Globe Magazine - maart 2017 by evofenedex

Magazine voor Internationaal Ondernemen

►Maart 2017 | nummer 418

Thecla Bodewes Shipyards p.12

“Nederland heeft de maakindustrie nodig.” 20 23 28 Zaken doen met de slapende reus Iran Ondernemer Kees Lakerveld over zijn ervaringen.

Regelgeving transfer pricing ook voor MKB Wetgeving belastingontwijking raakt zo’n 8000 bedrijven.

West-China nog altijd op volle snelheid Maak kennis met de steden Chengdu en Chongqing.

Global network, here I come

We’ve been to the moon and back. We’ve mapped every square inch of our planet and yet there’s still so much more to discover. It’s a matter of seeing opportunities, not obstacles. And then being flexible enough to roll with them. To find out how our global team can help you connect in over 40 countries, go to ingwb.com.

World, here I come

GLOBE MAGAZINE

Magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen is een uitgave van evofenedex en richt zich op Nederlandse bedrijven die internationaal ondernemen. Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen verschijnt 11x per jaar. Redactie Bart Jan Koopman (uitgever) Elmar Otten (hoofdredacteur) Marianne Elissen (redacteur) Willemijn Gwanmesia (redacteur) Dorine Noordam (redacteur)

Thecla Bodewes Directeur / eigenaar Thecla Bodewes Shipyards

Thecla Bodewes heeft haar vier scheepswerven veilig door de crisisjaren weten te loodsen. Als ondernemer in een sector die zeer gevoelig is voor internationale turbulentie kent ze de kwetsbaarheden en concurrentiekracht van Nederland als geen ander.

Contact redactie evofenedex Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 346 73 46 F +31 (0)79 346 78 00 E redactie@globemagazine.nl Vormgeving Silo, Den Haag Druk Veenman+, Rotterdam Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Abonnementen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt verspreid onder leden van evofenedex. Ontvangt u het magazine nog niet? Neem dan contact op met de redactie. Overige verspreiding Relaties van evofenedex in de politiek, bij ambassades en consulaten in het buitenland, werkgeversorganisaties, branche organisaties en docenten internationaal ondernemen in het HBO en MBO kunnen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen toegestuurd krijgen. Verspreiding vindt plaats in controlled circulation. Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Disclaimer Aan de totstandkoming van deze uitgave is uiterste zorg besteed. evofenedex en haar auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden noch voor de gevolgen hiervan. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch advies. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

FOTO: IVO VAN DER BENT

Advertenties Mooijman Marketing & Sales, Julius Röntgenstraat 17 2551 KS DEN HAAG T 070 – 323 40 70 E dm@mooijmanmarketing.nl

“Nederland zal altijd maak industrie nodig hebben. Als we alleen moet leven van de dienst verlening worden we gewoon een ontwikkelingsland. Want aan wie verleen je je diensten dan? En hoe ga je innoveren als je zelf niets meer kunt maken?”

ISSN: 2352-5843 Maart 2017 / Nr. 418

Thuis in Nederland.

Thuis in de wereld.

11 International Desks in Europa. Internationaal Zakendoen? De Rabobank is met 11 International Desks thuis in de belangrijkste Europese landen. We kennen er de markt, de weten de regelgeving en we hebben het netwerk waar u als ondernemer ĂŠcht wat aan hebt.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Samen sterker. Dat is het idee van coĂśperatief bankieren.

GLOBE MAGAZINE

Voorwoord

Trends in Export 2017 Op 4 april staat de jaarlijkse presentatie van het rapport Trends in Export op de agenda. Zoals altijd een getrouwe weergave van belangrijke ontwikkelingen in de wereldeconomie en van het reilen zeilen van een representatief deel van het exporterende bedrijfsleven in Nederland. Met de nodige extra aandacht dit keer voor het Amerika van president Trump. De verkiezingen in Nederland zijn dan achter de rug en met de uitslag daarvan zal hopelijk in snel tempo een nieuwe regering worden gevormd. Al in de aanloop naar 15 maart is door evofenedex bij vrijwel elke politieke partij een tienpuntenplan onder de aandacht gebracht. Bijna alle partijen konden zonder problemen minimaal acht van de tien evofenedex-punten onderschrijven waaronder zaken als vrijhandel en een beter functionerende interne markt! Zonder op de uitkomsten al te veel vooruit te lopen wordt in het rapport duidelijk een stem uitgebracht op het nog nadrukkelijker inzetten op vrijhandel en het vermijden van protectionisme. Feit is helaas dat het bedrijfsleven nu al meer en meer dit protectionisme tegenkomt. En niet alleen in de retoriek van de Amerikaanse president Trump maar ook dichter bij huis, want wat de Britten willen bereiken met het verlaten van de EU is in feite ook een ‘protectionistische’ variant. Het aannemen van het CETA-verdrag met Canada door het Europese Parlement is gelukkig een klein lichtpuntje maar we zijn er nog niet want het verdrag moet nu ook nog langs alle 28 lidstaten. Op dit moment lopen er tal van onderhandelingen van de Europese Unie met ook grote landen als Mexico, Turkije en Indonesië om tot nieuwe handelsafspraken te komen en laten we vooral niet onderschatten dat de Brexit ons eveneens tot een enorme krachttoer zal dwingen. Het meldpunt van evofenedex over de Brexit geeft nu al aan dat bedrijven zeer beducht zijn voor bijvoorbeeld grote praktische problemen bij de douane-afhandeling en inspectiediensten. Onderzoek en bovenstaande feiten sporen hopelijk onze nieuwe regering aan de juiste stappen te ondernemen om de EU te laten functioneren op dit terrein. Want programma’s en beleidsvoornemens zijn nog lang niet hetzelfde als echte daden. U kunt er van op aan dat wij er bovenop zullen zitten om deze zaken wel te realiseren. Ik hoop u in grote getalen te kunnen begroeten op 4 april zodat wij nog beter het grote belang van de exportsector voor Nederland voor het voetlicht kunnen brengen.

Bart Jan Koopman Directeur Fenedex

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Inhouds opgave

Thecla Bodewes Shipyards

In de scheepsbouw is het staartje van de crisis nog voelbaar. Thecla Bodewes vertelt over haar werven en de kracht van Nederland. 

Voorwoord 05 Trends in export 2017 Column 09 Trump Ervaring 12 Thecla Bodewes Shipyards 18 Ambassade: uw steun en toeverlaat Verkenningen 20 De slapende reus Iran 28 Kansen in China: West-China 34 Spotlight op Denemarken Expertise 23 Transfer pricing voor het MKB 26 Seller’s Interest verzekering 31 Leveringen aan de Euraziatische Douane Unie Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 41 Expats 42 evofenedex contact

Maart 2017 / Nr. 418

Iran, de slapende reus

Ondernemer Kees Lakerveld is een week in Iran geweest om inzicht te krijgen in het bankwezen en bijhorende financiële systeem. Betaald krijgen blijft lastig. 

GLOBE MAGAZINE

Kansen in West-China

Waar in de rest van China de jaarlijkse economische groei afremt tot ‘slechts’ zo’n 6%, blijft het Westen van het land dubbele cijfers noteren. Maak kennis met steden als Chengdu en Chongqing. 

Transfer pricing voor het MKB

Sinds 2016 is er transfer-pricingregelgeving van kracht om belastingontwijking tegen te gaan. Naar schatting hebben zo’n 8000 Nederlandse bedrijven hier mee te maken. 

Leveringen aan de Euraziatische Douane Unie Operationele activiteiten in de Euraziatische Douane Unie kunnen onafhankelijk van elkaar goed geregeld zijn, maar sluiten ze ook op elkaar aan? 

31 26

Seller’s Interest verzekering

Als exporteur heeft u pas zekerheid over een transactie als het geld op uw rekening staat. De Seller’s Interest verzekering beschermt de belangen van de verkoper. 

Maart 2017 / Nr. 418

Vertrouwen verzekerd. Waar gehandeld wordt is Atradius. Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd. Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien â&#x20AC;&#x201C; zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend. Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen. Grijp uw kans en ontdek meer. Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

GLOBE MAGAZINE

RENÉ DE MONCHY

Trump De Amerikaanse president Trump is goed. Althans, voor de media. Zijn ideeën, zijn gedrag, zijn uitspraken en zijn beleid gaan er bij u (en heel veel andere nieuwsconsumenten) in als koek.

Column

René de Monchy is al ruim 15 jaar financieeleconomisch journalist. U kunt hem horen op BNR Nieuwsradio of zijn stukken lezen in o.a. Het Financieele Dagblad.

Kijk- en luistercijfers, websitebezoekcijfers en papieren oplages profiteren daarvan. Niet alleen bij mijn eigen BNR Nieuwsradio en mijn collega’s van Het Financieele Dagblad. Maar ook bij andere media en op Twitter, Facebook, LinkedIn en andere social media. Deze aandacht heeft alles te maken met een oude mediawet: slecht, boosmakend en angstveroorzakend nieuws trekt doorgaans meer lezers, luisteraars en kijkers dan goed nieuws. Bedrijven en burgers hebben zorgen over de gevolgen van Trump’s beleid. Uit de interviews en gesprekken die ik als journalist mag voeren met onder nemers, komen natuurlijk vooral de zorgen naar voren over zijn economisch beleid. Voor de internationale handel lijkt hij een bedreiging te worden. Tenslotte heeft hij regelmatig kritiek geuit op de Chinese productie, de han delsstroom van en naar Mexico, de goedkope euro en de onderhandelingen over het Pacifische handelsverdrag TTP en de Atlantische evenknie TTIP. Mijns inziens is deze angst niet terecht. De Amerikaanse economie is groot geworden, omdat ondernemers veel ruimte krijgen. Deze ondernemerscultuur wordt gesteund door een substanti eel deel van de Amerikaanse maatschappij. Alle maatregelen die hier haaks op staan, zullen de druk op Trump vergroten. CEO’s, topmannen, lobbyisten en andere experts zullen zich steeds meer organiseren. Dit gebeurde al, toen enkele grote techondernemingen last kregen van Trump’s decreet om de grens te sluiten voor inwoners van enkele landen. Zij konden daardoor talent volle werknemers uit die landen niet meer binnen halen. Dit nieuws zie ik als de eerste stap van de groeiende weerstand tegen zijn beleid. De kans is groot dat deze weerstand zich gaat organiseren in een gecoördi neerd tegengeluid. Tegenstanders zullen zich gaan mengen in de gesprek ken over zijn handelsbeleid. Dit zal de oppositie buiten en binnen zijn eigen partij munitie verschaffen tegen zijn (mogelijke) protectionisme. Politieke en inhoudelijke adviseurs zullen deze weerstand meenemen in hun adviezen en gesprekken met hun president. Kortom: het handelsafhankelijke deel van de Amerikaanse economie zal een dempende werking hebben op Trump. De scherpe randjes zullen er af gaan. Misschien zal hij voor de internationale handel niet zo goed zijn als voor de kijken luistercijfers, websitebezoekcijfers en oplages. Maar u kunt gerust met minder angst en boosheid onze nieuwsberichten over Trump’s econo mische beleid tot u nemen.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Kort nieuws

Kort

Overheid en bedrij ven trekken samen op voor veroveren nieuwe markten De ministeries van Buitenlandse Zaken en van Economische Zaken, VNO-NCW en MKB-Nederland hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten om de handelsbevordering verder te professionaliseren.

Het kabinet trekt in totaal 10 miljoen euro extra uit voor deze samenwerking. Door de afspraken moeten Nederlandse (MKB)-bedrijven meer voet aan de grond krijgen op groeimarkten. In een publiekprivate Werkplaats gaan overheid en bedrijfsleven gezamenlijk aan de slag met marktbewerking en het identificeren van kansen, waar Nederlandse consortia van bedrijven -en bijvoorbeeld kennisinstellingen- op kunnen inspelen. Onderdeel van het plan is ook de digitalisering van de voorbereiding van handelsmissies, bijvoorbeeld via digitale matchmaking. Zo moeten missies nog meer impact hebben met name voor het MKB. Hans de Boer van VNO-NCW: ‘Door gezamenlijk actiever uit te kienen waar de kansen liggen kunnen we buitenlandse markten samen met onze ambassades en bewindslieden

6,1%

Maart 2017 / Nr. 418

veel beter bewerken. Zo kunnen we zorgen dat onze kennis en technologie op veel meer plekken in de wereld problemen oplost op terreinen als water of het klimaat. Wij brengen daarbij ons private netwerk in, bijvoorbeeld via gespecialiseerde brancheorganisaties als evofenedex en de FME. Zo slaan we in de toekomst nog meer munt uit alle missies die we samen met de overheid organiseren.’  Bron: VNO-NCW Volledig bericht: bit.ly/2lVdjkO

Staten. Het instellen van een eventuele importheffing van 10 procent op producten uit de eurozone raakt de Nederlandse economie relatief hard, aldus ING. De VS is de één na belangrijkste afzetmarkt voor de Nederlandse export. Ruim acht procent van het geld dat Nederland met de export verdient, komt uit de VS. Daarmee is de Nederlandse economie volgens ING voor 3,5 procent afhankelijk van vraag uit de VS, ruim boven het EUgemiddelde van 2,6 procent.  Bron: evofenedex Volledig bericht: bit.ly/2kNg47F

ING: protectionis me VS raakt Neder Export groeit verder land Protectionistische maatregelen uit de VS raken de Nederlandse economie. Dit stelt ING in een rapport over een paar van de maatregelen die de Amerikaanse regering overweegt.

6,1%

Volgens evofenedex toont het ING-rapport aan dat het beperken van hindernissen in internationaal ondernemen essentieel is voor Nederland. Niet alleen kost een Amerikaanse importheffing ondernemers in Nederland direct geld, ook gaat het ten koste van zo’n 300.000 banen die er volgens ING gemoeid zijn met export naar de Verenigde

6,1%

Het volume van de goederenexport was in december 6,1 procent groter dan in december 2015, meldt het CBS.

De stijging is opnieuw iets groter dan in de voorgaande maand. In december groeide vooral de export van chemische producten, machines en aardgas. Zowel de uitvoer van Nederlands product als de wederuitvoer was hoger dan een jaar eerder. Het importvolume was in december 2,7 procent groter dan een jaar eerder.  Bron: CBS Volledig bericht: bit.ly/2lleIV4

GLOBE MAGAZINE

Vreemde zaken ELMAR OTTEN

Vreemde Zaken

De antilekvloeistof Niets vervelender dan lekrijden, helemaal als je op dat moment een bulldozer bestuurt. Met het anti-lekmiddel van 11D hoef je je geen zorgen meer te maken. Directeur Tim Vaesen vertelt over hun vinding. Jullie maken vloeibare tyre sealant. Hoe werkt het precies? “We produceren sinds 1994 een hoogwaardige productlijn met anti-lekmiddelen voor banden. Het is een onderhoudsmiddel dat bandenlekkages voorkomt. Het middel wordt preventief in een band gepompt en blijft gewoon vloeibaar als het voertuig rijdt. Op het moment dat er een punctie plaatsvindt, wordt de vloeistof door het drukverschil binnen en buiten de band in het gat gestuwd. Het heeft vervolgens de eigenschap dat wanneer je het perst, het direct een permanente afdichting vormt. Je rijdt dus eenvoudig weg niet meer lek.” 11D levert verschillende soorten antilekmiddel, waaronder de ‘Protector’, bedoeld voor militair gebruik. Wat is het verschil met de normale ‘Universal’ versie? “Universal is ons standaardproduct, dat gebruikt kan worden in kleine machines in de bouw of tuinbouw of de landbouw. Daarmee repareer je gaten tot 15mm doorsnede. Protector is echt een custom-made product. Op dit moment wordt het bijvoorbeeld gebruikt door de Nederlandse commando’s in Mali. Je zult begrijpen dat je tijdens een missie abso luut geen lekke band kunt gebruiken. Aange zien het product niet giftig of licht ontvlambaar

is, is het gemakkelijk om te gebruiken en transporteren.” Op jullie site zie ik een foto van een grote Amerikaanse truck met lekke band. Zijn de VS een belangrijke markt voor jullie? “Nee, eigenlijk nog niet. We zijn in de VS nog niet zo aanwezig maar hebben wel wat initiatieven gepland om ook die markt te penetreren. Onze afzet vinden we met name terug in Europa, Afrika, Zuid- en MiddenAmerika. We werken nagenoeg uitsluitend met importeurs, die lokaal een netwerk van dealers opzetten. Deze vinden we met name door middel van beurzen of referenties.”

11D International Opgericht: 1994 Hoofdkantoor: Rotterdam Aantal werknemers: 8 Voornaamste exportproduct: 11D Tyre Sealant Voornaamste exportlanden: Frankrijk, Mexico, Zuid-Afrika. Exportomzet: 99,5%

Wat bepaalt jullie landenkeuze? “De geografische locatie biedt bepaalde mogelijkheden (bijvoorbeeld de aanwezigheid van veel mijnbouw) en onmogelijkheden (in Nederland is de landbouwgrond zo schoon dat er niet lek gereden wordt). We doen marktverkenning en kijken naar het actieve netwerk van de business partner om te bepalen op welke industrieën we ons richten. Verder is het een kwestie van gezond verstand.” Kun je 11D ook voor je fietsband gebruiken? “Haha, zeker! Voor ons is het volume van een fietsband commercieel minder aantrekkelijk dan een bulldozerband, dus deze markt bewerken we niet zo actief. Overigens moet je het niet in snelle voertuigen zoals personenauto’s gebruiken. Omdat de vloeistof vrij is om te bewegen, kan dat bij hoge snelheid de auto uit balans brengen.”

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

ELMAR OTTEN IVO VAN DER BENT

In de scheepsbouw is het staartje van de crisis nog voelbaar. Thecla Bodewes vertelt over haar werven en geeft haar visie op Nederland als exportland.

Thecla Bodewes Shipyards

In internationaal vaarwater Thecla Bodewes is sinds eind jaren negentig directeur en eigenaar van Thecla Bodewes Shipyard en bouwde het bedrijf uit van één naar vier werven. Ze is één van die ondernemers die niet alleen hart en ziel heeft voor het eigen bedrijf, maar zich ook actief inzet voor heel ondernemend Nederland. Hoe gaat het momenteel in de scheepsbouw? “De maakindustrie van Nederland komt uit een lange periode van malaise, die in de scheepvaart nog wat na-ijlt. De crisis is in onze sector wat later binnengekomen dan in bijvoorbeeld de retail, maar kwam evengoed hard aan. Er zijn inmiddels wel weer opdrachten, maar de markt blijft krap. Het duurt ook langer dan voorheen voor je een getekend contract hebt liggen. Als een partij zegt vol gende week te tekenen, kun je daar soms bijna een jaar bij optellen, zeker bij internationale scheepvaartonderne mingen.” Hoe belangrijk is de bank als partner? “Kijk, wij bouwen schepen en dat zijn kapitaalintensieve goederen waar altijd wel financiering bij nodig is. Als werf heb je een bank nodig die zich ondernemer voelt, met een exportafdeling die de wil heeft, ook voor de BV Nederland.

Maart 2017 / Nr. 418

We werken met meerdere banken, we doen nu toevallig veel projecten met Rabobank en dan bedoel ik nadrukke lijk de exporttak in Utrecht. Dat zijn gewoon ondernemers die meedenken. Natuurlijk heb je een garantiedekking van Atradius nodig en moet het om een goede, solvabele klant gaan. Maar dan er is veel mogelijk. Zonder financierings producten zouden we het heel moeilijk hebben in tijden als nu, waarin er nog weinig orders zijn. Er zijn in onze tak best veel bedrijven omgevallen. Als je als bedrijf een internationale deal hebt, kun je beter niet naar de lokale vestiging van je bank gaan. Die zijn vaak terughoudend, mogen niks, hebben de creativiteit niet en vinden het een hoop werk. Hun kennis is vaak ook veel te algemeen. Ik heb bijvoorbeeld eens geprobeerd om een garantie te krijgen op een schip voor Zuid-Ame rika. Wilden ze niet, want scheepvaart en Zuid-Amerika was niet meer ‘in’. Ik was blij dat ik een beetje hoger in de bank veel mensen ken, waardoor ik het nog kon regelen. Maar eigenlijk mag het zo niet gaan.” Je bent in 1998 begonnen bij de werf. Met welke ideeën kwam je toen binnen? “Ik heb eerst in het buitenland gewerkt bij een interna tionaal bedrijf, daarna nog een periode in Nederland voor

GLOBE MAGAZINE

 Thecla Bodewes “Scheepsbouwers hebben veel passie voor hun werk.”

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

datzelfde bedrijf. Dat had als voordeel dat ik de wereld al goed kende. Toen mijn vader ziek werd, heb ik de werf overgenomen. Ik zat al in het systeem van het reorgani seren van scheepswerven, dus dat heb ik ook heel snel bij het eigen bedrijf gedaan. Er hoefden gelukkig geen mensen weg. Ik heb voor duidelijkheid gezorgd, een actief commercieel beleid opgezet en nog meer de nadruk op kwaliteit gelegd. Dat heeft heel veel vruchten afgewor pen. Daarna kon ik een werf overnemen in Meppel, waar we op een aangrenzend terrein een hal voor innovatieve opdrachten hebben gebouwd. In 2013 kwam de werf in Harlingen erbij, waardoor we ook echt de zeegaande kant op konden. Dat deden we ook wel op die andere werven, maar alleen voor klein zeegaand materieel. Anderhalf jaar terug hebben we een werf in Kampen overgenomen.”

We hebben net een schip opgeleverd voor Boskalis. Dat is een vrij gecompliceerd schip, dat ook in ondiep water alle werkzaamheden van een zeegaande sleepboot of duwboot kan verrichten. We bouwen op dit moment drie duwboten voor de Kaspische Zee. Samenwerken is heel belangrijk, want heel veel kennis ligt bij de klant, de rederij. Een LNG-tanker bouw je niet in je eentje. Omdat je ook zoekt naar continuïteit blijf je soms lang actief in een bepaalde hoek, bijvoorbeeld tankers of baggerschepen. Opdrachten krijgen is uiteindelijk het belangrijkste, we halen niet onze neus op voor bepaalde scheepstypen. Ieder schip heeft zijn eigen charme.”

Is het lastig een klant voor je te winnen als je voor het eerst een nieuw scheepstype bouwt? Wat is jullie specialisme? “Dat valt wel mee. De maritieme wereld kent elkaar heel “We proberen in de complexere scheepstypes te zitten. goed. Dus klanten die een bijzonder idee hebben, die We hebben bovendien een sterke focus komen vaak zelf naar werven met een op het logistieke proces van de bouw van “Klanten met een innovatieve reputatie en dan ontwikkel een schip, in samenwerking met toeleve je het samen. We zijn nu bezig met de bijzonder idee ranciers. Als je dat goed beheerst, dan van een vissersschip. weten ons wel te ontwikkeling kan je ook in Nederland redelijk concur Onze klant wil graag alle visserij-instal vinden.” rerend zijn met lage lonen landen. laties elektrisch hebben. In de bagger en de grote visserij is elektrisch heel normaal, maar in de kleine visserij gebeurt dat nooit. Deze man, zelf zeventig, wil het wel. Zo iemand weet ons dan toch te vinden. En dan ontwikkelen we samen het schip, want wij zijn tenslotte scheepsbouwers en geen vis sers. Die man heeft tientallen jaren ervaring, snapt dat het anders moet en weet precies wat hij nodig heeft.” Maar klanten komen niet altijd vanzelf naar je toe. “Nee, we moeten ook actief de wereld in. Mond-totmond-reclame is in de maritieme tak heel groot. Maar vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Als er in Nederland een werf is die het slecht doet, straalt dat ook op andere scheepsbouwers af. Gelukkig val ik als vrouw op in deze mannenwereld en vergeten mensen me minder snel. Contact is belangrijk, maar ook publiceren, op beurzen staan. We reizen met het Holland Paviljoen van de branchevereniging Scheepsbouw Nederland mee en dat is gewoon heel goed georganiseerd. Landen waar zij niet actief zijn, zoals Colombia en Paraguay, daar gaan we zelf naar toe. Het vervoer over water neemt overal toe, ook in landen waar geen goede werven zijn, maar wel veel rivieren. Wij gaan dan ter plaatse de mogelijkheden bekijken en leggen contacten met bedrijven die daar ook een belang bij hebben. Een land als Myanmar heeft grote rivieren, ook de Kaspische Zee is interessant.”

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

er misschien twee en dat zeggen we ook vooraf. We doen dat niet eens om de beste te kunnen uitkiezen, we moeten gewoon onze groei kunnen controleren.” Je opereert in een zeer internationale markt. Hoe kijk je tegen de protectionistische houding van president Trump aan? “Die houding raakt uiteindelijk iedere industrie, in de eerste plaats die in Amerika zelf. Wij zijn, ondanks dat we vier wer ven hebben, een relatief kleine scheepsbouwer. We kunnen onze focus niet leggen op protectionistische landen. Laat anderen mensen daar maar naar toegaan. Als we een klus voor Amerika krijgen, laten we het uitvoeren door een Ame rikaanse partner. Maar dat deden we voorheen ook al zo.

Hoe eerlijk is het Europese speelveld in de scheepsbouw? “Daar zijn nog wel stappen te maken. Spanje verstrekt bijvoorbeeld veel meer subsidies. Ook bij het inhuren van buitenlands personeel zijn er verschillen. Wij betalen gewoon het salaris dat onze eigen jongens ook krijgen. Zijn we ook verplicht. In Duitsland zijn buitenlandse werk nemers veel goedkoper, daar is het salaris gebaseerd op de levensstandaard in het land waar ze vandaan komen.

Brazilië is ook een lastig, protectionistisch, land om zaken te doen. Grote bedrijven lukt dat wel, wij hebben het bewust over geslagen. Ik hoor ondernemers vertellen dat ze makkelijk zeven jaar bezig zijn voor er iets uitkomt. Zeven jaar! Misschien ben ik te scoregevoelig, maar zeven jaar vind ik een veel te lange termijn. Ik ga liever kijken in een land waar ze die schepen van mij eerder nodig hebben en wel blij zijn als we komen, Colombia bijvoorbeeld.

Ik zou graag zien dat dit soort zaken gelijk wordt getrok ken, het is vervelend daarmee te moeten concurreren. Ook op milieuvlak: wij hanteren de hoogste eisen en ik zou het ook niet anders willen, maar als je af en toe ziet waar buitenlandse werven mee wegkomen... Dat zijn wel onze concurrenten.” Is het lastig aan goed personeel te komen? “Nee, we zitten gelukkig in de goede hoek van het land, waar over het algemeen harde werkers aan de slag zijn. En scheepsbouwers hebben veel passie voor hun werk. Natuurlijk, als de economie aantrekt en er veel werk ligt, dan trekt iedereen aan dezelfde goede mensen. Maar daar zijn we ook heel netjes in. De maritieme sector is een hele hechte sector, we werken heel veel samen. Perso neel uitlenen, samen een klus pakken. Je moet ook wel. Een speerpunt op de agenda van de Topsector Water is om technische studies te behouden en meer goede tech neuten op de markt te krijgen, van laag tot hoog. Met het kernteam Human Capital hebben we daar flink ons best voor gedaan. Je moet ook zorgen dat mensen trots zijn op wat ze kunnen en wat ze hebben geleerd. Om het vak echt te leren is een goed stage-adres belang rijk. Wij willen graag veel scholieren opleiden, maar het kan niet zo zijn dat je ze dan ook verplicht in dienst moet nemen. Als we er zes op een werf opleiden houden we

Maart 2017 / Nr. 418

Bent u al AGS-proof? Wij wel! De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften. Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen. Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support. Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten. Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor. CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

GLOBE MAGAZINE

Het grote gevaar van de protectionistische houding van president Trump is dat de Europese landen om ons heen dat gaan overnemen. Dan leven we echt op drijfzand. Als Europa concurreer je dan niet alleen met de grote mogendheden maar ook nog onderling. Landen besef fen vaak niet eens dat protectionisme nauwelijks nog een optie is, omdat hele sectoren het land al verlaten hebben. Stel dat Frankrijk alle schepen in eigen land wil bouwen. Nou, succes, er zijn bijna geen werven meer.” Hoe belangrijk is de maakindustrie voor Nederland? “Duitsland kwam enorm snel uit de crisis dankzij de omvang van hun maakindustrie, dat zegt genoeg. Als Nederland alleen moet leven van de dienstverlening worden we gewoon een ontwikkelingsland. Want aan wie verleen je diensten dan? En hoe ga je innoveren als je zelf niets meer kunt maken? Dus het is prima om voor bepaalde sectoren te kiezen, maar je moet altijd een maakindustrie hebben. Ik denk dat dat een van de belangrijkste uitdagingen van onze overheid is. Het aller slechtste wat ons kan overkomen is dat allerlei Chinese of Russische bedrijven onze ondernemingen op kopen. Als het gaat om overnames moet je scherp blijven. Stel dat een overgenomen bedrijf flink moet investeren om bij te kunnen blijven in alle vernieuwingen in de markt. En het geld daarvoor ligt bij een buitenlandse investeer der? Dan heb je het besluit niet meer in eigen hand. Als een bedrijf sluit, staan er mensen op straat en ben je weer wat maakindustrie kwijt. Maar een buitenlandse investeerder kan ook juist de nodige impuls geven. Dus de grenzen hoeven niet dicht, maar er moet een gezonde balans zijn. Jezelf als land niet te kwetsbaar maken.”

en ministers zich hiervoor inzetten en de Nederlandse kwaliteit en vernieuwende kracht op de kaart zetten!”

Kennen bedrijven alle ondersteuningsmogelijkheden voldoende? “Nee, dat denk ik niet. Ik kan me voorstellen dat je als ondernemer door de bomen het bos niet meer ziet. Er komen voortdurend nieuwe regelingen bij, goede ook, Je bent ook voorzitter van het Dutch Trade and maar soms moet je ook zaken schrappen of samenvoegen. Investment Board. Waar maakt het DTIB zich sterk Ondernemers mogen zich best wat meer laten horen. Er zijn voor? teveel gesubsidieerde projecten waar vooral veel rapporten “Wij doen alles voor exportbevordering uitkomen en verder niets. Meteen afschaf “Regels voor en een goed investeringsklimaat. Goede fen, niet aan meedoen. ondernemers zijn internationale scholing hoort daar bij en dan zien wij het bijvoorbeeld als taak veel te onvriende En laten regelingen voor ondernemers om te voorkomen dat steden allemaal alsjeblieft ook ondernemersvriendelijk zijn. lijk.” precies hetzelfde aanbieden. Als het om Het kan toch niet zo zijn dat een mkb-er export gaat richten we ons als DTIB sterk op het MKB, geen geld krijgt voor een innovatietraject omdat hij al was grote bedrijven kennen vaak de weg al. Hoe pakken we begonnen. Er zijn teveel regeltjes waardoor kleine onderne als Nederland bijvoorbeeld de financieringsproblematiek mers denken: laat maar, ik doe het zelf wel. En dat is zonde, aan? Er zijn zoveel ondersteuningsmogelijkheden. want dan ontbreekt de slagkracht die nodig is om succes te Daarnaast willen we mkb-ers enthousiast maken voor bereiken. het buitenland. Ga een keer mee op handelsreis! Wat we nodig hebben is één loket waar je als ondernemer Als grote en kleine bedrijven met de overheid op reis kunt aankloppen. Als instanties aan de private en publieke gaan, weten ze elkaar ook eerder te vinden. Hollandkant hun krachten bundelen kunnen we heel slagvaardig promotie is belangrijk, het is fantastisch dat onze koning zijn. Daar zijn nu gelukkig stappen in gezet.”

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

ELMAR OTTEN KICK SMEETS

Het Nederlandse bedrijfsleven verkoos de Nederlandse ambassade in New Delhi en het consulaat-generaal in Toronto tot beste Nederlandse post. Dagelijks ondersteunen zij Nederlandse ondernemers bij het zaken doen.

Ambassadeprijs 2017

Steun en toeverlaat Op 2 februari werd in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam de Ambassadeprijs uitgereikt, een prijs van evofenedex, VNO-NCW en MKB Nederland, die bedoeld is om meer bekendheid te geven aan het economische werk van de Nederlandse diplomatieke posten in het buitenland. De prijs wordt in de categorie ‘grote post’ en ‘kleine post’ uitgereikt. Dit jaar waren de winnaars ambassadeur Fons Stoelinga (New Delhi) en consul-generaal Anne van Leeuwen (Toronto). Globe Magazine sprak met hen.

V.l.n.r. algemeen voorzitter Steven Lak van evofenedex, ambassadeur Fons Stoelinga, consul-generaal Anne van Leeuwen en voorzitter VNO-NCW Hans de Boer.

Maart 2017 / Nr. 418

Gefeliciteerd met de prijs. Waar zijn jullie zelf het meest trots op?

Van Leeuwen: “De kracht van onze post in Toronto is dat het met een klein team lukt om de Nederlandse expertise en Canadese uitdagingen bij elkaar te brengen. In de Greater Toronto Area wonen meer dan zes miljoen mensen, groeiend naar negen in de komende twintig jaar. Het gebied krijgt te maken met problemen waar Nederland al tientallen jaren ervaring mee heeft. Urbane planning, omgaan met water, afvalverwerking, het schoonmaken van grond; allemaal thema’s waar Nederlanders zeer goed in zijn en waar hier dringend behoefte aan is. Samen met een consortium aan Nederlandse bedrijven is er nu het PIB-project Resilient Cities Canada opgezet, om hier met vereende krachten op in te kunnen stappen.” Stoelinga: “Als je in India zaken wilt doen, moet je eerst een Indiaas partner-bedrijf vinden. Of je nu wilt investeren in India, dan wel exporteren of outsourcen naar India, zonder een partner daar zal dat niet lukken. En ik

GLOBE MAGAZINE

daarin relevante, betrouwbare spelers zijn. We moeten echter in Nederland veel meer bekendheid geven dat wij dit soort dienstverlening kunnen aanbieden. Veel mkb-bedrijven weten niet dat we dit ook voor hen kunnen doen.”

Tijdens de speeddates op de ambassadeursconferentie konden ondernemers direct met nederlandse posten in gesprek.

Van Leeuwen: “Dat beeld herken ik. Wij hebben veel energie in Holland branding gestoken en zijn inmiddels zo ver dat de juiste personen precies weten voor welke onderwerpen ze bij Nederlanders kunnen aankloppen. De volgende uitdaging is om Nederlandse bedrijven voor Canada te interesseren. Daarom werken we nauw samen met onze tegenhangers hier in Nederland, de Directie Internationaal Ondernemen, RVO en de collega’s van de Canadese ambassade in Den Haag.” Hoe makkelijk is het om een bedrijf te starten in India of Canada?

ben er trots op, dat wij met het team voor Nederlandse bedrijven steeds weer de juiste partner kunnen vinden.

aan te passen aan de Indiase manier van zaken doen. In India gaat het niet om het contract, maar om het contact.” Van Leeuwen: “Nederland heeft een Ook in India geldt dat onze technostevige historische band met logie kan helpen om lokale uitdaginCanada. Er wonen hier zo’n één gen op te lossen. Onze economie is miljoen mensen die van Nederlandse de vierde meest innovatieve van de afkomst zeggen te zijn, de helft wereld. En veel van die innovatieve daarvan in Ontario. De premier van kracht zit in ons midden- en kleinOntario, Kathleen Wynne, spreekt bedrijf. Betalen via zelfs Nederlands. de smartphone is Canadezen zijn “We helpen met vergeleken met momenteel een geweldig intereshet vinden van een Nederlanders voorsant onderwerp. De zichtiger, risicomijbetrouwbare Indiase regering dend en regeltrouw. partner.” ondersteunt digitaal Het kost veel tijd om betalen met allerlei binnen te komen, belastingvoordelen. Er zijn nu een je zult als ondernemer echt meerdere miljard mobieltjes in India en per keren moeten langskomen.” maand komen er netto acht miljoen SIM-kaarten bij!” Stoelinga: “We zien steeds vaker dat Indiase ondernemers zelf actief op Hoe kijkt men tegen Nederlandse zoek zijn naar een Nederlandse ondernemers aan? partner om samen een bedrijf te starStoelinga: “Nederland heeft in India ten. Wij hebben zeer goed ingevoerde een goede naam. Men vindt onze lokale Indiase collega’s. Zij kennen de manier van zaken doen recht door zee. voor Nederland belangrijke sectoren En de Nederlander weet zich de markt tot in detail en weten wie

Van Leeuwen: “Je hebt goede juridische steun nodig, zodat je weet hoe het hier met vergunningen en inschrijvingen werkt. Dat is allemaal prima te regelen en dan kun je aan de gang. Als consulaat kunnen we ondernemers hier een heel eind in begeleiden.” Stoelinga: “Een ambassade of consulaat kan goed uitleggen hoe de markt er uit ziet voor de producten of diensten van een ondernemer, welke kansen er liggen en wat een goede aanpak is. We adviseren, informeren en verbinden. En een van onze belangrijkste taken: we helpen hen met het vinden van een betrouwbare partner. Belangrijk in India is de regelgeving, de eisen die de consument stelt en belastingwetgeving. Dankzij het zero tolerance beleid van premier Modi merken Nederlandse bedrijven dat met name op centraal niveau de corruptie afgenomen is. Valkuil is: te snel resultaten willen boeken. Maar voor wie in India geduld heeft, liggen er veel mogelijkheden.” Van Leeuwen: “Voor Canada geldt hetzelfde. ‘Hit-and-run’ is er niet bij, je moet terugkomen, terugkomen en terugkomen. Maar eenmaal binnen is het goed zaken doen!” Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

KEES LAKERVELD

Zaken doen met Iran is aanlokkelijk, maar hoe krijgt u uw bank mee? Gezien de complexe situatie is daarop is geen eenduidig antwoord te geven. Ondernemer Kees Lakerveld vertelt over zijn ervaringen.

Betalingsverkeer Iran

De slapende reus Sinds de sancties zijn opgeheven, pakken steeds meer ondernemers de draad met Iran weer op of leggen nieuwe contacten in dit land. Met welke ontwikkelingen op de financiële markt heeft u dan als ondernemer te maken en wat is de positie van de Iraanse ondernemer? Ik neem u mee aan de hand van eigen ervaringen. Na een week van enerverende afspraken eind januari in en om Teheran ben ik op weg naar Khomeini International Airport. Vlakbij het vliegveld zie ik op een verlaten strook meerdere vliegtuigen van Iran Air staan. Onkruid en gras groeit tussen de betonplaten en rondom de wielen. Deze zijn al een tijd niet meer gebruikt. Treffender heb ik het effect van de internationale sancties niet in beeld gezien. JCPOA Inmiddels mag met Iran weer zaken worden gedaan. De slapende reus is gewekt door afspraken met de P5+1 landen vastgelegd in het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA). P5+1 zijn de vijf permanente leden van VN Veiligheidsraad (China, Frankrijk, Rusland, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten), aangevuld met Duitsland. Een politieke overeenkomst met als voorwaarde het

Maart 2017 / Nr. 418

beëindigen van het Iraanse atoomprogramma. Na een week van gesprekken met Iraanse ondernemers, bestuurders van lokale banken, investeringsfondsen, juristen en de centrale bank durf ik wel voorzichtig te concluderen dat China altijd open is geweest voor zaken en dat grote Duitse en Franse ondernemingen hun belangen ook gedurende de sanctieperiode hebben voortgezet. De zakelijke invloed van Rusland is minder evident, maar de financiële sector is in ieder geval niet op slot gegaan. Blijven het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten over. Sanctiebeleid Verenigde Staten De VS is niet tot beperkt open. Onder goedkeuring van het Congres zijn er deals goedgekeurd maar het adagium is dat betrokkenheid van Amerikaanse personen, entiteiten, financiële transacties die het Amerikaanse systeem raken of Amerikaanse goederen, niet zijn toegestaan. Overtreden van de sanctiewetgeving kan leiden tot uitsluiting van het Amerikaanse financiële systeem. Dit laatste schrikt de financiële wereld en in het bijzonder de banken af. De belangen van veel banken in de Verenigde Staten zijn groot en ontzegging van de toegang tot het Amerikaanse financiële systeem is desastreus.

GLOBE MAGAZINE

In Teheran en haar voorsteden wonen naar schatting ruim 13 miljoen mensen.

Banken terughoudend aan handhaving waar weinig inkomsten tegenover staan. Resultaat is dat de meerderheid van de banken op geen Er moet een duidelijke ‘up side’ zijn. Klanten zijn welkom mits enkele wijze betrokken willen worden bij transacties het goed renderende ondernemingen zijn die helemaal of met een Iraanse nexus. Het goede nieuws is dat er wel voor een behoorlijke deel van hun activiteiten overstappen. degelijk banken zijn die wel transacties willen faciliteren mits aan strikte voorwaarden wordt voldaan. De ervaring Letters of Credit is dat deze banken terughoudend zijn dit kenbaar te Een van de vragen die wij regelmatig krijgen, is of het maken, omdat het veel werk is de transacties goed in mogelijk is met letters of credit (l/c) te werken. Omdat veel beeld te krijgen en de verdiensten beperkt zijn. Het gaat banken hun relatie met Iraanse banken hebben opgezegd in de meeste gevallen om eenvoudig betalingsverkeer zijn l/c’s niet mogelijk. Er zijn echter wel kleinere banken die en de berekende provisies dekken veelal als intermediair willen optreden en l/c’s niet de gemaakte kosten. Een andere “De meerderheid willen doen. complicerende factor is dat de meeste van de banken wil Wat wij in de praktijk zien, is dat hier voor banken hun bankrelaties met Iraanse op geen banken hebben opgezegd waardoor direct een stevig tarief wordt gerekend. Zeven betalingsverkeer niet meer mogelijk is. à acht procent is geen uitzondering en enkele manier betrokken zijn.” daar kan nog een confirmatieprovisie Als de huisbank geen transacties op Iran bovenop komen. wil faciliteren, is het shoppen naar een bank die wel open staat voor transacties ook iets wat Het Iraanse perspectief ik in de praktijk vaak terug hoor. Ook deze banken zijn Ik ben samen met mijn compagnon een week in Iran echter terughoudend met het openen van een rekening geweest om goed inzicht te krijgen in het bankwezen en voor nieuwe klanten, puur voor transacties naar Iran. Dit het bijbehorende financiële systeem. Tijdens ons bezoek betekent immers dat ze alleen risico lopen met veel werk hebben wij ook verschillende ondernemers gesproken.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Duidelijk is dat men graag met Europese leveranciers wil werken. Er is de afgelopen jaren als gevolg van de sancties noodgedwongen veel met Chinese leveranciers gewerkt. De boodschap die ik te horen heb gekregen, is dat ze niet goedkoop zijn en de kwaliteit echt een probleem is. Europese producten worden gezien als kwalitatief hoogwaardiger en moderner. Op veel gebieden is men verstoken gebleven van de laatste ontwikkelingen en wil men een inhaalslag maken. Kredietverstrekking Iraanse ondernemers Toegang tot geld is voor Iraanse ondernemers lastig. De eisen die lokale banken stellen aan leningen zijn hoog en zonder het inbrengen van een behoorlijke hoeveelheid zekerheden is de aanvraag bij voorbaat kansloos. Als het je lukt geld los te krijgen, zijn rentes tussen de 20 en 25 procent niet ongebruikelijk. De overheid heeft aandachtsgebieden gedefinieerd waar lokale ondernemers met overheidssteun tegen gunstigere voorwaarden kunnen lenen. Tarieven liggen hier zo rond de 6 procent, maar zijn vaak gekoppeld aan vergunningen voor specifieke producten. Voorbeelden die ik hiervan zelf gezien heb, zijn kassenprojecten waarbij de overheid heeft bepaald welke groenten en/of bloemen moesten worden geteeld. Leningen worden pas verstrekt na aanvang van de projecten.

Maart 2017 / Nr. 418

Rol Iraanse overheid Alle internationale transacties moeten worden goedgekeurd door de Iraanse overheid. Of het nu het openen van een letter of credit voor het importeren van goederen is of het doen van een euro betaling. Uw Iraanse klant of agent moet dus vooraf het nodige huiswerk doen en toestemming hebben gekregen voordat de transactie daadwerkelijk kan worden afgewikkeld.

Training Zakendoen in Iran 11 april - Bunnik Actuele trends, (on)mogelijkheden en risico’s. www.exporttrainingen.nl

 Kees Lakerveld is managing director bij 2FX Treasury B.V. 2FX Treasury is naast Treasury risicomanagement gespecialiseerd in betalingsverkeer en trade-finance oplossingen voor opkomende markten.

GLOBE MAGAZINE

Ook het MKB krijgt te maken met de regelgeving voor transfer pricing. Lees hoe u hier mee om kunt gaan.

OLAF SMITS EN MARK VAN MIL

Uitleg en handvatten

Transfer pricing voor het MKB Door de mediaophef over belastingontwijking en de belastingmoraal van multinationals, staat transfer pricing de laatste jaren in het spotlicht. Als gevolg hiervan zijn nieuwe wetten geïntroduceerd en krijgt nu ook het MKB verplicht te maken met transfer pricing. Dit artikel geeft uitleg en handvatten hoe het MKB praktisch met transfer pricing kan omgaan.

Per 1 januari 2016 heeft de Nederlandse wetgever nieuwe transfer-pricingwetgeving ingevoerd. De wetgeving houdt in dat bedrijven met een wereldwijde groepsomzet van ten minste EUR 50 miljoen een groepsdossier (‘masterfile’) en een lokaal dossier (‘local-file’) in hun administratie moeten opnemen, wanneer het bedrijf aangifte vennootschapsbelasting doet. De nieuwe wetgeving geldt vanaf het fiscale jaar 2016 en dus moet aan alle vereisten zijn voldaan bij het indienen van aangifte vennootschapsbelasting. Daarnaast moeten bedrijven met een wereldwijde groepsomzet van ten minste EUR 750 miljoen een landenrapport (CbC

of country-by-country-rapportage) indienen. CbC-rapportage moet voor het eerst ingediend worden op 31 december 2017. Op het niet voldoen aan de nieuwe wetgeving staan, geheel niet Nederlands, boetes. De Belastingdienst heeft bij de invoering ingeschat dat 8.000 Nederlandse belastingplichtigen onder de nieuwe wetgeving vallen. Dit zijn uiteraard de grote multinationals, maar zeker en vooral ook het internationale MKB. In de praktijk zien wij dat veel MKB-bedrijven nog niet voldoen aan de transfer-pricingvereisten en worstelen met de vereisten.

“Veel MKBbedrijven voldoen niet aan de transferpricingvereisten.”

In dit artikel schetsen wij kort wat de nieuwe wetgeving inhoudt en geven wij een aantal handvatten voor het MKB over het opzetten van een transfer-pricingproject. Belastingontwijking

De nieuwe wetgeving komt voort uit OESO richtlijnen en is gericht op het voorkomen van belastingontwijking. De nieuwe richtlijnen zijn Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

met een sneltreinvaart ingevoerd, nadat bleek dat veel multinationals onvoldoende inzicht gaven in hun belastingzaken. De onofficiële start van het proces waren de publieke verhoren door Britse politici van Amazon, Google en Starbucks in 2013. Het doel van de nieuwe wetgeving is om de Belastingdienst meer inzicht te geven in de transfer pricing en dus de winstallocatie van multinationals over de landen waar ze actief zijn. Door meer inzicht kan de Belastingdienst beter controleren en belastingontwijking aanpakken. Op basis van de nieuwe wetgeving zijn drie categorieën belastingplichtigen te onderscheiden. Categorie één heeft niet te maken met de nieuwe wetgeving, maar moet wel documentatie hebben, echter de documentatie is vrijer in de opzet. Categorie twee en drie vallen echter wel in de nieuwe wetgeving en hebben zelfs een boeterisico. Rapportage-eisen transfer pricing

portage in Nederland gaat ontvangen. Het niet overhandigen van de CbC-rapportage voor de gestelde deadline leidt ook tot een boete. Het buitenland

Bij transfer pricing is het buitenland belangrijk, immers er zijn tenminste twee partijen betrokken bij een transactie. Vraag is daarmee, hoe gaat het buitenland met transfer pricing om? Veel landen zijn lid van de OESO en/of volgen de OESO transfer-pricingrichtlijnen. Er zijn verschillen in de implementatiedatum, maar de meeste landen waarmee Nederlandse bedrijven zaken doen hebben vergelijkbare, zo niet dezelfde, regels. Een master- en local file en eventueel een CbC-rapportage zal daarom voor de meeste landen gelden. Hoe pak je een transfer-pricingproject aan?

In het eerste deel van dit artikel hebben we kort omschreven wat de nieuwe regels zijn en wanneer deze van toepassing zijn. Maar de vraag is natuurlijk wat MKB-bedrijven zelf kunnen doen. Hieronder geven we aan welke stappen MKBbedrijven kunnen nemen.

Categorieën

Wereldwijde groepsomzet

Master- & local-file

Country-bycountry rapport

Boeterisico

< EUR 50M

vormvrij

nee

> EUR 50M

nee

> EUR 750M

Sanctieregeling

De master-file en local-file worden gezien als onderdeel van de administratie van de belastingplichtige. Volgens de reeds bestaande sanctieregeling heeft de fiscus de mogelijkheid om een boete op te leggen wanneer de administratie van de belastingplichtige niet volledig is of niet aan de gestelde eisen voldoet. Derhalve kan een boete worden opgelegd wanneer de master-file en local-file niet in de administratie zijn opgenomen. Bedrijven die voldoen aan de CbC-rapportage, moeten dit zelf bij de Belastingdienst indienen en tevens vooraf een notificatie geven of de Nederlandse Belastingdienst een CbC-rap24

Maart 2017 / Nr. 418

Er zijn een aantal belangrijke stappen om een project succesvol te maken. Deze stappen kunnen (deels) zelf worden uitgevoerd als er voldoende kennis van de materie is. Maar ook bij onvoldoende kennis van transfer pricing, kan ieder bedrijf toch een en ander zelf doen. Transfer pricing kan echter complexe materie zijn dat niet onderschat moet worden; de hulp van een adviseur zal soms nodig zijn. Een van de belangrijkste aspecten bij transfer pricing is het weergeven van de feiten. De belangrijkste feiten zijn de interne transacties met de daarbij behorende functies, risico’s en activa. Om een start te maken met een transfer-pricingproject, kunnen bedrijven de volgende stappen volgen:

GLOBE MAGAZINE

Conclusie

Transfer pricing is de afgelopen jaren erg in beweging en heeft grote aandacht van Belastingdiensten. Het is daarom belangrijker dan ooit dat bedrijven hun transfer pricing goed kunnen uitleggen. Daarnaast geeft transfer pricing vaak ook andere inzichten in hoe het bedrijf werkt op basis van de diverse functies en dus kan het meer toegevoegde waarde hebben.

• Maak een functionele analyse karakterisering en is een cruciale stap. matrix. Hierbij noteer je in eerst koDe transfer-pricingmethoden zijn lom alle functies, risico’s en activa. beschreven in de nieuwe wetgeving In de bovenste rij zet je de entiteien de OESO transfer-pricingrichtten en/of landen. lijnen; Vervolgens ga je “Met de nieuwe voor elke entiteit de • Zoek tot slot wetgeving wil functies, risico’s en de Belastingdienst vergelijkbare activa af en zet je transacties om de belastingontwij zakelijkheid van de een kruisje als deze king aanpakken.” transacties en/of van toepassing zijn; winst aan te tonen. • Maak vervolgens een karakteriseWanneer er transacties zijn die zowel ring per entiteit. Bij transfer pricing intern als extern worden gedaan, dan onderscheiden we vaak de ‘simpele’ is dat een mogelijke vergelijking. versus de ‘entrepreneur’-functie. Als er geen vergelijkbare transacties Die laatste heeft de meeste functies, met derden zijn, dan moet gebruik risico’s en activa. Meestal volgt uit de gemaakt worden van databases. matrix al een duidelijk beeld. Uit de matrix volgt vaak ook een business De hierboven genoemde stappen model, bijvoorbeeld centraal of juist maken het uiteindelijke transferdecentraal; pricingverhaal dat dient als uitleg aan bijvoorbeeld een inspecteur, • Maak vervolgens een overzicht van maar bijvoorbeeld ook aan een alle interne transacties en bundel accountant. Feiten zijn echter voor deze naar groepen, bijvoorbeeld interpretatie vatbaar en dus is het verkoop, diensten, financiering etc.; alleen hebben van transfer-pricingdocumentatie nog geen garantie op • Selecteer daarna de juiste transsucces. Documentatie moet worden fer-pricingmethode die op de bijgehouden en het verhaal moet transacties moeten worden toegekloppen, ook wanneer er veranderinpast. Dit is een stap die volgt uit de gen optreden.

Training Transfer Pricing 12 april - Den Bosch Dit artikel geeft slechts een kort overzicht van de nieuwe transfer-pricingregels. Tijdens de evofenedex-training op 12 april 2017 gaan wij dieper in op de materie en is ruimte genoeg om vragen te stellen. www.exporttrainingen.nl

 Olaf Smits is counsel bij Quantera Global in Amsterdam. Olaf heeft ruime ervaring in transfer pricing in zowel het bedrijfsleven als de advieswereld. Mark van Mil is analyst bij Quantera Global in Amsterdam.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

PAUL SPEIJER

Reken als verkoper nooit op de transportverzekering van uw klant. U kunt daar namelijk niet op claimen. Dek uw eigen belang in met een seller’s interestclausule.

Seller’s Interest verzekering

Zeker van uw zaak! Tijdens een transport zijn er meerdere partijen betrokken: de verkoper van de goederen, de koper en eventuele opvolgende kopers. Elk van deze partijen kan voor het eigen belang een verzekering hebben afgesloten. De dekking van de verzekering is nauw verbonden met de afgesproken Incoterm®. Voor de verkoper is de seller’s interest-clausule zeer belangrijk.

Clausuletekst Er zijn diverse clausules in omloop en het gaat te ver om alle verschillen te bespreken, maar een seller’s interest-clausule bestaat in ieder geval uit de volgende kenmerken. Er moet sprake zijn van: 1. Schade aan de goederen door een verzekerd voorval; én 2. Een koper die weigert de overeengekomen factuur te betalen.

Ook als een exporteur goederen onbeschadigd heeft afgeleverd op de plaats waar het risico overgaat op Er is uitsluitend dekking voor het belang van de exporteur en de koper blijft de exporteur een belang houden bij het dit is niet overdraagbaar. In geen geval mag de exporteur de transportrisico. Als de goederen koper in kennis stellen van het bestaan van “Krijgt u wel beschadigd raken tijdens de reis de seller’s interest-dekking. betaald als de zal de koper mogelijk de koopprijs niet of niet meer volledig betalen. goederen beschadigd De dekking eindigt in ieder geval als de Misschien is de koper niet of niet koper de factuur heeft betaald. Naast raken?” goed verzekerd of is een schade de seller’s interest-clausule zijn er ook voor de koper gewoon niet acceptabel. Risico voor belangenclausules die een ruimere dekking bieden. In alle de koper of niet, de factuur wordt niet betaald. gevallen moet de exporteur echter een belang hebben. Voor dit risico kan de exporteur een aanvullende clausule op laten nemen in zijn goederentransportverzekering. Niet claimen Deze clausule staat bekend als seller’s interest en In de seller’s interest clausules kan zijn bepaald, dat de verzekert het belang van de exporteur indien goederen rechten van de verzekeringnemer na vergoeding van de voor risico van de koper reizen en deze goederen nog schade overgaan op de verzekeraar. Dit houdt in dat de niet zijn betaald. verzekeraar bij de koper alsnog de schade zal gaan verhalen.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Dit kan de relatie tussen exporteur en koper schaden. Mocht er nu sprake zijn van een relatief kleine schade is het wellicht te overwegen de schade niet te claimen onder de seller’s interest clausule. Retour Indien de koper niet goed is verzekerd en/of de schade niet wil verhalen op zijn verzekering, dan worden de goederen vaak opgeslagen in het land van de koper en afhankelijk van de waarde weer geretourneerd. De dekking voor dit soort situaties is geen vanzelfsprekendheid en dient duidelijk opgenomen zijn in de verzekeringsvoorwaarden. Het is daarom verstandig tijdelijke opslag en retourzendingen als aanvullende dekking aan te tekenen op de goederentransportverzekering. CIF / CIP Volgens deze Incoterms moet de exporteur een transportverzekering te sluiten voor de koper met een dekking op minimaal ICC-C condities. Deze condities, de Institute Cargo Clauses zijn een set voorwaarden die als internationale standaard gelden. In de praktijk zal er vaak een ICC-A (all risks) worden afgesloten. Hiermee heeft de koper een betere dekking en heeft de verkoper meer zekerheid dat de koper bij schade kan claimen op deze polis. Anders dan ‘all risks’ doet vermoeden, zijn er ook uitsluitingen en misschien niet onbelangrijk: de verkoper heeft geen recht zijn schade op de verzekering van de koper te claimen. De seller’s interest clausule is dus ook bij ICC-A nog steeds een verstandige keuze! Letter of Credit Met een L/C heeft de exporteur zekerheid dat de factuur via de bank wordt betaald als de documenten op orde zijn. Daarmee lijkt een seller’s interest clausule niet nodig, omdat er geen betalingsonzekerheid is. Toch gebeurt het nog vaak dat documenten afwijken en de goederen al

onderweg zijn naar de koper. De betaling kan daardoor mogelijk niet zeker worden gesteld waardoor de exporteur alsnog hetzelfde risico loopt als zonder letter of credit. Dus ook bij een L/C blijft een seller’s interest clausule belangrijk voor de exporteur. Containers Bij containertransport is er vaak geen controle van de verkochte goederen op het moment van risico-overdracht. De goederen worden door de verkoper verpakt en gestuwd in een container en pas bij aankomst bij de koper wordt de container geopend. Als er dan schade wordt geconstateerd zal vaak onduidelijk zijn waar de schade is ontstaan en dus voor wiens risico die is. Daarbij worden overigens nog steeds vaak onlogische Incoterms gebruikt bij containervervoer, want bijvoorbeeld bij FOB zal er nooit een controle plaats kunnen vinden op het moment van risico-overdracht.

Dubbele verzekering Een lading goederen is tijdens het transport vaak door zowel de exporteur als de koper verzekerd. Dubbel wil niet zeggen beter. Bij een CIF-zending kan dit tot teleurstelling van de exporteur leiden. Dit komt in de volgende editie van Globe Magazine aan bod.

Paul Speijer is senior specialist Marine bij Concordia de Keizer

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Waar in de rest van China de jaarlijkse economische groei afremt naar ‘slechts’ zo’n 6%, blijft het Westen van het land dubbele groeicijfers noteren.

THOMAS FALKENHAGEN X

Vierluik Kansen in China – deel 3

Kansen voor pioniers West-China is nog altijd ‘booming’. Waar in de rest van China de jaarlijkse economische groei afremt naar ‘slechts’ zo’n 6%, blijft het Westen van het land dubbele groeicijfers noteren. Zo groeide de totale economie van de stadsprovincie Chongqing met meer dan 10% in 2016. Een combinatie van investeringen in infrastructuur, een gunstige ligging in de regio en relatief lage arbeidskosten zorgen ervoor dat steden als Chongqing en Chengdu beginnen in te lopen op het welvaartsniveau van steden in kustprovincies zoals Shanghai en Guangzhou. Welke kansen biedt deze groei voor Nederlandse ondernemers?

Chengdu Chongqing

Maart 2017 / Nr. 418

De razendsnelle ontwikkeling van de Chinese economie sinds het einde van de jaren tachtig van de vorige eeuw was in eerste instantie vooral te zien in ‘blauw China’, het deel van het land dat aan zee ligt. Peking, Shanghai, Guangzhou: het zijn de standaardbestemmingen voor een handelsreis naar China. Inmiddels heeft de ontwikkelingsgolf ook het binnenland bereikt. Koen Sizoo, sinds afgelopen september Consul-Generaal van Nederland in de provincies Chongqing, Sichuan en Shaanxi, ziet daarvoor vier ‘motoren’: de niet aflatende trek van platteland naar stad; een vanouds sterke industriële basis; steeds betere (internationale) logistieke verbindingen en actieve steun van de centrale overheid. Sizoo: “Vanwege de ongelijke economische ontwikkeling tussen het oosten en westen van het land begon de Chinese overheid in 2001

GLOBE MAGAZINE

Eetkraampjes in het oude stadsdeel Ciqikou in Chongqing.

de zogenaamde Go West-strategie: een pakket van maatregelen en investeringen om het binnenland mee te laten profiteren van de groei. Steden als Chengdu en Chongqing plukken daar zichtbaar de vruchten van. Dat zie je niet alleen aan de talloze wolkenkrabbers en de moderne infrastructuur, maar ook aan de groeistatistieken.” In dit economisch snelst groeiende deel van China richtte Nederland in de afgelopen jaren een Netherlands Business Support Office in Chengdu en een Consulaat-Generaal in Chongqing op. Samen helpen zij Nederlandse ondernemers de weg te vinden in de provincies Chongqing, Sichuan en Shaanxi, leggen zij contacten en zoeken zij naar kansen en concrete mogelijkheden. Die zijn er genoeg, denkt Sizoo. “Het is belangrijk om die te benutten, want het succes van Nederlandse bedrijven in het buitenland zorgt ook in Nederland voor groei van economie en werkgelegenheid.” Chengdu: opkomst van een middenklasse In Chengdu, hoofdstad van de

‘panda-provincie’ Sichuan (82 miljoen inwoners), zie je het effect van relatief betaalbare lonen, een relatief goed opgeleide beroepsbevolking en goede toegang tot grondstoffen. Internationale bedrijven, waaronder de meeste Nederlandse multinationals, hebben hun weg naar Chengdu gevonden. “Het helpt natuurlijk dat er een directe vlucht tussen Amsterdam en Chengdu bestaat.” licht William van Tongeren, Chief Representative bij het Netherlands Business Support Office in Chengdu toe.

creatieve lifestyle-producten en entertainment. En in tegenstelling tot eerdere generaties is men minder gericht op sparen.”

Een voorbeeld van een Nederlands bedrijf dat dankbaar gebruik maakt van deze nieuwe vraag is Dr. Panda, dat educatieve games voor kinderen maakt. Oprichter Thijs Bosma is sinds vier jaar actief in Zuid West China. Thijs: “Het afgelopen decennium is er in Chengdu ontzettend veel basisinfrastructuur gebouwd. Er is nu een periode aangebroken waarin er meer aandacht is voor kwaliteit en Maar ook voor het MKB zonder entertainment. Steeds meer mensen grootscheepse daar geld “Chengdu is het hebben investeringsplannen voor over, waardoor kosmopolitische wij ook steeds biedt Chengdu centrum voor de meer verkopen.” kansen. Van Tongeren: nieuwe midden Het NBSO hielp “Je ziet de opkomst Dr. Panda bij het klasse.” van een nieuwe, oplossen van koopkrachtige middenklasse in praktische zaken als merkregistratie West-China, met een smaak voor en visumkwesties voor medewerkers. internationale producten, voor wie Chengdu het kosmopolitische Chongqing: de grootste stad waar centrum is. Deze generatie u (misschien) nog nooit van consumenten zorgt voor een heeft gehoord groeiende vraag naar veilig en De megastad Chongqing laat zien kwalitatief hoogstaand voedsel, hoe hard het kan gaan in China met

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

een steuntje in de rug van de centrale Ondernemen in het ‘Wilde Westen’ autoriteiten. De stadsprovincie Koen Sizoo: “Een groeiende is bijna twee keer zo groot als economie met 152 miljoen inwoners, Nederland en telt twee keer zoveel eigenlijk een nieuwe opkomende inwoners. In het stadshart wonen en markt die groter is dan heel Rusland, werken ongeveer 11 miljoen mensen. biedt kansen in alles waar ons land De overheid maakte Chongging goed in is. Landbouwinnovatie in 1997 ‘los’ uit de naburige en voedselvoorziening, logistiek, provincie Sichuan. Grootschalige stedelijke ontwikkeling, investeringen in infrastructuur en watermanagement en kwalitatieve industrie volgden, gezondheidszorg: en daarmee een allemaal gebieden “Het is niet al explosieve groei van goud wat blinkt. waar West-China de economie. in de komende Oplichting komt ook jaren grote stappen helaas voor.” Die groei versnelde wil blijven zetten. de afgelopen tien Volhardende jaar verder door de groeiende export, ondernemers met een goed product onder andere van auto’s en laptops. en een goed verhaal kunnen daar de De automotive en ICT-industrieën vruchten van plukken.” vormen inmiddels pijlers van de economie van Chongqing: joint Natuurlijk is het niet al goud wat ventures van o.a. Ford, Hyundai en blinkt in het Westen. Zo zag het Fiat domineren het noorden van de Consulaat-Generaal de afgelopen stad. Een derde van de wereldwijde jaren pogingen tot oplichting voorbij productie van laptops vindt hier komen. “Een vertegenwoordiger van plaats. een vaak recent opgerichte Chinese B.V. benaderde dan ‘vanuit het niets’ Chongqing maakt graag gebruik een Nederlandse MKB-er met een van haar natuurlijke ligging als grote order.”, vertelt Koen Sizoo, belangrijkste binnenhaven aan de “Er hoefde volgens de bovenloop van de Yangtze: het contactpersoon alleen nog maar grootste deel van de export verlaat even een bezoek aan China te de stad over de rivier. Investeringen worden gebracht om het contract te in internationale spoorverbindingen tekenen. In China jaagde de nieuwe bieden daarnaast interessante kansen ‘partner’ de Nederlandse partij op voor aanvoer van (Nederlandse) kosten en zodra die weer thuis was producten vanaf de andere kant, werd alle contact verbroken.” Om dit dwars door Azië per trein. Paul soort praktijken te helpen voorkomen, Bakker, Business Development voert het Consulaat op verzoek manager bij het Nederlandse graag een bedrijfscheck uit voor consortium New Silkway Logistics: Nederlandse ondernemers die een “Wij merken aan ons klantenbestand zakenpartner op het oog hebben. dat meer en meer Nederlandse ondernemers de voordelen van export Nederlandse ondernemers hoeven via het spoor inzien, geholpen door zich dan ook niet af laten schrikken. de snellere doorvoertijden en de Sizoo: “Voor bedrijven die niet bang innovaties in temperature controlled zijn voor een beetje pionieren en transport, dat vervoer van bederfelijke die met vernieuwende oplossingen waar over langere afstanden mogelijk komen, is er een wereld te winnen in maakt. Chongqing positioneert zich West-China. Zulke bedrijven kunnen aan het einde van de lijn als regionaal altijd contact met ons opnemen distributiecentrum voor West-China.” voor een zakenpartnerscan, voor

Maart 2017 / Nr. 418

marktinformatie of gewoon voor een oriënterend gesprek. En bent u van plan met collega’s uit uw sector naar West-China af te reizen, dan bespreken we graag de mogelijkheden voor een seminar of matchmaking evenement op maat.”

Contact Economische afdeling ConsulaatGeneraal Chongqing cho-ea@minbuza.nl www.linkedin.com/company/ consulate-general-of-the-netherlandsin-chongqing Netherlands Business Support Office Chengdu william@nbsochengdu.com

 Thomas Falkenhagen is plaatsvervangend consul-generaal in Chongquin

GLOBE MAGAZINE

JAN MAAS EN MIRÉSE HEIJTING

Operationele activiteiten in de Euraziatische Douane Unie kunnen onafhankelijk van elkaar goed geregeld zijn, maar sluiten ze ook op elkaar aan? Jan Maas en Mirèse Heijting geven tips op basis van hun eigen ervaringen.

Certificering, inklaring & transport

De Euraziatische Douane Unie Stel u heeft een mooie opdracht binnen uit Rusland. Aan alle technische details wordt gedacht, het product staat op tijd klaar voor levering, de certificering is geregeld, een ervaren transporteur gaat voor u op weg en een ‘customs broker’ zal de inklaring verzorgen. Kortom, alles lijkt geregeld. Helaas zien we het proces zo nu en dan toch nog misgaan.

Het komt voor dat de certificering nog niet gereed is als het transport vertrekt. Soms wordt zo’n situatie opgelost doordat de chauffeur het onderweg ontvangt of de broker maakt afspraken met de douane om de certificering later te tonen. Meestal lukt dat niet en is er een flink probleem.

Wat we ook zien, is dat de afzonderlijke documenten voor certificering, transport en inklaring los van elkaar bekeken weliswaar correct lijken, maar de inhoud niet op elkaar is afgestemd.

de naamgeving of het adres op de certificering kan dat al tot problemen leiden. De HS-code (Harmonized Commodity Description and Coding System), ook wel de goederencode genoemd, moet hetzelfde zijn op de certificering als op de transportdocu“Met de CU TR- menten. Ook de certificering gaat omschrijving van het product moet nog veel mis.” eenduidig zijn.

Voor een CU TRcertificering (zie Globe Magazine 417) moet men bijvoorbeeld een ‘CU-applicant’ hebben, een legale entiteit uit de lidstaten van deze douane-unie: Rusland, Wit-Rusland, Kazachstan, Armenië en Kirgizië. De certificering moet getekend worden door deze applicant, en daarvoor is er een contract nodig tussen producent en CUapplicant. Als de naamgeving of het adres op het contract afwijkt van

Certificering

U kunt een levering in zijn geheel laten certificeren of dit voor de verschillende onderdelen apart doen. De manier van aanpak hangt van verschillende factoren af – moeilijkheidsgraad, kosten, tijd. De beslissing hieromtrent moet echter overeenkomen met de manier van transporMaart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

teren. Wordt de levering als systeem getransporteerd dan moet u het niet in onderdelen certificeren, wordt het als losse onderdelen verstuurd en bijvoorbeeld bij de eindgebruiker pas geassembleerd dan moet u het niet als systeem certificeren.

stemmen. Mocht u een type certificering hebben (één type product, meerdere klanten in de Customs Union), die meerdere jaren geldig is, dan is het zaak om de broker te instrueren hoe in te voeren.

Soms hebben wij opdrachten die we samen uitvoeren. Op dat moment stemmen we alles zorgvuldig met elkaar af. Is dat niet zo dan vragen we de klant altijd om de inhoud van alle documenten goed met de broker af te

Het probleem hoeft niet altijd aan de voorbereiding te liggen. Een klant van ons had alles prima voorbereid, alles ook goed afgestemd met de customs broker en de eindklant. Er was al een eerdere levering gedaan

Uit de praktijk

van hetzelfde product en wat blijkt: bij aankomst bij de douane is de inklaring door een andere broker overgenomen die wat essentiële dingen had gewijzigd. In plaats van het systeem als geheel in te klaren, had hij besloten dit voor de onderdelen afzonderlijk te doen. Vervolgens waren ook alle HS-codes aangepast. Mogelijk leverde dit een financieel voordeel op. Onze klant heeft er gelukkig geen last van gehad, buiten dat de levering later dan gepland aankwam. Het liep dus met een sisser af, maar dat had

Wit-Rusland is één van de oprichters van de Euraziatische Douane Unie, die nu vijf leden telt. Op de foto Minsk.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

net zo goed anders kunnen zijn. Bij grote leveringen is er bijna altijd sprake van één producent, uit wiens naam alles geleverd wordt als geheel. Als bedrijf A een grote machine maakt waar onderdelen van de bedrijven B en C in verwerkt zijn dan is de producent nog steeds bedrijf A. We hebben een situatie gehad dat het onderdeel van bedrijf B dusdanig groot bleek te zijn, met de merknaam B duidelijk erop vermeld, dat de douane er niet omheen kon. De customs broker is van tevoren in overleg gegaan met de douane en samen is gelukkig besloten dat het toch als producent A ingevoerd mocht worden, wat een extra certificering scheelde.

“De afzonderlijke documenten moeten op elkaar afgestemd zijn.” Dan een situatie die niet goed afliep. Een kleine partij goederen was gepland voor vertrek per luchtvracht. Het exportdocument was opgevraagd maar de douane bepaalde dat het ‘dual-use’ (= voor tweeërlei gebruik) goederen betrof, die enkel met een speciale exportvergunning geëxporteerd mogen worden. Het export document wordt pas afgegeven als deze vergunning geregeld is. De goederen zijn gestrand in Nederland tot nader order. Goede voorbereiding

Een hoop problemen zijn te voorkomen door een gedegen voorbereiding. Beschouw de levering van het product niet als hekkensluiter maar als essentieel deel van het geheel. Mocht het transport stil komen te staan dan staan daar wel uw producten met naam en toenaam, het kost u tijd en geld, en een volgende keer zal er kritischer worden gekeken als u aankomt bij de douane.

Veel gestelde vragen over leveringen aan de Euraziatische Douane Unie

Ook deze certificering kost tijd, moeite en geld maar vaak veel minder dan een end-user verklaring.”

“Valt mijn product onder de gesanctioneerde goederen?”

“In welke situatie is het verplicht DDP toe te passen voor de invoer in Rusland?”

“Er bestaat een Handboek van het Ministerie van Buitenlandse Zaken geheten ‘Zakendoen met Rusland, omgaan met sancties’, dat een overzichtelijk beeld geeft. Ook de uitzonderingen worden gemeld, maar wil men weten of het betreffende product daaronder valt dan komt er vaak meer bij kijken. Grote bedrijven hebben daarvoor complianceafdelingen en kunnen er de tijd en het geld in steken – meestal betreft het grote potentiële opdrachten en dus is het kosten-baten-plaatje gunstig. Toch is het belang voor mkbbedrijven net zo groot. Een goede voorbereiding is cruciaal. Het begint met een zorgvuldig vooronderzoek naar de Russische afnemer om hopelijk aantoonbaar te kunnen maken dat de betreffende partner niet onder de sancties valt, zodat er met gerust hart zaken kan worden. Aarzel niet om extern advies in te winnen, mocht u er zelf niet uitkomen.

“Er is geen enkele situatie waar DDP-import verplicht is. DDP blijft een ingewikkelde constructie in Rusland, als een bedrijf in Rusland daarom vraagt zou het kunnen zijn dat de afnemer niet naar het buitenland kan of wil betalen.”

“Moet ik een exportvergunning aanvragen ondanks het feit dat mijn goederen niet onder de sanctiegoederen vallen?” “Dat hangt af van de goederen. Voor sommige goederen is sowieso een exportvergunning nodig, los van enige sancties, denk bijvoorbeeld aan dual-use goederen. Altijd even checken of een exportvergunning nodig is!” “In welke situatie moet ik een enduser verklaring opstellen?”

 Jan Maas is directeur van EWF (East West Forwarding) B.V.  Mirèse Heijting is mede-directeur van CIS Certification B.V.

“Een end-user verklaring is lastig te krijgen. De meeste end-users in Rusland proberen het te voorkomen door bijvoorbeeld te certificeren.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

JØRGEN VILLADSEN

Het solide zakelijke klimaat in Denemarken biedt kansen voor Nederlandse bedrijven.

Spotlight op

Denemarken

Op verzoek van de Deense Koning Christian 2, begon Nederland in de 16e eeuw Nederlandse boeren te ‘exporteren’ naar Denemarken om aan de groeiende voedselvraag in Denemarken te kunnen voldoen. De eeuwen daarna zijn de zakelijke banden tussen Denemarken en Nederland verder verduurzaamd en verstevigd. Er zijn vele parallellen tussen Denemarken en Nederland op het gebied van importantie van het MKB, de vervaardiging van

Maart 2017 / Nr. 418

hoogwaardige producten en vele Zakencultuur in Denemarken toeleveranciers voor de industriële Denen zijn punctueel en starten een sector. Ook op het gebied van overleg graag op de afgesproken tijd. mentaliteit en omgangsvormen Zakelijke interacties zijn vervolgens zijn er veel overeenkomsten. vrij informeel, zonder veel hiërarchie Ironische humor, een directe en met gebruik van voornamen. De benadering, laagdrempelig en zakelijke dress code daarentegen informele zakelijke interacties zijn is nog altijd wel voor mannen een termen waar de meeste Denen en pak en stropdas, terwijl vrouwen Nederlanders zichzelf in herkennen. in zakelijke omgevingen wat meer De binnenlandse ‘casual’ gekleed koopkracht is zijn. Nagenoeg “Vrijwel iedere relatief hoog, terwijl iedere Deen spreekt Deen spreekt extreme rijkdom of goed Engels Engels of Duits.” en ook Duits is extreme armoede uitzonderingen zijn. een gangbare taal tijdens Denemarken is lid van de EU en (internationale) zakelijke interacties. heeft de Deense kroon gekoppeld aan de euro. Betalingsverkeer Kansen voor Nederlandse met Denemarken in euro’s is dan bedrijven ook meestal geen probleem. De Innovatieve en kwaliteitsproducten Deense arbeidsmarkt is gezond en en –diensten uit Nederland productief, met een hoge mate van zijn vanwege de (voor Denen) beroepsmobiliteit. Denemarken is goede prijs-kwaliteit verhouding economisch en politiek stabiel, gewild in Denemarken. Denen met relatief lage zakelijke waarderen verder de directe en belastingen (22%). eerlijke (onderhandelings)houding

GLOBE MAGAZINE

van Nederlanders. Denen staan erg open voor nieuwe en hoogwaardige producten. Zij staan bekend als ‘firstmovers’ en ‘early adapters’. Daarnaast zijn Denen erg ontvankelijk voor gezonde en milieuvriendelijke producten. Het hebben van een combinatie van het Nordic Ecolabel (Nordic Swan) en het EU Ecolabel (EU Flower) is een groot voordeel voor buitenlandse leveranciers. Denemarken heeft een erg open en toegankelijke markt door de hoge mate van industrialisatie. Reeds een aantal jaren staat Denemarken in de top 5 van exportmarkten voor Nederlandse bedrijven. Toch zijn veel Nederlandse exporteurs nog niet goed geïnformeerd over (export)kansen in Denemarken. Daarnaast vormt Denemarken een natuurlijke springplank naar Scandinavië.

Denemarken in het kort Inwoners: 5,6 miljoen Export vanuit NL: € 5,7 miljard Ease of doing business: 3 Koopkracht: $ 45.700 Economische groei: 1,2% Munteenheid: Deense kroon (Bron: app NL exporteert) Kansrijke sectoren • Hernieuwbare energie • Machines en transportmateriaal • Voeding/retail • Landbouw en veeteelt • Voedsel, fruit en groenten (organic en bio) • Bio- & medische technologie • ICT • Lifestyle producten, design & meubels • Beveiligingstechnologie

Een valkuil voor Nederlandse bedrijven kan zijn dat zakendoen in een Scandinavisch land wordt gekopieerd naar een ander Scandinavisch land. Het is dan ook raadzaam om zakelijke deuren te openen via een lokale zakenpartner, ook in een open en toegankelijk land als Denemarken.

Nuttige links • Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Denemarken: denemarken.nlambassade.org/ • Erhvervstyrelsen – Danish Business Authority danishbusinessauthority.dk/ business-denmark • Virk - Register of Foreign Service Providers (RUT) indberet.virk.dk/ myndigheder/stat/ERST/Register_of_ Foreign_Service_Providers_RUT

Workshop Denmark in the Spotlight 10 maart 2017 - Zoetermeer Laat u informeren over zakendoen in Denemarken. Verscheidene aspecten van zakendoen in/met Denemarken zullen worden belicht. Ook zal dieper worden ingegaan op kansrijke sectoren, niches en doelgroepen in Denemarken voor Nederlandse (export) bedrijven. De voertaal van de workshop zal Engels zijn en de samenwerkingspartner in dezen is Deen/Nederlander Jørgen Villadsen, Eigenaar en Zakelijk Adviseur van JV-CONNECTING-MARKETS. Door deelname aan de workshop, kunt u tevens gebruik maken van de mogelijkheid tot een persoonlijk consult van 1 uur met een Denemarken expert, die u tevens kan adviseren en informeren over andere zakelijke bestemmingen in Scandinavië. www.exporttrainingen.nl

Jørgen Villadsen is managing marketing connector bij Sørensen Connecting Markets.

De Deense hoofdstad Kopenhagen ligt op slechts 44 kilometer rijden van het Zweedse Malmö.

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Q&A

Export matters Gebruik van merk en intellectuele eigendomsrechten “Welke zaken moeten we in onze distributiecontracten opnemen in verband met het gebruik van ons merk en andere intellectuele eigendomsrechten?” “Wat niet mag ontbreken is dat uw distributeur het recht en de plicht krijgt om uw merk in ongewijzigde vorm te gebruiken voor (slechts) de verkoop van de contractproducten. Dit gebruiksrecht moet vervallen vanaf beëindiging van de overeenkomst. De distributeur verkrijgt van u een zogenaamde licentie voor het gebruik van uw merk. De voorwaarden voor het gebruik hiervan dienen duidelijk in het contract te worden omschreven. Zo mag de distributeur niet handelen op een manier die tot schade aan de reputatie van uw merk kan leiden. Alle rechten van uw distributeur om gebruik te maken van uw intellectuele eigendomsrechten zullen moeten komen te vervallen vanaf de datum waarop de overeenkomst wordt beëindigd, zo mogelijk gezekerd door een boete verschuldigd bij overtreding. Ook noodzakelijk is een bepaling over inbreuken op uw intellectuele eigendomsrechten door derden; inbreuken

Maart 2017 / Nr. 418

moeten zo spoedig mogelijk door uw distributeur aan u te worden gemeld. Verder is van belang dat uw distributeur de door u verlangde maatregelen treft bij de opsporing en gerechtelijke vervolging van derden die in het afzetgebied inbreuk maken op uw intellectuele eigendomsrechten.” 

Lithium batterijen naar Finland “Wij zouden binnenkort onze producten willen verzenden via luchtvracht naar Finland. Elk product bevat één stuks Lithium Metal Battery. Nu is mijn vraag, welke documenten en etiketten dienen wij toe te passen om deze zending probleemloos te kunnen verzenden.” “Vanuit IATA zijn op dit vlak guidance documenten opgesteld met informatie over vervoer van lithium batterijen door de lucht. Hierin staat tevens de etikettering vermeld. Zie http://ow.ly/R1zU308Sb3h. Voor het vervoer van gevaarlijke stoffen door de lucht geldt de dangerous goods declaration. Echter, u mag alleen goederen voor vervoer door de lucht aanbieden als u een erkenning heeft daarvoor. Zo niet, dan moet u gebruik maken van een E-erkenninghouder die dat voor u mag doen.” 

GLOBE MAGAZINE

Q&A

Export naar Syrië “Wij hebben een order voor Syrië voor de levering van machines voor de verfindustrie. Graag vernemen we waar we op moeten letten bij deze zending voor wat betreft betaling (via Dubai of Turkije) en transport.” “Voor zover we hebben kunnen nagaan, zijn er voor de te leveren producten geen restricties. Ook de bedrijfsnaam, het adres en de genoemde personen zijn nagelopen en komen niet op een sanctielijst voor. Voor wat betreft de financiële transactie, baart het zorgen dat er momenteel acht Syrische banken op de sanctielijst voorkomen waardoor een transactie nagenoeg niet mogelijk is. Men stelt een U-turn voor via Dubai of Turkije, echter waarschijnlijk komt het geld dan toch bij een van deze banken vandaan waardoor voorzichtigheid geboden is. Mede daarom zullen de grote Nederlandse banken geen geld accepteren. De transactie is niet transparant of is overduidelijk afkomstig van één van deze banken. Vragen die voor u overblijven zijn: • Zit er meer dan 10% US-content in de te leveren goederen? Indien ja, dan dient de US-verordening tevens gevolgd te worden. • Heeft u een eindgebruikersverklaring opgevraagd (met stempel en handtekening van de opdrachtgever en gelegaliseerd door de Kamer van Koophandel in Damascus). Deze verklaring fungeert dan als vrijwaring van het mogelijke dual-use-gebruik.

Maak kennis met:

Yoan Chung Ledenadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex

Sinds 2008 ben ik werkzaam bij evofenedex als accountmanager voor de regio Zuid-Nederland. Ik ben het vaste aanspreekpunt voor deze leden wan neer er internationale vraagstukken spelen. Na mijn studie Trade Management, gericht op Azië, heb ik een aantal jaren ervaring opgedaan in de food en pet food branche. Ondertussen heb ik mijn master opleiding Contemporary Asian Studies in Amsterdam afgerond. U ziet dat het internationale aspect altijd bij me is ge bleven. Door de diversiteit van het evofenedex-netwerk en de vraagstukken leer ik elke dag nog een stukje bij. Deze kennis en ervaring deel ik graag met de leden. Ik ben blij dat ik hiervan deel kan uitmaken en dat ik mijn steentje kan bijdragen aan exporterend Nederland.

Contactinformatie evofenedex Kerngebied Internationaal Ondernemen +31 (0)79 346 73 46 ledenservice-io@evofenedex.nl

• Om zeker van de zaak te zijn, is het advies om toch een exportvergunning bij het CDIU aan te vragen alvorens de goederen te verzenden. Hiermee is dan officieel aangetoond dat alles doorlopen is alvorens te leveren.” 

Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Agenda

Do 9

Wo 22

Documenten bij export

Effectief deelnemen aan beurzen in het buitenland

Cursus · Zwolle

Maart

Manager Export Binnendienst

Di 7

Vri 10

BTW bij meerdere entiteiten in de EU

Evenement · Rotterdam · ODB

Cursus · Rosmalen

ODB-event

Training · Zoetermeer

Wo 8 Sales Contract en L/C Workshop · Zoetermeer

Een Letter of Credit kan in onzekere tijden uitkomst bieden. Wij vertellen waar u rekening mee moet houden, waar de ‘bottlenecks’ zitten en hoe u met het L/C rekening kunt houden als u een contract sluit.

Export van A t/m Z

Workshop · Zoetermeer

Do 23 Compliance bij Internationaal Ondernemen Cursus · Zoetermeer

Praat rechtstreeks mee over hoe de samenwerking tussen douane en bedrijfsleven er uit zou moeten zien tijdens dit eerste evenement van het Overleg Douane Bedrijfsleven (ODB). In het programma zijn diverse breakout sessies opgenomen om dieper op specifieke onderwerpen in te gaan.

Denemarken in the spotlight

Tijdens deze cursus gaat u de uitdaging aan om na te denken over het introduceren of professionaliseren van compliance voor uw onderneming. De vier grootste compliancerisico’s staan in de cursus centraal: geschenken en ongeoorloofde betalingen; agenten/commissionairs; mededingingswetgeving en exportvergunningen.

Training · Zoetermeer

Customs en Supply Chain Compliance

Sales Contract en de Incoterms

Training · Zoetermeer Master Rotterdam

Workshop · Rosmalen

Di 14

Di 28

Leveranciersverklaringen

Letters of Credit

Workshop · Utrecht

Masterclass · Utrecht

Do 16

Wo 29

Het effectief selecteren en managen van je zakenpartner in het buitenland

Online verkopen over de grens

Cursus · Zwolle

Cursus · Hoenderloo

Maart 2017 / Nr. 418

Masterclass · Zoetermeer

GLOBE MAGAZINE

Wo 5 Export van A t/m Z Cursus · Eindhoven

Do 6 Do 30 Leveranciersverklaringen Masterclass · Utrecht

Douaneprocedures in de praktijk!

Manager Export Binnendienst Cursus · Utrecht

Risicovolle Douanezaken Voorlichtingsbijeenkomst · Zwolle

Cursus · Rotterdam

Di 11 Het zakendoen in Iran en de onderliggende risico’s Training · Bunnik

April Di 4 Trends in Export

Wo 12 Incoterms 2010

Do 13 De fiscale en juridische aspecten van het zakendoen in de Verenigde Staten Training · Vianen

Evenement · Nieuwegein · evofenedex en Atradius

Workshop · Zoetermeer

Transferpricing voor het MKB

Wo 19

Wat zijn de verwachtingen voor de Nederlandse export? Kom luisteren naar de presentatie van het onderzoek Trends in Export. Met duiding door econoom en journalist Mathijs Bouman.

Masterclass · Den Bosch

Certificaten van Oorsprong, EUR.1 en factuurverklaringen

Douaneprocedures in de praktijk! Cursus · Arnhem

Sinds 1 januari 2016 geldt er nieuwe wetgeving over transferpricing, waar ook MKB-bedrijven mee te maken kunnen krijgen. Hoe stelt u interne verrekenprijzen vast en kunt u die onderbouwen? Wat zijn de rapportage verplichtingen van de fiscus?

Training · Eindhoven

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of telefonisch 079-346 69 90

Maart 2017 / Nr. 418

Streamlines Logistics • Stroomlijnt de logistiek met geïntegreerde oplossingen ontworpen voor industriële verzenders, logistieke dienstverleners en douane-agenten • Levert geïntegreerde oplossingen die uw zakelijke processen stroomlijnen, uw management ondersteunen en een platform bieden voor de toekomst

DOUANE EN ACCIJNZEN De Customs Streamliner® is de one-stop oplossing voor douanetechnische en fiscale optimalisatie van douaneagentschappen en departementen in de Benelux: GC, Fiscale Vertegenwoordiging, douane entrepots, economische regimes, PLDA, NCTS, EMCS, Sagitta en GPA in één high-tech communicatie omgeving.

LOGISTIEKE DIENSTVERLENERS Expediteurs en groupage bedrijven, scheepsagenten en logistieke dienstverleners hebben specifieke behoeften in automatisering. Stream Software is gespecialiseerd in deze zaken en biedt bedrijfsomvattende en flexibele oplossingen.

INDUSTRIELE VERZENDERS Industriële bedrijven hebben core ERP, maar wat met de logistiek? Stream Software brengt een oplossing om de logistieke departementen van de industriële bedrijven volledig te stroomlijnen en te integreren met ERP systemen zoals SAP.

UP TO DATE

Internationale beurzen en tentoonstellingen 2017 VIJF VAKGEBIEDEN

passie voor business en markten

MACHINES, FACILITEITEN EN APPARATUUR Energy Storage components for processing & packaging interpack® ITPS International Thermprocess Summit SCHWEISSEN & SCHNEIDEN viscom**

GENEESKUNDE EN GEZONDHEID 14.03.– 16.03. 04.05. – 10.05. 04.05. – 10.05. 27.06. – 28.06. 25.09. – 29.09. 18.10. – 20.10.

www.ESEexpo.de www.packaging-components.de www.interpack.de www.itps-online.com www.schweissen-schneiden.com www.viscom-messe.com

05.03. – 09.03. 17.03. – 18.03. 19.03. – 21.03. 22.03. – 23.03. 24.03. – 26.03. 09.04. – 09.04. 27.05. – 30.05. 10.09. – 11.09. 29.11. – 29.11. 06.12. – 07.12.

www.euroshop.de www.einstieg.com www.prowein.de www.derbranchentreff.de www.electronicpartner.com www.biowest.info www.interbride.eu/de/home www.ihre-messe.de www.rewe-gvs.de www.architectatwork.de

HANDEL, AMBACHT EN DIENSTEN EuroShop® Berufe live Düsseldorf ProWein®** Flotte! Der Branchentreff ElectronicPartner Voorjaar** Bio West** Interbride** Chefs Culinar TRANSGOURMET** ARCHITECT@WORK**

1) Vakbezoekers en media ** alleen voor vakbezoekers/vakinkopers met legitimatie ® Geregistreerd handelsmerk

Stand: 01-2017

175x130 Globe NL.indd 1

EXPOPHARM** REHACARE® A+A® COMPAMED® MEDICA®

13.09. – 16.09. 04.10. – 07.10. 17.10. – 20.10. 13.11. – 16.11. 13.11. – 16.11.

expopharm.de www.rehacare.de www.aplusa.de www.compamed.de www.medica.de

31.03. – 02.04. 01.04. – 02.04. 01.04. – 02.04.

www.beauty.de www.make-up-artist-show.de www.top-hair-international.de

25.1)08.– 03.09. 01.09. – 03.09.

www.caravan-salon.de www.tournatur.com

MODE EN LIFESTYLE BEAUTY DÜSSELDORF®** make - up artist design show** TOP HAIR INTERNATIONAL®**

VRIJE TIJD CARAVAN SALON TourNatur

Fairwise bv Verlengde Tolweg 2a _ 2517 JV Den Haag Tel. +31 (70) 350 11 00 _ Fax +31 (70) 358 40 61 info@fairwise.nl _ www.fairwise.nl 17.01.17 13:30

GLOBE MAGAZINE

Expats ELMAR OTTEN

Expats

Standplaats São Paulo Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te werken? Globe Magazine vroeg het aan Klaas Knies. Waarom bent u naar Brazilië verhuisd?

“In 2014 werd Jaf Inox toegevoegd aan de Royal Duyvis Wiener Group, een Braziliaans bedrijf, gespecialiseerd in de ontwikkeling en fabricage van chocolademachines voor kleinverbruikers. De machines zijn ook voor de export bedoeld. Omdat er geen merkbaar verschil mag zijn tussen leveringen vanuit Nederland, Duitsland of Brazilië moeten kennis, werkwijze en uitvoering gelijk zijn. Ik mag daar, met mijn Europese bril op, een bijdrage aan leveren. Ik woon nu samen met mijn vrouw al bijna een jaar in Brazilië.” Was het wennen?

“Ik noem het de hiaten, de ‘black spots’, in de ontwikkeling van het land. Zo telt onze stad zo´n 30.000 inwoners, voor Braziliaanse begrippen een gehucht. Aan de ene kant is er overal modern glasvezelinternet beschikbaar maar tegelijk moet je één keer per maand naar het gemeentehuis om bij een oud houten loket de waterrekening te betalen. Overmaken kan niet, pinnen ook niet. Dat is weer vijftig jaar terug in de tijd. Iedereen betaalt ook pas op de uiterste betaaldag, zodat er lange rijen staan. Men leeft op krediet, tot in het extreme. Bij elke pinbetaling moet je uitdrukkelijk vermelden dat het debet moet, want standaard is credit. Dus een kopje koffie van 18 cent wordt normaal in twee maandelijkse termijnen betaald van 10 cent!”

Hoe ziet jouw sociale netwerk eruit?

“We zijn in dit kleine jaar volledig opgegaan in de gemeenschap, het helpt dat alles uit Europa hot is. Iedereen kent ons, maakt een praatje of nodigt ons uit voor de traditionele Braziliaanse weekendinvulling, de barbecue. Daarbij zijn we een soort taalkundige Eftelingattractie. Mijn vrouw spreekt het officiële Portugees, uit de krant, uit de literatuur, van de universiteiten. Daar wordt vol bewondering naar geluisterd. Ik spreek volgens de Brazilianen het Portugees van 2050 waarin vrouwelijk en mannelijk voor een groot deel is afgeschaft en de 22 (!) werkwoordtijden zijn gereduceerd tot vier.”

Klaas Knies Bedrijf: Royal Duyvis Wiener / JAF Inox Functie: sales support manager Standplaats: São Paulo, Brazilië

Hoe pakken Brazilianen hun export aan?

“Ik durf te zeggen dat Nederland één van de best georganiseerde exportlanden ter wereld is. In Brazilië ontbreekt het vaak aan kennis en ervaring.

23° 30 NB, 46° 37 OL

Daarbij hebben we hier sinds een jaar te maken met een strijd tegen corruptie onder de alles omvattende naam Java Lato of carwash. Er worden goede vorderingen gemaakt maar het zorgt bij sommige functionarissen ook voor een verlamming omdat ze doodsbang zijn iets verkeerd te doen. Brazilië is een land van papier, stempels en notariële akten. Daarbij is Brazilië een federale republiek met weten regelgeving op het niveau van de verschillende staten. Als Europeaan kun je alleen maar heel veel geduld hebben. Gelukkig staat de internationale handel nu hoog op de politieke agenda en is er dus reden voor gepast vertrouwen.” Maart 2017 / Nr. 418

GLOBE MAGAZINE

Komend nummer In het aprilnummer van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

evofenedex is dé vereniging voor bedrijven met een logistiek of internationaal belang. Via evofenedex nemen zij hindernissen in de logistiek en internationaal ondernemen weg en voegen zij kansen toe. Regionaal, nationaal en internationaal. Van een veiliger en efficiënter magazijn, slimmer vervoer, goede opslag van gevaarlijke stoffen tot meer export. Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.

Postadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer

Kansen in Noord-China

Bezoekadres Signaalrood 60 2718 SG Zoetermeer T +31 (0)79 346 73 46

Kerngebied Internationaal Ondernemen Management Bart Jan Koopman Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl Opleidingen en trainingen opleidingen-io@evofenedex.nl +31 (0)79 346 69 90 Bedrijfsjuristen bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

Online www.globemagazine.nl Website met het archief van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen.

Exporttrends in het tijdperk Trump

www.export.nl Al jaren hét startpunt voor exporterende ondernemers. twitter.com/evofenedex Volg evofenedex op Twitter voor het laatste nieuws over logistiek en internationaal ondernemen. www.linkedin.com/groups?gid=42534 Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen. www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en artikelen over export en internationaal ondernemen.

Ambassade Teheran: de dagelijkse praktijk

Maart 2017 / Nr. 418

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markten klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien. Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw gelden goederenstromen houden. Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement. Meer informatie: abnamro.nl/internationaal