ελληνισμός 2016/12

MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA 1054 BUDAPEST, Vécsey u. 5.

ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας • Δεκέμβριος 2016

ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΣΥΝΈΔΡΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ ΣΤΟ ΟΥΓΓΡΙΚΌ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ

017 2 Ο Τ Ο Ν ΤΥΧΙΣΜΕ

I ΕΥ A K Α Ν Ν Ε Γ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΥΧΕΤΑΙ Ε Σ ΙΑ Ρ Α Γ Γ ΗΝΩΝ ΟΥ Λ Λ Ε Σ Η Σ ΓΕΝΝΑ Η Υ ΙΚ Ο Τ ΙΟ ΙΣ Δ Ρ Ο Χ Τ Υ Α Α ΧΑΡΑ ΚΑΛ Ι ΡΕΙΟ ΤΗΣ Α Δ Κ Ε Ο ΙΑ Ρ Ε Π Γ ΤΟ ΛΛΑ ΜΕ Υ ΤΟ 2017 Ο Π Ο Ν ΙΑ Ε Ν Μ Ο IΣ Ρ Χ ΑΕΟΥ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧ ΕΔΡΟΣ ΤΗΣ

ΚΑΛΑ

Ο ΠΡΟ ΖΗΣ ΟΥΚΟΥΜΤ Κ Σ Ο Γ Ρ ΙΩ Γ

1

Εφυγε από την ζωή ο πρ. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος Στις 23:30 το βράδυ της Κυριακής 20 Νοεμβρίου 2016, έφυγε από την ζωή ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος. Ο Κωστής Στεφανόπουλος νοσηλευόταν στο νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» με πνευμονία.. Ο Κωστής Στεφανόπουλος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 90 ετών.

To βιογραφικό του : Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1926. Διατέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας από το 1995 έως το 2005, ο 6ος κατά σειρά μετά την μεταπολίτευση και την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Προηγουμένως, υπήρξε βουλευτής Αχαΐας με την ΕΡΕ (1964–67), την Νέα Δημοκρατία (1974–85) και την ΔΗΑΝΑ (1985–89), κεντροδεξιό κόμμα που ίδρυσε και του οποίου ηγήθηκε. Από το 1974 μέχρι το 1981 χρημάτισε διαδοχικά υπουργός Εσωτερικών (1974–76), Κοινωνικών Υπηρεσιών (1976–77) και Προεδρίας της Κυβερνήσεως (1977–81) στις κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Γεωργίου Ράλλη. Η ανάδειξή του στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα ήταν αποτέλεσμα ενός τακτικού ελιγμού του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος συνάψε συμφωνία με τον τότε πρόεδρο της Πολιτικής Άνοιξης, Αντώνη Σαμαρά, για στήριξη κοινής υποψηφιότητας με στόχο την αποφυγή εκλογών, τις οποίες αποζητούσε ο τότε πρόεδρος της ΝΔ, Μιλτιάδης Έβερτ. Κατά την διάρκεια της προεδρικής θητείας του ο Κωστής Στεφανόπουλος έχαιρε υψηλής δημοφιλίας, απόρροια της σοβαρής και διακριτικής άσκησης των καθηκόντων του, αλλά και της άμβλυνσης των πολιτικών παθών σε μια περίοδο οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, που επέτρεπε στις πολιτικές δυνάμεις να προστατεύουν το κύρος των θεσμών

Συλλυπητήριο τηλεγράφημα της Α.Ε.ΟΥ Ο Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (ΑΕΟΥ) κ.Γιώργος Κουκουμτζής και το Προεδρείο της, με τηλεγράφημα τους εξέφρασαν τα θερμά συλλυπητήρια τους προς την οικογένεια και τους οικείους του πρ.Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ.Κωστή Στεφανόπουλου. Αναγνωρίζοντας την μεγάλη συμβολή του Κωστή Στεφανόπουλου στην περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνο-ουγγρικών σχέσεων αλλά και στην υποστήριξη των συμφερόντων των Ελλήνων της Ουγγαρίας, υπηρετώντας τα καθήκοντα του με απόλυτο σεβασμό και υψηλό αίσθημα δημοκρατικής ευθύνης.

(α.οικ)

2

| Τα νέα μας | Híreink

Εορτασμός της 28ης Οκτωβρίου 1940 – Μήνυμα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου.

Tην ανάγκη υπεράσπισης των εθνικών δικαίων, έχοντας

ως

εχέγγυο

την

εθνική

κληρονομιά,

υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής παρέλασης, στην Θεσσαλονίκη, για την 76η επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Μετά το πέρας της παρέλασης, ο κ. Παυλόπουλος δήλωσε:

«Κάποιοι

διερωτώνται

γιατί

ακόμα

γιορτάζουμε το ΟΧΙ. Την απάντηση, άκρως διδακτική διαχρονικώς για το Έθνος των Ελλήνων, την έχει δώσει ήδη από το 1959 ο Αντρέ Μαλρώ, στην ομιλία του για την πρώτη φωταγώγηση της Ακρόπολης. » Είχε τότε επισημάνει την αυτονόητη και αυταπόδεικτη ιστορική αλήθεια ότι οι Έλληνες είμαστε Λαός της Ελευθερίας, αφού για μας η αντίσταση είναι παράδοση αιώνων και η ιστορία μας είναι ένας ανεξάντλητος αγώνας για την Ανεξαρτησία. Άλλωστε το ‚ΟΧΙ’ το είχε πει ήδη το Μεσολόγγι κατά την Εθνεγερσία του 1821, ενώ οι πρώτοι που το πρόφεραν ήταν η Αντιγόνη και ο Προμηθέας. » Αυτή την ανεκτίμητη Εθνική Κληρονομιά του «ΟΧΙ» πρέπει σήμερα να αξιοποιήσουμε ενωμένοι, αποφασισμένοι και ανυποχώρητοι, για να αντισταθούμε απέναντι στην βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση και στην συνακόλουθη παρακμή, αλλά και απέναντι σ’ εκείνους που επιβουλεύονται τα Εθνικά μας Δίκαια. » Την ίδια δε Εθνική Κληρονομιά πρέπει ν’ αξιοποιήσουμε και για να πρωταγωνιστήσουμε ξανά τόσο στην διεθνή σκηνή όσο και στο πλαίσιο της ΕΕ, δείχνοντας ταυτοχρόνως στην τελευταία το δρόμο για να αντιμετωπίσει τα δικά της μεγάλα προβλήματα, μεσ’ από την αναστήλωση των αρχών και των αξιών, πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα. Χρόνια Πολλά.»

Ανδρέας Οικονόμου

Τα νέα μας | Híreink | 3

Επιτυχία σημείωσε η εκδήλωση για την εθνική επέτειο στο Μπούvταορς – Δηλώσεις Θανάση Σιανού Με αφορμή τον φετινό πανηγυρικό εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου 1940 που πραγματοποιήθηκε στην πόλη του Μπουνταόρς (29/10), ο Θανάσης Σιανός, Πρόεδρος της εκεί Ελληνικής Αυτοδιοίκησης και συνάμα Σύμβουλος μειονοτήτων στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο δήλωσε ικανοποιημένος στον ¨ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ¨ : «Μετά την εκδήλωση αυτή αισθάνομαι πανευτυχής για την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η γιορτή, την οποία μεταξύ άλλων τίμησαν με την παρουσία τους σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας κ.Αρσένιος. ο Ελληνας Πρέσβυς στην Βουδαπέστη κ.Δημήτρης Λέτσιος, ο Δήμαρχος του Μπούνταορς Tamás Wittinghoff κ.α. Ο Θανάσης Σιανός πιστεύει ότι ήταν μια καλή αρχή και ότι και στο μέλλον θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν στο Μπουνταόρς και άλλες κεντρικές εορταστικές εκδηλώσεις σε συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας και την Αυτοδιοίκηση της Βουδαπέστης. Ο ίδιος με γνώμονα την πολυετή του πείρα τόσο στον χώρο της Αυτοδιοίκησης αλλά και στον επιχειρηματικό τομέα έστειλε το δικό του ξεκάθαρο μήνυμα επικεντρώνοντας στις δηλώσεις του το πολύ υψηλό επίπεδο των πολιτιστικών προγραμμάτων στην εκδήλωση με την συμμετοχή και της παραδοσιακής χορωδίας Μάκιστας από τον Νομό Εύβοιας. Ξεχώρισε επίσης το

ιδιαίτερα προσεγμένο πρόγραμμα των μαθητών του Ελληνικού Σχολείου «Μανώλης Γλέζος» που ήταν πλούσιο και ποιοτικό, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά την πολύ καλή δουλειά που γίνεται στο χώρο της Εκπαίδευσης στην Ουγγαρία. Όπως ανέφερε στον «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ» ο Θανάσης Σιανός, Πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης των Ελλήνων του Μπούνταορς. «Είμαστε μια μικρή Κοινότητα, σε σχέση με τις άλλες αναγνωρισμένες εθνικές μειονότητες στην Ουγγαρία (συν.:13 τον αριθμό). Εμείς οι Έλληνες απαριθμούμε συνολικά βάσει επισήμων στοιχείων 4642 άτομα. Αυτό που εγώ θέλω να τονίσω, το μήνυμα μου είναι, ότι όλοι μαζί πρέπει να είμαστε ενωμένοι. Μόνο ενωμένοι θα προχωρήσουμε μπροστά και θα αναδείξουμε τον Ελληνισμό στην Ουγγαρία, δουλεύοντας από κοινού για την προώθηση των ελληνικών παραδόσεων και των πολιτιστικών μας αξιών». Θα ήθελα επίσης να υπογραμμίσω ότι «ο ρόλος του κάθε μειονοτικού Εκπροσώπου στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο για να λειτουργήσει σωστά πρέπει να είναι σε κοινή γραμμή με την κάθε κεντρική Αυτοδιοίκηση αποφασίζοντας και προωθώντας από κοινού μετά τις απαραίτητες διαβουλεύσεις, τα σχέδια και τα προγραμματικά πλάνα στην Επιτροπή Μειονοτήτων του Κοινοβουλίου». Ανδρέας Οικονόμου

A nemzeti ünnep sikeres budaörsi rendezvénye után Sianos Tamás értékel Az 1940. október 28-i évforduló idei budaörsi megünneplése kapcsán Sianos Tamás, a Budaörsi Görög Nemzetiségi Önkormányzat elnöke és az Országgyűlés görög nemzetiségi tanácsadója elégedetten nyilatkozott az Ellinizmosz folyóiratnak. „Nagy örömöt érzek, hogy ilyen sikere volt a rendezvénynek, amelyet mások mellett megtisztelt jelenlétével Arszeniosz, Ausztria metropolitája, Magyarország és Közép-Európa exarchája, Dimitriosz Letsziosz, Görögország magyarországi nagykövete, Wittinghoff Tamás, Budaörs polgármestere és Kukumzisz Jorgosz, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának elnöke is.”

Sianos Tamás szerint ez egy kiváló együttműködés kezdete, s úgy hiszi, Budaörs a jövőben is házigazdája lehet központi rendezvényeknek, együttműködésben a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatával és a Fővárosi Görög Önkormányzattal. Az önkormányzati és a vállalati szférában szerzett sokéves tapasztalata alapján a rendezvényen részt vevő kulturális együttesek – köztük az Evvia szigetéről érkezett Makisztasz tánccsoport – kiváló szakmai színvonalát hangsúlyozta. A Manolisz Glezosz Görög Nyelvoktató Iskola

4

| Τα νέα μας | Híreink

tanulóitól is gazdag és minőségi előadást hallhattak a jelenlévők, igazolván ezzel is a magyarországi görög nyelvoktatás terén végzett kiváló munkát.

Az Ellinizmosznak Sianos Tamás azt is elmondta, hogy valamennyi nemzetiséget tekintve mi egy kis közösség vagyunk, a népszámlálási adatok alapján 4642 fő tartozik a görög nemzetiséghez. Szeretné hangsúlyozni az egység fontosságát, hiszen mint mondja, csakis együtt tudunk fejlődni és újra felvirágoztatni a magyarországi görögséget, csakis együttes munkával tudjuk a görög hagyományokat és kulturális értékeket megőrizni. „Szeretném kiemelni: ahhoz, hogy az Országgyűlés nemzetiségi szószólói megfelelően lássák el feladatukat, elengedhetetlen, hogy közös úton haladjanak az országos önkormányzattal, illetve a szükséges tárgyalások lefolytatását követően a tervek és a programok közös döntések és kezdeményezések alapján kerüljenek a Magyarországi Nemzetiségek Bizottságának asztalára” – tette hozzá.

Andreas Oikonomou

Τα νέα μας | Híreink | 5

Közösségeink az OXI-ra emlékeztek A magyarországi görög közösségek idén is méltó módon megemlékeztek az 1940. október 28-án kimondott történelmi NEM-re, melyet a görög nép válaszolt a fasiszta Olaszország ultimátumára. Ez a szó egyet jelentett azzal, hogy Görögország hadviselő féllé vált a II. világháborúban a szövetségesek oldalán, s megindult a görög-olasz háború az albániai fronton. E jeles dátumról már az első évfordulón megemlékeztek a görögök, 1942-ben Konsztantinosz Cacosz athéni egyetemi tanár például nem volt hajlandó tanítani ezen a napon. A következő évben már a német megszállók büntetésével kellett számolnia azoknak, akik résztvettek az ünneplésben. Az első szabad és hivatalos ünneplésre 1944. október 28-án került sor, míg a görög egyház 1952-ben nyilvánította hivatalosan is egyházi ünneppé a dátumot. Szent Szkepi ünnepét helyezték át október 1-jéről október 28-ra, feltételezvén, hogy ő segítette sikerre a görög hadsereget az albán front nehéz harcaiban.

A magyarországi görög közösség már az emigráció első éveitől folyamatosan megemlékezett a görög nemzeti ünnepről. Nem volt ez másképp idén sem.

Vidéki közösségeink közül október 16-án Vác nyitotta a sort, ahol a Manolisz Glezosz Görög Nyelvoktató Iskola helyi diákjai verssel készültek, majd az Eleftheria szegedi görög tánccsoport és a váci Astra amatőr tánccsoport tartott bemutatót.

A központi ünnepségre ezúttal Budaörsön került sor. A Manolisz Glezosz Iskola pedagógusai színvonalas műsorral készítették fel a diákokat. A kulturális programban részt vett az Ellinizmosz tánccsoport, a Kariatidák kórusa és Mitilineou Cleo, a Magyar Állami Operaház énekesnője is. Görögországi vendégeink Evvia szigetéről érkeztek, az UNESCO által is díjazott MAKISTAS tánccsoport szarakacán táncokat adott elő. Az est folyamán külön köszöntötték a jelenlévő Teoharudisz Antoniszt, a Görög Nemzeti Ellenállás 99 éves veteránját. Az eseményt megtisztelték jelenlétükkel Arszeniosz bécsi metropolita,

6

| Τα νέα μας | Híreink

Dimitriosz Letsziosz görög nagykövet és Wittinghoff Tamás budaörsi polgármester is.

Debreceni közösségünk október 31-én családias hangulatban emlékezett meg a jeles dátumról.

November 5-én Beloianniszban és Miskolcon folytatódott a megemlékezés.

Beloianniszban délután a templomban istentisztelettel kezdődött az ünnepi program, majd az Amaliada téren a magyarországi görög szervezetek, illetve a helyi társadalmi szervezetek helyezték el koszorúikat Nikosz Beloiannisz domborművénél.

A kulturális programban a Nikosz Beloiannisz Általános Iskola és Óvoda diákjainak előadását a Triandafylla és a Pyrgos tánccsoport bemutatója követte.

Miskolcon is koszorúzással kezdődött az ünneplés a Torontáli utcában található görög emlékműnél. A kulturális programot a Manolisz Glezosz Görög Nyelvoktató Iskola miskolci diákjainak műsora nyitotta, majd a Fengari és a Helidonaki tánccsoportok tartottak bemutatót.

November 12-én a tatabányai és a pécsi görög közösség emlékezett.

Pécsett az ünnepi köszöntők után a szegedi Eleftheria, a beloianniszi Triandafylla és Pyrgos, majd a pécsi Anatoli tánccsoport bemutatója következett.

Tatabányán a helyi görög közösség hagyományos megemlékezésére került sor versekkel, énekkel és táncokkal.

Agárdi Szpirosz

Τα νέα μας | Híreink | 7

Το Συνέδριο της Βουδαπέστης για τα 1100 χρόνια σχέσεων Βυζαντίου - Ουγγαρίας Το Συνέδριο της Βουδαπέστης για τα 1100 χρόνια σχέσεων Βυζαντίου - Ουγγαρίας Την Τετάρτη 19 Oκτωβρίου έλαβε χώρα στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο ένα πολύ ενδιαφέρον, κατά πολλούς ιστορικής σημασίας, Συνέδριο με θέμα τα 1100 χρόνια σχέσεων Βυζαντίου – Ουγγαρίας. Επρόκειτο για μια καλά οργανωμένη και προγραμματισμένη πρωτοβουλία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (Α.Ε.ΟΥ), του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας, υπο την αιγίδα της Α.Θ.Π Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ.Βαρθολομαίου και του Αναπληρωτή Πρωθυπουργού της Ουγγαρίας κ.Zsolt Semjén Eπίσημος προσκεκλημένος ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυστρίας και Εξαρχος Ουγγαρίας κ. Αρσένιος. Τον Σεβασμιώτατο στο Συνέδριο συνόδευσαν στη Βουδαπέστη ο Αρχιμ. Παΐσιος Λαρεντζάκης και ο Δρ. Μιχαήλο Πόποβιτς. Χαιρετισμός της Πατριάρχου κ.Βαρθολομαίου

Κατὰ το μεσημεριανὸ διάλειμμα παρατέθηκε δεξίωση για τους συνέδρους, όπου δόθηκε η ευκαιρία για διάλογο με τον Σεβασμιώτατο και τοὺς άλλους εισηγητές. Στο τέλος του Συνεδρίου, που κατέληξε σε επιτυχὴ έκβαση και κατέστη σταθμὸς στην ιστορία του Ελληνισμού στην Ουγγαρία εκφώνησε ομιλία ενώπιον των συνέδρων ο κ. Miklós Soltész αρμόδιος Υφυπουργός για θέματα εκκλησιών και εθνικοτήτων. Ο κ. Υφυπουργός τόνισε μεταξύ άλλων ότι η ορθόδοξη, η ρωμαιοκαθολικὴ και η ευαγγελικὴ Εκκλησία συμβάλλουν

Α.Θ.Π Οικουμενικού Κωνσταντινουπόλεως

O Σεβασμιώτατος ανέγνωσε χαιρετισμὸ της Α.Θ.Π. του Οικουμενικου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου. Ο Οικουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναφέρθηκε στους βαθύτατους δεσμούς, που συνδέουν την Μεγάλη του Χριστου Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως με τα ουγγρικὰ εδάφη ήδη απὸ την εποχὴ του Αγίου Ιερόθεου, που συνέβαλε καθοριστικὰ στὸν εκχριστιανισμὸ του Μαγυάρικου Έθνους. Δεν παρέλειψε μάλιστα να επισημάνει την σειρα δυναστικών γενεών, που φρόντισαν για την διαφύλαξη αυτών των δεσμών, όπως αυτές αντικατοπτρύζονται στις πηγὲς της Μεσαιωνικής Περιόδου. Παράλληλα όμως υπενθύμισε τις σύγχρονες εποικοδομητικὲς συνεργασίες, που αναπτύσονται στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής προοπτικής μετὰ την συμφωνία το 2014 ανάμεσα στο Οικουμενικὸ Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως δια του Παναγιωτάτου και του Ούγγρου Πρωθυπουργού κ. Viktor Orbán. Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος ανέπτυξε το φάσμα των ιστορικών εξελίξεων στην Εκκλησία της Ουγγαρίας, αναφερόμενος ιδιαίτερα στις απαρχὲς όταν ο Αγιος Ιερόθεος απεστάλη απὸ την Μητέρα Εκκλησία στην Ιερὰ Μητρόπολη Τουρκίας, δηλαδὴ Ουγγαρίας, τον 11ο αιώνα, στις ελληνορθόδοξες Μονές, που ανεγέρθησαν κατὰ τον 12ο αιώνα στην Ουγγαρία, καθὼς και στα βυζαντινο-ουγγρικὰ στέμματα του Στεφάνου και του Μονομάχου και στην ποιμαντικὴ δραστηριότητα της Εξαρχίας Ουγγαρίας απὸ το 1995. Ο Σεβασμιώτατος κατέληξε: «Μια ματιὰ στις σχέσεις ανάμεσα στο Οικουμενικὸ Πατριαρχείο και το Ουγγρικὸ Κράτος κατά το παρελθὸν και σήμερα καθιστά φανερό, ότι αυτές τηρούνται στο πλαίσιο μιας αμοιβαίας εκτιμήσεως, αλληλοκατανοήσεως και συμφωνίας. Ως Αρχιεπίσκοπος και Εξαρχος Ουγγαρίας έχω την πεποίθεση οτι η Εξαρχία μέλλει να διαδραματίσει ως ανεφέρθη περαιτέρω ηγετικὸ ρόλο στην εμβάθυνση στη χριστιανικὴ παράδοση και σε ένα γόνιμο μέλλον, το οποίο θα ωφελήσει κάθε άνθρωπο τόσο στην Ουγγαρία, όσο και στον κόσμο γενικότερα». Στη συνέχεια χαιρετισμὸ στους συνέδρους απεύθυνε ο κ. Zoltán Csallóközi, Σύμβουλος του Αναπληρωτὴ Πρωθυπουργού κ.

Zsolt Semjén, ο οποίος επίσης αναφέρθηκε στον ιστορικὸ χαρακτήρα των σχέσεων της Ουγγαρίας με τους Ελληνες και ευχήθηκε στους συνέδρους επιτυχία στα πορίσματα των εργασιών τους. Τον λόγο μετά και τον τελευταίο χαιρετισμὸ έλαβαν οι σύνεδροι, 13 διακεκριμένοι ιστορικοὶ και φιλόλογοι, που διάνθισαν με τις εισηγήσεις τους πτυχὲς της βυζαντινο-

8

ουγγρικής ιστορίας από τον Μεσαίωνα έως και τα νεώτερα χρόνια. Εκ μέρους της Ιεράς Μητροπόλεως Αυστρίας ο Δρ. Μιχαήλο Πόποβιτς ανέπτυξε τὸ θέμα: «Υπό την σκέπη του δικέφαλου αετού του Βυζαντίου: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και η Ουγγαρία από την βυζαντινή εποχή μέχρι τις μέρες μας».

| Τα νέα μας | Híreink

καθοριστικὰ στον πολιτισμὸ και στην χριστιανικὴ ταυτότητα της χώρας του, γεγονὸς το οποίο οδήγησε την ουγγρικὴ Κυβέρνηση να παραχωρήσει ενα κτήριο στο κέντρο της Βουδαπέστης για τους σκοπους του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ θα αποτελέσει κέντρο του Διαλόγου και της Συναντήσεως, καθὼς και έδρα της ιδρυθησόμενης ορθόδοξης θεολογικής Ακαδημίας. Ο κ. Soltész έλαβε την ευκαιρία να τονίσει ότι η Ουγγαρία δραστηριοποιείται ενεργὰ στην διαφύλαξη και διατήρηση της χριστιανικής ταυτότητας της Ευρώπης και σε αυτὸ βρίσκει ενεργὴ συμπαράσταση απο το Οικουμενικὸ Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Στὸ τέλος της συνάντησης ο Πρόεδρος της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης κ. Γεώργιος Κουκουμτζής δώρησε στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικὸ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, στον Σεβ. Μητροπολίτη Αυστρίας κ. Ἀρσένιο, στον Υφυπουργό κ.Soltész και στον κ.Csallóközi, Σύμβουλο του Αναπληρωτή Π/Θ κ. Zsolt Semjén, περίφημους πορσελάνινους Σταυροὺς Zsolnay σε αναγνώριση της εγκάρδιας υποστήριξης που έτυχε τόσο το Συνέδριο, όσο και η Μειονοτικὴ Αυτοδιοίκηση των Ελλήνων στην Ουγγαρία. Ανδρέας Οικονόμου

Τα νέα μας | Híreink | 9

Συμπερασματικές σκέψεις, μετά το Συνέδριο Οι επίσημες ελληνο-ουγγρικές σχέσεις δεν είναι πάντα ομαλές. Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας και το Ινστιτούτο Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας θεωρούν σημαντικό τους καθήκον την διατήρηση και την βελτίωση των σχέσεων αυτών, γι’ αυτό και έχει τεράστια σημασία το Συνέδριο αυτό, που πέρα από την αναμφισβήτητα επιστημονική του σημασία, ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί κανείς με τις διατυπώσεις που παρουσιάστηκαν στις ανακοινώσεις. Η Αυτοδιοίκηση και το Ινστιτούτο με μεγάλη χαρά συμμετέχουν στην έκκληση του László Horváth (Διευθυντή του Κέντρου «Byzantium» – σ.τ.μ.), γιατί η συνεργασία είναι κοινό μας συμφέρον: για την επίτευξη των «πανελλήνιων» βάσεων, είναι απαραίτητη η διδασκαλία και η έρευνα της νεοελληνικής γλώσσας, αλλά και η ύπαρξη φοιτητών που εκλαμβάνουν ως λειτούργημα ζωής το να ασχολούνται επαγγελματικά με τους κλάδους αυτούς. Η ύλη του συνεδρίου κάλυπτε πάνω από 1100 χρόνια με επίκεντρο τις ουγγροβυζαντινές σχέσεις (9 από τους 13 ομιλίες ασχολήθηκαν με το Βυζάντιο), ωστόσο παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τα γεγονότα του 19ου-20ου αιώνα επίσης. Την περισσότερη συζήτηση σίγουρα θα προκαλέσουν οι ανακοινώσεις σχετικά με τον 20ο αιώνα, δεδομένου ότι τα γεγονότα αυτά διαδραματίστηκαν στο πρόσφατο παρελθόν, καθώς βρίσκονται ακόμα εν ζωή πολλοί συνάνθρωποί μας που τα έζησαν από κοντά. Πιστεύω πως είναι πλέον καιρός να ξεκινήσει ένας πραγματικός διάλογος για τα ζητήματα αυτά ανάμεσα στους εκπροσώπους των διαφόρων παρατάξεων του Ελληνισμού της Ουγγαρίας. Το συνέδριο «Χίλια χρόνια ελληνο-ουγγρικών σχέσεων» έλαβε χώρα στο Ουγγρικό Κοινοβούλιο και ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του Zoltán Csallóközi, Σύμβουλο του Αναπληρωτή Πρωθυπουργού, Zsolt Semjén. Τους σύνεδρους χαιρέτησε εκ μέρους της ελληνικής πλευράς ο Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας και Μεσευρώπης κ.Αρσένιος Ο ίδιος έθεσε σε πνευματικό πλαίσιο τις σχέσεις Ουγγαρίας και Βυζαντίου κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στον ρόλο της συνεργασίας τους στην διάδοση του χριστιανισμού και στην εμβάθυνση τις χριστιανικής πίστης, φέρνοντας διάφορα ιστορικά παραδείγματα για την επίδραση που άσκησαν στον χριστιανικό κόσμο (μ.ά. οι δυναστικοι γάμοι – όπως εκείνος του πρίγκιπα Imre με Βυζαντινή πριγκίπισσα, διαφόρων Ουγγαρέζων πριγκιπισσών στην Πόλη, του Κομνηνού Β’ με την Ουγγαρέζα Πίροσκα ή Ειρήνη – αλλά και το Άγιο Στέμμα των Ούγγρων). Αξίζει να δούμε την θεματολογία του Συνεδρίου. Ακούσαμε ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις από δύο πρέσβεις: τον Δημήτριο Λέτσιο, πρέσβη της Ελλάδος (βυζαντινολόγος κι ο ίδιος), και τον Ούγγρο ομόλογό του στη Αθήνα Erik Haupt (για τα ταξίδια του

10 | Τα νέα μας | Híreink

κόμη Széchenyi στην Ελλάδα). Ο δεύτερος έφερε τον κορυφαίο Ούγγρο της εποχής κοντά στους Έλληνες και τους Ούγγρους του σήμερα. Ακούσαμε μια ανακοίνωση για το τεράστιο χάσμα που παρατηρείται ανάμεσα στην θεωρία και την πράξη στην εξωτερική πολιτική, όσον αφορά τους δυναστικούς γάμους, αλλά έγινε λόγος και για τις ισχυρές σχέσεις που αναπτύθχηκαν ανάμεσα σε Βυζαντινούς (Κομνηνούς, Λασκαρήδες, Παλαιολόγους) και τον Οίκο του Άρπαντ (ομιλητής: Zoltán Farkas – Καθολικό Πανεπιστήμιο Pázmány Péter). Σχηματίσαμε μια εικόνα για την πολύπλοκη διπλωματική και στρατιωτική κατάσταση επί βασιλείας του Σιγισμούνδου, ο οποίος για προσωπικές του επιδιώξεις υπερασπίστηκε την Κωνσταντινούπολη από την τούρκικη επιδρομή. Κατά τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη δυτική και την ανατολική εκκλησία συζητήθηκε και το ενδεχόμενο της Ένωσής τους – δεν επετεύχθη. (Ομιλητής: István Baán, Ουνιτική Θεολογική Σχολή Αγίου Αθανασίου) Ο υποψήφιος διδάκτωρ του Ιστορικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Βιέννης Στέργιος Λάϊτσος παρουσίασε τις σχέσεις ανάμεσα στο Βυζάντιο, την Ρώμη και το Ουγγρικό Βασίλειο μέσα από τον ρόλο του τελετουργικού στην διπλωματία. Μάθαμε εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία για τα αίτια που οδήγησαν σε εχθροπραξίες ανάμεσα στον βασιλέα Κάλμαν και τους Σταυροφόρους. Ακόμα πιο σημαντικές αποδείχθηκαν οι διαπραγματεύσεις του Κάλμαν που είχαν ως στόχο την συμφιλίωση των Ευρωπαίων Χριστιανών. Γνωρίζουμε την σημαντική θέση του Αγίου Στέμματος στην εθνική ταυτότητα των Ούγγρων, ταυτόχρονα όμως είναι καίριας σημασίας και οι βυζαντινές πτυχές του. Ο ομιλητής Etele Kiss, ιστορικός τέχνης και μουσειολόγος (Εθνικό Μουσείο Ουγγαρίας) διαφωνεί με τον διαχωρισμό του ιερού αντικειμένου αυτού σε «corona latina» και «corona graeca» από την πλειοψηφία των επιστημόνων. Όσο περίπλοκο ζήτημα κι αν είναι η καταγωγή του στέμματος, η σχέση του με το Βυζάντιο είναι αδιαμφισβήτητη. Ο Tamás Mészáros (Κέντρο «Byzantium» του ιδρύματος Eötvös Collegium) καταρχήν διευκρίνισε την περίοδο που θεωρείται ως εποχή της δυναστείας Ουνιάδη, ωστόσο από τις πέντε δεκαετίες ανάμεσα 1440 και 1490 μόνο δεκατρία χρόνια σχετίζονται με το Βυζάντιο. Σοβαρό κοινό πρόβλημα των δύο ηγεμονιών ήταν η αντιμετώπιση των Οθωμανών. Όπως μεταξύ άλλων τονίσθηκε , παρά την αδράνεια της Δύσης ο Ουνιάδης (που οι Έλληνες τον θεωρούν ήρωα) ήθελε όχι μόνο να σταματήσει την τούρκικη επέκταση αλλά και να τους εκδιώξει από όλη την Ευρώπη. Δυστυχώς τελικά απέτυχε και το 1453 η Κωνσταντινούπολη έπεσε. Παρ’ όλα αυτά οι αξίες του Ουνιάδη παραμένουν

αναμφισβήτητες. Η Δύση – ως συνήθως – άργησε (ή αδυνατούσε) να «ξυπνήσει», και το Βυζάντιο χάθηκε. Η ευκαιρία για την επανάκτηση της Πόλης μετά τον θρίαμβο στο Βελιγράδι – θέμα του νομικού κι ερευνητή του Μεσαίωνα Pál Szabó – θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα κατά του εντελώς διχασμένου και αποθαρρημένου τούρκικου στρατού που βρίσκονταν σε υποχώρηση. Ο υφηγητής του Πανεπιστημίου Βιέννης, Mihailo Popović, βασισμένος στις έρευνες του Ούγγρου βυζαντινολόγου Gyula Moravcsik παρουσίασε τις μακραίωνες στενές σχέσεις ανάμεσα στην Ουγγαρία και το Βυζάντιο, από τον ασπασμό του χριστιανισμού έως την ίδρυση ορθοδόξων μοναστηριών (στα Marosvár, Nagycsanád, Szávaszentdemeter κ.ά.). Αν και η Ουγγαρία ακολούθησε το καθολικό δόγμα, έως τον 12ο αιώνα δεχόταν έντονη βυζαντινή επίδραση, που μαρτυρούν μ.ά. ο τρόπος της νηστείας ή του αγιασμού των υδάτων. Οι ανακοινώσεις αναφορικά με τις βυζαντινές σχέσεις είχαν πολλά διδάγματα. Πρώτον: οι βυζαντινές πηγές θα πρέπει να χρισημοποιούνται σαφώς και αντικειμενικά, και όχι με βάση τις απαιτήσεις των διαφόρων ομάδων συμφερόντων. Πάντα πρέπει να έχουμε ως γνώμονα την επιστημονικότητα. Σύμφωνα με έναν από τους ομιλητές «Εάν ο στόχος μας ήταν απλά να κατανοούμε καλύτερα τις βυζαντινές πηγές της ουγγρικής ιστορίας, ή έστω να μην τις παρεξηγούμε, θα έπρεπε να εξετάζουμε σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τα διάφορα αποσπάσματα από τις ανθολογίες και τις χρηστομάθειες». Δεύτερον: Η Ευρώπη – όπως συχνά συμβαίνει – δεν κατανόησε πραγματικά τον κίνδυνο. Η Ουγγαρία θα μπορούσε να υπερασπιστεί το Βυζάντιο, αν δεν την εμπόδιζαν τόσο τα πολυσχιδή ευρωπαϊκά συμφέροντα, όσο και οι εσωτερικές διαμάχες. Μετά το διάλειμμα ακούσαμε τέσσερις ομιλίες. Μετά την διάλεξη του κ. πρέσβη για τον Széchenyi, ο ερευνητής πολιτισμού

György Diószegi μίλησε υπεύθυνα με καλή συναίσθηση και εµπειρογνωµοσύνη για τις φιλελληνικές και φιλοουγγρικές αξίες από την Συνθηκολόγηση Ουγγαρίας και Αυστρίας έως τον Μεσοπόλεμο, συνδέοντας τα γεγονότα με τις κορυφαίες προσωπικότητες της εποχής. Η ιστορία και η κατάσταση της δεύτερης Ελληνικής Διασποράς στην Ουγγαρία ήταν επίσης το θέμα δύο διαλέξεων. Ο κοινωνιολόγος Αρχιμήδης Σιδηρόπουλος προσπάθησε να παρουσιάσει λεπτομερώς και με τρόπο αντικειμενικό την δύσκολη – αλλά τελικά επιτυχή – διαδικασία της ενσωμάτωσης και της ένταξης. Ο ιστορικός κ. György Markó διέψευσε με επιτυχία τα μονομερή στερεότυπα για τον ελληνισμό της χώρας, καθώς παρουσίασε τους νέους Έλληνες που παίρνοντας τα όπλα τάχθηκαν υπέρ της Ουγγρικής Επανάστασης του ’56. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι το Συνέδριο είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον και πέτυχε τον σκοπό του. Με την υπογραφή συμφωνίας από την Α.Θ/Π Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίο και τον Πρωθυπουργό κ.Βίκτωρ Όρμπαν τον Μάρτιο του 2014 άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην συνεργασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ουγγαρίας, δημιουργώντας έτσι νέες προοπτικές στην χιλιόχρονη καρποφόρα σχέση τους. Την Άνοιξη του 2017 σχεδιάζουμε την έκδοση του υλικού του παρόντος Συνεδρίου, που θα συμπληρωθεί φυσικά και με άλλες ανακοινώσεις, που λόγω περιορισμένου χρόνου δεν συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα. Αρχιμήδης Σιδηρόπουλος Διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Ελλήνων Ουγγαρίας

Τα νέα μας | Híreink | 11

ZÁRÓGONDOLATOK „Az ezeréves magyar−görög kapcsolatok” konferencián Nem problémamentesek a hivatalos magyar-görög kapcsolatok.

A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata és annak Kutatóintézete fontosnak tartja ezeknek a kapcsolatoknak az ébren tartását és javítását. Ezért is van nagy jelentősége a mai konferenciának −túl azon természetesen, hogy tudományos jelentősége vitathatatlan, függetlenül attól, egyetért-e valaki az itt elhangzott előadások megállapításaival, általánosságban vagy részleteiben. Mi, az Önkormányzat és a Kutatóintézet nagy örömmel csatlakozunk Horváth László igazgató úr felhívásához, hiszen mindenkinek érdeke, hogy megvalósuljon az együttműködés: a „pánhellén” alapok megalapozása mellett elengedhetetlen az újgörög oktatás és kutatás feltételeinek megteremtése, ehhez olyan hallgatókra van szükségünk, akik fontosnak és élethivatásuknak tartják majd ezekkel a diszciplinákkal hivatásszerűen foglalkozni.

A konferencia több mint ezeregyszáz esztendőt ölelt át, középpontjában a bizánci-magyar kapcsolatok álltak (a 13-ból 9 foglalkozott Bizánccal), de érdekesek voltak a XIX−XX. század történései is. A legtöbb vitát nyilvánvalóan a XX. századról szóló előadások váltanak ki, mert ennek a történései még nagyon közel vannak, és szereplői közül sokan élnek még, akiket ma is közelről érintenek a múlt század eseményei. Úgy gondolom, itt az ideje, hogy ezekről a kérdésekről is párbeszéd induljon a magyarországi görögség különböző álláspontjait képviselők között.

Csallóközi Zoltán, a miniszterelnök-helyettes, Semjén Zsolt főtanácsadójának köszöntőjével kezdődött „Az ezeréves magyar−görög (bizánci) kapcsolatok” konferencia az Országgyűlés Felsőházi termében.

Görög részről Arseniosz érsek, Ausztria metropolitája, Magyarország és Közép-Európa exarchája köszöntötte a megjelenteket. Az érsek szellemi keretbe foglalva világította meg a bizánci−magyar kapcsolatokat, kitérve Bizánc és a középkori Magyarország együttműködő szerepére a kereszténység elterjesztésében és a keresztény hit elmélyítésében. Számos történelmi példával illusztrálta Bizánc és a Szent István korabeli Magyarország kölcsönös hatását és kisugárzását a keresztény világra. (Imre herceg bizánci hercegnőt vett el, ugyanakkor magyar hercegnőket fogadtak dinasztikus kapcsolatok révén Konstantinápolyban, II. Komnénosz Eiriné-Piroskával kelt egybe, nem beszélve a Szent Koronáról.) Érdemes az előadók témáin végigmenni: Két nagykövet tartott igen érdekes előadást. Dimitriosz Letsiosz görög nagykövet (aki maga is bizantinológus) és Haupt Erik Athéni magyar nagykövet pedig Széchenyi görögországi utazásairól beszélt. Közelebb hozva a század egyik legjelentősebb magyar szereplőjének egész személyiségét a magyar és görög emberekhez.

Hallhattunk előadást az egykori birodalom császárainak házasságairól szólván a külpolitikai elv és a politikai gyakorlat

12 | Τα νέα μας | Híreink

között tátongó szakadékról, de arról is, milyen szoros köteléket szőttek a bizánci (Komnénoszok, Laskarisok, Palaiologosok) és az Árpád-ház uralkodói között ezek a kapcsolatok (Farkas Zoltán – Pázmány Péter Kat. Egy.).

Képet alkothattunk arról a bonyolult, szövevényes diplomáciai és katonai helyzetről, aminek egyik főszereplője Zsigmond király volt, és aki egyéni céljai megvalósításával Konstantinápoly védelmére kelt, hogy elhárítsa a fenyegető török veszélyt. A nyugati és a keleti egyház közötti nézeteltérések tisztázása során még az is szóba került, hogy létrehozzák a két egyház, a görögök és a latinok közötti uniót. Ez azonban nem valósult meg.

(Baán István egyetemi tanár – Szent Atanáz Hitt.

Főiskola) A Bécsi Egyetem Történeti Intézetének PhD doktora (Stergios Laitsos)a magyar királyság kapcsolatát Bizánccal és a nyugati császársággal a diplomáciában alkalmazott rituálékon keresztül mutatta be.

Igen érdekes és izgalmas részleteket tudtunk meg Kálmán király és a keresztesek között kialakult ellenségeskedésről, azok okairól. Ennél is jelentősebbek azok a részletek, amelyek Kálmán király tárgyalásairól szóltak az európai keresztények közötti megbékélésről.

Tudjuk, milyen nagy jelentősége van a magyar államiság, a magyar szuverenitás szempontjából a Szent Koronának.

Ugyanakkor megkerülhetetlen a Szent Korona bizánci vonatkozásairól szólni.

A Szent Koronával kapcsolatos tengernyi irodalom egymásnak ellentmondó következtetései miatt sem tartja megnyugtatónak a „corona graeca” és a „coronalatina” kettéosztást (Kiss Etele művészettörténész, szakmúzeológus – Nemzeti Múzeum). De bármilyen bonyolult is a korona eredete, a kapcsolat Bizánccal megkérdőjelezhetetlen.

Mészáros Tamás, az Eötvös Collégium Bizantium Központjának munkatársa rögtön az elején tisztázta, mely korszakot kell a Hunyadiak korának tekinteni: Az 1440 és 1490 közötti kort, a bizánci kapcsolatok szempontjából azonban ez csupán tizenhárom esztendő. A magyar−görög kapcsolatok súlyos közös gondja a török veszedelem elhárítása volt. Fontos megállapítás, hogy – a Nyugat tétlenségével szemben − Hunyadi (akit a görögök hovatovább hősnek tartanak) nemcsak megállítani szándékozott a törököt, hanem ki is akarta űzni őket egész Európából.Sajnos, végül nem tudott Bizáncon segíteni: 1453ban a törökök bevették Konstantinápolyt. Hunyadi érdemeit ennek ellenére nem lehet elvitatni.

A Nyugat – mint oly sokszor – későn (és nem igazán) ébredt fel. Csak akkor, amikor már Bizánc elesett. Szabó Pál jogász, középkor kutató előadásában Konstantinápoly visszafoglalásának új lehetőségeiről beszélt. Az előadó szerint reális lehetőség lett volna, ha a nándorfehérvári diadal után a teljesen demoralizálódott török sereget üldözőbe vették volna.

A bécsi egyetem magántanára, Mihailo Popovics előadásában Moravcsik Gyula magyar bizantinológus kutatásaira támaszkodva fejtette ki Magyarország és Bizánc között kialakult több évszázados szoros kapcsolatát, a keresztény hitre történő áttérésről, a kolostoralapításról (Marosvár/Nagycsanád, Szávaszentdemeter stb.) És bár a magyar kereszténység mindinkább a római rítust követte,a 12. századig erős bizánci hatás érvényesült, ezt például a böjt vagy a vízszentelés sajátos formája is mutatja.

A bizánci kapcsolatokról hallott előadások sok tanulsággal szolgáltak.Az egyik így hangzik: a bizánci forrásokat pontosan tegyük a helyére, ne egy-egy tudományos csoport érdekei szerint.A tudományos hűség, a szociológiai értelemben vett „értékmentesség” legyen mindig a mérce. Az egyik előadó így fogalmazta meg ezt a követelményt: „Ha célunk az volna csupán, hogy a magyar történelem bizánci forrásait jobban értsük, vagy ne értsük azokat félre, már ezzel a célkitűzéssel is tágabb összefüggésben kellene vizsgálnunk a különböző antológiákban és chrestomathiákban található, eredeti szövegkörnyezetükből kiragadott szemelvényeket.”

A másik: Európa − mint oly sokszor − nem fogta fel igazán a reá leselkedő veszedelmet. Magyarország megnyerhette volna a küzdelmet Bizánc védelmében, ha az európai érdekviszonyok kuszasága nem akadályozta volna meg, ugyanígy az országon belüli hatalmi vetélkedés is.

Szünet után négy előadás hangzott előadása után a dualizmus kori és filhellén és hungarofil értékeiről művelődéskutató.Nagy empátiával

el. A nagykövet Széchenyia két háború közti időszak beszélt Diószegi György és szakértelemmel nyúlt

a témához, a korszak eseményeiben jelentős szerepet játszó személyiségekhez kapcsolva azokat.

A második magyarországi görög diaszpóra történetét és helyzetét két előadás érintette.Szidiropulosz Archimédesz szociológus árnyaltan és tárgyilagosan próbálta bemutatni a görög emigránsok beilleszkedésének és integrációjának nehéz folyamatát, amely végül is sikeresnek mondható.Markó György történész pedig előadásában sikeresen vette fel a küzdelmet a görögséget egyoldalúan elítélő sztereotípiákkal szemben, és bemutatta azokat (elsősorban fiatalemberekről van szó), akik a forradalom mellé álltak és fegyverrel a kezükben próbáltak kiállni a magyar ügy mellett. Összefoglalva elmondhatjuk, hogy a konferencia rendkívül érdekes volt, elérte célját.2014 márciusában egyezményt írt alá Őszentsége I. Bartholomaiosz pátriárka és Orbán Viktor miniszterelnök, amely új fejezetet nyitott az egyetemes patriarchátus és Magyarország együttműködésében. A sok évszázados gyümölcsöző kapcsolatban ezzel új távlatok nyíltak.2017 tavaszára tervezzük megjelentetni ennek a konferenciának az anyagát, kiegészítve természetesen egy-két olyan előadással, amely most idő hiánya miatt nem fért bele a programba.

Szidiropulosz Archimédesz a Magyarországi Görögök Kutatóintézetének igazgatója

Τα νέα μας | Híreink | 13

Συνοψίζοντας το συνέδριο «Χίλια χρόνια ελληνο-ουγγρικών σχέσεων» Dr. György Antal Diószegi Το Διεθνές Συνέδριο που έλαβε χώρα στο ουγγρικό Κοινοβούλιο 19 Οκτωβρίου 2016 αποτέλεσε μια ξεχωριστή εμπειρία, παρουσίασε τεράστιο ενδιαφέρον και ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία. Το υψηλό επίπεδό του οφείλεται στον επαναπροσδιορισμό της σημασίας των χιλιετών ελληνοουγγρικών σχέσεων από τους επιστημονικούς κύκλους της Ουγγαρίας στις ημέρες μας, ενώ δόθηκε μεγάλη έμφαση στις παγκόσμιες αξίες της πολιτιστικής ιστορίας. Οι ανακοινώσεις του Συνεδρίου παρουσίασαν τα σημαντικότερα ζητήματα της χιλιόχρονης φιλίας των δύο εθνών, και όλες τους έφεραν το οικουμενικό μήνυμα: οι λαοί που σέβονται ο ένας τον άλλο αξίζουν τον σεβασμό μας. Στην ιστορική κληρονομιά του χριστιανικού κόσμου ανήκει και η προ χιλιετίας ίδρυση του ουγγρικού κράτους από τον Βασιλέα Άγιο Στέφανο. Δεκαέξι χρόνια πριν, στις 20 Αυγούστου 2000 κατά την θεία λειτουργία στον καθεδρικό ναό Αγίου Στεφάνου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανακοίνωσε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την απόφαση της 11ης Απριλίου 2000 συμπεριέλαβε στο αγιολόγιο της ορθοδοξίας τον Άγιο Στέφανο, πρώτο χριστιανό βασιλιά των Ούγγρων, ως αναγνώριση της οσιότητας του βίου του. Οι ελληνο-ουγγρικές πολιτιστικές, εκκλησιαστικές, διπλωματικές και δυναστικές σχέσεις άσκησαν εξαιρετική επίδραση στην ιστορία του ουγγρικού κράτους κατά τον 9ο – 15ο αιώνα. Εξετάζοντας τις σχέσεις αυτές γνωρίζουμε πιο βαθιά την ουγγρική ιστορία, κυρίως όσον αφορά την εποχή της δυναστείας του Άρπαντ αλλά και την εποχή των Ουνιάδη. Ένας Έλληνας συγγραφέας του 15ου αιώνα, ο Παρασπόνδυλος Ζωτικός ήταν αυτόπτης μάρτυρας της μάχης της Βάρνας το 1444. Στο επικό του έργο – που αποτελείται από 465 στίχους – τον ηρωικό Ιωάννη Ουνιάδη χαρακτηρίζει «ηγεμόνα των Ελλήνων» και «αγωνιστή του χριστιανισμού», καθώς τον κατατάσσει δίπλα στον Μέγα Αλέξανδρο και τον Άγιο Κωνσταντίνο ως τρίτο σπουδαιότερο υπερασπιστή του Ελληνισμού και του χριστιανισμού: «πολέμησε στην Βάρνα ώστε να απελευθερώσει το ελληνικό γένος από τον τούρκικο ζυγό». Η μοίρα ενός έθνους καθορίζεται από τις καθημερινές πράξεις του: η αγάπη της ιστορίας οδηγεί στην τέχνη της εκτίμησης του παρελθόντος. Oι λόγοι και οι ανακοινώσεις απέδειξαν ότι η αγάπη της ιστορίας αποτελεί μια πολιτιστική βάση, πάνω στην οποία σχηματίζεται μια γέφυρα που ενώνει πνευματικά τις γενιές των περασμένων αιώνων με τους σημερινούς. Η γέφυρα αυτή συμβολίζει την ανάγκη της συνεχούς δημιουργίας ενός κόσμου

14 | Τα νέα μας | Híreink

με κοινές αξίες και κοινό πεπρωμένο· ο κόσμος αυτός της ελευθερίας και της τιμής θα πρέπει να υπερασπίζεται με σοφία και υπομονή. Η επίσημη αφίσα του συνεδρίου έφερε τα λόγια του Μέγα Έλληνα επιστήμονα Γεωργίου Ζαβίρα, ο οποίος αποκαλούσε την «Ουγγαρία μητέρα ανοχής» των εθνικοτήτων. Η διατύπωση αυτή αποτελεί τον ύψιστο χαρακτηρισμό των ελληνο-ουγγρικών σχέσεων, διότι καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ανεκτικής Ουγγαρίας, πάντα εφάρμοζε τις ανθρωπιστικές αρχές, πράγμα που ευνόησε και την τοπική ελληνική κοινότητα στο να αναδείξει διάφορες αξίες. Οι Έλληνες έμποροι της χώρας του 17ου – 19ου αιώνα δεν είχαν υπόψη τους το κέρδος απλά, αλλά απέδιδαν τεράστια σημασία στην διαφύλαξη της μητρικής γλώσσας και της ορθόδοξης πίστης... Γνώριζαν καλά, ότι το «κέντρο του κόσμου» ήταν εκεί όπου ζούσαν, στην νέα τους πατρίδα. Αυτό ήταν το μυστικό της επιτυχίας τους. Αξιοπρόσεκτα είναι και τα εμπορικά σήματα των «κομπανιών» στους οίκους και τις σφραγίδες τους, με την άγκυρα, τον σταυρό και τον αριθμό 4%, σύνθετο σύμβολο της διαφύλαξης της ορθοδοξίας και του έντιμου εμπορίου που διεξήγαγαν. Αξίζει να θυμόμαστε τις αξίες που ανέδειξαν, τον ρόλο τους στο δημόσιο βίο, την πρόθεσή τους να συνεισφέρουν, καθώς και το έμπρακτο πατριωτισμό τους, και να λάβουμε υπόψη ότι ενώ επέμεναν στην ελληνορθόδοξή τους κοινότητα η κάθε τους πράξη υπηρετούσε την δόξα της νέας πατρίδας. Η συμβολή των Ελλήνων στην πραγματοποίηση των πατριωτικών στόχων της Ουγγαρίας είναι ιδιαίτερα αισθητή ακόμη και σήμερα, μετά από δυόμισι αιώνες. Οι σχέσεις του «μεγαλύτερου Ούγγρου» κόμη István Széchenyi με τους Έλληνες κατά την εποχή εκείνη ήταν εκτεταμένες, καθώς δεκάδες ελληνικές οικογένειες (λ.χ. οι Δέρρα, Γιανίτσαρη, Μάννου, Νάκου, Σίνα, Παπακώστα, Παπαδήμου ή Szerviczky, Τακιατζή) έλαβαν ενεργό ρόλο στα αναπτυξιακά έργα της χώρας. Κατέβαλλαν τεράστιες προσπάθειες στην ομαλή πραγματοποίηση των πατριωτικών στόχων (ή με τη σημερινή ορολογία: εθνικά σχέδια ανάπτυξης). Η ελληνο-ουγγρική συνεργασία έχει εξαιρετική σημασία, επειδή η «γραπτή κληρονομιά του κόμη István Széchenyi» με απόφαση της Ουγγρικής Επιτροπής Εθνικών Θησαυρών το 2004 συμπεριλήφθηκε στα στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Στο Συνέδριο έγινε λόγος για τη σημασία του αλληλοσεβασμού, που είναι ο μοναδικός τρόπος να ζήσουμε το κοινό πεπρωμένο στα πλαίσια της ειρηνικής δημιουργίας και του πατριωτισμού, με γνώμονα την «πνευματική κληρονομιά του κόμη István Széchenyi».

Η πολιτιστική πτυχή της φιλίας των δύο εθνών έχει και την έννοια, ότι αξίες πρέπει να αναδεικνύουμε καθημερινά, ειδικά εν ώρα κρίσεως· με αυτό το πνεύμα λειτουργούσαν οι Έλληνες της Ουγγαρίας.

πατριωτισμός, η παιδεία των Ελλήνων της Ουγγαρίας, καθώς και ο εξαιρετικός ρόλος τους στην βελτίωση του δημοσίου βίου κατά τον 17ο – 19ο αιώνα αποτελούν σπουδαία κληρονομιά και για τον ελληνισμό του σήμερα.

Η εφημερίδα Pesti Napló στις 20 Σεπτεμβρίου 1884 έγραφε για τον ελληνικής καταγωγής János Pompéry: «Για τους Έλληνες η φιλία έχει περισσότερη σημασία απ’ ό,τι ο έρως. Για τους Ούγγρους ίσως ισχύει το αντίθετο. Ο Pompéry διέθετε μια πλήρη ισορροπία των δύο πλευρών, με εξαίρεση μόνο τον πατριωτισμό: ήταν Ούγγρος πατριώτης, σταθερά και πιστά.»

Το Συνέδριο στις 19 Οκτωβρίου 2016 στο ουγγρικό Κοινοβούλιο αποτέλεσε αποκορύφωμα των προσπαθειών τους των τελευταίων είκοσι χρόνων. Αξίζει να τονίσουμε την σημασία του Συνεδρίου και από την άποψη της «Ευρώπης των Εθνών» και του κοινού ευρωπαϊκού οράματος, καθώς «γεννήθηκε» μια νέα πολιτιστική αξία των ελληνο-ουγγρικών σχέσεων με τα διάφορα συμπεράσματα: στην ομιλία του ο σεβασμιότατος κ. Αρσένιος, Μητροπολίτης Αυστρίας, Έξαρχος Ουγγαρίας και Μεσευρώπης αναλύοντας την προ χιλιετίας εποχή τόνισε το καθολικό χαρακτήρα των ευρωπαϊκών αξιών· ταυτόχρονα ο Έλληνας πρέσβης στην Ουγγαρία και ο Ούγγρος πρέσβης στην Ελλάδα στις ανακοινώσεις τους υπογράμμισαν την σημασία της πολιτιστικής διπλωματίας, καθώς οι υψηλού επιπέδου ομιλίες των ερευνητών απέδειξαν την εξαιρετική σημασία των ακρογωνιαίων λίθων των ιστορικών ουγγρο-ελληνικών σχέσεων.

Αυτές οι πατριωτικές αξίες χαρακτήριζαν το ελληνικό στοιχείο της Ουγγαρίας κατά την Εποχή των Μεταρρυθμίσεων. Η ιστορική πνευματική ρίζα αυτή υπερέβαινε τα ατομικά συμφέροντα και δημιούργησε κοινό πεπρωμένο για τα μέλη της κοινότητας, πράγμα που αποτελεί υπόδειγμα για τις γενιές του σήμερα και του αύριο, προκειμένου να επιτευχθεί κοινή δράση για την οικοδόμηση του μέλλοντος. Στο πνεύμα της «Ευρώπης των εθνών» αξίζει να τονίσουμε ότι η ύψιστη μορφή αγάπης προς τους προγόνους (με την πολιτιστική έννοια) είναι η ιστορική μνήμη, η οποία μέσα από τα θετικά παραδείγματα δείχνει στις επόμενες γενιές την δυνατότητα για μια ζωή που βασίζεται στις αξίες. Στις μέρες μας οι ελληνικές αυτοδιοικήσεις, μέσα από την διοργάνωση εκδρομών ιστορικού ενδιαφέροντος, την τοποθέτηση αναμνηστικών πλακών σε δημοσίους χώρους, την έρευνα και την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς τους καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για την διαφύλαξη, τη διάδοση και την διεύρυνση των φιλελληνικών και των φιλοουγγρικών αξιών. Τα τελευταία χρόνια δημοσιεύτηκαν διάφορα ενημερωτικά έργα για το ζήτημα αυτό (σε τοπικό και πανουγγρικό επίπεδο επίσης), πράγμα που αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο, ότι ο βίος, ο

Κλείνοντας θα πρέπει να αναφερθώ στις παντοτινές αξίες του ολυμπιακού ιδεώδους, όντας το 2016 ήταν ολυμπιακό έτος. Η ανθρώπινη επιμονή και υπομονή είναι πραγματικά τέτοιες ιδιότητες, που υποθέτουν τόσο τα θετικά χαρακτηριστικά της ψυχής όσο και την σωματική ικανότητα. Ακούσαμε επίσης ότι το ιδεώδες της Ιερής Ολυμπιακής Εκεχειρίας των αρχαίων είναι πραγματικά αισθητό έως και σήμερα. H ωραιότερη φύση της ανθρώπινης ψυχής είναι η επιδίωξη της ειρήνης, υπηρετώντας την πρόοδο και την δημιουργία κοινού πεπρωμένου. Γι’ αυτό αποτελεί εξέχουσας σημασίας αξία της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας το μήνυμα της ειρήνης που φέρει εδώ και χιλιετίες το ολυμπιακό ιδεώδες.

Τα νέα μας | Híreink | 15

Konferencia az évezredeken átívelő magyar-görög nemzetbarátság jegyében Dr. Diószegi György Antal A Magyar Országgyűlés Felsőházában 2016. október 19-én megtartott nemzetközi konferencia méltán aratott kiemelkedő élményt azok számára, akik jelen voltak a (hatalmas érdeklődést kiváltó és kiválóan sikerült) rendezvény előadásain. E konferencia különlegesen magas szintű volta hátterében az áll, hogy napjainkban a magyar tudományos történészvilág egyre inkább újra felfedezi a magyar-görög kapcsolatok évezredeken átívelő jelentőségét a művelődéstörténet egyetemessége értékvilágában.

A magyar-görög nemzetbarátság évezredeken átívelő értéktárának leglényegesebb kérdésköreit mutatták föl a konferencián elhangzott előadások, melyek összességükben azt az egyetemes üzenetet hordozzák a jelenünk és a jövőnk számára, hogy az egymást megbecsülő nemzetek tiszteletet érdemelnek!

Szent István király ezer esztendővel ezelőtti országépítése a korabeli Európában a kereszténység egyetemes történelmi örökségtárába tartozik. Ezt példázza, hogy 16 esztendővel ezelőtt, 2000. augusztus 20. napján a Szent István Bazilika előtt megtartott ünnepi szentmisén jelentette be I. Bartholómiosz konstantinápolyi pátriárka, hogy a konstantinápolyi patriarchátus 2000. április hó 11-én meghozott, „Magyarország első királyának, Istvánnak az Orthodox Egyház szentjei sorába történő iktatásáról” szóló határozatával elismerte Szent István király életszentségét.

A magyar és görög műveltségi, egyházi, diplomáciai és dinasztikus kapcsolatrendszerek rendkívüli jelentőséggel bírtak a magyar államiság IX-XV. századi történetében. Ezen történelmi kapcsolatok megismerése a magyar történelem mélyebb összefüggésrendszerének megismerését is jelenti: ez különösen igaz az Árpád-korra, de még a Hunyadiak korára is.

Egy XV. századi görög nyelvű kézirat szerzője, Paraszpondülosz Zótikosz a szemtanúja volt egy közeli erdőből az 1444. évi várnai csatának: 465 soros görög versében, eposzában a hős Hunyadi Jánost „a görögök fejedelmének”, „a kereszténység ügyéért harcolónak” nevezte. Sorai szerint Nagy Sándor és Nagy Konstantin mellett a „harmadik a fölötte csodálatra méltó János, a fejedelem”, „a kereszténység és a görögség védője” volt, aki azért harcolt Várnánál, hogy „a görögök nemzetségét egészen megszabadítsa” a törököktől.

Egy nemzet sorsa a hétköznapok becsületében rejlik: a történelem szeretete az út a múlt érzékelésének és értékelésének művészetéhez. A konferencia során elhangzott előadások, emlékbeszédek bizonyságát adták annak, hogy a történelem szeretete olyan műveltségi élménytár, melynek révén szellemi értelemben évezredeken át mindig újra és újra megfoghatják egymás kezét az ősök és az utódok. Ennek a kézfogásnak az üzenete az utókor számára, hogy az értékrend sorsközösségi világát mindig újra és újra létre kell hozni, bölcsességgel és türelemmel kell megóvni, mert a szabadság és becsület egymást erősítő értékvilágot teremtenek!

A konferencia plakátján olvasható volt a magyarországi görög tudós, Zavirász György azon kijelentése, melyben Magyarországot a nemzetiségek „türelmes anyjának” nevezte:

16 | Τα νέα μας | Híreink

ez a megállapítás a magyar-görög kapcsolatrendszer legmagasabb szintű megfogalmazása, hiszen a befogadó lelkületű Magyarország a humanitárius szempontokat mindig érvényesítette a történelme egész folyamán, és ez a magyarországi görögök történeti világa tekintetében számos értéket hordoz. A XVII-XIX. századi magyarországi görög kereskedők nem pusztán a haszonelvűséget tartották a szemük előtt. A vallás és a templom, az iskoláztatás és az anyanyelv megőrzése is igen nagy jelentőségű volt az első diaszpóra görögsége számára: tudták azt, hogy a világ közepe nem valahol máshol van, hanem ott, ahol éltek, azaz az új hazájukban. Ez volt a magyarországi görögök sikervilágának a titka. A régi magyarországi görög kereskedők történetéből fontos kiemelni, hogy a kereskedőházaikon és a pecsétjeiken a horgony, a kereszt és a 4%-os jelkép együttesen való feltüntetése a görög hitőrzés és a tisztességes kereskedelem összetett jelképe.

A magyarországi görögök értékteremtő és közéleti tevékenysége, adományozó kedve és vitézi hajlandósága, hazafias kiállása méltó a megemlékezésre, különös tekintettel arra, hogy ragaszkodtak görög ortodox közösségükhöz, és ezzel együtt minden ténykedésük a magyar haza üdvét szolgálta.

A reformkori magyarországi görögök adományozó kedve a magyar hazafias célok megvalósításában rendkívül jelentős érték még majd két évszázad távlatából is.

Gróf Széchenyi Istvánnak és a korabeli görögségnek igen széles ívű kapcsolatrendszere volt a reformkorban. A „legnagyobb magyar” országépítő reformtörekvéseinek támogatásában tucatnyi magyarországi görög család is részt vállalt (pl. Derra, Janicsáry, Manno, Nákó, Szinasz/Sina, Panakoszta, Papademosz/Szerviczky, Takiadzisz/ Takátsy). E reformkori görög kör sokat tett azért, hogy a megvalósítandó hazafias célok (mai szóval nemzeti fejlesztési projektek) gördülékeny módon valósággá váljanak. Ezen szellemi és gazdasági magyar-görög együttműködés azért is rendkívül jelentős, mivel hungarikum lett „gróf Széchenyi István szellemi hagyatéka” a magyar Hungarikum Bizottság 2014. március 19-én meghozott döntése alapján. A konferencia szót emelt az egymás iránti tisztelet fontosságáért, mert kizárólag ez ad lehetőséget arra, hogy a sorsközösség révén éljük meg mindennapjainkat a békés alkotó munka és a hazaszeretet, azaz „gróf Széchenyi István szellemi hagyatéka” jegyében.

A magyar-görög nemzetbarátság művelődéstörténeti világa annak jegyében is értelmezendő, hogy értékteremtő módon kell jelen lenni a hétköznapokban, és ha úgy hozza, akkor a sorsfordulókon különösen: ennek jegyében cselekedtek a magyarországi görögök.

A magyarországi görög Pompéry Jánosról 1884. szeptember 20-án ezt írta a Pesti Napló: „A görögöknél a barátság nagyobb kultusz, mint a szerelem. A magyarnál talán a szerelem a nagyobb. Pompéryben a görög és a magyar állandó és szerencsés egyensúlyban állott; kivéve egyet: a hazaszeretetet.

Ebben kizárólag magyar volt; híven és rendületlenül!”.

Ez a hazafiság általános eszmény volt a reformkori magyarországi görögség értékvilágában.

Ez a történelmi lelki és szellemi gyökér túlmutatott az egyéni látásmódon, és ekként az egy élettérben élők között sorsközösséget teremt: ez pedig a jövőt építő közös cselekvés érdekében talán a legfontosabb üzenet a jelen és a jövő világának is. A nemzetek Európája eszményrendszerének jegyében indokolt hangsúlyozni, hogy az elődökre vonatkozó szeretetélmény magasrendű formája (műveltségi értelemben) a történelmi emlékezet, mely a jó példa erejével az értékelvű életutak lehetőségét mutatja fel a jövő nemzedékek számára.

Napjaink magyarországi görög nemzetiségi önkormányzatai a hagyományőrző kirándulások keretében, a köztéri emléktáblák elhelyezését megvalósító magatartásuk révén, valamint a művelődéstörténeti örökség feltárása és publikálása terén végzett feladatvállalásukkal rendkívül sokat tesznek a filhellén magyar és hungarofil görög értéktár megőrzéséért, közkinccsé tételéért, valamint ezen értékvilág növeléséért. Az utóbbi években számos (helytörténeti és országos jelentőségű) üzenetértékű mű került kiadásra e tárgykörben az ismeretterjesztés jegyében, ami kiválóan érzékelteti, hogy a XVII-XIX. századi magyarországi görögök életútja, hazafisága, műveltségi világa és jobbító szándékú kimagasló közéleti vállalása fontos hagyatéka napjaink magyarországi görögségnek is.

A Magyar Országgyűlés Felsőházában 2016. október 19-én megtartott nemzetközi konferencia kimagasló csúcsát jelentette azon törekvéseknek, melyek a magyarországi görög nemzetiségi önkormányzatok elmúlt két évtizedes tevékenységét jellemezték.

A nemzetek Európáját fejlesztő közös európai jövőkép gondolata jegyében is indokolt megfogalmazni e konferencia

jelentőségét. E konferencia által újabb művelődéstörténeti érték született a magyar-görög nemzetbarátsági kapcsolatokban: Arszeniosz, Ausztria metropolitája, Magyarország és KözépEurópa exarchája az egyháztörténeti alapvetéseket érintő felszólalása az európai kereszténység egyetemes értékrendjét mutatta föl az ezer esztendővel ezelőtti kor elemzése kapcsán; a magyarországi görög nagykövet és a görögországi magyar nagykövet az előadásaik révén felmutatták a műveltségi diplomácia értékvilágának egyetemes jelentőségét; valamint a felszólaló tudományos kutatók előadásai is igen magas szinten bizonyították a magyar-görög történelmi kapcsolatrendszer megkerülhetetlen sarokköveinek kimagasló fontosságát.

Zárógondolatként indokolt utalnom a 2016. esztendőre, mint az olimpia évére, mivel ez örök értéket hordozó jelentőséggel bír. Az emberi kitartás, a türelem és az állhatatosság valójában olyan jellemvonások, amelyek éppen úgy feltételezik a lélek jó tulajdonságait, mint a testi adottságokat. A konferencián elhangzott az is, hogy az ókori olimpia a „szent fegyvernyugvás” eszménye okán valójában máig ható üzenet. Az emberi lélek legszebb minősége a sorsközösséget teremtő és haladást szolgáló békevágy: ennek jegyében kiemelkedő érték az emberiség közös műveltségi örökségében, hogy az olimpiai eszme évezredek óta békeüzenetet hordoz az emberiség számára!

Τα νέα μας | Híreink | 17

Συνέντευξη με τον νέο Ελληνα Πρέσβυ στη Βουδαπέστη κ.Δημήτριο Λέτσιο Με την ευκαιρία της ανάληψης των καθηκόντων του στη Βουδαπέστη, ο νέος Πρέσβυς της Ελλάδας στην Ουγγαρία κ.Δημήτριος Λέτσιος παραχώρησε συνέντευξη στον Αρχισυντάκτη του Περιοδικού «Ελληνισμός» Ανδρέα Οικονόμου την οποία παραθέτουμε :

- Kύριε Πρέσβυ, ποιές είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις μετά την ανάληψη των καθηκόντων σας στην Ελληνική Πρεσβεία της Βουδαπέστης ; Βρίσκομαι στην Ουγγαρία εδώ και τρείς μήνες περίπου, σε μία ενδιαφέρουσα χώρα από πολιτικής άποψης, σε σχέση με θέματα που απασχολούν και τη χώρα μας. Η Βουδαπέστη είναι μια πανέμορφη πόλη και η Ελληνική Πρεσβεία εδώ έχει πολυετή λειτουργία, εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, και την εδώ ελληνική ομογένεια σε θέματα προξενικής φύσεως. Η στελέχωσή της είναι ικανοποιητική και ανταποκρίνεται στις ανάγκες εκπροσώπησης της χώρας μας.

-Σε ποιές πρεσβείες μας στο eξωτερικό έχετε υπηρετήσει κατά την διάρκεια της διπλωματικής σας θητείας ; Έχω υπηρετήσει σε διάφορες χώρες στο εξωτερικό, στην Ευρώπη και αλλού. Άρχισα την καριέρα μου στην γειτονική Πρεσβεία της Βιέννης και τελευταίος σταθμός στο εξωτερικό ήταν η Σαουδική Αραβία. Έχω υπηρετήσει επίσης στη Γερμανία, στη Ρωσία, στο Κόσσοβο, στην Τουρκία και στο Κονγκό (Κινσάσα).

- Ποιες είναι οι προτεραιότητες στις οποίες αποδίδετε ιδιαίτερη σημασία ; Στις διμερείς σχέσεις της χώρας μας με την Ουγγαρία αποτελεί βασικό θέμα η περαιτέρω ανάπτυξη και διεύρυνση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων. Είναι επίσης σημαντικό να βελτιωθούν οι πολιτικές σχέσεις, με ανταλλαγή επισκέψεων πολιτικών μεταξύ των δύο χωρών. Οι επαφές αυτές θα βοηθήσουν στην καλύτερη συνεργασία μας και σε διμερές επίπεδο και σε διάφορους διεθνείς Οργανισμούς, όπου οι δύο χώρες είναι μέλη. Είναι αναμφισβήτητο ότι τα ανωτέρω θα βοηθήσουν και στην καλύτερη κατανόηση μεταξύ των δύο λαών και στην αύξηση των Ούγγρων επισκεπτών στην χώρα μας, που ενδιαφέρει πολύ τους Έλληνες, όπως και η προσέλκυση τουριστών συνολικά.

-Ποιο είναι το μήνυμα που θα στέλνατε στους Ελληνες της Ουγγαρίας ; Οι Έλληνες της Ουγγαρίας έχουν ιστορική παράδοση παρουσίας εδώ πολλών δεκαετιών-περισσότερους από δύο αιώνες-και είναι σημαντικό στοιχείο και για τη χώρα διαμονής τους, αλλά και για την πατρίδα μας ως αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνισμού της διασποράς. Είναι σημαντικό να διατηρήσουν στενούς δεσμούς με τη μητέρα πατρίδα και τον ελληνικό πολιτισμό και να μπορούν να αναδεικνύονται στην Ουγγαρία, ως δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας με διακριτή παρουσία, επιτυχή επαγγελματική δραστηριότητα και πολιτιστική δράση που θα ενισχύει την ενότητά τους ως εθνικής ομάδας στην χώρα αυτή. Εκ μέρους των αναγνωστών του Περιοδικού Ελληνισμός Και της Ελληνικής Κοινότητάς μας, Σας ευχόμαστε καλή διαμονή και κάθε επιτυχία στο έργο σας Ανδρέας Οικονόμου

18 | Τα νέα μας | Híreink

Interjú az új görög nagykövettel, Dimitrios Letsios úrral Az alábbiakban az Ellinizmosz magazin főszerkesztője, Οιkonomou Andreas interjúját olvashatják a Görög Köztársaság új magyarországi nagykövetével, Dimitrios Letsios úrral, budapesti szolgálata kezdetének alkalmából.

-Nagykövet úr, melyek az első benyomásai most, budapesti megbízatásának kezdetén?

Körülbelül három hónapja vagyok Magyarországon, egy olyan országban, amelyben a hazánkat is foglalkoztató kérdések tekintetében érdekes politikai helyzet állt elő. Budapest gyönyörű város, az itteni görög nagykövetség régóta működik és intézi - többek között - az itt élő görög diaszpóra konzuli ügyeit. A személyi állományunk magas szinten látja el feladatát, és megfelel a hazánk képviseletével szemben támasztott igényeknek.

-Mely országokban teljesített eddig nagyköveti szolgálatot?

Szolgálatomat eddig már több külföldi, európai és azon kívüli országban végeztem. Pályafutásomat a szomszédos bécsi nagykövetségen kezdtem, míg legutóbbi állomáshelyem Szaúd-Arábia volt. Szolgáltam többek között Németországban, Oroszországban, Koszovóban, Törökországban és Kongóban (Kinshasa) is.

-Hogyan határozná meg az Ön számára legfontosabb prioritásokat?

A hazánk és Magyarország közötti kétoldalú kapcsolatokban kulcskérdés a gazdasági és kereskedelmi kapcsolatok további fejlesztése és bővítése. Fontos az is, hogy javuljanak a politikai kapcsolataink: ezt szolgálnák politikusaink kétoldalú cserekapcsolatai, a másik országban tett látogatásai. Az így létrejövő eszmecsere elősegítené a jobb együttműködést, mind a kétoldalú kapcsolatok terén, mind pedig azokban a nemzetközi szervezetekben, amelyeknek mindkét ország tagja.

Kétségtelen, hogy mindez előmozdítja a két nép közötti jobb megértést, valamint megnövelheti a hazánkba utazó magyarok számát. Ez kiemelten fontos nekünk, görögöknek, akárcsak a turizmus folyamatos növekedésének elősegítése.

-Mit üzenne a magyarországi görögök számára?

A magyarországi görögség folyamatos jelenléte több mint kétszáz éves múltra tekint vissza, és egyaránt fontos tényező a befogadó ország, valamint hazánk számára is, hiszen a diaszpóra a görögség elválaszthatatlan részét képezi. Fontos, hogy szoros kapcsolatot ápoljanak az anyaországgal és a görög kultúrával, valamint az, hogy Magyarországon képesek legyenek a helyi társadalom erőteljes és különleges szerepet játszó tagjaiként fellépni, szakmai és kulturális téren egyaránt sikeresek legyenek, és ezáltal erőteljesebben képviseljék a magyarországi görög nemzetiséget.

Az Ellinizmosz magazin és a görög közösség nevében sikeres munkát és kellemes itt tartózkodást kívánunk Önnek!

Andreas Oikonomou

Τα νέα μας | Híreink | 19

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό και η ανυπαρξία κοινού αφηγήματος Παρά τις ουσιαστικές αποκλίσεις μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς,διάφοροι κύκλοι,εντός και εκτός Κύπρου, εξακολουθούν να συντηρούν με θρησκευτική ευλάβεια την προοπτική σύντομης λύσης που θα οδηγήσει σε ασφάλεια, σταθερότητα και οικονομική ευμάρεια.Μακάρι να ήταν έτσι τα πράγματα. Η πραγματικότητα είναι ότι η Άγκυρα και η τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν αναγνωρίζουν δικαίωμα ύπαρξης στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ως εκ τούτου θεωρούν ότι μια λύση θα είναι το αποτέλεσμα της αλληλοαναγνώρισης δύο ισότιμων ιδρυτικών κρατικών οντοτήτων. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσειστη δημιουργία ενός τρικέφαλου κρατικού μορφώματος στο οποίο καμιά απόφαση σε ουσιαστικά ζητήματα δεν θα μπορεί να ληφθείχωρίς τη συναίνεση της τουρκικής πλευράς. Και εφ’ όσον τοτουρκοκυπριακό συνιστών κράτος θα είναι υπό την επίβλεψητης Τουρκίας, η Άγκυρα θα εξασκεί ουσιαστική επιρροή στις υποθέσεις του νέου μορφώματος. Αλλά και στο οικονομικό πεδίο είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να λειτουργήσει το συγκεκριμένο κρατικό μόρφωμα με τους κανόνες της Ευρωζώνης. Καινα μην υπήρχαν οι επιπρόσθετες ανάγκες από τις αποζημιώσεις για περιουσιακά ζητήματα, η όλη δομή που θα προκύψει μαζί με τους κανόνες για δημοσιονομικά ισοζύγια θα δημιουργήσει ανυπέρβλητα προβλήματα. Επιπρόσθετα,στον τραπεζικό τομέα στην κατεχόμενη Κύπρο υφίστανται σοβαρά προβλήματα τα οποία θα επιδεινωθούν με ενδεχόμενη υιοθέτηση του ευρώ σε όλη την επικράτεια της Κύπρου. Θα είναι πρακτικά αδύνατο να αντέξει η Κύπρος ένα σκληρότερο μνημόνιο για να καλύψει τις οποιεσδήποτε ανάγκες. Η υπόθεση εργασίας όλα αυτά τα χρόνια ήταν ότι η πλειοψηφία και στις δύο πλευρές επιθυμεί την συμβίωση σε ένα διζωνικό δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος. Η κάθε πλευρά όμως, είτε λίγο είτε πολύ,έχει διαχρονικά τις δικές της διαφορετικές ερμηνείες.Πρέπει να κατανοηθεί ότι ο στόχος για συμβίωσησε μιααδιαίρετη πατρίδαστα πλαίσια ενός ενοποιητικού ομοσπονδιακού μοντέλου δεν μπορεί να υλοποιηθείμε τα υφιστάμενα πλαίσια διαπραγμάτευσης τα οποία στηρίζονται εν πολλοίς σε εθνοκοινοτικούςπυλώνες. Επιπρόσθετα, είναι επίσης καθοριστικό να επαναξιολογηθεί η χρησιμότητα μιας εξελικτικής διαδικασίας. Πέρα από τα κατοχικά δεδομένα,ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ημη ύπαρξη κοινών στόχων και κοινού οράματος μεταξύ των δύο πλευρών. Αν προσέξουμε το τι λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου στην ελεύθερη και στην κατεχόμενη Κύπρο θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν δύο διαμετρικά αντίθετα αφηγήματα τα οποία δεν συμβάλλουν στη συνύπαρξη σε ένα ομοσπονδιακό κράτος.Αλλά και κάθε 8 Αυγούστου, επέτειο των βομβαρδισμών της τουρκικής αεροπορίας στην Τηλλυρίατο 1964, η μετάβαση εκατοντάδων Τουρκοκύπριων στα Κόκκινα καθώςκαι οι εκατέρωθεν δηλώσεις υπογραμμίζουν και πάλιν δύο ξεχωριστά αφηγήματα.Εν ολίγοις, κάθε 20 Ιουλίου και 8 Αυγούστου τα δύο ξεχωριστά αφηγήματα υπενθυμίζουν την οδύνη της μιας πλευράς και τον θρίαμβο της άλλης.

20 | Τα νέα μας | Híreink

Απαραίτητη, αν και όχι επαρκής, προϋπόθεση μιας ειρηνικής διευθέτησης για μια αδιαίρετη πατρίδα που θα αντέξει στην πορεία τουχρόνου είναι η δημιουργία ενός πλαισίου κοινών στόχων. Για μια τέτοια πορεία εξ ορισμού προβάλλει ως αναγκαιότητα η δημιουργία ενός κοινού αφηγήματος γύρω από την Κυπριακή Δημοκρατία, το μόνο νόμιμο κράτος στην Κύπρο. Καθοριστικής σημασίαςείναι επίσης να σεβασθεί τελικά η Τουρκία την ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πριν την εθνική καταστροφή του 1974 το ελληνοκυπριακό αφήγημα εμπεριείχε έντονα το στοιχείο της ένωσης και το τουρκοκυπριακό αυτό της διχοτόμησης. Μετά το 1974παραμερίσθηκε το αφήγημα της ένωσης από τους Ελληνοκύπριους και αντικαταστάθηκε από την προσήλωση στην Κυπριακή Δημοκρατία με τρόπο που συμπεριελάμβανε τους Τουρκοκύπριους. Η διαφοροποίηση του ελληνοκυπριακού αφηγήματος και η επικέντρωση στην ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία δημιούργησε τα δεδομένα για μια νέα προσέγγιση στο Κυπριακό. Η νομιμοποίηση του αφηγήματος για την προσήλωση στην Κυπριακή Δημοκρατία έλαβε χώρα με το δημοψήφισμα του 2004.Ελπιδοφόρο είναικαι το γεγονός ότι μια μερίδα Τουρκοκυπρίων αντικρίζει θετικά την Κυπριακή Δημοκρατία. Τα δεδομένα αυτά δεν τα κατενόησε επαρκώς το πολιτικό σύστημα με αποτέλεσμα να παραμείνει προσκολλημένο σε μια φιλοσοφία που εάν υλοποιηθεί θα επιδεινώσει την υφιστάμενη κατάσταση με απρόβλεπτες συνέπειες. Είναι καιρός να γυρίσουμε σελίδα με πραγματισμό, σεμνότητα καθώς και με αγωνιστικότητα για μια στρατηγική επιβίωσης η οποία να εμπεριέχει τον στόχο ενός έντιμου συμβιβασμού.

* Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Ανδρέας Θεοφάνους

A ciprusi helyzet legújabb fejleményei – Nincs közös álláspont Annak ellenére, hogy a ciprusi görög és török fél között még mindig lényeges véleménykülönbségek állnak fenn, bizonyos körök – Cipruson belül és külföldön is – szinte vallási meggyőződéssel ragaszkodnak továbbra is ahhoz, hogy a szigetország biztonságát, stabilitását és gazdasági növekedését eredményező megoldás hamarosan megszületik. Bár így lenne.

A valóságban viszont a Ciprusi Köztársaság létjogosultságát sem Ankara, sem a ciprusi török vezetés nem ismeri el. A megoldást abban látják, ha a két egyenrangú állami egység kölcsönösen elismerné egymást. Ez egy olyan háromfejű államformát eredményezne, ahol lényegi kérdésekben semmilyen döntés nem születhetne a török fél jóváhagyása nélkül. Mivel a török ciprusi javaslatban szereplő állam Törökország felügyelete alatt állna, Ankara lényeges befolyást gyakorolna rá.

A fenti államforma működését az eurózóna keretein belül gazdaságilag is nagyon nehéz lenne megvalósítani – ha nem lehetetlen. Még ha el is tekintenénk a vagyoni kárpótlások ügyétől, a felállítandó gazdasági rendszer – az államháztartási szabályozással egyetemben – áthidalhatatlan problémákat eredményezne. Ráadásul a megszállt észak-ciprusi rész bankrendszere komoly gondokkal küzd, amelyek még súlyosabbá válnának, ha a szigetország egész területén bevezetnék az eurót. Így Ciprus egy komolyabb memorandum követelményeibe gyakorlatilag belerokkanna.

A munkaügy területén, bár mindkét fél évek óta egy két zónás, kettős közösségi szövetségi állam létrehozását szorgalmazza, a kérdést többé-kevésbé mégis eltérően értelmezik. Meg kell értenünk, hogy az integratív szövetségi modell keretein belül való együttélést nem lehet megvalósítani a fennálló tárgyalási keretek között, mert ezek főleg a nemzeti alapon létrehozott – görög és török – tagállamiságot tekintik kiindulópontnak.

Kiemelt fontosságú lenne még felülvizsgálni a fejlődési folyamat szükségességének kérdését is.

A legnagyobb gondok egyike – a megszállás tényén túl – a közös célok és a közös elképzelés hiánya a két fél között. Ha

megfigyeljük, hogyan emlékeznek minden évben július 20ra Ciprus szabad és megszállt részein, észrevesszük, hogy két, egymással szöges ellentétben álló értelmezés létezik, ami komolyan megnehezíti az egy szövetségi államban való együttélést. A kettős értelmezést augusztus 8-án, Tillyria 1964-es török légierő általi bombázásának évfordulóján is megfigyelhetjük, akár a török ciprióták százainak látogatását vesszük a görög oldali Kokkina településre, akár a két állam nyilatkozatait. Összefoglalva tehát, minden év július 20. és augusztus 8. napján a két különböző megközelítés az egyik fél szenvedésére és a másik diadalára emlékeztet.

A békés rendezés – melynek célja egy olyan egységes Ciprus, amely kiállja az idő próbáját – elengedhetetlen, ám korántsem elegendő előfeltétele a közös célok megfogalmazása. Ahhoz, hogy ezen az úton elinduljunk, elengedhetetlen egy közös értelmezés létrehozása a Ciprusi Köztársasággal kapcsolatban, amely az egyetlen törvényes állam Cipruson. Szintén kiemelkedően fontos, hogy Törökország végül tiszteletben tartsa a Ciprusi Köztársaság függetlenségét, területi integritását és szuverenitását.

Az 1974-es nemzeti katasztrófa előtt a ciprusi görög fél politikája erősen egyesítéspárti volt, míg a török rész a felosztás mellett voksolt. Az egység ideálját 1974 után a görögöknél felváltotta a Ciprusi Köztársaság iránti elkötelezettség egy olyan állam felé, amely magában foglalja a sziget török lakosait is. A ciprusi helyzet megoldásával kapcsolatos párbeszédben egy új irány jött létre azáltal, hogy a görögök a súlypontot egy önálló Ciprusi Köztársaság megteremtésére helyezték. Ez az új irány pedig a 2004-es népszavazással legitimmé vált. Reményt keltő emellett az is, hogy a ciprusi törökök egy része is pozitívan áll a Ciprusi Köztársasághoz. A politikai rendszer viszont ezeket a tényeket nem vette eléggé figyelembe, és továbbra is egy olyan filozófiához ragaszkodik, amely ha teret nyer, nemcsak, hogy komolyan súlyosbítja a fennálló állapotot, de előreláthatatlan következményekkel is fog járni. Itt az idő, hogy végre ténylegesen „lapozzunk”, hogy szerényen és tettre készen alkossunk meg egy, a kölcsönös tiszteleten és a kompromisszumon alapuló túlélési stratégiát. * Andreas Theofanous a gazdaságpolitika doktora, a Nicosiai Egyetem Nemzetközi és Európai Központjának elnöke.

Andreas Theofanous

Τα νέα μας | Híreink | 21

Μήνυμα του Γιάνη Βαρουφάκη προς τους Έλληνες της Ουγγαρίας

«Είμαστε μαζί και θα παραμείνουμε μαζί» Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης πραγματοποίησε επίσκεψη στη Βουδαπέστη (19-20/9) συμμετέχοντας στις εργασίες ενός συνεδρίου που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα «Για μια Ανανεωμένη Ουγγαρία», το οποίο πρόσκειται στο αντιπολιτευόμενο ουγγρικό κόμμα PM ( Párbeszéd Magyarországért - Διάλογος για την Ουγγαρία). Το Συνέδριο έφερε τον τίτλο : «Το μέλλον της Ευρώπης». Ο κ.Βαρουφάκης ως εκπρόσωπος του διεθνούς Κινήματος για τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης (DiEM25) στην ομιλία του μεταξύ άλλων εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για το μέλλον της Ευρώπης αφού όπως είπε η ενδεχόμενη διάλυση της θα επιφέρει δυσμενή αποτελέσματα για τους πολίτες της. Μπορεί αυτό να μην φαίνεται ακόμη οι ενδείξεις ωστόσο είναι σαφείς και συν τω χρόνω θα φανεί ότι οδηγούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως ήταν αναμενόμενο πόλος έλξης για τους διοργανωτές του Συνεδρίου αποτέλεσε η άφιξη του πρώην Υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα στη Βουδαπέστη. Κατάμεστο ακροατήριο, τηλεοπτικά κανάλια, φωτογράφοι, ξένοι ανταποκριτές κάτι το πρωτοφανές θα έλεγα για μια εκδήλωση μικρού κόμματος. Ανεβαίνοντας στο βήμα ο Γιάνης Βαρουφάκης καταχειροκροτήθηκε από τους υποστηρικτές του στέλνοντας το μήνυμα ότι όλοι έχουμε καθήκον να υπερασπίσουμε την δημοκρατία. Η Ευρώπη είτε θα εκδημοκρατισθεί είτε θα διαλυθεί, είπε. Είμαστε ενωμένοι λόγω της διαφορετικότητας μας και παραμένουμε αλληλέγγυοι. Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε πολυπληθής αντιπροσωπεία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων της Ουγγαρίας (ΑΕΟΥ) με επικεφαλής τον Πρόεδρό της Γιώργο Κουκουμτζή και τον Επίτιμο Πρόεδρο Θεόδωρο Σκεύη. Ο κ.Βαρουφάκης χάρηκε ιδιαίτερα για την ελληνική παρουσία, έσφιξε το χέρι των Ελλήνων της Ουγγαρίας, συνομίλησε μαζί τους και τους ευχαρίστησε θερμά για την υποδοχή που του επιφύλαξαν. Ήταν πράγματι μια συγκινητική στιγμή για όλους εμάς που την ζήσαμε από κοντά. Όταν μια τόσο ισχυρή προσωπικότητα, διεθνούς κύρους επισκέπτεται την Ουγγαρία, πρέπει όλοι να προσπαθούμε να είμαστε εκεί. Δεν πρέπει να υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές και πολιτικές σκοπιμότητες. Καλώς ή κακώς ο Γιάνης Βαρουφάκης, κατά την γνώμη μου, έκανε υπερπροσπάθεια για να μας βγάλει από την κρίση κάτω από αντίξοες συνθήκες παλεύοντας με «μεγαθήρια». Αυτό πρέπει σε κάθε περίπτωση να του το αναγνωρίσουμε. Το κατά πόσο πέτυχε ας το αφήσουμε να το κρίνει η ιστορία.

στις συζητήσεις με τους Ευρωπαίους με έναν άλλο αέρα, με τον αέρα που σου δίνει ο κόσμος. Τους πρώτους δύο μήνες, που ένοιωθα ότι ήμασταν μια κυβέρνηση γροθιά απέναντι στον μισανθρωπισμό και στον παραλογισμό των δανειστών δεν με ακούμπαγε τίποτα. Ένοιωθα ισχυρότερος από ότι μπορούσα να φαντασθώ ότι μπορώ να νοιώσω. Το πρόβλημα ξεκίνησε όταν άρχισα να νοιώθω ότι η δική μας κυβέρνηση «έμπαζε νερά» που λένε οι καπετάνιοι. Η δική μας κυβέρνηση άρχισε να διασπάτε. Τότε άρχισε ένα μαρτύριο που έληξε το βράδυ της 5ης Ιουλίου με το Δημοψήφισμα και την παραίτηση μου.... ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Α.Οικονόμου): Οι Έλληνες της Ουγγαρίας ήταν δίπλα σας και σας συμπαραστέκονταν, ήμασταν δίπλα σας μέχρι την τελευταία στιγμή... Ποιο είναι το μήνυμα προς όλους αυτούς τους ανθρώπους ; Γιάνης Βαρουφάκης : Ότι είμαστε μαζί και θα παραμείνουμε μαζί. Νοιώθω βαθιά την σχέση αυτή δεδομένης της προέλευσης της Ελληνικής Κοινότητας στην Ουγγαρία. Είσαστε παιδιά του Εμφυλίου. Είστε παιδιά της ήττας της Αριστεράς. Των λαθών που έκανε η Αριστερά. Του μισανθρωπισμού των ιμπεριαλιστών. Τελικά η ιστορία έχει μια συνέχεια. Παράλληλα και εμείς στην Ελλάδα ζήσαμε πολλές ήττες. Η ήττα του καλοκαιριού του 2015 είναι πολύ επώδυνη για τον ελληνικό λαό, πολύ επώδυνη και για μένα προσωπικά. Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτές τις ήττες και όλοι μαζί να συνεχίσουμε να παλεύουμε γιατί όσο παλεύουμε υπάρχουμε.

Το Περιοδικό μας βέβαια ο «Ελληνισμός» δεν θα μπορούσε να μην είναι εκεί για να ρωτήσει μερικά ενδιαφέροντα πράγματα τον πρώην Έλληνα Υπουργό των Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Α.Οικονόμου):Ποιο είναι το μήνυμα που θα στέλνατε στα νέα παιδιά που ξεκινάνε σήμερα την ζωή ώστε να μπορέσουνε να προοδεύσουν και να προκόψουν ;

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Α.Οικονόμου) : Καταρχήν θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε πως καταφέρατε να ξεπεράσατε το επίμαχο εκείνο χρονικό διάστημα, κάτω από μια τόσο μεγάλη πίεση. Σαν άνθρωπος πως μπορέσατε να αντεπεξέλθετε σε όλη αυτή την κατάσταση ;

Γιανης Βαρουφάκης : Το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να σε γεμίσει στη ζωή είναι ο αγώνας. Η παράδοση μπορεί να σου φέρει κάποια αργύρια όπως στον Ιούδα αλλά σε αφήνει απόλυτα κενό.

Γιανης Βαρουφάκης : Η απάντηση είναι πολύ εύκολη όταν έχεις έναν λαό ή τουλάχιστον μια συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού να στηρίζετε πάνω σου δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα. Έβγαινα από το υπουργείο και πήγαινα στη Βουλή ή στο σπίτι μου με τα πόδια και με σταματούσαν οι ταξιτζήδες και οι περαστικοί στο δρόμο και μου λέγανε «βασιζόμαστε πάνω σου». Όταν συμβαίνει αυτό, δεν είναι προσωπικό το πρόβλημα ξεπερνάς τα πάντα...Στο Γιούρογκρουπ, μπαίνεις

22 | Τα νέα μας | Híreink

- Εκ μέρους των αναγνωστών του περιοδικού Ελληνισμός σας ευχαριστώ για την συνομιλία και σας ευχόμαστε ότι καλύτερο Γιανης Βαρουφάκης : Και εγώ σας ευχαριστώ, να είστε πάντα καλά. Ανδρέας Οικονόμου

JANISZ VARUFAKISZ ÜZENETE A MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖKNEK

„Együtt vagyunk és együtt is leszünk!”

Janisz Varufakisz, Görögország volt gazdasági minisztere 2016. szeptember 19-20. között Budapesten járt, és részt vett a Párbeszéd Magyarországért párt által létrehozott Megújuló Magyarországért Alapítvány kongresszusán, melynek címe „Európa jövője” volt.

Varufakisz, aki a DiEM25 (Európa Demokratizálásáért Mozgalom) képviselőjeként vett részt az eseményen, Európa jövőjéért való aggodalmának adott hangot: elmondása szerint az Európai Unió esetleges felbomlása kellemetlen hatással lesz polgárai számára. Ez még lehet, hogy nem látszik, mindenesetre az idő múlásával egyre inkább kitűnik majd a jelekből, hogy ebbe az irányba tartunk.

Ahogy az várható volt, a kongresszus legnagyobb eseménye a Ciprasz kormány volt gazdasági miniszterének budapesti látogatása volt. A tömött nézőtér, a televíziós forgatócsoportok, fotósok, külföldi tudósítók tömkelege szokatlan látvány volt egy kis párt rendezvényéhez képest.

A kitörő tapsvihar után beszédében Janisz Varufakisz kiemelte, hogy mindannyiunk közös kötelessége megvédeni a demokráciát. „Európa vagy demokratizálódik vagy felbomlik.” - mondta. „A különbségeink révén vagyunk egységesek, és ezek miatt tartunk ki egymás mellett is.”

A rendezvényen részt vett többek között a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának népes küldöttsége is, Kukumzisz György elnök és Szkevisz Theodorosz tiszteletbeli elnök vezetésével. Varufakisz úr külön örömmel üdvözölte a honi görögséget, akiknek a közös megbeszélés során köszönetet mondott a fogadtatásért. Igazán megható pillanatoknak lehettek tanúi azok, akik személyesen vettek részt a rendezvényen.

Amikor egy ilyen nemzetközi tekintéllyel rendelkező személyiség látogat Magyarországra, igyekeznünk kell mindannyiunknak ott lenni, politikai meggyőződéstől függetlenül. Véleményem szerint Janisz Varufakisz – akár tetszik, akár nem – hatalmas erőfeszítéseket tett, hogy Görögország kilábalhasson a válságból: különösen nehéz feltételek között küzdött „óriások” ellenében, és ezt mindenképpen el kell ismerni vele kapcsolatban.

Hogy ez sikerült-e neki vagy sem, majd az utókor eldönti.

Természetesen magazinunk, az Ellinizmosz is élt a lehetőséggel: ottlétünk során feltettünk néhány igen érdekes kérdést Görögország volt gazdasági miniszterének, Janisz Varufakisznak.

Először is arra lennénk kíváncsiak, hogyan sikerült túltennie magát a gazdasági tárca élén azon az időszakon, ekkora nyomás alatt? Hogy tudott megbirkózni egy ilyen kihívással?

A válasz egyszerű: amikor egy egész nemzet, vagy legalábbis a nemzet túlnyomó többsége számít rád, nincs mitől félni. Akkoriban a minisztérium, a parlament és a lakásom között gyalogosan közlekedtem, a járókelők és a taxisofőrök pedig úton-útfélen megállítottak és azt mondogatták: „Számítunk rád”. Ilyenkor a problémák megszűnnek személyesnek lenni, és mindent elérhet az ember. Az Eurogroup ülésein például egy teljesen más lelki töltéssel ülsz le beszélni az európaiakkal, úgy, hogy az emberek támogatását magad mögött tudod. Az első két hónapban, amikor úgy éreztem, a kormányunk egy erős ököllé válik a hitelezők embertelensége és abszurditásai ellen, semmitől sem féltem.

Olyan erősnek éreztem magam, amire sosem gondoltam volna.

A gond akkor kezdődött, amikor hatalmába kerített az érzés, hogy a kormányunk – tengerésznyelven – „léket kapott”, és elkezdett megosztottá válni. Ezzel kezdetét vette egy gyötrelmes időszak, melynek július 5-én este, a lemondásommal lett vége.

A magyarországi görög közösség kiállt ön mellett a legutolsó pillanatig. Mit üzenne nekik?

Hogy együtt vagyunk és együtt is leszünk. Mélyen átérzem ezt a kapcsot, főleg a magyarországi görögök eredete miatt. Önök a görög polgárháború gyermekei, a baloldal kudarcaié, az imperialista embertelenségé. A történetnek pedig Görögországban folytatása is volt: otthon mi is rengeteg veszteséget, kudarcot éltünk meg. A 2015 nyarán elszenvedett vereség nagyon fájdalmas volt a görög nép és jómagam számára egyaránt. Túl kell lépnünk ezeken a vereségeken és együtt kell folytatnunk a küzdelmet, mert amíg harcolunk, addig létezünk.

Mit üzenne azoknak a fiataloknak, akik most kezdik a nagybetűs életet? Mit tehetnek a siker és a jólét érdekében?

Az egyetlen dolog az életben, ami sikerrel tölthet el, az a küzdelem. A hagyomány lehet, hogy hoz néhány ezüstgarast, mint egykor Júdásnak, de teljesen üresen hagy.

Az Ellinizmosz olvasóinak nevében köszönöm a beszélgetést, és további sok sikert kívánok önnek! Én is köszönöm, a legjobbakat kívánom mindnyájuknak!

Andreas Oikonomou

Τα νέα μας | Híreink | 23

Καλειδοσκόπιο Πρόκειται για μια απίστευτη ιστορία, όχι μόνο επειδή θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα από εμάς. Για χρόνια παραμελήθηκε η ασθένειά της και έπαιρνε φάρμακα άσκοπα, όταν όμως επιδεινώθηκαν τα συμπτώματα η ίδια ήταν αυτή που έκανε τελικά την σωστή διάγνωση. Οι γιατροί δεν την πίστευαν, και μόνο μετά από πολύ καιρό αποδείχτηκε ότι είχε δίκιο: πάσχει από την νόσο Lyme. Τώρα πλέον θεραπεύεται με τον σωστό τρόπο, δυστυχώς όμως θέλει ακόμη αρκετή βοήθεια για να αναρρώσει. Η 36χρονη ζωγράφος, Άντρεα Παπαγεωργίου είναι αισιόδοξη, και αντιμετωπίζει την κατάστασή της με χιούμορ και θετική σκέψη. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι πιστεύει στην πλήρη ανάρρωση της. Για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκε και το πρόγραμμα δράσης «Ένα βήμα για την Άντι». Πώς αποδείχτηκε ότι πάσχεις από την νόσο Lyme; Επειδή τα συμπτώματα επιδεινώνονταν ολοένα παρά την θεραπεία, συνεχώς ερευνούσα το διαδίκτυο να βρω από τι πάσχω πραγματικά. Κάθε φορά που διαπίστωνα ότι τα συμπτώματα που περιγράφοναι δεν συμπίπτουν με τα δικά μου, συνέχιζα με την «επόμενη» ασθένεια. Φτάνοντας όμως στην Lyme δεν κατάλαβα ότι πάσχω από την νόσο αυτή, επειδή παντού στο διαδίκτυο υπάρχει η ίδια, τυπική περιγραφή της, που είναι μεν επιστημονικά σωστή, αλλά σου δίνει την εντύπωση ότι τα συμπτώματα ακολουθούν αποκλειστικά μια συγκεκριμένη σειρά: σε τσιμπάει ένας κρότωνας, εμφανίζεται μια κόκκινη βούλα που μεγαλώνει ολοένα, και εμφανίζεις τα πρώτα συμπτώματα, την κούραση, τον κακό ύπνο και την νυχτερινή εφίδρωση. Ακολουθεί η δεύτερη φάση με τον εμπρησμό των άρθρων, τα προβλήματα του κινητικού μηχανισμού, κι αργότερα επιτίθεται και στο νευρικό σύστημα. Η περιγραφή λοιπόν δεν άφηνε περιθώρια για επιπλέον συμπτώματα, μετά από έναν απογευματινό ύπνο όμως είχα την αίσθηση ότι πρέπει να διαβάσω και για τα άτυπα συμπτώματα. Με βοήθησε πολύ η ιστοσελίδα www.lymebeteg.hu που διαθέτει πλούσια και σύνθετη περιγραφή της νόσου, με τις διαφορετικές εκδοχές της. Βρήκα βέβαια όλα τα συμπτώματά, το ένιωσα ότι βρήκα πραγματικά την αιτία όλων των ταλαιπωριών μου. H διαίσθησή μου όμως δεν αρκούσε για να αναρρώσω. Είπα στον γιατρό που με θεράπευε τότε να με στείλει στο τμήμα Lyme του νοσοκομείου Szent László, εκείνος όμως αρνήθηκε λέγοντας ότι ούτε κι εκείνοι θα μπορούν να με βοηθήσουν. Παρ’ όλα αυτά μου σύστησε έναν ειδικό που φέρεται ότι ήταν ο καλύτερος, αργότερα όμως αποδείχτηκε ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο «απατεώνα» που εφαρμόζει λάθος αγωγή, και διαθέτει λάθος πληροφορίες στην ιστοσελίδα του. Ευτυχώς δεν μπορούσαμε να κλείσουμε ραντεβού γιατί ήταν πολύ απασχολημένος. Σ’ ένα οικογενειακό γεύμα όμως των Χριστουγέννων έμαθα ότι ο φίλος μου έχει συγγενή έναν ερευνητή της νόσου Lyme με 30 χρόνια πείρα. Πήγα να τον δώ. Μετά την αιμοληψία ένα μέρος του αίματος μου στάλθηκε σε νοσοκομείο, ενώ το άλλο το εξέτασε ο ίδιος με μικροσκόπιο. Περιέργως η δοκιμή στο νοσοκομείο ήταν αρνητική, ο γιατρός όμως επέμενε η εξέταση να επαναληφθεί και

24 | καλειδοσκόπιο | kaleidoszkóp

της δρ. Νικολέτας Μήλιος με συμπύκνωμα του αίματος, η οποία τελικά έδειχνε σαφώς ότι έχω Lyme. Αν λοιπόν είχες άλλον γιατρό που δεν θα επέμενε να επανεξεταστείς, θα είχες μείνει και πάλι με αρνητικά αποτελέσματα; Δυστυχώς ναι. Ή θα μπορούσα να πάω στον προαναφερόμενο, που υποστηρίζει ότι με μια αντιβίωση 6.000 φιορινιών θα ανάρρωνα πλήρως. Εγώ έπαιρνα για πάνω από 6 μήνες αντιβιοτικά σε μεγάλη δόση καθημερινά, με ελάχιστα αποτελέσματα. Δυστυχώς ούτε οι γιατροί αναγωρίζουν ότι υπάρχει χρόνια μορφή της νόσου, και είναι πολύ λίγοι οι καλοί ειδικοί στον τομέα αυτό. Πόσον καιρό ήσουν άρρωστη μέχρι να βγει η σωστή διάγνωση; Η σωστή διάγνωση βγήκε φέτος τον Ιανουάριο, μετά τις αποτυχίες των προηγούμενων γιατρών και νοσοκομείων. Αρχικά θεραπευόμουν για αρθρίτιδα, και τροφική δυσανεξία, γιατί τρώγοντας κάποια συγκεκριμένες τροφές έγινα χειρότερα. Αισθανόμουν ότι κάτι υπάρχει στον οργανισμό μου που αντιδρά πολύ άμεσα στα φαγητά που έτρωγα. Βρισκόμουν σε πολύ δύσκολη κατάσταση γιατί πολλοί γιατροί με έστελναν κατευθείαν στον ψυχίατρο, γιατί δεν γνώριζαν την νόσο με τα συγκεκριμένα συμπτώματα. Η ανυπόφορη φάση της ασθένειας ξεκίνησε 3-4 χρόνια πριν, αν όμως σκεφτώ τα συμπτώματα που σχετίζονται με την Lyme, μπορούμε να πούμε ότι είμαι άρρωστη εδώ και 10 χρόνια. Ποια ήταν τα πρώτα συμπτώματα; Βρήκες μήπως και τον κρότωνα που σε τσίμπησε; Δυστυχώς όχι. Όλα ξεκίνησαν με έναν έντονο πόνο στα γόνατά μου, που εκδηλώθηκε μετά από τζόγκινγκ, οι γιατροί όμως δεν βρήκαν τίποτα. Μετά έπρεπε να χειρουργηθώ για ένα θραύσμα άρθρου, κι ο γιατρός μου χάρηκε πολύ ότι βρήκε τάχα την αιτία του πόνου. Άδικα του έλεγα ότι το ίδιο πονούν και τα δύο γόνατά μου, βρήκε εξήγηση και γι’ αυτό. Μετά την εγχείρηση η κατάσταση χειροτέρεψε. Έναν μήνα αργότερα υποβλήθηκα και πάλι σε εγχείρηση· τα γόνατά μου απολυμάνθηκαν και οι πόνοι μου περιορίστηκαν κάπως, το πρόβλημα όμως εξακολουθούσε να υπάρχει. Στα πλαίσια του προγράμματος «Ένα βήμα για την Άντι» κάνουμε συλλογή δωρεών για οξυγονοθεραπεία, μεταξύ άλλων. Σε τι χρησιμεύει και πως λειτουργεί; Μετά από τόνους φαρμάκων άρχισα να αναζητώ άλλες εναλλακτικές λύσεις. Η οξυγονοθεραπεία ταιριάζει ιδιαίτερα για τους πάσχοντες από την νόσο Lyme. Το οξυγόνο καταστρέφοντας τα βακτηρίδια ελευθερώνει πάρα πολλές τοξίνες, πράγμα που αισθάνομαι κιόλας. Η ανάρρωσή μου επιταχύνθηκε, άρχισα να κάνω πράγματα που δεν μπορούσα να κάνω για πολύ καιρό, όπως το κολύμπι και την γυμναστική, που βοηθάνε στην ανάπλαση των ιστών μου. Έχω πλέον σταματήσει τα φάρμακα, και είμαι λίγο χειρότερα, αλλά πρέπει να ξεκουραστεί λίγο ο οργανισμός μου μετά από την μακρά αντιβιοτική αγωγή. Η επόμενη θεραπεία αρχίζει τον Ιανουάριο. Κατά την οξυγονοθεραπεία θα πρέπει να καθίσω σε έναν

θάλαμο, όπου κατά το πρώτο τέταρτο η πίεση αυξάνεται σιγά σιγά στα 2 μπαρ· νιώθεις σαν να ήσουν 15 μέτρα βαθιά στην θάλασσα. Τότε αρχίζω να αναπνέω 100% οξυγόνο. Η θεραπεία κρατάει δυόμισι ώρες επί 40 μέρες. Κάθε φορά που βρισκόμουν μέσα ζωγράφιζα, γιατί δεν ήθελα να πάει χαμένος ο χρόνος, ήταν όμως πολύ δύσκολο να αναπνέω. Έφτιαξα μια μίνι σειρά πινάκών, που θα γίνουν σειρά με τίτλο «Οξυγόνο»

ξεπερνούν τα ψυχικά τους τραύματα δημιουργώντας, και έτσι «ξεφορτώνονται» τους λεγόμενους «δαίμονες». Εγώ δεν μπορώ να το κάνω αυτό, γιατί το «ξεφόρτωμα» για μένα θα ήταν να κάψω το έργο ή να το κρύψω για πάντα αφού το ολοκληρώσω. Αλλιώς θα παρέμενε μια τεράστια πηγή που θα εξέπεμπε συνεχώς αρνητικές ενέργειες. Δεν έχω πλέον ανάγκη από πράγματα που με καταστρέφουν συνέχεια.

Όσοι σε γνωρίζουν ξέρουν, ότι οι πολλές δυσκολίες που πέρασες σε έκαναν πολύ θετική. Τι έμαθες από την ασθένειά σου; Εμπνεύστηκες καθόλου απ’ αυτήν;

Ζωγράφισες λοιπόν την ελπίδα της ανάρρωσης, κι όχι τον πόνο σου.

Είναι σίγουρο ότι η ασθένεια άσκησε και εξακολουθεί να ασκεί μεγάλη επίδραση στα έργα μου και την προσωπικότητά μου. Προσπαθώ να αξιοποιήσω στο έπακρο όσα θέλει να μου διδάξει. Ασχολούμαι πολύ και με την πνευματική πλευρά της νόσου αυτής, κι όχι μόνο την υλική. Δεν θα φανταζόμουν παλιότερα ότι η κίνηση είναι τόσο σημαντική για μένα, και είναι αδιανόητο να μείνω για μια ζωή κλεισμένη στο σπίτι. Τα έργα μου έχουν αλλάξει για πρακτικούς και ψυχικούς λόγους. Πριν από λίγα χρόνια ξεκίνησε μια διαδικασία, κατά την οποία τους έντονους, εκφραστικούς πίνακές μου ακολούθησαν έργα με ήρεμη έκφραση που έχουν στο επίκεντρο τις μικρές λεπτομέρειες. Δεν αναζητώ πλέον τα μεγαλειώδη πράγματα και τα δυναμικά, ούτε την ένταση, αλλά τα μικρά θαύματα και την απόκρυφη ομορφιά των απλών καθημερινών διαδρομών . Εδώ εντάσσεται και η σειρά «Ανθισμένα δέντρα». Δεν θα μπορούσα να φανταστώ παλιότερα να ζωγραφίζω δέντρα, γιατί το θέμα κρύβει την παγίδα του κιτς, τώρα όμως έχω ανάγκη να αντλώ από τις θεραπευτικές ενέργειες του θέματος αυτού. Πολλοί καλλιτέχνες

Αγαπητοί αναγνώστες. Για την βοήθεια της Άντι έγινε μια μοναδική προσπάθεια, και ευχαριστούμε θερμά όλους όσοι έχουν συμβάλλει με όποιον τρόπο. Το πρόγραμμα δεν έχει όμως ολοκληρωθεί ακόμα, η Άντι έχει πολλά βήματα μπροστά της για την πλήρη ανάρρωση. Όσοι επιθυμούν να την βοηθήσουν μπορούν να αγοράσουν κάποιο όμορφο έργο της, ή ακόμα να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα δράσης «Ένα βήμα για την Άντι», είτε προσωπικά στα γραφεία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (ώρες γραφείου), είτε μέσω τράπεζας στον λογαριασμό 11773023-11563666 (OTP Bank). Ιστοσελίδα της Άντι: www.papageorgiuandrea.hu Είναι εξίσου σημαντικό να είμαστε ενήμεροι για την νόσο Lyme αν τίθεται κίνδυνος κρότωνων. Χρήσιμες πληροφορίες για την ασθένεια αυτή θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.lymebeteg.hu (στα ουγγρικά).

Kaleidoszkóp Döbbenetes történet az övé. Nemcsak azért, mert bármelyikünkkel megtörténhet, hanem azért is, mert megannyi félrekezeléssel töltött év és több kilo feleslegesen beszedett gyógyszer után (miután a tünetei csak erősödtek), saját magának sikerült diagnosztizálnia a betegséget, amiben szenved. Az orvosok akkor sem hittek neki, és csak hosszas utánajárás után bizonyosodott be, hogy végig igaza volt: Lyme-kórban szenved. Azóta már a „helyes” kezelést kapja, ám éppen az előbbiekben leírtak miatt, nagyon sok segítségre van még szüksége a gyógyuláshoz. A mindössze 36 esztendős Papageorgiu Andrea festőművész azonban optimista, humorral és pozitív gondolkodással áll az állapotához, folyamatosan alkot, és ami a legfontosabb: hisz a teljes gyógyulásban. Az ő támogatására jött létre 2016 augusztusának végén a «Lépjünk együtt Andiért!» program.

Hogy derült ki, hogy Lyme-kórban szenvedsz?

Ναι, ακόμα και την θέληση για ζωή, και κάθε θετικό αίσθημα που μου δόθηκε στην παρούσα περίοδο της ζωής μου. Τι ζωγραφίζεις τώρα; Χτες το βράδυ ολοκλήρωσα έναν πίνακα για το Art Market. Τελευταία ζωγράφιζα κυρίως κτίρια της Βουδαπέστης, και ο πίνακας αυτός ανήκει στη σειρά αυτή. Παριστάνει το πατρικό μου, εκεί μένουν μέχρι σήμερα οι γονείς μου, εκεί πέρασα 20 χρόνια με την αδερφή μου. Είναι πολύ προσωπικό έργο, περιλαμβάνει τα παιδικά μου χρόνια, πράγμα που δεν θα νιώσει κάποιος άλλος παρά μόνο όταν δει την έντονη ατμόσφαιρα. Πρόσφατα βραβεύτηκες και πάλι. Ναι, στην Φθινοπωρινή Έκθεση της πόλης Hódmezővásárhely, όπου εκτίθενται και άλλα βραβευμένα έργα μου από τότε που αποφοίτησα. Φέτος απέσπασα το βραβείο της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Ουγγαρίας. Σε ευχαριστώ για την συζήτηση.

Kedves Olvasók! Andi megsegítésére páratlan összefogás jött létre, amit mindenkinek, aki valamilyen formában segített, nagyon köszönünk!

A program azonban még nem ért véget, hiszen Andinak még sok lépést meg kell tennie a teljes gyógyulásig. Aki segítené őt ebben, vásárolhat gyönyörű képei közül, de részt vehet a „Lépjünk együtt Andiért!” programban is. Ezt megteheti személyesen, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának irodájában hivatali időben, vagy Papageorgiu Andrea számlaszámán keresztül: 11773023-11563666 (OTP Bank).

Andi weboldala: www.papageorgiuandrea.hu Azonban az is nagyon fontos, hogy a Lyme-kórról mindenki kellő információkkal rendelkezzen, ha kullancsveszélynek van kitéve, megtegye a szükséges óvintézkedéseket. A Lyme-kórról hasznos információk a www.lymebeteg.hu oldalon találhatóak.

dr. Miliosz Nikolett rovata Mivel a tüneteim - a kezelések ellenére - évek óta súlyosbodtak, folyamatosan keresgéltem a neten, olvasgattam a különféle betegségek tüneteit, hogy rájöjjek, mi bajom van. Mindegyik betegségnél úgy volt, hogy egy-egy tünet passzolt, de a többi nem, így mindig arra jutottam, hogy biztos nem az a gond.

A Lyme felismerése érdekes dolog volt, mert bár többször elolvastam ennek a betegségnek a tünetegyüttesét is, nem gondoltam volna, hogy ez a bajom. Ugyanis mindenhol tipikus leírások vannak ehhez a betegséghez megadva, amelyek bár jó szakmai leírások - csak azt a látszatot keltik, hogy ez a betegség csak egyféleképpen jelenhet meg, mégpedig úgy, hogy megfertőz egy kullancs, ami után marad egy piros, kokárda alakú folt, ami egyre jobban terjed a testen, majd megjelennek az első tünetek: fáradtság, rossz alvás, éjszakai izzadás. Ezt követi a második fázis, ahol elkezdődnek az ízületi dagadások, a mozgásszervi problémák, később pedig ez a betegség az idegrendszert támadja meg. Mindez pedig úgy van leírva,

καλειδοσκόπιο | kaleidoszkóp | 25

hogyha ezek a tünetek nem ebben a sorrendben jelennek meg, vagy esetleg más tünetek is vannak, akkor nem Lyme-kórról van szó. Számomra a sugallat, hogy mégis ez a probléma, egy délutáni alvás után jelentkezett, úgy éreztem, hogy utána kell néznem a nem tipikus tüneteknek is. Ebben sokat segített a www.lymebeteg.hu oldal, ami már sokkal komplexebb információkkal szolgál erről a betegségről, nem azt sejteti, hogy minden csak egyféleképpen történhet meg. Itt az összes tünetemet megtaláltam, és belül is úgy éreztem, hogy végre megvan, ez a bajom, ez az okozója minden szenvedésemnek.

A ráérzésem azonban még kevés volt a gyógyuláshoz. Akkortájt a Szent László Kórházban kezeltek (egyik orvos küldött a másikhoz), szóltam is az éppen aktuális kezelőorvosomnak, hogy küldjön át a Lyme-osztályra, ám ő közölte velem, hogy nem küld át, mert ott úgyse tudnak velem mit csinálni. Ennek ellenére azonban ajánlott egy orvost, aki szerinte Lyme-specialista, utólag azonban kiderült róla, hogy a legnagyobb kártevője ennek a betegségnek, mert mindenkit félrekezel, és a honlapján is téves információkkal szolgál. Szerencsére olyan sokára tudott volna csak időpontot adni, hogy végül nem jutottam el hozzá.

Egy karácsonyi családi ebéd alkalmával derült ki, hogy a párom családjában van egy Lyme-kutató szakorvos, aki 30 éve Lymebetegeket kezel, hozzá kerültem. Levette a vért, egyik részét laborba küldte, másik részét ő vizsgálta mikroszkóppal. Meglepő módon a labortesztem is negatív lett, de az orvos - az általa végzett mikroszkópos vizsgálat alapján - ragaszkodott hozzá, hogy a vérkoncentrátumból is végezzék el a tesztet, ami már egyértelműen Lyme-ot mutatott.

Tehát ha nem rokon orvosról van szó, aki kiáll melletted, és elvégezteti a szükséges vizsgálatokat, akkor ismét elküldtek volna negatív leletekkel?

Sajnos igen. Vagy elmegyek az előbb említett magánorvoshoz, aki azt állítja, hogy 6000 Ft antibiotikumból meg lehet gyógyulni. Én több, mint fél évig folyamatosan szedtem nagy dózisú antibiotikumot, és éppen csak elkezdtem gyógyulni. Sajnos az orvosok sem ismerik el, hogy van krónikus Lyme-kór, nagyon kevés igazán jó orvos van ezen a területen.

Mióta voltál már beteg, mikor végre megszületett a helyes diagnózis?

Ez a diagnózis idén januárban született meg, előtte azonban minden orvos és minden kórház kudarcot vallott. Kezeltek autoimmun betegségre, köszvényre, ételallergiára, ugyanis azt éreztem, hogy az ételek egy részének hatására romlik a betegségem. Éreztem, hogy valami van a testemben, ami nagyon gyorsan reagál az ételekre, amiket eszem. Nagyon nehéz volt a helyzetem, mert több orvos azt mondta, hogy nincs olyan betegség, ami ezekkel a tünetekkel járna, ők egyenesen pszichológushoz küldtek. A betegségem élhetetlen része körülbelül 3-4 éve kezdődött, de ha visszagondolok, hogy milyen tüneteim voltak, amelyek összefüggésben lehetettek a Lymekórral, akkor azt mondhatom, hogy körülbelül 10 éve vagyok beteg.

Mik voltak az első tüneteid? Észlelted egyáltalán a kullancsot magadban?

Sajnos nem. Az egész azzal kezdődött, hogy a térdem egy futás után nagyon megfájdult, ezzel orvoshoz fordultam, aki nem talált semmit. Majd beakadt egy levált porcdarab, ezt műteni kellett, amitől az orvosom nagyon boldog volt, hogy végre megtalálta a fájdalom okát. Hiába mondtam neki, hogy mindkét térdem egyformán fáj, ezt azzal magyarázta, hogy az átterhelés miatt van. A műtét után azonban csak még rosszabb lett a helyzet.

A térdemet egy hónappal később újra műteni kellett, ekkor kifertőtlenítették, ezzel a mozgás okozta őrjítő fájdalom enyhült, de a probléma nem oldódott meg végleg.

A „Lépjünk együtt Andiért!” felhívásban - többek között oxigénterápiára gyűjtünk. Miben tud ez segíteni? Hogyan működik?

Miután mérhetetlenül sok gyógyszert kellett szednem, folyamatosan kerestem, milyen alternatív gyógymódok léteznek

26 | καλειδοσκόπιο | kaleidoszkóp

ezek mellett. Ekkor találtam az oxigénterápiát, kifejezetten Lyme-kórban szenvedők számára. Az oxigén segít elpusztítani a baktériumokat. Én ezt konkrétan érezni is szoktam, mert ahogy pusztulnak ezek a baktériumok, az nagyon sok méreganyagot szabadít fel. A regenerálódásom felgyorsult, korábban elképzelhetetlen dolgokra lettem képes, el tudtam kezdeni úszni, tornázni, ami segít, hogy a szöveteim jobban gyógyuljanak.

Most abbahagytam a gyógyszert, emiatt rosszabbul vagyok, de pihentetni kell a szervezetem, mert a hosszú antibiotikum kúra nagyon megviselte. Januárban mehetek a következő terápiára.

A kezelés úgy néz ki, hogy egy keszon kamrába kell beülni, ahol az első 15 percben növelik a nyomást 2 bárra, ami olyan, mintha 15 méter víz alatt lenne az ember. Ahogy ez megvan, onnantól kezdve maszkban lehet lélegezni az oxigént. Egy kúra 40 napig tart, minden alkalom 2,5 órás. Én ezalatt festettem bent, mert egyrészt nem akartam, hogy veszendőbe menjen ez az idő, másrészt le kellett kötni a figyelmemet, mert nagyon nehezen tudtam lélegezni. Csináltam egy mini képsorozatot, amit szerintem majd egyben fogok bekereteztetni „Oxigén” címen.

Aki ismer téged, tudja, hogy a veled történt rengeteg negatívum hatására milyen pozitív vagy. Mire tanított téged ez a betegség? Megjelenítetted az érzéseidet a képeiden?

Az biztos, hogy a betegségem nagyon nagy hatással volt/van a képeimre, a személyiségemre, az életemre. Megpróbálom a legtöbbet kihozni belőle, megtanulni azt, amit tanítani akar nekem. Nagyon sokat foglalkoztam ennek a betegségnek a lelki oldalával is, nemcsak azzal, hogy megszabaduljak tőle. Én sem tudtam magamról, hogy ennyire fontos nekem a mozgás, hosszú távon elképzelhetetlen lett volna számomra, hogy így kelljen élnem, gyakorlatilag lakásba zárva. A képeimen nagyon nagy a változás, ennek technikai és lelki okai vannak. Néhány éve elindult a művészetemben egy olyan folyamat, amelynek során a nagyon intenzív, expresszív képeimet egy lecsendesedett formavilág követte, ahol az apró részletek álltak a középpontban.

Már nem a monumentális dolgokat, az erőt, az intenzivitást keresem, hanem az apró csodákat, a teljesen megszokott dolgok rejtett szépségét. A virágzó fák sorozat is ezen időszak alatt kezdődött el. Korábban elképzelhetetlennek tűnt, hogy virágzó fákat fessek, hiszen ez az egyik legnagyobb giccsveszélyű téma, de azt éreztem, hogy annyira szükségem van erre a gyógyító energiára, arra, hogy én ezzel foglalkozzak. Sok művész úgy dolgozza fel a traumáit, hogy kifesti magából, mint valami démont, így megszabadul tőle. Erre én képtelen vagyok, mert szerintem ez nem megszabadulás, mert a megszabadulás az lenne, ha a képet az elkészülte után elégetném, vagy nem látná soha többet senki. Viszont hogyha ez nem történik meg, az óriási negatív csatorna, negatív energia, ami ha megmarad, folyamatosan visszafelé sugárzik. Nincs szükségem arra, hogy legyen valami, ami folyamatosan engem rombol.

Akkor valójában nem a fájdalmadat festetted bele a képeidbe, hanem a reményt a gyógyulásra?

Igen, és az élni akarást, meg minden olyan pozitív dolgot, amit éreztem vagy érezni tudtam az életből ilyen állapotban.

Min dolgozol most?

Tegnap éjszaka fejeztem be egy képet az Art Marketre. Az elmúlt időszakban sok házat festettem, Budapest házait nagyrészt. Azon a házon dolgoztam, amiben a szüleim laknak a mai napig, ahol én is közel 20 évet töltöttem a húgommal.

Személyes ihletése is van ennek a képnek, hiszen benne van a gyerekkorom, amit más nyilván nem fog érezni, ha ránéz erre a képre, csak azt, hogy nagyon erős töltettel rendelkezik.

A közelmúltban újabb díjat is kaptál..

Igen, a Hódmezővásárhelyi Őszi Tárlaton, ahol a diplomám megszerzése óta szerepelek, és több díjat is kaptam már. Idén a Magyar Művészeti Akadémia Képzőművészeti Tagozata díját nyertem el.

Köszönöm, hogy beszélgettünk!

Αφιέρωμα στον Κάλμαν Σάμπο – ξεφυλλίζοντας το αρχείο Με αφορμή την τοποθέτηση αναμνηστικής πλάκας στις 4 Νοεμβρίου στο σπίτι που έζησε και μεγαλούργησε ο μέγας Νεολληνιστής Κάλμαν Σάμπο το περιοδικό «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» δημοσιεύει ένα μικρό αφιέρωμα στην εξέχουσα αυτή προσωπικότητα. Αδιαμφισβήτητα, είναι ανεκτίμητη η προσφορά του Κάλμαν Σάμπο στα ελληνικά γράμματα και τον στον ελληνικό πολιτισμό μας.

November 4-én avatták Szabó Kálmán neogrecista emléktábláját egykori lakóhelyén. Ebből az alkalomból folyóiratunk külön fejezetet szentel az újgörög tudomány és kultúra kiváló és pótolhatatlan személyisége munkásságának.

Βιογραφία του Dr. Kálmán Szabó

Επιτροπής Κλασικής Φιλολογίας της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών, διοικητικό στέλεχος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, γενικός γραμματέας της Εταιρείας Σύγχρονης Φιλολογίας, συντάκτης του διεθνή περιοδικού «Μαντατοφόρου», διοικητικό στέλεχος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Ν. Καζαντζάκη, και επίτιμο μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας του Πανεπιστημίου του Παλέρμο.

Ο Kálmán Szabó γεννήθηκε στην πόλη Kassa (Κόσιτσε), μετά τον πόλεμο όμως με την ανταλλαγή πληθυσμών εγκαταστάθηκε στο Tamási της Ουγγαρίας με την μητέρα του, στην γερμανικής καταγωγής γιαγιά του. Ο πατέρας του επειδή απελευθερώθηκε από την γερμανική αιχμαλωσία το 1947, έγινε πολίτης Β’ κατηγορίας. Δεν του επιτράπηκε να εργαστεί παρά μόνο το 1954, όταν – όντας νομικός και υπεύθυνος ταχυδρομείου – του εμπιστεύτηκε η ίδρυση και διεύθυνση του τοπικού καταστήματος του κρατικού ταμιευτηρίου ΟΤΡ. Το 1958 εισάχτηκε στο Πανεπιστήμιο ELTE ενώ το 1963 αποφοίτησε με άριστα τα τμήματα της ουγγρικής, λατινικής και της ελληνικής φιλολογίας. Φοιτητής ακόμη το 1962 παντρεύτηκε την Ευαγγελία Τσαρούχα. Μαζί με τον αρχαιολόγο Miklós Szabó υπήρξαν οι πρώτοι μεταπολεμικοί απόφοιτοι, οι οποίοι κέρδισαν υποτροφία στην Ελλάδα το 1963. Από τότε και στο εξής επισκεπτόταν διάφορα διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα· την τελευταία φορά το 1989 μίλησε με αφορμή την επέτειο της Γαλλικής Επανάστασης, καθώς παρέλαβε προσωπικά και το βραβείο της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων για την μετάφραση της «Γυναίκας της Ζάκυθος» του Δ. Σολωμού. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Νεοελληνιστών (1976 Θεσσαλονίκη). Ως φοιτητής ασχολήθηκε με την αρχαιοελληνική και τη λατινική ποίηση, κερδίζοντας τον διαγωνισμό λογοτεχνικής μετάφρασης της Ουγγρικής Αρχαιολογικής Εταιρείας με το έργο «Culex» του Βεργιλίου. Η πρώτη του μετάφραση από τα νέα ελληνικά που δημοσιεύτηκε ήταν η «Αντίσταση» του Σικελιανού. Από τότε, παράλληλα με τα κλασικά έργα άρχισε να ασχολείται και με την νεοελληνική λογοτεχνία, δημοσιεύοντας συνεχώς μεταφράσεις και μελέτες σε διάφορα περιοδικά και ανθολογίες. Σε μια μελέτη του ο καθηγητής László Havas γράφει τα εξής: «Σημείο καμπής στην σταδιοδρομία του κ. Kálmán Szabó αποτέλεσε το «Μικρό κάτοπτρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας» (εκδώσεις Európa, 1971), σε επιμέλεια το Δημητρίου Χατζή, στο οποίο ήταν αισθητή και η συνεργασία με την σύζυγο και μόνιμη συνεργάτριά του κα. Ευαγγελία Τσαρούχα. Διεθνές ενδιαφέρον προσέλκυσε πλέον το «Μικρό κάτοπτρο της βυζαντινής λογοτεχνίας» (Európa, 1974) που επίσης υπέγραφε ο κ. Χατζής, σε συνεργασία και με τον κ. Kapitánffy, που περιλαμβάνει λαμπερές μεταφράσεις του κ. Szabó. Μεγάλης κλήμακας επισκόπιση αποτελεί το έργο με τίτλο «Ιστορία της βυζαντινής και νεοελληνικής λογοτεχνίας» (εκδ. Gondolat, 1989, σε συνεργασία με τους Ι. Kapitánffy και Ε. Τσαρούχα). Πάνω στο ίδιο αντικείμενο δημοσίευσε διάφορα εύχρηστα λήμματα στο Λεξικό Παγκόσμιας Λογοτεχνίας. Για τo αριστούργημά του «Η συγγραφική τέχνη του Καζαντζάκη» (εκδ. Akadémiai 1984) που απαίτησε μεγάλες προσπάθειες, του απονεμήθηκε και ο τίτλος του υποψηφίου καθηγητή. (…) Όπως αναφέρουν και οι αρχαίες ρωμαϊκές ταφικές επιγραφές: VALE· μέσα από τα έργα και την δράση τους οι δημιουργοί ζούν για πάντα, όπως και η μνήμη της μουσικού και ποιήτριας Aelia Sabina «ζει» ανάμεσά μας, έτσι κι Εσύ, Φίλε μου θα μείνεις συνοδοιπόρος μου μέχρι και να πεθάνω.» Ο καθηγητής Kálmán Szabó υπήρξε επικεφαλής του Νεοελληνικού Τμήματος του Πανεπιστημίου ELTE, μέλος της

Ήταν επίτιμος δημότης Αθηνών (1977) και Γ.Γ. της Εταιρείας Ελληνο-Ουγγρικής Φιλίας, πρόεδρος της οποίας ήταν ο Αγαμέμνονας Μακρής. Η βιβλιογραφία του κ. Szabó αποτελείται πάνω από 250 έργα, τα μισά εκ των οποίων είναι νεοελληνικές μεταφράσεις και επιστημονικές μελέτες.

Dr. Szabó Kálmán életrajza Szabó Kálmán Kassán született, a háború utáni lakosságcsere révén édesanyával a Tolna megyei Tamásiba települt, a sváb származású nagymamához. Apja 1947-ben került Tamásiba a német hadifogságból, ezért a „B” listán szerepelt. Munkát először 1954-ben kaphatott, amikor - lévén jogász, Kassán postatiszt volt - rábízták a járási OTP létrehozását és vezetését.

Szabó Kálmán 1958-ban nyert felvételt, és 1963-ban végzett vörösdiplomával az ELTE magyar-latin-görög szakán. Az egyetemen ismerkedett meg és kötött hazásságot 1962-ben Caruha Vangelióval. Szabó Miklós régésszel együtt ők voltak az első háború utáni végzős diákok, akik egyéves görögországi ösztöndíjban részesültek 1963-ban. Attól kezdve gyakran járt Görögországba különböző nemzetközi kongresszusokra, utoljára 1989-ben, amikor előadást tartott a francia forradalom évfordulóján, ezen alkalommal személyesen vehette át a Görög Írószövetség díját, a görög nemzeti költő, Dionisziosz Szolomosz: A zakinthoszi asszony című művének magyar műfordításáért. Alapító tagja volt a Nemzetközi Neogrecista Társaságnak, amely Thesszalonikiben alakult 1976-ben.

Szabó Kálmán egyetemista korában ógörög és latin költészettel foglalkozott, Vergilius: Culex című művével megnyerte az

Τα νέα μας | Híreink | 27

Ókortudományi Társaság műfordítói pályázatát. Első megjelent újgörög műfordítása Angelosz Szikelianosz: Ellenállás című verse volt (1965). Attól kezdve - párhuzamosan a görög-római klasszikusokkal - komolyan kezdett foglalkozni az újgörög irodalommal is, műfordításai, tanulmányai folyamatosan jelentek meg folyóiratokban, antológiákban.

Havas László professzor ezeket írja „Szubjektív portré egy magyar tudósról” című tanulmányában: „A fordulópontot Szabó Kálmán pályájában először talán Dimitriosz Hadzisz által szerkesztett „Az újgörög irodalom kistükre” jelezte, amely 1971-ben jelent meg az Európa Kiadónál, ahol jól érzékelhető volt az együttműködés a görög feleséggel, Caruha Vangelióval, aki állandó munkatársa is lett férje oldalán. Már nemzetközi figyelmet kiváltott az ugyancsak Dimitriosz Hadzisz nevével jegyzett, de már Kapitánffy szelleméről is erősen árulkodó „A bizánci irodalom kistükre” (Európa K. 1974). Itt Szabó Kálmán kitűnő fordításaival találkozunk. Nagyszabású áttekintést ad a Gondolatnál megjelent 1989 - es munka, amelynek címe „ A bizánci és az újgörög irodalom története” (Kapitánffy I., Caruha V.,-val közösen). E tárgykörben a Világirodalmi Lexikonban is számos jól használható címszót publikált. Főműve azonban a sok előmunkálat után megszületett „Kazandzákisz regényírói művészete” (Akadémiai K.1984), amely a kandidátusi címet is

„Kérészéletű, erőtlen, sárból és álmokból gyúrt fény vagyok.

Magamban érzem a mindenség minden erejét.”

N. Kazandzakisz: Aszkézis

A Görög Országos Önkormányzat Szabó Kálmán halálának 10. évfordulója alkalmából 2000-ben „Szabó Kálmán Emlékkönyvet” jelentetett meg. Folyóiratunk ebből az Emlékkönyvből idéz részleteket Szabó Kálmán egyik írásából.

„…A magyarországi ókortudomány a XIX. század utolsó évtizedeiben zárkózott fel a nemzetközi klasszika-filológia élvonalához, s ebben úttörő szerepet töltött be tanszékünk professzora, a pályája rövidségében és gazdagságában egyaránt Szikutriszra emlékeztető Ábel Jenő, Pindarosz scholionjainak kiadója.

…A kutatás területének kiszélesítése aránylag korán felvetődött a tanszék életében. Télfy Iván professzor már az 1848-as szabadságharc idején együtt oktatta hallgatóinak az ókori és az újgörög nyelvet, s írt meg az első magyar nyelvű újgörög grammatikát. Munkássága megoszlik a klasszikus és a közép- és újgörög stúdiumok között. Tanítványa Pecz Vilmos az első, aki szisztematikus alapra helyezte hazánkban a bizantinológiai stúdiumokat. Pecz szemináriumából került ki a középkori és újkori görögség két legkiválóbb magyar kutatója: Moravcsik Gyula és Horváth Endre. Moravcsik Gyula, aki 1936 és 1967 között állt a tanszék élén, az ókortól máig eleven folytonosságú görög kultúra elvét hirdetve, nevelt olyan szakembereket a görög filológia valamennyi nagy területére, mint Gyóni Mátyás, a középkori magyar-görög nyelvi és történeti kapcsolatok kiváló kutatója.

28 | Τα νέα μας | Híreink

meghozta szerzőjének. (…) Ahogy az antik római sírfeliratok mondják: VALE, hiszen munkáik és tevékenységük emlékezete révén az alkotók tovább élnek, miként, Barátom a Te lakóhelyed közelében élő egykori muzsikus –költőnő, Aelia Sabina emléke is mindmáig közöttünk van, ahogy Te is, Barátom, holtomiglan megmaradsz már útitársnak.”

Szabó Kálmán docens az ELTE BTK Újgörög Tanszéki Szakcsoport vezetője volt, a Magyar Tudományos Akadémia Klasszika Filológia Bizottságának tagja, az Ókortudományi Társaság vezetőségének tagja, a Modern Filológia Társaság főtitkára, a nemzetközi újgörög „Mandatoforosz” folyóirat szerkesztője, a Nemzetközi Kazandzakisz Társaság vezetőségének tagja, a Palermói Egyetem Tudományos Társaság tiszteletbeli tagja volt.

Athén város díszpolgára (1977), a Magyar-Görög Baráti Társaság főtitkára volt, melynek Makrisz Agamemnon volt az elnöke.

Szabó Kálmán bibliográfiája több mint 250 tételt tesz ki, amelynek fele újgörög műfordítás, illetve tudományos írás KSZ

….Mind az oktatásban, mind a kutatásban már több évtizede folyamatosak a bizantinológiai stúdiumok. Míg azonban Moravcsik Gyula munkásságának középpontjában Bizánc és a középkori Magyarország széleskörű kapcsolatai álltak, újabban, e hagyományt folytatva is a kutatás súlypontja tanszékünkön a késő antik - kora bizánci történetírás tanulmányozására tolódott át.

Fontos vonása az oktatógárda felkészültségének, hogy mindhárom részterületen, klasszika-filológia stúdiumokon nevelkedett kutatók dolgoznak. Így lehetséges, hogy bizantinologiai főkollégiumainkat tartó munkatársunk, Kapitánffy István, egyidejűleg az ógörög-magyar szótár egyik szerkesztője, s a középkori latinság szótárának is munkatársa. A tudománynépszerűsítés és műfordítás munkájába e területen is csaknem az egész kollektíva bekapcsolódott. Ennek bizonysága az a két vaskos, hatalmas antológia, amelyet a bizánci, ill. az újgörög irodalom anyagából Görögországba nemrég hazatért kollégánk, Dimitriosz Hadzisz szerkesztett, valamint a több szerző tollából most készülő bizánci művelődéstörténet.

….Mindezek eredményeképpen 1975-ben tanszékünkön megindult az újgörög nyelv és irodalom szakjellegű oktatása – a nyelv lektorátusi jellegű oktatása évtizedek óta folyamatos volt…

A sokrétű oktató munkába több külső szakembert is bevontunk, köztük Füves Ödönt, a magyarországi görögség történetének ismert kutatóját, Mohay András nyelvtörténészt, aki az első újgörög-magyar, ill. magyar – újgörög szótár készítésén dolgozik, Sz. Caruha Vangeliót, aki egy korszerű újgörög nyelvkönyvet készít.”

S.P

Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας, που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, σε κάποιο καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά. Οδυσσέας Ελύτης: Εν λευκώ (1992), «Μικρά έψιλον»

Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας το 2000 είχε εκδώσει το βιβλίο «Αφιέρωμα στον Κάλμαν Σάμπο», το οποίο προλογίζεται με ένα λυρικό Αυτοβιογραφικό σημείωμα του αείμνηστου νεοελληνιστή, όπου τελειώνει με την εξομολόγηση: … «Τα ελαττώματα, οι ατέλειές μου είναι χιλιάδες, όπως όλων εκείνων που ζουν. Δεν ήμουν παράδειγμα προς μίμηση, άλλωστε η ζωή μου δεν ήταν τυπική, αλλά πιστεύω ότι προδίδει πολλά για την εποχή στην οποία «δεν έχουμε άλλη ανάπαυση παρά μόνο στον κόλπο της Μητέρας Γης». Για την εποχή στην οποία δεν ταίριαζε η ψυχοσύνθεσή μου, όπως εκφράζεται από το σύνθημα μου: «δύναμίς μου η τρυφερότης». Για την εποχή στον κύριο ρου της οποίας έζησα πα’ όλα αυτά, και στη διαμόρφωση της οποίας πήρα ενεργό μέρος. Πριν από ένδεκα χρόνια ετοίμασα την παρακάτω κάρτα για τον εαυτό μου: Αναπόσπαστο μέρος της Ύλης άνθρωπος Ούγγρος πατέρας δύο κοριτσιών, ταίρι μιας γυναίκας καθηγητής ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας κάτοικος Βουδαπέστης ψύχραιμος και ανήσυχος σύμφωνα με την ιατρική γνώμη υγιής στο νου – από το 1940 αστοχώντας πολλές φορές και όμως καταφέρνοντας κάποτε να αποσπάσω απαντήσεις από τα πράγματα οικοδομώ τον εαυτό μου και οικοδομούμαι για να γίνω κάτι και να διαμορφώσω μία τρίχα στο πρόσωπο του κόσμου.

Αποσπάσματα από το άρθρο «Πρόωρα έφυγε ο Κάλμαν Σάμπο» του Νίκου Καρρά: …Αν σήμερα στην Ουγγαρία γνωρίζουν και αγαπούν τον Σολωμό, τον Καζαντζάκη, τον Ρίτσο και πολλούς άλλους Έλληνες ποιητές και λογοτέχνες, αυτό το χρωστούν σε μεγάλο βαθμό σ’ έναν από τους μεγαλύτερους φιλολόγους – φιλέλληνες της κεντροευρωπαϊκής χώρας των Μαγυάρων. Στον Κάλμαν Σάμπο, που πρόσφατα μας αποχαιρέτησε αθόρυβα πριν προλάβει να συμπληρώσει το πεντηκοστό έτος της ηλικίας του. … Το 1963 αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου ELTE της Βουδαπέστης. Πέρασε όλες τις επιστημονικές βαθμίδες και το 1979 κατέκτησε τον τίτλο του υφηγητή και έγινε επικεφαλής του Τμήματος Νεοελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας, θέση που κατείχε μέχρι τον πρόωρο χαμό του. …»Αν στο κρεβάτι του πόνου, εκεί στο νοσοκομείο, του δόθηκε μια στιγμή να κάνει έναν απολογισμό της ζωής του, πιστεύουμε ο Κάλμαν Σάμπο με ικανοποίηση να είδε τη σταδιοδρομία του, παρά την αχαριστία των ουράνιων δυνάμεων, που δεν του έδωσαν και πολλά περιθώρια», είπε πάνω από τον τάφο του ο συνάδελφός του Τίμπορ Σέπεσι. …Άφησε πίσω του μια σημαντική κληρονομία. Πάνω από διακόσια δημοσιεύματα και εκδόσεις (συγγράμματα, μελέτες δοκίμια, μεταφράσεις, μονογραφίες, ανακοινώσεις επιστημονικές και άρθρα) φέρουν την υπογραφή του. …Τα κυριότερα τεκμήρια αναγνώρισής του στην Ουγγαρία, αλλά και στο εξωτερικό: ήταν μέλος της Επιτροπής Κλασσικής Φιλολογίας της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών και της Διοίκησης Επιστημονικής Εταιρίας Αρχαίων Χρόνων, ενώ η Σύγχρονη Φιλολογική Εταιρία τον εξέλεξε γενικό γραμματέα. Ήταν επίσης, μέλος της συντακτικής επιτροπής του διεθνούς νεοελληνικού περιοδικού «Μαντατοφόρος», της διοίκησης της Διεθνούς Εταιρίας Καζαντζάκη, επίτιμο μέλος της Επιστημονικής Εταιρίας του Παλέρμου Σοσιετέ κ.α. Και κάτι ακόμα για το οποίο ένιωθε περήφανος, ήταν ένας από τους λίγους Ούγγρους, που ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης Αθηνών. Ήταν δικός μας άνθρωπος, που πρωτοστάτησε στη δημιουργία της Ούγγρο-ελληνικής Φιλικής Εταιρίας (το 1988) και εκλέχτηκε γενικός γραμματέας της, με πρόεδρο το μεγάλο γλύπτη Μέμο Μακρή. Συνέλαβε αποφασιστικά στην πραγματοποίηση (το 1989) της διεθνούς διάσκεψης για τις ουγγροελληνικές σχέσεις. Και όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο καθηγητής Τίμπορ Σέπεσι: «Δεν ήταν μόνο καθηγητής, ερευνητής και μεταφραστής, αλλά και ένας διπλωμάτης, που με ενθουσιασμό προσπάθησε να στρατολογήσει στην Ελλάδα ένθερμους οπαδούς και μεταφραστές της ουγγρικής λογοτεχνίας. Να συσφίξει και να ζωντανέψει τις ουγγροελληνικές σχέσεις». Μάιος 1990. Θ/ΓΚ ΑΡΧΕΙΟ

Και σήμερα δεν έχω λόγο να ντρέπομαι για όσα έγραψα τότε διότι εκφράζουν τελείως εκείνο που είμαι. Τα λοιπά είναι άχρηστα κοσμήματα. Τα ξεσκίζει ο χρόνος. Συνέχισα κάτι που έμαθα από τους δασκάλους μου, και άρχισα κάτι που συνεχίζουν οι μαθητές μου τους βρίσκει κανείς στις πέντε ηπείρους -, τα αγαπημένα μου πρόσωπα και οι σύντροφοί μου. Το διαστημόπλοιο πετάει, ακόμα εξακολουθώ να κάνω τη δουλειά μου, όσο θα μπορώ να εκτείνω το χέρι μου ως το πληκτρολόγιο της μηχανής, όσο θα έχω δύναμη να κινήσω τα πράγματα, να αρθρώνω τις λέξεις. Μετά θα αντικρίσω ήσυχα το βλέμμα σας και τις ερχόμενες χιλιετίες Βουδαπέστη, 15 Σεπτεμβρίου 1982 Κάλμαν Σάμπο (Απόδοση στα ελληνικά από τον Tamás Glaser)

Τα νέα μας | Híreink | 29

Állandó kiállításon látható Vasziliádisz Anesztisz rádiógyűjteménye

Augusztus 27-én hivatalosan is megnyílt a Vasziliádisz Anesztisz-gyűjtemény Szolnokon. A 2015-ben elhunyt, görög származású rádió-televízió műszerész egy életen át gyűjtötte a legkülönbözőbb rádiókat és televíziókat, s még életében az volt a végakarata, hogy gyűjteménye halála után is egyben maradjon. Az örökösöknek nem volt egyszerű feladat helyet találni a pontosan 300 darabból álló gyűjteménynek, de a szolnoki Damjanich Múzeum partnernek bizonyult, s állandó gyűjteményként befogadta a teljes kollekciót.

A kiállítás megnyitóján Kovácsné dr. Kaposvári Gyöngyi múzeumigazgató-helyettes köszönetet mondott a családnak, amely a gyűjteményt a múzeum számára felajánlotta. Katona Fatime, Vasziliádisz Anesztisz unokája fuvolán egy-egy magyar és görög dalt adott elő Ludányi Gergely zongorakíséretével. A család részéről Mikes György elevenítette fel az egykori görög ellenálló életútját, majd Friedrich Ferdinánd, a ma már többszörös nagypapa „szomszéd kisfiú” osztotta meg emlékeit „Andris bácsiról”, aki akár a szombati családi ebédet követően is útnak indult, ha valahol éppen a hétvégi bajnoki forduló idején romlott el egy-egy rádiókészülék. A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatát Agárdi Bendegúz Szpírosz elnökhelyettes képviselte az eseményen.

Vasziliádisz Anesztisz 1927-ben a ma Grúziához tartozó Szuhumiban született görög nemzetiségű családban. Szülei döntésének megfelelően a család a Szovjetunióból Görögországba települt át, ahol Kateriniben leltek új otthonra. A II. világháborút követő görög polgárháborúban súlyosan megsebesült, jobb lábát térdből amputálni kellett. Albánián és Jugoszlávián érkezett több ezer sorstársával együtt Magyarországra, ahol az első években Budapesten, a dohánygyári görög kolóniában élt. Itt ismerte meg Paraszkevopulu Nikit, akivel

30 | Τα νέα μας | Híreink

62 évig éltek boldog házasságban. A Dohánygyárból Szolnokra kerültek, ahol néhány család alkotta a kis görög közösséget. Két gyermekük született, Viktória és Szofia. Csak 1975-ben léphetett újra görög földre, de ezt követően évente hazalátogatott.

Rádió-televízió műszerészként először a GELKÁ-nál dolgozott, majd 1970-től önálló műhelyt nyitott. Munkája egyben szenvedélyévé is vált, szívesen foglalkozott régi készülékek felújításával. Az évek során így jött létre a 300 darabos gyűjtemény, amely tulajdonképpen végigkíséri a magyar híradástechnika fejlődését egészen a közelmúltig, egyben betekintést nyújt az egykori szocialista országok rádiótelevíziógyártásába is.

Agárdi Szpírosz

Fotó: Katona Fatime)

Οι εργασίες του ελληνο-ουγγρικού επιχειρηματικού Συμβουλίου στη Βουδαπέστη

Ενα σημαντικό βήμα για την περαιτέρω ενίσχυση και βελτίωση των ελληνο-ουγγρικών εμπορικών και οικονομικών σχέσεων πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη στις 17 Νοεμβρίου. Στο ξενοδοχείο Αctor συναντήθηκαν Ελληνες και Ούγγροι επιχειρηματίες στα πλαίσια της περαιτέρω σύσφιξης και συνεργασίας των σχέσεων των δύο χωρών. Μεταξύ άλλων το παρόν έδωσαν ο Γιώργος Ζερίτης. ο Μπάλαζ Μπούλτσου, ο Τάμας Βίτεζι, η κα Μάρθα Πολιτιδού, ο Σλομπ.Μάτοβιτς, ο Μιχάλης Παυλίδης, ο ελληνο-κύπριος επιχειρηματίας Πανίκος Μακεδόνας κ.α. Στον εναρκτήριο χαιρετισμό του ο Ελληνας Πρέσβυς στη Βουδαπέστη κ.Δημήτρης Λέτσιος αναφέρθηκε στην μεγάλη σημασία που αποδίδει η ελληνική πλευρά στην περαιτέρω ανάπτυξη και διεύρυνση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με την Ουγγαρία. Ο ίδιος ευελπιστεί ότι τέτοιου είδους συνεργασίες μεταξύ επιχειρηματιών των δύο χωρών, δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για περαιτέρω δραστηριοποίηση των εμπορικών συναλλαγών.. Από την πλευρά του ο οικονομολόγος – πολιτικός επιστήμων Πάτροκλος Κουδούνης Πρόεδρος του Ελληνο-ουγγρικού επιχειρηματικού συμβουλίου και συνάμα μέλος του Δ.Σ του ΕΒΕΑ, εξέφρασε την αισιοδοξία του για την πορεία των ελληνο-ουγγρικών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων χαρακτηρίζοντας ως εποικοδομητικές και χρήσιμες τις συνομιλίες της Βουδαπέστης.

Ο ίδιος επιβεβαίωσε το έντονο ενδιαφέρον της αγοράς για την από κοινού προώθηση των εμπορικών δραστηριοτήτων και την περαιτέρω αύξηση του όγκου των συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών σε συνάρτηση με την δημιουργία νέων επενδυτικών «εστιών» για ελληνο-ουγγρική συμμετοχή σε αναπτυξιακά προγράμματα αλλά και σε αγορές τρίτων χωρών. Ο εκ των Αντιπροέδρων και οικοδεσπότης της συνάντησης επιχειρηματίας Γιώργος Κουκουμτζής και συνάμα Πρόεδρος της ΑΕΟΥ στο γεύμα εργασίας που παρέθεσε προς τιμήν των σημαντικών προσκεκλημένων μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στις περαιτέρω δυνατότητες και συνεργασίες στο τομέα των επενδύσεων σε Ελλάδα και Ουγγαρία αντίστοιχα. Ενδεικτικό του πολύ καλού κλίματος που επικράτησε στις συνομιλίες της Βουδαπέστης ήταν η από κοινού «αυτόματη» ανανέωση του επιχειρηματικού ραντεβού για τις αρχές του επόμενου έτους με τις δύο πλευρές να «διψούν» για αποτελεσματική συνεργασία. Από την πλευρά μας τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία στις προσπάθειες και στις πρωτοβουλίες τους,

Ανδρέας Οικονόμου

Τα νέα μας | Híreink | 31

Συνέντευξη με τον Ελληνα επιχειρηματία Μιχάλη Παυλίδη 25 χρόνια παρουσίας στην ουγγρική αγορά

Συνέντευξη παραχώρησε στο περιοδικό μας ο Έλληνας επιχειρηματίας Μιχάλης Παυλίδης που δραστηριοποιείται στην Ουγγαρία τα τελευταία 25 χρόνια. Τον ρωτήσαμε λοιπόν για τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες με αφορμή και το άνοιγμα ενός νέου ελληνικού εστιατορίου στο κέντρο της Βουδαπέστης που φέρει το όνομα «ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ». Μιχάλης Παυλίδης: Σας ευχαριστώ καταρχήν για την τιμή που μου κάνατε να έρθετε εδω στο μαγαζί μας. Ανεξαρτήτως των άλλων εμπορικών δραστηριοτήτων το όνειρο μου ήταν πάντα να ανοίξω μια μικρή ταβερνούλα στη Βουδαπέστη με ελληνικές πρώτες ύλες. Όπως καταλαβαίνετε προσπαθούμε να μένουμε πιστοί στις παραδόσεις με ελληνικά προϊόντα αλλά και με ελληνική αυθεντική μουσική. Κρέατα, τυριά, λάδια, πίτες γιαούρτια. κρασιά, μπύρες ...κλπ είναι όλα εισαγόμενα από την Ελλάδα. Κλείσαμε ήδη ένα χρόνο λειτουργίας και θα έλεγα ότι «δόξα το Θεό» είμαστε ευχαριστημένοι, το μαγαζί πάει καλά... ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Ανδρέας Οικονόμου) : Πως σας δέχθηκε η αγορά. Βρισκόμαστε σε μια πολυσύχναστη συνοικία της ουγγρικής πρωτεύουσας στην περιοχή της ονομαζόμενης «Αυλής του Γκόζντου». Υπάρχουν κατά την γνώμη σας οι δυνατότητες, τα περιθώρια και για άλλα ελληνικά καταστήματα να τολμήσουν τέτοιου είδους ανοίγματα ; Μ.Παυλίδης : Κοιτάξτε να δείτε κατά την γνώμη μου οι Ούγγροι που επισκέπτονται και λατρεύουν στην κυριολεξία την χώρα μας, προτιμούν θα έλεγα περισσότερο την ελληνική κουζίνα. Παρόλα αυτά η Βουδαπέστη είναι γεμάτη από τουρκικά και ιταλικά μαγαζιά. Σαφώς και υπάρχουν οι δυνατότητες για επιτυχείς επενδύσεις, αρκεί να το τολμήσει κανείς στις δύσκολες εποχές που διανύουμε...για το ελληνικό στοιχείο υπάρχει στη Βουδαπέστη ακόμη πολύ έδαφος. ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ : Ετυχε να σας γνωρίσω πριν από 25 χρόνια όταν η αγορά ήταν ακόμη σχετικά περιορισμένη. Πέστε μου για τις πρώτες εμπορικές σας ενασχολήσεις στην Ουγγαρία που

32 | Τα νέα μας | Híreink

βρήκατε τα στηρίγματα να πατήσετε και να συνεχίσετε ; Μ.Παυλίδης : Πολλά οφείλουμε όχι μόνο εγώ αλλά και πολλοί άλλοι επιχειρηματίες στην Ουγγαρία στον τότε Ελληνα Πρέσβυ στην Βουδαπέστη τον κ.Γιάννη Δρακουλαράκο (σημ. Περιοδ.: 1993 –1997) ο οποίος μας περιέλαβε με αγάπη σαν πατέρας μας θα έλεγα και μας βοήθησε σημαντικά να σταθούμε στα πόδια μας. Κατά την γνώμη μου ήταν ο άνθρωπος κλειδί που ένωσε στην Ουγγαρία όλους τους Ελληνες ώστε να πετύχουμε στο έργο μας και του χρωστάμε πράγματι πάρα πολλά. Γι’αυτό και του είμαστε ευγνώμονες. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν ούτε ιντρενέτ, ούτε «έξυπνα τηλέφωνα». Επρεπε λοιπόν να επικοινωνήσει κανείς στα ουγγρικά είτε με τέλεξ, και φαξ. Η Πρεσβεία μας ήταν ο συνδετικός κρίκος για τυχόν προβλήματα με μεταφορικές εταιρείες, ουγγρικές αρχές, τελωνεία και ότι άλλο προέκυπτε. Πολύ σημαντική ήταν και η βοήθεια του Κώστα Φλουρή ικανού στελέχους του Εμπορικό Γραφείο της Πρεσβείας που πολλές φορές σπαταλούσε τον ελεύθερο χρόνο του ακόμη και τα Σαββατοκύριακα για να μας διευκολύνει και τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα γι’αυτό. ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ : Αλλάζοντας λίγο την συζήτηση...Ποια ελληνικά φαγητά προτιμούν οι Ούγγροι στο μαγαζί σας; Μ.Παυλίδης : Αυτή την περίοδο κάνουν θραύση τα τηγανητά κολοκυθάκια...Ομως ο πολύ καλός μας χοιρινός γύρος, τα σουβλάκια, ο μουσακάς, οι ποικιλία στις ελληνικές σαλάτες αλλά και οι ελληνικές μπύρες τραβάνε τον επισκέπτη. ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ : Σας ευχαριστώ για την συνέντευξη. Σας ευχόμαστε υγεία, καλές δουλειές και να συνεχίσετε να βρίσκετε στις επάλξεις για τα ελληνικά εμπορικά συμφέροντα και για τα επόμενα 25 χρόνια. Κι’ εγώ σας ευχαριστώ νάστε πάντα καλά.

Ανδρέας Οικονόμου

Η εκμάθηση Ελληνικών ως θεμέλιο της κοινοτικής ζωής Συνέντευξη του Λεωνίδα Πούρου με τον Αλέξανδρο Πούρο δάσκαλο Ελληνικών

- μπορούν να πάνε στην Ελλάδα για θερινές κατασκηνώσεις και εκδρομές όπου περνάνε πιο άνετα με τα ελληνικά τους,

1. Ποια είναι τα κίνητρα που ωθούν τους νέους ελληνικής καταγωγής οι οποίοι έχουν ήδη ως πρώτη γλώσσα τους την ουγγρική να αρχίσουν να μαθαίνουν ελληνικά;

- μπορούν να μιλούν μια γλώσσα που βρίσκει θετική ανταπόκριση στην Ουγγαρία,

Η ελληνική κοινότητα του Σέγκεντ – της οποίας 10-20 οικογένειες παίρνουν ενεργό μέρος στις δραστηριότητες των εδώ ελληνικών οργανώσεων – διοργανώνει μαθήματα Ελληνικών εδώ και 20 χρόνια για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Σε αυτό το εξάμηνο παιδιά μάθαιναν ελληνικά σε τρία τμήματα. Τα κίνητρα αλλάζουν αναλόγως με την ηλικία. Στους μικρούς η απόφαση συμμετοχής στα μαθήματα είναι των γονιών, στους μεγάλους (χαρακτηριστικά σε όσους σπουδάζουν στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και άνω) μιλάμε πλέον για δική τους επιλογή. Στα μαθήματα συμμετέχουν και γονείς. Παρότι πρόκειται για διδασκαλία της «μητρικής γλώσσας» αξίζει να ξεκαθαρίσουμε ότι ακόμα και στους προχωρημένους μαθητές η πρώτη γλώσσα είναι η ουγγρική πράγμα που καθορίζει και την μέθοδο της διδασκαλίας, για παράδειγμα χρησιμοποιούνται με μεγαλύτερο αποτέλεσμα μέθοδοι εκμάθησης της γλώσσας παρά σχολικά βιβλία εκδοθέντα στην Ελλάδα. Ο πιο σπουδαίος αντικειμενικός παράγοντας για την εκμάθηση της γλώσσας είναι ότι η δυνατότητα είναι εξασφαλισμένη. Η ουσία της ουγγρικής πολιτικής περί εθνικοτήτων συνίσταται στο ότι οι εθνικές μειονοτικές κοινότητες που δηλώνουν την ύπαρξή τους και ο αριθμός των μελών τους φτάνει ένα ελάχιστο όριο, μπορούν με διαδικασία καθορισμένη από την νομοθεσία να βρουν πόρους για την καλλιέργεια των κοινοτικών αξιών τους, έτσι και της γλώσσας τους. Οι υποκειμενικοί παράγοντες σύμφωνα με την ντόπια εμπειρία είναι: τα παιδιά που μαθαίνουν ελληνικά θεωρούν ως «προστιθεμένη» αξία ότι είναι ελληνικής καταγωγής. Έχουν Έλληνες συγγενείς, φίλους, πηγαίνουν στην Ελλάδα, σκοπεύουν να δουλέψουν εκεί ή να χρησιμοποιούν κατά την επαγγελματική σταδιοδρομία τους την ελληνική, αλλά πέρα από τα ορθολογικά αυτά κίνητρα ο βασικός λόγος παρακολούθησης των μαθημάτων οφείλεται σε κάποια επιθυμία ανταπόκρισης, γεγονός αυτονόητο: «είμαι ελληνικής καταγωγής, άρα μαθαίνω ελληνικά». Σύμφωνα με την εμπειρία που αποκτήσαμε κατά την 20ετή λειτουργία των ελληνικών οργανώσεων του Σέγκεντ – σχεδόν όλα τα παιδιά μάθαιναν ελληνικά για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα – η ισχυρότερη συνεκτική δύναμη της κοινότητας είναι ίδια η εκμάθηση της γλώσσας και οι δυνατότητες που προκύπτουν από αυτή.

2. Ποια είναι τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα συνεπάγεται η γνώση των ελληνικών;

που

Στην Ουγγαρία λειτουργεί διαπιστευμένο συμπληρωματικό σχολείο Ελληνικών που εκτός από την Βουδαπέστη και το χωριό Μπελογιάννη παρέχει και σε άλλα μέρη τη δυνατότητα εκμάθησης των ελληνικών δωρεάν για νέους που συνδέονται με τν ελληνική εθνικότητα. Τα παιδιά που μαθαίνουν ελληνικά στο Σέγκεντ μπορούν να υπολογίσουν τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: - με την εκμάθηση μιας μικρής γλώσσας εκτός από τις 1-2 παγκόσμιες γλώσσες που μαθαίνουν στα ιδρύματα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι γνώσεις τους θα έχουν μεγαλύτερη εμπορεύσιμη αξία στην ενήλικη ζωή, - οι βαθμοί που παίρνουν τα παιδιά στα μαθήματα μπορούν να περάσουν στα σχολικά ενδεικτικά. Γίνονται και απολυτήριες εξετάσεις από ελληνική γλώσσα και λαογνωσία.

- οι επιτυχημένες κρατικές εξετάσεις ελληνομάθειας αυξάνουν τους πόντους για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση,

- με την παρακολούθηση των μαθημάτων βρίσκονται σε μια κοινότητα όπου τα μέλη «είναι από την ίδια ζύμη», τους γίνεται φυσικό ότι σε κάποια πράγματα ίσως διαφέρουν από την κοινωνία της πλειονότητας όπως το όνομα, τις συνήθειες ή τη φυσιογνωμία.

3. Πόσο σημαντικό στοιχείο για την κοινότητα ανθρώπων ελληνικής καταγωγής είναι η γλώσσα; Η ισχυρότερη συνεκτική δύναμη. Και όχι μόνο για την ελληνική κοινότητα. Σύμφωνα με εμπειρία εκείνες οι εθνικότητες ζουν δραστήρια κοινοτική ζωή που μπορούν να δραστηριοποιήσουν τους νέους σταθερά, πράγμα που πραγματοποιείται πιο χαρακτηριστικά με την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Αυτό αποτελεί τη βάση στο Σέγκεντ για την συνάντηση των γονιών, τους χορούς και άλλες πρωτοβουλίες της κοινότητας.

4. Πόσο μεγάλο μέρος των ανθρώπων ελληνικής καταγωγής στην Ουγγαρία ζει δραστήρια κοινοτική ζωή; Αυτές οι εθνικότητες ζουν δραστήρια κοινοτική ζωή των οποίων τα κίνητρα έχουν να κάνουν με την προστασία συμφερόντων ή έχουν πολιτιστικό ή θρησκευτικό χαρακτήρα. Επειδή η διάκριση των εθνικοτήτων στην Ουγγαρία είναι κάθε άλλο παρά αρνητική, η προστασία των συμφερόντων δεν παίρνει ιδιαίτερη έμφαση. Η ισχυρότερη συνεκτική δύναμη στους Έλληνες είναι η εμμονή τους στην γλώσσα των προγόνων. Επίσης σημαντικό στοιχείο της κοινοτικής ζωής είναι η τόσο αγαπητή και για την κοινωνία της πλειονότητας ελληνική μουσική και χοροί, τα έθιμα και συνήθεις όπως είναι ο ελληνικός τρόπος διατροφής και διασκέδασης, καθώς τελευταία ίσως και η ορθόδοξη θρησκεία. Με όλα αυτά η ελληνική κοινότητα της Ουγγαρίας ανάλογα με το αριθμητικό ποσοστό που έχει, είναι καλά οργανωμένη και έχει ιδιαίτερα δραστήρια ζωή.

5. Υπάρχει κάποια αισθητή διαφορά μεταξύ πρωτεύουσας και επαρχίας όσο αφορά τον τρόπο εκμάθησης των ελληνικών ή την κοινοτική ζωή; Οι συνήθειες εκμάθησης ελληνικών καθορίζονται πρώτα απ’ όλα από δύο παράγοντες. Από την εμμονή στην ελληνική εθνικότητα από τη μια, και από αντικειμενικές δυνατότητες από την άλλη. Επειδή άνθρωποι ελληνικής εθνικότητας στον μεγαλύτερο αριθμό και ποσοστό ζουν στην Βουδαπέστη και το χωριό Μπελογιάννη, αντιστοίχως και η διδασκαλία ελληνικών είναι η πιο δραστήρια εκεί. Σημαντικό κέντρο θεωρείται όμως και το Σέγκεντ, όπου ο δυναμισμός της διδασκαλίας ελληνικών οφείλεται προπαντός σε προσωπικούς παράγοντες και στην εκδοτική δραστηριότητα της εκεί ελληνικής κοινότητας. Ως προς την κοινοτική ζωή μεταξύ Βουδαπέστης, Μπελογιάννη και του Σέγκεντ η διαφορά είναι μεγάλη, αφού στους πρώτους οικισμούς οι Έλληνες μπορούν να αποτελούν αριθμητικά βάση και για μεγάλες εκδηλώσεις. Στο Σέγκεντ σημαντικός είναι ο αριθμός των συμπαθούντων, υποστηρικτών που δίνουν δύναμη «απ’ έξω» για την πραγματοποίηση των κοινοτικών πρωτοβουλιών. Ένα παράδειγμα για το φαινόμενο αυτό είναι το χορευτικό συγκρότημα των Ελλήνων του Σέγκεντ όπου δύο μόνο από τους χορευτές είναι ελληνικής καταγωγής.

Μετάφραση: Αλέξανδρος Πούρος

- οι μαθητές του «ελληνικού σχολείου» μπορούν να πάρουν υποτροφία,

σχολείο | iskola | 33

A nyelvtanítás, mint a közösségi élet alapja Purosz Leonidasz kérdezi Purosz Alexandrosz nyelvtanárt 1. Milyen tényezők járulhatnak hozzá ahhoz, hogy egy görög nemzetiségű fiatal, akinek az elsődleges nyelve a magyar, elkezdjen görögül tanulni?

A szegedi görög közösség – amelynek 10-20 családja él aktív egyesületi életet – 20 éve tart anyanyelvi foglalkozásokat minden korosztályban. Jelenleg 3 csoportban tanulnak fiatalok görögül.

A motivációk a korosztály függvényében változók. A kisebb gyerekeknél a szülők döntése az órára járatás, az idősebbeknél (jellemzően középiskolásoknál és a fölött) saját szándékról van szó. A foglalkozásokon több szülő is részt vesz.

Annak ellenére, hogy „anyanyelvi” oktatásról van szó, érdemes tisztázni, hogy még a haladó tanulóknak is a magyar az első nyelve, ami a nyelvtanítás módszerét is meghatározza, pl. jobban használhatók a nyelvkönyvek, mint a görögországi iskolai tankönyvek.

A nyelvtanulás legfontosabb objektív tényezője: a lehetőség biztosítottsága. A magyarországi nemzetiségi politika lényege, hogy azon nemzetiségi közösségek, amelyek felvállalják létüket, tagjainak száma elér egy bizonyos minimumot, törvényben meghatározott módon forrásokat szerezhetnek arra, hogy közösségi értékeiket, így a nyelvüket ápolhassák.

A szubjektív tényezők a helyi tapasztalat szerint: a görögül tanulók többnyire „hozzáadott” értéknek tekintik, hogy görög származásúak. Vannak görög rokonaik, barátaik, járnak Görögországba, szeretnének ott dolgozni, vagy a görögöt használni a szakmai karrierjük során, de ezen racionális motivációkon túl elsődlegesnek tekinthető, egyfajta otthonról hozott megfelelési vágy, evidencia: „görög származású vagyok, tehát görögül tanulok”.

A szegedi görög szervezetek fennállásának 20 éves tapasztalata az, hogy szinte az összes fiatal hosszabb-rövidebb ideig tanult görögül, s hogy a közösség legnagyobb összetartó ereje maga a nyelvtanulás, és az ahhoz kapcsolódó lehetőségek.

2. Milyen konkrét gyakorlati előnyökkel járhat a görög nyelvtudás?

Magyarországon működik egy akkreditált görög nemzetiségi iskola, amely Budapesten és Beloianniszon kívül több településen is ingyenesen biztosítja a görög nyelv tanulását a nemzetiséghez kötődő fiatalok számára. A Szegeden görögül tanulók a következő gyakorlati előnyökkel számolhatnak: - az általános vagy középiskolában tanult 1-2 világnyelven kívül elsajátított kis nyelvvel a tudásuk eladhatóbbá válhat a felnőtt élet során, - a nyelvórák osztályzata az iskolai ellenőrzőbe átvezethető, érettségizni is lehet görög nemzetiségi nyelvből és népismeretből, - egy sikeres nyelvvizsga továbbtanulás során,

plusz

pontokat

jelenthet

a

- a „görög iskola” tanulói ösztöndíjban részesülhetnek, - nyári táborok vagy kirándulások során Görögországba utazhatnak, ott otthonosan mozoghatnak, - beszélhetnek egy olyan nyelvet, amelynek megítélése Magyarországon pozitív,

34 | σχολείο | iskola

- a nyelvórák látogatásával a fiatalok olyan közösségbe kerülhetnek, amelynek tagjai „hasonszőrű” egyének, akik számára természetessé válhat, hogy a többségi társadalom tagjaiétól pl. eltérő a nevük, esetleg bizonyos szokásuk, megjelenésük.

3. Mennyire fontos része a görög nemzetiségű közösségnek a nyelv?

A legnagyobb összetartó erő. Nemcsak a görög közösségre igaz ez. Tapasztalat alapján azon nemzetiségek folytatnak aktív közösségi életet, amelyek a fiatalokat tartósan meg tudják mozgatni. Ennek a legjellemzőbb módja a nyelvtanulás.

Szegeden erre épülnek rá a szülői találkozások, táncprogramok és további közösségi kezdeményezések.

4. A magyarországi görög nemzetiségűek mekkora része él aktív közösségi életet?

Azok a nemzetiségi közösségek élnek aktív életet, amelyeknek érdekvédelmi, kulturális, esetleg vallási motivációik vannak.

Mivel a nemzetiségek helyzete Magyarországon nem küzdelmes, az érdekvédelmi motiváltság nem kap hangsúlyos szerepet. A görögök esetében a legnagyobb összetartó erő az elődök nyelvéhez való ragaszkodás.

Ezenkívül jelentősnek mondható még a többségi társadalomban is nagy népszerűségnek örvendő görög zene és tánc, valamint az olyan életviteli szokások, mint a görögös étkezés, szórakozás, és újabban talán az ortodox vallás is. Mindezek összességének köszönhetően a magyarországi görög nemzetiség a létszámához képest jól szervezett, és kimondottan aktív közösségi életet folytat.

5. Van-e valamilyen markáns különbség a budapesti és a vidéki görögök nyelvtanulási szokásaiban/ közösségi életében?

A görög nemzetiséghez való ragaszkodás, valamint az objektív lehetőségek határozzák meg alapvetően a nyelvtanulási szokásokat. Mivel görög nemzetiségűek legnagyobb számban és arányban Budapesten és Beloianniszban laknak, a legaktívabb nyelvtanítás is ott folyik. Ezek mellett jelentős központ még Szeged is, ahol a nyelvtanítás dinamizmusa elsősorban személyi adottságoknak, valamint a szegedi görög közösség kiadói tevékenységének köszönhető.

A közösségi élet összességében viszont markánsan különböznek az említett települések Szegedtől, mivel Budapesten és Beloianniszban él annyi görög nemzetiségű, amennyire egy-egy nagyobb rendezvény épülhet. Szegeden jelentős a szimpatizánsok, támogatók száma, akik „kívülről” adnak erőt a közösségi kezdeményezések megvalósításához.

Jó példa lehet erre, hogy a szegedi görög tánccsoport tagjai közül mindössze ketten görög származásúak.

Ολυμπιάδα Ελληνικής Γλώσσας Η συμμετοχή του σχολείου μας στην 3η Διεθνή Ολυμπιάδα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού, 9-11 Σεπτεμβρίου 2016 Μεταξύ 9-12 Σεπτεμβρίου 2016 διοργανώθηκε για τρίτη συνεχόμενη φορά η Διεθνής Ολυμπιάδα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο Βουκουρέστι, με πρωτοβουλία της Ένωσης Ελλήνων Ρουμανίας. Στον διαγωνισμό – όπως και τις προηγούμενες χρονιές – συμμετείχε και η αποστολή του σχολείου μας Μανώλης Γλέζος, αποτελούμενη φέτος από την μαθήτρια Αλεξάνδρα Λαζαρίδου και τον συνοδό εκπαιδευτικό, Βασίλη Στεφόπουλο. Στην φετινή διοργάνωση έλαβαν μέρος μαθητές και συνοδοί από διάφορα ευρωπαϊκά κράτη όπως τη Ρουμανία, την Μολδαβία, την Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Ολυμπιάδα εντάσσεται στο Πρόγραμμα Σχολικών Διαγωνισμών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Επιστημονικής Έρευνας της Ρουμανίας, καθώς η οργάνωση και η διεξαγωγή της εκδήλωσης συγχρηματοδοτήθηκαν από το ρουμανικό Υπουργείο και την Ελληνική Ένωση της χώρας. Όπως δηλώνεται χαρακτηριστικά από τους διοργανωτές, ο διαγωνισμός φέρνει σε επαφή τους μαθητές της δημόσιας και της ιδιωτικής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από την Ρουμανία με μαθητές που προέρχονται από χώρες όπου υπάρχουν ελληνικές κοινότητες, στα σχολεία των οποίων διδάσκεται η νεοελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός. Από κάθε χώρα λοιπόν μπορούν να συμμετάσχουν το πολύ πέντε μαθητές, που θα πρέπει να συνοδεύονται από έναν εκπαιδευτικό ή γονέα τους. Οι συμμετέχοντες αναλαμβάνουν τα έξοδα μεταφοράς τους από και προς την ρουμάνικη πρωτεύουσα, ενώ οι διοργανωτές προσφέρουν την διαμονή, τα γεύματα, τα βραβεία και το πολιτιστικό πρόγραμμα. Ο διαγωνισμός διεξάχθηκε το Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου στο μεγαλοπρεπέστατο Μέγαρο του Ρουμάνικου Κοινοβουλίου σε

μορφή γραπτής εξέτασης διάρκειας τριών ωρών, με θέματα γραμματικής, ορθογραφίας και παραγωγής γραπτού λόγου, στα ακόλουθα επίπεδα γλωσσομάθειας και ηλικιακές ομάδες που ανταποκρίνονται στο Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες: Επίπεδο Α1 (με δύο υποκατηγορίες: μαθητές 9-13 ετών και 14-18 ετών) Επίπεδο Α2 Επίπεδα Β1 και Β2 Επίπεδο Γ

Στη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε διάφορες δραστηριότητες, όπως επισκέψεις σε μουσεία, αξιοθέατα, ιστορικά μνημεία και μια ελληνική βραδιά, οι οποίες εκφράζουν το πνεύμα του Ελληνισμού. Μείναμε πολύ ευχαριστημένοι τόσο από πλευράς διοργάνωσης, καθώς μας εντυπωσίασε ιδιαίτερα η φιλική ατμόσφαιρα και η φιλοξενία των ομογενών μας. Ελπίζουμε του χρόνου να έχουμε την ευκαιρία να εκπροσωπήσουμε το ελληνικό σχολείο της Ουγγαρίας με ακόμα περισσότερους μαθητές ...και να αποσπάσουμε πολλά βραβεία! Εις το επανιδείν

- Β. Στεφόπουλος -

σχολείο | iskola | 35

Η καινούρια σχολική χρονιά στο Σχολείο «Μανώλης Γλέζος» Με την ευκαιρία της καινούριας σχολικής χρονιάς που ξεκίνησε στο 12τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών «Μανώλης Γλέζος», θα θέλαμε να σας κοινοποιήσουμε τα νέα μας. Στην πόλη Pécs άρχισε να λειτουργεί από φέτος καινούριο επίσημο παράρτημα του σχολείου μας, με 7 μαθητές που στεγάζεται στο Δημοτικό Σχολείο Apáczai Csere János. Δύο καινούριοι αποσπασμένοι δάσκαλοι από την Ελλάδα στελεχώνουν φέτος το σχολείο μας, η Κωνσταντίνα Πάικα από τα Ιωάννινα και ο Χρήστος Τριανταφύλλου από τον Βόλο, ο οποίος υπηρέτησε 3 χρόνια στο Δημοτικό Σχολείο Νίκος Μπελογιάννης, και συνεχίζει στο σχολείο μας τη θητεία του. Επίσης προσλήφθηκε ο πάτερ Παΐσιος Λαρεντζάκης, θεολόγος από την Κρήτη, ο οποίος θα κάνει μαθήματα θεολογίας ύστερα από το ενδιαφέρον που είχε εκδηλωθεί την προηγούμενη χρονιά ενώ παράλληλα θα συμπληρώσει το κενό που υπάρχει στο διδακτικό προσωπικό για την ελληνική γλώσσα στο Σχολείο Νίκος Μπελογιάννης. Σύμφωνα με το ετήσιο πρόγραμμά μας, το οποίο μπορείτε να δείτε στον αντίστοιχο πίνακα, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τρία προγράμματα. Μεταξύ 9-12 Σεπτεμβρίου 2016 διεξάχθηκε η 3η Διεθνής Ολυμπιάδα Ελληνισμού υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας – Επιστημονικών Ερευνών της Ρουμανίας σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Ρουμανίας, όπου συμμετείχε με επιτυχία η μαθήτριά μας Αλεξάνδρα Λαζαρίδου με τον δάσκαλό της Βασίλη Στεφόπουλο ως συνοδό, αναλυτικό άρθρο στο παρόν τεύχος.

Επίσης, το σχολείο μας πήρε μέρος στο πρόγραμμα «Το μεγαλύτερο μάθημα στον κόσμο» την εβδομάδα 19-23 Σεπτεμβρίου . Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που με την πρωτοβουλία του ΟΗΕ θέλει να γνωρίσουν όλα τα παιδιά της γης τις σημαντικότερες αρχές βιωσιμότητας και κάθε χρόνο επικεντρώνεται σε έναν παγκόσμιο στόχο από τους 17 συνολικά που έχει θέσει. . Φετινό θέμα, το πέμπτο κατά σειρά, ήταν η ισότητα των φύλων για το οποίο ευαισθητοποιήθηκαν τα παιδιά μέσα στην τάξη μέσω προβολής βίντεο, κόμικς, συζήτησης και ερωταπαντήσεων. Στις 7 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε η απονομή πιστοποιητικών Ελληνομάθειας, σε συνδυασμό με τη λογοτεχνική βραδιά στη Βιβλιοθήκη Ξένων Γλωσσών της Βουδαπέστης, όπως και πέρσι. Φέτος 11 μαθητές έδωσαν με επιτυχία τις εξετάσεις Ελληνομάθειας, 9 από το σχολείο μας, 2 από το Δημοτικό Σχολείο Νίκος Μπελογιάννης. Θέμα της βραδιάς ήταν η παιδική και νεανική ελληνική λογοτεχνία. Αφορμή της επιλογής του θέματος στάθηκε η 20ή επέτειος από την πρώτη κυκλοφορία του Ανθολογίου για παιδιά και νέους «Η Μάγια», από το οποίο οι επιτυχόντες απήγγειλαν ποιήματα και τραγούδησαν. Αυτό το ανθολόγιο ήταν η πρώτη έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας το 1996, σε επιμέλεια της Ευαγγελίας Τσαρούχα και με τον Γιώργο Τζιντζή υπεύθυνο της έκδοσης . Οι μαθητές μαζί με τα πιστοποιητικά τους, πήραν δώρο κι από ένα ελληνικό βιβλίο. Γιορτές και εκδηλώσεις στο σχολικό έτος 2016/2017:

Ημερομηνία:

Εκδήλωση:

9-12/09/2016

Ολυμπιάδα Ελληνισμού, Βουκουρέστι

16-23/09/2016

«Το μεγαλύτερο μάθημα στον κόσμο»

7 Οκτωβρίου 2016

Λογοτεχνική βραδιά, απονομή πιστοποιητικών Ελληνομάθειας

29 Οκτωβρίου 2016

Εθνική γιορτή «ΟΧΙ»

29/10 – 6/11/2016

Φθινοπωρινές διακοπές

19 Νοεμβρίου 2016

Πολυτεχνείο

17 Δεκεμβρίου 2016

Χριστουγεννιάτικη γιορτή

Μέσα Φεβρ. 2017

Διαγωνισμός γλώσσας και λαογνωσίας εθνικοτήτων, γραπτά

17 Φεβρ. 2017

Διαγωνισμός απαγγελίας

25 Φεβρ. 2017

Απόκριες

4 Μαρτίου 2017

Πέταγμα χαρταετών

13-17 Μαρτίου 2017

Εκπαιδευτική εκδρομή στην Ελλάδα

25 Μαρτίου 2017

Εθνική γιορτή

12 Απριλίου 2017

Φτιάχνουμε τσουρέκια στο χωριό Μπελογιάννης

13-17 Απριλίου 2017

Εαρινές διακοπές

Μέσα Απριλίου 2017

Διαγωνισμός γλώσσας και λαογνωσίας εθνικοτήτων, προφορικά

Μέσα Μαΐου 2017

Εξετάσεις Ελληνομάθειας

9-10 Ιουνίου 2017

Θεματική εκδρομή στο Pécs

36 | σχολείο | iskola

Μάρτον Σίμιτσεκ : Η Ουγγαρία πρέπει και μπορεί να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 Εχουμε την τιμή να φιλοξενούμε στο Περιοδικό «Ελληνισμός», το περιοδικό των Ελλήνων της Ουγγαρίας τον Μάρτον Σίμιτσεκ γιό του μεγάλου Οττο Σίμιτσεκ. Ο Όττο Σίμιτσεκ (γεννημένος στην Ουγγαρία το 1904) υπήρξε κορυφαίος προπονητής στίβου με παγκόσμια αναγνώριση. Ήταν αριστούχος απόφοιτος της περιώνυμης Βασιλικής Ακαδημίας Φυσικής Αγωγής της Βουδαπέστης με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και ειδίκευση στον Αθλητισμό Στίβου. Ήταν συμφοιτητής με τον σπουδαίο Έλληνα Γυμναστή Κλεάνθη Παλαιολόγο, ο οποίος -μέσω του Ιωάννη Κετσέα της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων (ΕΟΑ)- το 1929 έφερε τον Σίμιτσεκ στην Ελλάδα. Έκτοτε, ο Σίμιτσεκ διετέλεσε επικεφαλής προπονητής και «εκλέκτορας» της «Εθνικής Ελλάδας» από το 1929 έως και το 1967.Ο «Ελληνολάτρης» Σίμιτσεκ συνέδεσε το όνομά του με μεγάλες Επιτυχίες του Ελληνικού Αθλητισμού επί δεκαετίες σε διεθνές επίπεδο. Ο ίδιος διετέλεσε Κοσμήτορας της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας στην Ολυμπία και Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ένωσης Προπονητών Στίβου. Ακαταπόνητος, πειθαρχημένος, αυστηρός, εργασιομανής και τελειομανής -γαλούχησε πολλές Γενιές Πρωταθλητών Στίβου. ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Ανδρέας Οικονόμου): - Κύριε Σίμιτσεκ σας καλωσορίζουμε στη Βουδαπέστη, αποτελεί ξεχωριστή τιμή για τον «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ» η συνέντευξη σας αυτή και θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε μερικά πράγματα για τον Πατέρα σας, την τόσο μεγάλη και σημαντική προσωπικότητα, εναν άνθρωπο που μεγαλούργησε στην Ελλάδα θέτοντας τις βάσεις, τα θεμέλια θα έλεγα καλύτερα γι’ αυτό που σήμερα λέγεται «Ελληνικός Αθλητισμός». ΜΑΡΤΟΝ ΣΙΜΙΤΣΕΚ: Για τον Πατέρα είναι πολύ δύσκολο να μιλήσει κανείς ήταν πολύ μεγάλη προσωπικότητα. Όπως καταλαβαίνετε υπάρχει μεγάλος συναισθηματισμός, υπάρχει φόρτωση μάλλον, και παρά το γεγονός ότι έχει φύγει αρκετά χρόνια, πολλά είναι τα πράγματα που μας θυμίζουν τον Πατέρα ξαναφορτίζοντας τον συναισθηματισμό. Ο Πατέρας λάτρευε την Ελλάδα, την μητέρα μας... παρόλα αυτά δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε το γεγονός ότι ήταν Ούγγρος, Είχε πικρία γιατί στα πρώτα χρόνια δεν μπορούσε να έρθει στην Ουγγαρία, όπως αυτός θα ήθελε. Είχαμε βλέπετε και την γιαγιά στην Ουγγαρία, η οποία δεν περνούσε πολύ καλά είχε κατασχεθεί το σπίτι τους κλπ. Ο Πατέρας ήταν μια ισχυρή προσωπικότητα, η οποία άφησε εποχή στην εκπαίδευση, στον αθλητισμό, και στον Ολυμπισμό γενικότερα, ιδιαίτερα με την εμπλοκή του ως Κοσμήτορας της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας στην Ολυμπία αλλά και ως Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ένωσης Προπονητών Στίβου. Πολλές φορές μάλιστα ζηλεύαμε γιατί δεν ξέραμε αν αγαπάει περισσότερο εμάς ή την Ακαδημία Τις σχέσεις του με την Ουγγαρία, να ξέρετε ότι τις διατηρούσε. Σκεφτείτε μετά τον θάνατο του δέχθηκα ένα τηλεφώνημα, από μια ομάδα 15 Ούγγρων που μου ζήτησε να επισκεφθούμε τον τάφο του, αφήνοντας μια ουγγρική σημαία στον τάφο του Πατέρα. Ποιος θα το φανταζόταν μετά από τόσο καιρό, το ενθυμούμε και συγκινούμε ήταν πράγματι μια πολύ μεγάλη στιγμή. Εμείς σαν παιδιά του λυπόμαστε ωστόσο που δεν μας άφησε, δεν ξέρω γιατί ποιον λόγο να μάθουμε ουγγρικά... τούλαχιστον τα πρώτα χρόνια μέχρι που απελευθερώθηκε η Ουγγαρία ίσως δεν ήθελε να περάσουμε την πικρά του να μην μπορούμε να έρθουμε στην χώρα αυτή, όπως θα ήταν λογικό. Μετά περάσανε τα χρόνια και φαντάζομαι θεώρησε ότι ήταν πιο σημαντικό για την

μελλοντική μας ζωή να μάθουμε άλλες γλώσσες. Δεν ξέρω ίσως να φαντάζονταν ότι δεν ήμασταν και τόσο έξυπνοι να μάθουμε ουγγρικά.....(σημ,συντάκτη,: χαριτολογώντας). Χθες βέβαια στην εκδήλώση που έγινε προς τιμήν του στο Πανεπιστήμιο Σωματικής Αγωγής της Βουδαπέστης αισθάνθηκα άσχημα που δεν καταλάβαινα τι λέγανε για τον Πατέρα... ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ; Για πρώτη αφορά άκουσα το όνομα Σίμιτσεκ από τους δασκάλους μου στο Δημοτικό Σχολείο της οδού Κωλέττη στα Εξάρχεια, στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και αργότερα στις πρώτες τηλεοπτικές αναμεταδόσεις από τον Γιάννη Διακογιάννη, που μετέδιδε εκτός από ποδόσφαιρο και Αγώνες Στίβου, Βαλκανικούς αλλά και Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα πρώτα αυτά ακούσματα ήταν καθοριστικά για να διαμορφώσουν μια πολύ θετική εικόνα. Η χθεσινή στιγμή που ζήσαμε στην αίθουσα τελετών της Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής της Βουδαπέστης ήταν μεγάλη με τον Πρύτανη της Σχολής κ.Μότσαϊ να προτείνει την καθιέρωση ετήσιου Βραβείου Σίμιτσεκ. Μ.ΣΙΜΙΤΣΕΚ : Αυτό το γεγονός είναι ιδιαίτερα σημαντικό και τιμητικό για όλη την οικογένεια Σίμιτσεκ. Όπως είπα και χθες στον Πρύτανη σκέπτομαι να καθιερώσουμε και ένα χρηματικό έπαθλο που θα δίνεται κάθε χρόνο στο νικητή του Βραβείου. Καταφέρνοντας να περάσουμε μηνύματα στις επόμενες γενιές. Όπως καταλαβαίνετε ένας άνθρωπος που αφιερώνει την ζωή του με τέτοιο πάθος σε αυτό που έχει σπουδάσει και που αγαπάει αξίζει τον κόπο να συνεχίσει να τον θυμάται ο κόσμος ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ : Χθες τιμήσαμε και τον Κλεάνθη Παλαιολόγο έναν πολύ καλό φίλο του Όττο Σίμιτσεκ, ο οποίος σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Βουδαπέστη (1926 1931) αποφοιτώντας και αυτός από την Βασιλική Ακαδημία Φυσικής Αγωγής, Πέστε μας κάτι για την φιλία των δύο αυτών ανδρών. Μ.ΣΙΜΙΤΣΕΚ : Κοιτάξτε να δείτε ο Κλεάνθης ήταν περισσότερο εκπαιδευτικός και είχε με τον Πατέρα ένα μεγάλο κοινό έρωτα τον Αθλητισμό και τον Ολυμπισμό. Παρεμπιπτόντως να σας πω ότι ήταν πολύ καλός συγγραφέας. Και οι δυο βέβαια είχανε αυτήν την κοινή αγάπη για την ουγγρική γλώσσα που τους θύμιζε τις σπουδές και την φιλία που είχαν στην Γυμναστική Ακαδημία. Αυτό το πάθος θα έλεγα προς έκπληξη πολλών συνεχίσθηκε μέχρι το τέλος της ζωής τους «φεύγοντας» να φανταστείτε μαζί την ίδια μέρα... ΕΛΛΗΝΙΣΜΌΣ : Κύριε Σίμιτσεκ ποια είναι η γνώμη σας για την διεκδίκηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 από την Ουγγαρία ; Μ.ΣΙΜΙΤΣΕΚ : Αισθάνομαι ότι η Ουγγαρία που είναι μια μικρή χώρα, έχει μια παράδοση στον Αθλητισμό. Αυτή η παράδοση επιβάλλει στο Διεθνές Ολυμπιακό Κίνημα η Ουγγαρία να μπορεί να διεκδικήσει και να διοργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες. Αν πάρει τους Αγώνες η Βουδαπέστη θα μπεί στον χάρτη των πιο τουριστικών χωρών αλλά και η χώρα θα νοιώσει μια υπερηφάνεια την οποία αν διαχειρισθεί σωστά, όπως δεν την διαχειριστήκαμε εμείς θα μπορεί να πάρει οφέλη για πολλά χρόνια.

- Σας ευχαριστώ πολύ για την συνομιλία - Νάστε καλά κι’ εγώ σας ευχαριστώ. Ανδρέας Οικονόμου

Ιστορια | Történelem | 37

„Olympiában dobog a Világ Szíve” (Kleanthis Paleologos) A Testnevelési Egyetem (TE), a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata (MGOÖ) és az ELTE Eötvös József Collegium az olimpiai eszme ápolása és terjesztése kiemelkedő személyiségeinek kétnapos rendezvénysorozattal kívántak emléket állítani.

Mindkét nap eseményeinek aktív közreműködője és az ünnepi rendezvénysorozat egyik kezdeményezője volt Papavasziliu Hrisztosz, a Nemes Nagy Ágnes Művészeti Szakközépiskola testnevelő tanára, egykori kosárlabdaedző.

Október 20-án került sor a Testnevelési Egyetem központi épületében dr. Szymiczek Ottó és Kleanthisz Paleologosz, az egyetem egykori hallgatói és díszdoktorai, a Nemzetközi Olimpiai Akadémia szellemiségét és tevékenységét hosszú időn át meghatározó barátok emléktáblájának avatására. Az ünnepi esemény díszvendégei voltak Szymiczek Ottó Görögországban élő családtagjai, azaz fia, Szymiczek Márton, felesége és gyermekei.

Az avatóünnepség Angelidisz Vaszilisz (Zeys) buzukijátékával kezdődött. Dr. Mocsai Lajos, a TE rektora köszöntötte a Szymiczek-családot és a megjelent vendégeket, majd Szalma László, a Magyar Testnevelési Egyetem Támogató Köre Alapítvány Kuratóriumának elnöke mutatta be a két pályatárs Görögországban kiteljesedett életútját. Agárdi Bendegúz Szpírosz, az MGOÖ általános elnökhelyettese az ezeréves magyar-görög kapcsolatokat mutatta be, főként azok XX. századi vonatkozásait hangsúlyozva.

Az avatóünnepség végén dr. Mocsai Lajos Szymiczek Ottó-díj alapítására tett javaslatot, mellyel a Testnevelési Egyetem kiemelkedő pedagógusait és kutatóit díjaznák.

Az eseményt megtisztelte jelenlétével Kukumzisz György, a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának elnöke, Tszokosz Lukasz, a Görög Nagykövetség konzulja és Arvanitidu Sztamatula, a Fővárosi Görög Önkormányzat elnöke is.

Szymiczek Ottó Szentendrén született 1909-ben, s a Magyar Királyi Testnevelési Főiskolán szerzett oklevelet. További tanulmányokat folytatott a berlini sportakadémián. Kiválóan beszélt angolul, németül és franciául. Budapesten egyetemi társa volt Kleanthisz Paleologosz, az ő közreműködésének köszönhetően került 1929-ben a görög atlétaválogatott élére, amely tisztséget egészen 1967-ig töltött be. Görögországban az 1961-ben alapított, Olümpiában székelő Nemzetközi Olimpiai Akadémia első dékánja lett. A Panathinaikosz 1955-ben a klub jelképével, az Arany Lóhere-díjjal tüntette ki a görög atlétikáért kifejtett erőfeszítéseiért, közben az Olympiakosz női úszóit és röplabdázóit is edzette.

Az Atlétaedzők Világszervezetének elnöke is volt.

A budapesti Testnevelési Főiskola (TF) 1981-ben – Paleologosszal együtt - díszdoktorává avatta. Huszonhat évvel ezelőtt, 1990-ben hunyt el.

38 | ιστορία | Történelem

Kleanthisz Paleologosz 1902-ben született Athénban, de Mitilini (Leszvosz) szigetén nevelkedett. Testnevelési tanulmányait megszakítva besorozták a kisázsiai frontra. Később párhuzamosan végezte el a Teológiai Főiskolát és a Testnevelőtanári Főiskolát is, 1926-ban kapott testnevelőtanári diplomát. Labdarúgó-, úszó- és atlétikaedzőként tevékenykedett több egyesületnél és a nemzeti csapatoknál is. Tizenöt évig tagja volt a Görög Atlétikai Szövetség (SEGAS) vezetésének, tagja volt a Görög Olimpiai Bizottságnak és alelnöke az Atlétaedzők Szövetségének. Alapító tagja, és alelnöke is volt a Nemzetközi Olimpiai Mozgalomnak.

Tíz évig volt az Atlétaedzők Nemzetközi Szövetségének főtitkára. A görög állam a Phőnix rend tábornoki kitüntetését adományozta neki, míg a budapesti Testnevelési Főiskola (TF) 1981ben díszdoktorává avatta. Mitilini városi stadionja is Kleanthisz Paleologosz nevét viseli. Pályatársával egy évben, 1990-ben hunyt el.

Október 21-én az ELTE Eötvös József Collegium Ménesi úti épületében dr. Keresztényi Józsefre, az ELTE első Olimpiatörténeti Szemináriumának vezetőjére, a Magyar Olimpiai Akadémia (MOA) korábbi alelnökére szintén emléktáblaavatással emlékeztek. Az eseményen megjelentek az egykori oktató családtagjai is. Dr. Printz János címzetes egyetemi tanár, a MOA Tanácsának tagja, dr. Szakály Sándor, a MOA alelnöke és dr. Jakabházyné Mező Mária, a MOA főtitkára személyes visszaemlékezésükkel idézték fel a sporttörténeti jelentőségű szeminárium indulását és aranykorát, illetve az oktató életútját.

Dr. Diószegi György Antal művelődéskutató a XX. század első felének magyarországi görög származású sportolóiról tartott érdekfeszítő előadást.

Agárdi Szpírosz

Ιστορια | Történelem | 39

Στράτος Παπαδόπουλος (1929 - 2016) Ο Στράτος Παπαδόπουλος του Ανέστη και της Γαρουφαλιάς, γεννήθηκε το 1925 στο Χωριό τζάκι του Νομού Πέλλας ήταν ο τρίτος στην σειρά από τα τέσσερα αδέρφια Μετά την συμφωνία της Βάρκιζας την καταδίωξη, βία και τρομοκρατία που εξαπέλυσε το ακροδεξιό σύστημα και το παρακράτος του ο Στράτος εντάσσεται στις ομάδες ανταρτών του ΔΣΕ της περιοχής του και με την συσπείρωση τμημάτων στο Β.Δ Μέτωπο Ελλάδας βρίσκεται στο Βίτσι όπου λαμβάνει μέρος σε ισχυρές σκληρές και σφοδρές μάχες κατά των αμερικανόφιλων κυβερνητικών στρατευμάτων όπου και τραυματίζεται βαριά στον ώμο του. Μετά την οπισθοχώρηση περνά στην Γιουγκοσλαβία όπου περιπλανώμενος βρίσκεται στο κέντρο συγκέντρωσης καταυλισμό Ελλήνων προσφύγων στο Τσουρούκ (Csurog) στα Βόρεια του Νόβισαντ. Από εκεί στις αρχές Ιουλίου το 1950 μαζί με περίπου 200 άτομα, αντάρτες και γυναικόπαιδα φτάνει στη Βουδαπέστη. Μετά από υγειονομική περίθαλψη και αποθεραπεία μένει στο Κολέγιο Παρήγας Σπουδάζει σε βιομηχανική επαγγελματική σχολή μέσης εκπαίδευσης και αποκτά πτυχίο τορναδόρου. Μετακομίζει οικογενειακώς στη νεόχτιστη πόλη, τότε Στάλινβαρος (σημ.Περιοδικού : νυν Ντουναουϊβάρος) και εργάζεται στην τέχνη του μέχρι το 1956. Κατά την διάρκεια των γεγονότων του ’56 οι Έλληνες πρόσφυγες καταφεύγουν στα υπόγεια των πολυκατοικιών τους. Μερικά εξτρεμιστικά στοιχεία της εξέγερσης τους διατάζουν να βγουν έξω. Βγαίνοντας όμως έξω από το υπόγειο ανοίγουν πυρ και σκοτώνουν τον πρώτο στη σειρά νεολαίο. Παναγιώτη Μίλη. Εκείνη την στιγμή οι οπλοφόροι αιφνιδιάστηκαν από τον βρόντο και την βουή των ρωσικών τανκς, που πλησίαζαν και απομακρύνθηκαν.

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας Υπεύθυνος Έκδοσης: Κουκουμτζής Γεώργιος Αρχισυντάκτης : Οικονόμου Ανδρέας Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Σέλτνερ Λεβέντε Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat kft. ISSN: 1786-0989 διόρθωση ουγγρ.κειμένου : Κατερίνα Μίλιος, Δρ.Νικολέττα Μίλιος μετάφραση : Βασίλης Στεφόπουλος φωτογραφίες : Μαρία Καραγιώργη

40 | Mνήμη | Megemlékezés

Οι περίπου 200 πρόσφυγες της ελληνικής παροικίας καταδικάζονται και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πόλη. Υπό την προστασία και την συνοδεία της ρωσικής στρατιωτικής μονάδας με μουσική και εμβατήρια τους ξεπροβοδίζουν προς τα καράβια που ήταν αραγμένα στις όχθες του ποταμού Δούναβη με προορισμό την Τσεχοσλοβακία. Στο λιμάνι ο Ρώσος αξιωματικός αποχαιρέτησε τους Έλληνες πρόσφυγες με τα εξής λόγια : «Τιμή και δόξα στους Έλληνες αγωνιστές που ήταν μπροστάριδες στον αντιστασιακό αγώνα κατά των ναζιστικών ορδών τα χρόνια της Κατοχής και στη συνέχεια στον ηρωϊκό και άνισο αγώνα κατά των κυβερνητικών στρατευμάτων του φιλο-αμερικανικού αυταρχικού συστήματος την περίοδο 1946-’49. Εμείς οι Ρώσοι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού βγάζουμε το καπέλο μας και υποκλινόμαστε». Ο Στράτος για οικογενειακούς λόγους επιλέγει να μείνει στη Βουδαπέστη και εγκαθίσταται στον ελληνικό οικισμό Ντόχανγκιαρ εργάζεται ως ταχυδρομικός υπάλληλος και αργότερα ως ξεναγός στην ταξιδιωτική εταιρεία IBUSZ. Ως ταχυδρόμος εξυπηρετεί την ελληνική παροικία μέχρι το 1967 οπότε και καταργήθηκε το Ντόχανγκιαρ εκτός από τα «μπεκιάρικα» Στο Βουνό υπέστη βαριά κρυοπαγήματα και γι΄αυτό πέρασε νωρίς σε αναπηρική σύνταξη. Το 1989 επαναπατρίζεται και μένει στη Θεσσαλονίκη Το 2007 χάνει την σύζυγό του Φανή και επιστρέφει στη Βουδαπέστη στην κόρη του. Μετά από βαριά και μακρόχρονη αρρώστια το κουρασμένο του κορμί δεν άντεξε άλλο πια και στις 10 Ιούνη 2016 έφυγε από κοντά μας Ήταν παντρεμένος από το 1952 με την Φανή Τόλη με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά την Χριστίνα και τον Ανέστη Κηδεύτηκε σε οικογενειακό περιβάλλον στη Βουδαπέστη. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει. Αιωνία του η μνήμη 25 Οκτωβρίου 2016 Τάκης Χριστοδουλάκης

ELLINIZMOSZ

Az MGOÖ kiadványa Kiadó: az MGOÖ Testülete Felelős kiadó: Kukumzisz Jorgosz Főszerkesztő: Οikonomou Andreas Grafika: www.aitosz.hu 1054 Budapest, Vécsey u. 5.

Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat Kft. ISSN: 1786-0989 Korrektúra: Miliosz Katalin, dr. Miliosz Nikolett Fordítás: Sztefopulosz Vaszilisz Fotók: Karajorgis Maria

Δρ. Σιώπης Πέτρος (1932-2016) Σεβαστή και Οικογένεια

Πενθούσα,

Αγαπητοί Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες, Ούγγροι φίλοι μας. Πρόσφατα στις 12 Σεπτέμβρη 2016 έφυγε από την ζωή, στη Βουδαπέστη μετά από μακρόχρονη ασθένεια, που την αντιμετώπιζε με υπομονή ο συμπατριώτης μας, συναγωνιστής και φίλος Δρ.Πέτρος Σιώπης, ο οποίος κηδεύτηκε στο Νεκροταφείο του 3ου Διαμερίσματος της ουγγρικής πρωτεύουσας στο Obudai Temető. Επιτρέψτε μου εκ μέρους της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (Α.ΕΟΥ), της Αυτοδιοίκησης Βουδαπέστης, του 3ου Διαμερίσματος, του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας, της Ένωσης Επαναπατρισθέντων Ελλήνων Πολιτικών Προσφύγων στην Ελλάδα, της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Απογόνων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, του Προέδρου της συντρόφου Χρήστου Τσιντζιλώνη παλιού φίλου του Πέτρου, της Λέσχης Φίλων και οπαδών του ΚΚΕ και της οικογένειας μου με μεγάλο πόνο και θλίψη να τον αποχαιρετίσω και να εκφράσω τα βαθιά συλλυπητήρια όλων μας στην οικογένεια του, σε όλους τους συγγενείς και φίλους του όπου κι’ αν βρίσκονται. Ο Πέτρος γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου 1932, στο χωριό Άνω Ιδρούσα του Νομού Φλωρίνης, προερχότανε από φτωχή αγροτική οικογένεια . Ο πατέρας του Σιώπης Γιώργος και η μητέρα του Αποστόλου Κωνσταντίνα δουλέψανε σκληρά για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους τον Παύλο, Πασχάλη, Λάζαρο, Πέτρο, Όλγα και Σταύρο. Στην περίοδο της τριπλής φασιστικής κατοχής οι καπετάνιοι

της άνω Ιδρούσας και των γύρω χωριών σύσσωμοι ολόψυχα μέσα από τις οργανώσεις ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ και ΚΚΕ αγωνισθήκανε με απαράμιλλο ηρωϊσμό κατά των βαρβάρων κατακτητών. Μαζί μας τον θρηνούν η αγαπητή οικογένεια το η εξαίρετη σύζυγός του Φανή, οι κόρες του Μαρία και Όλγα, οι γαμπροί του Γκιόργι και Τόνι, η νύφη του Λίβια, τα εγγόνια του Κριστόφ, Μάρτσελ, Τσίλα, Αντρις, ο δισέγγονός του Μπένεντεκ, ο αγαπητός του αδερφός Δρ.Σιώπης Σταύρος εξαιρετικός χειρούργος – τραυματολόγος, οικογενειακός γιατρός, η σύζυγος του Καταλίν, τα παιδιά τους Ιλντικο, Μόνικα, Θωμάς, η αδελφή του Ολγα από την Αδελαϊδα Αυστραλίας , οι φίλοι του από την Ελλάδα, Κύπρο, Ρωσία, Βουλγαρία, Σκόπια, Μπίτολα, Τέτοβο, η Ελληνική Ομογένεια της Ουγγαρίας και οι φίλοι του Ούγγροι. Αγαπητέ, φίλε Πέτρο αναπαύσου ήσυχα στο ευλογημένο χώμα της φιλόξενης Ουγγαρίας δεύτερης πατρίδας σου που σε λίγο θα σε σκεπάσει. Την αγωνιστική σου παρακαταθήκη εμείς θα την διατηρήσουμε, τα έργα σου θα τα μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές, αυτό στο υποσχόμαστε, δεν θα σε ξεχάσουμε. Αιωνία η μνήμη σου Βουδαπέστη, 5 Οκτωβρίου 2016 Θεόδωρος Σκεύης Επίτιμος Πρόεδρος Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας (απόσπασμα από τη ομιλία του Επίτιμου Προέδρου)

Mνήμη | Megemlékezés | 41

Μορφές αγωνιστών ΡΑΔΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ του Αποστόλη και της Σταυρούλας Γεννήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1925 στο Στενίμαχο Βουλγαρίας σε πολύτεκνη, φτωχή αγροτική οικογένεια. Την περίοδο ανταλλαγής πληθυσμού το χωριό τους, αλλά κι’ η οικογένειά τους μαζί μετακομίζει κι’ εγκαθίσταται στο νομό Πέλλας, όπου οι ίδιοι, μόνοι τους χτίζουν το νέο χωριό και τ’ ονομάζουν Στενίμαχο. Από μικρός μπαίνει στη βιοπάλη. Στα μαύρα χρόνια της τριπλής κατοχής, όταν η Ελλάδα βογκάει κάτω από την μπότα των ναζιστών βαρβάρων ορδών και ιταλοβουλγάρων φασιστών, ο Θανάσης, αφιερώνοντας τα νιάτα του στον αγωνα για τη Λευτεριά της Πατρίδας προσχωρεί στα πρώτα τμήματα του εφεδρικού και στη συνέχεια – ως επονίτης -, μέσα από τις γραμμές του ένοπλου ΕΛΑΣ, του ΙΙ. τάγματος 16ου Συντάγματος Βερμίου, με τον ηρωϊκό Διοικητή του καπετάνιο Κολοκοτρώνη (Κωνσταντίνο Κολίντζα) και τον φημισμένο καπετάνιο Μαρίνο Μαρινέλλη – και οι δυό τους φοιτητές πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης – πολεμά τους ξένους εισβολείς κατακτητές. Γράφουμε αρχές Οκτώβρη 1944. Πλησιάζει η μέρα απελευθέρωσης από τον ναζιστικό ζυγό. Στον κάμπο της Βέροιας καθημερινά γίνονται συγκρούσεις από τα τμήματα του 16ου Συντάγματος. Μια φάλαγγα Γερμανών με δεκαοχτώ αυτοκίνητα φορτωμένα με πυρομαχικά ξεκινά, αδειάζοντας την Βέροια, την τελευταία πόλη, από την μπότα του κατακτητή. Τα παλληκάρια του Κολοκοτρώνη και Μαρίνου οχυρώνονται στο χωριό Σταυρός που βρίσκεται πάνω στο δημόσιο δρόμο. Εκεί άναψε η μάχη. Ο Κολοκοτρώνης χύνεται μπρος να δώσει κουράγιο στα παιδιά, κι’ εκείνη τη στιγμή τον βρίσκει μιά ριπή στην κοιλιά. «Παιδιά με φάγανε! Κάλλιο σκοτώστε με, μα μη μ’ αφήνετε!» , φώναξε. Τα παλληκάρια του τον μεταφέρανε στο νοσοκομείο Βέροιας, αλλά το τραύμα του ήταν πολύ βαρύ και δεν άντεξε άλλο πια. Ο ήρωας αυτός σε πολλές μάχες βγήκε νικητής, αλλά αυτή τη μάχη με τον Χάρο την έχασε. Είναι ένας από τους δεκάδες χιλιάδες ακλόνητα παλληκάρια που θυσιάσανε το αίμα τους και τη ζωή τους στο βωμό του αγώνα για τη Λευτεριά της Πατρίδας. Είναι ένας από αυτούς που γράψανε με χρυσά κεφαλαία γράμματα τη νεοελληνική ιστορία. Μετά το Ματωμένο Δεκέμβρη (1944) και προπάντων τη συμφωνία της Βάρκιζας (12.09.1945.) απλώνεται κι’ οργιάζει ο πανικός κι’ αρχίζει η τρομοκρατία, βασανισμός, εξόντωση, δολοφονίες κι’ εξόριση αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Ο ίδιος γνωρίζει τις διώξεις παρακρατικών, τρομοκρατικών οργάνων και αναγκάζεται μαζί με άλλους εξήντα συγχωριανούς του να καταφύγει και να κρυφτεί στις βουνοπλαγιές της περιοχής του. Το καλοκαίρι του 1947 ο Θανάσης ξαναβγαίνει στα βουνά και προσχωρεί στα τμήματα του ΔΣΕ Βερμίου, του αείμνηστου Μαρίνου Μαρινέλλη.

42 | ιστορία | Történelem

Η ηγεσία του ΔΣΕ αποφασίζει να συμπτύξει δυνάμεις στο μέτωπο Γράμμο-Βίτσι, όπου αναμένεται να γίνουν μεγάλες συγκρούσεις. Μετατοπίζεται στο Γράμμο, όπου λαμβάνει μέρος σε σφοδρές μάχες έναντι των στρατευμάτων της ξενόδουλης κυβέρνησης. Τις 4 Απρίλη 1949 σε μια σκληρή μάχη γύρω στο Κάπσικο (Δροσοπηγή), στο Ταμπούρι Οξυάς, τραυματίζεται βαριά στην κοιλιά από μιά εχθρική ριπή και μένει επιτόπου για 2-3 μέρες, ώσπου να περάσουν αντάρτες ιππικού που θα τον μεταφέρουν ως τα αλβανικά σύνορα. Εκεί την πρώτη βοήθεια την παίρνει από τον αείμνηστό χειρούργο, επιστήμονα, καθηγητή, μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης του Βουνού Πέτρο Κόκκαλη. Από την Αλβανία μεταφέρεται αεροπορικώς στο σύγχρονο εξοπλισμένο νοσοκομείο Pajor, όπου υπέστη μια σοβαρή χειρουργική επέμβαση στο έντερο, οπότε θα τον απελευθερώσουν από τις σωληνώσεις που τον έχουν περάσει νωρίτερα. Στο μεταξύ αποκτά το πτυχίο εφαρμοστή. Αν και η υγεία του είναι κλονισμένη από τον βαρύ τραυματισμό πιάνει δουλεία στο εργοστάσιο ανταλλακτικών τηλεπικοινωνίας Μπελογιάννης.

Μετακομίζει στην πόλη Σόλνοκ, και το 1953 στην πόλη Ταταμπάνια, όπου αρχικά εργάζεται στα ορυχεία και σε συνέχεια σε βιομηχανικό συνεργείο μέχρι τη συνταξιοδότησή του (1980). Το 1960 παντρεύεται την Ελισάβετ Τσαλουχίδη και αποκτούν δυο παιδιά, ένα αγόρι κι’ ένα κορίτσι. Σήμερα ζει με την οικογένειά του στο χωριό Τάρντος. Θανάση! Ν’ άσαι καλά, να χαίρεσε την οικογένειά σου και τα χαριτωμένα εγγονάκια σου

Με σεβασμό Τάκης Χριστοδουλάκης 7 Νοεμβρή 2016

Μπράβο Νίκη και Νικόλα μας κάνατε για άλλη μια φορά περήφανους. «Ελληνικά» χρυσά μετάλλια στο Ουγγρικό Πρωτάθλημα Ξιφασκίας Στις 27 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Κλειστό Γυμναστήριο της Βουδαπέστης το Πανουγγρικό Πρωτάθλημα Ξιφασκίας. Στους αγώνες συμμετείχαν και δυο ελληνόπουλα της Ουγγαρίας που διέπρεψαν κατακτώντας χρυσά μετάλλια, ο μεν Νικόλας Ηλίας με την ομάδα της Βάσας, η δε Νίκη Σιδηροπούλου με την ομάδα της Μ.Τ.Κ

Ενδιαφέρον και ασυνήθιστο το γεγονός ότι η αεικίνητη Νίκη Σιδηροπούλου που διανύει φέτος ίσως, την καλύτερη περίοδο της πολυετούς της καριέρας κατέκτησε την πρώτη θέση και στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ξιφασκίας Γυναικών που είχε πραγματοποιηθεί στο ΟΑΚΑ τον περασμένο Μάϊο... Εκ μέρους των αναγνωστών του και όχι μόνο, ο «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» συγχαίρει τη Νίκη και το Νικόλα και τους εύχεται υγεία, δύναμη και νέες επιτυχίες.

„Görög” aranyérmek a felnőtt Magyar Vívó Országos Bajnokságon 2016. november 27-én a Nemzeti Sportcsarnok adott otthont a felnőtt Magyar Vívó Országos Bajnokságnak. Két honfitársunk is sikeresen szerepelt, hiszen a férfi kardozók csapatversenyének döntőjében a Vasas színeiben szereplő Iliász Nikolász, női párbajtőrben pedig az MTK csapatát erősítő Sidiropoulou Niki nyert aranyérmet!

Külön érdekesség és rendkívül ritka, hogy egyéni versenyszámban Niki az idei Görög Bajnokságban is a dobogó legmagasabb fokára állhatott.

Mindkettőjüknek gratulálunk, és további sikereket és jó egészséget kívánunk!

43

Επιτυχία σημείωσε η εκδήλωση των «Καρυάτιδων» στο Αctor για την γενοκτονία των Ποντίων Στις 12 Νοεμβρίου στο ξενοδοχείο Actor πραγματοποιήθηκε από τις «Καρυάτιδες» μια υψηλού επιπέδου εκδήλωση αφιερωμένη στην γενοκτονία των Ποντίων. Την επιμέλεια και την παρουσίαση της όλης εκδήλώσης είχε η κα Καλλιόπη Μπακιρτζή. Η ίδια στην διάλεξη της αναφέρθηκε συνοπτικά αλλά πολύ εύστοχα στο ιστορικό των θυμάτων της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, ενώ με την βοήθεια επιλεγμένων σλάιτς παρουσίασε διαχρονικά τις διαδρομές και τους κυριότερους σταθμούς των Ποντίων. Σκοπός των Τούρκων με τους εκτοπισμούς, τις πυρπολήσεις χωριών και τις λεηλασίες ήταν να επιτύχουν την αλλοίωση του εθνολογικού χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών και να καταφέρουν ευκολότερα τον εκτουρκισμό εκείνων που θα απέμεναν.

Στην κατάμεστη αίθουσα του Αctor οι Ελληνες της Ουγγαρίας έζησαν συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές φέρνοντας στις μνήμες τους τις σκληρές εκείνες σελίδες της ιστορίας. Ο απανταχού Ελληνισμός θρηνεί τους νεκρούς και προσμένει δικαίωση για τις τόσες χιλιάδες ψυχές, άνδρες, γυναίκες, παιδιά , θεματοφύλακες , μιας πατρίδας που ακόμη και σήμερα ζει στην μνήμη των απογόνων τους. Ο Πόντος υπήρξε και κατά την αρχαιότητα πεδίο έντονου ελληνικού αποικισμού αλλά και βασίλειο επί Μιθριδάτη. Στην ύστερη βυζαντινή περίοδο, ξαναϋπήρξε ως ανεξάρτητο κράτος. Μέχρι το 1923 και την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών που ακολούθησε κατ΄ επιταγή της Συνθήκης της Λωζάννης κατοικούνταν, σε σημαντικό ποσοστό, από ελληνόφωνους χριστιανικούς πληθυσμούς. Η εκδήλωση στο Actor ολοκληρώθηκε από τις «Καρυάτιδες» με ποντιακά τραγούδια και χορούς. (α.οικ)

44 | ιστορία | Történelem

Ιστορια | Történelem | 45

Επιτυχία σημείωσε και φέτος η συνάντηση της Αθήνας Επιτυχία σημείωσε και φέτος η συνάντηση των Ελλήνων της Ουγγαρίας στην Αθήνα που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου , αρχές Οκτωβρίου (28/9 -4/10) και ήταν μια πρωτοβουλία του Προέδρου της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Γιώργου Κουκουμτζή, η οποία υλοποιήθηκε με επιτυχία. Ωραίες και ανθρώπινες στιγμές έζησαν όσοι είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν στην εκδήλωση του Σαββάτου (01.10) στο πανέμορφο παραδοσιακό εστιατόριο «Ο Χρήστος» που βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον στην περιοχή του Χαλανδρίου και φημίζεται για τα πολύ ωραία σπεσιαλιτέ του και την καλή μουσική του. Συνομιλώντας για τα παλιά, χορεύοντας και διασκεδάζοντας μέχρι τις πρωϊνές ώρες, οι Ελληνες της Ουγγαρίας ανταλλάξανε απόψεις για πολλά θέματα φέρνοντας στο μυαλό τους τα κοινά βιώματα που τους συνδέουν γεφυρώνοντας τις χιλιομετρικές αποστάσεις που τους χωρίζουν. Μεγάλη επιτυχία είχε και η εκδρομή με πλοίο την επόμενη μέρα στην Αίγινα που ήταν επιτυχής από πλευράς προετοιμασίας και οργάνωσης.

46

Εδώ θα πρέπει επίσης να αναφερθούμε και να επαινέσουμε τις προσπάθειες και την βοήθεια όλων - και των αφανών ηρώων όσων συμμετείχαν από την Ουγγαρία και την Ελλάδα στην άρτια οργάνωση της επιτυχούς αυτής εκδήλωσης, τους αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε επίσης και την μεγάλη συμβολή της κας Σταματούλας Αρβανιτίδου Προέδρου της Αυτοδιοίκησης Βουδαπέστης. Ολοι εμείς ανανεώσαμε το ραντεβού μας για του χρόνου κρατώντας ως παρακαταθήκη τις ωραίες στιγμές που ζήσαμε διατηρώντας ζωντανή στην μνήμη μας, την μεγάλη σημασία της αξέχαστης αυτής γιορτής.

(α.οικ)

 47

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ, 17 NOEΜΒΡΗ 1973 «Βαριά σιωπή διάτρητη απ΄τους πυροβολισμούς, πικρή πολιτεία, αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι, ποιός θα πει περιμένω μέσα απ το μέσα μαύρο. Μικροί σχοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια μ΄έναν επίδεσμο φωτιά στο κούτελο, κόκκινο σύρμα, κόκκινο πουλί και το μοναχικό σκυλί στ΄ αποκλεισμένα προάστια ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω απ΄τα καπνισμένα αγάλματα κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη στις λεωφόρους πάνω απ΄τα τανκς μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς.. Πως μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε; πως μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;» (Απόσπασμα από το ημερολόγιο του Γιάννη Ρίτσου)

43 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου Κάθε χρόνο, ο νους μας γυρίζει στην κορύφωση των φοιτητικών κινητοποιήσεων, που ξεκίνησαν με τη δράση του φοιτητικού κινήματος , για να μετατραπούν σε χείμαρρο, που παρέσυρε τη νεολαία και τον ελληνικό λαό ενάντια στην 7χρονη δικτατορία της 21ης Απριλίου… Στην κορύφωση του αγώνα, κυρίως της νεολαίας, για καλύτερη παιδεία, ελευθερία, δημοκρατία και ανεξαρτησία, αξίες πάντα διαχρονικές και επίκαιρες που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε. (α.οικ.)

48