Magazine Emigrant August 2014

65

MIESIĘCZNIK BEZPŁATNY

SIERPIEŃ 2014

ISSN 1759 - 2577

www.magazynemigrant.pl

Polish Magazine in Scotland & Northern England

s.045

Do wylosowania

Książki NAGRODY UFUNDOWAŁA KSIĘGARNIA

POLBOOKS

Wywiad

z Premierem - Alex Salmond przed referendum EDUKACJA

PODRÓŻE

KROK W PRZESZŁOŚĆ

s.024

OKIEM REPORTERA

Polska Szkoła Internetowa

Nie Tylko Cosa Nostra

63 dni chwały

Innerleithen

“Nauczanie domowe” przez internet s.18

“Nauczanie domowe” przez internet s.32

Siedemdziesiąta rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego s.16

Festiwal Muzyki w regionie Scottish Borders. s.22

SPISTREŚCI

04

Spis Treści

W pigułce

Od Redakcji

04 Informacje

Informacje oraz aktualności z Szkocji i Pł. Angli

Wyspa z bliska

06 Wydarzenia-Sierpień/Wrzesień Kalendarium wydarzeń Szkocja i Pł. Anglia.

022

Z Perspektywy

08

Czy tak się róznimy?

Szkoci i Anglicy - różnice

Druga strona lustra

010 Błąd - Darek Dusza

038

Felieton

Poradnik UK

012 NHS

Niezbędnik medyczny

Temat numeru

024

Wywiad z premierem Szkocji - Alex Salmond na miesiąc przed referendum

Brytyjskie Obywatelstwo

021 Nie tylko dla wybranych Uzyskaj paszport.

040

Nasze Sprawy

015 016 Krok w przeszłość Duże zmiany

63 dni chwały.

Podróż

032 Cosa Nostra Sycylia

Kultura Cafe

020

028 Wydarzenia kulturalne

Aktualności ze świata filmu, teatru, literatury, muzyki i sztuk wizualnych.

Rodzina.pl

035 Dziecko to wielkie szczęście Macierzyństwo

Gadżety

038 Phablety

Motoryzacja

037

Silnik ile kosztuje naprawa?

Short Press

019 Ciekawostki oraz wiedza Cenne porady, uwagi oraz rozwiązania.

Samsung Galaxy Note 4

Zdrowie i uroda

030

Demencja budujemy społeczeństwo przyjazne demencji

Historia

034 Szkot emigrant

Krzyżówka

045 Krzyżówka

Rozwiąż krzyżówkę i wygraj nagrodę!

REDAKTOR NACZELNA Anna Bator-Skórkiewicz tel. 0773 076 1022 ania.bator@magazynemigrant.pl MARKETING & REKLAMA Paulina Jaśkiewicz tel. 0792 139 3642 paulina@magazynemigrant.pl marketing@magazynemigrant.pl DZIAŁ GRAFICZNY Maciej Telega, Adam Szweda, Adrian Jaśkiewicz, Agata Ornowska design@magazynemigrant.pl

Jednak w tym roku, to przede wszystkim czas dyskusji i oczekiwania na to, co nastąpi po 18 września, bo właśnie wtedy odbędzie się referendum, w którym wyborcy zdecydują czy Szkocja pozostanie w Zjednoczonym Królestwie, czy zyska niepodległość.

Bez względu na wynik referendum, jest to wydarzenie wielkiej wagi, w którym powinniśmy wziąć czynny udział. To jasne, że każdy powinien mieć wpływ na swoją egzystencję tutaj, dlatego nie powielajmy starych nawyków, i stawmy się przy urnach wyborczych, bo jeśli MY sami nie zadbamy o swój los, to kto?

Jeśli jeszcz nie wiecie jak i gdzie głosować, potrzebne informacje znajdziecie na stronach „ Emigranta”. Zachęcam również do lektury unikatowego wywiadu, którego specjalnie dla nas udzielił pierwszy minister Szkocji- Alex Salmond.

Być może zawarte w nim odpowiedzi pomogą Wam w podjęciu decyzji dotyczącej głosowania w referendum.

Przeprowadzka

Sierpień, to okres wzmożonych powrotów z wakacji, i przygotowań do nieco mniej ciepłego, i bardziej intesywnego września.

WYDAWCA:

pro Press

DRUK: .co.uk 17 Hillfoot Street, G31 2LD Glasgow ADRES REDAKCJI / DZIAŁ REKLAMY: ProPress (UK) Ltd 17 Hillfoot Street Glasgow G31 2LD tel: 07730 761022 redakcja@magazynemigrant.pl marketing@magazynemigrant.pl www.magazynemigrant.pl

034

DZIENNIKARZE

Monika Nowicka Dariusz Dusza Krzysztof Kruk Aneta Kokosińska Mateusz Nowak Conor MacGuire Adam Kurp Mateusz Śmigielski Robert Zawitkowski Izabela Mikos WSPÓŁPRACA Dariusz Barabasz Magdalena Urbanowska Magdalena Gajdel Natalia Bator Kornelia Kretinin

Poglądy zawarte w felietonach sa osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze są zgodne z przekonaniami Redakcji Magazynu Emigrant.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów oraz obróbki nadesłanych zdjęć.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych. Reprodukcja i przedruk wyłącznie za zgodą wydawcy.

Nasi Partnerzy:

Konsulat Generalny Rzeczpospolitej Polskiej w Edynburgu

TO ADVERTISE CALL: 07921 39 3642 or EMAIL: marketing@magazynemigrant.pl

W PIGUŁCE

05

A skoro wokół nas tyle zmian, to postanowiliśmy do dziejowego kołoworotka dorzucić jeszcze jedno wydarzenie.

Przez ostatnich 5 lat, magazyn Emigrant był z naszymi rodakami, ewolułował, miewał swoje wzloty i upadki...Wiele osób wpłynęło na to jak wygląda teraz, ale właśnie teraz przyszedł moment na krok, który podkreśli nasz indywidualizm jako mniejszości narodowej wrośnietej już dość głęboko w tę szkocką ziemię. To również konieczność dostosowywania się do nowych warunków. Wszak nasze dzieci, szczególnie te urodzone, lub wychowane tutaj, nadal mając świadomość swojego pochodzenia, z pewnością będą mniej czuły się EMIGRANTAMI, niż ich rodzice.

Dlatego redakcja Emigranta, idąc za radą i oczekiwaniami naszych czytelników, we wrześniwym wydaniu magazynu ogłasza konkurs na nową nazwe dla Waszego miesięcznika. Już teraz zacznijcie główkować, bo nagrody są warte niebanalnych pomysłów.

Szczegóły konkursu znajdziecie na naszej stronie internetowej, oraz w kolejnym wydaniu magazynu.

Pora wyjść z szyflady z napisem”emigrant”, i zacząć nowy byt jako „europejczyk”.

Liczymy na Wasze pomysły!

W PIGUŁCE Lato to wyjątkowy okres błogiego napawania się wolnymi chwilami. Szczególnie teraz, gdy rok szkolny jeszcze nie nadszedł, okres urlopowy nadal trwa, a słoneczna aura przyprawia nas o stan lekkiego rozanielenia, wydaje się, że stres odszedł do lamusa. Czy aby na pewno?

Według badań prowadzonych w zakresie zdrowia ludzkiego, stres jest nieodłącznym towarzyszem podróży życia. Ciągłej zmianie ulega jedynie poziom stresu. Również lato potrafi przysparzać nam obaw o pociechy na kolonii, rychły koniec wakacyjnej pracy zarobkowej czy też widmo poszukiwania zatrudnienia po złożonej pracy magisterskiej. Najważniejsze jest, aby nie dać się przeciwnościom losu i postawić sobie za cel stan pozytywnego myślenia. Dlaczego?

Mimo, iż stres odgrywa rolę mobilizującą, jego długotrwałe skutki są wyjątkowo szkodliwe dla zdrowia.

W trakcie trwania sytuacji ryzyka uwalnia się hormon stresu, czyli kortyzol wydzielany przez korę nadnerczy.

Zwiększony poziom kortyzolu ogranicza aktywność układu odpornościowego, co prowadzi do zaburzeń homeostazy, czyli równowagi w naszym organizmie.

Badania dowodzą, że prawdopodobieństwo zachorowań na chorobę nowotworową może być kolejnym etapem doświadczania długotrwałego stresu w życiu. Takie stany jak: lęk, przygnębienie, gniew mogą zmieniać odporność. Jaki nasuwa się wniosek? Nie dajmy się negatywnym emocjom, gdy te nas dopadną.

Lato to najlepszy czas na rozluźnienie organizmu i naładowanie baterii na cały rok.

Owocnej lektury Anna Bator-Skórkiewicz Redaktor Naczelna

///////////////

BRYTYJSCY POLITYCY CHCĄ „PRZEKUPIĆ” SZKOTÓW?

Do referendum, w którym Szkoci zadecydują o swojej niepodległości, pozostało jeszcze sześć tygodni.

Liderzy największych brytyjskich partii politycznych zadecydowali o wsparciu finansowym dla Szkocji, jeśli ta nie odseparuje się od Wielkiej Brytanii. Oświadczyli oni, że „wspierają silny szkocki parlament w silnej Wielkiej Brytanii”.

Z kolei szef kampanii na rzecz niepodległości Szkocji, Blair Jenkins, twierdzi, że „Szkocja jest jednym z najbogatszych krajów na świecie, bogatszym od Wielkiej Brytanii, Francji czy Japonii”.

Najbardziej śmiałą wizję przekazania władzy Szkocji prezentują Liberalni Demokraci.

Proponują oni przekazanie jej całkowitej kontroli nad podatkiem dochodowym, podatkiem od zysków kapitałowych oraz podatkiem od spadku.

Wtedy szkocki parlament będzie kontrolować 60 proc. swojego dochodu.

Z kolei laburzyści proponują zwiększyć tę kontrolę do 40 proc, co stanowi o 10% mniej tego, co deklarują torysi.

Ilość Polaków mieszkających w Szkocji nie może pozostawać bez znaczenia dla branży medialnej. Widać już pierwsze dowody tej tezy. Hitowy „Czas honoru” będzie emitowany w Szkocji, ku uciesze mieszkającej tam Polonii.

Telewizja Polska miała ostatnio niemało przejść ze szkockimi władzami. Wiele prób negocjacji na temat nadania meczu Legia Warszawa – Celtic Glasgow, spełzło na niczym i spotkanie było dostępne jedynie w Internecie. Szkoci nie byli skorzy sprzedawać, ale za to nie mają problemów z kupowaniem. Stacja STV Glasgow kupiła bardzo popularny nad Wisłą serial „Czas honoru”. Zagraniczne medium zagwarantowało też sobie prawo pierwokupu trzeciego sezonu serialu.

Historia grupy cichociemnych gromadziła średnio 2,12 mln widzów w Polsce, co jest bardzo dobrym wynikiem.

Producentem hitu jest Akson Studio dla drugiego kanału telewizji publicznej, czyli popularnej „Dwójki”.

Nie była to pierwsza sprzedaż polskiej produkcji. Przed Szkotami „Czas Honoru” kupiła telewizja z Czarnogóry.

W ostatnim czasie TVP poprawiła swój wynik sprzedażowy o oszałamiające 728 procent! Za tym sukcesem stoi Barbara Bilińska, pracownik Biura Handlu TVP, która zdobyła swoje doświadczenie m.in. w Discovery Networks. To właśnie dzięki jej podejściu pracownicy Telewizji Polskiej zmienili metody działania.

Na przykład rozwieszanie plakatów zmieniono na multimedialne prezentacje oferty. To przejście dobrze pokazuje zmianę mentalności pracowników. Dzięki temu z powodzeniem sprzedajemy nasze produkcje na rynku chińskim, rosyjskim, francuskim, czy nawet irańskim. Fraza „dobre, bo polskie” nabiera nowego, multimedialnego znaczenia. Czyżby oznaczało to powrót do złotych czasów polskiej kinematografii?

/////////////////////////////////////////

„CZAS HONORU” W SZKOCKIEJ TELEWIZJI!

/////////////////////////////////////////

BURMISTRZ LONDYNU CHWALI POLAKÓW

WYSPA Z BLISKA

06

WYSPA

Z BLISKA

13 SIERPNIA – 6 WRZEŚNIA

17 SIERPNIA

21 – 29 SIERPNIA

Ready Steady Gallop

Dracula

Donnie Ross

99WYSTAWA Hamilton

Czy słuch mnie nie myli? W oddali słychać wyraźnie rżenie konia... Dokładnie! Ta nietypowa wystawa będzie gościła 25 rzeźb wierzchowców, które w międzyczasie pomalują lokalni artyści. Zapowiadają się wysublimowane fanaberie!

Wstęp: bezpłatny Więcej info: www.readysteadygallop.co.uk 14 – 18, 21 – 25 SIERPNIA

11MUZYKA Edynburg

Hot Dub Time Machine

Czego można spodziewać się po tej szalonej imprezie muzycznej?

Dosłownie wszystkiego! Zapowiada się wyjątkowy przekrój muzycznych hitów ostatnich dekad. Zatem ruszamy na parkiet!

Wstęp: £7.00 Miejsce: Underbelly, Bristo Square, Bristo Square, Edinburgh, Midlothian, EH8 9AL Więcej info: www.visitscotland.com 15 SIERPNIA

99MUZYKA Edynburg

Simply Soweto Encha

Muzyka to nie tylko szaleństwo na parkiecie oraz lejące się strumieniami napoje. Tym razem będziemy mogli doświadczyć nieco innego uniesienia.

Zespół muzyczny z Soweto da popis soulu, jazzu oraz R&B w kontekście afrykańskich tradycji.

Wstęp: od £13.00 Miejsce: St John’s Church, Corner of Princes Street And Lothian Road, Edinburgh, Midlothian, EH2 4BJ Więcej info: www.visitscotland.com

22MUZYKA Edynburg

Gotyk... wieje grozą. Ta niezbyt straszna interpretacja słynnej historii transylwańskiego arystokraty powinna zainteresować nie tylko fanów mrocznych opowieści. W wyjątkowo barwnej dzielnicy Edynburga z unikalną architekturą warto zaryzykować ukąszenie w szyję.

Wstęp: £13.00 Miejsce: Sweet Grassmarket (Venue 18) Apex International Hotel EH1 2HS Więcej info: www.tickets.edfringe.com 18 – 28 SIERPNIA

22LITERATURA Glasgow

No Strangers Ancient Wisdom

Jeśli festiwalowy zgiełk niesie za sobą zbyt dużą dawkę emocji, warto wybrać się na NSAW. To niemuzyczna propozycja festiwalu dla fanów fotografii. Utrzymany w wyjątkowo filozoficznym klimacie przedstawia wymiar ludzki w XXI wieku.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Royal Botanic Garden Edinburgh John Hope Gateway, Arboretum Place, Edinburgh, EH3 5NY Więcej info: www.visitscotland.com

99WYSTAWA Inverurie

Czy lekarze mają artystyczne dusze?

Twórczość ambitnego, niepraktykującego już medyka dowodzi, że tak.

Oto wystawa poświęcona istocie tworzenia i szeroko pojętej kreatywności jako istotnego czynnika w dążeniu do bycia zdrowym.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Monymusk Arts Centre, Monymusk, Inverurie, Grampian, AB51 7HL Więcej info: www.visitscotland.com 22 SIERPNIA

99MUZYKA Dundee

The Lost Art of Hip – Read, Relax, Recharge! Hop Te wydarzenie to nie tylko chwila relaksu i oderwania się od zgiełku dnia codziennego. Czytanie utworów na głos z piękną dykcją to okazja do naładowania baterii oraz poznania bratniej duszy. Z pewnością zyska na tym także nasza znajomość angielskiego!

Wstęp: £2.00 Miejsce: 23 Landressy Street, Glasgow, G40 1BP Więcej info: www.womenslibrary.org.uk

Party przeznaczone dla fanów hip-hopu. Buskers zaprasza na pierwszą z cyklu imprezę urodzinową. Rytmy nakręcać będzie kilku znanych DJ-ów .

Oddadzą hołd dla ojców tego gatunku muzyki, którzy pochodzili z mrocznych dzielnic nowojorskiego Bronxu.

Zapowiada się ostra jazda!

Wstęp: £16.20 Miejsce: Buskers, 15 Ward Road, DD1 1ND Więcej info: www.ticketweb.co.uk

19 SIERPNIA

22 – 24 SIERPNIA

Wild Dolphins

Beyond Borders International Festival Of Literature And Thought

99WYSTAWA Aberdeen

Szykuje się wyjątkowa gratka dla najmłodszych. Instalacja rozmieszczona w różnych częściach miasta przybierze postać delfinów w barwach różnych postaci znanych z kultury współczesnej. Można śmiało zacząć planować trasę poszukiwań tych uroczych mieszkańców przestrzeni wodnych.

Wstęp: bezpłatny Więcej info: www.wilddolphins.org.uk

16 – 31 SIERPNIA

99FOTOGRAFIA Edynburg

Sierpień/Wrzesień 2014

20 SIERPNIA

99WYSTAWA Aberdeen

Victorian Time: Spirit Of The Age

Królowa Wiktoria to wyjątkowo barwna postać w historii Wielkiej Brytanii.

Nie dziwi więc fakt, że jej osobie została poświęcona ta wystawa. To właśnie od jej imienia oraz czasu, w którym żyła, powstała nazwa całej epoki. Na wystawę zapraszają studenci, którzy sprawują pieczę nad ekspozycją.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: University of Aberdeen Old Aberdeen Town House, High Street AB24 3EN Więcej info: www.abdn.ac.uk

99KULTURA Innerleithen

Innerleithen to wyjątkowe miejsce, gdyż w pobliżu znajduje się najzimniejsze jezioro w Szkocji. Pisarze szkoccy od wieków czerpali stąd inspiracje. To miejsce dynamicznie prosperującej firmy rodzinnej, którą stanowi najstarszy zamieszkały dom w Szkocji, Traquair House. I właśnie w tym niezwykle bogatym historycznie i kulturowo miejscu odbędzie się festiwal książki i myśli. Sam Arystoteles wpadłby w zachwyt.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Peeblesshire EH44 6PW Więcej info: www.beyondbordersscotland.com 23 SIERPNIA

99KULTURA Edynburg

Royal Edinburgh Military Tattoo

Znany i poważany event na całym świecie. Bez niego festiwalowy Edynburg nie emanowałby tą samą aurą kulturowo-muzycznego uniesienia.

Military Tattoo to wyjątkowa okazja do obejrzenia pokazów ognia, różnego rodzaju występów artystycznych oraz podtrzymywania ducha tradycji.

Wstęp: od £27.00 Miejsce: 32 Market St, Edinburgh EH1 1QB Więcej info: www.edintattoo.co.uk 23 SIERPNIA

99MUSICAL Glasgow

Singin’ In The Rain

Tej melodii nikomu nie trzeba powtarzać dwa razy! Znana całemu światu (m.in. z reklamy groszku Bonduelle) muzyka słynnego „musicalu z parasolką” wystąpi w doborowej obsadzie w Glasgow. Zapowiada się prawdziwa uczta w krainie deszczowców!

Wstęp: od £10.00 Miejsce: Theatre Royal Glasgow , 282 Hope St, G2 3QA Więcej info: www.singinintherain.co.uk 24 SIERPNIA – 1 WRZEŚNIA

99WYSTAWA Manchester

A Highland Romance: Victorian Views of Scottishness

Ponure krajobrazy, zasypane śniegiem ruiny zamków, charakterystyczny wygląd tartanu, włochate krowy i rozproszone owieczki... Jak wiktoriańscy Anglicy postrzegali Szkocję? Jakie zmiany zaszły na przestrzeni wieków?

Ta wystawa z pewnością odpowie na intrygujące pytania.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Manchester Art Gallery Mosley Street, M2 3JL Więcej info: www.visitmanchester.com 25 – 31 SIERPNIA

99FESTIWAL Peebles

Peebles Arts Festival

Położona w malowniczej okolicy Scottish Borders, miejscowość Peebles, będzie gościć nietypowy festiwal, którego motywem przewodnim będą ryby... W formie rękodzieła zostaną uwiecznione wszelkie formy pochodzące z morza oraz inne jego dobrodziejstwa. Ponadto szykuje się niepowtarzalne fish&chips!

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Peebles Więcej info: www.peeblesartsfestival.org

27 SIERPNIA – 7 WRZEŚNIA

31 SIERPNIA

Normal Pool Level

Scotland’s Gardens Scheme Guided Tours

99SZTUKA Manchester

Wystawa, z której tematyką wielu z nas może się utożsamić. Fotografia obejmuje dość krótki (zaledwie dwumiesięczny) pobyt hiszpańskiego artysty w Chinach.

W interesujący sposób ukazuje jego przygodę z odmienną dla nas kulturą.

Skłania do refleksji.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Centre for Chinese Contemporary Art, Thomas Street, M4 1EU Więcej info: www.visitmanchester.com 28 SIERPNIA

11SZTUKA Livingston

A Score And More

Potrafisz robić na drutach/szydełkować? To wyjątkowo piękne rzemiosło nieustannie ma niemałą rzeszę zwolenników, dlatego z tym większym zainteresowaniem należy przyjrzeć się wystawie mistrzowskiego kunsztu dwunastu artystów.

Jeśli jeszcze nie szydełkowałeś, ta wystawa na pewno Cię do tego zachęci.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Howden Park Centre, West Lothian, EH54 6AE Więcej info: www.grouptwelve.com

22OGRODNICTWO Ellon, hrabstwo Aberdeen

Ile z nas ma na co dzień możliwość podziwiania piękna otaczającej przyrody wypielęgnowanej wyspecjalizowaną ręką ogrodnika? Zarówno miłośnicy sztuki ogrodniczej, jak i romantycy wielbiący naturę, nie mogą przegapić okazji do napawania się widokiem różnorodnych kwiatów i innych nietypowych roślin ogrodowych.

Wstęp: £4.00, w cenie drobne przekąski Miejsce: Ellon Więcej info: www.visithaddo.wordpress.com 1 WRZEŚNIA

22KULTURA Leeds

Harewood House and Gardens

Piękno i bogactwo historyczne Anglii ukazane w kolejnej odsłonie. Tym razem, mieszkająca w pałacu rodzina prawowitych właścicieli, udostępnia nie tylko ogród, ale także wystawnie zdobione wnętrza. Aurę dopełnią niepowtarzalne barwy otaczającej jesieni.

Wstęp: od £7.00 Miejsce: Harewood House, Harewood, LS17 9LG Więcej info: www.visitleeds.co.uk

29 – 31 SIERPNIA

99KULTURA Manchester

The Manchester Picnic Lato to okres pikników, dlatego warto wybrać się na nadchodzące szaleństwo koszyków wiklinowych, koców oraz bawiących się na trawie najmłodszych.

Największa impreza piknikowa to okazja do wspólnego spędzania czasu i wspaniałej rodzinnej zabawy.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Piccadilly Plaza, Portland Street M1 4BT Więcej info: www.visitmanchester.com 30 SIERPNIA

99HISTORIA Linlithgow

Renaissance Revelry

Miejsce wyjątkowo szlachetne, gościli tu Maria Królowa Szkotów oraz Karl Lagerfeld.

Coroczne pojedynki rycerskie na piki przyciągają turystów z całego kraju.

Mowa o przepięknym pałacu w Linlithgow. Tym razem organizatorzy zapraszają w podróż do epoki renesansu.

Wstęp: od £3.50 Miejsce: Linlithgow Palace, West Lothian EH49 7AL Więcej info: www.historic-scotland.gov.uk

2 WRZEŚNIA

99NATURA Sheffield

* 5 9 0,

Sheffield Botanical Gardens

Otwarte bramy witają gości nieustannie przez cały rok. Bogactwo flory ogrodów botanicznych oraz przepiękny styl architektoniczny budynków sprawiają, że wyprawa do tej oazy spokoju zapewnia dużo rozrywki najmłodszym, a rodzicom daje chwilę wytchnienia przy wyśmienicie zaparzonej kawie.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Clarkehouse Road, S10 2LN Więcej info: www.welcometosheffield.co.uk 4 – 13 WRZEŚNIA

99FESTIWAL South Queensferry

Forth Bridge

Tegoroczne lato obfituje w festiwalowe szaleństwa. Świętowania nigdy dość! Tym razem w strategicznym miejscu, czyli w okolicy Forth Bridge, będą miały miejsce obchody 10-lecia słynnego mostu. Organizatorzy zapewniają także liczne atrakcje wraz z pokazem sztucznych ogni.

Wstęp: bezpłatny Więcej info: www.forthbridgesfestival.com

www.transfer24.co.uk wersja mobilna: m.transfer24.co.uk *przy przelewach do 50 GBP Transfer24 działa pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego (zezw. IP5/2013)

Z PERSPEKTYWY

08

CZY NAPRAWDĘ TAK BARDZO SIĘ RÓŻNIMY Co odróżnia Szkocję od pozostałej części Wielkiej Brytanii? Akcent czy poczucie humoru? Nasz gust czy sposób spędzania wolnego czasu?

TEKST: CONOR MACGUIRE

Róznic jest wiele, począwszy od wielkości kraju, szeregu różnic kulturowych i regionalnych, aż po poglądy polityczne. W państwach często pojawia się poczucie przynależności narodowej, którego źródłem jest wspólna historia, podobne aspiracje oraz wartości. Jak to bywa w wypadku każdego kraju, niektóre jego części są bardziej zamożne niż inne, mino to, dysproporcje ekonomiczne rzadko są przyczyną zrywów niepodległościowych w wypadku jednego regionu – jako części składowej – i odseparowania się od reszty kraju.

Z PERSPEKTYWY

09

Londyn to region o wysokim wzroście ekonomicznym, jak również inwestycjach dokomórkowych, jednak nie ma nigdzie wzmianek o jego oderwaniu się od reszty mniej zamożnych regionów Wielkiej Brytanii, które otrzymują pokaźne kwoty z pieniędzy publicznych względem podatków, jakie płacą. W Polsce zachód jest bardziej zamożnym regionem aniżeli wschód, a mimo to nie pojawia się żadna wzmianka o podziale kraju wzdłuż linii pionowej.

Szkocja wnosi proporcjonalnie większy wkład podatkowy, niż sugerowałby jej udział populacyjny, co z kolei przewyższa mniej zamożne części Wielkiej Brytanii takie jak: północna Anglia i południowa Walia.

Zatem dlaczego tylu Szkotów chce oddzielenia się Szkocji od reszty Zjednoczonego Królestwa? Czym różni się takie podejście w innych, świetnie prosperujących regionach innych narodów, które są zadowolone z pozycji członka współtworzącego większy kraj?

Jednym z powodów, dla którcyh Szkoci chcą secesji, może być swoiste poczucie przynależności narodowej, która nie zanikła mimo długiego okresu przebywania w unii.

Kiedy Szkocja dołączyła do Unii w 1707 roku, nie było referendum.

To ugrupowania polityczne podjęły decyzję o przyłączeniu się do Unii, i to mimo głośnych protestów na ulicach Edynburga i Glasgow.

Wielu Szkotów postrzega referendum jako potencjalny element odrodzenia się narodu szkockiego, a nie oderwanie się od Wielkiej Brytanii.

To jest właśnie to, co w zasadniczy sposób odróżnia tutaj element polityczny od narodowościowego, i daje możliwość spojrzenia z szerszej perspektywy na kwestie separacji.

w Szkocji głównie z powodu wielce niepopularnych programów politycznych takich jak podatek pogłówkowy [Poll tax], oraz strategii ekonomicznych w latach 80-tych, które w nieproporcjonalny sposób dotknęły znaczną część społeczeństwa w Szkocji. To właśnie ta dwudzielność w tendencjach wyborczych społeczeństwa szkockiego oraz rząd, w którym dominują konserwatyści znacznie wpłynęła na polepszenie stanowiska wyborczego nacjonalistów. Ten sposób prowadzenia kampanii opowiadającej się za pozostaniem w Wielkiej Brytanii [Yes campaign] został wyczerpany. Głos za niepodległością jest przez wielu postrzegany jako okazja do wykorzenienia partii konserwatystów ze Szkocji raz na zawsze. W końcu Szkocja mogłaby wybrać partię, która ma na myśli dobro kraju.

Mimo tego, iż partia konserwatystów jest u władzy, wielu wyborców opowiadających

Kiedy Szkocja dołączyła do Unii w 1707 roku, nie było referendum. To ugrupowania polityczne podjęły decyzję o przyłączeniu się do Unii, i to mimo głośnych protestów na ulicach Edynburga i Glasgow.

Wielu Szkotów postrzega referendum jako potencjalny element odrodzenia się narodu szkockiego, a nie oderwanie się od Wielkiej Brytanii.

Wielu w Szkocji odczuwa swoistą dwudzielność pomiędzy potrzebami osób mieszkających w kraju, a polityką praktykowaną przez zasiadających na Westminster ludzi. Czy to prawda? A jeśli tak, czy wymaga to odłączenia się od reszty Wielkiej Brytanii?

się za Partią Pracy zagłosuje we wrześniu, aby zostać w Unii. Dlaczego? Dlaczego głosować za pozostaniem w Unii, co w rezultacie z łatwością doprowadzi do rządów budzących postrach konserwatystów?

Podział polityczny w kraju może często być postrzegany przez pryzmat rozmieszczenia geograficznego. Przykładem tego może być dominacja PiS we wschodnich województwach Polski względem zdominowanych przez PO regionów zachodnich, czy też Partia Republikańska w południowych stanach Ameryki, oraz przeważająca obecność demokratów w stanach takich jak Kalifornia i Oregon.

Powodem skłaniającym się ku temu rozwiązaniu jest kwestia ekonomiczna, oraz niepewność związana z opuszczeniem status quo, choć wielu obywateli przejawia silne tendencje identyfikowania się z Unią jak również innymi krajami członkowskimi. Podczas 300 lat wspólnej historii razem osiągnięto wiele rzeczy, a wykuta w ten sposób więź, to argumenty, które odwodzą wielu od próby jej zerwania.

Republikanie, czasami z wielką przesadą i jadem potępiają przywództwo Demokratów, jak również ich politykę, która rozrywa społeczeństwo amerykańskie od podstaw.

Wielu zwolenników PiS z wielkim zaangażowaniem skanduje przeciwko partii rządzącej w Polsce, i w żadnym z tych przypadków nie pojawiają się działania prowadzące do podziału kraju mimo przepaści polityczno-ideologicznej.

Były członek Partii Pracy a obecnie niezależny członek parlamentu, George Galloway, prowadził kampanię pod hasłem „Just Say Naw” [luźny, otwarty dialog polityczny] , która opowiadała się za bezsensownością wznoszenia fizycznych granic między ludźmi.

Przez wiele dekad Szkocja z niezachwianą spójnością wybierała w wyborach parlementarnych do Westminster reprezentantów Partii Pracy. Przez dłuższy okres czasu partia konserwatystów nie cieszyła się poparciem

Galloway skupił swoją uwagę na tym, co łączy ludzi zamieszkujących Wyspy. Przeprowadził serię spotkań na obszarze Szkocji, podczas których zakwestionował to, czy mieszkańcy Anglii i Szkocji naprawdę aż tak się różnią, że potrzebna jest granica do oddzielenia tych dwóch nacji. Mieszkańcy Manchesteru i Bristolu napotykają na dokładnie takie same problemy życia codziennego, jak

ci zamieszkujący szkockie miasta Inverness czy Kilmarnock. Prawdziwa bitwa rozchodzi się o zmagania na podłożu klasowym, tam gdzie powinniśmy połączyć się z mieszkańcami Anglii i Walii.

Kampania „na tak” postuluje, że głos za niepodległością Szkocji, jest odzwierciedleniem pewności siebie, głosem opowiadającym się za pozytywnymi zmianami, a nie odrzuceniem pozostałych członków Unii, którzy zostaliby sojusznikami Szkocji po uzyskaniu niepodległości. Chociaż bez znaczenia pozostaje stopień przyjaźni, w jakiej nastąpi podział, kolejnym etapem będzie długi i skomplikowany „process rozwodowy”, czyli odłączanie głęboko zintegrowanych infrastruktur rządowych i publicznych. Ten proces zawierałby odseparowanie sił zbrojnych, usunięcie broni nuklearnej z terytorium Szkocji, oraz stworzenie nowych organów rządowych. Negocjacje będą długie, żmudne oraz najprawdopodobniej nie przyprawią żadnej ze stron o dobry nastroj.

Czy zatem Szkocja jest krajem o większej tendencji rozwojowej i lewicowej? Sukces, jaki odniosło prawe skrzydło polityczne, czyli UKIP, w Anglii może wspomóc tą hipotezę, wespół z tym, że na Westminster tylko jeden polityk konserwatywny reprezentuje Szkocję. Często żartuje się, że Szkocja posiada więcej pand olbrzymich niż konserwatystów!

Parlament szkocki przejawia spójność w głosowaniu za ustawami, które są odrzucane przez rząd na Westminster, takimi jak podtrzymywanie bezpłatnej edukacji, oraz recept na lekarstwa. Taka polityka odnajduje wsparcie publiczne i zaaprobowanie pozycji, jaką obejmuje parlament szkocki w wyobrażeniu wielu Szkotów.

Liberalni demokraci opowiadają się za próbami zmiany systemu głosowania na terenie Wielkiej Brytanii na bardziej sprawiedliwy i proporcjonalny, jak również za podtrzymaniem bezpłatnej edukacji. Manewr przesunięcia na pozycję sprawiedliwego systemu wyborczego został skutecznie zagłuszony w onieśmielającym referendum po wcześniejszych wyborach ogólnych, oraz to, że ustawa o bezpłatnym szkolnictwie wyższym została porzucona przez Lib Dems na rzecz udziału w sprawowaniu władzy podczas kadencji obecnego rządu.

Posunięcia prawego skrzydła partii konserwatystów, wzmocnione przez sukces UKIP w radach, oraz wyborach europejskich opartych na hasłach wycofania Wielkiej Brytanii z Europy, i drastycznego ograniczenia imigracji, to postulaty, które nie znajdują wsparcia na terenie Szkocji. To wszystko sugeruje, że trajektorie polityczne dwóch sąsiadów są zaiste różne. Przy wiadomych rozmiarach Szkocji, czy naprawdę będzie ona miała przebicie podczas głosowania?

Jeśli nadszedł czas odseparowania się, czy wybrać inną ścieżkę i wyłonić się jako niezależne państwo?

DRUGA STRONA LUSTRA

010

DRUGASTRONA

LUSTRA

DAREK DUSZA

BŁĄD

Gitarzysta, kompozytor i autor tekstów.

Współzałożyciel punkowej Śmierci Klinicznej. Pisał teksty m.in. dla Dżemu.

Obecnie grywa z Irkiem Dudkiem i założył własny zespół Redakcja.

Na ekranie wyskoczył mi komunikat o błędzie. Tylko głupcy nie mylą się nigdy. Wniosek? Komputer nie moze być głupi.

Niby tak, tak sobie odreagowuję wczorajszy wieczór. Graliśmy koncert, z Redakcją. Moim kolegom poszło świetnie, mnie znacznie gorzej. Co utwór, to jakaś pomyłka, jakiś błąd. Krzywy akord, albo lekkie odejście od rytmu.

Hmm, nie wiem, co się stało. Taka karma. Zazwyczaj tak nie gram.

Błędy drażnią, błędy przeszkadzają. Najbardziej błędy, które popełniają inni. Szczególnie przełożeni. Przecież wiadomo, że każdy szef to skończony idiota. Wszystkie jego decyzje są błędne, wszystkie jego wnioski i przemyślenia fałszywe. No, nie licząc grudniowego poranka, gdy wystawił nam czek z pokaźną premią. Wtedy był w porządku, nieomylny i boski.

Najtrudniej przyznać się do błędu. Wiem, że to przed chwilą zrobiłem, ale mobilizowałem się pełną godzinę. I tak nie wiem, czy po kolejnej godzinie nie zacznę żałować tej pochopnej, nieprzemyślanej decyzji. Zawsze mogę przeredagować tekst.

Na przykład: „Poszedłem na koncert, a tam gitarzysta mylił się w każdym utworze”. Lepiej?

Błędy muzyków mają niewielki wpływ na losy tego świata. Na szczęście. W ogóle artyści mają coraz mniejszy wpływ na otoczenie.

Może niedługo sztuka przestanie być w ogóle potrzebna? Zastąpią ją wybryki i skandale z udziałem celebrytów. Kto się upił, kto dał w dziąsło żonie, kto ...

Błądzę myślami na temat błędów. Oczywiście błędów młodości.

No, nie liczcie, że się z nich będę spowiadać. Zresztą, te moje błędy ...

Gorzej, gdy błąd popełni pilot. Albo lekarz. Lekarze jakoś nie przodują w rankingach osób przyznających się do błędów. Wręcz odwrotnie. Prędzej wielbłąd przejdzie przez ucho igielne, niż lekarz dobrowolnie przyzna się do błędu. Zaszyte rękawiczki w brzuchu?

Drobiazg. Przetoczona krew z wirusem HIV (tak, polskiemu wiceministrowi zdrowia, który w szpitalu dodatkowo złapał sepsę !!!). Szczegół, drobny, naprawdę drobny błąd. Zamiast przyznawać się do błędu, lepiej iść w zaparte. To strategia lekarzy, to strategia polityków. Afera taśmowa? Ależ, nic się nie stało. Polacy, nic się nie stało. Na pewno nikt nie poniesie żadnych konsekwencji.

Większe konsekwencje można ponieść myląc się na gitarze.

Tak, bo ktoś usłyszy, nie spodoba mu się i więcej na koncert nie przyjdzie.

Schamiałe elity nie ponoszą żadnej kary za swoje błędy. Sześć milionów wywalonych na koncert Madonny? Umorzenie śledztwa, bo „pani minister Mucha chciała dobrze”. Przewały, afery, piramidy finansowe, ekrany przy autostradach, upadający ZUS. Winnych brak. Przecież chcieli dobrze.

Cóż, mylić się ludzka rzecz. Gorzej, gdy z pełną premedytacją powtarza się te błędy. Gorzej dla nas. Głupcy upierają się przy błędach, głupcy uwielbiają żyć w błędzie. Ślepi, głusi na prawdę. Nieomylni.

Oferuje leczenie: - bóli kręgosłupa - bóli mięśni i stawów - kontuzji sportowych - masaż leczniczy i sportowy - wad postawy u dzieci i młodzieży - uszkodzeń okołoporodowych usz niemowląt - zestaw ćwiczeń rehabilitacyjnych - terapia ultradźwiękowa

MOŻLIWOŚĆ WIZYT W DOMU PACJENTA! Kontakt:

tel: 07809870275 (Marcin) e-mail: maser74@wp.pl

Polski fizjoterapeuta Glasgow, Edynburg, Motherwell, Hamilton

REKLAMA

011

PORADNIK UK

012

CO JEST MOJE TO JEST MOJE, I SIĘ Z TOBĄ NIE PODZIELĘ!

TEKST: MAGDALENA URBANOWSKA - TRAINEE SOLICITOR, MACROBERTS

Wydaje się że sądy będą po raz kolejny starać się dogonić technologię, jako że wirtualne waluty stały się integralnym składnikiem majątku wspólnego podlegającym podziałowi.

Wirtualne waluty mają bardzo złożony charakter i umożliwiają zachowanie anonimowości w czasie transakcji. W związku z tym, kojarzą się z działalnością przestępczą, oszustwami, sprzedażą nielegalnych towarów i substancji, oraz z piractwem komputerowym. Od 2009 przyglądaliśmy się rozwojowi nowej wirtualnej waluty – Bitcoin. Od początku swojego istnienia była ona tematem licznych dyskusji, w których często łączono ją z działalnością kryminalną. Mimo, że Bitcoins są używane przez wielu ludzi w legalnych transakcjach i są akceptowane przy sprzedaży wielu produktów i usług, mają dość negatywne opinię wśród mediów.

Postępowanie rozwodowe w Szkocji polega na sprawiedliwym podziale majątku małżeńskiego pomiędzy małżonkami. Majątek ten zawiera wszystko, co zostało nagromadzone przez parę w trakcie małżeństwa i wszystko, co zostało kupione z myślą o małżeństwie.

Punktem wyjścia w podziale jest prosta zasada równego podziału.

Małżonkowie mogą starać się wpłynąć na zasadę równego podziału przez liczne argumenty lub odwołując się do przepisów.

Niektórzy małżonkowie nie chcą przystać na równy podział majątku. W tych wypadkach częste jest ukrywanie majątku, lub nawet wyzbywanie się kosztowności aby uniknąć dzielenia się nimi z byłą drugą połową. W tym kontekście, używanie Bitcoins w czasie rozwodu można porównać do unikania płacenia podatków lub do ukrywania nielegalnych zysków – zachowań znanych od lat.

Bitcoins pozwalają na względnie anonimowy handel. Coraz trudniej jest jednak zachować anonimowość wypłacając swoje zyski przy użyciu głównych „giełd”. Większość z tych internetowych organizacji wymaga identyfikacji użytkowników mająych dostęp do wymiany Bitcoins, co przyczynia się do zmniejszenia ich anonimowości.

Poznanie danych użytkowników i przypisania ich do osób biorących udział w postępowaniu rozwodowym wymaga znajomości technologii, złożonych algorytmów, nakazów sądowych i doświadczonego prawnika. Warto z nich skorzystać mimo, że czasem nie są one łatwo dostępne. Bez ich pomocy podział majątku może być niesprawiedliwy i nie brać pod uwagę znacznych sum ukrytych pod postacią Bitcoins przez zachłannego współmałżonka.

NHS NIEZBĘDNIK MEDYCZNY TEKST: MATEUSZ NOWAK

Depresja jest poważną chorobą. Osoby cierpiące na depresję mogą odczuwać głęboki smutek, trwający przez długi czas. Uczucia te są zwykle na tyle dotkliwe, że wywierają wpływ na życie codzienne, i mogą trwać całe tygodnie, a nawet miesiące. Depresja występuje często. Około 15% osób doświadcza ataków poważnej depresji na pewnym etapie życia. Większość z 5000 samobójstw popełnianych co roku w Wielkiej Brytanii wiąże się z depresją. Depresja występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn; może to jednak wynikać z faktu, że kobiety częściej szukają pomocy w objawach depresji. Na depresję mogą chorować osoby w każdym wieku, nawet dzieci. Depresja wpływa na ludzi na wiele różnych sposobów i może powodować wiele różnych objawów fizycznych, psychologicznych (umysłowych) i społecznych.

OBJAWY. Osoby chore na depresje mogą łatwo się denerwować i dużo płakać. Mogą też mieć problemy z podejmowaniem decyzji i czuć się bezwartościowe, mieć poczucie winy, beznadziejności i bezsilności.

Osoba cierpiąca na depresję może stracić zainteresowanie tym, co kiedyś ją cieszyło. Możesz chcieć spędzać więcej czasu w samotności i unikać spotykania się z rodziną i znajomymi. Może także doświadczać objawów fizycznych, takich jak zmęczenie i problemy ze snem. Mając depresję, możesz stracić apetyt, choć niektórzy chorzy przybierają na wadze, ponieważ jedzą dla uspokojenia. Możesz także stracić zainteresowanie seksem.

Niektóre kobiety zauważają, że depresja wpływa na ich cykl miesiączkowy. Depresja różni się od żałoby. Żałoba jest normalną reakcją na stratę.

Podczas żałoby uczucie smutku często nadchodzi falami. Możesz zwykle cieszyć się niektórymi rzeczami w życiu i masz nadzieję na przyszłość. Jeśli jednak masz depresję, możesz stale odczuwać smutek i brak wiary w pomyślną przyszłość.

PRZYCZYNY. Depresja rzadko ma jedną przyczynę. Zwykle chorobę tę wyzwala kombinacja różnych czynników. Badania wykazują, że istnieje powiązanie między depresją a brakiem równowagi substancji chemicznych w mózgu, zwanych przekaźnikami nerwowymi. U chorych na depresję poziom niektórych rodzajów przekaźników nerwowych (np. serotoniny) jest niższy niż w przypadku osób zdrowych. Nadal nie wiadomo dokładnie, czy brak równowagi chemicznej w mózgu jest skutkiem depresji, czy jej przyczyną. Niektóre geny — przekazywane dziedzicznie — zwiększają prawdopodobnie ryzyko zachorowania na depresję. Jeśli więc ktoś z Twojej rodziny cierpiał na depresję, ryzyko, że również zachorujesz, jest większe. Do innych przyczyn depresji należą nadużywanie alkoholu i innych substancji odurzających oraz zażywanie niektórych rodzajów leków dostępnych na receptę.

DIAGNOZA. Jeśli wydaje Ci się, że masz depresję, idź do swojego lekarza ogólnego. Może on przeprowadzić badanie fizyczne oraz badania krwi lub moczu, aby wykluczyć inne choroby powodujące podobne objawy.

Nie ma badań klinicznych pod kątem depresji, do postawienia diagnozy wykorzystuje się więc zwykle szczegółowy wywiad i badania ankietowe.

Istnieją dwa główne systemy klasyfikacji chorób psychicznych. Pierwszym z nich jest diagnostyczno-statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), opracowany przez Amerykańskie Stowarzyszenie Psychiatrów (APA). Drugim jest Międzynarodowa klasyfikacja chorób, opracowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Funkcjonowanie obu systemów opiera się na wymienieniu częstych objawów wiązanych z daną chorobą.

PORADNIK UK

013

fotografia: www.123rf.com

DEPRESJA Lekarz zapyta Cię, czy doświadczasz określonych objawów, a w zależności od Twoich odpowiedzi będzie w stanie użyć jednego z powyższych systemów w celu określenia, co Ci dolega.

LECZENIE Sposób leczenia depresji będzie zależeć do tego, jak poważnie wpływa ona na Twoje codzienne życie. W łagodnej postaci depresji lekarz zbada Cię ponownie za dwa tygodnie. Pomocne mogą okazać się ćwiczenia fizyczne i omówienie swoich obaw z przyjaciółmi i rodziną. W przypadku umiarkowanej depresji lekarz może zalecić umiejętności rozwiązywania problemów do zmiany sposobu, w jaki reagujesz na zdarzenia. Działanie SSRI polega na zmianie poziomów substancji chemicznych w mózgu. Określone związki chemiczne, np. serotonina, powodują poprawę nastroju, SSRI wspomagają więc wytwarzanie serotoniny. Poważną depresję leczy się, łącząc psychoterapię i leczenie farmakologiczne. Jeśli masz poważną depresję i nie reagujesz na leczenie, lekarz może skierować Cię do zespołu specjalistów ds. zdrowia psychicznego.

Skutki uboczne Do częstych skutków ubocznych stosowania SSRI należą mdłości, bole głowy, nerwica lękowa i problemy ze snem. Czasem w leczeniu depresji stosuje się trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA). Częste efekty uboczne TCA to suchość w jamie ustnej, zatwardzenie, pocenie się, nieostre widzenie, problemy z oddawanie moczu oraz ospałość. Skutki uboczne zarówno SSRI, jak i TCA zwykle zaostrzają się z czasem. Jeśli przyjmujesz lek przeciwdepresyjny znany jako inhibitor okysdazy monoaminowej (MAOI), nie możesz spożywać potraw i napojów zawierających związek chemiczny zwany tyraminą.

Lekarz powinien przedstawić Ci listę produktów spożywczych, których należy unikać. Należy także unikać alkoholu i nie przyjmować żadnych innych leków bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. W rzadkich przypadkach MAOI mogą powodować wzrost ciśnienia krwi. Jeśli odczuwasz sztywność karku, silne bole głowy, bóle w klatce piersiowej, mdłości lub wymioty albo szybkie bicie serca, niezwłocznie poszukaj pomocy medycznej, dzwoniąc na numer 999. Powikłania Około 50% osób, które mają pierwszy epizod depresji, doświadczy kolejnego epizodu w ciągu 10 lat. Zaburzenia psychiczne, zwłaszcza depresja i nadużywanie substancji odurzających, wiąże się z ponad 90% wszystkich przypadków samobójstw. Sygnały ostrzegające o zamiarze popełnienia samobójstwa obejmują dokonywanie ostatecznych ustaleń (np. pisanie testamentu), rozmowy o śmierci lub samobójstwie lub samookaleczanie się. Znakiem ostrzegawczym może być także nagła poprawa nastroju — potencjalna oznaka, że chory zdecydował się popełnić samobójstwo a podjęcie tej decyzji sprawiło, że poczuł się lepiej. psychoterapię lub zapisać lek przeciwdepresyjny, np. selektywny inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI).

Psychoterapia to sposób zrozumienia przyczyn depresji i radzenia sobie z nimi. Terapia obejmuje terapię poznawczo-behawioralną, która wykorzystuje Jeśli obawiasz się, że ktoś, kogo znasz, może popełnić samobójstwo, poszukaj fachowej pomocy. Jeśli nie możesz skontaktować się z lekarzem danej osoby, możesz uzyskać pomoc i porady w grupie wsparcia, np. Samaritans (numer telefonu całodobowej pomocy: 08457 90 90 90). Daj choremu znać, że nie jest sam, i zaoferuj mu pomoc w znalezieniu rozwiązania jego problemów. Jeśli sądzisz, że istnieje bezpośrednie zagrożenie samobójstwem, nie zostawiaj chorego samego. Usuń wszelkie dostępne środki ułatwiające popełnienie samobójstwa, takie jak leki, ostre przedmioty i środki chemiczne stosowane w gospodarstwie domowym. Zapobieganie W unikaniu depresji może pomóc regularny program ćwiczeń fizycznych. Aktywność fizyczna powoduje wydzielanie przez mózg substancji chemicznej o nazwie serotonina, która poprawia nastrój. Dobre samopoczucie psychiczne można wzmocnić poprzez terapię poznawczo-kognitywną, która uczy, jak rozwiązywać problemy ze stresem i nerwicą lękową.

Opanowanie technik relaksacyjnych, takich jak joga czy medytacja, pomaga zmniejszyć nerwicę lękową. Najnowsze badania wykazują, że dieta może odgrywać dużą rolę w powstawaniu depresji. Należy unikać potraw i napojów takich jak alkohol, cukier, czekolada, ciasta, herbatniki, ser i pieczywo. Podnoszą one na krótko poziom cukru we krwi.

Po niedługim czasie poziom cukru gwałtownie spada, powodując uczucie lęku, nerwowości i przygnębienia. Stwierdzono, że substancja chemiczna znajdująca się w mięsie ryb — kwas tłuszczowy omega 3 — wpływa na poprawę nastroju. Można go znaleźć w mięsie łososia, sardynek i makreli. Opcją dla wegetarian są orzechy włoskie i tofu.

Produkty bogate w białko, takie jak mięso, ryby, fasola i jajka, także mogą poprawić nastrój. Żródło: www.scotland.gov.uk

WYPADEK DROGOWY – KTO ZAWINIŁ?

Często, gdy dochodzi do wypadku czy kolizji, nie można jednoznacznie ocenić, kto jest odpowiedzialny za stworzenie zagrożenia w ruchu drogowym. Jest to dla wszystkich uczestników zdarzenia niezwykle stresujące doświadczenie, podczas którego nie każdy potrafi opanować emocje i rozsądnie ocenić zaistniałą sytuację. Warto wtedy pamiętać o kilku podstawowych zasadach podstępowania.

Po pierwsze, nie należy przyznawać się do odpowiedzilaności za wypadek (chyba że była to ewidentnie nasza wina). To, kto jest sprawcą, ocenią służby po dotarciu na miejsce zdarzenia. Co za tym idzie, nie można wdawać się w zbędne dyskusje z kierowcą drugiego pojazdu. Trzeba skoncentrować uwagę na szczegółach, które mogą mieć decydujące znaczenie dla późniejszych ustaleń.

Po drugie, bez względu na to, kogo uważamy za winnego spowodowania stłuczki, należy z drugim kierowcą wymienić następujące informacje: imię i nazwisko, adres zamieszkania, nazwa ubezpieczyciela, numer rejestracyjny pojazdu. Będzie to miało znaczenie przy ubieganiu się o odszkodowanie oraz wtedy, gdy któryś z uczestników doznał jakichkolwiek obrażeń.

Po trzecie, nawet jeśli uważamy, że to my jesteśmy odpowiedzialni za dojście do wypadku, nie przyznawajmy się od razu do odpowiedzialności. Ocena sytuacji ,,na gorąco’’, kiedy emocje mają nad nami przewagę, nie musi być zgodna ze stanem faktycznym oraz obowiązujacymi przepisami ruchu drogowego.

Po czwarte, skupmy uwagę na zabezpieczeniu informacji, które mogą okazać się pomocne przy ustalaniu sprawcy. Firmy ubezpieczeniowe nikomu nie wypłacają odszkodowań bez posiadania rzetelnej, wnikliwej dokumentacji na temat okoliczności zdarzenia. Zdobądź dane jak największej liczby świadków, zrób zdjęcia (jeśli to możliwe), na których wyraźnie będą widoczne pojazdy oraz miejsce zdarzenia.

Często bywa tak, że osoba poszkodowana nie posiada żadnych dowodów, np. zeznań świadków wskazujących jednoznacznie winę drugiego kierowcy, a wersje wydarzeń przedstawione przez obie strony znacznie sie różnią. Organy władzy, z powodu braku wystarczających danych, orzekają w takim przypadku współwinę za wypadek. Najczęściej jest to podział 50/50. Nie dochodzi do tego, gdy jedna ze stron przedstawia mocne argumenty potwierdzające ich wersję zdarzeń.

Tuż po wypadku niełatwo jest zdobyć jakiekolwiek dane. Osoba poszkodowana odczuwa strach oraz ból. Gdy natomiast dochodzi do bardzo ciężkich obrażeń, w ogóle nie mamy możliwości działania. Warto jednak zebrać siły, skupić uwagę, opanować emocje i zapisać w notesie następujące informacje: 1. Numer rejestracyjny drugiego pojazdu, model, kolor, położenie pojazdów na jezdni oraz rozmiar uszkodzeń.

2. Ilośc pojazdów i pasażerów biorących udział w słuczce, wypadku oraz czy ofiarami są dzieci.

3. Imię i nazwisko kierowcy, a także jego rysopis, np. wiek, wzrost, budowa ciała, kolor skóry i włosów itp.

4. W przypadku, gdy kierowca przyznał się do odpowiedzialności, należy zapisać treść jego oświadczenia oraz uzyskać czytelny podpis.

5. Warto przygotować szkice przedstawiające położenie i ruch pojazdów.

6. Panujące warunki atmosferyczne.

7. Ustal, czy w okolicy znajdują się miejsca posiadające monitoring.

8. Informacje podane przez świadków zdarzenia i ich dane, numery telefonów.

9. Zdjęcia, jeśli jest możliwość ich wykonania.

Prawdą jest, że im więcej informacji zbierzemy tuż po wypadku drogowym i im bardziej będą one wnikliwe, z tym większą łatwością będzie można ustalić sprawcę zdarzenia. Zwiększamy tym samym nasze szanse na uzyskanie odszkodowania za obrażenia ciała doznane w czasie wypadku.

TEKST: DARIUSZ BARABASZ KANCELARIA PRAWNA GRAHAM M RILEY & CO SOLICITORS

Zadaj pytanie naszemu Doradcy ds. ODSZKODOWAŃ: Dariusz: dariusz@magazynemigrant.pl Odpowiedzi na najciekawsze listy zostaną opublikowane na łamach magazynu (wysłanie listu do Redakcji jest równoznaczne ze zgodą na publikację).

Na życzenie Czytelników listy drukujemy anonimowo.

PORADNIK UK

014

ŻYCIE DOBRZE UBEZPIECZONE TEKST: MARZENA STEFANIAK AGENCJA THINK BIG COMMS LTD

Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące ubezpieczeń na życie i podpowiadamy na jakie elementy należy zwrócić uwagę, by znaleźć najlepszą polisę na Wyspach. Z naszym przewodnikiem zapewnisz sobie spokojny sen.

Polisa ubezpieczeniowa na życie opiera się na prostym schemacie. W Wielkiej Brytanii co miesiąc opłacasz określoną składkę w towarzystwie ubezpieczeniowym. Jeśli przed wygaśnięciem umowy odejdziesz na skutek wypadku lub choroby, wypłaci ono twojej rodzinie kwotę określoną w umowie. Polisa ubezpieczeniowa na życie zabezpiecza rodzinę także po śmierci ubezpieczonego.

JAKIE KORZYŚCI DAJE NAM UBEZPIECZENIE? „Mam żonę i dwie córeczki, tylko ja pracuję” – mówi Marcin z Twickenham, który właśnie zdecydował się wykupić ubezpieczenie na życie. Do tej decyzji skłoniło go niezwykle przykre wydarzenie, którego był świadkiem.

Miał w pracy kolegę. Był to 45-letni zdrowy, krzepki mężczyzna, który nieoczekiwanie, bez konkretnej przyczyny zmarł na zawał. „Gdyby to mnie przydarzyło się coś takiego, moja rodzina zostałaby bez środków do życia” – mówi Marcin, który jest głównym żywicielem rodziny. Wysokość polisy Marcina odpowiada pięciokrotnej sumie jego rocznych zarobków.

POLISA NA MIARĘ W chwili obecnej niewiele jest osób wykupujących jedynie podstawową polisę na życie. Firmy ubezpieczeniowe oferują wiele dodatkowych rodzajów ubezpieczeń zwiększających zakres ochrony. Możesz ubezpieczyć się dodatkowo np.: na wypadek utraty pracy, ciężkiej choroby czy inwalidztwa. „Kiedy kilka lat temu na Wyspy zawitała recesja, straciłem pracę.” – mówi Adam, od 10 lat mieszka w Londynie – „Nie miałem wtedy kredytu na dom ani rodziny. Teraz mam żonę, córeczkę i mieszkanie. Tuż po zdobyciu nowego miejsca zatrudnienia bez zastanowienia ubezpieczyłem się na wypadek utraty pracy. Uważam, że bezpieczniej jest opłacać

składkę, nawet jeśli te pieniądze przepadną, niż po raz kolejny przeżywać stres związany z utratą źródła utrzymania.”

DROBNY DRUK MA ZNACZENIE Na niektóre polisy trzeba jednak mocno uważać. Np. przy ubezpieczeniu od nagłej śmierci odszkodowanie jest wypłacane, jeśli śmierć została spowodowana wyłącznie przez czynniki zewnętrzne, a to – jak podaje Narodowe Biuro Statystyczne – tylko 11 procent wszystkich zgonów. Według NBS ich główną przyczyną w 2010 roku na terenie Anglii i Walii były choroby serca, układu oddechowego i nerwowego, 32 % zgonów nastąpiło w wyniku choroby wieńcowej lub udaru, 29 % w wyniku raka, a 14 % w następstwie chorób układu oddechowego, w tym zapalenia płuc. Na liście dziesięciu najczęstszych przyczyn śmierci Brytyjczyków – paradoksalnie – nie znalazły się wypadki samochodowe czy losowe, a choroby przewlekłe.

Zawierając umowę ubezpieczeniową na życie pomyśl, kto zostanie jej beneficjentem oraz powiernikiem. Do ich oficjalnego wyznaczenia wystarczy przygotowanie dokumentu Trust. W przypadku twojego odejścia odszkodowanie będzie wyłączone z postępowania spadkowego, co w praktyce oznacza, że wskazana przez ciebie osoba otrzyma środki dużo szybciej.

KTO CZYTA, NIE BŁĄDZI

Jest tylko jeden sposób na znalezienie najlepszej polisy ubezpieczeniowej. Musisz porównać jak największą ilość ofert. W tym celu możesz zwrócić się o pomoc do specjalisty. Doradca ubezpieczeniowy ma dostęp do wielu ofert różnych firm, zna aktualne promocje, jest obeznany w kruczkach prawnych i najlepiej dopasuje ofertę do twoich indywidualnych potrzeb.

Podpisując umowę ubezpieczenia na życie zwróć uwagę na tzw. wykluczenia, czyli sytuacje, w których ubezpieczyciel ma prawo odmówić wypłaty odszkodowania. Ponadto, dokładnie przeanalizuj warunki, które powinieneś spełnić, by móc skorzystać z danej polisy.

Zwróć również uwagę, czy wysokość składek jest gwarantowana, co oznacza, że ubezpieczyciel nie ma prawa ich podwyższyć, czy suma ubezpieczenia jest stała, rosnąca czy malejąca oraz w jaki sposób odszkodowanie miałoby zostać wypłacone – jednorazowo czy w postaci renty.

Oprócz tego, sprawdź, czy bardziej korzystne będzie wykupienie polisy indywidualnej czy wspólnej z partnerem. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości wynikające np. ze słabej znajomości angielskiej terminologii, zwróć się z prośbą o wyjaśnienia do swojego doradcy ubezpieczeniowego.

NA KAŻDĄ KIESZEŃ

IM WCZEŚNIEJ TYM LEPIEJ

Wysokość składki zależy od zakresu polisy, długości umowy, stanu zdrowia i wielu innych czynników. Składki zaczynają się już od 5 funtów miesięcznie.

Andrzej z Londynu to zdrowy, niepalący 40-latek. Za polisę podpisaną na okres 25 lat, której suma ubezpieczenia wynosi 260,000 funtów, zabezpieczającą rodzinę na wypadek jego śmierci lub długotrwałej choroby, opłaca składkę w wysokości 55 funtów miesięcznie. Anna, zdrowa i niepaląca 29-latka, za pakiet chorobowo-wypadkowy płaci zaś co miesiąc jedynie 11.50 funtów.

Jeśli planujesz podpisanie umowy ubezpieczeniowej, ale ciągle odkładasz to zadanie, nie zwlekaj i zgłoś się do firmy ubezpieczeniowej jak najszybciej. Nie warto czekać z zawarciem umowy przede wszystkim dlatego, że towarzystwa ubezpieczeniowe biorą pod uwagę stan zdrowia oraz historię medyczną. Im człowiek starszy, tym posiada większy bagaż przebytych chorób i problemów medycznych, które mogą mieć wpływ na polisę. Z wiekiem wykluczeń będzie więcej, składka prawdopodobnie będzie wyższa, a może zdarzyć się nawet tak, że polisa w ogóle nie zostanie Ci zaproponowana.

W DŻUNGLI OFERT

NASZE SPRAWY

015

DUŻE ZMIANY AUTOR TEKSTU: PIOTR NOWAK

Ten wyjazd był dla nas ważną decyzją. W Polsce właśnie wzięliśmy kredyt na mieszkanie, a ja założyłem jednoosobową firmę z usługami alpinistycznymi. Wszystko szło w miarę dobrze, ale ciągle brakowało mi pieniędzy na zainwestowanie w dodatkowy sprzęt i rozwój. Więksi klienci zaczęli być poza moim zasięgiem, a ci mniejsi płacili różnie. Kasia zarabiała w swojej pracy całkiem nieźle, starczało na kredyt i opłaty.

Pozostałe wydatki były uzależnione od moich nieregularnych zarobków. Momentami bywało trudno. Kasia pracowała w ciągłym stresie. Bała się zwolnienia i zawsze powtarzała, że zazdrości mi tego mycia szyb na wysokości, z dala od wiecznie niezadowolonego szefa.

Razem z mieszkaniem pojawiła się myśl o dziecku, bardzo chcieliśmy zostać rodzicami, jednak temat urywał się zawsze w tym samym miejscu - nie stać nas. Obliczaliśmy ile to kosztuje, czytaliśmy dziesiątki artykułów o finansowym aspekcie rodzicielstwa, i byliśmy coraz bardziej przerażeni. Zaczął się tworzyć zaklęty krąg - stresy w pracy, dziecko, obawy o finanse. Jakoś nam nie wychodziło. A czas leciał. Dodatkowo miałem poczucie winy, że to moja partnerka zarabia momentami więcej ode mnie.

na dużo więcej, i masz święty spokój z martwieniem się co będzie w przyszłym miesiącu.

- Kasia, mam na to pewien pomysł - powiedziałem z przekonaniem. - Zostaw to mnie.

Podjąłem decyzję - Edynburg. Mam tam trójkę dobrych znajomych i obiecali mi pomóc.

Przekonałem Kasię. Podobnie jak ja, uwierzyła chyba w życie bez ciągłych finansowych stresów.

Mieliśmy teraz możliwość odłożenia pieniędzy, zbliżał się dzień babci i dziadka. Wszystko układało się idealnie. Chciałem powiedzieć naszym rodzicom, że będą mieli wnuka, i że dziecko nie może wychowywać się bez babci i dziadka.

Plan był prosty - niekończący się dzień babci i dziadka. Tylko jak przekonać rodziców, aby zostawili gromadzone przez całe życie ulubione rzeczy, i wybrali sie do nas, na koniec świata, przeciez do walizki zmieści sie raptem parę ososbistych drobiazgów...

Myślałem, myślałem, aż wpadłem na pewnien pomysł.Rzeczy dziadków można wysłać paczkami z Polski do Szkocji. Martwiły mnie jedynie koszty. Przypomniałem sobie, że jakiś tydzień temu, natknąłem sie na reklamę firmy zajmującej sie przewozem paczek do Polski i z powrotem.

Zapamietałem nazwę Sendi.Szybko znalałem kontakt do wspomnianej firmy, i dowiedziałem się jakie są koszty takiej „przeprowadzki“. Okazało się,że warunki są na tyle dogodne, że spokojnie wystarczą nasze oszczędności, i jeszcze zostanie na wyprawkę dla dzidziusia. A co najważniejsze, przy zamawianiu kuriera nie musiałem wypełniać mnóstwa papierków i przez pół dnia wisieć na telefonie, Sendi szybko i sprawnie obsługuje klientów, a punktualni są co do minuty :)

Zakupy, pakowanie, rozmowa z rodzicami, wynajęcie mieszkania. Lecimy.

Początki oczywiście trudne - nowy kraj, nowy język, szukanie pracy, pokoju. Ale jak tylko znaleźliśmy jakieś lokum, poczuliśmy, że damy radę. Praca na początku oczywiście najprostsza i najgorzej płatna. Ale chciałbym dostawać takie stawki za godzinę w Polsce. Zaczęliśmy, jak większość Polaków: od kanapek i sprzątania.

Kasia pracowała w centrum miasta, w barze kanapkowym a ja sprzątałem hotele. Wracaliśmy do domu zmęczeni ale nie stresem i zamartwianiem się o to, za co będziemy żyć za miesiąc.

Okazało się, że nasze (ponoć) skromne szkockie wypłaty pozwalają na spontaniczny wyjazd na krótki urlop. Pięć dni w Barcelonie, to były nasze pierwsze od czterech lat wakacje. Było cudownie.

Zacząłem przeglądać oferty pracy, najpierw w Polsce, wysłałem z 40 cv i ciągle nic.

W pewnym momencie zaczęły się kłótnie o pieniądze. Już nawet nie w perspektywie urodzenia dziecka, ale po prostu nie zamykał się nam budżet. Frustrowałem się i kombinowałęm jak z tego wyjść.

Wtedy pojawiła się myśl o pracy w Wielkiej Brytanii. Kasia na początku nie była zadowolona z tego pomysłu. - A co z rodzicami? Zostawimy ich samych? - pytała.

Wracaliśmy do Edynburga z poczuciem, że będzie dobrze, że damy radę. Po drodze planowaliśmy: szkoła językowa, jak tylko podciągniemy angielski zmieniamy pracę, i będzie jeszcze lepiej.

Ja wiedziałem, że to jest jedyne wyjście, żeby coś zmienić w naszym życiu. Odgrzebałem kontakty z liceum, okazało się, że połowa znajomych pracuje albo pracowała w Anglii, Szkocji lub Irlandii. O życiu na Wyspach mówili różnie, ale jedną rzecz powtarzali wszyscy: tutaj kasy starcza

W pierwszej chwili nie mogłem uwierzyć ale stało się. Tyle na to czekaliśmy. Starym zwyczajem pojawiły się obawy. Tym razem nie o finanse, tylko o to, że dziecko nie będzie miało kontaktu z dziadkami, że nasi rodzice będą tęsknić za wnukiem. A co z opiekunką?

Dwa dni po urlopie wróciłem do domu zmęczony. Kasia zachowywała się jakoś dziwnie.

Patrzyła na mnie i uśmiechała się tajemniczo. Siadaj tato, musimy porozmawiać - powiedziała.

Będziemy rodzicami! Cudownie!

Dziadkowie, jak tylko dowiedzieli się ,że już niedługo będziemy wszyscy razem, i na dodatek nie muszą rozstawać się z pamiątkami gromadzonymi przez całe swoje życie, od razu zaczęli sie pakować :) Teraz tylko musimy pomyśleć o większym mieszkaniu... bo firma Sendi przywiezie wkrótce niemały dobytek naszych rodziców.

Po tym wszystkim, moja Kasia powiedziała tylko - Wiesz, tak to właśnie czuję. Rodzina jest najwazniejsza! Tak powinno być.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

KROK W PRZESZŁOŚĆ

016

63 DNI CHWAŁY Jak zapewne każdy z Was wie, 1 sierpnia obchodziliśmy siedemdziesiątą rocznice wybuchu Powstania Warszawskiego. Tegoroczna rocznica przypada w szczególnym roku 25-lecia wolnej Polski. Ta wielka trwająca 63 dni akcja zbrojna, w którą zaangażowały się wojska i ludność cywilna, jest bezpośrednim przykładem walki o niepodległość naszego kraju.

TEKST: NATALIA BATOR, LAT 16

Podczas powstania zginęło ok. 200tyś. cywilnych mieszkańców stolicy, oraz ok. 16 tyś wojskowych. W większości byli to młodzi ludzie, tacy sami jak my, i podobnie jak my- pragnący żyć. Jednak walczyli i ginęli, aby kolejne pokolenia nastolatków mogły żyć w wolnym kraju.

Cofnijmy się do tamtych wydarzeń.

Dowództwo AK planowało samodzielnie wyzwolić stolicę przed wkroczeniem Armii Czerwonej, licząc, iż uda się w ten sposób poprawić międzynarodową pozycję legalnego rządu Rzeczpospolitej Polskiej, oraz zahamować realizowany przez Stalina proces sowietyzacji Polski.

Po wybuchu powstania, Armia Czerwona wstrzymała ofensywę w kierunku warszawskim, a radziecki dyktator odmówił udzielenia powstaniu większej pomocy, w skutek czego, 1 sierpnia uzbrojenie Okręgu Armii Krajowej wystarczyło tylko dla ok. 10% żołnierzy.

Prawie każdy dysponował granatem, ale pistolet posiadał jedynie co 23, a karabin zaledwie, co 53 powstaniec. Zasoby uzupełniano dzięki zrzutom, produkcji własnej, oraz rozbrajając niemców.

W Powstaniu Warszawskim walczyło setki nastolatków, i każdy z nich zasługuje na pamięć, ale szczególną uwagę chciałabym zwrócić na jedną z takich niezwykłych postaci, o której prawdopodobnie nikt z Was nie słyszał. Był to Mirosław Biernacki, peudonim- „Generał”, 16-letni dowódca z Kurzej Stopki, na barykadzie przy zbiegu ulic Żelaznej i Złotej. Historia tego chłopaka przykuła moją uwagę głównie z powodu jego wieku. Gdy rozpoczęło się powstanie miał 16 lat, tyle samo, ile ja teraz.

Trudno mi sobie wyobrazić ówczesną młodzież, jak szybko musieli dorosnąć, stać się żołnierzami, obrońcami, zabijać...

Ale to właśnie dzięki takim „dzieciakom”, jak Mirek Biernacki, dziś możemy spokojnie żyć „pod kloszem” i czułą opieką rodziców, ciesząc się wolnością i prawami naszego młodego wieku.

Powróćmy jednak do historii Mirka.

W połowie sierpnia pułkownik Antoni Chruściel „Monter” wizytował linię obrony ulicy Towarowej. Zajrzał do niewielkiego biurowego budynku stojącego przy skrzyżowaniu ul.Siennej i Towarowej.

Był nieco zaskoczony składem załogi powstańczej placówki nazywanej ze względu na kształt Kurzą Stopką. Średnia wieku żołnierzy obstawiających ulice wokół Dworca Głównego wynosiła... 17 lat. Dowódcą był 16- latek, kapral Mirosław Biernacki „Generał”. Trochę łobuz, trochę harcerz, podwórkowy przywódca. Jego ojciec wspomniał, że w 1941 r. chłopak się zmienił: spoważniał, postanowił też pracować nad swoją kondycją fizycznąkilka razy dziennie rozciągał sprężyny, dźwigał sztangę zrobioną z osi wagonika kolejki wąskotorowej. Wstąpił do

podziemnego harcerstwa. W lutym 1944 r. został przypadkowo aresztowany i trafił na Pawiak, skąd wypuszczono go po paru tygodniach. Z końcem lipca pożegnał się z rodzicami i zapowiedział powrót za kilka dni. Jak oni wszyscy.

W pierwszych dniach powstania drużyna „Generała”, należąca do zgrupowania Chrobry II, walczyła z kolumnami czołgów próbujących przebijać się w stronę Ochoty. „Generał” posiadał zdobyczny automat, w placówce było parę jednostrzałowych karabinów typu Lebel, ktoś miał kolta, ktoś pistolet. Starsi żołnierze podporządkowali się Biernackiemu- chłopak miał charyzmę.

Kolegom wciąż powtarzał:„Nie wolno dać się zabić!”. Pozycje niemców i własowców znajdowały się kilkadziesiąt metrów od stanowisk powstańczych. Do legendy przeszły nocne rajdy. „ Zapraszają, więc chodźmy do nich...”- miał według jednego z harcerzy-Czesława Zadrożnego „Kuny”, powiedzieć „Generał”. Serie z automatu, wybuchy granatów, krzyki i po kilku minutach „Generał” i drugi z dowódców Gerard Niewiadomski „Pozorny” wracają ze zdobycznymi granatami, karabinem, kilkoma manierkami. „Generał” ostrożnie niesie menażkę z gorącą zupą, dzieli się nią z kolegami. Podobno akcje „dozbrojenia” przeprowadzał kilkukrotnie.

Pociąg pancerny, czołgi, wielkie moździerze- Kurza Stopka przez kolejne dni odpierała ataki, była punktem wypadowym do wspierania innych oddziałów.

Harcerze zaminowali ul. Towarową i tory, udało im się unieruchomić pociąg pancerny. Gdy niemcy zdobyli dziedziniec fabryki chemicznej Carbochemia, „Generał” kazał przystawić do murów drabiny.

Niemcy wypatrywali powstańców na poziomie wzroku, i w okienkach przy ziemi, tymczasem harcerze obrzucali ich granatami z góry.

Niewielka reduta Kurzej Stopki obrócona w gruzy dotrwała do końca powstania.

Mirosław Biernacki zginął wcześniej. 30 sierpnia trafiła go kula snajpera. Po śmierci został odznaczony już drugim Krzyżem Walecznych, pierwszym dekorował go w połowie sierpnia Chruściel. Wiek odznaczonego - 16 lat i 20 dni.

To tylko jedna z wielu poruszających historii z okresu PowstaniaWarszawskiego.

Bohaterstwo i męstwo żołnierzy skłoniły państwa zachodnie do uznania ich za część sił alianckich. Dzięki temu naziści nie mogli traktować żołnierzy AK jak zwykłych bandytów. Prawdopodobnie Powstanie Warszawskie doprowadziło do zaniechania przez Stalina wcielenia Polski do ZSRR jako kolejnej republiki.

Ostatecznie, można śmiało stwierdzić,że PW otworzyło drogę do Wolnej Polski.

Z uwagi na straty rzeczowe, oraz osobowe jest to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski. Od tego czasu powstało wiele filmów upamiętniających tamte wydarzenia: „Sierpniowe Niebo.

63 Dni Chwały”, „Powstanie Warszawskie”, „Kanał”, itd. Powstały również utwory takie jak Hemp Gru- „63 dni chwały”.

Jeśli będziecie oglądać którąś z powyższych producji - PAMIĘTAJCIE! TO WYDARZYŁO SIĘ NAPRAWDĘ!

EDUKACJA

018

POLSKA SZKOŁA INTERNETOWA

CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI „ALFA I OMEGA” Z roku na rok nasi rodacy opuszczają Polskę w poszukiwaniu lepszego życia za granicą.

To niezaprzeczalny fakt, jednak coraz więcej rodziców zastanawia się jak potoczą się losy ich dzieci? Być może będą chciały wrócić do Polski. I tu pojawia się pytanie co zrobić aby nie zamykać im drogi powrotu?

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Istotnym elementem będzie nauka języka polskiego oraz wysoki poziom nauczania w polskich szkołach, któremu nie zawsze dorównują te do których uczęszczają nasze pociechy. Ministerstwo Edukacji Narodowej umożliwiło dzieciom obywateli polskich, przebywających poza terytorium kraju, bezpłatną edukację w tzw. nauczaniu domowym. Rodzic staje się nauczycielem, a dzięki wsparciu specjalnej platformy edukacyjnej może skutecznie kierować rozwojem i edukacją swojego dziecka.

Platforma Edukacyjna: Centrum Rozwoju Edukacji Alfa i Omega jest projektem edukacyjny mającym na celu wsparcie ucznia przebywającego za granicą w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum według polskiego systemu oświaty. Możliwe jest to dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii w tym ogromnych możliwości jakie daje nam Internet. Wszystkie materiały edukacyjne zostały dostosowane do potrzeb tzw. „nauczania domowego” i przygotowane przez doświadczoną kadrę pedagogiczną.

Według założeń nauczania domowego, rodzic staje się nauczycielem i to jego zadaniem przez najbliższy rok będzie kierowanie edukacją swoje dziecka. Celem platformy jest wsparcie tych działań.

Warunki przyjęcia do szkoły: O przyjęciu dziecka do szkoły decyduje fakt, iż musi posiadać ono polskie obywatelstwo (numer pesel). Przed podjęciem nauki należy również dołączyć opinię poradni psychologiczno pedagogicznej. Polska Szkoła Internetowa prowadzi własną poradnię, która przeprowadzi niezbędne badanie, a co najważniejsze bez konieczności przyjazdu dziecka do Polski. Opinia ta dotyczy rozwoju psychomotorycznego dziecka i określa do której klasy będzie ono uczęszczać.

Kontakt: CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI

„ALFA I OMEGA” 15-756 Białystok ul. Swobodna 9/24 Tel: +48 534 637 952 e-mail: sekretariat@polskaszkolainternetowa.pl www.polskaszkolainternetowa.pl

Przebieg edukacji:

Podręczniki:

Rok szkolny rozpoczyna się 1 września i odbywa się w cyklu 32-35 tygodni. Jest to czas w którym dziecko przyswaja tygodniowy zakres materiału z danego przedmiotu.

Każdy tydzień zawiera instrukcję dla rodzica i test mający na celu sprawdzenie opanowanego materiału. Polecenia zawarte w instrukcji, mają pomóc rodzicom tak kierować nauką dziecka, aby samodzielnie dochodziło do rozwiązania tematu. Uczeń wykonuje test, który jest sprawdzany i oceniany przez nauczyciela. W przypadku błędów w rozwiązaniach, pedagog wyda zalecenia na co zwrócić uwagę podczas dalszej nauki. Za każdy test dziecko otrzymuje ocenę, która zapisana jest w odpowiedniej zakładce panelu platformy. W ten sposób rodzicie mogą monitorować postępy swojej pociechy w nauce. Testy nie mają wpływu na ocenę końcową na świadectwie. Pokazują jedynie aktualny poziom przygotowania do egzaminu klasyfikacyjnego. W przypadku problemów z którąkolwiek częścią materiału, można zwrócić się o pomoc do nauczyciela. Udzieli on wyjaśnień drogą mailową lub za pomocą wideo konferencji.

Nauka w Polskiej Szkole Internetowej jest bezpłatna, jednak by móc w pełni realizować program nauczania niezbędny jest zakup podręczników. Rodzic może dokonać zakupu samodzielnie lub za pośrednictwem platformy edukacyjnej.

Egzaminy klasyfikacyjne: Egzaminy końcowe odbywają się w czerwcu między innymi w Wielkiej Brytanii.

Jeżeli uczeń z przyczyn usprawiedliwionych, nie przystąpi do egzaminu w uzgodnionym terminie, Dyrektor Szkoły wyznacza drugi termin. W tym przypadku odbywać się on będzie na terenie Polski, w miejscu i czasie uzgodnionym ze Szkołą (maksymalnie do 20 sierpnia). Po zdaniu egzaminu końcowego dziecko otrzymuje promocję do kolejnej klasy oraz świadectwo Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN).

Nauka w domu: Tak zwane „nauczanie domowe” posiada niewątpliwie wiele zalet. Przekonali się o tym rodzice, których dzieci uczęszczają do naszej szkoły. Nauka on-line pozwala realizować materiał z każdego miejsca na świecie, w dogodnym dla siebie czasie. Materiały i pomoce dydaktyczne zostały opracowane tak, aby dzieci w łatwy i szybki sposób mogły przyswoić zadany temat. W przypadku jakichkolwiek problemów zawsze można liczyć na pomoc kadry pedagogicznej. Dużą rolę, szczególnie w przypadku młodszych dzieci będzie odgrywała pomoc rodziców.

To ich zadaniem przez najbliższy rok będzie kierowanie edukacją dzieci tak, aby dzięki systematyczności i konsekwencji mogły robić widoczne postępy w nauce. Polska Szkoła Internetowa Alfa i Omega, dzięki możliwościom jakie daje dzisiejsza technika, jest w stanie skutecznie wspomóc rodziców w tym trudnym i odpowiedzialnym zadaniu.

CIEKAWOSTKI

019

CIEKAWOSTKI

INFORMACJE OPINIE TEKST: MONIKA NOWICKA

02

STRES W ŻYCIU CODZIENNYM

03

NOWE TECHNOLOGIE

Lato to wyjątkowy okres błogiego napawania się wolnymi chwilami.

Szczególnie teraz, gdy rok szkolny jeszcze nie nadszedł, okres urlopowy nadal trwa, a słoneczna aura przyprawia nas o stan lekkiego rozanielenia, wydaje się, że stres odszedł do lamusa. Czy aby na pewno?

Według badań prowadzonych w zakresie zdrowia ludzkiego, stres jest nieodłącznym towarzyszem podróży życia. Ciągłej zmianie ulega jedynie poziom stresu. Również lato potrafi przysparzać nam obaw o pociechy na kolonii, rychły koniec wakacyjnej pracy zarobkowej czy też widmo poszukiwania zatrudnienia po złożonej pracy magisterskiej. Najważniejsze jest, aby nie dać się przeciwnościom losu i postawić sobie za cel stan pozytywnego myślenia. Dlaczego?

Mimo, iż stres odgrywa rolę mobilizującą, jego długotrwałe skutki są wyjątkowo szkodliwe dla zdrowia. W trakcie trwania sytuacji ryzyka uwalnia się hormon stresu, czyli kortyzol wydzielany przez korę nadnerczy. Zwiększony poziom kortyzolu ogranicza aktywność układu odpornościowego, co prowadzi do zaburzeń homeostazy, czyli równowagi w naszym organizmie.

Badania dowodzą, że prawdopodobieństwo zachorowań na chorobę nowotworową może być kolejnym etapem doświadczania długotrwałego stresu w życiu. Takie stany jak: lęk, przygnębienie, gniew mogą zmieniać odporność. Jaki nasuwa się wniosek? Nie dajmy się negatywnym emocjom, gdy te nas dopadną. Lato to najlepszy czas na rozluźnienie organizmu i naładowanie baterii na cały rok.

Przejmują skomplikowane funkcje i usprawniają działalność w sieci.

Zasada działania polega na przeniesieniu operacji na serwer i umożliwieniu stałego dostępu poprzez komputer użytkownika. Mowa oczywiście o tzw. cloud computing, czyli chmurze obliczeniowej.

Najlepszym przykładem jej zastosowania był ślub księcia Williama i Kate Middleton. Ten bezprecedensowy przebój kultury potrzebował strony internetowej, aby umożliwić zasięganie informacji spragnionym fanom i zwolennikom rodziny królewskiej. Doradzono Jej Królewskiej Mości operowanie poprzez chmurę zamiast stworzenia oddzielnej strony internetowej. Takie rozwiązanie okazało się strzałem w sedno potrzeb.

Statystyki Gogle donoszą, że w dniu ceremonii strona „w chmurze” poradziła sobie z 2000 wejść na sekundę oraz 15 milionami wizyt wyłącznie w ciągu jednego dnia królewskich zaślubin. Podczas gdy wiele stron internetowych runęłaby w zgliszczach przeciążenia sieci, królewska chmura działała bez zarzutów.

Najbardziej znamienitym użytkownikiem nowej technologii cloud computing jest niezastąpione NATO. Biorąc pod uwagę wysoką rangę ich operacji oraz wiele płaszczyzn, na jakich organizacja działa, nie dziwi fakt, że posiadają własną wersję chmury obliczeniowej. Być może utrwali się powiedzenie „z głową w chmurze”?

01

ŚWIAT SZTUKI

Niemal każdej wizycie w muzeum towarzyszy nieodłączny posmak odległej przeszłości. Zarówno tematyka jak i sposób obrazowania sztuki niekoniecznie budzą żywe emocje u odwiedzających galerie i muzea. Czy nasze zdanie może ulec diametralnej zmianie, jeśli okaże się, że kraj, w którym mieszkamy, opiera się prawie w całości na Wenecji za życia słynnego malarza, Tycjana?

W telegraficznym skrócie: mamy wiek XVI, czyli początek panowania słynnej królowej dziewicy, Elżbiety. Anglia to nieustannie wyspa odcięta od kontynentalnej Europy. Anglicy, choć się do tego raczej nie przyznają, są wyobcowani, brak im obycia i ukierunkowania kulturowego. Gdzie udają się w celu zdobycia ogłady? Właśnie do Wenecji. Życie polityczne oraz wyjątkowo dynamicznie rozwijający się handel morski sprawiają, że miasto emanuje niepowtarzalną aurą prosperity. Anglicy podpatrują zwyczaje kompanów i powoli zaczynają wdrażać w życie codzienne praktyki, których doświadczyli podczas wypraw.

Oczywiście należy podkreślić, co istotne, że w tym czasie kwitnie sztuka i malarstwo. Gdzie obecnie można podziwiać pozostałości tej świetnej epoki?

Idealnym miejscem jest National Gallery w samym sercu Edynburga. Wystawa wybranych dzieł pędzla Tycjana będzie otwarta do połowy września. W samym muzeum organizowane są rozmówki o sztuce w stylu „pop-up”.

W duchu artystycznej spontaniczności można uciąć sobie wyjątkową pogawędkę z polsko- i anglojęzycznymi pracownikami. Sztuka jest bezcenna, dlatego tym bardziej cieszy fakt, że podziwianie takich unikatów malarstwa pozostaje bez ograniczeń cenowych dla zwiedzających.

RODZINA.PL

020

DZIECKO

TO WIELKIE SZCZĘŚCIE! TEKST: IZABELA MIKOS

Każdego roku, wraz z końcem czerwca, pakuję swoje rzeczy, córka składa swoje do oddzielnego kartonu i wyruszamy w stronę magicznego miejsca, w którym spędzamy razem sześć, czasem siedem tygodni każdego lata. Niezwykłe są Kaszuby. Bywam tu od piętnastu lat. Namioty, kąpiele w jeziorze, jazdy konne, spacery po lesie, ogniska do rana, ważne rozmowy, towarzystwo przyjaciół i znajomych sprawiają, że wspólne spędzanie wakacji to wspaniała przygoda i olbrzymia przyjemność. Poznani tam ludzie również przyjeżdżają na wypoczynek z dziećmi. Rośnie nam kolejne pokolenie „Alaskańczyków”.

Miejsce, w którym przebywamy, stworzył nasz wieloletni znajomy, nazwał je „Przystankiem Alaska”, czerpiąc inspiracje ze znanego wszystkim serialu „Northern Exposure”. Pamiętam niektóre latorośle jako 2-letnie maleństwa. Z fascynacją obserwowałam, jak dorastają, dojrzewają, zmieniają się z roku na rok ich sylwetki i charaktery. Tworzą zwartą grupę przyjaciół. Cały rok oczekują lata, aby ponownie móc spotkać się tutaj, w „polskiej Szwajcarii”, wszakże tak nazywane są Kaszuby.

Wiele zawdzięczam moim wakacyjnym przyjaciołom. To mądrzy i wspaniali ludzie.

Nieustannie uczę się od nich bycia porządnym człowiekiem we współczesnym zdemoralizowanym świecie. Odkąd jestem matką, podpatruję również, jak być dobrym rodzicem. W moim życiu tak się złożyło, że nie wyniosłam z domu dobrych wzorców.

Macierzyństwo było dla mnie zupełnie nowym, nieznanym (nawet z obserwacji) doświadczeniem. Byłam mamą, i mogłam liczyć wyłącznie na siebie, ponieważ mąż całymi dniami zarabiał na życie. Przez długi czas pracował także za granicą, więc mało z nami przwbywał. Już wtedy wiedziałam, że nie chcę i nie mogę powielać błędów, jakie popełniali wychowując mnie moi rodzice.

Czytałam fachową literaturę, ufałam własnej intuicji i obserwowałam postępowanie przyjaciół będących już rodzicami. Stanowili dla mnie wzór do naśladowania. To, co ich wyróżniało i nadal wyróżnia, to cierpliwość, mądrość, bezgraniczna miłość, bycie ogromną podporą w każdym momencie życia dziecka. Gdy na nich patrzyłam, chciałam być taka jak oni. Myślę, że mi się to udaje, bo moja córka jest szczęśliwą dziewczynką. Jednak przyznaję, że bycie dobrym rodzicem, nie było dla mnie łatwe. Rodzina, w której się wychowywałam, nie przywiązywała uwagi do tego, czy dzieci są szczęśliwe.

Nikt nie analizował naszych potrzeb. Poznałam cierpienie opuszczonego, pozostawionego samemu sobie dziecka, któremu nie okazywano troski, a stawiano jedynie wysokie wymagania i oczekiwano dojrzałości ponad wiek.

Ten rodzaj bólu dostrzegam w oczach wielu dzieci nawet dzisiaj, kiedy mijam je na ulicy, w sklepie, w szkole, w miejscu, w którym mieszkam. Zastanawiam się wtedy, z jakiego powodu dorośli, będący rodzicami, wyrządzają nieodwracalną krzywdę najważniejszym w ich życiu istotom. Istotom, które same się na świat nie prosiły. Świadome wyrządzanie krzywdy innym osobom jest okrucieństwem, nieświadome – głupotą. Nie raz słyszymy tłumaczenia rozgniewanych matek i ojców: „To tylko klaps, od tego się nie umiera”, „Nic do niego nie dociera, chyba że krzyki.”, „Jesteś głucha, głupia?”. Oto powszechne przykłady traktowania dzieci. Zdecydowanie zbyt powszechne.

Rodzice lubią karać dzieci za nieposłuszeństwo. Często czynią to zupełnie bezmyślnie, bo mylą je z naturalną dla dziecka ciekawością świata. Niestety, potrafią być także dla małego człowieka niegrzeczni, nieczuli, bezwzględni, okrutni. Wymagamy od dzieci rozróżniania dobra od zła, a sami tego nie robimy. A przecież to, co jest normą dla dorosłego człowieka, staje się tym samym dla dziecka. Dzieci to bystrzy obserwatorzy.

My, jako rodzice, stanowimy dla nich wzory do naśladowania, z naszych postaw czerpią wzorce. Jeśli dom rodzinny jest ostoją dla dziecka i miejscem, w którym czuje się bezpiecznie, nie zagraża mu podążanie w złym kierunku w przypadku zaobserwowania niewłaściwych wzorców poza rodziną.

Zrzucanie odpowiedzialności na różnorakie sytuacje zewnętrzne jest jej unikaniem za swoją rolę w procesie wychowania młodego

PATRONATY I KONKURSY

021

PROŚBA TWOJEGO DZIECKA DD1. Nie rozpuszczaj mnie zbytnio. Ja wiem, że nie powinienem mieć wszystkiego, o co Cię proszę.

Prośbami, krzykiem i płaczem sprawdzam, na ile mogę sobie pozwolić oraz kiedy jesteś w stanie mi ulegać.

DD2. Nie rezygnuj ze stanowczości. Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.

DD3. Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz pomóc mi przezwyciężyć niepoprawne maniery.

DD 4. Jeśli nie jest to absolutnie konieczne, nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach. O wiele bardziej przejmuję się tym, co do mnie mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.

DD5. Nie chroń mnie przed konsekwencjami.

Czasami trzeba doświadczać sytuacji bolesnych i nieprzyjemnych, bo tylko wtedy w przyszłości będę starał się ich uniknąć.

DD6. Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości.

DD7. Nie przejmuj się, gdy mówię, że Cię nienawidzę.

To nie Ty jesteś moim wrogiem, lecz Twoja miażdżąca przewaga. Kocham Cię!

DD8. Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się zdezorientowany, kiedy dajesz mi nadzieję, a nic z niej nie wychodzi.

DD9. Nie zapominaj, że nadal trudno mi jest precyzyjnie wyrazić własne myśli i uczucia. To dlatego nie zawsze się rozumiemy.

DD10. Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i sprawia, że tracę wiarę w Ciebie.

DD11. Nie zbywaj mnie, gdy zasypuję Cię pytaniami.

Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Ciebie o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej.

DD12. Nie wmawiaj mi, że moje lęki są niedorzeczne.

One po prostu są.

DD13. Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału.

Gdybym dowiedział się całej prawdy o Twoim życiu, byłoby to dla mnie nie do zniesienia.

DD14. Nie myśl sobie, że przepraszając mnie, stracisz w moich oczach autorytet. Za okazywany szacunek potrafię odwdzięczyć się miłością.

DD16. Nie bądź krótkowzroczny i zauważ, że ja cały czas rosnę. Moje potrzeby zmieniają się z dnia na dzień. Wiem, że trudno za nimi nadążyć, ale razem jesteśmy w stanie osiągnąć wspólny cel.

DD17. Nie wstydź się okazywania mi miłości. Nigdy!

OKIEM REPORTERA

022

INNERLEITHEN & SCOTTISH BORDERS

Tańce, hulanki, swawola jak również wybornej strawy i napitku co niemiara, to motywy przewodnie Festiwalu Muzyki w regionie Scottish Borders.

Samo miasteczko – Innerleithen – jest położone w wyjątkowo uroczej części Szkocji. Lekkie pofałdowanie terenu, obecność licznych jezior i wodospadów sprawia, że już w przeszłości miejsce to upodobali sobie bardzi i poeci.

TEKST: MONIKA NOWICKA

Co najbardziej może zapaść w pamięci podczas podróży do miasteczka? Krajobrazy.

Bez żalu zostawiamy tętniący niepohamowaną energią Edynburg, brukowane ulice High Street, oraz nieprzebrane tłumy turystów.

Scottish Borders to oaza spokoju. Do takiej przystani wiedzie droga pełna pięknych krajobrazów.

Możliwości dojazdu jest oczywiście kilka, ale w trakcie trasy, należy przygotować się na istne wygibasy. Drogi są bowiem kręte, wąskie ....i urozmaicone zwierzyną. Zwierzyna płowa zdarza się wyjątkowo często. Ponadto hasające baranki, ospałe krowy i podrygujące konie z amatorami jeździectwa na grzbiecie. Tak, cała ta zwierzęca menażeria, to częsty uczestnik ruchu drogowego. Kierowcy muszą się mieć na baczności! Natomiast dla pasażera – istna uczta wizualna. Najlepszą porą dnia na przejażdżkę jest wieczór. Zachodzące słońce nadaje pejzażowi kolor lawendy (prawie jak Prowansja!), która powoli przechodzi w mocniejsze tony kolorystyczne.

Innerleithen to część prawie 5 tys. km kw. Scottish Borders, które zawiera ciekawostki historyczne. Co nieustraszony podróżnik może wywęszyć?

Całkiem sporo. Zacznijmy od Traquair House.

Wyjątkowe domostwo! Niezaprzeczalne korzenie arystokratyczne, jednak spadkobiercy nie spoczywają na laurach. Dwór aż tętni życiem i pomysłami. Cały czas należy pamiętać, że utrzymanie takiego miejsca, to nie lada gratka. Z tego też powodu ciągle coś się dzieje w Traquair House: festiwal piwa, spotkania literackie, podchodzenie zwierzyny, warsztaty leśne, wystawa króla Artura itp. Do salonowej nudy daleko! Gdzie ruszamy dalej?

Bezspornie na opactwa. Prawie rzut beretem od muzykującego Innerleithen znajdują się ikony historycznej potęgi Szkocji. Łatwo zauważyć, że religia narzucała rytm funkcjonowania całemu państwu. Opactwo w Melrose na przykład powstało dzięki królowi Szkocji Dawidowi I. Taki stan rzeczy nadał budowli doniosły charakter. Później było to miejsce pochówku wielu panujących władców, a obecnie również człokowie arystokracji znajdują tutaj swój wieczny spoczynek. Nie bez powodu mistrz cechu, kamieniarz, John Morow pozostawił wykutą inskrypcję: „pamiętaj, koniec to twoje zbawienie” (Keep in mind, the end, your salvation w wersji oryginalnej). Szkocja, to kraina wielu niepowtarzalnych niespodzianek. Poza historycznymi budowlami, zaskakuje również bogactwem jezior.

Taką przystanią – w sensie dosłownym i przenośnym – jest St Mary’s Loch. Wędkarstwo, rejs łódką i sączenie piwa na brzegach tego największego jeziora w regionie Scottish Borders, to propozycje dla szukających ukojenia w naturze.

Natomiast lekki trekking po okolicy, wspinanie się wzdłuż wodospadów, to tylko jeden z wielu możliwych sposobów aktywnego spędzenia czasu.

Nawet dla smakoszy i łasuchów znajdzie się coś nie do pogardzenia. Karczma Tibbie Shiels ma szeroki wybór domowej roboty słoików – maliny i czarne jagody zebrane z okolicznych krzaków. Nic dziwnego, że sam Sir Walter Scott dumał w tych okolicach napawając sie dziewiczym pięknem Szkocji i bogactwem folkloru.

Pora więc zebrać ekwipunek, i ruszyć na podbój tych jakże pieknych regionów Szkocji.

TEMAT NUMERU

024

P I E R W S Z Y

M I N I S T E R

ALEX SALMOND O NIEPODLEGŁOŚCI SZKOCJI Z ALEXEM SALMONDEM ROZMAWIALI: CONOR MACGUIRE, ANNA BATOR-SKÓRKIEWICZ Reporter- Panie Premierze, czy był Pan już z wizytą w Polsce?

Mr. Alex Salmond- Nie, osobiście nie byłem, ale minister mojego rządu, Fiona Hysop, właśnie wróciła z pobytu w tym kraju. Cele wizyty były nie tylko dyplomatyczne, ale również kulturowe. Pani minister brała udział w spotkaniach z przedstawicielami najwyższych władz, kilkoma ministrami oraz przedstawicielami firm posiadających szkockie koneksje.

Ja sam z pewnością w przyszłości odwiedzę Polskę. Mam nadzieję, że będę miał taką możliwość będąc Pierwszym Ministrem po uzyskaniu przez Szkocję niepodległości.

Polacy dość długo walczyli o niezależność swojego kraju.

Czy uważa Pan, że może mieć to wpływ na ich decyzje w referendum niepodległościowym?

Każdy człowiek jest inny, a co za tym idzie, każdy z nas może mieć różne poglądy polityczne. Uważam, że znaczna większość polskiej społeczności w Szkocji opowie się za niepodległością. Wydaje mi się, że jest to częściowo spowodowane także tym, że wszyscy mamy za sobą rozmaite doświadczenia o podłożu narodowościowym oraz indywidualną świadomość narodową.

Ostatnie wybory do Europarlamentu w Szkocji wygrała partia UKIP. Czy to znaczy, że Szkocja staje się krajem antyemigracyjnym?

Uważam, że nie powinniśmy patrzeć wyłącznie z tej perspektywy. W Anglii UKIP wygrał wybory zdobywając 30% głosów. W Szkocji zaś na szczycie list wyborczych znalazło się SNP, podczas gdy UKIP zdobył zaledwie 10% głosów. Otrzymali więc 1/3 głosów z Anglii. Zdobyli miejsce w systemie proporcjonalnym dzięki kompromitującej obecności w mediach,

TEMAT NUMERU

025

Chciałbym, aby była większa dostępność nauki języka polskiego w szkockim systemie edukacji. Spoglądam na Szkocję jak na tartan (wzór szkockiej kraty). Stworzony jest z wielu odcieni, a każdy z nich jest wpleciony w tkaninę. Razem tworzą całkowicie unikatowy wzór.

Społeczność polska jest jedną z nitek, pasmem tradycyjnego tartanu.

przekraczając wszelkie normy zachowania. Źle się stało, gdyż nie będą odpowiednio reprezentowali obywateli.

Szkocja jest otwarta na mieszkańców Europy, którzy przyjeżdżają tutaj w celu osiedlenia się i podjęcia pracy. Wiele osób przybyło z Polski do Szkocji z powodu kilku fal migracji po drugiej wojnie światowej.

Miałem kiedyś sąsiada Polaka. Był bardzo przyzwoitym człowiekiem. Szkoci uważają Polaków za ludzi ciężko pracujących, ale zarazem bardzo pozytywnych członków społeczeństwa. Dlatego też Polacy zawsze są mile tu widziani i będzie tak dopóty dopóki ja będę Pierwszym Ministrem.

Nie zapominajmy, że Szkoci od pokoleń wyjeżdżali do innych krajów. Rozumiemy i doceniamy osoby, które migrują.

To jest jedna z największych różnic miedzy polityką w Szkocji, a polityką na Westminster.

Mr Salmond, zapewne jest spore grono Polaków, którzy będą głosować na TAK podczas referendum. Problem tkwi w tym, że nie do końca są oni pewni swojego statusu prawnego po uzyskaniu przez Szkocję niepodległości ?

Polacy od dawna są mile widziani w Szkocji i po uzyskaniu niepodległości nic się w tej kwestii nie zmieni. Polacy wiedzą, że wiele krajów napotykało w przeszłości ogromne problemy na drodze do uzyskania niepodległości. Niektóre kraje musiały przecież o nią walczyć, o czym polskie społeczeństwo przekonało się na własnej skórze. To, co musimy teraz uczynić dla Szkocji, to iść do urny wyborczej i opowiedzieć się za secesją. Po dokonaniu odłączenia Szkocji, największą różnicą będzie to, że obcokrajowcy będą tu jeszcze bardziej mile widziani niż teraz. Westminster postrzega Polaków na terenie Wielkiej Brytanii jako swego rodzaju problem. My natomiast dostrzegamy ich potencjał i chętnie witamy w naszym kraju. Jeśli obywatele czują się w państwie bezpieczni, jest to jego olbrzymią zaletą.

Czy Szkocja, po uzyskaniu niepodległości, zostanie w szeregach Unii Europejskiej, NATO i ONZ? Proszę wyjaśnić sytuację z NATO.

Odpowiedź na wszystkie pytania brzmi: tak. Tak dla Europy, tak dla ONZ, tak dla NATO. Nie znajdziemy tu żadnych sprzeczności w podejmowaniu decyzji w sprawie broni nuklearnej. Spośród 28 krajów NATO, zaledwie 3 ją posiada.

Kanada jest przykładem państwa, które nie tylko zrezygnowało z posiadania broni nuklearnej, ale w ogóle jej nie miała.

Możemy przytoczyć wiele przykładów krajów członkowskich NATO, lojalnych, produktywnych członków, którzy obierają pozycję nieposiadania broni nuklearnej.

Pozostała część Wielkiej Brytanii będzie musiała zadecydować w sprawie wycofania takiej broni. My natomiast nie będziemy mieli broni nuklearnej w Szkocji. To ważny powód do tego, by głosować za uzyskaniem przez Szkocję niepodległości.

Szkocja jest krajem, w którym miejsce zatrudnienia znajduje znacząca grupa emigrantów z Polski. Jaką posiada Pan wiedzę na temat roli, jaką odgrywają oni w wytwarzaniu produktu krajowego brutto?

A.S.Polska diaspora to grupa licząca ok. 60 tysięcy. Wkład jaki wnoszą posiada więc wartość przekraczającą dane liczbowe. Udział Polaków w życiu w Szkocji sięga głęboko w przeszłość. Już w czasach średniowiecza wiele regionów nadwiślańskich uczestniczyło w wymianie handlowej czy Lidze Hanzeatyckiej. Co się tyczy współczesności, wielkie zapory hydroelektryczne, które doprowadziły elektryczność na północ Szkocji, zostały w znacznym stopniu wybudowane przez polskich i irlandzkich budowniczych.

Wielu szkockich żołnierzy służyło w polskich siłach powietrznych. Zaraz po Azjatach Polacy stanowią największą grupę etniczną w Szkocji. Ale jakości społeczeństwa nie mierzy się przez pryzmat liczb, dlatego udział Polaków w różnych dziedzinach życia, takich jak ekonomia, kultura, społeczeństwo, jest bardzo znaczący i bardzo przez nas doceniany.

Dawniej w Polsce panowała monarchia, jednak to odległe czasy. Dlaczego w niepodległej Szkocji zachowamy piramidę zależności i Królowa nadal będzie głową państwa? Czemu to służy?

Jeżeli Szkocja opuści Wielką Brytanię, jak będzie wyglądała nowa flaga Zjednoczonego Królestwa?

Wydaje się, że ten kosmetyczny szczegół umknął jak na razie politykom. Jednak w wypadku secesji już zawczasu warto rozważyć niebłahy dylemat.

Na obecną flagę składa się angielski krzyż świętego Jerzego (czerwony na białym tle), walijski świętego Patryka (czerwony na białym tle, poprzeczny) i szkocki świętego Andrzeja (biały na niebieskim tle, poprzeczny) wszystkie one tworzą tak zwany „Union Jack”.

Nowe propozycje heraldyczne obejmują: usunięcie koloru niebieskiego, zastąpienie koloru niebieskiego zielonym (barwą godła Walii), albo pozostawieniem obecnej flagi.

Nie należy odwracać się plecami do przeszłości tylko dlatego, że chcemy budować nową przyszłość. Istnieją pewne tradycje, które należy podtrzymywać.

Szkocja i Anglia posiadają wspólnego monarchę od ponad 100 lat, a niezależnymi krajami były pomiędzy 1603 a 1707 rokiem.

Jej Wysokość Królowa jest przywódcą 16 krajów. Konstytucja monarchii symbolizuje partnerstwo społeczne, dlatego monarchia konstytucyjna stanowi dla nas wartość. Jeśli Jej Wysokość Królowa jest zadowolona z takiego układu, to my również. Jedynym stwierdzeniem, które nie padło ze strony „Better Together” [Razem Lepiej] do publicznej wiadomości jest przypuszczenie, że utracimy Królową jako głowę państwa. Podejrzewam, że nie zrobiono tego, gdyż Pałac zasugerował, że nie byłby to dobry pomysł [śmiech].

Powróćmy do kwestii ekonomicznych.

Jednym z atrybutów niepodległej Szkocji wedle SNP, będzie np. fundusz olejowy wykorzystujący dobra naturalne płynące z Morza Północnego. Przykłady funkcjonowania gospodarki w innych krajach zwracają uwagę na to, że aby Szkocja mogła utrzymać poziom społeczny oraz usługi socjalne jakie posiada, kapitał ten byłby ekonomicznie trudny do utrzymania, tzn. pieniądze zostałyby wydane w innych sektorach w celu utrzymania usług społecznych na obecnym poziomie. Czy to prawda?

Nie, to nieprawda. Stworzyliśmy projekcje fiskalne, które wykazały, że w 2016 i 2017 roku nasz deficyt budżetowy będzie wynosił 2.4% PKB, czyli tyle samo, co plany Wielkiej Brytanii pod władzą obecnego rządu na ten rok i mniej niż średnia OECD [Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju]. Nasza propozycja zakłada, że dopóty dopóki deficyt budżetowy wynosi mniej niż 3% PKB, cały czas posiadamy elastyczność i wolność wyboru, a na tym możemy zacząć budować fundusz pochodzący z przetwórstwa ropy dla przyszłych pokoleń. Jeśli państwo pożyczy mniej niż 3% pkb, to wtedy będzie można kontrolować narodowy dług.

W ten sposób, będziemy mogli korzystać z zysku z ropy, aby zainwestować i podtrzymać publiczne wydatki.

TEMAT NUMERU

026

To jest rozsądny plan, który należy wdrożyć, jeśli finanse na to pozwalają. Jesteśmy przekonani, że budżet pozwoli na takie działania w pierwszym roku funkcjonowania niepodległej Szkocji, ponieważ przewidywany deficyt budżetowy wyniesie poniżej 3%.

Bez konstytucji i funduszu olejowego istnieje szansa, że np. Partia Pracy zdobędzie władzę w niepodległej Szkocji…

Nie można uchwycić całej polityki w konstytucji.

Obywatele muszą mieć zagwarantowaną wolność osobistą i mieć możliwość dokonywania własnych wyborów.

My uważamy, że konstytucja ewoluuje. Kiedy tworzy się tę ustawę, można ustalić pewne nowe założenia, np. prawo do przyzwoitego systemu mieszkaniowego, do darmowej edukacji, prawo powiedzenia NIE broni nuklearnej, prawo do wolności wyznania, wolności słowa itp. Są to istotne elementy, które tworzą naród. Posiadanie funduszu olejowego, czy też jego braku, to kwestia polityki. Każdy kraj na świecie, poza Wielką Brytanią, który odkrył złoża ropy i gazu, posiada taki fundusz.

Zdaniem rządu na Westminster, Szkocja korzystałaby z ropy i gazu przez następne 40, 50 lat, co uczyniłoby nas biedniejszym krajem.

Cóż to za bzdura? My uważamy, że jest to wielki dar, z którego należy korzystać umiejętnie i rozważnie. Jednym ze sposobów takiej strategii jest zapewnienie przyszłym pokoleniom korzyści płynących z posiadania funduszu oszczędnościowego.

Czy wobec tego, co Pan do tej pory powiedział, Pana zdaniem niepodległość Szkocji jest nieunikniona?

Jestem przekonany, że Szkocja uzyska niepodległość. Moim zdaniem to jest nieuniknione. Zadecydujemy o tym we wrześniu. Westminster, chce utrzymać swoją dotychczasową pozycję, nie dziwi więc nas sposób prowadzenia kampanii.

Sprawy wyjaśnią się w najbliższej przyszłości.

Wszystko stanie się jasne w dniu referendum.

Jak ocenia Pan swoją przyszłość i przyszłość SNP, gdyby Szkocja pozostała jednak w Wielkiej Brytanii?

To pytanie hipotetyczne. Opowiadam się za secesją Szkocji, to wyznacza cele mojego działania. Jestem zdania, że to mieszkańcy powinni decydować o tym, kto rządzi Szkocją.

Mniej ważne jest, czy jest to SNP czy inna partia. Najważniejsze, że niepodległość daje obywatelom prawo wyboru, bo to wyborcy właśnie powinni móc decydować o swojej przyszłości.

Czy poparłby Pan nauczanie języka polskiego w szkołach i uniwersytetach, biorąc pod uwagę liczbę Polaków przebywających na stałe w Szkocji?

Jest to kwestia, którą zajmiemy się przy wprowadzaniu nowego programu nauczania. Dotyczyłoby to pojawienia się nie tylko języka polskiego, ale także języków innych narodowości mieszkających w Szkocji. Jestem zwolennikiem tej inicjatywy.

Chciałbym, aby była większa dostępność nauki języka polskiego w szkockim systemie edukacji. Spoglądam na Szkocję jak na tartan (wzór szkockiej kraty). Stworzony jest z wielu odcieni, a każdy z nich jest wpleciony w tkaninę. Razem tworzą całkowicie unikatowy wzór. Społeczność polska jest jedną z nitek, pasmem tradycyjnego tartanu.

Przejdźmy tym samym do ostatniego pytania. Czy są jakieś kwestie, które w sprawie referendum stanowią dla Pana rzecz najważniejszą?

Wierzę w istnienie uniwersalnego prawa.

Każdy naród je posiada. Nie ma to nic wspólnego z pochodzeniem społecznym i etnicznym. Za przykład niech posłuży nam historia dwóch bohaterów narodowych szkockiego folkloru, czyli Robert the Bruce i William Wallace. Pierwszy z nich był Normanem. Jego rodzina miała pochodzenie normańskie w Szkocji. Robert to wielki bohater narodowy. William Wallace, William le Waleys oznacza William Walijczyk. Jego rodzina przybyła tu z Walii. Pochodzenie zatem jest dużo mniej ważne od tego, gdzie się żyje. Jest to dowód na to, że istnieje prawo uniwersalne, które dotyczy zarówno Polski, jak i Szkocji. Szkocją powinni kierować ludzie, którzy mieszkają i pracują w tym kraju oraz chcą przyczynić się do ulepszenia jej przyszłości. To jest argument, który poniesie głos na TAK we wrześniu.

Dziękujemy za rozmowę.

Również bardzo dziękuję. Mam nadzieję,że spotkamy się przy urnach wyborczych.

Polish people fought for independence a very long time. Do you think that this will affect their vote in September?

Everybody’s different. Everybody has different political views. I think that the substantial majority of the Polish community in Scotland will vote for independence. And I think that is partly because everyone has a national experience and a national consciousness as well as their individual views.

In elections to the European Parliament, UKIP won one of the seats in Scotland. What does this mean for immigration to Scotland? Is this a bad sign?

We should put things in perspective. In England, UKIP topped the poll with 30% of the vote. In Scotland, the SNP topped the poll and UKIP got 10% of the vote. So they got 1/3 of the votes they got in England. They got a seat in the proportional system because of the television coverage, which was way out of any proportion.

It’s unfortunate because they won’t represent people properly. It’s quite different when a party comes forth as UKIP did in Scotland and when the party come first as they did in England. One of the reasons for Scottish independence is to move away from this and have a politics, which is much more progressive, positive and engaging. We want people who have got talent to come to Scotland and be part of our community. Many people from Poland have come to Scotland in different waves of immigration. In fact my next-door neighbour was Polish. Poles are welcomed and they will be welcomed as long as I am the First Minister and the SNP lead Scotland, because we lead Scotland in that direction.

One of the huge advantages of controlling our own affairs is that we can help meet the demographic challenges. Scots have gone to other countries for generations, we understand and value people who migrate. This is one of the biggest differences in politics in Scotland and politics – increasingly – in Westminster, where they have a much more negative attitude towards other nationalities, not only Polish people incidentally, but anybody else.

What would an independent country look like for immigrants? Will Poles still be able to come to Scotland?

Poles are welcomed in Scotland and will be welcomed after independence. As part of the

TEMAT NUMERU

027

community, regardless of background, origins, nationality, if you are here in Scotland, then you have the right to vote in this referendum. And that is a sure and absolute sign for the future.

The biggest difference will be in that people will be more welcomed than they are now. I don’t mean they are not welcomed in individual communities, I mean the official welcome from the government. Westminster sees Poles as some sort of problem. We see them as a welcome opportunity, a positive and an advantage. There will be no detrimental effect to the community, and people will know that their future is secure because we intend to be part of the European Union infrastructure.

Given the number of Poles living in Scotland would you support the teaching of Polish at schools and universities?

It’s something we are going to address through the new curriculum for excellence, which would involve Polish language and other languages as well. I want to see more language teaching and availability in Scotland.

I like to look upon Scotland, as a tartan. A tartan has many shades in it, and each tartan has different shades woven into the cloth and they together make up an absolute distinctive pattern. I like to look upon Scotland as a tartan and the Polish communities are part of the thread, a strand of that tartan.

Will Scotland remain in the EU, NATO and UN? You want to rid Scotland of nuclear weapons yet remain in NATO, is this not a contradiction?

Yes to Europe, yes to United Nations and yes to NATO. It’s not contradictory to have a stance on nuclear weapons and remain in NATO. 25 out of 28 NATO countries are non-nuclear countries.

There are many examples of countries within NATO, loyal, productive members of NATO taking the position of no nuclear weapons.

The rest of the UK will have to decide about its nuclear deterrence. It will not have to happen the day after the referendum but within the time scale of five years of the first government of an independent Scotland. If they want to follow my advice, save a lot of money and invest in things that might be useful to them then that is their choice as well. We are not going to have nuclear weapons in Scotland.

To what extent are you aware of Polish contribution to the Scottish economy?

The Polish diaspora as a whole is more than 60,000 strong and their contribution is way beyond numbers. The contribution of Poles to Scotland goes back a long time. In fact there was Scottish interchange right through the Middle Ages. Many counties in Poland were part of the trading relationships, the Hanseatic League through history. In recent history, the great hydroelectric dams, which brought electricity to the Highlands in Scotland, were constructed in large part by a Polish and Irish workforce. This will be the largest ethnic group in Scotland after the Asian community. But you don’t just measure a community’s contribution in terms of numbers and the Polish contribution across a range of issues - economic, cultural and community related is very substantial.

Opponents have accused you not presenting the real start-up costs of an independent Scotland. Danny Alexander recently put forward figures suggesting Scotland would lose out on significant sums of money by leaving the union. How do you respond to these claims?

Well, I don’t need to respond because professor Dunleavy, who the Treasury claimed to have based their work on, has described their presentation as „a dodgy dossier”. The Professor of the London School of Economics, said the suggested figure of £2.7 billion starter fee has been exaggerated by a factor of 12, with the real estimate at £200 million. This can be recouped very quickly in terms of more efficient administration. I agree with professor’s work. I don’t have to demolish Danny Alexander, the professor has done it for me. The Treasury of course have admitted that their figures were based on what they call a „misbriefing” of a key statistic presented by the chief secretary of the Treasury who should be thoroughly ashamed of himself, having being caught red-handed for making a blatant attempt at scaremongering.

Why would an independent Scotland want to retain the monarchy?

History. You mustn’t turn your back just because you want a new future. There are certain traditions, which are worth keeping.

Scotland and England had the same monarch for a hundred years and were independent countries between 1603 and 1707. Her Majesty the Queen, is the Queen of 16 countries. The continuity of the monarchy symbolises a social partnership. The Constitutional Monarchy makes sense for us. And why shouldn’t it? If Her Majesty is happy with that arrangement, so are we. In fact, the Queen as head of state is the only thing „Better Together” have not claimed we will lose. I suspect this is because the Palace has suggested it wouldn’t be a good idea [laughing].

The SNP am to create an oil fund with revenues from north sea oil. A number of economists have suggested that it would not be possible to retain the level of public spending it has today and create an oil fund.

Is that true?

No. We’ve set fiscal projections that show that in 2016/17 our borrowing requirement would be 2.4 % of GDP. As long as you’re borrowing is less than 3% of GDP you can maintain the level of debt as a share of the whole economy, so being under that figure would mean the share of debt is declining. By investing even though we are still borrowing makes sense as we would be receiving a better return on the investment than we would be making in repayments on the debt. Our proposition is, as long as you’re borrowing requirement is less than 3% of GDP, you have the flexibility and freedom, on which to make a start on the oil fund.

We have a very exact precedent for this in Norway. They started the fund in 1997 many years after oil and gas were discovered in Norway and the first payment was only a few hundred million Krones which has grown into a mighty oil fund for the future. You do this when finances allow, and we believe the finances will allow in the first year of independent Scotland because our borrowing requirements will be under 3%.

What will prevent future governments from depleting the fund? Should this be a constitutional pledge?

You can’t put everything in politics into a constitution. There has to be freedom for people to make choices. We think nuclear weapons for example, is something of such importance that a constitution should state the country’s beliefs.

A constitution evolves, when you build that constitution, you can establish certain rights.

The right to decent housing, the right to free education for example. The rights of freedom of worship, of association, of freedom of speech.

These are crucial things. Having or not having an oil fund is a policy question.

Every other country in the world, apart from the UK, that has discovered oil and gas, even Iraq, has one. Some have been spectacularly successful like Norway. Only the UK hasn’t done it. According to Westminster, Scotland would have the benefit of having oil and gas for the next 40 to 50 years but it would make us poorer.

Yeah, sure. If that were the case, why so anxious to hang on to us? We think it’s a great endowment and one that should be used responsibly, one such way is to make sure the future generations have the benefit of an oil savings fund. We’ve got to invest the oil fund prudently, across the world in many investments, which are environmentally progressive.

Would you consider Scottish independence to be inevitable?

I think Scottish independence will happen.

I think the timing is what we were going to decide upon in September. Why leave it in Westminster’s hands if and when you get more power. What they say during a campaign, as they are desperately trying to maintain a position is quite different to what they will say the day after the referendum. Why leave things to the future when you can decide this issue in September?

How do you see your future were Scotland not to gain independence?

Well, I’m happy to have hypothetical questions but I like them based on success rather than failure. I’m devoted to winning this referendum. Who governs Scotland is up to the people of Scotland whether it’s SNP or any other party. Independence is giving the people the right to choose.

Is there one issue or question which you feel defines the whole referendum?

Yes. There is, I believe a universal law, which is that the people who live and work in a country are the best ones to decide its future. It’s nothing to do with background or origin. The two greatest heroes in Scottish history are Robert the Bruce and William Wallace. Firstly, Robert de Brus, his family were of Norman extraction. William Wallace, William le Waleys, means William the Welshman. His family came from Wales. So this is nothing to do with where you are from, this is about where you are. That is the argument, which will carry the YES vote in September.

Thank you very much

KULTURACAFE

028

Bezsenność I Stephen King

Coś do stracenia I Carmack Cora

Ralph Roberts cierpi na bezsenność. Im krócej sypia, tym dziwniej postrzega świat i ludzi wydaje mu się, że zaczyna widzieć ich „aury”, a także tajemnicze istoty towarzyszące zgonom jego znajomych i przyjaciół. Derry (miasteczko, w którym mieszka) jest rozrywane społecznymi zamieszkami spowodowanymi powstaniem szpitala, „centrum opieki”, w którym dokonuje się . zabiegów aborcji. Niepokoje inspirują zrzeszeni w „ProLife” obrońcy życia nienarodzonych dzieci. Na czele ruchu stoi człowiek obłąkany, sadysta skazany za znęcanie się nad własną rodziną. Planuje on zamach na centrum i zgładzenie przebywających tam ludzi. Jest wśród nich chłopiec, w którego rękach spoczywa los wszechświata. Tylko Ralph dzięki swoim niezwykłym zdolnościom postrzegania może go ocalić...

Kultura Cafe ...

Informacje ze świata kultury, aktualne wydarzenia, wiadomości z wysp i nie tylko. Sprawdź co dzieje się w świecie książki, kina, teatru i inne ....

TEKST: MATEUSZ NOWAK

Kolejna książka autora bestsellerów „Stalin. Dwór czerwonego cara” i „Stalin. Młode lata despoty”. Sylwetki ludzi-potworów, którzy zasłynęli w historii z niebywałego okrucieństwa, brutalności i przyjemności w zadawaniu bólu.

Wśród opisanych postaci są m.in.: sadystyczny Kaligula i szalony matkobójca Neron, Czyngiz-chan, trucicielka Lukrecja Borgia i Elżbieta Batory, która piła krew młodych kobiet, Kuba Rozpruwacz, Lenin, Himmler, Charles Manson, Pablo Escobar... Fascynująca kronika występnych czynów człowieka, pełna historii, mrożących krew w żyłach. „Szokująca ale bardzo ciekawa książka. Dokładny opis każdej okrutnej postaci od IX w. p.n.e. do zamachów Osamy Bin Ladena. Autor opisuje aż 101 postaci brutali. Poznajemy Włada Palownika, który dał początki legendom o Draculi, sekret na młodość Elżbiety Batory oraz profil psychologiczny seryjnego mordercy. Polecam także przeczytanie innych jakże ciekawych książek tego autora. Moja ocena dla ‚’Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa’’ to bezdyskusyjnie 5.” Recenzent Imek Wydawnictwo: Świat Książki I Data premiery: 2010-11-03 I Gdzie kupić: www.polbooks.co.uk

I Cena: £9.90

Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa I Montefiore Simon Sebag

Wydawnictwo: Amber I Data premiery: 2013-03-19 Gdzie kupić: www.polbooks.co.uk

I Cena: £5.90

Grunt to bunt I Witkowki Grzegorz Jaki był kiedyś Festiwal w Jarocinie?

Wszystko na ten temat znajdziecie w tej książce. Jest to pierwsze tak obszerne wydawnictwo dotyczące tego najbardziej legendarnego polskiego festiwalu rockowego.

Materiał zbierany był przy okazji wywiadów dla miesięcznika Tylko Rock i Teraz Rock. Prawie trzysta osób opowiedziało autorowi o swoich przeżyciach. Wybór najciekawszych fragmentów rozmów gwarantuje ciekawą lekturę.

Pierwsze tak obszerne wydawnictwo dotyczące legendarnego Festiwalu w Jarocinie.Wybór najciekawszych fragmentów rozmów z ludźmi związanymi z Festiwalem w latach 80.: muzykami, organizatorami, widzami.

Wydawnictwo: In Rock Music Press I Data premiery: 2011-07-27 I Cena: £11.90 I Gdzie kupić: www.polbooks.co.uk

WIĘCEJ SZCZEGÓŁÓW NA STRONIE 45!

Polbooks - Polska Księgarnia w Glasgow, 1328 Duke St, G31 5QG Glasgow, www.polbooks.co.uk.

Odpowiedzi wraz z danymi kontaktowymi prosimy o przesłanie na:

konkurs@emigrantmagazyn.co.uk

fotografia: www.123rf.com I wikipedia.org

Wydawnictwo: Albatros I Data premiery: 2004-07-01 I Cena: £10.85 Gdzie kupić: www.polbooks.co.uk

Bestseller „New York Timesa” i „USA Today” Bliss. Edwards jest miła, sympatyczna i poukładana.

Studiuje na ostatnim roku aktorstwa w college’u. Ma fantastycznych przyjaciół i... wciąż jest dziewicą. Wkurzona tym, że jako jedyna z licznego grona znajomych nigdy nie uprawiała seksu, Bliss postanawia rozwiązać problem. Plan jest prosty - iść do pubu, poderwać przystojnego nieznajomego, oddać mu się, a potem nigdy więcej go nie spotkać. Nic jednak nie idzie tak, jak powinno. Bliss panikuje i zostawia nowopoznanego, szalenie przystojnego i zupełnie nagiego faceta we własnym łóżku. Jakby tego było mało, następnego dnia okazuje się, że jedne z zajęć w jej grupie poprowadzi nowy wykładowca. Mężczyzna, którego porzuciła w środku nocy i którego miała nadzieję nigdy więcej nie spotkać.

CREAMFIELDS 2014 3 DNI MOCNYCH WRAZEN!

Strażnicy Galaktyki I Akcja / Sci-Fi I reżyseria: James Gunn

Drużyna I Dokumentalny / Sportowy I reżyseria: Michał Bielawski

HALTON

I 22-24 SIERPIEŃ 2014

Festiwal muzyki Creamfields to największy festiwal muzyki elektronicznej i klubowej na świecie i jedyna tego typu impreza o zasięgu globalnym. Już 22 sierpnia 2014 roku odbędzie się we Halton jego UK edycja! W okolice Cheshire zjadą fani nowych brzmień z całej Wyspy i Europy. W trakcie 3 dni, na pięciu scenach wystąpi kilkudziesięciu zagranicznych wykonawców, w tym największe światowe gwiazdy. Na tą chwile potwierdzone są występy artystów takich jak: Avicii, Deadmau5, Armin van Buuren, Steve Angello, Hardwell, Eric Prydz, Annie Mac, Pete Tong, Afrojack, Steve Aoki i inni.

Wstęp: £165.00 Miejsce: Halton, Cheshire, United Kingdom Więcej info: www.creamfields.com

JEZIORO ŁABĘDZIE STOCKPORT PLAZA MANCHESTER I 18 SIERPIEŃ 2014

„Strażnicy Galaktyki” to najnowsza produkcja z uniwersum Marvela, inspirowana serią komiksów o tym samym tytule. Grupa superherosów, których zadaniem jest strzec porządku w kosmosie podbija kina. Nieokrzesany awanturnik Peter Quill, staje się celem pościgu po tym, jak kradnie tajemniczy artefakt – obiekt pożądania siejącego postrach w całej galaktyce Ronana. Aby umknąć groźnemu prześladowcy, Quill jest zmuszony do zawarcia przymierza z czwórką kompletnie nieprzystających do siebie opryszków: szopem-rewolwerowcem Rocketem, drzewokształtnym humanoidem Grootem, śmiertelnie niebezpieczną i tajemnicza Gamorą oraz żądnym zemsty Draxem Niszczycielem. W obliczu zagrożenia wszechświata, gdy wyjdzie na jaw prawdziwa moc artefaktu, grupa tych niesubordynowanych indywidualistów będzie musiała zewrzeć szyki, by stanąć do bitwy, od której zależeć będą losy całej galaktyki.

DRUŻYNA - drugi w historii polskiego kina film o siatkówce. Premiera filmu poprzedzi rozgrywane tej jesieni, po raz pierwszy w Polsce Mistrzostwa Świata w piłce siatkowej mężczyzn. Film Drużyna - polski volleyland. Współcześni gladiatorzy, wylewający na treningach hektolitry potu, przez kilka miesięcy w roku oddaleni od najbliższych. A po drugiej stronie sponsorzy, działacze, komentatorzy, cheerleaderki, duet Kułaga-Magiera, hale pełne wiernych kibiców polskiej drużyny gotowych przejechać setki kilometrów za swoimi idolami. Wspólna radość po wygranych, smutek po porażkach. Każdy sezon to nowe cele, nowe perspektywy, kolejne mistrzostwa do zdobycia. Co przyniesie ten najbliższy?

OCENA:

OCENA:

Zacznijmy od nowa I Dramat/Komedia I reżyseria: John Carney

Carney stworzył obraz lekki, pełen przyjemnych dźwięków i naszpikowany „fajnością”. Nie słodzi przy tym zbytnio, dzięki czemu całość emanuje niewymuszonym urokiem. Historia jest opowiedziana oczami jej i jego. Ona – Gretta (Knightley), początkująca piosenkarka i kompozytorka, znalazła się w Nowym Jorku, bo towarzyszy swemu chłopakowi (Levine) – wziętemu muzykowi, negocjującemu kontrakt życia. Są piękni, szczęśliwi, bogaci, świat zdaje się leżeć u ich stóp! On (Ruffalo), mieszkający od lat na Manhattanie producent muzyczny, powoli traci kontakt z rzeczywistością… Rozstał się z żoną (Keener), jego kontakt z dorastającą córką (Steinfeld) słabnie, a do tego właśnie wyrzucono go z pracy. Wizyta w małej knajpie, w której występuje Gretta, na zawsze odmieni życie tych dwojga…

Kertu - miłość jest ślepa I Melodramat I reżyseria: Ilmar Raag

Historia uczucia niemożliwego, które połączyło tych dwojga, podbiła serca widzów na wielu festiwalach. Film odniósł również ogromny sukces w estońskich kinach, gromadząc rekordową ilość widzów (38 000 przy populacji 1.3 mln) zdobywając tytuł najpopularniejszego filmu rodzimej produkcji wyświetlanego w Estonii.

Czasy współczesne, estońska wieś. Niska i szczupła dziewczyna o dziecięcym wyglądzie, Kertu (Ursula Ratasepp) jest inna. Z nikim nie rozmawia, nie ma przyjaciół. Ze względu na to przypisuje się jej upośledzenie psychiczne i tak też się ją traktuje. Mieszka z rodzicami w ich domu, na co dzień zajmuje się roznoszeniem poczty po wsi oraz pracami w przydomowym ogródku. Jedyna osoba we wsi, która ją interesuje to Villu (Mati Malmsten), miejscowy powsinoga, parający się dorywczymi pracami, jednak większość czasu spędza na piciu i sypianiu ze sprzedawczynią z monopolowego.

OCENA:

BAŚNIOWA KRAINA TAŃCA I MUZYKI Najsłynniejszy balet Piotra Czajkowskiego „Jezioro Łabędzie” zabierze Was do baśniowej krainy tańca i muzyki. Poznacie historię Odetty, księżniczki zaklętej w łabędzia przez złego czarownika Rotbarta. To opowieść mówiąca o walce dobra ze złem, o zdradzie, bólu, potędze miłości i uczuciu przekraczającym granice życia i śmierci. Czy miłość i uczucie księcia Zygfryda ocalą Odettę przed klątwą Rotbarta? Czy uda jej się powrócić do świata ludzi ? Tego dowiecie się już wkrótce, kiedy nadlecą łabędzie z baśniowej krainy…i zabiorą Was na swych skrzydłach do baletowego świata księżniczki Odetty.

WYCZEKIWANY ROSYJSKI BALET TYM RAZEM W MANECHESTER! Miejsce: Stockport Plaza, Mersey Square, Stockport, SK1 1SP, UK Więcej info: www.returntothevoice.com

OCENA:

WARTO ZOBACZYĆ

KONCERT DAVID GUETTA / GLASGOW / BELLAHOUSTON PARK David Guetta zawita po raz kolejny do Glasgow tym razem z nowymi wykonami! Jego niezwykłe brzmienia muzyczne oraz wpadające w ucho teksty często grywane w lokalnych radiach. Jego eklektyczna lista współpracowników przyprawia o zawrót głowy: Madonna i Snoop, Rihanna i Jay-Z, Chris Martin i Pitbull, David Bowie i Timbaland, Lady Gaga i 50 Cent. DAVID GUETTA sprzedaje więcej płyt niż wiele gwiazd muzyki pop.

Swoją karierę rozpoczął już w połowie lat 90’, jednak ogólnoświatową sławę przyniósł mu dopiero album One Love z 2009 roku, a singiel promujący wydawnictwo „When Love Takes Over” od razu poszybował na szczyty europejskich list przebojów. Od tego czasu, każdy utwór wydany przez DAVIDA GUETTĘ spotyka się z ogromnym zainteresowaniem, o czym świadczy ponad miliard odtworzeń jego teledysków na You Tube.

Wstęp: od £39.50 Miejsce: Paisley Road West / Glasgow / Lanarkshire / G41 5BW Czas: od 16:00 Więcej info: www.davidguetta.com

ZDROWIE I URODA

030

BUDUJEMYSPOŁECZEŃSTWO PRZYJAZNE DEMENCJI Demencja oznacza pogorszenie jakości zdolności umysłowych w połączeniu ze znacznym osłabieniem pamięci.

Jest to dolegliwość, która ma ogromny wpływ zarówno na osoby nią dotknięte, jak i na członków rodziny pacjenta.

Szacuje się, że dotyczy ponad 5% populacji po 65 roku życia, a ryzyko zachorowania wzrasta z upływem lat (z demencją zmaga się ok. 40% osób po 80 r.ż.). Choroba może pojawić się nawet przed świętowaniem 50-tych urodzin (dotyka 1% badanych).

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Cierpiący z powodu pogorszenia zdolności intelektualnych są w pełni wartościowymi ludźmi, wymagają jednak odpowiedniej opieki i troski. Posiadają typową godność osobistą, oczekują zatem okazywania im szacunku w taki sposób, w jaki okazujemy go osobom zdrowym. Chorzy powinni przebywać w środowisku, w którym będą mieli zapewnione, co ważne, poczucie bezpieczeństwa. Należy ich chronić przed wykorzystaniem i przemocą oraz zapewnić dostęp do usług medycznych i socjalnych.

Alzheimer Scotland jest jedną z największych organizacji charytatywnych w Szkocji. Od ponad dziesięciu lat pomaga w życiu codziennym chorym na demencję i wspiera ich bliskich. Jej nadrzędnym celem jest poprawa poziomu życia osób ze zdiagnozowaną demencją, pomoc ich rodzinom oraz edukacja społeczna na temat tej choroby.

Nikt nie powinien przeżywać demencji w samotności!

W ciągu ostatnich kilku lat rząd szkocki przeznaczył znaczne środki finansowe z budżetu państwa na pomoc w diagnozowaniu choroby oraz na poprawę poziomu świadomości społeczeństwa w zakresie zasad postępowania z chorymi w domach, domach opieki społecznej i szpitalach.

Aby działania te zdecydowanie i skutecznie poprawiały jakość życia chorych, opracowano strategię pomocy osobom dotkniętym demencją, która opiera się na pięciu zasadniczych filarach opieki nad chorym: üü1. Zrozumienie istoty choroby oraz poznanie sposobów zmagania z objawami. üü2. Planowanie opieki. üü3. Uporządkowanie kwestii prawnych na przyszłość. üü4. Zapewnienie choremu utrzymywania kontaktów towarzyskich poza domem. üü5. Udzielanie wsparcia ze strony osób związanych bezpośrednio i pośrednio z chorobą.

Kampania Budujemy Społeczeństwo Przyjazne Demencji dotyczy całego środowiska, w którym żyjemy: sklepów, usług publicznych, szkół, szpitali, grup wyznaniowych, kościołów, służb ratowniczych, transportu oraz kręgów lokalnych, takich jak kluby i grupy.

Ma ona na celu zjednoczenie wszystkich członków społeczeństwa, bez względu na płeć, wiek, wyznanie, zajmowane stanowisko, w taki sposób, by osoby, u których zdiagnozowano demencję, pozostały integralną częścią wspólnoty.

PODRÓŻE

032

NIE TYLKO COSA NOSTRA Wakacje na wyspie? Zwykle słyszy się, że są droższe od kontynentalnych i trudno się tam dostać. To mit.

Zaś jeśli o nie chodzi, to nie ma lepszego miejsca niż Sycylia, aby poczuć klimat starożytnych greckich świątyń, bizantyjskiego przepychu i inżynieryjnych perełek arabskich architektów. I zapomnieć o tym, że na wyspie mafia wciąż jest obecna.

TEKST: ROBERT ZAWITKOWSKI

Nie ma w całym basenie Morza Śródziemnego wyspy większej niż Sycylia. Sezon urlopowy rozkręca się tu na dobre w sierpniu, gdyż wówczas dosłownie zalewają ją Włosi z kontynentalnej części Italii. Warto pomyśleć więc o innym terminie. Inaczej trafimy w sam środek turystycznego boomu, którego jedynymi „atrakcjami” będą abstrakcyjny poziom cen i uciążliwy upał. A zatem - albo czerwiec, albo wrzesień.

Śladami historii w Palermo Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku Sycylia znalazła się pod rządami Odoakera, później Ostrogotów, Bizancjum, zaś od X wieku panowali tu Arabowie, których stuletnie panowanie odcisnęło piętno na trwałe na architekturze wyspy. Mieszanka tych kultur najlepiej widoczna jest w stolicy wyspy – Palermo. Obowiązkowym punktem zwiedzania miasta jest jego najstarsza część.

Tu znajduje się Cattedrale di Palermo XII wieku, a także normański pałac zbudowany na ruinach zamku arabskiego. Znużeni miejskim zgiełkiem, możemy zrelaksować się w ogrodzie botanicznym Garibaldiego, a następnie skierować się do willowej dzielnicy Mondello, która wieczorami zaczyna tętnić nocnym życiem. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się port i miejska plaża. Dla tych, którzy szukają mocnych wrażeń, atrakcją będzie Muzeum Śmierci, Katakumby Kapucynów, gdzie „pochowano” ponad 8 tysięcy zmumifikowanych ludzkich zwłok. Odczucie niesamowitości potęguje fakt, że niektóre mumie są tak upozowane, iż sprawiają wrażenie, jakby miały zaraz się poruszyć.

Raj na Ziemi Jeśli chcemy przekonać się, co miał na myśli ten, który wymyślił pojęcie „raj na ziemi”, trzeba odwiedzić Taorminę. Położona leży na

zboczu Monte Tauro, z pięknym widokiem na Etnę i klimatem, który sprawia, że życie naprawdę zdaje się biec tu wolniej. To być może również zasługa wszechobecnych winorośli, z którego produkowane są słodka, gęsta Marsala i wyborne sycylijskie wino podobne do Pinot Noir. Mówi się, że najlepiej smakuje wypite w zabytkowym porcie, jednym z najbardziej urokliwych zakątków Taorminy. Ciekawym punktem zwiedzania będzie na pewno zachowana grecka świątynia, miejsce kultu Wenus i pobliskie ruiny amfiteatru Teatro Greco, budowli z III w p.n.e. przebudowanej przez Rzymian na arenę walk gladiatorów. Spacerowanie po wąskich uliczkach to też atrakcja sama w sobie. Zabudowa Taorminy to głównie małe i różnokolorowe domki, z ciekawymi drzwiami i okiennicami. Intensywny dzień można zakończyć w jednej z małych zatoczek, na jednej z piaszczystych plaż Taorminy. Warto również pomyśleć o wycieczce do Gole Alcantra - wąwozu wodospadów. Ponadto, Rezerwatu Cyganów (Rizerva Naturale dello Zingaro) położonego niedaleko Trapani.

Wulkaniczny dreszczyk emocji Wycieczka na Etnę (wysokość 3340 m n.p.m. ) ma sens tylko i wyłącznie wtedy, gdy widzimy, iż nie ma żadnych chmur w okolicach wulkanu. Trzeba również zorientować się, czy wulkan nie jest zaraz przed lub w trakcie erupcji. Najlepiej dotrzeć na Etnę autokarem z Katanii, który startuje z dworca głównego. Bilet w obie strony kosztuje ok. 5 euro od osoby.

Bus wjeżdża na wysokość ok. 2 tys. metrów, a podróż trwa mniej więcej 2 godziny. Z parkingu na Etnie można pójść pieszo szlakiem na szczyt (trzeba zarezerwować na to 3 godziny) lub wjechać kolejką linową do połowy trasy (bilet kosztuje 3 euro) i stamtąd pojechać jeepem na szczyt, które są tam do wynajęcia.

PODRÓŻE

033 CAPONATA SKŁADNIKI: üü 2 bakłażany üü 2 cebule üü 3 łodygi selera naciowego üü 2 papryki üü 1 szklanka posiekanych pomidorów bez skórki üü 1 łyżka kaparów üü 2 łyżki czarnych oliwek bez pestek üü 1 łyzka rodzynek üü 2 ząbki czosnku üü oliwa, sól, iperz, cukier, ocet winny Bakłażany pokroić w dużą kostkę, paprykę - w niewielką, cebulę posiekać w drobną kostkę,seler pokroić w centymetrowe kawałki. Na rozgrzanej oliwie udusić ceblę, dodać seler oraz po chwili paprykę i rozgnieciony ząbek czosnku. Dodać pomidory i dusić razem przez ok. 10 minut.

Bakłażany usmażyć na złoto na drugiej patelni, a następnie połączyć z resztą warzyw. Dodać kapary, pokrojone oliwki, sparzone wcześniej i odsączone rodzynki. Doprawić na słodko - kwaśno.

Wystudzić.

Krajobrazowych „must see”... jest na wyspie tak wiele, że wciąż trzeba dokonywać wyboru, gdzie skierować się w następnej kolejności. W niedużej odległości od Palermo znajdziemy miasteczko, o którym mówi się „druga Taormina”. To Cefalu, położone u stóp skalistego masywu Rocca, uznawane za najpiękniejszy kurort na całej Sycylii. Tutejsze plaże są żwirowo-piaszczyste, a morze kusi pięknym kolorem wody i temperaturą w granicach 25 stopni C. Mimo że w miasteczku zlokalizowanych jest sporo popularnych turystycznych hoteli (na szczęście bardziej na obrzeżach) Cefalu zachowało klimat typowy dla małego włoskiego miasteczka z południa kraju. Miejscowość słynie z normańskiej katedry o dwóch wieżach, w której wnętrzu kryje się 16 rzymskich kolumn z dawnej świątyni Diany.

Warto także wybrać się na miejski targ, gdzie poza owocami morza, lokalnymi serami i oliwkami produktami kupimy cytrusy z okolicznych sadów. W sąsiadujących z bazarem galanteriach można spróbować granity, sorbetu składającego się z soku cytrynowego, soku z mandarynek, kawy, mięty, migdałów i jaśminu. Jeśli zaś chodzi o sycylijską kuchnię, w sezonie należy przygotować się na nieco większe wydatki.

Najtańszy posiłek dla dwóch osób jaki można zjeść np. w Cefalu, to koszt około ok. 40 euro z wliczonym coperto (obsługę i jednorazowy obrus) doliczanym prawie zawsze do rachunku - 3 euro. Kolacja nie składająca się z makaronów i pizzy, tylko z ryb i owoców morza wychodzi znacznie drożej. Średnio ok. 70-80 euro dla dwóch osób z butelką wina.

Danie Sycylii Najbardziej popularne danie na Sycylii to warzywna caponata. Jej głównym składnikiem jest smażony bakłażan i duszone warzywa. Potrawa ma wiele odmian. Może być serwowane na zimno, jako sałatka lub na ciepło, np. na grillowanym pieczywie. Drugi hit sycylijskiej kuchni to parmigiana - podawana wyłącznie na ciepło zapiekanka z bakłażana i parmezanu.Wyspę rozsławiło też na całym świecie spaghetti al nero di sepia, czyli makaron z owocami morza, barwiony czarnym atramentem z kałamarnicy.

Gościnność po Sycylijsku Sycylijczycy, jak większość Włochów z południa półwyspu Apeńinskiego to ludzie serdeczni i gościnni. Trzeba jednak pamiętać, że lata „rządów” Cosa Nostry pozostawiły tu wciąż niezagojone blizny i lepiej nie nadużywać tematyki związanej z mafią nawet w żartach.

CZYNNY WULKAN ETNA Etna to największy wulkan w Europie i jeden z najbardziej aktywnych na świecie, ok. 3.340 m n.p.m. Jego wysokość się zmienia, w zależności od erupcji i ilości zastygłej lawy. Szacuje się, że od początku XX wieku Etna „urosła” o ok. 60 m. Ma on ponad 270 kraterów bocznych, i wciąż tworzą się nowe... Wulkan mieści się w okolicach Katani, na wschodnim wybrzeżu Sycylii, czyli dokładnie po przeciwnej stronie niż Trapani (zachód wyspy). Mimo stałego zagrożenia, na zboczach Etny mieszka wiele ludzi. Popioły wulkaniczne są niezwykle urodzajne, jest tu wiele plantacji pomarańczowych i cytrynowych, oraz winorośli. Ludność tutejsza odnosi się do wulkanu, zwanego tutaj a’ muntagna z szacunkiem i podziwem.

3.340 m n.p.m.

Praktyczne info DDZarówno na Sycylię jak i Sardynię

najłatwiej oczywiście dolecieć samolotem.

Tańsze od przelotów do Palermo, gdzie latają samoloty linii Easyjet, British Airways np. z Londynu i Manchesteru (ceny od 75 funtów) i Ryanair (od 40 funtów), będą na pewno połączenia do Trapani (do upolowania np. na cheapflights.co.uk czy expedia.co.uk).

DDBiuro podróży Thomson oferuje pobyty na wyspie od 530 funtów za osobę (7 noclegów). Większość z nich w miejscowościach Taormina i Cefalu. Oczywiście jeśli zażyczymy sobie luksusowy apartament z widokiem na Etnę trzeba będzie przygotować się na wydatek około 1000 funtów.

DDUmiarkowane ceny (w sezonie ok.

60 euro za pokój 2-osobowy) oferują prowadzone przez włoskie, ale i również brytyjskie rodziny, pensjonaty i hoteliki o standardzie dwugwiazdkowym, których na całej Sycylii jest bardzo dużo.

HISTORIA

034

SZKOT EMIGRANT Przy okazji zbliżającego się referendum wątek imigracyjny bywa gorącym tematem. Dla jednych zjawisko to jest pozytywnym elementem nowoczesnej, zjednoczonej Europy, dla innych zagrożeniem integralności, suwerenności, niepodległości.

Macie pewnie powoli dosyć dobiegających zewsząd głosów „za” i „przeciw” niepodległej Szkocji. I słusznie. Ja też mam. Dlatego, trochę przewrotnie, na przekór właśnie, napiszę o emigracji, ale tej szkockiej do Ameryki.

TEKST: ADAM KURP

Na przestrzeni ubiegłych kilku wieków ponad cztery miliony Brytyjczyków postanowiło przepłynąć ocean i osiedlić się na stałe w Ameryce Północnej.

Według ostatnich statystyk 27 milionów Amerykanów ma jakieś szkockie korzenie. Biorąc pod uwagę populację całych Stanów Zjednoczonych to może niewiele, pamiętajmy jednak, że obecnie Szkocja ma około 5 milionów obywateli. Myślę więc, że te dane są wystarczającym pretekstem, aby wybrać się dzisiaj w historyczno-emigracyjną eskapadę.

Aspekt ekonomiczny był głównym czynnikiem motywującym do wyruszenia w daleką podróż przez ocean. Bywali jednak i tacy, którzy nie mieli wyboru, ktoś za nich zdecydował i wskazał nowy adres zamieszkania. Mam na myśli drobnych przestępców skazanych na wygnanie. Ciekawy rodzaj kary. Jedni oszczędzają, marzą o nowym życiu, gdzieś daleko, inni jadą tam za karę na koszt państwa. Taki proces miał miejsce w XVII i XVIII wieku. Tysiące kryminalistów dzięki temu mogło ułożyć sobie życie od nowa.

Czy tego chcieli? Pewnie nie wszyscy. Zachęcam do lektury „Directory of Scots Banished to the American Plantations” – listy więźniów skazanych na banicję.

Wróćmy jednak do emigracji świadomej i dobrowolnej.

Był to proces długotrwały i męczący. Sama podróż na trasie Glasgow Nowy Jork w XIX wieku trwała kilka tygodni. Łatwo sobie więc wyobrazić, że jeśli ktoś decydował się na emigrację, to raczej na stałe, nikt o zdrowych zmysłach nie wybierał się w miesięczny rejs z myślą o przygodzie z możliwością zarobienia paru dolarów. Poza tym, taki potencjalny przybysz nie miał wcale pewności, że służby imigracyjne łaskawie zaproszą go do nowej ojczyzny i będzie on sobie mógł wkrótce wywiesić przed nowym domem amerykańską flagę. Nie było wtedy wiz i paszportów, wystarczyło znaleźć się na liście pasażerów, aby legalnie marzyć o lepszym życiu. Gwarancji na przyjęcie z otwartymi rękami nie mógł jednak mieć nikt. Ellis Island – brama Nowego Jorku pełniła funkcję ambasady, posterunku straży granicznej i punktu medycznego. To tutaj przypływały wszystkie statki z Europy. Każdego z pasażerów badał lekarz i stwierdzał, czy jest na tyle zdrowy, aby mógł pozostać i pracować w Ameryce.

Jeśli przeszedł pomyślnie test płynął dalej do Nowego Jorku, jeśli nie, wracał do Europy. Znacząca większość spełniała normy zdrowotne i zostawała.

Nie będzie odkrywczym stwierdzenie, że właściwie całe Stany Zjednoczone zamieszkują imigranci.

Na dowód pozwólcie, że podam kilka liczb. Otóż, w 1690 roku w USA żyło 250 tysięcy mieszkańców, w roku 1754 już ponad dwa i pół miliona. Ci ludzie musieli przecież skądś przyjechać. Siła prokreacji nie jest aż tak wielka. Skupmy się jednak na Szkotach i zobaczmy dokąd się wybierali. Czy mieli ulubione miasta? Polacy w Chicago czują się jak w ojczyźnie, nasi rodacy w niektórych regionach Wielkiej Brytanii również mają się na tyle świetnie, że nie widzą potrze-

HISTORIA

035 by uczyć się języka angielskiego. No ale nie o nas jest przecież ten artykuł. Szkoci wybierali konkretne rejony Ameryki. Śmiem twierdzić, że bardzo często wcale nie decydował o tym przypadek.

W połowie XIX wieku w Highlands z racji kryzysu miał miejsce masowy proces migracji ludności.

Problem w tym, że właściwie jedynym wyborem była przeprowadzka na południe kraju do rejonów zurbanizowanych. Dla ludzi utrzymujących się na co dzień z rolnictwa, to raczej mało radosna perspektywa. Dlatego też spora grupa Szkotów postanowiła wyjechać do Kanady, która pod względem krajoznawczym przypominała ich ukochaną ojczyznę. I tak około 60 procent populacji emigracji brytyjskiej zamieszkało wyspy oraz półwysep na wschodnim wybrzeżu Kanady o nazwie, i to nie może być przepadek, Nova Scotia.

Sprawdźcie zresztą jak wygląda flaga i herb tego regionu. Innym popularnym kierunkiem imigracyjnym, tym razem w Stanach Zjednoczonych była Północna Karolina. W pierwszej połowie XVIII wieku gubernatorem był tam Gabriel Johnston, Szkot, który zachęcał swoich rodaków, aby osie-

dlili się na jego terenie, oferując w zamian kilkuletnie zwolnienie z płacenia podatków. Nie wiem, na ile ta zachęta była skuteczna, ale faktem jest, że środowisko imigracyjne w tym stanie po dziś dzień jest bardzo liczne i zintegrowane.

Brytyjczycy, w tym Szkoci są najliczniejszą nacją, która swego czasu zasiedliła Amerykę Północną. W sumie trudno się temu dziwić, bariera językowa ich nie dotyczy, pod względem kulturowym też nie ma większych różnic. Poza tym Szkoci nigdy nie bali się podejmować ryzyka związanego z przesiedleniem. Wprawdzie często musieli opuszczać domostwa wbrew własnej woli, ale może dzięki temu mają jakieś genetycznie uwarunkowane skłonności do adaptacji w nowych warunkach. Zdaję sobie sprawę, że ostatnie zdanie zabrzmiało jak żywcem wyjęte z wypracowania studenta historii, ale pozwólcie, że poprę je dowodem. Ze statystyk z 1851 roku wynika, że tylko 46 procent mieszkańców dziesięciu największych miast Szkocji zostało urodzonych w danym mieście. Wniosek z tego, że ponad poło-

wa w taki czy inny sposób przybyła z innej części kraju w poszukiwaniu lepszego życia. Skoro więc Szkoci bez problemu od wieków przeprowadzają się z miejsca na miejsce, nie ma się co dziwić, że znajdują się tacy, którzy podejmują większe ryzyko i udają się za ocean. Tak na marginesie, podsumowując, to do tej pory nie zdawałem sobie sprawy, że łatwość z jaką Szkoci podejmują decyzję o zmianie miejsca zamieszkania, to kolejna cecha wspólna, która łączy Polaków i Szkotów.

SZKOCI W NOWOŻYTNEJ RZECZYPOSPOLITEJ TEKST: MARIA KOTERSKA

Obecnie spora grupa naszych rodaków zamieszkuje Szkocję, i całkiem nam tutaj dobrze, ale mało kto wie, że były czasy, kiedy to Szkoci masowo wyjeżdżali między innymi właśnie do Polski.

Emigracja Szkotów na dużą skalę rozpoczęła się w XV wieku i trwała do wieku XVII. Najczęściej wiązała się z kwestiami religijnymi i gospodarczymi, a jej szlaki wiodły głównie w kierunku Niemiec, Francji, Szwecji no i Polski. Powszechnie uważa się, że Szkoci po raz pierwszy osiedli na terenach polskich już w XIV wieku. Według rejestru dziesięciny od Anglików i Szkotów z terenu całej Korony (1651 rok), możemy stwierdzić, iż ludność szkocka zamieszkiwała 119 ośrodków, w tym siedem wsi (Lignowy, Miłobądz…). Największymi skupiskami były wówczas: Gdańsk, Poznań, Warszawa, Kraków, Lublin, Zamość i Lwów. Szacunkowa liczba jest jednak niedokładna ze względu na dużą ruchliwość szkockich kupców, których trudno było uchwycić w miejscu zamieszkania.

Pierwotnym terenem osiedlania był Gdańsk, gdzie sprzyjały Szkotom powiązania władz utrzymujących kontakty ze Szkocją. Główną dziedziną działalności Szkotów w tym okresie był handel; szacuje się, że w XVI wieku udział towarów pochodzenia szkockiego osiągnął blisko 10% całości importu Gdańska, w pierwszej połowie XVII wieku natomiast – 12% statków zawijających do gdańskiego portu miało na pokładzie Szkotów bądź Anglików. W 1531 roku pierwsi szkoccy kupcy uzyskali tam prawa miejskie. Społeczności szkockie były zazwyczaj małe, składały się z nie więcej niż kilku rodzin, najczęściej prezbiteriańskich, aczkolwiek od połowy XVII wieku zdarzały się także kalwińskie. Na terenie Prus większymi skupiskami Szkotów były Chełmno i Elbląg, część żyła także na przedmieściach Torunia.

W połowie XVI wieku można już zanotować obecność Szkotów w miastach Korony. Szkocka społeczność istniała także w Bydgoszczy, gdzie zajmowała się – podobnie jak w innych miastach – handlem, a także spławem drewna. Mało wiadomo o osadnictwie Szkotów na Mazowszu.

W Warszawie byli obecni od XVI wieku, a w roku 1571 przyznano pierwszemu imigrantowi prawo miejskie. W Małopolsce dużymi skupiskami były Kraków, Lublin, Lwów i Sandomierz. Już w XV wieku dwóch studentów ze Szkocji zapisało się na Akademię Krakowską, w 1611 roku krakowska społeczność tych imigrantów z Wysp liczyła 45 osób. Podobnie jak w innych miastach zajmowali

się oni głównie handlem, także domokrążnym, obnośnym, sprzedając tanie, ale niskiej jakości towary – głównie niewyprawione skórki zwierzęce, wełnę, sukno, wstążki, nici, igły czy grzebienie.

W województwie sandomierskim charakterystyczne było współistnienie mniejszości szkockich i żydowskich w miastach, być może ze względu na podobne funkcje ekonomiczne.

Szkoccy emigranci napływający do Polski dzielili się zasadniczo na dwie grupy: bogatych i biednych. Bogaci szybko nabywali prawa miejskie, majątek i odpowiednią pozycję w hierarchii społecznej, a także szybko się asymilowali.

Wyrazem asymilacji było między innymi spolszczanie nazwisk niektórych Szkotów – Czamer (Chalmers) czy Czochran (Cochrane) – oraz fakt, iż księgę bractwa szkockiego w Lublinie spisywano także w języku polskim. Często także zdarzały się przypadki konwersji religijnych Szkotów na katolicyzm, i małżeństwa z lokalnymi szlachciankami bądź szlachcicami. Szkoci pełnili ważną funkcję we władzach miejskich, później także na dworze królewskim. James Kabrun (Cockburn), bogaty kupiec z Gdańska, sfinansował budowę teatru w tym mieście.

Podczas wojny inflanckiej rozpoczętej w 1577 roku Stefan Batory zatrudnił Szkotów do prowadzenia intendentury; ośmiu otrzymało przywileje dworzan królewskich, mieli prawo zaopatrywania dworu w towary i jeżdżenia z nim po całym kraju. W 1620 Jamesa Murraya mianowano budowniczym floty wojennej, która siedem lat później odniosła zwycięstwo nad Szwedami w bitwie pod Oliwą. Królowie polscy nadawali dożywotnio specjalne przywileje ośmiu Szkotom; ostatni raz uczynił to August II na sejmie koronacyjnym w 1697 roku. Michał Korybut Wiśniowiecki podniósł ich do godności nadwornych dostawców, z prawami sprzedaży detalicznej w miejscu przebywania dworu. Najbogatszy mieszczanin w Krośnie, Robert Portius, fundator tamtejszego kościoła również był Szkotem. Bogaci Szkoci byli także dobrze zorganizowani: w 1603 roku stworzono urząd „generała szkockiego”– piastował go kapitan Abraham Young, który otrzymał od króla tytuł zwierzchnika wszystkich Szkotów w Koronie z prawem zbierania podatków i utworzenia autonomicznego sądownictwa (co jednak nie do końca się udało). Już od XVI wieku tworzono także bractwa szkockie we wszystkich większych ośrodkach miejskich Korony. Wszędzie, gdzie przebywali, wspierali czynnie

lokalne, wielonarodowe zgromadzenia ewangelicko-reformowane. Mniej zamożni Szkoci, zwani przez Polaków Szotami (co oznaczało domokrążców i przekupniów), zajmowali się wspomnianym już handlem obnośnym.

W 1650 sejm walny koronny nałożył na Szkotów i Anglików w Polsce podatek (w wysokości 1/10 ich majątku). Podstawą wymiaru dziesięciny miała być przysięga podatnika.

Około 1660 roku masowa emigracja dobiegła końca, choć Szkoci nadal przybywali do Korony, ale niekoniecznie z terenu Szkocji. Większość z napływającej ludności była biedna. Na terenie całego państwa nie było jednakowego prawa ani prawa podatkowego w stosunku do szkockich imigrantów. Nie byli jednak przyjmowani tak niechętnie jak Żydzi, być może ze względu na to, iż łatwiej się asymilowali.

TECHNOLOGIA

036

Technologie

036 PRZEGLĄD

Glasgow w sieci Wi-Fi

Glasgow jest pierwszym Szkockim miastem, które zaoferowało swoim mieszkańcom oraz odwiedzającym bezpłatny dostęp do sieci Internet poprzez Wi-Fi. Infrastrukturę dostarcza firma BT. Główne miejsca dostępu do sieci zlokalizowane zostały przy głównych pasażach, dworcach i centrach spotkań.

Kolejna faza rozwoju sieci ma rozpocząć się na początku przyszłego roku i objąć docelowo wszystkie obszary miasta.

By korzystać z sieci użytkownik powinien włączyć Wi-Fi na swoim urządzeniu i wybrać sieć GlasgowCC WiFi. Program nazwany Urban Wireless ma na celu w 2017 roku uczynić Glasgow miastem przodującym w nowoczesnych technologiach.

Zapomnij o chłodzie Nest z Google

Nest Thermostat i Nest Protect, oprócz możliwości regulacji temperatury oraz alarmu w przypadku dymu lub niebezpiecznego stężenia tlenku węgla, umożliwiają także komunikację z innymi urządzeniami. Dzięki temu wykrywacz dymu poinformuje nas o zagrożeniu także przy pomocy aplikacji na smartfony, a termostatem będziemy mogli z aplikacji (czy strony internetowej) sterować. To drugie urządzenie dodatkowo uczy się nawyków użytkownika, dzięki czemu samo ustala optymalną temperaturę tak dla komfortu domowników, jak i dla oszczędzania energii, gdy przebywają oni poza domem.

Groźne Tablety?

DLA KOGO PHABLET? W OCZEKIWANIU NA GALAXY NOTE 4 TEKST: MATEUSZ NOWAK

Definicja określająca urządzenie elektroniczne typu phablet nie zawsze bywa jednoznacza. Powszechnie uważa się jednak, że jest to sprzęt z dotykowym wyświetlaczem o przekątnej nie mniejszej, niż 5 cali, ale nie większej, niż 7 cali.

Przeważnie jest to ekran 6-calowy – wiele phabletów oscyluje blisko tej wartości. Rozmiar ten niestety wyklucza wygodny sposób transportu w kieszeni spodni. Rodzi się zatem pytanie po co komu to urządzenie?

Czy to dla kobiet do noszenia w torebce? Czy też może jakieś inne kwestie przemawiają za większym wyświetlaczem niż dotychczas zwykło się stosować w telefonach?

Pionierem w tym segmencie urządzeń wydaje się być firma Samsung ze swoim Galaxy Note. Sceptycy którzy pojawili się po jego premierze twierdząc, że jest kompletnie nieporęczny i niepraktyczny musieli się bardzo zdziwić ogladając pierwsze rekordowe wyniki sprzedaży.

Czy jest tak, że okazują się one dla użytkowników bardziej funkcjonalne?

Jak wiadomo za funkcjonalność urządzeń odpowiada w dużej mierze system operacyjny na jakim one bazują. W przypadku Samsunga postawiono na system Android, który w tym przypadku okazał sie strzałem w dziesiątkę. Możliwość przeglądania jednocześnie obok sie-

bie dwóch aplikacji, możliwość szybkiego wycinania i kopiowania grafiki to tylko niektóre z użytecznych funkcji.

Nowy Galaxy Note 4 zadebiutuje prawdopodobnie już za miesiąc podczas berlińskich targów IFA 2014.

Można się spodziewać, bez zaskoczenia, naprawdę mocnego uderzenia.

Największą zagadką dotyczącą nowego Note’a jest jego wyświetlacz. Przecieki dotyczą jedynie jego rozdzielczości, która ma wynosić 1440 x 2560 px.

Tajemnicą natomiast pozostaje jego wielkość i użyta technologia.

Nowy Galaxy Note być może wyposażony zostanie w zakrzywiony ekran, który obejmować ma także boki urządzenia. Phablet ten ma być wyposażony w aparat z 16-megapikselową matrycą i optyczną stabilizacją obrazu.

W Nowy Note możemy też spodziewać się szeregu znanych już czujników. Można więc liczyć na m.in. pulsometr i wbudowany czujnik linii papilarnych. Do tego Samsung dołożyć ma nowy sensor - czujnik promieniowania ultrafioletowego. Do końca nie wiadomo jeszcze, jaką będzie pełnić funkcję, ale przewiduje się wykorzystanie go do lepszego zarządzania automatyczną jasnością panelu.

Wiadomo już też, że czujnik posłuży między innymi jednej z aplikacji mianowicie S Health, która mierzy aktualne natężenie promieni UV i w razie potrzeby ostrzega użytkownika oraz udziela mu rad, jak uniknąć nadmiernej ekspozycji.

Do tego dojdzie jeszcze jedna funkcja, której do tej pory nie miały sztandarowe produkty koreańczyków. Galaxy Note 4 ma być podobno wyposażony w skaner tęczówki oka, dzięki czemu może okazać się, że Samsung Galaxy Note 4 będzie reklamowany jako najbezpieczniejsze urządzenie mobline na świecie.

Konkurencja z pewnością nie będzie stała w tyle i bardzo dużo może się wydarzyć. Przede wszystkim uderzyć w Samsunga może Sony lub HTC, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby np. Microsoft zaprezentował następcę Lumii i modelu 1520, czy Apple tak wyczekiwanego iPhone’a o przekątnej ekranu powyżej 5 cali. Czas pokaże, czy w momencie premiery Samsung Galaxy Note 4 będzie równie solidnym wyborem, co jego poprzednie wersje.

BIERZEMY POD LUPĘ APLIKACJE s p r a w d z a m y

KOLORY

Niezwykłe przygody Od najbliższego sezonu na trybuny stadionu Czerwonych Diabłów nie będzie już można wnieść tzw. dużej elektroniki. Manchester United to pierwszy klub piłkarski w Europie, który wydał tego typu zakaz. Generalnie zakaz obejmuje laptopy i tablety ze szczególnym uwzględnieniem tych drugich.

Co ciekawe będąc posiadaczem phabletu jak np.

Samsung Galaxy Note ten przepis nas już nie obejmie. Limit ten bowiem został ustalony na urządzenia o wymiarach maksymalnych 15x10cm.

Użytkownicy iPada mini mogą mieć zatem kłopot.

Oficjalnie przepisy te mają na celu dostosowanie się do nowych standardów bezpieczeństwa obowiązujących między innymi na niektórych brytyjskich lotniskach.

Unikalna aplikacja dla dzieci opracowana na podstawie oryginalnego projektu graficzno - literackiego Franciszki i Stefana Themersonów. Nigdy wcześniej nieopublikowana opowieść o świecie wyobraźni, który można tworzyć i zmieniać za pomocą kolorowych farb i kredek.

Ciepła i pełna optymizmu bajka o ojcu Janie - artyście malarzu, który uczy swojego syna Janka sztuki rysowania, poprzez opowiadanie niezwykłej historii i jednoczesne malowanie jej.

Zapraszamy do wspólnej podróży przez świat wymyślony i narysowany przez Jana i Janka. W pogoni za niesfornym królikiem Twoje dziecko przebędziecie morza i lądy, pozna niezwykłe zwierzęta, odwiedzi słońce i księżyc oraz zagłębi się w świat kolorów i i ich nieograniczonych możliwości.

i

p o l e c a m y

KALKULATOR DIABETYKA Kalkulator Diabetyka to mobilne źródło wiedzy o wartościach odżywczych i indeksie glikemicznym artykułów spożywczych. Teraz papierowe tabele możesz zastąpić prostą w obsłudze aplikacją. Dodatkowo aplikacja posiada wyszukiwarkę produktów. Jesteśmy pewni, że Kalkulator Diabetyka ułatwi życie niejednej osobie. Aplikacja wspomaga obliczanie kilokalorii dla posiłku oraz jednostek insuliny jaką należy podać, gdy ten posiłek

chce się zjeść.

Tak można by opisać główną funkcję aplikacji. Poza nią program posiada jeszcze wiele innych użytecznych zastosowań.

fotografia: www.wikipedia.pl fotografia: www.123rf.com

O c e n i a m y ,

MOTORYZACJA

AWARIA SILNIKA – DUŻY KŁOPOT

Każdy z nas mniej więcej wie, jak należy postępować, aby nie mierzyć się z kolejnymi problemami. Jednak najczęściej sama wiedza, nie ma przełożenia na konkretne działania. A czy Ty odpowiednio dbasz o silnik swojego auta?

TEKST: MATEUSZ ŚMIGIELSKI

Nie trzeba być doświadczonym kierowcą, aby wiedzieć, jak istotną rolę w naszym ukochanym aucie spełnia serce całego układu, czyli silnik (Engine). Niestety, często sama świadomość rangi tej jednostki, sprowadza się do konkurowania ze znajomymi o większą pojemność, moc lub lepszą ekonomię spalania. A przecież te atrybuty wynikają z jakości pracy, jaką wykonuje zamontowana jednostka napędowa. Dlatego, aby utrzymywać ją w jak najlepszej kondycji, należy przeprowadzić rzeczowe rozpoznanie (Recon). W tym miejscu pojawiają się problemy, ponieważ nie każdy zdaje sobie sprawę jak odpowiednio zabezpieczyć swój silnik przed skutkami nadmiernego zużycia. Oto lista częstych przypadków nieświadomego doprowadzania silnika do fatalnego stanu.

Śliska sprawa oleju silnikowego Co 500-800 kilometrów powinno się profilaktycznie sprawdzać stan oleju silnikowego.

Większość nowych samochodów posiada odpowiednie mechanizmy kontrolujące jego ilość i powiadamiające kierowcę, o konieczności uzupełnienia ubytków. Jednak „tradycyjne” badanie bagnetem pozwoli nam jednocześnie sprawdzić, czy nie dochodzi do innych uszkodzeń. Po pierwsze należy zmierzyć poziom oleju. Powinien on znajdować się między kreskami oznaczonymi jako„max” i„min” na bagnecie.

Po drugie należy przyjrzeć się takim szczegółom jak: jednostka napędowa ubrudzona olejem (wyciek oleju przez zużyte uszczelki), czy zbyt rzadki, za jasny kolor oleju i zapach paliwa po odkręceniu korka (uszkodzenie pompy paliwa). Dlatego systematyczna kontrola stanu oleju, pomaga w odpowiednim utrzymaniu kondycji silnika, która narażona jest na skutki niewłaściwego użytkowania samochodu.

Dodatkowo należy pamiętać, że zmieszanie olejów skutkuje spadkiem właściwości smarnych, co przy dużej eksploatacji również grozi poważnymi konsekwencjami. Jednak kiedy nie ma wyjścia, należy bez wahania dolać jakikolwiek olej – jest to zdecydowanie lepsze rozwiązanie, niż jeżdżenie z minimalnym poziomem oleju w silniku. Oczywiście należy też co jakiś czas kompletnie wymienić olej silnikowy. Coroczne (lub co każde 15 000 kilometrów).

Słabe osiągi? Układ zapłonowy Wbrew pozorom układ zapłonowy odgrywa dużo większą rolę, niż jedynie uruchomienie silnika. Wielu kierowców przekonuje się o tym dopiero, kiedy zaczynają się problemy z wydajnością samochodu: bardzo słabe osiągi, nawet przy wysokich obrotach lub wysokie zużycie paliwa. Wpływ na to może mieć źle ustawiony aparat zapłonowy, wyeksploatowanie świec lub kabli wysokiego napięcia. W najgorszym przypadku taka sytuacja doprowadza do spalania stukowego (nieprawidlowe, wybuchowe spalanie paliwa w silniku), co skutkuje szybkim niszczeniem wielu elementów silnika. Aby sprawdzić kondycję układu zapłonowego, należy uruchomić silnik, następnie rozgrzać go do temperatury ok. 60 stopni Celcjusza i włączyć długie światła. Następnie

należy zgasić silnik i powtarzać tę czynność pięć razy w dwuminutowych odstępach czasu. Jeśli temperatura silnika, obroty oraz jakość rzucanego światła nie zmieniają się, oznacza to, że wszystko jest w porządku. Uszkodzone silniki (Engines) będą wykazywały obserwowalne zmiany w działaniu samochodu.

Gorący problem płynu chłodniczego Kolejnym płynem, którego ilość należy stale monitorować, i który ma duże znaczenie dla właściwej pracy silnika, jest płyn chłodniczy. W tym przypadku ogromne znaczenie ma jakość cieczy. Jeśli płyn jest zmieszany ze zbyt dużą ilością wody, to podczas większych mrozów może zamarznąć, co prowadzi do zniszczenia chłodnicy lub nawet bloku silnika. Z kolei latem może to skutkować zniszczeniem układu chłodzącego (całego lub jednego z elementów). Dlatego nie należy oszczędzać przy wyborze płynu chłodniczego i najlepiej poradzić się mechanika, który pomoże nam właściwie zadecydować. Niska jakość płynu chłodzącego jest zdecydowanie mniejszym problemem, niż jego niedobór, który w krótkim czasie doprowadzi do przegrzania się silnika, a stąd już tylko krok do jego całkowitego zatarcia.

Przezorny zawsze zabezpieczony Gołym okiem widać, że systematyczne przeprowadzanie prostych czynności kontrolnych, może zabezpieczyć silnik, przed jego uszkodzeniem lub całkowitym zepsuciem.

Nie zawsze naprawa jest możliwa – częstą sytuacją jest konieczność wymiany silnika (Engine Swap) lub jego przebudowy (Rebuilt). O ile więc odpowiednie dbanie o poziom oleju, płynu chłodniczego lub układu zapłonowego, można bez problemu przeprowadzić samemu, o tyle wymiana lub regeneracja silnika (Re Manufacturing Engine), to zajęcia dla profesjonalnego zakładu samochodowego. Dlatego raz na jakiś czas (a zwłaszcza przed dłuższymi wyjazdami), warto przejrzeć stan podstawowych elementów silnika.

037

ZDROWIE I URODA

038

CZY ISTNIEJE DIETA-CUD?

1 2

Wiele kobiet zmaga się z dodatkowymi kilogramami, w rzeczywistości dla większości z nas jest to niemały problem.

O nadwadze mówimy, kiedy mamy do czynienia ze zwiększoną masą ciała w stosunku do przyjętych norm. Dlaczego nie powinnaś lekceważyć nadwagi? Otóż zbyt duża ilość kilogramów w naszym ciele najczęściej prowadzi do otyłości, czyli nadmiaru tkanki tłuszczowej nie tylko pod skórą, ale także w narządach wewnętrznych. Światowa Organizacja Zdrowia apeluje: rocznie na świecie umiera ok. 2,6 mln ludzi z powodów związanych z nadwagą i otyłością!

Skąd bierze się nadwaga i otyłość? Przyczyn jest bardzo wiele. Oto najważniejsze z nich: Złe odżywianie to jeden z głównych czynników odpowiadający za obrastanie w tłuszczyk. Niestety, często jesteśmy zabiegani (lub po prostu zbyt leniwi) i rezygnujemy z przygotowywania posiłków opierających się na wartościowych, zawierających m.in. błonnik, produktach.

Zbyt mała ilość ruchu! Współczesny świat stwarza mnóstwo udogodnień, które nie zachęcają do regularnych ćwiczeń fizycznych, a traci na tym nasze ciało.

Najważniejszym czynnikiem, który pomoże Ci w walce z nadwagą, jest utrzymanie odpowiedniej diety. Przedstawiamy kilka sprawdzonych kuracji, które dadzą Ci możliwość pozbycia się zbędnych kilogramów. Dowiedz się, która dieta jest dla Ciebie!

DIETA I ZDROWIE

3

DIETA DUKANA Najbardziej powszechna dieta, przynosząca największe rezultaty przy ścisłym trzymaniu się zasad. Dr Pierre Dukan, jej założyciel, wywnioskował, że aby pozbyć się nadmiernej tkanki tłuszczowej, należy zwiększyć przyswajanie białka obniżając jednocześnie spożywanie tłuszczów i węglowodanów. Podzielił dietę na cztery fazy: 1. Faza uderzeniowa (proteinowa) – najbardziej trudny etap, ponieważ ma on na celu spożywanie wyłącznie produktów białkowych.

Należy sięgać po produkty wysokowartościowe, np. cielęcina, wołowina, łosoś, tuńczyk itp.

O tym, jak długo powinna trwać faza pierwsza, decyduje ilość kilogramów, które chcesz zrzucić. Na przykład, jeśli chciałabyś pozbyć się do ok. 5 kilogramów, faza pierwsza może trwać jedynie jeden dzień. Jeżeli natomiast Twoim celem jest zrzucenie 10 – 15 kilogramów, powinna ona trwać ok. 5 dni.

2. Faza naprzemienna – polega ona na spożywaniu na zmianę warzyw i protein. Czas trwania tego etapu musisz określić na podstawie swojego wieku, ilości kilogramów do zrzucenia, aktywności fizycznej itp. Dla przykładu, możesz stosować się do zasady: jeden dzień – proteiny, drugi - warzywa na przemian lub 5 dni – proteiny, 5 dni - warzywa. Spróbuj określić, który sposób będzie dla Ciebie łatwiejszy i do dzieła! Pamiętaj, że niektóre warzywa, np. marchew czy buraki, również zawierają cukry, dlatego nie zaleca się spożywania ich w dużej ilości.

Wybierając dietę dobrze się zastanów. Pamiętaj, że pomimo odchudzania chcesz, aby Twój organizm był jak najzdrowszy i jak najsilniejszy. Wybierz więc taką dietę, która zagwarantuje Ci zarówno zrzucenie zbędnych kilogramów, jak i zdrowie. Wiele popularnych diet obiecujących szybkie efekty w krótkim czasie jest nieskutecznych lub wywołuje dobrze znany efekt „jojo” - po początkowym chudnięciu osoby na diecie wracają do swojej wagi sprzed odchudzania, często nawet zyskując jeszcze dodatkowe kilka kilogramów.

4

3. Faza utrwalająca – straciłaś już kilka zbędnych kilogramów? Nadeszła pora utrwalenia wyniku. Musisz dokładnie obliczyć czas trwania tego etapu. Według teorii doktora Dukana, powinnaś przeznaczyć dziesięć dni na każdy utracony kilogram. Jeśli udało Ci się pozbyć 10 kilogramów, należy jej poświęcić aż 100 dni. Być może to dużo, ale zapewniam, że warto. Co trzeba jeść w fazie trzeciej? Do jadłospisu można wprowadzać kolejne składniki, jednak nie wszystkie dostępne na rynku. Możesz zacząć jeść owoce, makarony, kasze oraz produkty pełnoziarniste. Nadal nie sięgaj po sery typu camembert, tłustą śmietanę itp.

4. Faza ostatecznej stabilizacji – ostatni etap, który powinien trwać jak najdłużej, nawet do końca życia. Wiążą się z nim trzy podstawowe zasady. Reguła pierwsza to „proteinowe czwartki”. Wybierz jeden dzień w tygodniu, w którym będziesz spożywała jak największe ilości białka. Druga zasada polega na utrzymywaniu aktywności fizycznej, oraz trzecia – codziennie spożywaj trzy łyżki otrębów owsianych.

Wystarczy, że będziesz stosować się do tych reguł, a już nigdy nie będziesz musiała martwić się o nadmierny przyrost wagi.

To tylko jedna z wielu możliwości udoskonalenia naszego trybu życia. W kolejnym numerze będziemy kontynuować marsz po zdrowych dietach. Dowiecie się między z czego składa się dieta Atkinsa, czy słynna z rezultatów, dieta Kopenhaska. Zatem zapraszam do lektury wrześniowego Emigranta.

Zdrowa dieta jest niezbędna podczas odchudzania. Gubienie kilogramów jedynie poprzez ćwiczenia jest niezwykle trudne, jeżeli nie niemożliwe.

Pół godziny biegu na przykład pozwala spalić około 350-400 kalorii, podczas gdy średnia paczka chipsów natomiast zawiera około 600, tak samo jak mały popcorn w kinie, nie licząc nawet napoju gazowanego.

Jeden pączek lub drożdżówka zawierają nawet 500 kalorii. Jeżeli stosujesz złą dietę lub nie stosujesz jej wcale, ćwiczenia raczej nie wystarczą aby odzyskać i utrzymać szczupłą sylwetkę.

SPORT

039

W PIĘKNYM CIELE ZDROWY DUCH

„Sprawność fizyczna jest nie tylko jednym z najważniejszych kluczy do zdrowego ciała, jest podstawą dynamicznej i twórczej aktywności intelektualnej”

- tak twierdził John F. Kennedy, który był wielkim zwolennikiem dbałości o sylwetkę.

ARTYKUŁ SPONOSROWANY

Trudno się z tym nie zgodzić, nasze ciało jest jak dom, w którym chcemy czuć się dobrze i bezpiecznie, tylko wtedy jesteśmy szczęśliwi, a to w wymierny sposób przekłada się na jakość całego naszego życia.

Jednak dla wielu osób, łatwiej powiedzieć niż dokonać istotnych zmian w wyglądzie i sprawności naszej doczesnej powłoki. Dlatego właśnie wymyślono urządzenia, które wspomagają nas w dążeniu do idealnej sylwetki. Urządzenia, o których mowa, wygladają kosmicznie, i równie dziwnie się nazywają, jednak są bardzo efektywne.Omówmy pokrótce ich działanie.

URZĄDZENIE BODY SPACE VACU TERM INFRARED TREADMILL, TO BIEŻNIA NA PODCIŚNIENIE Z LAMPAMI NA PODCZERWIEŃ. Efekt podciśnienia stymuluje dopływ krwi do komórek tłuszczowych w tzw. „trudnych obszarach” - talia, pośladki, uda, dzięki czemu przyspiesza uwalnianie kwasów tłuszczowych. Już po kilku sesjach cellulit jest widocznie zredukowany, ciało staje się atrakcyjniejsze, a skóra odzyskuje gładkość i elastyczność.

Wskazane jest dla kobiet po ciąży, które chcą zrzucić zbędne kilogramy, ale też dla panów którz mają „brzuszek piwny”, oraz dla wszystkich chcących zrzucić tkankę tłuszczową ze środkowych partii ciała. Jest to metoda aktywnego odchudzania, przywraca zgrabną sylwetkę w przyjemny i efektywny sposób, już po tygodniu regularnych ćwiczeń (30min dziennie) można zmniejszyć rozmiar pasa o jeden rozmiar.

W trakcie ćwiczeń ciało powinno być zakryte (długie bawełniane dresy i koszulka).

DRUGIE URZĄDZENIE TO BODY SPACE VACU TERM INFRARED STEPPER. Nie jest to jednak zwykły steper do biegania, z czterech stron zaopatrzony jest w lampy na podczerwień. PROMIENIOWANIE IR - NAGRZEWAJĄC CIAŁO PRZYSPIESZA SPALANIE KALORII, REGENERUJE KOMÓRKI SKÓRY I ROZLUŹNIA MIĘŚNIE. Przy korzystaniu z tego ćwiczenia wskazane jest odkryte ciało (krótkie spodenki + najlepiej podtoczona koszulka), aby promieniowanie IR miało jak największy zasięg i bezpośredni kontakt z ciałem. Urządzenie to jest bardzo dobre na rzeźbę pośladków, ud oraz łydek, wzmacnia mięśnie i świetnie likwiduje cellulit.

TRZECIE URZĄDZENIE - BODY SPACE VACU TERM INFRARED BICYCLE ma podobne działanie jak steper, różnice stanowi jedynie pozycja w jakiej się ćwiczy. W tym przypadku jest to pozycja leżąca.

Istotne jest, że wszystkie te urządzenia mają szeroki wybór programów, od mniej do bardziej zaawansowanych. Nie należy się więc przejmować słabą kondycją, bo każdy może dostosować intensywność ćwiczeń do swoich możliwości. Najlepiej jednak poradzić się trenera fitness.

Trzeba także pamiętać o regularnym uzupełnianiu płynów podczas ćwiczeń, ponieważ ciało przy wzmożonym wysiłku wydala z siebie ogromne ilości wody.

Ale, ale te cuda techniki to nie wszystko co powinniśmy zrobić dla dobra naszego ciała.

Ogólnie wiadomym jest, że wszelkiego rodzaju ćwiczenia należy wspierać odpowiednią dietą. Wtedy i tylko wtedy efekt będzie murowany. Poza tym, im częściej będziecie ćwiczyć, tym szybciej zauważycie zmiany w sylwetce, nawet już po 1-2 tygodniach.

Dla stałego efektu rekomendowane jest ćwiczenie 2-3 razy w tygodniu.

Dostępność owych urządzeń, oraz możliwość ich wypróbowania zapewnia firma Bodyland z Glasgow. Wystarczy przyjść poćwiczyć i sprawdzić.

Pierwsza wizyta gratis!

I pamiętajcie: ten, kto nie znajduje czasu na ćwiczenia będzie musiał znaleźć czas na choroby!

Wskazówka:

Należy mieć ze sobą wodę niegazowaną oraz niewielki ręcznik.

NO

G32 7DP GLASGOW

LUB ZADZWOŃ!

ci d n o śi u ? u r t z c M a sc h u d n i ęe k a n i e z s w y cię c t? z k Męc na efe

2

PRZYJDŹ!

B ODYLAND 804 SHETTLESTON ROAD

Ć Ś WO

0141 389 5204

J! A K CZE

NIE JDŹ DO NASEN PRZY UĆ O JED RZ

IE N D GO

I Z ER W NUM

TY

SPORT

040

ANGLICY NIE POTRAFIĄ GRAĆ W PIŁKĘ, ALE ZNAJĄ SIĘ NA WRÓŻBACH! Słynne powiedzenie Gary’ego Linekera ponownie się sprawdziło. Po raz kolejny okazało się, że choć za piłką biega 22 mężczyzn, to i tak zawsze wygrają Niemcy.

Gdybyśmy z kalkulatorem w dłoni policzyli ilość osób startujących w tegorocznych rozgrywkach, wyszłoby nam, że za piłką uganiało się ponad 350 piłkarzy.

Wszak udział w zawodach brały 32 ,,jedenastki’’. Czyni to sukces ekipy Joachima Loewa jeszcze większym.

TEKST: KRZYSZTOF KRUK

Chwytliwe powiedzenie angielskiego napastnika, jak to zwykle z takimi bon motami bywa, ma jednak tę zasadniczą wadę, że nie zawsze się sprawdza. Co więcej, jako prognoza zwykle zawodzi. Od czasów bowiem, gdy Lineker jako napastnik reprezentacji Anglii ganiał za piłką, Niemcy jedynie dwa razy sięgali po puchar świata, w roku 1990 i teraz (w obu przypadkach pokonali w finale Argentynę).

Do listy niemieckich zwycięstw można jeszcze dopisać mistrzostwo Europy z roku 1996.

Na tym kończy się pasmo sukcesów nadreńskiej drużyny.

Co więcej, w 2002 r. przegrali finał Mistrzostw Świata, w 1992 i 2008 r. nie wywalczyli tytułu Mistrzów Europy. Na najważniejszych piłkarskich rozgrywkach kilkakrotnie musieli zadowolić się ,,jedynie’’ najniższym miejscem na podium (znaczy to, że przegrali półfinały), a o nieoczekiwanej porażce na mundialu w Stanach Zjednoczonych, gdzie dzięki Bułgarii przygodę z mistrzostwami zakończyli już w ćwierćfinale, nikt w Niemczech nie chciałby już pewnie pamiętać. Prawdopodobieństwo zatem, że mecz wygrają właśnie Niemcy, jest duże, ale nie do końca oczywiste.

Regułą natomiast staje się fakt, że przedwcześnie i na własne życzenie, bez galanterii udział w wielkich imprezach piłkarskich kończą Anglicy. Lista ich niezwykłych porażek może niejednego fana futbolu doprowadzić do długotrwałej depresji. W 1990 r. przegrali mecz o brąz z Włochami i wrócili do kraju rozgoryczeni i zniechęceni. Później ten stan tylko się pogarszał. Do kolejnego mundialu nawet się nie zakwalifikowali, a gdy ponownie gościli na tej imprezie, udział kończyli w najlepszym razie na etapie ćwierćfinałów. O kompromitujących przypadkach, gdy nie udało im się nawet wyjść z grupy, notorycznie przegrywanych w fazie play-off rzutach karnych i słynnej absurdalnej czerwonej kartce Dawida Beckhama, w ogóle nie warto wspominać.

Jak to możliwe, że kraj z piłkarskimi tradycjami, posiadający jedną z czołowych lig świata, od ponad pół wieku na kluczowych imprezach futbolu nie osiągnął choćby jednego spektakularnego sukcesu? Na te pytania Gary Linker nie udziela odpowiedzi. Nie mo-

żemy podeprzeć się zatem żadną błyskotliwą myślą tłumaczącą taki stan rzeczy, a szukanie wyjaśnień dla samego siebie w tym wypadku nie ma większego sensu.

Dla dopełnienia kronikarskiej rzetelności, można dodać, że swój jedyny mistrzowski tytuł Anglia wywalczyła w roku 1966 odnosząc zwycięstwo nad… Niemcami. Gary Lineker miał wtedy zaledwie sześć lat. Jeśli nawet profetycznie powiedział komuś, że w piłce nożnej zawsze wygrywają Niemcy, to z pewnością nikt nie potraktował poważnie słów chłopca.

Niestety wielu dorosłych wierzy w mądrość, że dzieci i ryby głosu nie mają.

Czy Anglicy słusznie wygrali ten mecz?

Do dziś toczą się spory na temat wyniku tego spotkania. W doliczonej dogrywce, przy stanie 2:2, Geoff Hurst trafił piłką w poprzeczkę bramki. Ta odbiła się i spadła na murawę. Anglicy byli pewni, że przekroczyła linię bramkową, Niemcy uważali zaś, że nie było gola, główny arbiter w ogóle nie potrafił stwierdzić, czy piłka trafiła do bramki czy nie. Wątpliwości rozwiał radziecki sędzia boczny, Tofik Bachramow, który uznał, że piłka jednak wpadła do bramki (później Anglicy strzelili jeszcze jednego gola i ostateczny wynik spotkania wyniósł 4:2 dla Wyspiarzy).

Od tamtego triumfu minęło jednak tyle czasu, że jawi się on niczym złudzenie z bezpowrotnie minionej epoki. Nawet nasze zleżałe, a przypominane do znudzenia przy każdej okazji, sukcesy Kazimierza Górskiego (1974 r.) czy Antoniego Piechniczka (1982 r.) mają młodszą metrykę. Sytuacji nie poprawiło pojawienie się kolejnych generacji znakomitych piłkarzy. Złej passy nie zdołali przełamać zawodnicy tacy jak: Rooney, Owen, Shearer, Beckham, Gascoigne, czy nawet piłkarski wieszcz (trzykrotny król strzelców ligi angielskiej), Gary Lineker. Order Imperium Brytyjskiego, klejnoty królewskie, tytuł szlachecki przyznajmy temu, kto trafnie zdiagnozuje, a następnie skutecznie rozwiąże tę kwestię.

Ciekawe, jaką myślą wówczas błyśnie Gary Lineker?

REKLAMA

041

REKLAMA

042

NA WIDELCU

043

OWOCE MORZA

ROZKOSZ DLA PODNIEBIENIA TEKST: REDAKCJA

Do owoców morza zaliczamy rozmaite jadalne zwierzęta morskie, głównie skorupiaki i mięczaki. Te morskie przysmaki są bogate w białko, niskokaloryczne i lekkostrawne.

Owoce morza mają wysoką wartość odżywczą. Wymieniając ich zalety nie można nie wspomnieć, że są najlepszym źródłem jodu, tak ważnym, w diecie człowieka, a także selenu i fluoru. Owoce morza, a ostrygi w szczególności, zawierają dużo cynku, dzięki temu cieszą się opinią silnego afrodyzjaku.

NA OSTRO

MAKARON

Z KREWETKAMI

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

300g makaronu barwionego sepią (na 2 porcje) 200g krewetek w pancerzach 200ml śmietanki 12% łyżka mąki 2 ząbki czosnku sól biały pieprz pieprz cayenne płatki ostrej papryki natka pietruszki

TATAR Z ŁOSOSIA W OGÓRKU

SKŁADNIKI: ¬200 ¬ g fileta z łososia ¬50 ¬ ml sosu sojowe ¬ok. ¬ 1 łyżeczka wasabi ¬4 białe cebulki ze szczypiora (lub małe dymki) ¬ rzeżucha albo kiełki rzodkiewki do przybrania

stopień trudności: łatwe

WYKONANIE:

SKŁADNIKI:

Bardzo szybkie danie obiadowe z makaronem i krewetkami skąpane w sosie krewetkowośmietanowym. Doskonałe na wykwintną, romantyczną kolację.

czas: 30min

Krewetki obieramy z pancerzy i myjemy. Pancerze gotujemy około 20 minut w 1,5 szklanki wody.

Przecedzamy. Wywar krewetkowy zaciągamy śmietanką wymieszaną z mąką. Doprawiamy do smaku solą, białym pieprzem, pieprzem cayenne oraz przeciśniętym przez praskę czosnkiem. Dodajemy umyte i oczyszczone krewetki i gotujemy około 3 minut. Makaron gotujemy al dente. Odcedzamy. Makaron polewamy sosem z krewetkami.

Posypujemy posiekaną natką pietruszki i płatkami papryki.

Sposób wykonania: Pamiętajcie, że ryba używana do przyrządzenia tatara musi być bardzo świeża. üü Ogórki obierz, pokrój w poprzek na ok. 5cm. Środek wyżłób łyżeczką (nie do końca). üü Z fileta z łososia obetnij skórę, posiekaj w drobną kostkę. üü Cebulki posiekaj, wymieszaj z łososiem. üü Sos sojowy wymieszaj z wasabi (do wasabi dodaj niewielką ilość sosu sojowego, wymieszaj.

Dodawaj stopniowo resztę, ciągle mieszając. Unikniesz w ten sposób tworzenia się grudek z wasabi). üü Sosem polej łososia, dobrze wymieszaj. üü Umieść w ogórku, przybierz rzeżuchą lub kiełkami.

OSTRYGI

Z KOPERKIEM I CZOSNKIEM SKŁADNIKI:

¬2 ¬ Ostrygi ¬Łyżka masła ¬Ząbek czosnku ¬Łyżka posiekanego koperku ¬0,5 ¬ limonki

Sposób wykonania:

Ostrygi dokładnie myjemy i osuszamy. Przy zakupie zwracamy uwagę na to aby muszle były szczelnie zamknięte. Ząbek czosnku

obieramy z łupiny, koperek myjemy pod bieżącą wodą i drobno siekamy. Masło dajemy do miseczki, ząbek czosnku przeciskamy przez praskę, wsypujemy posiekany

koperek. Całość dokładnie mieszamy do uzyskania jednolitej masy. Ostrygi układamy wypukłą częścią do dołu i przy pomocy noża z krótkim i twardym ostrzem otwieramy muszle, uważając aby nie wylała się ze środka woda. Ostrygę odcinamy z obu stron od muszli. Masełko przekładamy do muszli.

Rozgrzewamy piekarnik do 180stopni Celsjusza i wstawiamy nasze ostrygi. Pieczemy przez 5minut. Wyciągamy i przekładamy na talerz.

Przed zjedzeniem skrapiamy ostrygi sokiem z limonki.

KĄCIK MALUCHA

044

Kolorowanka: “ morskie zwierzęta”

Pokoloruj rybkę, żółwia i kraba wzroując się na przykładzie podanym obok. Miłej zabawy

Zabawa „Znajdz różnicę”

Ciekawe czy masz bystre oko niczym sokół? Znajdz 10 elementów na poniższym obrazku, które nie pasują na pozostałym. Zakreśl kredką znalezione różnice i policz czy masz ich 10!

Wygrywa ten kto pierwszy! Udanej zabawy!

Zabawa „Po nitce do kłebka”

Pokieruj pilota auta tak aby bez przeszkód dotarło do rakiety i mógł wystartować na księżyć. Pamiętaj by obrać dobry kierunek oraz prawidłową drogę.

KRZYŻOWKA

045

DO WYGRANIA 2 KSIĄŻKI DLA DWÓCH OSÓB KRZY¯ÓWKA PANORAMICZNA SPONSOREM NAGRODY JEST KSIĘGARNIA POLBOOKS W GLASGOW w³oskie imiê mêskie

eskimoski kajak Brandon, aktor

olejek ró¿any

pieczona na œwiêto Paschy

sztuka walki

Wilhelmi lub Bratny

miasto Romea i Julii

s³u¿¹cy

nie wolno!

dawniej student

mówca 9

dowódca kozacki

... i Ewa odcinek

ze szczypcami

POLBOOKS

8

nalot na metalu

nowela Prusa

6

KSIĘGARNIA

zabawa

24 h

faza rozwojowa motyla

gdy ciecz to mg³a

imiê ¿eñskie

bufet czeskie miasto

w cukrowni

dekret carski

pasza

smutny utwór

ry¿owa papka

krajan, rodak

mieszkanka Parnasu

imiê Farrow czêœæ ptasiego prze³yku

nad oczami

z bab¹

5

strój Hinduski

klepisko najszybszy w stodole rekin

krewny po k¹dzieli

1

skutek bezczynnoœci

przywidzenie

w rêku kelnera taœma na muchy

przylega do Synaju

3

ma³pi owoc

przed omikronem

szwedzki zespó³

s¹siad Arizony

dawniej pan

mniej ni¿ midi

0141 258 8066

Marcel, pisarz

Hayworth

“... z Zielo- œpiewaj¹ca nego Danuta Wzgórza”

Fiedler

1328 Duke St, Glasgow G31 5QG

¯mijewski

góry z Mont Blanc

2

imiê Londona

drób

czêœæ sp³aty

4

kurtyzana Zoli

hiszpañskie imiê damskie

film z Lind¹

harcownik

przypadek

miasto w Turcji

wada obiektywów

polny kwiat

na trawie

paczka

lewy dop³yw Renu

legowisko zwierza

cios

Edouard, malarz

mebel do spania

7

ubranie Muzu³manki

strzêp waty

kraj z Bamako

g³os kaczki

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 9 utworz¹ koñcowe rozwi¹zanie.

SUDOKU Wype³nij wszystkie pola diagramu w taki sposób, aby ka¿dy wiersz, ka¿da kolumna i ka¿dy kwadrat 3x3 obwiedziony grubsz¹ lini¹ zawiera³ komplet cyfr od 1 do 9. Zarówno w poszczególnych wierszach jak i kolumnach nie mog¹ powtarzaæ siê identyczne cyfry.

5

9

3 6 4

8 7

4

5

1

6

9 2

6 7

2

4

4

8

8

2

8

3

4

5

1

3

2

8

5

6

9

SWATKA

1

2

3

4

POZIOMO: 1) wyznawca 5) od pó³nocy 6) pieñ 7) pi³karska 8) twór 9) antypatia

PIONOWO: 1) turecka 2) rzadkie 3) skrzydlaty 4) efektowna w wykonaniu

5

7 1

4

Nale¿y po³¹czyæ dwa fragmenty objaœnieñ i odgadniête wyrazy wpisaæ do diagramu.

Litery z oznaczonych pól,czytane rzêdami utworz¹ rozwi¹zanie.

7 6

3

7

2

5

2

1

9

7

8

1

7

7 8

4 5

6

6

9

Dokoñczenie objaœnieñ: - w tartaku - amator ¿ab - lub hokejowa - do kogoœ - imiê ¿eñskie - islamu - metropolia - koralowców - bramkarza - do pólnocy

Rozwiązanie krzyżówki prosimy o wysłanie przez formularz na stronie: www.magazynemigrant.pl

Jeszcze raz dziękujemy Księgarni Polbooks za ufundowane nagrody Zapraszamy do zabawy i gratulujemy wygranej!

ANTENY SATELITARNE MONTAŻ USTAWIENIE SYGNAŁU NAPRAWA WYMIANA DEKODERÓW

CAŁA

SZKO

CJA

SPRZEDAŻ ZESTAWÓW DO ODBIORU GWARANCJA NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI !!!

079 545 00 545

SUPER PROMO CJE

NISKIE CENY PROFESJONALNY SERWIS

www.mojasatelita.eu

Biuro u Briana

 Rozliczenie Podatkowe jako TAX AGENT  Benefity  Home Office/Rezydentura  Ksiegowość  Sprawy Mieszkaniowe i Pracy EUROTRADEZONE 372 Gorgie Road Edinburgh EH11 2RQ

T: 0131 337 9377 admin@neweusupportservice.com

www.neweusupportservice.com