Editie 32. December 2019 / januari 2020

Editie 32, december 2019/ januari 2020

LIFE

ESPECIAL

Nederlandstalig magazine over het leven aan de Costa del Sol

ESPECIAL SESSIES

Wat doen we met de feestdagen?

Wandelen in Grazalema

Donor zijn: hoe werkt dat?

Korte vakantie: DoĂąana Lekker kokkerellen

GRILL DEL PUERTO Puerto Banus 1ste lijn Tel : 952 811 686 www.grilldelpuerto.com open van 13:00 tot laat Dinsdag gesloten Dress code : Casual Elegant

Belgische keuken specialiteit : houtskool grill

Voor fijnproevers en wijnliefhebbers

Nieuw : Tiny Tastings Een selectie uit onze kaart als kleine degustatiegerechtjes.

Kleine proeverijen met een lekker glaasje wijn.

De perfecte oplossing voor de minder grote trek.

RANCHO GRILLE Ctra. de Cรกdiz - Urb Carib Playa Cambio de sentido LAS CHAPAS exit km. 194 Tel : 952 831 922 www.grillerancho.com open van 17:00 tot laat Zondag open vanaf 13:00 uur Dinsdag gesloten Dress code : Casual Elegant

COLOFON ESPECIAL LIFE TEAM Bianca van Hoorn Else Beekman Joyce van Ombergen-Jong Marcel Boers Maybritte van Blijderveen Nazli van den Kieboom Ronald Dorlas Sander Klomp Susanna Verboon Taco te Gussinklo Wim Lamers PUBLISHERS Marjan Schut (commercial director) sales@especial-life.com +34 680 674 188 Maria Kupers (creative director) maria@especial-life.com ADVERTENTIES sales@especial-life.com ESpecial Life is een tweemaandelijks GRATIS magazine dat ook online gepubliceerd wordt: especial-life.com Heeft u vragen, suggesties of tips? Mail ons! info@especial-life.com Dutch magazine, FOR FREE, with bi-monthly editions. Also published online: especial-life.com.

If you have any questions or suggestions, mail us! info@especial-life.com Alle rechten voorbehouden ©2014-2019 Foto cover: Maria Kupers

EDITORIAL Het mag dan al wel weer even koud zijn geweest, het kerstgevoel zoals we dat in Nederland kenden wil ook dit jaar niet helemaal tot ons doordringen. Ondanks de prachtige verlichting die weer overal in de straten hangt, de versierde winkels en de kerstliedjes blijft de lucht hier te blauw in vergelijking met die waar we ooit mee opgegroeid zijn. Maar de decembermaand heeft ook hier toch iets speciaals. We nemen de tijd om samen met mensen lekker te eten, na te denken over de gebeurtenissen van het afgelopen jaar en te vieren dat vanaf 21 december de dagen weer langer zullen worden.

Daarom in deze editie extra aandacht voor speciale gerechten en Spaanse winterse lekkernijen. Onze adverteerders pakken uit met leuke cadeaus en nodigen je uit voor een lunch of diner in stijl. We vroegen drie lezers in hoeverre zij vasthouden aan Belgische en Nederlandse tradities met de feestdagen.

Maar er valt deze maanden meer te doen dan feesten. We nodigen je uit voor een stevige wandeling in de Sierra de Grazalema en een korte vakantie in het natuurpark Doñana. Uit de enquête van afgelopen voorjaar bleek dat onze lezers graag meer willen weten over politiek en geschiedenis. Daarom doken we in de achtergronden van de Día de Constitución, de dag van de grondwet, die op zes december gevierd wordt. En omdat we de specifieke vraag kregen eens uit te zoeken hoe het precies zit met het donorschap en transplantaties brachten we een bezoek aan het ziekenhuis.

Wij kijken terug op een zeer speciaal jaar waarin we met veel plezier elke editie van ESpecial Life hebben gemaakt.

Dank aan alle enthousiaste reacties van de lezers, we nodigen jullie ook komend jaar weer uit om ons te vertellen waar je wel eens meer over zou willen weten.

En vooral veel dank aan alle bedrijven die dit jaar hun producten en dienstverlening via ESpecial Life onder de aandacht van het Nederlandstalig publiek hebben gebracht. Dankzij jullie kunnen we elke keer weer een mooi magazine bij de lezers, online en offline, bezorgen.

We wensen iedereen heel fijne feestdagen en een nieuwsgierig 2020!

Marjan & Maria ES Life 3

DECOR Cathelijne de Vilder: interior designer bij Acoola Decor

Showroom: Carril de Picaza 30, San Pedro (Marbella) www.acoola.eu | info@acoola.eu | +34 951 569 655

ZWART Zwart is super hot. In stoelen, in lampen, in tapijten, in accessoires en vooral in hout!

Waar het voorheen bestemd was om een chique, elegant interieur te creĂŤren wordt het nu veel gebruikt op ruwe en natuurlijke materialen. Gekerfd hout is bijvoorbeeld prachtig in zwart. Gecombineerd met naturel kleuren en materialen behoud je de relaxte Bohemian look maar geef je een super leuke twist aan je (zomer)huis.

Het zwart maakt het net even iets anders, verscherpt vormen, geeft diepte en laat kunst veel mooier uitkomen.

Het kan dus op oneindig veel manieren verwerkt worden in ieders interieur. Gelukkig spelen alle merken in op deze trend en kunnen we weer alle kanten op!

INHOUD LIFESTYLE, GASTRONOMIE & INTERVIEWS 06 Proef de Spaanse winter 12 Kokkerellen met winterrecepten 24 Wat doen zij met de feestdagen?

32 Leve de grondwet!

34 Levensmiddelen inzamelen 38 Donor zijn, hoe werkt dat?

44 Bekroonde wijnen

06

NIEUWS & COLUMNS 36 Ik zie je bij de rechtbank!

42 Geluk kun je afdwingen 47 Dierenanekdotes 48 Reptielenbrein?

56 Jij bent niet gek 59 Sinterkerst 60 Feestdagen Buzz

50

32 ACTIVITEITEN, NATUUR & CULTUUR 20 Wandelen in groen Grazalema 50 Even weg naar Doñana 54 Duurzaam voedselbos in je achtertuin

PRAKTISCH 65 Culturele agenda 66 Overzicht Nederlandstalige ondernemers en hulpverleners

ES Life 5

winters genot Kastanjes

Rookpluimen en een onmiskenbare geur van gepofte kastanjes domineren deze winterperiode het straatbeeld van Málaga en veel andere steden en dorpen in Spanje.

Het is een ware traktatie voor de liefhebbers: een puntzak heerlijk warme, gepofte kastanjes, met flink wat grof zout eroverheen gestrooid.

De kastanjes (van het ras Pilonga) komen uit de Genal Vallei, ook wel het koperen bos genoemd, in de buurt van Ronda. Uit deze vallei met ongeveer 3.500 hectare kastanjebomen komt per jaar zo´n vier miljoen kilo kastanjes.

Het grootste deel van de deze kastanjes uit de provincie Málaga wordt geëxporteerd naar andere landen in Europa. Tijdens het oogstseizoen (dat voornamelijk van oktober tot en met begin november loopt) trekken hele gezinnen erop uit om de kastanjes te rapen en te plukken. Het einde van de oogst wordt in veel dorpen gevierd met gastronomische dorpsfeesten. Zoals in Pujerra, Yunquera of Ojén, waar de fiesta de Tostón (soort oogstfeest met gepofte kastanjes als hoofdingrediënt) plaatsvindt. Er zijn dan gepofte kastanjes te proeven, maar ook allerlei producten waarin kastanjes zijn verwerkt, zoals marmelade en bonbons. In restaurants staan gerechten met kastanjes op de kaart: stoofschotels, kastanje flan (pudding), soep met kastanjes, enzovoort.

In de bakkerij La Pujerreña uit Pujarra bakt eigenaar Carlos Llamero in deze periode een inmiddels beroemd en bijzonder kastanjebrood. Hij vertelt ons enthousiast dat hij iets wilde doen met deze bijzondere vrucht uit zijn streek. Na een periode van onderzoek voor de juiste verhouding van ingrediënten voor het brood heeft hij de perfecte samenstelling gevonden. Een brood dat, naast graan - en roggemeel, ook vers kastanjemeel en hele kastanjes bevat. Het kastanjebrood heeft een zachte, licht zoet en bittere smaak. Het brood is goed te combineren met wildgerechten, aldus Carlos.

ES Life 6

Anís

Een drank die voor de Spanjaarden onlosmakelijk met de kerstperiode is verbonden is de anís: een likeur met anijssmaak. Deze likeur wordt ook wel vergeleken met de Turkse Raki, Griekse Ouzo of de Italiaanse Sambuca. In veel dorpen in het binnenland van Málaga is het heel normaal dat, ongeveer een week voor kerstmis, de klanten in de lokale winkels kunnen genieten van een glaasje anís. Zelfs in een enkel benzinestation is er een dienblad te vinden met een fles anís.

Distilleerderij El Tajo uit Ronda is een lokale producent van deze sterke anijsdrank. Het bedrijf produceert al meer dan honderd jaar deze beroemde anís. Ze hebben zo´n zeven verschillende soorten in het assortiment, variërend van zoete anijslikeur tot een droge anijsdrank en produceren ongeveer 200.000 liter per jaar. Diego Ruiz, vierde generatie in het bedrijf, vertelt enthousiast: “Mijn overgrootvader begon in het dorp Jubrique met de productie van aguardiente met anijs (een sterke alcoholische drank met een alcoholgehalte van tussen de 40 en de 45 procent). Het groter groeiende bedrijf verhuisde onder zijn leiding naar Ronda. Daar zijn we naast anís ook brandy, gin, tequila en andere sterke alcoholische dranken gaan produceren.”

Hoewel Diego vooral enthousiast is over zijn dranken, heeft hij nog wel een tip wat je kunt doen als de fles anís leeg is. “Tijdens de Kerstdagen worden de lege flessen door ons ingezet als muziekinstrument. De glazen flessen hebben een reliëf, die door er een lepel langs te bewegen voor een karakteristiek geluid zorgen!”

Tekst: Susanna Verboon.

Foto’s: Susanna Verboon, Maria Kupers

ES Life 7

Gastronomische feesten in december Kerst in de Corralones van Málaga Tussen 14 en 20 december kan er in de Corralones van Málaga genoten worden van kerstsferen. De Corralones zijn gebouwen rondom een grote patio, met oorspronkelijk kleine woonruimtes, zonder keuken of toilet, omringd door balustrades. Vroeger leefden hier grote families die allemaal gebruik maakten van één waterkraan en een gezamenlijke keuken en toiletruimte. De corralon Santa Sofia is helemaal gerestaureerd en biedt nu woonruimte voor ouderen.

Tijdens de week voorafgaand aan de Kerst zijn er in onder andere de corralon Santa Sofia rondleidingen, muzikale optredens, proeverijen van de lokale gastronomie, kookworkshops en kunnen er door de vrouwen van de corralones zelfgemaakte kerstdecoraties worden gekocht.

Kijk voor het programma tussen 14 en 20 december op de facebookpagina van de projectgroep: La Alacena del Corralon.

ES Life 8

Gran Feria de Sabor a Málaga

Ieder jaar organiseert Sabor a Málaga een grote markt met alle lokale seizoensproducten, speciaal voor de Kerstperiode. Tijdens deze markt zijn er kook-shows door bekende chefkoks, proeverijen en workshops. Daarnaast staan er allemaal stands met lokale delicatessen zoals turrón, patés, kazen, wijnen, mantecados (kerstkoeken) en nog veel meer. Dit jaar vindt de Gran Feria de Sabor a Málaga plaats in de ‘puente’ van vijf tot en met negen december, tijdens het lange vakantieweekend van de día de la Constitución op 6 december. De markt is te bezoeken in El Paseo del Parque in Málaga en de toegang is gratis.

Fiesta de la Zanahoria Morá

1 december In het dorp Cuevas Bajas wordt iedere eerste zondag van december een gastronomisch feest gevierd, waarbij de paarse wortel: zanahoria mora, centraal staat. Tijdens dit feest zijn er proeverijen, workshops en activiteiten voor kinderen.

Ambachtsmarkt in de Valle del Genal

6-8 december Tijdens deze dagen kan de bezoeker genieten van de lokale gastronomie en ambachtelijke producten. De markt vindt plaats in Benalauría.

Feria de la Chacina (gedroogde en gezouten worsten)

7-8 december Benaoján viert ieder jaar in december het feest van de gedroogde en gezouten worsten. Ook kan men er genieten van andere lokale lekkernijen en een glaasje mosto (druivensap). Er zijn optredens en allerlei activiteiten.

Feria de mosto y Chacina (druivensap en gedroogde en gezouten worsten)

15 december In Colmenar staan op 15 december de mosto (en de lokale zoete wijn) en de varkensvlees producten centraal. Er is een landelijke markt, waar de bezoekers kunnen proeven van de lokale honing, zoetigheden, geitenkaas en het lokale brood.

Feria van de Migas (broodkruim)

22 december Tijdens dit evenement in Torrox kan de bezoeker gratis migas proeven. Migas zijn gebakken broodkruimels in de olijfolie met vaak stukjes worst zoals chorizo erin. Ook is er lokale wijn en andere lekkernijen te proeven. Allemaal activiteiten om in de kerststemming te komen.

ES Life 9

Onze vis is de verste vis van de hele Costa del Sol! Elke dag geopend van 12.00 - 16.30 en van 18.00 - 24.00 uur.

NIEUW: Onze menukaart is aangevuld met heerlijke Thaise gerechten.

TEPPAN YAKI SUSHI SASHIMI CHINEES JAPANS THAIS

NUEVO TORREQUEBRADA CENTRO COMMERCIAN TORRENUEVA • BENALMADENA COSTA FACEBOOK.COM/YINTEPPANYAKI

952 961 397 • WWW.YINTEPPANYAKI.COM

WIJ WERKEN AAN UW IMAGO ERVAAR AFRIKA’S MEESTERWERK √ safari in Tanzania √ op maat gemaakte reizen √ avontuur is gegarandeerd

namaste - s a f a r i spowered by nature

namastesafaris.nl

• • • • •

Vormgeving & Webdesign Logo´s & Huisstijlen Brochures & Advertenties Marketing & Events Fotografie

Voor pakkende communicatie, met een blijvende impact en een beter resultaat!

Geef uw bedrijfsuitstraling een boost, neem vandaag nog contact op. www.splez.com | +34 693 728 960

We zijn in

een gulle bui!

Bestel uw nieuwe spa in december of januari en krijg er GRATIS een luxe badjas en een set met lichaamsverzorgingsproducten van Rituals bij!.

LEKKER KOKKERELLEN Samen eten is gezellig maar samen koken kan nóg gezelliger zijn! We vroegen Stefan Vervisch van Stef de Chef La Boutique naar het succesgerecht van zijn kaart. Hij deelt het recept van de het varkenshaasje met zoete aardappel met de lezers van ESpecial Life. Bij Restaurant Palm Beach in Estepona is de Taco de Merluza één van de favorieten. Erwin van der Donck beschrijft stap voor stap hoe je dit gerecht klaarmaakt.

Voor de liefhebbers van kastanjes hebben we twee traditionele gerechten gevonden. In de Sierra de las Nieves maakt men al generatieslang een lamsstoofpotje met kastanjes. Reme Reina, verzamelaar van traditionele recepten uit Málaga, geeft het recept voor een heerlijk nagerecht: kastanjes op siroop.

ES Life 12

Taco de merluza Ingrediënten (4 personen) • 3 eetlepels extra virgin olijfolie • Sap van 1 limoen • 2 theelepels chilipoeder • 1 theelepel paprikapoeder • ½ theelepel komijnpoeder • ½ thelepel cayennepeper • 800 gr heek • ½ eetlepel olijfolie • Zeezout • Versgemalen zwarte peper • 8 kleine mais tortillas • 1 avocado in blokjes • Limoen partjes voor decoratie Voor de koolsla: • 5 eetlepels mayonaise • Sap van 1 limoen • 2eetlepels vers gesneden koriander • ½ paarse spitskool in reepjes gesneden (col morado) • 1 blikje maïs • 1 fijn gehakte jalapeño Voor de salsa verde: • 1 kopje (240 gr) mayonaise • ½ theelepel knoflookpoeder • ½ theelepel uienpoeder • 1 eetlepel wijnazijn • 1 eetlepel Dijon mostard Bereiding In een lage schaal voeg de olijfolie het limoensap samen met het paprika, chili, komijnpoeder en de cayenepeper en meng het door elkaar.

Voeg de heek toe en laat het geheel 15 min marineren.

Terwijl de heek aan het marineren is. Voeg in een grote schaal de mayonnaise, limoensap, coriander, mais, jalapenos en de paarse spitskool samen en breng op smaak met zout en peper.

Voeg in een diepe schaal de mayonaise, koriander, mosterd en de kruiden toe en mix deze met behulp van een hand blender tot een glad geheel. (U kunt ook alle ingedienten in een keuken machine mengen voor hetzelfde resultaat) Verhit in een grote anti aanbakpan op middel-hoog vuur wat olijfolie. Haal de heek uit de marinade en kruid de vis met peper en zout. Bak hierna de heek met de vlees zijde eerst in 3 tot 5 min aan bijde zijde goud bruin en gaar. Waneer de vis gaar is laat het 5 min rusten.

Vul de gegrilde tacos eerst met een laagje koolsla daarop de gebakken heek, blokjes avocado en bedek het als laatste met de salsa verde!!! www.palmbeachestepona.com

ES Life 13

“Voor elk budget een passende Tieleman-keuken!”

FA M I L I E TIELEMAN

Tieleman Keukens | Korendreef 15 | 3241 AS Middelharnis | +31 187 602555 | www.tieleman.nl

016

TOPWINKEL OPINESS.NL

BESTE SERVICE AWARD OPINESS.NL

FINANCIEEL GEZOND GROENE VLAG GRAYDON

BESTE KEUKENWINKEL WUGLY.NL

BESTE FAMILIEBEDRIJF VAN GOEREE-OVERFLAKKEE

BESTE FAMILIEBEDRIJF VAN WEST-NEDERLAND

BESTE ZELFSTANDIGE WINKEL VAN NEDERLAND

WARME DOUCHE TROS RADAR

BESTE KEUKENSPECIALIST VAN NEDERLAND

2019

2018

2012 - 2017

2012 - 2016

2014

2011

2011

2010

2003 / 2004 / 2009

Varkenshaasje met zoete aardappel Ingrediënten (4 personen) • 2 varkenshaasjes zonder vlies • 8 witte champignons • 2 takjes mini trostomaat • 1 gekookte rode biet • 1/2 kilo zoete aardappel • 1 eigeel • 1 rijpe mango • Peper en zout • 100 gr boter • 1 dl verse room • 2 dl bruine fond • Scheutje Pedro Ximenez wijn • Honing Bereiding Schil de zoete aardappel, snij blokjes en breng aan de kook in koud water met wat zout Eens gaar maak een puree met wat boter, eigeel en room en kruid met peper en zout Bak de varkenshaasjes in wat boter goudbruin en zet in voor verwarmde oven van 180 graden 15 minuten voor rosé vlees. Laat het vlees 10 min rusten onder zilverpapier voor het te snijden in stukken van ongeveer 3 cm.

Bak de trostomaatjes en de champignons samen in een pan.

Snij de rode biet in kubus van 2 op 2 en maak bolletjes van de mango. Bak deze in wat boter en wat honing om te karamelliseren.

Laat de bruine fond wat inkoken met een scheut Pedro Ximenez, voeg er een blokje koude boter toe en roer stevig met de klopper. Breng op smaak met peper en zout.

Schep een lepel puree op het bord en duw het een beetje plat. Leg 2 a 3 stukjes vlees ernaast. Schik rondom de champignons, trostomaat, rode biet en mangobolletjes.

Werk af met de saus. Smakelijk!! hwww.stefthecheflaboutique.com

ES Life 15

Lamsstoofpotje met kastanjes Ingrediënten (4 personen) • 1,5 kg lamsvlees • 200 gram kastanjes zonder vel • 6 teentjes knoflook • ½ ui • 1 rode paprika • 50 ml extra vierge olijfolie • 1 theelepel paprikapoeder • 1 glas witte wijn • Zwarte peperkorrels • 1 takje tijm • 2 laurierblaadjes • 1 l kippenbouillon • Suiker • zout Bereiding Laat de kastanjes de dag ervoor weken. Kook ze in ruim water met een snufje zout en een theelepel suiker tot ze zacht zijn, maar niet uit elkaar vallen.

Bak het vlees en de knoflook aan in een scheut olijfolie, in een cazuela (aardewerken pot) of een braadpan. Haal het nu een paar minuten eruit en zet het apart.

Bak de gesnipperde ui in dezelfde olie gedurende ongeveer vijf minuten.

Voeg tijm, laurier, peperkorrels en paprika toe. Voeg daarna de witte wijn toe.

Doe het lamsvlees terug in de braadpan en dek het af met de kippenbouillon. Voeg zout naar smaak toe en laat minimaal één uur zonder deksel zachtjes sudderen.

Voeg na een uur de gekookte kastanjes toe.

Proef of het vlees zacht is en serveer het met rijst en groene groenten.

ES Foto: Life Krzysztof Kowalik 16

Kastanjes op siroop Een delicatesse in Frankrijk en in Spanje. Lekker bij een bolletje vanille-ijs, op een taart en zelfs bij een kaasplankje.

Ingrediënten (4 personen) • 1 kilo gepelde kastanjes • 500 gram suiker • 500 gram water • 300 gram zoete wijn: Malaga Vírgen • 1 vanillestokje Bereiding Kruis de kastanjes bij het staartje in en breng ze aan de kook in een pan water. Laat 2-3 minuten koken. Probeer ze warm nog te pellen, dat gaat namelijk makkelijker dan als ze koud zijn. Niet alleen de buitenste schil moet eraf, ook het stugge vlies daaronder. Probeer de kastanjes heel te laten.

Doe ze terug in de pan en voeg de suiker, water, zoete wijn en het vanillestokje toe. Laat het geheel 35 minuten op een halfhoog vuur koken. Laat ze daarna afkoelen in de pan en vul gesteriliseerde potten met de siroop en kastanjes. www.alsurdelsur.net

ES Life 17

GROOT IN KLEINE KLUSSEN Construxus S.L. is speciaal opgericht om uw kleine klussen zo snel en efficient mogelijk op te lossen. De meeste bedrijven nemen dergelijke klussen niet aan omdat het financieel niet aantrekkelijk is of omdat het hen aan tijd ontbreekt. Wij wel!

Wij werken met een betrouwbaar team van schilders, loodgieters, electriciens en overige vakmensen zodat wij u met welke klus dan ook direct kunnen helpen.

Urb. El Rosario, Ctra. N340 km 188, Marbella Tel.: +34 625 133 526

Voorbeeld klussen: klein schilderwerk, electrische reparaties, lekkages, instalatie sanitair, reparaties van kasten en deuren, vervangen van ramen of spiegels en kleine verbouwingen.

BEL VRIJBLIJVEND NAAR:

Facebook: Royal Rabibo Restaurant, Sports Bar and Pool Club

628 111 989

GRATIS MONTAGE BIJ AANSCHAF VAN EEN QUOOKER CUBE • • • •

SPARKLING KOUD KOKENDHEET GEFILTERD WATER

AQUA-SANA BIEDT DUURZAME FILTEROPLOSSINGEN VOOR PARTICULIEREN EN BEDRIJVEN.

SPANJE & GIBRALTAR | WWW.AQUA-SANA.ES | +34 622 088 234

Dé slaapspecialisten van de Costa del Sol

www.rogerslinnerie.com

Wij gaan het 3 jaar in, en dat willen we vieren met u... e

Lekker met een nieuw bed het nieuwe jaar in!

25%

Boxspring Bornelli

jubileumvoordeel:

volledig traditioneel handgemaakt

€ 2.595

€ 1.950 Binnen 10 dagen gratis geleverd √

Boxen en matrassen 360 pockets per m

√

Hoofdbord: diverse opties zonder meerprijs

√

Luxe design-stof verkrijgbaar in 12 verschillende kleuren

√

Keuze uit verschillende potensets zonder meerprijs

√

Inclusief luxe traagschuim topper

2

én gemonteerd aan de gehele Costa del Sol!

15% korting op alle overige Bornelli matrassen, toppers en bodems Aanbiedingen geldig t/m 31 december Avenida Carlota Alessandri 158, La Carihuela - Torremolinos · Schuin tegenover Carihuela Park - Discotheek Voom Voom Openingstijden: maandag t/m vrijdag: 10.00 - 17.00 u - zaterdag 10.00 - 14.00 u · Tel. 951 395934 · Eigen parkeer oprit

Wandelen in groen Grazalema Het landschap bij het dorpje Grazalema ziet eruit alsof een reus een enorm rotsblok heeft verkruimeld en uitgestrooid over de opvallend groene en boomrijke bergflanken. Overal liggen witgrijze rotsen in alle vormen en afmetingen tussen het groen van struiken en dennenbomen.

Als volleerde berggeiten stappen we eroverheen, onderwijl onze weg zoekend in het ruige landschap dat er door al dat groen toch erg vriendelijk uitziet.

Tekst & foto’s: Else Beekman.

ES Life 20

We zijn in de Sierra de Grazalema en kiezen in eerste instantie voor de route door het bos met zeldzame Spaanse zilversparren, als nummer twee op ons verlanglijstje staat de route door de spectaculaire kloof Garganta Verde. Voor beide routes dient vooraf toestemming aangevraagd te worden via de plaatselijke VVV. Helaas waren beide routes eind september nog niet toegankelijk vanwege het hoge risico op bosbranden in dit gebied. Onlogisch is dat je voor de Ruta de Pinsapar bij het kantoor van Toerisme in Grazalema terecht kunt, maar voor de route door de Garganta Verde autorisatie moet vragen bij het kantoor in het naburige dorp El Bosque.

Gelukkig is er keuze genoeg, we besluiten de Ruta del Puerto de las Presillas te nemen.

De route Puerto de las Presillas

Onze wandeling vertrekt vanaf de camping die net buiten Grazalema ligt aan de weg A-372 richting Benamahoma en El Bosque. Hier is een grote parkeerplaats en staan diverse routes duidelijk aangegeven op een informatiebord. We beginnen met een vrij pittige klim die op deze warme dag eind september iets aangenamer wordt dankzij de vele schaduwrijke bomen op ons pad. Rechts torent de indrukwekkende lichtgrijze wand van de Peñon Gordo boven ons uit.

Als we even later gekletter van ijzer horen zien we ver boven ons twee gekleurde stipjes aan de loodrechte rotswand hangen. Zij liever dan wij!

Deze twee helden zijn de enige twee andere levende wezens die we de komende 3 uur zullen zien, afgezien van wat hagedissen, diverse vlinders en heel veel irritant om ons hoofd heen zoemende vliegen.

Na de eerste klim komen we aan in de idyllische vlakte Llanos de Endrinal. In dit berggebied werden tot het midden van de 20ste eeuw in de ‘Era del Trillo’ (het tijdperk van het graan) tarwe, haver en kikkererwten werd geteeld op elk stukje land dat er te bewerken was. Nu groeien er vooral dennenbomen en eiken. In de lente kunnen liefhebbers van orchideeën hun hart ophalen. Diverse prachtige soorten groeien hier in het wild. Vanuit de vlakte hebben we uitzicht op de twee pieken van de Sierra del Endrinal, de Reloj (1.545m) en de tweede hoogste berg van de provincie Cádiz, de Simancón (1.566m). Na het relatief steile begin van de route, leidt deze ons nu op wat subtielere en minder vermoeiende wijze omhoog richting de bergpas Puerto de las Presillas. We passeren een paar voormalige sneeuwkuilen waarin vroeger ijs werd bewaard om te gebruiken voor het koelen van vlees en andere bederfelijke levenswaar.

Bij het volgende kruispunt slaan we rechtsaf richting de Puerto del Boyar. Voor we deze bereiken kunnen we een stukje naar links om te genieten van een weids zicht op het dal van Las Encinas Gemelas. Het landschap hier ligt bezaaid met lichtgrijze rotsen. Ertussen staan vele roestkleurige kokers van gaas waarin kleine eikenboompjes groeien in het kader van een herbebossingsprogramma. We dalen af en zien in de verte alweer de weg naar Zahara de la Sierra en nemen nog even een kijkje bij de oorsprong van de rivier de Guadalete. Beneden bij de picknickplaats Merendero El Boyar slaan we rechtsaf een pad in dat ons parallel aan de weg naar Grazalema terugvoert.

spectaculaire uitzichten op zee en moeilijk bereikbare strandjes ES Life 21

We lopen door een groen landschap met veel bloemen, vlinders en in dit jaargetijde helaas ook veel vliegen die ons sinds de tweede helft van de route blijkbaar zeer aangenaam gezelschap vinden. Iets anders dat onze rust op het laatste gedeelte van deze route verstoort, zijn de luidruchtige motoren collega-natuurliefhebbers die ons lang vóór en na ze ons zijn gepasseerd nog trakteren op een sterk staaltje akoestische vervuiling.

Andere routes

De route naar de kloof Garganta Verde (6 kilometer, 3 uur heen en terug) is op sommige punten lastig, maar op het smalle pad naar de bodem van de kloof zijn staalkabels bevestigd om je van extra steun te voorzien. Zorg wel dat je hier goede schoenen draagt en kies niet voor een te warme dag of vertrek dan vroeg in de ochtend.

De prachtige route naar het bos met de bijzondere zilversparren, Abies pinsapo (6 kilometer, 2 uur, matige moeilijkheidsgraad) begint op 2 kilometer van Grazalema langs de weg CA-531. Parkeer hier je auto en wandel richting het hek. Dit kun je aan de linkerzijde passeren. Vervolgens wandel je door een schitterend landschap van groene hellingen, ravijnen en ruige rotspieken. De pinsapo kan 30 meter hoog worden en komt alleen nog voor op een paar plekken in Andalusië tussen de 1.000 en 1.700 meter hoog. De spar heeft de laatste ijstijd overleefd dankzij speciale microklimaten die zowel in de Sierra de Grazalema als meer naar het oosten in de Sierra de las Nieves aangetroffen worden.

ES Life 22

Voor autorisatie dien je je paspoort of ID-kaart te laten zien, de dag aan te geven waarop je wilt komen en het aantal personen dat de route gaat lopen. Je kunt een mail sturen naar cvelbosque@ reservatuvisita.es of bellen met +34 956 709 733 (VVV Del Bosque) of 956 132 052 (VVV Grazalema). Heb je vooraf, uiterlijk één dag van tevoren, tijd, dan kun je het beste naar een van de twee kantoren toe. Dan weet je zeker dat het goed gaat.

De paden zijn hier en daar behoorlijk smal en er liggen losse stenen.

Stevige schoenen zijn een must.

Sierra de Grazalema

Het gezellige dorp Grazalema vormt het toeristische centrum van het gelijknamige natuurpark Sierra de Grazalema dat grotendeels in de provincie Cádiz ligt, tussen Ronda en Arcos de la Frontera. De Sierra de Grazalema is een karstisch gebied vol ruige bergpieken, grotten en diepe spelonken in de aarde. De hoogste top is de Pico del Torreón van 1.648 meter. De beroemdste grotten zijn de Cueva del Gato en de Cueva de la Pileta bij het dorpje Benaoján. Ook de Garganta Verde, bereikbaar via de weg die de dorpjes Grazalema en Zahara de la Sierra verbindt, is een van de fraaie natuurlijke hoogtepunten in dit bijzonder mooie gebied, dat vanwege de grote ecologische diversiteit en bijzondere vegetatie in 1977 tot biosfeerreservaat werd verklaard.

De verscheidenheid aan landschappen maakt het gebied tot een walhalla voor wandelaars, fietsers en andere outdoor beoefenaars. Of je nu met haken en touwen technisch moeilijke routes over de kale kalkstenen bergruggen wilt beklimmen, een ontspannen wandeling wilt maken langs idyllische boomgaarden met fruit- en olijfbomen, bergweitjes vol wilde bloemen of een afwisselende roadtrip plant door het schitterende landschap met diverse uitkijkpunten voor adembenemende panorama’s, het kan allemaal in dit gebied van grofweg 50.000 hectare.

Grazalema

Grazalema is een aangenaam bergdorp. Zeker als de zon schijnt in dit ‘meest regenachtige dorp van Spanje’. Dit opvallende feit wordt zelfs door de gemeente trots aangekondigd op een informatiebord bij de ingang naar het dorp. De gemiddelde jaarlijkse neerslag ligt rond de 2.200 liter per vierkante meter. De bergen in het gebied vormen de eerste natuurlijke barrières voor de wolken afkomstig van de Atlantische Oceaan.

Wij overnachten in hotel Fuerte de Grazalema.

Dat ligt net buiten het dorp langs de weg A-372 naar Grazalema. De kamers zijn ruim en comfortabel en hebben allemaal een balkon of klein tuintje met een schitterend uitzicht op de vallei en op Grazalema aan de overkant. Het ontbijtbuffet is heerlijk. Hetzelfde geldt voor het dinerbuffet. Hier ook voldoende keuze uit lekkere vegetarische gerechten. Vanaf het terras met zicht op het grote zwembad word je eveneens op een overweldigend uitzicht getrakteerd. Wil je iets anders, dan kun je op 200 meter afstand van het hotel terecht in Restaurante Los Alamillos met vooral streekgerechten en een gezellig, schaduwrijk terras.

Meer informatie

Fuertehoteles.com Turimsograzalema.com/english/

Over een afstand van acht kilometer moeten de wolken 1.600 meter aan hoogte winnen, waardoor stuwingsregen ontstaat. Anderzijds zorgt de ‘Corredor del Boyar (een open dal richting zee) voor een trechtereffect waardoor de regenachtige wolkenmassa’s gevangen worden gehouden en neerslag ontstaat. Op het centrale plein bij de kerk is het goed toeven op een van de terrasjes.

Er zijn genoeg restaurants om uit te kiezen en hier en daar wat souvenirwinkeltjes met lokale producten.

ES Life 23

ESPECIAL SESSIES

Wat doen zij met de feestdagen?

In deze editie van de ESpecial Sessies wijken we even van het bekende format af, het zijn per slot van rekening speciale maanden. Elke cultuur heeft zo zijn eigen tradities als het om de feestdagen gaat. Hoe doe je dat als je in een ander land woont? Hou je aan de gewoonten van je vaderland vast, gooi je die overboord of maak je een leuke mix van nieuwe tradities?

We vroegen drie lezers naar hun gedachten en plannen voor de feestdagen.

Niet voldoende voor een wetenschappelijke conclusie maar het lijkt erop dat Nederlanders en Belgen die hier wonen het beste uit beide culturen hebben samengevoegd tot hun eigen versie van Kerst en Oud en Nieuw.

Tekst: Maria Kupers

ES Life 24

“Ik mis de nieuwjaarsbrieven” De Belgische yoga-instructeur Inez Lenière López woont inmiddels 15 jaar in Cómpeta.

Samen met haar Spaanse man Enmanuel López heeft ze inmiddels haar eigen tradities ontwikkeld.

“Op zich zijn er niet heel veel verschillen tussen België en Spanje. Kerstavond is in beide landen het belangrijkste moment, de familie eet samen en daarna gaan we naar de nachtmis.

De ‘misa del gallo’ is hier echter wel wat vrolijker dan in België. Iedereen loopt de kerk in en uit, de muziek heeft een lekker Spaans ritme. Ik ben geen frequent kerkganger maar deze momenten met de gemeenschap vind ik waardevol. Net als het eten met de familie; Enmanuel komt uit een groot gezin, als we op kerstavond allemaal aan tafel zitten doet mijn schoonmoeder de lichten uit en komt ze met een kaars de kamer binnen.

Die kaars staat symbool voor iedereen die niet meer fysiek onder ons is, hij komt midden op tafel te staan, ik vind dat een prachtige traditie.”

Inez heeft jarenlang in de horeca gewerkt dus Oud en Nieuw is nooit een vrije avond geweest.

“Ik heb eerlijk gezegd niets met oudjaar, doe ook niet aan goede voornemens. Net als andere Spanjaarden gaan we op de 31e altijd met de familie eten, daarna gaan de mensen hier in het dorp altijd naar het plein om druiven te eten. Wij gaan dit jaar in onze stamkroeg achter de bar werken.”

De gewoonten op 1 januari verschillen volgens Inez echt per land. Toen ze in Nederland woonde was ze erg verbaasd over het feit dat mensen op die dag naar de meubelboulevard gingen. “In Spanje is het een dag om bij te komen van je kater, in België rusten we wat uit en gaan bij ouders en grootouders langs. Die traditie mis ik wel, we doen in België namelijk aan ‘nieuwjaarsbrieven.’

Kinderen schrijven op school een brief aan hun grootouders en peetouders om hen te bedanken voor de mooie momenten van het afgelopen jaar en hen veel geluk en gezondheid te wensen voor het nieuwe jaar. Die lezen ze dan op 1 januari voor. Mijn neefje belt me dan altijd om die brief voor te lezen.”

ES Life 25

“Sinterklaas blijft er altijd in” Martin Totté en de Spaanse Susana Almenta beginnen de decembermaand met Sinterklaas.

“Daar ben ik heel stellig in, onze dochter Chloë moet deze Nederlandse traditie meemaken, met zwarte piet en al. Dat betekent natuurlijk wel dat ze in een maand tijd veel cadeautjes krijgt want ook de Spaanse traditie van geschenken uitwisselen op Kerstavond en Driekoningen houden we in ere. Maar daar draait het natuurlijk allemaal niet om, het gaat om de gezelligheid en daar zijn Spanjaarden uitermate goed in. Dat wil niet zeggen dat ik het knusse gevoel van de feestdagen in Nederland niet mis. Maar dat komt ook vooral omdat het daar koud en vroeger donker is.”

Elk jaar wordt er in het huis van één van de zussen van Susana een diner georganiseerd. “Als het niet bij ons is dan zijn we bij de familie in Ronda en dan gaan we voor het eten altijd de kroegjes in. Dat is altijd uitermate gezellig, overal zingen mensen samen villancicos.

ES Life 26

Het diner is typisch Spaans, het beste en duurste wordt op tafel gezet. Het grote verschil met Nederland is dat alles veel ongedwongener gaat, je zult hier ook niet zo snel de discussies over bij welke familie er gegeten moet worden horen.

Mijn familie komt hier soms met de feestdagen en die wisten in het begin niet wat ze meemaakten.

Niet alleen omdat ze vanwege de temperaturen en de palmbomen niet echt een kerstgevoel hadden maar vooral ook dus vanwege de uitgelaten stemming hier.”

Met Oud en Nieuw gaan Martin, Susana en Chloë meestal ergens wat eten en daarna naar een plein in San Pedro, Estepona of Marbella om daar de druiven te eten. “Dat is inmiddels wel een soort bijgeloof van me geworden, ik moét na 15 jaar in Spanje traditioneel bij elke klokslag een druif eten want anders komt het niet goed in het nieuwe jaar. Op 1 januari gaan we meestal lekker naar buiten, een lange wandeling en een lunch vullen dan de dag om het jaar actief en fris te beginnen.”

Bert en Nelly Riemslag wonen sinds 2000 permanent in Marbella, Bert is op eerste Kerstdag jarig dus het is altijd dubbel feest. “Toen we nog in Nederland woonden gingen we vaak naar Spanje met de feestdagen en nu gaan we met de Kerst altijd naar Nederland. Op 24 december dineren we altijd met de kinderen en vrienden in Hotel New York in Rotterdam. De kinderen en wij overnachten daar dan ook en we ontbijten samen om mijn verjaardag te vieren. Dan hebben we nog een paar dagen om vrienden te bezoeken en dan gaan we weer terug naar Spanje voor Oud en Nieuw.”

Voordat ze naar Nederland gaan doen Nelly en Bert echter wel mee aan een Spaanse traditie rondom de kerst: het bedrijfsdiner. Beiden zijn al 33 jaar lid van de Aloha Golf Club, al het personeel van de club heeft een middag vrij tijdens de lunch. De leden van de club gaan dan als obers en afwassers aan de slag. “De kok heeft wel alles voorbereid maar zodra iedereen aan tafel zit mag het personeel niets meer doen. De leden die niet aanwezig kunnen zijn laten vaak een cadeau voor de loterij achter. Het is altijd een uitermate gezellige bijeenkomst die eindigt met muziek en dans.”

Nelly en Bert vieren bewust Oud en Nieuw in Spanje. “In Nederland is het altijd zo’n herrie en rotzooi overal. Wij brengen die avond meestal alleen door, we eten wat lekkere tapas en appelflappen en kijken naar de Nederlandse televisie. Vroeger gingen we altijd naar het plein in San Pedro om samen met de Spanjaarden de druiven te eten. Nu kijken we vanaf ons terras naar het vuurwerk dat aan de kust wordt afgestoken.”

Beiden vinden dat de feestdagen een geschikt moment zijn om tijd met elkaar door te brengen.

“We zijn inmiddels op een leeftijd beland dat we sowieso het belang van tijd delen met je geliefden inzien maar de sfeer rondom de kerstdagen is toch anders, we zoeken dan meer dan anders het gezelschap van anderen.”

“Mijmeren over het afgelopen jaar”

ES Life 27

vrijwilligerswerk in Zuid-Spanje

marjan schut & de voedselbank

Muurschildering in Hogar Betania

Wat drijft mensen om vrijwilligerswerk te doen? En halen ze eruit wat ze verwachten? We wijden een speciale serie aan mensen aan de Costa del Sol die zich als vrijwilliger inzetten voor een goed doel. Voor het laatste artikel van deze serie spraken we met Marjan Schut, zij staat elk jaar voor de voedselbank in de supermarkt om levensmiddelen in te zamelen.

Tekst: Maria Kupers. Foto’s: Sjoot, Marijke de Nier

ES Life 28

Tijdens een brainstormsessie over de inhoud van ESpecial Life kwam het gesprek op goede doelen en vrijwilligerswerk. Marjan Schut is commercieel directeur van het magazine en in haar vrije tijd voorzitter van Ellas en penningmeester van de Marbella Dutch Business Club. Nadat ze samen met een paar vriendinnen een paar dagen bij een supermarkt had gestaan om levensmiddelen voor de voedselbank in te zamelen, vroeg ze zich af waarom niet meer mensen aan de Costa del Sol vrijwilligerswerk doen. Het idee voor een serie was geboren.

“Ik ben een gezegend mens: ik heb een dak boven mijn hoofd, geen rare ziektes, lieve vrienden en voldoende financiële middelen om zo nu en dan lekker uit eten te gaan. Maar ik ben me ervan bewust dat niet iedereen zoveel geluk heeft”, vertelt Marjan. Nadat ze haar bedrijf in Nederland verkocht verhuisde ze naar de Costa del Sol om daar van het klimaat en de Spaanse manier van leven te genieten. “Net als overal zijn er ook hier mensen die het om verschillende redenen moeilijk hebben. Een vriendin van me, Marijke de Nier, vertelde me dat ze elk jaar met haar werknemers van Residencia Estates bij de supermarkt staat om levensmiddelen in te zamelen voor de voedselbank. Zo ben ik bij dit goede doel terecht gekomen maar ik moet eerlijk zeggen dat het ook een andere liefdadigheidsinstelling had kunnen zijn.”

Zowel in Nederland als in Spanje heeft Marjan altijd diverse doelen financieel gesteund en het is nu voor het eerst dat ze ook daadwerkelijk vrijwilligerswerk doet. “Ik heb nu veel meer tijd dan in Nederland en er zit ook een klein beetje

eigenbelang bij. Behalve dat het me een goed gevoel geeft om iets nuttigs voor anderen te doen is het ook goed voor mijn sociale leven. Ik heb nieuwe mensen leren kennen met wie ik nu een heel leuk contact heb.”

Hamsteren voor een ander

De voedselbank organiseert elk jaar diverse campagnes in de supermarkten. Klanten worden uitgenodigd iets extra’s te kopen en dat te doneren.

Bij de in- en uitgang van de supermarkten staan vrijwilligers die de levensmiddelen in ontvangst nemen. Vaak gaat het om basisproducten zoals pasta, rijst, melk of potten saus. “Ik koop zelf altijd met opzet iets lekkers om te doneren, koekjes of een lekkere douchegel. Dat zijn dingen waar mensen op gaan bezuinigen”, aldus Marjan.

Overal in Spanje zijn voedselbanken actief, verenigd in Federación Española de Bancos de Alimentos. In Málaga staat een groot magazijn van Bancosol van waaruit al meer dan twintig jaar levensmiddelen naar de liefdadigheidsinstellingen in diverse dorpen en steden worden vervoerd. Die zorgen, vaak in samenwerking met de sociale dienst van de gemeente, voor de verdeling onder de mensen die niet voldoende geld hebben om in hun levensonderhoud te voorzien. Sinds de crisis is het aantal mensen dat bij de voedselbank aanklopt verdubbeld naar 45.000. De levensmiddelen komen op diverse manieren binnen: van de Europese Unie, bedrijven, sponsors en via de inzamelacties. In de provincie Málaga zijn meer dan 300 supermarkten die meewerken aan de ‘Gran Recogida’ en de ‘Operación Kilo’.

ES Life 29

Satelliet Systemen T V - S AT E L L I T E - I N S TA L L AT I O N S

JOYNE

Televisie via de satelliet www.joyne.nl

JOYNE

YNE

CAMERA BEWAKING EN ALARMSYSTEEM SPECIALIST alarmsysteem zonder maandelijkse kosten. 路 Voor al uw installaties 路 Alle TV en audio merken verkrijgbaar 路 Koelkasten, drogers, wasmachines Directie: Judith & Eric

Tel.: 952 591 603 路 Mobiel: 676 888 565 E-mail: info@je-systems.net

w w w . j e - s y s t e m s . n e t

Strijd tegen armoede

Bancosol houdt zich niet alleen bezig met het verspreiden van levensmiddelen, de organisatie heeft ook speciale projecten om werklozen weer aan een baan te helpen en voert campagnes om de bevolking bewust te maken van het feit dat bijna 45% van de bevolking van Andalusië rond of onder de armoedegrens leeft.

Bekend team

De inzamelacties worden gesteund door de internationaal beroemde en in Málaga geboren filmster/acteur Antonio Banderas, hij leende in 2018 zijn gezicht voor de posters en promoot de werkzaamheden van de voedselbank via de media.

Foto boven: Marjan en collega vrijwilligers Sorana Filipescu, Ester Montero, Marijke de Nier en Elvire Boitelle.

“Mensen uit mijn omgeving maakten grapjes over de mogelijkheid dat Antonio misschien wel bij ons team van vrijwilligers langs zou komen, dat zou ook leuk zijn geweest maar helaas..” lacht Marjan. “De hilarische commentaren op facebook zorgden er echter wel voor dat iedereen wist waar wij met onze groep stonden en vrienden en kennissen gingen speciaal op die dag inkopen doen om hun donaties bij ons achter te laten. Of ze stuurden ons een appje met het verzoek voor een bepaald bedrag boodschappen te doen, dat geld kregen we dan later van ze terug.”

Meer informatie

De inzamelactie van dit jaar vond eind november plaats, er zijn gedurende het hele jaar op diverse plekken speciale campagnes.

De dames staan elk jaar bij de Mercadona in Elviria, ze maken er een sport van zoveel mogelijk klanten over te halen tot een donatie.

Je kunt ook lid worden of een donatie doen, alle informatie daarover vind je op: https://bancosol.info/

ES Life 31

Día de la Constitución

het begin van de democratie Zes december lijkt misschien voor veel buitenlanders die hier wonen de zoveelste vrije dag maar voor Spanjaarden heeft de ‘Día de la Constitución’ een speciale betekenis. Het is de dag waarop ze herdenken dat ze mochten stemmen over de nieuwe grondwet. Een wet die het begin betekende van de democratie. In een land waar de adel en de kerk het volk altijd onder de duim hebben gehouden en daarna dictator Francisco Franco met ijzeren hand regeerde is dat tot vandaag de dag reden om stil te staan bij de vrijheid die de bevolking nu heeft.

Tekst & foto: Maria Kupers

Op 20 november 1975 overleed dictator Francisco Franco. Reden voor sommige mensen om de champagne open te trekken, voor anderen om een traantje weg te pinken. Vrijwel niemand durfde echter openlijk voor zijn emoties uit te komen, dat was al decennialang afgestraft met boetes, gevangenisstraf of de dood. Aangezien de dictator niet door middel van een revolutie was verdwenen maar gewoon rustig in zijn bed was overleden wist niemand wat er nu precies zou gebeuren. Men verwachtte dat de situatie min of meer hetzelfde zou blijven, simpelweg met iemand anders aan het hoofd. Dat was ook zo gepland.

Franco had prins Juan Carlos aangewezen als zijn opvolger en staatshoofd en Carlos Arias Navarro als zijn ‘politieke’ opvolger.

ES Life 32

De troonopvolger

Spanje had al 44 jaar geen koning gehad. Ten tijde van de republiek (voor de burgeroorlog van 1936) was koning Alfonso XIII het land uitgejaagd en drie van zijn voorgangers waren ook al van de troon verstoten. Zowel links als rechts waren nooit echt voorstander van een monarchie. De vader van de prins zou de meest logische nieuwe koning zijn geweest maar Franco en Carlos konden het niet goed met elkaar vinden. Twee dagen na het overlijden van Franco werd prins Juan Carlos gehuldigd als koning en hij zwoer trouw aan de principes van de Movimiento Nacional, de enige toegestane politieke partij ten tijde van Franco.

Maar de nieuwe koning bleek een wolf in schaapskleren te zijn. Ondanks het feit dat Franco zich ontfermd had over de opleiding van de prins, had deze in de jaren zeventig al contacten met diverse politici in ballingschap. Juan Carlos wilde democratie en daar was niet iedereen blij mee. Sommige mensen voelden zich verraden en waren bang voor de democratie. Volgens hen zou dit de deuren openzetten voor allerlei schandelijke zaken zoals communisme, porno en echtscheiding.

Geschiedenis maar beter vergeten

Tijdens de burgeroorlog maar ook tijdens de dictatuur zijn in Spanje honderdduizenden doden gevallen en waren mensen gevangengenomen omdat ze een andere mening hadden, homoseksueel waren of simpelweg omdat degene die aan de macht was een persoonlijke rekening met hen te vereffenen had. Een verleden waarvan iedereen het over eens was dat het niet in de weg moest zitten bij het moderniseren van het land. In 1977 werd daarom een generaal pardon afgekondigd. Daardoor kwamen alle politieke gevangenen vrij maar werd ook vastgelegd dat er nooit iemand vervolgd zou worden voor misdaden die tijdens de dictatuur zijn begaan.

Daardoor konden de mensen die in de tijd van Franco aan de macht waren geweest gewoon blijven zitten en meedoen aan verkiezingen.

Juan Carlos ging voortvarend te werk, hij wist het voor elkaar te krijgen dat Alfredo Suarez González in juli 1976 voorzitter werd van het parlement en schoof daarmee de door Franco aangewezen Carlos Arias Navarro aan de kant. In 1977 werden de eerste algemene verkiezingen gehouden en de partij van Suarez behaalde de meerderheid, gevolgd door de PSOE. De inmiddels weer legale communistische partij en de rechtse partij Federación de partidos Alianza Popular onder leiding van Manuel Fraga, minister uit de tijd van Franco, wisten elk rond de twintig zetels binnen te halen.

Het opstellen van de grondwet

Direct na de verkiezingen in 1977 werd een comité samengesteld dat de nieuwe grondwet voor Spanje moest opstellen. Vertegenwoordigers uit diverse partijen gingen om tafel zitten, haalden de meest moderne onderdelen uit grondwetten van andere Europese landen en debatteerden

maandenlang tot ze tot een voorstel kwamen dat naar het parlement kon. Het is voor het eerst in de geschiedenis van Spanje dat er een grondwet is waar alle politieke partijen mee kunnen instemmen en die ook aan het volk voorgelegd wordt.

Op zes december 1978 geeft 87,7% van de Spanjaarden aan dat ze de nieuwe grondwet goedkeuren. De koning ratificeert de wet op 27 december 1978. Zoals met alle wetten moet ook de grondwet in de Boletín Oficial del Estado (staatscourant) worden gepubliceerd maar 28 december is in Spanje de ‘Día de Inocentes’, vergelijkbaar met 1 april in Nederland en België.

Om te voorkomen dat het volk zou denken dat het om een grap gaat besluit men de publicatie uit te stellen tot 29 december.

De staatsgreep

Het ‘pacto de olvido’ (pact om te vergeten) betekende ook dat het leger vrijuit ging. En dat leek iedereen wel zo veilig, uit het verleden was immers gebleken dat een militaire staatsgreep in Spanje nooit helemaal ondenkbaar is. Op de ochtend van 23 februari 1981 drong een groep van 280 agenten van de Guardia Civil onder leiding van generaal Antonio Tejero het parlement binnen.

De verhalen over de samenzwering verschillen maar bij de militairen heerste blijkbaar het idee dat ze gesteund werden door de koning. Die trok echter ’s avonds zijn uniform van legerleider aan en hield een televisietoespraak waarin hij de coup veroordeelde. Hij riep de coupplegers op zich over te geven en zich aan de grondwet te houden, diezelfde grondwet waar het hele Spaanse volk een paar jaar geleden omarmd had. De duidelijke uitspraken van de koning, het optreden van de militaire politie en de gevangenisstraffen die de coupplegers kregen zorgden voor rust bij de bevolking. Ze konden nu echt geloven dat Spanje altijd een democratie zou blijven.

Zes december is uitgeroepen tot een landelijke feestdag en vrijwel overal worden herdenkingen georganiseerd. In de week daarvoor nodigen veel gemeenten schoolkinderen uit voor een eenmalige kindergemeenteraadsvergadering of een vragenuurtje bij burgemeester en wethouders.

ES Life 33

Mieke Feenstra en Tom van Wees van Very Good Estates vertellen u graag over de interessantste projecten aan de Costa del Sol. www.verygoodestates.com

info@verygoodestates.com

Telefoonnummers: +34 952 808 880 +34 629980882 (Mieke) +31 611334255

makelaar marbella

COLUMN Ik zie je in de rechtbank!

Je loopt rustig over straat van je omgeving te genieten en ineens stap je in een gat in het trottoir.

Het resultaat: een gebroken enkel, gescheurde broek en schaafwonden op je handen. Je zou kunnen zeggen dat je moet uitkijken waar je moet lopen maar je kunt ook zeker zeggen dat de gemeente ervoor moet zorgen dat er geen tegels uit de stoep ontbreken. De schaafwonden zullen vanzelf wel helen maar wie betaalt de medische kosten, de ziektewet en de nieuwe broek?

Het is mogelijk dat je schuldeiser bent van een recht op schadevergoeding door het Spaanse openbaar bestuur. Kortom, je kunt de gemeente aansprakelijk stellen. Die zijn hiervoor natuurlijk verzekerd maar je moet wel aan een aantal eisen voldoen om in aanmerking te komen voor deze vergoeding. Dat kan op grond van het artikel 1902 uit het burgerlijk wetboek dat bepaalt dat “Hij die door een actie of verzuim schade veroorzaakt aan een ander waardoor er schuld of nalatigheid ontstaat, is verplicht om de door hem veroorzaakte schade te herstellen�.

Inmiddels is er een toevoeging aan die wet doorgevoerd waarin staat dat een actie of verzuim dat schade veroorzaakt, het optreden van schade waarbij deze schade echt, effectief en financieel te evalueren moet zijn evenals een oorzakelijk verband tussen de actie en het verzuim van de administratie en het optreden van de schade.

Je moet dus een verband tussen oorzaak en gevolg kunnen aantonen. Dat lijkt misschien simpel in bovengenoemd voorbeeld. Maar er zijn natuurlijk legio voorbeelden te bedenken waar dit niet zo makkelijk aan te tonen is of waarbij de tegenpartij -de overheid- voldoende twijfel kan zaaien om de eis ongeldig te laten verklaren. Het is daarom van belang om dit niet zelf aan te pakken maar een advocaat in te schakelen. Bespreek van tevoren goed wat het plan van aanpak is zodat de kans van slagen zo groot mogelijk is.

Wim Lamers Partner bij Welex, Lawyers & Accountants www.welex.es ES Life 36

Dit voorbeeld houdt in geen enkel geval juridisch of fiscaal advies in. Elke soortgelijke situatie moet zorgvuldig per geval worden geanalyseerd waarbij altijd de betreffende belastingkantoren moeten worden geraadpleegd.

Uw advocaat en uw accountant werken samen voor u Uw zaken zijn in goede handen bij Marbella’s meest gerenommeerde advocaten, accountants

en belastingadviseurs. Om uw juridische en belastingzaken nog begrijpelijker voor u te maken, spreken we meerdere talen, waaronder Spaans, Nederlands, Engels, Duits en Frans.

• Gerechtelijke en buitengerechtelijke civiele zaken • Koop en verkoop van onroerend goed • Belastingadvies en accountantsdiensten • Corporate law, handelsmaatschappijen

• Erfrecht: testamenten en successie • Handelsmerken en patenten • Strafrechtzaken • Afwikkeling faillissementen • Algemeen fiscaal en juridisch advies

C/RAMÓN GÓMEZ DE LA SERNA 23, LOCAL 7 • 29602 MARBELLA

96

TEL: +34 952 775 521 • email: info@welex.es • www.welex.es ESPANJE!

PLATINUM CAR PARKING +34 951 402 866 | +34 695 982 031

WIJ LOSSEN UW COMPUTERPROBLEMEN OP! persoonlijke service 24 /7 * betrouwbare airport valet parking * geen wachttijd voor pendelbussen * persoonlijk ophalen en afleveren auto bij aankomst en vertrek * lange termijn tarieven al vanaf € 1,35 per dag * binnen en buiten parkeren beschikbaar

gratis wassen (als u vertelt deze advertentie te hebben gezien in dit blad) Engels sprekend. www.carparkingatmalagaairport.es platinumcarparking@gmail.com

Welex 3-2019.indd 96

Dankzij onze Nederlandse medewerker kunt u uw computerproblemen nu ook in uw eigen taal uitleggen.

Home & office visits, virus removal, disaster recovery, screen repair, IPTV (40 countries) software updates, managed IT services and much more from Málaga to Estepona.

We are your experts in PC, laptop and Macbook repairs, cover all your IT needs and offer excellent remote support service.

www.electronbox.net info@electronbox.net Phone (+34) 952 591 071

We also offer web design and development, social media marketing, site and email hosting and other business support services.

Paseo Jesús Santos Rein Nº. 11 Edificio Vega, Portal 3 Fuengirola

10-05-19 11:08

Donorschap & transplantaties Het leven in Spanje is zoveel leuker als je een beetje weet hoe de maatschappij in elkaar steekt. Maar je kunt niet overal zomaar binnenlopen om te vragen wat men daar eigenlijk doet. Daarom doet ESpecial Life dat voor jou. In deze aflevering van Vida Española gingen we in gesprek met Domingo Daga Ruiz, coördinator van het transplantatieteam in de regio Málaga.

Tekst & foto’s: Maria Kupers

ES Life 38

Je staat er hoogstwaarschijnlijk niet dagelijks bij stil maar er komt een moment dat je overlijdt.

Als dat in een ziekenhuis gebeurt is de kans groot dat aan je nabestaanden gevraagd wordt of ze toestemming verlenen voor de transplantatie van je organen en weefsels. Spanje staat al jarenlang op nummer één als het gaat om het aantal uitgevoerde transplantaties per inwoners. Dat komt volgens Domingo Daga Ruiz niet omdat volgens de wet iedereen donor is.

“Spanje voerde in 1979 een wet in waarin een aantal dingen staat beschreven: ten eerste dat transplantaties altijd in openbare ziekenhuizen worden uitgevoerd en dat de ontvanger van een donororgaan daar geen geld voor hoeft te betalen. Iedereen die legaal resident is in Spanje heeft recht op een transplantatie. Als er sprake is van een noodgeval kunnen ook niet residenten een transplantatie ontvangen. Daarnaast is het doneren en het ontvangen van een orgaan altijd anoniem. En de wet gaat ervan uit dat iedereen akkoord gaat met donatie, kortom iedereen is volgens de wet een donor.

Geen enkele arts die dit werk doet heeft zich echter ooit aan die wet gehouden” vertelt Domingo.

Een arts die zegt dat men zich niet aan de wet houdt, dat heb ik nog nooit eerder gehoord, dit behoeft enige uitleg. “Voor ons is de wet meer een verklaring van principes. Het Spaanse volk verklaart dat ze donor wil zijn. Maar zolang iemand niet expliciet heeft vastgelegd dat hij of zij geen donor wil zijn is het de familie die bepaalt.

Wij zullen nooit de wens van de nabestaanden negeren onder het mom van de wet.”

Spanje loopt voorop

Spanje was het eerste land ter wereld dat een dergelijke wet invoerde en veel landen hebben het voorbeeld inmiddels gevolgd. Ook in Nederland is iedereen nu donor tenzij dit anders is geregistreerd. Dat heeft daar voor veel ophef gezorgd, Domingo Daga begrijpt dat voor een deel wel. “Mensen zijn erg bang voor verplichtingen in dergelijke zaken, maar ook in Nederland kun je dus vastleggen dat je persé geen donor wilt zijn. Bovendien zullen ook daar de artsen nooit kost wat kost aan de wet vasthouden. Dat is ondenkbaar in dergelijke emotionele situaties.”

In Spanje wordt de nabestaanden altijd gevraagd wat de wens van de overledene zou zijn en wat

de familie zelf wil. Als je zelf wilt bepalen of je wèl of geen donor wilt zijn moet je dat aangeven in het medisch testament* dat je bij de Junta de Andalucía kunt registreren. De keuze die je daar vermeldt is wettelijk geldig.

Soepele organisatie

Het succes van het Spaanse model komt niet door de wet maar door de organisatie van het transplantatieteam. Dat team bestaat namelijk uit artsen en verpleegkundigen die dagelijks op de werkvloer actief zijn. “In andere landen zitten de coördinatoren vaak op een kantoor te wachten tot ze een telefoontje krijgen en gaan dan aan de slag. In Spanje zijn het mensen die op de afdeling Eerste Hulp of de Intensive Care werken. In de kleinere ziekenhuizen werkt één coördinator, hier in het Hospital Regional de Málaga (voorheen Carlos Haya) zijn we met z’n zessen: drie artsen en drie verpleegkundigen.

Zodra iemand is overleden beginnen we zelf met alle benodigde testen om te kijken of iemand geschikt is om donor te zijn. Daarnaast gaat iemand met de nabestaanden zitten om hen te begeleiden in de eerste fase van rouw en het eventuele donorschap te bespreken. Ondanks dat we daar de tijd voor nemen hebben we natuurlijk wel te maken met tijdsdruk, hoe eerder organen in een ander lichaam kunnen worden geplaatst hoe beter.” Zodra alle gegevens bekend zijn worden deze naar het Centro Nacional de Trasplantes in Madrid gestuurd. Die bekijken welke patiënten matchen met het profiel van de donor en op basis van urgentie en daarna de geografische afstand wordt de keuze gemaakt. Vervolgens gaat een speciaal team van transplantatiechirurgen naar het ziekenhuis waar de overledene zich bevindt. *meer weten over het medisch testament (voluntad anticipada)? Lees dan het artikel op onze site: www.especial-life.com/leef/ ES Life 39

Experten In de Spaanse vastgoedmarkt sinds 1984

BOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJF SINDS 1997

Verkoop - Huur - Verzekering Zoekt u een vakantiestekje of wilt u permanent komen wonen in Spanje?

Bij aankoop van een huis in het buitenland komt heel wat kijken, daarom is het belangrijk om de juiste partner te vinden. Niet enkel voor de aankoop maar ook voor alle vragen en diensten nadien. Ons team van experts zit voor u klaar en begeleidt u in heel het proces.

Neem contact op en geniet van onze 100% klantgerichte service.

Marbella +34 952 78 75 52 Valencia +34 639 67 18 93 Ibiza +34 971 09 50 71

Alles in en rondom uw woning van Málaga tot Estepona

• • • • • • • • •

nieuwbouw verbouwingen renovatie schilderwerk tegelwerk metselwerk electra loodgieterswerk advies

Poligono Industrial Los Perales Calle Pera Trinidad, Nave 6 29651 Mijas Frank van Krimpen Telefoon Mobiel Mail

+34 951 135 973 +34 628 111 989 info@nedpiramide.com

Vanessa Van Camp S.L.

admin@vancamp.es | www.spainvancamp.com

Kom langs in onze 400m2 showroom in San Pedro de Alcantara. Voor inspiratie & meubels op maat!

Ma - Vrij: 10-16 uur Za: 11-14 uur

OP MAAT GEMAAKTE MEUBELS VAN STEIGERHOUT Calle Budapest 16 San Pedro de Alcantara Tel.: 620 230 376 www.woodfactory.es info@woodfactory.es

Domingo is coördinator van de sector Málaga, daar valt niet alleen de hele provincie onder maar ook Almeria, Ceuta en Melilla. In Málaga zelf worden orgaantransplantaties (nieren, lever en pancreas) alleen in het Hospital Regional uitgevoerd, in het ziekenhuis Virgen de la Victoria doen ze de weefseltransplantaties. Harttransplantaties worden altijd in Córdoba of Sevilla uitgevoerd en in Córdoba doet men ook de longtransplantaties.

Die verdeling is zo gemaakt opdat de artsen echt gespecialiseerd in één bepaald type transplantatie blijven. De donoren komen niet alleen uit de openbare ziekenhuizen in de sector Málaga. Ook mensen die in privéziekenhuizen overlijden en in aanmerking komen om donor te zijn worden door de artsen direct gemeld aan het team in Málaga.

Steeds minder donoren

De wachtlijst voor een transplantatie is gemiddeld drie tot zes maanden. Hoewel in ruim 90% van de gevallen de nabestaanden toestemming geven voor transplantatie is er altijd een tekort aan donoren. “In de jaren zeventig en tachtig hadden we veel verkeersdoden, vaak jonge mensen.

Vandaag de dag is het een stuk veiliger op de weg en dat merken wij ook in de statistieken. De meeste donoren zijn nu tussen de 65 en 75 jaar hoewel het ook wel eens voorkomt dat er iemand van 80 of 90 tussen zit. De meesten van hen overlijden door een hersenbloeding.

In Spanje konden tot 2012 alleen mensen die hersendood verklaard waren als donor worden ingezet. Aangezien in andere Europese landen ook mensen die aan een hartstilstand waren overleden donor konden zijn is dat nu ook in Spanje het geval. Wat wel opvalt is dat oudere mensen tegenwoordig veel gezonder zijn dan vroeger, ook organen die al jaren dienst hebben gedaan kunnen in een ander lichaam nog lang door blijven werken” aldus Domingo.

Buitenlandse donoren

De Costa del Sol is de woonplaats van tienduizenden buitenlandse residenten. Ook zij kunnen donor zijn. “Alle ziekenhuizen hebben tolken voor verschillende talen en wij hebben hier sowieso een lijst met mensen die voor ons kunnen vertalen. Het komt bij buitenlanders echter wel vaker voor dat het moeilijk is om de nabestaanden te vinden. Daarvoor nemen we vaak contact op met het consulaat of de ambassade en die gaan dan op zoek.

Soms gaan we met de politie naar het woonadres van de overledene om te kijken of we daar een aanwijzing kunnen vinden. Niet alleen om dan de nabestaanden op te kunnen sporen maar ook om een medische geschiedenis te achterhalen. Als we die niet hebben kunnen we, ondanks alle tests die we ter plekke uitvoeren, nooit een volledig dossier voor de transplantatie opstellen. Maar meestal lukt ons dat, ondanks de korte termijn, wel.

Familie in het buitenland hoeft ook niet op stel en sprong op het vliegtuig te springen, we hebben al meerdere malen de toestemmingsformulieren per mail verstuurd en getekend terugontvangen. De hele procedure mag niet meer dan 36 uur duren, daarna is de kans op een geslaagde transplantatie te klein.”

Levensfilosofie

Nadat we al meer dan twee uur hebben zitten praten over allerlei situaties en overtuigingen rondom leven en dood ben ik toch wel benieuwd wat voor invloed zijn werk op de levensfilosofie van Domingo heeft. “Het is voor mij heel duidelijk dat het leven eindig is. Het grootste cadeau dat jezelf en anderen kunt geven is tijd.

Als je donor bent geef je anderen ook na je dood tijd. Ik probeer mijn tijd te besteden aan dingen die ik werkelijk belangrijk vind, ik geniet van kleine dingen in het leven. Gelukkig zijn doe je door anderen gelukkig te maken.”

Links: Domingo Daga op zijn kantoor. Rechts: het Hospital Regional Universitario de Málaga

ES Life 41

COLUMN Geluk kun je afdwingen...

“Liggen die dingen nu al weer in de winkel? Het is verdorie september en het is nog drie maanden tot december!” Nee, het gaat hier niet over pepernoten in de Nederlandse supermarkten, maar over de geluksdruiven in Spanje, die met Oud & Nieuw door vrijwel alle Spanjaarden worden gegeten. Bij elke klokslag moet je een druif eten, wat je geluk brengt in het nieuwe jaar. En ja, ze zijn dus al weer even verkrijgbaar.

Zoals bij zoveel tradities, is niet precies bekend waar deze vandaan komt. Er wordt gezegd dat het de werkende klasse was die eind 19e eeuw zo de adel belachelijk maakte. Die dronken immers champagne en aten druiven. Een ander verhaal is dat er in 1909 zo´n goede druivenoogst was, dat er een flink overschot was. Daarom gaven de boeren in Alicante op 31 december druiven weg.

Later besloot men die om 12 uur ´s nachts bij elke klokslag één op te eten. Het heeft de boeren geen windeieren gelegd, want sindsdien is de vraag naar druiven rond Oud & Nieuw enorm.

In Málaga, toch al bekend om zijn witte druiven, is dat niet anders. Maar voor wie liever makkelijk doet liggen er dus nu al blikjes in de winkel, met daarin keurig 12 druiven afgeteld. Die zijn wat zachter en daardoor makkelijker door te slikken, want zo eenvoudig is het niet! Door de jaren heen kwamen meerdere mensen op de spoedeisende hulp terecht en daarom werden de klokslagen vertraagd. Sloegen ze eerst per seconde, is er nu een klokslag per drie seconden. Zo heb je dus meer tijd om ze op te eten. Ook het vooraf verwijderen van het schilletje maakt het makkelijker trouwens!

In Málaga eet je de druiven, als je niet thuis voor de televisie kijkt, op de Plaza de la Constitución.

Vanaf 22.00 uur is daar live muziek en namens de gemeente worden daar duizenden zakjes met druiven uitgedeeld. En het feest gaat ook na twaalven nog door!

Maar alleen druiven eten is natuurlijk niet genoeg voor je dosis geluk in het nieuwe jaar. Er zijn nog veel meer Spaanse tradities! Zo draag je het best rood ondergoed op de 31 december voor een goed sexleven. En natuurlijk doe je wat geld in je schoen, zodat het je ook financieel voor de wind zal gaan. Zet ook even je koffers voor de voordeur neer, zodat je veel zult gaan reizen in 2020.

En ben je op zoek naar liefde? Steek dan een rode, witte en groene kaars aan en laat ze helemaal opbranden.

Dat kan toch niet meer mis gaan in het nieuwe jaar?

Sander de Klomp is eigenaar van Hotel Casa de las Mercedes in het centrum van Málaga. casadelasmercedes.com ditismalaga.nl.

ES Life 42

WAT ZIJN JOUW WENSEN ALS JE NIET MEER KUNT COMMUNICEREN? Als inwoner van Spanje kun je laten vastleggen wat je laatste wensen op medisch gebied zijn. √ behandeling √ medicatie √ donorschap √ wettelijk vertegenwoordiger √ geestelijke bijstand Hulp en vertaling bij het invullen en registreren van jouw medisch testament bij de Junta de Andalucía en het Ministerie van Gezondheid.

www.medischtestament.com

• • • • •

Aannemingsrecht Zakelijke zekerheden en Beslagrecht Huur en pachtrecht Vennootschapsrecht Contractenrecht

• • • • •

Vermogensrecht Personen- en familierecht Aansprakelijkheids- en Verzekeringsrecht Erfrecht Wegverkeer

Juridisch Advies Civiele & Strafrechtelijke Procedure Fiscaal Advies & Administratieve Ondersteuning

FRANCISKA SMIDT

NIEUW KANTOOR

EXPOSITIE

Mede oprichter Advocaat & Jurist Spreekt Spaans, Nederlands, Zweeds en Engels Gedreven en een doorbijter Lid van Ellas

Recent hebben wij een nieuw kantoor geopend voor allround Juridische, Fiscale & Administratieve Ondersteuning m.b.t. Onroerend Goed.

Momenteel hebben wij een expositie van het kleurrijke werk van de Nederlandse schilderes Petra Wilderink. Kom gerust eens langs om haar werk, waaronder het schilderij Love Life, te bewonderen.

LEGAL/CONVEYANCING DEPARTMENT (NIEUW)

LITIGATION DEPARTMENT & LO&AL ASESORIA FISCAL

Avda. Ricardo Soriano Nº5, edificio Espléndido 7ºB

Avda. Ricardo Soriano 29, Edificio Azahara II

Marbella, Málaga

Marbella, Málaga

+34 952 860 215

WWW.PROFESSIONALLAWINTERNATIONAL.COM

winnende wijnen

Tijdens de Wereld Wijn Competition sluiten 280 professionele wijnkenners zich twee weken lang op om in totaal 16.500 wijnen te proeven.

De vijftig winnaars worden gepubliceerd in het Britse wijnvakblad Decanter. Spanje deed het ook dit jaar weer uitstekend, 8 wijnen ontvingen de medaille ‘Best in Show’.

Van de acht Spaanse wijnen die een topbeoordeling kregen zijn er 2 wit, 4 rood en 2 zijn sherry’s. Nu zult u misschien denken dat de wijnen die zulke prestigieuze prijzen winnen onbetaalbaar zijn, maar gelukkig valt dat mee: vier van de acht wijnen kosten ongeveer €20.

Niet al deze wijnen zullen bij iedereen in de smaak vallen. De makkelijkst drinkbare wijnen zijn de Nobre Treixadura, Finca Azaya en Coto de Imaz Gran Reserva. Voor wie met kerst wild gaat eten en daarbij iets bijzonders wil schenken is de Grans Muralles een goede keuze. De beide sherry’s zijn heel apart en heel Spaans, het proberen waard voor wie er voor open staat.

ES Life 44

De prijswinnaars Nobre Treixadura 2017 (rond €20) van Ramón do Casar in Ribeiro, landinwaarts in Galicië. Een jonge wijn van de Treixadura druif met een bleek strogele kleur en frisse, levendige aroma’s van geel zomerfruit (perzik) en bloemen. Strak en fris in de mond, rinse zuren, maar met een volle, mond vullende fruitigheid. Een wijn die goed past bij de zeevruchten van Galicië: percebes, zamburiñas, almejas, oesters.

La Fillaboa 1898 Albariño 2010 (rond €30) van Bodegas Fillaboa in Rías Baixas aan de Atlantische kust van Galicië. Deze wijn heeft een lange rijping op de lies en in de fles ondergaan, wat de wijn een goudglanzende kleur geeft; de aardse aroma van noten, was en mos gaan de bloemige en fruitige aroma’s van een jonge Albariño overheersen. De wijn is vol in mond met elegante zuren, terwijl het vleugje noot en de mineraliteit van de graniet bodem in Rías Baixas een mooie complexiteit geven. Een wijn voor bij een rijke visschotel in een volle (romige) saus.

Coto de Imaz Gran Reserva 2012 (€19; ik vond hem voor €16,20 bij Carrefour in Estepona) van El Coto in Rioja. Gemaakt van Tempranillo en 10% Graciano. Een diepe, robijnrode kleur met granaat aan de rand. Intens aroma van cassis, zwarte kers en bramen met een zoet vleugje tabak en vanille en subtiel eikenhout. Vol in de mond met veel concentratie, sprankelende fruitigheid, de elegante zuren mooi in balans met de rijpe tannines. Lang aanhoudende afdronk. Wijn voor bij een mooi stuk geroosterd rood vlees (rund of lam) of een rijpe kaas.

Finca Azaya 2017 (€21) van Valduero in Castilla y Léon. Een 100% Tempranillo wijn. Diep, donker robijnrood, bijna zwart. Aroma’s van rijp, rood fruit (bessen, kersen) met in de achtergrond laurier en eiken. De wijn is vol in de mond, maar zacht met het fruit op de voorgrond, mooie balans van levendige zuren en zachte tannines.

Een aangename wijn, die makkelijk combineert bij tal van lichtere gerechten.

Les Ones Samsó 2015 (€70) van Bodegas y Viñedos de Cal Grau in Priorat (Catalonië).

Een wijn van de Cariñena druif (Samsó in het Catalaans, Carignan in het Frans). Diep, donker robijnrood, paars aan de rand. Een zwaar aroma van zwarte bessen, zwarte kersen, drop met een vleugje peper en zoethout in de achtergrond.

Foto: Markus Spiske

Vol (overwelmend) in de mond, veel concentratie en structuur met stevige zuren en tannines en een droge (wrange?) afdronk. Lang bewaar potentieel. Karaktervolle wijn voor wie van een stevig glas wijn houdt (vergelijkbaar met een Corbières uit Zuidwest Frankrijk). Combineert het best met stevige gerechten zoals stoofschotels, wild en oude (blauwe) kazen.

Grans Muralles 2014 (€85) van Familia Torres in Conca Barberà (Catalonië). Een blend van 31% Garnacha, 44% Cariñena en 17% Querol (een Catalaanse druivensoort). Donker robijnrood met paarse rand. Aroma van gestoofd (zoals jam) zwart fruit (bessen, kersen, pruimen), hint van viooltjes; toast, tabak en eikenhout in de achtergrond. Vol en zwoel in de mond, rijp fruit, kruidig, mineraliteit van de leisteen bodem, elegante zuren en rijpe tannines; volle, aanhoudende afdronk. Combineert goed met kruidige gerechten (pepper steak, tomatensaus), wild en oude kazen.

Almacenista Antonio Caballero y Sobrinos Del Castillo Amontillado (€22) van Lustau in Jerez. Amontillado is een gerijpte (in dit geval 18 jaar) fino sherry. De kleur is amber/koper.

Aroma’s van hazelnoot, abrikoos en gekonfijte sinaasappel, rokerig hout. In de mond heeft de wijn een intense (scherpe) smaak van noten, een zoute kruidigheid, frisse zuren en een lange, droge afdronk. U kunt dit drinken als een pittig aperitief, bij smaakvolle tapas als manchego viejo, jamon de bellota, gerookte vis, wild paté, gebakken kippenlever of bij notige en caramel desserts (crema Catalana).

Oloroso V.O.R.S. 30 Years Old (€38) van Lustau, Jerez. Oloroso is een sherry, die een langere rijping ondergaat. V.O.R.S. staat voor Very Old Rare Sherry. De kleur is bleek roodbruin mahoniehout.

De wijn heeft aroma’s van gedroogde abrikoos en perzik, een scherp toontje van sinaasappelschil, in de achtergrond nougat en het zoete van graan.

Mond vullend, geconcentreerd en intense, droge smaak, bijna brandewijn (21% alcohol) met een aanhoudende afdronk. Deze wijn combineert goed met gerechten met rijpe smaken, zoals wild (patrijs, gans, eend), gedroogd of gerookt vlees (Bresaola), ossestaart, morcilla (bloedworst), of rijpe en blauwe kazen.

Ronald Dorlas is vinoloog van de Nederlandse Wijnacademie sinds 2007. Hij heeft wijngebieden in Frankrijk, Italië, Duitsland, Californië, Australië, Nieuw-Zeeland en ZuidAfrika bezocht en is enthousiast wijnproever. Volg Ronald’s proefnotities op vivino.com/users/ronald.dor/.

ES Life 45

Installatie, reparatie en onderhoud van alle merken ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥ ¥

Airconditioning Verwarming Zonneboilers Warmtepompen Elektriciteit Camerabewaking

Zonnepanelen Zwembadtechnieken Loodgieterswerken Alle technische problemen

Bij ons steeds de beste prijskwaliteit en service

www.allcoolheatingsolutions.com

Met ons advies onderneemt ú de juiste stappen in Spanje.

Fiscaal & Juridisch Advies Spanje Nederland Aan- & Verkoopbegeleiding Onroerend Goed Spanje Belasting Aangiftes Spanje Nederland Overige fiscale en juridische diensten

Nederland: Breda | Spanje: Marbella (+34) 951 419 998 www.doorakkerstaxlaw.com info@doorakkerstaxlaw.com

& PARTNERS

COLUMN Verhalen voor bij het haardvuur Het leven van een dierenarts is nooit saai, het levert ook leuke verhalen op. Deze keer een paar anekdotes uit de praktijk.

Midden in de nacht word ik gebeld omdat een kat is begonnen met overgeven en alle darmen komen eruit. Ik vraag de eigenaar de kat en de darmen naar de praktijk te brengen. Bij aankomst heeft de kat ook haar hart eruit gebraakt. De poes in kwestie zit er echter vrolijk bij en na wat gepuzzel blijken de darmen en het hart aan een rat toe te behoren die ze had opgegeten!

Op het dagprogramma staan 2 verschillende katers ingepland voor hun castratie. De ene eigenaar komt de kater brengen, maar de andere eigenaar kan de kat niet vinden en verschuift de operatie naar de volgende dag. Je raadt het misschien al.. de volgende dag komt dezelfde (reeds gecastreerde) kater. Beide eigenaren waren ervan overtuigd dat het hun kat was, ze woonden tegenover elkaar.

Een mooie jonge Bouvier komt op het spreekuur want hij is aan het braken en weigert te eten.

Op de vraag of hij iets ‘verkeerds’ had gegeten konden de eigenaren niet echt antwoorden. Er wordt een rontgenfoto gemaakt van de buik en zit er een grote speelgoed kikker te grimnassen in de maag. Oh ja die kikker waren we kwijt! Helaas voor de hond moet het er operatief uit, hij is volledig hersteld en de kikker mocht ook mee naar huis.

Niet mijn favoriete patiënt maar een jonge knul komt met zijn vogelspin. Een van de 8 pootjes hangt er maar raar bij. De jongeman haalt de spin uit het doosje en er blijkt een draadje om de poot te zitten die het pootje heeft laten afsterven. Zonder de spin echt aan te raken en met een snelle knip van de schaar is het pootje eraf en mag hij zijn spin weer in het doosje zetten!

Een man komt met zijn python langs, deze zou zwanger zijn maar had volgens de berekeningen weken geleden al moeten bevallen. Op de rontgenfoto zijn veel eieren te zien, dus besluiten we een keizersnede gaan doen. Daarvoor moet de slang worden verdoofd en aangesloten worden op de gasanaesthesie. Terwijl de voorbereidingen voor de operatie worden gedaan besluit de slang om maar in de beademingsslang te kruipen, we konden haar nog net bij het puntje van de staart eruit trekken!

Nazli van den Kieboom Dierenarts bij Pointer Clinic in Estepona. pointerclinic.com ES Life 47

COLUMN Uw hersenen en uw beleggingsplan Natuurlijk weet u dat u met het beleggen uw hersenen moet gebruiken. Met uw mensenbrein maakt u uw plan en berekeningen en legt u uw orders in. Dit alles op basis van uw kennis van de financiële markten en uw eigen doelstellingen met bijbehorende calculaties.

Tot zover de strategie, weloverwogen en misschien wel met een kopje koffie erbij vastgesteld op een dinsdagmorgen. Het mensenbrein heeft zijn werk gedaan, nu alleen nog even doen…

Vechten, vluchten, verstijven Uw andere twee breinen, het zoogdieren- en reptielenbrein, waren die dinsdag bij de planvorming waarschijnlijk niet heel actief. Maar let op, dat kan snel veranderen! Rode en groene kleuren op uw scherm en onverwachte, bedreigende ontwikkelingen (op de beurs) maakt dat we gekke sprongen maken, willen vechten, vluchten of verstijven. Met ons mooie plan, ligt het gevaar op de loer dat we de strijd aan gaan met de beurs (bijvoorbeeld onvoorbereid gaan bijkopen), gaan vluchten (alle posities sluiten en de beurs een tijdje links laten liggen) of verstijven (geen geplande stop-lossorders uitvoeren maar ‘stil zitten wanneer je geschoren wordt’).

Samenwerking Wat kunt u nu met dit gegeven? Allereerst is het natuurlijk mooi dat we als mens dit verschijnsel herkennen en ons dus hierop kunnen voorbereiden. In ons beleggingsplan kunnen we derhalve rekening houden met het gegeven dat in bepaalde omstandigheden de oerinstincten naar boven komen. Met vooraf ingelegde geavanceerde orders bijvoorbeeld kunt u in onze systemen zorgen dat uw acties worden uitgevoerd – zonder dat u als mens nog moet worstelen met uw instinct en emoties. Daarmee zorgt u dat in tijden dat emotie en overlevingsdrang kunt terugvallen op uw plan (mensenbrein) en rationeel blijft.

Niet onderschatten Hoe vanzelfsprekend dit alles ook klinkt, onderschat de invloed van uw oerinstincten niet! Meestal zijn er vaste patronen die niet zo maar even worden doorbroken. En alleen maar op papier van achter de tekentafel is dit gedrag niet 100% te voorspellen. Het is altijd leerzaam om in de praktijk uw eigen koers op de beurs te ervaren en vervolgens te evalueren. Niet alleen de geschreven regels op de beurs bepalen uw resultaat, maar ook de ongeschreven regels!

Taco te Gussinklo, relatiemanager van BinckBank in Spanje taco.te.gussinklo@binckspanje.com / +34 952 924 011 / binckspanje.com

ES Life 48

Deze informatie is afkomstig van BinckBank Spanje. De informatie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als een individuele aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Let wel! Beleggen brengt risico’s met zich mee. Uw inleg kan minder waard worden.

Estepona is op zoek naar eerste klas vakantie-huurhuizen Het gaat heel goed met Estepona. De buitenlandse toeristen waarderen de authentieke Spaanse dorpsstraatjes vol bloempotten en bloembakken.

En met de komst van mooie tapastenten en culinaire beachbars stijgt de populariteit van Estepona en daarmee de vraag naar accommodatie. De hotels zijn vol en er is steeds meer behoefte aan huurappartementen en -huizen. Met name in het hogere en hoogste segment.

Wij verhuren uitsluitend dit veel gevraagde segment. We kunnen voor u het volledige zorgenpakket uit handen nemen. De verhuur, de schoonmaak, de aankomst of het oplossen van calamiteiten. Als u een tweede huis in Estepona heeft en dit zou willen verhuren, dan praten we graag verder over wat wij voor u kunnen betekenen.

Very Good Estates +34 952 808 880 Mieke Feenstra +34 629 980 882 Tom van Wees +34 609 544 440 info@verygoodestates.com www.verygoodestates.com/verhuur

makelaar marbella

Volop natuur in Doñana Het fijne van wonen in Zuid-Spanje is dat er zoveel leuke bestemmingen in de buurt zijn voor een korte vakantie. We trokken er een paar dagen op uit naar de provincie Huelva. Op een uur rijden van Sevilla ligt het natuurpark Doñana, het grootste zoetwatermoerasgebied van Europa.

Tekst & foto’s: Maria Kupers

ES Life 50

ES Life 51

De ‘Espacio Natural Doñana’ beslaat 123.000 hectare grond in de provincies Huelva, Cádiz en Sevilla. Bijna de helft van het natuurgebied is Parque Natural, dat betekent dat het beschermd is maar dat er nog wel activiteiten zoals landbouw en toerisme kunnen plaatsvinden. Het andere deel is sinds 1969 Parque Nacional en daar mag vrijwel niets. Je mag op sommige plekken wandelen of paardrijden en de diverse excursiebedrijven in de omgeving hebben ook toestemming het gebied binnen te gaan. Er wordt alleen een uitzondering gemaakt voor de Romería del Rocío omdat mensen al eeuwenlang gebruik maken van de route door Doñana om naar het dorp El Rocío te gaan om de maagd te eren.

Doñana staat bekend vanwege de vele vogelsoorten die er wonen of het als rustplaats gebruiken tijdens de migratie. Maar het is niet alleen een paradijs voor vogelliefhebbers, het is ook het leefgebied van de Iberische lynx. Deze katachtige stond op de lijst van uitstervende diersoorten, maar door de inspanningen van teams van biologen en dierenorganisaties zoals het WWF zijn de dieren inmiddels niet meer met uitsterven bedreigd maar staan nog wel op de lijst met bedreigde diersoorten. De dieren worden nauwkeurig in de gaten gehouden en hun aantal is inmiddels gestegen naar 92 waardoor inteelt vermeden kan worden.

Omdat ik graag het Parque Nacional en vooral de lynx wil zien besluit ik een tour te doen. Er zijn verschillende excursiebedrijven in de omgeving die twee keer per dag voor een uur of vier het park intrekken. Ik doe de noordelijke route: bossen en moerassen. Helaas heb ik niet veel geluk, de moerassen staan grotendeels droog omdat het zo weinig heeft geregend en we zien ook geen lynx. Ze zijn er echter wel want één van de zandpaden is afgezet omdat er op 50 meter afstand van de weg een moeder jongen heeft gekregen. We zien wel wilde paarden, herten en veel vogels. Onze gids heet Maria en ze is biologe.

Tijdens de rit vertelt ze veel over de geschiedenis en de natuur in Doñana. Ze laat ons uitstappen om een stukje te gaan lopen zodat we de vele vogelgeluiden kunnen horen. De ware vogelaar zal ongetwijfeld precies weten welke vogels hij hoort, voor mij klinkt het gewoon als een mooi concert. We stoppen bij een bezoekerscentrum en onder het genot van een kopje koffie vraag ik haar naar twee onderwerpen die de afgelopen jaren in de Spaanse pers verschenen: de aardbeienteelt en de brand die in het park zelf bijna 9.000 hectare natuur vernietigde.

ES Life 52

Tegenstrijdige belangen

Volgens María hebben beide onderwerpen te maken met politiek. “In het gebied dat nu het Parque Natural is werden altijd al gewassen verbouwd en daarvoor is natuurlijk water nodig.

Dat ging goed totdat de grote (inter)nationale bedrijven hier begonnen met kweken van aardbeien, frambozen en bessen. Bestuurders dachten alleen aan de werkgelegenheid die dit opleverde. Er werden veel illegale putten geslagen en de gemeentes lieten dit toe. Ze zeiden zelfs dat mensen zich niet druk hoefden te maken want die putten zouden later wel gelegaliseerd worden.

In de loop van de jaren is gebleken dat door deze intensieve landbouw droogte is ontstaan in Doñana. Legaliseren was dus eigenlijk geen optie meer, maar niemand heeft het lef om de putten te laten sluiten want dan gaan de bedrijven weg. Het is een juridische strijd geworden waar geen einde aan lijkt te komen.”

Behalve dat de telers veel water gebruiken, kwamen deze bedrijven onlangs weer in het nieuws. Er werken veel immigranten uit Marokko en de arbeidsomstandigheden zijn niet om over naar huis te schrijven. Zowel Maria als andere mensen die ik deze dagen spreek zijn dubbel over de fruitteelt in hun gebied. Het levert werkgelegenheid op, ook veel vrouwen uit de omliggende dorpen werken op het land of in de verpakkingsindustrie. Maar het betekent ook lange files tijdens de spitsuren en een tekort aan huurwoningen omdat deze door de immigranten worden gehuurd. Bovendien hebben de bedrijven geen lokale banden en wordt alles geëxporteerd.

Waar elk dorp in de provincie Málaga op z’n minst een feest heeft dat gewijd is aan het product dat daar verbouwd wordt en er in restaurants diverse gerechten mee bereid worden, zie je hier inderdaad nergens iets met rood fruit op de kaart terug.

De brand die in juni 2017 in Doñana woedde heeft veel stof ter discussie doen opwaaien. De verhouding tussen agrariërs en milieuactivisten was al gespannen, meteen na het uitbreken van de brand werd er al snel hevig gespeculeerd over de oorzaak. Uiteindelijk blijkt de brand niet aangestoken te zijn maar wel de schuld van de mens te zijn. “Bij Huelva ligt een groot gebied met chemische industrie. De installaties zijn verouderd en voldoen niet meer aan de milieu- en veiligheidseisen. Maar ook hier durft de politiek niet in te grijpen want deze industrie is de enige die werkgelegenheid biedt in die regio.

ES Life 53

Links: Drachtig hert. Rechts: Wandelpad bij het bezoekerscentrum Acebrón

Vlak naast de fabrieken wordt hout verbrand om er kolen van te maken. En meteen daarnaast ligt Doñana. De brand zou zijn ontstaan bij het maken van de kolen. De wind waaide met 90 kilometer per uur in de richting van het natuurpark waar men vier dagen bezig is geweest met blussen. Ik durf er niet aan te denken wat er gebeurd zou zijn als de wind in de richting van de fabrieken had gewaaid” vertelt María.

Park vol paleizen

Het natuurgebied heeft haar naam te danken aan Doña Ana Magdalena Gómez de Silva y de Mendoza. Het gebied was in handen van haar echtgenoot, de zevende hertog van Medina Sidonia. Er werd zoveel over zijn buitenechtelijke affaires geroddeld dat zij besloot zich terug te trekken in het paleis dat hij er gebouwd had.

Dat Palacio de Doñana wordt tegenwoordig gebruikt voor overleg op topniveau en als vakantieverblijf voor landelijke politici, je kunt het als gewone burger helaas niet bezoeken.

Het nieuwste paleis in het park werd in 1960 gebouwd en is nu het bezoekerscentrum Acebrón.

Je kunt er een uitgebreide tentoonstelling over het leven en de natuur in Doñana bekijken en er is een wandeling door de bossen uitgezet. Ook de bezoekerscentra La Rocina en Acebuche waren vroeger paleizen waar de adel verbleef tijdens het jachtseizoen. De mensen die er woonden waren in dienst van de adel en leefden van veeteelt en landbouw.

ES Life 54

Bewegend duingebied

In het gebied hebben altijd al dennenbomen gestaan, de dennenappels werden geoogst vanwege de pijnboompitten en het hout werd gebruikt voor de bouw en om kolen van te maken. Begin vorige eeuw werden er echter veel meer bomen gepoot.

Het zuidelijke deel van Doñana bestaat namelijk uit duinen en vanwege de wind verplaatsen deze zich steeds verder landinwaarts. Een slimme grootgrondbezitter zag hoe de dennen het zand vasthouden en besloot duizenden bomen te planten zodat zijn land niet in een grote woestijn zou veranderen. Tegenwoordig worden de bomen regelmatig gesnoeid zodat er ruimte en licht is voor struiken en grassen waar vele diersoorten van kunnen leven.

Dictator Franco heeft ooit het plan gehad om de moerassen droog te leggen en er een grote eucalyptusbomenplantage van te maken. De bosbouw zou veel rijkdom opleveren en de malariamuggen die in de moerassen leefden zouden vanzelf uitsterven. Wetenschapper José Antonio Valverde schreef hem een brief om uit te leggen wat de ecologische waarde van het gebied was. Hij wist Franco te overtuigen en zijn brief was tegelijkertijd een reden voor het oprichten van een organisatie die geld inzamelde om stukken grond in Doñana op te kopen. Doñana werd een wetenschappelijk onderzoeksterrein en het Wereld Natuurfonds was geboren.

Links: Palacio Acebrón. Rechts: Platero wordt gezadeld.

Toerisme

Behalve dat het hele jaar door veel mensen speciaal voor de Virgen del Rocío naar het gebied komen, zijn er steeds meer bezoekers die in eerste instantie voor de natuur komen.

Je kunt overnachten in Almonte, El Rocío of in de kustplaats Matalascañas die vooral geliefd is bij de inwoners van Sevilla. De keuze aan accommodaties is in Matalascañas veel groter maar het is niet de mooiste plek om te verblijven.

In El Rocío zijn veel Casas Rurales die als klein hotel functioneren. Bovendien zijn daar alle voorzieningen op loopafstand te vinden.

Hoewel grote delen van Doñana niet zomaar toegankelijk zijn kun je er wel wandelen. Bij de bezoekerscentra zijn diverse wandelingen uitgezet. Ze zijn allemaal een bezoekje waard want elk centrum is omringd door andere ecosystemen. Bij Matalascañas kun je fietsen huren. Hier zijn echter niet heel veel fietsroutes omdat het grootste deel van het park uit los zand bestaat. Als je besluit een tour door het park te doen kun je het beste op zoek naar een bedrijf dat door alle zones van Doñana gaat zodat je een volledig beeld krijgt.

Natuur vanaf een paardenrug

Omdat je te paard wel in het beschermde gebied kunt komen, besluit ik dat een ritje een leuk idee is. Als ik bij Turismo Ecuestre Doñana in El Rocío aankom is de smid net bezig met de laatste hoef van Platero, het paard waarop ik ga rijden.

Eigenaar Gregorio is ingenieur maar besloot toch zijn hart te volgen en zijn leven aan paarden te wijden. Als we het nationale park inrijden begrijp ik precies wat hij bedoelt als hij zegt dat hij nooit op een kantoor zou kunnen werken. De vogels kwetteren, het landschap is afwisselend en er heerst totale rust.

Ter afsluiting maken we nog een rondje door het dorp, waar me nu pas opvalt dat bij de bars een extra hoge bar op het terras staat. Handig, zo hoef je niet van je paard af als je wat wilt drinken. Met een volkomen leeg hoofd en ietwat stijve spieren stap ik weer af, het wordt tijd dat ik serieus leer paardrijden…

De seizoenen

Doñana is het hele jaar door te bezoeken. In de zomer is het er echter wel heet. In de bossen bij Acebrón is het dan het koelst en natuurlijk kun je naar het strand. In januari en februari zijn de herten, zwijnen en lynxen op zoek naar een partner en is de kans groot dat je hen kunt zien.

Het voorjaar is ideaal voor vogelliefhebbers, honderden soorten maken hier dan een tussenstop tijdens de migratie.

Meer informatie

www.lincecasarural.com www.turismoecuestredonana.com http://www.andalucia.org/en/natural-spaces/ national-park/donana/

ES Life 55

COLUMN Jij bent zo gek nog niet!

Hoe zekerder je bent van jezelf en je gewoontes, hoe gekker de ander. Dat geldt ook voor culturen en landen, wat leidt tot opvattingen variërend van ‘Jesses, ze bakken de friet hier in olijfolie’ tot generalisaties als ‘Dat wordt nooit wat met dat land!’.

Sinds we in Andalusië wonen, merken we de verschillen duidelijk: weinig is geregeld, files hebben we nog niet meegemaakt, internet is al dan niet beschikbaar, afspraken kun je maken, bestellen is iets anders dan op tijd geleverd krijgen. Het is makkelijk om over deze verschillen een negatief oordeel te hebben – ‘wie doet de winkels nou dicht om drie uur ’s middags?’ Ook de Spanjaarden onderling kunnen er wat van: ‘het noorden verdient het geld; in het zuiden maken ze het op.’

Als je in staat bent de superioriteit van je eigen cultuur te relativeren kun je de verrassing toelaten die je in een andere cultuur aantreft. Een simpel voorbeeld is dat de Andalusiërs in ons dorp zich niet druk maken. Van hen hebben we geleerd dat als internet niet werkt, dat een uitstekend moment is om een wandeling te maken. Alles op zijn tijd.

Een ander mooi voorbeeld van culturele samenwerking kun je vinden in lokale bouwstijl, die iedereen weleens gezien heeft, maar die typerend is voor Spanje: de mudejar-stijl (estilo mudéjar).

De term Mudéjar is afgeleid van het Arabische woord ‘mudayyan’, wat ‘getemd’ maar ook ‘zij die bleven’ betekent. Dit was de term die werd gebruikt voor de Moorse bevolking die in Spanje bleef nadat de Christenen het Iberisch schiereiland hadden heroverd. Zo werd het de naam van een bouwstijl, die je hier overal terugvindt en makkelijk herkenbaar is aan de bakstenen constructie van hoefijzervormige, ook wel sleutelgatvormige bogen. De mudéjar-architectuur is uniek in de wereld. Het is het resultaat van het naast elkaar bestaan en samenwerken van de drie culturen in middeleeuws Spanje. Zo hadden de Mooren in de tijd dat zij heersten over Al-Andalus de ruimte gelaten aan de Christenen (de Mozaraben) in de vorm van godsdienstvrijheid. Na de herovering (reconquista) deden zij hetzelfde richting de Moren (Mudejaren). Mede ingegeven door de economische meerwaarde die zij hadden door hun specifieke kennis van landbouw en irrigatie.

Dat werkte ook culturele contacten in de hand, die aan de basis liggen van de mudejar-stijl.

Het is een van de verstrekkende gevolgen van onderlinge tolerantie en later samenwerking, die tot een meerwaarde leiden voor beide culturen, in dit geval de sierlijke bouwvorm, die de van oudsher sobere christelijke bouwkunst verfraaide.

Een lokaal voorbeeld van hedendaagse integratie vonden we vandaag op een lokale markt, waar vluchtelingen landbouwproducten aanbieden, die zij verbouwen in samenwerking met lokale ecologische boeren. De boeren geven de vluchtelingen een kans en zijn in staat tot vernieuwing in de vorm van ecologische landbouw, de vluchtelingen werken graag en vinden een mogelijkheid een nieuw bestaan op te bouwen. Dat is precies wat we nodig hebben. Niet uitsluiten maar samenwerken. Gebruik maken van elkaars kwaliteiten. Daar worden we allemaal een beetje beter van.

ES Life 56

Bianca en Cees hebben jarenlang trainingen ontwikkeld en gegeven over bewustzijn en LevensKunst. Zij hebben over dit onderwerp boeken en columns geschreven. Zij wonen deels in de Lecrin Vallei net onder Granada. Ook wel ‘de vallei van het geluk’ genoemd. Zij werken daar aan een project over de vergeten schatten van Andalusie. Op de website www. andarlucia.com kan je er alles over lezen.

HAK & REIN VOS

DENK OOK AAN UW NABESTAANDEN IN NEDERLAND. REIZEN IS NIET MEER NODIG. WIJ HOUDEN KANTOOR IN NEDERLAND EN SPANJE!

JURIDISCH ADVISEURS EN NOTARISSEN

AL MEER DAN 10 JAAR UW NEDERLANDSE NOTARIS AAN DE COSTA DEL SOL Kantoren

De Nederlandse notarissen van Hak & Rein Vos Juridisch Adviseurs en Notarissen zijn specialisten in:

Spanje, Costa del Sol, Marbella, Calle Jacinto Benavente 23 Spanje, Costa Blanca, El Albir/l’Alfàs del Pí, Carrer W.A. Mozart 3 Nederland, Lelystad, Meentweg 8

• het opstellen van testamenten • het opstellen van levenstestamenten • het opstellen van tweetalige volmachten • het maken van een (fiscale) nalatenschapsplanning • het afwikkelen van nalatenschappen voor Nederlanders (met bezit) in Spanje.

Afspraken per Skype of bij u thuis zijn ook mogelijk.

Contact

Benieuwd?

Kom langs voor een gratis testamentcheck of intakegesprek.

Mail: info@erfrechtinspanje.nl Web: www.erfrechtinspanje.nl Telefoon: 965.020.254 (vanuit Spanje) Telefoon: 0320-247394 (vanuit Nederland)

ARCHITECTUUR URBANISME DUURZAAMHEID

Wij maken dromen waar.

Een comfortabel en betaalbaar huis.

952 89 39 58 info@a4tecnicos.com www.a4tecnicos.com

Met uw wensen als leidraad, helpen wij u met het kopen van het plot, het ontwerpen van het project en het selecteren van materialen en machines. Wij begeleiden de bouw zodat u uiteindelijk geniet van een kosteneffectieve woning met duurzame langetermijnwaarde.

Hills Café & Restaurant

Indonesische rijsttafel Als je iets wilt vieren met je familie of vrienden of gewoon een heerlijke lunch wilt, dan is dit verborgen juweeltje een uitstekende plaats om naar toe te gaan.

Kies voor de rijs�afel en de tafel komt helemaal vol te staan met allemaal bakjes rijst, stokjes saté, knapperige kroepoek en geurende groente- en vleesgerechten.

Wat ons betre� de beste rijs�afel aan de kust!

Elke zaterdag van 12.30 tot 16 uur (geopend tot 20 uur)

Hills Café & Restaurant Benavahavis Hills Country Club Bel voor reserveringen: 952 856 171 of mail hillscafe@benahavishills.com

Gewoon het beste vlees aan de Costa del Sol

Filet Americain & diverse salades

Winkel: Slagerij Stam Restaurant: Cafetaría Gourmet Carihuela

De beste biefstuk

Op ons terras geniet u van ons kwaliteitsvlees uit onze eigen slagerij, diverse delicatessen en heerlijke wijnen!

Open van dinsdag t/m zaterdag van 11.00 - 21.00. De keuken is dan de hele dag open. Kom gezellig langs!

Av. Carlota Alessandri 87 Rotonda Pez Espada Torremolinos

(+34) 672 108 573

Diverse vleeswaren & belegde broodjes

Gourmet, fondue & Barbeque schotels diverse sauzen Kazen, wijnen, & kant en klare maaltijden

COLUMN SinterKerst Sinds we naar Spanje zijn verhuisd hebben we een aantal Spaanse gewoontes geadopteerd. Zo eten we tussen de middag de hoofdmaaltijd en ontbijten regelmatig buiten de deur. We houden regelmatig siëstas en hebben ongemerkt onze rijstijl aangepast. We hebben veel meer geduld ontwikkeld omdat we na al die jaren als geen ander weten dat mañana een van de drukste dagen van de week is. We doen zaken in het Spaans, kijken Spaanse Netflixseries, luisteren naar de Spaanse radio en hebben, naar goed voorbeeld van de Spanjaarden, een talent ontwikkeld voor feestvieren zonder ‘echte’ aanleiding.

Daarnaast hebben we een aantal gewoontes uit Nederland meegenomen. Zo eten we af en toe hagelslag op brood en nemen we standaard oude Beemsterkaas mee uit Nederland. We ondernemen met Nederlandse directheid en denken in tegenstelling tot de Spanjaarden eerder in oplossingen dan problemen. Naast gewoontes houden we ook een aantal tradities in ere. Zo mochten de kinderen tot ze volwassen waren hun schoen zetten en keken we jaarlijks naar de intocht van Sinterklaas. Toen ze ouder werden hebben we de traditie omgedoopt tot SinterKerst; Sinterklaas vieren onder de kerstboom op kerstavond in plaats van 5 december. Inclusief surprises!

Toen onze zoon vorig jaar serieuze verkering kreeg, had hij de stille hoop verlost te zullen zijn van het fenomeen surprises. “Ze is niet Nederlands, mam. Dan heeft het toch geen zin?”. Wetende dat hij uiteindelijk altijd een van de leukste surprises van het gezin heeft, gokte ik erop dat het wel meeviel met zijn wens met onze traditie te breken. Wat ook hielp was dat onze dochter aangaf absoluut niet met deze laatste echt Nederlandse traditie te willen stoppen. Ik ging in gesprek met de vriendin van mijn zoon en legde haar uit wat onze traditie inhield. Het leek haar echt super leuk, al was ze bang dat ze niet zo heel creatief was. Ik legde uit dat het om vooral om de lol ging en dat stelde haar gerust. Via lootjestrekken.nl kreeg iedereen op tijd zijn lootje en in de aanloop naar ons heerlijk avondje had ik regelmatig contact met haar via de app. Ze verklapte voor wie ze een surprise moest maken en vroeg me om hulp. Ik stuurde haar wat websites ter inspiratie en zij stuurde foto’s door van haar creatieproces.

Op SinterKerstavond had iedereen enorm zijn best gedaan en mijn man en ik hadden zelfs ons rijm voor het eerst in het Spaans geschreven. De vriendin van mijn zoon is enig kind en zat als een klein kind te genieten van dit bijzondere familiegebeuren. Ons heerlijk avondje nieuwe stijl was geboren. Sommige tradities verdienen het gewoon om voor te vechten. Hoogste tijd om weer lootjes te gaan trekken!

Joyce van Ombergen-Jong Internship & personal coach jongleren.es / yourjourney.academy ES Life 59

FEESTDAGEN BUZZ

Het perfecte cadeau: ‘Memories’ De eerste stapjes van uw kind, het klungelig opzetten van de tent tijdens die vakantie met vrienden, de eerste dans tijdens uw bruiloft… mooie herinneringen die ooit op video zijn vastgelegd. U zou ze graag nog eens terugzien maar wie heeft er nog een werkende VHS speler?

Kistje wijn!

Bij BinckBank genieten we graag van de goede dingen die Spanje te bieden heeft. Spaanse wijnen staan al decennialang wereldwijd bekend om hun uitgebalanceerde smaak en gelukkig gaat deze traditie niet verloren. Een nieuwe generatie wijnmakers is opgestaan, een generatie die steeds vaker kiest voor sociaal en milieubewust ondernemen. Telers krijgen een eerlijke prijs voor hun druiven waardoor wijngaarden niet langer verloren gaan. Door het gebruik van nieuwe technieken bij het verbouwen en de productie behalen ze betere rendementen dan hun voorouders. Principes die wij graag steunen.

PC Doctors van Electronbox kan uw oude videobanden (VHS en camcorder) omzetten in een digitaal formaat zodat u gewoon op uw computer of televisie kunt genieten van deze beelden. Het ideale cadeau voor de feestdagen!

Het omzetten van de beelden is op werkdagen binnen 24 uur gebeurd. U kunt de videobanden bij onze winkel in Fuengirola afleveren en als u diezelfde dag geen tijd heeft ze weer op te halen sturen we u de digitale files gewoon toe! www.electronbox.net

Daarom hebben we in december en januari een speciaal aanbod voor iedereen die een beleggingsrekening opent: een kistje Spaanse ecologische wijnen, geproduceerd door de jonge wijnmakers.

Kijk voor alle informatie over deze actie en om een rekening te openen op binckspanje.com/wijn foto: Rodolfo Clix

Feestdagen bij Slagerij Stam

in Carihuela, Torremolinos Gourmet & Fondue schotels Vleesgerechten, diverse salades vleeswaren & kazen, delicatesse & wijnen voor een heerlijk diner!

Open van dinsdag tot zaterdag van 11:00 tot 21:00u Volg ons op Facebook/Instagram ES Life 60

FEESTDAGEN BUZZ

Fantastische eindejaars-deal bij Bornelli by Kees Diks Bornelli Boxsprings bestaat alweer een jaar in Spanje en dat moet gevierd worden! Daarom hebben we deze feestdagen een speciale aanbieding voor onze trouwe én nieuwe klanten.

Dé slaapspecialisten van de Costa del Sol

Voor iedereen die dit jaar een Bornelli Boxspring heeft aangeschaft hebben we een (overdraagbare) cadeaubon ter waarde van 50€ gereserveerd. Die kunt u gebruiken voor de aanschaf van een willekeurig Bornelli product, of om cadeau te geven aan iemand die u ook een aangename nachtrust gunt.

www.rogerslinnerie.com

Nieuwe klanten die voor 31 december een Bornelli Boxspring bestellen bieden we 15% korting. Bovendien wordt uw nieuwe bed binnen 10 dagen geleverd.

Wij gaan het 3e jaar in, en dat willen we vieren met u...

Om ons eerste succesvolle jaar te vieren nodigen we u uit voor een drankje en een tapaatje in Roger’s Linnerie in La Carihuela (Torremolinos). Gedurende de hele maand december ontkurken we om 15 uur de fles! www.rogerslinnerie.com

Lekker met een nieuw bed het nieuwe jaar in!

Heerlijke feestdagen bij Rancho Grille

Boxspring Bornelli volledig traditioneel handgemaakt

Warmte, gezelligheid, lekkere gerechten, heerlijke wijnen en de perfecte ambiance voor een sfeervol diner in deze feestelijke decembermaand. De koks van de Rancho Grille restaurants in Elviria en Puerto Banús bereiden met liefde uw lunch of diner zodat u rustig met uw vrienden of familie van de feestdagen kunt genieten.

25%

jubileumvoordeel:

Op Kerstavond en eerste Kerstdag bieden een € diner á la 2.595 carte. Op oudjaarsavond en nieuwjaarsdag hebben we een speciaal menu met vier voorgerechten en hoofdgerechten om uit te kiezen.

€ 1.950

Op Kerstavond, eerste Kerstdag, en Nieuwjaar zijn de plaatsen beperkt dus twijfel niet en contacteer ons nu voor meer informatie: +34 661 309 768 of vera@banusgrill.com Binnen 10 dagen √

Openingsuren Kerstmis en Nieuwjaar:

2 Boxen en matrassen 360 pockets per m24/12 vanaf 17:00

√

25/12 vanaf 13:00 Hoofdbord: diverse opties zonder meerprijs

√

Luxe design-stof verkrijgbaar in 12 verschillende kleuren

√

Keuze uit verschillende potensets zonder meerprijs

√

Inclusief luxe traagschuim topper

gratis geleverd én gemonteerd

aan de gehele 31/12 Nieuwjaars Dinner Party (reserveren noodzakelijk) 01/01 vanaf 13:00 Costa del Sol!

www.banusgrill.com

1 5 % ko rting op alle overige Bornelli matrassen, toppers en bodems

ES Life 61

FEESTDAGEN BUZZ

Cadeaus bij Tieleman Keukens Wij zijn dankbaar en trots om te mogen melden dat wij in 2019 voor de tweede keer op rij de BESTE SERVICE AWARDS (een onafhankelijke consumentenprijs puur gebaseerd op klantreviews) hebben gewonnen met een 8,9 uit meer dan 2.000 klantervaringen. Een mooie reden voor een feestje: tot en met 31 december 2019 vieren we de Tieleman CadeauMaanden.

Zachte en geurige feestdagen

Bij aanschaf van een nieuwe keuken krijgt u van ons diverse kookcadeaus én u maakt kans op een zevendaagse ski-vakantie!

2019 was voor ons opnieuw een succesvol jaar, mede dankzij alle Nederlandstalige trouwe klanten. Om dat te vieren heeft Aquapool Spas een speciale eindejaarsaanbieding: als u in december of januari een spa bestelt krijgt u daar een zacht en geurig cadeau bij. Neem onze advertentie uit dit magazine mee als u uw hot tub uitzoekt in onze showroom in San Pedro of Fuengirola en krijg een luxe badjas en een selectie lichaamsverzorgingsproducten van Rituals cadeau!

Kijk voor alle informatie over onze keukens en deze speciale actie op: www.tielemankeukens.nl/ cadeaumaanden

De installatie van uw spa wordt door onze Nederlandssprekende Belgische Johnny Matthieu gedaan. Dat praat wel zo makkelijk! www.aquapool.es “Voor elk budget een passende Tieleman-keuken!”

Lekker eten in Benahavis Geniet op 25 december van een zevengangen XMas Day Lunch in Hills Cafe & Restaurant.

FA M I L I E TIELEMAN

Op 1 januari hebben we een speciale ‘Hangover Lunch’ van vier gangen met de lekkerste gerechten om weer helemaal bij te komen van alle feestelijkheden en het nieuwe jaar goed te beginnen.

We zijn gesloten op 24 december en 31 december.

Voor meer informatie en reserveringen: hillscafe@benahavishills.com of bel 952856171.

Tieleman Keukens | Korendreef 15 | 3241 AS Middelharnis | +31 187 602555 | www.tieleman.nl

www.benahavishills.com 016

TOPWINKEL OPINESS.NL

BESTE SERVICE AWARD OPINESS.NL

FINANCIEEL GEZOND GROENE VLAG GRAYDON

BESTE KEUKENWINKEL WUGLY.NL

BESTE FAMILIEBEDRIJF VAN GOEREE-OVERFLAKKEE

BESTE FAMILIEBEDRIJF VAN WEST-NEDERLAND

BESTE ZELFSTANDIGE WINKEL VAN NEDERLAND

WARME DOUCHE TROS RADAR

BESTE KEUKENSPECIALIST VAN NEDERLAND

2019

2018

2012 - 2017

2012 - 2016

2014

2011

2011

2010

2003 / 2004 / 2009

ES Life 63

DECOR

SHADE

HOMES

EVENTS

Showroom: Carril de Picaza 30, 29670 San Pedro | www.acoola.eu | info@acoola.eu | +34 951 569 655

AGENDA KUNST / MUZIEK La Bella durmiente 11 december 20u - Teatro Cervantes www.teatrocervantes.com

EVENEMENTEN

Orquesta Filarmónica Málaga 19 december 20.30u - Teatro Cervantes www.teatrocervantes.com

Charity diner Triple A 15 december, 19u - Puente Romano - Marbella https://restaurante.covermanager.com/cena-tripple-a/

Fantasia Arabe Tot 3 maart - Mueso Thyssen www.carmenthyssenmalaga.org

Workshop Social Art 11 december, 19u - La Térmica www.latermicamalaga.com

El lago de los cisnes (zwanenmeer) 16 december 20u - Teatro Cervantes www.teatrocervantes.com

Diverse gastronomische feesten pagina 8 van dit magazine

NEDERLANDSTALIGE CLUBS COSTA DEL SOL Marbella Dutch Business Club (marbelladutchbusinessclub.nl) Bijeenkomsten eerste dinsdag van de maand Ellas (ellas-spanje.nl) Bijeenkomsten tweede dinsdag van de maand Belgian Business & Community Club (bbcce.be) Nederlandse Club Costa del Sol (nccs.es) 13 oktober - jubileumfeest

SPAANSE FEESTDAGEN 6 december Día de la Constutición 8 december Día de Inmaculada Concepción 24 december Noche Buena 6 januari Driekoningen Evenement vermelden?

Stuur een e-mail naar info@especial-life.com

ES Life 65

NEDERLANDSTALIGE HULPVERLENERS HUISARTSEN Alhaurin el Grande Medical Centre Alhaurin - Ch. M van Meer 952 597 230 El Morche Mar y Salud - Bernadette Veeger - 952 532 065 Fuengirola Medisch Centrum PG - Henri Guemal - 952 461 992

Monda Craniokracht - Sophie Pothoven - 647 677 365 Nerja Fisioterapie Holandesa - Rutger - 952 526 881 Torremolinos Fisioterapia PlayaMar - Desiree - 952 123 742 ORTHOPETEN

Nerja Medical Clinic Nerja - Rik Heyman - 952 526 775

Nerja Ortopedia Chatelin - 685 773 857

Nueva Andalucía Centro Medico Romano - Carlos Azcona 952 810 154

UROLOOG Marbella Urologie Marbella - Wim de Bruyn - 619 992 369

Torremolinos J.O. Landman - 952 388 872 Frank Buster - 952 380 279 TANDARTSEN Marbella Clinica Dental Soriano - Leonard Pelzer 951 317 021 Clinica Dental Doctor Wouter Teng 952 827 392 Mijas Johan Alphons Kools - 952 475 972 Nueva Andalucia Dental Arts - Jose Luis Morena Miranda 952 817 110 Torremolinos Clinica Monte Blanco - Snezana Kools 661 470 111 FYSIOTHERAPIE / OSTEOPATIE / MASSAGE Pizarra / Coín Markus Link Fasciatherapie & massage- 684 123 107 Benalmadena Body Center - Mireille Rinchard - 607 153 025 Fuengirola/Mijas Marielle de Bruin - 670 663 910 Stanley Groot - 952 933 975 Marbella Centro de Fisioterapia Roda Robina vd Berge - 639 926 228 Patrick Vervaeke - 691 320 710

THUISZORG Algarrobo Costa Miranda van Poortvliet van Tiel - 618 552 919 Benalmadena Anneke Verhoeff - 619 287 481 Fuengirola Bep van de Bremer - 687 487 291 El Morche Mar y Salud - Jolanda de Kuijer - 676 991 443 PSYCHOLOOG Marbella Marlies van Boxtel - 697 878 694 Mijas/Fuengirola Clinica Monte Blanco Maryna Khorolska - 657 198 928 Nerja/Málaga Gerlinda Smit - 669 579 996 DIERENARTSEN Estepona Pointer Clinic - Nazli Kreft - 952 804 165 Tamara Veterinary clinic - Marcel Vet - 952 795 049 Nueva Andalucía Pointer Marbella - André Evers - 952 906 626

algemeen noodnummer 112 Voor correcties of toevoegingen: stuur een e-mail naar info@especial-life.com

ES Life 66

NEDERLANDSTALIGE ONDERNEMERS Baika & Erik Bablo Marbella makelaar regio Marbella info@bablomarbella.com www.bablomarbella.com

B

BaBlo MARBELLA

Saskia Gruijters & Martin Faessen WeCare Mortgages Hypotheken in Spanje info@wecaremortgages.com www.Spanjehypotheek.com

Lynn Van Wilderode Primrose Real Estate info@primrose-realestate.com Belgische Costa del Sol makelaar www.primrose-realestate.com

Barbara De Swaan Orange Insurances barbara@orangeinsurances.com Verzekeraar voor Nederlandstaligen www.orangeinsurances.com

Zigtema Idiomas Asociación Parasol Costa del Sol Onderwijs in de Nederlandse taal zigtema.com - nscds.nl (+34) 649 335 336

Barbara Ingenbleek EuroEconomics marbella@euroeconomics.com Advocaten en accountants www.euroeconomics.com

De tuinmeubelspecialist met 13.000m2 expositie info@detropen.es A7-salida 272 Vélez Malaga www.detropen.es

Rens Zwanenburg lzwanenburg@interchem.nl InterChem - InterGreen - Marbella Sterk in duurzaam verven www.inter-green.eu

Welex Abogados y Economistas Advocaten, Economen & Acccountants C/Ramón Gómez de la Serna 23, Marbella Telf +34 952 775 521 www.welex.es

Roger’s Linnerie / Bornelli by Kees Diks Slaapspecialisten Avenida Carlotta Alessandri 158 Torremolinos www.rogerslinnerie.com

Residencia Estates Uw droomhuis aan de Costa del Sol Telf. +34 952 85 00 01 www.residenciaestates.com

JongLeren.es Joyce van Ombergen-Jong Stage- en projectbemiddeling in en rond Málaga www.jongleren.es

AJ Automotive Services Auto invoer – uitvoer – transport – ITV Telf +31 492 477 522 +34 617 781 091 www.invoerinspanje.nl

makelaar marbella Very Good Estates Makelaar Marbella & Estepona Telf +34 952 808 880 +34 629 980 882 www.verygoodestates.com

Andalucía Specialist NVM-gecertificeerd aankoopmakelaar Bas Mulders & Angelique van Luijn www.andaluciaspecialist.com

Uw bedrijf in een kadertje?

Stuur een mail naar: sales@especal-life.com

ES Life 67

NOG GEEN KLANT? OPEN ONLINE EEN ACCOUNT EN PROFITEER DIRECT VAN

500 EURO TRANSACTIETEGOED

LEER VAN BINCK.

BEZOEK DE BINCK ACADEMY IN MARBELLA, MAAK GEBRUIK VAN PERSOONLIJKE ONDERSTEUNING EN BEZOEK ONZE EVENTS!

www.binckspanje.com info@binckspanje.com +34 952 924 011

ACTIEVOORWAARDEN: WWW.BINCKSPANJE.COM/500EURO

BELEGGEN KENT RISICO’S. UW INLEG KAN MINDER WAARD WORDEN.