Sprout 01-2011

NR. 01 | FEBRUARI 2010 | â‚Ź 5,45

sprout.nl

inspireert ondernemers

Groeistuipen van een oliebaron Waarom Ridder Drost drie investeerders versleet

001-001_SPR0111_CVR 1

28-01-2011 13:54:37

Dé kleuroplossing voor ondernemers

Dé kleuroplossing voor ondernemers Thuiskantoren en ondernemers willen tegenwoordig snel en eenvoudig in kleur kunnen printen, scannen en kopiëren. Brother komt aan deze wensen tegemoet met de nieuwe all-in-one kleurenledprinters. Compact, MFC-9320CW Compacte en snelle all-in-one kleurenledprinter met fax en draadloosnetwerk

bro_MFC9320CW_215X285.indd 1 000-000_SPR0111_ADV 5

snel, betrouwbaar, veelzijdig en betaalbaar. Met de MFC-9320CW kiest u voor een uitstekende afdrukkwaliteit tegen een voordelige prijs.

www.brother.nl

04-01-10 10:00 28-01-2011 13:47:19

inhoud

FEBRUARI 2010 coverbeeld Mieke Meesen

44 HOE IK...

Ridder Drost is pas 23 jaar oud, maar heeft als ondernemer met Liquido d'Oro al vele hoogte- en dieptenpunten gekend. Hij ging bijna failliet, versleet drie investeerders en moest zijn kosten terugbrengen tot 'anorexianiveau' om weer op te krabbelen. Nu doet hij zaken met toprestaurants.

42 PRODUCTUITBREIDING De stoere beachcruisers van Johnny Loco zijn bijna niet meer uit het straatbeeld weg te denken. Maar de ondernemers achter het merk wilden méér: een breed lifestylemerk worden.

Hoe pak je dat aan?

20 OILILY Willem en Marieke Olsthoorn, oprichters van Oilily, moesten met lede ogen aanzien hoe hun merk tenonderging na de verkoop in 2003. Maar daar lieten ze het niet bij zitten; ze kochten het bedrijf terug. De kinderen van de oprichters hebben nu grootse plannen voor herovering van de wereld.

go

08 IN BEELD Calatravabruggen 10 NIEUW IN NEDERLAND 3 verse startups 10 NEED TO KNOW websiteaanraders 11 IK & MIJN COMPAGNON Leon Giesen en

Esther Willemse, Mondo Leone 12 JARIG ondernemers gefeliciteerd!

12 SPROUT GROEIFONDS stap in 13 TECHBUSINESS de business van tech 14 VAKIDIOOT Hayco Volkers, Xhike 16 WHEELS Alfa Romeo Giulietta 1750 BTi

Quadrofoglio Verde

28 WAT VOOR LEIDER BEN JIJ? Als ondernemer heb je het niet makkelijk.

Je moet immers tegelijk baas, medewerker, motivator, coach, schouder-om-uit-tehuilen, financieel analist en strateeg zijn.

Hoe stuur jij je mensen aan? Sociaal en informeel, zoals Ben en Jerry deden?

Coachend zoals Richard Branson?

Of strak en meedogenloos als Michael Dell? Vijf leiderschapsstrategieën.

18

zoom

TOEKOMSTDENKER Paul Rinkens, TomorrowToday

elke maand

04 FYI Hoe word je baas?

04 NIEUW IN NETWERK 3 leden uitgelicht 06 MAILBOX lezers reageren 17 COLUMN Arko van Brakel 50 COLUMN Richard Branson

februari 2011

003-003_SPR0111_INH 3

3

28-01-2011 14:01:30

Editorial

sprout is een uitgave van mT mediagroep, Paul van Vlissingenstraat 10e, 1096BK Amsterdam. sprout verschijnt negen keer per jaar.

Een abonnement op Sprout is GRATIS voor directeuren/eigenaars van ondernemingen tot 200 werknemers Nieuwe abonnees betalen eenmalig €39 inschrijfkosten (inc. BTW). meer informatie over een abonnement of een adreswijziging doorgeven? surf naar www.sprout.nl/abonneren Het laatste nummer van sprout niet ontvangen? ga naar www.sprout.nl/bezorgklacht en laat uw gegevens achter.

REdAcTIE @sprout_nl, redactie@sprout.nl Hoofdredacteur ewald smits chef redactie rob roelofs Eindredactie Karin Husslage Redactie Bas van essen, eric van den outenaar Medewerkers Arko van Brakel, richard Branson, Philip Bueters, Nils elzenga, maarten van der schaaf, Annette van soest Artdirector Nicoline caris Vormgeving colorscan BV, Voorhout - www.colorscan.nl Fotografie martin Dijkstra, maartje geels, mieke meesen, Ad Nuis, sebastiaan Westerweel SAlES sales@sprout.nl Telefoon: 020 - 262 07 00 marjolein de Bruijn, rogier Lammers, stefan smit, erik Touwslager, Wilma Wijdoogen MARkETInG marketing@sprout.nl Telefoon 020 - 262 07 25 José van den Haak, Jan van Hoof, mijke morselt, marloes Post, Florien smits, Boris scheepers Uitgever Berend Jan Veldkamp

Hoe word je baas?

Steve Jobs is een godheid. Tenminste, hij is door een kritieke massa in het zadel gehesen en wordt alom bewonderd. Niet voor niks; hij introduceert al dertig jaar de meest fantastische apparaten en leidt een winstgevend bedrijf. Maar de belangrijkste reden waarom Jobs zo geadoreerd wordt, is zijn charisma. En wat dat precies is, tja, daar kunnen we vuistdikke onderzoeken over lezen. Een medewerker van Jobs vatte het korter samen: “Ik wist niet wat

roger cremers

colofon

charisma was, tot ik Steve ontmoette.”

Steve Jobs is dus een charismatisch leider.

Vertelt dat het hele verhaal van de man?

Tuurlijk niet, hij heeft veel meer eigenschappen, maar consultants en wetenschappers houden er nu eenmaal van om leiders in te delen in hokjes. Voor één keer doen we daaraan mee, om te illustreren welke eigenschappen een leider behoort te hebben (pag. 28). Kun je gelijk even checken wat voor leider jij bent, en welke eigenschappen je eventueel nog mist voor je kunt beginnen aan werelddominantie. Michael Dell, Steve Jobs, Ben & Jerry en Jeff Bezos vatten, zonder het uit te spreken, hun leiderschap samen in twee woorden: overtuiging en enthousiasme.

Zijn ze daarbij geïnspireerd door de legendarisch leider Winston Churchill? Want hij zei immers al: “Success is the ability to go from one failure to another with no loss of enthusiasm.” En zo is het.

Rob Roelofs @robroe, @sprout_nl

druk roto smeets Weert PrIVAcY sTATemeNT mT mediagroep BV, uitgever van sprout, legt van haar abonnees en klanten in het kader van haar dienstverlening, gegevens vast. Deze gegevens worden gebruikt ter uitvoering van de overeenkomst en om abonnees en klanten te informeren over relevante producten en diensten van mT mediagroep BV. De gegevens kunnen ook worden gebruikt door zorgvuldig geselecteerde organisaties om klanten te informeren over relevante aanbiedingen betreffende producten en diensten. Als u op deze informatie geen prijs stelt, dan kunt u dit schriftelijk doorgeven aan: mT mediagroep BV, t.a.v. klantenservice, Paul van Vlissingenstraat 10e, 1096 BK Amsterdam.

4

www.sprout.nl/netwerk

NIEUW in het Sprout netwerk

Hidde Koenraad Vondst Advocaten

Martine Gaasbeek Gaasbeek&Takke

Jelke Schaafsma DmCards Nederland

Ik bied: juridisch advies bij vragen of geschillen over merken, octrooien, handelsnamen, auteursrechten, commerciële contracten, etc.

Vondst-law.com

Ik bied: arbozorg, verzuimbegeleiding en bedrijfsrecherche voor mkb.

Ik zoek: specialisten zoals een arbeidshygiënist en arbeidsdeskundige.

Gaasbeekentakke.nl

Ik bied: persoonlijke crossmedia eventdriven marketing met web, mobiel, e-mail en print, met echte kaarten per post. Ik vraag: leuke zakenpartners. dmcards.nl

februari 2011

004-004_SPR0111_EDI 4

27-01-2011 16:09:59

Vanaf zondag 30 januari van 12.45 tot 13.45 op RTL7

‘GELUK BESTAAT!’ Een vernieuwend Business programma over het creëren van kansen en het afdwingen van ‘Geluk’, zowel zakelijk als persoonlijk. Wat kun je in het leven bereiken als je net dat ene stapje extra zet en jezelf openstelt voor de ervaringen en kennis van anderen? Geluk is maakbaar als je dat wilt.

‘Geluk Bestaat’, opgenomen op de SS Rotterdam biedt daarvoor de inspiratie, informatie, coaching en kennis voor zowel business professionals als voor de beginnende ondernemers. Het is een programma waarin persoonlijke ontwikkeling en de zoektocht naar geluk centraal staan en waarin interessante ontwikkelingen in de markt geduid worden. Peter Hendriks ontvangt en bezoekt wekelijks topfiguren uit het zakelijk- en maatschappelijk leven, van Chef-kok Robert Kranenborg tot President Athlon Car Lease Hans Blink, om de meest uiteenlopende zaken aan tafel te bespreken.

‘Geluk Bestaat!’, is vanaf zondag 30 januari wekelijks te zien vanaf 12.45 tot 13.45 op RTL7.

Het programma wordt iedere zaterdag herhaald vanaf 14.05.

Peter Hendriks

POWERED BY

1-1Eyeworks-geluk bestaat5EMC.indd 1 000-000_SPR0111_ADV

27-01-11 13:07 28-01-2011 14:24:29

mailbox februari 2010 | 5 reacties BER 2010 | €

NR. 10 | DECEM

sprout.nl

5,45

Webretailers worstelen met identiteit

ernemers

inspireert ond

Coolblue experimenteert met een nieuwe merkstrategie.

Het loopt tegen een probleem aan waar andere grote webretailers eveneens mee te maken hebben: "Consumenten vergeten snel van wie ze de spullen kopen."

Mogen we daarmee een trend voor 2011 noteren?

Vorig jaar leek de nichewinkel nog de trend, nu geldt dat natuurlijk ook nog, maar is crossselling tussen de verschillende winkels waar de aandacht komt te liggen!

lf !

Verkoop jeze

Jaap van Goor 03-12-2010

15:11:46

_CVR 1 001-001_SPR1010

KLEIN BEDRIJF HEEFT INTRAPRENEURS NODIG

Andere kreet voor intrapreneurs en 'thuiskomers' is een nog onbekende kreet 'effectuators'. Effectuation is afkomstig uit wetenschappelijk onderzoek van Saras Sarasvathy.

Zij deed onderzoek onder expert entrepreneurs zoals Richard Branson en probeerde de mythe te ontrafelen van de super-entrepreneur. Zij kwam in 2001 tot de vijf effectuation principes: 1) Het ‘bird-in-hand’-principe. Inventarisatie van beschikbare middelen en mogelijkheden aan de hand van de drie w-vragen: wie ben ik, wat kan ik, wie ken ik?

2) Het ‘affordable loss’-principe. Welk risico is acceptabel, wat kan ik missen?

3) Het ‘crazy quilt’-principe. Strategische allianties en partnerships met stakeholders die elk op hun manier meebreien aan de uiteindelijke lappendeken.

4) Het ‘lemon’-principe. Maak toevallige gebeurtenissen in een onzekere omgeving tot hefboom van nieuwe kansen: ‘If you come across lemons, make lemonade!’

5) Het ‘pilot-in-the-plane’-principe. Concentreer je op wat je zelf kunt beheersen. Als je de toekomst zelf maakt (effectuation), hoef je haar ook niet te voorspellen (causaal).

Door de effectuation principes toe te passen zoals expert entrepreneurs dit doen, zijn de managers daadwerkelijk in control, heeft de medewerker de zo broodnodige bewegingsruimte en verandert de organisatie langzaam in een lerende organisatie.

Thomas Blekman

6

´Ik sta sceptisch tegenover QRcodes. Ze bestaan al jaren, maar echt populair worden ze niet´

BARCODE WORDT INNOVATIEVE MARKETINGTOOL (1)

Informatief artikel over QR-codes! Er wordt echter alleen gefocust op de koppeling naar websites, maar het is ook mogelijk om een sms'je te versturen of om een nummer te bellen na het scannen van een QR-code.

Overigens sta ik nogal sceptisch tegenover QR-codes. De grote goegemeente zegt een QR-code niets. Daarbij komt dat nog heel veel gebruikers op hun smartphone niet standaard een QR-code scanner hebben.

QR-codes bestaan inmiddels in Nederland alweer een paar jaar maar echt populair worden ze niet. Ik zie dan meer in initiatieven zoals AR (Layar of Kooaba). De laatste partij heeft sinds een aantal weken een deal gesloten met Spits. Je kunt van een pagina uit de krant een foto maken en de app Paperboy herkent de pagina. Je kunt dan bijv. een arti-

kel delen op social media. Daarom denk ik dat QR-codes in NL worden overgeslagen en dat AR-apps wel een succes worden.

Anne Jan Roeleveld

BARCODE WORDT INNOVATIEVE MARKETINGTOOL (2)

Dat de scansoftware niet standaard op smartphones is geïnstalleerd, zal de doorbraak van de QR-code wel vertragen. In de androidmarkt staan inmiddels een aantal goede barcodescanapps. Ik zie juist mogelijkheden om de QR-code intern te gaan gebruiken, d.m.v. koppeling met webwinkel- of voorraadbeheer, als (betaalbaar) alternatief voor bestaande systemen. Momenteel ben ik samen met een klant hiermee aan het testen... Voor extern gebruik (communicatie) zal de QR-code moeten integreren met succesvolle diensten zoals Layar.

Vincent Sendra de Jongste

BARCODE WORDT INNOVATIEVE MARKETINGTOOL (3)

Men moet QR-codes (maar ook apps als Kooaba) zien als 'technische foefjes'.

Bottom line gaat het over de inhoud van de QR-code: marketing en/of promotieacties en de executie daarvan. Voor uitgeverijen kunnen QR-codes worden ingezet als verlengstuk van de redactie. Print, dus ook offline marketing, kan interactief gemaakt worden door QR-codes. En bij juiste inzet en executie bouw je een heel goede binding op met je consumenten.

Carel Limburg

februari 2011

006-006_SPR0111_MAI 6

28-01-2011 13:46:08

Als je gaat opbergen...

Kewlox kasten geplaatst als wand. Elk deel 100 cm breed en 42 cm diep vakhoogte 37 cm. Ideaal voor ordners etc. prijs per kast vanaf 249,-

‌kies je voor Kewlox.

Kasten die je overal kunt plaatsen. In je bedrijf, kantoor, praktijk of thuis.

Wil jij graag advies over Kewlox in jouw ruimte? Bel ons dan of mail naar DirkJan@kewlox.nl. Vraag de gratis brochure aan!

Kewlox showroom Ravenswade 98b Nieuwegein Tel 030-231 40 41

www.kewlox.nl

op de werkplek 000-000_SPR0111_ADV 7

28-01-2011 13:47:20

go | in beeld Calatravabruggen, Haarlemmermeer Ondernemerschap is overal

Staalconstructie Het Vlaamse Victor Buyck Steel Construction heeft het staalwerk van de brug verzorgd. Het bedrijf is opgericht in 1927 door Victor Buyck als producent en verkoper van landbouwmachines, en is sinds 1945 gespecialiseerd in staalconstructies van bruggen en gebouwen. Het bedrijf deed al projecten in Frankrijk, Duitsland, Kuala Lumpur en Qatar toen het in Nederland de eerste grote opdracht kreeg in 1993. Het bedrijf doet ook ecologische projecten, zoals het Swiss Re-kantoor in Londen (ook wel bekend als ‘de augurk’) dat volgens regels van duurzame ontwikkeling is gebouwd. Manuel Buyck, kleinzoon van de oprichter, staat momenteel mede aan het hoofd van het bedrijf. In Nederland is ook de staalconstructie van treinstation Amsterdam Bijlmer Arena gemaakt door Buyck.

Renovatiewerk In 2010 is de Citer alweer gerenoveerd - zes jaar na de opening - door aannemingsbedrijf Hofman Sliedrecht, dat is gespecialiseerd in het ontwerpen, construeren, vervaardigen, installeren en onderhouden van bruggen en sluizen. Er zaten gaten in het wegdek van de Citer en er was ernstige roestvorming doordat vocht door het betondek op de stalen constructie terechtkwam. Asfalt, leuningen, lampen en betonelementen moesten worden verwijderd, het stalen brugdek werd geconserveerd en er werden verankeringen en een betonnen ondervloer aangebracht. Daarna is alles weer teruggeplaatst. Kosten: vijf miljoen euro.

8

februari 2011

008-009_SPR0111_INB 8

28-01-2011 13:45:10

FotograFie Martin DijkStra tekst karin HuSSlage

Ontwerp Deze tuibrug - de Citer genaamd vanwege de ‘snaren’ - bestaat eigenlijk uit twee bruggen: een fietsbrug en een autobrug over de Hoofdvaart in Hoofddorp.

De Citer vormt samen met de Luit en Harp een familie van drie. De Spaanse architect Santiago Calatrava kreeg in 1999 de opdracht om de bruggen te ontwerpen. Calatrava is niet de minste: hij heeft over de hele wereld ontwerpen op zijn naam staan, waaronder het Olympisch Stadion in Athene, de communicatietoren in Madrid en het City of Arts and Sciences park in Valencia. Voor deze brug werkte hij samen met het Nederlandse advies- en ingenieursbedrijf Arcadis in de VOF Bridges over the Hoofdvaart. Calatrava modelleert veel van zijn ontwerpen naar het menselijk lichaam; bij deze brug staat een 62 meter hoge stalen pyloon voor de ‘ruggengraat’. De drie bruggen riepen nogal wat weerstand op wegens het extreme ontwerp - zeker gezien de smalle Hoofdvaart waar ze overheen liggen - en het hoog uitgevallen kostenplaatje: 28,8 miljoen in plaats van de begrote 16,4 miljoen.

Aannemer De bouwcombinatie Dekker, Vobi en Van der Horst heeft het civielwerk van de aanbesteding aan de drie bruggen toebedeeld gekregen. Deze combinatie van bedrijven werkt ook aan een ander controversieel project: de Noord-Zuidlijn in Amsterdam.

Daar werken ze aan de doorkruising van de NoordZuidlijn met de A10 Zuid.

februari 2011

008-009_SPR0111_INB 9

9

28-01-2011 13:45:32

go | nieuws

NI

EU W

IN NL

Sprout spot elke maand drie nieuwe Nederlandse startups.

1 Fanity

een muziek- en entertainmentsite waarmee je artiesten kunt volgen wie Raoul Kiksen missie: “Wereldwijd de grootste muzieken entertainmentsite worden en dé bestemming om je favoriete artiesten te volgen.”

2 Whoopaa

wereldwijd online sociaal platform waar je je huidige sociale netwerken kunt integreren en beheren. Vervolgens kun je op Whoopaa alles naar eigen keuze privé en zakelijk scheiden. wie Bas Prass, Sezan Keers en Rens Ne en missie “Whoopaa neerze en als een sociaal platform waarin privé en zakelijk gescheiden kunnen worden. Dat moet dienen als een dashboard voor al je online activiteiten met aan het eind van 2011 ongeveer 100.000 leden.”

3 Qohz

online marktplaats voor het kopen en verkopen van betaalbare kunst wie: Bas Verhoogt en Jasper van der Meij missie "De kunstmarkt openbreken."

10

NEED TO KNOW www.quora.com

Vraagbaak

Twitter meets Wikipedia. Op Quora kun je vragen stellen en andermans vragen beantwoorden. Zo ontstaat een informatiebron die steeds aangevuld en verbeterd wordt. Antwoorden worden beoordeeld, zodat de beste bovenaan komen. Je kunt personen en vragen volgen, als je up-to-date wilt blijven van een onderwerp of wacht op een antwoord bijvoorbeeld. www.gliffy.com

Indrukwekkende diagrammen ‘Diagram software for the rest of us’, is de slogan van Gliffy. En inderdaad, met bijzonder weinig kennis en moeite maak je professioneel uitziende diagrammen, grafieken, wireframes en schema’s. Kies voor een gratis account (met Gliffylogo in je documenten) of een premium account voor vijf dollar per gebruiker per maand. www.endorfine.nl

Endorfine-uitjes

Weer eens een ander bedrijfsuitje: stuntman (m/v) voor 1 dag. Door een brandend raam springen, geschept worden door een auto of filmgevechten voeren. Je wordt begeleid door ervaren stuntmensen. Ook mogelijk: stuntrijden en thema-arrangementen als James Bond en The A-Team.

NICE TO KNOW www.kokenmetkarin.nl

Koken zonder pakjes

Karin Luiten runt deze succesvolle receptensite alweer bijna zes jaar. Haar motto: kleine moeite, groot effect.

Koken kan zonder pakjes uit de supermarkt! De recepten variëren van simpel tot uitgebreid, en zijn als pdf te printen.

Ben je uitgekeken op de site, dan kun je één van haar vier kookboeken kopen of deelnemen aan kookworkshops. www.fromus2eu.nl

Amerikaans shoppen Wil je producten kopen die je alleen als Amerikaans burger mag bestellen, zoals bij Amazon.com, Zappos of eBay? Laat dan de bestelling versturen door de in Amerika woonachtige Ellen den Otter.

Ook handig voor mensen die geen creditcard hebben, advies willen over Amerikaanse maten of producten van verschillende webshops in één keer naar Nederland verstuurd willen hebben. www.quira.nl

Online trouwjurk shoppen Voor vrouwen die een op maat gemaakte avond- of trouwjurk willen. Kies een ontwerp uit de catalogus of upload foto's van een jurk die je hebt gezien. Je kiest zelf de stof, kleur en lengte, geeft je maten door en welke details je wilt. Binnen acht weken ontvang je de jurk thuis. Past hij niet goed, dan stuurt Quira gratis een coupeuse. Avondjurken vanaf 500 euro, trouwjurken vanaf 1000. (KH)

februari 2011

010-010_SPR0111_GO1_OPE 10

28-01-2011 13:49:42

ik & mijn compagnon | go Leon Giesen (48) en Esther Willemse (43) sinds 2004 compagnons Mondo Leone

'Haar mening is het allerbelangrijkste'

“als je geen subsidie krijgt, moet je veel optreden om van het theater te kunnen leven. Dat is soms best lastig, zeker omdat Mondo leone niet zo’n duidelijk genre is. we zijn dan ook niet op zoek naar een gat in de markt, eerder naar een markt voor een product. Zijn artistieke pakket is het uitgangspunt. behalve een theatertoer staat Mondo leone iedere zomer op De Parade en andere festivals. Ook organiseren we huiskamerconcerten en speelt leon voor bedrijven. een paar jaar geleden hebben we Club Mondo leone opgericht om directer contact met ons publiek te krijgen. inmiddels hebben we bijna 3000 leden. Het idee is dat die mensen een avondje Mondo leone graag willen delen met hun vrienden en collega’s en leon boeken voor feesten en partijen. Dat sneeuwbaleffect gaat langzaam. leon heeft daarom het gevoel dat we veel actiever moeten promoten. Maar ik vind dat het spammen van fans niet bij Mondo leone past. Daarom pingpongen we voortdurend op en neer over innovatieve manieren om de show te promoten.” (Mvds)

sebastiaan westerweel

“ik speelde basgitaar in toontje lager, een succesvol popbandje in de eighties. nu schrijf ik liedjes, zing ik en maak ik documentaireachtige filmpjes. Op het podium combineer ik die disciplines. Programmeurs bij theaters noemen het een theaterconcert, een one man show of kortweg ‘avontuur’. Maar eigenlijk beschrijft geen enkel standaard theatergenre goed wat ik doe. ik kleur buiten de lijntjes.

Misschien is een all in one show wel de beste omschrijving. Met esther heb ik een manager-artiestrelatie. Ze is mijn zakelijke wederhelft, maar ze regelt niet alleen de boekingen en het geld. Haar mening over mijn programma en muziek is belangrijker dan die van wie ook. in het begin was esther bij al mijn optredens, wilde ik haar feedback horen. nu voel ik me eerder bezwaard als ze weer dezelfde show moet zien. ik ben vreselijk eigenwijs: als een liedje nog pril is, mag niemand er iets over zeggen. natuurlijk is een kritische blik wel belangrijk. esther is soms te voorzichtig. Dan zegt ze: ‘Volgens mij past dat liedje niet tussen de andere songs op de plaat'. soms zou ze wel meer tegengas mogen geven.”

'Zijn artistieke pakket is het uitgangspunt'

februari 2011

011-014_SPR0111_GO2 11

11

28-01-2011 13:50:18

go | groei

ari

u Jarig in febr

Proficiat!

1 jr.

20 jr.

2 jr.

16 jr.

10 jr.

3 jr.

4 jr.

Karim Akhlal 8 feb.

GlobalTalents.nl Werving en selectie van trainees, young professionals en starters, en het uitzenden van derde- en vierdejaarsstudenten Martin Bonne 8 feb.

Advertis Reclame en grafisch design Elisa Gielen 14 feb.

TinyEYE.nl Geeft workshops over TinyEYE en leidt logopedisten op tot TinyEYElogopedisten Arjen Lemstra 22 feb.

Levensgenieters.nl Organiseert zakelijke evenementen Perry van Niekerk 28 feb.

VNM Consul opleiding, training, advies en begeleiding van individuele medewerkers en organisaties in de zorg- en welzijnssector Vincent Janssen 1 mrt.

Codestream.nl Websites en e-commerce Sandra Smit 1 mrt.

Boxo.nl het ontwikkelen en verkopen van stoere & stijlvolle reisaccessoires Ook je verjaardag vieren? Meld je aan: www.ondernemersleeftijd.nl

12

Nieuw:

Sprout Groeifonds Sprout lanceert het Sprout Smart Capital Groeifonds, het investeringsfonds voor en door ondernemers. Met dit fonds investeert een groep ondernemers gezamenlijk in aantrekkelijke bedrijven en/of startups. Sprout doet ondertussen verslag. Je kunt nu instappen als investeerder.

V

olgens initiatiefnemer Ewald Smits, hoofdredacteur van Sprout, is de doelstelling om in februari minimaal twintig ondernemers te verzamelen die elk minstens 50.000 euro inleggen. “Vier hebben we er al binnen. We zoeken naar ondernemers die het leuk vinden om samen met collega-ondernemers te sparren en te beslissen in welke bedrijven of startups geïnvesteerd gaat worden. Dat is minimaal leuk, maar kan zeker ook leerzaam en renderend zijn.“ Smits werkt voor het fonds samen met het Smart Capital Network (SCN) in Maastricht. In SCN bundelen ervaren ondernemers, financiers en managementprofessionals hun knowhow, netwerken en kapitaal, om daarmee innovatieve starters en bedrijven sterk in waarde te laten groeien. “Het SCN doet dat volgens een geheel eigen methode van participatieselectie, -ontwikkeling en -begeleiding”, zegt Smits. “Het zogenaamde value based entrepreneurship.

Twee fondsen zijn nu al actief. Het derde moet een Sprout gelabeld fonds worden.”

De twintig ondernemers krijgen allemaal een belang van vijf procent in het fonds. Besluiten vallen via een democratisch proces (de meerderheid beslist), waarbij elke deelnemer gedurende de rit één veto kan uitspreken.

Stemmen en meningen uitwisselen kan via een online platform waar de deelnemers in het fonds elkaar ontmoeten.

Ondernemers op zoek naar kapitaal

kunnen op speciale middagen pitchen.

“Bijkomend voordeel voor investeerders is dat Sprout de ontwikkelingen in het fonds redactioneel op de voet zal volgen”, zegt Smits. “Investeerders en bedrijven waarin geïnvesteerd gaat worden, kunnen dus rekenen op volop publiciteit.”

Meer weten of interesse om deelnemer te worden?

www.sprout.nl/fonds

februari 2011

012-013_SPR0111_GO_TECH 12

28-01-2011 14:10:49

techbusiness | go Er zit business in technologie Op de website techbusiness.nl vind je alle informatie èn inspiratie over de business van technologiebedrijven. Hier lees je een selectie uit de berichten.

FAST50

Q-go voor 34 miljoen verkocht Het Nederlandse Q-go is voor 34 miljoen dollar gekocht door het Amerikaanse RightNow. Q-go levert slimme software die vragen in 'natuurlijke taal' begrijpt. Voor de Amerikanen vormt Q-go een mooie aanvulling op hun pakket voor klantencontact. Achter Q-go, opgericht in 1999 door Berend Metz en Stan van de Burgt, steken aandeelhouders als Prime Ventures, Alpinvest en Newion, Marcel Smit is de huidige ceo.

Techbusiness.nl/Fast50

WEB

Intelligent energienet Met Plugwise levert Norbert Vroege al jaren apparatuur voor energiebeheer. Nu hee hij zijn slimme stekkers klaar voor grootschalig gebruik in Smart Grids.

Norbert Vroege is er eerlijk over: hij scha e de markt verkeerd in toen hij in 2008 met Plugwise een systeem klaar had dat draadloos informatie verzamelt over stroomverbruik van apparaten. De omzet van 50 miljoen die hij destijds beloofde is er nog lang niet; dat scheelt meer dan een nulletje. “Energiebedrijven bleken niet bereid te investeren in stroombesparing die hen omzet kost. Vervolgens waren we bijna rond met investeerders toen de crisis uitbrak. We moesten tweederde van de ontwikkelingen stopze en.”

Van de vij ig startups in energiemanagement die wél loaded waren met venture capital, is er geen één meer over. Plugwise bestaat nog wel, en dat komt goed uit: het Smart Grid - het intelligente energienet van de toekomst - begint op stoom te komen. Nederland draait proef met slimme wasmachines en elektrische auto’s, en overal hee Plugwise een vinger in de pap. Vooral de netbeheerders lijken klaar om er vol in te gaan. Alliander stak 1,5 miljoen in Plugwise. “Ze willen dat wij nieuwe producten voor het Smart Grid ontwikkelen, daar gebruiken we dat kapitaal voor.”

Vroege hee zijn focus intussen deels verlegd naar de zakelijke vastgoedmarkt, waarvoor hij een nieuwe productreeks presenteerde. Omdat het systeem draadloos werkt, is het relatief snel en goedkoop in bestaande gebouwen te installeren. Vanachter een pc programmeer en schakel je in een handomdraai alle verlichting in het gebouw.

Het bevalt Vroege prima dat hij zijn ambities hee bijgesteld. “De eerste vier jaar zijn het moeilijkst geweest, maar nu zijn alle bugs eruit. Uit de producten, maar ook uit onze organisatie. We willen een nationale speler worden, daarna doen we landjepik.” In Duitsland, Engeland, Australië en de VS hee Plugwise al verkoopkantoren. In Amerika is het Pierre Everaert, voormalig kopstuk bij Ahold, Philips en Interbrew, die ‘rondkijkt’ voor Plugwise. Dat zal toch niet bij kijken alleen blijven? Vroege grijnst van oor tot oor: “We zullen zien.”

Wegener gaat Groupon te lijf Uitgeefconcern Wegener lanceert Sweetdeal, een kortingensite als antwoord op Groupon. Het Amerikaanse voorbeeld groeit snel in Nederland met plaatselijke kortingsacties. Dit terwijl Wegener het deels van de lokale advertentiemarkten moet hebben.

“Wij kunnen adverteerders veel beter van dienst zijn”, aldus Mireille van Engelen, die Sweetdeal als nieuwe club binnen Wegener opzet. De kortingsacties starten in Arnhem en Nijmegen, andere steden buiten de Randstad volgen in de loop van dit jaar.

Techbusiness.nl/web

STARTUPS

Silicon Valley in Eindhoven De High Tech Campus Eindhoven verandert op 18 februari voor één weekend in Silicon Valley. Tijdens Startup Weekend kunnen 175 techondernemers hun ideeën pitchen om ze in 54 uur van idee tot uitvoering te krijgen. Teams van coaches, businessexperts en programmeurs sluiten zich aan bij hun favoriete businessplan. Inzet: het winnen van duizenden euro’s aan gratis advies en een plek in een incubator.

Techbusiness.nl/startups TEKST: PHILIP BUETERS

februari 2011

012-013_SPR0111_GO_TECH 13

13

28-01-2011 13:42:54

go | vakidioot Hayco Volkers

Outdoorfanaat

V

roeger skateboardde hij, kwam zijn haar tot op zijn schouders en had hij een ring in zijn oor. Nu ziet Hayco Volkers 41 jaar, vrijwel kaal en vader van twee zoons - eruit als een keurige consultant, maar zijn grote sporthorloge en hightech outdoorjack verraden hem: Volkers’ avontuurlijke spirit is nog altijd springlevend. “Fietscrossen, hiken, skiën, wedstrijdroeien, mountainbiken, karate, duiken, golf- en windsurfen; ik heb het allemaal gedaan. Laatst ben ik nog begonnen met kitesurfen.”

Volkers groeide op in Zutphen, waar hij als jonge padvinder vaak door de bossen struinde. Later maakte hij in z’n eentje serieuze trektochten door de wildernis van Canada en Nieuw-Zeeland. “Zelf voor je eten zorgen, je weg vinden met een kompas, fysiek afzien; prachtig vind ik dat.”

In 2002 ontmoette hij in Canada Bert Bergenhenegouwen, die daar een cursus volgde om als gids te

werken. “Bert klaagde over de moeizame zoektocht naar goed materiaal en sterke kleding voor zijn expedities. Ik zei enthousiast: ‘dan beginnen we toch een vergelijkingsite’.”

Zo geschiedde. In 2004 begon het tweetal naast hun vaste baan Xhike.com. Twee jaar later ging de website live. “Xhike vormt de schakel tussen buitensporters, retailers en fabrikanten. Vrijwilligers testen producten van vrijwel alle outdoormerken en schrijven daarover onafhankelijke reviews. Handig voor potentiële kopers. We zetten er ook links bij naar de winkels die deze spullen verkopen.”

Langzaam maar zeker begint alle moeite vruchten af te werpen. “Inmiddels hebben 25.000 mensen zich aangemeld voor onze nieuwsbrief. Steeds meer fabrikanten en winkels willen bij ons adverteren, dat is tot nu toe onze enige inkomstenbron. We kunnen er nu nog niet van leven, maar dat gaat snel veranderen.” (MvdS)

ad nuis

Hayco Volkers (41) The Xhike Company Sinds 2004 Omzet 'nog te weinig om van te leven' Compagnon Bert Bergenhenegouwen (54)

sprout.nl/vakidioot 14

februari 2011

011-014_SPR0111_GO2 14

28-01-2011 13:50:14

De Beurs van evenementen

Zoekt u een locatie voor uw evenement, productpresentatie of bedrijfsfeest? Mogelijkheden genoeg, maar als het ook inspirerend moet zijn wordt de spoeling dunner. Denk dan eens aan de Amsterdamse Beurs van Berlage. De unieke historie en indrukwekkende sfeer maken uw evenement echt bijzonder.

BvB.adv_Evenementen_215x285.indd 1 000-000_SPR0111_ADV 15

Wij hebben 21 zalen voor 50 tot 1.200 personen en eventueel zorgt onze huiscateraar Maison van den Boer dat het uw gasten aan niets ontbreekt. Hebben we u op een idee gebracht? Bel dan: 020 531 3355. Of kijk op www.beursvanberlage.nl.

09-11-10 15:02 28-01-2011 13:47:21

wheels | go Philip Bueters test auto's

Hitsig op afroep Een scheve zit en onmogelijke versnellingsbakken levert Alfa niet meer. In plaats daarvan passen de halflederen stoelen perfect en schakelt de zesbak exact en met een lekker knokkelig gevoel. Het dashboard heeft nog wel de klokken in kokers gevat, maar is uit mooiere materialen opgebouwd dan ooit.

Alfisti zullen klagen dat volwassenheid ten koste gaat van karakter. Neus en achterpartij zijn kenmerkend, maar de aflopende daklijn, hoge taille en brede schouders wat algemener. En de 1,7 liter geeft geen moment een opwindende sound.

Daar komen wel koele en zekere prestaties voor terug.

Hitsig wil deze Alfa zich best gedragen, als de baas de DNA-knop - de hendel die het motormanagement en de elektrische stuurbekrachtiging in drie standen regelt - in standje Dynamic zet. Dan wordt het klavertjevier ronduit nerveus: dan stuurt hij direct en vlezig en is het een klus om het gas te doseren. Precies de volle handen die je vroeger aan een Alfa kon hebben - maar dit keer alleen op afroep. Snelle Seat Leons en zelfs de Golf GTi mogen zich zorgen maken. maartje geels

D

e droom van een witte Kerst is ontaard in een nachtmerrie. Met als hoofdrolspeler deze adembenemend rode Alfa Romeo Giulietta.

Dat groene klavertjevier op de flanken betekent bij Alfa traditioneel: gรกรกn! En de Giuletta 1750 TBi Quadrofoglio Verde, zo heet de hete hatch voluit, wil dat ook erg graag. Met zijn geblazen 235 pk en 340 Nm koppel kan dat prima, zeker doordat de Italianen hun pepperonipower combineerden met een straf onderstel van GTi-kwaliteit, met een elektronisch sperdifferentieel als toetje.

Maar die nul-naar-honderd-tijd van 6,8 seconden, dat tot onbeschofte snelheden snaarstrakke bochtgedrag; het blijven dromen zolang de zomerbanden slechts sneeuw en ijs ontmoeten. Dan knijpen elektronische hulpjes de aandrijfkracht zรณ ver af, dat de Giulietta bedaard rondtoert.

Toch maakt de opvolger van de 147 ook zo nog indruk.

De Giulietta blijkt namelijk een volwassen auto die alleen in naam en smoel nog teruggrijpt op de Alfahistorie. Over roest hebben we het nooit meer, maar wie had gedacht dat de Italianen de hoogste score ooit zouden halen bij de NCAP-veiligheidstest? Dit is een solide wagen, en zo voelt hij ook aan.

Gereden: Alfa Romeo Giulietta 1750 BTi Quadrofoglio Verde, 32.950 euro

sprout.nl/wheels 16

februari 2011

016-016_SPR0111_GO3 16

28-01-2011 13:27:31

column Arko van Brakel serieondernemer

Baasjes zijn geen leiders Moderne leiders spelen nooit de baas, maar verdienen het respect. Zij geven richting vanuit visie en vertrouwen, vanuit hun eigen krachtige denkvermogen, hun eigen doelen. Kortom vanuit authenticiteit. Maar is dat wel zo modern?

Op de Big Improvement Day (BID) maakte ik deel uit van een sessie waarin vier generaties ondernemers centraal stonden. Tegen mijn eigen onderbuikgevoel in (ik vind mezelf met 42 helemaal niet meer zo jong‌) vertegenwoordigde ik, samen met de 21-jarige Steijn Pelle, de jongste generaties. Tja, wat is de definitie van jong? Steijn wist met studentikoze flair zijn frisse visie voor de bĂźhne te brengen waarin kennis delen en samenwerken centraal stonden. Heel erg van deze tijd. Jong, dus het plaatje leek te kloppen. Toch toonde BID vooral aan dat ‘jong zijn’ niet zo veel met lee ijd, maar veel meer met een levenshouding te maken hee .

Ik was dan ook niet verrast dat senior thinker Edward de Bono, ondanks zijn aimabele lieve-opa-uitstraling, frissere denkbeelden over leiderschap en creativiteit etaleert dan sommige zogenaamde jonge talenten‌ Briljant is zijn quote "the biggest problem of the world is not climate change or overpopulation, the biggest problem is poor thinking."

Alexander Rinnooy Kan had de toon al gezet: “Mensen die denken dat kennis duur is, weten niet wat domheid kost.� Een tijdloze wijsheid, die vooral jonge ondernemers in het communicatietijdperk moet aanspreken. Ook Rinnooy Kan, toch een man met aardig wat wijze jaren op zijn teller, vind ik een moderne, jonge denker.

Maar het meest indrukwekkend vond ik de oudste ondernemer in 'mijn' sessie. Bert Twaal oven, 82 jaar oud en een ĂŠchte serieondernemer. Bert is misschien wel de modernste people manager die er is. Deze man had al heel jong het lef om toptalenten binnen te halen en veel verantwoordelijkheid te geven. Hij toont aan dat het loont om mensen binnen te halen die, al dan niet op deelgebieden, beter zijn dan jijzelf. Kijk, dan ben je een leider; dan geef je richting. Niet alleen aan je eigen leven en onderneming, maar vooral ook aan het leven van deze talenten.

'Ego gee anderen nauwelijks richting'

Het mooiste is dat hij uitdraagt dat je de successen niet bereikt door de baas te spelen, maar door ruimte en vertrouwen te geven. Bert stelt dat je beter een toptalent kort in je bedrijf kunt hebben dan een matig talent heel lang. Hij accepteert daarmee impliciet dat toptalenten eens hun eigen weg zullen kiezen. Zo hee hij industrieel icoon Jan Aalberts de kans gegeven van talent uit te groeien tot tycoon. Over leiderschap gesproken!

Alleen echte talenten kunnen die groei realiseren. Mindere goden gaan vaak le erlijk de baas spelen zodra ze de leiding krijgen. Hun fysieke houding verandert vaak zelfs. Da’s best grappig, want dergelijk gedrag vertonen gorilla’s ook. Een nieuw alfamannetje komt zelfs binnen een jaar bijna honderd kilo aan. Waarschijnlijk werkt het in de jungle beter dan in een kantorenpark, want de meeste ‘baasjes’ in onze communicatiemaatschappij worden vrij snel doodongelukkig of branden volledig af.

Want baasjes zijn geen leiders. Ego gee anderen namelijk nauwelijks richting‌

februari 2011

017-017_SPR0111_GO5_CLM 17

17

28-01-2011 13:26:42

‘We moeten af van de rigide gedachte dat een kantoorpand maar één functie kan hebben’

018-019_SPR0111_ZOO 18

28-01-2011 13:26:07

zoom TeksT karin husslage foTografie sebastiaan westerweel

paul rinkens (49) bedrijf TomorrowToday Opgericht 2010 personeel 60 ambitie ‘leading company worden in deze sector’

Toekomstdenker Paul Rinkens geeft leegstaande gebouwen een nieuw leven In 2008 stond Paul Rinkens al in Sprouts Challenger50-lijst met Qbic Hotels, een hotelconcept waarbij een pand wordt ingericht met Cubi’s, een soort bouwpakketten van hotelkamers. “Het zijn net Ikeamodellen, met nummertjes erop. Je kunt ze in een halve dag opzetten.”

Afgelopen jaar besloten Rinkens en zijn partners Paul Janmaat en René Savelberg om het concept breder te trekken onder de naam TomorrowToday. Want het kan in elke vorm toegepast worden, bedachten ze. “Aan de kamers zie je niet direct dat het hotelkamers zijn, het kunnen ook woonkamers of kantoren zijn als je er andere meubels in zet. Je kunt er ook een keukenunit of badkamer aan klikken.”

Rigide denken Missie van TomorrowToday is om in drie jaar één miljoen van de vier miljoen vierkante meter leegstaande kantoorruimte in Nederland om te bouwen tot starterswoningen, studentenhuisvesting en zorginstellingen. Daarbij heeft Rinkens wel wat obstakels te overwinnen. “We moeten in Nederland af van het rigide denken dat een kantoorpand maar één functie kan

hebben. We moeten kijken waar behoefte aan is op een plek en daar panden op aanpassen. Niet andersom.”

Het ‘over hokjes heen denken’ van Rinkens maakt dat veel investeerders het project risicovol vinden. TomorrowToday probeert momenteel tien miljoen op te halen en praat daarover met buitenlandse investeerders. “Die investeringen zijn nodig om het Qbic-hotelconcept in tien grote steden in Europa te starten. We hebben een voorlopersrol, nu moeten we bewijzen wat we kunnen.”

TomorrowToday is een joint venture aangegaan met BAM om de methode van inrichten toe te passen. Dat moet zichtbaar worden in studenten- en starterswoningen. “Met BAM achter ons moet het makkelijker worden om projecten te doen.”

Toekomstvisie Rinkens denkt met zijn concepten niet alleen na over het aanpakken van leegstand, maar kijkt ook naar de toekomst: hoe wonen, werken en zorg beter kunnen worden gefaciliteerd. “Het is denken over morgen, maar nú doen.” De sociale invulling staat voorop; het bedrijf ontwikkelt technolo-

gische snufjes om mensen zich prettig te laten voelen. Dat is goed te zien aan TomorrowToday’s eerste niet-hotelproject: een verzorgingstehuis in Maastricht. Dat wordt opgezet in samenwerking met zorgverlener Vivre en start in maart. “We willen laten zien dat we bejaardentehuizen kunnen maken waar het wèl fijn is en waar je als klant niet je vrijheid kwijtraakt”, beschrijft Rinkens. “Bewoners kunnen straks bijvoorbeeld via een touchscreen hun diner bestellen. En terwijl ze eten kunnen ze via datzelfde scherm op een foto van hun kleinkind drukken, waarna contact wordt gelegd met de familie. Zo kan oma toch samen eten.”

TomorrowToday richt zich niet op welgestelde ouderen; het gaat juist uit van kostenbesparing in de zorg. “Er kan twintig procent bespaard worden op arbeidsuren, en de kosten per kamer zijn bij ons lager”, beschrijft Rinkens. “Dat hebben we laten uitrekenen door een hoogleraar: een hotelkamer kost tien euro minder dan wat een verzekeraar betaalt voor een kamer in een verzorgingstehuis, met de gemiddelde bezettingsgraad in de hotelsector vergeleken. Wij laten zien dat het kan.” februari 2011

018-019_SPR0111_ZOO 19

19

28-01-2011 13:26:11

De locatie doet het niet vermoeden, maar op een grijs, nondescript industrieterrein in Alkmaar wordt gewerkt aan de wederopstanding van het kleurrijke modemerk Oilily. Daar waar het in 1963 allemaal begon, bouwen de kinderen van oprichters Willem en Marieke Olsthoorn het mode-imperium weer van de grond af aan op. Geert Olsthoorn (42) en zwager Gijs de Kogel (39) barsten van de ambitie. “We gaan voor werelddominantie.�

20

februari 2011

020-024_SPR0111_OILILY 20

27-01-2011 15:35:53

interview TEKST ANNETTE VAN SOEST PORTRETFOTO’S HH/PETER STRELITSKI

Oilily

wil de wereld heroveren In 2009 kochten jullie het merk terug.

Hoe ging dat precies?

Geert: “Het bedrijf ging failliet. Wij hoorden dat natuurlijk als een van de eersten.

Mijn vader belde ons op en vroeg: ‘Zijn jullie in de markt?’ Wij zeiden ‘nou, niet per se’. Wij hadden onze eigen carrières.

Ik was bezig met Pip Studio, Gijs werkte in de reclame. Toen zei hij: ‘We kunnen het merk terugkopen. Doen jullie mee?’

Wij wilden wel meedoen, maar alleen op onze voorwaarden.”

En die waren?

Geert: “Wij wilden geen traditionele groothandel meer zijn. Wij wilden een klein team en alleen maar doen wat we goed kunnen: design, marketing, licenties en franchising. Geen 350 man meer op het hoofdkantoor, geen eigen productie, en ook geen eigen winkels over de hele

wereld. Laat dat in godsnaam aan specialisten over.”

En toen?

Geert: “Toen hebben we de kinderen bij elkaar geroepen. We hebben er bij Gijs thuis een paar avonden stevig over gediscussieerd en gezegd: oké, let’s do it. Eigenlijk hoefde ik geen seconde na te denken.

Mijn hart ligt hier.”

Gijs: “Er wordt best een beroep op je gedaan. Hoe zie je dat voor je, wat ga je doen met je huidige baan of werk?”

Voelden jullie je onder druk gezet?

Geert (resoluut): “Nee.” Gijs: “Geen moment.”

Geert: “Nou ja, wel de druk van: wanneer gaan we beginnen?”

Gijs: “Willem en Marieke hebben het heel ontspannen gebracht. Marieke al hele-

maal, die vroeg: ‘Moeten we het wel doen, hebben jullie er wel zin in?’”

Geert: “We hebben het er zelfs nog over gehad om het merk terug te kopen en dan te begraven. Er waren Chinezen, Amerikanen en Japanners die Oilily wilden kopen om het uit te nassen. Dat zouden we nooit hebben laten gebeuren. Maar dat was een hele korte gedachtegang hoor.

Het was een veel te mooie kans.”

Wie doet wat?

Geert: “Gijs doet marketing, mijn zus Sophie (de vrouw van Gijs, red.) doet traffic en ik ben algemeen directeur.”

Gijs: “Belangrijke zakelijke beslissingen worden besproken en genomen door het familiecomité. Daarin zi en, behalve wij drieën, Willem en Marieke als adviseur extraordinair.”

Geert: “Mijn zus Brecht ontwerpt en profebruari 2011

020-024_SPR0111_OILILY 21

21

27-01-2011 15:35:58

duceert in licentie de kindercollectie, vanuit haar eigen kledinglabel Room Seven.

Mijn moeder helpt haar. Bij de andere licentiepartners ontwerpen wij alles in huis.”

Je koopt het bedrijf terug en dan? Waar begin je?

Geert: “Daar waar het ooit begon, bij het product.”

Gijs: “In januari 2010 hebben we de nieuwe kindercollectie gepresenteerd.”

Geert: “Room Seven heeft een heksentoer uitgehaald. Zij hadden natuurlijk ook hun eigen collectie, dus zij moesten met hetzelfde team het dubbele werk doen. Tel maar op je vingers na: dat is een shitload of work.”

Dus eerst de collectie. Maar je moet natuurlijk ook puinruimen.

Geert: “Je komt retailers tegen die een bestelling hebben geplaatst en betaald aan het vorige regime, die dan zeggen: ‘ik heb zoveel geld verloren, kunnen jullie ons niet helpen?’ Formeel kunnen we hen niet helpen want het is een ander bedrijf, daar kunnen we niet aan beginnen. Er zijn wel uitzonderingen geweest. Zo hebben we al 25 jaar een trouwe, grote Koreaanse klant.

Hij moest natuurlijk ook door. Hij koopt nu bij ons de damescollectie groot in. Wij helpen hem, hij helpt ons.”

Gijs: “Korea is een mooie testmarkt. Ze kijken daar heel anders tegen kleding aan dan hier, maar je krijgt wel een idee van wat goed en minder goed loopt, waar de

pijnpunten liggen. We hebben nu het gevoel dat we een damescollectie hebben waarmee we wereldwijd de markt op willen. Daar gaan we dus ook partners bij zoeken.”

Geert: “Modeconcerns met een track record, een goede productie en distributie die minimaal één continent bestrijkt. En ze moeten diepe zakken hebben en willen investeren in ons merk. Maar het belangrijkste is of het klikt. Dat is meer een gut feeling. Als het eerste kopje koffie op is, weet ik of het werkt of niet.”

Welke andere obstakels kwamen jullie tegen?

Geert: “Een heleboel fabrikanten hadden orders geproduceerd die nog steeds bij hen in het pakhuis lagen. Daar hebben we serieus naar gekeken. Sommige orders hebben we gekocht, andere niet. De ene minuut zit je met een huilende leverancier aan de telefoon, de volgende minuut bel je met een grote partij uit Amerika die juichend zegt: ‘we komen naar Europa, we gaan een deal met jullie maken’. Ups en downs.”

Gijs: “Wat ik aan de marketingkant ervaar, is dat mensen van Oilily verwachten dat het nog steeds een wereldmerk is. Maar wij doen nu het werk met zijn twintigen, toen trouwens maar met zijn tienen, wat vroeger 350 mensen deden. Er hangen journalisten aan de lijn die samples willen voor hun blad. Aan de andere kant hangen mensen aan de lijn die een winkel willen beginnen. En er hangen retailers aan

de lijn die nog geld krijgen van het oude Oilily. Dus je bent constant brandjes aan het blussen.”

En tussen al die brandjes door moet je ook nog werken aan je strategie.

Geert: “Ja, en aan de structuur en vormgeving van je bedrijf. Wat voor mensen moeten we aannemen? We wilden niet te veel leunen op het verleden. We wilden een frisse start.”

Hoe hebben jullie die opstartfase financieel overbrugd?

Geert: “In de tijd dat ik bij Oilily werkte - ik ben er in 1996 begonnen - had ik samen met een goeie maat Colourful Licenses opgericht. Daar stopten we alle Oilily-licenties in, onder andere de tassen en cosmetica. Dat was niet omgevallen tijdens het faillissement. Daaruit kregen we royalty’s en dat was in de begintijd heel fijn. We hadden in ieder geval wat cashflow om dingen te kunnen betalen.”

Gijs: “Maar we hebben een belangrijk deel ook gefinancierd uit de oude voorraad, 590.000 stuks uit de laatste collectie van het failliete bedrijf. Die hebben we in één keer opgekocht en via onze webshop verkocht.”

Geert: “Wij wilden die voorraad helemaal niet, wat moesten we daar in godsnaam mee? Maar we hadden wel bij de curator bedongen dat we first right of refusal hadden. Als een ander bedrijf een bod zou doen, mochten wij het bod matchen en dan moesten ze het aan ons verkopen. Wij

Willem en Marieke Olsthoorn richten Oilily op

70 - 100 miljoen omzet

1963

1985-1995 1981 Het bedrijf gaat failliet vanwege te hoge productiekosten en maakt een doorstart

1994 Start met verkoop van kleding in Amerika

failliet 22

februari 2011

020-024_SPR0111_OILILY 22

27-01-2011 15:35:59

interview

‘Wij doen nu met zijn twintigen het werk dat vroeger 350 mensen deden’

dachten ‘ze verkopen het nooit’, maar toen kwam het Kruidvat op de proppen.”

Een horrorscenario?

Geert: “Als die 590.000 stuks bij het Kruidvat terecht waren gekomen, hadden wij beter gelijk kunnen ophouden. Eerst hebben we even met onze Koreaan geboomd: kan jij ons niet helpen? Ja, dat kon ‘ie wel.

Dus wij kochten het voor een kiloprijs, en verkochten de helft van de voorraad voor een redelijke prijs aan hem door. We heb-

verkoop Oilily

ben daar goed aan verdiend. De rest hebben we grotendeels via onze webshop verkocht.”

Wat is jullie droom?

Gijs: “Ik kan wegdromen bij het feit dat we een household name worden. We zeggen wel eens voor de grap tegen elkaar: world domination. Maar we menen het ook. We maken bijzondere, kwalitatieve producten. Het merk verdient een internationaal groot podium.”

2,3 miljoen verlies

H2-partner Age Hollander en zijn vrouw Lea Ward nemen alle aandelen over

2005/2006

januari 2009

Willem Olsthoorn verkoopt een meerderheidsbelang aan investeerders H2 Equity Partners en ABN Amro Participaties.

2003

-70 winkels - 90 miljoen omzet -verkoop via 2.500 retailers in 40 landen

Hoe gaan jullie de wereld heroveren?

Geert: “De dames- en kindercollecties blijven de ruggengraat van het merk.”

Gijs: “Maar je moet ook denken aan sportswear: een ski-, golf- en tenniscollectie. En aan lifestyleproducten.

Ons servies is een van de meest succesvolle producten. Er is een grote markt voor home-producten van Oilily; verf, behang, meubels, gordijnen… En we hebben net kinderfietsjes geïntroduceerd.

Wij doen het design, maar het wordt

2007/2008

4 miljoen verlies februari 2011

020-024_SPR0111_OILILY 23

23

27-01-2011 15:36:01

Maar het is geen toeval dat alle kinderen in mode en design zijn terechtgekomen, toch?

Geert: “Het had net zo goed iets anders kunnen zijn.”

Gijs: “Nou, dát vraag ik me af.”

Geert: “Ik heb ook nog een tegelbedrijf.

Om maar aan te geven: het maakt niet zo heel veel uit. Waar ik wel voor ga - wat ik ook doe - is mooie kwaliteit, high end. De ramsj, dat is niets voor mij. Alhoewel, af en toe een paar dozen schuiven links of rechts, daar ben ik ook niet vies van. Maar het is niet mijn drijfveer.”

in licentie geproduceerd en verkocht.”

Geert: “We volgen een splitlevelstrategie.

Aan de ene kant willen we via dit soort licenties Oilily weer op de kaart zetten en consumenten naar de kern van ons merk trekken: de kleding. Anderzijds willen we uiteindelijk weer zichtbaar zijn met winkels in het straatbeeld. Maar dat gaan we niet zelf doen, want retail is detail. We zijn nu een franchiseformule aan het ontwikkelen. Die gaan we uitzetten in virgin markets zoals Polen, Rusland, China en India.

De eerste winkel verwachten we over drie jaar te openen. In die drie jaar zit een testfase van anderhalf jaar, met een eigen locatie om te kijken of het businessmodel goed werkt.”

2e keer failliet

Werd er vroeger aan de keukentafel eigenlijk veel gepraat over zaken?

Geert: “Nee, dat kan ik me niet zo herinneren. Er kwamen wel allerlei mensen over de vloer. Maar om nou te zeggen dat het altijd over het bedrijf ging…”

Gijs: “Nou ja, er was altijd wel een gezonde spanning - ik hoor natuurlijk ook wel eens wat - tussen je ouders.”

Geert: “Ja, maar dat ging niet via ons.

Tuurlijk, mijn ouders hadden wel eens ruzie. Mijn moeder is creatief, mijn vader commercieel. Dat levert soms spanningen op.”

Gijs: “Willem wilde het product tegen een zo laag mogelijke kostprijs maken, Marieke wilde vooral de allermooiste kwaliteit.”

Die spanningen die er vroeger waren, commercieel versus creatief, zijn die er nu ook binnen de nieuwe generatie?

Geert: “Dat kun je wel zeggen ja.”

Gijs: “Geert streeft erg naar een prijsopbouw in de collectie. Je moet een instapproduct hebben dat meerdere mensen zich kunnen veroorloven, het sjaaltje bijvoorbeeld, en dan heb je daarna een kledingstuk dat meteen zestig euro duurder is.”

Geert: “Nee, in het lage segment verleid je de consument om kennis te maken met het merk, dat is je gateway product, in het midden maak je je volume, en in de top maak je je imago.”

Gijs: “Waar het pijnpunt zit is dat het middensegment waar hij het over heeft, in mijn optiek veel hoger moet liggen dan in zijn optiek. Kijk, dít is dus de eeuwige strijd.”

De kinderen van oprichters Willem en Marieke - Geert, Sophie, Brecht en Jacobijn bezitten ieder 22,5 procent van de aandelen, hun ouders de overige 10 procent

2010

april 2009

Alle 300 winkels worden gesloten.Er werken dan wereldwijd 625 mensen bij het bedrijf, plus nog eens 350 op het hoofdkantoor in Nederland

24

Oilily maakt winst

mei 2009

Familie koopt merk terug Kosten: 2,8 miljoen + voorraad 1,4 miljoen

2011 Het bedrijf lanceert een Amerikaanse webshop

februari 2011

020-024_SPR0111_OILILY 24

27-01-2011 15:36:03

Sprout lezers

VROUWEN IN MARKETING EN COMMUNICATIE

T M ^ M T ̉ T M ^ M T K W U

000-000_SPR0111_ADV 25

28-01-2011 13:47:23

TeksT Karin Husslage

Case Hoe ga je om met copycats?

Heb je hard gewerkt aan een nieuw concept, word je vervolgens doodleuk gekopieerd. Internet maakt dat steeds gemakkelijker. Hoe ga je er niet aan ten onder?

‘Bel geen advocaat, maar exploiteer je marktvoorsprong.’

S

tudentenklusbedrijf MijnStudent kwam in 2008 als eerste op de markt met een concept om studenten in te zetten voor klussen als schilderen en verhuizen. Dat sloeg aan, en het succes bleef niet onopgemerkt. In de afgelopen twee jaar is een reeks kopieën verrezen: Studentenpower, Studentvoorjou, Huurstudent, Studenttehuur, Klusstudent, Tuinstudent en KarweiStudent.

Mede-oprichter Gerhard te Velde: “Dat we concurrentie zouden krijgen was te verwachten, maar dat er partijen zo brutaal zijn om letterlijk onze webteksten over te nemen, schokte ons. Dat is zuur als je er zelf veel geld en energie in hebt gestoken om op te bouwen. Als anderen dan met een paar muisklikken hetzelfde bereiken, moet je wel even slikken.”

Te Velde en zijn compagnons lieten er een advocaat naar kijken, maar besloten het uiteindelijk op de ‘sportieve manier’ op te lossen. “We hebben brieven verstuurd waarin we ze feliciteerden met het feit dat ze waren gaan ondernemen. Daarna hebben we ze attent gemaakt op een aantal punten die wel erg leken op die van ons, en dat kopiëren toch echt niet kan”, vertelt hij. “Ik zal eerlijk zijn: wij laten ons ook weleens inspireren door andere par26

tijen op internet, dat gebeurt gewoon.

Maar volledige webteksten overnemen is plagiaat, dat is wettelijk verboden.”

Een ander veelvuldig gekopieerd concept is VakantieVeilingen.nl, ook Challenger van het Jaar. De website waar je kunt bieden op onder andere vakanties, uitjes en toegangskaarten voor evenementen, is drie jaar in de lucht en kan het aantal copycats niet meer op één hand tellen. “Over het algemeen is concurrentie goed, daardoor krijgt het concept veilen meer bekendheid en is er voor aanbieders en consumenten meer te kiezen”, zegt medeoprichter Marcel Beemsterboer. “Maar dan moet iedereen zich wel aan de spelregels houden. Dat betekent geen misbruik maken van onze naam of letterlijk teksten overnemen. Iemand had OnlineVakantieveilingen opgezet, die hebben we vriendelijk meegedeeld dat dat echt niet kon. Als zo’n ondernemer het dan nog niet begrijpt, krijgt hij een officieel briefje over dat hij inbreuk maakt op onze merknaamrechten. Dat werkt, we hebben nog geen zaak hoeven aan te spannen.”

Merk vastleggen Een concept vastleggen ter bescherming lukt niet zomaar. “Een concept beschermen is ontzettend lastig, ideeën zijn namelijk vrij voor de wet”, legt ict-jurist

Arnoud Engelfriet van ICTRecht uit. “Pas als je je concept helemaal uitgewerkt hebt tot het niveau van een draaiboek én mensen doen na wat in dat handboek staat, kun je optreden.”

Te Velde heeft alleen het woord-beeldmerk van MijnStudent geclaimd, Beemsterboer is al heel blij dat zijn merknaam geaccepteerd is door het merkenbureau.

“Het is bijna een soortnaam geworden voor het hele fenomeen van bieden op vakanties, dus we hebben geluk.”

Beemsterboer beseft zich dat internet copycats makkelijk maakt. “Je hele model is openbaar, met copy-paste kun je ver komen als concurrent. Maar het zit niet in ons dna om daar voorzichtig mee te doen, wij werken transparant. Het is niet meer van deze tijd om je werk achter gesloten deuren te houden. Iedereen kan onze voorwaarden lezen. Maar met negentig medewerkers moet je daar ook niet moeilijk over doen, dat is niet te vermijden.”

Marktvoorsprong Engelfriet raadt ondernemers af om een concept te proberen vast te leggen. “Dat heeft juridisch nul en generlei waarde.

Het levert soms bewijs op dat het concept al bestond, maar het bewijst niet dat jij de bedenker bent - je kunt immers andermans ideëen vastleggen - en het levert je

februari 2011

026-027_SPR0111_CPOYCATS 26

28-01-2011 13:25:17

case

‘Concentreer je op je dienst en zorg voor de beste service’ al helemaal geen bescherming op”, vertelt hij. “Je moet goed oppassen dat je weet wat wel en niet beschermd is, en je niet laten misleiden door ‘ideeregistratiebedrijven’ die spiegelen met ‘bescherm nu uw intellectueel eigendom’. De auteurswet is duidelijk: een concept is beschermd als het uitgewerkt is - op het niveau draaiboek - maar het achterliggende idee is te allen tijde vrij. Registratie van je concept verandert daar niets aan. Volgens de merkenwet kun je optreden tegen mensen die jouw merknaam gebruiken of een naam die daarop lijkt, maar dan moet deze wel als merk gedeponeerd zijn bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom.”

Een aantal dingen zijn wel duidelijk aan te pakken, aldus Engelfriet: “Als mensen onder jouw merk gaan varen, dan levert dat verwarring op en dat is iets om tegen op te treden. Wordt je hele site gekopieerd, dan is dat ook een vorm van aanhaken bij jouw reputatie. Dan wordt het tijd

de advocaat los te laten”, stelt hij. “Maar bij overgenomen voorwaarden of een kloon van je concept is het nuttiger om je voorsprong vast te houden. Want vergis je niet: het aantal uren dat je in een juridische procedure gaat steken is hoog, en die uren kun je niet steken in nieuwe diensten of verbetering van je service. Mijn advies is altijd: jij bent de eerste die ermee kwam, dat geeft je een marktvoorsprong.”

Dominantie Dat heeft ook MijnStudent als strategie: domineren, de eerste en grootste zijn. “We groeien goed, gaan komend jaar een vestiging openen in Amsterdam en Rotterdam, en willen de jaren daarna elk kwartaal in een andere plaats starten. Zolang je aan de voorkant harder groeit dan er aan de achterkant van je wordt afgesnoept, is er niks aan de hand”, zegt Te Velde. “Het enige waar ik bang voor ben is dat onze concurrenten onze goede naam besmeuren omdat ze slecht werk leveren. Wij werken

elke dag hard om de beeldvorming rond studenten te verbeteren.”

VakantieVeilingen.nl is niet zo bang voor de concurrentie. “Onze copycats blijven voorlopig klein. En ik geloof erin dat mensen die makkelijk kopieerwerk doen, het negen van de tien keer sowieso niet redden omdat ze onze drive en passie missen.

Concentreer je op je eigen dienst, zorg dat je de beste service levert.”

Dit raadt ook Wilfred Backers, innovatieadviseur van Syntens, aan. “Je ontkomt niet aan concurrentie, dus zorg dat de kwaliteitsbeleving van klanten goed is. De achterkant moet perfect op orde zijn, dat klanten niet hoeven te wachten of in onzekerheid zitten over de dienst die je levert. Hebben zij de perceptie dat er iets niet goed gaat, dan kiezen ze niet meer voor je”, zegt hij. “En zorg dat je als eerste die naamsbekendheid hebt in de markt.

Koppel je naam aan een logo, leg je logo, kleurstelling en lettertype vast, en communiceer dat via sites, bladen of televisiespotjes. Dan leert de grootste massa jou als eerste speler kennen. Andere partijen die later je op de markt komen, kunnen die positie niet meer behalen.”

Google Alert Beemsterboer werkt continu aan de ontwikkeling van nieuwe technologie om de voorlopersrol te behouden. “De technologie verandert heel snel online, een nieuwe aanbieder kan natuurlijk met de nieuwste features komen. Onze innovatie- en businessdevelopmentafdeling is daarom constant bezig met van buitenaf kijken naar onze sites en ze up-to-date houden.”

MijnStudent blijft focussen op groei, maar let intussen goed op. Te Velde: “Het is een prikkel om scherp te blijven. We hebben Google Alert ingesteld, dus als er weer een studentenklusbedrijf opstaat, zijn wij de eerste die het weten.”

Backers adviseert ook om te gaan voor strategische samenwerkingen. “Als de samenwerking met businesspartners goed verloopt, kun je zeggen: ‘bij ons gaat het altijd goed, kunnen we afspreken dat jullie alleen nog met ons werken?’ Een partij als VakantieVeilingen zou dat kunnen doen met een reisaanbieder bijvoorbeeld.

Voor je concurrent wordt het dan steeds moeilijker om hetzelfde aan te bieden.” februari 2011

026-027_SPR0111_CPOYCATS 27

27

28-01-2011 13:25:19

TEKST ROB ROELOFS

Een ondernemer die wil groeien zal een echte leider moeten zijn. Je mensen coachen, een langetermijnplanning kunnen maken én uitvoeren, resultaten behalen. En dat het liefst met een beetje charisma. Leer van de groten der aarde en ontdek wat een echte leider in huis moet hebben.

E

j i j n Be

ven kort door de bocht: de gemiddelde manager in een multinational hee het makkelijk. Hij stuurt zijn mensen aan en ieder kwartaal stopt hij de cijfers in een envelop en stuurt ze naar boven.

Dan roept hij tegen zijn mensen dat ze er een schepje bovenop moeten doen, en gaat over tot de orde van de dag.

De ondernemer niet. Die is immers tegelijk baas, medewerker, motivator, coach, schouder-om-uit-te-huilen, financieel analist en strateeg. Dat vraagt nogal wat van die ondernemer, en dat heet leiderschap. Het begrip kan gevuld worden met een boel ingrediënten, maar één van de belangrijkste is toch wel overtuiging. Een ware leider legt een besluit niet op, maar zorgt ervoor dat mensen het zichzelf opleggen, zei Nelson Mandela al. Er zijn een aantal kenmerken aan te wijzen waaraan een overtuigende leider zou moeten voldoen. We zochten een paar voorbeelden en inderdaad: de gekozen mannen voldoen aan die eigenschappen. Het maakte ze groot.

Hu er

Is het moeilijk om een inspiratievolle, charismatische leider te zijn? Ja, ontdekte Robert Su on, hoogleraar Management Science aan de Stanford University. Uit zijn enquête onder bijna achtduizend Amerikanen 28

bleek dat 37 procent van hen te maken hee met een hu er op het werk. In 72 procent van die gevallen bleek een hogergeplaatste de boosdoener. Meer dan twintig miljoen Amerikanen zijn de laatste jaren van baan veranderd vanwege hun baas. Su on schreef er een bestseller over.

Ook in Nederland stikt het van de bazen, en er is geen enkele reden om aan te nemen dat onze situatie erg verschilt van de Amerikaanse. Volgens het CBS zijn er in Nederland ruim één miljoen mensen die leidinggeven aan vijf of meer mensen, zo’n 14 procent van de beroepsbevolking. Daar vallen dus ook alle ondernemers onder, minus de zzp’ers en kleine bedrij es.

Vertrouwensband

In de lijn van het tegengaan van hu ergedrag is de nu heersende gedachte onder grote denkers ‘leiderschap is niet zozeer een gezagskwestie, maar meer een sociaal ding’, zo ontdekte De Baak bij een rondetafelsessie. Daarbij is de leider niet alleen zender, maar ook luisteraar. Gids en leerling leren van elkaar, het is geen eenrichtingsverkeer. Zo ontstaat een vertrouwensband die het werk overstijgt. Gesprekken gaan ook over andere zaken. En, niet onbelangrijk voor de onderneming: er mag onzekerheid en chaos bestaan op de werkvloer. Met verstoringen zoals een crisis wordt dan

februari 2011

028-035_SPR0111_LEIDERS 28

28-01-2011 13:51:18

De eth icus De s De tratee g De resu lta co at ac ge h ric ht el eid er

r e id e l e h sc

i at

m

s ri

ha c e

leiderschap

D

? r e d i e l j een realistisch omgegaan zonder in paniek te raken. Je doet gewoon, samen met anderen, wat nodig is in het moment.

Een ander bewijs dat de autoritaire baas uit de mode is, levert UvApsycholoog Gerben van Kleef. Werknemers die hechten aan harmonie presteren minder goed als hun baas hen boos bejegent, zo ontdekte hij. Van Kleef en zijn collega’s onderwierpen 112 mensen aan vragen op het gebied van agreeableness, een begrip dat meestal wordt vertaald met ‘de behoe e aan vriendelijkheid en harmonie’. Hoe meer agreeable iemand scoort, hoe meer hij de behoe e hee om aardig gevonden te worden en, zo blijkt uit het onderzoek van Van Kleef, hoe meer deze persoon verwacht dat andere mensen zich ook vriendelijk naar hem gedragen. Klinkt heel normaal (‘behandel een ander zoals u zelf behandeld wilt worden’), maar in de praktijk is dat dus niet zo, blijkt uit de onderzoeken van Su on.

De Amerikaanse leiderschapsgoeroe Pa y Vogan weet goed leiderschap te versimpelen tot vijf basisprincipes. Volgens haar hee een leider allereerst visie en passie nodig, en daarnaast moet hij of zij een teambuilder én een goede beslisser zijn. Haar vijfde - en eigenlijk ook belangrijkste punt - is karakter. Vogan vat dat samen als zel ennis. “Iedere grote leider hee naar zichzelf gekeken, naar zijn zwaktes en zijn kracht, en hoe die zijn leiderschap beïnvloeden. Zonder karakter heb je niks aan de eerste vier principes.”

Ondernemers hebben nog wel eens de neiging om excentriek en

tegendraads te zijn. Als ze de menselijke kant van hun leiderschap in de gaten houden, kan dat tot mooie dingen leiden. De neuzen dezelfde kant op, heet dat in managerstaal. Toen Walt Disney begon met de bouw van Disneyland, wilde hij eerst dat het kasteel gebouwd werd, ook al was dat totaal onlogisch voor het bouwplan.

Disney wilde echter dat alle bouwers de magie al zouden voelen, zodat ze meer gevoel zouden krijgen bij de bouw van de rest van het park.

Het goede voorbeeld

Ingvar Kamprad, oprichter van Ikea, zoekt het in eenvoud. De man is steenrijk, maar loopt daar niet mee te koop. Hij rijdt in een oude Volvo (‘bijna nieuw, slechts vij ien jaar oud’) en vliegt nooit businessclass. “Als er zoiets als goed leiderschap bestaat, dan is dat het geven van het goede voorbeeld. Hoe kan ik mijn mensen vragen goedkoop te reizen, als ik dat zelf in alle luxe doe?”

Howard Schultz wist met groot doorze ingsvermogen koffieketen Starbucks tot een succes te maken. Dat deed hij niet alleen.

Over zijn leiderschap zei hij: “Ik denk dat het heel moeilijk is om aan mensen leiding te geven als zij niet actief deelnemen aan de beslissingen. Je zult mensen niet binnenhalen en behouden als ze niet het gevoel hebben dat ze meeschrijven aan de strategie. Als je mensen niet de mogelijkheid gee om écht betrokken te zijn, dan zijn ze weg.” februari 2011

028-035_SPR0111_LEIDERS 29

29

28-01-2011 13:51:30

? j i j n e b r e d i e l r o o Wat v der i e l e t h c geri ete doelen t a a t l u s De re rwezenlijken van concr n en ve

e vaststell

met lede ogen aan dat zijn nieuwe topman Kevin Rollins er niet in slaagde de tegenvallende cijfers te keren. Dell kwam terug aan het roer, en de resultaten keerden ook terug. Al had Dell nog een tegenvaller te slikken; het vertrek van Rollins kostte hem 48 miljoen dollar. En oh ja, de boete voor belastingfraude bedroeg nog eens vier miljoen dollar…

Michael Dell wat Dell Computers motto‘Voorraad is duur’ opvallend Keerde terug in oude functie, waarna verkoop gigantisch steeg

V

anaf het begin is de onderneming van Michael Dell gericht geweest op kostenbeheersing. Al op zijn vijftiende sloopte Dell zijn eerste Applecomputer, om te kijken wat er precies in zat en hoe dat eventueel goedkoper geproduceerd kon worden.

Een paar jaar later, in 1984, begon hij serieus werk te maken van zijn onderneming.

Hij stopte het enorme bedrag van duizend dollar in het bedrijf en begon. Al snel had hij een paar wat hij noemde ‘kerels met schroevendraaiers’ aan het werk.

Dell was meteen resultaatgericht; alle onderdelen moesten worden opgeknapt en hergebruikt door zijn schroevendraaiermannetjes. Zo zorgde de jonge Dell ervoor dat er geen extra kapitaal in het bedrijf gestoken hoefde te worden, en dat hij binnen no time winst maakte.

De volgende grote kostenbesparing ontdekte Dell in de jaren negentig: direct verkopen via het internet bespaart je de hele retailketen, en dat betekent meer geld voor Dell. Niet dat het ‘m tot die tijd

30

Nog meer resultaatgerichte leiDers:

Jack Welch

slecht verging; al in 1992 werd hij de jongste ceo (27 jaar) die zijn bedrijf in de Fortune 500 terugzag.

Bij een resultaatgericht leider is bijna vanzelfsprekend minder aandacht voor de mensen in het bedrijf, al is Dell de eerste om anders te beweren. Hij zorgt goed voor zijn mensen, maar kan nog wel eens wispelturig zijn; massaontslagen, verplaatsing van productie om goedkoper uit te zijn (van Ierland naar Polen in 2009, kostte 1900 banen) en zelfs belastingontduiking.

Dell ontvouwde vorig jaar zijn groeistrategie: de omzet moet dit jaar tussen de 14 en 19 procent stijgen, de winst met 18 tot 23 procent. En waarmee? Vooral met producten die hogere marges bieden natuurlijk. Een paar jaar eerder, in 2007, zag hij

Welch was ceo van General Electric. Hij vertienvoudigde de waarde van het bedrijf, maar werd ook ‘neutronen-Jack’ genoemd; hij liet de gebouwen staan, maar elimineerde de werknemers.

henry Ford

Ford is uitvinder van de lopende band.

Volgens een legende liet Ford het productieproces in zijn fabriek analyseren. Een onderzoeker rapporteerde dat iedereen in het bedrijf optimaal presteerde, ‘behalve in één kamer in de hoek, daar zit een man de hele dag sigaren te roken en niets te doen.’ ‘Dat klopt,’ zei Ford, ‘dat ben ik.’

februari 2011

028-035_SPR0111_LEIDERS 30

28-01-2011 13:51:32

l sprout.n NR. 01

ARI 2010 | FEBRU

| â‚Ź 5,45

emers

rt ondern

inspiree

Wat vind jij van Sprout? uipen Groeist oliebaron van een r Drost m Ridde

Waaro

s steerder

drie inve

versleet

0:44 11 13:2

28-01-20

_CVR 1

SPR0111

001-001_

Doe mee aan het lezersonderzoek en maak kans op een

iPad

Ga naar sprout.nl/lezersonderzoek

031-031_SPR0111_ONDERZOEK 31

28-01-2011 13:22:24

ONDERNEEM EEN SPROUT ABONNEMENT.

Ga naar sprout.nl voor een gratis abonnement!

Kijk op sprout.nl voor de voorwaarden.

000-000_SPR0111_ADV 32 Sprout adv Onderneem 215x285 1-1 MT-SPROUT.indd 1

28-01-2011 20-01-2009 13:47:23 10:59:47

leiderschap

s rmen. u c i h en en no d t r a a e w e isch de sterke eth r integer. uit ide even van edewerkers de le leidingg m e d n e d in Hierbij v

Ben Cohen & Jerry Greenfield wat Ben & Jerry motto ‘If it’s not fun, why do it?’ opvallend Hun cursus ijsmaken kostte vijf dollar

B

ij de hippie-ijsmakers ga je niet werken als je een op geld beluste carrièretijger bent. De twee schoolvrienden hebben van begin af aan gezorgd dat hun business sociaal en verantwoord was, en dat trok gelijkgestemde werknemers. Ben en Jerry groeiden in hun rol; in de begindagen - eind jaren zeventig - onderzochten de twee vooral wat ze wilden doen. Bagels maken? Nee, de apparatuur daarvoor bleek te duur. IJsjes dan? Ja, dat kon, want de twee vonden een cursus die slechts vijf dollar kostte.

Tien jaar na de opening van de eerste winkel maakte het duo een omzet van 32 miljoen dollar.

Ethici vind je - uiteraard - onder maatschappelijk verantwoorde ondernemers, en Ben en Jerry groeiden uit tot iconen van ‘social responsibility’. In hun ijswinkels gebruiken ze bijna alleen maar gerecycled materiaal, bedrijfswagens zijn uitgerust met zonnepanelen en ze gebruiken hormoonvrije melk in hun ijs.

In 1989 creëerden ze hun green team, een groep werknemers die het hele bedrijf voorlichtte op het gebied van milieuvriendelijkheid.

Personeel roemde het bedrijf om haar informele en unieke cultuur, en daaruit ontsproot de wedstrijd ‘Yo, I’m your ceo’, waarbij iedereen die dacht Ben & Jerry’s te kunnen leiden, mocht reageren. Maar daar lieten de oprichters hun idealen varen. Om de groei te stroomlijnen haalden ze Robert Holland binnen als ceo, niet via de wedstrijd maar via een headhunter.

Het betekende ook dat ze hun beleid van lage managementsalarissen moesten loslaten. Personeel moest toezien dat het bedrijf een paar jaar later werd verkocht aan multinational Unilever, voor 326 miljoen dollar. Wel bedongen Ben en Jerry dat het bedrijf buiten de muren van Unilever bleef, waardoor de cultuur kon overleven. En hoewel de heren op leeftijd zijn: de hippiegedachte blijft.

nog meer ethische leiders:

Anita roddick

Anita Roddick was oprichter van The Bodyshop, en daarmee voorvechter en boegbeeld van politiek-correct en diervriendelijk ondernemerschap. Ze overleed in 2007.

Kalo Bagijn

Kalo Bagijn is oprichter van Binck Bank en Brand New Day, en naar eigen zeggen vecht hij tegen de amorele manier van zakendoen van banken en verzekeraars.

februari 2011

028-035_SPR0111_LEIDERS 33

33

28-01-2011 13:51:35

e eg elangrijk e t a ren op b r e ip t c ti s n De unnen a anisatie ijnvisie k rg

en jij? b r e d i e rl Wat voo

term de o ing van en lange vanuit e gen in de omgev rin verande

o nti zorgt vo compete eden en h ig s r e rk vaard e w ele mede individu

Jeff Bezos wat Amazon motto ‘Keep the customer happy’ opvallend Bezos overleefde in 2003 ternauwernood een helikoptercrash

I

n 1994 begon Jeff Bezos een boekwinkel. Op internet, dat was nieuw. Hij werd niet voor gek versleten; het was het proberen waard, vond zijn omgeving.

En Bezos’ winkeltje begon zowaar te lopen. Zo goed dat boekenreus Barnes & Noble wakker werd. Dat kunnen wij ook, dachten ze. Voor de kansen van Bezos werd geen cent meer gegeven, want hoe kun je concurreren met zo’n gevestigde naam? Het was de eerste keer dat Bezos’ critici ongelijk kregen. Barnes & Noble bleek een moloch die het internet maar mondjesmaat onder knie kreeg.

De boekenverkoop van Amazon was slechts het begin van de internetdominantie die de goedlachse Amerikaan voor ogen had. Ook het ploffen van de internetbubble kon daar niks aan veranderen.

Goed, ook Bezos had te kampen met verliezen die opliepen tot tientallen miljoenen dollars, maar hij trok vooral zijn eigen plan. Waar soortgelijk bedrijf CDNow teonder ging door gebrek aan visie, hield Bezos de klant voor ogen. Dat een aandeel Amazon kelderde van honderd naar zes dollar, liet Bezos ogenschijnlijk koud.

Het succes van Amazon? Of Bezos nu boeken of grasmaaiers verkoopt, hij stelt de klant centraal. Dát is zijn langetermijnvisie. De rest is ruis. Iedere keer als Bezos en zijn team worden geconfronteerd met een moeilijke beslissing, volgt automatisch de vraag: “Wat is beter voor de klant?”

Om het personeel te doordringen van dat belang, bedacht Bezos een systeem: iedere

34

h De crodeaonctwikkeling vaens van

Richard Branson

werknemer werkt jaarlijks enkele dagen in het magazijn én bij de klantenservice, om te blijven voelen wat de klant denkt en zegt. Het past bij de visie van Bezos, al houdt hij in de pers vol dat hij geluk heeft gehad, dat zijn succes “vooral met de stand van de planeten te maken heeft”. Zijn medewerkers weten inmiddels beter.

nog meer strategische leiDers:

samuel Walton

Oprichter van Walmart. Terwijl retailers dollartekens in de ogen kregen en zich richtten op de rijkere consument, zag Walton een gat in de markt: de gewone man. Met lage prijzen bereikte hij een miljoenenpubliek.

wat Virgin Airlines en heel veel meer Virgin-bedrijven motto ‘Screw it, let’s do it’ opvallend Geeft iedereen een tweede kans

D

e titel van Branson’s populairste boek zegt eigenlijk alles over zijn houding: Screw it, let’s do it. Gedurfd, niet geremd door eindeloze analyses en marktonderzoeken, gewoon beginnen. Maar vooral dat ‘let’s’ doet het ‘m. Branson doet het namelijk niet alleen. Zijn mensen zijn voor hem nog veel belangrijker dan hijzelf. Sterker nog, door zijn mensen zoveel verantwoordelijkheid te geven, creëert hij een ondernemende atmosfeer, waarbij iedere werknemer zich helemaal verbonden voelt met het bedrijf.

Goede mensen zijn de sleutel tot succes, vindt Branson. Hen vinden, managen, inspireren én behouden zijn de

estée lauder

Wat maak je als iedereen parfummetjes gaat gebruiken in verzorgingsproducten? Juist, ongeparfumeerde cosmetica. De Amerikaanse Lauder was pionier op het gebied van thuisverkoop van cosmetica, en werd groot omdat ze zoveel samples weggaf.

februari 2011

028-035_SPR0111_LEIDERS 34

28-01-2011 13:51:38

leiderschap belangrijkste taken van een leider. “Neem een vliegtuigmaatschappij. Het vliegtuig is bijna precies dezelfde als die van de concurrent, het eten en het entertainment aan boord verschillen ook niet veel. Wat echt het onderscheid maakt is de crew en de service aan de grond. De Virgin-crew glimlacht altijd en helpt reizigers altijd en overal. Dat maakt het onderscheid.”

Mensen in - en trouwens ook buiten - zijn onderneming mogen altijd naar hem toe komen om een plan voor te leggen. Zo is Virgin Blue geboren, een low cost airline in Australië. Oprichter Bre Godfrey had genoeg aan een bierviltje om het vertrouwen van Branson te winnen.

Branson’s vertrouwen in mensen is groot.

In de tijd van Virgin Records in de jaren tachtig ontdekte hij dat één van zijn talentscouts platen stal en doorverkocht via tweedehands winkels. “Ik confronteerde hem hiermee, en hij bekende alles. Ik ontsloeg hem niet, gaf hem alleen een waarschuwing. Iedereen doet wel eens iets verkeerd, vertelde ik hem. Ik zei hem dat ik verwach e dat hij van zijn fout zou leren, en dat hij snel weer zou doen waar hij goed in was; muziektalent ontdekken.

Kort daarop kwam hij met de Culture Club op de proppen, één van onze best verkopende artiesten in die tijd.”

NOG MEER COACHENDE LEIDERS

Hans van der Kooij

Van der Kooij richtte de Caesar Groep op. “Bij een investering van een ton denk je goed na. Waarom zou je dat bij een nieuwe werknemer niet doen? Die praat zelfs terug.”

Arjen de Koning

De Koning is oprichter van Paradigit Computers. Hij begrijpt dat niet híj, maar zijn personeel dagelijks in de winkel staat en contact heeft met de klant. Als zij plezier in hun werk hebben, ziet hij dat terug in de verkoopcijfers. Daarom houden De Koning en zijn managers elke drie maanden gesprekken met alle medewerkers, waarbij de vraag gesteld wordt: wat zou jij anders doen?

der i e l e h c s matilijkheid s i r a h c De persoon rachtige den uit een k weet van rs aan zich te bin e rk medewe

Steve Jobs wat Apple motto ‘We’ve always been shameless about stealing great ideas’ opvallend Werd weggestuurd, en bij terugkeer toverde hij Apple om in een financieel en creatief succes

E

r zijn nauwelijks ondernemers te vinden die zo dicht bij een goddelijke status komen als Steve Jobs. De Apple-oprichter hee dan ook een levensverhaal dat zich prima leent voor een Hollywoodverfilming: een geadopteerde schoolverlater die al op zijn dertigste multimiljonair is, en na een zware ziekteperiode in zowel zijn privéleven als zakelijke carrière een onwaarschijnlijke herrijzenis belee . Hoewel de populariteit van Apple de laatste jaren enigszins onder vuur ligt - wordt het bedrijf te machtig? blij Jobs het icoon dat hij al jaren is.

In de jaren tachtig zou je de vaste kern Macgebruikers kunnen classificeren als een religieuze groepering. Het systeem waaraan Jobs en mede-oprichter Steve Wozniak sinds 1976 werkten, was volgens de gebruikers superieur aan alle andere computersystemen. Jobs’ ster rees verder dankzij de legendarische 1984-reclame, en zijn naam was één met Apple. Ook na zijn gedwongen vertrek in 1985, en helemaal sinds zijn glorieuze terugkomst in 1996. Binnen enkele jaren ze e hij zijn geesteskind weer op de kaart dankzij iMac, iPod en iPhone.

Voor zijn mensen is Jobs altijd de alwetende leider geweest, bomvol ideeën.

Charismatische leiders hebben bovendien de gave om mensen achter zich te krijgen.

Ze zijn inspirerend en sterk, en als ze hun mensen meekrijgen, volgen de resultaten vanzelf. Jobs hee inderdaad geen pak nodig om te overtuigen; blote voeten en een coltrui volstaan voor hem. “Ik wist eigenlijk niet wat charisma betekende, totdat ik Steve ontmoe e”, zei Apple-techneut Larry Tesler.

Charismatische leiders hebben wel één groot nadeel: ze zijn het centrum van de organisatie. Als die leider wegvalt, dan stort vaak de hele tent in. En met de wankele conditie van Jobs - kankerpatiënt en een levertransplantatie ondergaan - ligt dat gevaar op de loer. Hoe a ankelijk Apple is van Jobs, werd afgelopen maand duidelijk toen de leider wederom moest verzuimen wegens ziekte; de aandelen kelderden met ruim zeven procent.

NOG MEER CHARISMATISCHE LEIDERS

Duncan Stu erheim

Stutterheim, oprichter van ID&T, inspireerde met zijn jeugdige uitstraling zijn mensen tot de organisatie van dancefeesten voor tienduizenden bezoekers.

Eckart Wintzen

Zijn bevlogenheid combineerde Wintzen met een organisatievorm (de cellenstructuur) die ook na zijn overlijden in 2008 nog altijd veel navolging krijgt.

februari 2011

028-035_SPR0111_LEIDERS 35

35

28-01-2011 13:51:39

tekst en fotografie Nils ElzENga

De Nederlandse ondernemer Peter Bolt durft wat weinig anderen durven: een miljoenenbusiness opzetten in Nigeria.

Zijn Dutch Agricultural Development Company levert cassavezetmeel aan multinationals en helpt duizenden boeren uit de armoede.

36

februari 2011

036-040_SPR0111_NIGERIA 36

28-01-2011 13:16:13

reportage

Ondernemer Peter Bolt bouwde drie fabrieken in Nigeria, die elk dagelijks 170 ton cassave kunnen verwerken

Agribusiness in Nigeria

‘Dit land is een extreem geval’

H

et is een van de grootste paradoxen van Afrika: landen die belangrijke voedselexporteurs zouden kunnen zijn, importeren in werkelijkheid bijna al hun voedingsproducten.

Nigeria is een uitgelezen voorbeeld. “Steden zijn er de laatste jaren geëxplodeerd”, verklaart Peter Bolt (61), een van de weinige buitenlanders die investeert in de Nigeriaanse landbouw. “Tegelijkertijd negeert de regering het platteland. Twee kilometer buiten de hoofdstad Abuja, waar ik nu ruim een jaar woon, begint het Stenen Tijdperk.

Alles ontbreekt: ziekenhuizen, scholen, stromend water en elektriciteit. Er is geen infrastructuur, waardoor stedelijke afzetmarkten voor boeren onbereikbaar zijn.”

Het verwaarlozen van de landbouw in Nigeria heeft alles te maken met de olie waarin de regionale grootmacht zwemt. Dron-

ken van de petrodollars verwaarloosde de overheid tientallen jaren de rest van de economie. Het aandeel in het BBP van de ‘non-olie-economie’ daalde sinds 1970 van 94 naar 52 procent. Landbouw kwijnde nog harder weg, van 41 naar 17 procent. Zodoende is Nigeria jaarlijks miljoenen tonnen voedsel gaan importeren. “Op dit probleem loopt heel Afrika mank,” zegt Bolt, “maar Nigeria is een extreem geval met zijn bevolking van 150 miljoen mensen.”

Visie Peter Bolt is al zijn hele carrière bezig met agricultuur in Afrika. Aanvankelijk als ontwikkelingswerker. “Maar in de ontwikkelingssamenwerking werd politiek bedrijven langzaamaan belangrijker dan mensen helpen. Daarvan werd ik zo misselijk dat ik ontslag nam.” Ook in het bedrijfsleven - Bolt leverde onder

CV Peter Bolt 1969-1972 studie Tropische Landbouw in Deventer 1972-1984 werkzaam voor het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking in Kameroen, Sierra Leone en Mali 1984-1985: werkzaam voor het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking in Den Haag 1985-2002: directeur van verschillende bedrijven in de agribusiness 2002-heden: directeur van Dadtco

februari 2011

036-040_SPR0111_NIGERIA 37

37

28-01-2011 13:16:17

Een grote uitdaging was om de sappelende keuterboeren in de gebieden rondom de fabrieken om te toveren tot commerciële agrariërs die voldoende cassave konden leveren. ‘We leren ze en agrarische kennis en zakelijke vaardigheden, zoals samenwerken, logistiek en omgaan met krediet.’

‘Er liggen plannen voor 10 landen’ meer kunstmest aan Afrikaanse landen aardde hij uiteindelijk slecht. “Kortetermijndenken, gericht op snelle winst, bleek vaak overheersend.”

Toen hij in 2002 door malaise bij zijn bedrijf gedwongen werd te vertrekken, besloot Bolt zijn eigen weg te gaan. De ondernemer-in-spe nodigde thuis een groep vermogende vrienden uit en ontvouwde hen zijn visie.

Met een aanpak die commercie en hulp verenigt wilde Bolt twee dromen realiseren: zoveel mogelijk Afrikaanse boeren bevrijden uit de marge en voedselimport in Afrika vervangen door eigen productie.

Bolt: “Mijn vrienden hebben 6,5 miljoen euro opgehoest. Daarmee hebben we de Dutch Agricultural Development Company opgericht, kortweg Dadtco. Ik ben directeur, zij zijn de aandeelhouders.”

De juridische rechten op die aandelen berusten bij een speciaal opgerichte stichting.

“Zie het als een buffer tussen aandeelhouders en bedrijf. Paranoïde? Heb jij weleens gezien wat geld met mensen doet?”

Cassave Lang voor Dadtco’s lancering was Bolt er al van overtuigd geraakt dat cassave hét 38

gewas zou zijn voor zijn gedroomde project.

“Mensen eten hier van oudsher geen granen, maar knollengewassen als cassave en yam. Alleen kan niemand die producten leveren.”

Cassave heeft nog een belangrijk voordeel.

Bolt: “Er zit zetmeel in dat gebruikt wordt in meer dan tweeduizend producten. Papier, medicijnen, frisdrank, kleding, biobrandstof, kroepoek; noem maar op.”

Vraag bleef: waar in Afrika te beginnen?

Een toevalligheid wees de weg. “In 2003 kreeg een goede Nigeriaanse relatie een toppositie binnen de regering. Dankzij hem wilde zijn deelstaat, Benue State, onze eerste fabriek voorfinancieren. We zijn gelijk begonnen met bouwen.”

Acht jaar later staan er in Nigeria drie fabrieken, die elk dagelijks 170 ton cassave kunnen verwerken. Twee daarvan draaien, één ligt door politieke tegenwerking stil.

Voor een vierde fabriek - een samenwerkingsproject in Nigeria’s beruchte oliedelta met onder meer Shell - is de financiering bijna rond.

In de jaren voordat de eerste zakken cassavebloem daadwerkelijk de fabriek verlieten, moesten er forse drempels worden genomen. “De eerste jaren ben ik voornamelijk

bezig geweest met kinderziektes”, zegt Bolt.

“Wel tien keer ben ik naar mijn aandeelhouders teruggegaan voor meer geld.” Elke keer kreeg Bolt dat geld.

Trainen De eerste grote uitdaging was de sappelende keuterboeren in de gebieden rondom de fabrieken omtoveren tot commerciële agrariërs die voldoende cassave konden leveren. Hier speelde het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken een doorslaggevende rol. Het ministerie doneerde zes miljoen euro aan IFDC, een Amerikaanse ngo die wereldwijd boeren helpt hun productiviteit te verbeteren. “We trainen boeren op verschillende manieren”, zegt Scott Wallace, die vanuit IFDC leiding geeft aan CASSAVA+, het boerentrainingsprogramma in Nigeria. “We leren ze zakelijke vaardigheden, zoals samenwerken, logistiek en omgaan met krediet. Daarnaast brengen we ze agrarische kennis bij. Selectie van goede landbouwgrond of omgaan met machinerie. En basale dingen als planten, wieden en oogsten.”

Het trainen gebeurt op speciale demonstratieboerderijen. Eén daarvan ligt op drie uur rijden van de Dadtco-fabriek in Osun

februari 2011

036-040_SPR0111_NIGERIA 38

28-01-2011 13:16:33

reportage ‘De fabriek komt naar de boer toe in plaats van andersom’

Cassave moet binnen 48 uur na oogsten worden verwerkt, anders gaat het rotten

Innovatief

State, nabij de metropool Ibadan. De rit erheen verloopt op zijn Nigeriaans. Fluitend scheurt de chauffeur over landwegen die van gaten aan elkaar hangen. Dorpen onderweg schieten in een waas voorbij. Hotsend en botsend door het tropische landschap vertelt IFDC-medewerker Samuel Olorunfemi Baiyeri ondertussen over het CASSAVA+-programma. “Boeren hadden alle interesse verloren in cassave, omdat ze meermaals zijn belazerd door de overheid.

Die stimuleerde hen tot produceren, maar nam vervolgens niets af. Toen wij kwamen,

aarzelden velen over deelname aan ons programma. Nu ze zien dat wij wél afnemen, doen steeds meer boeren mee.”

Eén van die boeren is John Etsuyankpa (44). Met wat collega’s staat hij het bezoek op te wachten in een demonstratieveld vol kniehoge, gifgroene cassaveplanten. “Ik wil alleen nog maar cassave verbouwen. IFDC leert ons hoe het moet. Dadtco geeft ons vervolgens contracten die afname garanderen van al onze cassave. Tegen goede prijzen bovendien. Boeren uit de omgeving nemen meer en meer land in gebruik.”

Het volgende probleem was hoe de cassave snel genoeg van boer naar fabriek te krijgen. Cassave moet binnen achtenveertig uur na oogsten worden verwerkt, anders gaat het rotten. “De boeren zover krijgen dat ze zelf snel genoeg konden leveren was geen optie. Dan waren we vijftig jaar verder geweest”, zegt Bolt. Dus bedacht de ondernemer iets unieks: de Mobile Autonomous Processing Unit (AMPU). Deze fabriekjes - ter grootte van een container zijn achterop een vrachtwagen te vervoeren. Ze kunnen cassave wassen, schillen, snijden en pletten tot een dikke pasta die tot negen maanden goed blijft.

“Zo komt de fabriek naar de boer toe in plaats van andersom”, zegt Bolt tevreden.

Momenteel rijden er tien AMPU’s rond.

“Dadtco heeft wereldwijd patent op de uitvinding. We zijn de enigen die weten hoe je die dingen maakt.”

Niet alle cassave hoeft gelukkig bij de boer thuis te worden verwerkt. Op het terrein van de Dadtco-fabriek in Osun State dumpen twee medewerkers kratten vol net afgeleverde cassavewortels op een lopende band, die verdwijnen in een trillende en zoemende AMPU. De pasta die uit de februari 2011

036-040_SPR0111_NIGERIA 39

39

28-01-2011 13:16:39

Mobile Autonomous Processing Units (AMPU’s) - mobiele fabriekjes ter grootte van een container - wassen, schillen, snijden en pletten cassave tot een dikke pasta die tot negen maanden goed blijft

AMPU komt wordt meteen daarna in de fabriek verwerkt tot eindproduct bloem. “De fabriek produceert nog niet op maximale capaciteit,” vertelt fabrieksmanager Abel Abimbola, “omdat we niet genoeg voorraad hebben. Maar dat is een kwestie van tijd.”

Niet ver van de AMPU zit een groep kleurrijk geklede vrouwen naast een grote berg cassave. Met machettes hakken ze de wortels geroutineerd in stukken. “We hebben twintig mensen in vaste dienst”, zegt Abimbola terwijl hij onder een ingewikkeld buizenstelsel doorloopt dat een oorverdovend lawaai maakt. “In dit gebied is bijna geen werk, dus mensen werken graag voor ons.

Elke dag staan er mensen voor de deur.”

Importmaffia Dadtco levert zijn cassavezetmeel inmiddels aan verschillende multinationals. De eerste daarvan was Unilever, maar die binnenhalen was bepaald geen makkie. Bolt: “Het Nigeriaanse personeel gedraagt zich als een importmaffia. Ze verdienen geld aan het importeren van zetmeel, dat ze vervolgens duur verkopen aan hun eigen werkgever.” De Europese country director bleek niet van zins daaraan een einde te maken. “Hij zei tegen mij: ‘Als ik overstap op jouw product, gooi ik mijn bedrijfsstructuur overhoop. Nu kunnen mijn mensen een beetje jatten en blijven ze tevreden.’”

Unilevers hoofdkantoor greep in. “De be40

‘In dit gebied is bijna geen werk, dus elke dag staan er mensen voor de deur’ drijfstop wil Nigeriaanse boeren steunen en daarom switchen naar lokaal zetmeel, om te beginnen voor hun bouillonblokjes.

We hebben net de eerste dertig ton geleverd. Om je trouwens een idee te geven van de mogelijkheden: alleen al de binnenlandse markt voor bouillonblokjes verbruikt jaarlijks twintigduizend ton zetmeel. Wij kunnen momenteel per fabriek maximaal twaalfduizend ton produceren.”

Winst maken Niettemin onderhandelt Bolt al met Unilever over het leveren van zetmeel voor tandpasta’s. “Het zal voorlopig een gevecht blijven met de importmaffia, maar we gaan het uiteindelijk wel winnen van die boefjes.”

Een potentieel nog veel grotere klant is SAB Millar, een van ‘s werelds grootste brouwe-

rijen. “Proeven met ons zetmeel zijn de brouwerij geweldig bevallen. De directie heeft net een fabriek van ons bezocht. Ze willen dat we, behalve in Nigeria, op korte termijn cassavezetmeel voor ze gaan produceren in Mozambique en Soedan. Dat zetmeel willen ze gebruiken voor een goedkoop bier met als doelgroep de grote massa Afrikanen. Ze verwachten er hun omzet in Afrika mee te kunnen verviervoudigen, dus er liggen al plannen voor uitbreiding van de samenwerking met ons naar tien Afrikaanse landen. Als dat doorgaat praten we over tientallen fabrieken en honderden AMPU’s. Het gaat duizelingwekkend snel allemaal.”

Misschien zelfs wel iets té snel. Bolt: “Cargill, de grootste landbouwmultinational ter wereld, schijnt precies te volgen wat ik allemaal uitspook. Net als verschillende zetmeelproducenten en vermogende Nigerianen. Ik hou al die interesse nog even af.”

Aan de huidige ontwikkelingen heeft Bolt zijn handen immers overvol. “Tot op heden heb ik elke met Dadtco verdiende cent teruggestopt in het project. Maar als het zo doorgaat gaan we binnenkort winst maken. Sterker nog, we staan aan het begin van een revolutie. Let op mijn woorden.”

Meer informatie: www.dadtco-cassava.com, www.ifdc.org

februari 2011

036-040_SPR0111_NIGERIA 40

28-01-2011 13:16:53

Er zit business in technologie Een mobieltje bleef een mobieltje totdat Steve Jobs zich ermee ging bemoeien.

TechBusiness.nl is gek op technologische innovatie die wordt omgezet in zakelijk succes. Daarom brengen we slimme technologie, briljante businessplannen en de snelst groeiende bedrijven, op www.techbusiness.nl.

Meld je aan voor de wekelijkse nieuwsbrief op techbusiness.nl/nieuwsbrief en maak kans op het boek ‘Ingenieus, de mooiste technische illustraties’.

000-000_SPR0111_ADV 41 Techbusiness 1-1pag adv 2011.indd 1

Maakt business van technologie

28-01-2011 13:47:24 27-01-11 15:28

tekst Rob Roelofs

Marktintroductie

2006 Wat doe je als je een serieus lifestylemerk wilt zijn? Juist, het assortiment uitbreiden.

Dus naast de fietsen maakt Johnny Loco nu ook zonnebrillen, en sleutelt het aan een elektrische scooter. Maar hoe bouw je zo’n nieuwe tak op?

Als eerste product lanceerde Johnny Loco de beachcruiser. Later kwamen daar ook stadsfietsen en bakfietsen bij. Johnny Loco liet de fietsen eerst in Azië produceren, daarna in Nederland, en nu weer in China.

I

n het landelijk gelegen kantoor van Johnny Loco staat een tafel. Daarop prijken de nieuwe zonnebrilmodellen die binnenkort in de winkel liggen.

Oprichters Arnaud van der Vecht en Frank Spackler kijken er met gepaste trots naar. Van der Vecht pakt een bril op, en legt uit: “Een zonnebril is technisch natuurlijk niet heel vernieuwend, daarom moet je de spanning opzoeken. We maken een paar modellen die heel gedurfd zijn, maar we weten nu al dat we daar veel minder van verkopen dan de gangbaardere modellen. Maar je hebt die gedurfde modellen nodig in je campagnes om je te onderscheiden.”

Betrouwbare partners De oprichters gaven vijf jaar geleden al aan ‘meer dan een fietsenmerk’ te willen zijn. De mysterieuze man die ze in de trein van Barcelona naar Parijs ontmoetten en die als rolmodel voor Johnny Loco geldt, doet immers ook meer dan fietsen. En hoe omschreven ze die man vijf jaar geleden? Een zakenman, iemand die ‘meedeed op het hoogste niveau’ en de wereld kende als zijn achtertuin. Casual, succesvol op een niet-hautaine manier. Jack Johnson-achtig, de surfer met zijn hangmatmuziek. Johnny Loco was bemiddeld, avontuurlijk, zorgeloos, droeg ontspannen slippers, was hip maar niet té, een stadsmens, op z’n gemak in het park, een levensgenieter. Zuid-Amerikaans, dolce vita.

Een zonnebril past dus prima bij deze man. Met de brillen doen Spackler en Van der Vecht een eerste stap in de uitbreiding van het aantal producten dat onder de naam Johnny Loco op de markt 42

februari 2011

042-043_SPR0111_LOCO 42

28-01-2011 13:15:40

marketing

2011

2012 ?

Als eerste merkextensie heeft Johnny Loco voor zonnebrillen gekozen. De komende maanden werkt het bedrijf aan een grote campagne voor de brillenlijn.

De ontwerpafdeling van Johnny Loco werkt aan de vormgeving van een electrische scooter. Technisch ontwerp en onderhoud wil het bedrijf uitbesteden, want ‘dat is een vak apart’. Wanneer de scooter op de markt moet komen, is nog niet bekend.

moet verschijnen. De eerste vijf jaar van het bestaan hebben de oprichters besteed aan het in de markt zetten van hun fietsen; behalve beachcruisers doet Johnny Loco ook in bakfietsen en stadsfietsen. Ondanks een aantal haperingen in de productie lopen die nu heel lekker. “Per jaar worden er in Nederland zo’n 1,5 miljoen fietsen verkocht, wij doen daarvan zo’n 10.000. Onze focus ligt niet op groot worden als bijvoorbeeld Sparta. We willen een niche-speler blijven, al zit 30.000 er op termijn wel in”, weet Van der Vecht.

Negen van de tien Johnny Locofietsen worden in Nederland verkocht, de rest gaat over de toonbank in een aantal andere landen, waarvan Denemarken het belangrijkste land is. De productie ligt inmiddels weer in Azië.

Na een paar mindere ervaringen besloten de oprichters productie en assemblage naar Nederland te halen, maar dat ging toch ten koste van de marges. Een nieuwe zoektocht in Azië leverde wel betrouwbare partners op, en een belangenbehartiger in Hongkong houdt nu de kwaliteit in de gaten.

“De huidige groei van twintig tot dertig procent per jaar moeten we kunnen volhouden. Kansen liggen er wel in het buitenland. We hebben nu in Slovenië een man zitten die hard aan het werk is om het merk onder de aandacht te krijgen. Dat lukt heel aardig.”

Spackler en Van der Vecht zullen pas in een ander land beginnen als ze er goede connecties hebben. Iemand moet bereid zijn vol voor het merk te gaan. Om die reden werken de twee graag met oud-stagiairs. “We doen een soort ‘create your own job’-program-

ma. In New York zit nu een jongen die voor Johnny Loco bezig is.

Hij bedenkt van alles zelf, zorgt dat er lokaal wat gebeurt rondom het merk. Dat is een perfecte springplank voor die markt.”

De ondernemers hebben geleerd van het fietstraject. “We lanceren nu de brillenlijn,” vertelt Van der Vecht, “maar we weten ook dat het drie tot vier jaar kan duren voordat het echt gaat lopen. De brillen krijgen nu onze volle aandacht. We gaan niet zomaar even op een beurs staan om de lijn te promoten, dat gebeurt via een serieuze marketingcampagne. Die gaat binnenkort vorm krijgen.”

‘De huidige groei van 20 tot 30 procent per jaar moeten we kunnen volhouden’

Moeilijk klimaat

Dus de elektrische scooter, waarvan het prototype in het kantoor staat, moet nog even wachten?

“We ontwikkelen verder. Maar elektrisch vervoer staat nog in de kinderschoenen, je wilt bijvoorbeeld niet stil komen te staan met zo’n ding, dan begin je niks meer. En de productie en onderhoud mogen anderen doen, dat is een vak apart. Maar we blijven ontwikkelen.”

Het idee van een eigen winkelketen blijft ook hangen bij de twee. “Ja, dat blijft kriebelen, maar dan zullen we wel meer producten moeten hebben. Als je een winkel vult met alleen fietsen en zonnebrillen, heb je nog geen lifestylewinkel. En het is een moeilijk klimaat om te starten met winkels.” Maar er is tóch een winkel, vult Spackler aan. “In Seoul is een Johnny Loco-store.

Begonnen door een fanatieke Koreaan die dat graag wilde doen.

Maar nee, het stond niet in ons businessplan!” februari 2011

042-043_SPR0111_LOCO 43

43

28-01-2011 14:16:20

Ridder Drost (23) Bedrijf Liquido d’Oro Wat luxe olijfoliemerk Sinds 2005 Medewerkers 4 Omzet ‘gezonde winst’ Waar sta je over vijf jaar? ‘Dan is Liquido d’Oro een gerespecteerd olijfoliemerk in Europa’

‘Ik was niet bezig met de cijfers, deed alles op gevoel’

44

februari 2011

046-049_SPR0111_HOE 44

28-01-2011 13:14:32

hoe ik tekst Karin Husslage FotograFie mieKe meesen

HOE IK mijn groei onder controle kreeg In 2008 stond Ridder Drost (23) nog in Sprouts 25 onder de 25-lijst, met een handeltje in olijfolie (20.000 liter per jaar). Inmiddels is hij drie investeerders verder, stond hij op de rand van faillissement en heeft hij zijn bedrijf weer helemaal opgebouwd. Liquido d’Oro groeit nu als kool, met Joop Braakhekke en Herman den Blijker als klant en een afzet van 350.000 liter.

Na mijn eindexamen havo wilde ik gaan reizen om te bedenken wat ik wilde doen met mijn leven. Italië trok me altijd al, dus ik ging daar met geld van mijn ouders een tijdje heen. Dat geld was na twee à drie weken op, en ik besefte me dat ik het niet kon maken om terug te gaan, dus ik ging werk zoeken. Ik begon met vis schoonmaken in de keuken van een restaurant. Daar was ik al snel op uitgekeken, maar ik leerde er wel Italiaans. Via een agrarisch uitzendbureau kwam ik vervolgens terecht bij een olijfolieboer waar ik kon werken en slapen.

Het boerenleven vond ik mooi. Ik werkte van zes uur ’s ochtends tot ’s avonds laat. Terwijl de andere backpackers alleen wat werk op het land deden, pakte ik alles op wat ik kon leren. Naast het maken van olijfolie en wijn verhuurde de boer appartementen aan toeristen, voor wie hij proeverijen organiseerde. Dat ging alleen niet zo goed, want de Italiaanse medewerkers spraken bijna geen Engels en daardoor verkochten ze weinig. Ik vertaalde vaak als ik langsliep, dus op een gegeven moment vroegen ze mij om de proeverijen te doen. Dat ging steeds beter lopen; toeristen kochten doosjes olie in plaats van een enkel flesje.

Ik had helemaal geen zin meer om terug te gaan naar Nederland, maar mijn ouders vonden dat ik moest gaan studeren.

Ik studeerde werktuigbouwkunde, een klein jaartje. De collegetijden waren alleen heel onpraktisch en ik wilde eigen-

lijk het liefst de olijfolieproeverijen blijven doen. Ik maakte een deal met de boer in Italië om in Nederland zijn olie te verkopen. Hij stuurde pallets op en ik betaalde alleen voor wat ik verkocht.

Dat was leuk om te doen, maar ik miste Italië. Ik zat nog bijna elk weekend daar. Dan skipte ik het college op vrijdag en als ik eenmaal daar was, dacht ik: ach, ik kan maandag en dinsdag ook wel missen. Dat werd natuurlijk een drama.

Op een gegeven moment was het kringetje om mij heen verzadigd wat betreft olijfolie. Ik dacht wel: er zit nog groei in, maar hoe neem ik die tweede stap? Er zijn heel veel mensen die als hobby flesjes olijfolie uit Italië importeren en verkopen in delicatessenzaakjes. Maar het probleem daarbij is dat die zaakjes veel verschillende dingen krijgen en geen constante aanvoer, waardoor de eigenaar vaak niet meer weet wat van wie komt. Laat staan de consument. Dat bracht me op een idee: een merk luxe olijfolie starten, in makkelijk te herkennen flessen, zonder het truttige olijfboompje dat je altijd ziet.

Daarmee had ik nog geen echte usp ten opzichte van andere olijfolie, dus ging ik verder denken. Aan de olie zelf wilde ik niks veranderen, maar ik ontdekte dat ik iets aan de fles kon doen. In Nederland wordt olijfolie bijna altijd in blanke flessen verkocht, die vaak in het raamkozijn of op tafel worden neergezet. Als er licht op valt, wordt de smaak minder en februari 2011

046-049_SPR0111_HOE 45

45

28-01-2011 13:14:33

breekt de vitamine E erin af, waardoor hij minder gezond wordt. Ik ben toen gaan onderzoeken hoe ik dat kon vermijden. Ik heb letterlijk mijn oude Binas-boekje van de middelbare school erbij gepakt en gezocht naar stoffen die qua lichtgevoeligheid overeen komen met olijfolie. Dat bleek een jodiumachtig product te zijn, en dat werd verkocht in zwart glas.

Ik heb de producent van dat glas gebeld en gevraagd of hij daarvan ook mijn flessen kon maken. Ik heb gebluft, zei dat ik een hoog aantal flessen zou verkopen en dat ik die bestelling alleen bij hem zou neerleggen als hij de kosten voor de mal betaalde. Zo werd dat geregeld. Toen bleek dat mijn olie in deze flessen veertien maanden langer op smaak blijft.

Dat was natuurlijk fenomenaal.

In Italië viel ik op omdat ik zo jong was en zoveel passie voor olijfolie had. Olijfboeren die ik had ontmoet, belden mij op. Zo kwam ik in contact met een heleboel boeren en ging ik allerlei olie proeven. Daar ontdekte ik de verschillende smaken. In Zuid-Italië oogsten ze laat, daardoor past de smaak van de olie goed bij vis. Terwijl de olie uit NoordItalië vroeg wordt geoogst en een meer grassige smaak heeft die goed bij groente past.

Dat vertelde ik aan koks in Nederland, en ik deed kaartjes aan de flessen om ze te helpen de juiste olie te kiezen. Maar koks lezen niet terwijl ze koken, en leerlingkoks die veel in de keuken staan proeven het verschil niet. De bediening weet het meestal al helemaal niet; die geven klanten misschien bakolie als ze om olie vragen. Ik ging daarom nadenken hoe ik aan iedereen de verschillen kon laten zien.

Toen zag ik in een keuken de snijplanken die koks gebruiken. Die hebben een kleurtje: brons staat voor brood, geel voor wild en gevogelte, groen voor groente, blauw voor vis, et cetera. Iedereen snapt dat systeem, of je nou chefkok bent, leerling of souschef. Het systeem wordt in Europa overal gebruikt en daarbuiten ook veel. Dat wilde ik ook; mijn flessen hebben nu allemaal een andere kleur dop, passend bij het type gerecht.

Door wat media-aandacht in die tijd ging het in één keer in een stroomversnelling. Foodservicebedrijven, groothan-

Olijfolie werd al in 4.000 v.C. gebruikt

46

Het vriendinnetje van Popeye heet Olive Oil. In het Nederlands

Olijfje

‘Ik heb geschrapt tot de kosten op anorexianiveau waren’ dels, supermarkten; heel veel partijen wilden mijn olie kopen en ik zei op alles ‘ja’. Maar ze gingen steeds meer bestellen en steeds later betalen, terwijl ik de inkoop moest voorfinancieren. Ik was niet bezig met de cijfers, deed alles op gevoel. Daardoor had ik ineens een gigantisch liquiditeitsprobleem. Ik kon niet meer inkopen voor de restaurants en ook de crediteuren niet meer betalen. Ik zat helemaal klem.

Een ondernemer van een foodservicebedrijf vroeg me op dat moment: hoe gaat het? ‘Ik groei te hard, maar ik heb geen liquiditeit om vooruit te betalen’, was mijn antwoord. Hij bood toen aan om mijn bedrijf over te nemen.

Ik zou dan in dienst komen en me geen zorgen meer te hoeven maken over de administratie. Maar het contract dat ik kreeg stond 22 pagina’s vol met taal die ik niet snapte. Ik vroeg een bevriende ondernemer om ernaar te kijken, die scheurde het contract meteen doormidden. ‘Ze trekken je kennis uit je en nemen je bedrijf over voor een habbekrats’, zei hij. Hij wilde me helpen en bood me ook een contract aan, maar daar had ik geen goed gevoel bij.

Toen kwam ik viavia in contact met twee andere investeerders, hun contract paste op de achterkant van een bierviltje. Ze kochten zich in in het bedrijf in ruil voor aandelen en begeleiding. Daar werd ik enorm gecontroleerd, ik liep aan een halsband. Ook kwam het tweede deel van het geld maar niet. Na een halfjaar moesten ze de cijfers zien en wilden ze alleen nog verder voor de helft van het afgesproken bedrag.

80%

van de olijfolie wordt geproduceerd in de EU Europa verbruikt zo’n 70% van de olie

februari 2011

046-049_SPR0111_HOE 46

28-01-2011 13:14:39

hoe ik

sen pas zo laat betalen. Ik ben meer op cijfers gaan ondernemen, waardoor ik beter kan sturen. Door de nieuwe aanpak was ik binnen een jaar bankvrij; er staat een stabiele basis en ik kan doorgroeien.

Toen heb ik die bevriende ondernemer weer gebeld. Hij legde me uit dat je juist om dit soort problemen te voorkomen een contract moet opstellen. Bij dat gesprek kreeg ik een goed gevoel, dus ik besloot alsnog met hem in zee te gaan. We hebben de andere aandeelhouders uitgekocht en zijn met een bezem door het bedrijf gegaan. Er waren veel klanten waar we te weinig aan verdienden en de kosten -waren te hoog.

Ik heb het bedrijf van de grond af weer opgebouwd, en geschrapt tot de kosten op anorexianiveau waren. En ik moest de cijfers uit mijn hoofd leren. Daardoor ging het bedrijf veel meer leven voor mij, en kwam er een goede flow in. De groei kon ineens gecontroleerd worden.

Ik heb nieuwe voorwaarden gecreëerd. Klanten moeten nu betalen binnen onze voorwaarden, anders krijgen ze niets. Ik heb geleerd mijn poot stijf te houden, nee te zeggen tegen klanten die het anders willen. Ja-zeggen kan je je kop kosten, weet ik nu. Ik leg het ook gewoon aan klanten uit, dat ik een probleem heb bij de inkoop in Italië als men-

In de EU zijn

2,5 miljoen olijventelers,

1,1 miljoen daarvan wonen in Italië

4%

Het gaat nu heel goed met Liquido d’Oro. Naast verkoop aan restaurants en op beurzen heb ik sinds een paar maanden een webshop voor consumenten. De verkoop van flesjes in restaurants ging zo goed dat ik dacht: ‘ik ben gek als ik dit niet zelf ga doen’. Bij grote volumes doe ik private labeling, zoals voor Maison van den Boer, La Place en Servex. Maar mijn core business is leveren aan top500-restaurants. Daar heb ik voor moeten leuren. Dan liep ik een toprestaurant binnen en vroeg ik aan de bediening of ik iemand kon spreken van de inkoop.

Bij Joop Braakhekke heb ik dat negen of tien keer gedaan, maar ik kreeg hem nooit te spreken en hij belde nooit terug.

Ik zag wel een keer iemand een nummer intoetsen op de telefoon, dat heb ik onthouden en later in de auto zelf gebeld.

Ik móest hem mijn olie laten proeven. Hij zei dat hij werd doodgegooid met olie, maar ik mocht gelukkig langskomen in Le Garage. Hij proefde staand een beetje, en liet het meteen de hele keuken doorgaan. Tot diep in de nacht heb ik in Le Garage gezeten. Hetzelfde heb ik gedaan bij Herman den Blijker. Ik kreeg tien keer ‘nee’ en een keer ‘ja’. Nu heb ik een luxepositie, de restaurants bellen mij veelal op.

Ik krijg vaak de vraag of ik niet meer producten wil importeren, maar ik wil geen Italiaanse groothandel worden. Ik weet alles van olijfolie en die focus is mijn kracht.

Liquido d’Oro is een premium merk in een nichemarkt; in de sector van luxe olijfolie heb ik een marktaandeel van acht à tien procent. En ik wil naar het buitenland. De olie wordt al verkocht in België en Duitsland, en er lopen licentieaanvragen in Frankrijk, Rusland en China. Maar ik wil de groei nu beter kunnen controleren. Ik probeer de kosten nog steeds zo laag mogelijk te houden, werk met mond-totmondreclame en guerrillastrategieën. Ik heb nog nooit geadverteerd. Eerst verdienen, dan uitgeven.

van de Europese landbouwgrond wordt gebruikt voor olijventeelt

4-5 kg. olijven zijn nodig om

1 liter olie te krijgen

februari 2011

046-049_SPR0111_HOE 47

47

28-01-2011 13:14:42

tekst Karin husslage

HOE JIJ

crowdfunding kunt inzetten Crowdfunding - de ‘massa’ laten investeren in je bedrijfsconcept - begint voet aan de grond te krijgen in Nederland. Hoe werkt het in de praktijk?

J

e zoekt 20.000 euro funding, maar krijgt geen lening van de bank en een investeerder vinden lukt ook niet zomaar. Wat dan?

Crowdfunding kan een serieus alternatief zijn.

Laat tien of honderd mensen een klein bedrag in je bedrijf steken, gezamenlijk voor 20.000 euro, en geef ze in ruil daarvoor rendement op de lening of een aandelenconstructie.

Internationaal zijn een aantal platforms die het crowdfundingsprincipe al succesvol toepassen. Het Amerikaanse Kiva bijvoorbeeld, waarmee geïnvesteerd wordt in ondernemers in ontwikkelingslanden, en Fundbreak en Kickstarter voor het financieren van creatieve projecten. In Nederland was jaren geleden Sellaband al een pionier voor het massa-investeren in muziek, gevolgd door concepten als Africa Unsigned (Afrikaanse artiesten), TenPages (boeken) en Voordekunst (kunstprojecten). Nu staat ook het ene na het andere concept voor ondernemers op: CrowdAboutNow en Wekomenerwel zijn sinds een paar maanden operationeel, Symbid en Seeds (van ABN Amro) zijn aan het ontwikkelen. Ondernemers presenteren op de sites hun concept met een propositie aan potentiële investeerders: hoeveel geld ze nodig hebben, hoe snel ze dat kunnen terugbetalen en wat ze daarvoor teruggeven.

Betrokken Er bestaan verschillende financiële constructies bij de contracten die crowdfundingspartijen vastleggen tussen ondernemer en investeerder. De investering kan worden gedaan als donatie of als lening die terugbetaald wordt, er kan een aandelenuitgifte worden vastgesteld of gedeeld worden in de winst, of er wordt een beloning afgesproken die niet-financieel is.

48

Dat crowdfunding populairder wordt, heeft deels te maken met het lastig verkrijgen van leningen en investeringen. Daarnaast zijn steeds meer ‘gewone’ mensen bereid om te investeren. “Mensen willen graag iets bijdragen met geld dat ze over hebben, en vinden het leuker om betrokken te zijn bij een bedrijf dan om anoniem aandelen te kopen of geld op een spaarrekening te zetten”, ziet Martijn Blom, ondernemer en investeerder in onder andere Africa Unsigned.

Democratisering van de economie Simon Douw, oprichter van CrowdAboutNow, herkent dat ook.

“Het gaat niet meer om return on investment, maar om return on involvement. Deze investeerders vinden het cool om te kunnen zeggen: ‘ik investeer in een ondernemer’. Ze willen wel iets terug krijgen voor hun geld, maar vinden het vooral leuk om betrokken en ondernemend bezig te zijn”, zegt hij. “Wij noemen het ook wel tribefunding: je werkt niet met een anonieme menigte, maar een groep mensen die graag meedenkt en helpt.” Mede-oprichter Gijsbert Koren: “Het is de democratisering van de economie; mensen bepalen samen wat er wel of niet van de grond komt door te kiezen waarin ze willen investeren.”

Een belangrijk voordeel van crowdfunding is dat je het kunt inzetten als marktonderzoek en promotie. Je plaatst een concept online en kunt aan de hand van de reacties zien of er voldoende animo voor is. Een bekend voorbeeld is LunaTik, dat op Kickstarter.com 15.000 dollar wilde ophalen om horlogekits te ontwikkelen voor de iPod Nano. Daar werd zo fanatiek op gereageerd dat het bedrijf eindigde met bijna 950.000 dollar funding. Andersom kan het ook: komen er weinig enthousiaste reacties op je concept, dan weet je dat je er niet mee door moet gaan. Want een onderne-

februari 2011

048-049_SPR0111_ART2k_2 48

28-01-2011 13:48:03

hoe jij

De massa bepaalt en betaalt Ook crowdfunden?

1 Zoek een platform dat bij je past; er zijn crowdfundsites voor veel verschillende branches.

2 Presenteer je plannen heel duidelijk; je moet ‘gewone’ mensen immers overhalen om te investeren in je onderneming.

3 Begin met familie en vrienden. Als mer die crowdfunding inzet, begint met promoten in zijn eigen netwerk. En als je eigen vrienden, familie en kennissen al niet te pushen zijn om geld in je bedrijf te steken, wie dan wel?

Degenen die besluiten te funden zijn - naast investeerders - gelijk potentiële klanten en leveranciers, en enthousiast ambassadeur.

“Wat je vaak ziet bij crowdfunding, is dat mensen die zelf geld hebben overgemaakt, anderen gaan oproepen om dat ook te doen”, vertelt Koren, tevens auteur van crowdfundingblog Smartermoney.nl en het boek Crowdfunding. Het nieuwe investeren. “Daarnaast kan de presentatie van je concept op een crowdfundingsplatform alvast bekendheid creëren, ook als mensen niet investeren in je concept.”

Wil crowdfunding slagen, dan moet je als ondernemer moeite doen om investeerders bij het proces te betrekken. “Dat vereist een sociale instelling. Je moet je verhaal willen vertellen aan iedereen en luisteren naar wat anderen ervan vinden”, legt Koren uit.

“Als je dat goed doet, voelen de investeerders zich betrokken en willen ze je graag advies en tips geven.”

Er spelen ook meer emotionele factoren mee. “Een investeerder kijkt puur naar het rendement en de cijfers in je businessplan, maar gewone mensen kijken naar andere zaken: kennen ze je persoonlijk, wat voelen ze erbij?”, zegt Koren. Betrokkenheid kun je creëren door de investeerders op de hoogte te houden van de ontwikkelingen van het bedrijf en wat je met hun geld doet. Via een blog, mailing of social media kun je aan je ‘fanbase’ laten zien hoe gepassioneerd je bezig bent en welke successen je behaalt.

‘Je moet je verhaal willen vertellen en je luistert naar iedereen’

die het zien zitten, is de kans groter dat de buitenwereld ook iets in je plannen ziet.

4 Maak het persoonlijk. Voordat an-

deren in je investeren, zullen ze sympathie of bewondering voor je moeten kunnen opbrengen

5 Gebruik de groep als onderzoeksgroep; probeer dingen uit, en stel vragen. Het feit dat deze mensen in je investeren, betekent dat ze betrokken zijn bij je plannen. En velen weten meer dan één.

6 Zorg dat je investeerders ambas-

sadeur én klant worden. Als ze enthousiast zijn, zullen ze hun kennissenkring ook overhalen om te investeren of te kopen.

7 Hou je investeerders op de hoogte.

Veel meer dan professionele investeerders - die vaak puur naar rendement kijken - zijn crowdfunders geïnteresseerd in je belevenissen.

Vertel je verhalen en stel iedereen op de hoogte van nieuwe mijlpalen. Facebookpagina’s zijn hier uitermate geschikt voor.

februari 2011

048-049_SPR0111_ART2k_2 49

49

28-01-2011 13:48:04

column Richard Branson Virgin-oprichter en avonturier Richard Branson schrijft exclusief voor Sprout; zijn columns vind je hier en op Sprout.nl.

Business is for kids Vraag: Mijn zoon van twaalf heeft vaak geprobeerd een onderneming te starten, maar hij raakt gefrustreerd als het mislukt. Hij probeerde om portemonnees te maken en te verkopen. Daarna wilde hij zijn tekeningen verkopen en had hij een grasmaaierservice, maar zijn ouders waren de enige klanten. Ik wil hem graag verder helpen, maar weet niet hoe. Heb je ideeën?

Debbie Mitchell, Texas

Leonard FäustLe

nijnen alle plantjes opgegeten hadden. Mijn volgende onderneming draaide om kleine Australische parkieten. Ik wist dat die zich snel voortplantten en die kon ik het hele jaar verkopen. Ik rekende uit hoeveel ze kostten, wat hun voer kostte en voor hoeveel ik ze weer kon verkopen.

Daarna haalde ik mijn vader over om een grote volière te bouwen. De vogels plantten zich inderdaad snel voort, en al snel had iedereen in ons dorp er twee. Na de zomervakantie liet ik mijn arme ouders achter met de zorg voor Je zoon hoeft zich helemaal niet mislukt te voelen. Hij is het groeiende aantal vogels. Op een dag vond ik een briefgeslaagd voor de eerste stap van je van mijn moeder; ratten waren ondernemerschap: gewoon bede volière binnengekomen en ginnen. En hij laat zien dat hij er hadden de vogels opgegeten. Pas een neus voor heeft. Eén van een paar jaar later gaf ze toe dat mijn gouden regels is dat ieder ze het deurtje had opengezet. product en iedere service die je Deze verhalen zijn misschien lanceert een verbetering moet amusant, maar terugkijkend heb zijn voor het leven van de klant. ik veel geleerd van deze ervarinZijn grasmaaierservice is dat. Ongen. Toen ik op mijn zestiende dernemers moeten risico nemen een studentenmagazine startte, als ze iets nieuws starten en veel wist ik voor welke valkuilen ik ondernemingen slaan de eerste moest oppassen. Voordat we de keer niet aan. Nu zal hij de tweeproductie startten, zorgde ik erde stap moeten nemen: leren van voor dat er genoeg advertenties zijn fouten en ervoor zorgen dat waren verkocht om alle kosten te hij ze niet weer maakt. dekken. We waren dan wel een ‘Al snel had iedereen in het Mijn eigen pogingen op de miduitgekleed bedrijf - de telefooncel dorp twee parkieten’ delbare school waren ongeveer op de hoek was onze kantoortenet zo succesvol als die van je lefoon - maar ik wist dat ik met zoon. Als tiener probeerde ik allerlei handeltjes uit, in de de omzet eerst de medewerkers moest betalen. Het is dus hoop wat geld te verdienen waarmee ik een carrière als belangrijk dat je zoon blijft proberen. Hij zit op het goede zakenman kon starten. Toen ik dertien was, probeerde spoor met de grasmaaiers; het is een service waar mensen ik kerstbomen te kweken op een veldje vlakbij mijn huis, graag voor betalen. Samen kunnen jullie nog eens naar samen met mijn beste vriend Nik Powell. We dachten dat het plan kijken. Heb je de juiste prijs? Wat vragen andere de bomen snel zouden groeien en dat we ze in twee jaar kinderen? En wat vraagt een professioneel tuinman? Is je konden verkopen. In de voorjaarsvakantie plantten we gereedschap in orde? Wie zijn je klanten? Kun je de werkvierhonderd kiemplantjes. We gingen terug naar school zaamheden uitbreiden? en wachtten tot ons fortuin zou groeien. Als de bomen Tenslotte nog een tip die mij altijd helpt: zoek iets dat je twee meter hoog zouden zijn, konden we ze verkopen lol brengt tijdens de verkoop van je diensten. Leer een voor twee pond per stuk, dachten we. Dat was 800 pond liedje uit je hoofd, vertel wat moppen en bovenal: glimwinst na een investering van slechts 5 pond. Maar toen lach als je werkt. Het is verbazingwekkend wat je kunt we ’s zomers weer gingen kijken, ontdekten we dat kobereiken met een beetje humor.

50

februari 2011

050-050_SPR0111_CLM_BRAN 50

27-01-2011 15:05:03

000-000_SPR0111_ADV 51

28-01-2011 13:55:43

002-052_SPR1010_ADV 2 000-000_SPR0111_ADV

03-12-2010 13:55:12 11:29:16 28-01-2011