Globe Magazine - oktober 2015 by evofenedex

Magazine voor internationaal ondernemen

GLOBE MAGAZINE

Op de cover Colofon Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen is het maandblad van Fenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven. Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen verschijnt 11x per jaar. Redactie Bart Jan Koopman (hoofdredacteur) Elmar Otten (eindredacteur) Marianne Elissen (redacteur) Frannie Flinterman (redacteur) Willemijn Gwanmesia (redacteur) Dorine Noordam (redacteur)

Wiebe van Terwisga Managing director Schmitz Foam Schmitz Foam maakt uit reststromen van andere fabrieken hoogwaardige crashpads. Ze zijn daarmee de nummer 1 van de wereld geworden.

Contact redactie Fenedex Postbus 90409, 2509 LK DEN HAAG T 070 – 330 56 20 F 070 – 330 56 56 E redactie@globemagazine.nl Vormgeving Silo, Den Haag Druk Veenman+, Rotterdam Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Abonnementen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt verspreid onder leden van Fenedex. Ontvangt u het magazine nog niet? Neem dan contact op met de redactie. Overige verspreiding Relaties van Fenedex in de politiek, bij ambassades en consulaten in het buitenland, werkgeversorganisaties, branche organisaties en docenten internationaal ondernemen in het HBO en MBO kunnen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen toegestuurd krijgen. Verspreiding vindt plaats in controlled circulation. Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Disclaimer Aan de totstandkoming van deze uitgave is uiterste zorg besteed. Fenedex en haar auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden noch voor de gevolgen hiervan. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch advies. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Foto: Ivo van der Bent

Advertenties Mooijman Marketing & Sales, Julius Röntgenstraat 17 2551 KS DEN HAAG T 070 – 323 40 70 E dm@mooijmanmarketing.nl

“Wij hebben altijd te maken met een dreigende schaarste aan grondstoffen. Zomaar de productie verdubbelen kan niet.”

ISSN: 2352-5843 Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Voorwoord

Onderhoud aan de Gouden Koets Prinsjesdag komt er weer aan. Bij het schrijven van dit voorwoord zijn de plannen voor 2016 nog niet bekend. Uitgelekt is al wel dat het kabinet zijn best heeft gedaan om alle belangrijke doelgroepen van de kiezers tevreden te stellen, ondernemers lijken daar niet altijd tot te behoren. Bijna niemand gaat er op achteruit en de boodschap is vooral dat we weer wat te verdelen hebben. Maar is dat ook zo? Ja, het gaat weer wat beter met de Nederlandse economie, een trend die we ook breder in Europa terug zien. Verheugend en ook lang op gewacht. De kunst van het regeren is echter nu juist ook het vooruitzien. Onderhoud moet je plegen als het nog niet te hard regent. Waar zouden we visie, onderhoud en actie mogen verwachten van onze rege ring, als het gaat om de toekomst van de Nederlandse economie en het belang van de exportsector in het bijzonder? - bescherming van onze handelsroutes en buitengrenzen, onderkenning van het grote belang van de vrije handel (inclusief TTIP) en geen verhaal van nieuwe (binnen) grenzen met douanecontroles; - investeren in het buitenlandnetwerk van ambassades en bevorderen van het investeren in de economieën in Afrika. Minder migratie maar meer lokale wel vaart en de filosofie van hulp naar handel verder uitwerken. Gesteund door een ruimhartiger beleid van toelating van kenniswerkers en efficiënte visadiensten. - werk pro-actief aan de eenheid binnen Europa en een bijpassend level playing field in de wetenschap dat vooral een Brexit aan de ene kant en een Russische dreiging aan de andere kant het fundament van onze Europese welvaart kunnen aantasten. De vrees bestaat echter dat de komende periode vooral door binnenlandse thema’s gedefinieerd zal worden. Inkomens(her)verdeling en een nieuwe (pro gressieve) vermogensbelasting lijken soms belangrijker dan vrede en veiligheid. Het buitenlandthema zal vooral worden overheerst door de stromen migranten. Dat we onderhoud en herstel gaan plegen in Groningen, paleis Huis ten Bosch en aan de Gouden Koets is natuurlijk prima. Maar dat we op ons ‘economische’ buitenlandbeleid bezuinigen natuurlijk niet. Ik hoop aangenaam verrast te worden volgende week, u ook?

Bart Jan Koopman Directeur Fenedex Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Inhouds opgave

Elektronisch contracteren

De elektronische handtekening is alles behalve nieuw, maar in de praktijk wordt het nog nauwelijks gebruikt. Terecht of onterecht? ď Ź

32 Voorwoord 05 Onderhoud aan de Gouden Koets Column 09 Onderweg Ervaringen 12 Schmitz Foam: schokbestendig Verkenningen 18 Midden-Amerika: voor avontuurlijke ondernemers 24 Turkije: ontwikkelingen in de transport- en logistieke sector Expertise 22 Exporteren betekent vaak valutarisico importeren 26 UCC: Wat staat u te wachten? 29 Rusland: het nieuwe certificeren 32 Elektronisch contracteren anno 2015 Elke maand 10 Kort 11 Vreemde zaken 36 Export matters Q&A 38 Agenda 40 Fenedex Member Benefits 40 Verenigingsnieuws 41 Expats 42 Fenedex contact 6

Oktober 2015 / Nr. 402

Transport en logistiek in Turkije

De groeiverwachtingen voor Turkije mogen dan wat getemperd zijn, de transport- en logistieke sector breidt zich nog steeds razendsnel uit. ď Ź

GLOBE MAGAZINE

UCC: wat staat u te wachten

Vanaf volgend jaar krijgt u te maken met nieuwe douanewetgeving. Wij noemen vast 6 opvallende wijzigingen. 

Valutarisico’s

Exporteren betekent vaak valutarisico’s importeren. Hoe brengt u deze in kaart en hoe kunt u ze afdekken? 

Schmitz Foam: schokbestendig

Van ‘afval’ hoogwaardige shockpads maken. Schmitz Foam is er een wereldspeler mee geworden. 

Avontuurlijk ondernemen in Midden-Amerika

Midden-Amerika is de derde handelspartner van Nederland in Latijns-Amerika. En dat gaat verder dan Costa Ricaanse ananassen. 

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

PAUL SCHNABEL

Onderweg

Column

Senator, hoogleraar en voormalig SCPdirecteur Paul Schnabel observeert de Nederlandse handelsinspanningen.

Import en export betekenen natuurlijk ook altijd transport. Dat geldt voor Nederland zelfs heel sterk, omdat een belangrijk deel van onze handel in feite vervoer van goederen naar en ook in andere landen is. Dat was in de zeventiende eeuw al zo. De VOC dreef handel met de hele wereld, maar de handel zelf dreef letterlijk op de schepen die het bedrijf in bezit had. Het spreiden van het risico per schip – en niet de investering in het bedrijf zelf - was ook het begin van de handel in aandelen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek geeft in ‘Transport en Mobiliteit 2015’ een indrukwekkend beeld van het wie en wat van de verplaat singen in Nederland. Per vierkante kilometer hebben wij het hoogste aantal inwoners, auto’s, treinen en vrachtauto’s van alle landen van de Europese Unie, maar ook de hoogste waarde aan export. Met 120.000 euro per vierkante kilometer is dat twaalf keer meer dan gemiddeld in de EU. Er gaat 420 miljoen ton aan goederen ons land uit, ruim meer dan de helft als doorvoer naar vooral Duitsland. Dat gebeurt vooral via de binnenvaart, een echte Nederlandse specialiteit. 55% van alle binnen vaart in Europa komt voor rekening van ‘onze’ schippers, die met hun 5000 boten samen ongeveer 3 miljard verdienen. Van de hele export gaat ruim een derde via de rivieren het land uit, ook ruim een derde via de zee en ongeveer een vijfde per vrachtauto. Dat laatste lijkt niet zoveel, maar het staat wel gelijk aan 5 miljoen ritten. Aan exportactiviteiten verdient de hele transportsector bijna 32 miljard, maar buitenlandse bedrijven verdienen ook weer 18 miljard aan transportdiensten in Nederland. Het is geen geheim dat in het vrachtvervoer op de weg de internationale concurrentie heftig en vaak ook oneerlijk is. Transportbedrijven uit OostEuropa kunnen met lagelonen-chauffeurs gemakkelijk lokale bedrijven uit de markt drukken en dat gebeurt ook. Een op de tien vrachtwagens in ons land voert een buitenlands nummerbord. Tegelijkertijd, en niet alleen vanwege de crisis, is er sinds 2008 een daling van bijna 20% in het aantal Nederlandse vrachtkilometers in het buitenland te zien. Vervoer van goederen naar Nederland zelf gebeurt vooral per zeeschip (70%) en per vrachtwagen (20%). De trein speelt geen grote rol en hoe wel Schiphol na Frankfurt de tweede Europese vrachtluchthaven is, gaat nog altijd minder dan twee miljoen ton aan vracht door de lucht. Er rijden nu wel minder vracht- en bestelauto’s dan voor de crisis en de binnen vaart kampt met overcapaciteit. Maar toch, met 4,5% (30 miljard) van het BBP en een half miljoen mensen aan het werk, blijven vervoer en opslag van groot belang voor onze economie. Geen export zonder transport. Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

2008

Kort nieuws

Kort Subsidieregeling SIB uitgebreid Vanaf dit najaar kunt u een voucher aanvragen voor Kennisverwerving. U moet daarvoor eerst een individueel coachingstraject hebben gevolgd op grond van de overheidsregeling Starters International Business.

De kennisvoucher stelt u in staat een deskundige in te huren die u adviseert en begeleidt in het (beter) positioneren van uw bedrijf op een doelmarkt. De advisering en begeleiding hebben betrekking op specifieke marktinformatie, het selecteren van lokale partners, de strategie op het gebied van marktentree en/of -groei, weten regelgeving, juridisch- en fiscaal advies. Per aanvraag wordt maximaal 50% van de kosten voor advies vergoed, inclusief btw. De vergoeding bedraagt minimaal € 5.000 en maximaal € 10.000 per subsidieontvanger. De regeling is nog in ontwikkeling. Meer informatie ontvangt u binnenkort van Fenedex.  Bron: RVO.nl, Fenedex € 5,5

mld ABN: industrie trekt aan door export 2008

De Nederlandse industrie trekt aan, maar dat komt vooral door Oktober 2015 / Nr. 402

buitenlandse orders. De binnenlandse productie en omzet blijven ver achter bij het piekniveau van 2008, terwijl de rest van Nederland herstelt. De verwachting voor de rest van het jaar is goed, aldus ABN Amro.

Uit een actueel sectoronderzoek van ABN Amro blijkt dat de omzet en productie nog onder het piekniveau van 2008 liggen. De buitenlandse omzet steeg, maar de binnenlandse omzet bleef ver achter. Nederland doet het beter dan het gemiddelde in de eurozone. De binnenlandse afzet zal in de rest van dit jaar duidelijke verbeteringen € 5,5 laten zien.  mld

Bron: telegraaf Volledig bericht: http://ow.ly/RT0d9

2008

Nederlandse exportpositie toe aan ontwikkeling De wereldhandel zal de komende jaren weer sterker groeien als gevolg van toenemende globalisering. De Nederlandse economie profiteert niet automatisch, omdat vergrijzing in Europa, de opkomst van de interneteconomie en duurzame trends de export onder druk zetten. Om de exportpositie vast te houden moeten Nederlandse bedrijven hun rol als market maker en regisseur op de wereldmarkt vergroten. Ook moet Nederland andere handelsroutes opzoeken. Dit stelt het ING Economisch Bureau.

Nederlandse export hangt sterk samen met€de wereldhandel, die naar ver5,5 wachting mld de komende decennia blijft groeien door verdergaande globalisering, het opknippen van productketens en vrijhandelsverdragen.  Bron: 2008ING Volledig bericht: http://ow.ly/RT1hd

‘Aanpak China maakt scherpe groeivertraging on waarschijnlijker’ Hoewel China recent een schokgolf heeft veroorzaakt met het verzwakken van de eigen munt, zal voor de lange termijn deze beleidswijziging van de regering in Peking naar verwachting goed uit gaan pakken voor de wereldeconomie.

De Chinese regering maakte in augustus onverwachts bekend de eigen munt, de yuan, te gaan devalueren, wat een paniekerige reactie op de financiële markten in de hand werkte. Beleggers hadden vooral last van de timing van de devaluatie van de yuan, die net na de bekenmaking van een reeks aan slechte Chinese exportcijfers naar buiten kwam, waardoor zorgen werden aangewakkerd. Door de geleidelijke devaluatie van de yuan is er meer ruimte om indien nodig een harde afkoeling van de Chinese economie te voorkomen.  Bron: telegraaf.nl Volledig bericht: http://ow.ly/RT3Mu

GLOBE MAGAZINE

Vreemde zaken

ELMAR OTTEN

Vreemde Zaken

De elektronische voetbalmuur Het bedrijf Yalp maakt interactieve speel toestellen en sportproducten. Hun interactieve voetbalmuur is tot in China te vinden. Wat is een interactieve voetbalmuur? “De interactieve voetbalmuur is gebaseerd op het welbekende en dagelijkse balletje trappen tegen de dichtstbijzijnde geschikte muur. Iets wat eigenlijk overal in de wereld - in iedere wijk gebeurt. Onze interactieve muur Yalp Sutu be vat een heel scala aan spellen. De muur praat tegen je, moedigt je aan, daagt je uit en geeft feedback op je prestaties door middel van licht en geluid. Het is een voorbode van de toekomst van het buitenspelen.” Een stenen muurtje voldoet toch ook? “Natuurlijk is dat ook leuk, maar een normale muur kan eigenlijk niet meer doen dan de bal terugkaatsen. De interactieve muur geeft expo nentieel meer speelwaarde. De spellen van de muur zijn zo gemaakt dat er echte wedstrijden mee kunnen worden gedaan: wie kan het hardst kan schieten? Dit wordt gemeten door een inge bouwde snelheidsradar, en meteen weergege ven in grote led-letters. Of bijvoorbeeld spellen waarbij kleur tegen kleur gaat. Denk aan het volschieten van de muur in je eigen kleur terwijl de tegenstander dit ook probeert. Je kunt zelfs high-scores vastleggen en online claimen.” Met een bal schieten op elektronica. Gaat dat wel goed? “Jazeker. De muur is gemaakt van extra dik polycarbonaat; hetzelfde soort materiaal als de

schilden van de M.E. en kogelwerend glas. Alle elektronica zijn hier in versmolten. De spelcom puter zit in het frame verwerkt; gemaakt van extra gehard staal.” Wie koopt dit product? “De interactieve voetbalmuur is echt ontwikkeld en bedoeld voor de openbare ruimte. Aan een aardig klimtoestel met valondergrond ben je al snel hetzelfde of meer kwijt. Kopers zijn in het algemeen gemeenten, scholen, recreatieondernemers, bungalowparken, en sporten voetbalclubs. Een van de grote voordelen van de interactieve voetbalmuur, is dat de investering ook aantoonbaar te verantwoorden is. Je kunt namelijk tot op de seconde zien hoe lang en hoe vaak hij in gebruik is.”

Yalp Hoofdkantoor: Goor (Ov). Aantal medewerkers: 50 Belangrijkste productgroep: interactieve speeltoestellen. Belangrijkste exportlanden: China, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, en Zweden. Exportomzet: 15%

Zijn jullie al over de grens actief? “Wij exporteren momenteel naar vijftien ver schillende landen. Behalve naar China exporte ren we ook naar de VS, en het grootste deel van Europa en Scandinavië. We werken met vaste dealers. Hierdoor kun je kwaliteit bewaken en zorg je dat de nazorg en service ook op niveau blijft. Via 3G-connecties in iedere muur kunnen we op afstand ook updates verzorgen.” Hoe ziet de volgende versie van de muur er uit? “We gaan eerst de huidige toepassingen van de muur uitbreiden. Er ligt heel veel potentieel in de professionele voetbalwereld, dat seg ment willen we een nog veel groter assortiment trainingtools voor vaardigheidsverbetering aanbieden.” Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

ELMAR OTTEN, ARLETTE VAN DER VLIET IVO VAN DER BENT

Voetballers en hockeyers opgelet: mocht uw club op kunstgras spelen, dan moet u de terreinbeheerder toch eens vragen wat er onder ligt. Grote kans dat het een shockpad van Schmitz Foam Products is.

Schok bestendig Van ‘afval’ een hoogwaardig product maken dat wereldwijd succes heeft. Het klinkt als een utopie, maar bij Schmitz Foam Products is het ‘business as usual’. Vele professionele hockeyers, voetballers en rugbyers sporten op de shockpad-ondergronden van dit bedrijf uit Roermond. Vijfennegentig procent van de omzet komt uit export.

Managing director Wiebe van Terwisga is in een opgewekte stemming als we hem in zijn kantoor op het Industriepark Roerstreek ontmoetten. “We hebben dit jaar dubbel feest. Schmitz Foam Products bestaat 25 jaar én ons moederbedrijf viert haar 80-jarige jubileum.”

“Wij geven afval een tweede leven.”

Schmitz Foam Products is een familiebedrijf, ontdekken we al snel; de huidige eigenaar Jos Schmitz is de derde generatie. Het bedrijf is in 1935 begonnen als loonwerkersbedrijf en in de loop der jaren uitgegroeid van transportbedrijf, vuilophaaldienst tot specialist in beschermende en drainerende schuimondergronden. “De transformatie van vuilophaaldienst naar onze huidige business lijkt wellicht ver van elkaar verwijderd maar 12

Oktober 2015 / Nr. 402

het was in feite een logische stap. Eind jaren tachtig verkocht Schmitz de huisvuilophaaldienst en hield zich zelf alleen nog bezig met industrieel afval. Hier zat veel XPE-schuim (crosslinked polyetheen) tussen. Herman Schmitz en zijn zoon Jos zijn gaan nadenken over hoe ze dit materiaal een tweede leven konden geven. Hoe je van afval – of beter gezegd uitval – een grondstof maakt. In 1990 waren het procedé en de productielijnen klaar om XPE te verwerken tot beschermende en drainerende schuimondergronden. We zijn nu de grootste uitvalverwerker van dit materiaal en wereldwijd marktleider in de producten die we maken.” Na afloop van ons interview zullen we in de productiehal zien hoe de vermalen donzige schuimvlokken die Schmitz als grondstof gebruikt, een meer dan twintig meter lange productieinstallatie binnengaan. Aan de andere kant komt een centimeters dikke baan rubberachtig materiaal naar buiten, nog warm van het productieproces. Het voelt compact aan, maar niet hard. De machine produceert kilometer na kilometer, dag en nacht, de hele week door. Elke dag een voetbalveld, zoals Van Terwisga zegt. Schmitz kan het product op de

GLOBE MAGAZINE

 Wiebe van Terwisga “We zijn nu ‘s werelds grootste uitvalverwerker van XPE-schuim.”

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

rol aanleveren, maar meestal worden er levensgrote puzzelstukken uit gestanst. Daar worden ondergronden voor kunstgrasvelden mee gelegd, de voornaamste afzettoepassing van Schmitz. Maar de schuimmatten worden ook toegepast als valbescherming onder kindertoestellen, als bescherming van tunnelbuizen of als stalmatten voor de veeteelt, om maar wat te noemen. “Het gaat gelukkig erg goed met het bedrijf, we groeien nog steeds ieder jaar. Het afgelopen jaar hebben wij vele miljoenen kilo’s schuim verwerkt. Schuim weegt bijna niets, dit zijn dus echt enorme volumes. Ik ben zelf anderhalf jaar geleden aangetrokken om er voor te zorgen dat Schmitz naar een nog hoger plan getild wordt. Er zijn namelijk wel een aantal uitdagingen waarmee we te maken hebben. Ons businessmodel is echt gebaseerd op het verwerken van schuim dat overblijft na het productieproces in andere bedrijven, de uitval. Wij laten dus nooit schuim produceren. Uitval is echter iets wat bedrijven proberen te voorkomen, het kost immers geld. Kortom, wij hebben altijd te maken met een dreigende schaarste aan grondstoffen. Onze grootste uitdaging is om een juiste balans te vinden tussen grondstoffen, productie en verkoop. Wij produceren rond de klok en willen het proces dus niet stil leggen. Een constante aanvoer van grondstoffen is daarom noodzakelijk.” De gigantische opslaghallen die Schmitz naast het kantoorpand heeft opgetrokken, wekken niet direct de 14

Oktober 2015 / Nr. 402

Een buizensysteem en deze heftruck zorgen voor het intern transport van de schuimvlokken.

indruk dat er een tekort aan schuim zou kunnen ontstaan. Van vloer tot dak liggen ze vol met enorme bergen schuimvlokken. Toch is dit volgens Van Terwisga slechts voldoende voor enkele dagen productie. China “Op dit moment komt het grootste deel van onze grondstoffen uit Europa, het overige deel halen we uit China en de VS. Omdat het gewicht van schuim zo laag is, is het belangrijk de grondstoffen zo dicht mogelijk bij de fabriek te betrekken. De transportkosten rijzen anders de pan

uit. Maar om onze inkoopprijzen laag te houden is het onverstandig om alle vraag op een plek neer te leggen. Europese XPE-fabrikanten hebben bovendien de afgelopen jaren hun uitval steeds verder teruggedrongen, we moeten daarom wel de wereld in, op zoek naar nieuwe uitvalstromen. We zijn daarom op zoek gegaan naar een oplossing. Enerzijds hebben we gekeken waar we makkelijk aan XPE konden komen en anderzijds waar we ons eindproduct ook goed konden afzetten. Uit onderzoek bleek dit China te zijn. Hier is nog veel uitval en dus veel grondstoffen voor ons.

GLOBE MAGAZINE

Daarnaast heeft de Chinese regering plannen om de komende jaren veel nieuwe sportvelden aan te leggen, wat het land tot potentiële groeimarkt maakt. Bijkomend voordeel: Schmitz heeft al veel klanten in de regio. Japan, Maleisië, Nieuw-Zeeland en Australië zijn belangrijke afzetgebieden die potentieel vanuit China beleverd kunnen gaan worden. Daarom hebben een jaar geleden besloten onderzoek te doen naar de haalbaarheid een fabriek te gaan bouwen in China. Bij de zoektocht naar de juiste partners die ons hierbij konden assisteren liepen we al snel tegen problemen op. De mensen die veel productkennis hebben, bleken bijna geen Engels te spreken en de mensen die goed Engels spreken hadden onvoldoende productkennis. Om dit gat te dichten hebben we nu een Chinees-Nederlandse dame aangenomen. Zij spreekt de taal, kent de cultuur en weet daarom sneller resultaat te boeken dan wij. De plannen worden met de week concreter; de interesse aan Chinese kant is groot.”

soms moet je flexibel zijn en kansen pakken wanneer deze zich aandienen. Dit is ons overkomen in de VS, een markt waar we al langere tijd succesvol zijn. Begin dit jaar besloten we lokaal te gaan produceren in de VS. De capaciteit die daarmee in Nederland gaat vrijkomen, kunnen we goed gebruiken voor andere groeimarkten, zoals Afrika en het Midden-Oosten. De leveranciers hebben we kunnen overtuigen dat wij een veel betere en schonere oplossing in huis hebben. Als alles volgens planning verloopt, starten we volgend jaar september met productie in de VS. De bouw van de fabriek in China heeft daardoor iets vertraging opgelopen, maar dit was een weloverwogen keuze.

“Er dreigt altijd een schaarste aan grondstoffen.”

Van Terwisga heeft zelf een achtergrond die zowel in de techniek, in de verkoop als in het management ligt. Hij heeft productietechniek gestudeerd, maar ook bedrijfskunde en beleids- & organisatiewetenschappen. Hij heeft operationele fabrieken opgeleverd in tweede en derdewereldlanden, directiefuncties bekleed, maar ook functies als interim-manager. Bagage die hem prima van pas komt om een productiegeoriënteerd bedrijf als Schmitz Foam Products te laten groeien. Verenigde Staten “Er zijn forse investeringen nodig om productie op te zetten en daarom moeten wij keuzes maken en een duidelijke strategie formuleren. Maar

Schmitz verkoopt hun producten niet aan de eindklant, maar werkt per regio samen met strategische partners. Die ondersteunen ze in marketing, op beurzen, maar de partners doen feitelijk de verkoop. Het kunnen stadionbouwers zijn, installateurs van velden, architectenbureau’s en kunstgrasproducenten.

wedstrijdringen in de paardensport. “Je kunt je voorstellen dat de benen van topsportpaarden minstens zoveel te verduren krijgen als de benen van topvoetballers. Daarom wordt er in het topsegment onder de zandlaag vaak een dempende mat van ons gelegd. Het totale systeem zorgt er ook voor dat de vochtigheidsgraad van het zand goed te controleren is. We leveren via partners veel aan het Midden-Oosten, waar de paardensport heel populair is. In november gaan we naar een beurs in Dubai om bij grote architecten en aannemers ons product onder de aan-

“Er komt in Amerika natuurlijk een Amerikaanse manager en Amerikaans personeel, maar de vestiging kan niet als een losse verkooporganisatie opereren en alleen voor de Amerikaanse markt produceren. Onze Amerikaanse klanten leveren zelf namelijk ook wereldwijd, onder meer in Europa. Het commerciële beleid van onze vestigingen moet dus op elkaar afgestemd worden. We zullen eerder met global account management werken, dan met geografische scheidingen.” Paarden Schmitz Foam Products levert niet alleen ondergronden voor sportvelden, maar ook voor rijhallen en Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

komt uit Europa en in China betalen we ook in euro’s. Dus met de renminbi hebben we gelukkig niets te maken. In Amerika betalen we in dollars, maar daar verkopen we ook in dollars, dus dat heft elkaar grotendeels op. Bovendien hebben we voor ons project daar graag wat dollars op onze rekening. We lopen alles bij elkaar maar een beperkt valutarisico. Het is dan ook niet afgedekt, we houden dat zelf in de gaten. Projecten in Amerika zijn meestal binnen zes weken afgerond, dus de periode dat we blootstaan aan koersschommelingen is acceptabel. We komen daar altijd netjes uit.

XPE-schuim voor het de versnipperaar in gaat.

dacht te brengen. Grasproducenten doen dat ook. Als er dan een keer een stadion wordt gebouwd en de architect gelooft in ons product, dan wordt dat gewoon voorgeschreven. Zo proberen we vraag te creëren. We nodigen partners ook hier in Roermond uit. Dat doen we de dag voor de FSB, een grote sportbeurs in Keulen. Dan leggen we de nieuwste dingen uit en krijgen ze een training. Uiteindelijk moeten we samen met onze partners ervoor zorgen dat onze productspecificaties in tenders terecht komen. De tijd dat je met je koffertje vol monsters de wereld rondreisde is wel voorbij.” Groeikansen “Met name de wat oudere kunstgrasvelden hebben lang niet altijd een foam ondergrond. De demping is dan voor een deel afgevangen door rubberkorreltjes over het gras te strooien. Infill heet dat, het wordt nog al eens van vermalen autobanden gemaakt. Je kunt je voorstellen dat dat niet al te goed voor het milieu is. Ons product is volledig inert, je kunt het jaren

onder de grond laten zitten en er gebeurt niets. Onze shockpads hebben ongeveer drie keer de levensduur van de grasmat zelf. We geven vijfentwintig jaar garantie. Je kunt onze ondergrond bij vervanging van het gras dus gewoon laten liggen. De beweging van minder infill naar shockpads is duidelijk te zien, dat betekent voor ons nieuwe klanten. Vanaf komend jaar zal ook de vervangingsmarkt op gang komen, dan is de oudste generatie shockpads langzaamaan aan vervanging toe. Alleen al deze vervangingsmarkt is genoeg om jaarlijks 20% te groeien. Over concurrentie hebben we geen al te grote zorgen. In de wereld zijn er nog vier producenten die op onze manier werken. Het is dus heel goed te overzien.”

Onze omzet in Noord-Amerika is verdubbeld. Dat heeft te maken met het unieke karakter van ons product, met de verkoop inspanningen die we daar met onze partners gedaan hebben, maar zeker ook met de dollarkoers.”

“Als we stil gaan zitten, kunnen we de deuren sluiten.”

Valutaschommelingen “Onze inkoop verloopt voor het grootste deel in euro’s. Het meeste

Innovatie “In ons veld is het belangrijk om zo precies en constant mogelijk de eigenschappen van het materiaal te kunnen bepalen. Daar doen we heel veel onderzoek naar. Op dit moment zijn we bezig met de ontwikkeling van een systeem waarbij we in de zomer warmte uit een veld wegpompen naar een aardlaag, om dit in de winter te gebruiken voor de verwarming. Research en development is voor ons heel belangrijk om onze voorsprong in de wereld vast te houden. Je ziet dat concurrenten onze eerdere ontwikkelingen aan het kopiëren zijn. We hebben dan wel een hele goede naam en het grootste volume in de wereld, maar als we stil gaan zitten, kunnen we op een dag de deuren sluiten. Daarom blijven we groeien en vernieuwen.” Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

METTE GONGGRIJP

Na Brazilië en Mexico is Midden-Amerika de derde handelspartner van Nederland in Latijns-Amerika. Midden-Amerika biedt met een gecombineerde bevolking van ruim 40 miljoen mensen en een economische groei van 3,9%, kansen voor ondernemende Nederlanders.

Midden-Amerika

Voor avontuurlijke ondernemers Het meest tot de verbeelding sprekend land in Midden-Amerika is Panama, dat dankzij zijn kanaal is uitgegroeid tot het logistieke centrum van de regio. Minder bekend zijn buurlanden Costa Rica, Nicaragua, Guatemala, Honduras en El Salvador. Dat is jammer, aangezien deze landen veel potentieel hebben voor de Nederlandse entrepreneur. Vanuit San Jose, Costa Rica behartigt de Nederlandse ambassade de economische belangen van Nederland en Nederlanders in deze interessante markten. De ambassade vertelt u graag meer hierover.

APM Terminals, waarvan het hoofdkantoor in Rotterdam gevestigd is, startte in 2015 met de bouw van een één miljard dollar kostende moderne haventerminal aan de Caribische kust van Costa Rica. Nederlandse bedrijven BAM en Van Oord bouwen mee. De haven heeft een omslagcapaciteit van 1,3 miljoen containers (ook wel bekend als TEU - Twenty feet Equivalent Unit) in 2017. In een volgende fase groeit dit uit naar 2,7 miljoen TEU. Rotterdam De regering van Costa Rica is van plan om stevig te investeren in infrastructuur in de regio rond de terminal, en +3,9% ziet de haven van Rotterdam daarbij uitdruk18

Oktober 2015 / Nr. 402

kelijk als inspiratiebron. Dit biedt kansen voor Nederlandse bedrijven: logistiek en hightech sector, agroparken en het creëren van meerwaarde bij ananas, banaan en andere exotische vruchten en groenten. Costa Rica wil ook snelle kustscheepvaartroutes naar haar buurlanden ontwikkelen. Het land wil hét distributiekanaal van en naar MiddenAmerika worden, en zich zo differentiëren van Panama. Een interessante ontwikkeling, aangezien transport tussen buurlanden over land langzaam is en Costa Rica de enige diepzee haven in de regio heeft. In 2015 ondertekenden Nederland en Costa

GLOBE MAGAZINE

Rica een Memorandum of Understanding (MoU) waarbij werd afgesproken nauwer te gaan samenwerken op gebied van onder andere logistiek, innovatie, agro-food, energie en maritieme kennis. Met dit brede Memorandum streven Nederland en Costa Rica ernaar de handel, investeringen en kennisuitwisseling tussen beide landen gemakkelijker te maken en te intensiveren. Costa Rica is veilig, stabiel en democratisch. Kenmerken die als muziek in de oren moeten klinken voor buitenlandse investeerders. Costa Rica kent een economische groei van 4,4% en een betrouwbaar rechtssysteem. Het is een aantrekkelijke bestemming om in te investeren, vooral indien u bereid bent om de bureaucratische molens de tijd te geven, en om te investeren in de taal en cultuur van dit Midden-Amerikaans land. Stabiele groei voorzien voor de komende jaren Ook de andere landen in de regio kunnen interessant zijn voor Nederlandse ondernemers. MiddenAmerika produceert fruit, koffie, sierplanten en vlees. In toenemende mate bestaat de export ook uit hightech (medische) apparaten, verwerkingsmachines van grondstoffen, en microchips. Ook produceert en exporteert de regio ethanol en andere producten uit het hoger segment, veelal richting Europa. +3,9%

Midden-Amerika kent, in tegenstelling tot veel andere Latijns-Amerikaanse landen, stabiele groei die naar verwachting de komende jaren aanhoudt. In 2015 groeien de landen met gemiddeld 3,9% en ook de voorspellingen voor 2016 zijn positief: Costa Rica 4,4%; El Salvador 2,6%; Guatemala 3,9%; Honduras 3,4% en Nicaragua 4,3%. De regeringen in de regio richten zich nadrukkelijk op het

De aanleg van een nieuwe waterwering.

aantrekken van buitenlandse handel en investeringen en zoeken actief naar kennis en kunde om de zwakke regionale infrastructuur te verbeteren. Hierbij worden de landen geholpen door de lage olieprijs en de toenemende consumentenbestedingen van hun groeiende middenklassen. De uitvoer naar Nederland groeide met 5,6% (cijfers SICA, betreft 2011-2015). Omgekeerd bestaat de Nederlandse export naar Midden-Amerika voornamelijk uit producten voor de voedingsmiddelenindustrie, farmaceutische industrie en landbouwmachines. Producten uit Midden-Amerika komen veelal via Schiphol of de haven van Rotterdam binnen, met als Nederland of de rest van Europa als eindbestemming. Er zijn ongeveer 50 Nederlandse bedrijven actief in Midden-Amerika. Naast multinationals als APM Terminals, Heineken, Unilever, Philips, DSM, TNT, TMF Group, Stork, Akzo Nobel en Air France / KLM zijn er veel MKBâ&#x20AC;&#x2122;ers die met hun specifieke expertise nichemarkten hebben veroverd, zoals het Nederlandse

Het Rotterdamse APM Terminals bouwt aan een nieuwe haventerminal in Costa Rica. Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Toerisme is een van de snelstgroeiende bedrijfstakken in Midden-Amerika.

+3,9% Expoflora dat in amper 10 jaar tijd geklommen is naar de zesde plaats van lelieproducenten wereldwijd.

Handelsverdragen Nederlandse exporteurs die hun afzetmarkt naar Latijns- en Noord-Amerika willen uitbreiden, vinden in Midden-Amerika een ideale hub, dankzij de vele vrijhandelsverdragen die de landen in de regio hebben afgesloten. In 2013 ging de handelspilaar van het EUMidden-Amerika Associatieakkoord van kracht. Onder dit akkoord worden accijns en andere importbelastingen op goederen tussen de twee regio’s stapsgewijs afgeschaft. Het wordt dus gemakkelijker en goedkoper om goederen tussen de twee regio’s te importeren en te exporteren.

Amerikaanse geschiedenis volop in gang. Een kanaal dat de Stille en Atlantische oceaan met elkaar moet verbinden. Het project wordt uitgevoerd in opdracht van HKND, een bedrijf van de Chinese zakenman Wang Jing en zal meer dan 50 miljard US dollar kosten. Het kanaal is omstreden, vanwege het gebrek aan transparante bij bijvoorbeeld het opstellen van milieurapportages. De ambassade volgt de ontwikkelingen rondom het kanaal nauwlettend en kan geïnteresseerde Nederlandse bedrijven over actuele mogelijkheden en risico’s rondom het project informeren.

“Kleine investeringen kunnen leiden tot grote resultaten.”

Costa Rica is bezig met het toetredingsproces tot de Pacifische Alliantie, waartoe onder andere ook Mexico, Colombia, Chili en Peru behoren. Ook binnen dit handelsblok worden im+3,9% porttarieven afgeschaft en wordt gestreefd naar vrijhandel gebaseerd op het EU-model. Daarnaast hebben de landen in Midden-Amerika vrijhandelsakkoorden met de VS en Canada en een toenemend aantal Aziatische landen gesloten.

Megaprojecten In heel Midden-Amerika wordt intensief in infrastructuur geïnvesteerd. Op dit moment zijn er regionaal 100 infrastructurele projecten gepland of in uitvoering, met een totale waarde van 179 miljard US dollar. Uiteraard liggen hier aanzienlijke kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven; de landen in de regio zijn voor de advisering over en uitvoer van deze projecten bijna geheel afhankelijk van buitenlandse expertise. In Nicaragua zijn sinds 2014 de voorbereidingen over de aanleg van het grootste project uit de Midden20

Oktober 2015 / Nr. 402

Ook in Honduras en El Salvador investeert men in het verbeteren van de infrastructuur. Zo bouwt men momenteel een droog kanaal in Honduras om beide kusten te verbinden en de havens te moderniseren. De Hondurese minister van buitenlandse handel bezocht in juni 2015 Nederland om zich te oriënteren op Nederlandse kennis op gebied van havenbouw en logistiek. +3,9%

Groene economie Duurzaamheid en groene energie is voor alle landen in Midden-Amerika prioriteit. Ondanks de stappen die landen op dit gebied hebben gezet, kunnen er in alle landen nog grote efficiëntieslagen gemaakt worden. Naar schatting zou de regio, met de juiste kennis en technologie, de energieproductie tot 25 keer kunnen vergroten. Voor de eolische energiemarkt, is Nicaragua het land met het meeste potentieel in de regio. Met de bouw van nieuwe windmolens, kan de huidige productie naar schatting met factor elf worden vergroot. Daarnaast wordt er in de regio geïnvesteerd in biomassa en zonne-energie, met investeringen in deze sectoren in 2015 tussen de 600 en 800 miljoen US dollar. Voor Nederland liggen er ook kansen in het ‘vergroenen’ van de traditionele sectoren als tuin- en landbouw en agro-food. De telers in Midden Amerika zijn op zoek naar

GLOBE MAGAZINE

kennis en innovatie om hun productiviteit en duurzaamheid te verhogen. Kleine investeringen in aangepaste kassen kunnen al leiden tot grote resultaten. Nederland heeft veel te bieden op dit vlak. Door+3,9% het tropische klimaat is het beheersen van Botrytis een van de grootste teeltproblemen. Gewasbescherming vindt geheel chemisch plaats. De agrosector, van vitaal belang voor de regio, verliest miljoenen door inefficiënte productietechnieken. Meer dan 30 procent van de opbrengst van vele tuinbouwgewassen gaat na de oogst verloren, onder andere door gebrek aan voldoende post-oogst-infrastructuur. De landen in Midden-Amerika zijn bovendien zeer kwetsbaar voor de negatieve gevolgen van klimaatverandering. De regio heeft te lijden onder zowel extreme droogten als overstromingen, met desastreuze gevolgen voor de voedselproductie. Water Midden-Amerika is vanwege de locatie – een dunne strook land tussen twee oceanen - de regio die het hardst getroffen word door klimaatverandering. Terwijl de gebieden aan de Caribische kust steeds vaker met +3,9% hevige overstromingen te maken hebben, kent de kant aan de Stille oceaan in toenemende mate extreme droogte. Voor beide kusten kan verbetering van de infrastructuur uitkomst bieden. Hierbij kan de Nederlandse kennis en ervaring op watergebied van bijzondere toegevoegde waarde zijn, bijvoorbeeld op het gebied van waterontzoutingstechnologie om toegang te hebben tot drink- en irrigatiewater.

waarbij er een platform wordt geboden aan Nederlandse bedrijven en ondernemers om zich te presenteren. Tegelijkertijd fungeert de Orange Plaza als makelaar tussen Nederlandse ondernemers en hun lokale counterparts. Voor bedrijven of ondernemers zonder vaste werkplek biedt de Orange Plaza verschillende ruimtes op de ambassade om een paar uur te werken, klanten te ontvangen of vergaderingen te beleggen. Maar de ambassade kan ook assisteren bij bijvoorbeeld het organiseren van video conferenties en webinars tussen Nederland en de regio. Om u gemakkelijker te kunnen oriënteren op kansen voor uw bedrijf in Midden-Amerika, heeft de Nederlandse ambassade te San Jose daarnaast de “NL TradeMate” ontwikkeld. Deze gratis te downloaden app, biedt u een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de meest kansrijke sectoren in MiddenAmerika. Ook vindt u er de belangrijkste evenementen en ambassade activiteiten in de relevante sectoren. Bedrijven die zich via de app registreren, hebben bovendien toegang tot de database van tevens in de regio actieve bedrijven. Meer informatie hierover kunt u vinden op www.holanda.cr. Kortom, blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Midden-Amerika via onze app, of kom eens langs bij Orange Plaza op de ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in San José, Costa Rica.

Reisbestemming Toerisme is een van de snelst groeiende industrieën in MiddenAmerika. Sinds 2006 is de directe bijdrage aan het bbp in de regio door toerisme gegroeid met 7 procent in reële termen, meer dan het dubbele van het wereldwijde gemiddelde en schatting dat deze groei zal blijven stijgen over de komende 10 jaar.

Mette Gonggrijp is ambassadeur voor Nederland te Costa Rica.

Nederlandse oplossingen qua irrigatiemogelijkheden en strategieën voor het oogsten van water en wateropslagsystemen kan de tuinbouw helpen beter te reageren op grilligheden van het klimaat. Orange Plaza & NL TradeMate: de eerste stappen op weg naar Midden-Amerika Orange Plaza is een ontmoetingsplek en kennishub binnen de Nederlandse ambassade te San Jose, voor ondernemers, bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties vanuit Nederland en Midden-Amerika. Binnen de Orange Plaza worden seminars en workshops georganiseerd over uiteenlopende thema’s, Contact: costarica.nlambassade.org of tel. +506 2296 1490

Midden-Amerika is gevoelig voor overstromingen én droogte. Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

JOOST DERKS

Bij internationale handel stuit u op diverse financiële risico’s. Eén van die risico’s is het valutarisico. Weet u waar uw risico’s zitten, hoe u ze kunt afdekken en welke (verborgen) kosten de bank u in rekening brengt?

Importeer geen valuta risico De financiële risico’s die u loopt bij import en export buiten de eurozone zijn bij veel ondernemers en financieel managers wel bekend. Documentair betalingsverkeer en kredietverzekeringen voor het afdekken van betalingsrisico’s zijn steeds vaker bekende begrippen. Valutarisico is echter vaak minder bekend, terwijl ze het verschil kunnen betekenen tussen winst en verlies. Bij verkoop van één miljoen Amerikaanse dollars maakt een koersbeweging van één cent al een verschil van circa 9.000 dollar. Waar zitten uw valutarisico’s en welke (verborgen) kosten rekent de bank? In dit artikel proberen we meer inzicht te geven in valutarisico’s en de kosten. 22

Oktober 2015 / Nr. 402

Valutarisico kan uw winstgevendheid aantasten Naast betalings- en kredietrisico hebben veel exporteurs ook te maken met valutarisico. U loopt valutarisico als u in een vreemde valuta factureert en de gemaakte kosten (deels) in euro’s luiden. Inventariseer waar voor u de valuta risico’s zitten en hoe groot ze zijn, door de volgende vragen te stellen: - Kunnen in- en verkopen in dezelfde valuta (deels) tegen elkaar worden weggestreept? Dan loopt u alleen over het verschil een valutarisico. - Is het mogelijk wisselkoers nadelen door te berekenen in de prijs? - Geeft u prijzen af in de vorm van een offerte of catalogus en wat is de

geldigheidsduur hiervan? - Hoeveel valutarisico kunt en wilt u lopen? Het niet of niet tijdig indekken van valutarisico’s kan grote financiële gevolgen hebben. Wisselkoersen schommelen voortdurend en met enige regelmaat zijn de bewegingen enkele procenten. Zeker op dit mo ment nu wereldwijd centrale banken en overheden een actief beleid voe ren om valutakoersen te beïnvloeden om zo hun kwakkelende economieën te stimuleren. Er wordt al gesproken van een valutaoorlog. Dat zorgt voor forse bewegingen. U kunt uw onderneming beschermen tegen on gunstige koersschommelingen met valutatermijncontracten of valutaop

GLOBE MAGAZINE

dien ook nog eens een opslag betalen. Deze opslag kan variëren tussen de 0,5 en 1%. Dat is extra winstmarge voor de bank. - Termijnkoersen en optieprijzen met grote opslagen Termijnkoersen en zeker optieprij zen zijn nauwelijks door u te con troleren of na te rekenen. Banken kunnen door deze informatievoor sprong grote opslagen in prijzen.

Wisselkantoor in Hong Kong.

ties. Een valutatermijncontact is niets anders dan het kopen of verkopen van vreemde valuta op een toekomstige datum tegen een vastgestelde koers. Als u een valutaoptie koopt, krijgt u het recht om op een bepaalde datum tegen een vooraf vastgestelde koers een valuta te kopen of te verkopen.

nemer. De bank prijst namelijk marge in waardoor de wisselkoers die u krijgt van uw bank sterk kan afwij ken van de wer kelijke koers. Dat is goed voor de bank, maar slecht voor u. Dat is nauwelijks te controleren door u, en de bank maakt gebruik van deze informatievoorsprong.

“Wees u bewust van de valutarisico’s en neem tijdig de juiste maatregelen.”

Welke (verborgen) kosten brengt de bank u in rekening? De bank rekent allerlei kosten voor het afdekken van valutarisico’s en binnen komende betalingen. Heeft u enig idee hoe hoog deze kosten op jaarbasis voor u zijn? Wat kost het aanhouden van een (valuta)rekening bij uw bank? Wat betaalt u voor het doen van een internationale betaling? Berekent de bank ook kosten voor binnenkomende betalingen? Dit zijn slechts een paar voorbeelden van zichtbare kosten die in rekening worden gebracht door de bank. Maar u betaalt de bank ook allerlei verborgen kosten. Die zijn subtiel in de wisselkoers verwerkt die u van de bank krijgt. Deze ‘verborgen’ kosten vormen vaak de grootste kostenpost voor een onder

Andere voorbeelden van verborgen kosten - Binnenkomende betalingen worden tegen de dagkoers omgezet in euro´s Binnenkomende betalingen in vreemde valuta worden door de bank op de eurorekening geboekt tegen een zogeheten ‘dagkoers’. Dagkoersen worden door de banken één of enkele keren per dag vastgesteld. Zodra uw betaling binnenkomt, wordt deze tegen de eerstvolgende vast te stellen dag koers afgerekend. Dat kan dus zelfs een dag later zijn. Wisselkoersen fluctueren echter de gehele dag. Uren, en zeker een dag, kunnen een wereld van verschil beteke nen. Dat pakt vrijwel altijd negatief voor u uit. U moet de bank boven

Hoe kunt u besparen? Valutatermijncontracten en valuta opties bieden bescherming tegen on gunstige koersschommelingen. Dat kan bij uw eigen bank. Let dan wel erg goed op welke (verborgen) kosten uw bank hiervoor rekent. Of u geld kunt besparen kunt u eenvoudig achter halen door uw bank te vergelijken met een andere partij (benchmarken). U ziet dan al snel in welke kosten u kunt snijden. En nog belangrijker: u bent in staat om ook te achterhalen hoeveel verborgen kosten u kunt besparen in de vorm van betere wisselkoersen en lagere optieprijzen. Daar zit voor u het grootste kostenvoordeel.

Meer weten over valutarisco’s? Volg de Fenedex-workshop Valutarisico bij export op 5 november. www.exporttrainingen.nl

 Joost Derks is Head Client Services bij de Nederlandsche Betaal & Wisselmaatschappij (NBWM). NBWM is expert op het gebied van valuta en is gevestigd op Beursplein 5 in Amsterdam. www.nbwm.nl

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Veerpont in Gebze, ten zuid-oosten van Istanbul.

VOLKAN ANLI

Turkije

Ontwikkelingen in de transport- en logistieke sector In mei 2014 heb ik voor Globe Magazine een artikel geschreven over de economische ontwikkelingen in Turkije. Mijn openingszin was toen als volgt: ‘De afgelopen maanden heeft Turkije volop negatief in het nieuws gestaan, ingegeven door de politieke ontwikkelingen in het land.’ Op dit moment geldt nog steeds dat de politieke ontwikkelingen en de impasse in de coalitiebesprekingen, maar ook de huidige rente-ontwikkelingen en de deelname aan de oorlog tegen het terrorisme, voor Turkije een negatief effect hebben op de verwachte economische groei van het land. Toch geldt dit niet voor alle sectoren binnen de Turkse economie. De Transport- en Logistieke sector (hierna te noemen: ‘T&L sector’) breidt zich namelijk nog steeds razendsnel uit, blijkend uit een studie in opdracht van de Europese 24

Oktober 2015 / Nr. 402

Unie. In dit beknopte artikel besteed ik aandacht aan en kele interessante ontwikkelingen binnen deze sector voor de Turkse economie. Algemeen Turkije heeft een zeer strategische ligging en vormt een zeer belangrijke verbinding tussen Europa, Azië en het Midden-Oosten. Vooral als gevolg van de groeiende han del met landen als Iran, (Noord-)Irak en Saoedi-Arabië heeft Turkije veel investeringen gedaan en gepland in infrastructuur in spoor-, auto- en waterwegen. De Turkse regering heeft een uitdagend infrastructuur plan opgesteld waarbij in 2023 belangrijke ontwikkelingen en uitbreidingen moeten zijn gerealiseerd. Dat jaar ziet men als een ‘magisch jaar’ omdat dan op 29 oktober 2023 de Turkse Republiek 100 jaar bestaat. Falen is derhalve geen optie voor de Turkse regering.

GLOBE MAGAZINE

Enkele overige ontwikkelingen Niet alleen in de luchtvaartbranche is een sterke groei zichtbaar, maar ook de parallelle bevolkingsgroei in relatie tot de T&L sector mogen we niet uit het oog verliezen.

Belangrijke doelstellingen voor 2023 zijn o.a.: • De bouw van 15.000 kilometer aan snel wegen en 9.000 kilometer aan trajecten voor hoge snelheidstreinen; • De bouw van drie grote zeehavens; • Sterkere groei van spoorwegtransport met 15% vergeleken met auto- en waterwegen. Luchtvaart Een goed voorbeeld van een snel groeiende branche binnen de transportsector is de lucht vaart. Zo is luchtvaartmaatschappij Turkish Airlines één van de snelst groeiende en meest winstgevende luchtvaartmaatschappijen ter we reld voor zowel cargo- als passagiersvluchten. De huidige bouw van de derde internationale luchthaven in het noorden van Istanbul zal, tezamen met de groei van Turkish Airlines, ook bijdragen aan de groei van de T&L sector in de regio. Deze derde luchthaven zal overigens naar verwachting in 2018-2020 de grootste luchthaven in Europa worden met naar schat ting zo’n 150 miljoen passagiers per jaar. In West-Europa wordt gevreesd dat deze lucht haven de globale hub-functie van luchthavens in Amsterdam en Frankfurt over zal nemen. Niet alleen in Istanbul, maar ook in Antalya, één van de grotere steden in het zuiden van het land, is een sterke groei van passagiers en cargovluchten te zien. Op dit moment staat Antalya al in de top 20 van grootste vliegvelden in Europa.

Met meer dan 65 procent van de bevolking tus sen een leeftijd van 24 en 54 jaar heeft Turkije één van de jongste bevolkingen in Europa en het Midden-Oosten. De professionalisering en globalisering van het arbeidspotentieel houdt gelijke tred met de groei van de T&L sector. Door interessante stimulansen vanuit de Turkse regering op het gebied van loonkosten en sociale lasten kunnen investeerders en bestaande ondernemingen relatief gemakkelijk jonge, getalenteerde werknemers tegen con currerende arbeidskosten tewerkstellen.

Bronnen • Briefing ‘Transport in Turkey – major trends and issues’, European Union • www.invest.gov.tr , ‘The logistics industry in Turkey’

Volkan Anli RA is hoofd van de Mazars Turkish Desk en Audit Director bij Mazars Accountants.

Als laatste belangrijke ontwikkeling noem ik de bouw van grote logistieke centra. Deze centra zijn bedoeld om het huidige, reeds relatief lage, niveau van transportkosten verder te verlagen. De uitbreiding van deze centra is landelijk gericht. Afsluiting Om de huidige sterke mate van groei voort te kunnen zetten zijn tevens buitenlandse inves teringen benodigd. De Turkse regering heeft reeds diverse maatregelen getroffen in de vorm van bovengenoemde investeringsprikkels, privatisering en uitbreiding van innovatieve investeringen om zich verder te kunnen ontwikkelen.

“Schiphol en Frankfurt verliezen wellicht hun globale hub-functie.”

De hoge mate van af hankelijkheid van bui tenlandse investerin gen vormt voor Turkije tegelijkertijd één van de grootste risico’s, met name als de politieke instabiliteit niet op korte termijn zal worden opgelost. Het is voor de Turkse regering dan ook van groot belang om deze stroom van buitenlandse investeringen niet te verliezen.

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

DENNIS HEIJNEN

Als u met de douane te maken heeft, ontkomt u volgend jaar niet aan de nieuwe Europese douanewetgeving (UCC). Globe Magazine noemt zes opvallende wijzigingen.

UCC: Wat staat u te wachten? Vanaf volgend jaar krijgt u te maken met nieuwe douanewetgeving. Deze is ontwikkeld omdat er in de loop der jaren meer aandacht is gekomen voor veiligheid en omdat organisaties zoals EVO en Fenedex wetgeving eenvoudiger willen maken voor bedrijven. Daarnaast speelt mee dat veel meer processen gedigitaliseerd zijn. De Union Customs Code (UCC), vervangt daarom op 1 mei 2016 het Communautair Douane Wetboek (CDW). Over de toepassings verordening van het UCC wordt op dit moment de laatste hand gelegd. Dit is de vervanging van het TCDW. Deze nieuwe wetgeving heeft een aantal gevolgen voor het bedrijfsleven.

Niet alles verandert per 1 mei 2016, er is een overgangsperiode tot en met 2020. Wetgeving die alleen geïmplementeerd kan worden met een aanpassing of de bouw van nieuwe 26

Oktober 2015 / Nr. 402

IT-systemen, wordt pas later van toepassing. Ook voor regelingen zoals douanewaarde en entrepot type D gelden overgangsbepalingen. ‘Papieren’ wijzigingen, zoals AEO en de Bindende Tarief Inlichting, worden wel op 1 mei van kracht. Wijzigingen Op dit moment is het wetgevingsproces nog niet volledig afgerond. Toch kunnen EVO en Fenedex al een aantal opvallende wijzigingen opsommen: AEO De wijzigingen in de AEO-regels vallen mee. Wel wordt AEO nog meer een basisvoorwaarde voor andere douanevereenvoudigingen en -vergunningen dan nu het geval is. Ook komen er aanvullende eisen aan praktische beroepservaringen of -kwalificaties. Zo is er minimaal drie jaar praktische beroepservaring of een gekwalificeerde opleiding

nodig. De wijze waarop dit moet worden aangetoond is nog niet duidelijk. Douanewaarde De douanewaarde van de goederen kan op verschillende manier worden vastgesteld. De definitie van de meest gebruikte methode (de transactiewaarde) wordt echter geherformuleerd. De transactiewaarde zal nu worden vastgesteld aan de hand van de laatste verkoopwaarde direct voordat de goederen het grondgebied van de Unie worden binnengebracht. Bindende Tarief Inlichtingen (BTI) en Bindende Oorsprong Inlichting (BOI) Momenteel kunt u bindende tariefen oorsprongsinlichtingen aanvragen bij de douane. Het gebruik hiervan is nu niet verplicht, maar dat verandert. Zodra een bedrijf een BTI of BOI aanvraagt, moet u het nummer van de inlichting verplicht melden in de aangiften en geldt hetgeen gesteld is

GLOBE MAGAZINE

in de inlichting. Let op: dit geldt ook voor BTI en BOI die bedrijven nu al hebben. Mocht u een BTI of BOI hebben, maar deze nooit gebruiken, dien dan een verzoek in om deze in te laten trekken. De geldigheidsduur voor nieuwe BTI en BOI wordt per 1 mei 2016 verlaagd van zes naar drie jaar. Onvolledige aangifte Veel bedrijven maken gebruik van een ‘onvolledige aangifte’. Dit betekent dat er een aangifte wordt gedaan zonder dat alle gegevens (bijvoorbeeld een oorsprongsdocument) beschikbaar zijn. De UCC stelt dat bij regelmatig gebruik van deze vereenvoudiging een vergunning nodig is. Wat de UCC precies met ‘regelmatig’ bedoelt is nog niet duidelijk, maar dit zou vijftig keer per maand kunnen zijn. De termijn voor het aanleveren van de aanvullende gegevens wordt wel verkleind naar tien dagen.

Lobby Wat EVO en Fenedex betreft valt het niveau van handelsfacilitatie in het UCC erg tegen. Ook is van échte digitalisering, bijvoorbeeld om ‘system based controls’ mogelijk maken, nauwelijks sprake. In de laatste fase van de onderhandelingen lobbyen EVO en Fenedex, die samen opkomen voor uw internationale logistieke en handelsbelangen, dan ook nog steeds volop om dit alsnog te regelen.

Dennis Heijnen is Beleidsadviseur internationaal ondernemen bij EVO. Heeft u nog vragen? Neem dan contact op via d.heijnen@ evo.nl of met uw Fenedex accountmanager.

Ook overleggen EVO en Fenedex met de Nederlandse douane over de implementatie en voorlichting van het UCC. Naast algemene voorlichtingen, zetten EVO en Fenedex in 2016 ook masterclasses op over de belangrijkste wijzigingen. Houd ook hierover de berichtgeving goed in de gaten.

Inschrijven in de administratie (maandaangifte) Er worden aanvullende eisen gesteld aan het doen van aangifte door middel van een inschrijving in de administratie (de huidige maandaangifte of domiciliëringsprocedure). Er wordt momenteel gesproken over hoe de wijzigingen eruit zien, maar dat er een toenemend aantal meldingen komt, lijkt vrijwel zeker. Bijzondere regelingen (douane-entrepot en actieve veredeling) De huidige indeling van douane-entrepots (type A t/m F) vervalt. In plaats daarvan komen er drie type publieke entrepots en één type privaat entrepot. Het private entrepot is een mix van het huidige entrepottype C en E. Hoe de Nederlandse entrepothouders C en E overgaan, is nog niet duidelijk. De regelingen actieve veredeling (AV) schorsing, AV terugbetaling en behandeling onder douanetoezicht worden allen samengevoegd onder één regeling AV. Deze ene regeling is vergelijkbaar met de huidige regeling AV-schorsing. In de overgangsbepalingen is wel bepaald dat de huidige vergunningen in principe van kracht blijven onder de huidige voorwaarde tot de einddatum van de vergunning.

Een magazijnmedewerker werkt de administratie bij. Oktober 2015 / Nr. 402

8 OKT 2015

Organisatie:

AHOY

NATIONAAL 2015 DOUANECONGRES 8 OK TOBER 2015, ROT TERDAM AHOY

KOM MET UW TEAM

EN PROFITEER VAN

30% korting

UCC nu & straks - feiten & trends De UCC is geen toekomst meer, maar realiteit! Wat is de impact van de veranderingen op uw dagelijkse praktijk? > > > >

Inspirerende plenaire sessies gecombineerd met praktische themasessies Uitgebreide behandeling van de UCC in diverse thema’s, wat wordt er anders? Bijdragen van de Douane, EVO, Fenedex en Fenex Onder andere themasessies over: E-commerce en Douane; gevolgen voor het bedrijfsleven, AEO in relatie tot het strafrecht, een spanningsveld, Zelf doen of uitbesteden, en de Do’s en dont’s bij vertegenwoordiging

Voor meer informatie www.douanecongres.nl Sponsoren:

In samenwerking met:

GLOBE MAGAZINE

MIRÈSE HEIJTING

Zakendoen in Rusland bestaat uit uitdagingen. De certificering is er één van.

Rusland

Het nieuwe certificeren Toen Rusland toetrad tot de WTO (World Trade Organization) in augustus 2012 was één van de afspraken dat de regelgeving en de procedures betreffende de internationale handel eenvoudiger zouden worden. Deze afspraak geldt ook voor de certificering. Er zijn nu dan ook veel minder certificeringen nodig dan voorheen, nadeel is echter dat het niet op alle vlakken makkelijker is geworden en dat er nog sprake is van een aantal onduidelijkheden, die de overgangsfase nog niet gepasseerd zijn.

Waarom moet er gecertificeerd worden? Dit heeft meerdere redenen: • Voor de aanvraag van verdere certificering; • Om de grens over te komen; • Voor het toestaan van verkoop en gebruik in Rusland; • Marketing-doeleinden. Van GOST naar CU TR Eerst hadden we de GOST certificaten, nu hebben we de CU TR. De CU TR staat voor Customs Union Technical Regula tions, en is geldig voor de douane-unie Rusland, Kazachstan en Wit-Rusland (alhoewel in de laatstgenoemde twee landen ook het eigen systeem gedeeltelijk nog toepasbaar is). De GOST-certificaten, die ooit afgegeven zijn en volgens het document nog geldig zouden moeten zijn blijken in veel

gevallen in de praktijk helemaal niet meer geldig te zijn. Laat hier vooral even naar kijken. Met behulp van de Customs Code, oftewel de goederenco de, oftewel de HS-code (HS staat voor Harmonised System Commodity Code) kunnen we nagaan of het GOST-certifi caat vervangen dient te worden en zo ja, welk certificaat er dan wel nodig is. Verder is van belang wat voor materiaal het is, en waar het voor gebruikt wordt. Er zijn 2 soorten documenten: een CU TR DoC (Declaration of Conformity) of een CU TR CoC (Certificate of Conformity), waarbij het Certificaat veel complexer is dan de Declaratie en dus ook meer tijd en geld kost. De kosten voor de certificering zijn afhankelijk van het product, het soort certificaat en voor een hoe lange periode deze geldig moet zijn. Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Binnen de CU TR heb je de volgende certificaten: • CU TR 010 – Mechanical of Machinery Safety – de vroegere GOST R • CU TR 032 – Pressure (gelijk aan PED, vroeger RTN) • CU TR 012 – EX (explosie-gevaarlijk), gelijk aan ATEX/IECEx – de vroegere GOST EX • CU TR 004 – LVE (Low Voltage) • CU TR 020 – EMC (Electro-magnetische com patibiliteit) Verder hebben we • het ‘Fire Certificate’ • het TP (technical passport) • het ‘Metrology Certificate’. Voor de douaneformaliteiten is vaak de CU TR 010 Machine safety afdoende. De meeste certificaten kunnen binnen een redelijk tijdsbestek verkregen worden, houd echter bij de CU TR ‘Pressure’ en vooral ook bij het ‘Metrology Certificate’ rekening met meerdere maanden!

Vrachtschepen op de rivier Neva in Sint Petersburg.

Oktober 2015 / Nr. 402

Type-certificaten Naast eenmalige certificaten bestaan er ook typecertificaten. Als u hetzelfde product aan meerdere Russische klanten levert, is deze laatste zeker een aanrader, bovendien is deze 5 jaar lang geldig. Een type-certificaat is met name handig als u een eigen Russische entiteit heeft, maar er zijn oplossingen te vinden mocht dat niet zo zijn. Zodra u het CU TR verkregen heeft (tegenwoordig gaat dat digitaal en is het geldig zodra de juiste handtekening en de juiste stempel op het docu ment staat) kunt u het EAC-logo op uw producten zetten. EAC staat voor Eurasian Conformity. Verschillen toen en nu en bottlenecks Wat een lastig te verklaren wijziging is, is dat de meeste certificaten of declaraties officieel aange vraagd en getekend dienen te worden door een Russische entiteit. Uw Russische klant moet dus wezenlijk instaan voor het feit dat uw product aan alle technische eisen voldoet. De omgekeerde

GLOBE MAGAZINE

wereld. En waarom heeft men dat zo besloten? Om de Russische afnemers meer bewust te maken van de noodzaak van de kwaliteit van de levering, zodat er minder goedkope ‘troep’ uit bijvoorbeeld China wordt ingevoerd. Tevens is het zo ingevoerd om de eigen markt te beschermen en eigen productie te stimuleren. Als uw Russische klant niet wil tekenen moet er een andere oplossing gezocht worden. Heeft u een eigen vestiging in Rusland dan kan deze ervoor tekenen, heeft u dat niet dan moet u op zoek naar een derde partij. Deze third party is een grijs gebied, en als dit niet goed geregeld wordt zal men de CU TR niet accepteren. Sommige third parties zijn bonafide en zullen dan ook om een overeenkomst met de verkoper vra gen, om hun risico weer af te dekken. Zij moeten ongezien op de goede kwaliteit van uw product kunnen vertrouwen. Ook zal d.m.v. een ‘certifi cation representation agreement’ de 3rd party

“Als u houdt van uitdagingen, aanpassingen, verrassingen, onderhandelingen en creatief denken, dan is een land als Rusland zeker de moeite waard.”

‘gekoppeld’ moeten worden als zijnde een partij in de transactie tussen koper en verkoper, anders zal de douane de CU TR niet accepteren. Dit alles kost uiteraard geld. Er zijn ook malafide third parties die min of meer opereren als stroman. Hier is alles mogelijk, en zal men niet moeilijk doen over het afdekken van de risico’s. Dit kan uiteraard onplezierige gevolgen hebben in een later stadium. Los hiervan zal, zoals al eerder gemeld, de koper en/of de douane de CU TR vaak niet accepteren, maar de factuur aan de third party is dan al betaald. Kies dus voor een bureau die met een eigen vaste third party in Rusland werkt en volgens de regels werkt. Neem niet de ogenschijnlijk makkelijkste weg, maar prik door de extra kosten en het papierwerk heen en kies voor de beste langetermijnoplossing.

singen en zorgt ervoor dat uw levertijd, uw L/C, en/of uw contract met de klant overeenstemt met de werkelijkheid, dat de Russische douane over het algemeen zonder al te veel problemen gepasseerd kan worden, en dat u een tevreden klant heeft.

Mirèse Heijting is Senior Advisor bij CIS Certification Services. Marcel van der Wiele is Director. CIS verzorgt al sinds 1996 de Russische certificering en is gespecialiseerd in en marktleider voor de industriële sector, gas en olie, en de chemische industrie.

Plan van Aanpak Cliché maar waar: een goede voor bereiding is het halve werk. Neem vroegtijdig contact met uw certificatie bureau op, dus al tijdens de onderhan delingsfase met uw Russische klant, zodat u weet met welke certificering u rekening moet houden, welke kosten ermee gemoeid zijn en hoeveel tijd het vergt. Ditzelfde doet u, neem ik aan, ook met de transporteur, want een goede voorbereiding voorkomt verras Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

RUTGER KETTING

U heeft een grote opdracht gekregen van een klant in China. De gemaakte afspraken zijn vastgelegd in een goed doortimmerd contract. U vraagt zich alleen nog af hoe u het contract door uw klant laat ondertekenen. Biedt een elektronische handtekening wellicht uitkomst?

Elektronisch contracteren anno 2015 In mei 2003 is de “Wet elektronische handtekeningen” in Nederland in werking getreden. Deze wet kent aan een elektronische handtekening, mits die aan een aantal vereisten voldoet, de zelfde rechtskracht toe als aan een handgeschreven handtekening. Op 1 juli 2010 is een wet in werking getreden die het mogelijk maakt om een onderhandse akte in elektronische vorm op te stellen. Met de invoering van deze wetten heeft onze wetgever beoogd om de juridische verschillen tussen een langs elektronische weg gesloten overeenkomst en een schriftelijke overeenkomst weg te nemen en daarmee de belemmeringen om elektronisch te contracteren. De vraag is of dat gelukt is.

Door een schriftelijk stuk (dat wil zeggen: op papier) van originele handtekeningen te voorzien, kwalificeert het stuk als een onderhandse akte in de zin van de wet. Een onderhandse akte levert tussen partijen dwingend bewijs op. Dat betekent dat een rechter de inhoud van een akte in beginsel voor waar moet aannemen. In beginsel, aangezien partijen nog wel mogen bewijzen dat de inhoud van de akte niet klopt. Dat laatste zal in veel gevallen echter niet lukken. 32

Oktober 2015 / Nr. 402

Indien er geen sprake is van een akte, zoals bij faxen, kopieën van een akte, een gescande akte, ingevulde web-formulieren, e-mails, enz.) stelt de rechter naar eigen goeddunken de bewijskracht vast. Dat betekent dat degene die zich erop beroept aan de hand van omstandigheden de rechter zal moeten overtuigen van de betrouwbaarheid van de informatie. De uitkomst daarvan is dus minder zeker. Dat geldt zeker bij elektronische documenten, gezien de ruime mogelijkheden om elektronische gegevens (achteraf ) te manipuleren. Een gewone handtekening is dus bewijsrechtelijk van belang. Dat is ook één van de redenen waarom van schriftelijke overeenkomsten voor alle partijen bij de overeenkomst een origineel ondertekend exemplaar wordt gemaakt. Op die manier beschikken alle partijen over een akte en dus over een stuk dat ten opzichte van de andere partij(en) dwingend bewijs levert. Elektronische onderhandse akte

De wetgeving rondom een onderhandse akte is opgesteld in een tijd dat er nog geen internet en email bestonden en zaken doen op een heel

GLOBE MAGAZINE

andere manier ging dan vandaag de dag. Minder snel en minder globaal. Het grote nadeel van een onderhandse akte is dat er gebruik gemaakt moet worden van inkt en papier. Dat is door onze (Europese) wetgever onderkend; met als gevolg de invoering van de in de inleiding al genoemde wetten en als uitkomst de mogelijkheid om een elektronische onderhandse akte te sluiten. Aan een elektronische onderhandse akte wordt de eis gesteld dat de andere partij in staat gesteld wordt om de inhoud van de akte op te slaan op een duurzame drager (zoals een DVD of USB-stick), zodat de akte op een later moment (net als bij een schriftelijk stuk) opnieuw geraadpleegd kan worden en in ongewijzigde vorm gereproduceerd kan worden. Daarnaast dient een elektronische onderhandse akte voorzien te worden van een elektronische handtekening. Elektronische handtekening

Mijn kantoorgenoot mr. H.R. Quint schreef in Fenedexpress nummer 297 van februari 2006 al eerder over de elektronische handtekening. Ik fris uw geheugen nog even op.

gecontroleerd of de gegevens zijn gewijzigd. De wet kent een centrale rol toe aan onafhankelijke instellingen (Trusted Third Parties of TTP’s), de “certificatie dienstverleners”. Zij registreren op verzoek de koppeling tussen een elektronische handtekening en een bepaalde persoon door een soort elektronisch identiteitsbewijs (een digitaal certificaat) af te geven, samen met de middelen om de elektronische handtekeningen te genereren. Door het certificaat kan de TTP aan de ontvanger van een elektronisch ondertekend stuk bevestigen dat de gebruikte elektronische handtekening afkomstig is van een bepaalde persoon. De TTP staat daar ook voor in. TTP’s moeten zich registreren bij en worden gecontroleerd door de ACM (de Autoriteit Consument en Markt), die u ongetwijfeld kent als de onafhankelijke toezichthouder op de telecommunicatiewereld. Alle geregistreerde TTP’s staan op de website van de ACM (www.acm.nl onder “onderwerpen – t elecommunicatie - ”).

“Op een elektronische akte hoort een elektronische handtekening.”

Een elektronische handtekening bestaat uit elektronische gegevens, die op zodanige wijze aan een elektronisch bestand (de elektronische akte) zijn gekoppeld, dat daardoor “authentificatie” kan plaatsvinden. Dat wil zeggen dat met zekerheid vaststaat dat het bericht van de afzender afkomstig is (en ook alleen van hem afkomstig kan zijn) én dat de inhoud niet achteraf aangevuld of gewijzigd is. Voor het maken van zo’n handtekening is een “middel” (meestal een programma) nodig, dat de gegevens versleutelt en een code genereert, waarmee kan worden

Naast het bestaan van een geldig certificaat moet gewaarborgd zijn dat het “middel” om de elektronische handtekening te generen veilig is. Dat wil zeggen dat het uitsluitend ter beschikking mag staan van de elektronische ondertekenaar en niet kan worden gekraakt of nagemaakt. Verder moet de elektronische handtekening op een zodanige wijze aan de te beveiligen gegevens zijn gekoppeld, dat elke wijziging achteraf kan worden opgespoord. Oktober 2015 / Nr. 402

Nationaal Export Event 2015 Kom naar dé dag voor exportdirectie & -sales! Volg workshops, breid uw netwerk uit, laat u inspireren door praktijkverhalen of ga adviesgesprekken aan met medewerkers van Nederlandse Ambassades in het buitenland en exportspecialisten. U stelt uw eigen programma samen! Informatie & inschrijven: www.nationaalexportevent.nl

Nationaal Export Event 2015 4 november 2015 ► Spant! Bussum ► ►

GLOBE MAGAZINE

Uiteraard zijn aan het gebruik van de elektronische handtekening kosten verbonden. Daar staat tegenover dat de bewijskracht van de documenten daarmee enorm verbetert. Om een idee te krijgen van de kosten zou u een kijkje kunnen nemen op www.quovadisglobal.nl, de website van de TTP die door de Nederlandse Orde van Advocaten gebruikt wordt. Een elektronische handtekening in de zin van de wet is dus nauwelijks vergelijkbaar met een gewone handtekening en moet dus niet verward worden met een gescande handtekening die met pen gezet is. Praktijk

Uit de praktijk blijkt dat de elektronische handtekening nog nauwelijks gebruikt wordt. Het aantal gecertificeerde TTP’s is de afgelopen jaren ook niet of nauwelijks toegenomen. In 2006 waren er vijf, momenteel zijn er zeven TTP’s geregistreerd bij de ACM, waarvan twee ministeries. In 2011 is de Diginotar failliet gegaan als gevolg van een inbraak en de diefstal van diverse certificaten die waren uitgegeven door Diginotar. Het faillissement van deze toenmalige TTP heeft uiteraard niet bijgedragen aan een positief beeld over de elektronische handtekening. Maar dat is zeker niet de enige reden dat het gebruik van de elektronische handtekening nauwelijks van de grond komt. Voordat de elektronische handtekening gebruikt kan worden, dient bij alle partijen die bij het ondertekenen van een elektronische akte betrokken zijn, software geïnstalleerd te worden die aangevraagd moet worden bij een TTP. Bovendien moeten er certificaten uitgegeven worden aan de betrokkenen. Voordat die uitgegeven kunnen worden, dient bovendien de identiteit van de betrokkenen vastgesteld te worden door de TTP.

“De elektronische handtekening wordt in de praktijk nauwelijks gebruikt.”

Wellicht is onbekendheid met de elektronische handtekening ook een oorzaak dat er weinig gebruik van gemaakt wordt. Tot slot

Het opzetten van een elektronische handtekening die aan de wettelijke eisen voldoet, vergt dus een investering van tijd en geld. Bij relaties waarmee regelmatig zaken wordt gedaan, hoeft dat geen belemmering te zijn. Bij partijen waarmee eenmalig zaken gedaan wordt, vormt die investering wel degelijk een drempel. Of het voor u zinvol is om bij het ondertekenen van het contract met uw Chinese klant gebruik te maken van een elektronische onderhandse akte, is dus erg afhankelijk van de precieze feiten en omstandigheden. Bij een eenmalige opdracht zal het niet lonend zijn. En als op de overeenkomst geen Nederlands recht van toepassing is, zou ik het u ook niet adviseren. Maar indien u regelmatig zaken met elkaar doet en er telkens nieuwe contracten gesloten worden, loont het wellicht de moeite. Denkt u er in dat geval eens over na!

Rutger Ketting is sinds 2005 als advocaat werkzaam bij Nysingh advocaten-notarissen N.V. Hij is gespecialiseerd in ICT-recht.

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Q&A

Thema: Iran

Export matters Productregistratie “Nu het politieke klimaat richting Iran gelukkig sterk is gewijzigd, is de belangstelling aldaar om van ons te kopen toegenomen. Wij lopen echter tegen een onduidelijkheid aan. Het product dat Iraanse bedrijven van ons wensen af te nemen is kunstmest. Er zijn vele Iraanse importeurs/handelaren die ons melden dat zij het product eerst lokaal moeten registreren om het product te kunnen importeren. Indien wij de hiervoor benodigde documenten aan een importeur zouden verstrekken, vragen wij ons af in hoeverre dit zou kunnen betekenen dat wij hiermee ongewild deze ene importeur exclusief importeur hebben gemaakt.”

► Marianne Elissen Juridisch adviseur bij het Kennisen Adviescentrum van Fenedex “Samen met mijn collega’s behandel ik jaarlijks meer dan duizend vragen van aangesloten leden. Voor juridische kwesties kunt u mij benaderen. Ik zal uw vragen, al dan niet met behulp van ons (internationale) netwerk van advocaten en juristen, beantwoorden. Tevens ondersteun ik u graag bij het opstellen en beoordelen van internationale contracten. Voorkomen is immers beter dan genezen!” 36

Oktober 2015 / Nr. 402

“De Iraanse distributeur heeft gelijk. Voor de distributie van kunstmest is het nodig dat het Iraanse Ministerie van Agricultuur een Good Manufacturing Performance (GMP) afgeeft voor het product. Bovendien moet door de leverancier en distributeur een aanvraag worden ingediend bij het bovenstaande ministerie om het Iraanse bedrijf te benoemen tot distributeur en verkoper van de producten in het door beide partijen aangewezen gebied.

GLOBE MAGAZINE

Q&A

Zover ik weet is recentelijk uitgemaakt dat de handtekening van de tekenbevoegde persoon van de leverancier moet worden gecertificeerd door een – in dit geval – Nederlandse notaris en gelegaliseerd door het Iraanse consulaat. Naar mijn mening moet de leverancier zeer duidelijk in de aanvraag specificeren dat de distributeur niet als exclusieve distributeur is benoemd gedurende de volledige loopduur van het contract. Dit punt moet tevens worden opgenomen in het contract tussen leverancier en de Iraanse distributeur. Een kopie van het contract moet worden afgeven aan het Iraanse Ministerie van Agricultuur. U kunt het op het contract toepasbare recht in het contract bepalen. Voor het afwikkelen van eventuele disputen tussen beide partijen kunt u de ICC of een andere autoriteit aanwijzen.” Deze vraag is beantwoord door Fenedex-juriste Marianne Elissen. 

Tijdlijn “Kranten berichten dat sancties tegen Iran worden opgeven. Kan ik nu al zakendoen met Iran?” “Alle sancties blijven van kracht tot ze onder het Joint Comprehensive

Plan of Action (JCPOA) formeel opgeheven zijn. In het meest positieve scenario is dat op ‘implementation day’ in het eerste kwartaal van 2016. Dat betekent niet dat nu helemaal geen zaken met Iran mogelijk zijn, dat moet per geval beoordeeld worden.”

Banken “Zal mijn bank transacties met Iran faciliteren als de sancties formeel zijn opgeheven?” “Zelfs als toekomstige transacties gelegitimeerd zijn door het opheffen van sancties, kunnen banken nog steeds terughoudend zijn bij het faciliteren van uw transacties.”

Verenigde Staten “Het opheffen van de sancties onder het JCPOA verschillen voor de EU en de VS. Wat betekent dit voor mij?”

gevallen zou u onder de striktere Amerikaanse jurisdictie kunnen vallen.” “Worden alle sancties tegen Iran opgeheven?” “Nee. De sancties gerelateerd aan nucleaire onderwerpen worden opgeheven, maar andere sancties (bijvoorbeeld vanwege het schenden van mensenrechten) blijven van kracht. Iran blijft dus een hoogrisicobestemming; exporteurs moeten net als voorheen nauwgezet alle aspecten van een beoogde transactie onderzoeken.” Bovenstaande vragen zijn beantwoord door Ruben Paniry, consultant bij Philip Sidney. 

TIP: Kijk ook in ons dossier Exportcontrole & Sancties voor de Factsheet sanctions lift Iran: www.fenedex.nl/dossierexportcontrole.html

“U moet uitzoeken welke jurisdictie(s) op u van toepassing is/zijn. Exporteert u producten of technologie met als oorsprong de VS? Bevat uw producten onderdelen of technologie uit de VS? Bent u een dochter van een Amerikaans bedrijf? Handelt u in US-dollars? In deze Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Agenda

wo 7 Documenten bij export Cursus · Rotterdam

Oktober do 1 Manager Customs and Trade Affairs (MCTA) Opleiding · Utrecht · EVO-Fenedex

Incoterms® 2010 Workshop · Leidschendam

di 6

Letter of Credit Masterclass · Leiden Optimaliseer uw eigen L/C processen, door deelname aan deze Masterclass. Door dikwijls kleine aanpassingen in processen en communicatie kunt u vaak al een hogere kwaliteit van afhandeling van L/C’s realiseren. Enige kennis en ervaring met L/C’s is vereiste om deel te kunnen nemen aan deze Masterclass.

Export van A t/m Z

di 13 Consultative Selling in een internationale setting

Cursus · Arnhem

Cursus · Ermelo

Juridische aspecten bij export Cursus · Rosmalen

Export Control en Sanctiebeleid Training · Eindhoven Laat u informeren en inspireren over het optimaliseren van compliancepro cessen. Onze experts geven u tools om zelf aan de slag te gaan met het opzetten van (interne) procedures met betrekking tot exportcontrole en sanctiebeleid.

vr 9

wo 14

Documenten bij export Cursus · Arnhem

E-Commerce & BTW

Bent u op zoek naar praktische tips over het hoe, waarom en invulling van exportdocumenten? Neem dan deel aan deze driedaagse cursus. Onze ex perts geven helder inzicht in het woud van exportdocumenten.

Workshop · Rotterdam

do 15 Export Binnendienst Cursus · Amersfoort

Leveranciersverklaringen Workshop · Eindhoven

di 27 Indeling Douanetarief Workshop · Utrecht

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

November di 3

vrij 6

wo 18

Documenten bij export

Export van A t/m Z

Risicovolle Douanezaken

Cursus · Zwolle

Cursus · Utrecht

Voorlichtingsbijeenkomst · Utrecht

Export van A t/m Z

Douanezaken in de praktijk Cursus · Utrecht

Cursus · Eindhoven

wo 4 Nationaal Export Event Evenement · Bussum The place to be voor elke exporteur. Op 4 november vindt het jaarlijkse Nationaal Export Event weer plaats! Breid uw netwerk uit, laat u bijpraten over de laatste trends en ontwikkelin gen en stel uw vraag aan de top van het bedrijfsleven en medewerkers van Nederlandse Ambassades.

Leg in drie dagen een goede basis neer op het gebied van Douanezaken. Ook al heeft u uw douanezaken uitbesteed, als exporteur blijft u verantwoordelijk. Ons trainersteam daagt u uit kritisch te kijken naar uw eigen douaneprocessen om risico’s en kosten optimaal te managen.

di 24 Douaneplanning Workshop · Rotterdam

wo 11

do 26

Documenten bij export

Het Sales Contract en de Letter of Credit

Cursus · Alkmaar

Workshop · Nijkerk

do 5

vrij 13

vrij 27

Dag van de Declarant

Export Manager Cursus · Den Bosch

Export Manager

Vianen · EVO

Valutarisico bij export, de vertaling naar de praktijk Workshop · Arnhem

Ga samen met andere export managers de uitdaging aan om uw ei gen exportaanpak aan te scherpen. In twaalf modules diepen experts onder werpen uit, zoals het bepalen van de grootte van de markt of de financiële haalbaarheid van uw exportplan. Maar ook culturele en juridische aspecten. Een intensief traject, waarbij u, naast de kennisinvestering ook werkt aan een exportbeleidsplan.

Cursus · Nijkerk

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Vragen: per e-mail oet@fenedex.nl of telefonisch 070-330 56 60

Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Verenigings nieuws Vraag voor 1 oktober buitenlandse BTW terug Fenedex helpt bedrijven die btw-teruggave te veel werk of moeilijk vinden. Dat loont, want in totaal gaat het om zo’n 5,5 miljard euro belastinggeld. Veel ondernemingen laten nog steeds de kans om de btw terug te vorderen uit het buitenland aan zich voorbij gaan. Meer dan 70 procent (omgerekend zo’n 5,5 miljard euro) aan btw blijft daardoor jaarlijks in kas bij de belastingdiensten,’ zegt Ariane van den Berg, btw-specialist bij VDF. Deze btw op kosten die gemaakt zijn in het buitenland in 2014 moet voor 1 oktober 2015 teruggevorderd worden. Daarna is er geen teruggave meer mogelijk. Speciaal voor Fenedex-leden is er een eenvoudige online btw- en accijns-teruggavetool ontwikkeld. Deze tool bevindt zich op www.BTW-PLAZA.nl. Fenedex-leden kunnen er gratis gebruik van maken, na aanmelding. 

Incoterminology 2010 Fenedex heeft de Engelstalige versie van het boek Incoterminology 2010 vernieuwd. Auteur Piet Roos bundelt 25 jaar praktijkervaring met het gebruik van Incoterms® en beschrijft per leveringsconditie wat de rechten en plichten van koper en verkoper zijn bij het leveren van goederen. In het boek zijn diverse cases opgenomen van Incoterm-transacties die fout, of juist goed, zijn afgelopen. Prijs: € 34,50 Verkrijgbaar via www.exportpublicaties.nl 

Oktober 2015 / Nr. 402

Member Benefits Fenedex Member Benefits zijn diensten en producten die uw export versterken. Omdat Fenedex een grote groep exporteurs vertegenwoordigt, hebben wij bij diverse aanbieders scherpe prijzen en voorwaarden onderhandeld voor onze leden. De kortingen kunnen oplopen van 10% tot 75% ten opzichte van de reguliere prijzen. Sommige diensten zijn zelfs gratis voor onze leden. Exclusief Fenedex-leden kunnen gebruik maken van de acties binnen Fenedex Member Benefits. Het Fenedex Membership Benefits-programma wordt mede mogelijk gemaakt door:

Btw-advisering 20% korting op diverse diensten van BTW-PLAZA.

Douaneopleidingen en AEO-advisering 15% korting op douane vakopleidingen en op het uurtarief voor AEO-advisering.

Expresszendingen 20% tot 75% korting op de Expressvervoer.

Innovatie en subsidies Kosteloos en vrijblijvend subsidie- en financierings onderzoek.

Kredietmanagement Tot 70% korting op krediet informatierapporten.

L/C-advies Kosteloze risico-inventarisatie van geopende Letters of Credit.

Legalisatie- & Visumdienstverlening Twee gratis opdrachten voor legalisatie van export documenten en aanvraag van visa.

Persondersteuning Tot 15% korting op support bij uw internationale persbeleid en -benadering.

Reizen & overnachtingen Kosteloos exclusieve toegang tot de Fenedex Travel Portal.

Taaltrainingen 10% tot 15% korting op individuele of groeps taaltrainingen.

Vertalingen 15 tot 20% korting op vertalingen.

Werving & selectie 20% Verlaging van de wervings kosten voor het invullen van een exportmanager vacature.

Kijk voor het complete aanbod op www.fenedex.nl/ memberbenefits

GLOBE MAGAZINE

ELMAR OTTEN, WILLEMIJN GWANMESIA

Expats Globe Magazine laat iedere editie een expat aan het woord over de opgedane ervaringen in het buitenland. Ditmaal Jan Wijgerse vanuit China.

U heeft acht maanden in China gewoond en gewerkt. Wat was de reden? “Ik ben vijftien jaar verantwoordelijk geweest voor de exportverkoop bij Priva, een bedrijf dat gespecialiseerd is in duurzame oplossingen voor procesautomatisering en klimaatbeheersing in tuinbouw en gebouwde omgeving. Mijn doel in Beijing was om de nieuwe medewerkers van het verkoopteam te trainen en bij projecten ondersteuning te geven. Daarnaast heb ik onderzoek gedaan in een ander marktsegment, om te kijken of we hier oplossingen voor kunnen bieden. Dit heeft geresulteerd in een nieuwe productlijn die momenteel wordt ontwikkeld in Nederland.” Was u al eerder in China geweest? “Ik ben in het verleden vaak in China geweest, maar er is wel een groot verschil met verblijven in een hotel en echt wonen tussen de lokale bevolking. Ik heb er voor gekozen om dicht bij het kantoor te gaan wonen, om lange reistijden te voorkomen. Ik kwam te wonen in een park met tien flats van elk 32 verdiepingen hoog. Circa vijfduizend Chinezen en één Nederlander. Het is even wennen dat niemand je groet of even de deur voor je open houdt. Maar wanneer je een beetje je best doet en wat contact krijgt, zijn Chinezen zeer vriendelijk en behulpzaam. In heel gebrekkig Engels of ‘met handen en voeten’

word je altijd wel door iemand geholpen.” Hoe is Beijing als stad? “Chinezen zijn gewend dat rommel voor ze wordt opgeruimd, dus laten ze troep vallen waar ze staan en zetten ze hun afval op vreemde plaatsen neer. Echter, door de vele schoonmakers is Beijing wel een schone stad. Het eten is in het begin echt een kennismaking. Als je alleen bent, moet je zelf kiezen uit een plaatjesboek. Na verloop van tijd vind je ook je weg in de supermarkt (af en toe hutspot is dan wel heel lekker). Waar je ook bent in Beijing, je bent nooit alleen, overal mensen en vooral heel veel. Wonderlijk is dat iedereen regeltjes en verboden probeert te omzeilen.”

Naam: Jan Wijgerse Bedrijf: Priva International Beijing Ltd. Functie: Business Development Manager Locatie: Beijing, China

39° 54’ NB, 116° 23’ OL

Wat went nooit? “Het rochelen en spugen op straat, de manier van autorijden en de lompheid van Chinezen in winkels en in het openbaar vervoer. Als je met iemand in gesprek bent en de telefoon gaat, nemen ze direct op en negeren je vervolgens volkomen.” Kijkt u inmiddels anders tegen Nederland aan? “Terug in Nederland ben ik mij zeer bewust van de georganiseerdheid, dat we hier volgens regels leven, er is structuur. Ik waardeer meer dat mensen elkaar groeten of zomaar een praatje maken. Het fietsen naar mijn werk, lekker uitwaaien op het strand en heel belangrijk: weer frisse lucht en af en toe wat regen.” Oktober 2015 / Nr. 402

GLOBE MAGAZINE

Komend nummer In het novembernummer van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Fenedex Fenedex heeft 1200 leden en duizenden klanten die zij dagelijks verbindt, adviseert, opleidt en waarvan zij de belangen behartigt. Kortom een branche-overschrijdende partner voor expansie in het buitenland. Postadres Postbus 90409 2509 LK Den Haag

Intellectuele eigendom

Dropshipments

Zakendoen in Cuba

Technisch personeel

Online www.globemagazine.nl Website met het archief van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen en Fenedexpress. www.export.nl Al jaren hĂŠt startpunt voor exporterende ondernemers. twitter.com/fenedex Volg Fenedex op Twitter voor het laatste nieuws over Fenedex en internationaal ondernemen. www.linkedin.com/groups?gid=42534 Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen. www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en artikelen over export en internationaal ondernemen. 42

Oktober 2015 / Nr. 402

Bezoekadres Raamweg 14 2596 HL Den Haag T 070-330 56 00 F 070-330 56 56 E info@fenedex.nl Bestuur Ir. A.M.G. van Hamburg (Voorzitter) Oud-managing director DHV Holding B.V. J.C.M. Albers Managing director export FrieslandCampina A.C.G.M Bastiaansen President iLoc Group B. Bruning Director Atradius Dutch State Business Drs. J.J. Cramer Directeur Grolsch International Mw. M.A.C. van Dijk Algemeen directeur Royal Duyvis Wiener B.V. C.E. van Esch Managing Director B&S Bosman Global Supply Mr. E.W. Mehring (Vice-voorzitter) Rechtsanwalt, Advocaat en Partner Van Till Advocaten D.P. Schuilwerve Managing Director ABN AMRO Bank N.V. R.R.J. Smeets RA (Penningmeester) Partner KPMG Accountants B. van de Vrie Head of Marketing for Business Clients ING Netherlands Ere-Leden Jhr. H.J.M. van der Wyck E.Th. Vroom N.P. Knape Jhr. Mr. A.W.G. van Riemsdijk

Mr. C.W.H. van Dam F. Hauwert Organisatie Bart Jan Koopman Directeur Directie- en Bestuurszaken 070-330 56 20 directie@fenedex.nl Kennis- en adviescentrum 070-330 56 80 keac@fenedex.nl Juridische desk 070-3305690 juridischedesk@fenedex.nl Ledenservice en -werving 070-330 56 80 accountmanagers@fenedex.nl Opleiding en training 070-330 56 60 oet@fenedex.nl Communicatie 070-330 56 70 communicatie@fenedex.nl FinanciĂŤle administratie 070-330 56 40 administratie@fenedex.nl China Desk 070-330 56 83 chinadesk@fenedex.nl Rusland Desk 070- 330 56 88 ruslanddesk@fenedex.nl Turkije Desk 070-330 56 82 turkijedesk@fenedex.nl