hűvösebb időben is rendkívül hangulatos.

Téli fesztiválok Ahogy az a fentebbi pár sorból már kiderült, Görögországban télen sem áll meg az élet. A zordabb idő fesztiválok sorát tartogatja a nagyérdeműnek. Érdemes ellátogatni Thesszalonikibe, ahol novemberben rendezik meg a Nemzetközi Film Fesztivált. Aki karácsony tájékán jár Hellászban, gyönyörködhet a csodaszép dekorációban is.

χωρίς σύνορα | Határtalanul | 25

Οι Βετεράνοι μας Οι Βετεράνοι μας Χρήστος Ζγούρτης Συνεχίζοντας την δημοσίευση αφηγήσεων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) σε αυτό το τεύχος σας παρουσιάζουμε τον συμπατριώτη μας αγωνιστή, Χρήστο Ζγούρτη, που ζει στη Βουδαπέστη, στο 13ο Διαμέρισμα. Στη συνάντηση μας που είχαμε στα κεντρικά Γραφεία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας και Βουδαπέστης, χωρίς πολλές περιστροφές μπήκαμε αμέσως στο θέμα.

-Αγαπητέ σύντροφε Χρήστο θα θέλαμε να αναφερθείς συνοπτικά στα σημαντικότερα γεγονότα της ζωή σου, και στους αγώνες σου για την πατρίδα και τον λαό μας. Ονομάζομαι,Ζγούρτης Χρήστος, του Πέτρου και της Πάτρας Πάζου γεννήθηκα στις 19/8/1928 στο χωριό Σιδηροχώρι του Νομού Καστοριάς. Κατάγομαι από φτωχή αγροτική οικογένεια, ήμασταν δύο αγόρια αδέρφια. Ο μεγαλύτερος μου αδερφός ο Κοσμάς πέθανε σε ηλικία 12 ετών. Στο χωριό μου τελείωσα μόνο την Δ΄ Δημοτικού και δούλευα σκληρά βοηθώντας την μάνα μου σε όλες τις δουλειές. Τον πατέρα μου δεν τον γνώρισα γιατί ήμουν πολύ μικρός όταν ξενητεύτηκε στην Αργεντινή. Πέθανε το 1960. Στην κατοχή, και το χωριό μας αντιστάθηκε κατά των ξένων κατακτητών. Ο ίδιος εκτελούσα διάφορες αποστολές συνδέσμου που μας ανέθεταν οι υπεύθυνοι των οργανώσεων μας. Μετά την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τους ξένους κατακτητές αντί να χαρούμε την λευτεριά μας πλάκωσε η φασιστική τρομοκρατία που εξαπέλυσαν οι τρομοκρατικές συμμορίες σε ολόκληρη την Ελλάδα και στην περιοχή μας με την παρότρυνση και ανοχή των Άγγλων και της αντιδραστικής κυβέρνησης της Αθήνας. Άρχισε λοιπόν ο ένοπλος εμφύλιος πόλεμος. Στην περιοχή μας έγιναν πάρα πολλές μάχες μεταξύ του ΔΣΕ και των αντιπάλων του με χιλιάδες θύματα και από τις δύο πλευρές. Στο χωριό μας το Σιδηροχώρι που αριθμούσε τότε περί τους 800 κατοίκους δεν υπήρξε οικογένεια που να μην θρήνησε τουλάχιστον έναν δικό τους άνθρωπο. Εγώ κατατάχτηκα στο ΔΣΕ στα τέλη του έτους 1947. Ένα διάστημα εκπαιδευτήκαμε στα έμπεδα στο χωριό Άγιο Γερμανό – Φλωρίνης στις Πρέσπες και μετά με μετέθεσαν στο «105» τάγμα στο Λόχο Νεολαίας. Το τάγμα μας μετατέθηκε στο Γράμμο, πήραμε μέρος στις μάχες της περιοχής Γρεβενών και στη συνέχεια στην Ήπειρο. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1948 τραυματίσθηκα στην ωμοπλάτη από βλήμα όλμου σε μάχη που δώσαμε στον Άγιο Ηλία Φουρκάς εν συνεχεία με μετέφεραν στην Κοριτσά στη Αλβανία όπου έγινε η εγχείριση. Μετά τη θεραπεία με μετέφεραν ξανά στα μάχιμα τμήματα στο Βίτσι που βρίσκονταν το χωριό Ανταρτικό και Κότα, όμως από το δυνατό κρύο ξανάνοιξαν οι πληγές του τραυματισμού μου. Με μετέφεραν πρώτα στο Γενικό Νοσοκομείο του ΔΣΕ μετά στην Γιουγκοσλαβία, στη Βοϊβοντίνα και στη συνέχεια στο Μπούλκεs. Το 1949 με μετέφεραν στη Βουδαπέστη πρώτα στο νοσοκομείο Λίποτ και μετά στο Πάγιορ του 8ου Διαμερίσματος Βουδαπέστης για αποθεραπεία. Αφού έγινα καλά στάλθηκα ένα μικρό διάστημα στο αγροτικό συνεταιρισμό του Mέζοχεγκιες για εθελοντική εργασία με άλλους αντάρτες και με μερικούς ναυτεργάτες. Σε συνέχεια μας φέρανε στη Βουδαπέστη και έμεινα στο κολλέγιο «Παπαρήγας» όπου τελείωσα και πήρα δίπλωμα Ηλεκτροσυγκολλητή και Οξυγονοκολλητή. Στη τέχνη μου, εργάστηκα στη Βουδαπέστη στο Ινστιτούτο της οδού Τίμοτ, στα εργοστάσιο Φεμ Μπούτορ και Ηλεκτρο-ακουστικών κα-

26 | Μνήμη | Megemlékezés

θώς επίσης και στην 31η Κρατική Βιομηχανική Εταιρεία. Το 1988 βγήκα στη σύνταξη. Για τις επιδόσεις μου στην παραγωγή μου απονεμήθηκε τέσσερις φορές το Μετάλλιο του Άριστου Eργάτη... αυτά σύντομα για τις υπηρεσίες μου στο ΔΣΕ και στη δουλειά μου.

- Αγαπητέ σύντροφε Χρήστο σε ακούω με υπομονή και με ενδιαφέρον. Πές’μου, αν θα ήθελες, κάτι για την οικογενειακή σου ζωή και τις κοινωνικές υπηρεσίες που πρόσφερες σε όλα αυτά τα χρόνια της ζωή σου. Το 1953 παντρεύτηκα την Αντωνία Στεργιοπούλου από το χωριό Κρανυές Φλώρινας. Αποκτήσαμε την κόρη μας Αλεξάνδρα, η οποία δημιούργησε οικογένεια και μας χάρισε και δύο χαριτωμένα εγγονάκια την Αλεξάνδρα και την Σύλβια που τα χαιρόμαστε και τα καμαρώνουμε. Με την σύζυγο μου ζήσαμε 58 ολόκληρα χρόνια ευτυχισμένα και αρμονικά. Δυστυχώς πριν μερικά χρόνια μας άφησε και η ζωή μας έγινε πολύ πιο δύσκολη.

- Τώρα ποιος σε φροντίζει ; Η κόρη μου και οι εγγονές μου με βοηθάνε σε όλα - Με τα οικονομικά πως τα πας ; Ευτυχώς μετά από πάρα πολλές ενέργειες και διαδικασίες το ελληνικό κράτος με αναγνώρισε ως ανάπηρο πολέμου και μου χορήγησε μια αρκετά ικανοποιητική πολεμική αναπηρική σύνταξη. Έτσι δεν έχω οικονομικό πρόβλημα, παρότι που τώρα έχω τέσσερις μήνες που δεν μου έστειλαν την σύνταξη, ελπίζω να μην προκύψει κάποιο πρόβλημα… Αυτά εν ολίγοις για την οικογενειακή μας ζωή, τώρα όσον αφορά τις κοινωνικές υπηρεσίες πάντα, προσπαθούσα να προσφέρω κι’ εγώ τις δικές μου. Το 1952 μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη έγινα μέλος του ΚΚΕ. Μετά τα γεγονότα της Ουγγαρίας 30 ολόκληρα χρόνια υπηρέτησα την Εργατική Φρουρά, προσφέροντας εθελοντικά την υπηρεσία μου. Βοηθούσα βέβαια και σε άλλους τομείς και δραστηριοποιούμουν, όπως για παράδειγμα στους εράνους που κάναμε για να βοηθήσουμε τους φυλακισμένους και εξόριστους αγωνιστές της πατρίδας μας, στις εξορμήσεις επίσης που οργανώναμε για τον ίδιο σκοπό. Αργότερα συμμετείχα και στα κομμουνιστικά Σάββατα που δουλεύαμε δωρεάν. Έπαιρνα επίσης μέρος σε όλες τις εκδηλώσεις των οργανώσεων μας όσο το επέτρεπε η υγεία μου. Το 1949 τον Αύγουστο πήρα μέρος στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας ΠΟΔΝ που έγινε στη Βουδαπέστη. Αγαπητέ Χρήστο Σαν αγωνιστής που έδωσε το αίμα του για μια καλύτερη πατρίδα για την λευτεριά, την ανεξαρτησία και την δημοκρατία του τόπου μας τώρα στα βαθιά γηρατειά πως αισθάνεσαι ; Βλέπω το δίκoπο που φορούσες ακόμη το κρατάς το έχεις σαν κειμήλιο τι σου θυμίζει ; Για τους αγώνες μου αισθάνομαι πολύ περήφανος. Εκείνα τα χρόνια θα μείνουν αξέχαστα στην μνήμη μας για όσο θα ζούμε. Αγαπητέ Χρήστο σε ευχαριστώ για την κουβέντα μας εκ μέρους των αναγνωστών του περιοδικού μας ο «Ελληνισμός» Ευχόμαστε καλή υγεία και μεγάλο κουράγιο - Κι΄εγώ σας Ευχαριστώ. Θανάσης Ζιανός

„Τρεις μήνες αγάπης”

„Három hónap szeretet”

Ο Σύλλογος Φίλων του Tótkomlós και η Αυτοδιοίκηση Σλοβάκων του Tótkomlós διοργάνωσε έκθεση φωτογραφιών με τίτλο „Τρεις μήνες αγάπης” για την διαμονή ελληνοπούλων κατά την διάρκεια του 1949 σε οικογένειες του οικισμού. Για την μετακίνηση στα εγκαίνια της εκδήλωσης η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας (ΑΕΟΥ) εξασφάλισε λεωφορείο με το οποίο, ταξίδεψαν και αρκετοί μεγάλης ηλικίας συμπατριώτες μας που κάποτε έζησαν στο Tótkomlós. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 10 Οκτωβρίου 2015 στον τοπικό „Οίκο της Φύσης”.

A Tótkomlós Barátainak Köre Egyesület és a Tótkomlósi Szlovák Nemzetiségi Önkormányzat „Három hónap szeretet” címmel archív fotókiállítást szervezett az 1949-ben, a helyi családokba befogadott görög gyermekek tótkomlósi tartózkodásáról. A kiállítás megnyitójára a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata (MGOÖ) külön autóbuszt indított Budapestről, melyen sok, egykor Tótkomlóson nevelkedő, ma már nyugdíjas korú honfitársunk is utazott. A megnyitóra 2015. október 10-én, a helyi Természet Házában került sor.

Η δήμαρχος dr. Rita Garay ευχαρίστησε τους διοργανωτές, και μετά η κα. Erzsébet Hollerné Racskó, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων καθώς και της Αυτοδιοίκησης Σλοβάκων του Tótkomlós μίλησε για την ιστορία της έκθεσης. Από το 1948 και μετά χιλιάδες παιδιά του ελληνικού εμφυλίου ήρθαν στην Ουγγαρία, τα περισσότερα χωρίς γονείς. Το έτος 1949 για τρεις μήνες 165 απ’ αυτά εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε οικογένειες του Τótkomlós. Ο κ. Σπύρος Μπ. Αγκάρντι, αντιπρόεδρος γενικών υποθέσεων του ΑΕΟΥ στην ομιλία του τόνισε ότι οι Έλληνες της Ουγγαρίας δεν έπαψαν να θυμούνται την ανθρωπιά των Ούγγρων που παρά τις πολλές δυσκολίες έτειναν χείρα βοηθείας στους Έλληνες πρόσφυγες του Εμφυλίου. Η ελληνική κοινότητα το 2006 είπε „Ευχαριστούμε Ουγγαρία”, το ίδιο επανέλαβε και τώρα ο Αντιπρόεδρος „Ευχαριστούμε Tótkomlós!”. Μετά την ομιλία του έδωσε την επίσημη ευχαριστήρια επιστολή προς τους κατοίκους της πόλης που παρέλαβε η δήμαρχος dr. Garay Rita, ενώ ευχαριστήριες επιστολές έδωσε και η Δήμαρχος μεταξύ άλλων και στην κα.

Erzsébet Hollerné Racskó οικοδεσπότρια της εκδήλωσης. Στο Tótkomlós ζει αξιόλογη σλοβάκικη μειονότητα, έτσι η έκθεση έγινε κοινό πρότζεκτ Ελλήνων και Σλοβάκων. Στη διοργάνωση έλαβαν καταλυτικό ρόλο οι κυρίες Erzsébet Hollerné Racskó και Σοφία Ακριτίδου, που έκαναν την επιμέλεια των φωτογραφιών, φιλοτέχνησαν τους υπότιτλους και επινόησαν το όλο πρόγραμμα της ημερίδας. Στην επιλογή των φωτογραφιών συνέβαλλαν και οι κύριοι Ιωάννης Ράπτης και Χαράλαμπος Βλάχος, οι οποίοι εδώ και πολλά χρόνια έχουν δημιουργήσει μια τεράστια συλλογή παλαιών φωτογραφιών. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι το 2013 είχε γίνει μια παρόμοια συνάντηση, με την ουγγρική κρατική τηλεόραση να γυρίζει σχετικό ντοκιμαντέρ, το οποίο είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι καλεσμένοι. στο τοπικό σλοβάκικο δημοτικό σχολείο. Η διευθύντρια Zsuzsanna Laukó, πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Σλοβάκων του Tótkomlós παρέθεσε δεξίωση προς τιμήν των Ελλήνων επισκεπτών. Μετά το πέρας του επίσημου προγράμματος το χορευτικό συγκρότημα „Ελληνισμός” παρουσίασε πλούσιο πρόγραμμα με ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την στήριξη του Δήμου του Tótkomlós, του Κοινωφελούς Ιδρύματος „Ένωση Σλοβάκων Ουγγαρίας” και της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας.

A megnyitón dr. Garay Rita polgármester mondott köszönetet a kiállítás szervezőinek, majd Hollerné Racskó Erzsébet, a Tótkomlós Barátainak Köre Egyesület és egyben az Országos Szlovák Önkormányzat (OSZÖ) elnöke beszélt a kiállítás létrejöttének történetéről. A görög polgárháború után 1948-tól sok-sok görög gyermek került Magyarországra, nagyon sokan szüleik nélkül érkeztek. 1949-ben három hónapig tótkomlósi családoknál helyeztek el 165 gyermeket. Agárdi Bendegúz Szpírosz, az MGOÖ általános elnökhelyettese elmondta, hogy a Magyarországon élő görögök nem felejtették el, amikor egy nehéz történelmi időszakban Magyarország szintén nehéz sorsú lakosai emberségről tettek tanúbizonyságot, és segítettek a görög polgárháborúból ideérkező görög menekülteknek. A görög közösség 2006-ban azt mondta: „Köszönjük, Magyarország!”. Az elnökhelyettes most azt mondta: „Köszönjük, Tótkomlós!”

Beszédét követően köszönőlevelet adott át Tótkomlós település lakosainak, melyet dr. Garay Rita polgármesternek nyújtott át. Külön-külön köszönőlevélben részesítette a polgármester asszonyt és Hollerné Racskó Erzsébetet, a kiállítás házigazdáját is.

Tótkomlós településen jelentős számú szlovák nemzetiségű lakos él, a kiállítás szervezése is szlovákgörög közös projektté vált. A kiállítás megszervezésében külön ki kell emelni Racskó Erzsébet és Akritidu Szófia szerepét, akik gondosan kiválogatták a képeket, elkészítették a képaláírásokat, és megszervezték a teljes nap programját. A fényképek kiválogatásához hathatós segítséget nyújtott Raptisz Janisz és Vlahosz Haralambosz is, akik hosszú évek óta óriási archív fotóanyagot gyűjtöttek össze. A kiállítás nem előzmények nélküli, hiszen 2013-ban már volt egy múltidéző tótkomlósi találkozó, amelyről a közszolgálati televízió is készített egy riportfilmet.

Ezt a filmet is levetítették a kiállítást követően a helyi szlovák nemzetiségű általános iskolában, melynek igazgatója, Laukó Zsuzsanna, a Tótkomlósi Szlovák Nemzetiségi Önkormányzat elnöke gondoskodott a görög látogatók vendégül látásáról.

A hivatalos programot követően az Ellinizmosz tánccsoport asszonyai tartottak görög táncbemutatót a helyi vendéglátóknak.

A kiállítás Tótkomlós Város Önkormányzata, a Magyarországi Szlovákok Szövetsége Közhasznú Alapítványa és a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata támogatásával valósult meg.

A görög közösség 2006-ban azt mondta: „Köszönjük, Magyarország!”.

Az elnökhelyettes most azt mondta: „Köszönjük, Tótkomlós!”

Αγκάρντι Μπ.Σπύρος

Agardi B.Szpirosz

Μνήμη | Megemlékezés | 27

25 χρόνια στην υπηρεσία της εκκλησίας Συνέντευξη με τον πάτερ Ιωσήφ Κάλοτα Αναγνώριση για μένα είναι όταν ακούω τους πιστούς να μου φωνάζουν : «αυτός είναι o δικός μας παπάς», δηλώνει στην πρώτη του συνέντευξη μετά από 25 χρόνια παρουσίας στην Ουγγαρία, ο πάτερ Ιωσήφ Κάλοτα. Στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας κ. Αρσένιος επισκέφθηκε την ενορία της Εξαρχίας στη Βουδαπέστη. Την Κυριακή μετά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στο Παρεκκλήσιο των Αγίων Ιεροθέου και Στεφάνου ο Σεβασμιώτατος συνεχάρη τoν π. Ιωσήφ για την 25ετή προσφορά του από την χειροτονία του. Ως σημείο και έκφραση της ευγνωμοσύνης στο πρόσωπο του αλλά και επιβράβευση και ενίσχυση στο μετέπειτα έργο του η Εκκλησία του απένειμε δια του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.Αρσενίου τον Αργυρούν Σταυρόν. Παραθέτουμε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στον «Ελληνισμό» ο πάτερ Ιωσήφ Κάλοτα Πρωτοπρεσβύτερος της ενορίας της Εξαρχίας στην Ουγγαρία Πάτερ Ιωσήφ περάσανε 25 χρόνια από τότε που ασκείται το έργο σας εδώ στην ενορία της Εξαρχίας στη Βουδαπέστη Γιατί ως τώρα δεν έτυχε να δώσετε κάποια συνέντευξη ; Τώρα μάλλον είναι η καλύτερη ευκαιρία ύστερα από 25 χρόνια... έχω ίσως κάτι να αναφέρω μερικά από όλα όσα συνέβησαν κατά την διάρκεια της χρονικής αυτής περιόδου στην εκκλησιαστική ζωή της Ουγγαρίας. Σας αφήνω λοιπόν ελεύθερο να πείτε την γνώμη σας. Τι μπορεί να περιέχει το μικρό αυτό ¨φιλμάκι¨ των 25 χρόνων, πώς παίχτηκε...ποια ήταν τα θετικά, τα αρνητικά τα προβλήματα που ενδεχομένως αντιμετωπίσατε και γενικά πως βλέπετε εσείς από την δικιά σας οπτική γωνία την κατάσταση της Ελληνικής Εκκλησίας σήμερα στην Ουγγαρία ; Στα θετικά συμπεριλαμβάνεται κατά κύριο λόγο η αλλαγή του καθεστώτος δημιουργώντας ένα κλίμα όχι μόνο υπέρ της εκκλησίας, αλλά γενικά υπέρ της ελευθερίας δίνοντας την ευκαιρία να αποκτήσουμε κάτι καινούργιο γεγονός που λειτούργησε με τον ίδιο τρόπο και στους κόλπους της εκκλησίας. Όπως καταλαβαίνετε πριν την μεταπολίτευση το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ήταν σχεδόν ανύπαρκτο στην Ουγγαρία. Μερικοί πιστοί Έλληνες και μη, φυλάξανε αυτή την φλόγα μόνο στην καρδιά τους όπως για παράδειγμα ο πατέρας μου που σπούδασε Θεολογία στην Αθήνα πριν τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο με υποτροφία του Χαρισείου, το οποίο ήταν ένα γνωστό Ίδρυμα εκείνη την εποχή χορηγώντας υποτροφίες και υποστηρίζοντας τις διακρατικές μορφωτικές ανταλλαγές φοιτητών. Με αυτόν τον τρόπο τα περισσότερα παιδιά που κατέβηκαν με υποτροφία στην Αθήνα σπούδασαν Θεολογία όπως θα ξέρετε μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει Θεολογική Σχολή στην Ουγγαρία. Έτσι σπούδασε και ο πατέρας μου, όταν όμως επέστρεψε στη Βουδαπέστη δεν μπορούσε να χειροτονηθεί επειδή το τότε καθεστώς κατάργησε την παρουσία του Οικουμενικού Πατριαρχεία στην Ουγγαρία με τους Ναούς μας και την περιουσία της Εκκλησίας των Ελλήνων Ορθόδοξων να περνάνε πλέον σε ξένα χέρια, όχι δηλαδή στους πραγματικούς διαδόχους αλλά «σε άλλους». Μιλάμε τώρα για την εποχή γύρω στο 1950 με 1951 τότε διορίσθηκε Πρωθιερέας του Ελληνικού Ναού στη Βουδαπέστη ένας Ρώσος, ο Ιβάν Κοπόλοβιτς, που ήταν αξιωματικός της KGB της τότε σοβιετικής υπηρεσίας μιλάμε για μια παράνομη κατάσταση που διήρκησε όμως πάνω από 50 χρόνια. Όπως καταλαβαίνετε τα αποτελέσματα απ’ όλα αυτά που έγιναν δεν ήταν και τόσο θετικά για την Ελληνική Εκκλησία της Ουγγαρίας. Από το 1990 και μετά ξεκινά η χειροτονία μου προηγουμένως είχα σπουδάσει στην πρ.Σοβιετική Ένωση και συγκεκριμένα στο Λένινγραντ, σήμερα Αγία Πετρούπολη. Από την τότε τάξη μου στην Θεολογική Σχολή αναδείχθηκαν κορυφαία στελέχη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας όπως ο νυν Πατριάρχης Ρωσίας Κύριλλος με τον οποίο μάλιστα καθόμασταν στο ίδιο θρανίο. Πάτερ Ιωσήφ κατά την διάρκεια της 25χρονης θητείας σας και της συμμετοχής σας στα εκκλησιαστικά δρώμενα της Ουγγαρίας μεγάλο ρόλο έπαιξε και ο αείμνηστος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας κ.Μιχαήλ, θα θέλατε να μας αναφέρετε κάτι γι’ αυτό ;

28 | Διάφορα | Egyéb

Το 1992 παρουσιάσθηκα στην Ιερά Μονή Αυστρίας τότε και εκεί υπήρξε αλλαγή με τον κ.Μιχαήλ Σταϊκο να αναλαμβάνει τα νέα του καθήκοντα ως Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας η συνεργασία μας ήταν στενή και καρποφόρος και κράτησε μέχρι της κοιμήσεως του το 2011. Θα έλεγα ότι από κοινού βάλαμε τα θεμέλια δημιουργώντας ουσιαστικά την δομή της Εξαρχίας μας και έτσι είμαστε πλέον αναγνωρισμένοι, από το 1995. Αρκετοί είναι αυτοί που με ερωτούν γιατί μόνο από το 1995 και όχι από πιο πριν ; Αυτό έγινε επειδή στα πρώτα χρόνια ασχοληθήκαμε περισσότερο με το οργανωτικό μέρος του έργου μας «συλλέγοντας υπό την σκέπη μας όλα τα ποίμνια» πραγματοποιώντας συνάμα βαπτίσεις θεμελιώνοντας Ιερούς Ναούς κ.α. Τότε όπως θα ενθυμούνται οι περισσότεροι από τους Έλληνες της Ουγγαρίας κτίσθηκε και ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου Κωνσταντίνου και Ελένης που βρίσκεται στο χωριό Μπελογιάννης, εκεί οπού υπάρχει κανονική ενορία του Οικουμενικού Θρόνου. Στη συνέχεια στη Βουδαπέστη προχωρήσαμε στην αγορά οικήματος που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης επί της οδού Βάτσι δημιουργώντας το ονομαζόμενο Παρεκκλήσι και έχοντας ως σκοπό να μην απομακρυνθούμε από τον ιστορικό Ναό μας που βρίσκεται και αυτός στο 5ο Δημοτικό Διαμέρισμα στο κέντρο της ουγγρικής πρωτεύουσας. Εδώ θα πρέπει να αναφερθώ και στον δικαστικό αγώνα που αρχίσαμε για την επιστροφή της Ελληνικής Εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου επί της Πλατείας Πέτοφι καθώς επίσης και στις τρεις επισκέψεις που πραγματοποίησε στη Βουδαπέστη την εποχή εκείνη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίος, για πρώτη φορά στην ιστορία του Πατριαρχείου. Οι επισκέψεις εκείνες του Πατριάρχη μας στη Βουδαπέστη αποτελούν σημαδιακά γεγονότα ύψιστης σημασίας για τα εκκλησιαστικά δρώμενα της Ουγγαρίας. Πάτερ Ιωσήφ ποια είναι η ανταπόκριση που βρίσκεται από τους πιστούς τόσο στη Βουδαπέστη όσο και σε άλλες περιοχές της Ουγγαρίας ; Εμείς ως Εκκλησία και ως Εκκλησία του εξωτερικού έπρεπε να διατελέσουμε κατ΄αρχήν ένα ιεραποστολικό έργο. Ιεραποστολή σημαίνει να δίνεις πρώτα από όλα παρουσία ότι υπάρχεις, ότι υπάρχουν δυνατότητες λειτουργικής ζωής καθώς και δυνατότητα για το κατηχητικό, το οποίο στις μέρες μας έχει λίγο χαλαρώσει. Στην αρχή είχαμε περισσότερα παιδιά. Θυμάμαι όταν κατέβηκα το 1992 στο Χωρίο Μπελογιάννη για να λειτουργήσω για πρώτη φορά. Είχα βάλει ένα μικρό χαρτάκι, ένα σημείωμα, για το πότε θα αρχίσουν τα μαθήματα θρησκευτικών και προς μεγάλη μου έκπληξη γράφτηκαν 23 παιδιά. Όλη η Τάξη του Δασκάλου κ. Χάιντου καθώς και άλλα παιδιά από την γύρω περιοχή. Έτσι ξεκινήσαμε λοιπόν στο Χωριό με μαθήματα θρησκευτικών. Σήμερα δυστυχώς δεν υπάρχουν παιδιά στο κατηχητικό και αυτό οφείλεται κυρίως και στους γονείς. Τα παιδιά θα ερχόταν ευχαρίστως και σήμερα όμως οι γονείς άλλαξαν γνώμη και πολλές φορές γράφουν τα παιδιά τους στα καθολικά κατηχητικά λέγοντας ότι τα παιδία εκεί έχουν την παρέα τους, τους συμμαθητές τους κ.α. Ωστόσο οφείλω να σας ομολογήσω ότι εδώ ίσως κάποιο ρόλο να έπαιξαν και τα ιδεολογικά. Πως αισθανθήκατε όταν πριν λίγες μέρες ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας κ. Αρσένιος σας απένειμε τον Αργυρούν Σταυρό ; Ήταν πράγματι μια συγκινητική στιγμή για μένα, έλαβα πολύ σοβαρά τα λόγια που είπε για το άτομο μου ο Μητροπολίτης. Το βραβείο αυτό δεν θα έλεγα ότι είναι ανταμοιβή αλλά μια πρόκληση για να συνεχίσω την δουλειά μου με τον ίδιο ζήλο και την ίδια αφοσίωση στο έργο της εκκλησίας. Θα ήθελα να σας αναφέρω επίσης ότι και εκ μέρους του Zsolt Semjen Αναπληρωτή Πρωθυπουργού της Ουγγαρίας έλαβα συγχαρητήρια επιστολή ενώ παλαιότερα είχα τιμηθεί με ειδικό βραβείο και από το Ουγγρικό Κράτος. Από την πλευρά μας σας ευχόμαστε ό, τι καλύτερο πάτερ Ιωσήφ και ελπίζουμε η επόμενη συνομιλία μας να μην είναι μετά από 25 χρόνια… Και εγώ σας ευχαριστώ για την πρωτοβουλία «της πρώτης αυτής συνέντευξης». Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι αυτό που μετράει για μένα, η πραγματική αναγνώριση, δεν είναι τα βραβεία και τα παράσημα αλλά να ακούω όλο και από περισσότερους Έλληνες πιστούς να μου φωνάζουν : «αυτός είναι ο δικός μας παπάς». Ανδρέας Οικονόμου

25 év az egyház szolgálatában „Számomra az az elismerés, amikor a hívek azt mondják: Ő a mi papunk.” - nyilatkozta Kalota József atya, aki 25 éves szolgálata során először adott interjút.

Szeptember 5-én és 6-án őszentsége Arszeniosz, Ausztria metropolitája és Magyarország exarchájalátogatást tett a budapesti ortodox egyházközségben. Vasárnap, a misét követően, melyet a Szent Hierotheosz és Szent István kápolnában celebrált, őszentsége gratulált József atyának, a felszentelése óta eltelt 25 évnyi szolgálata alkalmából. Személyének szóló elismerésként, valamint az elkövetkezendő időkre való támogatása és hálája jeléül az Ortodox Egyház Arszeniosz érseken keresztül az Ezüst Kereszt Érdemrendet adományozta az atyának.

A következőkben exkluzív interjúnkat olvashatják Kalota Józseffel, a magyarországi exarchiaprotopresbiterével.

József atya, 25 év telt el azóta, hogy a magyarországi érsekség élén szolgálatát teljesíti,mégis ez az első alkalom, hogy interjút ad.

Talán az eltelt 25 év egy jó apropó ehhez. Ezalatt elég sok dolog történt a magyarországi egyházi élet területén, amiről érdemes lenne beszélni.

Kérem, mondja el véleményét: mi az, ami beleférhet egy, a 25 évet felölelő rövidfilmbe? Pozitívumok, negatívumok, gondok, melyekkel szembesült, és úgy általában minden, amit Ön fontosnak tart megemlíteni a magyarországi Ortodox Egyház jelenlegi helyzetéről.

A pozitívumok között első helyen szerepel a rendszerváltás, amely kedvezően hatott nemcsak a vallási életre, de a szabadságra is általánosságban, ahol az egyház is végre lehetőséget kapott az értékteremtésre. Érthető módon a Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus a rendszerváltás előtt szinte nem is létezett Magyarországon. A maroknyi görög és egyéb hívő csak szívébe zárva őrizhette a lángot, ahogy pl. édesapám is, aki még a II. világháború előtt tanult teológiát Athénban, a Haris Alapítvány jóvoltából, amely akkoriban híres támogatója volt a görögországi ösztöndíjaknak és az államközi cserediák programoknak. A legtöbb fiatal, aki athéni ösztöndíjban részesült, a teológiát választotta, mivel Magyarországon máig nincs ilyen teológiai kar az egyetemeken.

Ily módon végezte el tanulmányait tehát az apám is, akit hazánkba visszatérvén mégsem szentelhettek pappá, mivel az akkori rendszer megfosztotta jogaitól a Patriarchátust: a régi ortodox görögök templomai és vagyona idegen kézbe került, nem pedig a valódi jogutódokhoz. Az 1950-51-es időszakban járunk, ekkor lett kinevezve a görög templom főpapi posztjára a szovjet titkosszolgálat, a KGB ügynöke, bizonyos Iván Kopolovics. Egy több mint 50 évig fennálló,jogtalan állapotról van tehát szó. Így érthető, hogy mindezek nem voltak túl jó hatással a magyarországi görög egyházra.

Az 1990-es felszentelésem előtt a Szovjetunióban, Leningrádban jártam egyetemre, a mai Szentpéterváron. Az akkori teológushallgató csoporttársaim közül többen az Orosz Ortodox Egyház magasrangú vezetői lettek, például a mostani orosz pátriárka, Kirill is, aki ráadásul a padtársam volt.

József atya 25 éves szolgálata alatt, a magyarországi egyházi élet eseményeiben meghatározó szerepet töltött be a néhai Mihail, Ausztria metropolitája és Magyarország exarchája is.

Tudna erről mesélni valamit?

Amikor 1992-ben megjelentem az Osztrák Ortodox Kolostorban, őszentsége Mihail Staikos éppen újonnan került az egyházkerület élére. Szoros és gyümölcsöző munkakapcsolatunk volt, amely kitartott egészen a 2011-ben bekövetkezett elhunytáig. Gyakorlatilag közösen tettük le az egyházmegye alapjait, amelynek köszönhetően 1995 óta elismert egyház vagyunk. Sokan kérdezik, miért nem lettünk elismerve már korábban? Az első években főleg a szervezéssel foglalkoztunk, „a nyáj összegyűjtésével”, ezzel párhuzamosan pedig keresztelőket tartottunk, templomokat alapítottunk, stb.

Amagyarországi görögök nagy része emlékezhet is, hogy akkoriban épült fel a Szent Demeter, Konstantin és Heléna templom Beloianniszban, amia Konstantinápolyi Patriarchátus teljes jogú egyházközsége. Ezután Budapest központjában, a Váci utcábanmegvásároltunk egy ingatlant, abból a célból, hogy a főváros V. kerületében kápolnátalapítsunk, közel történelmi templomunkhoz, a Petőfi téri „Szűzanya elszenderedése” egyházhoz. Ezzel kapcsolatban indokolt megemlíteni azt a jogi harcot, melyet a templom visszaszerzéséért indítottunk, valamint Vartholomeoszőszentsége, Konstantinápoly pátriárkájának három budapesti látogatását is, mely egész addig példa nélkül állt. Ezek a látogatások a magyarországi egyháztörténet különösen nagy jelentőségű eseményei.

József atya, milyen volt a fogadtatás a budapesti és a vidéki hívek részéről?

Egyházként főleg missziós tevékenységet fejtünk ki. Ez azt jelenti, hogy mindenekelőtt tudatnod kell, hogy létezel, hogy van lehetőség istentiszteletekre járni és hittanra is, amely napjainkban kicsit visszaesett.

Eleinte több gyerek járt.

Emlékszem, 1992 volt, amikor először tartottam liturgiát Beloianniszban, körbeadtam egy papírt a hittanoktatásról, és nagy meglepetésemre 23 gyerek jelentkezett: Hajdú tanár úr összes diákja, és még mások a környező falvakból.

Manapság sajnos nincsenek gyerekek a hittanon, ami főleg a szülőkön múlik. A diákok szívesen jönnének ugyan, de a szülők inkább a katolikus órákra íratják be őket, mondván, ott vannak az osztálytársaik, a barátaik is. Be kell vallanom viszont, hogy ezügyben talán ideológiai okok is szerepet játszanak.

Hogy érezte magát, amikor néhány napja Arszeniosz metropolita átadta önnek az Ezüst Keresztet?

Valóban megható pillanat volt számomra, és nagyon komolyan vettem a metropolita szavait, amiket személyemnek intézett. Ez a díj szerintem nem fizetség, hanem kihívás, hogy ugyanolyan elkötelezettséggel és szorgalommal folytassam egyházunk munkáját. Szeretném megjegyezni, hogy ezzel kapcsolatban Semjén Zsolt miniszterelnök-helyettestől is elismerő levelet kaptam, valamint régebben a Magyar Állam is elismerésben részesített.

Részünkről a legjobbakat kívánjuk, József atya, s reméljük, a következő beszélgetésünkre nem kell újabb 25 évet várni! Én is köszönöm, hogy felkértek erre az „első interjúra”. Zárszóként hadd mondjam el, hogy számomra nem a díjak és kitüntetések jelentik a legnagyobb elismerést, hanem az, hogy egyre több görög hívő szájából hallom: „Ő a mi papunk”.

Andreas Oikonomou

Διάφορα | Egyéb | 29

ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΡΙΟ!!! Σοφία Πιπιτσούλη Στο πιο ψηλό σκαλί του βάθρου ανέβηκε ο Λευτέρης Πετρούνιας, στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα ενόργανης γυμναστικής της Γλασκώβης. Ο Έλληνας πρωταθλητής εκτέλεσε άψογα το πρόγραμμά του και συγκεντρώνοντας 15,800 βαθμούς κατάκτησε το χρυσό μετάλλιο στους κρίκους. Ενώ πήρε και την πρόκριση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο!

δουλέψω όσο καλύτερα μπορώ για να παρουσιαστώ απόλυτα έτοιμος. Χαίρομαι που πλέον έχουμε τη δυνατότητα να στείλουμε δύο Έλληνες αθλητές στην κατηγορία ανδρών στους Ολυμπιακούς και πιστεύω ότι θα το καταφέρουμε, όπως βέβαια και να στείλουμε μία αθλήτρια στις γυναίκες. Θα είναι πολύ σημαντικό να έχουμε τελικά τριπλή εκπροσώπηση στο Ρίο».

Για τον 25χρονο πρωταθλητή ήταν το ιδανικό φινάλε σε μια μαγική χρονιά, αφού τον Απρίλιο είχε κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του Μονπελιέ και τον Ιούνιο στους Ευρωπαϊκούς Αγώνες του Μπακού.

Καλή επιτυχία στο Λευτέρη που για ακόμα μια φορά μας έκανε εθνικά υπερήφανους και σήκωσε τη σημαία μας ψηλά σε παγκόσμιο επίπεδο!!!

Ο Ελληνας πρωταθλητής μονολογούσε πριν την απονομή του μεταλλίου «για τον πατέρα μου» και αναφερόμενος στον αγώνα δήλωσε: «Ο αγώνας πήγε όπως περίμενα. Ήρθε το αποτέλεσμα που θέλαμε και είμαστε πανευτυχείς! Αυτή τη φορά η βαθμολογία μου δεν ήταν εξίσου υψηλή όπως στον προκριματικό, όμως η εμφάνισή μου ήταν εκείνη που έπρεπε για να έρθει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ασφαλώς έχω κι άλλα να δώσω, μπορώ να πάω ακόμα καλύτερα και αυτός είναι ο στόχος μου από εδώ και πέρα», τόνισε αρχικά ο Πετρούνιας και εν συνεχεία αναφέρθηκε στον επόμενό του στόχο που είναι ένα μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες: «Τώρα, μπορώ να αρχίσω να σκέφτομαι τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Φυσικά θα πάμε για μετάλλιο στο Ρίο ντε Τζανέιρο! Θεωρώ ότι θα είμαι από τα φαβορί για ένα μετάλλιο και θα

30 | Αθλητικά | Sport

PROGRAMAJÁNLÓ - 2015. November-December Kapcsolattartó: Stefanidu Janula (06703120783, stefaniduj@gmail.com)

Zene Mydros - www.mydros.hu November 21. szombat Csepel Radnóti Miklós Művelődési Ház. (Bp. 1214. Vénusz utca 2.)

December 04. péntek 20:30 Selfi étterem December 05. szombat 19:00 Csokonai Művelődési Központ (Bp. XV. kerület Eötvös utca 64.)

December 11. péntek 19:00 KMO-Kispesti Munkás Otthon (Bp. XIX. kerület Teleki utca 50.)

December 12. szombat 18:00 Ferencváros Közösségi Ház (Bp. IX. kerület Toronyház utca 3/b. ) December 18. péntek 20:00 Szeged Akropolis Compania November 28. szombat 17:00 Balkán Nemzetiségi Est, (Újbuda B32 Galéria és Kultúrtér 1111Bp Bartók Béla út 32.)

Fanari - www.fanari.hu Novemberben és decemberben minden csütörtökön: 19:00

Gyradiko

(Bp. III. kerület Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok.)

Novemberben és decemberben minden pénteken:

Estya Gyradiko

(Bp. XIII. kerület Viktor Hugó u.35.)

Sirtos www.sirtos.hu Novemberben és decemberben minden vasárnap: 17:00

Óbudai Kulturális Művelődési Központ.

(Bp. 1032. San Marco utca 81.)

Palio Buzuki December 12. szombat 18:00

Ifjúsági Ház (Budaörs Károly Király út 3.)

Tánc Helidonaki - www.helidonaki.hu November 21. szombat 17:00 Koccintós Néptánc fesztivál, Kőrösi Csoma Sándor Kőbányai Kulturális központ. (Bp. X. kerület Szent László tér 7-14.)

November 28. szombat 15:30 Advent Rákospalotán.

(Bp. XV. kerület Fő tér) December 05. szombat 19:00 Görög Mikulás - Csokonai művelődési központ (Bp.1153 Eötvös utca 64.)

December 17. kedd 13:00. XV. kerületi Idősek Klubja.

(Bp. XV. Konytfa utca 3.)

Ellinizmosz November 20. p éntek 20:00 „Nemzetiségi Kavalkád” E10 Közösségi Ház (Bp. VI. kerület Eötvös utca 10.)

Egyéb MGOÖ és FGÖ szervezésében Január 23. v asárnap VÍZKERESZT a Dunán (a Margithíd és Árpádhíd között pesti oldal, a hajó neve később jelezve).

Syllogos November 22. v asárnap 16:00 Ifjúsági ház - POLITECHNIO Bp. XIII. kerület Dagály u. 15/a. Újgörög Munkacsoport November 26. c sütörtök 09:00-13:00 „Bizánc és a nyugat” nemzetközi konferencia. Az előadást Dimitrisz Yannakakis Görögország nagykövete nyitja meg. Helyszín: Eötvös József kollégium.

(1118 Bp., Ménesi út 11-13.)

Beloiannisz December 12-13 ünnepségsorozat Nikosz Beloiannisz születésének 100. évfordulója alkalmából December 22. kedd 17:00 Beloianniszi emlékműnél koszorúzás (Beloiannisz, Fő tér) Kariatidák - www.kariatidak.hu November 25. s zerda 17:00 Hellének visszatérése”. A görögök és a külföld görögségképe a késő bizánci kortól a felvilágosodásig. Előadó: Glaser Tamás történész (Bp., V. kerület, Váci utca 81.

-Váci Utca Center a Fővám térnél).

December 16. szerda 17:00 Milyen színű Boldizsár? Három királyok titkai. Előadó: Németh György egyetemi tanár (ELTE) (Bp., V. kerület - Váci Utca Center) Érd December 5. (szombat) 17:00 Görög Mikulás és Karácsony Ünnepség (2030 Érd, Alsó u. 1.)

Színház December 13. vasárnap 15:30 „Jana”, görög témájú színdarab Kunszentmártonban. A busz reggel 7:00 – kor indul a Budapest, V. kerület, Vécsey u. 5. elől.

11:00-kor Liturgia a karcagi görög templomban, Arszeniosz Metropolitával.

12:00- kor ebéd.

Egyház www.patriarchatus.hu Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus Magyarországi Exarchátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája (Budapest, V. kerület, Váci utca 55., I. emelet 1.)

• • • •

minden vasárnap 09:00 Hajnali Szolgálat minden szombat 18:00 Alkonyati szolgálat minden péntek 18:00Akathisztosz himnusz minden szerda 18:00 Előre szentelt adományok Liturgiája

Διάφορα | Egyéb | 31

Νίκη – Mισέλ Δημανοπούλου, Τέοφιλοσνι, Αϊβατζή 1942 – 2015

«Καλό ταξίδι κα Μισέλ…» Στις 30 Σεπτεμβρίου αποχαιρετήσαμε την αγαπημένη μας συμπατριώτισσα Νίκη – Michele Δημανοπούλου Αϊβατζή, η οποία απεβίωσε σε ηλικία 73 ετών στις 14 Σεπτεμβρίου και την θάψαμε σε κοινό τάφο με τους λατρευτούς γονείς της στο κοιμητήριο «Uj koztemeto» της ουγγρικής πρωτεύουσας. Το παρόν στην επικήδειο τελετή εκτός από τους στενούς συγγενείς και φίλους έδωσαν η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας, ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος καθώς και αντιπροσωπεία της Ελληνικής Πρεσβείας καταθέτοντας στεφάνι εκ μέρους του Έλληνα Πρέσβυ στη Βουδαπέστη κ.Δημήτρη Γιαννακάκη. Οι γονείς της Νίκης ήταν ο Παναγιώτης Αϊβατζής γνωστός σε πολλούς από εμάς για το κύρος του, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια του και την ενεργό συμβολή του στο ελληνικό, γαλλικό και ουγγρικό αριστερό κομμουνιστικό κίνημα. Η μητέρα της η Marie Louise, ήταν Γαλλίδα σε όλη την ζωή της ήταν στο πλευρό του συζύγου της και συμφωνούσε απόλυτα με τις ιδέες του ανδρός της, ενώ με ιδιαίτερη στοργή και αγάπη μεγάλωνε την μονάκριβη κόρη τouς την Νίκη – Michele. Ο Πατέρας της ήταν πρόσφυγας από την Μικρά Ασία από την τοποθεσία Βούρλα έξω από την Σμύρνη. Μετά τον ξεριζωμό του Ελληνισμού της Τουρκίας με την Μικρασιατική Καταστροφή ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1922. Στην γενέτειρα του στην Ιωνία δούλευε σαν βυρσοδέψης, ενώ οι γονείς του ασχολήθηκαν και με την παραγωγή τυριού. Στην Αθήνα όμως ήταν άνεργος γι’ αυτό μετανάστευσε στην Γαλλία στην πόλη Λυών, όπου δημιουργεί ένα από τα καλύτερα καφενεία της πόλης το Café Cirque, Στέκι όλων των Ελλήνων της πόλης και όλων των προοδευτικών διανοούμενων και εργατών αυτής της μεγάλης εργατομάνας πόλης της Γαλλίας. Ο Παναγιώτης εκεί γνώρισε και την μετέπειτα σύζυγό του. Στις 3 Νοεμβρίου 1942 γεννήθηκε στη Λυών η Μισέλ. Το όνομα Νίκη της το έδωσε η μεγάλη μας παιδαγωγός και συγγραφέας Έλλη Αλεξίου, η οποία μεταξύ 1945 – 1948 ζει στο Παρίσι ως υπότροφος της γαλλικής κυβέρνησης, παρακολουθώντας μαθήματα στην Σορβόννη απ’ όπου παίρνει και πτυχίο φωνητικής και γαλλικής φιλολογίας. Η Έλλη Αλεξίου εργάστηκε στην εκπαίδευση επί 42 χρόνια, 25 χρόνια στην Ελλάδα και 17 στο εξωτερικό (4 στο Παρίσι και 13 στη Βουδαπέστη). Με την οικογένεια Αϊβατζή είχαν στενές φιλικές σχέσεις, όπως και με τον τέως Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ.Γιώργο Βασιλείου και τον αείμνηστο, Διευθυντή της εφημερίδας ¨Ελευθεροτυπία¨ κ.Σεραφείμ Φυντανίδη. Στην Γαλλία ο Παναγιώτης γίνεται μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα για μια καλύτερη ζωή. Όταν ξεσπάει ο πόλεμος στην Ισπανία μαζί με άλλους Γάλλους και Έλληνες φίλους του τρέχει να υπερασπίσει την Ισπανική Δημοκρατία με συντρόφους από 53 χώρες του κόσμου. Οι Διεθνείς Ταξιαρχίες απαριθμούν 40.000 εθελοντών που αγωνίζονται θαρραλέα κατά των φασιστών του Φράνκο. Μεταξύ αυτών πολέμησαν και 1.200 Ούγγροι εθελοντές από τους οποίους οι 600 θυσίασαν την ζωή τους. Ο Αϊβατζής είχε φιλικές σχέσεις με τον Ίμρε Μέζο και τον Ίστβαν Τόμπε. Αυτόν το τιτάνιο αγώνα αποθανάτισε το 1970 ο μεγάλος μας γλύπτης Μέμος Μακρής με το άγαλμα του «Μνημείο των Ούγγρων Εθελοντών του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου». Μετά την ήττα των δημοκρατικών δυνάμεων στην Ισπανία ο Παναγιώτης γυρίζει στη Γαλλία. Ακολουθεί η κατοχή της Γαλλίας από τους ναζί. Οργανώνεται στην γαλλική αντίσταση, ενώ το Καφενείο του αποτελεί κρυψώνα όπλων για τους παρτιζάνους. Μετά την απελευθέρωση εργάζεται στο γαλλικό αριστερό κίνημα. Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου η αστική γαλλική κυβέρνηση τον απέλασε. Στη συνέχεια το 1949 διαμέσου Γερμανίας και Αυστρίας φθάνει στην Ουγγαρία για να έρθουν αργότερα στη Βουδαπέστη η Νίκη και η μητέρα της που ταχτοποιούνται στο Ντόχανυγκιαρ. Το ζεύγος Αϊβατζή ήταν στρατευμένο στην υπόθεση της Ελευθερίας, της Ανεξαρτησίας, της Δημοκρατίας και του Σοσιαλισμού. Είχαν πίστη στον αγώνα, σε έναν αγώνα με υψηλά ιδανικά και

32 | Μνήμη | Megemlékezés

ανθρώπινες αξίες και αυτό διδάξανε και στην κόρη τους. Ο Παναγιώτης τραυματίας του Ισπανικού Πολέμου, αγωνιστής της γαλλικής αντίστασης, παρασημοφορήθηκε από την γαλλική κυβέρνηση για την δράση του, πέθανε το 1977 στη Βουδαπέστη. Η Νίκη φτάνοντας στο Ντόχανuγκιαρ δεν μιλούσε ελληνικά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τα έμαθε, σπούδασε, σπούδασε στο σοβιετικό Σχολείο Γκόργκι και μετά σε ένα από τα καλύτερα γυμνάσια της πρωτεύουσας το Radnoti Miklos. Την περίοδο 1962 - ΄67 ήταν φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής ELTE στον κλάδο Γαλλικής και Ρωσικής Φιλολογίας. Πήρε το δίπλωμα καθηγήτριας μεσαίας εκπαίδευσης. Σαν μικρό κορίτσι ήταν ευκίνητη, χαριτωμένη όπως μεγάλωνε δυναμικά ενδιαφερότανε για τα κοινά δρώμενα ενώ με πάθος λάτρευε την Ελλάδα και ότι ήτανε ελληνικό. Για πρώτη φορά επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1976, τότε της δόθηκε η πρώτη δυνατότητα. Γνωριστήκαμε στο Πανεπιστήμιο το 1962 οι έδρες της γαλλικής και της ρουμανικής φιλολογίας ήταν δίπλα η μία με την άλλη. Στο πρόσωπο της Νίκης γνώρισα μια ταλαντούχα φοιτήτρια με πολλαπλό ταλέντο προς πολλές κατευθύνσεις συνεπής στις υποχρεώσεις της ευδιάθετη να βοηθά πάντα τον συνάνθρωπο της. Τελειώνοντας το Πανεπιστήμιο διορίστηκε καθηγήτρια γαλλικής και ρωσικής φιλολογίας στο Γυμvάσιο Γιόζεφ Αττίλα, που σχεδόν για δύο δεκαετίες δίδαξε με αγάπη και στοργή τους μαθητές της, χάριν της Μισέλ πολλοί από αυτούς έγιναν λάτρες της γαλλικής και ρωσικής γλώσσας, μαθητές της φτάσανε να γίνουν ακόμη και καθηγητές πανεπιστημίου, αρχίατροι όπως ο Δρ. Γιόζεφ Χάμβας κ.α. Από το 1985 μέχρι να βγει στη σύνταξη το 2013 εργάσθηκε στην Ελληνική Πρεσβεία της Βουδαπέστης ως προσωπικός γραμματέας, εξυπηρετώντας άψογα 9 πρέσβεις. Δεν υπάρχει συμπατριώτης μας που αν της ζήτησε κάτι δεν προσπάθησε να τον βοηθήσει και να τον εξυπηρετήσει. Στις 20 Δεκεμβρίου του 1969 παντρεύτηκε τον Θεόφιλο Δημανόπουλο (Μπόσκο). Δημιουργήσανε μια πολύ καλή οικογένεια. Από τον γάμο τους αποκτήσανε δύο αγόρια, τον Μισέλ (1970) και τον Πάνο (Ντάνι 1977), τα οποία διαπαιδαγωγήσανε με μεγάλη στοργή. Ήτανε περήφανη για την οικογένεια της. Αν και με μικρά παιδιά ως την τελευταία στιγμή καθημερινά ήταν δίπλα στην άρρωστη μάνα της, η οποία πάνω από 2 χρόνια νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο Κούτβολγκι, πέθανε το 1990. Μεγάλη χαρά φέρανε στη ζωή της τα εγγονάκια της Ζόμπορ-Νίκος και τα δίδυμα Ντορίνα και Δάφνη. Αγαπούσε την φύση, τα ζώα, όταν ευκαιρούσε με τον σύζυγό της κάνανε μεγάλες βόλτες στην πανέμορφη Βουδαπέστη, μαζί τους ήταν και το αγαπητό τους σκυλί ο Roxin, το οποίο έφυγε νωρίτερα απ’ την Μισέλ και την περιμένει στον άλλο κόσμο για να συνεχίσουν μαζί της βόλτες τους. Εκ μέρους της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας, του Εκπολιτιστικού Συλλόγου αλλά και της Ελληνικής Πρεσβείας επιτρέψτε μου να εκφράσω άλλη μια φορά τα ειλικρινά συλλυπητήρια μας στον σύζυγο της Θεόφιλο και στα παιδιά της Μισέλ και Πάνο, στα εγγονάκια της Ζόμπορ-Νίκο, Ντορίνα και Δάφνη επίσης στους συγγενείς στην Ουγγαρία, στην Ελλάδα και στην Γαλλία, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν στην κηδεία. Αιώνια η μνήμη σου αγαπητή μας Μισέλ ας είναι ελαφρύ το χώμα της φιλόξενης Ουγγαρίας που θα σε σκεπάσει σε λίγο... Θεόδωρος Σκεύης Επίτιμος Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

(Α.Οικ.)

Νίκος Σερταρίδης 1935-2015

Σεβαστή πενθούσα οικογένεια, σεβαστοί φίλοι και συμπατριώτες Ήρθαμε σήμερα εδώ για να αποχαιρετίσουμε τον φίλο μας τον δραστήριο και αξέχαστο, τον άξιο οικογενειάρχη, και αγωνιστή, Νίκο Σερταρίδη, που άφησε την τελευταία πνοή της ζωής του στις 4 Οκτωβρίου 2015. Μετά από μακρόχρονη και βασανιστική αρρώστια αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο κενό στην αγαπημένη του οικογένεια και σε ολόκληρη την Ελληνική Κοινότητα της Ουγγαρίας. Δεν θα τον ξαναβλέπουμε στις εκδηλώσεις μας, στις συγκεντρώσεις, στις εθνικές μας γιορτές, με το ακορντεόν στο στήθος του να παίζει το «Άχ Λεμόνα, βαχ Λεμόνα» που με τόσο πάθος το τραγουδούσε και το χόρευε. Δεν θα τον βλέπουμε να διευθύνει χορωδίες και να πρωτοστατεί με το παίξιμο του ακορντεόν σε διάφορες ορχήστρες δίνοντας ζωντάνια και χαρά στους συμπατριώτες μας και στους Ούγγρους.

60 χρόνια και πάνω ο αξέχαστος Νίκος πρόσφερε τις καλλιτεχνικές και κοινωνικές του υπηρεσίες με ανιδιοτέλεια στους Έλληνες και τις Ελληνίδες της Ουγγαρίας Ο αξέχαστος Νίκος Σερταρίδης γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου 1935 στο χωριό Νίκη του Νομού Φλώρινας ήταν γιός του Γιάννη Σερταρίδη και της Ελευθερίας. Στα 5 του χρόνια η μάνα του πέθανε και έμεινε ορφανός. Αργότερα ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε με την Ελένη Παπαδοπούλου με την οποία απέκτησαν δύο αγόρια τον Γιώργο, τον Χρήστο και μια κόρη την Νίκη. Ο Νίκος διακρίνονταν για το ήθος και την ειλικρίνεια του ήταν συνεπής στα λόγια και στις πράξεις του Σε όποιο πόστο κι΄αν εκλέγονταν δούλευε με μεγάλη υπευθυνότητα και συνεργάζονταν πολύ καλά με όλους τους συνεργάτες του, γι’ αυτό είχε την εκτίμηση όλων μας. Η οικογένεια τους λόγω της συμμετοχής τους στην Εθνική Αντίσταση με την απελευθέρωση της Πατρίδας καταδιώχθηκε και κυνηγήθηκε από τις παρακρατικές συμμορίες που δρούσαν στην περιοχή τους. Έτσι αναγκάσθηκαν να καταφύγουν στα βουνά, οι γονείς του κατατάχθηκαν στο ΔΣΕ. Μετά την λήξη του εμφυλίου πολέμου η σύζυγος του Ελένη Σερταρίδου βρέθηκε στην Ρουμανία όπου γεννήθηκε το 1944 η κόρη τους Νίκη. Ο πρώτος γιος τους γεννήθηκε το 1944 στο χωριό τους Νίκη του Νομού Φλώρινας. Ο Νίκος επίσης βρέθηκε στη Ρουμανία. Εκεί αποφοίτησε από την μεσαία σχολή Ηλεκτρολογίας και πήρε το Δίπλωμα του Ηλεκτρολόγου. Το 1966 ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Ουγγαρία όπου βρίσκονταν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του, έτσι ενώθηκε η διαλυμένη οικογένεια τους. Στην Ουγγαρία γεννήθηκε το 1954 και ο αδελφός του Γιώργος. Στην Ρουμανία ο Νίκος έμαθε να παίζει και ακορντεόν. Εγκαταστάθηκε στο Ντόχανγκιαρ, ο πατέρας του ο Γιάννης Σερταρίδης τοποθετήθηκε υπεύθυνος του εστιατορίου που λειτουργούσε στο Ντόχανγκιαρ. Ερχόμενος στην Ουγγαρία ο Νίκος συνδέθηκε αμέσως με τα μέλη της μοναδικής ορχήστρας που τότε λειτουργούσε, στο Σύλλογο Πολιτικών Προσφύγων Ουγγαρίας προσφέροντας τις υπηρεσίες του σε αυτήν υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Καλομοίρη, επί δεκαετίες. Μέχρι την συνταξιοδότηση του εργάζονταν, ως τμηματάρχης στην επιχείρηση «PEST MEGYEI VILLANYSZERELŐ VÁLLALAT». Ήταν ευσυνείδητος στην δουλειά του και πολύ καλός τεχνίτης γι’αυτό είχε την αναγνώριση και εκτίμηση τω συνεργατών του αλλά και των υπευθύνων του. Αρκετές φορές βραβεύθηκε με διάφορα έπαθλα και χρηματικές αμοιβές. Το 1970 παντρεύτηκε με την συμπατριώτισσα μας Αναστασία Μητσοπούλου με την οποία απόκτησαν την κόρη τους Ελευθερία και τον γιο τους Γιάννη. Διαπαιδαγώγησαν και φρόντιζαν με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά τους τα οποία αποφοίτησαν από διάφορες σχολές. Έγιναν άξια παιδιά τους, δημιούργησαν οικογένεια και τους χάρισαν 4 εγγονάκια τον Αλέξη, τον Μπέντσε, την Πέτρα και την Λίλη, για τα οποία ήταν περήφανοι και τα χαίρονταν όπως συνήθως κάνουν όλοι οι παππούδες και οι γιαγιάδες. Ήταν

ευτυχισμένη και αρμονική οικογένεια. Ζούσαν μια ευτυχισμένη ζωή. Μέχρι πριν μερικά χρόνια που ο Νίκος αρρώστησε βαριά με διάφορες καρδιακές παθήσεις κ.α. Τα τελευταία χρόνια όλο και χειροτέρευε η υγεία του, 6 μήνες βρίσκονταν σε διάφορα νοσοκομεία και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των γιατρών να τον σώσουν δεν μπόρεσαν να τον κρατήσουν στην ζωή και στις 4 του Οκτώβρη ήρθε το μοιραίο. Έπαψε να χτυπά η βασανισμένη καρδιά του αγαπητού μας και αξέχαστου Νίκου. Προκαλώντας πόνο, θλίψη και οδύνη σε όλα τα μέλη της οικογένειας του, στους συγγενείς και τους φίλους του. Πριν μερικά χρόνια είχε αποβιώσει και ο αδελφός του Χρήστος και πέρυσι το 2014 έφυγε από την ζωή και ο μικρότερος αδελφός του Γιώργος. Είναι μεγάλο το πένθος για την οικογένεια τους και βαρύς ο πόνος. Ο Νίκος δεν ήταν μόνο καλός οικογενειάρχης, πατέρας, παππούς και σύζυγος αλλά ήταν και δραστήριος αγωνιστής όπως προαναφέραμε και ενδιαφέρονταν για την λύση των προβλημάτων που απασχολούσαν και απασχολούν τους Έλληνες της Ουγγαρίας. Εκτός από τον εκπολιτισμό που πρωτοστατούσε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα διετέλεσε Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας, Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του 14ου Δημοτικού Διαμερίσματος της Βουδαπέστης (Ζούγκλο). Ήταν επίσης μέλος του Ελληνικού Τμήματος Αντιστασιακών της Ουγγαρίας, δραστήριο μέλος της μουσικής ορχήστρας «Παλαιό Μπουζούκι».

Tώρα, αγαπητέ μας φίλε και συναγωνιστή Νίκο φεύγεις για πάντα από κοντά μας για το μακρινό και αγύριστο ταξίδι, όμως φεύγεις με ήσυχη και αναπαυμένη την συνείδηση σου πως έπραξες στο ακέραιο το καθήκον σου απέναντι στην οικογένεια σου και απέναντι στην κοινωνία. Τώρα κοιμήσου ήσυχα τον αιώνιο ύπνο σου. Αγαπητέ αξέχαστε Νίκο φίλες και φίλοι. Σεβαστή οικογένεια. Οι Αυτοδιοικήσεις Ελλήνων Ουγγαρίας και Βουδαπέστης, το Προεδρείο του ΠΣΕΟΥ. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του Ζούγκλο μαζί με όλους τους φίλους και γνωστούς σας, εκφράζουμε τα βαθιά συλλυπητήρια μας στην αγαπημένη σου σύζυγο σου Αναστασία που ζήσατε μαζί 45 ολόκληρα χρόνια αγαπημένα και αρμονικά και σε φρόντιζε τα τελευταία χρόνια της ζωής σου. Στην αγαπημένη σου κόρη Ελευθερία στον γιό σου Γιαννάκη στα πολυαγαπημένα σου εγγονάκια Αλέξη – Μπέντσε, Πέτρο και Λίλη, στην αδελφή σου Νίκη, στην πολυβασανισμένη μάνα σας Ελένη, στον γαμπρό σας Ζολτάν, στην νύφη σου Ντόρι και σε όλους τους άλλους συγγενείς και φίλους σας όπου κι’ αν βρίσκονται. Ας είναι ελαφρύ το χώμα της φιλόξενης ουγγρικής γης που σε λίγο θα σε σκεπάσει. Αιωνία η μνήμη σου Αγαπητέ και αξέχαστε Νίκο. Θανάσης Ζιανός (Α.Οικ.)

Μνήμη | Megemlékezés | 33

VITSI emléktúra és az Olympos csodálatos csúcsai A Syllogos Természetjáróinak útja ezúttal a Vitsi-hegységbe vezetett. Megkerestük a polgárháború nagyobb csatatereit,elhagyatott falvait.

Az alábbi helyeken helyeztük el koszorúinkat: Ieropigi (Koszinec), Krisztallopigi (Szmerdes),Preinec (Albánia), Livadotopi(Omocko), Florinai tömegsír, Kokkalisz Petrosz szobra, Vrondero Barlang, ahol a kórház működött, Vitsi csúcs.A falvakat járva szinte mindegyikben volt személyes kötődésünk. Én magam Ieropigi (Koszinec) falu szélén megkerestem a helyet, ahol édesanyám megsebesült.

Ebből a nagyon szép és máig lakott faluból származik Kálné Kiropulu Kaliopi édesanyja is. Édesapja faluját (Csuka) már visszavette a természet az erdőben, még a köveket is nehezen találtuk meg a bokrok alatt.

Kufaki Antula Makrohoriban (Konomladi) találkozott rég nem látott rokonaival abban a házban, amelyet nagypapája épített.

Mutafisz Afrodité Perikopi (Prekopana) romjai között talált rá a szülői házra.

Kosztandara Maria Polikeraszoszban (Cseresznyica) fájó szívvel ment be nagymamája düledező, elhagyatott házába, amelyben szép időket töltött gyerekkorában.

Giovantsi Maria szülőfalujában Livadotopiban (Omocko) laktunk.

Kiatipisz Atanasziosz megmutatta felesége faluját Aszprodiat (Sztrebreno). Elkísértük társainkat a temetőkbe, hogy együtt találjuk meg a nagyszülők, rokonok sírjait.

Az utolsó napokban megmásztuk az Olympos csodálatos csúcsait.

Mindannyian felgyalogoltunk 2100 méterig a menedékházas szállásunkig, a bátrabbak pedig eljutottak a Skala 2905 méter és a Skolio 2912 métermagas csúcsáig is. A szép időnek köszönhetően gyönyörködhettünk Görögország legmagasabban fekvő csúcsában a 2918 méteres Mytikasban, Zeusz trónjában.

Emberpróbáló, de gyönyörűséges túra volt.

Köszönjük Zianosz Thanaszisz bácsi segítségét a program tervezésénél, a biztató szavakat, amiket induláskor kaptunk.

Syllogos Természetjáró Tagozat Arvanitidu Sztamatula tagozat vezető NAGY – NAGY KÖSZÖNET: AZ MGOÖ, A SYLLOGOS, AZ FGÖ, AIII. VIII, IX, XIV, XV.KERÜLETI GÖRÖG ÖNKORMÁNYZATOK ANYAGI TÁMOGATÁSÁÉRT.

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας Υπεύθυνος Έκδοσης: Κουκουμτζής Γεώργιος Αρχισυνταξία: Oικονόμου Ανδρέας Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Σέλτνερ Λεβέντε Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat kft. ISSN: 1786-0989

34 | Διάφορα | Egyéb

ELLINIZMOSZ

A M.G.O.Ö. kiadványa Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete Felelős kiadó: Kukumtzisz Jorgosz Főszerkesztő: Οikonomou Andreas Grafika: www.aitosz.hu 1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat kft. ISSN: 1786-0989

December 13. vasárnap 15:30

A busz reg 07:00- gel kor indul a Vécse y u. 5. elől.

35

Σωματείο Συνταξιούχων ΟΑΕΕ Νομού Θεσσαλονίκης Προς την κα Ευτυχία Κουτσαλάρη Υποδιευθύντρια του Δίγλωσσου Δημοτικού Σχολείου Νίκος Μπελογιάννης Είναι μεγάλη μας τιμή που μπορούμε να βοηθήσουμε την μεγάλη σας προσπάθεια στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στο χωριό Μπελογιάννης. Μείναμε ενθουσιασμένοι από την εκδρομή που κάναμε το καλοκαίρι και από την άρτια ξενάγησή σας στο σχολείο. Όλοι έχουμε και κάποιον γνωστό ή συγγενή που τα δύσκολα εκείνα χρόνια πολέμησαν για την ελευθερία της πατρίδας από τον Γερμανικό ζυγό. Όμως η ιστορία τα έφερε να διωχθούν αυτοί οι αγωνιστές και να βρουν καταφύγιο και περίθαλψη στην Ουγγαρία και αλλού. Η χαρά και περηφάνια είναι μεγάλη που συμβάλουμε να μάθουν τα παιδιά την ελληνική γλώσσα, διότι είναι μια από τις αρχαιότερες γλώσσες στην υφήλιο με έναν λαό που ανέδειξε το πολιτισμό στα πέρατα του κόσμου. Είμαστε πάντοτε στην διάθεσή σας, να σας βοηθήσουμε στο μέλλον και θα είμαστε ευτυχείς να ξανανταμώσουμε. Με μεγάλη εκτίμηση Η Διοίκηση του Σωματείου Συνταξιούχων ΟΑΕΕ Ν.Θεσσαλονίκης.

36