Globe Magazine - april 2017 by evofenedex

Magazine voor Internationaal Ondernemen

►April 2017 | nummer 419

Tony’s Chocolonely p.12

“Impact maken doe je in het buitenland.” 18 24 Zaken doen in het langste land ter wereld Chili is de ideale testmarkt voor Latijns-Amerika.

Onderzoeksresultaten Trends in Export Wat verwacht exporterend Nederland van 2017?

28 Export in het digitale tijdperk De impact van ‘blockchain’ en andere innovaties.

Handelsrisico’s beheersen? ING helpt u graag op weg

Zaken doen over de grens? In België of Duitsland of misschien wel in Azië? De kansen heeft u natuurlijk in kaart gebracht, maar geldt dat ook voor de risico’s? ING helpt u graag op weg.

Inzicht krijgen in uw handelsrisico’s?

• tijdens een gratis en vrijblijvend gesprek • op de plaats en tijd van uw voorkeur • met een ervaren adviseur Kijk snel op ing.nl/globe om uw afspraak te maken.

Kijk snel op ing.nl/globe om uw afspraak te maken.

GLOBE MAGAZINE

Magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen is een uitgave van evofenedex en richt zich op Nederlandse bedrijven die internationaal ondernemen. Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen verschijnt 11x per jaar. Redactie Bart Jan Koopman (uitgever) Elmar Otten (hoofdredacteur) Marianne Elissen (redacteur) Willemijn Gwanmesia (redacteur) Dorine Noordam (redacteur) Contact redactie evofenedex Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 346 73 46 F +31 (0)79 346 78 00 E redactie@globemagazine.nl

Henk Jan Beltman Chief Chocolate Officer Tony’s Chocolonely

Vanuit de voormalige Westergasfabriek in Amsterdam runt Henk Jan Beltman chocolademerk Tony’s Chocolonely. U kunt ongegeneerd genieten van de dikke chocoladerepen, want met elke hap maakt u de wereld ietsje beter. Hoe dat zit, leest u in het interview op pagina 12.

Vormgeving Silo, Den Haag Druk Veenman+, Rotterdam Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Abonnementen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt verspreid onder leden van evofenedex. Ontvangt u het magazine nog niet? Neem dan contact op met de redactie. Overige verspreiding Relaties van evofenedex in de politiek, bij ambassades en consulaten in het buitenland, werkgeversorganisaties, branche organisaties en docenten internationaal ondernemen in het HBO en MBO kunnen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen toegestuurd krijgen. Verspreiding vindt plaats in controlled circulation. Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Disclaimer Aan de totstandkoming van deze uitgave is uiterste zorg besteed. evofenedex en haar auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden noch voor de gevolgen hiervan. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch advies. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

FOTO: IVO VAN DER BENT

Advertenties Mooijman Marketing & Sales, Julius Röntgenstraat 17 2551 KS DEN HAAG T 070 – 323 40 70 E dm@mooijmanmarketing.nl

“Wij willen dat álle chocolade producenten voor slaafvrije chocolade kiezen. Dat gebeurt pas als je op hun eigen thuis markt laat zien dat dat kan. En dus gaan we naar de VS en Groot-Brittannië.”

ISSN: 2352-5843 April 2017 / Nr. 419

Thuis in Nederland.

Thuis in de wereld.

11 International Desks in Europa. Internationaal Zakendoen? De Rabobank is met 11 International Desks thuis in de belangrijkste Europese landen. We kennen er de markt, de weten de regelgeving en we hebben het netwerk waar u als ondernemer ĂŠcht wat aan hebt.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Samen sterker. Dat is het idee van coĂśperatief bankieren.

GLOBE MAGAZINE

Voorwoord

Ho tegen verkeerde soort protectionisme! Als wij de verkenner voor een nieuw kabinet alvast een eerste agenda mogen meegeven, dan staan de toekomst van Europa, investeren in verbeterde digitalisering, mobiliteit en innovatie, het vestigingsklimaat in Nederland plus een verbeterde samenwerking in de handelsbevordering hoog op onze lijst. En dat zou voor een nieuwe regering niet anders moeten zijn. De verkiezingsuitslag biedt absoluut ruimte om nu echt met deze voor de toekomst van Nederland essentiĂŤle onderwerpen aan de slag te gaan. Al deze onderwerpen komen ook samen in het langverwachte rapport van de commissie Buijnk als het gaat over de toekomst van de handelsbevordering in Nederland. Dit rapport verschijnt begin april en valt vrijwel samen met het verschijnen van ons jaarlijkse rapport Trends in Export. Overbodig waarschijnlijk om u beide rapporten van harte aan te bevelen. Later in deze editie van Globe Magazine kunt u alvast een vijftal belangrijke Trends teruglezen, waarbij opvalt dat internationaal opererende ondernemingen aangeven nu al last te hebben van protectionisme en verwachten dat dit alleen maar erger zal worden. Onderwerpen die niet vanzelf weggaan en die vooral ook langjarig het resultaat voor ondernemingen sterk in negatieve zin kunnen beĂŻnvloeden. Zo zijn wij niet voor niets zeer actief op dossiers als Brexit en douane en handelsfacilitatie maar ook op het sluiten van mogelijke nieuwe handelsakkoorden. Een thema dat ook veel respondenten van Trendsonderzoek belangrijk vinden. Dan hopen we uiteraard wel dat de Verenigde Staten, door velen aangegeven als belangrijke kans en groeimarkt voor de komende jaren, zich niet eenzijdig onder bestaande WTO-regels en afspraken uitwerkt. De eerste signalen bij de voorbereiding van de G20 zijn echter nog niet positief en het recente bezoek van Merkel aan de VS geeft ook niet direct een boost aan ons vertrouwen in een goede afloop. Maar zoals we inmiddels allemaal weten, is twitteren vanaf de bank nog iets anders dan het land besturen.

Bart Jan Koopman Directeur Fenedex

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Inhouds opgave

Licht aan de horizon

Econoom John Lorié blikt terug op de ontwikkeling van de wereldhandel en waagt zich aan een voorspelling. 

Voorwoord 05 Ho tegen verkeerde soort protectionisme! Column 09 Domoor Ervaringen 12 Tony’s Chocolonely: choco-trots Verkenningen 18 Chili: strategische handelspartner 33 Kansen in China: de onvermijdelijke Chinese overheid 42 Spotlight op: Colombia Thema: Trends in Export 22 Licht aan de horizon 24 De 5 belangrijkste exporttrends 30 Export in het digitale tijdperk Expertise 36 Met zwetende handen naar Frankrijk? 38 Fiscale grenzen Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 44 Export Matters: Q&A 46 Agenda 49 Expats 50 evofenedex contact

April 2017 / Nr. 419

Chili: strategische handels partner

Veel bedrijven zien in het langste land ter wereld de ideale testmarkt voor Latijns-Amerika. Maak kennis met Chili. 

GLOBE MAGAZINE

Export in het digitale tijdperk

De nieuwste technologische innovaties klinken vaak nog als toekomstmuziek, maar kunnen nu al bepalend zijn voor exporteurs. 

30 24

De 5 belangrijkste exporttrends

Wat zijn de effecten van Brexit en het beleid van president Trump op de Nederlandse export? Waar liggen de kansen in 2017? Lees het in ons overzicht. 

Fiscale grenzen

Internationale fiscale vraagstukken komen vaak eerder om de hoek kijken dan gedacht. Waar kunt u zoal tegenaan lopen bij het opstarten van activiteiten over de grens? 

38 33

Kansen in China: de onvermijde lijke Chinese overheid

In China is de overheid bij vrijwel alle grote en middel grote bedrijven betrokken. Wie er makkelijk zaken wil doen, kan wel wat hulp gebruiken. De Nederlandse ambassade in Peking helpt ondernemers. 

April 2017 / Nr. 419

Bent u al AGS-proof? Wij wel! De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften. Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen. Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support. Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten. Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor. CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

GLOBE MAGAZINE

HEIN SCHOTSMAN

Domoor Ik schrijf in deze column over van alles, maar nooit over waarover het zou moeten gaan. Dit blad is bedoeld voor Nederlandse exporteurs; dus is het logisch om over uitvoer te schrijven. Maar telkens val ik weer voor de verleiding om uit te weiden over randverschijnselen. En dan kom ik bij onderwerpen als de euro, vluchtelingen en Johan Cruijff terecht. Dat moet anders.

Column

Vanuit zijn optiek als econoom geeft Hein Schotsman commentaar op internationale handels ontwikkelingen.

Deze keer dus de vraag: hoe ontwikkelt de uitvoer zich. Dat is een serieus onderwerp, want meestal is de uitvoer de aanjager van onze economische groei. Ik hoef het bovendien niet zelf te bedenken. Mijn collega Nico Klene is een bedreven analist van onze export. Lees maar zijn publicatie: Uitvoer, de betrouwbare groeimotor (https://insights.abnamro.nl/2016/12/ nederlandse-economie-in-zicht-uitvoer-de-betrouwbare-groeimotor/). Hij concludeert dat de uitvoer de afgelopen twintig jaar zorgde voor ongeveer de helft van onze economische groei. Dat is een ingewikkelde berekening. Uitvoer is uitvoer zou je denken, maar dat is te simpel. Het maakt voor de werkgelegenheid veel verschil of een uitgevoerd product in Nederland is gemaakt of dat importgoederen hier overgeladen worden en het land weer verlaten. Daar moet je voor corrigeren. Volgens het CBS verdienen we het meest aan de export van machines en machineonderdelen, gevolgd door aardgas. Het is trouwens maar net wat je bij elkaar veegt. Als ik alle agrarische bedrijfstakken op één hoop gooi, is dat de absolute ‘grootverdiener.’ Mijn collega laat ook zien hoe belangrijk de uitvoer was na de kredietcrisis. De binnenlandse bestedingen hebben het in de jaren na 2009 lang laten afweten. Maar de uitvoer is sinds 2010 continue gegroeid. Gemiddeld bedroeg de groei in de periode tussen 2010 en 2016 4,8%. Voor onze prognose van de Nederlandse uitvoer kijken we o.a. naar de verwachtingen voor de economische groei in de VS en de eurozone. Voor de VS verwachten we in 2017 aantrekkende groei; voor de eurozone ruwweg stabilisatie. Ook de wisselkoers spreekt een woordje mee. We vermoeden dat de dollar in de loop van dit jaar duurder wordt als de Amerikaanse centrale bank de rente verder verhoogt terwijl dat bij ons niet gebeurt. Mooie groeicijfers en een duurdere dollar: een prima kader voor opnieuw een goed jaar voor onze uitvoer. We ramen een groei van 4%.

Hein Schotsman is Senior Economist bij ABN-AMRO

En vervolgens heb ik toch weer die neiging om op risico’s voor deze prognose te wijzen en over politiek te schrijven. Als de vrijhandel aan banden wordt gelegd, als er importheffingen komen, als consumenten onzeker worden door verkiezingsuitslagen: allemaal potentiële vergelders van onze prachtige export-story. We kunnen het zomaar verknollen. Variërend op wat een Amerikaanse presidentskandidaat ooit zei: “It’s the politics, stupid!”

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Kort nieuws

Kort Bedrijven bezorgd over Brexit Nieuwe handelsafspraken tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk moeten in elk geval zorgen voor een gelijk speelveld, eenvoudige douaneregels en efficiënte goederenstromen. Dit stelt evofenedex na een rondgang onder meer dan honderd bedrijven die importeren uit of exporteren naar het Verenigd Koninkrijk. Een kwart van deze bedrijven ondervindt nu al hinder van de onzekerheid over de Brexit.

Uit de rondgang van evofenedex onder aangesloten bedrijven blijkt dat vrijwel alle bedrijven bezorgd zijn over de gevolgen van een uitein delijke Brexit. Het overgrote deel van de bedrijven vreest complexere douaneprocedures (72 procent), meer administratieve rompslomp (50 procent), hogere invoerrechten (47 procent), vertragingen aan de grens (44 procent) of hogere vervoers kosten (30 procent). Nieuwe handelsafspraken met het Verenigd Koninkrijk moeten daarom zorgen voor vrije markttoegang, een gelijk speelveld, een eenvoudige

douane zonder douaneheffingen, een efficiënte goederenstroom en gelijke producteisen. Zo’n 25 procent van de ondernemers ondervindt nu al hinder door de onzekerheid over de Brexit. Zo stellen Britse partners beslissingen of investeringen uit. Het Verenigd Koninkrijk is de derde handelspartner van Nederland, goed voor zo’n 300.000 banen. In totaal exporteerden bedrijven in 2015 voor 38 miljard euro aan goederen naar het Verenigd Koninkrijk. Daartegenover staat een import van 21 miljard euro.  Bron: evofenedex.nl

Advertentie

MAATWERK VOOR ZAKELIJKE VORDERINGEN IN EUROPA

INCASSEREN IN DE TAAL VAN UW DEBITEUR! Vanuit Nederland vliegen onze internationale advocaten naar debiteuren in Europa en daarbuiten om uw vorderingen te incasseren. Neem vrijblijvend contact met ons op: www.bierensgroup.com - +31 (0)20 312 11 00 - info@bierensgroup.com

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Vreemde zaken ELMAR OTTEN

Vreemde Zaken

De mannenarmband Aurum Brothers maakt stoere armbanden voor mannen met elementen van natuur steen en metaal. Ze worden wereldwijd verkocht, uitsluitend via een webshop. Wij vroegen een van de oprichters, Leandra van Bronckhorst, naar hun aanpak. Wie zijn de Aurum Brothers en waarom maken ze mannenarmbanden? “Het idee is ontstaan door Max, Scott en mijzelf in 2014. Een vriend van Max kwam terug uit de USA, waar armbanden voor mannen een kleine opkomst begon te maken. Hij vroeg of wij een armband voor hem konden maken. Er kwamen veel positieve reacties uit onze omgeving op het resultaat, dus we besloten om hiermee verder te gaan. Door trial & error en veel ambitie en passie zijn we uitgegroeid tot een bedrijf waar nu in totaal dertig man werken. De armbanden zijn handgemaakt en op maat, klanten moeten hun polsmaat aan ons doorgeven. De kwaliteit is hoog, we kiezen alleen de beste natuurstenen uit. We willen ook het verhaal achter de armband meegeven: wat is de symboliek en historie van de gebruikte stenen.” Jullie verkopen via een website en leveren via FedEx. Waar zitten jullie klanten? “Onze klanten zitten overal op de wereld, we hebben in meer dan honderd landen verkocht. Onze grootste groep klanten is te vinden in de USA, Duitsland, Frankrijk, Singapore, UAE en Australië. In al die landen gelden andere btwregels, daarom hebben we de aangifte buiten Nederland uitbesteed. We beperken onze financiële risico’s door met goede partners te werken. Mensen betalen bij

de aankoop van hun armband en die betaling wordt ook weer gevalideerd door Riskified, om mogelijke fraudeurs tegen te gaan. We hebben wel klanten in Mexico die in onrustige gebieden wonen, maar ook dit heeft tot nu toe geen problemen opgeleverd. Als het echt niet kan worden geleverd geeft FedEx dit ook aan. Op dit moment vinden al onze verkoop transacties plaats in US-dollars omdat NoordAmerika onze grootse afzetmarkt was en is. Deze transacties worden gestort op onze bank in Amerika. Zodoende voorkomen wij bepaalde oversea-fee’s van onze paymentservicesproviders. Wij betalen sommige internationale leveranciers buiten de EU met dollars vanuit onze US-bankrekening. Uiteindelijk worden met regelmatige boekingen naar onze Nederlandse bank, op basis van spotrates, de dollars omgezet naar euro’s.”

Aurum Brothers B.V. Opgericht: 2014 Hoofdkantoor: Drunen Voornaamste export product: Herenarmbanden Voornaamste export landen: USA, Duitsland en Australië Exportomzet: 99,9% Website: www.aurumbrothers.com

Wat hebben jullie geleerd van het verkopen via internet? “Je moet met veel factoren rekening houden. Hoe je je klanten aanspreekt, de lay-out van je website, hoe presenteer je de armbanden het beste op de foto. Door te testen met verschillende varianten kun je je site blijven verbeteren. Zodra we merken dat een verandering een positieve impact heeft op de verkoop, dan wordt die verandering permanent. De resultaten zijn soms erg verrassend en kunnen tegen je gevoel in gaan. Om mensen echt goed te bereiken, willen we gaan lokaliseren. Ons verdiepen in de cultuur en in de taal van de klant communiceren. Hierdoor kunnen wij elkaar nog beter gaan begrijpen.”

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

HARMEN WEIJER IVO VAN DER BENT

Bij Tony’s Chocolonely doen ze niet aan winstmaximalisatie, maar impactmaximalisatie. Het uiteindelijke doel: wereldwijd alle chocolade 100% slaafvrij.

Tony’s Chocolonely

Choco-trots In de wereldwijde markt van cacao en chocolade is Waarde. Hij wilde de erbarmelijke omstandigheden op het Nederlandse chocolademerk Tony’s Chocolonely de cacaoplantages in West-Afrika aan de kaak te stellen. de luis in de pels van grote merken als Mars en Nestlé. Met als doel om van binnenuit de chocolade-industrie te veranderen. Want vandaag de dag werken nog twee Maar die ‘luis’ is flink aan het groeien. Het doel is miljoen mensen illegaal en dus zonder rechten in deze ieder jaar 50% meer omzet te behalen. Zo ook in industrie. Ikzelf ben zes jaar geleden in Tony’s gestapt, 2017: van 30 naar 45 miljoen euro omzet. Maar voor omdat ik in chocolade een product zie waarvan iedereen Chief Chocolate Officer – ofwel directeur – Henk Jan houdt. Het is altijd een kadootje om Beltman van Tony’s Chocolonely chocolade te eten of te krijgen. Maar is deze groei slechts het middel om “De chocolade ik vond chocolade wel een ouderwets te komen tot het echte doel: 100% moet vooral lekker product, en de producenten waren in slaafvrije chocolade wereldwijd. Nederland in mineur. Terwijl we van zijn.” oudsher een flinke traditie hebben in Slechts weinigen zullen de opvallende de chocoladehandel, want nog steeds repen chocolade van Tony’s Chocois Amsterdam de grootste overslaghaven van cacao ter lonely niet hebben opgemerkt in de schappen van de wereld. Het werd tijd voor vernieuwing.” supermarkten in Nederland. Het eigenzinnige merk voert al vanaf de start in 2005 zijn eigen, specifieke manier van Opschaalbaar marketing: niet met tv-commercials, maar via uitgekiende Beltman komt uit de food- en drankenindustrie: hij werkte acties op sociale media. En heel belangrijk: het doel mag onder meer bij Heineken en Innocent. Bij die laatste dan ideëel zijn; de chocolade moet vooral lekker zijn, producent van vruchtensappen heeft hij de combinatie vertelt een even zakelijke als gepassioneerde Henk Jan van idealen en ondernemen ontdekt. Om deze producten Beltman. bij een breed publiek onder aandacht te brengen vereist slimme marketing, en dat begint bij een uitgekiende “Tony’s is opgericht door programmamaker Teun van de bedrijfsvoering. “Toen ik mij meldde bij Tony’s met het Keuken van het NTR tv-programma Keuringsdienst van

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

aanbod om hen te kopen en door te zetten, bleek al gauw probleem goed communiceren; daarmee is Teun begonnen dat de oprichters – programmamakers dus – en ik totaal door vooral tegen de gevestigde orde te schoppen. Ik heb verschillende DNA hebben. Zij wilden de misstanden aan het stokje daarna overgenomen door meer de samenwerde kaak stellen, en ik zei dat je dat alleen maar kan laten king te zoeken. Want 100% slaafvrije chocolade gaat niet zien als Tony’s een opschaalbaar bedrijf wordt.” over alleen onze chocolade, maar over alle chocolade.” En na een bezoek aan een cacaoplantage in West-Afrika Stap twee is het schaalbaar maken van 100% slaafvrije in 2011 was het voor Beltman helemaal productie. Tony’s Chocolonely moet duidelijk: deze industrie moet van binnen daarin het goede voorbeeld geven door “100% slaafvrij op een schaalbare manier te kunnen uit veranderen. “We moeten de keten gaat over dusdanig vormgeven dat we weer trots produceren. “Stap drie is ‘Inspire to act’: kunnen zijn op dit product. Als je ziet hoe álle chocolade.” alle grote chocoladeproducenten ter de plantagemedewerkers worden uitgewereld moeten het goede voorbeeld buit en hoe arm ze zijn, dan is chocolade overnemen. Ze hoeven ons niet na te plots geen kadootje meer.” doen, maar ze moeten wel naar ons kijken met het idee: wat kan ik van Tony’s leren om zelf toe te passen.” Ketenregie Inmiddels is Tony’s in Nederland in stap twee beland, Om die keten in beweging te brengen slaafvrij te gaan prowant het merk is heel bekend en steeds vermaarder duceren heeft Beltman Arjen Boekhold aangenomen als geworden. “Wereldwijd stellen we echter nog weinig ketenregisseur. “Arjen is afkomstig van maatschappelijke voor. Daarom willen we ook uitbreiden. En dat hadden we organisatie Solidaridad en samen hebben we een rourelatief makkelijk kunnen doen door te gaan expanderen tekaart naar 100% slaafvrije cacaoproductie opgesteld. naar Duitsland en Zweden, markten waar Nederlandse Die bestaat uit drie punten. Het begint met allereerst het bedrijven relatief eenvoudig op kunnen instappen.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

De keten van Tony’s In Ghana en Ivoorkust koopt inkooporganisatie Cacaosource voor Tony’s Chocolonely de cacaobonen in. Daarvoor betaalt Tony’s de prijs zoals die echt nodig is voor de medewerkers om niet in armoede te hoeven leven. Die ligt momenteel 25% boven de gangbare prijs. Daarna maakt de Belgische chocoladeproducent Barry Callebaut volgens de Tony’s recepten de zogeheten chocolade-couverture. Deze warme, vloeibare chocolade wordt getransporteerd per verwarmde vrachtwagen naar repen- en tablettenmakers Kings en Althaea (België). Daar wordt van deze ‘chocoladesoep’ de repen gemaakt met de karakteristieke vorm van ongelijke tabletdelen. Dit laatste is een bewuste keus, omdat Tony’s vindt dat de chocolade-industrie nog ongelijk is verdeeld. Müller Transport uit Holten haalt deze chocoladerepen op en vanaf dat moment verzorgt Tony’s de distributie naar de retail.

Het is dichtbij, logistiek goed te behappen, landen die vergelijkbaar zijn met Nederland.”

dat Tony’s sinds 2015 actief is in de VS. “We hebben in Portland, Oregon, voet aan Amerikaanse wal gekregen. We produceren niet in de VS, dat wordt nog steeds in Europa gedaan. Maar we kijken wel of het haalbaar is om de tabletten en repen in de VS te laten maken.”

Geld is middel Maar dan raak je een belangrijk punt bij Beltman: dit zijn allemaal commerciële en bedrijfskundige argumenten om deze markten te betreden. “Het is niet dat wij niet Voor de VS is het oorspronkelijke verhaal van Tony’s commercieel willen zijn, maar geld is voor ons een middel Chocolonely volkomen onbekend, dus Beltman moet hier om impact te maken met je product bij blanco beginnen. “Dat spel om met een mensen in Afrika. Geld zie ik als zuurstof blanco kaart te beginnen vind ik geweldig. “Geld zie ik als We liggen in een heel aantal steden in waarop je de race loopt, maar het is niet zuurstof waarop je vooral het westen en de midwest van de de finishstreep van de race.” En ook heel belangrijk: kiezen voor deze VS in de schappen van supermarkten. De de race loopt.” relatief makkelijke markten past niet rest van de VS bereiken we via onze webop de uitstippelde routekaart, zo legt shop. Vooral de doorstroming van onze Beltman uit. “Wanneer kiest een chocoladeproducent producten per winkel is voor mij een belangrijke KPI; en dat voor 100% slaafvrije cacaoproductie? Dat gebeurt pas als gaat heel goed. We haalden in de VS vorig jaar al een omje in een markt die zij als hun thuismarkt zien, het verschil zet van 7 ton. Dit jaar verwachten we een omzet van 3 tot 4 maakt. En dan kom je uit op Groot-Brittannië en vooral de miljoen dollar. Een goede smaak, relatief goedkoop en een Verenigde Staten.” funky wikkel is voor de meeste Amerikanen de reden om te Want de VS is – absoluut gezien – de grootste markt voor kiezen voor Tony’s. Maar we willen graag doordringen bij de chocoladeconsumptie ter wereld. ChocoladeproducenAmerikanen met onze belangrijkste argument: kies je voor ten Mars en Cadbury – onderdeel van Mondelez – zien Tony’s, dan wordt de wereld een stukje mooier. Daaraan deze landen dan ook als hun thuismarkt. Het is daarom moeten we in de VS nog flink werken”, erkent Beltman.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Garanties De enorme groeimarkt die de VS kan zijn, vraagt dat Tony’s aan de bron moet uitbreiden, en wel op een 100% slaafvrije manier. Daarom heeft het chocoladebedrijf de hulp ingeroepen van het in 2014 opgerichte Dutch Good Growth Fund (DGGF). Dit fonds is door het ministerie van Buitenlandse Zaken in opgezet om Nederlandse bedrijven te ondersteunen, die willen ondernemen in ontwikkelingslanden en opkomende markten. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) zorgt voor de uitvoering. “We hebben afgesproken dat DGGF een garantie verstrekt op de lening van onze bank – de Rabobank. Daarmee is ons risicoprofiel bij de bank verbeterd. Het was wel even een puzzel hoe dit in de bedrijfsvoering past, want DGGF is een nieuw fonds. Maar de combinatie is voor ons perfect: DGGF kijkt niet alleen naar rendement, maar vooral naar impact; de bank kijkt alleen naar rendement. Wij kijken naar impact én rendement, omdat we wel willen blijven bestaan. Want uiteindelijk wil ik – conform onze ‘schommelstoeltest’ – later als ik in het bejaardentehuis zit in die schommelstoel, met trots kunnen terugkijken en constateren dat we het goed hebben gedaan.”

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Ondernemers die willen ondernemen in ontwikkelingslanden, kunnen moeite hebben de financiering daarvan rond te krijgen. Het Dutch Good Growth Fund helpt mkb’ers die zakendoen met of in 68 ontwikkelingslanden en opkomende markten met op maat gemaakte dienstverlening. Door het verstrekken van financieringen en verzekeringen maakt het ministerie van Buitenlandse Zaken met het DGGF ontwikkelingsrelevante handel en investeringen mogelijk in een groot aantal landen. Voor meer informatie: www.dggf.nl.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

MARION KAPPEYNE VAN DE COPPELLO

In Chili liggen handels- en investeringskansen voor Nederlandse bedrijven. Het land is economisch en politiek stabiel en het vestigingsklimaat is er gunstig. Buitenlandse bedrijven gebruiken Chili vaak als hub om verdere commerciële uitbreiding in LatijnsAmerika mogelijk te maken.

Chili

Strategische handelspartner in Latijns-Amerika Chili is het langste land ter wereld. Gelegen tussen de Andes en de Pacific. In het noorden de Atacama woestijn, de droogste woestijn op aarde en proeftuin voor Marslandingen. In het zuiden Antarctica. Chili staat bekend om zijn open economie en heeft met veel landen in de wereld een bilateraal handelsakkoord gesloten. De Chileense overheid heeft in 2015 Invest Chile opgericht om buitenlandse investeringen aan te trekken. De ambassade helpt om kansen voor Nederland zichtbaar te maken, en ondersteunt bedrijven die deze kansen willen grijpen.

April 2017 / Nr. 419

Voor Nederlandse bedrijven is Chili een aantrekkelijk land om zaken mee te doen. Chili (17 miljoen inwoners) is een van de veiligste landen van Latijns-Amerika en kent weinig cor ruptie in vergelijking met omringende landen. Het land is economisch en politiek stabiel en heeft een open en exportgericht karakter. Dat maakt dat Nederlandse bedrijven met succes zaken doen in Chili. In 2015 werd er voor € 502 miljoen aan Nederlandse goederen naar Chili geëxporteerd. De waarde van de dienstenexport bedroeg € 294 miljoen. Volgens cijfers van de Nederlandsche Bank hadden

GLOBE MAGAZINE

Santiago, Chili

Nederlandse ondernemingen eind 2014 investeringen in Chili ter waarde van € 1,4 miljard. Zowel volgens de Wereldbank als het World Economic Forum staat Chili hoog op de lijst van landen met een aantrekkelijk vestigings-en investe ringsklimaat. Het is behoorlijk een voudig om een bedrijf op te richten. Loonkosten voor ongeschoold werk zijn relatief laag. Tegelijkertijd is er veel gekwalificeerd en hoog opgeleid personeel te vinden. De Chileense universiteiten behoren tot de beste in Latijns-Amerika. De Wereldbank verwacht bovendien dat de Chileense economie in 2017 met 2% zal groeien. Springplank

Chili maakt samen met Mexico en de opkomende markten Peru en Colom bia deel uit van de Pacific Alliance. Deze vier landen hebben een geza menlijke bevolking van 200 miljoen mensen en zijn goed voor de helft van de Latijns-Amerikaanse export en 35 procent van het bruto nationaal product van de regio.

Deze alliantie heeft tot doel vrij de economie en stimuleert de ontwik verkeer van mensen, goederen en keling van alternatieve energiebronnen diensten mogelijk te maken. Hier zoals zonne- en windenergie. Een van de door is Chili een handelsakkoorden die goede springplank Chili heeft gesloten is voor Nederlandse “Chili is een goede het associatieakkoord bedrijven die andere de Europese Unie. springplank voor met Latijns-Amerikaan Dat akkoord maakt het Latijns-Amerika.” mogelijk om Europese se markten willen betreden. Om Ne producten tariefvrij in derlandse bedrijven Chili in te voeren. Het daarbij te helpen is er extra capaciteit huidige EU-Chili associatieakkoord, op de ambassades in Chili en Panama. uit 2002, wordt de komende twee jaar Ook de aanstelling van een Regionale herzien. Een van de punten waarop de Business Developer met standplaats Europese Unie zal inzetten is erkenning Peru, die ‘de boer op gaat’ bij Neder van Europese diploma’s in Chili. landse bedrijven om hen de interes sante kansen te laten zien die er in de Ideale testmarkt regio liggen in onder meer de havenTijdens zakendoen in Chili is het Spaans en logistieke sector, onderstrepen de nog steeds de voertaal, ook al spreken potentie voor Nederlandse handel en steeds meer Chilenen in de zakenwereld investeringen in de regio. goed Engels. De Chilenen hechten aan de opbouw van een zakenrelatie, dat heeft De Chileense economie is in grote tijd en aandacht nodig. Als dat vertrouwen mate afhankelijk van de internationale eenmaal is opgebouwd, gaat het zaken handel (2015: 60,4% BBP), vooral doen een stuk gemakkelijker en houdt van de export van koper en dat maakt men zich aan contractuele afspraken. het land kwetsbaar. De Chileense Vorig jaar besloot Arte Viva, winnaar van overheid zet in op diversificatie van het Oranje Handelsmissiefonds, om de April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Chileense markt te verkennen. “Het opent deuren, zoals die van het Minis terie van Onderwijs, die normaal voor een klein Nederlands bedrijf gesloten zouden blijven. Via de ambassade ben je meteen binnen”, zei managing director Rob Marcus destijds in De Telegraaf. “Binnen één maand kregen we onze eerste order uit Chili binnen.”

Agrofood & Tuinbouw

De Chileense agrosector, na mijnbouw de belangrijkste economische sector, is een belangrijke bron van werkgelegen heid. Het vruchtbare centrale deel van het land heeft een gematigd klimaat, waar de fruit- en wijnproductie welig tiert. Meer naar het zuiden zijn aardappelen, zuivel, vlees, graan en de zalmproductie belangrijk.

Volgens de ‘Networked Consumption’ (gepubliceerd door Ericsson Con De landbouwsector groeide in 2016 sumerLab) is Chili het land met de met 5,5 %. Toch zijn er de komende meeste ‘netizens’ in Latijns-Amerika jaren hindernissen te nemen. Water (33%). Netizens staat voor ‘citizen schaarste en een hoge energierekening of the net’, mensen die zich actief in vragen om efficiënter gebruik. Net een online netwerk begeven. Volgens als oplopende arbeidskosten. Voor de het onderzoek, groeiende fruitpro zijn deze netizens ductie en -export “Via de vaak pioniers in het (vooral naar China) gebruik van diensten ambassade ben je zijn stekjes nodig of toepassingen. meteen binnen.” die in kassen worden Hierdoor wordt gekweekt. Goed Chili vaak omschre nieuws voor Ne ven als een ideale testmarkt. Grote derlandse bedrijven met expertise in buitenlandse bedrijven maken hier landbouwtechnologie. Van tuinbouw gebruik van om hun goederen en zaden tot rundergenetica, van aardap diensten uit te testen, voorafgaand aan pelrooiers tot tuinbouwkassen. En van de regionale of wereldwijde lancering. nieuwe verpakkings- en verwerkings Een voorbeeld is de productontwikke technieken tot betere controles in een ling van Coca-Cola Life. In Santiago, geavanceerd netwerk van laboratoria. de Europees aandoende hoofdstad Chili heeft het allemaal nodig, en is van dit langgerekte land wonen ca. 7 bereid om daarin te investeren. miljoen mensen, waardoor een grote De ambassade organiseerde vorig jaar groep consumenten binnen gemak een seminar over verbetering van de kelijk bereik ligt. Kansen voor Nederlandse ondernemers Volgens de Chileense overheid (InvestChile) hebben de volgende sectoren toekomst voor buitenlandse investeringen: de voedselindustrie, infrastructuur, mijnbouw, toerisme en energie. TNO bijvoorbeeld is de Chileense energiesector al aan het verkennen. De ambassade in Santiago de Chile ziet kansen voor duurzame handel en investeringen van Neder landse bedrijven in drie sectoren: agrofood & tuinbouw, water, en haven & logistiek (en infrastructuur).

April 2017 / Nr. 419

efficiëntie van de zuivelsector. Daar bleek dat de Nederlandse topsectoren agro en tuinbouw goed bekend staan in Chili. De Nederlandse bedrijven die op het seminar spraken – Rabobank (financiering), CRV (genetica), DSM (voeding) en Lely (auto matisering/melkrobots) – zijn al verschil lende jaren actief in Chili. De kennis van Wageningen University and Research Centre wordt alom geroemd. In november vorig jaar bezocht een Chileense delegatie Nederland om te leren van de Nederlandse zuivelketen in de geitenhouderij. De Chilenen weten heel goed dat je voor goede technologie en innovatieve oplossingen in de agrofood cluster bij Nederland moet zijn. En dat geldt ook voor lekkere kaas: de Nederlandse kwaliteitskazen worden gretig geconsumeerd door de rijkere laag van de bevolking. Haven en logistiek

Volgens de Wereldbank index uit 2016 heeft Chili na Panama de beste infra structuur in Zuid-Amerika. Chili heeft goede wegen, bruggen, tunnels en havens. Er is echter nog winst te behalen in de logistieke ketens, want de vervoerskosten zijn hoog. Chili investeert bijvoorbeeld in de aanleg van nieuwe wegen en havens, verbetering van koeling en opslag, betere en efficiëntere verpakking om de kwaliteit langer goed te houden. Terreinen waar

Watergezant Henk Ovink op Congress of the Future 2017

GLOBE MAGAZINE

een pilot voor integraal watermanagement in de vallei van de Elqui rivier, ten noor den van de hoofdstad Santiago. Ook de Nederlandse Deltares, Nijhuis Industries, Paques en Redox hebben hun weg naar Chili al gevonden.

Het Nederlands-Chileense bedrijf Southern Bulbs

Nederlandse kennis en technologie de gevraagde oplossingen kunnen bieden. Vorig jaar ondertekenden minister Koenders van Buitenlandse Zaken en de Chileense minister een intentie verklaring op het vlak van duurzame havenontwikkeling & logistiek. De Nederlandse bedrijven Boskalis, Arca dis, Steinweg, Van Oord en Fugro zijn al actief in Chili. Er bestaat interesse in Nederlandse machines, zoals sleep boten, baggerscheppen, stukken en onderdelen, maar ook diensten, kennis en expertise. Ook meer geavanceerde havenwerker-opleidingen zijn nodig, het Nederlandse STC gaat behalve in Colombia nu ook in Chili aan de slag. De Nederlandse ambassade in Santi ago ondersteunt STC met contacten binnen het Chileense ministerie van Onderwijs om aan deze samenwer king concretere vorm te geven. De komende jaren komen er nog veel meer kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Chili heeft de ambitie om de gateway voor Zuid-Amerika naar Azië te worden. Dat betekent uitbreiding voor bestaande havens, maar ook de bouw van een nieuwe ‘Puerto de Gran Escala’ (megaport) in San Antonio, of een verbinding dwars door het land naar Argentinië. Water

De zoetwatervoorraad en -toevoer in Chili neemt af als gevolg van de klimaatverandering. Naast energie is

water een essentieel element voor de Chileense productieve sectoren (voor namelijk mijnbouw en landbouw). Hoge golfslag als gevolg van het na tuurverschijnsel La Niña en tsunami’s als gevolg van aardbevingen zorgen voor enorme schade aan de infrastruc tuur van de (toeristische) badplaatsen en havens. De overheid bereidt investeringen voor in bijvoorbeeld waterreservoirs, irrigatiesystemen, ontziltingsinstal laties en kustverdedigingsprojecten. Ook de private havensector erkent de noodzaak om de havens te beschermen. Daarvoor is behoefte aan kennis over watermanagement. In 2015 was de ambassade betrokken bij de organisatie van een ‘influentials visit’ naar Nederland met vertegen woordigers van de Chileense overheid en kennisinstellingen. Dat leidde tot de ondertekening van een intentiever klaring tussen het Nederlands Minis terie van Infrastructuur en Milieu en het Chileense Ministerie van Open bare Werken, met als voornaamste doel het vergroten van de kansen voor Nederlandse bedrijven en kennisin stellingen op het gebied van water en waterbeheer.

De ambassade houdt de ontwikkelingen in Chili binnen deze drie sectoren goed in de gaten om te zien waar Nederlandse ex pertise van nut kan zijn. Belangrijk, want de Nederlandse bedrijven die in Chili succesvol zijn zorgen voor economische groei en banen in NL.

We staan voor u klaar Voor de Nederlandse bedrijven en ondernemers is er een lokale Nederlandse-Chileense Kamer van Koophandel: www.camarachileholanda.cl. Daarnaast organiseert de Nederlandse zakengemeenschap maandelijks een zakenlunch in Chili (www.zakenlunch.cl). Voor specifieke informatie over de Chileense landen tuinbouw, zie de landenpagina op agroberichtenbuitenland: http://chili.agroberichtenbuitenland.nl Overweegt u de stap naar Chili te zetten, neemt u dan vooral even contact op met RVO (www.rvo.nl) of de ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden te Santiago de Chile. Op http://chili.nlambassade.org vindt u onze contactgegevens en de laatste nieuwsfeiten. Wij helpen u graag op weg in dit boeiende Zuid-Amerikaanse land.

 Marion Kappeyne van de Coppello is de Nederlandse ambassadeur in Santiago de Chile.

Watergezant Henk Ovink werkte sindsdien samen met Deltares, Unes co-IHE en het Netherlands Water Platform aan verschillende concrete projecten zoals een Water Instituut en April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

2016 is een turbulent jaar geweest voor de wereldhandel. Econoom John Lorié blikt terug en waagt zich aan een voorspelling.

JOHN LORIÉ

Kentering wereldeconomie in zicht

Licht aan de horizon 350

2016 was een opmerkelijk jaar. Voor velen vooral in politieke zin. De Britten kozen ervoor de Euro pese Unie te verlaten en de VS heeft een nieuwe president die het land een nieuw tijdperk in wil leiden. Sinds de vroege zomer van 2016 domineert dit het nieuws. Je zou bijna vergeten dat er op econo misch gebied ook opmerkelijke ontwikkelingen zijn geweest. En die ontwikkelingen waren er zeker. De ontwikkeling van het mondiale bbp viel met ongeveer 2,5% tegen, vooral door haperingen in de groei in Amerika in het eerste kwartaal. Economische data lieten ook zien dat de groei in China terugloopt nu het land zich meer richt op dienstverlening in plaats van industriële productie. Daarbij werd een omslag zichtbaar in de ontwikkeling van de olieprijs. Die veerde na een flirt met een niveau van USD 25 per vat terug naar boven de USD 50, gestut door een OPEC-akkoord. Het zelfde geldt voor de prijzen van andere grondstoffen zoals ijzererts en koper die onder invloed van – beperkte – Chinese

April 2017 / Nr. 419

stimulering fors aantrokken. Wereldhandel profiteert nog niet Olie- en grondstoffenexporteurs Die wending is nog niet terug te zien in de groeicijfers van de wereld haalden opgelucht adem. En 250 handel, althans niet die van 2016. inderdaad, de sterk van olie en gas 200 De aanwas van de handel kwam uit afhankelijke Russische economie op 1,2%, en dat is zeer laag als wordt kroop langzaam, maar toch sneller 150 bedacht dat het langjarig gemiddelde dan verwacht, uit het dal. Landen in 100 op 5,5% ligt. Die lage groei wordt het Midden-Oosten zagen donkere vooral veroorzaakt door de ontwikwolken langzaam wegtrekken. 50 kelingen in China waar de importDe recessie in Zuid-Amerika kwam behoefte veel lager ligt nu China daarbij geleidelijk ten einde nu ook de 0 2011 ontwikkelingen 2012 2014 2015naar een 2016 2017 overschakelt dienstenecopolitieke in2013 Brazilië nomie. In Azië groeide de handel dan en Argentinië een wending ten goede ook met een uiterste magere 1,6%. hebben genomen. 2016 kan wel eens Amerika deed eveneens een duit het jaar zijn geweest van een in het zakje: er was in 2016 nauwekentering in de wereldeconomie. lijks handelsgroei, vooral door een 300

2013

2014

2015

2016

6 3 0 -3 -6 -9 -12 Wereld

Euro area

Handelsgroei in % (volume) – Bron: CPB

Azië

OostEuropa

LatijnsAmerika

GLOBE MAGAZINE

Trends in Export

naar 2,8%. Dit stut de handelsgroei. De voorspellingen voor de mondiale handelsgroei van de WTO, het IMF en het Atradius-model liggen dan ook hoger, rond de 3%. Het ligt daarbij in de verwachting dat de handelsgroei in Latijns-Amerika, Oost-Europa en ook de VS een relatief sterk herstel zal laten zien. Azië echter blijft gebukt gaan onder de omschakeling van de economie en het lagere groeipad van China. 2017 kan derhalve een jaar worden waarin ook de wereldhandel een kentering ten goede vertoont.

Economische Beleidsonzekerheid, Nieuws Index

350 300 250 200 150 100 50 0 2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Beleidsonzekerheid loopt op – Bron: Baker, Bloom and Davis

sterke dollar die de export drukte. En ook Zuid-Amerika, lijdend onder de afzwakkende Chinese groei en 2013 2014 2015 de eigen recessie, zag nauwelijks of geen 6 handelsgroei (0,4%). Herstel was er evenwel in Oost-Europa, 3 mede door de sterk opgevoerde 0 Russische energie-export. De Euro-3 pese handelsgroei viel terug, maar bleef -6 met 1,9% op een alleszins redelijk niveau. -9

verschillende landen te verdelen. Dat proces staat toch al onder druk omdat de grootste voordelen ervan al waren 2016 bereikt. En de onzekerheid die de uitkomsten van het Britse referendum (Brexit) en vooral de verkiezing van Trump in de VS ten aanzien van het beleid ten opzichte van internationale handel scheppen, doet daaraan uiteraard ook geen goed. Een studie van de Wereldbank geeft zelfs aan dat 75% van de vertraging van de mondi-12 Het zijn Wereld niet alleen de VS Chinese overin 2016 ten opzichte Euro area ale handelsgroei Azië OostLatijnsschakeling op een diensteneconomie van het jaar ervoor kan worden toegeEuropa Amerika en de dure dollar die de wereldhandel schreven aan die onzekerheid. parten spelen. Er is meer aan de hand. Investeringen, die handels “De marges voor intensief zijn, blijven (ver) achter. In 2016 krompen de investeringen in de de voorspellingen VS en Azië met 3% en in Latijns-Amezijn ruim.” rika met 7%. Verder speelt het steeds verder oprukkende protectionisme een rol. Cijfers van de WTO geven Voorzichtig positief aan dat de ingevoerde handelsbeperToch gloort er licht aan de horizon. kende maatregelen dan ook in 2016 Geholpen door het herstel in de weer zijn opgelopen. Hiermee zet de grondstoffenprijzen trekken naar trend sinds de crisis van 2009 door. verwachting vooral de investeringen Handelsfinanciering is, ondanks de in Latijns-Amerika, de eurozone en lage rentes, daarbij nog altijd niet de VS in 2017 voorzichtig weer aan. ruim. Dit maakt het voor bedrijven Mede hierdoor klimt de verwachte moeilijker om de productie over bbp-groei in de wereld in 2017

Hierbij moet worden vermeld dat de marges voor de voorspellingen ruim zijn: bijvoorbeeld de WTO geeft 1,8% - 3,1% aan. Dit markeert de grote onzekerheid rond de handelsgroeivoorspellingen. Deze wordt gevoed door de opkomst van de al vermelde nieuwe politieke wind die staat voor een meer nationalistisch economisch beleid. De uitkomst van het Brexit-referendum en de verkiezing van Trump in de VS zijn hiervan reflecties, maar ook in Italië, Frankrijk en zelfs Nederland is die ontwikkeling zichtbaar. De index van de Economische Beleidsonzekerheid is dan ook verdrievoudigd sinds het begin van 2016, met hele duidelijke pieken na de Brexit en de Amerikaanse verkiezingen. De Nederlandse export kan zich dus verheugen op een jaar waarin de internationale handel aantrekt. Maar tegelijker tijd is de onzekerheid waarmee deze verwachting omgeven is lange tijd niet zo groot geweest. In het hierna volgende artikel kunt u lezen, wat Nederlandse exporteurs zélf van 2017 verwachten.

 John Lorié is chief economist bij Atradius Credit Insurance N.V.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Trends in Export ARLETTE VAN DER VLIET

Atradius en evofenedex brengen met het onderzoek Trends in Export de toekomst van de internationale handel in kaart. Onderzoek Trends in Export 2017

De vijf belangrijkste exporttrends in 2017 2016 was een bewogen (export)jaar. De Britten kozen ervoor de Europese Unie te verlaten en Amerika betreedt met een nieuwe president onbekend terrein. Brazilië lijkt eindelijk economisch gezien in rustiger vaarwater te komen en gelukkig draait de Duitse ex portmotor weer op volle toeren. Zien we deze ontwik kelingen terug in de resultaten en verwachtingen van Nederlandse exporteurs? We zetten de vijf belang rijkste trends uit het onderzoek Trends in Export 2017 voor u op een rij.

Trend 1: Groeiverwachtingen exporteurs blijven hoog Exporteurs geven aan dat hun exportomzet in 2016 met gemiddeld 6% is gegroeid. Dit percentage is fors lager dan de groeiverwachting van 10% die zij begin 2016 uitspraken. Hoewel het nog altijd een mooi resultaat is, is dit wel het laagste groeicijfer na 2009, het jaar dat de export zelfs daalde. De ‘tegenvallende’ resultaten hebben echter geen effect op de verwachtingen die Nederlandse exporteurs voor 2017 hebben. Zij denken dit jaar met 9% te kunnen gaan groeien. Dit goede nieuws wordt nog versterkt door positieve groeiprognoses vanuit alle sectoren. De tien grootste branches binnen het onderzoek hebben in 2016 hun export allemaal zien groeien. Ook voor 2017 zijn zij positief gestemd. De meeste groei is in 2016 behaald binnen de sectoren overige consumentenproducten (21%) en bouwproducten (17%). Dit zijn tevens de sectoren die het meest positief zijn voor 2017, zij zitten met een groeiverwachting van 14% ruim boven het landelijk

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Ranking top 10 exportbestemmingen binnen de EU

Groei exportomzet 2013 - 2017

gemiddelde. Het algehele vertrouwen in het wereldwijde economische klimaat is voor het tweede jaar op rij hoger, het gemiddelde exporteursvertrouwen komt dit jaar uit op een 6,9; het hoogste cijfer sinds de start van de meting. Trend 2: Weinig verandering in belangrijkste exportÂ markten Duitsland is en blijft onze belangrijkste handelspartner (81% van de Nederlandse exporteurs geeft aan te handelen met ons buurland), gevolgd door BelgiĂŤ (75%), Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Polen staat dit jaar voor het eerst in de top 5, ten koste van Denemarken dat maar liefst drie plekken zakt. Ook op de markten buiten de EU zien we slechts een paar verschuivingen. Traditiegetrouw zien we naast Zwitserland en Noorwegen nog altijd de Verenigde Staten, Rusland, Turkije en China in de top 5, al zakt Rusland opnieuw een plekje. Trend 3: Groeiverwachting hoog voor Verenigde Staten Al enkele jaren zien we dat de Verenigde Staten aan populariteit wint onder exporteurs. In 2016 heeft 58% van de exporteurs groei weten te behalen op deze markt, voor 2017 denkt zelfs 70% hun omzet te kunnen verhogen. Het

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Top 5 (11) voornemen nieuwe markten 2017

‘America First’ beleid van de nieuwe Amerikaanse president Trump, lijkt op dit moment nog geen effect te hebben op de verwachtingen van exporteurs. Andere groeimarkten zijn Duitsland, Canada, Vietnam en Iran. Maar ook Polen komt de top 10 van groeimarkten binnen, wat mooi aansluit bij de eerder genoemde top 5 notering als belangrijkste exportmarkt. Een aantal van de groeilanden zien we ook terug bij de nieuwe exportmarkten. In 2016 hebben 11% van de exporteurs Iran aan hun portfolio toegevoegd. Gevolgd door China en de Verenigde Staten. Voor 2017 lijken exporteurs hun pijlen te richten op wederom de Verenigde Staten, Canada en Duitsland. Trend 4: Verenigd Koninkrijk voor het eerst bij markten die dalen Voor het eerst staat het Verenigd Koninkrijk in de top 10 van markten waar exporteurs een dalende exportomzet zien. Vorig jaar sloot dit land de top 5 van groeimarkten nog af. In 2016 zag 25% zijn export in het Verenigd Koninkrijk dalen, hiermee waren zij de vijfde daalmarkt. Ook voor 2017 bekleedt het Verenigd Koninkrijk deze plek. Mogelijke verklaring is de aankomende Brexit. Uit ander onderzoek van evofenedex bleek al dat exporteurs vrezen

Trends in Export

voor complexere douaneprocedures, meer administratieve rompslomp en hogere invoerrechten. Een kwart van de ondernemers ondervindt nu al hinder door de onzekerheid over de Brexit. Zo stellen Britse partners beslissingen of investeringen uit. De lijst van daalmarkten wordt aangevoerd door Oekraïne, Turkije, Egypte en Israël. Veel van deze landen hebben te maken met een verslechterde economische situatie of politieke onrust. Trend 5: Angst voor protectionisme Met het oog op ontwikkelingen in belangrijke markten zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk is dit jaar onderzocht of exporteurs meer last hebben van protectionisme. Ruim de helft (57%) geeft aan dat ze de afgelopen jaren meer protectionisme zijn tegengekomen. Een derde heeft ook daadwerkelijk regelmatig tot zeer vaak last van protectionistische maatregelen bij het internationaal zakendoen. Met name wetgeving, bureaucratie, handelsbeperkingen en invoerheffingen zorgen voor belemmeringen. Vragen we exporteurs naar de toekomst, dan geeft 63% aan dat naar verwachting het protectionisme in de wereld zal toenemen. Als reden hiervoor wordt onder meer het beleid van de Amerikaanse president Trump genoemd.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Trends in Export

Top 10 verwachte dalers 2017 en gerealiseerd 2016

Exporteurs maken zich hier dus zorgen over, ook al verwachten ze op de korte termijn nog geen grote negatieve gevolgen te zien, de Verenigde Staten blijft immers een potentiele groeimarkt. Geheel in lijn met de zorgen over protectionisme en het toenemen van handelsbelemmeringen, zien we dat 81% van de respondenten graag ziet dat de Europese Unie blijft investeren in het afsluiten van nieuwe handelsakkoorden. Het wegnemen van handelsbarriĂ¨res is voor 70% het belangrijkste voordeel van zulke verdragen. Wel ziet het bedrijfsleven graag dat partijen als de Nederlandse overheid, brancheverenigingen en evofenedex meer communiceren over handelsakkoorden.

GeĂŻnteresseerd in alle onderzoeksÂresultaten? Download dan het volledige rapport Trends in Export 2017 op: www.trendsinexport.nl 014 2015 2 0 1 6 2 0 1 7 2 0 1 8

April 2017 / Nr. 419

Ervaren toegenomen protectionisme per branche

Wij geven uw grenzeloze ambities een vliegende start.

Een vreemde taal, cultuur en manier van zakendoen; kennis waarover wij beschikken en die wij graag met u delen. Wij zoeken voor u een lokale collega, met kennis van het land ĂŠn de markt. En die qua ambitie matcht met uw ambitie. Met de juiste aanpak en mensen ligt de wereld voor u open!

Wij matchen internationale ambities www.velde.nl/internationaal BelgiĂŤ | Duitsland | Frankrijk | United Kingdom

GLOBE MAGAZINE

PAUL BUITINK EN DIRK HAGENER

De nieuwste technologische innovaties klinken vaak nog als toekomstmuziek. Maar tijdige invoering ervan zet de toon voor de concurrentiekracht van de exporteur.

Wat is blockchain?

Export in het digitale tijdperk Net zoals stoomkracht, elektrische energie en informatietechnologie het begin inluidden van een nieuw tijdperk en elk op hun beurt een enorme boost hebben gegeven aan het productieproces, zullen ook de ontwikkelingen van de vierde industriële revolutie, met ontwikkelingen als nanotechnologie, 3d-printing, slimme robotisering en zelfrijdende voertuigen, van doorslaggevende betekenis zijn voor de verdere evolutie van bedrijfsvoering.

sectoren geven in het onderzoek aan met digitalisering te maken te hebben, maar het soort en de impact verschilt. Met name robotisering en 3D-printing hebben invloed, die als positief tot zeer positief wordt gezien. Grote onbekende is blockchaintechnologie, waar exporteurs ook nog het minst een impact van verwachten en niet weten of dit nu positief of negatief zal uitwerken voor hun industrie.

Wat is blockchain? Blockchain komt van alle genoemde technologische In het jaarlijkse onderzoek Trends in Export is exporteurs ontwikkelingen relatief recent om de hoek kijken. Bitcoin, gevraagd in hoeverre technologische ontwikkelingen de toepassing die blockchaintechnologie in 2009 voor het en innovaties nu al impact op hun eerst heeft gebruikt, is de enige blockchain business hebben of dat in de (nabije) die zich tot op heden langdurig bewezen “Blockchain is toekomst zullen krijgen. De invloed heeft. De originele opzet hiervan blijkt een relatief nieuwe niet toepasbaar door banken vanwege blijkt alom aanwezig, zij het in wisselende mate. Vooral blockchain regelgeving en regulaties. Daarom ontstaan technologie.” blijkt nog een grote onbekende bij er nu verschillende versies van blockchain exporterend Nederland. (ook wel Distributed Ledger Technologies of DLTs genoemd) die afwijken van de originele architectuur. Er Digitalisering – een overkoepelende term voor diverse wordt ook hevig gedebatteerd of die alternatieve versies wel technologische ontwikkelingen – manifesteert zich in blockchain genoemd mogen worden. diverse vormen. Naar mate van ‘volwassenheid’ zijn big data, robotisering, 3D printing, zelfrijdende voertuigen Maar wat is het nu precies? Eenvoudig gesteld is het en blockchain (dat van alle genoemde innovaties nog het een technologie die het mogelijk maakt om transacties meest in de kinderschoenen staat) de vijf belangrijkste tussen twee partijen op een vertrouwelijke manier te vormen die exporteurs in de praktijk tegenkomen. Alle kunnen uitvoeren, zonder dat er een tussenpartij bij

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Trends in Export nodig is. Technisch gezien gebeurt dit met zogeheten cryptografische algoritmes om zeker te zijn dat er achteraf niet met historische transacties kan worden gefraudeerd. De transactie die tussen de partijen plaatsvindt is via een blockchain – letterlijk een keten van blokken met transacties – transparant en dus verifieerbaar. Iedere deelnemer van een blockchain heeft een kopie van de informatie van een gezamenlijke transactie. In grote lijnen zorgt de technologie dus voor meer vertrouwen, in plaats van de eerder genoemde vertrouwde tussenpartij. Blockchaintechnologie ondergaat stapsgewijs een evolutie die zich steeds beter leent voor gebruik binnen de regelgeving binnen met name de financiële industrie. Ondanks deze ontwikkelingen wordt het doorgaans echter nog gezien als een hype, net als 3D-printing toen het voor het eerst werd geïntroduceerd. Men zag onbegrensde mogelijkheden en reageerde teleurgesteld toen bleek dat je toch niet álles kan printen. Inmiddels zitten we in een situatie waarin we zien dat heel veel wél kan; 4D-printing,waarbij geprinte structuren onder specifieke omstandigheden een andere vorm kunnen aannemen, staat inmiddels zelfs voor de deur. Wij verwachten voor blockchain dezelfde ontwikkeling. Nu wordt op blockchain nog wat terughoudend gereageerd. Maar de toepassingen zijn legio. Zo zijn er consortia binnen banken (R3) en verzekeraars (B3i) die de mogelijkheden van blockchain onderzoeken om financiële transacties te faciliteren (banken) en de uitwisseling van data tussen verzekeraars en herverzekeraars efficiënter te laten verlopen. Een ander voorbeeld is de logistieke sector die begin vorig jaar is begonnen met een 16-ledig consortium met een totale investering van 2,2 miljoen euro. Met TU Delft aan de leiding wordt er gekeken naar ketenfinanciering, voorraadfinanciering en circulaire economie. Atradius zelf heeft recent meegedaan aan een zogenaamde hackathon om te kijken in hoeverre een blockchain kan helpen internationale Kamer van Koophandel nummers te genereren en delen. Waarom is het een belangrijke ontwikkeling? Vertrouwen vormt de basis van internationaal zakendoen. Vertrouwen dat de geleverde goederen functioneel en kwalitatief voldoen aan de vraag, dat ze op tijd en op de juiste plek geleverd worden, dat ze op tijd betaald worden tegen de afgesproken prijs. Partijen leggen dit vast in diverse overeenkomsten, vaak met tussenkomst van de nodige tussenpersonen als bijvoorbeeld expediteurs, banken en kredietverzekeraars. Als je uitgaat van blockchain als een gedecentraliseerd grootboek van alle transacties binnen een peer-to-peer netwerk, is het grote voordeel van blockchaintechnologie dat iedere deelnemer uit kan gaan van één waarheid van de ledger (database).

Ondernemers over de impact van technologische innovaties.

Ondernemers zijn overwegend positief over technologische innovaties.

Neem het voorbeeld van een Letter of Credit. Mijlpalen als het verschepen, de ontvangst en de vrijgave van goederen kunnen allemaal op een blockchain geverifieerd worden. Dit zorgt voor meer transparantie, efficiëntie, minder papierwerk, meer zekerheid en vertrouwen. Mogelijkheden hiervoor zijn er nu ook al buiten blockchain, maar dan gaat het om platforms die onder een bepaalde eigenaar vallen en dan speelt de vraag weer of je dat bedrijf voldoende vertrouwt. Wat betekent dit voor exporteurs? Wij zien vooral mogelijkheden op het gebied van handelsfinanciering. Blockchaintechnologie kan een flinke impuls geven aan internationale handel doordat het een aantal barrières wegneemt. Zo wordt het mogelijk dat financiële transacties bijna ‘real time’ kunnen worden uitgevoerd. In de praktijk duurt een overboeking nog wel enkele seconden tot een paar minuten en langer, maar dit is aanzienlijk sneller en goedkoper dan een traditionele banktransactie in een land buiten Europa. Momenteel is blockchain echter nog niet geschikt voor grote aantallen transacties. Dit, en een groot aantal andere vragen die gerelateerd zijn aan de technologie, zal zich eerst wat verder moeten ontwikkelen.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Trends in Export Welke mogelijkheden ziet Atradius voor blockchain? Door wettelijke restricties is het gebruik van blockchain nu nog beperkt binnen de financiële en verzekeringsindustrie. Eenmaal opgelost, kan blockchain echter leiden tot een verbetering van financiële processen. Zo zouden wij als kredietverzekeraar blockchainbetalingen kunnen verzekeren en kredietinformatie of ratings kunnen toevoegen aan transacties. Een van de nieuwe ontwikkelingen binnen blockchain zijn zogeheten ‘smart contracts’. Je kunt hiermee een bepaalde automatisering ontwikkelen in een blockchain, bijvoorbeeld voor claimindicaties. Je zou dan in het systeem kunnen zetten, dat er automatische verificatie plaatsvindt van facturen tot een bepaald bedrag en dat daarop meteen wordt uitbetaald, uiteraard wel onder van te voren vastgestelde voorwaarden. Ook die voorwaarden kunnen van te voren worden gecodeerd in de blockchain. Fraude wordt hierdoor geminimaliseerd omdat elke situatie objectief door de blockchain kan worden geautomatiseerd en geverifieerd. Wij kijken uiteraard naar dat soort ontwikkelingen om te zien of wij ze kunnen gebruiken voor een verdere optimalisering van ons bedrijfsproces. Meer in het algemeen onderzoeken wij hoe wij de systemen van

onze klanten en ons eigen systeem steeds meer met elkaar kunnen verbinden. Nu al maken wij gebruik van de mogelijkheden van big data. Door structuur aan te brengen en verbanden te leggen krijgen data een voorspellende waarde op basis waarvan bijvoorbeeld onze kredietanalisten hun beoordelingen mede kunnen baseren. De beveiligde omgeving van een blockchain zorgt voor het gewenste vertrouwen. Maar uiteindelijk gaat het er bij verzekeren om dat het risico door een partij wordt gedragen. Dat doen wij als verzekeraar. En hoeveel er uiteindelijk ook in systemen gevangen kan worden, het zijn uiteindelijk toch personen die zakendoen met elkaar. Dat is voor ons niet anders. Als het gaat om kennis vergaren over de individuele situatie van een klant en inzicht verkrijgen over zijn kansen en uitdagingen, zodat wij ook al die factoren kunnen meenemen in onze beoordeling om hem optimaal te kunnen ondersteunen, dan gaat dat toch het best door persoonlijk met elkaar aan tafel te zitten. Alleen zo kan je langdurige klantrelaties opbouwen. Verzekeren blijft mensenwerk.

 Paul Buitink is manager accountmanagement bij Atradius Nederland en spreker op het gebied van blockchaintechnologie. Dirk Hagener is director strategy and corporate development bij Atradius.

De impact verschilt aanzienlijk per branche.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

In China is de overheid bij vrijwel alle grote en middelgrote bedrijven betrokken. Wie er makkelijk zaken wil doen, kan wel wat hulp gebruiken. De Nederlandse ambassade in Peking helpt ondernemers.

ELSKE SMITH X

Vierluik Kansen in China – slot

De onvermijdelijke Chinese overheid China, de tweede wereldeconomie, een land dat 239 keer groter is dan Nederland, heeft een enorme aantrekkingskracht op Nederlandse ondernemingen. Het is niet moeilijk om je in te beelden dat met een bevolking van bijna 1,4 miljard mensen er een enorm marktpotentieel is. Waar China zich recent onderscheidde door lage lonen en de bijbehorende productiekosten, is dit de laatste jaren aan het veranderen. Want naast het aantal inwoners en het inkomen is de koopkracht van de Chinese consument aanzienlijk gegroeid.

Peking

Ondanks het potentieel is China geen markt voor beginners; taal, cultuur, de ondoorzichtigheid van het Chinese beleid, de dominante rol van de overheid of de soms gebrekkige werking van het rechtssysteem maken het zakendoen in China uitdagend, zo niet soms frustrerend. De Nederlandse Ambassade in China kan hier een rol in spelen. “De ambassade kan heel veel doen voor bedrijven, maar je moet er wel binnenstappen”, stelt Jan Cortenbach van diervoederbedrijf De Heus. “Een voorbeeld is het verbod op de import van Nederlandse eendagskuikens in China. De ambassade probeert op dit moment deze import mogelijk te maken. Het opheffen van dit soort blokkades voor het bedrijfsleven kan ik in mijn eentje niet bewerkstelligen bij de Chinese overheid. Ik kan het wel bij de ambassade aankaarten en die pakken het

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

De Grote Hal van het Volk aan het Plein van de Hemelse Vrede is de zetel van het Nationaal Volkscongres.

vervolgens op hoger niveau op. Op het moment dat we kuikens mogen importeren, ontvang ik een mailtje van de ambassade en dan kan ik direct naar mijn klanten toe.”

van Plantipp. “De ambassade is voor mij echt een toegangspoort om contact te krijgen met zowel Nederlandse bedrijven in China als Chinese bedrijven.”

Uit een recent onderzoek van de EU Chamber of Commerce komt naar voren dat Europese investeerders zich minder welkom voelen dan in het verleden. Een enquête uitgevoerd door de ambassade onder Nederlandse bedrijven bevestigde dit beeld gedeeltelijk, tegelijkertijd waren de bedrijven ook positief over de toekomst.

Daarnaast biedt het economische netwerk een aantal producten en diensten aan – marktscans, sectorrapporten, missies en delegaties, company checks en diensten rondom maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Allemaal zaken die de weg naar internationaal ondernemen in China verder kunnen vergemakkelijken.

“Het Nederlandse postennetwerk kan bedrijven op weg helpen. Denk aan het geven van praktische informatie over zakendoen in China vooraf of met het vinden van verdere informatie en het leggen van de eerste contacten”, vertelt Elske Smith. In China zijn goede relaties een cruciale voorwaarde voor zaken doen. “Dat de ambassade actief deelneemt aan beurzen en bedrijven de mogelijkheid biedt om mee te gaan vind ik heel positief”, vertelt Kim van Rijssen

April 2017 / Nr. 419

“Goede relaties zijn een cruciale voorwaarde voor zaken doen.” Voor succesvol ondernemen is meer nodig dan ervaring en een goede voorbereiding. Je moet bijvoorbeeld ook op zoek gaan naar de niche markten. Er zijn volop kansen in China, maar geen quick-wins. De Nederlandse ambassade heeft

enkele van deze nichemarkten geïdentificeerd. Zo zijn er kansen te vinden in de landbouwsector maar ook een nieuw thema biedt mogelijkheden voor het Nederlands bedrijfsleven. “Met de toename van het inkomen en meer vrije tijd, wil de Chinese middenklasse niet alleen veilig en gezond eten, maar groeit ook de interesse in de vrijetijdseconomie, waaronder sport”, zo licht Elske Smith toe. Kansen in de Landbouw De Chinese landbouw zit in een belangrijke fase van ontwikkeling. De sector wordt nog gedomineerd door enkele honderden miljoenen kleinschalige boerenbedrijven. Deze kleinschaligheid belemmert de verhoging van de productiviteit en kwaliteit van Chinese landbouw. De afgelopen tijd zijn er verschillende voedselschandalen in het nieuws geweest waardoor de Chinese consument minder vertrouwen heeft in de eigen Chinese producten. Hierdoor is er meer vraag ontstaan naar buitenlandse producten waaronder Nederlandse landbouwproducten. China (inclusief Hong Kong) is uit-

GLOBE MAGAZINE

gegroeid tot de belangrijkste ‘derde landenmarkt’ voor Nederlandse landbouwproducten ($ 3,3 miljard in 2015, waarvan China $ 2,0 miljard en Hong Kong $ 1,3 miljard). Daarbij kwam de export naar China van Nederlandse machinerie voor de landbouw en voedselverwerkende industrie in 2015 uit op $ 124 miljoen. De zes belangrijkste export categorieën van landbouwproducten naar China zijn achtereenvolgens; zuivel (inclusief zuigelingenvoeding), huiden, vlees, bloemen en planten, dranken en vis. Veel Nederlandse bedrijven hebben al een vestiging in China. “In Nederland wordt het belang van de Chinese overheid in het bedrijfsleven vaak onderschat. De rol van de Chinese overheid in het bedrijfsleven is namelijk mega. Vandaag de dag is de overheid bij alle grote en middelgrote bedrijven, vanaf honderd man of meer, op een of andere manier bij betrokken. Hierdoor hebben bedrijven de Nederlandse overheid nodig om relaties te leggen” vertelt Oscar Niezen van Cohort. “De combinatie van de ambassade, consulaten en NBSO’ s vind ik ideaal, je kunt door deze opzet altijd de hulp van de Nederlandse overheid inroepen als je een nieuwe regio wilt ontdekken.” Ontwikkelingen in de sport President Xi wil het land opstuwen in de (voetbal)vaart der volkeren, mede vanwege de zeer matige prestaties van het nationale voetbalteam. De ontwikkeling is gebaat bij jeugdprogramma’s en de president heeft verordonneerd dat alle lagere en

middelbare scholen voetballessen in het curriculum moeten opnemen. De ontwikkelingen in het jeugdvoetbal hebben een sneeuwbaleffect voor aanpalende diensten en producten. Veel steden leggen sportparken en voetbalvelden aan om aan de groeiende vraag te voldoen. Hierdoor heeft China behoefte aan expertise en producten zoals het aanleggen van (kunst)grasvelden, verlichting en management van sportfaciliteiten en voetbalcoaching.

“De overheid is bij alle grote bedrijven betrokken.” Maar het is niet alleen voetbal dat de klok slaat. In 2022 zijn in Beijing de Olympische winterspelen. Daarmee is Beijing de eerste stad die zowel zomer als winterspelen organiseert. Tot voor kort was het beoefenen van wintersport in China zeldzaam, maar met een groeiende groep middenklassers beginnen de westerse sporten populair te worden, zoals skiën, (kunst)schaatsen en ijshockey. De Chinese overheid schat in dat in 2025 meer dan 300 miljoen mensen betrokken zijn bij wintersport. Twee Nederlandse ondernemers hebben de trend al zien aankomen, Maxxtracks, een bedrijf gespecialiseerd in indoorskibanen, heeft hier al verschillende banen gebouwd in samenwerking met een Chinese partner. Het bedrijf Ice-World heeft een stevige positie opgebouwd met het aanleggen van sporten evenementijsbanen. De ambassade heeft hierbij

een belangrijke rol gespeeld, zo legt Gianni Girolami uit: “De organisatie van de Beijing Olympische Winterspelen in 2022 wordt sterk door de Chinese overheid gedomineerd. Met hulp van de ambassade is ons bedrijf bij onder meer het Ministerie van Sport geïntroduceerd. Hierdoor konden we aan tafel schuiven met de key-decisionmakers. Ook begeleidde de ambassade ons bij de eerste ontmoeting met de beleids makers, waardoor onze onderneming in China in aanzien toenam. Dit heeft ons een voet tussen de deur gegeven.” Tot slot Natuurlijk doe je het ondernemen zelf; je kansen bepalen, je risico’s inschatten. De Nederlandse ambassade en het Nederlandse postennetwerk kan u daarbij op weg helpen. Vanwege het belang dat China hecht aan de overheid, misschien nog wel meer dan elders in de wereld. Soms is simpelweg onze aanwezigheid al genoeg. Uw ervaringen zijn voor ons altijd belangrijk. Daarmee weten wat er speelt en kunnen we richting instanties actie ondernemen. U bent dan ook altijd welkom om contact op te nemen of op een van onze kantoren langs te komen. We maken graag tijd.

 Elske Smith is hoofd Economische Afdeling Nederlandse Ambassade Peking. E-mail: pek-ea@minbuza.nl

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

DAAN VAN BOXTEL

Ondernemen in Frankrijk? Veel Nederlanders zien er tegen op, maar met de juiste begeleiding is de drempel zo genomen.

Met zwetende handen naar Frankrijk? Het blijft voor veel Nederlandse ondernemers maar een moeilijk land, Frankrijk. De taal, de cultuur en de reputatie van de Fransen nodigen niet uit om de stap te zetten. Expert Wim van Teeffelen van OndernemenFrankrijk en ondernemer Ryan Kalkhoven leggen uit dat het niet zo lastig hoeft te zijn als je bepaalde zaken in ogenschouw neemt. .

Ryan Kalkhoven, eigenaar van Yeastar en ervaringsdeskundige wat betreft dit onderwerp: “Het is een vreemde markt met een vreemde taal en andere zakencultuur. Dat maakt het lastig. Je begint helemaal opnieuw.” En wie laat je jouw product daar dan verkopen als je eenmaal van start kunt? Van Teeffelen heeft daar zo zijn eigen ideeën over. “In Nederland kun je redelijk gemakkelijk met een agent beginnen. Als je dat “Revenu in het Frans is inkomen. In het Engels betekent in Frankrijk doet en je wilt van jouw agent commercial het omzet. Ik leg het altijd uit, maar ergens na een half af, praat je over serieuze schadevergoedingen. Neem jaar is men dat vergeten en komen ze terug bij me met liever direct iemand in loondienst en dan het liefst een een aanslag die in hun ogen niet klopt.” Fransman. Het is eenvoudiger om van Van Teeffelen weet waar hij het over een werknemer af te komen. Heb je de “Het is ons heeft. Met Ondernemen-Frankrijk helpt verkeerde persoon ingehuurd dan gaat je hij kleine ondernemers een Franse dat wel geld kosten, dat is zo.” Kalkhoven eigenlijk enorm vestiging op te zetten. Hij regelt het had het geluk om direct een geschikte meegevallen.” papierwerk van A tot Z zodat bedrijven Fransman te kunnen aantrekken om de direct van start kunnen gaan met het sales op zich te nemen. “Via mijn eigen verkopen van hun product of dienst. Door zijn jarenlange netwerk kon ik direct met hem aan de slag. Een ervaren ervaring in deze materie herkent hij de drempel. “Aan verkoper. Op salesgebied bepaalt hij de weg, wij volgen.” de exportcijfers kan je zien dat het lastig is”, zo stelt Van Teeffelen. “De inschrijving van een simpele BV vereist Een belangrijk verschil met Nederland is, in de ogen nogal wat documenten. Het gaat om gecompliceerde van Van Teeffelen, de rol van de boekhouder en de procedures. Het is de drempel om een bedrijf op te richten. belastinginspecteur. De Nederlandse ondernemer Daar zit vaak de terughoudendheid.” overlegt met zijn boekhouder om zo efficiënt mogelijk

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

belasting te betalen. Hij of zij helpt om dit te realiseren, je gaat niet naar de belastingdienst. In Frankrijk is dat precies omgekeerd, zo legt hij uit. “Je gaat juist naar de belastingdienst voor dit soort zaken. Belastinginspecteurs hebben de specifieke opdracht om bedrijven daarmee te helpen. De boekhouder voert slechts uit. Vaak ontstaat er wrijving tussen de accountant en de Nederlandse ondernemer omdat die laatste denkt: ‘help mij nou’. Voor Nederlanders voelt het ongewoon om alle plannen bloot te leggen bij de belastinginspecteur.” Kalkhoven heeft nog een aantal andere typisch Franse fenomenen ontdekt afgelopen jaren. “De overheid zit er daar veel strikter bovenop. Daarnaast is de Franse werkcultuur anders. Hiërarchie speelt een grote rol; medewerkers hebben een afwachtende houding en laten hun manager het voortouw nemen. Als je dat niet begrijpt en daar niet op inspeelt, zul je tegen moeilijkheden aanlopen.”

juist heel het land aangepakt. De IT-sector is niet gebonden aan een bepaalde regio; een flink aantal partijen heeft ons direct gevonden via het internet.” Denk ook goed na met welk product je de Franse markt op wilt gaan, zo luidt het advies van Van Teeffelen: “Iedere ondernemer denkt dat zijn of haar product het beste van de hele wereld is, maar dat moet wel eerst getoetst worden aan de wens van de Franse klant of consument. Is dit positief? Gewoon beginnen. Als je bedrijf er eenmaal staat, valt het allemaal reuze mee.” Kalkhoven beaamt dit: “Het is ons enorm meegevallen. We hebben bewust gekozen om met een aantal partijen samen te werken die je kunnen begeleiden met het opstarten in Frankrijk. Je kunt dan gelijk de markt op!”

Een aantal zaken is belangrijk om rekening mee te houden volgens beide heren. Van Teeffelen: “Het is een groot land, dat onderschatten Nederlanders vaak. Je kunt niet in een keer alles behappen. Begin in een regio, afhankelijk van jouw product. Probeer het eerst in Noord-Frankrijk bijvoorbeeld. Als dat wil lukken, kun je verder kijken”, zo stelt hij. De ervaring van Kalkhoven is anders. “Wij hebben

 Daan van Boxtel is recruitment consultant Frankrijk bij Velde Groep.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

DANIËLLE VEENHUIJZEN

Internationale fiscale vraagstukken komen vaak eerder om de hoek kijken dan gedacht. Waar kunt u zoal tegenaan lopen bij het opstarten van activiteiten over de grens?

Heeft u de juiste kennis?

Fiscale grenzen Ook de kleinere ondernemers kunnen geconfronteerd worden met de fiscale problematiek van het internationaal ondernemen. Een belangrijk verschil is dat de grote multinationals doorgaans de kennis in huis hebben om vooraf de fiscale gevolgen van eventuele nieuwe activiteiten over de grens te inventariseren en hiermee rekening te houden. Sommige bedrijven maken hierover afspraken met de Belastingdienst om zekerheid vooraf te krijgen over de fiscale gevolgen.

April 2017 / Nr. 419

Veelal vanwege budgettaire redenen, maar vaak ook door een gebrek aan kennis of ervaring zal juist de kleinere ondernemer kunnen worden verrast door de fiscale gevolgen van haar handelen over de grens. Het is daarom altijd aan te bevelen om alert te blijven en om bij voorkeur deskundige hulp in te roepen, zodat u niet voor verrassingen komt te staan. Keuze ‘vaste inrichting’ of oprichten rechtspersoon Indien wordt besloten om in het buitenland een vestiging te openen, bijvoorbeeld omdat in het betreffende land de productie zal worden verricht vanwege lagere loonkosten, of om bijvoorbeeld transportkosten te beperken door de productie in het land te verrichten waar veel afnemers gevestigd zijn, dan staat u voor diverse beslissingen over hoe u dat vorm gaat geven. Er kan gekozen

worden om een rechtspersoon in het buitenland op te richten. Zo’n buitenlandse rechtspersoon zal aan de lokale belastingen in het buitenland onderworpen zijn. Wat heel gunstig is van het Nederlandse vennootschapsbelastingsysteem is, dat als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, de winst van de buitenlandse rechtspersoon niet tweemaal aan heffing van winstbelasting onderworpen is uit hoofde van de zogenoemde deelnemingsvrijstelling, indien de oprichter een kwalificerende rechtspersoon in Nederland is. U dient zich hierover goed te laten adviseren. Ook kan besloten worden om, bijvoorbeeld bij de opstart van de activiteiten, (nog) niet te kiezen voor de oprichting van een rechtspersoon, maar om de activiteiten wel te starten

GLOBE MAGAZINE

in het buitenland. Indien hiertoe bijvoorbeeld een kantoor wordt gehuurd of een bedrijfsruimte, dan kan er al snel sprake zijn van een zogenoemde ‘vaste inrichting’ in het buitenland. De exacte definitie van wanneer sprake is van een vaste inrichting kan per land verschillen, en ook hierover is het raadzaam vooraf advies in te winnen, omdat een vaste inrichting ook tegen lokale belastingheffing aan zal lopen. De boekhouding van de Nederlandse ondernemer (bijvoorbeeld een B.V.) die via een vaste inrichting in het buitenland activiteiten ontplooit, dient voor fiscale doeleinden opgesplitst te worden. Hierbij dient bepaald te worden welke activiteiten aan de vaste inrichting moeten worden toegerekend. Net als bij de buitenlandse rechtspersoon zal de winst van een vaste inrichting niet dubbel belast worden. Nederland stelt de resultaten (zowel de winsten áls de verliezen), vrij van heffing van vennootschapsbelasting onder de zogenoemde objectvrijstelling. Dat betekent dat de verliezen die aan de vaste inrichting worden toegerekend, niet in aftrek kunnen

worden gebracht van de winst voor de heffing van de Nederlandse vennootschapsbelasting. Een ogenschijnlijk eenvoudige activiteit opzetten in het buitenland vereist derhalve al snel specialistische kennis en brengt veel administratieve verplichtingen met zich mee.

“Blijf alert en roep bij voorkeur deskundige hulp in.” Let op met verkoopactiviteiten via een ‘sales agent’! Aansluitend bij het hiervoor beschreven voorbeeld kan als voorbeeld de volgende case worden gegeven. Een ondernemer wenst de Duitse markt te verkennen en heeft hiertoe een sales agent in dienst genomen, die de marktverkenning en eveneens de verkopen zal gaan verrichten met de afnemers in Duitsland. De sales agent zal de onderhandelingen en het gehele verkoopproces voor zijn rekening nemen, omdat de betreffende persoon bijvoorbeeld reeds

ervaring en contacten heeft op de Duitse markt. De sales agent zal een machtiging krijgen om rechtstreeks de contracten te kunnen sluiten. Soms kunnen dergelijke activiteiten al fiscale gevolgen hebben voor de Nederlandse vennootschapsbelasting én voor de lokale winstbelasting in Duitsland! Indien u zich vooraf laat adviseren kunt u mogelijk voorkomen dat de verkoopactiviteiten worden gekwalificeerd als een vaste inrichting in Duitsland. Btw-heffing over de grens Belastingheffing verschuift steeds meer van directe naar indirecte belastingen. De tarieven voor btw, douane en accijnzen gaan wereldwijd omhoog en krijgen daardoor steeds meer aandacht van de Belastingdienst. Mede daardoor, en doordat de weten regelgeving voortdurend verandert, is het belangrijk voor een internationaal handelend ondernemer om regelmatig de internationale btw en douane positie te laten controleren. Als een van de vele voorbeelden waar u mee te maken kunt krijgen ten aanzien van de btw bij het opstarten van activiteiten over de grens, is de cross border e-commerce goederenhandel.

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Cross border e-commerce goederenhandel Wanneer u als e-commerce ondernemer online producten verkoopt aan particulieren in Nederland, bent u over de verkoop btw verschuldigd in Nederland. Deze btw draagt u via uw Nederlandse btw-aangifte af. De btw-afdracht verandert zodra u de producten verkoopt aan particulieren woonachtig buiten Nederland. Dan gelden, na het overschrijden van bepaalde grenzen, de btwverplichtingen van dat land. Dit treft niet alleen nieuwe webwinkels maar ook grote multinationals die via het online kanaal nieuwe merken op de markt willen zetten. Grensoverschrijdende arbeid Ook op het gebied van de loonbelasting en sociale zekerheid dient u zich ervan bewust te zijn dat grensoverschrijdende activiteiten tot mogelijk onverwachte gevolgen kunnen leiden. Het dient wederom aanbeveling dat u zich hier vooraf goed over laat adviseren. U kunt te maken krijgen met werknemers die over de Nederlandse grens gaan werken of met (nieuwe) werknemers uit een ander land die in Nederland komen werken. Afhankelijk van de betrokken landen en de omstandigheden zult u rekening moeten houden met een mogelijke inhoudingsplicht in Nederland en/of in andere landen. In het geval van grensoverschrijdende arbeid binnen de Europese Unie en de Europese Economische Ruimte wordt een werknemer in principe

April 2017 / Nr. 419

exclusief sociaal verzekerd in één land (bijvoorbeeld het woonland of het land waar zijn/haar werkgever is gevestigd). Als bewijs hiervan (wat in vele landen in bepaalde situaties benodigd is) kan hiervoor bij de desbetreffende instantie een zogenoemde ‘A1 verklaring’ worden aangevraagd. Daarnaast heeft Nederland enkele verdragen omtrent sociale zekerheid afgesloten met andere landen. 30%-regeling Nederland kent een gunstig speciaal belastingregime dat is gericht op grensoverschrijdende werknemers. Ingekomen werknemers maken over het algemeen kosten in het kader van hun internationale uitzending (extraterritoriale kosten). De werknemer en werkgever kunnen onder voorwaarden kiezen voor een forfaitaire onbelaste vergoeding; de zogenoemde 30%-regeling. Met de 30%-regeling kan maximaal 30% van het totale Nederlandse loon van de ingekomen werknemer onbelast worden vergoed voor een periode van maximaal 8 jaar. De 30%-regeling kan echter enkel van toepassing zijn als aan alle condities wordt voldaan, waarbij eerdere perioden van tewerkstelling of verblijf in Nederland grote invloed op de toepasbaarheid van de 30%-regeling hebben. Conclusie Geconcludeerd kan worden dat u soms eerder tegen internationale fiscale vraagstukken aan kunt lopen dan misschien gedacht, zoals bij de online verkopen aan buitenlandse

particulieren, de sales agent in het buitenland of de werknemer die naar het buitenland wordt gedetacheerd. Hierbij is het doorgaans van belang dat u zich tijdig laat informeren en adviseren over de fiscale consequenties en mogelijkheden.

 Daniëlle Veenhuijzen is Tax Manager bij Baker Tilly Berk.

Kennisvoucher fiscaal Wilt u uw bedrijf (verder) positioneren op een buitenlandse markt, maar heeft u hierbij fiscale ondersteuning nodig? Met een kennisvoucher van het ministerie van Buitenlandse Zaken kunt u een tegemoetkoming krijgen voor de inhuur van een fiscalist of belastingadviseur. De kennisvoucher is voor Nederlandse mkb-ondernemingen met (enige) internationale ervaring die zich voorafgaand aan de aanvraag georiënteerd hebben op een specifieke buitenlandse markt (waarop zij nog niet actief zijn). Met de voucher kunt u een vergoeding krijgen van 50% van de kosten. Tot maximaal 2.500,- exclusief btw. Meer informatie? Neemt u dan contact op met Peter van Rheenen: p.van.rheenen@evofenedex.nl, 079-3467362

MAKING THE DIFFERENCE SGS is the worldâ&#x20AC;&#x2122;s leading inspection, verification, testing and certification company. We are recognized as the global benchmark for quality and integrity. With more than 90.000 employees, we operate a network of more than 2.000 offices and laboratories around the world. Whether you are exporting for the first time or are an experienced international company, SGS can provide complete solutions to meet your requirements. We assist companies to achieve compliance of their exports to applicable standards and regulations of many countries in Africa, Asia and the Middle East. We also carry out pre-shipment inspections that support efficient customs clearance. To learn more about our services, contact us:

SGS NEDERLAND B.V. Governments & Institutions Malledijk 18 3208 LA Spijkenisse t +31 (0)181 69 3971 e eddy.postma@sgs.com www.sgs.com/pca

GLOBE MAGAZINE

DIANA ALARCÓN, JULIANA NIÑO, JAIME ANDRÉS PEÑA EN STEFAN ROOLVINK

Na het sluiten van het vredesakkoord richt Colombia zich op duurzame en economische ontwikkeling.

Spotlight op

Colombia

2016 was een belangrijk jaar voor Colombia. Na langdurende onderhandelingen werd er een vredesakkoord gesloten met de guerrillabeweging FARC. Het vredesproces wordt unaniem gesteund door de internationale gemeenschap, waaronder de VN en verschillende ontwikkelingsorganisaties. Het akkoord markeert de start van een nieuwe fase waarin het land zich kan richten op duurzame en economische ontwikkeling.

April 2017 / Nr. 419

Een stabiele economie die groeit land aan de mondiale handel relatief Zoals veel (voormalige) laag. ontwikkelingslanden leunt Colombia nog zwaar op de exploitatie van Desondanks is het Colombiaanse haar natuurlijke bronnen en richt economische klimaat tegenwoordig het land zich op de productie en een van de meest stabiele in Latijnsextractie van onbewerkte producten. Amerika. Dit komt grotendeels door de De prijzen van dergelijke producten inspanningen van de overheid om het zijn afhankelijk van de fluctuaties ondernemersklimaat te verbeteren, van de wereldmarkt. Deze goederen met als doel om de buitenlandse zijn bovendien vaak van lagere investeringen te verhogen en de waarde dan productiegoederen of productiviteit te laten groeien. gespecialiseerde diensten. Daarnaast Bovendien kan het vredesproces vereist de productie relatief weinig zorgen voor verdere economische hoogwaardige groei, op basis van arbeidsspecialisatie. diverse theorieën Typische sectoren “Colombia zet in die stellen dat zijn koffie, bananen, op een model van een land in oorlog bloemen, steenkool, gemiddeld 2.2% Groene Groei.” goud, ijzer-nikkel aan economische legering en olie. groei verliest Tezamen representeren deze per jaar. Dankzij de vrede zullen goederen 75% van de export. de armoedecijfers dalen en zal de middenklasse groeien. Onlangs hebben omstandigheden zoals een abrupte daling van Groene Groei de internationale olieprijzen, Colombia heeft zich op nationaal en productiviteitsproblemen in internationaal niveau gecommitteerd de industriële sector en lagere aan een model van ‘Groene Groei’. private investeringen en Dit is gebaseerd op het verenigen consumentenbestedingen de van ecologische (het voorkomen Colombiaanse economie onder druk van onomkeerbare milieuschades), gezet. Hierdoor is de bijdrage van het economische (ontwikkeling en

GLOBE MAGAZINE

Nuttige links • Nederlandse ambassade in Bogotá: http://colombia.nlambassade.org/ • Columbiaanse ambassade in Den Haag: paisesbajos.embajada.gov.co/en

Workshop Colombia in the Spotlight

De Catedral Basílica Metropolitana de la Inmaculada Concepción in Bogotá, Colombia.

concurrentievermogen) en sociale (welzijnsverbetering en terugdringen van armoede) doelstellingen. Met betrekking tot internationale afspraken streeft Colombia het lidmaatschap van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (EOSO) na. Bovendien omarmt het land als één van de weinige landen van de regio de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN en heeft de regering het klimaatakkoord van Parijs (2015) ondertekend. Deze ontwikkelingen geven een impuls aan de adoptie van de duurzame ontwikkelingsstrategie. Tegelijkertijd biedt dit grote kansen voor Nederlandse ondernemers om te investeren in duurzame projecten. Nederland-Colombia De handel en investeringen tussen Nederland en Colombia zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen. De laatste vijf jaar is Nederland één van de vier grootste investeerders in het Latijns-Amerikaanse land met investeringen ter waarde van 703 miljoen dollar in de eerste drie kwartalen van 2016. Colombia streeft naar een meer verfijnd, efficiënt en duurzaam productiesysteem, om zich zo beter te kunnen positioneren

op de wereldmarkt. Het doel is om meer producten en diensten van grote toegevoegde waarde te creëren die leiden tot verhoogde export en een grotere afzet van de nationale producten. Nederland heeft een koppositie op het gebied van watermanagement, landbouw, biotechnologie, logistiek en hernieuwbare energiebronnen. Dit sluit perfect aan op de behoeftes van het herboren Colombia.

Diana Alarcón, Juliana Niño en Jaime Andrés Peña zijn co-founders van het Nederlands-Colombiaans adviesbureau Business Bridge, dat Europese bedrijven ondersteunt in het zaken doen met Colombia en andere Latijns-Amerikaanse landen ( www. businessbridge.com.co). Stefan Roolvink is marktanalist Duurzame Ontwikkeling.

9 juni Ontdek waar uw kansen in Colombia liggen. Tijdens deze workshop krijgt u een beeld van de Colombiaanse markt en praktische tips over het zakendoen in Colombia. De workshop duurt twee en sluit af met een netwerkborrel. www.exporttrainingen.nl

Colombia in het kort Inwoners: 46,7 miljoen Koopkracht: $ 13.800 Economische groei: 3,1% Munteenheid: Colombiaanse Peso Export vanuit NL: $ 551 miljoen Ease of doing business: 53ste plaats World Competitiveness Index: 66ste plaats (Bron: app NL exporteert) Kansrijke sectoren • Water • Agri-voedsel • Horticultuur • Logistiek en transport • Gezondheidswetenschappen • Creatieve industrie

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Q&A

Export matters Foto’s bij ATA Carnet Rusland “Wij hebben een ATA Carnet aangevraagd voor een tijdelijk evenement in Rusland. Nu willen wij de goederen weer terughalen naar Nederland maar de Russische douane houdt dit tegen, omdat zij foto’s willen van de producten die onder het ATA zijn opgenomen. Voor ons is dit een uitdaging, omdat het om ruim 2000 producten gaat. Maar nog belangrijker is de vraag of deze regel nieuw is.” “Van de Kamer van Koophandel hebben we begrepen dat het probleem sinds kort bij hen bekend is en bij hun Russische collega’s is aangekaart. Het is normaal zo, dat nationale aansprakelijke organisaties wijzigingen doorgeven aan ICC/WCF in Parijs, waar het (overkoepelend) Secretariaat van de Kamer zit, die dan de lidstaten informeert. Dat is nu dus niet gebeurd, terwijl het om een Verordening gaat uit november (2016). Men geeft aan, dat er ondertussen overleg is met de douaneautoriteiten. Daarmee is het probleem niet opgelost. De Kamer laat weten dat ze nieuwe aanvragers nog wel kunnen informeren maar dat men ook carnetgebruikers op de terugweg hiermee confronteert, is bijzonder ongemakkelijk. Hoe snel dit wordt opgelost, is moeilijk in te schatten.

April 2017 / Nr. 419

Het is zo te zien een recente ontwikkeling, waar helaas een aantal bedrijven mee te maken heeft. De verantwoordelijke bij de KvK gaat ook in gesprek met ICC/ WCF om dit aan te kaarten. Daarnaast kregen wij het verzoek van de KvK om dit soort meldingen door te spelen, zodat ze een beetje kijk hebben op de omvang van het probleem. Indien u hiermee te maken hebt, kunt u dit melden via het carnetteam: exportdoc.ata@kvk.nl.” 

Customs authorization number voor Zuid-Korea “Een potentiële klant in Zuid-Korea geeft aan dat hij ons FTA authorization nummer nodig heeft wanneer wij zaken gaan doen. Wij hebben geen registratienummer en zijn op zoek naar meer informatie hoe wij deze registratie kunnen krijgen. Heeft u informatie over de noodzaak van dit nummer om te kunnen handelen in Zuid-Korea en de wijze waarop wij dit kunnen regelen?” “Om in aanmerking te komen voor tariefpreferenties in Zuid-Korea moet worden aangetoond dat de goederen van oorsprong zijn uit de Europese Unie. In de overeenkomst met Zuid-Korea is opgenomen dat een

GLOBE MAGAZINE

Q&A

Maak kennis met:

Anneke Huybens Ledenadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex

Samen met mijn collega’s beantwoord ik jaarlijks meer dan duizend vragen van aangesloten leden. Ik help u graag om de juiste gesprekspartner bij collegaexporteurs te vinden of u in contact te brengen met een specialist uit ons netwerk. Neem gerust contact met me op om uw vraag voor te leggen!

EUR-1 certificaat niet is toegestaan. Er is gekozen voor zelfcertificering door de exporteur om de preferentiële oorsprong aan te tonen. Hiervoor is een Vergunning Toegelaten Exporteur noodzakelijk (zie: bit.ly/2mRnmuL). Op basis van deze vergunning wordt een nummer (customs authorization number) toegekend dat in de factuurverklaring gebruikt dient te worden. Dit is een ander nummer dan het door de douane toegekende EORI-nummer. Het vereist wel de nodige kennis van de oorsprongsregels en de administratie hieromtrent moet kloppen. Het is ook mogelijk om dit via een derde partij te doen d.m.v. een zogenaamde combivergunning. NB: zoals besproken dienen de producten wel EUoorsprong te hebben, want dan komen ze pas in aanmerking voor het preferentieel tarief.” 

Contactinformatie evofenedex Kerngebied Internationaal Ondernemen +31 (0)79 346 73 46 ledenservice-io@evofenedex.nl

“Onderstaande informatie is afkomstig uit de Market Access Database. Hieruit maak ik op dat alle internationale zendingen sinds 1 januari 2017 alleen nog verzekerd kunnen worden via in Kenia geregistreerde verzekeraars. De incoterms CFR of CPT zijn dan goede alternatieven, aangezien er dan geen verplichting is voor de exporteur om een transportverzekering af te sluiten.

Transportverzekering voor goederen naar Kenia

Marine Cargo Insurance To strengthen local insurance firms by preventing importers to engage foreign insurance companies, the National Treasury issued a directive stipulating a mandatory local marine cargo insurance as of January 2017. The Kenya Revenue Authority (KRA) oversees the implementation urging importers to show their insurance contract with a local firm before the clearance of any goods which are shipped after 1 January 2017.

“Wij hebben van onze Keniaanse klant te horen gekregen dat ze de zending niet meer kunnen verzekeren bij een buitenlandse verzekerings maatschappij. Klopt dit? Dat zou betekenen dat we geen CIF/CIP meer kunnen leveren.”

Zie verder ook de volgende artikelen: • Kenya: marine cargo insurance: bit.ly/2mBiGqW • State effects marine cargo insurance law: bit.ly/2jBz8bT • Windfall for Kenya Marine insurers: bit.ly/2nvefNo” 

April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Agenda April Di 4 Trends in Export 2017

Di 11

Do 20

Het zakendoen in Iran en de onderliggende risico’s

Uitzenden personeel naar het buitenland

Training · Bunnik

Masterclass · Zoetermeer

Oriënteer u nu op de kansen die er liggen in Iran. In een dag geven onze Iranexperts u inzicht in de kansen, maar ook de bijbehorende uitdagingen voor het zakendoen in Iran.

Evenement · Nieuwegein

Documenten bij export Cursus · Arnhem

Wo 12 Incoterms 2010 Workshop · Zoetermeer

Wo 5 Export van A t/m Z

Transferpricing voor het MKB Masterclass · Den Bosch

Cursus · Eindhoven

Do 6

Do 13

Manager Export Binnendienst

De fiscale en juridische aspecten van het zakendoen in de Verenigde Staten

Cursus · Utrecht

Risicovolle Douanezaken

Training · Vianen

Ma 1

Voorlichtingsbijeenkomst · Zwolle

Wo 19 Certificaten van Oorsprong, EUR.1 en factuurverklaringen

April 2017 / Nr. 419

Mei

Documenten bij export Cursus · Amsterdam

Training · Eindhoven

Di 9

Ervaart u ook dat het lastig is om goed de oorsprong te bepalen? Onze experts geven aan de hand van praktische voorbeelden aan welke KvK-documenten te gebruiken en hoe deze in te vullen, om zo optimaal mogelijk gebruik te maken van de handelsfaciliteiten.

BTW – basisbeginselen in intracommunautaire BTW Leergang · Utrecht

BTW in logistiek en internationaal ondernemen Training · Utrecht

GLOBE MAGAZINE

Wo 10

Do 18

Do 8

Indeling douanetarief

Export van A t/m Z

Workshop · Utrecht

Cursus · Arnhem

Verdieping in de BTW en internationaal ondernemen

Douaneprocedures in de praktijk Cursus · Zoetermeer

Do 11 E-commerce in China Masterclass · Rosmalen

Di 23 Export Sales for young professionals Cursus · Zoetermeer

Training · Nijkerk

Deze compacte training daagt u uit om internationale BTW vraagstukken te analyseren, de juiste gegevens te verzamelen om tot een oplossing te komen en de facturen te maken of verwerken in de aangifte.

Incoterms 2010 Workshop · Rosmalen

Vrij 12 Export Manager Cursus · Den Bosch

Ga samen met andere exportmanagers de uitdaging aan om uw eigen exportaanpak aan te scherpen. In twaalf modules diepen experts onderwerpen uit, zoals het bepalen van de grootte van de markt of de financiële haalbaarheid van uw exportplan. Maar ook culturele en juridische aspecten komen aan bod. Een intensief traject, waarbij u investeert in kennis en werkt aan een exportbeleidsplan.

Juni Do 1 Sales Contract en de Incoterms Workshop · Rosmalen

Di 16

Vrij 2

Documenten bij export

Export van A t/m Z

Cursus · Alkmaar

Cursus · Utrecht

Ins en outs van CMR voor exporteurs Workshop · Utrecht

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of telefonisch 079-346 69 90

April 2017 / Nr. 419

www.mic-cust.com

U denkt aan complexe uitvoer controleactiviteiten?

kt aan complexe

Wij aan geautomatiseerde oplossingen en transparante processen! uitvoer controleactiviteiten?

Wij aan geautomatiseerde oplossingen en transparante processen!

www.mic-cust.com

ht op groen voor …

s |

U denkt aan complexe uitvoer controleactiviteiten? Wij aan geautomatiseerde oplossingen en transparante processen! Het managen van uitvoer controleprocedures is ingewikkeld en omslachtig. Exporteurs moeten zich aan een hele reeks complexe en | | | regelmatig wijzigende en land specifieke uitvoercontroleregelingen houden, waaronder het screenen op verboden of aan beperkingen onderworpen partijen, exportcontrole van dual-use, FTA-overeenkomsten, goederenclassificatie (AL, ECCN) en nog veel meer. Veel bedrijven worstelen ermee om op een efficiënte manier aan al deze verplichtingen en controlebepalingen te voldoen als ze niet over de oplossingen beschikken. MIC Customs Solutions biedt U met MIC Denied Party Screening (DPS) de ideale oplossing om de talloze en steeds wijzigende uitvoercontroleregelingen en sanctielijsten op een efficiënte en flexibele manier te beheren. MIC DPS zet het licht op groen voor … · Screening gebaseerd op configureerbare screening algoritmes · Dagelijks up-to-date inhoud van screening data, onderhouden door onze content partners · Onderhoud van zogenaamde ”Blacklists & White lists” · Manuele compliance-checks met follow-up processen · Web service en batch screening interfaces · Sanctielijsten van EU, US, UN Resolutie, UK, JP en tal van andere ondersteunde lijsten · Integratie met MIC CUST® Export en/of ERP systemen voor het tijdig blokkeren van zendingen bij positieve controleresultaten · Een volledige auditverslag met de onderzoeksresultaten MIC DPS zorgt voor een significante beperking van de risico’s en vermindert de logistieke kosten gerelateerd aan uw wereldwijde handel. Wenst U meer informatie over MIC DPS? Contacteer ons: MIC Customs Solutions | Austria | Tel.: +43 (0)7 32 - 77 84 96 | sales@mic-cust.com | www.mic-cust.com

GLOBE MAGAZINE

Expats ARLETTE VAN DER VLIET

Expats

Jakarta Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te werken? Globe Magazine vroeg het aan Sofie Tolk. Waarom bent u naar Jakarta verhuisd?

“De internationale tak van Het Havenbedrijf Rotterdam, Port of Rotterdam International (PoR), is sinds 2014 betrokken bij onder andere de ontwikkeling van een haven in het Noorden van Sumatra. Sinds juni 2016 heeft PoR een kantoor in Jakarta waar ik met twee andere expats en vijf lokale medewerkers projecten begeleid. Voorlopig blijf ik twee jaar in Jakarta, maar als de projecten goed van de grond komen dan blijf ik langer. Havenprojecten hebben een lange doorlooptijd en ik wil natuurlijk wel de eerste fysieke resultaten mee maken.” Waar moest u het meeste aan wennen?

“Indonesiërs zijn erg hartelijk, maar ook nieuwsgierig. Ze vragen je het hemd van het lijf. Waar kom je vandaan? Ben je getrouwd? Heb je kinderen? Welke religie heb je? Mijn eerste gedachte was ‘gaat je niets aan’, maar inmiddels antwoord ik gewoon beleefd. Overigens zeg ik voor het gemak dat ik getrouwd ben en christelijk, want ongehuwd samenwonen en geen religie hebben is hier echt ondenkbaar. En nog zo iets is dat je hier zelden met ‘tidak’ (nee) antwoordt maar vrijwel altijd met ‘belum’ (nog niet), dat klinkt positiever.” Hoe kijkt de lokale bevolking tegen u aan?

“We vallen hier op vanwege ons uiterlijk en worden daarom vaak vriendelijk nageroepen met

‘bule!’, wat blanke betekent. Vanwege de lange historie kent iedereen Nederland. Je merkt echter niets van wrok over het verleden. De meeste mensen kijken hier vooruit en werken hard aan een betere toekomst voor zichzelf en hun familie.” Wat was uw meest bijzondere ervaring?

“Dat was de handelsmissie onder leiding van minister-president Rutte afgelopen november. In die week zijn veel successen geboekt, maar het was ook echt een test op geduld en flexibiliteit. De Nederlandse gestructureerde manier van plannen werkt hier niet. Hier wordt, ook op hoog niveau, alles last minute ingepland, bevestigd of gecanceld. Mijn bloeddruk steeg met de dag. Maar uiteindelijk bleek alles mogelijk en beweeglijk in de Indonesische ‘Waktu Karet’ ofwel ‘rubberen tijd’.” Heeft u tips voor collega-exporteurs?

Sofie Tolk Bedrijf: Havenbedrijf Rotterdam / Port of Rotterdam International Functie: Commercial Consultant, Business Development S-E Asia Standplaats: Jakarta, Indonesië

6° 13 ZB, 106° 49 OL

“De lokale bevolking is oprecht in je geïnteresseerd, maar wil niet het gevoel hebben dat jij ze een lesje komt leren. Veranderingen doorvoeren gaat hierdoor stap voor stap. Het helpt natuurlijk als je de taal spreekt en investeert in persoonlijke relaties!” Wat maakt dit avontuur tot een succes?

“Zakelijk is het een succes als de verschillende havenprojecten van de grond komen. Persoonlijk wil ik het gevoel hebben dat ik me staande kan houden in deze complexe Zuid-Oost-Aziatische cultuur. Dat betekent dat ik de taal goed spreek, mensen beter begrijp en mijn flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn vergroot. April 2017 / Nr. 419

GLOBE MAGAZINE

Komend nummer In het meinummer van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

evofenedex is dé vereniging voor bedrijven met een logistiek of internationaal belang. Via evofenedex nemen zij hindernissen in de logistiek en internationaal ondernemen weg en voegen zij kansen toe. Regionaal, nationaal en internationaal. Van een veiliger en efficiënter magazijn, slimmer vervoer, goede opslag van gevaarlijke stoffen tot meer export. Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.

Postadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer

Ondernemen in New Delhi

Bezoekadres Signaalrood 60 2718 SG Zoetermeer T +31 (0)79 346 73 46

Kerngebied Internationaal Ondernemen Management Bart Jan Koopman Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl Opleidingen en trainingen opleidingen-io@evofenedex.nl +31 (0)79 346 69 90 Bedrijfsjuristen bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

Online www.globemagazine.nl Website met het archief van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen.

Brexit & BTW

www.export.nl Al jaren hét startpunt voor exporterende ondernemers. twitter.com/evofenedex Volg evofenedex op Twitter voor het laatste nieuws over logistiek en internationaal ondernemen. www.linkedin.com/groups?gid=42534 iscussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de D LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen. www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en artikelen over export en internationaal ondernemen.

Kansen in Duitsland

April 2017 / Nr. 419

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markten klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien. Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw gelden goederenstromen houden. Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement. Meer informatie: abnamro.nl/internationaal