De trend van immersive

Immersive voorstellingen moeten jongeren naar theater trekken

Meer, groter en meeslepender, dat lijken de ingrediënten voor de wereldwijde theater- en musical-arena. Immersive is dan ook het nieuwe toverwoord binnen de branche. Maar wat is het precies?

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

Eind jaren 80 programmeerde het hoofdstedelijke Carré de musical Cats. De voorstelling speelde zich niet enkel op het podium af. Acteurs verkleed als katten waren te zien op de balustrades, het gangpad en tussen het publiek. Meer recent wist het langlopende Soldaat van Oranje hoge ogen te gooien met draaiende tribunes en decors die het publiek nog meer beleving gaven en het gevoel midden in de voorstelling te zitten. Voor Danny van Zuijlen van Studio Immersief is immersive theater echter iets anders. “Het publiek moet niet enkel ondergedompeld worden, maar ook echt onderdeel worden van de voorstelling. Waar je in het traditionele theater vanaf één plek naar het podium kijkt, sta je bij een immersive voorstelling letterlijk midden in het verhaal. Het is tijd om nieuwe vertelstructuren toe te passen in de culturele sector. In het immersive genre kun je heel mooi oude tradities en moderne ontwikkelingen bij elkaar samenbrengen.” Om dat idee naar het podium te brengen, heeft Van Zuijlen onlangs de handen ineengeslagen met Friendly Fire Theater. Samen willen ze de komende jaren een serie immersive producties naar de Nederlandse theaters brengen en volgens Van Zuijlen wordt de eerste titel voor het theaterseizoen 22/23 ‘innovatief, jong, schurend en grensverleggend’.

Een jonger publiek

Naast het feit dat immersive voorstellingen een nieuwe impuls kunnen geven aan het huidige theaterbezoek, is er nog een ander groot voordeel. Voorstellingen in het buitenland laten namelijk zien dat je hiermee een nieuw en jonger publiek naar het theater kunt trekken. En dat komt goed uit, want dit blijft een branche waar de vergrijzing van het publiek één van de grootste uitdagingen voor de toekomst is. Robin de Wildt, Friendly Fire Theater is ervan overtuigd dat immersive voorstellingen een nieuwe groep mensen aanspreken, bezoekers die eerder het theater links lieten liggen. “Steeds vaker zie je dat theater game-middagen organiseren met infl uencers of podcastuitzendingen die specifi ek op jongeren gericht zijn tussen de 18 en 25 jaar. Dat is een doelgroep waar theaters nog maar weinig grip op hebben. Het succes hiervan laat zien dat jongeren best naar een schouwburg wil komen, maar dan wel voor nieuwe innovaties. Het is aan ons om dat soort drempels voor hen weg te nemen.” Dit soort producties worden vaak op één locatie gespeeld. Danny’s Op Klompen Door De Dessa is daar volgens De Wildt een goed voorbeeld van. In deze immersive voorstelling lopen bezoekers door het decor heen, ontdekken zij open geheime ruimtes en komen ondertussen ook de acteurs tegen. Deze show is dit najaar nog te zien in Leeuwarden, Den Haag en Vlissingen. “Bezoekers die niet in deze steden wonen moeten wel wat doen om hierbij te zijn. Wij zijn dan ook van mening dat dit soort theatervoorstellingen ook in de lokale schouwburg te zien moeten

Immersive in België

Ook in België worden stappen gemaakt met immersive voorstellingen. Recentelijk maakte Studio 100 een nieuwe totaalbeleving voor families en vrienden aan: Studio 100 Story Studio. Via onder andere levensgrote projecties en een luisterverhaal via koptelefoons wordt fl ink ingezet op beleving. Op 29 mei 2022 is de eerste story: Bestemming Atlantis te zien in het stadscentrum van Antwerpen. Oprichter Studio 100 Gert Verhulst: “We proberen daarbij ook altijd de nieuwste technische mogelijkheden en innovaties volop te omarmen. Ik ben dan ook bijzonder enthousiast over deze nieuwe vorm van verhalen vertellen. Door deze immersive ervaring kunnen we onze bezoekers iets unieks aanbieden en hen volledig laten opgaan in het verhaal.”

zijn. Samen met Studio Immersief werken we daarom aan een aantal rondreizende voorstellingen. Je moet niet vergeten dat theaters zitten te wachten op nieuwe concepten. Manieren om de zaal en backstage anders te gebruiken. Immersive theater is een concept dat al enorm goed is aangeslagen in bijvoorbeeld Londen, de theatervorm is dan ook niet meer te negeren.” Als het aan Van Zuijlen ligt kun je door immersive voorstellingen ook een andersoortige verhalen en genres richting theaters brengen. “Ik noem horror of sciencefi ction. Dat is in het traditionele theater een gigantisch moeilijk genre. Door immersie toe te passen komt dat letterlijk en fi guurlijk veel dichterbij. Je ziet het in het buitenland al gebeuren met voorstellingen rond bekende licenties als War of the Worlds en Doctor Who.”

Ticketprijs

Een uitdaging van rondreizende immersive voorstellingen is de prijs die aan het ticket verbonden wordt. Je praat namelijk over extreem grote decors en een fl inke groep acteurs en technici die nodig zijn om de voorstellingen neer te zetten. Een hogere entreeprijs is één van de mogelijkheden en Van Zuijlen denkt niet dat dit een groot probleem is voor de jongere doelgroep. “Zij betalen immers ook honderden euro’s voor de beleving van escape rooms en events als Halloween Fright Nights. Dit hebben zij ervoor over omdat de beleving en sfeer van die concepten goed is. Waarom zou dat met theatertickets anders zijn? Wij moeten als sector blijven uitleggen waar de toeschouwer uiteindelijk voor betaalt. Dat zijn we in Nederland echter niet gewend en dat is gelijk de spagaat waar wij in zitten.” ◾

Nieuwe technieken

Naast immersive zijn er ook een aantal andere initiatieven om nieuwe bezoekers naar het theater te trekken en oude een nieuwe ervaring te geven. Hieronder twee bijzondere en spraakmakende nationale en internationale voorstellingen.

ABBA zette vorige maand de internationale muziekwereld op zijn kop door niet enkel een nieuwe plaat aan te kondigen maar ook een concertserie met hologrammen van de bandleden. Hier werd zelfs een heel theater voor uit de grond gestampt in het Queen Elizabeth Olympic Park in Londen. De digitale versies van Agnetha, Björn, Benny en Anni-Frid worden hier begeleid door een tienkoppige band. De eerste serie begint in het voorjaar van 2022.

Op 9 oktober gaat de 360 graden voorstelling van Taste in première. Hier neemt acteur Dragan Bakema het publiek mee in het verhaal van een driesterren chef die zijn smaak kwijtraakt en daardoor zijn wereld ineen ziet storten. De voorstelling maakt gebruik van beelden, muziek, smaken, geuren, gezichtsbegoochelingen en de Close App. Deze werd onder andere tijdens de Fieldlabevenementen ingezet voor directe communicatie met bezoekers. Iedereen met een ticket koopt ontvangt met de Close-app praktische informatie over de voorstelling, toegangstickets en bereikbaarheid maar ook de ingrediënten van de verschillende gerechten in Taste. Daarbovenop is de app een dynamisch onderdeel van de voorstelling.