Uit in NL RDM 2021

REFORMATORISCH DAGBLAD ZATERDAG 24 APRIL 2021

Lekker even weg Vanaf de bank Vergeet opwaaiend stof of een zilte zeelucht

ALPACA’S

KOUDE BENEN

KONINGSDAG

Agenda’s kunnen aan de kant,

Zo’n e-kickbike is leuk, maar

Neem voor de zekerheid een

want Ivan trekt vandaag zijn

op de fiets zou je jezelf warm

goedgevulde picknickmand

eigen plan

getrapt hebben

mee

06 42 06 STEPKAMPIOEN

Plannen maken of ideeën verzinnen? Dat lukt het beste tijdens een rondje op de step EN VERDER

beeld voorpagina: Anton Dommerholt / iStock, fotomontage RD

42 SURFLES

04

Goed nieuws

15

Column

16

Verdieping

26

Schoonheid

31

E-Kickbike

37

Alpacawandeling

50

48

Advertentiepuzzel

55

Prijskleurplaat

AUTOPUZZELTOCHT

57

Recept

Wie Fort Kijkuit voorbijrijdt, krijgt antwoord op vraag 10

60

Puntuit

Als je niet in Harderwijk wil belanden, moet je keren. Maar dat blijkt hogere wiskunde

2

24 APRIL 2021

62

Kits

66

Puzzel

67

Het laatste woord

50

VOORWOORD

Omdenken Het is niet zo moeilijk je deze dagen te focussen op wat allemaal (nog) niet kan. Met vrienden op een terrasje zitten bijvoorbeeld. Of een verjaardag vieren met de hele familie. Naar het museum of de dierentuin is maar voor een heel klein groepje weggelegd, en daar gelden dan ook nog allerlei maatregelen (tenzij je er via je tablet rondwandelt (zie pagina 16).

Het was dan ook niet zo vreemd dat we best even met dit vaste themanummer over uitjes in Nederland in onze maag zaten. „Kan niet”, klonk het regelmatig in de vergaderingen bij ideeën voor verhalen.

Tot we gingen bedenken wat allemaal nog wél kan. En dat bleek best veel.

Daarom vandaag aandacht voor steppen met een motortje –of zonder, zoals Wenda doet en daar nog prijzen mee wint ook–, leren surfen, puzzelen langs forten en kastelen en wandelen met alpaca’s. Uit in Nederland? Het is gewoon een kwestie van omdenken.

Mariska Dijkstra

mariska@rd.nl

3

24 APRIL 2021

GOED NIEUWS

Afvalhond Zwerfafval is een doorn in het oog van veel mensen, in ieder geval bij Alex van Eck uit IJsselstein. Omdat hij er graag iets aan wil doen, heet hij zijn labrador Joy getraind om te zoeken naar plastic lesjes, blikjes en pakjes drinken. Tijdens het uitlaten nemen ze samen alles mee wat ze vinden en stoppen dat in de rugzak van Joy. Ze lopen van prullenbak naar prullenbak om de rugzak te legen. Wie de belevenissen van Joy wil meebeleven, kan hem volgen op Instagram, want daar heet hij een eigen account onder de naam #enjoycleaningup. beeld Sjaak Verboom

4

24 APRIL 2021

5

24 APRIL 2021

6

24 APRIL 2021

HET GESPREK

Steppen als uitlaatklep na een zware dag Mariska Dijkstra-Wolters

beeld RD, Henk Visscher

Tijdens de eerste lockdown zette defensie Wenda Zuiddam (34) als zorgondersteuner in een verpleeghuis in Amsterdam in. Van de dertien ouderen stierven er in die tijd negen. Ze voelde zich vaak machteloos en wist soms maar één ding te doen: bidden. Na een lange werkdag een rondje ietsen of steppen helpt haar hetige belevenissen te verwerken. Maar de step betekent voor haar nog meer: ze werd er diverse keren wereldkampioen mee.

7

24 APRIL 2021

„Een melodie kan een hele dag in je hoofd blijven zitten en soms op de meest onverwachte momenten naar boven komen” Wenda Zuiddam, wereldkampioen steppen

En u maakte twee cd’s. „Ja, dat ook. Ik maakte de solo-cd ”Stilte over alle landen” en ik werkte mee aan” –ze loopt even naar haar kast om het cd-hoesje te laten zien– „”Voice of the soul”.”

Vandaag geen groen camoulagepak of stepoutit, Wenda zit in een spijkerjurk met panty op de bank –schoenen uit– in haar dijkwoning aan de rand van Rotterdam. „Hier schuin tegenover zit de ietsenwinkel van mijn vader”, wijst ze.

Toen hij hoorde dat dit huisje vrij zou komen, tipte hij zijn dochter meteen. „Daarom had ik de kans het te kopen voordat het in de verkoop kwam, want meestal worden zulke woningen opgekocht door investeerders, opgeknapt en weer voor veel geld in de verkoop gezet.”

Ze geniet van het plekje en de grote schuur die er sinds kort achter staat. „Daar kan ik m’n steps mooi in kwijt. Maar het is ook een prima ruimte om er muziek te maken”

Wat doet het maken van muziek met u? „Muziek is voor mij emotie. Geestelijke muziek heet daarbij de meerwaarde dat die verbonden is met teksten die opbouwen. Een melodie kan een hele dag in je hoofd blijven zitten en soms op de meest onverwachte momenten naar boven komen. Ik kan ook intens genieten van het samenspelen met anderen. De klank die dat veroorzaakt in zo’n grote, oude kerk kan me echt raken.”

Een stepkampioen die dwarsluit speelt. Hoe bijzonder is dat? „Ik speel behalve dwarsluit inmiddels ook trompet en bugel. Haha, past dat beter in het plaatje?

Na de havo aan het Wartburg College heb ik getwijfeld tussen een muziekopleiding en hbo-v.

Ik koos uiteindelijk voor de verpleging, hoewel ik daarna nog wel de vooropleiding aan het conservatorium heb gedaan en lessen bleef volgen.

Ook heb ik een tijdje met veel plezier muziekles gegeven, onder andere op een basisschool in de buurt.”

Mist u het, nu concerten en uitvoeringen vanwege de coronacrisis stilliggen? „Samen muziek maken is iets heel moois. Natuurlijk mis ik dat. Ik speelde voor corona vaak mee tijdens zangavonden voor het goede doel.

Die zijn er nu amper meer. Het samen naar een concert toe werken werkt motiverend. Dat mis ik nu wel.”

Wereldkampioen steppen word je niet zomaar. Hoe bent u zover gekomen?

8

24 APRIL 2021

9

24 APRIL 2021

beeld RD, Henk Visscher

„Toen bleek dat de marathon op zondag werd gereden, ben ik me op een andere afstand gaan focussen”

stepwereld. Steppen is een relatief kleine sport, waar weinig of geen geld in omgaat. Het is voor mij een hobby, geen beroep. Ik doe dit omdat ik het leuk vind om te doen. Er zit verder geen druk achter, behalve mijn eigen drang om te winnen.

Er bestaat een groot verschil tussen topsport en sporten in de zin van gezond bewegen, wat mij betret. Topsport is niet per deinitie gezond en is in veel gevallen ook niet Bijbels verantwoord.

Aan de andere kant is gezond bewegen onder christenen vaak een onderbelicht onderwerp.

Terwijl dit naar mijn idee juist van essentieel belang is om fysiek en mentaal gezond te blijven, voor zover wij hier invloed op hebben. Verantwoord bewegen zou ik dus iedereen aanraden, topsport niet.”

„Ik ging als jongere regelmatig met mijn vader mee naar de Fietsbeurs. Daar was een stand van de Nederlandse Autoped Federatie, de stepbond.

Er stonden steppen die je kon uitproberen en ik vond dat interessant. Ik hoorde dat de stepbond ook diverse wedstrijdjes organiseerde. Ik heb er voor de lol een keer aan meegedaan. Hoe vaker ik dit deed, hoe beter ik werd. Ik ging doelen stellen en won uiteindelijk diverse wereldkampioenschappen; mijn eerste wereldtitel pakte ik in 2008 in Nederland, de tweede in 2016 in Australië en de derde weer in Nederland in 2018.”

Kunt u een voorbeeld noemen van hoe u uw christen-zijn combineert met steppen? „De afgelopen jaren heb ik diverse keren met veel plezier een sportief evenement gecombineerd met het ophalen van geld voor een goed doel. Zoals het beklimmen van de Col du Galibier en de Mont Ventoux op de step voor stichting Woord en Daad.”

Er zal toch ook weleens een wedstrijd op zondag worden gereden. Wat dan? „Op zondag rijd ik niet. Dat heb ik mezelf al heel vroeg voorgenomen. Persoonlijk denk ik dat het vooral heel belangrijk is dat je zelf weet waar de grens ligt en dat je hier niet overheen gaat. Maar dat geldt voor alles wat we doen in het leven. Ook in een veilig christelijke omgeving moet je na blijven denken.”

Hoe fanatiek bent u? „Ik zou het liever ”serieus” willen noemen. Als ik ergens voor ga, laat ik mij niet snel aleiden door andere dingen. Dan zet ik daar heel veel voor opzij.”

En als u dan vanwege de zondag een kampioenschap dreigt te missen? „Dat is gebeurd, ja. Tijdens het wereldkampioenschap in Australië werd er een marathonafstand gereden, de afstand die mij het best ligt en waarop ik graag een goede prestatie had neergezet.

Toen bleek dat de marathon op zondag zou zijn, moest ik noodgedwongen focussen op een andere afstand, waarbij ik minder overtuigd was van mijn kunnen. Maar wat ik niet verwachtte, lukte uiteindelijk wel: ik won deze afstand.”

Een ander woord voor wedstrijd is wedloop.

Een term die ook in de Bijbel voorkomt. Ziet u parallellen met de wedstrijden waaraan u meedoet? „Die zijn er natuurlijk wel, je geet als sporter wat er in je zit. En je gaat voor de eerste prijs en niet voor de tweede of derde. Maar verder vind ik het gevaarlijk om vanuit zo’n Bijbels beeld lijnen te trekken naar de sportwereld. Juist omdat ik besef dat dit Bijbelgedeelte over de belangrijkste dingen van het leven gaat.”

Hoe belangrijk is een training voor u? „Ik train regelmatig en graag. Na een zware werkdag even naar buiten om te ietsen of te steppen helpt mij om tot rust te komen, om al het gebeurde te verwerken en op een rijtje te zetten.

Daarnaast komen er tijdens het sporten vaak allerlei ideeën op. Plannen van aanpak bedenken,

Mede vanwege de sfeer die er om sportwedstrijden hangt, wordt er in de reformatorische wereld afwijzend naar topsport gekeken. Hoe staat u daarin? „Ik snap dat in principe wel. Maar er is een groot verschil tussen bijvoorbeeld topvoetbal en de

10

24 APRIL 2021

Wenda Zuiddam Wenda Zuiddam (1986) groeide op in Capelle aan den IJssel. Na de havo aan het Wartburg College koos ze voor de hbo-v in Ede. Ze liep voor die studie zeven maanden stage in een ziekenhuis in Malawi. Terug in Nederland werkte ze als verpleegkundige in het Havenziekenhuis in Rotterdam. Tijdens die jaren volgde ze de vooropleiding voor het conservatorium (dwarsfluit) en een opleiding over leefstijl en gezondheid. Afgelopen jaar rondde ze ook de opleiding als praktijkondersteuner huisarts af. Inmiddels heeft ze een baan als praktijkmanager op de Rotterdamse Van Ghentkazerne. Ze werd tijdens de eerste lockdown ingezet in een verpleeghuis in Amsterdam. Wenda Zuiddam is lid van de gereformeerde gemeente in Capelle aan den IJssel en woont in Rotterdam.

gesprekken voorbereiden – dit lukt mij beter als ik beweeg. Ik gebruik mijn training ook wel als meditatief moment door bijvoorbeeld ondertussen naar een podcast of naar goede muziek te luisteren.”

Maar alleen door een rondje rijden wordt iemand geen wereldkampioen. „Klopt! Dat vraagt zeker veel training, een goede opbouw en discipline om grenzen te verleggen.

In zekere zin is het daarmee ook een verslavende en tijdrovende bezigheid, besef ik. Daarom blijf ik mij ook altijd afvragen of ik hier zo veel tijd aan kan spenderen in het licht van de eeuwigheid. Maar dat is natuurlijk wel iets wat voor alle bezigheden in ons leven geldt. Er zijn ook vrouwen die uren op Marktplaats struinen of Facebook blijven checken, iets wat ook tijdrovend is en ook een verslavend efect heet.”

U heet het over andere vrouwen. In hoeverre is vergelijken met anderen een issue voor u? „Ik voldoe graag aan de verwachtingen van anderen. En als ik door de ogen van bepaalde mensen om mij heen kijk, ben ik misschien niet zoals de ”gemiddelde” reformatorische vrouw, ik bedoel dan dat ik niet getrouwd ben, en ook nog eens graag beweeg.

Maar ik probeer te accepteren dat het leven niet

altijd planbaar is. Iets wat we het afgelopen jaar allemaal hebben gemerkt. Aan de andere kant ben ik op plaatsen geweest waar ik als ik een gezin had gehad nooit was gekomen en heb ik ontzettend veel geleerd binnen in mijn baan bij defensie.”

Steppen is niet uw beroep. U werkt sinds 2018 bij defensie en werd tijdens de eerste lockdown ingezet in een verpleeghuis in Amsterdam. Hoe heet u die periode ervaren? „Ik heb me in die tijd heel klein gevoeld. Machteloos ook. Ik kwam op een afdeling met dertien dementerende ouderen terecht, van wie er uiteindelijk negen zijn overleden. Die eerste periode was er een tekort aan mondkapje en andere beschermende middelen. Ook was er nog veel onduidelijk over het virus. Het beeld dat ik eerder bij een inzet in een ziekenhuis heb gezien was dat mensen acuut benauwd werden en heel snel achteruit gingen en ze binnen no-time op de ic lagen. Maar in het verpleeghuis zag je totaal andere klachten. De mensen leken soms uiterlijk in eerste instantie helemaal niet zo ziek maar toch bleken ze corona te hebben.”

Wat blijt u uit die periode het meest bij? „Het moment waarop een dochter afscheid moest nemen van haar moeder. Fysiek contact

11

24 APRIL 2021

beeld RD, Henk Visscher

„Ik ben soms de enige christen die mensen kennen. Dat beangstigt me weleens en voelt als een grote verantwoordelijkheid”

12

24 APRIL 2021

kon en mocht niet, dus via de tablet was de enige optie. De patiënt kon dit zelf niet meer, dus hield ik de tablet vast, in beschermende kleding: zweet gutste over mijn rug en een tablet heet nog nooit zo zwaar gevoeld. Mijn armen verzuurden maar ik wilde niet opgeven, dit was het laatste contact dat de dochter nog zou hebben. Zo’n intiem moment waarin je de onmacht en het verdriet van de familie zo sterk voelt is heel intens. Ook voelde het zo tegenstrijdig om mensen alleen te laten, zonder dat familie een hand vast kon houden of wat dan ook kon betekenen.

Triest!”

Wat deed die ervaring met u? „Ik voelde me vaak zo machteloos en hulpeloos dat ik maar één ding wist te doen: bidden en om steun vragen. Voor mezelf en voor anderen. Ik heb die steun ook daadwerkelijk ervaren. Als ik niet had geweten dat God bestond, dan weet ik niet of ik het had volgehouden.”

U woont in Rotterdam, werkt bij defensie en bent actief sporter. Hoe ingewikkeld is het om als christen in een niet-christelijke omgeving te functioneren? „Ik ben opgegroeid onder de rook van Rotterdam. Ik weet niet anders dan dat een groot deel van mijn omgeving niet-kerkelijk is. Ik heb geleerd dat je moet voorleven wat je uitdraagt, dat wekt respect op en levert soms zelfs een goed gesprek op. Als er iets over christenen in het nieuws is, word ik daar op mijn werk op aangesproken. Als er een ilmpje over overvolle kerken langskomt, bijvoorbeeld.

Het beangstigt me weleens dat ik soms de enige christen ben die mensen kennen. Dat voelt als een grote verantwoordelijkheid.”

Recent bent u ingezet op een quarantaine- en isolatiekamp van defensie. Wat was uw taak? „Mensen die op missie naar het buitenland gaan, moeten voor hun vertrek twee weken in quarantaine. Dat kan daar. Na die periode krijgen ze een zogenoemde q-verklaring, waarmee ze naar het buitenland kunnen reizen.

Een deel van het kamp werd tijdens mijn inzet bezet door militairen die in isolatie moesten omdat ze positief getest waren en daardoor niet naar huis konden na een uitzending of inzet in een zorginstelling. Ik was verantwoordelijk voor alle medische zorg.”

U bent twee keer teruggaan naar Malawi, naar het ziekenhuis waar u tijdens uw hbo-v-studie stage liep. Wat leerde u daar? „Nou, in ieder geval om in alle situaties kalm te blijven en gewoon maar te gaan handelen. Ik zag daar zo veel ellende, in het ziekenhuis, maar ook in de dorpen rondom. Dan heb je de neiging om je daarop te focussen, maar dan kom je niet verder. Ik leerde gewoon maar te beginnen met één persoon te gaan helpen. En daarna de volgende.

Ik leerde ook om te relativeren.

Wij denken in het Westen dat we door een uitzonderlijke periode gaan. We klagen over wat er allemaal niet goed gaat in ons land. Ik wil hiermee niet zeggen dat we nooit kritisch mogen kijken naar wat er in Nederland gebeurt, maar we vergeten wel snel dat het er op veel plekken in de wereld veel minder goed aan toe gaat. Dat er daar nooit goede medische voorzieningen zijn geweest, bijvoorbeeld. Geen voorraden hebben of een keuze moeten maken wíé de laatste pijnstilling krijgt? Dat was in Malawi helaas heel gewoon.”

U hebt fotoboeken van reizen van over de hele wereld in uw kast staan. Zou u zelf ook niet eens naar het buitenland uitgezonden willen worden? „Mijn trompetleraar vond het destijds maar niets dat ik voor langere tijd naar Malawi ging.

Er valt immers in Nederland ook nog zo veel te verbeteren en te betekenen, vond hij. Daar heet hij natuurlijk een punt. Wat de toekomst brengt weet ik niet. Maar het komende jaar hoop ik in ieder geval nog in mijn huidige functie werkzaam te zijn, waar ik vaardigheden leer die in veel functies belangrijk zijn.” > rd.nl/hetgesprek

13

24 APRIL 2021

Aangespoeld geluk Tonja Versluis-Markestein De 23-jarige Lenne verliest haar hart aan Lesbos en de vluchtelingen daar als ze tijdens een missie naar Lesbos een jonge vrouw bijstaat bij haar 344 pagina’s bevalling. Enkele jaren later ontmoet ze Shadi, 95 het kind dat ze hielp E-book bij de geboorte, maar € 13,49 dat daarbij zijn moeder verloor ...

17,

Blurred Ondergaande zon Hanneke Stark-ten Voorde Augustus 1943. Als Jack Susanna ziet aankomen, is het voor hem liefde op het eerste gezicht. Enkele weken na hun trouwdag krijgt Jack te 200 pagina’s horen dat het eindelijk zover is: samen met veel 95 andere soldaten is hij E-book onderdeel van de invasie € 10,49 in Normandië ...

13,

Bestel bij uw boekhandel of via www.debanier.nl

Zorg jij voor een grondige voorbereiding?

We zoeken per direct een

(Junior) Werkvoorbereider SLUIT JE AAN!

Solliciteer via: werkenbijbeekbedrijven.nl

COLUMN

Een bakkie troost wim@rd.nl et viel me ineens op. Dat wij het drankje dat we koffie noemen een wonderlijk centrale rol geven in ons leven. Misschien dat ik er indirect op werd gewezen door die rare bijeenkomsten tegen de coronamaatregelen die demonstranten ”koffiedrinken” noemen.

Koffie is er als beloning als je hard gewerkt hebt met elkaar. „Zo, nu eerst een bak koffie.” Ik hoor het m’n moeder nog zeggen na een gezamenlijke klus in tuin of huis. Even uitblazen, bedoelde ze.

H

Koffie als middel om de goede verhoudingen tot uitdrukking te brengen. Je weet wie cafeïnevrije koffie wil, wie de koffie zwart drinkt en wie een schep suiker niet schuwt. Dat je dat wéét en het niet hoeft te vragen, maakt duidelijk dat je geen oppervlakkige kennissen bent maar vrienden.

Maar het gaat natuurlijk veel vaker over koffie. Als er een conflict opgelost moet worden, gaan politici een bak koffie met elkaar drinken. Als we verdrietig of gedeprimeerd zijn, zegt een familielid of goede vriend al snel: „Kom even een Koffie als bakkie troost. Letterlijk. bak koffie drinken.” Eigenlijk wilAls er verdriet is, een ernstige Koffie is in onze len we dan zeggen: Je hebt steun boodschap van de arts. Als er gemaatschappij een nodig, laten we samen de situatie huild is en je verslagen bij elkaar soort smeerolie bespreken, ik wil je graag helpen. zit. En dan staat er iemand op die zegt: „Ik ga even koffiezetten.” „De koffie staat klaar”, zeggen we om aan te geven dat iemand welkom is. Zo van: Blijf niet in je eentje zitten tobben maar kom even Troost koffie beter dan thee of cola? Natuurlijk langs. niet. Maar koffie is een symbool. Een teken van goede intenties. Je wilt de relatie weer goed krijKoffie speelt een wonderlijke rol bij veel belang- gen, je wilt duidelijk maken dat je meeleeft en dat rijke momenten in ons leven. Het is daarbij ook je helpen wilt maar dat we ons bij dat helpen vaak de drank van de grote mensen. Ik weet nog dat ik zo woordeloos en onthand voelen. voor het eerst koffie meedronk. Ik vond het vies, maar omdat ik nu eindelijk volwassen was en me Koffie is, zo bezien, de smeerolie van onze maatniet hoefde te behelpen met een glaasje fris, slikte schappij. Maar gelukkig is het wel een olie die niet ik het bruine vocht dapper weg. naar olie smaakt.

15

24 APRIL 2021

VERDIEPING

Eropuit, vanuit je eigen woonkamer Pieter Beens

16

beeld Anton Dommerholt / ANP, fotomontage RD

Het is een dringend advies: blijf zo veel mogelijk thuis.

Maar soms móét je er gewoon even uit. Dat kan tegenwoordig ook digitaal, maar kan een virtueel uitje concurreren met de werkelijkheid?

17

24 APRIL 2021

Een snelle blik om de virtuele hoek geeft duidelijkheid: er ligt een lichaam op tafel.

Eromheen staan mannen in deftige zwarte pakken

oef! Midden in de woonkamer staat opeens een poort. Links staat gewoon de boekenkast en rechts de tafel. Daartussenin bevindt zich nu een gapend zwart gat. Hoe kan dat? En wat zit er áchter?

Een snelle blik om de virtuele hoek geet duidelijkheid: er ligt een lichaam op tafel. Eromheen staan mannen in detige zwarte pakken. Nauwkeurig volgen ze de verrichtingen van dokter Tulp, die anatomieles geet aan de hand van het lichaam van Aris Kindt. Tulp toont de chirurgijns van Amsterdam de aders, spieren en pezen van Kindts arm. De arts staat als bevroren – in zijn ene hand een instrument, de andere hand belerend omhoog. Boven zijn hoofd vliegt een vogeltje.

Een concert bezoeken vanuit de huiskamer, al swipend van het ene naar het andere hoogtepunt in de collectie van ‘het Rijks’, of met Google Streetview grasduinen over de Sallandse Heuvelrug: het coronavirus houdt ons al meer dan een

jaar aan huis gekluisterd, maar opende tegelijkertijd onvermoede perspectieven. Nu het lot van de culturele sector aan een zijden draadje hangt en de band met de bezoeker danig op de proef wordt gesteld, grijpen steeds meer organisaties naar technologie. Dat ze eerdaags na maandenlang wachten vermoedelijk wel –voorzichtig– weer bezoekers kunnen ontvangen, weerhoudt ze er niet van om zich virtueel te blijven manifesteren. Dat moet ook wel, want de teugels kunnen zonder pardon weer worden aangetrokken. Voor bezoekers die welkom zijn, gelden er bovendien strikte richtlijnen. Dus blijt een meerderheid van het grote publiek voorlopig aangewezen op virtuele mogelijkheden.

De livestreams van orgel- en pianoconcerten, die week aan week via YouTube worden uitgezonden, zijn van die virtuele mogelijkheden in eigen kring vermoedelijk het bekendste voorbeeld. Het aanbod is echter veel groter dan dat. Musea en zelfs dierentuinen investeren in virtual reality en nemen massaal ilmpjes op om zichzelf in de kijker van de afwezige bezoeker te spelen.

Je mag dat gerust een kleine revolutie noemen: hielden instellingen in het precoronatijdperk de kaarten tegen de borst om bezoekers zo veel mogelijk bínnen te halen –en dus inkomsten te genereren–, nu die bezoeker búíten moet blijven, proberen ze zelf binnen te komen.

Noodgedwongen, dat wel, want de vaste kosten en personeelskosten lopen gewoon door, terwijl veel plannen voor tentoonstellingen al langere tijd in de ijskast staan. Door een inkijkje te geven en zelfs betaalde content gratis weg te geven, proberen ze toch de kijker voor zich te winnen.

Het grote voordeel van de moderne tech-

P

18

24 APRIL 2021

Maar nadelen zijn er ook. Neem bijvoorbeeld de beperktheid van de initiatieven. De app Rembrandt Reality, waarin dokter Tulp igureert, draait om slechts één schilderij, waardoor het museumbezoek al na een kwartier is afgelopen.

Andere initiatieven duren niet veel langer. Dat valt wel te verklaren: musea kunnen nu eenmaal niet álles weggeven. Toch is het alternatief voor zo’n virtueel museumbezoek daardoor niet te vergelijken met een echt museumbezoek.

In veel gevallen toont de technologie bovendien haar beperkingen. Een virtuele werkelijkheid kan levensecht zijn, maar weet lang niet alle zintuigen aan te spreken.

Een virtueel museumbezoek maakt ook het gevaar van individualisme pijnlijk duidelijk.

Speciale virtual reality-exposities kunnen bijvoorbeeld maar door één kijker worden bekeken – en missen dus de gezamenlijkheid, terwijl een familie-uitje juist een gezellig gezinsmoment zou moeten zijn. Grotere initiatieven, zoals concerten, laten zich lastig vangen op een klein scherm. De gezamenlijkheid van een dagje uit wordt daardoor node gemist.

De virtuele exposities en concerten zullen dan ook wel een noodoplossing blijven. Allereerst voor bezoekers, die er graag even uit willen en bij de digitale belevenissen snel tegen de grenzen van de techniek zullen aanlopen. Maar zeker ook voor musea, die zijn overgeleverd aan de goodwill van hun achterban. Het echte contact ontbreekt. En vrijwillige donaties –de kurk waar diverse initiatieven op drijven– zullen het in veel gevallen niet halen bij de opbrengsten uit kaartjes, souvenirs en horeca-inkomsten. Dus blijt het behelpen – en wachten tot het oude normaal weer nieuw wordt.

nieken is dat ze musea daar meer gelegenheid voor bieden dan ooit. Zo kunnen musea virtuele bezoekers vaak meer bieden dan tijdens een normaal bezoek mogelijk is. Extra uitleg bijvoorbeeld, of collectiestukken die normaal gesproken in het magazijn staan. Tegelijkertijd kunnen de musea en andere culturele instellingen laten zien dat ze bij de tijd zijn. Het kost ze een rib uit hun lijf. Maar niets doen is geen optie, hoe dicht het water ook aan de lippen staat. Misschien betalen de maatregelen zich uit als de deuren weer wagenwijd open mogen. Weggegooid geld

Dichter met je neus op de snijtafel van dokter Tulp kom je niet

is het in veel gevallen zeker niet: veel ilmpjes en virtuele ervaringen kunnen ook worden ingezet als straks alles weer normaal is.

Al die moderne middelen bieden de thuisbezoeker een heel nieuwe ervaring. Nooit stond je immers dichter met je neus op de snijtafel van dokter Tulp dan nu – zonder bang te zijn voor suppoosten die je streng in de gaten houden en bezoekers die je dwingen om je aan de anderhalvemeterregel te houden.

19

24 APRIL 2021

Rennen naar ”De Nachtwacht”

„G

Daar wreekt zich echter de techniek: door schitteringen en relecties komt de compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh niet zo goed uit de verf.

Kun je in het museum nog een hand op het glas leggen om hinderlijk licht te weren, virtueel is dat gewoon niet mogelijk.

Toch weet het Rijksmuseum met de virtuele tour over de Eregalerij veel te bieden. Doordat bezoekers mogelijk meer tijd hebben dan tijdens een écht bezoek –Aziaten hebben doorgaans toch de neiging om vanaf de kassa linea recta naar ”De Nachtwacht” te stormen– doen ze misschien ook meer kennis op. Maar na een eerder bezoek aan het museum kan ook met recht worden geconcludeerd dat deze oplossing –hoe goed ook– qua beleving surrogaat is en niet kan worden vergeleken met een echt bezoek aan de Eregalerij.

esloten tot en met 10 mei” vermeldt de website van het Rijksmuseum. Het is geen nieuws, maar toch een pijnlijke constatering. Musea, groot en klein, moeten met lede ogen aanzien hoe de coronamaatregelen hen dwingen om de deuren al maanden op slot te houden. Om geïnteresseerden toch íéts te bieden, ontsloot ‘het Rijks’ virtueel een aantal onbetwiste hoogtepunten uit de collectie.

Daardoor kan het internationale publiek zich toch al scrollend, vegend en swipend een weg banen over de Eregalerij. Het tempo en de frivoliteit waarmee dat mogelijk is, zou bezoekers in de échte Eregalerij ongetwijfeld het predicaat ”cultuurbarbaar” opleveren, maar virtueel is alles mogelijk. Letterlijk ook, want niet gehinderd door afzettingen en cultuur snuivende Chinezen kunnen onlinebezoekers zich vergapen aan ”De bedreigde zwaan” van Jan Asselijn, een audiotour beluisteren bij onder meer Rembrandts ”Marten” en ”Oopjen”, en een pirouetje draaien bij ”Het vrolijke huisgezin” van Jan Steen. En dat zijn nog maar een paar van de meesterwerken die kunnen worden bewonderd. Want de Eregalerij herbergt ook nog ”Het melkmeisje”, ”De staalmeesters”, ”Het Joodse bruidje” en andere internationale topstukken.

Mooi aan de virtuele tour is dat er tot in detail op de schilderijen kan worden ingezoomd. Er is geen enkele druk van andere bezoekers om pas op de plaats te maken, waardoor elke penseelstreek uitentreuren kan worden bekeken. Kom daar maar eens om als de deuren weer opengaan.

Onbetwist hoogtepunt van de galerij is natuurlijk Rembrandts ”Nachtwacht”. Die gaat, net als in het echt, verscholen achter de (tijdelijke) glazen afscheiding die argeloze bezoekers uit de buurt van restaurateurs moet houden.

Het publiek kan zich al scrollend, vegend en swipend een weg banen door de Eregalerij

20

24 APRIL 2021

beeld Anton Dommerholt / Wikimedia, fotomontage RD

> rijksmuseum.nl > artsandculture.google.com/project/streetviews > louwmanmuseum.nl/bezoek-ons-thuis/

21

24 APRIL 2021

22

24 APRIL 2021

Dwalen door de dierentuin

beeld Anton Dommerholt / ANP, fotomontage RD

H

oe gaat het met de dierentuinen? In de zomermaanden trokken ze bergen bezoekers, maar inmiddels staan meneer de leeuw en jufrouw struisvogel alweer een tijdje achter slot en grendel.

Misschien krijgen ze meer rust dan ooit, maar de allerkleinsten –voor wie de ”big ive” toch tot de verbeelding spreekt– missen ze. Diverse dierentuinen bieden daarom onlineactiviteiten aan, die variëren van webcams tot Google Streetview-achtige tournees.

Burgers’ Zoo biedt bezoekers een serie 360 gradenvideo’s waarin bezoekers worden meegenomen langs de panters, gorilla’s en aardvarkens.

Het is zelfs mogelijk om virtueel onder water te gaan, zodat daarvandaan een kijkje kan worden genomen in de ”oceaan” van de Arnhemse dierentuin. Met droge voeten, dat dan weer wel.

Een groot voordeel van de 360 gradenvideo’s is dat bezoekers zelf kunnen bepalen in welke richting ze kijken. Omhoog of omlaag? Geen probleem? Liever naar links of naar rechts? Ook geen bezwaar. De video speelt ondertussen door. Met een heuse VR-bril op kan zelfs de indruk worden gewekt dat je midden tussen de vissen staan.

Die zwemmen voor en achter je langs en zelfs onder je door. Dichterbij kan het waterleven niet komen. Nou ja, tenzij je zelf in het water springt natuurlijk. Maar dat is ook in een geopende dierentuin niet mogelijk.

Qua beleving valt er nog wel een wereld te winnen – al was het alleen maar omdat de penetrante vislucht van de pinguïns ontbreekt. Een portie vissticks op het vuur kan dat niet evenaren. Bovendien staan bezoekers in een dierentuin zich vaak minutenlang te vergapen achter een hekje in de hoop dat een van de dieren iets onvoorspelbaars doet. Daar hoef je in een ilmpje –of in de podcasts van andere dierentui-

nen– echt niet op te rekenen. En gebeurt er al iets voor de webcam van bijvoorbeeld Dierenpark Amersfoort, dan nog is de afstand te groot –en het beeld te slecht– om er erg enthousiast van te worden.

Het gebrek aan kwaliteit en beleving geet heimwee naar het oude normaal. Daarmee slaagt de serie ilmpjes er dus in om precies dát te bewerkstelligen wat Burgers’ Zoo –en met zich andere dierentuinen– graag wil: inspelen op een sluimerend verlangen om de dieren weer eens lijfelijk te ontmoeten in plaats van op een beeldscherm. Ontberen leert waarderen. > burgerszoo.nl > dierenparkamersfoort.nl/onze-dieren/live-dieren-kijken

Dichterbij kan het waterleven niet komen.

Nou ja, tenzij je zelf in het water springt natuurlijk

23

24 APRIL 2021

Hollen over een virtuele Veluwezoom

V

ergeet opwaaiend stof, overstekend wild of een zilte zeelucht: een digitale natuurwandeling is erg… saai.

Van alle activiteiten die door de coronamaatregelen werden verboden, kwamen uitjes in de natuur er het best af. Natuurlijk, er gelden beperkingen, die door de tijd heen steeds iets strikter werden. Maar kun je in een museum letterlijk niet om iemand heen, de natuur biedt nog steeds genoeg uitwijkmogelijkheden. Nederlanders pakten die dan ook massaal, zo bleek in het afgelopen jaar diverse keren. Nationale parken en natuurgebieden werden op zonnige dagen overspoeld door bezoekers die helemaal klaar waren met de ‘ophokplicht’.

Toch wilden ook natuurorganisaties zich tijdens de lockdowns graag eigentijds presenteren – al was het alleen maar omdat ze ook niet wisten waar al die coronamaatregelen zouden eindigen en ze vaste bezoekers toch iets wilden bieden.

Dus besloot Natuurmonumenten om in samenwerking met Google negentien verschillende natuurgebieden –oh gruwel!– „digitaal beleebaar” te maken via Google Streetview.

Dat betekent: digitaal duinwandelen op Schiermonnikoog, hollen over een virtuele Veluwezoom en kruipend naar de –vlakke– top van de Sint-Pietersberg. Dat biedt voordelen, want bezoekers hoeven eindelijk eens geen enkele moeite te doen om op het rechte pad te blijven.

En bij de virtuele wandeltochten sta je niet in de ile. Bang zijn voor verstuikte enkels hoef je ook al niet. De voordelen van digitale natuurbelevingen zijn dus vooral fysiek.

Maar hoe moet je je energie kwijt? En waar blijven de spontane ontmoetingen met andere wandelaars? Juist de sociale aspecten van een uitje in de natuur ontbreken tijdens een wan-

deltocht in cybersferen. Bovendien is de natuurbeleving helemaal afwezig: aan de keukentafel hebben bos en zee toch echt dezelfde spruitjeslucht. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.

Virtuele natuurwandelingen zijn dan ook op z’n best surrogaat. Het ontbreekt aan het echte bezig zijn, de ontmoetingen met anderen, het gevoel er even uit te zijn. Geen wonder dus dat half Nederland er op een zonnige achternamiddag alsnog op uit trekt. Het initiatief van Natuurmonumenten –hoe goedbedoeld ook– wakkert dat verlangen alleen maar aan.

Digitaal duinwandelen op Schiermonnikoog.

Bang voor een verstuikte enkel hoef je ook al niet te zijn

24

24 APRIL 2021

beeld Anton Dommerholt / iStock, fotomontage RD

> natuurmonumenten.nl/nieuws/wandel-virtueel-door-nederlands-mooiste-natuurgebieden > bever.nl/blog/wandelen/digitale-wandelingen. html > hetkanwel.nl/2020/03/29/virtuele-wandelingen-in-de-natuur/

25

24 APRIL 2021

SCHOONHEID

Muurbloemen Sarah van der Maas

een enkele zichzelf respecterende stad laat zich strafeloos koeioneren. Het geplamuurde jeneverpakhuis aan de Nieuwe Maas, waarover ik me op deze plek al eens licht kritisch heb uitgelaten, pareerde deze zomer daarom door een (online)tentoonstelling te organiseren onder de noemer ”Troostkunst uit Schiedam”. De plek die ik verweet zijn ziel aan de commercie te hebben verkocht, bleek daarmee het hart toch op de juiste plek te hebben.

Het valt namelijk niet mee om elkaar te bereiken in een anderhalvemetermaatschappij. Onze armen blijken vaak niet lang genoeg om over de kloof van plaatsteveel en tijdtekort heen te strekken. Een praatje over de straat heen –hoe gaat het, ja, goed…–, een mummelende mondkapjesgroet in het supermarktgangpad, raamzwaaien,

G

26

24 APRIL 2021

beeld Sarah van der Maas

kahootquizzen, drive-through-daten… We zijn veranderd in een gemeenschap van voorbijgangers, een samenleving op rolbanden, langs elkaar heen schuivend in afgepaste blokken van 15 minuten bij 150 centimeter.

Maar gelukkig is er kunst. Een schilderij beroert je zonder je aan te raken, het spreekt in luchtledige woorden over licht aan de horizon, verlangen naar wazige verten, de warme beschutting van een mensenmassa. De hand van de meester reikt uit het vernis naar onze schouder. Kunst is een troosttaal bij uitstek.

Met Rembrandt en Vermeer in lockdown lijkt de zoektocht naar artistiek soelaas algauw stuk te lopen op de dichte deuren van het Rijksmuseum. Maar voor wie het zien wil, ligt de kunst op straat.

Streetart is de laatste jaren als kruiskruid uit de grond geschoten.

Spuitbusschilderingen geven gezicht aan blinde gevels, kleur regent uit de dakgoten, divers als de mensheid, dan weer ruig als het leven.

27

24 APRIL 2021

Een schilderij beroert je zonder je aan te raken

Sommige mensen noemen het woekergewas – anderen vinden het muurbloempjes.

Op een zon benevelde voorjaarsmorgen volg ik het spoor van de straatkunst in Breda. Blind Walls Gallery, initiatiefnemer achter de route, beloot 13 kilometer vol verhalen van de vestingstad. De straten zijn stil. Het licht hang nog laag. Een vroege roeier rimpelt het water als ik over de brug naar de eerste schildering speur.

Hoewel (of juist: omdat) vaak metershoog vergt deze kunstvorm een scherp oog en een lexibel nekgewricht. Wie goed kijkt, wordt beloond. Tegenover een blok garages wordt een maaltijd in Gouden Eeuwstijl opgediend, een stilleven van wijn, druiven en kaas. In de Vincent van Goghstraat groeit een aardappelplant uit de muur. Negen zeeppompjes sieren de muur van een voormalig winkelcentrum. Hun verpakking draagt geen merk, maar een woord. „Het komt allemaal wel goed, zo niet dan toch.”

28

24 APRIL 2021

beeld Sarah van der Maas

De beelden lijken de buurt naar een hoger plan te tillen. Een lattendorp vol trap en reling wordt gesierd door een Kwattasoldaatje – ode aan de chocoladerepen die in de Bredase fabriek van de band rolden. Een volkswijk vol bakstenen voortuintjes leurt op van drie vlinders, bakens van kleur in een zee van grijs.

De zon klimt, de stad leet op. Ramen zwaaien open. Er buigen mensen uit de kozijnen. Langzaam maar zeker raken de roerloze muurschilderingen omvangen door levensgrote lijsten van beweging.

De stad is geen tentoonstellingsruimte, maar deel van de kunst. Street art is meer dan een blos op grauwe straten. Het legt niet zichzelf maar de wereld uit. Zie je die paarden, zie je die rat? Aan deze straat stonden vroeger de stallen.

Soms heb je dat even nodig: kunst die je wijst op het leven. Die je toeluistert dat alle dingen hun tijd hebben – die je er stilletjes aan herinnert: het komt allemaal wel goed.

29

24 APRIL 2021

Over de auteur Sarah van der Maas (1995) studeerde algemene en sociale geschiedenis in Leiden en Groningen. Verhalen vertellen is haar passie: of die zich nu afspelen in een ver en vreemd verleden of om de hoek van de straat.

Uw tweede thuis in Twente

Toppunt van vakantieplezier

NIEUW!

P

DE GLAMPCAM

Ruim uur aanbod verhs & stacaravan chalets

n

Luxe kampere in een safaritent

✔ ✔ ✔

Diverse bungalows & landhuizen Overdekt zwembad Kleinschalig & gemoedelijk

✔ ✔ ✔ ✔

Gezellige horeca Rust & ruimte Nabij unieke natuurgebieden Zondagsrust

✔ Ruime kampeerplaatsen ■

✔ Zwembad (kan overdekt) ■ ✔ Privé sanitair ■

■ ✔ Recreatieteam in schoolvakanties

� 

■ ✔ Zwemvijver

✔ In het mooie Vechtdal ■

0546 – 57 98 65 www.bungalowparkhogehexel.nl

DAAR KAN NIETS TEGENOP! • WWW.DEKLIMBERG.NL • HARDENBERG

RobeRt b. SomeRville

Ik ben christen, waarom ben ik dan depressief?

Wij zijn weer geopend vanaf 3 maart

een t meuasd

In dit ontroerend eerlijke boek maakt Dr. Robert B. Somerville duidelijk dat depressies zich niet beperken tot niet-christenen.

r

Door de hele wereldge wereldgeschiedenis heen hebben mannen en vrouwen – waaronder Maarten Luther en Charles Spurgeon – moeten doormaken, dat ze in een diepe emotionele put vielen. Gods Woord be beloot echter ondanks de schijnbaar eindeloos du durende beproevingen, hoop en nieuwe kracht die voort voortvloeit uit tegenspoed en pijn in het nieuwe licht, dat volgt op duisternis en wan wanhoop.

Paperback, 352 pagina’s Artikelnummer: 197178 EUR 15.00

In het mooiste stukje heuvelland Laat u zich door ons na deze moeilijke tijd weer heerlijk verwennen Epen, Zuid-Limburg | 043-44551742 | www.inkelshoes.nl

BESTEL NU:

www.middernachtsroep.nl Tel : (0) 343 477288 e-mail: info@middernachtsroep.nl

E-KICKBIKE

beeld RD

Op een stoere step door de velden van Venlo Jaco van der Knijff

Het is even wennen, zo’n stoere elektrische step.

Maar dan heb je ook wat. Zonder iets te hoeven doen –behalve sturen en gas geven– zoef je zomaar door het Limburgse landschap.

31

24 APRIL 2021

Yes, dit is het echte werk! Het pad slingert langs boomstronken. De 18 km per uur ligt achter ons.

Beide handen aan het stuur is nu echt nodig

„Let op: altijd beide handen aan het stuur”, waarschuwt Ger nog. „Ook als je kriebel aan je neus krijgt. En rustig aan beginnen.” Dat is een goede raad. Het ding spuit inderdaad vooruit voor je goed en wel op de treeplank staat.

Eenmaal op de weg is het even wennen. Hoe hard ga je precies vergeleken met auto’s en ietsers? Moet je op het ietspad of op de weg? En kun je wel of niet naast elkaar rijden? En dan de navigatie: wat geet het ding precies aan?

og nooit van gehoord: een e-kickbike. Een kickbike blijkt een step voor volwassenen, en de e staat natuurlijk voor elektrisch. Wie bij steppen nog altijd dacht aan het jezelf voortbewegen terwijl je je met één been afzet, moet deze gedachte even bijstellen. Dit is steppen in stilstand.

De elektrische steps zijn te huur bij hotel Maashof, dat gevestigd is op een enorm terrein in Venlo-Boekend, Noord-Limburg. Daar valt het oog direct op de grote forellenvijvers naast het hotel. Ondanks dat het op deze vrijdag bijzonder koud is, zijn er heel wat hengelaars op de been.

Ger, medewerker van Maashof, gaat voor naar de kelder van het hotel. Daar staan in brede rijen de nodige tweewielers: Solex, e-chopper, Segway, e-scooter. En de e-kickbike, waar het ons om te doen is. Een robuuste Fat Max-step: dikke banden met stevig proiel; groot wiel voor, kleiner wiel achter; handremmen aan het stuur; links een bel, bij je rechterduim een hendeltje om gas te geven. Tussen beide wielen de treeplank; met aan je voeten een elektrisch motortje op een accu.

De kickbike rijdt zo’n 18 km per uur, legt Ger uit. (Hé, in de beschrijving op de site stond 25 km per uur.) En de accu gaat ongeveer 30 km mee.

Oef: we hebben de step voor drie uur gereserveerd. Maar dat gaat goed komen, verzekert Ger ons. „En als je ergens stil komt te staan, kun je altijd bellen. Dan komen we je halen.” De wetenschap dat de accu maar beperkt stroom levert, leidt er wel toe dat we bij elke stop het motortje even handmatig uitzetten.

Een van de steps heet aan het stuur een navigatiescherm met voorgeprogrammeerde routes – waarom eigenlijk niet alle drie een eigen schermpje? Eén route leidt rechtstreeks naar het centrum van Venlo. Een andere beloot de omgeving van de Maas te laten zien. Daar komen we voor. Dus het wordt de tour die naar Grubbenvorst voert.

N

Handschoenen Het eerste deel van de tour is niet zo inspirerend.

Fietspaden langs grote wegen, industrieterrein, omhoog de A73 over. Het is hier ondanks corona redelijk druk. Bij rotondes is het oppassen: zo’n step gaat toch een stuk harder dan een iets.

Dan wordt het landelijker. We passeren boerderijen, bomen waarvan de bloesem uit de knop probeert te breken, weilanden. Een lauw zonnetje piept zo nu en dan door de wolken.

Intussen staan we ier en kaarsrecht op de treeplank. Heerlijk, die wind door je haren. En een lekker gangetje, die 18 km per uur. Alleen: staan is ook maar staan. En nu het zo koud is – een graad of 3– is het eigenlijk een nadeel dat je je niet mag bewegen. Fietsend zou je jezelf warm getrapt hebben. De kou trekt in onze benen. En: beide handen aan het stuur betekent ook dat je niet even één hand in de zak kunt doen om op te warmen. Twee van de drie hebben wijselijk handschoenen mee – geen overbodige luxe.

De Maas We zoeven een dorpje binnen. Het blijkt Grubbenvorst. Rechts een fraai stadhuis. Even verderop een winkelcentrum. Dan een groot gebouw aan een weids grasveld. Naar later blijkt een voormalig nonnenklooster (zie: ”Geschiedenis in Grubbenvorst”).

Maar de Maas, die hebben we nog steeds niet gezien. Google Maps erbij. We zijn er net vlak

32

24 APRIL 2021

Geschiedenis in Grubbenvorst De e-kickbiketour voert naar de Maas bij het kerkdorp Grubbenvorst. Daar is het nodige aan historie te zien.

In het oog springt al vanuit de verte de machtige rooms-katholieke Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopnemingskerk met haar spitse torens; het godshuis dateert gedeeltelijk al uit de 15e eeuw.

In het dorp valt langs de doorgaande weg het oog direct op het karakteristieke voormalige raadhuis met zijn fraaie trap en hoge boogdeuren. Een bordje meldt dat het gebouw hier in 1936 aan het marktplein werd neergezet –kosten: 26.000 gulden– na getouwtrek met het naburige dorpje Lottum, waarmee Grubbenvorst één gemeente vormde. Sinds 2001 hoort Grubbenvorst bij de gemeente Horst aan de Maas; het raadhuis heeft sindsdien een andere bestemming.

Aan de noordrand van het dorp, aan de Schoolstraat, herinnert een enorm gebouw aan de aanwezigheid van een nonnengemeenschap in het dorp. Hier stond sinds de 17e eeuw het ursulinenklooster De Bisweide; inmiddels is het een zorgcentrum. De fraaie Sint-Annakapel tegenover het voormalige klooster vertelt over de liefdadigheid van de zusters. In de 19e eeuw brachten ze elke dag de armen van het dorp een pannetje eten in de houten kapel die destijds tegenover het klooster stond. Echter: de behoeftigen gingen vervolgens in de kapel een dutje doen, hetgeen de nonnen niet beviel. Ze lieten daarom het bouwwerk in 1880 afbreken. Even later verrees er echter weer een nieuwe kapel, nu van baksteen. Het neogotische bouwwerk met zadeldak –fraai gerestaureerd– staat er nog steeds.

Net buiten Grubbenvorst, vlak bij de Maas, liggen de restanten van het vroegere kasteel Grubbenvorst. De ruïne –helaas niet toegankelijk voor publiek– voert terug naar het begin van de 14e eeuw. Echter, al in de 16e eeuw werd het kasteel tweemaal verwoest, waarna het nooit meer werd opgebouwd. Sindsdien heten de overblijfselen Het Gebroken Slot. In de Tweede Wereldoorlog sloegen de Duitsers nog eens de handen aan de restanten van de ruïne. Vandaag de dag steken alleen een paar brokstukken op de burchtheuvel aan de Maas nog omhoog.

langs gereden! Terug dan maar. En ja, vlak voor Grubbenvorst kun je afslaan richting het water.

Daar is een grasveld met bankjes. En bij het water een strandje met een steiger waarop iemand aan het hengelen is. Prachtig uitzicht over de Maas die door het landschap meandert. Het moet hier heerlijk toeven zijn als de temperatuur de 20 graden passeert.

Op het water stoomt zo nu en dan een vrachtschip voorbij. Aan de overkant prikt de punt van een kerktoren de lucht in. Is dat de kerk van Velden? Achter ons slaat een zware klok 12.00 uur. De kolossale rooms-katholieke kerk van Grubbenvorst doet van zich horen.

Intussen is het koud. Verder maar weer. Maar warm worden doe je niet als je op de plank staat.

We hebben eigenlijk zin om terug te gaan. De navigatie wil ons na Grubbenvorst weliswaar nog een hele lus laten maken, maar we kiezen ervoor de route af te snijden.

Boomstronken Het landschap wordt weer groener, het terrein heuvelachtiger. Wijst de navigatie nu echt het pad naar rechts aan? Dat is een mountainbikeroute over een ruw bospad. Yes, dit is het echte werk! Het terrein loopt naar beneden. Het pad slingert langs boomstronken. De 18 km per uur ligt achter ons. Beide handen aan het stuur is nu echt nodig. Het e-motortje weert zich kranig.

Beneden aan het pad blijkt dat de navigatie toch niet dit pad bedoelde… Maar wij treuren niet: deze ervaring pakt niemand ons meer af.

Via een omweg belanden we weer op het goede spoor.

Statig staande op de treeplank zoeven we even later Boekend binnen. Eerder dan gepland zijn we terug bij Ger, die ons wat meewarig aankijkt als we vertellen over de kou. We zijn zo te zien dan ook de enige huurders deze dag.

Als het weer wat beter is, moeten we zeker nog eens terug naar Venlo.

33

24 APRIL 2021

Gelegen in het Zuid Limburgse Heuvelland. Een Oase van rust. Een ruime zon- en schaduwrijke tuin op het zuiden.

Comfortabel ingerichte Hotelkamers (met airco). Sfeervolle Appartementen. Genieten van ontspannende Wellness.

Een verblijf bij hotel Creusen... dat is vertrekken met een goed gevoel! www.hotelcreusen.nl | info@hotelcreusen.nl Wilhelminastraat 50 | 6285AW Epen | 043-4551215

Z OMER T EN T OON ST ELLI N G

Wandelen en fietsen in het Overijsselse Vechtdal betekent: Even helemaal weg zijn in de natuur. Er zijn diverse routes in de omgeving van De Kleine Belties. Verken de prachtige bossen en rivier de Vecht in een rijke groene streek.

28 mei tot 11 en 3 tot 17 sep

or de tijd met Reis mee do v en ontdek ni onze gids Ja t verleden, meer over he omst van toek heden en de l.

Israë

juni

tember

Tijdens de 55+ weken is er een variërend programma met verschille nde activiteite n

kleinebelties.n

2 02 1

l/55

met unieke Virtual Reality g! tijdreisbelevin Bij De Kleine Belties is het volop genieten in een fijne sfeer. Op het vakantiepark in Hardenberg, Overijssel kun je kamperen of genieten in een prachtige luxe chalet, stacaravan, bungalow of lodge.

www.kleinebelties.nl Rheezerweg 79 | Hardenberg | 0523 261 303

6

Te koop en te huur

Luxe chalets voor vakantie, 2e woning of verhuur, centraal op de Veluwe.

Van 2 tot 15 personen.

Zondagsrust.

Familie Bos - www.uddelermeer.com Tel. 0577 - 40 12 31

I

N D I

A

Steun het kinderbijbelwerk in India! www.serveindia.nl

Verrassingen in Venlo

beeld RD

Vanaf opstapplaats de Maashof in Venlo-Boekend ben je met de e-kickbike in een kwartiertje in het centrum van Venlo. Aan de overkant van de Maas ligt de historische binnenstad, met aan de Markt het enorme stadhuis met zijn twee hoektorens. Ooit, in de 14e eeuw, was dit een kasteel. Sinds de 16e eeuw dient het bouwwerk als stadhuis. In het centrum zijn de nodige winkels en boetieken. Ook aan de Maasboulevard is een concentratie van shops en terrassen.

Tevens telt Venlo in het centrum een paar musea, waaronder het Fort Museum, het Politiemuseum Venlo en het Museum van Bommel van Dam. In stadsdeel Tegelen bevindt zich het pittoreske kloosterdorp Steyl, met monumentale gebouwen en historische tuinen.

Venlo noemt zich de groene stad aan de Maas.

In het centrum zelf heb je diverse stadsparken. Aan de noordkant ligt Nationaal Park de Maasduinen. Richting Duitsland is een aaneengesloten natuurgebied dat naar verluidt groter is dan de Veluwe. En aan de westzijde van Venlo begint de Peel.

Voor wie van het water houdt, biedt de Maas mogelijkheden. Zo is er de Maashopper, die als rondvaartboot en fietspendelboot tussen Venlo en Arcen vaart, en zijn er op diverse plaatsen langs de Noord-Limburgse Maas kano’s te huur.

Zo kom je aan een e-kickbike Het huren van een e-kickbike kan op verschillende plaatsen in Nederland. Voor Noord-Limburg is hotel Maashof in Venlo de aangewezen plek om met de elektrische tweewieler op pad te gaan. Daarbij is er één restrictie: je moet minimaal 16 jaar zijn om het rijwiel mee te krijgen.

Een tocht van anderhalf uur met een e-kickbike kost bij Maashof 24,50 euro per persoon; voor drie uur toeren betaal je 34,50 euro. Tel je 9,95 euro extra neer, dan krijg je een picknickpakket mee.

Daarnaast is het (buiten coronatijd) mogelijk een groepsarrangement (minimaal zes personen) te boeken waarbij je vooraf koffie en vlaai krijgt en na afloop kunt gaan barbecueën. Dit arrangement kost 65,50 euro per persoon. Tot slot biedt Maashof nog een dagvullend arrangement voor een groep vanaf acht personen, inclusief borrelplank, barbecue en boogschieten. Kosten: 81 euro per persoon.

Wie op de Veluwe met de e-kickbike op stap wil, kan bijvoorbeeld terecht bij Bezoekerscentrum Nunspeet-Veluwe (vlak bij station Nunspeet). Hier kost de step 25 euro per uur (37,50 euro voor twee uur, 45 euro voor vier uur). Ook in Nunspeet geldt de minimumleeftijd van 16 jaar, terwijl hier een van de groepsleden minimaal 24 jaar moet zijn.

beeld Petra Lenssen

> venloverwelkomt.nl

> maashof.com > bezoekerscentrumnunspeet.nl

35

24 APRIL 2021

Seizoenopening in de kwekerij De Bruine Meren

Hanging basket €11,95 p/st 2 voor €20,-

Vaste planten 7 voor € 10,00

Zomerplanten seizoen:

Tip: een gezellig koningsdag uitje ! * Kwekerij open (start verkoop) * Volop genieten van alles wat groeit en bloeit! * Volop voorraad ! * Reserveer een bezoekje via www.debruinemeren.nl * We kunnen 50 bezoekers tegelijk ontvangen. * Openingstijden en meer info : zie www.debruinemeren.nl

Sfeerwinkel

De Bruine Meren Apeldoornseweg 93a 6731 SB Otterlo 0318-591468

WANDELING

beeld RD, Anton Dommerholt

Alpaca dwingt tot rust en geduld Gijsbert Bouw

Je denkt te gaan wandelen met een alpaca, zet dat maar uit je hoofd; de alpaca gaat met jou op pad. De eerste zin van alpacaboer Frank Hoeks is glashelder. En even waar, zo blijkt na een wandeling van twee uur.

37

24 APRIL 2021

De les van de alpaca: laat je agenda niet leidend zijn

ij scharen ons in de categorie fervente wandelaars. Toen de coronacrisis uitbrak, besloten we het Veluwe Zwerfpad te gaan lopen. Het streekpad telt in totaal 357 kilometer.

Voor etappes van 20 kilometer draaien we onze hand niet om.

Daarom moesten zoon Thomas (10) en ik wat lachen, toen we een alpacawandeling boekten die staat aangekondigd als een route van 3 kilometer die ongeveer 1,5 uur duurt. Die afstand kun je toch met een beetje doorstappen in een halfuur afronden? Niet dus, we doen er zo’n twee uur over. En we vervelen ons niet. Een uitdaging is de wandeling soms wel.

ter hem staan, klap je in je handen of geef je hem een duwtje. We krijgen een routekaart in handen en kunnen op pad: het erf van beleeboerderij Heierhof af en dan rechtsaf. De alpaca’s volgen gedwee. We zijn op pad.

W

Varkens Hoeks is eigenaar van de boerderij in het Brabantse Riethoven, iets ten zuiden van Eindhoven. De Heierhof biedt arrangementen voor verschillende groepen, van kinderfeestjes tot teambuildingssessies. Wandelen kan niet alleen met alpaca’s, maar ook met ezels. Boerengolfen, boogschieten en een hapje eten: de Heierhof heet met recht een beleeboerderij. De voormalige varkensboer houdt sinds eind jaren 90 struisvogels en begon later een minicamping. In 1996 stopte hij met varkens. „Wie toen zei dat je met agrotoerisme je boterham kon verdienen, verklaarde ik voor gek. Tegenwoordig kan het.”

De voormalige varkensstallen bieden inmiddels onderdak aan de alpaca’s en de ezels. „Dat zijn sensitieve dieren, ze laten zich niet dwingen. Ik herken me er wel in.”

Kapper Bij aankomst staan er al twee alpaca’s op ons te wachten: Ivan (volwassen, 1,5 meter hoog, lichte, dikke vacht) en Tinus (jong, 1,2 meter hoog, lichte vacht, bruine pootjes). „Ivan moet binnenkort worden geschoren”, aldus Hoeks. Zijn introductie op de wandeling is kort en duidelijk: de alpaca wandelt met jou en als hij even niet wil, ga je ach-

38

24 APRIL 2021

beeld RD, Anton Dommerholt

Dan gaat de grootste van de twee alpaca’s er gewoon bij liggen, op zijn knieën of plat op zijn buik. Lopen, ho maar.

Thomas neemt Ivan over en denkt de oplossing gevonden te hebben: „We moeten liever tegen hem praten.” Maar ook dat helpt niet. Zelfs een paardenbloem voeren draagt slechts bij aan hooguit drie stappen vooruit. Daarna staat hij gerust weer vijf minuten stil.

Dat blijkt tijdens de wandeling al snel. Zodra Ivan en Tinus iets groens langs de weg zien groeien, is hun aandacht al snel getrokken. Een hapje gras hier, een blaadje daar: ze trekken hun eigen plan en laten zich weinig gelegen liggen aan hun begeleiders. Althans, wij denken dan nog dat wíj het zijn die hén begeleiden.

Aanpassen Zodra we de bosrand zijn gepasseerd, blijken de rollen echt omgedraaid. Ivan weigert verder te lopen. De jonge Tinus kan dan bereid zijn aan de hand van Thomas vrolijk en lustig door te stappen, Ivan is dat niet van plan. Waarom zou hij ook? Waarom zou hij zich aanpassen aan de plannen van iemand die met 100 kilometer per uur naar Noord-Brabant komt gereden om even een rondje te lopen? Nee, Ivan trekt zijn eigen plan en houdt er zijn eigen snelheid op na. Ik moet me aanpassen.

Maar dat ben ik nog niet van plan. Ik spreek hem vermanend toe, geef hem een stimulerend zetje. Dat helpt soms een paar meter, maar niet veel meer. Aan het touw trekken helpt evenmin.

Geduld Ik moet Hoeks gelijk geven: de alpaca wandelt met mij; hij bepaalt het tempo en het ritme. Wandelen met een alpaca is een oefening in onthaasten, in geduld. We besluiten er even bij te gaan zitten; tijd voor een selie en een video. Een straf is dat bepaald niet: de zon schijnt heerlijk, het bos kleurt alle kleuren groen, de vogels luiten vrolijk.

En Ivan en Tinus doen hun deuntje mee: „Muh, muh.” Hoe zou je het geluid van de alpaca eigenlijk noemen? Is het blaten? Is het hummen?

Dat zijn het soort vragen dat je je gaat stellen als je toch rustig afwacht.

Van oorsprong leet de alpaca vooral in

39

24 APRIL 2021

Naar de Veluwe wanneer u maar wilt.

Nacht Gebed

van

voor de vervolgde kerk

4 OP 5 JUNI 2021 - 20:00 - 06:00

Bidden doen we samen Wij gaan bidden op het moment dat vervolgde christenen "de strijd" van de dag weer in gaan. Bid mee!

GERRIT JAN»s HOEVE Lange La nge Zuiderweg Zu ider weg 126 126

CHALETBOUW

CHALETPARK

Bid jij ook mee?

3781 3781 PL PL Voorthuizen Voor thu izen en

0342 - 471 571 www .gerritjansshoeve.nl hoeve.nl www.gerritjanshoeve.nl

Ga naar opendoors.nl/nacht

Scan voor alle projecten en doe mee!

Ondernemer met een hart voor jongeren?

U hebt hen nodig. Net zo goed als dat zij u nodig hebben. Help mee om onze jongeren te bereiken met Gods Woord. Samen maken we meer mogelijk.

Soms weigert de alpaca een stap te doen, soms rent hij vrolijk mee

Zuid-Amerika: Ecuador, Bolivia, Chili, Uruguay en vooral Peru. Het dier, ook wel berglama genoemd, wordt vooral gehouden voor de wol.

De alpaca is de laatste jaren in Nederland steeds populairder geworden, mede omdat hij veel toegankelijker en tammer is dan de lama, die ook nog eens een stuk groter is. Ook in Nederland is de wol van het dier gewild, omdat die zacht en sterk is.

alpaca’s zelf de weg: rechtsaf, over een onverharde weg – met de mooie namen Vlasakkers en Schufert. Ze willen nu zelfs een eindje rennen.

Prima, jullie je zin. Zo langzaam als het even geleden ging, zo vlot gaat het nu. Thomas houdt even verder beide touwen vast en gaat zingend zijn weg: „Leuk uitje, pap.” En, tegen de dieren: „Rustig aan jongens, een recordtempo hoet niet, rustig.” Ze lijken snel te luisteren, want even later luidt Thomas’ commentaar: „Nu merk je dat de alpaca’s met mij wandelen en ik niet met hen; zij bepalen het tempo.”

Zelfrelectie Langzaam maar zeker vragen we ons vertwijfeld af hoe we Ivan weer aan het wandelen krijgen.

Zou het wel goed met hem gaan? Heet hij honger? Of gewoon geen zin meer, nu de middag grotendeels is verstreken?

Of ligt het niet aan Ivan, maar aan mij? Zou hij koppig zijn, omdat ik koppig doe? Is hij eigenwijs, omdat ik hem mijn wil opleg? Wandelen met een alpaca levert niet alleen onthaasten op, maar ook empathie en zelfrelectie. Kan nooit kwaad, besluit ik maar.

Uiteindelijk krijgen twee naderende honden Ivan weer aan het lopen. Kennelijk zijn die niet zijn vrienden. Van de vrouw die de honden uitlaat, krijgen we nog een advies: „Hou ze kort, dan lopen ze wel.” Een beetje gelijk heet ze wel: als we alpaca Ivan helemaal zijn eigen gang laten gaan, schiet het niet op, maar zodra we wat dwingender begeleiden, geet hij zich gewonnen en gaat hij gewillig mee.

Vooral als ze schrikken van twee loslopende honden, hebben ze de gang even link te pakken.

Maar als Ivan even verderop, net nadat we bij een verlaagde akker rechtsaf moesten, een plas water ziet, wil hij niets anders dan er middenin liggen. Geduld maar weer. Ook een alpaca heet zijn wensen.

Grasmaaier Aan het eind van de onverharde weg komen we weer in bewoond gebied. Rechtsaf. Aan beide kanten van klinkerweg Heiereind staan mooie, oude boerderijen. De alpaca’s lijken de stal te ruiken. Nog even schrikken ze van een te luidruchtige grasmaaier. Dan komt boerderij Heierhof weer in zicht. De struisvogels staan ons daar al op te wachten.

Boer Frank Hoeks vraagt ons Ivan en Tinus in de stal te brengen. Daar mogen ze weer bij hun soortgenoten. Dat moet een verademing zijn na een wandeling met een paar vreemde en dwarse snuiters. Hoeks: „Wat ik mooi vind aan alpaca’s, is dat ze hun eigen agenda hebben. Als ze een kwartiertje langer over een wandeling doen, maakt dat voor hen niet uit. Dat is voor ons goed om te besefen in een haastige, kapitalistische wereld.”

Haasten En geef de alpaca’s eens ongelijk. Waarom zou je je haasten op een mooie, zonnige middag in april, waarop je als vader en zoon samen op pad bent? Dan moet de agenda helemaal niet leidend zijn, zeker niet als een wandeling ook nog eens levenslessen oplevert.

Klinkerweg Een paar rukjes aan het touw brengen hem weer in beweging. Als we het bos uit lopen, weten de

> heierhof.nl

41

24 APRIL 2021

SURFLES

Balanceren op een board in de golven Maarten Dijkstra

Het leek dé perfecte gezinsactiviteit in deze tijd van beperkingen: surfen. Gezellig, uitdagend én… toegestaan! Maar nu mijn plank de golven in mag, zakt de moed me toch een beetje in mijn wetsuit. Kan ik dit eigenlijk wel?

H

beeld iStock

et begint allemaal met een brainstorm over de vraag: wat gaan we doen op de verjaardag van ons oudste gezinslid? Drie puberzonen kijken verbaasd op van hun schermpjes: „Doen?!

We kunnen toch gewoon thuis taart eten? Is dat niet genoeg dan?” De jarige in spe vindt dat inderdaad „niet genoeg” en aangezien die het mag bepalen, wordt het „iets leuks in de buitenlucht wat we met z’n allen kunnen doen en wat is toegestaan volgens de coronaregels.”

Veel valt af: museumbezoek –„niet leuk en verboden”–, een terras van een pannenkoekenhuis –„verboden”–, wandelen aan de Noordzee –„saai en te ver”– en dus wordt het iets wat wél met water te maken heet, maar wat niet zo ver en evenmin saai is: windsurfen.

Aangezien niemand van ons ervaring met balanceren op een board heet, besluiten we een proeles voor vijf personen te regelen. De dichtstbijzijnde surfschool bevindt zich volgens Google Maps op familiecamping Veluwe Strandbad in Elburg. Eerst maar eens bellen. „Gutentag, womit

42

24 APRIL 2021

43

24 APRIL 2021

Laveertechnieken Als we op dé dag, na wat stoere verhalen in de auto over schuimsporen en laveertechnieken, bij surfschool Lifetime-Sport aankomen, laat cursusleider Thomas ons allereerst zien welke pakken en schoenen we moeten aantrekken en waar de ‘pashokjes’ zijn. „Ga maar ruhig umkleiden, dan zien we elkaar hier für de instructie”, zegt hij.

Dat „ruhig umkleiden” valt tegen. Horen die wetsuits echt zo strak te zitten of zijn er coronakilo’s bij gekomen? Misschien dat Duitse maten anders uitpakken dan Nederlandse? Tijdens de inspectie na de omkleedsessie vertelt Thomas dat de pakken strak horen te zitten. Ik hoop dat ik straks op het water niet in ademnood kom: nu snap ik waarom vrouwen in de 19e eeuw soms lauwvielen als ze een poos in een korset rondliepen.

Als we alle vijf strak in het gelid voor Thomas staan, blijken de voorbereidingen op het echte werk nog steeds niet afgerond: we moeten nog ‘even’ de planken en de zeilen naar de ‘branding’ slepen. De cursusleider laat zijn blik keurend over onze lichamen glijden –zit mijn pak nou toch te strak?– en wijst ons dan één voor één passende exemplaren aan.

beeld RD

kann ich Ihnen helfen?” vraagt de man aan de andere kant van de lijn. „Eh. ich belle für surfen.

Eine lesse. Ist das möglich?” reageer ik ad rem in mijn beste Duits. Even is het stil –best lang eigenlijk.–, maar dan reageert de surleider in zíjn beste Nederlands: „Das kann, ja. Welche datum und tijd? En für hoeveel personen?”

We prikken een middag in het voorjaar: 19 euro voor anderhalf uur. Tja, per persoon valt het mee, maar als je met z’n vijven komt, is het totaalbedrag natuurlijk bijna 100 euro. Ach, we trekken de kosten van de taart ervan af. Plus de prijs van de inkopen voor alle gasten die dit jaar niet (mogen) komen. Bij nader inzien hebben we nog nooit zo’n goedkope verjaardag gehad.

44

24 APRIL 2021

Plons, daar lig ik, achterover gevallen, weer in het water

mooie van het Veluwemeer is dat je er overal kunt staan. Veel dieper dan 1,5 meter wordt het nergens. Behalve in de vaargeul, maar daar hopen we niet te belanden.

Na 100 meter waden is dan eindelijk het moment van de waarheid aangebroken. Thomas doet het één keer voor: hij legt zijn plank dwars op de wind –„kijk naar het riet, de vlaggen of de golven om te zien waar die vandaan komt”–, plaatst het zeil van de wind af in het water, zet zijn rechtervoet bij het zwaard en trekt het zeil én zichzelf met behulp van een lijn aan het zeil omhoog.

Daar staat hij. En daar gaat hij. Fluitje van een cent. Denken we.

Als hoofd van het gezin wil ik het goede voorbeeld geven. Net zoals Thomas leg ik mijn board en zeil in het water. Net zoals hij plaats ik mijn voet bij het zwaard. En net zoals hij trek ik me soepel en elegant ‘aan boord’. Plons, daar lig ik, achterover gevallen, weer in het water.

Helaas ziet iedereen het. En lacht. Dan is het de beurt aan mijn jongste zoon. Zonder een spier te vertrekken hijst hij zich binnen tien seconden op zijn plank en zeilt weg. Alsof het niks is. Ik lach en juich naar hem, maar vanbinnen ben ik jaloers.

Zodra alle planken en zeilen bij de ‘branding’ liggen, steekt Thomas van wal. Met zijn instructie. Normaal gesproken heet hij vooral leerlingen van Duitse middelbare scholen als klant, vertelt hij. Vandaar dat hij en de andere medewerkers van het bedrijf uit Duitsland komen. Hij legt uit dat wij zogenoemde longboards hebben gekregen: grote, brede, dikke planken met veel volume, ideaal voor beginners, omdat ze heel stabiel zijn. De planken hebben een vin, vertelt hij verder. Hij wijst op een soort uitsteeksel onder zijn plank. „Die geet opwaartse druk en voorkomt dat het surboard zijwaarts wegglijdt.”

Grote vin In het midden van het board prijkt een wel heel grote vin. „Dat is het zwaard”, lacht Thomas. „Die maakt de plank stabieler en voorkomt dat je afdrijt. Als je op je plank wilt stappen, kun je je voeten het best in de buurt van dat zwaard plaatsen. Daar sta je het meest stabiel. Let wel op hoe de wind staat en leg je zeil van de wind af in het water. Anders slaat het meteen over je heen, wanneer je opstapt.”

Wat betret dat zeil: dat mogen we nu in de mastvoet klikken, instrueert Thomas. Dan komt hij vervolgens wel even kijken of de giek op de juiste hoogte prijkt. De giek? „Dat is die gebogen stang aan het zeil, waaraan je je als zeiler vasthoudt”, legt hij uit.

Na een beetje prutsen hebben we even later allemaal onze zeilen aan de plank bevestigd.

Thomas schuit de giek bij de een wat omhoog en bij de ander wat omlaag. Het ding blijkt op borsthoogte te moeten zitten. Dan is het eindelijk tijd om te gaan. Een voor een waden we door de blubber van de inham bij de surfschool naar open water. De planken met de zeilen sleuren we als onwillige hondjes achter ons aan.

De wetsuit beschermt inderdaad een beetje tegen de kou, maar nat word je hoe dan ook. Het

Hogere wiskunde Na een uurtje vallen en opstaan kan iedereen van onze groep redelijk soepel uit het water op de plank klimmen en eventjes in balans blijven staan. De meesten zijn zelfs in staat om een paar meters te maken. Alleen keren, dat blijt lastig. Vóór de wind gaat het redelijk, maar om niet in Harderwijk te belanden, zul je toch een keer moeten omdraaien. Thomas deed wel voor hoe dat moest, maar voor mij blijt het hogere wiskunde. Het heet iets te maken met voeten die een rondje rond de mast dansen en met het omgooien van het zeil. Maar het enige wat er bij mij omgegooid wordt, ben ikzelf. Gelukkig

45

24 APRIL 2021

is het Veluwemeer, zoals gezegd, niet al te diep, dus afstappen, de plank en het zeil handmatig omturnen, opstappen en terugzeilen is goed te doen. Wel apart dat ik vervolgens op een heel ander punt beland dan waar ik begon.

Vanaf dat eindpunt naar het startpunt zeilen blijkt onmogelijk. Thomas had het tijdens de instructie al gezegd: „Recht tegen de wind in gaan, kan niet; je zult moeten laveren.” Dat lijkt me echt iets voor de cursus voor gevorderden. Ik ga wel weer waden. Jammer dat ik mijn mobiel niet heb meegenomen, want die 10.000 stappen in de Ommetjes-app zou ik vandaag met gemak hebben gehaald.

een vervolgles.” Niemand durt te zeggen dat dat niet nodig is „omdat we het al ontzettend goed onder de knie hebben.”

Voor die vervolgles nodigen we enkele ooms en nichtjes uit die nog nooit hebben gesurt, bedenken we. Kunnen we toch nog indruk maken. Al is het alleen maar doordat we het juiste jargon gebruiken.

Vervolgles Als we na de les uiteindelijk weer met z’n vijven aan vaste wal staan, kijken we elkaar even aan.

Geven we een vervolg aan de stoere verhalen van de heenreis? Het lastige is dat we elkaar allemaal wel een keer of tien, twintig in het water hebben zien vallen. „Het was erg leuk”, besluit de jarige. „Misschien dat we binnenkort terugkomen voor

> lifetime-sport.nl

47

24 APRIL 2021

beeld iStock

Lifetime-Sport is geopend van 1 april t/m 15 oktober van 10.00 tot 18.30 uur. Elke dinsdag en zaterdag om 10.30 uur bestaat de mogelijkheid om een proefles windsurfen van anderhalf uur voor 19 euro per persoon mee te maken.

PUZZEL

puzzelstukje

Advertentiepuzzel Op deze pagina’s ziet u 20 puzzelstukjes.Deze puzzelstukjes komen uit de advertenties die in dit nummer staan. De opdracht is heel eenvoudig: zoek de advertentie op waar de stukjes uit komen. Gevonden? Noteer dan in de kolom achter de letter het juiste paginacijfer. Als u alles hebt ingevuld, heeft elk puzzelstukje nu dus zowel een letter als een (pagina)cijfer. Daarmee gaat u aan het rekenen aan de hand van de opgave. Bij telefonische opgave paginanummer 46 of 47 vermelden. Het eindtotaal gebruikt u dan als belcode.

Prijzen advertentiepuzzel

pagina

A

Wandelen en fietsen Overijsselse Vechtdal be Even helemaal weg zijn C Je hoeft niet ‘oud of gebrekkig’ te z�n voor Er een natuur. zijngoed diverse ro D de omgeving van De K bed en daarom realiseren w� samen met o.a. Alpha Belties. Verken de pra E rivier de Vech Fysiotherapie het beste bed voor bossen je rug.enNeem F rijke groene stree

B

G

vr�bl�vend contact op en plan een

H

gratis

I

brochure? vraag ‘m aan

1e prijs Oude Ambachten & Speelgoedmuseum, Terschuur, geheel verzorgde dag voor 2 personen t.w.v. € 61,80 (entree, koffie met gebak, entree, lunch en consumptie naar keuze aan het einde van de dag)

afspraak, dan ontdek je ‘t zelf.

J K

Bij De Kleine Belties is het v vakantiepark in Hardenber in een prachtige luxe chale

L M N O

2e t/m 11e prijs Avonturenboerderij Molenwaard, Groot-Ammers, 2 vrijkaarten t.w.v. € 29,90

P

www.

Rheezerw

Q R

12e t/m 16e prijs De Orchideeënhoeve, Luttelgeest, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 29,00

S T U

17e t/m 21e prijs Bevrijdingsmuseum Zeeland, Nieuwdorp, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 24,00

V

rekenopgave

22e t/m 31e prijs Oude Ambachten & Speelgoedmuseum, Terschuur, 2 vrijkaarten voor volwassenen t.w.v. € 21,90

A+B= CxD= E+F=

32e t/m 46e prijs Veluws Zandsculpturenfestijn, Garderen, 2 vrijkaarten t.w.v. € 20,00

GxH= I+J= KxL=

47e t/m 51e prijs Nederlands Bakkerijmuseum, Hattem, 2 vrijkaarten voor volwassenen twv € 18,00

M+N= OxP=

52e t/m 61e prijs Rondvaartbedrijf Zilvermeeuw, Drimmelen, 1 vrijkaart voor een volwassene t.w.v. € 15,00

Q+R= SxT= U+V=

62e t/m 66e prijs Miniworld Rotterdam, 1 vrijkaart voor een volwassene t.w.v. € 12,95

Totaal opgeteld:

4 8

24 APRIL 2021

Appartementen. Geni

waaronder Maarten Luther en Charles Spurgeon – moeten doormaken, dat ze in een diepe emotionele put vielen. Gods Woord be loot echter ondanks de schijnbaar eindeloos du rende beproevingen, hoop en nieuwe kracht die voort vloeit uit tegenspoed en pijn in het nieuwe licht, dat volgt op duisternis en wan hoop.

Seizoenopening in Bruine De . ar wilt eer u ma

Paperback, 352 pagina’s Artikelnummer: 197178 EUR 15.00

in het betekent: jn in de routes in Kleine achtige ht in een ek.

A

B

C

D

F

G

H

BESTEL NU: 28 mei tot 11 en 3 tot 17 sep

juni

tember

Tijdens de 55+ weken is er een variërend programma met verschille nde activiteite n

kleinebelties.n

l/55

E

reider

10 jaar garan

volop genieten in een fijne sfeer. Op het erg, Overijssel kun je kamperen of genieten et, stacaravan, bungalow of lodge.

Zome

Hanging basket €11,95 p/st 2 voor €20,J

I 10% korting!

profiteer nu van

Tip: e

»

K

L

Lange Zuiderweg 126

De 23-jarige Le hart aan Lesbo lingen daar als missie naar Le

3781 PL Voorthuizen

.kleinebelties.nl

www.gerritjanshoeve.nl

rweg 79 | Hardenberg | 0523 261 303

344 pagina’s

N

M cha

nieten van ontspannende Wellness.

O

Vaste planten r 7weevoor € 10,00

Bidden doen

Z OME RT E NT OON ST E LLIN G W ij zijn

geopend Q

hotel Creusen... ✔ ■

� 

95 17, P E-book

2 0 2 €1 13,49

Blurred

vanaf

3 maart

R

S

T

✔ ■ ✔ ■

or de tijd met Reis mee do v en ontdek ni Ja ds gi onze t verleden, meer over he omst van toek de en n de he Israël.

■ ✔ ■ ✔

✔ ■ Steun het U kinderbijbelwerk in India!

Voorbeeld

Let op

A = pagina 5 B = pagina 12 Rekenopgave A + B = 17 (5+12)

Bij vragen over deze puzzel mailen naar: advertentierd@erdee.nl

V

met unieke Virtual Reality g! tijdreisbelevin

Inzenden Het eindtotaal van deze puzzel is de oplossing. Deze oplossing kunt u telefonisch of schriftelijk doorgeven. Telefonisch gaat heel eenvoudig. Bel uiterlijk 15 juni naar 0909 - 123 45 65 en volg de instructies op. U toetst de oplossing in plus uw telefoonnummer. U betaalt € 0,40 per minuut. Schriftelijk inzenden kan op een (brief)kaart met vermelding van de oplossing en uw adresgegevens.

Deze kunt u voor 15 juni sturen naar: Advertentiepuzzel Uit in NL, Postbus 241, 7300 AE Apeldoorn.

4 9

24 APRIL 2021

50

24 APRIL 2021

TOEREN

Al puzzelend toeren langs forten en kastelen Chris Klaasse

Je wilt cultuur snuiven, maar de musea zitten dicht. En voor een stadswandeling is het te koud.

Of juist bloedheet, of het dreigt te gaan plenzen.

Voor al dit soort omstandigheden zijn autopuzzeltochten een uitkomst.

beeld André Dorst

E

oude Muiden ligt en pal voor de opening van de Naardertrekvaart: een kanaal dat van de Vecht naar vestingstad Naarden loopt. Zo kon het fort de verschillende vaarroutes en doorgangen naar de Zuiderzee beschermen.

en grijze zaterdagochtend in april. Met mijn neeje en nichtjes Wiebe, Nienke en Sanne rijd ik om kwart voor negen bij oprit Apeldoorn-Zuid de A1 op. Een boodschappentas met gesmeerde broodjes, drinken, snoep en koek staat op de achterbank.

De navigatie dirigeert ons naar Vestingplein 1 in Muiden. Daar begint de Utrechtse Vechtroute.

Twee dagen eerder spuwde m’n printer het routeboekje uit. Het achttien pagina’s tellende document schate ik aan op autopuzzeltocht.nl, een website waar nog zeventien andere routes op te vinden zijn. Het te betalen bedrag: 19,50 euro. Dat lijkt wat veel voor een route van ruim 54 kilometer en een bijbehorende vragenlijst en fotobingo. Maar al de enthousiaste verhalen die ik op internet over autopuzzeltochten lees, overtuigen me ervan dat de tocht z’n geld waard zal zijn.

De parkeerplaats waar de tocht start, ligt aan de achterkant van Fort C, dat ook wel Muizenfort heet. Het was vroeger onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en later van de Stelling van Amsterdam. Dat waren verdedigingslinies in de 19e en 20e eeuw. Fort C ligt op een strategisch punt: in de vestinggracht die om het

Viaduct Ga linksaf de Ton Kootsingel op, beveelt de routebeschrijving. De 10-jarige Nienke heet het routeboekje op schoot en leest hardop voor.

Ondertussen houdt ze ook nog de vragenlijst in de gaten, die voor in het boekje staat. De andere twee speuren naar de antwoorden.

Vanaf het Muizenfort leidt de route eerst naar het Muiderslot, dat een paar honderd meter verderop ligt. Daarna rijden we via Naarderstraat weer terug naar Vestingplein. In de routebeschrijving staat dat daar een vraag te beantwoorden is. In welk jaar is Fort C op het Vestingplein gebouwd? Op de gevel van het gebouw staat een jaartal: 1874. Dat zal het antwoord wel zijn.

Nienke vult het in.

Via de Herengracht rijden we Muiden uit. Als het viaduct over de A1 achter ons ligt, komen we in het schitterende gebied waar de rivier de Vecht doorheen slingert.

51

24 APRIL 2021

„Oom Chris, ik moet eigenlijk naar de wc”, klinkt het. Ik was van tevoren gewaarschuwd dat een van m’n nichtjes een nogal zwakke blaas heet. De makers van de puzzeltocht hebben daar rekening mee gehouden. Bij de tips, voor in het boekje, adviseren ze een toiletinderapp te downloaden. Dat had ik thuis al gedaan, dus met een paar klikken zie ik dat er bij een golfclub aan de westkant van Weesp een openbaar toilet zou moeten zijn. Het is wel even omrijden, maar we hebben de tijd.

De omweg leidt ons door het prachtige centrum van Weesp. En zo pakken we ook nog een extra fort mee. Fort Ossenmarkt ligt op een eilandje in de Vecht. Het complex moest in de 19e eeuw vestingstad Weesp beschermen. Het plaatsje maakte namelijk ook deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

In een gebouw van Golbaan Weesp kunnen we naar het toilet. Daarna zetten we snel weer koers richting de Vecht. De route gaat over de ’s-Gravelandseweg, die parallel aan de slingerende rivier loopt. De omgeving is prachtig. Door de autoraampjes zijn wuivende rietkragen, draaiende molens, knoestige knotwilgen en kasteelachtige gebouwen te zien.

Opletten Als chaufeur moet je tijdens de tocht goed opletten. Je bent genoodzaakt de routebeschrijving te volgen, in je achterhoofd ben je ook met de vragenlijst bezig, je vergaapt je aan het prachtige landschap en dan moet je ook nog op het verkeer letten. Er zijn op een zaterdag heel wat andere weggebruikers in het toeristische gebied. Vooral raceietsers. In het eerste halfuur komen er zeker tien groepjes wielrenners voorbij. „Kijk die molen daar!” „Wat een groot kasteel.” „Moet je die zwaan zien.” De neef en nichtjes kijken hun ogen uit. Ook minder idyllische objecten trekken hun aandacht. Zulke laaghangende vliegtuigen zie je in het oosten des lands namelijk niet. Zelfs de treinen tussen Amsterdam en Hilversum zijn het waard om op de foto te zetten.

Niet ieder fort dat langs de route staat, is vanaf de weg te zien. Fort Uitermeer ligt bijvoorbeeld verscholen achter een aantal bomen. En sommi-

ge forten zijn zo vervallen en overgroeid, dat ze sowieso nauwelijks zichtbaar zijn. Dat geldt voor Fort Hinderdam.

Rond haltwaalf rijden we langs Kasteel Nederhorst. We parkeren de auto op de Slotlaan en nemen een kijkje bij het bouwwerk uit de 13e eeuw.

Stoppen langs de weg kan niet overal. Op sommige stukken is de weg te smal en de slootkant te dicht naast het asfalt. Maar waar mogelijk is het heerlijk om af en toe te pauzeren. Even de benen strekken kan tijdens zo’n tocht geen kwaad.

Daarnaast zijn die stops een leuke gelegenheid om wat foto’s te maken. Want vanuit de auto is het best lastig om scherpe beelden te schieten, voor thuis.

Wijde blik Welke instantie is er gehuisvest in Fort Kijkuit?

De tiende vraag is aan de beurt. We toeren inmiddels over de Vreelandseweg, ten noorden van de Wijde Blik, een groot meer tussen Kortenhoef en Loenen aan de Vecht. Als we voorbij het fort

Bij de tips, voor in het boekje, wordt geadviseerd een toiletfinderapp te downloaden rijden, zien we borden die het antwoord op de vraag verklappen. En zo zijn alle vragen vanuit de auto te beantwoorden. Dat maakt de tocht ook leuk op regenachtige dagen.

We rijden over lange, rechte wegen tussen de Loenderveense Plas, Vuntus en de Loosdrechtse Plassen door. Als het weidse water achter ons ligt, rijden we langs de Vecht bij Breukelen. Het fototoestel maakt overuren. Ieder kasteel en kast van een huis wordt vastgelegd. „Sla linksaf de Nieuweweg op”, leest Nienke voor. We reden net voorbij Kasteel Nijenrode, waar de gelijknamige particuliere universiteit in

52

24 APRIL 2021

beeld André Dorst

gevestigd is. De Nieuweweg stuurt ons de weilanden weer in. Na ruim een halve kilometer stuiten we weer op een fort. Vraag 16 draagt ons op: Parkeer bij Fort Tienhoven. Hoeveel muurankers zie je vanaf de parkeerplaats?

We besluiten van de genoemde parkeerplek een lunchplaats te maken. Het is inmiddels een paar minuten over twaalf. Ruim twee uur zijn we al bezig. „De vijtig minuten naar het startpunt voelden als twee uur, maar de twee uren die we bezig zijn, voelen als een halfuur”, merkt Wiebe op. Inderdaad, de puzzeltocht is leuk. Aan het begin zeiden we tegen elkaar: „Als we die vragen niet kunnen beantwoorden, ach, dat maakt niet uit. Het gaat om de route.” Maar toen we eenmaal begonnen, wilden we alle vragen zo goed mogelijk beantwoorden. Die vragenlijst blijkt toch een beetje verslavend.

Nadat een deel van de belegde bolletjes is opgegeten, lopen we nog een stukje rond het fort om de muurankers te tellen. Dat is lastig, want ook dit bouwwerk is omgeven door bomen.

„De vijftig minuten naar het startpunt voelden als twee uur, maar de twee uur dat we bezig zijn voelen als een halfuur” Wiebe, puzzelaar

heel eind tussen bedrijfspanden en woonlats rijden. De tamelijk landelijke tocht maakt vlak voor het einde een slinger door het uiterst noordwestelijke puntje van de domstad. Op die manier pakken we Slot Zuylen, Buitenplaats Doornburgh en landgoed Goudestein nog mee. Maar na een tocht van drie uur waarop we allerlei prachtigs hebben gezien, zorgen die laatste drie hotspots niet meer voor heel veel enthousiasme.

Toch komen we goedgehumeurd aan op het eindpunt, op een parkeerplek bij het stadhuis van Maarssen. Niemand heet het meer over de prijs van het routeboekje. Sterker, Nienke vraagt: „Zullen we nog een keer een van die andere tochten doen?”

Overzichtelijk Via Tienhoven, Oud-Maarsseveen en Westbroek rijden we richting Utrecht. Navigeren over de lange landwegen is simpel. Maar ook op plekken waar het wegennet een warboel leek, was de route goed te volgen. De beschrijving in het boekje is overzichtelijk. „Waar zijn we nu?” De vraag van de achterbank snap ik. We zijn in Utrecht en moeten een

53

24 APRIL 2021

ADVERTORIAL

Actie Bijbels voor Zimbabwe Naast dat de GBS zich inzet voor het behoud van de Statenvertaling, steunt zij ook vertaalprojecten voor andere talen. Het Shona bijvoorbeeld. Helpt u mee?

S

hona is de belangrijkste taal die in Zimbabwe gesproken wordt. Ook in Mozambique en Zuid-Afrika wordt soms Shona gesproken. Het Shona omvat een verscheidenheid aan dialecten, waarvan er vijf leidend zijn. Historisch gezien woonden de Shona in Noord- en Noordoost-Zimbabwe, een gebied dat algemeen bekendstaat als Mashonaland.

In januari 2009 begon de zending van de Free Presbyterian Church of Scotland in Zimbabwe, in samenwerking met de Engelse organisatie TBS, met de voorbereiding van een nieuwe vertaling van de Bijbel in het Shona. Deze werd rechtstreeks vertaald uit de Hebreeuwse masoretische tekst van het Oude Testament en de Griekse textus receptus van het Nieuwe Testament - dezelfde teksten die door de Statenvertalers zijn gebruikt. Het vertaalteam maakte

ook gebruik van bestaande bijbelvertalingen in het Shona, waaronder de Shona Union Bible. De nieuwe vertaling moest aanvaardbaar zijn voor sprekers van de vijf belangrijkste Shonadialecten.

De TBS publiceerde haar editie van het Nieuwe Testament in het Shona voor het eerst in 2014. Deze editie werd zeer goed ontvangen in Zimbabwe. Tot op heden zijn er meer dan 40.000 exemplaren in omloop gebracht. De voorbereiding van de tekst van het Oude Testament werd in 2018 afgerond, en eind 2019 was de complete Bijbel in het Shona gereed om te worden gedrukt.

Gereformeerde Bijbelstichting Nijverheidstraat 21 4143 HN Leerdam 0345 – 61 01 55 info@gbs.nl www.gbs.nl

54

24 APRIL 2021

Fondsen De Gereformeerde Bijbelstichting wil dit jaar opnieuw fondsen ter beschikking stellen voor het drukken van de complete Bijbel in het Shona. Daardoor kan nu de gehele Bijbel worden gedrukt. We weten dat veel Shonasprekenden in heel Zimbabwe er reikhalzend naar uitzien. Het is ons gebed dat zij binnenkort een betrouwbare en goed leesbare vertaling van het complete Woord van God in hun eigen taal in handen mogen hebben.

Graag houden wij ons aanbevolen voor uw steun voor het Shonaproject. U kunt uw financiële bijdrage overmaken naar IBAN NL96RABO0129445118 t.n.v. Geref. Bijbelstichting, Leerdam onder vermelding van: Shonaproject.

beeld Linda Bikker

KLEURPLAAT

Win een prijs Kleur mee en win een prijs! Stuur de kleurplaat naar Reformatorisch Dagblad, t.a.v. redactiesecretariaat, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn. Twee winnaars krijgen een VVV-bon van 20 euro.

55

24 APRIL 2021

RECEPT

Makkelijk streetfood marielle@rd.nl et is maar voor één keer, sprak ik mezelf vorig jaar rond deze tijd moed in.

Want Koningsdag missen, dat was echt wel balen. Ik ben niet zo van de grote feesten, maar voor dit dagje maak ik graag een uitzondering. Speuren naar mooie spullen en tussendoor je laten verrassen door wat er aan etenswaar wordt aangeboden – een heerlijke combinatie.

Dit jaar zal de reuring in de stad beperkt zijn. Een wandeling of fietstocht met onderweg een picknick is dus een beter idee. Ik hoop op wat opgepopte (of gepop-upte?) eettentjes hier en daar, maar wie het zekere voor het onzekere wil nemen, neemt gewoon een goedgevulde picknickmand mee. Ook handig voor andere uitstapjes die in het zomerseizoen vast nog zullen volgen.

H

Picknicken kan natuurlijk met duizend gerechten, van bolletjes kaas tot wraps en muffins. Maar waarom niet eens wat avontuurlijker? Deze broodjes, waarbij de vulling is meegebakken, zijn ideaal om mee te nemen. Het deeg is zo klaar. De vulling met kaas ook. De andere vergt iets meer tijd.

Ik herinner me een supergoede (en peperdure) portie saté die we in het aan het centrum grenzende park scoorden. Maar een gescheurde, soms nog halfgare pannenkoek van een of ander kraampje kan op zo’n dag bijna net zo lekker smaken.

Turkse broodjes Ingrediënten (voor 12 + 12 broodjes) 500 g bloem, blokje verse gist (42 g), 250 ml melk, 125 ml zonnebloemolie, 1 groot ei (gesplitst), 2 tl suiker, 8 g zout, zwart sesamzaad of nigellazaad.

Vulling 1: 500 g kruimige aardappels, 100 g rundergehakt, 1 flinke ui, 1 flinke tl tomatenpuree, 2 flinke tl (zoete) peperpuree (biber salçasi, Turkse winkel of goed gesorteerde supermarkt – of een extra tl tomatenpuree en wat chilipeper toevoegen).

Vulling 2: 200 g Turkse kaas (beyaz peynir, Turkse winkel) of feta, handje platte peterselie, pul biber/chilipeper.

Bereiding 1. Begin met vulling. Schil de aardappels en kook ze in 10 à 15 minuten bijna gaar. Laat afkoelen en snijd in blok-

jes. Snipper de ui grof. Doe een laag zonnebloemolie in een pan (dat kan in de omgespoelde aardappelpan). Bak de uien op lage temperatuur glazig.

Doe het gehakt erbij, bak net gaar.

Voeg tomaten- en peperpuree toe, bak kort. Breng op smaak met zout en peper. Haal van het vuur.

2. Verwarm voor het deeg de melk tot lauwwarm. Voeg de suiker toe, verkruimel de gist erboven. Laat staan tot je bubbels ziet. Doe in een grote kom, voeg olie, eiwit en meel toe.

Meng en doe het zout erbij. Kneed

57

24 APRIL 2021

met een deeghaak of met de hand in 5 tot 7 minuten tot een soepel deeg.

Dek af met een doek en laat rusten.

Verkruimel voor vulling 2 de kaas en hak de peterselie fijn. Meng met de pul biber of chilipeper. Verwarm de oven op 180 graden. Verdeel het deeg in drie bollen. Rol elke bal uit tot een grote ronde lap en snijd die in 8 ‘taartpunten’. Leg op de brede kant van de driehoek een schepje vulling en vouw het deeg als een croissant om de vulling heen. Je kunt in vorm variëren door iets anders te vouwen.

3. Bestrijk de broodjes met eigeel en bestrooi met sesam- of nigellazaad.

4. Bak ze in ongeveer 20 minuten gaar. Eet ze warm, lauw of koud, bijvoorbeeld met een salade van tomaat, komkommer en zwarte olijf.

Beleef & ontmoet Leuke (gezins)uitjes bij musea, speelparken, horeca en op rondvaarten Drenthe

Gelderland

VEENPARK, BARGER-COMPASCUUM veenpark.nl

€ 2,00 korting op entreeprijs

DE PASSIEFLORAHOEVE – 5 VLINDERTUIDEN, HARSKAMP passiflorahoeve.nl

Geldig t/m 30 oktober 2021

2x gratis koffie, thee of limonade Geldig vanaf 22 mei t/m 2 oktober 2021

Flevoland DE ORCHIDEEËN HOEVE, LUTTELGEEST Ontdek Europa’s mooiste junglepark orchideeenhoeve.nl

20% korting op entreeprijs ANWB Leukste uitje van Flevoland 2021 Geldig t/m 31 maart 2022 (niet geldig op kaarsjesavonden in december) NETL DE WILDSTE TUIN: spelen, ravotten, slingeren en klimmen, Kraggenburg netl.nl

€ 2,50 korting p.p. op de entreeprijs Actie geldig t/m 31 augustus 2021 PASSAGIERSSCHIP DE ZUIDERZEE, URK de-zuiderzee.nl

€ 2,50 korting p.p. op veerdienst UrkEnkhuizen en op rondvaarten Veerdienst geldig van 5 juli t/m 4 september 2021 van maandag t/m zaterdag. Rondvaarten juli en augustus op woensdag en zaterdag.

FORELVISSEN OP FORELLENPARK DE HAERE, DOORNSPIJK forellenparkdehaere.nl

Gratis koffie of frisdrank op vertoon van entreekaartje

PANNENKOEKENBOERDERIJ AAN DE LINGE, HEMMEN (BETUWE) pannenkoekenaandelinge.nl

Twee gratis desserts bij aankoop van twee zoete, hartige of specialiteitenpannenkoeken Geldig dinsdag t/m vrijdag t/m 30 december 2021 MUSEUM SJOEL ELBURG, ELBURG sjoelelburg.nl

€ 1,00 korting op de entreeprijs Geldig t/m 28 augustus 2021

Geldig t/m 31 december 2021 DE KOPEREN EZEL, EPE dekoperenezel.nl

50% korting op een ezelwandeling en op de entreeprijs kinderboerderij en speeltuin

REDERIJ RANDMEER, ELBURG rederij-randmeer.nl

10% korting op rondvaarten van 50 en 100 minuten Geldig vanaf 1 juni t/m 28 augustus 2021 van dinsdag t/m zaterdag

Geldig t/m 31 juli 2021 NEDERLANDS BAKKERIJMUSEUM, HATTEM Leukste uitje van Gelderland ANWB 2021 bakkerijmuseum.nl

RESTAURANT ’T EDELHERT, ELSPEET t-edelhert.nl

10% korting op een lunch, tot maximaal € 25,- korting Geldig t/m 31 juli 2021

50% korting op de entreeprijs Geldig t/m 8 januari 2022 NOORD-VELUWS MUSEUM, NUNSPEET noord-veluws-museum.nl

’T VELUWS ZANDSCULPTURENFESTIJN, GARDEREN zandsculpturen.nl

10% korting op de entreeprijs Geldig t/m 30 oktober 2021

€ 2,50 korting op de entreeprijs Tentoonstelling ‘Jaap Hiddink – Thuis in Nunspeet’ t/m 27 juni 2021 Tentoonstelling ‘Frans Huysmans en de Bergense School’ van 3 juli t/m 2 januari 2022 Geldig t/m 2 januari 2022

Noord-Brabant

15% korting op bezoek aan Kameleoneiland inclusief de veerdienst

OUDE AMBACHTEN & SPEELGOED MUSEUM, TERSCHUUR ambachtenmuseum.nl

Geldig t/m 8 januari 2022

Geldig t/m 23 oktober 2021

10% korting op de entreeprijs

Friesland KAMELEONDORP TERHERNE, TERHERNE kameleonterherne.nl

Geldig t/m 8 januari 2022 FRIES SCHEEPVAART MUSEUM, SNEEK friesscheepvaartmuseum.nl

€ 1,50 korting voor volwassenen en kinderen Geldig t/m 30 oktober 2021

beleefenontmoet.nl

RONDVAARTBEDRIJF ZILVERMEEUW, DRIMMELEN zilvermeeuw.nl

20% korting op twee uur durende rondvaart

Noord-Holland ZUIDERZEEMUSEUM, ENKHUIZEN Nieuw thema 2021: Must See (Ga op reis langs dé 15 iconen van Nederland) zuiderzeemuseum.nl

20% korting op entreeprijs Geldig t/m 23 oktober 2021

Korting voor RD-abonnees Met leuke binnen- en buitenactiviteiten Overijssel NATUURMUSEUM HOLTERBERG, HOLTEN museumholterberg.nl

15% korting op entreeprijs

STADHUISMUSEUM ZIERIKZEE, ZIERIKZEE stadhuismuseum.nl

Gratis Stadhuismuseum ansichtkaart met postzegel Geldig t/m 31 december 2021

Geldig t/m 1 april 2022 RIJSSENS MUSEUM EN INTERNATIONAAL BRANDWEERMUSEUM, RIJSSEN rijssensmuseum.nl / brandweermuseum.nl

€ 1,00 korting p.p. op entreeprijs

STREEKMUSEUM DE MEESTOOF, SINT-ANNALAND demeestoof.nl

€ 1,00 korting op entreeprijs Geldig t/m 30 december 2021

Geldig t/m 8 januari 2022

Utrecht BIJBELMUSEUM, LEERDAM 400 JAAR BIJBELS MET (GEKLEURDE) GRAVURES, ETSEN EN LANDKAARTEN statenbijbelmuseum.nl

20% korting op entreeprijs

TERRA MARIS MUSEUM VOOR NATUUR & LANDSCHAP VAN ZEELAND, OOSTKAPELLE terramaris.nl

Gratis Ontdekkingstocht (t.w.v. € 1,50) incl. kopje koffie of thee bij uw entreekaart Geldig t/m 31 december 2021

Geldig t/m 30 oktober 2021

Zuid-Holland

SPOORWEGMUSEUM, UTRECHT Nieuwe familietentoonstelling: Spoor van Verbeelding – 150 jaar Nederlandse spoorwegaffiches spoorwegmuseum.nl

AVONTURENBOERDERIJ MOLENWAARD, GROOT-AMMERS

Zeeland BEVRIJDINGSMUSEUM ZEELAND, NIEUWDORP bevrijdingsmuseumzeeland.nl

€ 1,00 korting op entreeprijs voor volwassenen en gratis speurkaart voor kinderen Geldig t/m 31 december 2021 FRUITTEELTMUSEUM, KAPELLE fruitteeltmuseum.nl

Gratis drankje van de menukaart, één per persoon op vertoon van toegangskaartje Geldig t/m 30 december 2021

50%

RECREATIEOORD BINNENMAAS (NATUURLIJK AVONTUURLIJK), MIJNSHEERENLAND recreatieoordbinnenmaas.nl

Eén gratis attractiemunt (t.w.v. € 1,20) voor in de speeltuin voor elk betalend kind Geldig t/m 23 oktober 2021 VOGELPARK AVIFAUNA, ALPHEN AAN DEN RIJN VOGELS, DIEREN EN SPEELTUIN avifauna.nl

25% korting op entreeprijs Geldig t/m 30 oktober 2021

Zuid-Limburg OORLOGSMUSEUM EYEWITNESS, BEEK eyewitnesswo2.nl

50% korting op iedere tweede toegangskaartje Geldig t/m 31 december 2021

25% korting op de entreeprijs avonturenboerderij.nl Geldig t/m 31 augustus

€ 5,- korting op de entreeprijs Geldig t/m 4 september 2021

MINIWORLD ROTTERDAM, ROTTERDAM miniworldrotterdam.com

20% korting op de entreeprijs Geldig t/m 8 januari 2022 MUSEUM DE KOPEREN KNOP, HARDINXVELD-GIESSENDAM koperenknop.nl

Gratis kopje koffie of thee of een pakje drinken op vertoon van toegangskaartje Geldig t/m 31 augustus 2021 NEDERLANDS ZILVERMUSEUM, SCHOONHOVEN zilvermuseum.com

10% korting op entreeprijs (kinderen gratis) Geldig t/m 30 september 2021

BELANGRIJKE INFORMATIE! In verband met Covid-19 is moet u nog bij praktisch alle uitjes vooraf reserveren. Check wanneer alles weer open is. Tip: bewaar deze pagina’s!

Om gebruik te maken van een aanbieding, ga naar www. beleefenontmoet.nl onder voordelen en bestel de kortingsbon. Daar staat per aanbieder vermeld hoe u zich kunt aanmelden.

Beschikt u niet over internet? Bel dan Abonneeservice 055 – 53 90 498.

De advertentie op deze pagina’s kunt u niet inleveren aan de kassa’s!

Foto: Robert Aarts

KORTINGEN TOT

Elke maand 1000 euro, zomaar Arien van Ginkel

Koen Bruning (21) vindt het een goed idee om elke Nederlander vanaf z’n achttiende tot zijn pensioen maandelijks 1000 euro te geven. ”Samen Rijk” heet het boek dat hij erover schreef.

R

zonder er iets voor terug te vragen. Dat scheelt zo’n 70 miljard euro. Daarnaast heet iedereen met 1000 euro genoeg geld om gezond voedsel te kopen en minder te stressen. Daardoor bespaar je bijvoorbeeld op gezondheidskosten.

En het geld dat je nog tekortkomt, vang je door mensen die veel geld hebben extra belasting te laten betalen.”

Maar horen mensen niet gewoon te werken voor hun geld? „Natuurlijk”, zegt Koen. „Dat is een heel christelijk idee”, vindt hij, zelf niet-gelovig. „Maar werken is niet alleen betaald werk doen voor je baas. Het is ook: kinderen opvoeden en voor je oude moeder zorgen. En dát werk wordt nu niet beloond met geld, terwijl vrijwillige mantelzorgers de belastingbetaler jaarlijks 20 miljard aan kosten besparen. Als je niet per se betaald werk hoet te doen om rond te komen, kun je veel beter kiezen voor werk waarin je iets toevoegt.”

Koen is niet bang dat mensen straks hun baan opzeggen om dag in, dag uit te gaan luieren op de bank. „Mensen willen graag van betekenis zijn, waarde toevoegen. Ook uit experimenten met het basisinkomen blijkt dat mensen niet graag zomaar rondhangen.”

En wie haalt dan het vuilnis op, als het basisinkomen er komt? „Nog steeds de vuilnismannen”, zegt Koen stellig. „Al zullen ze straks wat trotser zijn op het werk dat ze doen omdat ze er zelf voor hebben gekozen. En ze zijn wat relaxter, want ze weten dat ze aan het eind van de maand de huur sowieso kunnen betalen.”

ijken worden rijker, armen worden armer in Nederland. En dat is een probleem, ziet Koen. „Als de kloof tussen rijken en armen groeit, is dat slecht voor het land als geheel”, betoogt hij aan de keukentafel van zijn ouderlijk huis in Kampen. „Dan stijgt de criminaliteit, daalt de levensverwachting van armen en voelen mensen zich minder verbonden met elkaar.” Als de rijken wat armer worden, en de armen wat rijker, gaan we er met z’n allen op vooruit, meent Koen.

Koen praat snel, in lange, gestructureerde volzinnen. De twintiger begon direct na zijn vwo-examen met het schrijven van zijn boek.

Bijna twee jaar lang zat hij iedere dag een paar uur met zijn neus in de boeken. ’s Middags ging hij naar de bibliotheek, om te schrijven. Met de auto van zijn moeder reed hij naar economen, politici en wetenschappers om te checken of zijn ideeën klopten. Eten en onderdak kreeg hij van zijn ouders.

En zo kreeg Koen, zoon van ouders die hem bed, bad en boeken konden geven, eigenlijk een soort basisinkomen. Koen: „Ik had geen bijbaantje in de supermarkt nodig, maar kon me echt richten op dat waar ik passie voor heb: lezen en schrijven. Ik had dat voorrecht, maar veel andere mensen hebben die luxe helaas niet. Ik gun hun dat ook.”

Een basisinkomen zoals Koen dat voorstelt, kost Nederland zo’n 134 miljard euro per jaar.

Volgens Koen kan dat uit. „De meeste uitkeringen kun je ophefen als je alle mensen geld geet

60

24 APRIL 2021

beeld Niek Stam

@koenbruning voetbal | basisinkomen | Kampen | boek | Vrije Universiteit | Samen Rijk | politicologie, ilosoie en economie | 21 jaar | Prometheus

61

24 APRIL 2021

STELLING VAN DE WEEK

Geen vakantieland is zo mooi als Nederland Arien van Ginkel

Eline den Besten (10) uit Groot-Ammers

Lieke van Voorthuijsen (10) uit Groot-Ammers

„Ik ga elk jaar naar Drenthe, Zeeland of Limburg op vakantie. De provincie Limburg vind ik het mooiste, want daar heb je heuvels.

Wij hebben een boerderij en daarom willen we niet naar het buitenland. Als er iets niet goed gaat met een koe, of de melkmachine gaat kapot, dan moet mijn vader terug naar huis om te helpen. Het is niet handig als hij dan eerst nog op het vliegtuig moet stappen.

Het leuke van vakantie is dat je een keer in een andere omgeving bent. Maar daarvoor hoef je niet naar een ander land. Fietsen in Limburg is ook leuk. De heuvel op gaat het heel zwaar, maar eraf gaan is superleuk.”

„Als ik naar een ander land op vakantie ga, heb ik meer het gevoel dat ik op vakantie ben. Het eten is anders, de taal versta ik niet en vaak zijn er bergen waar je prachtig in kunt wandelen. Bovendien is het in het buitenland vaak lekker weer. Dat is ijn.

Het liefst ga ik naar Frankrijk. Ik ben daar al vaak geweest, maar het blijt leuk. Er zijn daar gezellige dorpjes.

Ik ben ook weleens in Italië en België geweest. Daar is ook alles anders dan thuis.

Dit jaar blijf ik tijdens de vakantie in Nederland, want door corona mag je niet reizen. Ik ga met een vriendin mee naar Drenthe. Daar heb ik ook wel zin in.”

FOTO VAN DE WEEK

Minister op bezoek beeld ANP, Sem van der Wal

Arie Slob, demissionair minister van Onderwijs en Media, bezocht op maandag 19 april een basisschool waar coronazelftests werden geleverd. De overheid wil dat het schoolpersoneel zich twee keer in de week kan gaan testen op corona, om besmettingen te voorkomen. Gaat jouw meester of juf zich ook wekelijks testen?

62

24 APRIL 2021

beeld Daan van Oostenbrugge

Lekker kleuren!

63

24 APRIL 2021

Advertentie

1

PUZZELS

2

3

4

5

6

7

Cryptogram

8

Horizontaal 1 Verder wat nog niet verbruikt is (6); 6 De geestelijk verzorger is ook gediplomeerd apotheker (8); 8 Voorbij het nog aanwezig zijnde (4); 9 IJverige kwast (5); 11 De strijd tussen bruin en wit? (11); 14 Zonder cijfers kijken ze op hem neer (9); 15 Ik ga tekeer als een koele wind (5); 17 Wat een aansteller drinkt (5); 18 Hij giet het bij beetjes over de loten (9); 20 Halm 1 aan de oppervlakte; 21 Hij kreeg iemand uit het publiek in het oog (5); 22 Was die oude Franse munt een voorloper van de euro? (3); 23 Intrige rond de sluiting (5); 24 Wilders heeft een schuine kant (5).

9

10

11

13

12

15

14

16

17

18

19

20

21

22

23

24

Verticaal 2 Op grote afstand nagespeurd (10); 3 Eindeloos inkorten is wat een schrijver doet (4); 4 Krankzinnig gehinderd (8); 5 De fijne beschaving is het gevolg van het bestuur door de voornaamsten (12); 7 De belangrijkste mensen bevinden zich op de eerste plaats (15); 10 Ik hoor dat hij naar de aantekeningen gluurde om wat lekkers te bakken (9); 12 Legaal van

rivier in Duitsland

artikel (afk.)

krankjorem

blankhout gemaakt (7); 13 Opbrengst van de hond die om meer komt (6); 16 Gratis krant in de ondergrondse (5); 19 De samenklank is in orde (7).

Oplossing vorige puzzel Horizontaal: 1 aldus; 4 adhesie;

bloedvat in de onderarm

drukte

etmaal

niet gesloten

lof

éénkanalig

een zekere

dakvorst

7 plaats

geneesheer

weefsel

loting

gebarenverspel wikkeling

drietal

4 lantaarn

evenzo

3

6

reptiel

eigendunk

Zweedse puzzel Prijspuzzel Onder de inzenders van de goede oplossing wordt een prijs weggegeven. Stuur uw oplossing voor 29 april bij voorkeur per mail naar puzzel@rd.nl of anders per briefkaart naar Reformatorisch Dagblad, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.

8

1

De prijs voor deze week is het boek ”Ontvoerd in de Nigerdelta”, door David en Shirley Donovan (uitg. De Banier).

De oplossing van vorige week is: salpeter. De prijs gaat naar mw. A. Wijnands-van der Plas uit Katwijk.

5

korte nota

1 vod

2 oplossing:

vreugde

© Persbelangen

1

2

3

7 etuis; 8 heel; 9 kerkschepen; 12 erkenning; 13 t-stuk; 15 contraprestatie; 17 vederlicht; 18 dot; 19 magma; 20 Ede. Verticaal: 1 afdrukken; 2 dienstcontract; 3 stichten; 5 referentiekader; 6 meterstand; 10 creolen; 11 subiet; 14 esata; 16 Aalsmeer.

4

5

6

7

8

66

24 APRIL 2021

2

3

4

5

6

7

8

COLOFON

RDMagazine is een wekelijkse uitgave bij het Reformatorisch Dagblad.

Directie Ir. C. Heutink Hoofdredacteur Dr. ir. S. M. de Bruijn

HET LAATSTE WOORD

Chef Mariska Dijkstra, Clasina van den Heuvel Redactie Aline de Bruin, Miranda van

Glorie

de Bruinhorst, Enny de Bruijn, Janette Hertog, Chris Klaasse, Jaco van der Knijff, Rudy Ligtenberg, Mariëlle

„Verhef U boven de hemelen, o God! Uw eer zij over de ganse aarde.”

Oussoren, Roosmarijn Reijnoudt Ontwerp Corné van der Horst Vormgeving André Kikkert, Hans Kraayeveld

Psalm 57:6

Redactie RDMagazine

Tot twee keer toe doet David in deze psalm een

Postbus 670 7300 AR Apeldoorn

oproep aan God. Een zeer vrijmoedige oproep. Want

055-5390222

zowel in vers 7 als in vers 12 roept hij God op Zich te

rdmagazine@rd.nl

laten gelden. Dat is nogal wat voor een nietig mensje.

Om tegen de Almachtige, de Schepper van alles wat

Abonneeservice Postbus 613

leet te zeggen dat Hij moet laten zien dat Hij de

7300 AP Apeldoorn

Enige is Die regeert.

055-5390498

Maar David doet het met een doel: Gods eer, Zijn

abonneeservice@erdee.nl

glorie, moet voor iedereen duidelijk worden.

Adverteren 055-5390499 advertentie@erdee.nl Tips voor de inhoud van RDMagazine? rdmagazine@rd.nl 06-43020391 EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van een overeenkomst en om hen te informeren over producten en diensten. Voor meer informatie over het privacybeleid en de algemene voorwaarden van EMG, zie erdeeservice.nl.

67

24 APRIL 2021

Klanten geven ons een

9.0

Zeker van je aankoop

CBW-erkend

Bed met een verhaal

Dat gevoel van de eerste zonnestralen die ‘s ochtends op je gezicht sch�nen... De geur van mals gras en het gekwetter van vogels; Da’s heerl�k wakker worden. Toch worden veel mensen - ja, ook jongere - niet zo lekker wakker en hebben ze last van lichte rugp�n.

Daarom werken w� met fysiotherapeuten aan de beste ondersteuning voor jouw rug.

CAPAS wenst je een ‘fittemorgen!’

085 040 9090 MA AK DIRECT EEN AFSPR A AK

Je hoeft niet ‘oud of gebrekkig’ te z�n voor een goed bed en daarom realiseren w� samen met o.a. Alpha Fysiotherapie het beste bed voor je rug. Neem

op advies van de fysio

vr�bl�vend contact op en plan een afspraak, dan ontdek je ‘t zelf.

gratis brochure?

90 dagen proberen

10 jaar garantie

vraag ‘m aan

capasbed.nl/bedvanfittemorgen

profiteer nu van

10% korting!