"MY LIFE" - IASO group's magazine - Summer 2021

9x25 E I Δ Ι Κ Η Ε Κ ΔΟΣ Η ΟΜ Ι ΛΟΥ Ι Α Σ Ω N o 3 2 , Άν ο ι ξ η 2 0 2 1

Το π ρ ο σ ω π ι κ ό σ α ς τ ε ύ χ ο ς

26/05/1996 Ίδρυση ΙΑΣΩ Ένα μεγάλο βήμα για τη μητρότητα.

editorial

Dr Γεώργιος Σταματίου Πρόεδρος Δ.Σ. Ομίλου ΙΑΣΩ

25 χρόνια η φροντίδα της γυναίκας είναι το Α και το Ω Αγαπητοί φίλοι, Υπερήφανα κλείνουμε 25 χρόνια επιτυχιών με ηγετική θέση και πρωτιές σε όλα τα επίπεδα και με το πιο δυναμικό όραμα εξελισσόμαστε σε νοσοκομείο για όλη την οικογένεια.

Aπό το 1996, το ΙΑΣΩ αποτελεί σταθερά τη μεγαλύτερη Μαιευτική και Γυναικολογική κλινική στην Ευρώπη και το μεγαλύτερο ιδιωτικό νοσοκομείο στην Ελλάδα. Εδώ και 25 χρόνια, εκατομμύρια γυναίκες έχουν εμπιστευτεί τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες του ΙΑΣΩ. Δεν είμαστε τυχαία το ισχυρότερο brand στην Ελλάδα και η πρώτη επιλογή των γυναικών. Η πρώτη επιλογή της μητέρας για να φέρει στον κόσμο το παιδί της. Συνεργαζόμαστε με τους περισσότερους μαιευτήρες – γυναικολόγους, οι οποίοι εμπιστεύονται και επιλέγουν το ΙΑΣΩ για την αξιοπιστία, την ασφάλεια και το ανθρώπινο πρόσωπο. Το κορυφαίο επιστημονικό προσωπικό, το μαιευτικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό προσφέρουν καθημερινά με απαράμιλλο ζήλο τον ίδιο τους τον εαυτό για τη φροντίδα του κάθε ασθενούς. Είμαστε υπερήφανοι που διαθέτουμε τη μεγαλύτερη αυτόνομη Παιδιατρική Κλινική στην Ελλάδα, τη μεγαλύτερη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας νεογνών στην Ευρώπη και το μεγαλύτερο Κέντρο Μαστού. Συνεχίζουμε την εξαιρετική μας πορεία με σημαντικά έργα και επενδύσεις, για την ανάπτυξη υπηρεσιών Γενικής Κλινικής, με παράλληλη αναδιαμόρφωση των εγκαταστάσεών της και αγορά νέου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού τεχνολογίας αιχμής. Διακεκριμένοι επιστήμονες έχουν εμπλουτίσει το δυναμικό μας, διευρύνοντας σημαντικά τις διαθέσιμες ιατρικές ειδικότητες, οι οποίες συνεργάζονται προσφέροντας ακόμα πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε κάθε ασθενή. Είμαστε οι πρώτοι και θα συνεχίσουμε με σταθερά βήματα, δίπλα σας, για να φροντίζουμε πάντα ό,τι πιο πολύτιμο. Την υγεία, για το παιδί, τη γυναίκα, τη μητέρα, για όλη την οικογένεια, για όλη την κοινωνία! Σας ευχαριστώ!

3

Περιεχόμενα N o 3 2 , Ει δ ι κ ή Ε κ δ ο σ η , Άν ο ι ξ η 2 0 2 1

84

94 62

25 Xρόνια ΙΑΣΩ σελ. 7 News σελ. 16 Focus

Fertility

42. To νέο υπερσύγχρονο τμήμα Check-Up του ΙΑΣΩ.

62. Το σύγχρονο πρόσωπο της εξωσωματικής.

66. Γονιμότητα & εγκυμοσύνη σε γυναίκες άνω των 40.

68. Εργαστήριο Εμβρυολογίας. Ο πυρήνας της Νέας Υπερσύγχρονης Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης, Assisting Nature Larissa, στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας.

Woman's Health 44. Επηρεάζει το εμβόλιο έναντι COVID-19 την απεικόνιση του μαστού; 46. Ενδομητρίωση. O «κρυφός» πόνος εκατομμυρίων γυναικών.

50. Ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού. Διαχείριση κινδύνου ασθενών με γονιδιακές παραλλαγές.

MyChild 72. Ανεπάρκεια αφυδρογονάσης 6-φωσφορικής γλυκόζης και COVID-19.

76. Η ελάχιστα επεμβατική παιδοχειρουργική.

78. Οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες στα νεογνά.

82. Παιδικό Κάταγμα = ΙΑΣΩ Παίδων. Μονόδρομος; Γιατί; 84. Η ακοή του νεογνού.

86. Παιδιατρική Ανοσολογία.

MyPregnancy 54. Εμβρυομητρική Ιατρική. Κυήσεις υψηλού κινδύνου.

58. Δυνατότητες και περιορισμοί του προγεννητικού ελέγχου στο α’ τρίμηνο της εγκυμοσύνης.

4

58 Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Ο Μ Ι Λ ΟΥ Ι Α Σ Ω

Εκδότης IMS S.A. Λ. Κηφισίας 37-39, Μαρούσι, Τηλ: 210 6184000, Φαξ: 210 6184158 www.groupiaso.gr Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Ομίλου ΙΑΣΩ Dr Γεώργιος Σταματίου Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου ΙΑΣΩ Αριστείδης Αντσακλής, MD, PhD, FRCOG (Hon.), Καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας, Εμβρυομητρικής & Περιγεννητικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Διευθυντής Τμήματος Εμβρυομητρικής Ιατρικής ΙΑΣΩ Διευθύντρια Έκδοσης Χριστίνα Ταμπουρέα, CCO IASO Group

82

Υπεύθυνη Σύνταξης Χριστίνα Κοροβέση, Head of Marketing & Communication IASO

Myhealth 90. Check-up. Τόσο απαραίτητο για καλή υγεία!

92. Η σπάνια περίπτωση της αχαλασίας οισοφάγου.

94. Πνευμονία. Συμπτώματα – θεραπεία – πρόληψη.

96. Η αποκατάσταση της βουβωνοκήλης είναι γεγονός.

100. Αιματολογικές διαταραχές σε νόσο COVID-19.

104. Η νέα μεγάλη πρόκληση στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας.

106. ΙΑΣΩ Θεσσαλίας. Ένα βήμα μπροστά από ολόκληρη τη χώρα.

108. Η διαδερμική χειρουργική διόρθωση των παραμορφώσεων ποδιού και δακτύλων.

110. O ρόλος του ενδοβρογχικού υπερήχου (EBUS) στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα.

Επιμέλεια Κειμένων Νάνσυ Χριστοπούλου, Head of CSR & Communication of the Group, Head of Marketing IASO Children’s Hospital Ειρήνη Τριφύλλη, Μarketing Manager

112. Eating Well.

Επιστημονικοί Υπεύθυνοι ΙΑΣΩ Παίδων Θεοδώτα Λιακοπούλου-Τσιτσιπή Διευθύντρια Ιατρικής Υπηρεσίας ΙΑΣΩ Παίδων, Διευθύντρια A' Παιδιατρικής Κλινικής ΙΑΣΩ Παίδων ΙΑΣΩ Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Χατζηθεοφίλου Καθηγητής Γενικής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Travel

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

Mom's Wellness

114. Oζολία Λοκρίς. Σχεδιασμός & Επιμέλεια Έκδοσης Else Agency Sophisticated Media Lab

5

25 χρόνια ΙΑΣΩ

ΙΑΣΩ

10.000 Tοκετοί ετησίως

Το µεγαλύτερο Ιδιωτικό Νοσοκοµείο στην Ελλάδα

10.000 Tοκετοί ετησίως Συνεργασία µε πάνω από 1.700 Μαιευτήρες - Γυναικολόγους

Συνεργασία µε πάνω από 1.700 Μαιευτήρες - Γυναικολόγους

Η µεγαλύτερη Γυναικολογική Κλινική στην Ευρώπη

Η µεγαλύτερη Μαιευτική - Γυναικολογική & Παιδιατρική Κλινική µε 486 κλίνες

Η µεγαλύτερη Γυναικολογική Κλινική στην Ευρώπη Η µεγαλύτερη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών στην Ευρώπη

Η µεγαλύτερη Μαιευτική - Γυναικολογική & Παιδιατρική Κλινική µε 486 κλίνες

Η µεγαλύτερη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών στην Ευρώπη

To No1 Μαιευτήριο στην Ελλάδα 7

25 χρόνια ΙΑΣΩ

25 χρόνια η φροντίδα της γυναίκας είναι το

Α και το Ω Συμπληρώνοντας 25 χρόνια αφοσίωσης, φροντίδας και εξειδίκευσης, με την υγεία της γυναίκας να ενυπάρχει στο DNA του, το ΙΑΣΩ κατάφερε να διατηρεί την ηγετική του θέση, αποτελώντας όχι μόνο το Νο1 μαιευτήριο με τις περισσότερες γεννήσεις στη χώρα, αλλά και το μεγαλύτερο μαιευτικό και γυναικολογικό νοσοκομείο στην Ευρώπη, με εκατομμύρια γυναίκες να έχουν εμπιστευτεί τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες του.

Π

ρωτιές σε όλα τα επίπεδα

Οι πρωτιές σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο, η αναγνώρισή του ως Κορυφαίου Νοσοκομείου, οι πολυάριθμες βραβεύσεις, η καινοτομία, το υψηλό επίπεδο ποιότητας των υπηρεσιών, η συνεχής εξέλιξη και ανάπτυξη αποδεικνύουν την αξιοπιστία και τη μεγάλη δυναμική του ΙΑΣΩ.

✪ Το ισχυρότερο brand στην Ελλάδα και η πρώτη επιλογή των γυναικών Tο ΙΑΣΩ ως ιδιωτικό μαιευτικό/γυναικολογικό νοσοκομείο έρχεται πρώτο σε top of mind awareness και πρώτο σε επισκεψιμότητα και προτίμηση από το γυναικείο κοινό.

Επιπλέον, κατατάσσεται στην κορυφή στην αξιολόγηση των γυναικών, με δυνατά σημεία και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα να αναγνωρίζονται η φήμη, η αξιοπιστία και το κύρος του, η υψηλή ποιότητα και κατάρτιση του ιατρικού του προσωπικού, ο σύγχρονος χαρακτήρας του σε επίπεδο εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και ιατρικών μεθόδων που προσφέρει, η σύστασή του από τους ιατρούς γυναικολόγους και η δυναμική παρουσία του στα social media. Συνολικά, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μια τεράστια δυναμική ως προς την εξέλιξή του, αλλά και στην προτίμηση του κοινού. Όλα τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία της έρευνας αγοράς που πραγματοποίησε η Alternative τον Ιανουάριο του 2021.

8

✪ Ένας «προορισμός» συνώνυμος με τη γέννηση του παιδιού σας Το ΙΑΣΩ, το μεγαλύτερο μαιευτήριο της Ελλάδας με 10.000 τοκετούς ετησίως, αποτελεί διαχρονικά την πρώτη επιλογή για τους γονείς που φέρνουν στον κόσμο το παιδί τους. Συνεργάζεται με περισσότερους από 1.700 μαιευτήρεςγυναικολόγους, διαθέτοντας τη μεγαλύτερη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας νεογνών στην Ευρώπη. Προσφέρει μία μοναδική εμπειρία σε όλο το ταξίδι της μητρότητας, έχοντας εμπλουτίσει τις υπηρεσίες του σε όλα τα επίπεδα, σε ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον, έχοντας ταυτιστεί σαν προορισμός με το θαύμα της ίδιας της ζωής, βασιζόμενο στο τρίπτυχο επιστημονικό

προσωπικό – προηγμένη τεχνολογία – οργανωτική και επιχειρησιακή αριστεία. Το κορυφαίο επιστημονικό προσωπικό του, μαιευτήρες-γυναικολόγοι, αναισθησιολόγοι, νεογνολόγοι, παιδίατροι και άλλοι ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, φροντίζει για την απόλυτη ασφάλεια και ιατρική φροντίδα της γυναίκας και του νεογνού, με την πολύτιμη συνδρομή των έμπειρων μαιών και του νοσηλευτικού προσωπικού. Ο σύγχρονος ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός που διαθέτει το ΙΑΣΩ διασφαλίζει την παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου, παρακολουθώντας τις συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις και εισάγοντας καινοτόμες μεθόδους. Με αυστηρή προσήλωση στις διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας, το διοικητικό προσωπικό είναι επικεντρωμένο στην άρτια εξυπηρέτηση των ασθενών.

✪ Δημιουργία νέων εγκαταστάσεων υψηλής αισθητικής Με γνώμονα την άριστη εμπειρία διαμονής και τη δημιουργία ενός ευχάριστου και οικείου περιβάλλοντος, με διάσπαρτη την αίσθηση καλοκαιρινής αύρας, που παράλληλα θα εκφράζει την υψηλού επιπέδου υγειονομική ποιότητα, χωρίς να ταυτίζεται με την παραδοσιακή «νοσοκομειακή» αισθητική, το ΙΑΣΩ σε συνεργασία με ένα από τα πιο φημισμένα και πολυβραβευμένα αρχιτεκτονικά γραφεία, με πολύ μεγάλα έργα σε όλο τον κόσμο, όπως τα Aman Resorts, Nammos Dubai, Accor κ.ά., προχωρά στη δημιουργία νέων υπερσύγχρονων εγκαταστάσεων νοσηλείας. Παράλληλα, μεριμνά και για τη διαμόρφωση των χώρων αναμονής και υποδοχής του κοινού, σε ένα χαλαρωτικό, ξεκούραστο περιβάλλον, που θα καλωσορίζει κάθε επισκέπτη, με γνώμονα την άνεση και τη χρήση φυσικών υλικών.

✪ Η εμπειρία τοκετού στο ΙΑΣΩ είναι μοναδική! Το ιατρικό και μαιευτικό προσωπικό της Αίθουσας Τοκετών -με γνώση και εμπειρία- φροντίζουν, συμβουλεύουν και υποστηρίζουν τις μητέρες να υποδεχτούν με ασφάλεια το μωρό τους.

Από πάνω, ο χώρος της υποδοχής και οι υπερσύγχρονες σουίτες νοσηλείας θα δημιουργηθούν σε συνεργασία με ένα από τα πιο φημισμένα και πολυβραβευμένα αρχιτεκτονικά γραφεία, με γνώμονα την άνεση των επισκεπτών και τη χρήση φυσικών υλικών.

9

25 χρόνια ΙΑΣΩ

ΤΟ ΙΑΣΩ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΜΑΙΕΥΤΉΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ ΜΕ 10.000 ΤΟΚΕΤΟΎΣ ΕΤΗΣΊΩΣ, ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΆ ΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΕΠΙΛΟΓΉ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ ΠΟΥ ΦΈΡΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΤΟ ΠΑΙΔΊ ΤΟΥΣ

Ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος τοκετού στο νερό αλλά και birth stools, όπως οι μπάλες pilates, αξιοποιούνται ώστε να βοηθήσουν την επίτοκο να χαλαρώσει.

10

Η αίθουσα τοκετών του ΙΑΣΩ έχει ανακαινιστεί εξ ολοκλήρου, με γνώμονα τη δημιουργία υπερσύγχρονων εγκαταστάσεων, που συνδυάζουν την απόλυτη ασφάλεια σε κάθε στάδιο υποστήριξης και κάλυψης του τοκετού με τη διακριτική πολυτέλεια, αποπνέοντας την απαραίτητη ηρεμία που επιθυμεί κάθε μητέρα σε αυτή τη σημαντική στιγμή της ζωής της. Η παρουσία των εξειδικευμένων μαιών, καθώς και η δυνατότητα παρουσίας του πατέρα δημιουργούν ένα φιλικό, οικείο περιβάλλον, που διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για έναν τοκετό χωρίς άγχος, σε χώρο με χαμηλό φωτισμό που μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες και επιθυμίες κάθε μητέρας και ήρεμη μουσική που χαλαρώνει και διώχνει την ένταση. Η αίθουσα τοκετών διαθέτει 17 πλήρως εξοπλισμένα και ανακαινισμένα δωμάτια ασφαλούς παρακολούθησης των επιτόκων, καθώς και ένα δωμάτιο για τοκετό στο νερό. Διαθέτει, επιπλέον, πέντε μαιευτικές αίθουσες πλήρως εξοπλισμένες για τη διεξαγωγή φυσιολογικού, αλλά και επεμβατικού, τοκετού όταν υπάρχει ανάγκη. Ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος τοκετού στο νερό παρέχει τη δυνατότητα στην επίτοκο να βρίσκεται μέσα στο νερό και να κινείται ελεύθερα, απολαμβάνοντας έναν πλήρως φυσικό τοκετό, χωρίς χορήγηση φαρμάκων. Σε πολλές περιπτώσεις εφαρμόζεται το birth plan της κάθε επιτόκου, όπως εκείνη το έχει ονειρευτεί, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του μαιευτήρα της, φροντίζοντας για τη διασφάλιση τόσο της δικής της ασφάλειας όσο και του μωρού της.

Birth stools, όπως οι μπάλες pilates, αξιοποιούνται ώστε να βοηθήσουν την επίτοκο να χαλαρώσει και να εξελιχθεί ομαλά ο τοκετός, ενώ δύναται να κινείται στον χώρο εφόσον την ανακουφίζει. Οι δύο πρώτες ώρες μετά τον τοκετό είναι πολύ σημαντικές για τη σύνδεση της μητέρας με το νεογέννητο. To ΙΑΣΩ δίνει ιδιαίτερη έμφαση, παρέχοντας τη δυνατότητα συνδιαμονής των γονέων με το μωρό, την αγκαλιά με επαφή skin-toskin και τον άμεσο θηλασμό.

✪ ΜΑΙΑγάπη από τις εξειδικευμένες μαίες του ΙΑΣΩ Η εμπειρία της μητρότητας στο ΙΑΣΩ είναι μοναδική και με το πρόγραμμα ΜΑΙΑγάπη είμαστε δίπλα σε κάθε μητέρα από την εγκυμοσύνη, μέχρι την επιστροφή της με το μωρό της στο σπίτι. Τα online προγεννητικά σεμινάρια είναι τα πιο δημοφιλή για την προετοιμασία της μητέρας να φέρει στον κόσμο το μωρό της. Μάλιστα, φέτος το ΙΑΣΩ πρωτοπορεί με τη διοργάνωση για πρώτη φορά μεταγεννητικών μαθημάτων «After birth», παρέχοντας τη δυνατότητα σε νέες μητέρες να παρακολουθούν τα online σεμινάρια από τις εξειδικευμένες μαίες του ΙΑΣΩ, από την ασφάλεια και την άνεση του σπιτιού τους. Τα «pre & after birth» σεμινάρια έχουν σαν στόχο να παρέχουν υψηλού επιπέδου συμβουλευτική, λύνοντας οποιαδήποτε απορία που αφορά στην προγεννητική και μεταγεννητική περίοδο. Επιπλέον, το ΙΑΣΩ αποτελεί το μοναδικό μαιευτήριο που διοργανώνει «Twin mom seminars», για γονείς που περιμένουν δίδυμα.

✪ Online Pilates «Home Fit Home» με τη Μάντη Περσάκη Με γνώμονα τη συνεχή μέριμνα από την κύηση μέχρι και μετά τη γέννηση, το ΙΑΣΩ, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δημιούργησε το πρόγραμμα «Home Fit Home» με online Pilates για εγκύους και μαμάδες μετά τον τοκετό. Γνωρίζοντας πόσο ιδιαίτερη είναι η σημερινή πραγματικότητα για όσες γυναίκες διανύουν περίοδο εγκυμοσύνης ή λοχείας, δημιούργησε και προσφέρει δωρεάν online

μαθήματα Pilates με τη Μάντη Περσάκη. Μέσα από ειδικές ασκήσεις Pilates, που συμβάλλουν στη βελτίωση της στάσης του σώματος κατά την εγκυμοσύνη, ενώ προσφέρουν μυϊκή τόνωση σε γυναίκες που γέννησαν πρόσφατα, η Μάντη καθοδηγεί τις μανούλες βήμα-βήμα, ώστε να βρουν την αναπνοή τους, να χαλαρώσουν και να γυμνάσουν ευχάριστα το σώμα τους, από την άνεση και την ασφάλεια του σπιτιού τους!

✪ Μοναδικά προνόμια για το νεογέννητο Το ΙΑΣΩ προσφέρει το πρώτο δώρο στο νεογέννητο, το πρόγραμμα «Στοργή για μια ζωή» σε συνεργασία με την Εθνική Ασφαλιστική. Οι νέοι γονείς μπορούν να αισθάνονται ασφάλεια και σιγουριά, καθώς το ΙΑΣΩ εξασφαλίζει την υγεία του μωρού, παρέχοντας δωρεάν ασφαλιστική κάλυψη για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του. Επιπλέον, το ΙΑΣΩ σχεδιάζει νέα μοναδικά και πρωτοποριακά προγράμματα αποκλειστικά για τις μέλλουσες και νέες μητέρες.

✪ Το πιο πολυβραβευμένο νοσοκομείο στην Ελλάδα Το ΙΑΣΩ, το μεγαλύτερο μαιευτικό και γυναικολογικό νοσοκομείο στην Ευρώπη, εξελίσσεται δυναμικά, διανύοντας μία εποχή μεγάλης ανάπτυξης. Η βράβευσή του ως Κορυφαίου Νοσοκομείου, καθώς και οι οκτώ επιπλέον κορυφαίες διακρίσεις στα Healthcare Business Awards 2020 επιβεβαιώνουν το υψηλού επιπέδου έργο που επιτελείται σε όλους τους τομείς των υπηρεσιών του. Επιπλέον, το ΙΑΣΩ διακρίθηκε στην κα-

Η ΑΊΘΟΥΣΑ ΤΟΚΕΤΏΝ ΤΟΥ ΙΑΣΩ ΈΧΕΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΤΕΊ ΕΞ ΟΛΟΚΛΉΡΟΥ, ΜΕ ΓΝΏΜΟΝΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΥΠΕΡΣΎΓΧΡΟΝΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝ 11

τηγορία της ανάπτυξης με Silver βραβείο για τις «Νο1 υπηρεσίες στην Ελλάδα» στα Healthcare Business Awards 2019. Η Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών, το Κέντρο Μαστού και το Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας είναι τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα, διατηρώντας διαχρονικά το υψηλό επίπεδο της ιατρικής φροντίδας και των παρεχόμενων υπηρεσιών, που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν με αποτελεσματικό τρόπο τεράστιο όγκο περιστατικών.

✪ Το ΙΑΣΩ Μαιευτική / Γυναικολογική πρωτοπορεί και στα βραβεία Marketing Το ΙΑΣΩ πρωτοπορεί για ακόμα μία φορά, καθώς αποτελεί το μοναδικό νοσοκομείο που βραβεύτηκε στα Influencer Marketing Awards. Συγκεκριμένα, απέσπασε το Χρυσό βραβείο για την καμπάνια για τον Μήνα Μαστού. Η βράβευση αφορούσε στην ενότητα Best Influencer Marketing Strategy και στην κατηγορία «Best Occasionbased Influencer Marketing». Επίσης, το πρόγραμμα «Home Fit Home» βραβεύτηκε με δύο Indie Awards στην ενότητα Best in Digital. Συγκεκριμένα απέσπασε ένα Silver βραβείο για Social Media και ένα Bronze βραβείο για Branded Content.

✪ Συνεχής εξέλιξη και ανάπτυξη Η εξαιρετική πορεία του ΙΑΣΩ συνεχίζεται με σημαντικά έργα και επενδύσεις, που αφορούν στην ανάπτυξη υπηρεσιών Γενικής Κλινικής, με παράλληλη αναδιαμόρφωση των εγκαταστάσεών του και αγορά νέου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού τεχνολογίας αιχμής. Επιπλέον, διακεκριμένοι επιστήμονες έχουν εμπλουτίσει το δυναμικό του, διευρύνοντας σημαντικά τις διαθέσιμες ιατρικές ειδικότητες, προσφέροντας ακόμα πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε κάθε ασθενή. Το ΙΑΣΩ, εν μέσω πανδημίας, έχει καταφέρει να εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς σε μια κλινική για όλη την οικογένεια, φροντίζοντας για ό,τι πολυτιμότερο, την Υγεία τους.

25 χρόνια ΙΑΣΩ

Οι σταθμοί που ξεχωρίζουν

Το όνειρο μίας ομάδας ιατρών Μαιευτήρων/ Γυναικολόγων γίνεται πραγματικότητα και ξεκινά η λειτουργία της κλινικής ΙΑΣΩ.

1996

Λειτουργεί η Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού αίματος «Cryobanks», η μεγαλύτερη στην Ελλάδα.

2005

2010

2003

Εγκαινιάζεται η Γενική Κλινική ΙΑΣΩ General και παραμένει στον Όμιλο μέχρι το 2018.

Το ΙΑΣΩ επεκτείνεται και γεωγραφικά, με το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, στη Λάρισα. Μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα υγείας στην Περιφέρεια.

2008

Έναρξη και επίσημα εγκαίνια του ΙΑΣΩ Παίδων. Δημιουργείται η μεγαλύτερη Παιδιατρική Κλινική στην Ελλάδα.

12

2011

Εντάσσεται στον Όμιλο ΙΑΣΩ το Κέντρο Αποθεραπείας & Αποκατάστασης «Φιλοκτήτης» και παραμένει στον Όμιλο μέχρι το 2020.

Το 1996 ξεκίνησαν όλα. Η ίδρυση του ΙΑΣΩ, του μεγαλύτερου Ιδιωτικού Νοσοκομείου στη Ελλάδα και της μεγαλύτερης Μαιευτικής & Γυναικολογικής Κλινικής στην Ευρώπη.

Ξεκινά η λειτουργία του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής «Institute of Life – IASO», ένα από τα μεγαλύτερα και πιο προηγμένα Κέντρα Εξωσωματικής στην Ευρώπη.

2015

Το ΙΑΣΩ ξεκινά συνεργασία µε τον σύλλογο ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙ∆ΑΣ, δημιουργώντας το νέο Κέντρο Εγγραφής Εθελοντών ∆οτών Μυελού των Οστών.

2017

2020

2016

Ολική ανακαίνιση και δύο νέοι γραµµικοί επιταχυντές στο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, που το καθιστούν ένα από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα με τέσσερις Γραμμικούς Επιταχυντές. Παράλληλα, ολοκληρώνεται το νέο υπερσύγχρονο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας.

Δημιουργία υπερσύγχρονης Ενδοσκοπικής Μονάδας με Τεχνητή Νοημοσύνη και συνολική ανακαίνιση της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας Ενηλίκων.

2019

Το ΙΑΣΩ επεκτείνει και εγκαινιάζει το µεγαλύτερο Κέντρο Μαστού στην Ελλάδα. Επίσης εγκαθιστά τον πρώτο Μαγνητικό Τοµογράφο 3 Τesla, βιοµετρικής τεχνολογίας.

13

2021 Αναπτύσσεται η ΙΑΣΩ Γενική Κλινική. Δημιουργία νέου υπερσύγχρονου Τμήματος CheckUp και εξωτερικών ιατρείων. Επίσης, ριζική ανακαίνιση χειρουργικών αιθουσών.

PHYTOLASTIL

at

in

redi ent

s

i

ng

u ra l o r ig

of n

2X

Λιγότερο Ορατές Ραγάδες*

ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΥΣ *Κλινική μελέτη σε 38 εθελοντές για 56 ημέρες - εφαρμογή δύο φορές ημερησίως κλινική βαθμολόγηση

Σε επιλεγμένα Φαρμακεία

news I awards

Χρυσό βραβείο για το ΙΑΣΩ στα Influencer Marketing Awards

Τ

ο ΙΑΣΩ πρωτοπορεί για ακόμα μία φορά, καθώς αποτελεί το μοναδικό νοσοκομείο που βραβεύεται στα Influencer Marketing Awards. Συγκεκριμένα, απέσπασε το Χρυσό βραβείο για την καμπάνια για τον Μήνα Μαστού. Η βράβευση αφορά στην ενότητα «Best Influencer Marketing Strategy» και την κατηγορία «Best Occasionbased Influencer Marketing». Τα Influencer Marketing Awards, τα οποία πραγματοποιήθηκαν για δεύτερη χρονιά από το Marketing Week, έχουν στόχο να επιβραβεύσουν τον πιο δημοφιλή τομέα του marketing σήμερα, δίνοντας την ευκαιρία στις καλύτερες ενέργειες της χρονιάς να ξεχωρίσουν.

ΤΟ ΙΑΣΩ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΠΟΥ ΒΡΑΒΕΎΕΤΑΙ ΣΤΑ INFLUENCER MARKETING AWARDS

Το ΙΑΣΩ πρωτοπορεί στο Digital Marketing, με δύο Indie Awards για το «Home Fit Home»

Τ

ο πρόγραμμα του ΙΑΣΩ «Home Fit Home», με online pilates για εγκύους και μαμάδες μετά τον τοκετό, απέσπασε δύο βραβεία Indie Awards στην Ενότητα «Best in Digital». Συγκεκριμένα,

ένα Silver βραβείο για Social Media και ένα Bronze βραβείο για Branded Content. Το ΙΑΣΩ, το μεγαλύτερο μαιευτήριο στην Ελλάδα, στάθηκε από την πρώτη στιγμή δίπλα στις μέλλουσες και νέες μητέρες, σε αυτή την

πρωτόγνωρη συνθήκη της πανδημίας. Με μοναδικό τρόπο έδειξε έμπρακτα τη φροντίδα του, προσφέροντας μία σειρά από online live pilates sessions, με τη διάσημη pilates instructor, αλλά και μητέρα, Μάντη

Από αριστερά: Ιωάννα Ρέντη, Social Media & Marketing Specialist και Χριστίνα Κοροβέση, Head of Marketing & Communication IASO Maternity & Gynecology.

Περσάκη. Το ΙΑΣΩ με το «Home Fit Home» έχει ήδη προσφέρει περισσότερες από 40 ώρες ασφαλούς άσκησης, ευεξίας και χαράς και θα συνεχίσει να στηρίζει αυτή την τόσο πολύτιμη φάση στη ζωή κάθε γυναίκας. Τα μαθήματα πραγματοποιούνται δύο φορές την εβδομάδα, κάθε Δευτέρα και Τετάρτη 18.00 – 19.00, μέσω YouTube. Για να δηλώσετε συμμετοχή επισκεφτείτε το www.iaso.gr και συμπληρώστε το email σας για να λαμβάνετε τον σύνδεσμο που οδηγεί στο κάθε μάθημα. Από αριστερά: Νάνσυ Χριστοπούλου, Head of CSR & Communication of the Group, Marketing IASO Children’s Hospital, Χριστίνα Κοροβέση, Head of Marketing & Communication IASO Maternity & Gynecology, Ιωάννα Ρέντη, Social Media & Marketing Specialist και Ειρήνη Τριφύλλη, Marketing Manager.

16

news

Υπερσύγχρονη Ενδοσκοπική Μονάδα, με ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό αιχμής και λογισμικό Τεχνητής Νοημοσύνης, για τη διάγνωση και τη θεραπεία των γαστρεντερολογικών και πνευμονολογικών παθήσεων

Η

νέα άρτια εξοπλισμένη Ενδοσκοπική Μονάδα του ΙΑΣΩ δημιουργήθηκε για να προσφέρει υψηλής ποιότητας διαγνωστικές και επεμβατικές υπηρεσίες υγείας για όλες τις γαστρεντερολογικές και πνευμονολογικές παθήσεις. Πέραν των ενδοσκοπίων νέας τεχνολογίας και υψηλής ευκρίνειας, η μονάδα χρησιμοποιεί το νέο ενδοσκοπικό λογισμικό της Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence), που το κατατάσσει ανάμεσα στις πρωτοπόρες μονάδες, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, που διαθέτουν και χρησιμοποιούν αυτή την τεχνολογία αιχμής. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους ιατρούς, με άριστη επιστημονική κατάρτιση και πολυετή εμπειρία, άρτια εκπαιδευμένο νοσηλευτικό προσωπικό και διαγνωστικό εξοπλισμό τεχνολογίας αιχμής, καλύπτοντας όλο το φάσμα των ενδοσκοπικών πράξεων, για όλες τις παθήσεις του γαστρεντερολογικού και αναπνευστικού συστήματος. Συγκεκριμένα, διαθέτει: ➔ Τρεις ενδοσκοπικές αίθουσες με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας διαγνωστικής και επεμβατικής ενδοσκόπησης. ➔ Ενδοσκοπική αίθουσα με σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για την υποβοήθηση του εντοπισμού και τον χαρακτηρισμό των πολυπόδων του πα-

χέος εντέρου. ➔ Ενδοσκοπική αίθουσα με προηγμένο σύστημα ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος με την τεχνική της ελαστογραφίας (EUS και EBUS), για τη διάγνωση, μελέτη και επεμβατικό χειρισμό δυσδιάγνωστων γαστρεντερολογικών και πνευμονολογικών περιστατικών. ➔ Αίθουσα καθαρισμού, απολύμανσης και αποθήκευσης ενδοσκοπίων με δύο workstations πρόπλυσης, δύο αυτόματα συστήματα καθαρισμού και απολύμανσης ενδοσκοπίων και ένα σύστημα στεγνώματος και αποθήκευσης ενδοσκοπίων,

που πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές 15883-1 & 4. ➔ Αίθουσα ανάνηψης με τρία κρεβάτια πλήρως εξοπλισμένα, με σύστημα παρακολούθησης (monitoring) ζωτικών σημείων των ασθενών. Επίσης, στο Ακτινολογικό τμήμα διενεργούνται προηγμένες επεμβατικές ενδοσκοπικές πράξεις που χρειάζονται ακτινοσκοπική υποστήριξη, όπως ERCP, διαστολές στενώσεων γαστρεντερικού, τοποθέτηση ενδοπροσθέσεων (stents) κ.ά. Τα υπερσύγχρονα συστήματα ενδοσκόπησης ενσωματώνουν καινοτόμες και πρωτοποριακές τεχνολογίες, όπως εικόνα υψη-

18

λής ευκρίνειας, ηλεκτρονική μεγεθυντική χρωμοενδοσκόπηση με τα συστήματα LCI (Linked Color Imaging) και BLI (Blue Light Imaging) και νέο πρωτοποριακό ενδοσκοπικό λογισμικό Τεχνητής Νοημοσύνης CAD-ΕΥΕ, τα οποία αποτελούν παγκοσμίως το πλέον σύγχρονο και ολοκληρωμένο σύστημα ενδοσκοπικής απεικόνισης. Η χρήση των εξελιγμένων αυτών συστημάτων συντελεί στη βελτιστοποίηση της ποιότητας της ενδοσκόπησης του πεπτικού συστήματος, αυξάνοντας έτσι σημαντικά την αξιοπιστία και τη διαγνωστική της ακρίβεια.

news

Έγκυος με εγκεφαλική αιμορραγία σε κώμα επανέρχεται και φέρνει στον κόσμο δύο υγιέστατα αγόρια

Σ

το ΙΑΣΩ, τη μεγαλύτερη Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική στην Ευρώπη και το μεγαλύτερο ιδιωτικό νοσοκομείο στην Ελλάδα, αντιμετωπίστηκε με εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία πολύ σοβαρό μαιευτικό περιστατικό εγκύου ασθενούς, με θεράποντα ιατρό τον Dr Γεώργιο Σταματίου, Μαιευτήρα – Γυναικολόγο, Πρόεδρο του Ομίλου ΙΑΣΩ. Με την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση, ενώ οι ζωές της γυναίκας και των νεογνών βρίσκονταν σε εξαιρετικά μεγάλο κίνδυνο, ο θεράπων ιατρός με την υποστήριξη της επιστημονικής ομάδας της ΜΕΘ, καθώς και όλων των απαραίτητων ειδικοτήτων, κατάφεραν να αντιμετωπίσουν το περιστατικό με εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία.

16/1/2021 (19 εβδομάδων). Η σοβαρότητα του περιστατικού αξιολογήθηκε από την ιατρική ομάδα και ενώ η διακομιδή είχε απορριφθεί από άλλους παρόχους, έγινε αποδεκτή από το ΙΑΣΩ. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της στο ΙΑΣΩ, με τη συμβολή της νευροχειρουργικής ομάδας του νοσοκομείου και με τη βοήθεια των ιατρών της ΜΕΘ, υπό

Συγκεκριμένα, ασθενής 44 ετών με δίδυμο κύηση, ενώ διένυε την 21η εβδομάδα της εγκυμοσύνης της, διακομίσθηκε στις 3/2/2021 στην ΜΕΘ του ΙΑΣΩ, μέσω ΕΚΑΒ για μαιευτική και γυναικολογική παρακολούθηση. Η ασθενής νοσηλευόταν στο νοσοκομείο Λαμίας διασωληνωμένη σε μηχανική αναπνοή, λόγω εγκεφαλικής αιμορραγίας από

Η ΑΣΘΕΝΉΣ ΠΑΡΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗ ΜΕΘ ΣΥΝΟΛΙΚΆ 22 ΗΜΈΡΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΣΜΕΎΘΗΚΕ ΑΠΌ ΤΗ ΜΗΧΑΝΙΚΉ ΑΝΑΠΝΟΉ ΜΕ ΚΑΛΉ ΟΞΥΓΌΝΩΣΗ. ΣΤΗ ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΜΕΤΑΦΈΡΘΗΚΕ ΣΕ ΚΑΛΉ ΓΕΝΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΌ ΕΠΊΠΕΔΟ ΣΥΝΕΊΔΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΌ ΌΡΟΦΟ ΓΙΑ ΣΥΝΈΧΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΊΑΣ ΤΗΣ.

20

τη διεύθυνση του κ. Αλοΐζου, παρουσίασε σταδιακή βελτίωση νευρολογικά, ενώ η παρακολούθηση της κύησης συνεχίστηκε με ομαλή πορεία και υπερηχογραφικό έλεγχο ανά εβδομάδα. Η ασθενής παρέμεινε στη ΜΕΘ συνολικά 22 ημέρες και αποδεσμεύθηκε από τη μηχανική αναπνοή με καλή οξυγόνωση. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε σε καλή κατάσταση και ικανοποιητικό επίπεδο συνείδησης στον νοσηλευτικό όροφο για συνέχιση της νοσηλείας της και παρακολούθηση από την ιατρική ομάδα, τους νευροχειρουργούς, εντατικολόγους και φυσικοθεραπευτές. Στις 10/5/2021, και ενώ βρισκόταν στην 35η εβδομάδα κύησης, υποβλήθηκε σε καισαρική τομή όπου και έφερε στον κόσμο δύο υγιέστατα αγοράκια, 2.080γρ. και 2.050γρ. αντίστοιχα.

news

T

ο Εργαστήριο Μοριακής Διαγνωστικής στα Κεντρικά Εργαστήρια του ΙΑΣΩ διαπιστεύθηκε από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣYΔ) με βάση το πρότυπο ISO 15189:2012, για τις ακόλουθες εξετάσεις real time PCR:

➔ Ανίχνευση κορονοϊού SARSCoV-2 ➔ Ανίχνευση του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) ➔ Ανίχνευση και ποσοτικός προσδιορισμός DNA του κυτταρομεγαλοϊού του ανθρώπου (HCMV) ➔ Ανίχνευση των ιών γρίπης

τύπου Α,Β και υποτύπου Α (Η1Ν1). Το επακριβές πεδίο εφαρμογής του Πιστοποιητικού Διαπίστευσης, με αριθμό 1245, αναφέρεται λεπτομερώς στο αντίστοιχο ΕΠΕΔ με ημερομηνία 08.04.2021 (http:// bit.ly/IASO_Certifications-

Accreditations). Το ISO 15189:2012 είναι ένα διεθνές πρότυπο στο οποίο καθορίζονται οι απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιούν τα εργαστήρια, προκειμένου να διατηρούν ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας, να διασφαλίζουν την τεχνική τους επάρκεια και την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων που εκδίδουν, μέσω επικυρωμένων μεθόδων ανάλυσης. Με τη διαπίστευση αυτή επιβεβαιώνεται για ακόμα μία φορά το υψηλό επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η εφαρμογή διεθνών προτύπων επισφραγίζει την υπεροχή του ΙΑΣΩ, καθιστώντας το κορυφαίο οργανισμό παροχής υγειονομικών υπηρεσιών σε όλη την Ελλάδα.

TΟ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΜΟΡΙΑΚΉΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΉΣ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΆ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΑ ΤΟΥ ΙΑΣΩ ΔΙΑΠΙΣΤΕΎΘΗΚΕ ΑΠΌ ΤΟ ΕΘΝΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ ΔΙΑΠΊΣΤΕΥΣΗΣ

Εξέταση αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό έναντι του CΟVID-19 σε προνομιακή τιμή

T

ο ΙΑΣΩ, με την πολύχρονη εμπειρία που διαθέτει σε θέματα διάγνωσης και πρόληψης, παρέχει τη δυνατότητα διενέργειας τεστ ημιποσοτικής ανίχνευσης των IgG αντισωμάτων έναντι του κορονοϊού SARSCoV-2, για όσους επιθυμούν να ελέγξουν την ανταπόκριση του ανοσοποιητικού τους συστήματος στον εμβολιασμό έναντι του Covid-19. Η εξέταση συστήνεται να πραγματοποιείται δύο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση του εμβο-

λιασμού και με τις δύο δόσεις του εμβολίου. Η εξέταση πραγματοποιείται με αιμοληψία στο τμήμα των Κεντρικών Εργαστηρίων του ΙΑΣΩ, χωρίς ραντεβού, από Δευτέρα – Παρασκευή, ώρες 07:00 – 20:00, και το Σάββατο, 07:00 15:00. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 6184001-4. Το κόστος της εξέτασης ανέρχεται στα 35 ευρώ, τα αποτελέσματα εκδίδονται την επόμενη εργάσιμη ημέρα και μπορούν να αποσταλούν ηλεκτρονικά μέσω e-mail.

22

Photo: Shutterstock, Designed by Freepik

Διαπίστευση των Εργαστηρίων Βιοπαθολογίας για τη Μοριακή Διαγνωστική επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά το υψηλό επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών

Η πρώτη στην Ελλάδα υπερσύγχρονη, πλήρως ψηφιακή χειρουργική αίθουσα Modular Τοιχοποιίας Το σύστημα Maquet Variop είναι ένα πρωτοποριακό σύστημα κατασκευής σύγχρονων χειρουργικών αιθουσών και σφραγίζει την τεχνολογική υπεροχή του ΙΑΣΩ.

Σ

τον Όμιλο ΙΑΣΩ, εδώ και 25 χρόνια προσφέρουμε με αφοσίωση υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου, έχοντας ως ύψιστη προτεραιότητα την ασφάλεια όλων όσοι μας εμπιστεύονται ό,τι πιο πολύτιμο έχουν, την υγεία τους. Στο πλαίσιο της συνεχούς αναβάθμισης των υποδομών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, πρόσφατα ολοκληρώθηκε η ριζική ανακαίνιση δύο χειρουργικών αιθουσών με την πρωτοποριακή Modular (αρθρωτή) τοιχοποιία Maquet Variop, από την εταιρία ιατρικών εφαρμογών Santair. Το σύστημα Maquet Variop είναι ένα πρωτοποριακό σύστημα κατασκευής σύγχρονων χειρουργικών αιθουσών, το οποίο ενσωματώνει την απαιτούμενη τεχνολογία για τη δημιουργία ενός υγιεινού, άσηπτου και ασφαλούς περιβάλλοντος. Είναι συμβατό με κάθε νέα τεχνολογία, διαθέτει αντισεισμική και πυρίμαχη θωράκιση, αντοχή σε κρούσεις και απολυμάνσεις και είναι πιστοποιημένο ως προς την κάλυψη αυστηρών νοσοκομειακών απαιτήσεων υγιεινής, από το διαπιστευμένο ινστιτούτο στον τομέα υγιεινής Hybeta GmbH. Οι δύο νέες χειρουργικές αί-

Οι δύο νέες χειρουργικές αίθουσες έχουν εξοπλιστεί με τον πλέον σύγχρονο απεικονιστικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, για τη διενέργεια πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων.

ση του συστήματος ψηφιακής διαχείρισης τελευταίας τεχνολογίας, Maquet Tegris, γίνεται κεντρικά η διαχείριση του εξοπλισμού του χειρουργείου. Η εγκατάσταση ψηφιακών χειρουργικών αιθουσών modular τοιχοποιίας προσφέρει πλεονεκτήματα τόσο για τον ασθενή όσο και για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Συγκεκριμένα παρέχουν: • Μεγαλύτερη ασφάλεια για τον ασθενή.

• Άριστες συνθήκες υγιεινής και αντισηψίας.

θουσες έχουν εξοπλιστεί με τον πλέον σύγχρονο απεικονιστικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, για τη διενέργεια πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων. Δίνουν τη δυνατότητα για εφαρμογή όλων των πρωτοποριακών ιατρικών τεχνικών, διαθέτουν υπερσύγχρονα αναισθησιολογικά συγκροτήματα και τελευταίας τεχνολογίας συστήματα διπλών χειρουργικών προβολέων οροφής, που δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες φωτισμού. Επιπλέον, με την εγκατάστα23

• Απομακρυσμένο έλεγχο των μηχανημάτων.

• Έλεγχο, καταγραφή και διανομή εικόνων και video υψηλής ευκρίνειας οπουδήποτε χρειαστεί.

• Διασύνδεση της χειρουργικής αίθουσας με τα πληροφοριακά συστήματα της κλινικής, ενεργό επικοινωνία με τα HIS/PACS. • Ενσωμάτωση εργαλείων που συντελούν στο βέλτιστο δυνατό κλινικό αποτέλεσμα.

• Δυνατότητα εφαρμογής σύγχρονων ιατρικών μεθόδων χωρίς περιορισμούς.

news

Υπερσύγχρονο σύστημα νευροπλοήγησης για νευροχειρουργικές επεμβάσεις σε παιδιά, StealthStation S8 με 3D real time απεικόνιση νευροχειρουργικών, ορθοπαιδικών, ωτορινολαρριγγολογικών και γναθοχειρουργικών επεμβάσεων. Το οπτικό και ηλεκτρομαγνητικό σύστημα πλοήγησης που διαθέτει το καθιστούν ιδανική επιλογή για τη διενέργεια ακόμα και των πιο λεπτών χειρουργικών επεμβάσεων σε παιδιατρικούς ασθενείς. Οι βασικές εφαρμογές στη Νευροχειρουργική είναι η αφαίρεση όγκων εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, οι βιοψίες και τοποθέτηση καθετήρων, καθώς και η λειτουργική νευροχειρουργική. Επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα εύκολης διασύνδεσης με εξωτερικές συσκευές (π.χ. σύστημα υπερήχων, αξονικό ή μαγνητικό τομογράφο, μικροσκόπιο κ.λπ.) και επιτρέπει τον προεγχειρητικό σχεδιασμό της

επέμβασης και τη μετεγχειρητική αρχειοθέτηση των δεδομένων. Η τρισδιάστατη (3D) και σε πραγματικό χρόνο απεικόνιση των εσωτερικών οργάνων του σώματος κατά τη διάρκεια του χειρουργείου μεγιστοποιεί την ακρίβεια εντοπισμού των βλαβών και την αποτελεσματικότητα της επέμβασης. Με το υπερσύγχρονο σύστημα νευροπλοήγησης μειώνεται: • Η διάρκεια της επέμβασης • Οι εγχειρητικές τομές • Ο χρόνος νοσηλείας • Η πιθανότητα επανεπέμβασης • Η έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία • Ο κίνδυνος για τον ασθενή. Στον Όμιλο ΙΑΣΩ η διαρκής αναβάθμιση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού κρίνεται απαραίτητη για τη διατήρηση του υψηλού επιπέδου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Με το έμπειρο ιατρικό και το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, τις σύγχρονες εγκαταστάσεις, τον εξοπλισμό τεχνολογίας αιχμής και την εφαρμογή καινοτόμων διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων, το ΙΑΣΩ Παίδων προσφέρει κορυφαία ολοκληρωμένη φροντίδα και ιατρική περίθαλψη.

Η ΤΡΙΣΔΙΆΣΤΑΤΗ (3D) ΚΑΙ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌ ΧΡΌΝΟ ΑΠΕΙΚΌΝΙΣΗ ΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΏΝ ΟΡΓΆΝΩΝ ΤΟΥ ΣΏΜΑΤΟΣ ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΊΟΥ ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΕΊ ΤΗΝ ΑΚΡΊΒΕΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΎ ΤΩΝ ΒΛΑΒΏΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΈΜΒΑΣΗΣ 24

Photo: Shutterstock

Σ

το ΙΑΣΩ Παίδων φροντίζουμε πάντα η υγεία των παιδιών να είναι στα καλύτερα χέρια. Στο πλαίσιο της συνεχούς αναβάθμισης του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, πρωτοπορεί για ακόμα μία φορά και εντάσσει ό,τι πιο σύγχρονο τεχνολογικά, για την ολοκληρωμένη φροντίδα των παιδιών. Το σύστημα νευροπλοήγησης StealthStation S8 της Medtronic προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις στη χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος, κεφαλής και σπονδυλικής στήλης, παρέχοντας μέγιστη ασφάλεια και διεγχειρητική ακρίβεια. Ο νέος εξοπλισμός υποστηρίζει χειρουργικές τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας, για την διενέργεια εξειδικευμένων

news

Έρευνα με επικεφαλής Έλληνα επιστήμονα συνεργάτη του ΙΑΣΩ, για τα επίπεδα νατρίου σε ασθενείς με COVID-19, γνωρίζει διεθνή επιτυχία τους ασθενείς με φυσιολογικό νάτριο. Το δεύτερο σημαντικό εύρημα είναι ότι ασθενείς με COVID-19 που παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα νατρίου σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους έχουν τριπλάσια θνητότητα σε σύγκριση με αυτούς με φυσιολογικά επίπεδα νατρίου. Τα ευρήματα της μελέτης μπορούν να έχουν άμεση επίδραση στη φροντίδα των ασθενών, βοηθώντας τους ιατρούς στη λήψη κλινικών αποφάσεων στην καθ'

ημέρα κλινική πράξη. Επιπλέον, τα ευρήματα αυτά ανοίγουν τον δρόμο για πιθανές νέες χρήσεις των επιπέδων νατρίου αυτής της εξέτασης αίματος ρουτίνας, με στόχο την παροχή εξατομικευμένης θεραπείας στους ασθενείς με COVID-19. Η μελέτη αυτή παρατήρησης συμπεριέλαβε 488 ενηλίκους με COVID-19 που εισήχθησαν σε δύο νοσοκομεία στο Λονδίνο, το Νοσοκομείο του UCL και το νοσοκομείο Whittington, κατά τη διάρκεια μιας περιό-

Na

Photo: Designed by Freepik

Η

πρωτοποριακή μελέτη ερευνητικής ομάδας με επικεφαλής τον Πλούταρχο Τζούλη, Ενδοκρινολόγο – Διαβητολόγο, Επίτιμο Aναπληρωτή Kαθηγητή Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του University College του Λονδίνου (UCL), συνεργάτη ΙΑΣΩ, αποτελεί μία εξαιρετικά σημαντική ανακάλυψη, καθώς έδειξε για πρώτη φορά την αξία των επιπέδων νατρίου στο αίμα ως προγνωστικού δείκτη σε ασθενείς με COVID-19. Τα αποτελέσματα της μελέτης έχουν λάβει διεθνή δημοσιότητα, μετά από σχετικό δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία για τη δημοσίευση, με τίτλο «Dysnatremia is a predictor for morbidity and mortality in hospitalized patients with COVID – 19», στο Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, ένα από τα κορυφαία διεθνή περιοδικά στον τομέα της Ενδοκρινολογίας. Ο Πλούταρχος Τζούλης και η ομάδα του κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα νατρίου αίματος μπορούν να οδηγήσουν σε πρόβλεψη σχετικά με το ποιοι ασθενείς θα εμφανίσουν αναπνευστική ανεπάρκεια ή θα χάσουν τη ζωή τους. Συγκεκριμένα, η μελέτη αυτή κατέγραψε ότι οι ασθενείς με χαμηλά επίπεδα νατρίου διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο διασωλήνωσης και ανάγκης για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, σε σύγκριση με

δου οκτώ εβδομάδων το 2020. Ο Πλούταρχος Τζούλης, MD, PhD, FRCP (UK), MSc (Hons), CCT (UK), είναι Επίτιμος Αναπληρωτής Καθηγητής Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του University College London (UCL). Είναι Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής της Ενδοκρινολογικής/Διαβητολογικής και Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Whittington του Λονδίνου από το 2015. Από το 2018 συνεχίζει το κλινικό και ερευνητικό του έργο στο Λονδίνο και παράλληλα δραστηριοποιείται στην Αθήνα, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου, όπου και είναι συνεργάτης της Γενικής Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ.

26

news I institute of life ΙΑΣΩ

Institute of Life – ΙΑΣΩ: Συνεργασία με τον κορυφαίο Εμβρυολόγο Dr Jacques Cohen για την εφαρμογή συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης • Εξασφαλίζεται η επιλογή του καταλληλότερου εμβρύου για εμφύτευση, με ακρίβεια που φτάνει το 92,5% • Αυξάνονται οι πιθανότητες εγκυμοσύνης από την πρώτη εμβρυομεταφορά

Σ

το πλαίσιο της εφαρμογής των πιο καινοτόμων μεθόδων, με στόχο τα βέλτιστα αποτελέσματα στην επίτευξη κυήσεων, η Ιnstitute of Life - ΙΑΣΩ ανακοινώνει την επιστημονική συνεργασία με τον παγκοσμίου φήμης Κλινικό Εμβρυολόγο Dr Jacques Cohen και καινοτομεί με την εφαρμογή τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence). Η πλέον σύγχρονη μορφή τεχνολογίας Τεχνητής Νοημοσύνης θα εφαρμόζεται από εδώ και στο εξής στην Institute of Life - ΙΑΣΩ σε δύο επίπεδα: 1) Μέσω του συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης ERICA «Embryo Ranking Intelligent Classification Algorithm», βελτιστοποιείται η διαδικασία επιλογής εμβρύων, προκειμένου να επιλεγεί το πιο κατάλληλο έμβρυο προς εμβρυομεταφορά. Το νέο αυτό προγνωστικό λογισμικό ιεραρχεί τα έμβρυα με βάση την ικανότητά τους να

εμφυτευθούν επιτυχώς στο ενδομήτριο της υποψήφιας μητέρας, αυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες εγκυμοσύνης. Πρόκειται για το πλέον προηγμένο σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης για αξιολόγηση εμβρύων στον κόσμο και εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την Institute of Life – ΙΑΣΩ. Εφαρμόζοντας τα κλασικά κριτήρια επιλογής, σε συνδυασμό με το σύστημα ERICA, μπορούμε να επιλέξουμε το έμβρυο με τη μεγαλύτερη πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης, με ακρίβεια που φτάνει το 92,5%.

2) Με την εγκατάσταση του νέου πρωτοπόρου συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης, το οποίο θα εστιάσει για πρώτη φορά στην επιλογή του κατάλληλου σπερματοζωαρίου, με σκοπό να αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχούς γονιμοποίησης του ωαρίου. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μέσω της συλλογής μεγάλου όγκου δεδομένων, ανάλυσης εικόνας και έξυπνου λογισμικού θα βοηθήσει τόσο τον ιατρό αναπαραγωγής όσο και τον κλινικό εμβρυολόγο στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση και των πλέον δύσκολων περιπτώσεων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η ΤΕΧΝΗΤΉ NΟΗΜΟΣΎΝΗ ΕΊΝΑΙ Η ΠΛΈΟΝ ΥΠΟΣΧΌΜΕΝΗ ΜΟΡ­ΦΉ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΉΣ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΜΈΝΕΤΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΉΣΕΙ ΚΥΡΊΑΡΧΟ ΡΌΛΟ ΤΑ ΕΠΌΜΕΝΑ ΧΡΌΝΙΑ

Η Τεχνητή Nοημοσύνη είναι η πλέον υποσχόμενη μορφή σύγχρονης τεχνολογικής υποστήριξης και αναμένεται να αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο τα επόμενα χρόνια και στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Η Institute of Life – ΙΑΣΩ, πιστή στο όραμά της, θα συνεχίσει να επενδύει σε νέες τεχνολογίες και νέες επιστημονικές συνεργασίες, με σκοπό να φέρει όλα τα ζευγάρια ένα βήμα πιο κοντά στην εκπλήρωση των προσδοκιών τους!

28

O Dr Jacques Cohen και η αποκλειστική συνεργασία με την Institute of Life – ΙΑΣΩ Ο Dr Jacques Cohen προέρχεται από την επιστημονική ομάδα του καθηγητή Edwards, ο οποίος έφερε στον κόσμο το πρώτο μωρό με εξωσωματική γονιμοποίηση, τη Louise Brown. Είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένος για την ανάπτυξη και εξέλιξη μιας σειράς εμβρυολογικών καινοτομιών και πρωτοκόλλων, που είναι πλέον κοινά στο σύγχρονο εργαστήριο εξωσωματικής γονιμοποίησης, όπως τα καλλιεργητικά υλικά single step, η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση και η κρυοσυντήρηση των εμβρύων! Υπενθυμίζεται ότι η επιστημονική συνεργασία της Institute of Life - ΙΑΣΩ με τον παγκοσμίου φήμης κλινικό εμβρυολόγο Dr Jacques Cohen είχε ξεκινήσει μέσω της πλατφόρμας International IVF Initiative i3, που έχει ο ίδιος δημιουργήσει (μια παγκόσμια πλατφόρμα ηλεκτρονικής εκπαίδευσης για επαγγελματίες υγείας στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, μέλος της οποίας είναι και ο συνεργάτης μας κλινικός εμβρυολόγος Dr Giles Palmer).

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, Εμβρυολογικό Εργαστήριο έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί σε 24ωρη βάση την εξέλιξη ΟΛΩΝ των εμβρύων με τα τελευταίας γενιάς εμβρυοσκόπια, τεχνολογίας Time Lapse

Η

Institute of Life – ΙΑΣΩ, στο πλαίσιο της στρατηγικής ανάπτυξης, ολοκλήρωσε την προμήθεια του νέου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού της, δημιουργώντας το πρώτο πλήρως εξοπλισμένο Εμβρυολογικό Εργαστήριο στην Ελλάδα, με εμβρυοσκόπια τεχνολογίας Time Lapse. Η πολύ μεγάλη αυτή επένδυση κατατάσσει την Institute of Life – ΙΑΣΩ ανάμεσα στις κορυφαίες Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στον κόσμο. Με στόχο την παροχή άριστων υπηρεσιών υγείας, η Institute of Life – IAΣΩ περνά σε μία νέα εποχή, αποτελώντας τη μοναδική Μονάδα Εξωσωματικής στην Ελλάδα και μία από τις ελάχιστες στην Ευρώπη που έχει τη δυνατότητα να καλλιεργεί ταυτόχρονα όλα τα έμβρυα της Μονάδας στα νέα υπερσύγχρονα εμβρυοσκόπια. Με την πλήρη υιοθέτηση της πρωτοποριακής τεχνολογίας

Embryoscope Time lapse Monitoring δίνεται η δυνατότητα: ➔ Παρακολούθησης όλων των εμβρύων σε ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας με μικροκάμερες, με αποτέλεσμα η ανάπτυξή τους να παραμένει αδιατάρακτη και χωρίς να απαιτείται η απομάκρυνσή τους από τον επωαστή για την παρακολούθησή τους στο μικροσκόπιο. ➔ Διασφάλισης του ιδανικού περιβάλλοντος ανάπτυξης των εμβρύων, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, το οποίο «προσομοιάζει» σε αυτό του ενδομητρίου της μητέρας. ➔ Μέγιστης ακρίβειας στην επιλογή των καταλληλότερων εμβρύων για εμβρυομεταφορά, αυξάνοντας σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας. Οι εικόνες και τα videos των εμβρύων από τις μικροκάμερες, αναλύονται βάσει μορφοκινητικών παραμέτρων και τα έμβρυα ιεραρχούνται κατά σειρά, ανάλογα

με την εμφυτευτική τους δυναμική. Με την επιλογή του καταλληλότερου εμβρύου προς μεταφορά, μειώνονται τόσο τα ποσοστά αποβολών όσο και ο απαιτούμενος χρόνος για την επίτευξη της εγκυμοσύνης. ➔ Συλλογής σημαντικών δεδομένων, διευρύνοντας τις δυνατότητες εφαρμογής των τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence). Με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται οι πιθανότητες επίτευξης

κύησης από την πρώτη κιόλας προσπάθεια! Όλα τα ζευγάρια που επιλέγουν την Institute of Life – ΙΑΣΩ, μπορούν να νιώθουν σιγουριά και εμπιστοσύνη ότι όλες οι διαδικασίες και τεχνικές που ακολουθούνται στην καρδιά του Κέντρου, το Εμβρυολογικό Εργαστήριο, πραγματοποιούνται με απόλυτη ασφάλεια, αξιοποιώντας το βέλτιστο που έχει να προσφέρει η τεχνολογία στον τομέα της εξωσωματικής.

H πρωτοποριακή τεχνολογία Embryoscope Time lapse Monitoring κυριαρχεί στο πλήρως εξοπλισμένο Εμβρυολογικό Εργαστήριο στην Institute of Life- ΙΑΣΩ.

ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΉ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΛΗΛΌΤΕΡΟΥ ΕΜΒΡΎΟΥ ΠΡΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΆ, ΜΕΙΏΝΟΝΤΑΙ ΤΌΣΟ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΆ ΑΠΟΒΟΛΏΝ ΌΣΟ ΚΑΙ Ο ΑΠΑΙΤΟΎΜΕΝΟΣ ΧΡΌΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΊΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΎΝΗΣ 29

news I scientific calendar

23 Ιανουαρίου 2021

Β’ Κλινική Μαστού ΙΑΣΩ: Διαδικτυακή Επιστημονική Ομιλία με θέμα «Η χρήση των γνωστικών προκλητών δυναμικών (ERPs) στη θεραπευτική διαδικασία γυναικών με καρκίνο του μαστού»

Photo: Shutterstock

H

Β’ Κλινική Μαστού του ΙΑΣΩ, με επικεφαλής τον Γρηγόριο Ξεπαπαδάκη, MD, PhD, Χειρουργό Μαστού, Διευθυντή της Κλινικής, διοργάνωσε διαδικτυακή επιστημονική ομιλία με θέμα «Η χρήση των γνωστικών προκλητών δυναμικών (ERPs) στη θεραπευτική διαδικασία γυναικών με καρκίνο του μαστού» το Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2021, μέσω YouTube Live, στο κανάλι του Ομίλου ΙΑΣΩ (omilosiaso). Προσκεκλημένη ομιλήτρια ήταν η Νιόνια Βαλλιανάτου, Νευροψυχολόγος, Διδάκτωρ Νευρολογίας και Αισθητηρίων Οργάνων, τέως Λέκτορας Πανεπιστημίου Κρήτης. Συντονιστές ήταν οι κ.κ. Γρηγόριος Ξεπαπαδάκης και Μαρία Βουγιουκλάκη, Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοπαθολόγος, Συνεργάτης Β’ Κλινικής Μαστού ΙΑΣΩ. Σκοπός της επιστημονικής εκδήλωσης ήταν η ενημέρωση των ιατρών/συνεργατών, αλλά και του κοινού, για τον τρόπο χρήσης των Γνωστικών Προκλητών Δυναμικών, την αποτελεσματικότητά τους και τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να έχουν στη θεραπευτική διαδικασία γυναικών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Η κ. Βαλλιανάτου έχει σημαντική ακαδημαϊκή καριέρα ως

Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, όπως και σπουδαία ερευνητική και κλινική εμπειρία στους τομείς της Νευρολογίας και Αισθητήριων Οργάνων και στη Δικαστική και Κλινική Νευροψυχολογία και Νευροψυχοφαρμακολογία. Εργασίες της έχουν δημοσιευθεί σε πλήθος ελληνικών και διεθνών βιβλίων και περιοδικών και έχουν ανακοινωθεί σε επιστημονικά συνέδρια. Στο Κέντρο Μαστού του ΙΑΣΩ

επιτελείται αξιόλογο εκπαιδευτικό έργο, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό (επεμβατικό, χειρουργικό) επίπεδο, με τη διοργάνωση επιστημονικών ομιλιών και συνεδρίων και με σκοπό τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση των ιατρών συνεργατών της Κλινικής. Η παρακολούθηση της ομιλίας ήταν ελεύθερη στο κανάλι του Ομίλου ΙΑΣΩ στο YouTube: omilosiaso.

30

news I scientific calendar

19-20 Μαρτίου 2021

10 Φεβρουαρίου 2021

ΙΑΣΩ: Διαδικτυακό Συνέδριο Θεραπευτικών Εξελίξεων στην Ογκολογία

ΙΑΣΩ: 1ο Διαδικτυακό Workshop Αντικαπνιστικού Προγράμματος «Help Her Quit»

ο Διαδικτυακό Συνέδριο Θεραπευτικών Εξελίξεων στην Ογκολογία έγινε την Παρασκευή 19 Μαρτίου 2021 και το Σάββατο 20 Μαρτίου 2021, ώρα 09:00. Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Ερευνητικό και Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Κλινικής Ογκολογίας, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής, της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας και της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας. Η Oργανωτική Eπιτροπή αποτελούνταν από τους κ. Βασίλειο Α. Γεωργούλια, Ομότιμο Καθηγητή Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης, Ευάγγελο Μαραγκουδάκη, MD,

T

T

o ΙΑΣΩ και η Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life - IASO διοργάνωσαν το 1ο workshop του μεγάλου διετούς αντικαπνιστικού προγράμματος «Help Her Quit», με θέμα «Συστηματική παθογένεια του καπνίσματος στη γυναικεία υγεία και μέθοδοι διακοπής», το οποίο πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά την Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2021.

To 1ο workshop άγγιξε μείζονα θέματα, όπως συστηματική επίδραση του καπνίσματος στη γυναικεία γονιμότητα, μητρότητα και παιδί, καρκίνος, καρδιαγγειακά, COVID 19 λοίμωξη και διακοπή καπνίσματος. Το σεμινάριο απευθυνόταν σε μαιευτήρες/γυναικολόγους και επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν σε θέματα υποστήριξης των γυναικών για τη διακοπή του καπνίσματος. Το ΙΑΣΩ αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα κλινικής, σε ευθυγράμμιση με την εθνική αντικαπνιστική προσπάθεια και τη διακοπή καπνίσματος. Κατά την έναρξη απεύθυναν χαιρετισμό οι κ.κ. Παναγιώτης Πρεζεράκος, Γεν. Γραμματέας Δημόσιας Υγείας Υπουργείου Υγείας, Έφη Παπαγεωργίου, Αντιπρύτανης ακαδημαϊκών υποθέσεων ΠΑΔΑ, Δρ Καλλιόπη Παππά, Αν. Καθ. ΕΚΠΑ, Θεόδωρος Γράσος, Γεν. Γραμματέας European Association of Institutes for Vocational Training (EVBB). Περαιτέρω πληροφορίες αναφορικά με το πρόγραμμα μπορείτε να βρείτε στο www.hhquit.eu.Επίσημος χορηγός του προγράμματος ήταν η PMI SCIENCE. 32

Διευθυντή Κέντρου Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας ΙΑΣΩ και Θεόδωρο Πανοσκάλτση, MD, PhD, FRCOG, Επίκ. Καθηγητή Μαιευτικής / Γυναικολογίας & Ενδοσκοπικής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Νοσοκομείο. Σκοπός του επιστημονικού συνεδρίου ήταν η ανάδειξη των σημαντικών εξελίξεων στην αντιμετώπιση του καρκίνου και η επισήμανση του ουσιαστικού ρόλου της πολυδιάστατης επιστημονικής αντιμετώπισης του ασθενούς. Το συνέδριο φέτος ήταν αφιερωμένο ιδιαίτερα στον καρκίνο του μαστού και στον γυναικολογικό καρκίνο, σε μια προσπάθεια να επικαιροποιήσει τις συνολικές εξελίξεις σε αυτά τα νεοπλάσματα. Διακεκριμένοι ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων από το ΙΑΣΩ και από άλλες κλινικές, όπως ογκολόγοι, χειρουργοί, ακτινοθεραπευτές, γυναικολόγοι, παθολογοανατόμοι, ουρολόγοι, αιματολόγοι κ.ά., συμμετείχαν ως ομιλητές. Η συμμετοχή και παρακολούθηση του συνεδρίου ήταν δωρεάν και μεταδόθηκε μέσω live streaming.

news I εταιρική κοινωνική ευθύνη

World Days για όλους Με αφορμή σημαντικές επετείους και παγκόσμιες ημέρες υγείας κατά τη διάρκεια της χρονιάς, ο Όμιλος ΙΑΣΩ παρέχει υψηλής ποιότητας ιατρικές υπηρεσίες δωρεάν ή σε προνομιακές τιμές. Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 8 Μαρτίου

Το ΙΑΣΩ 25 χρόνια για την Ημέρα της Γυναίκας προσέφερε 30 δωροεπιταγές αξίας 150 ευρώ Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8/3/2021, το ΙΑΣΩ ευχήθηκε χρόνια πολλά σε κάθε γυναίκα και προσέφερε σε 30 τυχερές από μία δωροεπιταγή αξίας 150 ευρώ, με διαγωνισμό στις σελίδες του στο Facebook και στο Instagram. Οι δωροεπιταγές μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε οποιαδήποτε υπηρεσία του ΙΑΣΩ και του ΙΑΣΩ Παίδων, όπως για ιατρικές επισκέψεις, μαστογραφίες, check up, οποιαδήποτε διαγνωστική εξέταση ή και επέμβαση.

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 7 Απριλίου

Το ΙΑΣΩ γιόρτασε την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, το ΙΑΣΩ, φροντίζοντας για την υγεία σας, προσέφερε δώδεκα πλήρεις προληπτικούς ελέγχους στο νέο υπερσύγχρονο τμήμα checkup, μέσω διαγωνισμού στις σελίδες του στο Facebook και στο Instagram. Τα πακέτα healthUp περιλάμβαναν πλήρη αιματολογικό και απεικονιστικό έλεγχο, καθώς και ιατρικές εξετάσεις από βασικές ιατρικές ειδικότητες, για άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας.

Παγκόσμια Ημέρα Μητέρας 9 Μαΐου

Το ΙΑΣΩ γιορτάζει και προσφέρει 10 δωρεάν τοκετούς! Στο πλαίσιο των δράσεων για τα 25 χρόνια λειτουργίας του, το ΙΑΣΩ πρωτοπόρησε προσφέροντας το μεγαλύτερο δώρο: 10 Δωρεάν Τοκετούς, με διαγωνισμό στο Facebook και στο Instagram. Το ΙΑΣΩ έδωσε την ευκαιρία να θυμίσουμε στη μητέρα μας με μια εξομολόγηση ότι είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε! Το κάθε πακέτο περιλάμβανε νοσήλια 3 ή 4 ημερών, έξοδα χειρουργείου, γενική νάρκωση ή επισκληρίδιο, βασικές εξετάσεις της μητέρας και του νεογνού, υλικά και φάρμακα άμεσα συνδεδεμένα με τον φυσιολογικό τοκετό και την καισαρική τομή, καθώς και την αμοιβή του αναισθησιολόγου.

34

news I εταιρική κοινωνική ευθύνη

ΙΑΣΩ Παίδων: Δωρεάν Εξέταση SARS CoV-2 RNA (PCR) (COVID-19) για τα παιδιά άπορων οικογενειών

Σ

το πλαίσιο του Προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ομίλου ΙΑΣΩ «Δίπλα σας», το ΙΑΣΩ Παίδων ανταποκρίθηκε στις ανάγκες για την υγεία των μαθητών, με αφορμή το άνοιγμα των νηπιαγωγείων και των δημοτικών. Με απόφαση του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, Dr Γεώργιο Σταματίου, το ΙΑΣΩ Παίδων ανέλαβε τη δωρεάν διενέργεια εξέτασης SARS CoV-2 RNA (PCR) (COVID-19) για τα παιδιά άπορων οικογενειών, μέχρι και το Σάββατο 9 Ιανουαρίου 2021.

Το ΙΑΣΩ συνεχίζει και το 2021 να προσφέρει δωρεάν χειρουργεία μαστού σε ευπαθείς ομάδες

36

Photo: Shutterstock

T

ο ΙΑΣΩ θα προσφέρει 18 δωρεάν χειρουργεία μαστού και για το 2021, συνεχίζοντας την πολύτιμη δράση που αφορά σε οικονομικά αδύναμες γυναίκες, οι οποίες νοσούν από καρκίνο του μαστού. Η δράση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης «Δίπλα σας». Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου ΙΑΣΩ, Dr Γ. Σταματίου, ανέφερε σχετικά: «Το ΙΑΣΩ, με γνώμονα την καλύτερη φροντίδα της γυναίκας, έχει δημιουργήσει το μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο Κέντρο Μαστού στην Ελλάδα. Είμαστε δίπλα στη γυναίκα πάντα, ακόμα και αν αντιμετωπίζει δυσκολίες, για να της προσφέρουμε την καλύτερη θεραπεία».

news

Δωρεάν Παιδο-ΩΡΛ τηλεφωνικές συμβουλές, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για το Αυτί και την Ακοή 3 Μαρτίου

Σ

το πλαίσιο του Προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ομίλου ΙΑΣΩ «Δίπλα σας» και με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για το Αυτί και την Ακοή, το ΙΑΣΩ Παίδων επικεντρώθηκε στην παροχή οδηγιών πρόληψης και έγκαιρης θεραπείας των παθήσεων που επηρεάζουν την ακοή των παιδιών και πρόσφερε δωρεάν τηλεφωνικές ιατρικές συμβουλές από εξειδικευμένους και έμπειρους Παιδο-ΩΡΛ. Συχνά τα παιδιά παρουσιάζουν παροδική πτώση ακοής, που οφείλεται συνήθως σε φλεγμονές του αυτιού (ωτίτιδες). Η πτώση ακοής στα πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση ομιλίας, διαταραχές στην ψυχική ανάπτυξη και αργότερα στην εκπαίδευση. Οι Παιδο-ΩΡΛ του ΙΑΣΩ Παίδων επικοινώνησαν με τους γονείς για να απαντήσουν σε κάθε τους ερώτημα που αφορούσε στην ακοή ή/και στα αυτιά των παιδιών τους. Στο ΙΑΣΩ Παίδων, τη μεγαλύτερη και πιο σύγχρονη παιδιατρική κλινική στην Ελλάδα, φροντίζουμε ό,τι πιο πολυτιμότερο έχετε, το παιδί σας. Παρέχουμε την πιο σύγχρονη ιατρική φροντίδα, χάρη στο κορυφαίο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις.

Απρίλιος

Η

άνοιξη είχε μπει για τα καλά και μαζί της έφερε δώρα, παιχνίδια και πολύτιμη φροντίδα για τα παιδιά! Το ΙΑΣΩ Παίδων πραγματοποίησε όλο τον μήνα Απρίλιο διαγωνισμούς στο Facebook και στο Instagram και πρόσφερε πλούσια δώρα, αλλά και check up για τα παιδιά! Για να λάβουν μέρος μητέρες στην κλήρωση, διεκδικώντας δώρα και check up από το ΙΑΣΩ Παίδων, αρκούσε η επίσκεψη στη σελίδα του Ομίλου ΙΑΣΩ σε Facebook (https:// facebook.com/omilosiaso) ή/και 38

Instagram (https://www.instagram. com/omilosiaso), να κάνουν like στα posts του διαγωνισμού Play Up Healthy, να αφήσουν σε comment το αγαπημένο παιχνίδι του παιδιού τους και mention άλλες δύο μαμάδες. Τα δώρα που κληρώθηκαν ήταν βασικό πακέτο προληπτικών εξετάσεων, το οποίο περιλάμβανε οφθαλμολογική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα, triplex και καρδιολογική εξέταση, μπάλες ποδοσφαίρου, μπάσκετ ή βόλεϊ, πατίνια για αγοράκια και κοριτσάκια και rollers skates.

Photo: Shutterstock

Διαγωνισμοί Play Up Health σε facebook και Instagram

news I ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Δωρεά στους σεισμοπαθείς του Δήμου Ελασσόνας Μια κίνηση αλληλεγγύης με κέντρο τον άνθρωπο.

T

ο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας στήριξε τους κατοίκους του Δήμου Ελασσόνας με τη δωρεά δύο οικίσκων για την προσωρινή στέγασή τους, μέχρι την αποκατάσταση των ζημιών από τον σεισμό. Πάντα δίπλα στον άνθρωπο, έτοιμοι να ανταποκριθούμε με σεβασμό και ευγένεια στις ιδιαίτερες ανάγκες του! Οι οικίσκοι παραδόθηκαν στις Τοπικές Κοινότητες Μεσοχώρι και Πραιτώριο, παρουσία των κ. Θ. Ταλάρη, Δ/ντος Συμβούλου και Γενικού Διευθυντή του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, και Κ. Αγοραστού, Περιφερειάρχη Θεσσαλίας (19/03/2021).

Η πρώτη συνταξιοδότηση Το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας ευχαριστεί θερμά τον Νικόλαο Ζαρζώνη, τον πρώτο υπάλληλό του που συνταξιοδοτείται, για την πολυετή προσφορά του!

Διαγωνισμός για δωρεάν ελέγχους

Assisting Nature Larissa

Δέκα Δωρεάν Ουροδυναμικούς Ελέγχους πρόσφερε το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας στο σύγχρονο Ουροδυναμικό Εργαστήριο που λειτουργεί στις εγκαταστάσεις του, για την εκτίμηση και την αντιμετώπιση προβλημάτων του ουροποιητικού συστήματος με Υπεύθυνο Ιατρό τον κ. Νικόλαο Ζυγουλάκη.

Ξεκίνησαν οι θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης από την Assisting Nature Larissa ΙΑΣΩ Θεσσαλίας! Το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας ένωσε τις δυνάμεις του με την Assisting Nature και δημιούργησε μία νέα υπερσύγχρονη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, την Assisting Nature Larissa. Αποστολή της Assisting Nature Larissa είναι η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας σε ζευγάρια με προβλήματα υπογονιμότητας. Οι ειδικοί της Assisting Nature παρείχαν δωρεάν συμβουλευτική και εκτίμηση της γονιμότητας σας, καθημερινά, για όλο τον Φεβρουάριο.

40

Δράσεις και μοναδικές παροχές To ΙΑΣΩ Θεσσαλίας παρείχε σε γυναίκες και άνδρες την ευκαιρία να απολαύσουν τις πολύτιμες υπηρεσίες του σε προνομιακό επίπεδο. Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Kαρκίνου 4 Φεβρουαρίου

Δωρεάν Κλινική Εξέταση και Προνομιακές Τιμές Προληπτικού Ελέγχου! Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας πρόσφερε προληπτικές εξετάσεις σε προνομιακές τιμές, αποσκοπώντας στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την έγκαιρη πρόληψη των συχνότερων μορφών καρκίνου.

Παγκόσμια Ημέρα Ακοής 3 Μαρτίου

Προσφορά Πλήρης Ακοολογικός Έλεγχος Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ακοής, η Α΄Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας πρόσφερε πλήρη ακοολογικό έλεγχο σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών ή με γνωστό πρόβλημα βαρηκοΐας, στην προνομιακή τιμή των 10 ευρώ.

Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας 8 Μαρτίου

Φροντίστε τον εαυτό σας και την υγεία σας! Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας γιορτάσαμε την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας, προσφέροντας πακέτα εξετάσεων σε προνομιακές τιμές: Έλεγχο Γονιμότητας 25 ευρώ (Περιλάμβανε: FSH, LH, Προλακτίνη, Οιστραδιόλη, TSH), Έλεγχο Οστικής Πυκνότητας 20 ευρώ.

41

focus

To νέο υπερσύγχρονο τμήμα Check-Up του ΙΑΣΩ Για άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας Όταν ελέγχεις προληπτικά την υγεία σου, νιώθεις healthUp!

H

πρόληψη έχει πολύ μεγάλη σημασία για την υγεία, την ευεξία και τη μακροζωία. Ο προληπτικός έλεγχος είναι μια βασική υποχρέωση του ατόμου, τόσο απέναντι στον εαυτό του όσο και απέναντι στους οικείους του. Το ΙΑΣΩ δημιούργησε ένα νέο υπερσύγχρονο τμήμα Check-Up, το οποίο προσφέρει εξατομικευμένη και ολιστική προσέγγιση στη διενέργεια προληπτικών ελέγχων υγείας. Ακολουθώντας τις εξελίξεις της επιστήμης και της ιατρικής, τα εξειδικευμένα πακέτα healthUp του ΙΑΣΩ καλύπτουν κάθε ανάγκη για προληπτικό έλεγχο, για άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικιακής ομάδας. Στελεχώνεται από άριστα εκπαιδευμένο, εξειδικευμένο και έμπειρο ιατρικό και

νοσηλευτικό προσωπικό και διαθέτει τον πλέον σύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό για την πραγματοποίηση των ιατρικών ελέγχων. Για τη διενέργεια των εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων, το τμήμα Check-Up υποστηρίζεται από το τμήμα των Κεντρικών Εργαστηρίων και το τμήμα των Ιατρικών Απεικονίσεων του ΙΑΣΩ, τα οποία έχουν εδραιωθεί για το υψηλό επιστημονικό επίπεδο, το εύρος των εξετάσεων που προσφέρουν και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων. Το τμήμα φιλοξενείται σε πλήρως ανακαινισμένο χώρο και διαθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις και μοντέρνο ξενοδοχειακό εξοπλισμό. Είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η συνεχής ροή των επισκεπτών, για τη διενέργεια των εξετάσεων

και τις επισκέψεις στις διάφορες ιατρικές ειδικότητες, με απόλυτη ασφάλεια και χωρίς καθυστερήσεις. Στον ίδιο χώρο βρίσκονται και τα Εξωτερικά Ιατρεία της Κλινικής, γεγονός που διευκολύνει την άμεση συνεργασία διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων, εφόσον κρίνεται απαραίτητο. Τηρούνται αυστηρά όλα τα μέτρα ασφαλείας: θερμομέτρηση, χρήση μέσων ατομικής προστασίας, ανεξάρτητη είσοδος, αυστηρή τήρηση ραντεβού για αποφυγή του συνωστισμού και δυνατότητα ηλεκτρονικής ή ταχυδρομικής αποστολής των αποτελεσμάτων.

Προγραμματίστε άμεσα το ραντεβού σας στο Τμήμα Check Up του ΙΑΣΩ ----Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή, 07:00 – 15:00 Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 6383090 & 210 6383091 Email: checkup@iaso.gr

42

w o m a n ’s h e a l t h

Επηρεάζει το εμβόλιο έναντι COVID-19

την απεικόνιση του μαστού;

Σε ένα μικρό ποσοστό μέχρι 20% αναφέρεται διόγκωση των μασχαλιαίων αδένων, σύστοιχα με την πλευρά του άνω άκρου στο οποίο έγινε η ένεση του εμβολίου.

44

Δημοσθένης Μπαλτάς, MD Γυναικολόγος-Χειρουργός Μαστού Διευθυντής Α’ Χειρουργικής Κλινικής Μαστού, ΙΑΣΩ

Στα νέα δεδομένα που έχει φέρει στο τραπέζι ο εμβολιασμός έναντι της νόσου COVID-19, περιλαμβάνονται και κάποιες ανησυχίες για την επιρροή του στα αποτελέσματα των βασικών απεικονιστικών εξετάσεων του μαστού. Τι πρέπει να γνωρίζουμε αυτήν τη στιγμή, πριν υποβληθούμε σε έλεγχο;

Photo: Shutterstock

Y

πάρχουν αναφορές σε αρκετά ΜΜΕ ότι το εμβόλιο έναντι της νόσου COVID-19 αλλοιώνει τα αποτελέσματα των απεικονιστικών εξετάσεων του μαστού, τόσο της μαστογραφίας όσο και του υπερηχογραφήματος και της μαγνητικής τομογραφίας. Πράγματι, σε ένα μικρό ποσοστό μέχρι 20% αναφέρεται διόγκωση των μασχαλιαίων αδένων, σύστοιχα με την πλευρά του άνω άκρου στο οποίο έγινε η ένεση του εμβολίου. Η διόγκωση αυτή μπορεί να εμφανιστεί είτε σαν πρήξιμο στη μασχάλη είτε σαν ένα μαλακό ογκίδιο ψηλαφητό και να περιγράφεται στις απεικονίσεις σαν καινούργιο εύρημα. Όπως όλοι οι λεμφαδένες, έτσι και οι μασχαλιαίοι είναι μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού που αφενός μεν συγκρατούν επιβλαβείς ουσίες και αφετέρου με την παραγωγή αντισωμάτων συμβάλλουν στην αποτροπή λοιμώξεων. Η «ενεργοποίηση» των λεμφαδένων εκδηλώνεται τις περισσότερες φορές με διόγκωσή τους, δηλαδή αύξηση του μεγέθους τους, έως και τέσσερις φορές περισσότερο από το φυσιολογικό. Το εμβόλιο έναντι της COVID-19, όπως και κάθε εμβόλιο, είναι ένας εξασθενημένος «εισβολέας» στον οργανισμό, ο οποίος δεν προκαλεί νόσηση, προκαλεί όμως αντιδραστική διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, άρα και των λεμφαδένων, για παραγωγή αντισωμάτων, που σκοπό έχουν να τον εξουδετερώσουν και να

προκαλέσουν ανοσία για τέτοιου είδους εισβολείς. Γι’ αυτούς τους λόγους, η διόγκωση των λεμφαδένων -που παρατηρείται λίγες μέρες μετά από την πρώτη ή και τη δεύτερη ένεση του εμβολίου και παραμένει για 6 με 8 εβδομάδες μετά το τέλος του εμβολιασμού- είναι φαινόμενο απολύτως φυσιολογικό. Επειδή, όμως, μία πρόσφατη διόγκωση μασχαλιαίων λεμφαδένων, και ιδιαίτερα όταν αυτή είναι μονόπλευρη και ανώδυνη, έχει συσχετισθεί με τον καρκίνο του μαστού, η αντιδραστική λεμφαδενίτιδα σαν αποτέλεσμα του εμβολίου πολλές φορές προκαλεί σύγχυση στους ιατρούς και τρόμο στις εξεταζόμενες γυναίκες, ιδίως αν αυτές έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού και υποβάλλονται στον τακτικό ετήσιο έλεγχο τους.

«KAΛΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΈΛΕΓΧΟΣ ΝΑ ΓΊΝΕΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΌ Ή ΚΑΙ ΔΎΟ ΜΉΝΕΣ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΔΌΣΗ, ΕΝΗΜΕΡΏΝΟΝΤΑΣ ΠΆΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΌΝΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΊΟ ΤΗΣ ΕΝΈΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΊΟΥ»

45

Η ενημέρωση από τις εξεταζόμενες, τόσο για τον χρόνο όσο και για το άνω άκρο όπου έγινε η ένεση του εμβολίου, θα συμβάλει στην ακριβή αξιολόγηση των τυχόν ευρημάτων. Η παραμικρή, όμως, αμφιβολία και η παραμονή ή επιδείνωση των διογκώσεων μετά από επανεξέταση σε εύλογο χρονικό διάστημα δύο – τριών μηνών πρέπει να ταυτοποιείται με ιστολογική εξέταση, η οποία αυτή και μόνον αυτή βάζει την οριστική διάγνωση. Συμπερασματικά, δεν υπάρχει λόγος ένεκα της πανδημίας και του εμβολίου να αναβάλλεται ο ετήσιος τακτικός έλεγχος τόσο των υγειών όσο και των γυναικών που έχουν ασθενήσει με καρκίνο του μαστού. Εάν είναι δυνατόν, ο έλεγχος να γίνεται πριν από τον εμβολιασμό ή και δύο μήνες μετά την τελευταία δόση, ενημερώνοντας πάντα για τον χρόνο και το σημείο της ενέσεως του εμβολίου. Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο του μαστού πρέπει να κάνουν το εμβόλιο στο αντίθετο άνω άκρο από τον πάσχοντα μαστό, εάν δε έχουν αμφοτερόπλευρη νόσο, να προτιμάται να γίνεται η ένεση στον μηρό. Τέλος, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποφεύγεται ο εμβολιασμός με δικαιολογία την πιθανή διόγκωση των μασχαλιαίων λεμφαδένων, διότι το όφελος από το εμβόλιο είναι αναμφισβήτητο και η συμμετοχή μας στην ανέγερση του τείχους ανοσίας είναι ύψιστο ατομικό καθήκον.

w o m a n ’s h e a l t h

Ανδρέας Μπαζαίος MSc, F.R.C.O.G. Υπεύθυνος Συντονιστής, Τμήμα Γυναικολογικής Ενδοσκόπησης ΙΑΣΩ

Ενδομητρίωση

ο «κρυφός» πόνος εκατομμυρίων γυναικών Είναι μία νόσος-γρίφος, με επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής και τη γονιμότητα της γυναίκας. Ποιες είναι οι αιτίες που την προκαλούν, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

46

Τ

ι είναι η ενδομητρίωση;

Είναι μια πάθηση κατά την οποία η εσωτερική στιβάδα της μήτρας (ενδομήτριο) αναπτύσσεται εκτός της μήτρας, με συχνότερη εντόπιση πάνω στις ωοθήκες και το έντερο. Όμως, εστίες ενδομητρίωσης έχουν εντοπισθεί και στον θώρακα ή και άλλα σημεία του σώματος! Οι νέες αυτές εστίες ενδομητρίου αιμορραγούν σε κάθε περίοδο, όπως και το κανονικό ενδομήτριο, όχι όμως προς τον κόλπο, αλλά μέσα στην κοιλιακή χώρα, προκαλώντας πυελικό πόνο. Προσβάλλει το 10-15 % των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.

Photo: Freepik

Ποια είναι τα αίτια της ενδομητρίωσης; Η ακριβής αιτία της ενδομητρίωσης δεν είναι γνωστή. Διάφορες θεωρίες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν την εμφάνιση της νόσου, αλλά καμία δεν μπορεί να εξηγήσει όλες τις μορφές της. Η επικρατέστερη θεωρία είναι αυτή της παλίνδρομης εμμηνορρυσίας. Σύμφωνα με αυτή, κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, το αίμα της περιόδου με κομμάτια ενδομητρίου παλινδρομούν, διαμέσου των σαλπίγγων, στο εσωτερικό της κοιλιάς. Εκεί, το ενδομήτριο εμφυτεύεται και αναπτύσσεται. Πιστεύεται ότι οι περισσότερες γυναίκες έχουν κάποιο μικρό βαθμό παλίνδρομης εμμηνορρυσίας, αλλά μόνο μερικές εμφανίζουν ενδομητρίωση. Συνεπώς, πιθανώς, κάποιος ανοσολογικός παράγοντας επιδρά και επιτρέπει σε αυτά τα μικρά κομμάτια ιστών να εμφυτευτούν εκτόπως και να μεγαλώσουν. Φαίνεται ότι σε μερικές οικογένειες υπάρχει γενετική προδιάθεση για να αναπτύξουν ενδομητρίωση. Κατά άλλη θεωρία, το ενδομήτριο «μεθίσταται» από τη μήτρα σε άλλα τμήματα του σώματος, μέσω των λεμφικών ή των αιμοφόρων αγγείων της. Η χειρουργική «μεταμόσχευση» είναι πιθανή αιτία ενδομητρίωσης, σε εκείνες τις περιπτώσεις που η ενδομητρίωση βρίσκεται πάνω σε ουλές χειρουργικών επεμβάσεων. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η ενδομητρίωση προσβάλλει πιο συχνά μορφωμένες γυναίκες με έντονη επαγγελματική δραστηριότητα.

47

Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα και τι είναι οι κύστεις της ενδομητρίωσης; Η ενδομητρίωση προκαλεί, κυρίως, έντονο πόνο κατά την περίοδο (δυσμηνόρροια) ή/ και κατά την επαφή (δυσπαρεύνια) και στειρότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται σε συγκεκριμένες θέσεις κατά την επαφή. Κάποιες φορές σχηματίζονται επώδυνες κύστεις στις ωοθήκες. Αυτές λέγονται και σοκολατοειδείς κύστεις και είναι σχεδόν κατά 99% μη καρκινικές. Παίρνουν το όνομά τους από την εμφάνιση του υγρού που περιέχουν, που μοιάζει με λιωμένη σοκολάτα. Το υγρό αυτό είναι παλαιό αίμα περιόδου που εγκλωβίζεται στις ωοθήκες. Οι κύστεις ενδομητρίωσης εμφανίζονται στο 20-30% των γυναικών που έχουν ενδομητρίωση και όχι στο σύνολο αυτών. Και ηπιότερες μορφές ενδομητρίωσης, όμως, χωρίς κύστεις, παρουσιάζουν τα ανωτέρω συμπτώματα, οπότε γυναίκες με τέτοια συμπτώματα, δικαιούνται μερικές φορές να υποβληθούν σε λαπαροσκόπηση για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Το μέγεθος των κύστεων δεν επηρεάζει αναγκαστικά τη σοβαρότητα ή την παρουσία συμπτωμάτων. Αυτό σημαίνει ότι μια γυναίκα με μια μικρή κύστη μπορεί να παρουσιάσει έντονα συμπτώματα, ενώ κάποια άλλη με μεγαλύτερη κύστη να είναι ασυμπτωματική! Οι κύστεις αυτές μπορούν να ξεπεράσουν και τα 10 εκατοστά σε μέγεθος.

Πώς τίθεται η διάγνωση της ενδομητρίωσης; 1. Το ιστορικό και η κλινική εξέταση θα θέσουν την αρχική υποψία.

2. Υπερηχογράφημα: Η εξέταση μέσω ανώδυνου, κατά προτίμηση διακολπικού, υπερήχου βοηθά να τεθεί μια σωστή διάγνωση. Ουσιαστικά, θα εξετάσουμε το μέγεθος και τη σύσταση του περιεχομένου της κύστης.

«Η ΠΑΡΟΥΣΊΑ ΕΝΔΟΜΗΤΡΊΩΣΗΣ ΑΥΞΆΝΕΙ ΠΕΡΊΠΟΥ ΚΑΤΆ 1,5 ΦΟΡΈΣ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΌΤΗΤΑ ΑΥΤΌΜΑΤΗΣ ΑΠΟΒΟΛΉΣ»

w o m a n ’s h e a l t h

«ανοιχτών» επεμβάσεων, κυρίως λόγω της μικρής παραμονής στο νοσοκομείο. Ταυτόχρονα, προκαλεί χαμηλότερα επίπεδα πόνου και πολύ λιγότερες μετεγχειρητικές συμφύσεις. Μετά από τη χειρουργική θεραπεία της ενδομητρίωσης, το 60% των ασθενών θα μείνουν έγκυες.

2. Η ριζική χειρουργική (ωοθηκεκτομή +/- υστερεκτομή) προτείνεται σε ασθενείς στις οποίες οι φαρμακευτικές και ήπιες χειρουργικές επεμβάσεις δεν έλυσαν το πρόβλημα και παρουσιάζουν μακροχρόνια, επώδυνη ενδομητρίωση, είναι άνω των 40-45 ετών και έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους. Και αυτές οι επεμβάσεις προτείνεται να γίνονται λαπαροσκοπικά. Στις μέρες μας πρέπει να αποτελεί την εσχάτη λύση, αφού μπορεί, πέραν των ανατομικών, να επιφέρει και σοβαρές ψυχολογικές αλλαγές σε μία γυναίκα.

Η ενδομητρίωση προκαλεί, κυρίως, έντονο πόνο κατά την περίοδο ή/και κατά την επαφή και στειρότητα.

«Φυσικές» και φαρμακευτικές θεραπείες της ενδομητρίωσης Αυτές περιλαμβάνουν: 1. Κύηση: Αν και η ενδομητρίωση είναι

«ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΆ ΕΠΙΤΥΧΊΑΣ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉΣ ΘΕΡΑΠΕΊΑΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΊΩΣΗΣ ΕΊΝΑΙ ΥΨΗΛΆ ΚΑΙ 60% ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΏΝ ΘΑ ΜΕΊΝΟΥΝ ΈΓΚΥΕΣ»

γνωστή αιτία υπογονιμότητας, εφόσον μία γυναίκα μείνει έγκυος (με φυσικό τρόπο ή εξωσωματική), τότε η ενδομητρίωση θεραπεύεται, έστω παροδικά. Η γαλουχία παρατείνει το διάστημα ύφεσης της νόσου.

2. Αντισυλληπτικό χάπι.

3. Φάρμακα που περιέχουν μια μορφή τεστοστερόνης, τη δαναζόλη.

4. GnRH ανάλογα. Αυτές οι ουσίες δρουν κεντρικά στην υπόφυση για να καταστείλουν τη λειτουργία των ωοθηκών και να δημιουργήσουν τεχνητή εμμηνόπαυση. Περίπου, το 50% των γυναικών θα μείνουν έγκυες μετά από θεραπεία 3-6 μηνών με τα GnRH ανάλογα. Οι εξάψεις και η ξηρότητα του κόλπου είναι οι συνηθέστερες παρενέργειες.

Χειρουργικές θεραπείες της ενδομητρίωσης 1. Η συντηρητική χειρουργική αγωγή, είτε με λαπαροτομία ή, κατά προτίμηση, λαπαροσκοπικά, αφορά την αφαίρεση ενδομητριωσικών κύστεων, τον καυτηριασμό των εστιών ενδομητρίωσης και τη λύση των συμφύσεων, αλλά με διατήρηση της μήτρας και των ωοθηκών. Η χειρουργική λαπαροσκόπηση πλεονεκτεί έναντι των 48

Σε περίπτωση μη επίτευξης κύησης, παρά τη φαρμακευτική και χειρουργική θεραπεία της ενδομητρίωσης, τι άλλες επιλογές υπάρχουν; Οι τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η σπερματέγχυση και η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελούν τη μόνη λύση, με πολύ καλά ποσοστά επιτυχίας. Συχνά, είναι αναγκαίος ο συνδυασμός λαπαροσκοπικής θεραπείας και εξωσωματικής.

Ενδομητρίωση και αποβολές κύησης Σύμφωνα με μελέτες, η παρουσία ενδομητρίωσης αυξάνει περίπου κατά 1,5 φορές την πιθανότητα αυτόματης αποβολής και κατά 2,5 φορές την πιθανότητα εξωμήτριας κύησης, σε σχέση με γυναίκες χωρίς ενδομητρίωση.

Ποιο είναι το ασφαλές συμπέρασμα; Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία από ειδικό γυναικολόγο μπορεί να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής της πάσχουσας από ενδομητρίωση και να της προσφέρουν τη χαρά της μητρότητας.

Photo: iStock by Getty Images

3. MRI ή αξονική τομογραφία: Προτείνεται συνήθως σε συμπαγείς όγκους, με ύποπτα στοιχεία.

4. Αιματολογικές εξετάσεις: Με αυτές γίνεται έλεγχος καρκινικών δεικτών. Συνήθως, περιλαμβάνουν το CA125, AFP, β-χοριακή, CA19-9 και άλλες.

5. Οριστική διάγνωση και σταδιοποίηση γίνεται με λαπαροσκόπηση. Υπάρχουν 4 στάδια βαρύτητας της νόσου, σύμφωνα με την American Society of Reproductive Medicine.

Σίδηρος Φυλλικό οξύ Βιταμίνες C, D, B12, B6

Γερή μαμά, γερό μωρό! Οι απαιτήσεις σε σίδηρο αυξάνουν πολύ στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως και εκείνες του φυλλικού oξέος.

Τώρα υπάρχει λύση

Ο ΟΧΗΜ ΔΙΚ

ΡΟΥ

ΔΗ

Φ Ο Ρ Α Σ ΣΙ

Το SiderAL® Folico, το βραβευμένο συμπλήρωμα διατροφής με σίδηρο, φυλλικό οξύ και βιταμίνες Β6, Β12, C, D, που προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα χάρη σε μία προηγμένη τεχνολογία μεταφοράς και απόδοσης του σιδήρου και των βιταμινών στον οργανισμό (σουκροσωμική τεχνολογία).

- Υψηλή απορρόφηση και αποτελεσματικότητα με μικρή δόση σιδήρου

Ε

Αρ. Γνωστ. ΕΟΦ: 86295/1-10-2014 Το προϊόν δεν υπόκειται σε διαδικασία αδειοδότησης

ΤΑ

Α

ΜΟΝΑ

Η αντιμετώπιση είναι απλή: σωστή διατροφή και χορήγηση σιδήρου και φυλλικού οξέος. Στην πράξη όμως, τα σκευάσματα σιδήρου παρουσιάζουν συχνά ενοχλητικές ανεπιθύμητες ενέργειες: ναυτία, τάση για έμετο, πόνο στο στομάχι, διάρροια ή δυσκοιλιότητα κλπ, όλες ιδιαίτερα ενοχλητικές για τις έγκυες! Μήπως είστε μια από αυτές;

ΜΕ

ΝΑ

®

άρ υχ

ιστη γεύσ η

- Αποφυγή ενοχλητικών ανεπιθυμήτων ενεργειών - Ένας φακελίσκος οποιαδήποτε ώρα της ημέρας με γεμάτο ή άδειο στομάχι

Δίπλωμα ΕυρΕσίτΕχνίασ

Σε μορφή σκόνης που διαλύεται στο στόμα. Δεν χρειάζεται νερό.

ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ

Δεν περιεχEI γλουτενη

n. WO 2014/009806

Υπεύθυνος για την κυκλοφορία του προϊόντος στην Ελλάδα: WIN MEDICA A.E. Οιδίποδος 1-3 & Παράδρομος Αττικής Οδού 33-35, 15238 Χαλάνδρι, Italy Tηλ. 210 7488821, Fax 210 7488827, www.winmedica.gr LEAFLET

Τα συμπληρώματα διατροφής δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας. Το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου. Μην υπερβαίνετε την συνιστώμενη ημερήσια δόση. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από μικρά παιδιά.

w o m a n ’s h e a l t h

Ρομίνα Δ. Αλεβίζου, MD Χειρουργός Μαστού, Μοριακή Βιολόγος, Επιμελήτρια Β' Κλινικής Μαστού Γρηγορίου Ξεπαπαδάκη, MD, PhD ΙΑΣΩ

Ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού Διαχείριση κινδύνου ασθενών με γονιδιακές παραλλαγές Ένας περιεκτικός επιστημονικός οδηγός για την εγκυρότερη αντιμετώπιση των περιπτώσεων του καρκίνου μαστού και ωοθηκών.

Σ

την πλειονότητά τους, τα περιστατικά του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών είναι σποραδικά, με μόλις το ~10-15% και ~15-25%, να έχουν κληρονομική βάση, αντίστοιχα. Υπολογίζεται ότι κατά προσέγγιση το 7% και 11% των περιστατικών του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, αντίστοιχα, έχουν οικογενειακό ιστορικό. Η πλειονότητα των οικογενειών αυτών φέρουν παθογόνους παραλλαγές στα γονίδια BRCA1 & BRCA2. Ο γονιδιακός έλεγχος για τα γονίδια BRCΑ1 & BRCΑ2 δεν απευθύνεται στον γενικό πληθυσμό - τουλάχιστον όχι στην παρούσα χρονική στιγμή. Αντιθέτως, αφορά άτομα τα οποία έχουν διαγνωσθεί με καρκίνο του μαστού ή/ και ωοθηκών και πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία ορίζονται βάσει της ηλικίας εμφάνισης της νόσου, του οικογενειακού ιστορικού, αλλά και της ιστοπαθολογίας του όγκου. Επιπρόσθετα, δύναται να αφορά και άτομα που είναι ασυμπτωματικά, αλλά έχουν ιδιαίτερα βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό. Τα

άτομα αυτά, ιδανικά, παραπέμπονται σε εξειδικευμένο γενετιστή, όπου γίνεται η αναλυτική καταγραφή γενεαλογικού δένδρου της οικογένειας του ενδιαφερόμενου. Ο γονιδιακός έλεγχος είναι σημαντικός γιατί βοηθάει τον θεράποντα ιατρό να επιλέξει την κατάλληλη χειρουργική παρέμβαση, δύναται να βοηθήσει στη λήψη στοχεύουσας θεραπείας, ειδικά στη μεταστατική νόσο, αλλά και να ακολουθηθούν κατάλληλες ενέργειες μείωσης κινδύνου, τόσο σε συμπτωματικά όσο και σε ασυμπτωματικά άτομα, που φέρουν γονιδιακές παραλλαγές που προδιαθέτουν στον καρκίνο. H εξέταση του γονιδιακού ελέγχου γίνεται με μια απλή λήψη αίματος.

«H ΕΞΈΤΑΣΗ ΤΟΥ ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΎ ΕΛΈΓΧΟΥ ΓΊΝΕΤΑΙ ΜΕ ΜΙΑ ΑΠΛΉ ΛΉΨΗ ΑΊΜΑΤΟΣ»

50

Τα άτομα που φέρουν μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού ή/ και ωοθηκών, συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Συνηθέστερα, οι διαγνώσεις αφορούν νεαρά άτομα (<50 ετών), ενώ ο διά βίου κίνδυνος ανάπτυξης κακοήθειας μαστού υπολογίζεται ως ~70% μέχρι την ηλικία των 70 ετών. Οι μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 δύναται να κληρονομηθούν τόσο από τη μητέρα όσο και από τον πατέρα, με την πιθανότητα μεταβίβασης από γονέα σε τέκνο να είναι 50%. Τα τελευταία χρόνια, ο γονιδιακός έλεγχος πραγματοποιείται μέσω της ανάλυσης πολλαπλών γονιδίων, πολυ-γονιδιακός έλεγχος (panel testing), συμπεριλαμβανομένων των BRCA1 & BRCA2, τα οποία σχετίζονται με την προδιάθεση κληρονομικών μορφών καρκίνου, όπως του μαστού, των ωοθηκών, του παχέος εντέρου, του στομάχου, του ενδομητρίου, του θυροειδούς, αλλά και άλλων. Ενδεικτικά, κάποια από αυτά τα γονίδια

Οι μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 δύναται να κληρονομηθούν τόσο από τη μητέρα όσο και από τον πατέρα, με την πιθανότητα μεταβίβασης από γονέα σε τέκνο να είναι 50%.

είναι τα ΑΤΜ, ΒARD1, BRCA1, BRCA2, PALB2, RAD51C, RAD51D, BRIP1, CDH1, CHEK2 , STK11, NF1.

Photo: Istock by Getty Images

Οι σημαντικότερες γονιδιακές παραλλαγές Χρέος του χειρουργού, σε συνεργασία πάντα με τον γενετιστή, είναι η σωστή διαχείριση κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου μαστού, ωοθηκών ή άλλων κακοηθειών. Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές του NCCN (National Comprehensive Cancer Network), έχουν δοθεί οδηγίες για τα γονίδια που προδιαθέτουν στον καρκίνο διαφορετική δυναμική ή διεισδυτικότητα, τα οποία αναλύονται ακολούθως: ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο BRCA1: σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης γυναικείου καρκίνου του μαστού (~70% διά βίου κίνδυνος), με προδιάθεση στον τριπλά αρνητικό τύπο, αλλά και με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ωοθηκών (~40% διά βίου). Στους άνδρες, σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας του προστάτη.

➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο BRCA2: σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης γυναικείου καρκίνου του μαστού (~70% διά βίου κίνδυνος), με προδιάθεση στον ορμονοεξαρτώμενο τύπο, αλλά και με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ωοθηκών (~20% διά βίου). Στους άνδρες, σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας του προστάτη, του παγκρέατος, ενώ διαφαίνεται και συσχέτιση με την ανάπτυξη μελανώματος. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο TP53, η οποία προδιαθέτει για το σύνδρομο Li Fraumeni. Παρά το γεγονός ότι ανιχνεύονται εξαιρετικά σπάνια, οι γυναίκες που είναι φορείς έχουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Παράλληλα, έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σαρκωμάτων των μαλακών μορίων, λευχαιμιών, όγκων εγκεφάλου, καρκινώματος φλοιού του επινεφριδίων, όγκων γεννητικών οργάνων, αλλά και άλλων κακοηθειών, οι οποίες δύναται να εμφανιστούν από την παιδική ηλικία.

51

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αποτελεί η πολύ νεαρή ηλικία εμφάνισης καρκίνου του μαστού, δηλαδή τα 20-35 έτη. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο CDH1, η οποία προδιαθέτει στον αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης γυναικείου καρκίνου του μαστού και συγκεκριμένα του λοβιακού τύπου, καθώς και καρκίνου στομάχου διάχυτου τύπου. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο PTEN, η οποία προδιαθέτει στο σύνδρομο COWDEN, το οποίο με τη σειρά του προδιαθέτει στον καρκίνο του μαστού, του ενδομητρίου και του θυρεοειδούς, αλλά συνδυάζεται με αμαρτωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο STK11, η οποία προδιαθέτει στο σύνδρομο Peutz-Jeghers, το οποίο χαρακτηρίζεται από αμαρτωματώδεις πολύποδες του γαστρεντερικού, μελάγχρωση της μελανίνης περιστοματικά, ενώ χαρακτηριστικές είναι οι επιπλοκές της πολυποδίασης, όπως η απόφραξη εντέρου σε παιδική ηλικία. Τα άτομα με το σύνδρομο Peutz-Jeghers έχουν

αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης εντερικών, αλλά και εξω-εντερικών κακοηθειών, όπως του μαστού, του παγκρέατος, των ωοθηκών και των όρχεων. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο PALB2 (ή BRCA3), το οποίο προδιαθέτει στον καρκίνου του μαστού, ενώ αυξάνει ελάχιστα τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ωοθηκών, αλλά προδιαθέτει και στον καρκίνο του παγκρέατος. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο ΑΤΜ, το οποίο διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος. Οι άνδρες που φέρουν παραλλαγές στο γονίδιο ATM έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Μεταλλάξεις του γονιδίου ATM σε ομοζυγωτία προκαλούν το σύνδρομο αταξία-τηλεαγγειεκτασία, το οποίο χαρακτηρίζεται από αταξία, διαταραχές ανοσοποιητικού και αυξημένη ροπή προς τις λοιμώξεις. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο CHEK2, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού 2-3 φορές, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, και με προδιάθεση στον ορμονοεξαρτώμενο τύπο. Επίσης, παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος για την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου και του προστάτη. ➔ Παθογόνοι παραλλαγές στα γονίδια BRIP1, RAD51C και RAD51D, οι οποίες σχετίζονται με αύξηση στην ανάπτυξη γυναικείου καρκίνου του μαστού, με προδιάθεση στην τριπλά αρνητική νόσο, παρά την ανεπάρκεια των δεδομένων για τον ακριβή προσδιορισμό του κινδύνου. Παρ’ όλα αυτά, τα άτομα που φέρουν τις παραλλαγές αυτές υπολογίζεται ότι εμφανίζουν 8%-10% διά βίου κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών. ➔ Παθογόνος παραλλαγή στο γονίδιο NF1, η οποία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, καθώς και κακοηθών όγκων των περιφερικών νεύρων, GISTs, αλλά και άλλων σπάνιων.

Οδηγίες διαχείρισης κινδύνου Η διαχείριση των ατόμων που φέρουν παθογόνους παραλλαγές πραγματοποιείται κατά αντιστοιχία των αποτελεσμάτων του

«Ο ΓΟΝΙΔΙΑΚΌΣ ΈΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΟΝΊΔΙΑ BRCΑ1 & BRCΑ2 ΔΕΝ ΑΠΕΥΘΎΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΌ ΠΛΗΘΥΣΜΌ ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ ΌΧΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΎΣΑ ΧΡΟΝΙΚΉ ΣΤΙΓΜΉ»

γονιδιακού ελέγχου. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στα γονίδια BRCA1 & BRCA2, προτείνεται επαγρύπνηση για τον μαστό, ξεκινώντας από την ηλικία των 18 ετών και κλινική εξέταση κάθε 6-12 μήνες, αρχίζοντας από τα 25 έτη. Η αξιολόγηση του μαστού σε γυναίκες ηλικίας 25-29 ετών προτείνεται μέσω ετήσιας μαγνητικής μαστών, με τη χρήση σκιαγραφικού ή μέσω μαστογραφίας με τομοσύνθεση, εξατομικεύοντας ανάλογα με το οικογενειακό ιστορικό. Αντίστοιχες είναι και οι συστάσεις για τις γυναίκες ηλικίας 30-75 ετών, εφόσον δεν έχουν προβεί σε χειρουργείο μείωσης κινδύνου, ακολούθως αναλυτικής συζήτησης και λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό προστασίας, τις επιλογές αποκατάστασης, αλλά και τους κινδύνους. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο στις παραπάνω αποφάσεις παίζουν το οικογενειακό ιστορικό, ο κίνδυνος υπολειπόμενου καρκίνου μαστού, αλλά και το προσδόκιμο ζωής. Επιπρόσθετα, στις γυναίκες αυτές γίνεται σύσταση για σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή, με στόχο τη μείωση κινδύνου, η οποία ιδανικά θα πραγματοποιηθεί μεταξύ των 35-40 ετών και ακολούθως της ολοκλήρωσης τεκνοποίησης. Η συμβουλευτική πρέπει να περιλαμβάνει συζήτηση για τις πιθανές επιθυμίες αναπαραγωγής, τη διαχείριση των συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης, αλλά και τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Οι γυναίκες που δεν επιθυμούν να υποβληθούν σε σαλπιγγο-ωθηκεκτομή οφείλουν να παρακολουθούνται με ενδοκολπικό υπέρηχο, συνδυασμένο με μέτρηση του δείκτη CA-125, αλλά με αμφίβολο όφελος στην πρώιμη διάγνωση.

52

➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στo γονίδιo TP53, προτείνεται αφύπνιση και ενημέρωση για τον μαστό από τα 18 έτη, καθώς και κλινική εξέταση μαστού κάθε 6-12 μήνες, ξεκινώντας από την ηλικία των 20 ετών. Η παρακολούθηση περιλαμβάνει ετήσια μαγνητική μαστών με σκιαγραφικό σε ηλικίες 20-35 ετών, καθώς και συζήτηση για επιλογές μείωσης κινδύνου, συμπεριλαμβάνοντας τις δυνατότητες, καθώς και τους κινδύνους. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην οποιαδήποτε μορφή ακτινοβόλησης στους ασθενείς αυτούς, καθώς ελλοχεύει μεγάλος κίνδυνος ανάπτυξης όγκων μαλακών μορίων στα σημεία της ακτινοβόλησης. Τέλος, η διαχείριση κινδύνου για την εμφάνιση άλλων μορφών καρκίνου στους ασθενείς αυτούς οφείλει να περιλαμβάνει σειρά απεικονιστικών και κλινικών εξετάσεων, με την ετήσια μαγνητική όλου του σώματος και του εγκεφάλου να είναι η μέθοδος εκλογής. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στo γονίδιo CDH1, συνίσταται ετήσια μαστογραφία με τομοσύνθεση και πιθανή χρήση μαγνητικής μαστών με σκιαγραφικό, ξεκινώντας από την ηλικία των 30 ετών. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τη σύσταση μαστεκτομής και σε κάθε περίπτωση η διαχείριση πρέπει να βασίζεται στο οικογενειακό ιστορικό. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στo γονίδιo PTEN, συνίσταται αφύπνιση για τον μαστό, από την ηλικία των 18 ετών, και κλινική εξέταση μαστού κάθε 6-12 μήνες, ξεκινώντας από την ηλικία των 25 ετών. Επίσης, είναι σημαντικό να προτείνεται η δυνατότητα μείωσης κινδύνου μέσω χειρουργικών παρεμβάσεων ή εναλλακτικά ετήσια μαστογραφία, με πιθανή τη χρήση τομοσύνθεσης και μαγνητικής μαστών με σκιαγραφικό, ξεκινώντας από την ηλικία των 30-35 ετών. Παράλληλα, προτείνεται η συζήτηση για τη δυνατότητα υστερεκτομής για τη διαχείριση κινδύνου του καρκίνου του ενδομητρίου, ακολούθως της ολοκλήρωσης τεκνοποίησης. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στo γονίδιo STK11, η παρακολούθηση για τον καρκίνο του μαστού γίνεται βάσει των κατευθυντήριων οδηγιών για τις γυναίκες υψηλού

Photo: Designed by Freepik

w o m a n ’s h e a l t h

κινδύνου, αλλά και με βάση το οικογενειακό ιστορικό, ενώ τα δεδομένα είναι ανεπαρκή για τη σύσταση προληπτικής μαστεκτομής. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στο γονίδιo PALB2, συνίσταται μαστογραφία και μαγνητική μαστών με πιθανή τη χρήση τομοσύνθεσης εναλλάξ, με έναρξη στα 30 έτη, καθώς και συζήτηση πιθανής επιλογής μαστεκτομής μείωσης κινδύνου. Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, δεν προτείνεται η διενέργεια σαλπιγγο-ωοθηκεκτομής, αλλά προτείνεται διαχείριση βάσει του οικογενειακού ιστορικού. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στα γονίδια ATM και CHEΚ2, η διαχείριση του κινδύνου για τον μαστό περιλαμβάνει ετήσια μαστογραφία με πιθανή τη χρήση τομοσύνθεσης, καθώς και μαγνητική μαστών με σκιαγραφικό, με έναρξη στην ηλικία των 40 ετών. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία και τον διά βίου κίνδυνο ανάπτυξης κακοήθειας, δεν συστήνονται χειρουργικές παρεμβάσεις. ➔ Για τις γυναίκες που φέρουν παθογόνους παραλλαγές στα γονίδια BRIP1, RAD51C και RAD51D, συστήνεται σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή σε ηλικία 45-50 ετών, ενώ δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη οδηγία για τη διαχείριση του μαστού. ➔ Για τις γυναίκες με παθογόνους παραλλαγές του γονιδίου NF1, συνιστάται μαστογραφία με πιθανή τη χρήση τομοσύνθεσης, με έναρξη την ηλικία των 30 ετών, με ενδεχόμενη την ένταξη της μαγνητικής μαστών με σκιαγραφικό από την ηλικία των 30 ετών. Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για σύσταση μείωσης κινδύνου μέσω χειρουργικών παρεμβάσεων, με τη διαχείριση να προτείνει εξατομίκευση βάσει του οικογενειακού ιστορικού. Με την πληροφορία που προκύπτει από τους γονιδιακούς ελέγχους να είναι συνεχιζόμενα αυξανόμενη, αλλά και αναγκαία για την προσωποποιημένη κλινική διαχείριση των ασθενών, η δημιουργία διεπιστημονικών ομάδων είναι απαραίτητη για την ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση κινδύνου του καρκίνου του μαστού.

Τα τελευταία χρόνια, ο γονιδιακός έλεγχος πραγματοποιείται μέσω της ανάλυσης πολλαπλών γονιδίων, πολυ-γονιδιακός έλεγχος (panel testing), συμπεριλαμβανομένων των BRCA1 & BRCA2.

53

my pregnancy

Αριστείδης Αντσακλής, MD, PhD,FRCOG (Hon.) Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας, Εμβρυομητρικής & Περιγεννητικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Διευθυντής Τμήματος Εμβρυομητρικής Ιατρικής ΙΑΣΩ, Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου ΙΑΣΩ

Εμβρυομητρική Ιατρική

Κυήσεις υψηλού κινδύνου

Η ασφαλής περιγεννητική φροντίδα είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ομαλή εξέλιξη κάθε εγκυμοσύνης, με την πολύτιμη συμβολή της ιατρικής τεχνολογίας.

Photo: Shutterstock

T

α τελευταία 80 χρόνια έγιναν αλματώδη βήματα στην ιατρική τεχνολογία και η εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής στην υγεία της μητέρας και του παιδιού, ανταμείφθηκε με τη μεγάλη βελτίωση στο αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης. Η Περιγεννητική Ιατρική βασίζεται στη διαπίστωση ότι το πιο επικίνδυνο ταξίδι της ζωής είναι η μικρή απόσταση που διανύει το έμβρυο καθώς αφήνει το ενδομήτριο περιβάλλον, για να αρχίσει μια ζωή έξω από τη μήτρα. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι το φυσιολογικό έμβρυο είναι υποψήφιο για σοβαρές βλάβες κατά την εγκυμοσύνη και η συχνότητα εμβρυϊκού θανάτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι 2 με 3 φορές μεγαλύτερη από αυτή κατά τον τοκετό και τη νεογνική περίοδο. Αφού, λοιπόν, η εμβρυϊκή θνησιμότητα είναι μεγάλη, είναι λογικό και η εμβρυϊκή νοσηρότητα να υπολογίζεται υψηλή και ειδικότερα όσον αφορά τις βλάβες του εγκεφάλου. Υπολογίζεται ότι 10 νεογνά στις 1.000 περίπου γεννήσεις είναι διανοητικά καθυστερημένα ή υπολείπονται στην πνευματική τους ανάπτυξη και ότι περίπου 2-4 νεογνά στις 1.000 γεννήσεις πεθαίνουν κατά τον τοκετό. Στο σημείο αυτό δημιουργείται το ερώτημα πώς είναι δυνατόν θεωρητικά από τις 1.000 επίτοκες να επιλεγούν οι 15 εκείνες που πρόκειται να αντιμετωπίσουν την αυξημένη περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Για πολλά χρόνια η μαιευτική είχε συγκεντρωμένο το ενδιαφέρον στη μητέρα, ενώ το έμβρυο αποτελούσε έναν ασθενή που η παρακολούθησή του, η διάγνωση και η θεραπεία του ήταν δύσκολες και πέρα από τις δυνατότητες της εποχής. Η παρακολούθηση του εμβρύου γινόταν μόνο μέσω διάφορων βιοχημικών εξετάσεων στον ορό του αίματος της μητέρας και η περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα αναπόφευκτα ήταν απαράδεκτα υψηλές. Σήμερα, όμως, η κατάσταση αυτή έχει αλλάξει, διότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι επικοινωνίας με το έμβρυο. Οι νέες γνώσεις για τη φυσιολογία του εμβρύου, οι τεχνολογικές βελτιώσεις και οι διάφορες βιοχημικές και βιοφυσικές εξετάσεις

που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της ενδομήτριας καλής κατάστασης και φυσιολογικής ανάπτυξης του εμβρύου έχουν μεταβάλει τις στατιστικές της περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Παρά, όμως, την εξελιγμένη τεχνολογία, πολύ λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν θεραπευτικά στο έμβρυο πριν από την 26η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Έτσι, η Περιγεννητική Ιατρική, κλινικά, περιορίζεται στις 14 τελευταίες εβδομάδες της ενδομήτριας ζωής του εμβρύου και στις δύο πρώτες μετά τη γέννησή του. Ένας άλλος παράγοντας που συνετέλεσε ουσιαστικά στη βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας είναι η συνεργασία μεταξύ μαιευτήρων και νεογνολόγων. Σήμερα, είναι γεγονός ότι ο μαιευτήρας τις περισσότερες φορές μπορεί να αποφύγει -και πρέπει να αποφύγει- να δώσει στον νεογνολόγο ένα νεογνό σε κακή κατάσταση, με χαμηλό APGAR SCORE, έστω και κάτω από άσχημες μαιευτικές περιστάσεις. Από την άλλη πλευρά, ο νεογνολόγος έχει τις γνώσεις και τις δυνατότητες να προσφέρει πολύ περισσότερα σε ένα πρόωρο ή προβληματικό νεογνό, συμβάλλοντας έτσι και αυτός ουσιαστικά στη βελτίωση της περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Για να γίνει κατανοητό το τι είναι φυσιολογική εγκυμοσύνη και για να δοθεί ασφαλής και σωστή περιγεννητική φροντίδα, θεωρείται απαραίτητη η ανίχνευση του μαιευτικού πληθυσμού που βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο και η κατάλληλη αντιμετώπιση

«H ΠΡΟΣΟΧΉ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΜΑΣ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΓΙΑ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΆΔΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΌΚΩΝ ΚΑΙ ΥΨΗΛΟΎ ΚΑΙ ΧΑΜΗΛΟΎ ΚΙΝΔΎΝΟΥ»

55

των κυήσεων αυτών, ώστε να αποφευχθεί ένας ενδομήτριος θάνατος ή κάποια άλλη βλάβη του εμβρύου. Είναι γνωστό ότι η ομάδα των επιτόκων με υψηλό κίνδυνο συνοδεύεται με το 55-70% της περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Ο καθορισμός της εγκυμοσύνης υψηλού κινδύνου παρουσιάζει δυσκολίες και αυτό γιατί η ομάδα των επιτόκων υψηλού κινδύνου δεν αποτελεί μια στατική ομάδα. Είναι εγκυμοσύνη με αυξημένο περιγεννητικό κίνδυνο με κακό περιγεννητικό αποτέλεσμα. Οι δυσκολίες παρουσιάζονται όταν προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο αυτό στην κλινική πράξη. Ο όρος αυτός, για να είναι χρήσιμος κλινικά, πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια. Πρώτον, πρέπει να υπάρχουν οι διαθέσιμες λύσεις, γιατί δεν υπάρχει πρακτική αξία να τοποθετήσουμε μια επίτοκο στην ομάδα «αυξημένου κινδύνου» όταν δεν μπορούμε να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια και, δεύτερον, το πρόβλημα πρέπει να προσδιορίζεται και να αντιμετωπίζεται κατάλληλα, πριν γίνει πραγματικό πρόβλημα με δυσάρεστες επιπλοκές. Η ιδανική αντιμετώπιση των κυήσεων υψηλού κινδύνου θα ήταν πιο εύκολη αν ήταν πάντοτε γνωστή η αιτία που προκαλεί τον κίνδυνο. Έτσι, απομακρύνοντας την αιτία, στις περιπτώσεις που ήταν δυνατόν, θα αντιμετωπίζονταν ικανοποιητικά και η εγκυμοσύνη. Έχει αποδειχθεί ότι τα περισσότερα νεογνά που γεννιούνται με χαμηλό APGAR SCORE προέρχονται από επίτοκες που από την αρχή της εγκυμοσύνης έχουν χαρακτηρισθεί ως «υψηλού κινδύνου» και είναι επίτοκες με βεβαρημένο ιστορικό. Επίτοκες με υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, συγγενείς καρδιοπάθειες, χρόνια νεφρική νόσο ή συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος έχουν υψηλότερη περιγεννητική θνησιμότητα από επίτοκες που δεν έχουν αυτές τις παθολογικές καταστάσεις. Κοινωνικοί παράγοντες, όπως η φτώχεια, η κακή διατροφή, η πολυτοκία κ.ά. συνοδεύονται με αυξημένο περιγεννητικό κίνδυνο. Στις περιπτώσεις, επίσης, που παρουσιάζονται διάφορες μαιευτικές επιπλοκές, όπως προεκλαμψία, πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα, αιμορραγία ή λοίμωξη, ο κίνδυνος γέννησης νεογνού

με χαμηλό APGAR SCORE είναι αισθητά αυξημένος. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονισθεί ότι είναι γεγονός πως όταν σε μία επίτοκο χαμηλού κινδύνου αρχίσει ο τοκετός, οι κίνδυνοι για το έμβρυο γίνονται σημαντικοί. Το 65% των επιτόκων είναι χαμηλού κινδύνου μέχρις ότου φθάσουν στον τοκετό. Κατά τον τοκετό, το 30% της ομάδας αυτής του χαμηλού κινδύνου πρέπει πάλι να ταξινομηθεί και να ενταχθεί στην ομάδα του υψηλού κινδύνου. Το σπουδαιότερο είναι ότι η ομάδα αυτή, που ταξινομήθηκε για δεύτερη φορά, έχει σημαντικά υψηλότερη περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα από τις επίτοκες εκείνες που από την αρχή της εγκυμοσύνης είχαν χαρακτηρισθεί ως «υψηλού κινδύνου». Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο όρος «εγκυμοσύνη υψηλού κινδύνου» έχει και υπέρ και κατά. Συγκεντρώνει το ενδιαφέρον σε μια ειδική ομάδα ασθενών, αντίθετα όμως με τον διαχωρισμό αυτό δεν προσφέρουμε τα ίδια υψηλά standards σε όλες τις επίτοκες. Η εξειδικευμένη παρακολούθηση των επιτόκων αποτελεί σοβαρό γεγονός που διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στο περιγεννητικό αποτέλεσμα και αυτό γιατί κατά την περίοδο των 9 μηνών κάθε επίτοκος μπορεί να μεταπέσει από την κατηγορία του «χαμηλού κινδύνου» στην κατηγορία του «υψηλού κινδύνου», γεγονός που απαιτείται να γίνει αμέσως αντιληπτό και να διαγνωσθεί έγκαιρα. Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην αυξημένη περιγεννητική θνησιμότητα και νοσηρότητα και τοποθετούν την κύηση στην ομάδα των κυήσεων υψηλού κινδύνου. Σοβαρά προβλήματα υγείας μιας επιτόκου, το χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδό της ή διάφορα βιολογικά μειονεκτήματά της αποτελούν παράγοντες που -δυνητικά τουλάχιστον- είναι εχθρικοί στην περιγεννητική υγεία. Η προσωπική επαφή του μαιευτήρα ή της μαίας με την επίτοκο θεωρείται βασική και επιβεβλημένη προϋπόθεση για την καλή έκβαση της εγκυμοσύνης και θεωρείται απαραίτητο ο χρόνος που καταναλώνεται για την επίτοκο από τους ανθρώπους που παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες υγείας να είναι ικανοποιητικός. Απαιτείται κατανόηση της επιτόκου ως ανθρώπου, συζύγου, μέλλουσας μητέρας και σημαντικού προ-

«Η ΙΔΑΝΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΩΝ ΚΥΉΣΕΩΝ ΥΨΗΛΟΎ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΘΑ ΉΤΑΝ ΠΙΟ ΕΎΚΟΛΗ ΑΝ ΉΤΑΝ ΠΆΝΤΟΤΕ ΓΝΩΣΤΉ Η ΑΙΤΊΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΊ ΤΟΝ ΚΊΝΔΥΝΟ»

σώπου μέσα στην οικογένεια. Η εργασία της επιτόκου, ο χρόνος προσέλευσής της στον γυναικολόγο, ο αριθμός των προγεννητικών επισκέψεων και η επιθυμία της να δημιουργήσει οικογένεια είναι σημεία που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Κάθε επίτοκος πρέπει να εξετάζεται από τις αρχές του πρώτου τριμήνου σε κανονικά μηνιαία διαστήματα μέχρι τον 8ο μήνα και στη συνέχεια κάθε 15 ημέρες μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης.

56

Το ακριβές ιατρικό ιστορικό και η λεπτομερής φυσική εξέταση της επιτόκου αποτελούν αξιόπιστους τρόπους για την εκτίμηση του βαθμού του σχετικού κινδύνου. Ιστορικό προηγούμενου πρόωρου ή πρώιμου τοκετού, ενδομήτριας ανάπτυξης, έχει διαφορετικό βαθμό κινδύνου για επόμενη εγκυμοσύνη. Η καταγραφή, όμως, όλων των παραγόντων εκείνων που είναι σχετικοί με την ανίχνευση και την πρόβλεψη του κινδύνου στην εγκυμοσύνη είναι αδύνατη. Τα σπουδαιότερα προβλήματα που παρουσιάζονται κατά την αντιμετώπιση των κυήσεων υψηλού κινδύνου και ο σκοπός της περιγεννητικής φροντίδας είναι α) Η διάγνωση της ενδομήτριας εμβρυϊκής δυσχέρειας και η άρση του αιτιολογικού παράγοντα που προκαλεί την παθολογική κατάσταση, π.χ. του διαβήτη ή της υπέρτασης, και β) η εντατική παρακολούθηση της κύησης και του χρονίως πάσχοντος εμβρύου μέχρι τον τοκετό με τη χρησιμοποίηση της εξελιγμένης ιατρικής τεχνολογίας που σήμερα διαθέτουμε.

Photo: Shutterstock

my pregnancy

my pregnancy

ΔΥΝΑΤOΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟI ΤΟΥ

προγεννητικού ελέγχου στο α’ τρίμηνο της εγκυμοσύνης

Οι πρώτοι τρεις μήνες της εγκυμοσύνης αποτελούν την πιο τρυφερή και ταυτόχρονα συγκινητική περίοδο της υποψήφιας μητέρας. Και ο προγεννητικός έλεγχος είναι ο μεγαλύτερος επιστημονικός σύμμαχός της.

H

προσφορά του προγεννητικού ελέγχου στη μελέτη του γενετικού υλικού του εμβρύου από τα πρώτα κιόλας στάδια της εγκυμοσύνης είναι αδιαμφισβήτητη. Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης πραγματοποιείται το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας και τα τελευταία χρόνια, συμπληρωματικά, ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος (NIPT), προς διερεύνηση της πιθανότητας εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών (Τ21, Τ18, Τ13). Με την επεμβατική διαδικασία της λήψης τροφοβλάστης, το ποσοστό διάγνωσης αγγίζει το 100%. Ας μελετήσουμε αναλυτικά τις δυνατότητες και τους περιορισμούς των εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου που διενεργούνται κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης:

Υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας Το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας αποτελεί την πρώτη αναλυτική εξέταση του εμβρύου και συστήνεται σε όλες τις έγκυες γυναίκες που διανύουν το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Πραγματοποιείται μεταξύ 11ης και 14ης εβδομάδας κύησης και μας δίνει πληροφορίες σχετικά με την πιθανότητα εμφάνισης των τριών συχνότερων χρωμοσωμικών

Δημήτριος Ι. Σαρηκώστας, MD Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Ιατρικής Εμβρύου ΙΑΣΩ Εξειδικευθείς στην Ιατρική Εμβρύου, Πανεπιστ. Νοσοκομείο KAROLINSKA

ανωμαλιών: το σύνδρομο Down (Τρισωμία 21), το σύνδρομο Patau (Τρισωμία 13) και το σύνδρομο Edwards (Τρισωμία 18). Ως αυχενική διαφάνεια ορίζεται η παρουσία υποδόριου υγρού πίσω από τον αυχένα του εμβρύου. Η ποσότητα του υγρού που υπάρχει σε αυτό το σημείο ποικίλλει μεταξύ των εμβρύων και η αυξημένη ποσότητά του, σε συνδυασμό με συγκεκριμένα υπερηχογραφικά ευρήματα, αποτελεί σημαντικό δείκτη για αύξηση της πιθανότητας το έμβρυο να παρουσιάζει κάποια χρωμοσωμική ή άλλη ανωμαλία. Οι βασικοί δείκτες που ελέγχονται κατά το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας είναι το πάχος της αυχενικής διαφάνειας, το ρινικό οστό, η καρδιακή συχνότητα, καθώς και η ροή του αίματος

58

στην τριγλώχινα βαλβίδα της καρδιάς του εμβρύου. Το υπερηχογράφημα ολοκληρώνεται με βιοχημικό έλεγχο δύο ορμονών στο μητρικό αίμα (PAPPA-A, free βhcG), καθώς και μοριακό έλεγχο μεταλλάξεων κυστικής ίνωσης, σε περίπτωση που η μέλλουσα μητέρα δεν έχει ελεγχθεί νωρίτερα. Η λήψη αίματος από τη μητέρα μπορεί επίσης να συνδυαστεί με μοριακό έλεγχο νωτιαίας μυϊκής ατροφίας (SMA) και συγγενούς κώφωσης, καθώς επίσης με την εξέταση PlGF (παράγοντας ανάπτυξης πλακούντα) για την πρόβλεψη εμφάνισης προεκλαμψίας. Η τελική πιθανότητα για τα τρία σύνδρομα (Τ21, T18, T13) διαμορφώνεται συνδυάζοντας τα υπερηχογραφικά ευρήματα με τα αποτελέσματα του βιοχημικού ελέγχου (PAPPA-A, free βhcG), μέσω ειδικού λογισμικού προγράμματος (Astraia). ΔΥΝΑΤOΤΗΤΕΣ Με το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας επιτυγχάνεται: ➔ Ακριβής προσδιορισμός της ηλικίας κύησης και της πιθανής ημερομηνίας τοκετού. ➔ Προσδιορισμός του αριθμού των εμβρύων. ➔ Καθορισμός της χοριονικότητας των πολύδυμων κυήσεων (αριθμός πλακούντων). ➔ Έλεγχος εμβρυϊκής ανατομίας.

Λήψη τροφοβλάστης

Photo: iStock by Getty Images

➔ Υπολογισμός των πιθανοτήτων για το σύνδρομο Down, σύνδρομο Patau και σύνδρομο Edwards. ➔ Εκτίμηση κινδύνου εμφάνισης προεκλαμψίας μέσω PlGF. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟI Παρότι το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας παρέχει σπουδαίες πληροφορίες, δεν δίνει μία ξεκάθαρη απάντηση σχετικά με την ύπαρξη των τριών πιο συχνών χρωμοσωμικών ανωμαλιών, αλλά ένα υψηλό ή χαμηλό ρίσκο/πιθανότητα το έμβρυο να πάσχει από τις ανωμαλίες αυτές. Η επιβεβαίωση των συγκεκριμένων συνδρόμων γίνεται μόνο μέσω επεμβατικών διαγνωστικών μεθόδων (λήψη τροφοβλάστης, αμνιοπαρακέντηση).

«Η ΛΉΨΗ ΤΡΟΦΟΒΛΆΣΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΊΤΑΙ ΜΕΤΑΞΎ 11ης ΚΑΙ 14ης ΕΒΔΟΜΆΔΑΣ ΚΎΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΌ ΈΧΕΙ ΤΗ ΜΕΛΈΤΗ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΎ ΥΛΙΚΟΎ ΤΟΥ ΕΜΒΡΎΟΥ»

59

Η λήψη τροφοβλάστης εκτελείται μεταξύ 11ης και 14ης εβδομάδας κύησης και σκοπό έχει τη μελέτη του γενετικού υλικού του εμβρύου, μέσω της λήψης χοριακών λαχνών από τον πλακούντα. Η επεμβατική αυτή μέθοδος εφαρμόζεται επί ενδείξεων και πιο συγκεκριμένα συστήνεται όταν: ➔ Το ρίσκο που προκύπτει από τον υπέρηχο αυχενικής διαφάνειας για τις τρεις πιο συχνές χρωμοσωμικές ανωμαλίες (τρισωμία 21, τρισωμία 18, τρισωμία 13) είναι αυξημένο (<1:300). ➔ Υπάρχουν υπερηχογραφικά ευρήματα που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση. ➔ Και οι δύο γονείς είναι ετερόζυγοι φορείς μεσογειακής ή δρεπανοκυτταρικής αναιμίας ή ινοκυστικής νόσου.

my pregnancy

«Ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος (NIPT) μπορεί να διενεργηθεί από τη 10η εβδομάδα κύησης μέσω απλής αιμοληψίας από τη μητέρα και μελετά το γενετικό υλικό του εμβρύου»

ΔΥΝΑΤOΤΗΤΕΣ Η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων αγγίζει το 99,9%. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟI ➔ Η λήψη τροφοβλάστης ενέχει ένα μικρό κίνδυνο αποβολής που αντιστοιχεί περίπου στο 0,2% επιπλέον του γενικού πληθυσμού.

➔ Σε περίπτωση οπίσθιου πλακούντα η λήψη θεωρείται δυσχερής τεχνικά. ➔ Δεν παρέχει πληροφορίες για την εμβρυϊκή ανατομία. ➔ Μητρική κυτταρική επιμειξία, καθώς και μωσαϊκισμός του πλακούντα μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα. ➔ Έχει καταγραφεί ένα μικρό ποσοστό μη ανάπτυξης κυτταροτροφοβλαστικής καλλιέργειας (1%).

Μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος (NIPT) Ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος (NIPT) μπορεί να διενεργηθεί από τη 10η εβδομάδα κύησης μέσω απλής αιμοληψίας από τη μητέρα και μελετά το γενετικό υλικό του εμβρύου. Συστήνεται σε όλες τις γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας και συνήθως πραγματοποιείται μετά τη διενέργεια του υπερηχογραφήματος της αυχενικής διαφάνειας. ΔΥΝΑΤOΤΗΤΕΣ Μέσω του μη επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου μπορούν να μελετηθούν:

60

➔ Χρωμοσωμικές ανωμαλίες: Τρισωμία 21 (σ. Down), Τρισωμία 18, Τρισωμία 13. ➔ Χ/Υ ανευπλοειδείες φυλετικών χρωμοσωμάτων. ➔ Αυτοσωμικές αριθμητικές ανωμαλίες. ➔ Το φύλο του εμβρύου. ➔ Μικροελλειπτικά σύνδρομα. ➔ Γονιδιακά νοσήματα. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟI ➔ Η εξέταση ΝIPT είναι ανιχνευτική και όχι διαγνωστική δοκιμασία. Σε περίπτωση αποτελέσματος υψηλού κινδύνου, ο επεμβατικός έλεγχος κρίνεται απαραίτητος. ➔ Υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία σχετικά με την ακρίβεια του NIPT σε δίδυμες κυήσεις. ➔ Η εξέταση ΝIPT δεν παρέχει πληροφορίες για την εμβρυϊκή ανατομία και δεν ανιχνεύει σπάνιες χρωμοσωμικές ανωμαλίες, μωσαϊκισμούς ή μετατοπίσεις. ➔ Σε περιπτώσεις που το εμβρυϊκό DNA αντιπροσωπεύεται στο μητρικό αίμα σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό <1%, τα αποτελέσματα του ελέγχου δεν μπορούν να αξιολογηθούν.

Photo: Freepik

➔ Η έγκυος ή/και ο σύντροφος ή/και κάποιο μέλος της άμεσης οικογένειας εμφανίζει κάποια γενετική ασθένεια που μπορεί να μεταβιβασθεί στο έμβρυο. ➔ Η ηλικία της μητέρας είναι άνω των 35 ετών και συνυπάρχει ένας ή και περισσότεροι από τους παραπάνω παράγοντες. Υπό συνεχή υπερηχογραφική καθοδήγηση γίνεται εισαγωγή μιας λεπτής βελόνας διακοιλιακά και αναρροφάται μικρή ποσότητα χοριακών λαχνών από τον πλακούντα που μελετάται εργαστηριακά (κλασική κυτταρογενετική ανάλυση και μοριακός καρυότυπος). Η εξέταση διαρκεί μόλις λίγα λεπτά και είναι ελάχιστα επώδυνη για την έγκυο.

fertility

Αναστάσιος Παχυδάκης, CCT, MRCOG Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Λαπαροσκοπικός Χειρουργός, Συνεργάτης Institute of Life - ΙΑΣΩ

Το σύγχρονο πρόσωπο της

εξωσωματικής

H

υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με τη μέθοδο της τεχνητής γονιμοποίησης έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και αποτελεί την τελική λύση για τα ζευγάρια που έχουν προσπαθήσει άλλες μεθόδους χωρίς επιτυχία, αλλά και για όλα τα ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα (Cochrane 2008). Στα ζευγάρια όπου ο κύκλος είναι φυσιολογικός, οι σάλπιγγες φαίνονται διαβατές και το σπέρμα φαίνεται να έχει φυσιολογικές παραμέτρους, η σπερματέγχυση δεν προσφέρει μεγαλύτερες πιθανότητες από τις χρονισμένες επαφές, παραδείγματος χάριν, και βέβαια καταναλώνει χρόνο και ενέργεια από τα ζευγάρια. Παρότι τα πρωτόκολλα που ακολουθούμε είναι δοκιμασμένα χιλιάδες φορές και εξελίσσουμε διαγνωστικούς αλγόριθμους για να προβλέψουμε το ιδανικό πρωτόκολλο για το ζευγάρι, ο πρώτος κύκλος θεραπείας έχει πάντα και διαγνωστικό χαρακτήρα: Η ιδιοσυγκρασιακή αντίδραση ενός οργανισμού στη θεραπεία είναι δύσκολο να προεξοφληθεί με απόλυτη ακρίβεια. Η ασφάλεια της υγείας της ασθενούς, η εξατομίκευση του πρωτοκόλλου και η ένταξη των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στους σύγχρονους ρυθμούς ζωής του ζευγαριού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μιας

θεραπευτικής σχέσης χωρίς άγχος και με ευτυχές αποτέλεσμα. Τα πρωτόκολλα που εφαρμόζονται σήμερα είναι σύντομα και διαρκούν συνήθως οκτώ ως δώδεκα ημέρες συνολικά. Η συγκεκριμένη στρατηγική διέγερσης σχεδόν εκμηδενίζει την πιθανότητα σοβαρής κλινικής υπερδιέγερσης, που είναι και η σοβαρότερη επιπλοκή της θεραπείας. Για τις γυναίκες που δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή ή απλώς δεν θέλουν

«ΠΡΌΣΦΑΤΑ, ΤΟ INSTITUTE OF LIFE - IAΣΩ ΑΝΈΠΤΥΞΕ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΘΝΟΎΣ ΦΉΜΗΣ ΕΜΒΡΥΟΛΌΓΟ JAQUES COHEN ΈΝΑ ΣΎΣΤΗΜΑ ΔΙΑΛΟΓΉΣ ΕΜΒΡΎΩΝ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΊΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΒΟΉΘΕΙΑ ΤΕΧΝΗΤΉΣ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗΣ»

62

να πάρουν μεγάλες δόσεις φαρμάκων, υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένα πρωτόκολλα ήπιας διέγερσης (mini IVF), ημιφυσικού ή και εντελώς φυσικού κύκλου, όπου, όμως, η εργαστηριακή αρτιότητα των χειρισμών του ελάχιστου διαθέσιμου γενετικού υλικού είναι ύψιστης σημασίας, αφού οι εμβρυολόγοι αναγκάζονται να εργασθούν με ένα κύτταρο μόνο! Ένα ζευγάρι, ανεξαρτήτως ηλικίας, προσβλέπει στις μέγιστες πιθανότητες κύησης όταν έχει μεταξύ 11 και 16 ωαρίων (Sunkara et al 2011). Κάτω από τα 11 ωάρια ο αριθμός των εμβρύων προς εμβρυομεταφορά είναι μικρότερος και πάνω από τα 20 ωάρια φαίνεται ότι η ποιότητα των ωαρίων πέφτει λόγω υπερβολικής παραγωγής. Ο στόχος μίας επιτυχημένης προσπάθειας είναι να πάρει το ζευγάρι τουλάχιστον ένα υγιές παιδί στο σπίτι. Παγκόσμια, η θεραπευτική τακτική είναι να μεταφέρονται πιο εξελιγμένα -σε στάδιο βλαστοκύστηςέμβρυα, λιγότερα σε αριθμό, ένα ενίοτε (Elective Single Embryo transfer), καλύτερα ελεγμένα, με προεμφυτευτική διάγνωση των χρωμοσωμάτων τους, με παραπλήσιο ποσοστό επιτυχίας. Πρόσφατα, το Institute of Life - IASO ανέπτυξε σε συνεργασία με τον διεθνούς φήμης εμβρυολόγο Jaques Cohen ένα σύστημα διαλογής εμβρύων,

Photo: Freepik

Η απόκτηση παιδιού γίνεται πραγματικότητα για ζευγάρια που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίτευξη κύησης, χάρη στις καινοτόμες τεχνικές και στα πρωτόκολλα στα οποία έχουν πια πρόσβαση.

Η ασφάλεια της υγείας της ασθενούς, η εξατομίκευση του πρωτοκόλλου και η ένταξη των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στους σύγχρονους ρυθμούς ζωής του ζευγαριού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος μίας θεραπευτικής σχέσης χωρίς άγχος και με ευτυχές αποτέλεσμα.

fertility

ανάλωση των ζευγαριών, διότι κάθε έμβρυο με υγιή χρωμοσώματα έχει 65% πιθανότητα να δώσει κύηση, ανεξάρτητα από την ηλικία της μητέρας. Επομένως, όσο αυξάνει η ηλικία της μητέρας τόσο πιο συχνή είναι η ανεύρεση εμβρύων με παθολογικά χρωμοσώματα και τόσο μειώνεται η πιθανότητα να βρεθεί ένα υγιές έμβρυο για μεταφορά. Τέλος, ο έλεγχος του μικροβιώματος του ενδομητρίου με μοριακές τεχνικές (PCR), το οποίο μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε

«Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉ ΤΑΚΤΙΚΉ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΜΕΤΑΦΈΡΟΝΤΑΙ ΠΙΟ ΕΞΕΛΙΓΜΈΝΑ -ΣΕ ΣΤΆΔΙΟ ΒΛΑΣΤΟΚΎΣΤΗΣΈΜΒΡΥΑ, ΛΙΓΌΤΕΡΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΌ, ΈΝΑ ΕΝΊΟΤΕ (ELECTIVE SINGLE EMBRYO TRANSFER), ΚΑΛΎΤΕΡΑ ΕΛΕΓΜΈΝΑ, ΜΕ ΠΡΟΕΜΦΥΤΕΥΤΙΚΉ ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΧΡΩΜΟΣΩΜΆΤΩΝ ΤΟΥΣ, ΜΕ ΠΑΡΑΠΛΉΣΙΟ ΠΟΣΟΣΤΌ ΕΠΙΤΥΧΊΑΣ»

λανθασμένα ότι δεν έχει μικροβιακή χλωρίδα, καθώς και οι συστηματικές και τοπικές θεραπείες έχουν δώσει λύση σε πολυάριθμα περιστατικά ανεξήγητης αποτυχίας. Η χρήση PRP (platelet rich plasma) για θεραπεία τραυματισμένου ενδομητρίου φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος σε περιστατικά όπου η ατροφία του ενδομητρίου δεν μπορεί να θεραπευτεί αλλιώς. Τέλος, η μεταφορά μιτωτικής ατράκτου σε γυναίκες με πτωχή ωοθηκική εφεδρεία και μειωμένη ποιότητα ωαρίων, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά ερευνητικά στην κλινική μας, φαίνεται ότι μπορεί να δώσει ελπίδα σε γυναίκες που μέχρι τώρα μπορούσαν να απευθυνθούν μόνο σε προγράμματα δωρεάς ωαρίων και έχουν μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον. Τα ζευγάρια με δυσκολία στην επίτευξη κύησης έχουν πλέον έναν οργανωμένο στρατό από κλινικούς εμβρυολόγους, επεμβατικούς εμβρυολόγους, μοριακούς βιολόγους, γενετιστές, που με τον συντονισμό του ειδικού υπογονιμότητας και του προσωπικού σας γυναικολόγου κάνουν τη σύγχρονη τεχνολογία προσβάσιμη, ώστε το ταξίδι τους στη δημιουργία οικογένειας να ξεκινήσει με τη μικρότερη δυνατή καθυστέρηση.

Photo: Shutterstock

αλλά και σπερματοζωαρίων, με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intellingence AI), το οποίο αναμένεται να δώσει νέα πνοή και αντικειμενικότητα στο εργαστήριο για τη μεταφορά λιγότερων, αλλά καλύτερα ελεγμένων με μη επεμβατικό τρόπο εμβρύων. Η προεμφυτευτική διάγνωση PGS με Next Generation Sequencing (NGS), που εξασφαλίζει ότι όλα τα χρωμοσώματα των εμβρύων είναι φυσιολογικά, έχει αποδειχτεί ότι μειώνει το χρονικό διάστημα μεταξύ θεραπείας και κύησης. Το έμβρυο υφίσταται βιοψία στο στάδιο της βλαστοκύστης (5η με 6η ημέρα ανάπτυξης του εμβρύου) οπότε και του αφαιρούμε 6-8 κύτταρα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε για να διαγνωσθεί ένα συγκεκριμένο γονίδιο (π.χ. Μεσογειακή Αναιμία, Κυστική Ίνωση–Pregenetic Diagnosis PGD) είτε για να ελεγχθούν τα χρωμοσώματα με PGS για σύνδρομο Down και άλλες ανευπλοειδίες. Ο έλεγχος των χρωμοσωμάτων του εμβρύου πριν τη μεταφορά του βοηθά στην αποφυγή αποβολών και αποτυχημένων εμβρυομεταφορών και με αυτόν τον τρόπο μειώνεταιι το χρονικό διάστημα μεταξύ θεραπείας και θετικού τεστ κύησης και, προφανώς, η ψυχική

64

Institute of Life – Iaso ΝΕΕΣ ΜΟΝΑ∆ΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΝΕΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

5

ΝΕΑ ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΗ ΟΜΑ∆Α

XPONIA ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

ΝΕΕΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Πιο νέοι από ποτέ!

H Institute of Life – Iaso κατάφερε μέσα στα πέντε χρόνια της λειτουργίας της, να ταυτίσει το όνομά της με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή στην Ελλάδα και να αποτελεί μία από τις πιο σύγχρονες μονάδες της Ευρώπης. Συνεχίζει τη δυναμική της πορεία καινοτομώντας σε πέντε τομείς, πιστή στο όραμά της να προσφέρει πάντα τις καλύτερες υπηρεσίες στα ζευγάρια ώστε να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους.

fertility

Θεόδωρος Μουστακαρίας, MD, PhD Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης Institute of Life - ΙΑΣΩ

Γονιμότητα & εγκυμοσύνη σε γυναίκες άνω των 40

T

ις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια συνεχώς αυξανόμενη τάση των γυναικών, κυρίως του δυτικού κόσμου, για αναβολή της τεκνοποίησης σε ηλικίες άνω των 30 ετών. Οι λόγοι για το φαινόμενο αυτό εστιάζονται σε προσωπικούς, όπως η δυσκολία ανεύρεσης συντρόφου, οικονομικούς και επαγγελματικούς, μιας και όλο και περισσότερες γυναίκες αφιερώνονται σε χρονοβόρες σπουδές και κατέχουν νευραλγικές θέσεις που απαιτούν πολυάριθμες ώρες εργασίας. Η μελέτη της αναβολής της τεκνοποίησης, σε ηλικίες άνω των 30 και ιδιαιτέρως σε ηλικίες άνω των 40 ετών, εγείρει προβληματισμούς στην επιστημονική κοινότητα τόσο για τη δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης στις ηλικίες αυτές όσο και για την ομαλή έκβαση και ολοκλήρωση της κύησης. Είναι αποδεδειγμένο ότι η γονιμότητα των ζευγαριών, και ιδιαιτέρως της γυναίκας, είναι αυξημένη στις ηλικίες των 25 – 30 ετών, ενώ δυστυχώς αποκτά μια φθίνουσα πορεία μετά την ηλικία των 35 που μέχρι την αρχή της τέταρτης δεκαετίας είναι σταδιακή, ενώ μετά τα 40 έτη η γονιμότητα φθίνει με γρηγορότερο ρυθμό, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται προβλήματα περίπου στο 50-60% των ζευγαριών που επιχειρούν τεκνοποίηση για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 40. Αυτό συμβαίνει γιατί μετά το μέσο περίπου της δεκαετίας των 40,

το γυναικείο σώμα προετοιμάζεται σιγά σιγά για μια νέα εποχή που θα διαδεχτεί την περίοδο της γονιμότητας και αυτή δεν είναι άλλη από την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση. Σε έγκυρες μελέτες που διεξήχθησαν σε μεγάλα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε όλο τον κόσμο, βρέθηκε ότι το ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης ανέρχεται σε πολύ υψηλά ποσοστά που αγγίζουν το 40% σε ηλικίες μέχρι 30 ετών, μειώνεται στο 30% σε ηλικίες μέχρι 39 ετών και στα 40 έτη πέφτει κατακόρυφα κάτω από 20%. Αντίστοιχα και το ποσοστό επιτυχίας με φυσική σύλληψη στις γυναίκες αυτής της ηλικιακής ομάδας είναι σημαντικά χαμηλό. Οι λόγοι που δυσκολεύουν την επίτευξη εγκυμοσύνης σε γυναίκες 40 ετών και άνω είναι πολλαπλοί. Παλαιότερα, επικρατούσε η άποψη ότι τα ζευγάρια που διανύουν την τέταρτη δεκαετία της ζωής τους μειώνουν σημαντικά τη συχνότητα των

«Η ΠΟΙΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΩΑΡΊΟΥ ΈΧΕΙ ΆΜΕΣΗ ΣΥΝΆΦΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΊΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΊΚΑΣ»

66

σεξουαλικών τους επαφών, με αποτέλεσμα να μην προσπαθούν αποτελεσματικά για εγκυμοσύνη. Η άποψη αυτή έχει πλέον καταρριφθεί από τις νεότερες μελέτες, που έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα ζευγάρια είναι μάλλον θέμα πτώσης της ποιότητας του γενετικού τους υλικού και όχι της συχνότητας των επαφών τους. Για την επίτευξη εγκυμοσύνης, χρειάζονται δύο βασικοί παράγοντες: το ωάριο από τη γυναίκα και το σπερματοζωάριο από τον άνδρα. Τα ωάρια, όπως και όλα τα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος, έχουν την τάση να εκφυλίζονται στο πέρασμα του χρόνου. Αυτό για το ωάριο σημαίνει με απλά λόγια ότι χάνει την ικανότητά του να γονιμοποιηθεί από το σπερματοζωάριο. Η ποιότητα του ωαρίου έχει άμεση συνάφεια με την ηλικία της γυναίκας. Σε ηλικίες 20-30 ετών η ποιότητα είναι η καλύτερη δυνατή και σχεδόν όλα τα ωάρια είναι άριστης ποιότητας. Σε ηλικίες 35 έως 40 ετών τα περισσότερα από τα ωάρια είναι καλής ποιότητας, υπάρχουν όμως και ωάρια που η ποιότητά τους δεν είναι καλή και η γονιμοποίηση είναι δύσκολη. Από την άλλη μεριά, μετά τα 40 τα πράγματα αντιστρέφονται, με τα περισσότερα ωάρια να είναι φτωχής ποιότητας και άρα οι πιθανότητες για γονιμοποίηση από το σπερματοζωάριο να είναι μικρές. Σίγουρα, όμως, και οι γυναίκες που ανήκουν

Photo: Shutterstock

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν όσες βρίσκονται σε προχωρημένη αναπαραγωγικά ηλικία, πριν αποφασίσουν να φέρουν στον κόσμο το παιδί τους.

στο ηλικιακό γκρουπ των 40 και άνω στατιστικά έχουν κάποια καλά ωάρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια πετυχημένη εγκυμοσύνη. Μιλώντας με τους όρους της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η αυξημένη ηλικία της γυναίκας, που συνοδεύεται συνήθως από κακή ποιότητα των ωαρίων, δυσκολεύει αρκετά τον δρόμο προς την απόκτηση ενός παιδιού. Και αυτό συμβαίνει γιατί πολλές γυναίκες όταν ξεπεράσουν την ηλικία των 40 δεν έχουν μόνο ωάρια κακής ποιότητας, αλλά και τα αποθέματα των ωοθηκών τους σε ωάρια είναι πολύ χαμηλά. Αυτό έχει σαν συνέπεια να μην ανταποκρίνονται επαρκώς στα φάρμακα που τους χορηγούνται για τη διέγερση των ωοθηκών τους και η παραγωγή των ωαρίων να είναι εξαιρετικά πτωχή ή ακόμη και μηδαμινή. Ο στόχος της απόκτησης ενός παιδιού, όμως, δεν σταματάει στη γονιμοποίηση και στο θετικό τεστ κύησης. Οι γυναίκες άνω των 40 ετών αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα από τις νεότερες γυναίκες και στη διατήρηση της κύησης, αλλά και την ομαλή εξέλιξή της έως το τελικό στάδιο που είναι ο τοκετός. Πληθώρα μελετών έχει αποδείξει την ισχυρή συσχέτιση της ηλικίας της μητέρας και του αυξημένου

«H ΔΥΣΚΟΛΊΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΊΖΟΥΝ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΖΕΥΓΆΡΙΑ ΕΊΝΑΙ ΜΆΛΛΟΝ ΘΈΜΑ ΠΤΏΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΎ ΤΟΥΣ ΥΛΙΚΟΎ ΚΑΙ ΌΧΙ ΤΗΣ ΣΥΧΝΌΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΠΑΦΏΝ ΤΟΥΣ»

κινδύνου για αυτόματη αποβολή. Γυναίκες που έχουν υπερβεί το 40ό έτος της ηλικίας έχουν διπλάσιο κίνδυνο από τις νεότερες γυναίκες για αυτόματη αποβολή πρώτου τριμήνου. Εκτός αυτού, η αύξηση της ηλικίας συνοδεύεται από σημαντική αύξηση του κινδύνου για χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου, που οδηγούν είτε σε αυτόματες αποβολές είτε δυστυχώς σε τερματισμό κύησης όταν το έμβρυο πάσχει από κάποια σοβαρή ασθένεια, όπως για παράδειγμα το σύνδρομο Down. Ακόμη όμως και αν η εγκυμοσύνη συνεχιστεί κανονικά, είτε μετά από φυσική σύλληψη είτε έπειτα από εξωσωματική

Οι σύγχρονες τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής προσφέρουν ένα «δίκτυ ασφαλείας» στη σύγχρονη γυναίκα, με την κατάψυξη ωαρίων.

γονιμοποίηση, το σίγουρο είναι ότι η εγκυμοσύνη σε μια μεγαλύτερη γυναίκα χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση απ’ ό,τι σε μια νεότερη. Και αυτό συμβαίνει γιατί οι γυναίκες μετά τα 40 έτη εμφανίζουν σε μεγαλύτερη συχνότητα επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη, που μπορούν να θέσουν και τη δική τους ζωή αλλά και τη ζωή του εμβρύου σε κίνδυνο. Τέτοιου είδους επιπλοκές είναι καρδιαγγειακές και αναπνευστικές διαταραχές, παθήσεις των νεφρών, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης κύησης και άλλες. Και επειδή, δυστυχώς, όσο και αν η εξωτερική μας εμφάνιση δεν προδίδει την ηλικία μας, η βιολογική μας ηλικία δεν αλλάζει, γιατί να μην παγώσουμε τον χρόνο της βιολογικής μας ηλικίας προκειμένου να αποφύγουμε όλες αυτές τις ανεπιθύμητες καταστάσεις μετά τα 40; Οι σύγχρονες τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής προσφέρουν ένα «δίκτυ ασφαλείας» στη σύγχρονη γυναίκα με την κατάψυξη ωαρίων. Η σωστή ενημέρωση και η έγκυρη δράση από τον εξειδικευμένο γυναικολόγο αναπαραγωγής, σε συνεργασία με την ασθενή, θα προσφέρει στην γυναίκα την απαραίτητη «πίστωση χρόνου» για τη μελλοντική δημιουργία οικογένειας.

fertility

Αφροδίτη Κατούνα Senior Kλινικός Eμβρυολόγος (πιστοποιημένη από την ESHRE), Διευθύντρια Εμβρυολογικού Εργαστηρίου Assisting Nature Larissa, ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Εργαστήριο Εμβρυολογίας Ο πυρήνας της Νέας Υπερσύγχρονης Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης, Assisting Nature Larissa, στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας Με κύρια χαρακτηριστικά την τεχνολογία αιχμής και την εξειδικευμένη στελέχωση, εξασφαλίζουν την επιτυχία της λειτουργίας του.

H

Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Assisting Nature Larissa ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, δημιουργήθηκε από τη βαθιά αγάπη μας για τον άνθρωπο και την αφοσίωσή μας στην επιστήμη της Ανθρώπινης Αναπαραγωγής. Αποστολή μας είναι να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, παρέχοντας τις πιο σύγχρονες και ασφαλείς μεθόδους θεραπείας στα ζευγάρια που θα μας εμπιστευθούν, ώστε να τους βοηθήσουμε να γίνουν γονείς. Βασικός πυλώνας λειτουργίας της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Assisting Nature Larissa ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, είναι αναμφίβολα το εργαστήριο Εμβρυολογίας. Πρόκειται για έναν υπερσύγχρονο χώρο, κατάλληλα σχεδιασμένο για να εξασφαλίζει τις ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας και ανάπτυξης των εμβρύων. Η διασφάλιση της ποιότητας του αέρα

μέσα στο εργαστήριο αποτέλεσε βασικό στόχο του επανασχεδιασμού του. Ειδικά φίλτρα HEPA και άνθρακα φιλτράρουν συνεχώς τον αέρα και, σε συνδυασμό με την εφαρμογή θετικής πίεσης στους χώρους του εργαστηρίου, επιτυγχάνουν την παραγωγή αέρα απαλλαγμένου από σωματίδια και μικροοργανισμούς. Επιπλέον, για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά ειδικά αδρανή αντιμικροβιακά υλικά, που δεν αποδεσμεύουν τοξικές ουσίες για τα έμβρυα και συμβάλλουν στη δημιουργία συνθηκών «καθαρού δωματίου». Κρίσιμο παράγοντα στην επιτυχία ενός εμβρυολογικού εργαστηρίου αποτελεί η διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών καλλιέργειας των εμβρύων. Το εργαστήριό μας έχει εξοπλιστεί με κλιβάνους τελευταίας τεχνολογίας, που εξασφαλίζουν ένα εξαιρετικά σταθερό περιβάλλον καλλιέργειας, ευνοώντας τη βέλτιστη ανάπτυξη 68

των εμβρύων. Επιπρόσθετα, διαθέτουμε κλίβανο Time Lapse, που επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των εμβρύων σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να είναι απαραίτητη η απομάκρυνσή τους από τον κλίβανο. Απόλυτη προτεραιότητα του εργαστηρίου μας αποτελεί η ασφάλεια του γενετικού υλικού και των εμβρύων που διαχειριζόμαστε. Η εφαρμογή τεχνολογίας RFID (Τεχνολογία ταυτοποίησης μέσω ραδιοσυχνότητας), μέσω του συστήματος RI Witness, εξασφαλίζει την απόλυτη διαφάνεια, ιχνηλασιμότητα και ταυτοποίηση των γενετικών δειγμάτων σε κάθε βήμα της διαδικασίας. Παράλληλα, το σύστημα ποιοτικού ελέγχου Octax Log & Guard alarm επιτρέπει την 24ωρη συνεχή παρακολούθηση των κρίσιμων εργαστηριακών παραμέτρων (θερμοκρασία επωαστικών κλιβάνων και ψυγείων, θερμοκρασία, υγρασία και συγκέντρωση οργανικών σωματιδίων του χώρου, επίπεδα

Photo: Shutterstock

Απόλυτη προτεραιότητα του εργαστηρίου μας αποτελεί η ασφάλεια του γενετικού υλικού και των εμβρύων που διαχειριζόμαστε.

αερίων CO2 και N2 εντός των επωαστικών κλιβάνων, επίπεδα υγρού αζώτου των δοχείων φύλαξης γεννητικού υλικού). Σε περίπτωση που κάποια από τις τιμές των παραμέτρων υπερβεί τα προκαθορισμένα φυσιολογικά επίπεδα, τότε το σύστημα Log & Guard εκπέμπει συναγερμό με οπτικά και ακουστικά μέσα και στέλνει άμεσα ενημερωτικό μήνυμα στο εξειδικευμένο προσωπικό. Έτσι διασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία του εργαστηρίου σε καθημερινή βάση. Η αποτελεσματικότητα ενός εργαστηρίου, όμως, δεν μπορεί να διασφαλιστεί αν δεν

«Ο ΚΛΊΒΑΝΟΣ TIME LAPSE ΕΠΙΤΡΈΠΕΙ ΤΗ ΣΥΝΕΧΉ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΜΒΡΎΩΝ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌ ΧΡΌΝΟ, ΧΩΡΊΣ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΗ Η ΑΠΟΜΆΚΡΥΝΣΉ ΤΟΥΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΛΊΒΑΝΟ»

69

στελεχώνεται από τους κατάλληλους ανθρώπους. Η επιστημονική κατάρτιση του προσωπικού, σε συνδυασμό με την ειλικρινή αγάπη τους γι’ αυτή τη δουλειά, μας επιτρέπει να εγγυηθούμε ότι θα σταθούμε με ευαισθησία δίπλα στο κάθε ζευγάρι και θα αναζητήσουμε τις πιο κατάλληλες θεραπείες για την αντιμετώπιση κάθε περιστατικού. «Στην Assisting Nature Larissa ΙΑΣΩ Θεσσαλίας δεσμευόμαστε ότι θα είμαστε δίπλα σας στο ταξίδι σας στη γονιμότητα! Μαζί θα κάνουμε το όνειρο πραγματικότητα!».

Καλείς το

11855

Πληκτρολογείς τον κωδικό του ιατρού

Επικοινωνείς µε τον ιατρό

Άµεση επικοινωνία µε τον ιατρό της επιλογής σου! Η λειτουργία της υπηρεσίας ConnectHealth είναι ιδιαίτερα απλή και άµεση! Η νέα υπηρεσία 11855 κάνει την επικοινωνία µε τον ιατρό σου πιο άµεση από ποτέ και ταυτόχρονα καλλιεργεί σχέση εκτίµησης και σεβασµού στο χρόνο του ιατρού. www.connecthealth.gr | ConnectHealth Επικοινωνία για ιατρούς: 210 6180900

my c h i l d

Θεοδώτα Λιακοπούλου-Τσιτσιπή Διευθύντρια Α’ Παιδιατρικής Κλινικής, ΙΑΣΩ Πaίδων

Ανεπάρκεια αφυδρογονάσης 6-φωσφορικής γλυκόζης και

COVID-19

Πώς σχετίζεται η συγκεκριμένη ανεπάρκεια με τον Sars-Cov-2 και τι γνωρίζει σήμερα η επιστημονική κοινότητα για τα δύο αυτά δεδομένα;

H

πανδημία COVID-19 έχει προκαλέσει μέχρι τώρα περισσότερα από 158 εκατομμύρια κρούσματα και περισσότερους από 3,5 εκατομμύρια θανάτους παγκόσμια. Ο Sars-Cov-2, ο παθογόνος παράγοντας της COVID-19, έχει γίνει το κέντρο της παγκόσμιας προσοχής, σχετίζεται με διαταραχή στην ισορροπία της οξειδοαναγωγής, προκαλεί υπερφλεγμονή και καταιγίδα κυτοκινών, που οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο. H ανεπάρκεια αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης (G-6-P-D) είναι η πιο συχνή ενζυμοπάθεια παγκοσμίως. Οι ασθενείς με ανεπάρκεια G-6-P-D μπορεί να αναπτύξουν οξεία αιμολυτική αναιμία μετά από έκθεση σε οξειδωτικό στρες (ορισμένα τρόφιμα-φάρμακα-βακτηριακές λοιμώξεις ή ιογενείς, συμπεριλαμβανομένων και των κορονοϊών). Ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα κύτταρα με ανεπάρκεια G-6-P-D ήταν πιο ευαίσθητα σε λοίμωξη και θάνατο από ανθρώπινο κορονοϊό HCov229E, ένα κοινό παθογόνο για λοίμωξη του αναπνευστικού. Από την έναρξη της πανδημίας COVID-19 και με δεδομένο ότι ορισμένα άτομα νοσούν σοβαρά, ενώ άλλοι είναι ασυμπτωματικοί, τέθηκε το

ερώτημα συσχέτισης ανεπάρκειας G6-P-D με τον Sars-Cov-2, σε ό,τι αφορά τη μόλυνση, ευαισθησία, βαρύτητα και θνησιμότητα της νόσου.

Ανεπάρκεια G-6-P-D Το ερυθροκύτταρο συνιστά ένα μοναδικό εξελικτικό πρότυπο αποκλειστικά σχεδιασμένο για μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς. Για τη λειτουργική αυτή σκοπιμότητα «θυσιάστηκαν» πολύτιμα δομικά χαρακτηριστικά των προγονικών του κυττάρων. Το ώριμο ερυθροκύτταρο, μολονότι ανίκανο για πρωτεϊνοσύνθεση, οξειδωτική φωσφορυλίωση και de novo σύνθεση πυρηνικών οξέων και λιπιδίων, εμφανίζεται ως μεταβολικά ενεργό κύτταρο, που εκπληρώνει την αποστολή του για περίπου 120 ημέρες. Έτσι, παρά την αδυναμία του να ανανεώνει τις δομικές και ενζυμικές πρωτεΐνες του, διατηρεί το δισκοειδές σχήμα του και τη λειτουργία των συστημάτων άντλησης κατιόντων, συνθέτει γλουταθειόνη, διατηρεί επιθυμητή συγκέντρωση αδενινονουκλεοτιδίων και προστατεύει την αιμοσφαιρίνη από μετατροπή σε μεθαιμοσφαιρίνη και οξειδωτική αποδόμηση. Στις λειτουργίες αυτές το ερυθροκύτταρο υποστηρίζεται από την πλέον

72

αρχέγονη και κοινή για όλα τα κύτταρα μεταβολική οδό, τη γλυκόλυση, όπου, καταβολίζοντας γλυκόζη και γαλακτικό οξύ, επιτυγχάνει να εξασφαλίσει «φορέα» εύκολα χρησιμοποιήσιμης ενέργειας (ΑΤΡ), ενισχύει το ενδοκυτταρικό αναγωγικό περιβάλλον (NADPH) και ρυθμίζει τη συγγένεια αιμοσφαιρίνης-οξυγόνου. Ως παρακύκλωμα της αναερόβιας γλυκολυτικής οδού (ΕΜΡ) εμφανίζεται μια οξειδωτική γλυκολυτική οδός, γνωστή ως εξοζομονοφωσφορική οδός (ΗΜΡ), που χρησιμοποιεί περίπου 10% της αρχικής πρώτης ύλης και επιτυγχάνει να διατηρεί τη γλουταθειόνη σε αναγωγική κατάσταση και να προμηθεύει υπόστρωμα (πεντόζες) για τη σύνθεση νουκλεοτιδίων. Η αναερόβια γλυκολυτική οδός καταλύεται από 11 ένζυμα (σημαντικός ο ρόλος της πυροσταφυλικής κινάσης – ΡΚ), ενώ στην οξειδωτική γλυκολυτική οδό σημαντικός είναι ο ρόλος της αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης (G-6-P-D), η ανεπάρκεια της οποίας αποτελεί τη συχνότερη των ερυθροκυτταρικών ενζυμοπαθειών (Εικ. 1). Οι ενζυμοπάθειες της αναερόβιας γλυκόλυσης χαρακτηρίζονται από χρόνια αιμολυτική αναιμία, ενώ αυτές της οξει-

Photo: Kelly Sikkema/Unsplash Photo: iStock by Getty Images

δωτικής γλυκολυτικής οδού συνήθως χαρακτηρίζονται από ευαισθησία σε οξειδωτικούς παράγοντες, που συνεπάγονται οξέα αιμολυτικά επεισόδια. Η ανεπάρκεια της αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης είναι μια από τις πιο συχνές ανθρώπινες ενζυματικές παθήσεις και κληρονομείται με φυλοσύνδετο υπολειπόμενο τρόπο (υπεύθυνο γονίδιο στο μακρύ σκέλος του Χ χρωμοσώματος – περιοχή Χq28). Περισσότερες από 300 μεταλλάξεις και πολυμορφισμοί έχουν ταυτοποιηθεί, που χρησίμευσαν στην αναγνώριση G-6-P-D απλοτύπων. Πληθυσμιακές και εκτεταμένες επιδημιολογικές μελέτες σε διάφορους πληθυσμούς και πειραματικές εργασίες έδειξαν ότι οι φορείς ανεπάρκειας G-6-P-D έχουν προστασία έναντι της ελονοσίας και πιθανότατα το υψηλό ποσοστό φορείας να οφείλεται και σε φυσική επιλογή έναντι της ελονοσίας. Περίπου 400 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως παρουσιάζουν οποιαδήποτε από αυτές τις μεταλλάξεις, ως επί το πλείστον ασυμπτωματικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Ωστόσο, οποιοδήποτε από αυτά τα άτομα μπορεί να αναπτύξει οξεία και ενίοτε σοβαρή αιμολυτική αναιμία. Άτομα με σοβαρή ανεπάρκεια εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα οξείας αιμόλυσης, όταν συνυπάρχουν ειδικές συνθήκες (νεογνική ηλικία, φάρμακα, τοξικές ουσίες, τρόφιμα, όπως π.χ. κουκιά-φάβα, οξέωση ή μεταβολικές διαταραχές και κυρίως λοιμώξεις) (Εικ. 2). Ο υψηλότερος επιπολασμός ανεπάρκειας G-6-P-D αφορά την Αφρική, την περιοχή της Μεσογείου και την Ασία (κυρίως Αραβική Χερσόνησο και Τροπική Αφρική). Υπάρχει ο αφρικανικός και ο μεσογειακός τύπος ανεπάρκειας G-6-P-D. Ο μεσογειακός απαντά κυρίως σε μεσογειακές χώρες, Μέση Ανατολή και Ινδία και συνοδεύεται από πλήρη σχεδόν ενζυμική ανεπάρκεια και είναι ο πιο συχνός τύπος στην Ελλάδα, με ποσοστό φορέων περίπου 5% του πληθυσμού. Υπάρχουν επίσης πέντε κατηγορίες, ανάλογα με τη βαρύτητα της ανεπάρκειας κατά WHO (Class I, II, III, IV, V), με τις Ι και ΙΙ πιο σοβαρές και δραστικότητα ενζύμου κάτω από 10% (χρόνια μη σφαιροκυτταρική αναιμία – διαλείποντα αιμολυτικά επεισόδια).

H ανεπάρκεια αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης (G-6-P-D) είναι η πιο συχνή ενζυμοπάθεια παγκοσμίως.

«ΕΡΕΥΝΗΤΈΣ ΔΙΑΠΊΣΤΩΣΑΝ ΌΤΙ ΤΑ ΚΎΤΤΑΡΑ ΜΕ ΑΝΕΠΆΡΚΕΙΑ G-6-P-D ΉΤΑΝ ΠΙΟ ΕΥΑΊΣΘΗΤΑ ΣΕ ΛΟΊΜΩΞΗ ΚΑΙ ΘΆΝΑΤΟ ΑΠΌ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΟΡΟΝΟΪΌ HCOV229E, ΈΝΑ ΚΟΙΝΌ ΠΑΘΟΓΌΝΟ ΓΙΑ ΛΟΊΜΩΞΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΎ»

73

Σχέση ανεπάρκειας G-6-P-D και COVID-19 Σημαντικός αριθμός μελετών αναφέρεται στην ανεπάρκεια G-6-P-D και την εμπλοκή της στην COVID-19 και την έκβασή της. Η παγκόσμια εξάπλωση της COVID-19, ειδικά σε περιοχές με υψηλό επιπολασμό ανεπάρκειας G-6-P-D, επιβάλλει τη διερεύνηση για πιθανή συσχέτιση. Σε μελέτη διαπιστώθηκε ότι σε ανεπάρκεια ενζύμου αυξήθηκε η μόλυνση των κυττάρων με ανθρώπινο κορονοϊό 229Ε (HCov 229E). Διαπιστώθηκε in vitro ότι η παραγωγή ιοσωματίων στα ανεπαρκή κύτταρα ήταν υψηλότερη, υποδεικνύοντας ότι η δραστικότητα G-6-P-D ρυθμίζει αυτή

my c h i l d

Εικ. 1

Εικ. 2

Εικ. 1 Οδοί φωσφορικής πεντόζης και γλυκόλυσης. Η οδός γλυκόλυσης με μπλε χρώμα και η οξειδωτική οδός φωσφορικής πεντόζης με πράσινο χρώμα (Cell Cycle 2013, 12: 3720–3726) Εικ. 2 Σχηματική παράσταση ερυθροκυττάρου (Saint Luke’s)

την παραγωγή. Ο Sars-Cov-2 μπορεί να έχει παρόμοια επίδραση. Στη Σαουδική Αραβία, ο επιπολασμός ανεπάρκειας G6-P-D είναι 23% στους άνδρες και 13% στις γυναίκες (85% αυτών οφείλεται στον σοβαρό μεσογειακό τύπο, με <10% δραστικότητα ενζύμου). Μία in vivo μελέτη έδειξε ότι κύτταρα ανεπαρκή είναι πιο ευάλωτα σε λοίμωξη από ανθρώπινο κορονοϊό σε σχέση με φυσιολογικά. Συζητείται, επίσης, ο ρόλος της ενζυμικής ανεπάρκειας σε χώρες και περιοχές με

«ΤΟ ΈΝΖΥΜΟ ΑΦΥΔΡΟΓΟΝΆΣΗ ΤΗΣ 6-ΦΩΣΦΟΡΙΚΉΣ ΓΛΥΚΌΖΗΣ ΕΊΝΑΙ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΟ ΓΙΑ ΕΠΑΡΚΉ ΑΝΟΣΟΑΠΌΚΡΙΣΗ. ΤΌΣΟ Η ΑΝΕΠΆΡΚΕΙΑ G-6-P-D ΌΣΟ ΚΑΙ Ο SARS-COV-2 ΘΈΤΟΥΝ ΣΕ ΚΊΝΔΥΝΟ ΤΟ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ, ΜΈΣΩ ΤΩΝ ΊΔΙΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΏΝ»

αυξημένο επιπολασμό, όπως Ισπανία, Ιταλία, Σαρδηνία, για την εξήγηση της σοβαρότητας COVID-19, καθώς και της θνησιμότητας. Αναφορές από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν αυξημένο αριθμό μολύνσεων COVID-19 μεταξύ μελών μειονοτικών ομάδων. Η ανεπάρκεια G-6-P-D μπορεί να παίζει ρόλο στη σοβαρότητα και θνησιμότητα σε αυτές τις ομάδες (Αφροαμερικανοί, Ασιάτες). Συζητείται και προτείνεται από τους ερευνητές έλεγχος ενζύμου πριν από τη χρήση φαρμάκων, όπως χλωροκίνη, υδροξυχλωροκίνη, σε τέτοιους ασθενείς (ο FDA δηλώνει ότι θα πρέπει να χορηγείται με προσοχή σε ασθενείς με ανεπάρκεια G-6-P-D. Το CDC συζητά την υδροξυχλωροκίνη στις θεραπευτικές επιλογές για COVID-19, αλλά δεν συζητά τον έλεγχο για ανεπάρκεια G-6-P-D σε αυτό το πλαίσιο). Επιπλέον, μείωση του οξειδωτικού στρες, αυξάνοντας τα επίπεδα γλουταθειόνης, με τη χρήση συμπληρωμάτων (αντιξειδωτικά), είναι πιθανά η καλύτερη προσέγγιση για την προστασία των ευάλωτων ατόμων από Sars-Cov-2, σύμφωνα με τους συγγραφείς. Σε πρόσφατη μελέτη σε παιδιατρικούς ασθενείς με COVID-19, σε νοσοκομείο της Σαουδικής Αραβίας, βρέθηκε 80% των αγοριών και 36% των κοριτσιών με ανεπάρκεια G-6-P-D. Σε πρόσφατη μελέτη

74

συζητείται επίσης ότι ο κίνδυνος αιμόλυσης και θρόμβωσης μπορεί να αυξηθεί σε ασθενείς με ανεπάρκεια G-6-P-D και COVID-19 λοίμωξη.

Συμπεράσματα Το ένζυμο αφυδρογονάση της 6-φωσφορικής γλυκόζης είναι απαραίτητο για επαρκή ανοσοαπόκριση. Τόσο η ανεπάρκεια G-6-P-D όσο και ο Sars-Cov-2 θέτουν σε κίνδυνο το αντιοξειδωτικό σύστημα μέσω των ίδιων διαδρομών. Έτσι το εξελικτικό ανθελονοσιακό πλεονέκτημα της ανεπάρκειας της G-6-P-D μπορεί να είναι ένα μειονέκτημα έναντι του Sars-Cov-2. Η ανεπάρκεια G-6-P-D μπορεί να είναι χρήσιμος προγνωστικός παράγοντας για την εξέλιξη της COVID-19. Η θετική συσχέτιση μεταξύ ανεπάρκειας G-6-P-D και COVID-19 θα επιτρέψει τον εντοπισμό ενός υποσυνόλου ασθενών για τους οποίους η υποστηρικτική θεραπεία θα είναι κρίσιμη. Ορισμένες θεραπείες, όπως η υδροξυχλωροκίνη, μπορεί να αντενδείκνυνται σ’ αυτούς τους ασθενείς και μπορεί να προταθούν άλλες θεραπείες, όπως αντιοξειδωτικά, που μπορούν να είναι ευεργετικά. Τέλος, τέτοιες πληροφορίες είναι σημαντικές για άτομα με ανεπάρκεια G-6-P-D προκειμένου να καθοδηγήσουν τις αποφάσεις – ενέργειες για πρόληψη της COVID-19.

my c h i l d

Χρήστος Σαλάκος Παιδοχειρουργός-Παιδοουρολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΚΠΑ, Praticien Hospitalier των Νοσοκομείων της Γαλλίας, Διευθυντής Παιδοχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων

Η ελάχιστα επεμβατική

παιδοχειρουργική Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις με μικρές τομές κερδίζουν έδαφος, προσφέροντας μια σειρά από αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα έναντι της κλασικής χειρουργικής. ρέμβαση και βλάβη στο ανθρώπινο σώμα, ακολουθώντας το ιπποκράτειο πρότυπο «ωφελέειν ή μη βλάπτειν». Η ανάγκη αυτή οδήγησε στη ραγδαία ανάπτυξη και εξέλιξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, πρώτα στους ενήλικες για διαγνωστικούς σκοπούς και στη συνέχεια και στα παιδιά. Στη λαπαροσκοπική ή ενδοσκοπική ή χειρουργική της «κλειδαρότρυπας», όπως αποκαλείται, ο χειρουργός χρησιμοποιεί μικρές τομές για να εντοπίσει το πρόβλημα μέσα στο ανθρώπινο σώμα, με τη βοήθεια ενός ειδικού εξαρτήματος που ονομάζεται οπτική, συνδέεται με μία κάμερα και χειρουργεί με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων, αντίστοιχων με αυτά που θα χρησιμοποιούσε στην ανάλογη ανοικτή επέμβαση. Η όλη διαδικασία προβάλλεται σε μια οθόνη και καταγράφεται σε βίντεο.

76

Η αλματώδης τεχνολογική εξέλιξη των τελευταίων ετών επιτρέπει στους παιδοχειρουργούς να πραγματοποιούν λαπαροσκοπικές επεμβάσεις σε όλο το ηλικιακό φάσμα της παιδικής ηλικίας, από τα νεογνά μέχρι τους εφήβους. Τα πλεονεκτήματα των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, είναι πολλά: • Οι μικρές τομές είναι λιγότερο επώδυνες, περισσότερο καλαίσθητες κι έχουν μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών.

• Ελαττώνουν την απώλεια θερμότητας και ύδατος και τον κίνδυνο δημιουργίας συμφύσεων του εντέρου. Επίσης, περιορίζουν την απώλεια της κυτταρικής ανοσίας και τις επιπτώσεις του χειρουργικού στρες.

• Μειώνουν την ανάγκη χρήσης οπιοειδών αναλγητικών ουσιών.

Photo: iStock by Getty Images

H

ιδέα της ελάχιστης επέμβασης στο ανθρώπινο σώμα είναι γνωστή από τους χρόνους του Ιπποκράτη. Στην κλασική χειρουργική, ο χειρουργός ανοίγει το ανθρώπινο σώμα και έρχεται σε άμεση οπτική και απτική επαφή με το πρόβλημα που καλείται να θεραπεύσει, προκαλεί όμως μεγαλύτερες χειρουργικές τομές. Οι μεγάλες χειρουργικές τομές έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών (λοιμώξεις, διάσπαση του τραύματος, μετεγχειρητικές κήλες) και είναι πολύ επώδυνες, αυξάνοντας τις ανάγκες αναλγητικών φαρμάκων. Δημιουργούν επίσης μεγάλες ουλές, οι οποίες εκτός από ακαλαίσθητες μπορεί να γίνουν υπερτροφικές και επώδυνες. Είναι προφανής, λοιπόν, η ανάγκη για τον χειρουργό και τους ασθενείς να θεραπεύσει το πρόβλημα με την ελάχιστη δυνατή πα-

Photo: iStock by Getty Images

• Επιτρέπουν την ταχύτερη κινητοποίηση των μικρών ασθενών.

• Ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο παραμόρφωσης του σώματος (σκολίωση) που παρατηρείται με τις θωρακοτομές.

• Μειώνεται ο χρόνος νοσηλείας και ανάρρωσης, καθώς και οι περιορισμοί στην κινητοποίηση και την πλήρη δραστηριότητα και παρέχεται στους γονείς η δυνατότητα να επιστρέψουν ταχύτερα στην εργασία τους.

• Υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιηθούν συγχρόνως περισσότερες από μία χειρουργικές επεμβάσεις, χωρίς να χρειάζεται δεύτερη τομή ή μία μεγαλύτερη.

• Η βιντεο-υποβοήθηση παρέχει καλύτερη λεπτομερή απεικόνιση των ανατομικών στοιχείων. Στο ΙΑΣΩ Παίδων υπάρχει ο κατάλληλος, πλέον σύγχρονος εξοπλισμός για την ασφαλή πραγματοποίηση επεμβάσεων ελάχιστα επεμβατικής παιδοχειρουργικής. Αυτός ο εξοπλισμός ανανεώνεται διαρκώς με μηχανήματα και εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας και προσαρμόζεται στις ανάγκες των μικρότερων ηλικιακών ομάδων. Η ομάδα μας έχει μακροχρόνια εμπειρία στην Ελλάδα και το εξωτερικό στις επεμβάσεις αυτές, που ξεκινάει από τη δεκαετία του ’90 στη Γαλλία. Επίσης, υπάρχει κατάλληλη αναισθησιολογική κάλυψη για την ασφαλή πραγματοποίησή τους. Βέβαια, όλοι οι μικροί ασθενείς και όλες οι χειρουργικές παθήσεις δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά και θα πρέπει να υπάρχει συζήτηση με τον θεράποντα χειρουργό για τη δυνατότητα και τις ενδείξεις αυτών των επεμβάσεων. Πρωταρχικής σημασίας είναι η ασφάλεια των μικρών ασθενών και η σωστή και απαρέγκλιτη τήρηση των χειρουργικών ενδείξεων. Η πολυετής εμπειρία μας και ο άρτιος εξοπλισμός του ΙΑΣΩ Παίδων μας επιτρέπουν να πραγματοποιούμε λαπαροσκοπικές και ενδοσκοπικές επεμβάσεις:

Πεπτικού συστήματος ➔ Ερευνητική λαπαροσκόπηση για υποτροπιάζοντα κοιλιακά άλγη και λύση μετεγχειρητικών συμφύσεων. ➔ Βιοψία, σταδιοποίηση όγκων. ➔ Πυλωρική στένωση. ➔ Λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.

➔ Αφαίρεση επιπλοϊκών κύστεων. ➔ Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή για χολολιθίαση. ➔ Διερεύνηση εξω-ηπατικών χοληφόρων επί υποψίας ατρησίας. ➔ Βιοψία ήπατος. ➔ Μερική ή ολική σπληνεκτομή. ➔ Ανάταξη εγκολεασμού. ➔ Συγγενείς διαφραγματοκήλες. ➔ Επινεφριδεκτομές. ➔ Λαπαροσκοπικές θολοπλαστικές για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. ➔ Μυοτομή του οισοφάγου για αχαλασία. ➔ Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενες επεμβάσεις για ατρησία ορθού, συγγενές μεγάκολο, ορθοπρωκτικές ανωμαλίες, εντερεκτομές λεπτού εντέρου και κολεκτομές. ➔ Διαστολές οισοφάγου. ➔ Ενδοσκοπική τοποθέτηση γαστροστομίας σίτισης. ➔ Αντιμετώπιση της κύστης του κόκκυγος με ενδοσκόπηση και χρήση ακτίνων Laser.

Θωρακοσκοπικές επεμβάσεις ➔ Λοβεκτομές και τμηματεκτομές για συγγενείς ανωμαλίες του πνευμονικού παρεγχύματος, όπως το πνευμονικό απόλυμα και η συγγενής αδενοματοειδής δυσπλασία. ➔ Βιοψίες πνευμονικού παρεγχύματος και μεσοθωρακίου. ➔ Αφαίρεση πνευμονικών μεταστάσεων. ➔ Βιοψία ή αφαίρεση θύμου αδένα. ➔ Εχινόκοκκος κύστη πνεύμονα. ➔ Βρογχογενείς και εντερογενείς κύστεις. ➔ Εμπύημα θώρακος. ➔ Πνευμοθώρακας. ➔ Συγγενείς διαφραγματοκήλες.

Επεμβάσεις του ουροποιογεννητικού συστήματος ➔ Ερευνητικές ενδοσκοπήσεις των έσω 77

γεννητικών οργάνων σε ασθενείς με διαταραχές της διαφοροποίησης του φύλου. ➔ Εκτομές κύστεων της ωοθήκης και ανάταξη συστροφής εξαρτημάτων. ➔ Διόρθωση ενδοκοιλιακής κρυψορχίας. ➔ Διόρθωση κιρσοκήλης. ➔ Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενες νεφρεκτομές και ημινεφρεκτομές. ➔ Αφαίρεση κύστεων του νεφρικού παρεγχύματος. ➔ Λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη πυελοπλαστική για στένωση πυελο-ουρητηρικής συμβολής. ➔ Ενδοσκοπική διόρθωση κυστεο-ουρητηρικής παλινδρόμησης. ➔ Εκτομή βαλβίδων οπίσθιας ουρήθρας και σχάση ουρητηροκηλών. ➔ Διεκβολή ουρητηρικών καθετήρων double pig tail. ➔ Ενδοσκοπική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης, με τις πιο εξελιγμένες τεχνολογικά μεθόδους και τη χρήση ακτίνων Laser. Είναι προφανές ότι, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική κερδίζει διαρκώς έδαφος στην παιδοχειρουργική και διευρύνονται τα ηλικιακά όρια και οι ενδείξεις των επεμβάσεων που μπορούν να πραγματοποιηθούν. Στο ΙΑΣΩ Παίδων, η προσπάθεια εκτέλεσης ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής είναι διαρκής. Ο εξοπλισμός τελευταίας τεχνολογίας και η πολυετής εμπειρία μάς καθιστούν πρωτοπόρους σε αυτόν τον τομέα, με πολλές από αυτές τις επεμβάσεις να έχουν πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στη κλινική μας σε νεογνά και βρέφη (λαπαροσκοπική θολοπλαστική, χολοκυστεκτομή, λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη πυελοπλαστική). Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αποτελεί προτεραιότητα, όπου αυτό είναι εφικτό, γι’ αυτό πάντα συζητείται με τους γονείς το ενδεχόμενο αυτής της προσπέλασης, με γνώμονα την ταχύτερη ανάρρωση των μικρών ασθενών με τη λιγότερη δυνατή παραμονή στο νοσοκομείο και τη μικρότερη επίδραση στη φυσική τους δραστηριότητα, με αυστηρή πάντα τήρηση των ενδείξεων της χειρουργικής και των κανόνων ασφαλούς εκτέλεσης των επεμβάσεων.

my c h i l d

Δρ. Χρήστος Χιωτίνης Ειδικός Χειρουργός Παίδων και Νεογνών Διευθυντής Παιδοχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων

Οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες

στα νεογνά

Ο

ι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες αποτελούν αιτία εντερικής απόφραξης στα νεογνά. Συναντάται μία περίπτωση κάθε 4.500 γεννήσεις. Στο 1/3 είναι αμιγείς, ενώ στις υπόλοιπες συνοδεύονται από άλλες συνυπάρχουσες ανωμαλίες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε άρρενα νεογνά είναι πιο συχνή η παρουσία τους. Εμβρυολογικά, οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες οφείλονται στην αποτυχία επαναυλοποίησης του τελευταίου τμήματος του εμβρυϊκού εντέρου μέχρι το πρωκτικό εντύπωμα της κλοάκης κατά την 9η εβδομάδα της εμβρυϊκής ζωής. Το ύψος της ατρησίας, καθώς και η δημιουργία συριγγίου εξαρτώνται από την αναστολή ή όχι των περινεϊκών διαφραγμάτων του κόλπου, της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις αυτές η προγεννητική διάγνωση έχει χαμηλά ποσοστά εξειδίκευσης και ευαισθησίας. Συνήθως υπάρχουν έμμεσα σημεία παρουσίας των ορθοπρωκτικών ανωμαλιών, όπως ολιγάμνιο, διάταση του εντέρου ή και του κόλπου. Τις περισσότερες φορές, όμως, προγεννητικά περιγράφονται μόνον οι συνυπάρχουσες

συγγενείς ανωμαλίες. Μετά τη γέννηση αναγνωρίζεται εύκολα μια ορθοπρωκτική ανωμαλία, επισκοπώντας την παρουσία ή όχι του πρωκτού, του κόλπου και της ουρήθρας σε σχέση με το περίνεο. Η επιβεβαίωση ή μη συριγγίου γίνεται παρατηρώντας την έξοδο μηκωνίου στην πρόσθια μέση γραμμή του περινέου, τον πρόδομο του κόλπου, καθώς και την παρουσία του στα ούρα με ή χωρίς αέρα στην ουροδόχο κύστη του νεογνού. Η διαπίστωση ανεπτυγμένου (good looking perineum) ή όχι (flat bottom) περινέου υποδηλώνει τον βαθμό ατροφίας ή μη των μυϊκών μαζών στην περιοχή. Είναι σημαντική πληροφορία για το ύψος της

«ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΆΓΝΩΣΗ, Η ΔΙΕΝΈΡΓΕΙΑ ΑΝΆΣΤΡΟΦΗΣ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΊΑΣ ΒΟΗΘΆ ΣΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΌ ΤΟΥ ΎΨΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΩΜΑΛΊΑΣ»

78

ανωμαλίας, καθώς και για την πρόγνωση. Η παρουσία ενός κοινού ουρογεννητικού κόλπου είναι ένδειξη παρουσίας κλοάκης. Για τη διάγνωση, η διενέργεια ανάστροφης ακτινογραφίας βοηθά στον προσδιορισμό του ύψους της ανωμαλίας. Συνήθως, πιο αξιόπιστα αποτελέσματα γι’ αυτήν τη λήψη έχουμε 24 ώρες μετά τη γέννηση, οπότε ο αέρας μέσα στο έντερο προωθείται μέχρι το άτρητο τμήμα, έχοντας όμως πάντα κατά νου τον κίνδυνο ρήξης του εντέρου λόγω της μεγάλης διάτασής του. Η μαγνητική τομογραφία του περινέου και της ελάσσονος πυέλου είναι ιδανική μέθοδος διαγνωστικής διερεύνησης, καθώς αναδεικνύεται ο τύπος της ανωμαλίας, το πυελικό έδαφος και ο νωτιαίος σωλήνας, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες τόσο για τη στρατηγική αντιμετώπισης όσο και για την πρόγνωση. Μετά την αρχική εκτίμηση και διάγνωση, διερευνάται η ύπαρξη συνυπαρχουσών ανωμαλιών. Παρουσιάζονται στο 60% των ασθενών με ορθοπρωκτικές ανωμαλίες και αφορούν σε ανωμαλίες σπονδύλων, της καρδιάς, των νεφρών, όπως επίσης και σε ανωμαλίες της τραχείας του οισοφάγου και των άκρων (σύνδρομο VACTERL) (πίνακας 1).

Photo: istock by Getty Images

Ένας πλήρης οδηγός με όλο το φάσμα των περιπτώσεων και την αντιμετώπισή τους.

Κυριότερες συνυπάρχουσες ανωμαλίες, ποσοστά εμφάνισης και διαγνωστική προσέγγιση

Πίνακας 1 Πάθηση

Μεσοκολπική ή μεσοκοιλιακή επικοινωνία

Καθήλωση τελικού νηματίου

Τραχειοοισοφαγικό Κυστεοουρητική συρίγγιο** παλινδρόμηση

Ημισπόνδυλοι απουσία ιερών σπονδύλων*

Ατρησία κόλπου

Αγενεσία ή υποπλασία νεφρού

Αγενεσία κόλπου τραχήλου μήτρας***

Ποσοστό

10%-30%

20%-30%

5%-10%

33%-50%

7%

Διάγνωση

υ/γ-MRI

υ/γ-MRI

a/a

υ/γ

υ/γ-MRI

*Ανωμαλία που προσδιορίζει την εγκράτεια των χειρουργημένων ασθενών. ** Ανωμαλία που χρήζει άμεσης διόρθωσης, προ της διόρθωσης της ορθοπρωκτικής ανωμαλίας. *** Επειδή οι ανωμαλίες αυτές μπορεί να γίνουν συμπτωματικές στην εφηβεία, πρέπει να υπάρχει παρακολούθηση των ασθενών με ορθοπρωκτική ανωμαλία.

Ιστορικά αναφέρουμε ότι, έως και το 1980, για την αποκατάσταση των ορθοπρωκτικών ανωμαλιών η τεχνική που εφαρμοζόταν ήταν η pull through χειρουργική τοποθέτηση του εντέρου, διαμέσου του ηβοορθικού δακτυλίου, που περιγράφηκε από τον Stephens. Τα αποτελέσματα, όμως, ήταν απογοητευτικά, λόγω της τυφλής χειρουργικής διεκβολής

Οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες αποτελούν αιτία εντερικής απόφραξης στα νεογνά.

του ορθού μέσω του περινεϊκού μυϊκού συμπλέγματος. Η οπίσθια μέση οβελιαία ορθοπρωκτοπλαστική, που περιγράφηκε το 1982 από τους Pena και DeVries, επικρατεί μέχρι και σήμερα ως η χειρουργική μέθοδος εκλογής τόσο για το λειτουργικό όσο και για το αισθητικό αποτέλεσμα που προσφέρει. Το 2000 ο Georgeson περιέγραψε τη λαπαροσκοπική χειρουργική

αποκατάσταση της ανωμαλίας, όπου αξίζει να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα είναι εξίσου πολύ καλά. Η ατρησία ορθού χωρίς συρίγγιο είναι ο τύπος της ανωμαλίας με την καλύτερη πρόγνωση. Το τυφλό άκρο του ορθού βρίσκεται 1-2 εκ. από το πρωκτικό εντύπωμα, σε ένα καλώς διαμορφωμένο περίνεο. Γίνεται εύκολα αντιληπτή από τη νοσηλεύτρια, στην προσπάθειά της να θερμομετρήσει ένα νεογνό με επισκοπικά φυσιολογικό περίνεο. Σε κάποιες περιπτώσεις συναντάται η παρουσία μεμβράνης μεταξύ του ορθού και του πρωκτού με ή χωρίς τρήμα. Οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες στα άρρενα νεογνά περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα ανωμαλιών, από την απλή ατρησία πρωκτού μέχρι την πιο σύνθετη ανωμαλία με παρουσία ορθοκυστικού συριγγίου. Η αντιμετώπισή τους ξεκινά με την κατηγοριοποίηση της ανωμαλίας. Η χαμηλή ή η υψηλή θέση του άτρητου ορθού καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισης, καθώς επίσης και την πρόγνωση (σχήμα 1).

my c h i l d

Αλγόριθμος αντιμετώπισης άρρενος νεογνού με ορθοπρωκτική ανωμαλία (PSARP = Posterior Sagittal AnoRectoPlasty) Άρρεν νεογνό με ορθοπρωκτική ανωμαλία Επισκόπηση περίνεου και ανάλυση ούρων

Κλινική επιβεβαίωση (80%-90%) Περινεϊκό συρίγγιο Στένωση πρωκτού Καλυμμένος πρωκτός Συρίγγιο ραφής

“Flat Bottom”, μηκώνιο στα ούρα, αέρας στην ουροδόχο κύστη

4-8 εβδομάδες

Minimal PSARP Νεογνική ηλικία Όχι κολοστομία

Αμφίβολη (10%-20%)

Κολοστομία

Διερεύνηση συνυπαρχουσών ανωμαλιών

Άριστη αποκατάσταση και έκβαση έχουν οι χαμηλές ανωμαλίες με ορθοπερινεϊκό συρίγγιο. Η παρουσία του ιερού οστού, η παρουσία των μυϊκών μαζών και ενός καλά διαμορφωμένου περινέου οδηγεί σε πολύ καλό λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα. Τα νεογνά με ενδιάμεσου τύπου ανωμαλία, όπως οι ατρησίες με ορθοουρηθρικό συρίγγιο, έχουν πιο επιβαρημένη πρόγνωση όσον αφορά το αποτέλεσμα. Λιγότερο ικανοποιητικά είναι τα μετεγχειρητικά αποτελέσματα στα νεογνά με υψηλού τύπου ατρησίες, όπου η απουσία του ιερού

Αναστροφή Α/Α Απόσταση δέρματος εντέρου <1 εκ.

Απόσταση δέρματος εντέρου >1 εκ.

Minimal PSARP Νεογνική ηλικία Όχι κολοστομία

PRARP

οστού με φτωχή νεύρωση, ατροφικούς μύες και επίπεδο περίνεο οδηγούν σε υψηλά ποσοστά ακράτειας και πολλές φορές σε μη ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα (πρόπτωση εντερικού βλεννογόνου, χαλαρός πρωκτός). Στόχος του χειρουργού είναι η τοποθέτηση του ορθού εντός των ανελκτήρων μυών. Σε λίγες περιπτώσεις είναι αδύνατον να αναγνωριστούν οι μυϊκές μάζες. Στο 10% των περιπτώσεων με ορθοκυστικό συρίγγιο χρειάζεται παράλληλα και ενδοκοιλιακή προσπέλαση για την αναγνώριση και σύγκλιση του συριγγί-

80

ου. Η λαπαροσκοπική προσέγγιση του ενδοκοιλιακού χειρουργικού χρόνου αποτελεί τη μέθοδο εκλογής. Στα θήλεα νεογνά η πιο απλή ανωμαλία είναι το περινεϊκό συρίγγιο με εύκολα αναγνωρίσιμα ανατομικά στοιχεία. Η αμέσως επόμενη σε βαρύτητα παθολογία είναι η ατρησία με ορθοπροδομικό συρίγγιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις το πρόσθιο τοίχωμα του ορθού και το οπίσθιο τοίχωμα του κόλπου είναι δυσδιάκριτα, χωρίς να υπάρχει ένα σαφές χειρουργικό πεδίο για τον διαχωρισμό τους. Παρόλα αυτά, η πρόγνωση είναι πολύ καλή, λόγω της ικανοποιητικής ανάπτυξης του περινέου και των μυών. Επόμενες σε βαρύτητα είναι οι ανωμαλίες με ορθοκολπικό συρίγγιο, που είναι σπανιότερες. Εδώ το χαρακτηριστικό είναι ότι έχουν κοινό ορθοκολπικό τοίχωμα και φτωχή ανάπτυξη των ανελκτήρων μυών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι αναγκαία και η διακοιλιακή λαπαροσκοπική προσπέλαση. Η κλοάκη ή αμάρα είναι η πιο σπάνια και περίπλοκη ανωμαλία, με χαρακτηριστικό ότι το ορθό, ο κόλπος και η ουρήθρα εκβάλλουν στο περίνεο με έναν κοινό κόλπο. Το μήκος του κοινού εντερο-ουρο-

Photo: Shutterstock

Σχήμα 1

γενετικού κόλπου είναι σημαντικό για την πρόγνωση όσον αφορά την εγκράτεια και τις τεχνικές δυσκολίες χειρουργικής αποκατάστασης. Σε ασθενείς με μήκος κοινού κόλπου μικρότερο των 3 εκ. η πρόγνωση είναι καλύτερη από εκείνους με μήκος μεγαλύτερο των 3 εκ. Συχνά συνυπάρχει υδρόκολπος, που προκαλεί πίεση στο κυστικό τρίγωνο με αποτέλεσμα μεγακύστη και υδρονέφρωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται επείγουσα παροχέτευση του κόλπου. Η διάγνωση της κλοάκης γίνεται με την επισκόπηση του περινέου, αλλά ένας περαιτέρω έλεγχος με υπερηχογράφημα, κολοστομιόγραμμα (μετά τη διενέργεια κολοστομίας) και γεννετόγραμμα με σκιαγραφική ουσία θα αναδείξει καλύτερα την ανατομία της περιοχής. Είναι πολύ σημαντικό ότι πάντα πρέπει να διενεργείται κολοστομία όταν υπάρχει συρίγγιο επικοινωνίας μεταξύ του πεπτικού σωλήνα και του ουρογεννητικού. Συνιστάται να διενεργείται διαχωριστική κολοστομία, ώστε να αποτρέπεται η διέλευση εντερικού περιεχομένου στο περιφερικό τμήμα του εντέρου, και σε σημείο τέτοιο ώστε να υπάρχει ικανοποιητικό μήκος περιφερικού εντέρου για την ορθοπρωκτοπλαστική. Η αντιμετώπισή τους εξαρτάται και στα θήλεα νεογνά από τη βαρύτητα της παθολογίας (σχήμα 2).

Οι άμεσες και απώτερες επιπλοκές των ασθενών με ορθοπρωκτικές ανωμαλίες σχετίζονται και αυτές με τη βαρύτητα της ανωμαλίας. Αρχικά μπορεί να συμβεί επιμόλυνση του χειρουργικού τραύματος, η οποία κατά κύριο λόγο επουλώνεται κατά 2ο σκοπό χωρίς απότοκες επιπλοκές. Η στένωση του νεοπρωκτού, η πρόπτωση του ορθού και η νευρογενής κύστη είναι επιπλοκές που επίσης περιγράφονται. Οι ασθενείς με χαμηλή ανωμαλία συχνά παρουσιάζουν κοπρόσταση, ενώ αυτοί με υψηλού τύπου ακράτεια. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς στην αρχή παρουσιάζουν διαταραχές της αίσθησης για την κένωση. Η αίσθηση της κένωσης προκαλείται εξαιτίας της διάτασης του ορθού από την παρουσία κοπρανώδους περιεχομένου, όμως τα ρευστά κόπρανα πολλές φορές δεν γίνονται αντιληπτά. Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντική η εκπαίδευση των γονέων και του μωρού, προκειμένου να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι είκοσι ημέρες μετά τη χειρουργική αποκατάσταση εφαρμόζεται σχεδόν πάντα ένα πρωτόκολλο διαστολών του νεοπρωκτού με γυναικολογικά κηρία Hegar για μερικούς μήνες. Η σημασία των διαστολών είναι πολύ σημαντική προκειμένου να διατηρήσουμε την επιθυμητή διάμετρο του νεοπρωκτού, ανάλογα με την ηλι-

Αλγόριθμος αντιμετώπισης θήλεος νεογνού με ορθοπρωκτική ανωμαλία (PSARP = Posterior Sagittal AnoRectoPlasty, PSARVUP = Posterior Sagittal)

Σχήμα 2

Θήλυ νεογνό με ορθοπρωκτική ανωμαλία Επείγουσα διερεύνηση ουροποιογεννητικού

Επισκόπηση περίνεου Συρίγγιο (90%)

Κλοάκη

Κολοστομία (εάν χρειάζεαι) Κολποστομία Ουρική Παράκαμψη

6 μηνών

PSARVU

Κολπικό ή προδομικό

Κολοστομία

Χωρίς συρίγγιο (10%)

Περινεϊκή

Αναστροφή Α/Α Απόσταση δέρματος εντέρου <2εκ.

Απόσταση δέρματος εντέρου >2εκ. Κολοστομία

4-8 εβδομάδες

PSARP

Minimal PSARP Νεογνική ηλικία Όχι κολοστομία

4-8 εβδομάδες PSARP

81

«ΜΕΤΆ ΤΗ ΓΈΝΝΗΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΊΖΕΤΑΙ ΕΎΚΟΛΑ ΜΙΑ ΟΡΘΟΠΡΩΚΤΙΚΉ ΑΝΩΜΑΛΊΑ, ΕΠΙΣΚΟΠΏΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΊΑ Ή ΌΧΙ ΤΟΥ ΠΡΩΚΤΟΎ, ΤΟΥ ΚΌΛΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΥΡΉΘΡΑΣ ΣΕ ΣΧΈΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΊΝΕΟ» κία του μικρού ασθενούς αλλά και για λόγους εκπαίδευσης του εντέρου για τη λειτουργία της αφόδευσης, διεγείροντας τους τασεοϋποδοχείς του νεοπρωκτού. Το 90% των ασθενών με χαμηλή ατρησία έχει εγκράτεια, σε αντίθεση με το 10% των ασθενών με υψηλή ατρησία ή με κλοάκη. Στην εφηβεία, μερικά παιδιά παρουσιάζουν σεξουαλική δυσλειτουργία και κοπρόσταση. Πολλές αναφορές γίνονται για τη σχέση της έκβασης με τη μειωμένη παρακολούθηση των ασθενών μέχρι την εφηβεία. Όταν υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ του παιδοχειρουργού, του παιδιάτρου, των γονέων και του παιδιού, τα αποτελέσματα είναι πολύ ικανοποιητικά. Η κοπρόσταση είναι μάλλον το σημαντικότερο πρόβλημα των ασθενών αυτών και, όταν δεν αντιμετωπίζεται με τις κατάλληλες ιατρικές παρεμβάσεις (διατροφή, υποκλυσμοί, υπακτικά), μπορεί να οδηγήσει σε μεγαορθό και ψευδοδιάρροιες από υπερπλήρωση του εντέρου. Πολλές φορές τα προβλήματα αυτά εξαφανίζονται μετά την εφηβεία, χωρίς να υπάρχει μέχρι σήμερα σαφής εξήγηση. Συμπερασματικά, οι ορθοπρωκτικές ανωμαλίες στα νεογνά παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα ανωμαλιών με ποικίλη βαρύτητα, ενώ παράλληλα μπορεί να αποτελούν μέρος κάποιου γενετικού συνδρόμου. Μπορεί να είναι αμιγείς ή να συνοδεύονται με συνυπάρχουσες ανωμαλίες από άλλα συστήματα. Η επιτυχία στην αντιμετώπισή τους καθορίζεται από τον τύπο της ανωμαλίας, τον βαθμό της νευρομυϊκής επάρκειας, την εγχειρητική μέθοδο που εφαρμόζεται ανάλογα με τη βαρύτητα, τη συστηματική μετεγχειρητική παρακολούθηση και διαχείριση των μικρών ασθενών.

my c h i l d

Αναστάσιος Δ. Κανελλόπουλος Παιδοορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής Ορθοπαιδικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων, Μέλος της Αμερικάνικης Εταιρείας Παιδοορθοπαιδικών

Παιδικό Κάταγμα = ΙΑΣΩ Παίδων Μονόδρομος; Γιατί;

Μία σύγχρονη και ασφαλής λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος εξασφαλίζει στην οικογένεια την ηρεμία που χρειάζεται για να προχωρήσει στην καθημερινότητά της

A

νοιξη και καλοκαίρι στην Ελλάδα είναι για τα παιδιά λέξεις συνώνυμες με παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, παιχνίδι που αρκετά συχνά τελειώνει, δυστυχώς, άδοξα με έναν τραυματισμό. Τότε προκύπτει, για τον συνήθως πανικόβλητο γονιό, η ανάγκη να βρει και να ζητήσει άμεσα βοήθεια από κάποιον ειδικό. Ποιος όμως είναι ο κατάλληλος και πώς θα τον εντοπίσει; Κάνοντας εκείνη τη στιγμή στο κινητό τηλέφωνο ένα Google search, κίνηση συνήθως αντανακλαστική σήμερα για ό,τι μας απασχολεί, με λέξεις κλειδιά: «κατάγματα στα παιδιά», σε λιγότερο από μισό δευτερόλεπτο θα κατακλυστεί από 292.000 καταχωρήσεις. Κι αν δοκιμάσει τη λέξη «παιδο-ορθοπαιδικός» θα εμφανιστούν σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο 19.900 έτοιμοι να παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Κι αν προσπαθήσει να ανατρέξει στις αναφορές αυτές θα έρθει αντιμέτωπος με αντιγραφές κεφαλαίων από συγγράμματα παιδο–ορθοπαιδικής (συνήθως κακές μεταφράσεις αντιστοίχων του εξωτερικού), φωτογραφίες περιστατικών αμφιβόλου προελεύσεως ή τίτλους παρακολούθησης σεμιναρίων παιδο-ορθοπαιδικής, που μάλλον τη δύσκολη εκείνη στιγμή του προκαλούν μεγαλύτερη σύγχυση. Ποια είναι, όμως, τα κριτήρια για μια ασφαλή επιλογή που θα οδηγήσει το παιδί

γρήγορα πίσω στις δραστηριότητές του και την οικογένεια στην καθημερινότητά της, μετά από ένα κάταγμα; • Υπεύθυνο ιατρικό προσωπικό με σαφή, πραγματική και όχι εικονική εξειδίκευση στην Παιδο-Ορθοπαιδική σε θέσεις ευθύνης σε κέντρα του εξωτερικού, μιας και η εκπαίδευση αυτή δεν παρέχεται στην Ελλάδα.

• Ιατρικό προσωπικό αποκλειστικής και όχι περιστασιακής ενασχόλησης με την Παιδο-Ορθοπαιδική, διότι η παρουσία πολυάριθμων κέντρων ανάπτυξης στον παιδικό σκελετό οδηγεί στη δημιουργία ιδιαίτερων τύπων κακώσεων στα παιδιά, που απαιτούν αντιμετώπιση από ειδικούς.

• Νοσηλευτικό κέντρο αναφοράς σχεδιασμένο αποκλειστικά για παιδιά, με αντίστοιχες προδιαγραφές. Στο ΙΑΣΩ Παίδων, το Ορθοπαιδικό Τμήμα: ➔ Λειτουργεί και εφημερεύει καθημερινά από την πρώτη μέρα λειτουργίας του, εδώ και 13 χρόνια. ➔ Στελεχώθηκε εξαρχής με εξειδικευμένο στην Παιδο-Ορθοπαιδική ιατρικό προσωπικό, σε θέσεις ευθύνης του εξωτερικού. ➔ Παρέχει σύγχρονες τεχνικές αντιμετώπισης καταγμάτων, όπως η κλειστή ανάταξη και διαδερμική σταθεροποίηση καταγμάτων του αγκώνα στα παιδιά, η ελαστική ενδομυελική ήλωση καταγμάτων των μακρών οστών, η ασφαλιζόμενη

82

ενδομυελική ήλωση καταγμάτων του μηριαίου, που εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τους γιατρούς της ομάδας μας, οι οποίοι πλέον έχουν πολυετή πραγματική εμπειρία. ➔ Η ιατρική ομάδα του Ορθοπαιδικού Tμήματος του ΙΑΣΩ Παίδων ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με παιδιά. Η δωδεκαετής και πλέον λειτουργία του Ορθοπαιδικού Tμήματος, με την ίδια σταθερή σύνθεση (γεγονός που αντικατοπτρίζει και τη σοβαρότητα και το αίσθημα ευθύνης των στελεχών του), επιτρέπει και την εξαγωγή συγκεκριμένων αριθμητικών δεδομένων, χρήσιμων και για κάθε μελλοντικό μας ασθενή και την οικογένειά του. Όπως: ➔ Η πιθανότητα επανεισαγωγής για την αντιμετώπιση του ίδιου κατάγματος στο ΙΑΣΩ Παίδων είναι μηδενική. Δηλαδή, ο μικρός μας ασθενής θα βρει την άμεση και οριστική χειρουργική λύση, εφ’ όσον και μόνο όταν αυτή χρειάζεται, χωρίς να ταλαιπωρείται ο ίδιος και η οικογένειά του με επανειλημμένες εισαγωγές στο νοσοκομείο για το ίδιο πρόβλημα. ➔ Σχεδόν το 100% των ασθενών που αντιμετωπίζονται χειρουργικά για μεμονωμένο κάταγμα θα λάβουν εξιτήριο εντός 23 ωρών. Με τη γρήγορη αλλά αποτελεσματική

Εφαρμόζεται αποκλειστικά για παιδιά στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Activarmor, USA, σύστημα αδιάβροχων γύψων/ναρθήκων για ακινητοποίηση καταγμάτων.

μας παρέμβαση, πρακτικά εκμηδενίζεται η ανάγκη πολυήμερης νοσηλείας κι έτσι γρήγορα επιστρέφει το παιδί στο δωμάτιό του στο σπίτι και οι γονείς του στην καθημερινότητά τους. ➔ Ακολουθούνται ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Δηλαδή, η χειρουργική αντιμετώπιση των καταγμάτων γίνεται χωρίς τομές στο δέρμα ή με πολύ μικρές, που δεν απαιτούν αφαίρεση ραμμάτων μετεγχειρητικά ή αλλαγές τραυμάτων, που συνήθως φορτίζουν συναισθηματικά γονείς και παιδιά. ➔ Εφαρμόζεται αποκλειστικά για παιδιά στην Ελλάδα, σε συνεργασία με την Activarmor, USA, σύστημα αδιάβροχων γύψων/ναρθήκων για ακινητοποίηση καταγμάτων, που επιτρέπει την ακόμα πιο γρήγορη και ασφαλή επιστροφή των

«Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΓΜΆΤΩΝ ΓΊΝΕΤΑΙ ΧΩΡΊΣ ΤΟΜΈΣ ΣΤΟ ΔΈΡΜΑ Ή ΜΕ ΠΟΛΎ ΜΙΚΡΈΣ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΟΎΝ ΑΦΑΊΡΕΣΗ ΡΑΜΜΆΤΩΝ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΆ»

83

παιδιών σε αθλητικές δραστηριότητες, ακόμα και στο νερό. Η ακινητοποίηση αυτή επιτρέπει την απρόσκοπτη καθημερινή υγιεινή, καθώς και την κάθε μορφής δραστηριότητα στο νερό, όπως κολύμπι ή θαλάσσια σπορ, γεγονός πολύ σημαντικό για τα παιδιά και τις οικογένειές τους στην Ελλάδα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Αν λοιπόν συμβεί κάποιο κάταγμα σε «ό,τι πολυτιμότερο έχει μια οικογένεια», το ΙΑΣΩ Παίδων αποτελεί μονόδρομο, χωρίς δεύτερη σκέψη. Μονόδρομος που θα οδηγεί κάθε φορά γρήγορα, με ασφάλεια και σιγουριά στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, εξασφαλίζοντας τη γρήγορη επιστροφή στην πριν από τον τραυματισμό καθημερινότητα του παιδιού και της οικογένειάς του.

my c h i l d

Βασίλης Ντρίνιας ΠαιδοΩΡΛ, Διευθυντής ΩΡΛ Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων

Η ακοή του νεογνού μπορεί να επηρεαστεί από διαταραχή-βλάβη σε οποιοδήποτε σημείο της πορείας του ήχου έως τον εγκέφαλο.

84

Η ακοή του νεογνού Η έγκαιρη διάγνωση βαρηκοΐας σε ένα νεογέννητο, χάρη σε πρωτοποριακές μεθόδους, είναι απαραίτητη για να προλάβουμε πιθανή καθυστέρηση στην ομιλία και τη νοητική ανάπτυξη του παιδιού.

Photo: Shutterstock

H

ικανότητα πρόσληψης ήχων από το ακουστικό αισθητηριακό σύστημα του ανθρώπου τον συνοδεύει ήδη από τη γέννησή του. Η πορεία που ακολουθεί ο ήχος, σαν κύμα μέσω του αέρα καταρχήν, αρχίζει από το πτερύγιο του ωτός, ακολουθεί ο έξω ακουστικός πόρος, ο τυμπανικός υμένας και το μέσον ους, που με τα οστάριά του καταλήγει στον κοχλία (το αισθητήριο όργανο της ακοής), όπου και μετατρέπεται, μέσω των τριχωτών κυττάρων του, σε ηλεκτρική ώση. Αυτή πλέον ταξιδεύει στις κεντρικότερες δομές του εγκεφάλου, διά του ακουστικού νεύρου και πολλαπλών συνάψεων, έως τα ακουστικά κέντρα του εγκεφάλου, στον κροταφικό λοβό, όπου και γίνεται η τελική επεξεργασία, με αποτέλεσμα αυτό που ονομάζουμε ακοή. Η ακοή του νεογνού μπορεί να επηρεαστεί από διαταραχή-βλάβη σε οποιοδήποτε σημείο της πορείας του ήχου έως τον εγκέφαλο. Ανωμαλίες του πτερυγίου και του έξω ακουστικού πόρου είναι εύκολο να αναγνωριστούν από τη γέννηση του νεογνού και επομένως να αντιμετωπισθούν κατάλληλα, ανάλογα με τη βαρύτητα, και σε ιδανικό για αποκατάσταση χρόνο. Η δυσκολία της έγκαιρης διάγνωσης βρίσκεται στις διαταραχές που δεν είναι ορατές και πρέπει να διαγνωσθούν με άλλες αντικειμενικές, ιδανικά, μεθόδους. Η αναγκαιότητα εξέλιξης αντικειμενικών μεθόδων ανίχνευσης, αρχικά, και διάγνωσης εν συνεχεία της νεογνικής βαρηκοΐας έγκειται στο γεγονός ότι αυτή είναι σχετικά συχνή (0,1-0,2%), ειδικά σε σύγκριση με άλλες συγγενείς ανωμαλίες. Η εκτίμηση της ακοής του νεογνού βασιζόμενη στις αντιδράσεις του στους ήχους έχει πολύ μικρή αξιοπιστία και δεν είναι σίγουρα μετρήσιμη. Τέλος, η ακοή είναι υπέρτατης σημασίας για τη λεκτική,

ψυχική και κοινωνική εξέλιξη του παιδιού και ο ρόλος της αρχίζει ήδη από τη γέννηση. Επομένως, η όσο νωρίτερα στη βρεφική ηλικία ανίχνευση, διάγνωση και αντιμετώπιση της συγγενούς βαρηκοΐαςκώφωσης, ιδανικά έως την ηλικία των 6 μηνών, είναι ένας σημαντικός στόχος. Η ανακάλυψη ήχων που παράγονται από τον ίδιο τον κοχλία, οι ονομαζόμενες Ωτοακουστικές Εκπομπές (ΩΑΕ) από τον Kemp το 1975, υπήρξε ένα τεράστιο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Υπάρχει, πλέον, η δυνατότητα με μία γρήγορη, ανώδυνη και αξιόπιστη μέθοδο να γίνει η ανίχνευση αυτών των ήχων από τις πρώτες ημέρες της ζωής του νεογνού, πριν βγει ακόμα από το μαιευτήριο. Επειδή η ύπαρξη των ΩΑΕ προϋποθέτει τη φυσιολογική λειτουργία του κοχλία, η ανίχνευσή τους αποτελεί εξαιρετική μέθοδο screening (εντόπισης σε ευρύ πληθυσμό) της νεογνικής βαρηκοΐας. Η καταγραφή των ακουστικών προκλητικών δυναμικών εγκεφαλικού στελέχους (ABR) -και πιο συγκεκριμένα η αυτοματοποιημένη παραλλαγή τους (aABR)αποτελεί επίσης μέθοδο που προσφέρει τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα, ως εργαλείο ανίχνευσης νεογνικής βαρηκο-

«Η ΑΚΟΉ ΕΊΝΑΙ ΥΠΈΡΤΑΤΗΣ ΣΗΜΑΣΊΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΚΤΙΚΉ, ΨΥΧΙΚΉ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ ΚΑΙ Ο ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΊΖΕΙ ΉΔΗ ΑΠΌ ΤΗ ΓΈΝΝΗΣΗ»

85

ΐας τις πρώτες ημέρες της ζωής, είτε από μόνη της ή και συμπληρωματικά με την καταγραφή των ΩΑΕ. Πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι ελέγχει ολόκληρη την ακουστική οδό και δεν περιορίζεται στην περιοχή του κοχλία. Οι προαναφερθείσες μέθοδοι αποτελούν παγκοσμίως την αναγνωρισμένη πρακτική screening ακοής νεογνών, από την οποία προκύπτει ένας αριθμός ατόμων με πρόβλημα ακοής. Ακολουθεί η διαγνωστική διερεύνηση της βαρηκοΐας με απεικονιστικές μεθόδους (μαγνητική τομογραφία, αξονική τομογραφία), για να ελεγχθεί το ανατομικό υπόστρωμα της βλάβης, και με ακοολογικές μεθόθους (ABR-ASSR), ώστε να προσδιοριστεί η βαρύτητα του προβλήματος. Η διάγνωση ακολουθείται από τη θεραπεία. Χειρουργικές τεχνικές που αποκαθιστούν το έξω και μέσον ους λύνουν τα προβλήματα ακοής που προκαλούνται από ανατομικές διαταραχές των περιοχών αυτών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα χρήσης ακουστικών βαρηκοΐας κατάλληλων για κάθε περίπτωση, ενώ τα κοχλιακά εμφυτεύματα και τα εμφυτεύματα εγκεφαλικού στελέχους είναι επιλογές για βαρύτερες περιπτώσεις. Να τονιστεί ότι όσο νωρίτερα γίνεται μια θεραπευτική παρέμβαση τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα. Σημαντική είναι η παράλληλη διάγνωση και αντιμετώπιση πιθανών συνυπαρχουσών διαταραχών (νευρολογικών, αναπτυξιολογικών, ενδοκρινολογικών, οφθαλμολογικών, δυσμορφιών κ.λπ.), για να είναι η συνολική αποκατάσταση του παιδιού ολοκληρωμένη. Η ακοή του νεογνού μπορεί να ελεγχθεί αξιόπιστα και ανώδυνα, προσφέροντας έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων.

my c h i l d

Μαρία Γ. Κανάριου, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής, Ε.Κ.Π.Α.

Diploma in Immunology, R.P.M.S., University of London Παιδίατρος, Διευθύντρια Τμήματος Παιδιατρικής Ανοσολογίας ΙΑΣΩ Παίδων

Photo: Shutterstock

Οι ΠΑΑ ανήκουν στις σπάνιες παθήσεις, όμως με τις πρόσφατες μελέτες αναγνωρίζεται η κατά πολύ υψηλότερη συχνότητα από εκείνη που νομίζαμε παλαιότερα.

Παιδιατρική ανοσολογία Επιστημονικό πεδίο που διαφωτίζει τους μηχανισμούς του ανοσιακού συστήματος και δίνει λύσεις σε σοβαρά νοσήματα ενός παιδιού.

H

Ανοσολογία είναι θεμελιώδης τομέας της Ιατρικής. H πλειοψηφία των νοσημάτων είναι αποτέλεσμα ελλειμμάτων - λαθών του ανοσοποιητικού συστήματος και της ισορροπίας που αυτό στοχεύει να επιτύχει με το ξένο και συχνά εχθρικό περιβάλλον για την επιβίωσή του. Η Κλινική Ανοσολογία αξιοποιεί τις γνώσεις της Βασικής Ανοσολογίας για την ακριβέστερη διάγνωση και αιτιολογική θεραπεία των νοσημάτων. Με την παρατήρηση και τη μελέτη των ασθενών συμβάλλει στην έρευνα και αναγνώριση των στοιχείων και μηχανισμών του ανοσιακού συστήματος και στο πώς αυτό αντιμετωπίζει το περιβάλλον, ενώ διατηρεί την ακεραιότητα του εαυτού του. Η σύνδεση Βασικής και Κλινικής Ανοσολογίας είναι από τα παραδείγματα εφαρμογής της έκφρασης «από το εργαστήριο στον ασθενή και πάλι πίσω» - «from bench to bedside & back again» (Rosen FS, 2000). Ακόμη, η Ανοσολογία στηρίζει βασικό τομέα της Προληπτικής Ιατρικής με εξέχον παράδειγμα τους εμβολιασμούς. Ελλιπής ή λανθασμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος οδηγεί σε νόσο με αντιπροσωπευτικότερη την Πρωτοπαθή Ανοσοανεπάρκεια (ΠΑΑ), που οφείλεται σε εγγενή/ σύμφυτη απουσία ή δυσλειτουργία μιας ή περισσοτέρων ανοσιακών παραμέτρων, με αποτέλεσμα τη μειονεκτική ή λανθασμένη ανοσοαπάντηση. Το ανοσιακό σύστημα αδυνατεί να επιτύχει, μέσω αυτοπεριοριζόμενων μηχανισμών, την άμυνα του οργανισμού έναντι ζώντων και ανόργανων στοιχείων του περιβάλλοντος (λοιμογόνων ή μη), με παράλληλη διατήρηση της ανοχής στα δικά του στοιχεία. Οι ΠΑΑ ανήκουν στις σπάνιες παθήσεις, όμως με τις πρόσφατες μελέτες αναγνωρίζεται η κατά πολύ υψηλότερη συχνότητα από εκείνη που νομίζαμε παλαιότερα. Είναι αντιπροσωπευτικές νόσοι της Παιδιατρικής Ανοσολογίας, σύμπλοκες, δυσκολοδιάγνωστες νόσοι, με μεγάλη ετερογένεια ως προς την αιτιοπαθογένεια, το ανοσιακό υπόστρωμα, αλλά και με μεγάλη ποικιλομορφία των κλινικών τους εκδηλώσεων. Είναι συνυφασμένες με συχνές, ασυνήθιστες, υποτροπιάζουσες, σοβαρές λοιμώξεις, μη ανταποκρινόμενες στη συμβατική θεραπεία και συχνά γίνονται αιτία αυτοάνοσων, αλλεργικών ή λεμφοϋπερπλαστικών νοσημάτων. Η έγκαιρη διάγνωση, με συνέπεια την καταλληλότερη - σωστή θεραπευτική αγωγή, όχι μόνο είναι καθοριστική για τη ζωή και την ποιότητα ζωής του ασθενούς και της οικογένειάς του, αλλά συμβάλλει σε σημαντική περιστολή των δαπανών υγειονομικής φροντίδας.

my c h i l d

Με τη σύγχρονη κατάταξη, τα εγγενή λάθη της ανοσίας διακρίνονται σε 10 μεγάλες ομάδες νοσημάτων (Πίνακας 1) στην κάθε μία από τις οποίες υπάρχουν πολλές υποκατηγορίες και νόσοι.

Τα συνηθέστερα κλινικά σημεία που θέτουν την υποψία και επιβάλλουν τον έλεγχο για εγγενή λάθη του ανοσιακού συστήματος φαίνονται στον Πίνακα 2 χωρίς βεβαίως να διαφεύγουν ή να υποτιμώνται συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των μικρών και νέων ασθενών ή στοιχεία από το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό τους (Πίνακες 3, 4).

Πίνακας 1: Σημερινή Κατάταξη των Εγγενών/Σύμφυτων Λαθών της Ανοσίας/Πρωτοπαθών Ανοσοανεπαρκειών (από S. G. Tangye et al, J Clin Immunol, 2020).

Πίνακας 2: 10 ύποπτα/ανησυχητικά συμπτώματα που η συνύπαρξη 2 σε παιδιά - εφήβους συνιστά λόγο ελέγχου για εγγενές λάθος του ανοσιακού συστήματος.

1. Ανοσοανεπάρκειες επηρεάζουσες την κυτταρική και χυμική ανοσία (58 διαταραχές).

2. Συνδυασμένες ανοσοανεπάρκειες με συνδρομικά χαρακτηριστικά (36 διαταραχές).

3. Πρωταρχικώς αντισωματικές ανεπάρκειες (46 διαταραχές).

4. Νοσήματα ανοσιακής δυσρυθμίας/ δυσλειτουργίας (44 διαταραχές).

5. Συγγενή ελλείμματα των φαγοκυττάρων (ως προς τον αριθμό, ή/και την λειτουργία) (34 διαταραχές).

6. Ελλείμματα της φυσικής/έμφυτης ανοσίας (53 διαταραχές).

7. Αυτοφλεγμονώδεις διαταραχές (45 διαταραχές).

8. Ανεπάρκειες παραγόντων του συμπληρώματος (30 διαταραχές).

9. Ανεπάρκειες του μυελού των οστών (43 διαταραχές).

10. Φαινοτυπικά αντίγραφα των εγγενών/σύμφυτων λαθών της ανοσίας (12 καταστάσεις).

➔ 4 ωτίτιδες μέσα σε 1 χρόνο. ➔ 2 σοβαρές ιγμορίτιδες μέσα σε 1 χρόνο. ➔ 2 μήνες αντιβιοτική αγωγή χωρίς το αναμενόμενο αποτέλεσμα. ➔ 2 πνευμονίες μέσα σε 1 χρόνο. ➔ 2 λοιμώξεις οργάνων ή σηψαιμία. ➔ Ανεπαρκής πρόσληψη βάρους ή μειωμένη σωματική ανάπτυξη. ➔ Υποτροπιάζοντα αποστήματα δέρματος, μυών, σπλάγχνων. ➔ Επίμονες στοματίτιδες ή δερματικές λοιμώξεις. ➔ Ανάγκη ενδοφλέβιας αγωγής για αντιμετώπιση λοιμώξεων. ➔ Οικογενειακό ιστορικό για ΠΑΑ. (πηγή: www.info4pi.org)

Η μελέτη των ΠΑΑ συμβάλλει καθοριστικά στην προώθηση της έρευνας, στην κατανόηση των λειτουργιών του ανοσοποιητικού συστήματος και της ανοσοπαθογένειας των νόσων. Η κλινική παρατήρηση και η ανοσολογική σκέψη οδηγούν κατ’ αρχάς στην περιγραφή της νόσου και στη συνέχεια στον ερευνητικό σχεδιασμό, ώστε να διευκρινισθεί ο ανοσιακός μηχανισμός δημιουργίας των συμπτωμάτων, γνώση που θα οδηγήσει σε αιτιολογική διάγνωση και κατά συνέπεια στην επιλογή στοχευμένης-προσωποποιημένης θεραπείας, θεραπείας ακριβείας για την βελτίωση της ποιότητας ζωής και της πρόγνωσης για τον ασθενή. Η χορήγηση γ-σφαιρίνης, η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων, η γονιδιακή θεραπεία και αρκετές από τις θεραπείες ανοσοπαρέμβασης/ανοσοθεραπείας (μονοκλωνικά αντισώματα, κυτταροκίνες και γενικότερα βιολογικοί παράγοντες) στηρίζονται στις γνώσεις που αποκτούμε από τις ΠΑΑ. Βεβαίως και θεραπείες για άλλα ανοσομεσολαβούμενα νοσήματα αξιοποιούνται για την θεραπεία των ΠΑΑ. Λόγω δε της ιατροβιολογικής τους σημασίας, έχουν χαρακτηριστεί «in vivo πειράματα της φύσης», με μοναδική συμβολή, στις πολλαπλές νόσους του ανοσιακού συστήματος, στην ιατρική επιστήμη.

Πίνακας 3:

➔ Σωματοαναπτυξιακά χαρακτηριστικά: Δυστροφία, δυσμορφία, μικροκεφαλία, ιδιάζον προσωπείο. ➔ Άκρα-Νύχια: Πληκτροδακτυλία, ωχρότητα. ➔ Στοματοφάρυγγας: Επίμονη ουλίτιδα/ ουλοστοματίτιδα, περιοδοντίτιδα, καθυστερημένη ανατολή νεογιλών οδόντων. ➔ Καρδιαγγειακό: Συγγενής καρδιοπάθεια. ➔ Αναπνευστικό: Χρόνια πνευμονοπάθεια, βρογχεκτασίες, πνευματοκήλες. ➔ Γαστρεντερικό: Ηπατοσπληνομεγαλία, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. ➔ Λεμφικός ιστός (αμυγδαλές, λεμφαδένες, θύμος): Απουσία ή εκσεσημασμένη ανάπτυξη με λεμφαδενοπάθεια, θύμωμα. ➔ Δέρμα-τρίχες: Έκζεμα, πετέχειες, ουλές, κοκκιώματα, αγγειοοίδημα, αλφισμός, αλωπεκία, διαταραχές μελάγχρωσης, βαριές δερματικές λοιμώξεις, ανώμαλες τρίχες. ➔ Οφθαλμοί: Ανωμαλίες αμφιβληστροειδούς, τηλαγγειεκτασίες. ➔ Σκελετικές ανωμαλίες. ➔ Νευρικό σύστημα: π.χ. Αταξία.

«Η ΧΟΡΉΓΗΣΗ γ-ΣΦΑΙΡΊΝΗΣ, Η ΜΕΤΑΜΌΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΏΝ ΚΥΤΤΆΡΩΝ, Η ΓΟΝΙΔΙΑΚΉ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΚΑΙ ΑΡΚΕΤΈΣ ΘΕΡΑΠΕΊΕΣ ΑΝΟΣΟΠΑΡΈΜΒΑΣΗΣ/ ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΊΑΣ ΣΤΗΡΊΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΓΝΏΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΟΎΜΕ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΑΑ»

(Πηγή: Μ. Κανάριου, Δ. Κασίμος 2011)

88

Photo: Shutterstock

Κλινικά σημεία – συμπτώματα στην παιδική ηλικία, για τα οποία συστήνεται έλεγχος - διερεύνηση του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδιαιτέρως σε συνύπαρξή τους.

«Η ΣΎΝΔΕΣΗ ΒΑΣΙΚΉΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΉΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΊΑΣ ΕΊΝΑΙ ΑΠΌ ΤΑ ΠΑΡΑΔΕΊΓΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΤΗΣ ΈΚΦΡΑΣΗΣ “ΑΠΌ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΉ ΚΑΙ ΠΆΛΙ ΠΊΣΩ”»

Πίνακας 4: Στοιχεία από το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής σε νόσους του ανοσιακού συστήματος σε παιδιά και εφήβους ΑΤΟΜΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ➔ Λοιμώξεις – βαριές (π.χ. μηνιγγίτιδα, οστεομυελίτιδα), υποτροπιάζουσες, με πολλαπλές εντοπίσεις, με επιπλοκές με παρατεταμένη διάρκεια, με πτωχή ανταπόκριση στη θεραπεία, με σοβαρές επιπλοκές (π.χ. αποστήματα). ➔ Λοιμογόνοι παράγοντες – Ευκαιριακοί. ➔ Εμβολιασμοί – με επιπλοκή/λοίμωξη (π.χ.

BCG-ίτιδα). ➔ Δερματίτιδα/ Έκζεμα - Βαριά ή και επίμονη κλινική εικόνα. ➔ Άσθμα- Βαρύ ανθεκτικό ή κορτικοεξαρτώμενο. ➔ ΧΑΠ - Βρογχοεκτασίες. ➔ Αυτοάνοσες εκδηλώσεις (Κυτταροπενίες, αγγειίτιδες). ➔ Καθυστέρηση αωματικής ή ψυχοκινητικής ανάπτυξης. ➔ Δυσμορφία, Μικροκεφαλία. ➔ Χρόνια διάρροια. ➔ Καθυστερημένη απόπτωση ομφάλιου λώρου – πέραν των δύο-τριών εβδομάδων.

Η αναγνώριση της σημασίας και η γνώση της Ανοσολογίας συνδυαζόμενη με την ευαισθητοποίηση και αυξημένη επαγρύπνηση για τον έλεγχο τυχόν λαθών του ανοσιακού συστήματος θα συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση, τη θεραπεία και την καλή ποιότητα ζωής των μικρών και μεγάλων ασθενών.

(Πηγή: Μ. Κανάριου, Δ. Κασίμος 2011)

89

my h e a l t h

Μαντώ Κυπριανίδου Γενική Ιατρός, Υπεύθυνη Τμήματος Check-up ΙΑΣΩ

Check-up

Τόσο απαραίτητο για καλή υγεία! Η χαρτογράφηση των εξετάσεων και του προληπτικού ελέγχου βοηθάει στο να γνωρίζουμε ποιες κινήσεις χρειάζεται να κάνουμε για να είμαστε υγιείς.

H

υγεία είναι η μη παθολογική, φυσική, ψυχική και πνευματική κατάσταση του οργανισμού μας. Για να τη διασφαλίσουμε, πέρα από την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, χρειάζεται να κάνουμε ορισμένες διαδικασίες.

Check-Up για πρόληψη Μπορούμε να προλάβουμε τις ασθένειες ή τις παθολογικές καταστάσεις, κάνοντας ένα check-up, δηλαδή έναν προληπτικό έλεγχο των διαφόρων λειτουργιών του οργανισμού μας (καρδιακής, νεφρικής, εντερικής λειτουργίας, λειτουργίας των πνευμόνων και του μυοσκελετικού συστήματος), ο οποίος μπορεί να νοσεί σιωπηλά χωρίς συμπτώματα. Το check-up θα πρέπει να περιλαμβάνει: ➔ Αιματολογικό έλεγχο και ανάλυση ούρων. ➔ Καρδιολογικό έλεγχο. ➔ Εξέταση πνευμόνων. ➔ Μια πλήρη κλινική εξέταση, όπου ο ιατρός μπορεί να ανιχνεύσει κάτι για το οποίο χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις.

Check-up ανάλογα με την ηλικία Μπορούμε να ξεκινήσουμε συστηματικά check-up από την ηλικία των 18 ετών, όμως ο προληπτικός έλεγχος ξεκινά από την παιδική ηλικία. Στην προσχολική ηλικία είναι απαραίτητη η ανοσοποίηση των παιδιών, καθώς και ο έλεγχος της βασικής τους ανάπτυξης, της ακοής και της όρασης, ενώ στη σχολική ηλικία θα πρέπει να ελέγχεται η εμφάνιση των δευ-

τερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, ώστε να προλαμβάνονται ορμονικές διαταραχές στα πρώιμα στάδια. Στους εφήβους θα πρέπει να δίνονται συμβουλές για υγιεινή διατροφή και για την πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Στους ενήλικες ο βασικός έλεγχος περιλαμβάνει τουλάχιστον: ➔ Αιματολογικό έλεγχο: • Βιοχημικές εξετάσεις (π.χ. σάκχαρο, χοληστερίνη).

• Γενική αίματος (αιματοκρίτη, λευκά και ερυθρά αιμοσφαίρια).

• Καθίζηση ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ). ➔ Καρδιολογικό έλεγχο: • Ακρόαση καρδιάς.

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο δίνει πολλές πληροφορίες όσον αφορά στη λειτουργία της καρδιάς (μας δείχνει μια αρρυθμία και το είδος της, την ύπαρξη ενός παλαιού ισχαιμικού επεισοδίου που μπορεί να πέρασε ασυμπτωματικά, όπως και διαταραχές στην αιμάτωση μυοκαρδίου).

• Μέτρηση αρτηριακής πίεσης, εάν είναι δυνατόν και στα δύο χέρια. ➔ Έλεγχο πνευμόνων: ακτινογραφία

«Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΌΣ ΜΑΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΝΟΣΕΊ ΣΙΩΠΗΛΆ ΧΩΡΊΣ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ»

90

θώρακος κάθε δύο χρόνια στους μη καπνιστές και κάθε χρόνο για τους καπνιστές. Επίσης, για τους καπνιστές άνω των 40 ετών, καλό θα ήταν να γίνεται μια lowdose αξονική τομογραφία θώρακος, καθώς και σπιρομέτρηση ετησίως. ➔ Κλινική εξέταση: πέραν της κλινικής αξιολόγησης, περιλαμβάνει τη λήψη ατομικού και οικογενειακού ιατρικού ιστορικού που βοηθά τον ιατρό να ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις. Επίσης, δίνει τη δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να ενημερωθεί για τις σωστές διατροφικές συνήθειες, τους κινδύνους του καπνίσματος, της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, λιπαρών και αλατιού. Το check-up όμως δεν περιλαμβάνει μόνο αυτά. Υπάρχουν και πιο ειδικοί έλεγχοι, όπως ο οφθαλμολογικός έλεγχος (μέτρηση οράσεως, έλεγχος οφθαλμικής πιέσεως και έλεγχος βυθού) και ο ακοολογικός έλεγχος με ακοόγραμμα.

Check-up ανάλογα με το φύλο Παράλληλα με τον βασικό έλεγχο, υπάρχουν και εξετάσεις που πρέπει να γίνονται αναλόγως του φύλου και της ηλικίας. ➔ Για άνδρες 40 ετών και άνω, PSA κάθε χρόνο (αιματολογική εξέταση, που ελέγχει τη λειτουργία του προστάτη και μπορεί να ανιχνεύσει κακοήθεια προστάτη). ➔ Για άνδρες άνω των 50 ετών, PSA, υπερηχογράφημα προστάτη ετησίως και δακτυλική εκτίμηση της υφής του προστάτη από ουρολόγο. ➔ Για ηλικίες άνω των 40 ετών στους

άνδρες και στις γυναίκες, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, εκτός αν υπάρχει λόγος (όπως ηλεκτροκαρδιογραφικά ευρήματα ή συμπτωματολογία κατά την κόπωση), θα πρέπει να γίνεται και δοκιμασία κοπώσεως ή και triplex καρδιάς. ➔ Για γυναίκες κάθε ηλικίας θα πρέπει να γίνεται: • Έλεγχος αναιμίας με γενική αίματος, σίδηρο και φερριτίνη ορού.

• Test Pap και γυναικολογική εξέταση, κάθε χρόνο από τη στιγμή που αρχίζουν να έχουν ενεργή σεξουαλική ζωή, έως και την ηλικία των 75 ετών.

• Κάθε 2-3 χρόνια, υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων και έλεγχος θυρεοειδούς.

Μπορούμε να ξεκινήσουμε συστηματικά checkup από την ηλικία των 18 ετών, όμως ο προληπτικός έλεγχος ξεκινά από την παιδική ηλικία.

➔ Για γυναίκες 20-40 ετών, επιπλέον των ανωτέρω, να γίνεται μαστολογική εκτίμηση με ψηλάφηση και υπερηχογράφημα μαστών. ➔ Για γυναίκες 40-75 ετών, ετησίως μαστογραφία και συνεκτίμηση με υπερηχογράφημα μαστών, μέτρηση οστικής πυκνότητας για έλεγχο οστεοπόρωσης, μετά την εμμηνόπαυση, ενώ για εκείνες που είναι υπό αγωγή για οστεοπόρωση, θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Η μαστογραφία μπορεί να γίνει και νωρίτερα από την ηλικία των 40 ετών, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή ύποπτα ευρήματα στην ψηλάφηση. Τα σωστό θα ήταν κάθε γυναίκα να μάθει να ψηλαφεί το στήθος της μία φορά το μήνα για να

το γνωρίζει καλά, ώστε -αν ανακαλύψει κάτι καινούργιο- να απευθυνθεί έγκαιρα στον ιατρό της. ➔ Η κολονοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται και για τα δύο φύλα από την ηλικία των 45 ετών ή νωρίτερα, εάν υπάρχουν συμπτώματα ή οικογενειακό ιστορικό. Τέλος, να μην ξεχνάμε ότι ο οδοντιατρικός προληπτικός έλεγχος είναι μέρος της διατήρησης της υγείας μας, όπως και η άσκηση, η υγιεινή διατροφή και η διατήρηση της καλής ψυχικής μας υγείας, κάνοντας πράγματα που μας ευχαριστούν, όπως να βρισκόμαστε με αγαπητά πρόσωπα, γελώντας με κάθε ευκαιρία ή να ευχαριστιόμαστε με μεγάλα, αλλά και με μικρά, απλά, καθημερινά πράγματα.

myh e a l t h

Θεόδωρος Λιακάκος Καθηγητής Χειρουργικής Διευθυντής Β΄ Χειρουργικής Κλινικής ΙΑΣΩ

Η σπάνια περίπτωση της

αχαλασίας οισοφάγου Όλες οι διαστάσεις μιας άγνωστης, μάλλον, νόσου, της οποίας τα συμπτώματα μπορεί να αντιμετωπιστούν με πρωτοποριακές μεθόδους και τεχνικές.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αχαλασίας οισοφάγου; Το πιο κοινό σύμπτωμα της αχαλασίας του οισοφάγου είναι η δυσκολία στη λήψη τροφής (δυσφαγία), κυρίως των στερεών, και το αίσθημα της στάσης στον οισοφάγο. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνυπάρχουν είναι: ➔ Αναγωγές τροφών ακόμη και προη-

γούμενων ημερών. ➔ Πόνος κυρίως στην κατάποση. ➔ Αίσθημα καύσου (καούρα). Η αδυναμία λήψης τροφής μπορεί να προκαλέσει σημαντική απώλεια βάρους.

Πως θα διαγνωστεί η αχαλασία; Για τη διάγνωση της αχαλασίας του οισοφάγου, χρησιμοποιούνται συνήθως: ➔ Το Βαριούχο Γεύμα, όπου εμφανίζεται συνήθως ένας διατεταμένος οισοφάγος με ένα χαρακτηριστικό σημείο που οι ακτινολόγοι περιγράφουν ως «ράμφος πτηνού». ➔ Η Γαστροσκόπηση, η οποία κυρίως αποκλείει άλλες παθήσεις του οισοφάγου που μπορεί να προσομοιάζουν με την αχαλασία (ψευδοαχαλασία). ➔ Η Μανομετρία του οισοφάγου, η οποία είναι η εξέταση που θέτει τη διάγνωση της αχαλασίας. Τα τελευταία χρόνια η χρήση της Μανομετρίας Υψηλής Ανάλυσης (HRM) όχι μόνο διαγιγνώσκει με ακρίβεια την αχαλασία, αλλά καθορίζει και τον τύπο της, ώστε να επιλεγεί η κατάλληλη αντιμετώπιση.

Πώς αντιμετωπίζεται η αχαλασία του οισοφάγου; Δυστυχώς, η αχαλασία δεν θεραπεύεται. Δεν μπορούμε δηλαδή να αναγεννήσουμε τα νευρικά κύτταρα και να επαναφέρουμε τη φυσιολογική κινητικότητα του οισο-

92

φάγου. Σήμερα οι «θεραπείες» στοχεύουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και κυρίως της δυσφαγίας. Οι βασικές θεραπείες είναι: ➔ Η Συντηρητική Ενδοσκοπική. ➔ Η Χειρουργική. ➔ Η Επεμβατική Ενδοσκοπική.

Η Συντηρητική Ενδοσκοπική αντιμετώπιση Περιλαμβάνει: 1. Διαστολή του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα η οποία γίνεται με ειδικό μπαλονάκι κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης. Η διαστολή στοχεύει στη διάσπαση των μυϊκών ινών, ώστε να μειωθεί η πίεση και με τον τρόπο αυτό η δυσκολία της διέλευσης της τροφής στον στόμαχο.

2. Έγχυση της τοξίνης της αλλαντίασης (botox), η οποία και αυτή γίνεται κατά τη γαστροσκόπηση. Η τοξίνη αυτή που παράγεται από το βακτήριο Clostridium botulinum προκαλεί χαλάρωση του σφιγκτήρα, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της δυσφαγίας. Οι θεραπείες αυτές δεν έχουν συνήθως πολύ καλά αποτελέσματα, και η διάρκειά τους είναι συνήθως ολίγων εβδομάδων, γι’ αυτό χρησιμοποιούνται σε ασθενείς που η γενική κατάσταση της υγείας τους δεν επιτρέπει περισσότερο επεμβατικές πράξεις.

Photo: iStock by Getty Images

Η

αχαλασία είναι μια κινητική διαταραχή του οισοφάγου. Είναι μια σπάνια νόσος, 1 περίπτωση/ 100.000 κατοίκους ανά έτος, αν και τελευταία φαίνεται ότι η συχνότητά της έχει αυξηθεί 2 με 3 φορές. Είναι άγνωστης αιτιολογίας, ενώ πιθανολογείται ότι είναι αυτοάνοσος ή φλεγμονώδης ο παθολογικός μηχανισμός, ο οποίος προκαλεί καταστροφή των νευρικών πλεγμάτων του οισοφάγου που είναι υπεύθυνα για τον φυσιολογικό περισταλτισμό και την προώθηση της τροφής. Όταν τα νεύρα αυτά καταστραφούν, το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου, που ονομάζεται Κατώτερος Οισοφαγικός Σφιγκτήρας (ΚΟΣ), δεν χαλαρώνει, όπως φυσιολογικά συμβαίνει, και έτσι δεν επιτρέπει τη δίοδο της τροφής στο στομάχι. Εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα σε ηλικίες 20-40 και 60-70 ετών, ανεξάρτητα φύλου, φυλής ή γεωγραφικής κατανομής.

Η Xειρουργική αντιμετώπιση Η χειρουργική αντιμετώπιση περιγράφηκε πρώτη φορά το 1913 από τον Heller. Μετά από πολλές διαφοροποιήσεις και βελτιώσεις, η περισσότερο χρησιμοποιούμενη σήμερα χειρουργική αντιμετώπιση είναι: Η λαπαροσκοπική μυοτομή κατά Heller με την προσθήκη θολοπλαστικής. Αποτελεί την οριστική αντιμετώπιση της συμπτωματολογίας της νόσου. Θεωρείται η επέμβαση εκλογής κυρίως σε νέους ασθενείς, καθώς τα αποτελέσματά της είναι πολύ καλά και έχουν μακροχρόνια διάρκεια. Με τη λαπαροσκοπική τεχνική, γίνεται πλήρης διατομή των μυϊκών ινών σε μήκος 5-6 εκ. επί του τελικού οισοφάγου και 2-2,5 εκ. επί του στομάχου. Ακολουθεί η κατασκευή κάποιου τύπου θολοπλαστικής-αντιπαλινδρομικής επέμβασης για την αποφυγή της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η οποία παρατηρείται σε 30-50% των περιπτώσεων μετεγχειρητικά.

«ΤΟ ΠΙΟ ΚΟΙΝΌ ΣΎΜΠΤΩΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΉΣ ΕΊΝΑΙ Η ΔΥΣΚΟΛΊΑ ΣΤΗ ΛΉΨΗ ΤΡΟΦΉΣ (ΔΥΣΦΑΓΊΑ), ΚΥΡΊΩΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΏΝ, ΚΑΙ ΤΟ ΑΊΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΣΤΆΣΗΣ ΣΤΟΝ ΟΙΣΟΦΆΓΟ» Η αποφυγή της είναι πολύ σημαντική καθώς η χρόνια παλινδρόμηση μπορεί να οδηγήσει σε οισοφαγίτιδα, οισοφάγο Barrett, ακόμα και στην ανάπτυξη αδενοκαρκινώματος. Η επέμβαση διενεργείται υπό γενική αναισθησία και διαρκεί 1,5 – 2 ώρες. Μετά από 1-2 μέρες νοσηλείας ο/η ασθενής εξέρχεται και επανέρχεται συντομότατα στις καθημερινές του/της συνήθειες.

Δυστυχώς, η αχαλασία δεν θεραπεύεται. Δεν μπορούμε, δηλαδή, να αναγεννήσουμε τα νευρικά κύτταρα και να επαναφέρουμε τη φυσιολογική κινητικότητα του οισοφάγου.

93

Οι επιπλοκές της επέμβασης, όταν αυτή διενεργείται από εξειδικευμένους χειρουργούς και με τη σύγχρονη ανάπτυξη της τεχνολογίας (οθόνες 4k, κάμερες υψηλής ευκρίνειας), είναι πλέον πολύ σπάνιες. Υποτροπή της δυσφαγίας, η οποία οφείλεται είτε σε τοπική ανάπτυξη ίνωσης είτε σε πρόοδο της νόσου, είναι δυνατόν να παρατηρηθεί αργότερα και αντιμετωπίζεται ανάλογα. Σε πολύ προχωρημένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να χρειαστεί και οισοφαγεκτομή.

Η Επεμβατική Ενδοσκοπική αντιμετώπιση Μια νεότερη ενδοσκοπική αντιμετώπιση είναι η διά του στόματος ενδοσκοπική μυοτομή γνωστή και ως POEM (Peroral Endoscopic Myotomy). Είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική, που επίσης πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Μέσω ενός εύκαμπτου γαστροσκοπίου υψηλής ευκρίνειας διατέμνεται η κυκλοτερής μυϊκή στοιβάδα του Κατώτερου Οισοφαγικού Σφιγκτήρα και των ινών του στομάχου στην καρδιοοισοφαγική συμβολή, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της διέλευσης τροφής στον στόμαχο και την ανακούφιση από τη δυσφαγία. Το μειονέκτημά της είναι η αδυναμία διενέργειας θολοπλαστικής για την αποφυγή της μετεγχειρητικής παλινδρόμησης και για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η συνεχής παρακολούθηση των ασθενών για την πρόληψη των επιπλοκών της. Επειδή η μέθοδος είναι σχετικά νέα, τα μακροχρόνια αποτελέσματά της δεν έχουν μελετηθεί ακόμα. Η επιλογή της κατάλληλης αντιμετώπισης για τον κάθε ασθενή γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο και τον βαθμό της αχαλασίας, την ηλικία, τη γενική κατάσταση της υγείας του, αλλά και τις προσδοκίες του από τη θεραπεία.

myh e a l t h

Η πνευμονία πρέπει να επιβεβαιώνεται ακτινολογικά και η ακτινογραφία θώρακος αποτελεί βασική εξέταση.

Πνευμονία

Συμπτώματα – θεραπεία – πρόληψη Επτά ερωτήματα που καλύπτουν όλες τις απορίες μας για την πνευμονία, μια νόσο της οποίας η εξέλιξη προβληματίζει.

94

Photo: Designed by Freepik

Βασίλειος Ι. Ιορδάνογλου, MD, FCCP Πνευμονολόγος Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ

T

ι είναι η πνευμονία;

Με τον όρο πνευμονία εννοούμε τη φλεγμονή του πνευμονικού παρεγχύματος από διάφορα παθογόνα αίτια. Ποικίλλει σε σοβαρότητα, από ήπια νόσο που μπορεί να αντιμετωπιστεί κατ’ οίκον, ιδίως σε νέα άτομα, μέχρι πολύ σοβαρή λοίμωξη, με υψηλή θνητότητα και θνησιμότητα.

Ποια είναι τα συμπτώματα; Τα κυριότερα συμπτώματα της πνευμονίας είναι πυρετός (συνήθως υψηλός), παραγωγικός βήχας, δύσπνοια, αιμόφυρτα πτύελα, αρθραλγίες, μυαλγίες, κοιλιακό άλγος, εμετοί, διάρροιες. Παράγοντες κινδύνου σε ασθενείς πάσχοντες από πνευμονία κοινότητας:

Τι προκαλεί την πνευμονία; Αιτιολογικώς, η πνευμονία χωρίζεται σε α) εξωνοσοκομειακή ή πνευμονία της κοινότητας, όπου ο ασθενής αποκτά την πνευμονία στο σπίτι του ή εισάγεται στο νοσοκομείο έχοντας εκδηλώσει πνευμονία και β) νοσοκομειακή, όπου ο ασθενής προσβάλλεται από πνευμονία μέσα στο νοσοκομείο, η οποία εκδηλώνεται 48 με 72 ώρες τουλάχιστον μετά την εισαγωγή του. Η αιτιολογία της πνευμονίας ποικίλλει, ενώ στο 25% με 50% των περιπτώσεων δεν ανευρίσκεται το παθογόνο αίτιο. Ένα από τα συχνότερα μικρόβια που ενοχοποιούνται για την πνευμονία είναι ο πνευμονιόκοκκος (στρεπτόκοκκος της πνευμονίας) και ακολουθούν άλλα μικρόβια, όπως το μυκόπλασμα, η Legionella, τα χλαμύδια και σε ορισμένες περιπτώσεις οι ιοί.

Ποια είναι η θεραπεία της πνευμονίας; Επειδή η αιτιολογική διάγνωση της πνευμονίας δεν είναι πάντα εφικτή ή είναι καθυστερημένη, η έναρξη της αγωγής είναι κατά κανόνα εμπειρική. Καθυστέρηση της θεραπείας για περισσότερες από οκτώ ώρες έχει συσχετιστεί με αύξηση της θνητότητας. H θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται κυρίως στη χορήγηση αντιβιοτικών. Η αγωγή θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό από τη διάγνωση και πολύ σημαντική είναι η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου με τη σωστή δοσολογία. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το παθογόνο αίτιο.

Πώς γίνεται η διάγνωση; Η πνευμονία πρέπει να επιβεβαιώνεται ακτινολογικά και η ακτινογραφία θώρακος αποτελεί βασική εξέταση (με την χαρακτηριστική εικόνα πύκνωσης). Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται, ασφαλώς, με την αξονική τομογραφία θώρακος, η οποία, όμως, δεν συνίσταται να γίνεται σε κάθε περίπτωση, αλλά όταν απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες, όπως υπόνοια υποκείμενης νεοπλασίας ή πλευριτική συλλογή. Στον εργαστηριακό έλεγχο, συνήθως, εμφανίζεται λευκοκυττάρωση και αύξηση των δεικτών φλεγμονής (CRP/ΤΚΕ), ενώ στη φυσική εξέταση, στην ακρόαση των πνευμόνων, αναδεικνύονται επιπρόσθετοι μη μουσικοί ρόγχοι, καθώς και τυπικά ευρήματα πύκνωσης (επικρουστική αμβλύτητα, αύξηση των φωνητικών δονήσεων, βρογχική αναπνοή).

• Ηλικία: > 65 ετών • Υποκείμενα νοσήματα: σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, αλκοολισμός, χρόνια πνευμονοπάθεια, ανοσοκαταστολή, νεοπλασίες • Κλινικά ευρήματα: ταχύπνοια, συστολική πίεση <90mmHg ή διαστολική πίεση < 60mmHg, πτώση επιπέδου συνείδησης, πυρετός > 38,3 οC • Εργαστηριακά ευρήματα: λευκοκυττάρωση ή λευκοπενία.

• Ακτινολογικά ευρήματα: ακτινολογική προσβολή περισσότερων του ενός πνευμονικών λοβών, σημαντική υπεζωκοτική συλλογή.

Πώς γίνεται η εκτίμηση της θεραπείας;

ΣΤΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΈΣ ΠΡΌΛΗΨΗΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΆΛΛΟΙ ΤΡΌΠΟΙ ΠΑΡΈΜΒΑΣΗΣ, ΌΠΩΣ ΕΠΑΡΚΉΣ ΕΝΥΔΆΤΩΣΗ, ΚΑΛΉ ΔΙΑΤΡΟΦΉ, ΑΠΟΦΥΓΉ ΚΑΠΝΊΣΜΑΤΟΣ, ΡΎΘΜΙΣΗ ΥΠΟΚΕΊΜΕΝΩΝ ΝΌΣΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΈΣ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ

95

Η εκτίμηση της ανταπόκρισης στη θεραπευτική αγωγή βασίζεται σε κλινικά δεδομένα (πυρετός, δύσπνοια, γενική κατάσταση), εργαστηριακά (λευκοκυττάρωση, δείκτες φλεγμονής) και ακτινολογικά (ακτινογραφία θώρακος).

Υπάρχει πρόληψη; Η πνευμονία μπορεί να προληφθεί ορισμένες φορές με το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο, ενώ άλλες στρατηγικές πρόληψης της πνευμονίας περιλαμβάνουν και άλλους τρόπους παρέμβασης, όπως επαρκής ενυδάτωση, καλή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος, ρύθμιση υποκείμενων νόσων, επαρκές ανοσοποιητικό σύστημα.

my h e a l t h

Δρ Ιωάννης Ζιούνας MD, PhD, FACS Διευθυντής Γ’ Χειρουργικής Κλινικής ΙΑΣΩ

Η αποκατάσταση της βουβωνοκήλης είναι γεγονός

Δεν αποτελεί πια έναν δύσκολο αντίπαλο για τους χειρουργούς, ενώ τα καινούργια επιστημονικά δεδομένα δημιουργούν αισιοδοξία.

Α

πό τα χρόνια του Ιπποκράτη, η κήλη απασχολούσε σοβαρά ιατρούς και ασθενείς. Η βουβωνοκήλη είναι η πιο συχνή μορφή κήλης και αφορά το 75% του συνόλου των κηλών. Παρατηρείται, κυρίως, στους άνδρες και έχει υπολογιστεί ότι το ¼ των ανδρών θα αναπτύξουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους βουβωνοκήλη, κυρίως δεξιά. Συχνά η βουβωνοκήλη είναι «μη ανατάξιμη», δηλαδή δεν είναι δυνατή η επαναφορά του προβάλλοντα περιτοναϊκού σάκου και του περιεχομένου του από τον βουβωνικό πόρο πίσω στην κοιλιά. Κυρίως, σε αυτές τις περιπτώσεις, εγκυμονεί ο σοβαρότατος κίνδυνος της περίσφιγξης της κήλης, μίας κατάστασης που μπορεί να οδηγήσει ραγδαία σε μόνιμη βλάβη ενδοκοιλιακών οργάνων και να απειλήσει ακόμα και τη ζωή του ασθενούς.

Photo: Shutterstock

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες; Προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της βουβωνοκήλης αποτελούν η παχυσαρκία, ο χρόνιος βήχας, η έντονη άσκηση, η δυσκοιλιότητα, η υπερτροφία του προστάτη, η ενασχόληση με άρση βαρέων αντικειμένων και οι συστηματικές

νόσοι (κίρρωση ήπατος, όγκοι πυέλου). Οι περισσότερες βουβωνοκήλες είναι ασυμπτωματικές και γίνονται τυχαία αντιληπτές, από ένα πρήξιμο στη σύστοιχη βουβωνική χώρα ή αιφνίδιο άλγος και διόγκωση στην περιοχή ή μετά από άρση βάρους.

Πώς γίνεται η διάγνωση της βουβωνοκήλης; Η διάγνωση γίνεται, κυρίως, με τη φυσική εξέταση του ασθενούς, τόσο σε όρθια όσο και σε ύπτια θέση (δοκιμασία Valsalva). Η διαφοροδιάγνωση περιλαμβάνει τις μηροκήλη, υδροκήλη, κιρσοκήλη, λεμφαδενίτιδα βουβωνικής χώρας, αιμάτωμα.

Ποιες είναι οι μέθοδοι θεραπείας;

«ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΒΟΥΒΩΝΟΚΉΛΕΣ ΕΊΝΑΙ ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΓΊΝΟΝΤΑΙ ΤΥΧΑΊΑ ΑΝΤΙΛΗΠΤΈΣ, ΑΠΌ ΈΝΑ ΠΡΉΞΙΜΟ ΣΤΗ ΣΎΣΤΟΙΧΗ ΒΟΥΒΩΝΙΚΉ ΧΏΡΑ Ή ΑΙΦΝΊΔΙΟ ΆΛΓΟΣ ΚΑΙ ΔΙΌΓΚΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΉ Ή ΜΕΤΆ ΑΠΌ ΆΡΣΗ ΒΆΡΟΥΣ»

97

Η θεραπεία παραμένει χειρουργική. Η χρήση ζώνης (κηλεπίδεσμου) δεν ενδείκνυται σε καμία περίπτωση για μακροχρόνια χρήση, ούτε για μικρό χρονικό διάστημα. Ο κηλεπίδεσμος δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, τουναντίον μπορεί και να το επιδεινώσει, μετατρέποντας μία ανατάξιμη κήλη σε μη ανατάξιμη. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, επιμηκύνει τη διάρκεια ύπαρξης μίας βουβωνοκήλης, μεγαλώνοντας έτσι την πιθανότητα περίσφιγξης και άλλων επιπλοκών. Παράλληλα, δημιουργεί συμφύσεις στον περιτοναϊκό σάκο, καθιστώντας την επέμβαση εξαιρετικά δυσκολότερη.

Ποιες είναι οι ενδεικνυόμενες χειρουργικές μέθοδοι; Για την αντιμετώπιση της βουβωνοκήλης εφαρμόζονται διάφορες χειρουργικές

my h e a l t h

τοναϊκή κοιλότητα (ολική εξωπεριτοναϊκή αποκατάσταση). ➔ Λαπαροσκοπική τεχνική TAPP με πρόσβαση στην περιτοναϊκή κοιλότητα (διακοιλιακή προπεριτοναϊκή αποκατάσταση). Η πλέον καθιερωμένη εκ των κλασικών μεθόδων είναι η ενίσχυση των κοιλιακών τοιχωμάτων με πλέγμα κατά Lichtenstein και, εκ των λαπαροσκοπικών τεχνικών, η μέθοδος TEP.

Η εξέλιξη της χειρουργικής αντιμετώπισης της βουβωνοκήλης Στην άσκηση της Γενικής Χειρουργικής η αποκατάσταση των κηλών είναι η δεύτερη πιο συχνή επέμβαση μετά τη σκωληκοειδεκτομή, φτάνοντας το 17,2% όλων των χειρουργικών επεμβάσεων στη Γαλλία και 24,1% στις Η.Π.Α. Για πολλές δεκαετίες οι ασθενείς υποβάλλονταν στις παραδοσιακές τεχνικές αποκατάστασης

«ΈΧΕΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΊ ΌΤΙ ΤΟ ¼ ΤΩΝ ΑΝΔΡΏΝ ΘΑ ΑΝΑΠΤΎΞΟΥΝ ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΉΣ ΤΟΥΣ ΒΟΥΒΩΝΟΚΉΛΗ, ΚΥΡΊΩΣ ΔΕΞΙΆ»

με συμπλησίαση των ιστών υπό τάση. Περίπου 80 εγχειρητικές τεχνικές έχουν περιγραφεί από την εποχή που ο Bassini για πρώτη φορά το 1890 περιέγραψε την τεχνική του, με πιο διαδομένες από αυτές τις τεχνικές Bassini, McVay και Shouldice. Τα τελευταία χρόνια, όμως, το σκηνικό έχει αλλάξει εντυπωσιακά, με την επανάσταση που έφεραν στην αντιμετώπιση των κηλών, πρώτον, η χρήση των συνθετικών προθέσεων και δεύτερον οι ανοικτές και λαπαροσκοπικές χωρίς τάση (tension-free) τεχνικές αποκατάστασης. Η μοντέρνα εποχή της χειρουργικής των κηλών άρχισε 40 χρόνια πριν, με την πρώτη χρήση ενός πλέγματος αποτελούμενου από μονόκλωνα ράμματα πολυαιθυλενίου, το οποίο μείωνε αισθητά την τάση των ιστών. Στην αρχή, το πλέγμα χρησίμευε για να ενισχύει απλώς, ενώ η αποκατάσταση της κήλης γινόταν με τις κλασικές μεθόδους. Το γεγονός αυτό ακολούθησε η εμφάνιση στο προσκήνιο του πλέγματος από πολυπροπυλένιο (ΡΡΜ), το οποίο αποτέλεσε τεράστιο βήμα προόδου στα συνθετικά βιολογικά υλικά, λόγω του εύκολου χειρισμού του. Πριν από 20 χρόνια ο Ir. Lichtenstein περιέγραψε την χωρίς τάση (Tensionfree) χειρουργική αποκατάσταση της βουβωνοκήλης, χρησιμοποιώντας πλέγμα πολυπροπυλενίου. Αυτή η διαφορετική αντίληψη δεν άργησε, βέβαια, να έρθει σε πλήρη ρήξη με τις καθιερωμένες τεχνικές και τους αντιπροσώπους τους. Θεωρείται, λοιπόν, ότι το οπίσθιο τοίχωμα του βουβωνικού πόρου είναι μια ζώνη κινδύνου υποτροπής, όταν συνοδεύεται από τάση.

Τα πλεονεκτήματα της χρήσης μη απορροφήσιμου πλέγματος Με τη χρησιμοποίηση του μη απορροφήσιμου πλέγματος, επιτυγχάνουμε την ενίσχυση του οπισθίου τοιχώματος του βουβωνικού πόρου και παράλληλα επιλύουμε το πρόβλημα της τάσης. Η εκτέλεση της τεχνικής υπό τοπική αναισθησία δεν απαιτεί προεγχειρητικό έλεγχο, παρά μόνο στους ασθενείς που εμφανίζουν σημεία αναιμίας ή είναι υπό θεραπεία με διουρητικά, δεν απαιτείται νοσηλεία και ο ασθενής επανέρχεται άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητες.

98

Photo: Shutterstock

μέθοδοι, οι οποίες έχουν κοινό στόχο την πλήρη αποκατάσταση του ασθενούς με όσο το δυνατό λιγότερη επιβάρυνση και με τη μικρότερη δυνατή πιθανότητα μετεγχειρητικών επιπλοκών ή μελλοντικής υποτροπής. Οι μέθοδοι αυτές μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες: ➔ Ανοικτές επεμβάσεις μέσω μικρής τομής στη βουβωνική χώρα υπό τοπική, ραχιαία ή γενική αναισθησία, με ενίσχυση των κοιλιακών τοιχωμάτων με ειδικό συνθετικό πλέγμα (αποκατάσταση χωρίς τάση με πλέγμα, π.χ. μέθοδος κατά Lichtenstein). ➔ Ελάχιστα επεμβατικές – λαπαροσκοπικές επεμβάσεις με χρήση ειδικών εργαλείων και κάμερας (οπτικής) μέσω μικρότερων τομών στο δέρμα συνήθως υπό γενική αναισθησία. ➔ Λαπαροσκοπική τεχνική TEP διαμέσου των μυϊκών στρωμάτων του κοιλιακού τοιχώματος, χωρίς πρόσβαση στην περι-

myh e a l t h

Στέλιος Γραφάκος Παιδίατρος-Αιματολόγος Διευθυντής Αιματολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων

Αιματολογικές διαταραχές σε νόσο COVID-19

Σε μια περίοδο που η νόσος έχει ανατρέψει τις καθημερινές μας συνήθειες, είναι καλό να γνωρίζουμε πόσο επικίνδυνη μπορεί να αποδειχθεί, προκαλώντας μια σειρά από σοβαρά προβλήματα.

H

νόσος από τον κορωνοϊό του 2019 (COVID- 19) προκαλείται από τον νέο κορωνοϊό SARS– COV -2, εμφανίστηκε στην Κίνα τον Δεκέμβριο του 2019, επεκτάθηκε ταχέως σε ολόκληρο τον κόσμο και την 11η Μαρτίου του 2020 δηλώθηκε ως πανδημία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Η πορεία της νόσου διαφέρει σημαντικά μεταξύ των προσβαλλόμενων ατόμων, όπου οι περισσότεροι είναι ασυμπτωματικοί, ενώ άλλοι εμφανίζουν ήπια συμπτώματα, όπως ξηρό βήχα, πυρετό, δύσπνοια, μυαλγίες, απώλεια του αισθήματος της γεύσης και της όσφρησης. Σε μικρό ποσοστό, ιδιαίτερα σε ευπαθή άτομα, η νόσος εξελίσσεται σε πνευμονία, αναπνευστική ανεπάρκεια, θρομβώσεις, πολυοργανική δυσλειτουργία, που μπορεί να οδηγήσουν στον θάνατο. Η βαρύτητα και η θνητότητα της νόσου σχετίζονται με την ηλικία, γι’ αυτό τα παιδιά προσβάλλονται λιγότερο και αναπτύσσουν ήπια νόσηση. Μακροχρόνια νοσηλεία, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και θάνατος συμβαίνουν συχνότερα σε άτομα άνω των 60 ετών.

Photo: iStock by Getty Images

Το αιμοποιητικό σύστημα απειλείται Ο ιός κατεξοχήν προσβάλλει το αναπνευστικό, αλλά δεν φείδεται ουδενός άλλου συστήματος. Στο αιμοποιητικό σύστημα προκαλεί ποικίλες διαταραχές που μπορεί να εξεταστούν από δύο διαφορετικές πλευρές. Τα αιματολογικά προβλήματα και τις εργαστηριακές διαταραχές που δημιουργεί ο ίδιος ο ιός, αλλά και την ευαισθησία και ευπάθεια των ασθενών με καρκίνο και αιματολογικά νοσήματα τα οποία τους καθιστούν ευπρόσβλητους από αυτόν. Οι πιο συχνές εργαστηριακές διαταραχές, που υποδηλώνουν και βαρύτερη πρόγνωση, περιλαμβάνουν δείκτες ιστικής βλάβης [αυξημένη γαλακτική αφυδρογονάση (LDH), πυροσταφυλική τρανσαμινάση (SGOT/ ALT), τροπονίνη και κρεατινίνη], δείκτες φλεγμονής οξείας φάσης [αυξημένη C- αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών (ΤΚΕ), προκαλσιτονίνη, ινωδογόνο, αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων], διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος [αυξημένα D-dimmers, παρατεταμένο

χρόνο προθρομβίνης, μειωμένη δραστικότητα αντιθρομβίνης, θρομβοπενία και, επίσης, ελαττωμένη αλβουμίνη και λεμφοπενία]. Τα εργαστηριακά ευρήματα και οι αιματολογικές διαταραχές σε COVID-19 αφορούν όλα τα στοιχεία του αίματος. Ο αριθμός των ουδετερόφιλων κοκκιοκυττάρων αυξάνεται κατά τις πρώτες ημέρες της νόσησης, με εμφάνιση άωρων και δυσμορφικών μορφών. Μεγάλη ουδετεροφιλία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης οξέως αναπνευστικού συνδρόμου και θνητότητας. Τα λεμφοκύτταρα, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις, έτσι και στην COVID-19, μειώνονται σημαντικά, ιδιαίτερα τα CD8+ κύτταρα. Όλα τα δεδομένα υποδεικνύουν στενή σχέση σοβαρής λεμφοπενίας με βαρύτητα της νόσου και εισαγωγή σε ΜΕΘ. Πτώση του αριθμού των ερυθροκυττάρων και συνεπώς της αιμοσφαιρίνης, παρατηρείται στις βαριές μορφές της νόσου και αποδίδονται στην τοξική δράση κυτταροκινών, όπως IL-4 και IL-10 που αναστέλλουν την ερυθροποίηση, αλλά και τη λεμφοποίηση. Η COVID-19 έχει συσχετιστεί με τις ομάδες αίματος ΑΒΟ, όπου η ομάδα Α συναντάται σε μεγαλύτερη συχνότητα από τις άλλες σε ασθενείς με κορωνοϊό, ενώ από την άλλη πλευρά άτομα της ομάδας Ο έχουν μικρότερη πιθανότητα να μολυνθούν από τον ιό. Η μείωση του αριθμού των αιμοπεταλίων (θρομβοπενία) είναι από τις πλέον συνήθεις εκδηλώσεις της νόσου και προδικάζει πτωχή πρόγνωση. Οφείλεται σε άμεση βλαπτική επίδραση του SARS-COV–2 στα αιμοποιητικά κύτταρα, σε μειωμένη παραγωγή και αναστολή της ωρίμανσης των μεγακαρυοκυττάρων, σε αύξηση της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων και μεγάλης κατανάλωσής τους στη μικροκυκλοφορία του πνευμονικού ιστού που έχει υποστεί βλάβη. Η συχνότερη και πλέον επικίνδυνη αιματολογική επιπλοκή οφείλεται σε διαταραχές της πήξης του αίματος, με υψηλό ποσοστό σοβαρών θρομβωτικών επεισοδίων, ιδιαίτερα πνευμονικών εμβολών. Μπορεί να συνυπάρχει και διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη (DIC), με κατανάλωση προθρομβωτικών πρωτεϊνών και αιμοπεταλίων και επακόλουθο τη δημιουργία πολλαπλών

myh e a l t h

«Η COVID-19 ΔΙΑΤΑΡΆΣΣΕΙ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΆ ΝΟΣΉΜΑΤΑ, ΔΙΌΤΙ ΟΔΗΓΕΊ ΣΕ ΚΑΘΥΣΤΕΡΉΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΒΟΛΈΣ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΈΝΗ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥΣ, ΚΥΡΊΩΣ ΣΤΗΝ ΟΜΆΔΑ ΤΩΝ ΕΝΉΛΙΚΩΝ ΑΤΌΜΩΝ»

Ασθενείς με καρκίνο και αιματολογικά νοσήματα Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς, αυτοί με καρκίνο και αιματολογικά νοσήματα αλλά και χρονίως πάσχοντες από διάφορες αρρώστιες, είναι γνωστό ότι εμφανίζουν ευαισθησία σε ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και παρουσιάζουν αυξημένη

νοσηρότητα και θνητότητα συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Αυτό ισχύει και για την προσβολή τους από τον SARS– COV-2. Δημοσιευμένες, όμως, εργασίες παρουσιάζουν μία πιο ευνοϊκή εικόνα της επίπτωσης της COVID-19 στα παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία, στα οποία είναι γενικά ασυμπτωματική ή με ήπια συμπτώματα και μικρό αριθμό σοβαρών επιπλοκών. Η ομάδα των παιδιών αυτών φαίνεται να εμφανίζει τον ίδιο κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρής νόσησης από κορωνοϊό με τους υγιείς συνομήλικούς της και αυτό έχει αναφερθεί ακόμα και σε παιδιά που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών. Αυτό, βέβαια, μπορεί να οφείλεται στην ιδιαίτερη προστασία και στις ειδικές συνθήκες νοσηλείας των συγκεκριμένων αυτών ασθενών, οι οποίοι πρέπει να έχουν και προτεραιότητα στους εμβολιασμούς. Η COVID-19 όμως διαταράσσει τη θεραπεία των ασθενών με νεοπλασματικά νοσήματα, διότι οδηγεί σε καθυστερήσεις και αναβολές την προγραμματισμένη θεραπεία τους όχι τόσο στα παιδιά, αλλά κυρίως στην ομάδα των ενήλικων ατόμων.

Photo: iStock by Getty Images

μικροθρομβωσεων στα αγγεία. Σε πολλές μελέτες, υψηλή πρώιμη θνητότητα έχει συσχετισθεί με αυξημένα D-dimmers, αυξημένα προϊόντα αποδόμησης του ινώδους, παρατεταμένο χρόνο προθρομβίνης και χαμηλά αιμοπετάλια. Λόγω του υψηλού κινδύνου θρομβοεμβολικών επεισοδίων, οι νοσηλευόμενοι ασθενείς λαμβάνουν προφυλακτική αγωγή με ηπαρίνη. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η ανησυχία για την πρόκληση θρομβώσεων κατόπιν εμβολιασμού είναι αδικαιολόγητη, αφού ο κίνδυνος είναι ασήμαντος σε σχέση με το υψηλό ποσοστό θρομβώσεων που παρατηρείται στα άτομα που νοσούν. Μεταξύ των πολύ σοβαρών αιματολογικών επιπλοκών της COVID-19, περιλαμβάνονται η συστηματική υπερφλεγμονώδης κατάσταση, η οποία ομοιάζει με δευτεροπαθή αιμοφαγοκυτταρική λεμφοϊστιοκυττάρωση και ακόμη θρομβωτική διαταραχή με εικόνα παρεμφερή της διάχυτης ενδοαγγειακής πήξης, που αμφότερες έχουν υψηλή θνητότητα. Στα παιδιά έχει αναφερθεί πολυσυστηματικό ανοσολογικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS-C) που αρκετές φορές μιμείται τη νόσο Kawasaki.

Η ανησυχία για την πρόκληση θρομβώσεων κατόπιν εμβολιασμού είναι αδικαιολόγητη, αφού ο κίνδυνος είναι ασήμαντος σε σχέση με το υψηλό ποσοστό θρομβώσεων που παρατηρείται στα άτομα που νοσούν.

102

Η άποψή σας είναι σημαντική για εμάς! Η πλήρης αλλά και έγκυρη ενημέρωση σε θέματα υγείας μπορεί να διαφυλάξει το πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου, την υγεία. Σε αυτή την πολύτιμη προσπάθεια το MYLIFE δίνει το «παρών». Απαραίτητη είναι η δική σας συμβολή. Γι' αυτό θα θέλαμε να συμπληρώσετε το παρακάτω ερωτηματολόγιο ώστε να γίνουμε ακόμα καλύτεροι. Η ενημέρωση σε θέματα υγείας μπορεί να αποτελέσει την καλύτερη πρόληψη: Πώς αξιολογείτε την ενημέρωση του περιοδικού;

Άριστη

Πώς αξιολογείτε τη συνολική εικόνα του περιοδικού;

Άριστη

Πολύ καλή Πολύ καλή

Συμφωνώ

Διαφωνώ

Iκανοποιητική

Μη Ικανοποιητική

Iκανοποιητική

Τα άρθρα είναι κατανοητά και δεν μπερδεύουν τον αναγνώστη με δύσκολους ιατρικούς όρους:

Μη Ικανοποιητική

Συμφωνώ

Διαφωνώ

Παράδειγμα μη κατανοητού άρθρου: .......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................... Πιστεύω ότι είναι πιο χρήσιμα τα άρθρα που αφορούν: Μητρότητα

Φροντίδα Νεογέννητου

Eυεξία

Εγκυμοσύνη

Παιδί

Διατροφή

Γονιμότητα

Υγεία γενικά

Καινοτομία - Ιατροτεχνολογική εξελιξη

Θηλασμό

Αποθεραπεία & Αποκατάσταση

Γενική Ιατρική

Αναφέρετε άλλες κατηγορίες που σας ενδιαφέρουν: ....................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................. Επιπλέον θέματα που θα ήθελα να διαβάζω για να είμαι ενημερωμένος/η σε ό,τι αφορά την υγεία μου (μπορείτε να αναφέρετε θέματα συγκεκριμένων ειδικοτήτων): ................................................................................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................. Για θέματα υγείας προτιμώ να ενημερώνομαι: Online. Αναφέρετε συγκεκριμένα websites ............................................................................................................................................

Photo: Designed by Freepik

Από έντυπες εκδόσεις. Αναφέρετε συγκεκριμένα έντυπα: .................................................................................................................. Το ερωτηματολόγιο μπορεί να συμπληρωθεί ανώνυμα. Προσωπικά στοιχεία: Όνομα: ................................................................................................... Επίθετο: ................................................................................................... Φύλο: Άνδρας

Γυναίκα

Ημερομηνία γέννησης: ....................................................

Παιδιά: 1

2

3 και άνω

Διεύθυνση: ........................................................................................................................... Περιοχή: ............................................ Τ.Κ: ................. Τηλέφωνο: ...................................................................................................... Κινητό: .............................................................................................

Email: ................................................................................................................................................................................................................................. Επιθυμώ να λαμβάνω ενημέρωση σχετικά με τις υπηρεσίες υγείας του Ομίλου ΙΑΣΩ Υπογραφή: ........................................................................................................................................... Παρακαλούμε συμπληρώστε τις ανωτέρω πληροφορίες, μόνο εφόσον επιθυμείτε να χρησιμοποιούνται προκειμένου να ενημερώνεστε σχετικά με τις υπηρεσίες υγείας του Ομίλου ΙΑΣΩ. Έχω διαβάσει και κατανοήσει την Πολιτική Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων του Ομίλου ΙΑΣΩ, η οποία βρίσκεται ανηρτημένη στην ιστοσελίδα https://www.iaso.gr Αποστολή ερωτηματολογίου:

ΙΑΣΩ, Λεωφ. Κηφισίας 37-39, 151 23 Μαρούσι, Αθήνα Υπόψη κυρίας Ι. Ρέντη, τηλ. επικοινωνίας: 210 6383905 Αν βρίσκεστε στους χώρους των μονάδων υγείας του Ομίλου ΙΑΣΩ μπορείτε να αφήσετε το ερωτηματολόγιο στην υποδοχή.

Σας ευχαριστούμε πολύ Χριστίνα Ταμπουρέα CCO Ομίλου ΙΑΣΩ

myh e a l t h

Λάζαρος Ι. Σακκάς, MD, DM, PhD(UK), FRCP(UK)(Hon) Ρευματολόγος, Παθολόγος Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Η νέα μεγάλη πρόκληση A

ναλαμβάνοντας τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, της Επιτροπής δηλαδή που καλείται να εξετάσει τις συμπεριφορές του προσωπικού, αλλά και τις ιατρικές πράξεις, οι οποίες πρέπει να είναι σύμφωνες με την καλή κλινική πρακτική και με τα σχετικά πρωτόκολλα, θέτουμε ως στόχο την προστασία της αξιοπρέπειας, των δικαιωμάτων και της υγείας των ασθενών. Θέλουμε να συνεχίσουμε να αποτελούμε ένα πρότυπο Θεραπευτήριο που θα καταστεί σημείο αναφοράς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Για την υλοποίηση του οράματος αυτού, εργαζόμαστε με συνέπεια και επιμονή, έχοντας ως κύριο μέλημά μας τον άνθρωπο και τις αξίες του και βασικό άξονα την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας, προστατεύοντας ταυτόχρονα τα δικαιώματα των ασθενών. Αναγνωρίζοντας ότι η ιδιωτική υγεία δεν πρέπει να αποτελεί προνόμιο ολίγων, αλλά δικαίωμα και ανάγκη της μεγάλης μερίδας του πληθυσμού, δημιουργήσαμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε να εξασφαλίσουμε την πρόσβαση σε όσους το επιθυμούν. Οι αξίες μας είναι η περιφρούρηση της υγείας και της ασφάλειας του ασθενούς, με

Οι αξίες και οι στόχοι του πρότυπου θεραπευτηρίου, που θα οδηγήσουν στην αναγνώριση και καταξίωσή του πέρα από τα σύνορα της χώρας.

ευγένεια και φιλικότητα, με ενδιαφέρον και προσοχή, με επαγγελματισμό, αφοσίωση και φροντίδα, με αξιοπρέπεια και σεβασμό στις ξεχωριστές του ανάγκες, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές, ιδεολογικές ή άλλες πεποιθήσεις του ή τη βαρύτητα της νόσου. Οφείλουμε απεριόριστο σεβασμό στην ιδιωτική ζωή του ασθενούς και απέχουμε από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατό να βλάψει τον απόρρητο χαρακτήρα των κάθε είδους πληροφοριών, των οποίων λαμβάνουμε γνώση κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους. Επιπλέον, το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας έχει αποφασίσει να αναπτύξει και τον τομέα της Ρευματολογίας. Οι αυτοάνοσες και οι ρευματικές παθήσεις είναι μεγάλο κομμάτι της Ιατρικής Επιστήμης. Η απόφαση της διοίκησης του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας να προσθέσει και αυτό το Τμήμα στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας είναι ακόμη ένας λόγος για την παρουσία μου εδώ, για να συμβάλω 104

με την εμπειρία και τις γνώσεις μου στην ανάπτυξη του Τμήματος αυτού. Ήδη έχουμε αρχίσει να δρομολογούμε το κομμάτι των εξειδικευμένων ιατρικών εξετάσεων και την απασχόληση ενός δεύτερου ρευματολόγου. Τα αυτοάνοσα νοσήματα θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι πάθηση των καιρών μας, λόγω της μεγάλης έκτασης και της σοβαρότητάς τους. Οι αυτοάνοσες παθήσεις έχουν ένα καλό κι ένα κακό. Το κακό είναι ότι δεν υπάρχει μια εξέταση η οποία θα μας δείξει την πάθηση. Η διάγνωση στηρίζεται σε ένα σύνολο παραγόντων που πρέπει να συνεκτιμηθούν, όπως τα συμπτώματα του ασθενούς, ευρήματα της κλινικής εξέτασης, εργαστηριακές εξετάσεις και απεικονίσεις οργάνων. Αυτό είναι και το καλό: η πρόκληση του ρευματολόγου να εκτιμήσει διάφορες πιθανότητες για να καταλήξει στη σωστή διάγνωση. Ένας ρευματολόγος, λοιπόν, που ασχολείται με τα αυτοάνοσα πρέπει να είναι ένας καλός κλινικός γιατρός, να διαθέτει επαρκείς γνώσεις, αλλά και εμπειρία κι ένα προφίλ τέτοιο που να του επιτρέπει να συνεργάζεται και με άλλες ειδικότητες. Επειδή τα αυτοάνοσα προσβάλλουν πολλά και διαφορετικά ανθρώπινα όργανα, η συνεργασία διαφορετικών ειδικοτήτων είναι ζωτικής σημασίας. Είναι αναγκαίο να επισπευσθεί η διάγνωση και η έναρξη

Photo: iStock by Getty Images

στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

«ΟΙ ΑΞΊΕΣ ΜΑΣ ΕΊΝΑΙ Η ΠΕΡΙΦΡΟΎΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΊΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΎΣ, ΜΕ ΕΥΓΈΝΕΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΌΤΗΤΑ, ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΧΉ, ΜΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΌ, ΑΦΟΣΊΩΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΊΔΑ, ΜΕ ΑΞΙΟΠΡΈΠΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΌ ΣΤΙΣ ΞΕΧΩΡΙΣΤΈΣ ΤΟΥ ΑΝΆΓΚΕΣ, ΑΝΕΞΆΡΤΗΤΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΈΣ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΈΣ Ή ΆΛΛΕΣ ΠΕΠΟΙΘΉΣΕΙΣ ΤΟΥ Ή ΤΗ ΒΑΡΎΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΌΣΟΥ»

105

θεραπείας. Υπάρχουν αυτοάνοσα νοσήματα στα οποία, αν δεν δώσεις γρήγορη θεραπεία, ελλοχεύει ο κίνδυνος να εκδηλωθεί ανεπάρκεια οργάνων (νεφρών, πνευμόνων κ.λπ.) ή να κινδυνεύσει η ζωή του ασθενούς. Ωστόσο, θεραπείες υπάρχουν. Και αυτό είναι το γεγονός που προσφέρει τη μέγιστη ικανοποίηση. Η ικανοποίηση που παίρνει ο γιατρός όταν βλέπει έναν άρρωστο, που είτε κινδυνεύει να χάσει ένα όργανο είτε τη ζωή του, τελικά να επανέρχεται. Το συναίσθημα αυτό δεν περιγράφεται. Με σκληρή δουλειά και επιμονή, θα καταφέρουμε να πετύχουμε όλους τους παραπάνω στόχους στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας.

myh e a l t h

ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Ένα βήμα μπροστά από ολόκληρη τη χώρα Συνεχής εξέλιξη και πρωτοπορία, σε ένα πρότυπο ίδρυµα παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας.

Αντώνιος Τσαγκάλης Ορθοπαιδικός – Χειρουργός Διευθυντής Γ΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής - Επανορθωτικής Χειρουργικής Μεγάλων Αρθρώσεων και Σπονδυλικής Στήλης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Photo: Designed by Freepik

H

μεγάλη επανάσταση έγινε το 2010, από είτε εκτός Ελλάδας, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. τότε δηλαδή που άρχισε να λειτουργεί το Αυτή λοιπόν η διαπίστωση, αλλά πολύ περισσότερο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, και έτσι δεν υπήρχε η ανάγκη, μας ώθησε στο να ενώσουμε τις δυνάμεις πλέον η ανάγκη να πραγματοποιούμε τα δύσκολα μας και, εκμεταλλευόμενοι και τις γνώσεις άλλων χειρουργεία εκτός Λάρισας. Το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας είναι συνεργατών μας, τη ζωτικότητα και την αντοχή των ένας φιλόξενος χώρος. Στην αρχή του εγχειρήματος, νεότερων σε ηλικία συναδέλφων, να αρχίσουμε κάποιες θυμάμαι τα πρώτα τέσσερα χειρουργεία, ξεκινήσαμε με επεμβάσεις πάνω στο κομμάτι της επανορθωτικής κάποιες αρθροσκοπήσεις. Σήμερα, στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας χειρουργικής των άκρων ή τις αναθεωρήσεις -δηλαδή έχουμε φτάσει στο σημείο να πραγματοποιούνται καρτις επεμβάσεις για δεύτερη, τρίτη ή πέμπτη φορά σε διοχειρουργικές επεμβάσεις, επεμβάσεις στο κρανίο, ένα ισχίο ή σε έναν ώμο-, τεχνικά πολύ δύσκολες και ακόμη και πολύ μεγάλα και δύσκολα χειρουργεία στη απαιτητικές επεμβάσεις. σπονδυλική στήλη. Επιπλέον, βλέπω μέσα στο ΙΑΣΩ Στο κομμάτι της σπονδυλικής στήλης, ένα αντικείμενο Θεσσαλίας να συγκεντρώνεται πλέον το δεκαπλάσιο που υπηρετώ εδώ και είκοσι χρόνια, θα προχωρήσουμε επιστημονικό προσωπικό, σε μια διαδικασία συνεχούς σε ακόμα πιο δύσκολες και εξειδικευμένες επεμβάεξέλιξης και πρωτοπορίας. σεις. Θα φροντίσουμε ασθενείς που αντιμετωπίζουν Στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, λοιπόν, προσπαθούμε να εφαρσύνθετες καταστάσεις, επεμβάσεις που ήταν υψηλού μόσουμε κάτι που παγκόσμια κόστους και χωρίς να υπάρχει το αποτελεί πλέον γεγονός: να έχουμε κατάλληλο ιατρικό προσωπικό για εξειδικευμένες ομάδες ιατρών να τις υπηρετήσει. Εδώ στο ΙΑΣΩ «ΤΕΧΝΙΚΆ, ΥΠΆΡΧΕΙ σε συγκεκριμένα αντικείμενα, Θεσσαλίας έχουμε καταφέρει με ΌΛΗ Η ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ ούτως ώστε σε κάθε ειδικότητα οικονομίες κλίμακας να επιτύνα υπάρχουν οι αντίστοιχες υπο- ΚΑΙ ΔΙΑΘΈΤΟΥΜΕ ΑΥΤΉΝ χουμε τη μείωση του κόστους ΤΗ ΣΤΙΓΜΉ Ό,ΤΙ ΠΙΟ ειδικότητες, πιστοποιημένες από για τέτοιου είδους επεμβάσεις. διεθνείς οργανισμούς, με στόχο Ενώνουμε τις δυνάμεις μας και ΣΎΓΧΡΟΝΟ ΥΠΆΡΧΕΙ την επιτυχή αποκατάσταση των έτσι αυξάνεται η δυναμική της ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΉΤΗ» προβλημάτων υγείας του ασθεπροσπάθειας. Από μόνος του νούς. Εδώ στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας κανένας, όσο καλός κι αν είναι, είμαστε ένα βήμα μπροστά από ολόκληρη τη χώρα, δεν μπορεί να πετύχει αυτά που μπορούν πολλοί μαζί. καθώς, όπου κι αν συμβαίνει κάτι παρόμοιο, αφορά Η Γ' Ορθοπαιδική Κλινική του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας ασχοσε μεμονωμένες περιπτώσεις γιατρών που έχουν λείται με την επανορθωτική χειρουργική άκρων και λάβει διεθνείς πιστοποιήσεις για τον εαυτό τους και σπονδυλικής στήλης, με τεχνικές ελάχιστης παρέμβασης, όχι οργανωμένα ως κλινικές. κλασικές, αλλά και ειδικές αρθροπλαστικές. Τεχνικά, Η Γ' Ορθοπαιδική Κλινική αριθμεί μέχρι σήμερα δέκα υπάρχει όλη η υποστήριξη και διαθέτουμε αυτήν τη συναδέλφους γιατρούς, οι μισοί από τους οποίους είναι στιγμή ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στον πλανήτη, ήδη πιστοποιημένοι σε πολύ εξειδικευμένα αντικείκαταφέρνοντας με τον τρόπο αυτό να εφαρμόσουμε μενα της Ορθοπαιδικής, ενώ αναμένονται και άλλοι. όλες τις σύγχρονες τεχνικές. Η εξελιγμένη τεχνολογία, που απευθύνεται σε όλους Σε μια τριετία θα ήθελα να δω τον κόσμο, τόσο από τους τομείς της ιατρικής, είναι εκείνη που θα μας την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, να έρχεται επιτρέψει με τη χρήση της να λύσουμε πολλά και με εμπιστοσύνη για να κάνει αυτού του είδους τις πολύπλοκα ιατρικά προβλήματα, βοηθώντας ουσιαεπεμβάσεις που σας περιέγραψα. Θα ήθελα να δω τους στικά τον ασθενή. νέους γιατρούς να είναι αυτάρκεις και να επεκτείνουν Από τη στιγμή που εδώ διαθέτουμε και τις πιστοποιήσεις το τμήμα, προχωρώντας όλο και πιο μπροστά με νέες και την τεχνολογία, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τεχνικές και είμαι βέβαιος πως, με τη στήριξη του ΙΑΣΩ τις συνθήκες που θα επιτρέψουν ασθενείς με συγκεΘεσσαλίας και τη συνεχή διάθεση για αναβάθμιση και κριμένα προβλήματα να μη χρειάζεται πλέον να ταξικαλή συνεργασία, αυτό θα συμβεί και θα είναι προς δεύουν εκτός Θεσσαλίας, είτε Αθήνα και Θεσσαλονίκη όφελος κυρίως του ασθενούς.

107

myh e a l t h

Δρ. Στέφανος Π. Λαζαρίδης, MD, PhD Ορθοπαιδικός Χειρουργός Διευθυντής Τμήματος Διαδερμικής Χειρουργικής Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας Fellow της Αμερικανικής Ακαδημίας Διαδερμικής Χειρουργικής Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής (AAFAS)

Η διαδερμική χειρουργική διόρθωση των παραμορφώσεων ποδιού και δακτύλων

Η δημιουργία εξόστωσης («κότσι») στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού αποτελεί τη συχνότερη παραμόρφωση του ποδιού.

Μια τεχνική που χαρακτηρίζεται σχεδόν ατραυματική και η άμεση κινητοποίηση των ασθενών που την επιλέγουν δημιουργούν νέα δεδομένα στη χειρουργική αντιμετώπιση του πέλματός μας.

T

ο ανθρώπινο πόδι είναι μια πολύπλοκη ανατομική περιοχή που περιλαμβάνει 26 οστά, 33 αρθρώσεις, 42 μύες και τουλάχιστον 40 συνδέσμους και τένοντες, που έχουν σαν ρόλο να διατηρούν σε αρμονία τις συνδέσεις όλων αυτών των κινούμενων μονάδων στο πόδι. Εάν, δε, αναλογιστούμε πως 5.000 – 7.500 βήματα την ημέρα είναι «φυσιολογική δραστηριότητα», αντιλαμβανόμαστε και τη μεγάλη συχνότητα των παραμορφώσεων και παθήσεων στο πόδι. αλλά και την ακρίβεια που απαιτείται κατά τη χειρουργική τους διόρθωση.

Ανάλυση της αιτιολογίας Η δημιουργία εξόστωσης («κότσι») στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού αποτελεί τη συχνότερη παραμόρφωση του ποδιού και οι αιτίες που την προκαλούν διακρίνονται σε ενδογενείς και εξωγενείς: ➔ Ενδογενείς αιτίες Αφορούν ανατομικές αδυναμίες του ποδιού από κατασκευής (ενέχεται κληρονομικότητα), με αποτέλεσμα να ασκούνται μεγαλύτερα του φυσιολογικού φορτία στην περιοχή και να προκαλείται η παραμόρφωση, όπως: 1. Πλατυποδία – Βλαισοπλατυποδία.

2. Αστάθεια αρθρώσεων του ταρσού.

3. Συστεμικά ή νευρολογικά σύνδρομα. ➔ Εξωγενείς αιτίες Αφορούν το lifestyle της εποχής! Τα στενά παπούτσια και τα ψηλά τακούνια είναι ο σημαντικότερος εξωγενής παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στην παραμόρφωση αυτή.

Photo: Shutterstock

Κλινική εικόνα και εξέλιξη παραμορφώσεων Η συνήθης εξέλιξη της παραμόρφωσης με την πάροδο του χρόνου είναι η εξής: Ο σχηματισμός της εξόστωσης («κότσι») προκαλεί διεύρυνση του πρόσθιου άκρου ποδός και σταδιακά το μεγάλο δάχτυλο αποκλίνει προς τα έξω. Η τριβή

της εξόστωσης στα υποδήματα συχνά προκαλεί φλεγμονή με πόνο και οίδημα, με αποτέλεσμα να στενεύει κι άλλο ο χώρος στο παπούτσι και το πρόβλημα να διαιωνίζεται και να επιδεινώνεται. Η έλλειψη χώρου για τα υπόλοιπα δάχτυλα προκαλεί την εφίππευση του δεύτερου δακτύλου επί του πρώτου με αποτέλεσμα γαμψοδακτυλία και «πτώση του μεταταρσίου». Η πτώση του μεταταρσίου προκαλεί επώδυνο κάλο στο πέλμα ενώ η τριβή του προέχοντος δεύτερου δακτύλου στο παπούτσι τον σχηματισμό κάλου στη ράχη του, με εντονότατο πόνο. Ο περιορισμός του χώρου μεταξύ 2ου – 3ου και 3ου – 4ου μεταταρσίου συχνά προκαλεί ερεθισμό των νεύρων ανάμεσά τους, με αποτέλεσμα φλεγμονή και πάχυνση των νεύρων αυτών ( νεύρωμα του «Morton»). Στην περίπτωση αυτή ο πόνος είναι ιδιαίτερος («σαν καρφί») και συχνά έχει «κάψιμο» ή μούδιασμα στην περιοχή (νευραλγία).

Διαδερμική χειρουργική διόρθωση Σε κάθε περίπτωση που η παραμόρφωση είναι χρόνια και επώδυνη ή ιδιαίτερα ακαλαίσθητη και τα συντηρητικά μέσα έχουν φτωχό αποτέλεσμα, τίθεται ένδειξη χειρουργικής διόρθωσης. Η φιλοσοφία της Διαδερμικής Χειρουργι-

«Η ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΉΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉΣ ΕΊΝΑΙ Η ΔΙΌΡΘΩΣΗ ΌΛΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΟΡΦΏΣΕΩΝ, ΑΠΟΦΕΎΓΟΝΤΑΣ ΚΆΘΕ ΠΕΡΙΤΤΌ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΌ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΏΝ ΙΣΤΏΝ»

109

κής είναι η διόρθωση όλων των ανωτέρω παραμορφώσεων, αποφεύγοντας κάθε περιττό τραυματισμό φυσιολογικών ιστών, με σκοπό την απουσία μετεγχειρητικού πόνου, την άμεση κινητοποίηση και τη γρήγορη αποκατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ιδιαίτερου χειρουργικού εξοπλισμού και, φυσικά, με κατάλληλη εμπειρία στο αντικείμενο, ενώ η ατραυματική σχεδόν χειρουργική και η άμεση κινητοποίηση των ασθενών έχουν καταστήσει την τεχνική αυτή ιδιαίτερα δημοφιλή τα τελευταία χρόνια.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Διαδερμικής Χειρουργικής; • Περιορισμένη τοπική αναισθησία.

• Τομές 2-3 χιλιοστών (αποφυγή σημαντικής ουλής).

• Αποφυγή χρήσης «ξένων» υλικών (βίδες, πλάκες, σύρματα).

• Ελαχιστοποίηση μετεγχειρητικού πόνου (σχεδόν ατραυματική τεχνική).

• Απουσία νοσηλείας (ο ασθενής επιστρέφει άμεσα στο σπίτι του).

• Άμεση κινητοποίηση (ο ασθενής περπατάει άμεσα, φορώντας μια παντόφλα).

• Καμία παρενόχληση της αγγείωσης (ενδείκνυται για τους ηλικιωμένους, τους διαβητικούς και τους ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα).

Ποιες παθήσεις – παραμορφώσεις αντιμετωπίζονται; • Βλαισός δάκτυλος - εξόστωση πρώτου μεταταρσίου («κότσι»).

• Οστεοαρθρίτιδα 1ης Μεταταρσοφαλαγγικής (μεγάλου δακτύλου).

• Μηχανική μεταταρσαλγία («πτώση μεταταρσίων»).

• Γαμψοδακτυλία και Σφυροδακτυλία των μικρών δακτύλων.

• Εξόστωση πέμπτου μεταταρσίου.

• Νεύρωμα του Morton.

• Δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος.

• « Άκανθα» πτέρνας.

• Σύνδρομο Haglund.

myh e a l t h

Ανδρέας Δημουλής MD, PhD Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος Διευθυντής Α’ Πνευμονολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας Επιστημονικά Υπεύθυνος Πνευμονολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

O ρόλος του ενδοβρογχικού υπερήχου (EBUS) στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα Χάρη στην εφαρμογή της υπερηχο-βρογχοσκόπησης, οι ογκολογικοί ασθενείς αποκτούν πρόσβαση σε ολοκληρωμένες υπηρεσίες διάγνωσης και διαχείρισης της νόσου τους.

Σ

την Πνευμονολογία και στην Ογκολογία τα τελευταία 10 έτη έχει συντελεστεί μια πραγματική επανάσταση, τόσο στη διαγνωστική προσέγγιση όσο και στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Η συνεχής εξέλιξη και εφαρμογή νέων διαγνωστικών τεχνικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους ασθενείς με νεοεξεργασίες στον θώρακα. Η επιβίωση και η ποιότητα ζωής των ασθενών έχουν βελτιωθεί σημαντικά, αλλά οι περισσότερες πιθανότητες για πλήρη ίαση εξακολουθούν να είναι με το μέρος όσων μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική εξαίρεση των καρκινικών βλαβών σε υγιή όρια. Απαιτείται, επομένως, ενδελεχής έλεγχος, ούτως ώστε κανένας υποψήφιος για χειρουργική αντιμετώπιση να μη στερηθεί τα ευεργετήματα μιας εν τέλει θεραπευτικής παρέμβασης σε μια θεωρητικά ανίατη νόσο, αλλά συγχρόνως να μην υποβάλλονται σε θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν να κερδίσουν κάτι από αυτές. Οι σύγχρονες απεικονιστικές μέθοδοι, ενώ μπορούν με εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια να αποκλείσουν ή να επιβεβαιώσουν την

ύπαρξη απομακρυσμένων μεταστάσεων, είναι ανεπαρκείς αναφορικά με τον ακριβή καθορισμό του βαθμού της επέκτασης της κακοήθειας στο μεσοθωράκιο, με αποτέλεσμα πολλές φορές να καθίσταται προβληματική η ακριβής σταδιοποίηση της νεοπλασματικής νόσου. Η λεπτομερής διερεύνηση του μεσοθωρακίου είναι πέραν των δυνατοτήτων του κλασικού εύκαμπτου βρογχοσκοπίου και μέχρι σχετικά πρόσφατα απαιτούσε θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες πολλές φορές διενεργούνταν μόνο και

«Η ΥΠΕΡΗΧΟΒΡΟΓΧΟΣΚΌΠΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΜΙΑ ΥΒΡΙΔΙΚΉ ΤΕΧΝΙΚΉ, ΣΤΗΝ ΟΠΟΊΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΌΜΑΣΤΕ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΆ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΉΣ ΒΡΟΓΧΟΣΚΌΠΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΊΑΣ»

110

μόνο για να αναδείξουν ότι ο ασθενής δεν ήταν υποψήφιος για χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου. Λύση στα σημαντικά αυτά προβλήματα έχει δώσει η καθιέρωση της υπερηχοβρογχοσκόπησης (EndoBronchial UltraSound bronchoscopy - EBUS) και η λήψη κυτταρολογικού υλικού με βελόνη από τους μεσοθωρακικούς λεμφαδένες, διαμέσου των βρόγχων (TransBronchial Needle Aspiration – ΤΒΝΑ). Η υπερηχο-βρογχοσκόπηση αποτελεί μια υβριδική τεχνική, στην οποία εκμεταλλευόμαστε συνδυαστικά τα πλεονεκτήματα της κλασικής βρογχοσκόπησης και της υπερηχογραφίας, με αποτέλεσμα να μπορούμε να «επεκτείνουμε» την όρασή μας πέρα από τα όρια των βρόγχων. Δύο διαφορετικά συστήματα είναι σήμερα διαθέσιμα: το βρογχοσκόπιο με ενσωματωμένο υπέρηχο στο άκρο του (EBUS bronchoscope) και ο ενδοβρογχικός υπερηχογραφικός καθετήρας (miniprobe). Στην πρώτη περίπτωση, με την προσθήκη μιας κεφαλής υπερήχων στην άκρη ενός εύκαμπτου βρογχοσκοπίου, μας δίνεται πλέον η δυνατότητα, αφού πρώτα επισκοπήσουμε όλο το βρογχικό δένδρο, να:

O ενδοβρογχικός υπέρηχος μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην αρχική διάγνωση, στην ορθή σταδιοποίηση, αλλά και στην άρτια αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα.

Photo: Designed by Freepik

« Η ΧΡΉΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΟΒΡΟΓΧΙΚΟΎ ΥΠΕΡΉΧΟΥ ΕΊΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΆ ΑΣΦΑΛΉΣ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΓΊΝΕΙ ΣΤΟΝ ΧΏΡΟ ΤΟΥ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟΎ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟΥ» ➔ Προχωρήσουμε, σε πραγματικό χρόνο, στη συστηματική εξέταση σχεδόν όλων των λεμφαδενικών ομάδων του μεσοθωρακίου και στη λήψη κυτταρολογικού υλικού από αυτές μέσω βελόνης (EBUSΤΒΝΑ), από όπου κριθεί σκόπιμο για την πλήρη σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονα. ➔ Λάβουμε (υπό προϋποθέσεις) διαγνωστικό υλικό από πνευμονικές βλάβες που δεν είναι ορατές ενδοσκοπικά, «απαλλάσσοντας» έτσι τον ασθενή από άλλες πιο επεμβατικές διαγνωστικές προσεγγίσεις και πιθανές επιπλοκές. ➔ Λάβουμε κυτταρολογικό υλικό από τους λεμφαδένες κατά τη σταδιοποίηση άλλων νεοπλασιών, οι οποίες εμφανίζουν μεταστάσεις στο μεσοθωράκιο. Ο ενδοβρογχικός υπερηχογραφικός καθετήρας (miniprobe), από την άλλη, αν και δεν μας επιτρέπει τη λήψη βιοπτικού και κυτταρολογικού υλικού σε πραγματικό χρόνο, μας επιτρέπει να προσεγγίσουμε περιφερικές βλάβες με

μεγάλη ακρίβεια, αυξάνοντας εκθετικά τη διαγνωστική ευαισθησία της βρογχοσκόπησης. Ειδικά με τη βοήθεια της ακτινοσκόπησης, σύγχρονων απεικονιστικών συστημάτων (cone beam CT), της άμεσης κυτταρολογικής εξέτασης (Rapid On-Site Evaluation - ROSE), της ελαστογραφίας, ειδικών προγραμμάτων καθοδήγησης (Virtual Bronchoscopy, Electromagnetic Navigation κ.λπ.), αλλά και του ενδοσκοπικoύ υπερήχου του γαστρεντερικού (Endoscopic UltraSound - EUS), η υπερηχο-βρογχοσκόπηση αποτελεί πλέον σήμερα, με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες, την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση και σταδιοποίηση του πνευμονικού καρκίνου. Η χρήση του ενδοβρογχικού υπερήχου είναι εξαιρετικά ασφαλής και μπορεί να γίνει στον χώρο του ενδοσκοπικού εργαστηρίου, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη για διενέργεια πρόσθετων διαγνωστικών τεχνικών. Γενικά, η εξέταση

111

γίνεται είτε υπό μέθη είτε υπό γενική αναισθησία, μειώνοντας έτσι στο ελάχιστο και το άγχος του ασθενή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η μεγαλύτερη προσφορά των ιατρών προς τους ογκολογικούς ασθενείς είναι η πρώιμη διάγνωση της νόσου. Σήμερα, υπάρχουν αποτελεσματικά προγράμματα πρόληψης (screening) του πνευμονικού καρκίνου και η άμεση εφαρμογή τους είναι επιτακτική. Και σε αυτόν τον τομέα, ο ενδοβρογχικός υπέρηχος, με τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα έναντι των υπολοίπων διαγνωστικών προσεγγίσεων, μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην αρχική διάγνωση, στην ορθή σταδιοποίηση, αλλά και στην άρτια αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα. Φυσικά, η ολιστική αντιμετώπιση των ασθενών απαιτεί την αγαστή συνεργασία εξειδικευμένων ιατρών από πολλές ειδικότητες, στο πλαίσιο ενός καλά δομημένου ογκολογικού συμβουλίου. Υπάρχει σήμερα στη φαρέτρα μας πλειάδα θεραπευτικών μέσων και η απόφαση για το ποια τελικά θα χρησιμοποιήσουμε στη θεραπεία ενός ογκολογικού ασθενή είναι πολυπαραγοντική και δεν θα πρέπει να γίνεται από ένα μόνο άτομο. Με την προθήκη και του υπερηχο-βρογχοσκοπίου στις ήδη παρεχόμενες στους ογκολογικούς ασθενείς υπηρεσίες του (Τμήμα Χημειοθεραπειών, Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα, Θωρακοχειρουργική Κλινική, δομημένο Ογκολογικό Συμβούλιο), το ΙΑΣΩ Θεσσαλίας προσφέρει την πλέον ολοκληρωμένη φροντίδα, από τη στιγμή της διάγνωσης και τη σταδιοποίηση, μέχρι τη βέλτιστη αντιμετώπιση του πνευμονικού καρκίνου, αποτελώντας σημείο αναφοράς για όλη την Περιφέρεια Θεσσαλίας, και όχι μόνο.

mom's wellness

Δρ Μαρία Σκουρολιάκου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Επιστημονική Σύμβουλος Κέντρου Διατροφικής Υποστήριξης ΙΑΣΩ

Χριστίνα Κωστάρα Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, MMedSci Διαιτολόγος Κέντρου Διατροφικής Υποστήριξης ΙΑΣΩ

Eating well Δροσερές και πρωτότυπες ιδέες για απολαυστικά καλοκαιρινά γεύματα, τα οποία είναι πλούσια σε συστατικά υψηλής αξίας και έχουν την υπογραφή της εξειδικευμένης ομάδας της Διατροφικής Υποστήριξης και Διαιτολογίας του ΙΑΣΩ.

H

Φακές σαλάτα Υλικά (για 1 μερίδα) • 1 φλ. βρασμένες φακές (μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και άλλα όσπρια, όπως μαυρομάτικα, ρεβύθια) • 2 κ.σ. ελαιόλαδο • Διάφορα ψιλοκομμένα λαχανικά: ντομάτα, φρέσκο κρεμμυδάκι, μαϊντανό, πιπεριά • 4-5 μέτριες ελιές, κομμένες σε φέτες • 50-60 γρ. τυρί φέτα (εναλλακτικά, μπορούμε να προσθέσουμε θαλασσινό ή ψάρι, για μείωση πρόσληψης λιπαρών και αύξηση της απορρόφησης του σιδήρου) • Ξίδι • Λίγο θαλασσινό αλάτι • Φρεσκοτριμμένο πιπέρι • Αρωματικά βότανα (π.χ. βασιλικό, δυόσμο).

σε τροφές φυτικές (Plant-Based diet), με λίγα ή καθόλου ζωικά προϊόντα και με αύξηση της κατανάλωσης οσπρίων, είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Τα όσπρια αποτελούν τροφές εξαιρετικής θρεπτικής αξίας. Παρέχουν υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη -δηλαδή συμβάλουν στην αργή απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα-, εδώδιμες ίνες, πρωτεΐνες, βιταμίνες συμπλέγματος Β, χαλκό, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, φώσφορο κ.λπ. Αποτελούν τροφή χαμηλή σε λιπαρά και λόγω του ότι αποτελούν φυτική τροφή δεν περιέχουν καθόλου χοληστερίνη

Εκτέλεση Ανακατεύουμε όλα τα υλικά σε ένα μπολ και σερβίρουμε κρύα. Αντί για μαυρομάτικα μπορούμε να προσθέσουμε άλλα όσπρια της αρεσκείας μας. Το σχόλιο των ειδικών Τα όσπρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι πολλών υγιεινών διατροφικών μοντέλων, συμπεριλαμβανομένης και της Μεσογειακής Διατροφής, η οποία αποτελεί Άυλο Πολιτιστικό Αγαθό της Ανθρωπότητας (UNESCO, 2010). Τα οφέλη για τη συνολική υγεία και την ευεξία από μια διατροφή βασισμένη 112

Top Tip Τα όσπρια αποτελούν πηγή σιδήρου στη μη αιμική μορφή, η οποία έχει μικρή απορρόφηση από τον οργανισμό (5-10%). Η απορρόφηση του σιδήρου αυξάνεται σημαντικά αν συνοδέψουμε τα όσπρια με 60 γρ. άπαχη πηγή πρωτεΐνης (π.χ. θαλασσινά, ψάρι), καθώς και λαχανικά τα οποία αποτελούν πηγή βιταμίνης C (π.χ. πιπεριές, τομάτα). Διατροφική ανάλυση ανά μερίδα ➔ 760 kcal, 57g ➔ Λιπαρά 57 γρ. (από τα οποία 39 γρ. κορεσμένα) ➔ Υδατάνθρακες 35 γρ. ➔ Πρωτεΐνη 22 γρ. ➔ Εδώδιμες ίνες 8 γρ. (εξαιρετική πηγή εδώδιμων ινών).

Photo: Shutterstock

καλή διατροφική υποστήριξη της γυναίκας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη ενισχύει τη συνολική εικόνα ευεξίας μιας μητέρας, αλλά και την υγεία του ίδιου του βρέφους της. Το Tμήμα Διατροφικής Υποστήριξης και Διαιτολογίας του ΙΑΣΩ παρέχει υψηλού επιπέδου εξατομικευμένα πλάνα διατροφής, τα οποία περιλαμβάνουν μια σειρά από γευστικές προτάσεις με πρωτότυπους συνδυασμούς τροφών, πλούσιες σε συστατικά υψηλής διατροφικής αξίας.

Μελιτζάνες με γιαούρτι στο φούρνο Συνδυασμός αγνών, εξαιρετικά θρεπτικών τροφών που οδηγεί σε ένα πιάτο γευστικό, υγιεινό, πλούσιο σε ασβέστιο.

Υλικά (για 4 μερίδες) • 3 μελιτζάνες φλάσκες σφιχτές, μετρίου μεγέθους • 250 γρ. γιαούρτι με 2% λιπαρά • 80 γρ. ελαιόλαδο • 3 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο • 30 γρ. τυρί παρμεζάνα • 3 κ.σ. φρέσκος ψιλοκομμένος βασιλικός • αλάτι, πιπέρι Εκτέλεση Κόβουμε τις μελιτζάνες σε φέτες 5 χιλιοστών, τις βάζουμε σε σουρωτήρι, πασπαλίζουμε με αλάτι και αφήνουμε για 2 ώρες να βγάλουν τα υγρά τους. Αναμειγνύουμε σε μπολ το γιαούρτι, το ελαιόλαδο, το σκόρδο, το πιπέρι και τον βασιλικό. Σε ένα ταψί τοποθετούμε τις μελιτζάνες δίπλα δίπλα, αφού πρώτα τις έχουμε αλείψει και από τις δύο πλευρές με το μείγμα του γιαουρτιού. Ρίχνουμε την παρμεζάνα και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο (μέτρια θερμοκρασία), έως ότου ψηθούν οι μελιτζάνες και απορροφηθούν τα υγρά.

νται από τα πιο υγιεινά λαχανικά; Ο λόγος είναι ότι παρέχουν σημαντικά διατροφικά οφέλη, αλλά και οφέλη για την υγεία, πέρα από τη θρέψη, χάρη στην αφθονία βιταμινών, ανόργανων συστατικών και βιολογικά ενεργών συστατικών (bioactive compounds) που περιέχουν. Οι βιοενεργές ιδιότητες της μελιτζάνας σχετίζονται με την υψηλή περιεκτικότητά της σε φαινολικές ενώσεις - οι οποίες είναι κυρίως φαινολικά οξέα- και πιο συγκεκριμένα χλωρογενές οξύ στη σάρκα του καρπού και ανθοκυανίνες στη φλούδα. Τόσο τα φαινολικά οξέα όσο και οι ανθοκυανίνες έχουν πληθώρα ευεργετικών δράσεων για την ανθρώπινη υγεία. Η αντιοξειδωτική ικανότητα της μελιτζάνας την κατατάσσει στο Top 10 από 120 διαφορετικά λαχανικά και σχετίζεται με το χρώμα και το μέγεθος του καρπού. Σύμφωνα με αποτελέσματα μελετών, μικρές σε μέγεθος μελιτζάνες, ιώδους χρώματος, φαίνεται να έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις φαινολικών οξέων και ανθοκυανινών και υψηλότερη αντιοξειδωτική ικανότητα από άλλους τύπους μελιτζάνας (π.χ. μακριές πράσινες, μεγάλες μοβ χρώματος, μεσαίου μεγέθους). Η μέθοδος μαγειρέματος παίζει ρόλο! Το τηγάνισμα της μελιτζάνας προκαλεί 50% μείωση στην αντιοξειδωτική ικανότητα, ενώ το ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα φαινολικών

Το σχόλιο των ειδικών Η μελιτζάνα είναι από τα πιο νόστιμα καλοκαιριάτικα λαχανικά. Aνήκει στη μεγάλη οικογένεια των σολανωδών (Solanaceae family). Αν και υπάρχουν αρκετές ποικιλίες οι οποίες καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο, η πιο διαδεδομένη είναι η Solanum melongena. Άγρια συγγενικά είδη των συγκεκριμένων ποικιλιών της μελιτζάνας παράγουν μεγάλα αγκαθωτά φύλλα και μικρούς, σκληρούς καρπούς, πράσινου χρώματος και σφαιρικού σχήματος. Η μελιτζάνα S. melongena διαφέρει από τους άγριους προγόνους της, κυρίως στο χρώμα του καρπού και το μέγεθος. Ο καρπός της καλλιεργούμενης μελιτζάνας είναι μεγαλύτερος από τον άγριο τύπο και με μεγάλη ποικιλομορφία σε μέγεθος, ενώ χρωματικά κυμαίνεται από βαθύ βιολετί έως μαύρο, με κάποιες πράσινες και λευκές ποικιλίες. Γνωρίζετε, όμως, ότι οι μελιτζάνες θεωρού-

ενώσεων και αντιοξειδωτικής ικανότητας, συγκριτικά με την ωμή μελιτζάνα!

Διατροφική ανάλυση ανά μερίδα ➔ 340 kcal ➔ Λιπαρά 25 γρ. (8 γρ. κορεσμένα) ➔ Υδατάνθρακες 13 γρ. ➔ Πρωτεΐνη 12 γρ. ➔ Εδώδιμες ίνες 6 γρ. (εξαιρετική πηγή εδώδιμων ινών) ➔ Ασβέστιο 300 mg (καλύπτει το 3540% της Ημερήσιας Προσλαμβανόμενης Ποσότητας Αναφοράς σε ασβέστιο) Η Διατροφική Ανάλυση έγινε με το λογισμικό πρόγραμμα Οι πληροφορίες για όλα τα τρόφιμα και ροφήματα που υπάρχουν στη Βάση Τροφίμων έχουν ληφθεί από τις αντίστοιχες εταιρείες διακίνησης των προϊόντων στην Ελλάδα (διατροφικές ετικέτες), από τη Βάση Δεδομένων του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ [USDA National Nutrient Database for Standard Reference], από τους επίσημους Βρετανικούς Πίνακες Σύνθεσης Τροφίμων (Composition of Foods Intregrated Dataset, COFID) και το βιβλίο «Πίνακες Σύνθεσης Τροφίμων και Ελληνικών Φαγητών», 3η έκδοση (Τριχοπούλου Α. Αθήνα 2004, Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιανού Α.Ε.).

Η αντιοξειδωτική ικανότητα της μελιτζάνας την κατατάσσει στο Top 10 από 120 διαφορετικά λαχανικά.

113

travel Κείμενο: Θωμάς Κ. Ευθυμίου Φωτογραφίες: Christian Kapsiotis

Ὀζολία Λοκρίς Καλύπτουμε 500 χιλιόμετρα με κυκλωτική κίνηση τον Κορινθιακό Κόλπο και ανακαλύπτουμε πόσο άγνωστος μας είναι!

Η

Οζολίδα Λοκρίδα ήταν το δυτικό τμήμα της περιοχής της Λοκρίδας, δυτικά των Δελφών, και χωριζόταν από την Οπουντία Λοκρίδα με τον Παρνασσό και τη Δωρίδα, το βόρειο δηλαδή μέρος του σημερινού νομού Φωκίδας. Δυτικά έφτανε μέχρι το Αντίρριο και ανατολικά μέχρι την αρχαία φωκική πόλη Κρίσα, το σημερινό Χρισσό, κάτω από τους Δελφούς. Οι κάτοικοί της ονομάζονταν Οζόλες και δραστηριοποιούνταν με επιτυχία στη ναυτική τέχνη. Πρωτεύουσα της Οζολίδας Λοκρίδας ήταν η γνωστή μας Άμφισσα, που το 338 π.Χ. καταστράφηκε από τον βασιλιά Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας. Σημαντικότατη όσο και στρατηγική πόλη της ευρύτερης περιοχής, αλλά και το κυριότερο λιμάνι της εποχής, ήταν η Ναύπακτος, ονομασία που προέρχεται από τις λέξεις «ναυς και πήγνυμι», που σημαίνει «κατασκευάζω πλοίο». Άλλες σημαντικές πόλεις κοντά

στη θάλασσα ήταν η Οιάνθεια (το σημερινό Γαλαξίδι) και το Ευπάλιο, ενώ ένα από τα διάσημα οχυρά της Οζολίας Λοκρίδας ήταν η Μυωνία, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Αγία Ευθυμία, με εξαιρετική θέα στα νότια μέχρι τον Κορινθιακό.

Δελφοί Ανηφορίζοντας από την Αράχοβα προς τους Δελφούς, αντιλαμβάνεσαι εύκολα την επιβλητικότητα του τοπίου. Οι περισσότεροι από εμάς έχουν περάσει από εκεί, πλην όμως ελάχιστοι σταματούν για να δουν και να μάθουν το πώς και γιατί οι Δελφοί έγιναν το «κέντρο του κόσμου», όπου μεταξύ άλλων λατρεύονταν θεοί όπως ο Απόλλωνας, ο Διόνυσος, η Άρτεμις, ο Ποσειδώνας, ο Ερμής, ο Ζευς Πολιεύς, η Υγεία και η Ειλείθυια. Στον βαθμό που το άρθρο που διαβάζετε έχει κάποια παραινετική συνεισφορά, θα σας προτείναμε μια μελλοντική στάση

114

σε αυτόν τον σπάνιο τόπο, επίκεντρο μυθολογικών και πραγματικών δράσεων, με πρωταγωνιστή το ξακουστό μαντείο, που για πολλούς αιώνες αποτελούσε το πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο και το σύμβολο της ενότητας του αρχαίου ελληνισμού, όπως διαβάζουμε στα αρχαία κείμενα και αποδεικνύει και στις μέρες μας η αρχαιολογική σκαπάνη. Η επιλογή του χώρου «εξηγείται» μόλις βρεθείτε στον χώρο, στους πρόποδες του Παρνασσού, σε υψόμετρο περί τα 500 μέτρα, ανάμεσα στις Φαιδριάδες, δύο τεράστια βραχώδη «γλυπτά» που αγκαλιάζουν μία σειρά κτισμάτων το καθένα με τον δικό του ρόλο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι Δελφοί έγιναν κέντρο του κόσμου, αφού εκεί συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα άκρα του σύμπαντος, έναν από δυτικά και έναν από ανατολικά για να βρει το κέντρο του κόσμου! Αλήθεια τι υπέροχη η αρχαία ελληνική μυθολογία!

Το πολυφωτογραφημένο γραφικό λιμάνι, σημείο αναφοράς της Ναυπάκτου, έχει σχήμα πετάλου με άνοιγμα εισόδου 35 μέτρα, ενώ δεξιά και αριστερά στο έμπα του λιμανιού ορθώνονται δύο πύργοι.

Αξίζει να αναζητήσετε και να διαβάσετε πως το ιερό που ήταν αφιερωμένο στη γυναικεία θεότητα της Γης φυλασσόταν από τον δράκοντα Πύθωνα, τον οποίο σκότωσε ο Απόλλωνας και έφτιαξε το δικό του, που ιδρύθηκε από Κρήτες που έφθασαν στην περιοχή με τη συνοδεία του θεού μεταμορφωμένου σε δελφίνι. Με το ιερό συνδέεται ο θεσμός της αμφικτυονίας, που σύμφωνα με τα ευρήματα ήταν μία ομοσπονδία από δώδεκα φυλές της Θεσσαλίας και της Στερεάς.Αποτελούσε αρχικά θρησκευτική ένωση, ενώ αργότερα απέκτησε και πολιτική σημασία. Οι χρησμοί του, που θεωρούνταν οι πιο αξιόπιστοι, εκφράζονταν από την Πυθία, ιέρεια του μαντείου, και ερμηνεύονταν από τους ιερείς του Απόλλωνα. Σήμερα, ο χώρος των Δελφών αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο και, ως ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς στη χώρα μας, δέχεται

πάνω από μισό εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως. Σχεδόν όλοι απολαμβάνουν στη γειτονική ομώνυμη κωμόπολη ιδιαίτερη φιλοξενία και αξέχαστη κουζίνα.

Γαλαξίδι

«ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΠΌΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΎΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΉΣ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΡΙΌΤΕΡΟ ΛΙΜΆΝΙ ΤΗΣ ΕΠΟΧΉΣ, ΉΤΑΝ Η ΝΑΎΠΑΚΤΟΣ, ΟΝΟΜΑΣΊΑ ΠΟΥ ΠΡΟΈΡΧΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΙΣ ΛΈΞΕΙΣ ''ΝΑΥΣ ΚΑΙ ΠΉΓΝΥΜΙ'', ΠΟΥ ΣΗΜΑΊΝΕΙ ''ΚΑΤΑΣΚΕΥΆΖΩ ΠΛΟΊΟ''»

115

Είναι μία από τις πλέον ξακουστές ναυτοπολιτείες της χώρας μας, ένα ιστορικό σύμβολο ναυτοσύνης, που σήμερα ενδείκνυται για αναψυχή και χαλάρωση. Η ηρεμία του Γαλαξιδιού δεν απέχει από το να χαρακτηριστεί σημείο αναφοράς, μιας και από την ώρα που θα μπεις στην αστική δομή της πόλης ένα αόρατο φίλτρο ξεκούρασης και ηρεμίας θα σε αποσυμπιέσει. Αποτέλεσε για πολλά χρόνια ορμητήριο γενναίων ναυτικών που, όπως μαθαίνουμε από την υπερπλούσια ιστορία του τόπου, διέσχιζαν τη Μεσόγειο με τα ονομαστά σκαριά που κατασκευάζονταν στα καρνάγια της. Μία επίσκεψη στο Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο και στο

travel

Λαογραφικό Μουσείο θα σας κάνει κοινωνούς της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας ιστορίας της περιοχής. Κι αν στα δύο γραφικά λιμανάκια ανάλογα την εποχή που θα το επισκεφτείτε αφιερώσετε χρόνο για «βρώση και πόση», μιας και η τοπική κουζίνα φαγητών και γλυκών δεν έχει γευστικά όρια, αξίζει ένας πρωινός ή μετααπογευματινός περίπατος στα εσωτερικά σοκάκια του Γαλαξιδιού. Τα αρχοντικά καπεταναίων που διατηρούνται ακόμα και σήμερα σε εξαιρετική κατάσταση, οι ιστορικές εκκλησίες, αλλά και η ιδιότυπη αρχιτεκτονική, που συνδυάζει αρμονικά επηρεασμούς από το βουνό και τη θάλασσα, θα σας αποζημιώσουν. Στο πάρκο του Γαλαξιδίου υπάρχει ο τάφος του βασιλιά Λοκρού και τα ερείπια από το τείχος της αρχαίας Οιάνθης που ήταν χτισμένη εκεί. Αλλά και στις εκκλησιές να μπείτε: στον Άγιο Νικόλαο με το σπάνιας τεχνικής ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον επιβλητικό τρούλο, αλλά και στην Αγία Παρασκευή, με το ηλιακό ρολόι στο προαύλιο και τον ζωδιακό κύκλο-ηλιοτρόπιο, σκαλισμένο στο δάπεδο του 1911. Τέλος, αν αποφασίσετε να βρεθείτε εκεί απόκριες, αποφασίστε να συναντήσετε τη «γενναία» πλευρά σας, συμμετέχοντας στο διονυσιακό έθιμο του «αλευρωμουντζουρώματος»!

Τριζόνια Τα Τριζόνια είναι ένα πανέμορφο, άγνωστο νησί που βρίσκεται στον Κορινθιακό Κόλπο και το οποίο προσεγγίζει κάποιος από τον οικισμό Χάνια, που βρίσκεται σχεδόν στο μέσον της διαδρομής από

«ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΆ ΚΑΠΕΤΑΝΑΊΩΝ ΣΤΟ ΓΑΛΑΞΊΔΙ ΔΙΑΤΗΡΟΎΝΤΑΙ ΑΚΌΜΑ ΚΑΙ ΣΉΜΕΡΑ ΣΕ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ»

Ερατεινή προς Ναύπακτο. Εκεί παρκάρετε το αυτοκίνητό σας, μιας και στο νησάκι απαγορεύεται κάθε μορφής τροχοφόρο όχημα, και μπορείτε να περάσετε απέναντι με βαρκάκι με πολύ συχνά δρομολόγια διάρκειας πέντε λεπτών! Τα Τριζόνια που είναι ένα τοπίο μέσα στο πράσινο, περικλείονται από τρία μικρότερα νησάκια, τον Αγ. Ιωάννη, το Πλανέμι και το Πρασούδι, και προσφέρουν ένα απόλυτα ήσυχο περιβάλλον. Τα γαλανά νερά και οι τρεις επισκέψιμες με τα πόδια παραλίες θα αποζημιώσουν τις απαιτήσεις σας. Η πιο μεγάλη παραλία, με την κοκκινωπή αμμουδιά της, βρίσκεται στην θέση Πούντα σε απόσταση 2 χλμ. νοτιοανατολικά από το λιμάνι. Δύο ακόμα μικρές παραλίες, που ονομάζονται Άσπρα Χαλίκια και Καψάλες, βρίσκονται στην νότια και δυτική πλευρά αντίστοιχα του νησιού, απέναντι από την Πελοπόννησο και αποτελούν ένα ιδιαίτερα όμορφο φυσικό

116

λιμάνι, που επιλέγεται ως αγκυροβόλι για ιστιοπλοϊκά και κάθε είδους σκάφη.

Ναύπακτος Η Ναύπακτος στην πορεία των χρόνων είναι πολλά μαζί… Παραθαλάσσια πόλη, καστροπολιτεία, εμπορικό κέντρο, αλλά και σημείο αναφοράς για οτιδήποτε σχετίζεται με τον θερινό ή χειμερινό τουρισμό στη Δυτική Ελλάδα. Κι αυτό γιατί είναι ένα από τα πάμπολλα σημεία της Ελλάδας που έχουν το πλεονέκτημα να συνδυάζουν βουνό και θάλασσα. Και τι μέρη μάλιστα! Με την Ορεινή Ναυπακτία «στην πλάτη της», ένα εξαιρετικής και σπάνιας ομορφιάς ορεινό όγκο που σε καλεί οποιαδήποτε περίοδο του έτους, μέχρι τα παράλια της Αιτωλίας, του Κορινθιακού αλλά και της απέναντι όχθης στις ακτές της Πελοποννήσου. Μία πόλη με μεγάλη ιστορία, που λόγω της στρατηγικής της θέσης έγινε θεατής πολλών μαχών, κατακτητών και αλλαγών εξουσίας, η Ναύπακτος διατήρησε ένα μείγμα πολιτισμού αντρειοσύνης και εμπορικής ευμάρειας, μέχρι και σήμερα. Τίποτα τυχαίο, αν αναλογιστούμε ότι αποτελεί μία από τις αρχαιότερες ελληνικές πόλεις που γνώρισε περιόδους μεγάλης ακμής και συνδέθηκε με σημαντικά ιστορικά γεγονότα, ενώ δίκαια έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Την περίοδο του Βυζαντίου, η πόλη ονομαζόταν από τους Έλληνες Έπακτος (ή Έπαχτος) και από τους Φράγκους κατακτητές Λεπάντο. Αν βρεθείτε στο λιμανάκι της, περάστε δίπλα από το άγαλμα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες και βγείτε στην παραλία από την πύλη που είναι μπροστά σας. Γυρίστε την πλάτη σας στον Κορινθιακό και υψώστε περιμετρικά το βλέμμα σας στα τείχη που υπάρχουν μπροστά σας και τα οποία εκτείνονται ως το κάστρο που δεσπόζει σε υψόμετρο 200 μέτρων από το σημείο που βρίσκεστε. Κλείστε τα μάτια και αφεθείτε στον ήχο των κυμάτων προκειμένου να μεταφερθείτε σε περασμένους αιώνες… Το τοπίο είναι σίγουρο ότι θα σας ταξιδέψει. Τι νομίζετε… Κάπως έτσι έχει κάνει «καριέρα» ο κινηματογράφος… Δανειζόμενος τη φαντασία μέσα από πραγματικές εικόνες. Τα βράδια, βγείτε βόλτα. Περπατήστε στο παραλιακό μέτωπο, αλλά και στους δρόμους της πόλης. Είναι ένα

Πάνω: Το Αρχαίο Θέατρο και το Αρχαίο Ιερό των Δελφών αποτελούν ακόμα και σήμερα ενδεικτικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής των αρχαίων χρόνων. Η κατασκευή του θεάτρου των 35 σειρών καθισμάτων ανάγεται στον 4ο π.Χ. αιώνα και διαμορφώθηκε επί ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων. Κάτω από αριστερά: Σπουδαία ήταν η συμμετοχή του Γαλαξιδίου στον αγώνα του 1821. Το άγαλμα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες -του συγγραφέα του Δον Κιχώτη- στην είσοδο του λιμανιού. Ως επαγγελματίας στρατιώτης, έλαβε μέρος στη διάσημη για τη σημασία της ναυμαχία της Ναυπάκτου, στην οποία τραυματίστηκε σοβαρά, με αποτέλεσμα να αχρηστευτεί το αριστερό χέρι του. Το καλοδιατηρημένο κάστρο της Ναυπάκτου αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα φρουριακής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Κατασκευάστηκε σε διάφορες φάσεις από την αρχαιότητα μέχρι την τουρκοκρατία. Aριστερή σελίδα: Δεν φαίνεται… Είναι ήρεμο το Γαλαξίδι! Το καθρέφτισμα της προκυμαίας αντανακλά την όαση αναζωογόνησης των επισκεπτών!

Travel tip Οι χιλιομετρικές αποστάσεις των προορισμών συχνά παίζουν καθοριστικό ρόλο για το εγχείρημα του ταξιδιού. Έτσι για να υπολογίσετε τους χρόνους, τις στάσεις και τις διαμονές σας, καλό είναι να γνωρίζετε τι έχετε να διανύσετε. Σημειώστε λοιπόν: Αθήνα – Δελφοί: 185 χλμ. Δελφοί – Γαλαξίδι: 32 χλμ. Γαλαξίδι – Χάνια (Τριζόνια): 45 χλμ. Γαλαξίδι – Ναύπακτος: 65 χλμ. Ναύπακτος – Ρίο: 15 χλμ. (μέσω Γέφυρας) και Ρίο – Αθήνα: 205 χλμ.

117

σκηνικό φτιαγμένο για όλους μας. Μην παραλείψετε να «κάνετε ένα πέρασμα» από τη διαχρονική ταινία που συνεχίζει να εξελίσσεται στην πόλη! Και για να μην ξεχνάμε: Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου, η οποία έγινε το 1571 και έλαβε χώρα στην είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου, με τη μεγάλη νίκη των χριστιανών εναντίον των Τούρκων, αποτέλεσε ορόσημο για την ιστορία της Ευρώπης, γιατί αναχαιτίσθηκε η απειλητική για την Ευρώπη τουρκική ναυτική δύναμη.

news I thank you letter

ΑΝΘΡΩΠΟΣ πική εταιρεία Αποστολή κο ς µη κερδοσ Τ.Κ. 115 27 Κοινωφελή λόκηποι ΩΝ , Αµπε Πόντου 68 Y: ΙΒ΄ΑΘΗΝ 86979 – ΔΟ ΑΦΜ: 9977

Προς κα. τοπούλου Group Νάνσυ Χρισ ation of the ital & & Communic Head of CSR hildren’s Hosp 021 eting IASO C ts ep d

& s Head of Mark θήνα, 06-­‐04-­‐2 cs’ service Α lini c l era en

IASO G μίλου ΙΑΣΩ

ιεύθυνση Ο

Εμπορική Δ

υς όσους λου όσο και όλο Στηρί-­‐ ία Χριστοπού ς προσωπικά γράμματος « Αγαπητή κυρ ω τόσο εσά σω του προ ευχαριστήσ

μέ να

ΣΩ σκόπησης ΙΑ ελα τρο ιλο ήθ ασ λή θα

με τον Όμ εξέτασης γ ύσα επιστο γασίας μας ματοποίηση α. Με την παρο ιο της συνερ στην πραγ στην Ριτσών για όλους» ν, στο πλαίσ ροσφύγων ίδα Π ή οντ ομ Δ

φρ συνέβαλλα ική Ανοιχτή φαρμακευτ Ομίλου ιαμένει στην ζουμε: ιατρο όμενους του η η οποία δ ου και τους εμπλεκ ωφελούμεν ντος του Ομίλ σε ανήλικη ς από όλους υ ενδιαφέρο αφιλοκερδώ αγαθό κτο κε το σ ρα θη η μπ οιή ασ έ σβ αι

γύης κ ές πρό πραγματοπ ορ λεγ φ η λλη ές τασ α α ολλ εξέ π ημ ν Η εν λόγω υψηλό αίσθ ποία δεν έχου ίο δείχνει το παιδιά, τα ο τα λω υά ε ΙΑΣΩ, το οπο ς ρο οίο ένων του π ους», το οπ των εργαζομ ίδα για όλ

ική φροντ δυνατότητα της υγείας. φαρμακευτ ι δώσει την ατρικών υμε: ιατρο το 2013, έχε 5 ι ί-­‐ζο ό .43 ηρ απ η 2 «Στ τα

άλυψ τος

αδιάλειπ α από την κ προγράμμα ΑΝΘΡΩΠΟΣ Μέσω του ους μας μέσ Αποστολή 5 συνανθρώπ οργάνωση υγείας σε 66 υλοποιεί η α, αγαθό της το ς σ ση βα 1 αυτά χρόνι πρόσ Μέσα στα 1 και 1 στην ίδρυσή της. αναγκών. ν Αιθιοπία νια από την κα (11) χρό σμο (3 στη Δράσεις. κό ντε 72 ι ε έ νο κα με ωσ η) σό

μπλήρ απτυσ σε εξέλιξ γάνωση συ ς. Με την ές στον αν βρίσκονται Φέτος, η ορ 4 Αποστολ 242 φορεί θεί, και 2 τοποιήσει νεργασία με και έχουν υν ολοκληρω έχει πραγμα μας σε συ ές πράξεις ματα (3 έχο .366 ιατρικ νάνθρωποι 5 Προγράμ 22 συ

), 3 θεί νία .97 οιη νζα 14 Τα εληθεί πραγματοπ ωφ

υν υν έχο έχο ν, Συνολικά 0 εθελοντώ ίς συμβολή 66 ων όπως εσε ουσιαστική . και ανθρώπ αι.

146.846 είδη ιξη φορέων το χρειάζοντ προσφερθεί νεχή υποστήρ σε όσους ς συ λα

ική δίπ στη κοπ η τε ασ

μη-­‐κερδοσ ν δυνατά χάρ ν καθημερινά να είμ την νωφελούς, πάνω έγινα ού φορά για ους της κοι υ μας βοηθ Όλα τα παρα και εκ μέρ ή για άλλη μια ο τες σας, πο τολ με όσ γά , οσ ου απ ήσ ικά νερ ην ιστ συ αρ και οι μας προσωπ τοποιούμε τ να σας ευχ θένας από να πραγμα , θέλουμε Τόσο ο κα δυνατότητα ΑΝΘΡΩΠΟΣ ντάς μας τη Αποστολή ς ίνο ση ε, δ νω ρετ γά ορ οσφέ που μας πρ εμπιστοσύνη μας.

Με ιδιαίτερη

εκτίμηση

ν MD, PhD ΡΩΠΟΣ μίου Αθηνώ στοπούλου, στολή ΑΝΘ ής Πανεπιστη ση-­‐Αναγνω ταιρείας Απο Ιατρικής Σχολ Υπατία Δού α τρι οσκοπικής ε ηγή ρια Καθ ύς, μη-­‐κερδ ελο ωφ Αναπληρώτ οιν κ Εκπρόσωπος 7470943, Ιδρύτρια & ax. +30 210 7470942, f com τηλ. +30 210 sngo@gmail. ionanthropo email: miss

Αποστολή ΑΝΘΡ ΩΠΟΣ Κοινωφελής µη κερ

δοσκοπική ετα Πόντου 68, Αµπ ιρεία ελό ΑΦΜ: 997786979 κηποι Τ.Κ. 115 27 – ΔΟY: ΙΒ΄ΑΘΗ ΝΩΝ

Προς κα. Νάνσυ Χριστοπούλου Head of CSR & C ommunication o f the Group Head of Marketing IASO Children’s Hospital & IASO General clinic s’ services & depts

Εμπορική Διεύθ υνση Ομίλου ΙΑΣΩ

Αθήν Αγαπητή κυρία α, 01-­‐02-­‐2021 Χριστοπούλου

Photo: Designed by Freepik

Με την παρούσ α επιστολή θα ήθελα να ευχαρισ συνέβαλλαν, στο π τήσω τόσο εσά λαίσιο της συνε ς προσωπικά όσο ργασίας μας με ζουμε: ιατροφα και όλους όσο τον Όμιλο ΙΑΣΩ ρμακευτική φρ υς μέσω του προγρά οντίδα για όλο σε ανήλικη ωφελ υς» στην πραγμ μματος «Στηρί-­‐ ούμενη η οποία ατοποίηση εξέτα διαμένει σε ξενώ Η εν λόγω εξέτ σης γαστροσκό να ασυνόδευτω αση πραγματοπ πησ ης ν α νήλ οιήθ ικων στην Αττικ ηκε αφιλοκερδ ΙΑΣΩ, το οποίο δ ή. ώς από όλους είχνει το υψηλό τους εμπλεκόμε αίσθημα αλληλεγγ των εργαζομένω νους του Ομίλου ύης και έμπρακτ ν του προς ευάλ

ου ενδιαφέροντο ωτα παιδιά, τα της υγείας. ς του Ομίλου και οποία δεν έχου ν πολλές φορές

πρόσβαση στο α γαθό Μέσω του προ γράμματος «Στ ηρί-­‐ζουμε: ιατρ υλοποιεί η οργ οφαρμακευτική άνωση Αποστο φροντίδα για λή ΑΝΘΡΩΠΟΣ πρόσβασης στο όλους», το οπο αδιάλειπτα από αγαθό της υγεία ίο το 2013, έχει ς σε 649 συνανθ αναγκών. δώσει την δυνατό ρώπους μας μέ τητα σα από την κάλ

υψη 2.414 ιατρ ικών Φέτος, η οργάνω ση συμπλήρωσ ε δέκα (10) χρό έχει πραγματοπ νια από την ίδρυ οιήσει 4 Αποστο σή της. Μέσα στα λές στον αναπτυ Τανζανία), 5 Προ 10 αυτά χρόνια, σσόμενο κόσμο γράμματα (3 έχο

(3 στην Αιθιοπί υν ολοκληρωθεί, Συνολικά έχουν α και 1 στην και 2 βρίσκονται ωφεληθεί 14.9 73 συνάνθρωπ σε εξέλιξη) και ουσιαστική συμ οι μας σε συν 72 Δράσεις. βολή 660 εθελον εργ ασί τών α προσφερθεί 146.8 με 242 φορείς. , έχουν πραγμα τοποιηθεί 22.3 Με την 46 είδη.

66 ιατρικές πρά

ξεις και έχουν Όλα τα παραπά νω έγιναν δυνατά χάρη στη συνεχή και οι συνεργάτε υποστήριξη φορ ς σας, που μας έων και ανθρώπ βοηθούν καθημε Τόσο ο καθένα ων όπως εσείς ρινά να είμαστε ς από μας προ δίπλα σε όσους σωπικά, όσο και οργάνωσης Απο το χρειάζονται. εκ μέρους της στολή ΑΝΘΡΩΠ

κοινωφελούς, μη-­‐ ΟΣ, θέλουμε να εμπιστοσύνη πο κερδοσκοπικής σας υ μας προσφέρε ευχαριστήσουμ τε, δίνοντάς μας ε για άλλη μια μας.

τη δυνατότητα να πραγματοποιού φορά για την

με την αποστολ ή Με ιδιαίτερη εκτίμ ηση

Υπατία Δούση-­‐Α ναγνωστοπούλου, MD, PhD Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρ ικής Σχολής Πανε Ιδρύτρια & Εκπρ πιστημίου Αθην όσωπος κοινωφελ ών ούς, μη-­‐κερδοσκο τηλ. +30 210 7470 πικής εταιρείας 942, fax. +30 210 Αποστολή ΑΝΘΡ 7470943, email. info@mis ΩΠΟΣ sionanthropos.c om

118

news I thank you letter

ΣΥΛΛΟΓΟΣ

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλο το νοσηλευτικό προσωπικό του Ιασω την εκπληκτική γιατρό μας κα Αντιγόνη Δημητρουλέα την κα Λιακοπούλου για την αμέριστη προσοχή της και ενδιαφέρον που από την πρώτη στιγμή που ανακαλύψαμε οτι ο γιος μας έχει πέτρες στη χολή ήταν δίπλα μας και σαν γιατρός αλλα και σαν άνθρωπος .Αλλά πάνω από ολα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε και να δήλώσουμε την μεγάλη εκτίμηση και σεβασμό μας στο πρόσωπο του κου

Χρήστου Σαλάκου για την τόσο επιτυχημένη επέμβαση , η αφαίρεση χολής έγινε λαμπαροσκοπικά σε ένα τόσο μικρό παιδί όταν όλοι οι άλλοι γιατροί που είχαμε δει μας το είχαν αποκλείσει .Θα ήθελα επίσης να τονίσω ότι την ίδια μέρα του χειρουργείο ο γιος μας ήταν καλά χωρίς κανέναν πόνο και ενόχληση.

ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩ Ν Διευθ : ΑΓΙ 18 ου ΔΗΜΟΤΙ ΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙ & ΣΑΜΨΟΥ ΟΥ ΑΧΑΡΝΩ ΝΤΟΣ-ΑΧΑΡ Mail: 18dim.p Ν ΝΕΣ-Τ.Κ.136 rotoporo@gm 74 ail.com

ΠΡΟΣ: ΙΑΣΩ Μαιευ

τήριο, Μαιευ τική - Γυ

ναικολογική

Κλινική

Αχαρνές 20

/01/2021

Ευχαριστήρ ια επιστολή

Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 18 ου Δη εκφράσει τις μοτικού Σχ θερμές ευχ ολείου Αχαρν αριστίες μας ών θα ήθελε για την προσφ να σας Ευχαριστού ορά σας. με για το ενδ ιαφέρον σας κα ι θε ωρούμε ότι σημαντικές τέτοιες ενέ και ουσιαστικ ργειες κρίνον ές, λόγω της ται πολύ παρατεταμέν την σωστή κα ης οικονομικ τεύθυνση πρ ής κρίσης, κα οάγοντας την θώς είναι πρ κοινωνική αλλ ος ηλεγγύη.

Ο Γραμματέ

ας του Συλλό

Κομήλαγιου

γου

Νικολίτσα

Ο Πρόεδρος

Συλλόγου Γο

Γκόριτσα Στ αυρούλα

Σας ευχαριστούμε θερμά όλους Με εκτίμηση Οικογένεια Π.Γκιόκα

120

νέων

Όλες οι λύσεις σε μία επιλογή...

printing & digital solutions

offset εκτυπώσεις

stand

roll up banner

συσκευασία easypost

ψηφιακές εκτυπώσεις

εκδόσεις

ηφιακές εκτυπώσεις easypost εκδόσεις

stand

ψηφιακές εκτυπώσεις εκθεσιακά περίπτερα

roll up banner backdrops

stand

offset εκτυπώσεις

συσκευασία

ετικέτες

offset εκτυπώσεις

εκδόσ

stand

συσκευασία wide format offset εκτυπώσεις ετικέτες εκδόσεις roll up banner

Αιγαίου 35, 19441, Καρελάς, Κορωπί Aττικής, Email: info@leridis.gr • Τηλ: +30 210 6630990

Αποκτήστε το mylife, ένα περιοδικό υγείας για όλη την οικογένεια με άρθρα από τους πλέον καταξιωμένους ιατρούς και συνεργάτες όλων των ειδικοτήτων του Ομίλου ΙΑΣΩ. Ενημερωθείτε για τα νέα του Oμίλου ΙΑΣΩ, για τις υπηρεσίες υγείας που παρέχει και για τις πρωτοποριακές μεθόδους που εφαρμόζονται. Εάν επιθυμείτε να μας αποστείλετε τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας σχετικά με τη θεματολογία ή επιπλέον θέματα που θα θέλατε να συμπεριληφθούν στο περιοδικό, επικοινωνήστε μαζί μας στην ηλεκτρονική διεύθυνση mdservices @iaso.gr Επιλέξτε έναν από τους παρακάτω τρόπους για να λαμβάνετε το περιοδικό δωρεάν:

Αποστείλετε το συμπληρωμένο κουπόνι ταχυδρομικά στη διεύθυνση: ΙΑΣΩ, Λ. Κηφισίας 37-39, 151 23, Μαρούσι, Αθήνα

@

Στείλτε e-mail στο mdservices@iaso.gr αναγράφοντας τα στοιχεία που υπάρχουν στο κουπόνι με θέμα «Δωρεάν αποστολή mylife»

Photo: Shutterstock

Παραδώστε το συμπληρωμένο κουπόνι στην υποδοχή της κλινικής

Επιθυμώ να λαμβάνω δωρεάν το περιοδικό MYLIFE και άλλο ενημερωτικό υλικό από τις κλινικές του ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΣΩ

Π Ε Ρ Ι ΟΔ Ι Κ Η Ε Κ ΔΟΣ Η ΟΜ Ι ΛΟΥ Ι Α Σ Ω

ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ

ΟΝΟΜΑ: ......................................................................................................... ΕΠΙΘΕΤΟ: ...................................................................................................... ΟΔΟΣ: ............................................................................................................ ΑΡΙΘΜΟΣ: .............. Τ.Κ.: .................... ΠΟΛΗ: ..................................... ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ..................................ΚΙΝΗΤΟ:........................................

E-MAIL: ......................................................................................................... ΥΠΟΓΡΑΦΗ: ................................................................................................

Μπορείτε ανά πάσα στιγμή να ανακαλέσετε την συγκατάθεσή σας για την αποστολή του υλικού στο e-mail: dataprotectioniaso@iaso.gr. Η Πολιτική Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων του Ομίλου ΙΑΣΩ βρίσκεται στη διεύθυνση: www.iaso.gr