globe november 2018

magazine voor internationaal ondernemen

Fachjan p.10

“ Bomen voor een cruiseschip”

nr 436 november 2018

16 Brexit-stappenplan Start nu je voorbereiding op de brexit met ons twaalfstappenplan.

22 Van hulp naar handel Samen ondernemen is het nieuwe devies in Zuid-Afrika.

26 De nieuwe Chinese zijderoute Wat is het effect van China’s nieuwe handelsroutes op de wereld?

Vertrouwen verzekerd.

Waar gehandeld wordt is Atradius.

Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd.

Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend.

Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen.

Grijp uw kans en ontdek meer.

Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Paul Janssen managing director Fachjan

Hoofdredactie Elmar Otten

Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Alicia Zwanikken, Anneke Huybens, Bart Boersma, Casper Volger, Guus Peters, Ivo van der Bent, Joanna Konings, Job Halkes, Loes Janson, Marijn Wolters, Nico Klene, Peter Teunisse en Yoan Chung.

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl

Foto: Ivo van der Bent

Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Esther Riphagen Rob Zomer

Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

“ Onze bomen komen bij kwekers van over de hele wereld vandaan. In Nederland zouden ze nooit zo groot en dik worden. Dus importeren we ze. We leveren aan cruiseschepen, tropische zwembaden en dierentuinen in Europa.”

Lees het interview op pagina 10.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

3

Brexit: wat zijn de risico’s voor jouw bedrijf?

Vertrek uit de EU raakt Nederlandse ondernemers Hoe de regels er straks uit zullen zien, weten we pas als duidelijk is welke vorm de brexit op 29 maart 2019 aanneemt. Toch zijn er veel veranderingen waarvan nu al vrijwel zeker is dat Nederlandse ondernemers er mee te maken gaan krijgen. Blijf de concurrentie voor en start met voorbereiden.

Meer informatie op https://www.evofenedex.nl/brexit

Drie zaken die je nu al kunt ondernemen: • Vandaag – Download de white paper ‘Brexit, veertig acties om vandaag mee te starten’.

Een document met concrete aandachtspunten en acties die je nu al kunt ondernemen om je voor te bereiden.

• 14 november - Kom naar dé brexit bijeenkomst Niemand minder dan Jochem Sprenger, de onderhandelaar van Buitenlandse Zaken komt uitleg geven over de definitieve ontwikkelingen.

• 30 november – Driedaagse douanetraining Om zaken te doen met het VK is kennis van douaneprocedures noodzakelijk. Leer de basis met de training Douaneprocedures in de praktijk.

MAAK KANS OP EEN

Nomineer jouw favoriete post

Wie wint de Ambassadeprijs 2018?

Ben je enthousiast over de ondersteuning die je bedrijf kreeg van een Nederlandse ambassade of van een consulaat in het buitenland? Nomineer deze post dan voor 14 november voor de Ambassadeprijs 2018 en maak kans op een iPad! Geef jouw mening op https://www.evofenedex.nl/ambassadeprijs2018

IPAD

voorwoord

Kroon

Liefhebbers van de Netflix-serie ‘The Crown’ weten het. Ook de Queen heeft soms een mening, hoewel deze in het algemeen niet zo expliciet wordt uitgedragen als onze eigen Koning onlangs nog deed. Exemplarisch is dat de Royals ook over de brexit niet hetzelfde denken.

Cultuur, historie, eigen belang en vaak ook een

Bij evofenedex zijn vanzelfsprekend tal van be-

andere werkelijkheid bepalen dat mensen tot

drijven actief met een ‘kroontje’, Royal zo u wilt.

andere afwegingen komen. De scheidslijnen bij

Bedrijven als Royal Lemkes, Royal Flora Hol-

de brexit lopen dan ook door alle rangen en

land, Royal Duyvis Wiener en vele anderen heb-

standen heen. Het is veelzeggend dat recente Nobelprijzen voor economie zijn gegaan naar economen die vooral het (niet-rationele) gedrag van mensen hebben bestudeerd. Het beter begrijpen van economisch handelen levert regelmatig ‘emotionele’ discussies op, zoals we die inmiddels gewend zijn bij onderwerpen als de brexit of klimaatmodellen. Feiten tegenover geloof, wensen en meningen. In een bedrijf wordt

“ De scheidslijnen bij de brexit lopen door alle rangen en standen.”

ben, los van het predicaat, iets met elkaar gemeen. Als je als onderneming zo lang bestaat dan moeten management en medewerkers maar ook eigenaren iets van een langeretermijnvisie en normen en waarden met elkaar delen.

Dat levend houden, is soms net zo moeilijk als bij een start-up. Het vraagt hard werken en is zeker geen zweverig onderwerp.

De kroon op ons werk is natuurlijk om al onze

het dan lastig de boel te runnen.

leden gedurende hun reis naar de honderd jaar

Feiten en feitelijk gedrag liggen in een onderne-

en verder van dienst te zijn in deze veranderlijke

ming niet altijd in lijn. Elke ondernemer tracht zijn

wereld. Of dat nu is via een cultuurtraining of

risico’s zo goed mogelijk in kaart te brengen en

door te helpen bij risico-analyses. Zodat veel van

zich op te voorziene gebeurtenissen voor te be-

onze leden niet alleen de honderd jaar bereiken

reiden. Om kansen te pakken en echte risico’s

en hun predicaat Koninklijk vieren als lid van evo-

te mitigeren. Dat was ook de les op het recente

fenedex, maar vooral ook een fundament onder

Compliance Congres dat evofenedex mede

de toekomst van Nederland blijven leggen.

met partners organiseerde. Het hebben van een modern Trade Compliance programma is eigenlijk een must voor elk groot en klein bedrijf.

Daar horen plannen en systemen bij, ondersteund door de nodige techniek. Toch was de conclusie op deze dag dat het beïnvloeden van het gedrag, en daarmee van de normen en waarden van de eigen medewerkers, het aller-

Bart Jan Koopman

belangrijkste is.

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

5

inhoudsopgave

10 Voorwoord 05 Kroon

Column 09 De koek raakt op

Bomen voor een cruiseschip Het potplantbedrijf Fachjan is gespecialiseerd in ‘groot groen’. Een eufemisme voor bomen die makkelijk tien meter hoog zijn. Je kunt ze zomaar tegenkomen op een cruiseschip.

Ervaring 10 Bomen voor een cruiseschip 20 GNT telt af naar de brexit 34 NexTrust: winst door samenspel

Expertise 14 Douane maant bedrijven tot actie 16 Brexit: bereid je voor in twaalf stappen 30 Dual use en het interne compliance programma 32 Schade bij het lossen: wie betaalt?

Verkenningen 22 Zuid-Afrika: van hulp naar handel 26 De nieuwe Chinese zijderoute

Elke maand 08 Kort 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 40 Vreemde Zaken 41 Expats 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

16

Brexit: bereid je voor in twaalf stappen Nog niet begonnen met de voorbereidingen op de brexit? Dit stappenplan helpt je op weg.

20

“ Er zijn nog maar een paar maanden te gaan.”

Supply chain manager Hans Bruning telt af naar de brexit en vertelt hoe hij risico’s zo goed mogelijk probeert te beperken.

Van hulp naar handel

De nieuwe Chinese zijderoute

26

Dankzij het 'Belt and Road Initiative' moderniseert China in hoog tempo de handelsroutes naar het Westen. Wat zijn de effecten op de wereldeconomie?

22

Zuid-Afrika ontving na de beëindiging van de apartheid nog jaren lang ontwikkelingshulp vanuit Nederland.

Tegenwoordig is de relatie vooral op economische samenwerking gericht.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

7

kort nieuws

kort Turkije versoepelt verplichting lira-contracten

€

$

Turkije heeft een uitzonde-

De aangekondigde vrijstelling geldt ook voor software die in het

ring aangekondigd op het

buitenland is gemaakt. Verder zijn leasecontracten voor sche-

eerder ingestelde verbod op

pen en contracten waarbij staatsinstellingen betrokken zijn, en

zakelijke

geen verband houden met eigendom of werkgelegenheid, uit-

contracten

in

buitenlandse valuta’s. Onder

gezonderd.

meer

Turkije kondigde de beperkingen op het gebruik van andere

exportgerelateerde con-

valuta’s dan lira’s vorige maand aan met de bedoeling om daar-

tracten met buitenlandse ar-

mee de waarde van de lira te ondersteunen. De munt verloor

beidskrachten worden uitgezonderd van de verplichting, zo

dit jaar bijna veertig procent van zijn waarde ten opzichte van

meldt de Turkse Staatscourant.

de dollar. Veel zakelijke transacties in Turkije verlopen in dollars.

overeenkomsten

en

Ambassadeprijs Op 30 januari 2019 zullen

https://www.evofenedex.nl/ambassadeprijs2018.

evofenedex, VNO-NCW en MKB Nederland voor de

De tweejaarlijkse Ambassadeprijs is bedoeld als stimulans voor

18de keer de Ambassade-

diplomatieke posten om zich nog meer voor de Nederlandse

prijs uitreiken aan de beste

ondernemer in te zetten. De Nederlandse posten verzetten veel

Nederlandse ambassade of

werk voor exporteurs door onder meer het traceren van lokale

consulaat in het buitenland.

(markt)informatie, het oplossen van handelsproblemen en het

De selectie van de winnaar

openen van deuren op hoog niveau.

gebeurt op basis van de mening van het exporterende bedrijfsle-

In 2017 werd de Ambassadeprijs gewonnen door de ambassa-

ven. Nederlandse internationaal opererende ondernemers zijn

des in New Delhi (India) en Toronto (Canada).

uitgenodigd om hun favoriete posten te nomineren via de weblink

Minister Blok: sluiten ambassades was een fout Het sluiten van de diploma-

Blok trekt 40 miljoen uit om de Nederlandse invloed in de we-

tieke posten in het buiten-

reld te vergroten. Overigens niet in de vorm van nieuwe posten.

land tijdens het kabinet-Rut-

Van de posten die in 2011 dichtgingen, zal alleen Burkina Faso

te I is een fout geweest. Dat

de deuren weer openen. Blok zet in op meer mankracht op

schrijft minister Stef Blok

ambassades die op migratieroutes liggen en in dat kader ook

(Buitenlandse Zaken) in een

bij de vertegenwoordigingen bij de EU en de VN.

Kamerbrief waarin hij daar-

Daarnaast is veiligheid een belangrijk thema. In de “instabiele

naast aankondigt het Neder-

ring rond Europa” zullen de posten in Oekraïne, Rusland, Irak,

landse postennetwerk flink te willen verstevigen.

Turkije en Marokko meer personeel krijgen. Moskou, Washing-

Blok ziet het sluiten van een post, hoe klein ook, als “kapitaal-

ton en Peking krijgen een ‘cyberdiplomaat’ die zich zal richten

vernietiging”. Zijn voorganger Uri Rosenthal sloot negen am-

op digitale dreigingen.

bassades in Afrika en in Midden- en Zuid-Amerika.

8

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

column

Nico Klene

De koek raakt op “Het betere is de vijand van het goede.” Geldt

kunnen gaan werken.

dat ook voor de economie, nu de arbeidsmarkt

Veel banen zijn de afgelopen tijd gegaan naar

steeds krapper wordt? De economie groeit al

mensen die niet eerst werkeloos waren. Denk

een paar jaar sterk en er zijn veel banen geschapen. Zoveel, dat er sprake is van oplopende personeelstekorten. Die tekorten veroorzaken bij inmiddels een kwart van de bedrijven belemmeringen bij hun activiteiten, meldt het CBS. Knijpt het economisch succes gaandeweg de groei af?

De vraag is: hoeveel rek zit er nog in de arbeids-

“ Veel werklozen komen moeilijk of niet aan de bak.”

aan schoolverlaters of mensen die terugkeren op de arbeidsmarkt, nadat ze een tijd niet hebben willen of kunnen werken. Daar zit nog wat rek. Verder zijn er deeltijders die extra uren zouden willen werken. Hier is zelfs nog wat meer winst te boeken.

Toch zal het niet voldoende zijn om de personeelstekorten terug te dringen. Het komt niet

markt? Volgens de statistieken zijn er nog zo’n

vanzelf goed - ook niet als de lonen flink om-

350.000 werklozen. Dat zijn er veel meer dan

hoog zouden gaan. Volgens een UWV-enquê-

het aantal vacatures en suggereert enige rek.

te verwachten ondernemers dat het steeds

Tijdens de vorige hoogconjunctuur, zo’n tien jaar

moeilijker wordt om vacatures te vervullen.

geleden, was de werkloosheid nog wat lager

Daarom zullen bedrijven meer en meer moe-

dan nu. Maar hoewel er nog steeds veel banen

ten inzetten op scholing. Zo zijn er bijvoor-

bij komen, lijkt het er niet op dat we flink onder

beeld werkgevers die chauffeurs zoeken en

het laagste niveau van 2008 gaan uitkomen. De

daarvoor mensen willen aantrekken zonder

daling van de werkloosheid is namelijk sterk af-

rijbewijs. Op kosten van het bedrijf kunnen die

gezwakt; sinds het voorjaar lijkt de vaart eruit.

dan hun rijbewijs halen. Verder kunnen onder-

Het zit er dik in dat teveel werklozen niet de

nemers de taken in hun organisatie anders

kwaliteiten bezitten waar werkgevers naar op

verdelen. Mensen in ‘tekortberoepen’ krijgen

zoek zijn. Die hebben bijvoorbeeld vrachtwa-

dan meer tijd voor hun kerntaken, meent het

genchauffeurs nodig en geen administratief

Vanuit zijn optiek als senior-

UWV. Creativiteit gevraagd dus.

medewerkers, waarvan er velen werkloos zijn.

econoom bij het economisch

Tien jaar geleden kwam de ‘oplossing’ trou-

We moeten er dan ook rekening mee houden

bureau van ABN AMRO

wens uit een heel andere hoek: de economie

dat veel werklozen moeilijk of niet aan de bak

becommentarieert Nico Klene

gleed weg in een recessie. Maar dat is niet wat

zullen komen. Maar er zijn méér mensen die

ondernemend Nederland.

we willen, toch?

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

9

Potplantbedrijf Fachjan

Bomen voor een cruiseschip Het potplantbedrijf Fachjan is gespecialiseerd in ‘groot groen’. Een eufemisme voor bomen die makkelijk tien meter hoog zijn. Je kunt de bomen van Fachjan tegenkomen in een tropisch zwembad en zelfs op enkele cruiseschepen.

10

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

Elmar Otten Ivo van der Bent

De kas van Fachjan is een buitenbeentje in het

len, dat werd op het laatste moment een jaar

glastuinbouwgebied rond Honselersdijk. Het is

uitgesteld. Toevallig is dat zo’n project dat

dan ook een flink maatje hoger dan gebruikelijk.

richting de vijftig vrachtauto’s gaat. De bomen

Binnen staan hoge palmen, ficussen en andere

moeten hier dus een jaar extra in opslag blij-

bomen in enorme potten uit te rusten van hun

ven. Die kosten betaalt de klant, maar je kunt

reis naar Nederland.

ondertussen niet iets anders oppakken.”

Veel ervan zullen uiteindelijk terechtkomen in een

Dat is niet de enige lastigheid. De bomen

tropisch zwembad in Polen. Het is een van de

staan bij Fachjan in potten die dan wel groot

projecten waar managing director Paul Janssen

lijken, maar voor de boom zelf toch wat krap

onder het groene gebladerte over vertelt.

zijn. Pas op de projectlocatie krijgt de wortel-

Paul Janssen vormt samen met zijn broer de

kluit de ruimte. De kleine potten maken de

derde generatie van het familiebedrijf, ooit op-

bomen makkelijker handelbaar, maar ze kun-

gericht door opa C.H. Janssen. Hij ‘doet’ de

nen er niet oneindig in blijven staan.

verkoop, zijn broer de inkoop. “Dat is van nature zo gegroeid,” licht Paul toe. “Ik heb te

Varende binnentuin

weinig geduld voor de inkoop. Ik zou nooit bij

“We hebben nu drie keer de planten voor een

een kweker in Zuid-Amerika kunnen rondlo-

binnentuin aan boord van een cruiseschip ge-

pen en de hele tijd ‘ja’ horen om er thuis ach-

leverd. Dat was bij dezelfde rederij en ook de

ter te komen dat er ‘nee’ bedoeld werd. Zelf

tuin was telkens hetzelfde, wat het voor ons

kom ik weinig in het buitenland, dat is dan

natuurlijk makkelijk maakt.

vooral voor onze projecten.”

Vaak werken we op projecten samen met een

Fachjan haalt het merendeel van de omzet uit

architect, waarbij de een meer ervaring heeft

de snelgroeiende daghandel in met name

dan de ander. Soms krijg je projectplannen

sanseveria’s. De planten komen via de veiling

voorgeschoteld waar dingen in zitten die hele-

terecht in tuincentra en bouwmarkten of bij

maal niet mogelijk zijn. Iemand wil bijvoor-

exporteurs. Naast de daghandel heeft het be-

beeld een soort hebben die hij op een foto

drijf nog een tak die de interieurmarkt bedient:

heeft gezien, maar dan tien meter hoog. Die

planten voor kantoren en grote winkelcentra.

moet uiteraard wel beschikbaar zijn bij een

De laatste tak is de projectenmarkt. Fachjan

kweker. Ook zijn de omstandigheden in een

doet er twee à drie per jaar. “Dan moet je den-

project niet altijd geschikt voor de plant die

ken aan bijvoorbeeld zwembaden, dierentui-

staat ingetekend. Uiteraard heb je architecten

nen en heel af en toe een cruiseschip,” zegt

die alles weten, maar er zijn er ook die ge-

Paul. “Het zijn niet zoveel projecten, maar ze

woon kiezen wat ze mooi vinden.”

worden wel steeds groter.”

Een grote boom kost makkelijk 5500 euro, vertelt Paul. Sommige soorten zijn in een bepaalde

Volle kas

vorm heel duur, terwijl een goedkopere soort

Waar projecten voorheen uit tien vrachtauto’s

hetzelfde effect kan geven. Het liefst is Paul al

aan lading bestonden zijn het er nu soms wel

drie jaar voor het uitleveren van een project be-

vijftig. Paul: “De planten en bomen komen

trokken, zodat hij nog mee kan denken.

eerst hier naar de kas, waar ze bijna een jaar

“Bij grote projecten willen architecten vaak

blijven staan om te acclimatiseren en nog wat

zelf de bomen uitzoeken. Ze zoeken bijvoor-

door te groeien. Bij een groot project staat het

beeld een bepaalde kromming in de stam,

hier helemaal vol, daarom kunnen we ook niet

zoiets is lastig aan een ander uit te leggen.

teveel projecten in een korte periode doen. Er

Dan gaan we samen naar het buitenland om

staan nu veel bomen voor een project in Po-

bij de kwekers te kijken.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

11

Voor de projecten hoeft Paul weinig moeite te

jaar staan, dus er moet een flinke marge tus-

doen: “Dit soort dingen gaan altijd via-via. Het

sen verkoopprijs en inkoopprijs zitten. Als we

is echt een nichemarkt; er is maar een klein

denken dat dat er niet inzit, is het beter om zo

groepje architecten dat zich er mee bezig

snel mogelijk het verlies te pakken. Een boom

houdt en die kunnen ook maar een stuk of

jaren laten staan kost alleen maar geld.”

drie, vier bedrijven aanschrijven. Wie de op-

Goed inkopen is essentieel voor Fachjan, van-

dracht krijgt, hangt af van wat de klant op dat

daar dat Paul’s broer vaak bij de kwekers is te

moment wil. In wie heeft hij het meeste ver-

vinden om de bomen en planten die hij zoekt

trouwen, welke referenties kun je geven?”

persoonlijk te bekijken. De dollarkoers speelt ook een rol.

Transport

Paul: “In de daghandel fluctueert de koers sterk.

Van de bomen die bij Fachjan in de kas staan,

De dollar is 1,40 geweest, daarna naar bijna een

is ongeveer de helft op bestelling ingekocht.

euro gegaan en zit er nu weer tussenin. We

De rest is eigen voorraad. De planten komen

kunnen iets spelen met de verkoopprijs als onze

altijd bij kwekers vandaan, van over heel de

inkoop duurder wordt. Een concurrent heeft

wereld. “Daar worden ze in de volle grond ge-

tenslotte met dezelfde inkoopprijzen te maken,

teeld,” legt Paul uit. “Als ze bijna volgroeid zijn,

die zal niet opeens heel iets anders doen. Toch

Een boom blijft na aankomst zeker driekwart jaar

worden ze eruit gehaald en in een worteldoek

moet je de koersrisico’s wel kunnen dragen.

in de kas om te acclimatiseren en door te groeien.

gedaan of in een pot gezet. In dat geval moe-

Bij een groot project kunnen we dollars inko-

ten ze eerst opnieuw gaan wortelen.”

De bomen gaan liggend in een zeecontainer de oceaan over. Daar moet de plant wel sterk genoeg voor zijn, anders komt het hier zonder blad aan. Het is een hele onderneming waardoor het op het eerste gezicht best aantrekke-

“ We zijn altijd zo goed als ons laatste project.”

lijk lijkt om de bomen in een Nederlandse kas te kweken. Maar dat werkt niet, aldus Paul.

pen. Dan kan er aan de koers niets meer ver-

“Het gaat bij ons vooral om ficussen en pal-

anderen en weet ik ook zeker of een project

men. Als je die in Nederland zou laten groei-

geld gaat opleveren. De verkoopprijzen zijn in

en, duurt het vijf keer zo lang en de stam

euro’s en in het contract nemen we op dat de

wordt nooit zo dik en hoog. Dus halen we ze

prijzen alleen gelden binnen een bepaalde

uit het buitenland. Tot twaalf meter passen ze

marge van de dollarkoers. Bij grote bomen

nog in een zeecontainer. De inklaring beste-

komt de prijs ook niet op honderd euro aan.

den we uit. Als de bomen bij ons weer weg-

Uiteraard wil de klant niet teveel betalen maar

gaan, kunnen ze - als we ze een beetje schuin

het is vooral belangrijk dat wat je levert ge-

in de vrachtauto leggen - veertien meter zijn.”

woon goed is. Zeker in de projectenmarkt.”

Veel export is bedoeld voor de Europese Unie, wat de afhandeling voor Fachjan een-

Gevel er uit

voudig maakt. Mocht er een keer een uit-

Als er in een project een boom dood gaat,

voeraangifte nodig zijn, dan besteedt het be-

dan kan dat een kostbare zaak zijn. Soms

drijf ook dat weer uit.

moet er een vloer worden opengebroken om de boom te vervangen. Helemaal duur wordt

Prijzen

het als er een gevel uit moet. De boom moet

Het vaststellen van de waarde van een boom

dus gewoon goed zijn, stelt Paul.

is wat Paul betreft een kwestie van gevoel en

“We zijn zo goed als ons laatste project, er

jarenlange ervaring. “We hebben altijd onge-

wordt altijd naar eerdere klanten gekeken. Ge-

veer hetzelfde assortiment, dat maakt het wat

lukkig valt er normaal gesproken maar één op

De horizontaal groeiende bomen zijn populair bij

makkelijker. Ik schrijf voor mezelf eerst de ver-

de honderd gezonde planten uit. Maar als het er

architecten, maar vragen veel ruimte.

koopprijs op en kijk dan pas voor hoeveel het

opeens vijf zijn, is er wel iets aan de hand. Dan

is ingekocht. Een plant moet hier bijna een

proberen we met de klant tot een oplossing te

12

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

komen. Het is lastig om garanties te geven, want je weet nooit hoe goed de plant of boom na levering wordt verzorgd. Is er een computergestuurd beregeningssysteem of staat er iemand met een slang water te geven?”

De planten die Fachjan importeert, worden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gecontroleerd op ziektes en beestjes, maar het bedrijf voert zelf ook tal van controles uit. “Het is onze boterham, dus we zijn intern nog kritischer dan de controleur.

We willen alle planten zo schoon mogelijk houden. We gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen, maar een biologisch middel op basis van zeep. Dat werkt goed, maar het is heel arbeidsintensief. Ook bij export zijn er trouwens regelmatig controles, je ziet hier iedere maand wel een inspecteur.”

Externe risico’s Fachjan wil net zo min als de inspectiediensten dat er ongedierte met de geïmporteerde planten het land inkomen, maar sommige

Voor het cruiseschip Symphony of the Seas heeft

maatregelen zijn wat Paul betreft wel heel kort

Fachjan de beplanting van de binnentuin geleverd.

door de bocht. Er is sprake geweest van een volledig importverbod voor alles ficussen van buiten de Europese Unie. Natuurlijk kan er een keer wat tussen zitten en dan is het logisch

land een redelijk grote afzetmarkt voor ons,

Europa is duurzaamheid een groot thema,

dat je tijdelijk uit bepaalde landen niet mag im-

maar het zijn zaken waar ik weinig aan kan

maar voorlopig willen consumenten er niet

porteren. Maar dit zou voor de hele ficusfami-

veranderen. Als je actief bent in vijftig landen

extra voor betalen. Door al die labels heb je in

lie gaan gelden en voor alle niet-EU-landen.

zijn er altijd een paar waar de markt inzakt.

de winkel ook geen idee wat wat is.”

De angst is er bij diverse kwekers toch wel in-

Maar er zijn er ook altijd een paar waar het

Zelf denkt Fachjan dat het label 'Fair Flora'

geschoten, nu dit soort vergaande maatrege-

ineens flink aantrekt. Dat komt altijd wel goed.

van Benefits of Nature op dit moment het

len besproken worden. Het lijkt er momenteel

Maar zo’n importverbod op ficussen…”

beste kan aantonen hoe duurzaam iets is. Dit label heeft diverse tools om alle milieu-impact

op dat het goed af gaat lopen, maar als dit

“Duurzaamheid moet je over de hele keten zien.”

Duurzaam

te berekenen van producent tot aflevermo-

Paul haast zich om te zeggen dat hij niet tegen

ment bij Fachjan. Alle milieu impact wordt ge-

strenge regels is. Soms is wat meer regie van-

compenseerd, door bijvoorbeeld aanplant

uit de overheid juist welkom. Bijvoorbeeld als

van oerwoud.

het gaat om de vele, vele duurzaamheidscerti-

Aan een plant zelf is niet te zien of die duur-

ficaten binnen Europa. “Als bedrijf hebben we

zaam is geteeld. “Sommige bedrijven zijn in

toch doorgaat is het volgend jaar gedaan met

met een stuk of twintig certificaten en keurmer-

Nederland best goed bezig, maar als ze hun

de import van ficussen van buiten Europa.

ken te maken. Klanten lijken allemaal met hun

buitenlandse leveranciers vervolgens zo wei-

Het zijn risico’s van een andere orde dan

eigen norm aan te komen.” Er aan voldoen is

nig betalen dat die bijvoorbeeld geen geld

koersschommelingen of zelfs de brexit. Paul:

geen enkel probleem, zegt Paul, ze lopen op

hebben om bestrijdingsmiddelen op een goe-

“De koers van de Turkse lira is nu heel slecht,

het gebied van duurzaamheid voorop in de

de manier af te voeren, dan schiet het nog

dan zie je ook echt de export inzakken. Een

branche. “Maar waarom is er niet gewoon één

niet op. Wij gebruiken aardwarmte, hebben

paar jaar geleden was Rusland een probleem

keurmerk, desnoods vanuit de overheid?”

zonnepanelen liggen maar geven onze kwe-

en nu heb je de brexit. Daar gaan onze klan-

Duurzaam zijn kost Fachjan niets extra, maar

kers ook een eerlijke prijs. Duurzaamheid

ten zeker last van hebben. Indirect is Enge-

het levert ook geen verkoopvoordelen op. “In

moet je over de hele keten zien.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

13

Job Halkes

Douane en brexit

“Kom in actie!”

Afwachten tot er meer duidelijkheid is over de brexit. Het klinkt verleidelijk, maar doe het niet, zo waarschuwt de douane. Cruciale zaken zijn nu al te regelen, wat er ook wordt besloten.

Roel van ’t Veld is brexit-coördinator bij de

meer werk en die toename vangen we op door

Douane. Met zijn team is hij drukdoende alles

nieuwe medewerkers te werven. Als de han-

in goede banen te leiden voor het naderende

delsvolumes met het VK hetzelfde blijven, heb-

vertrek van het Verenigd Koninkrijk (VK) uit de

ben we bij de douane 928 fulltime medewer-

Europese Unie (EU). Wat er de komende

kers nodig. In meerdere tranches worden

maanden ook gebeurt, van ’t Veld is er klaar

medewerkers geworven. Naast een toename

voor. “De Douane is voorbereid op een brexit

van het aantal aangiftes is er ook sprake van

per 29 maart 2019.”

nieuwe processen. Zo krijgen we te maken met de herinvoering van de douaneformaliteiten en

Wat is op dit moment uw grootste zorg?

toezicht op de ferry’s van en naar het VK. Het

“Het voorbereiden op de brexit is een gezamen-

gaat dan om de havens van Hoek van Holland,

lijke verantwoordelijkheid van de overheid en

Vlaardingen, IJmuiden, Europoort en Vlissin-

private partijen. Uit recent onderzoek van het

gen. Dat zijn geen kleine havens als je ziet hoe-

ministerie van Economische Zaken blijkt dat

veel trailers en vrachtauto’s daar aankomen en

maar 18 procent van de ondervraagde onder-

vertrekken. In overleg met private partijen

nemers echt is voorbereid op de brexit. Dat een

wordt gewerkt aan de inrichting van douane-

groot aantal bedrijven dus onvoldoende voor-

processen die daar nodig zijn na de brexit.”

bereid is, is op dit moment onze grootste zorg.”

Wat kun je als bedrijf al doen, ondanks

14

Welke stappen zijn er al gezet en welke

dat er nog veel onduidelijkheid is rondom

moeten nog worden gedaan?

de brexit.

“Het vertrek van het VK uit de Unie zorgt ervoor

“Het is belangrijk om te benadrukken dat de uit-

dat de douane te maken krijgt met meer aan-

komst van de brexit helemaal niet zo onzeker is.

giften en nieuwe processen. Daardoor is er

Het VK trekt zich terug uit de EU, dat is de inter-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

“ De voornaamste zorg van de Douane is dat een groot aantal bedrijven nog onvoldoende is voorbereid.”

Een patrouilleboot van de Douane vaart door de Rotterdamse haven. De dienst heeft extra personeel in dienst genomen en is druk met de naderende brexit. Maar ook bedrijven moeten het nodige doen om na maart te kunnen blijven handelen met het Verenigd Koninkrijk. Foto: Alf van Beem.

ne markt en de douane-unie. Dat betekent dat

steed aan een douane-expediteur of kan zelf

er straks aangifte moet worden gedaan bij de

worden gedaan met behulp van speciale soft-

grensproces mogelijk te maken. Met Rotter-

douane. Ook de regels rondom de oorsprong

ware. Op onze website www.douane.nl/brexit

dam als veruit de grootste haven van Europa

van goederen gaan veranderen. Dat is zeker, of

is daar meer informatie over te vinden.

en Schiphol als een van de grootste vracht-

er nu wel of geen handelsakkoord komt.

samen in de mainports om een zo efficiënt

luchthavens is een efficiënt douaneproces een

Daarom is het belangrijk om te weten wat de

Is de douane voorbereid op een toe-

absolute noodzaak. Een efficiënt douanepro-

impact daarvan is op een bedrijf. Waar raakt

stroom van aanvragen voor vergunnin-

ces is ook het streven voor het goederenver-

de brexit de bedrijfsprocessen en waar moet

gen en registraties? Krijgen aanvragers

keer met het VK, maar daar hebben we wel de

dan rekening mee worden gehouden? Dat in-

op tijd de benodigde papieren?

inzet van bedrijven bij nodig. Zij kunnen helpen

zicht kan bijvoorbeeld worden verkregen met

“Het aanvragen van een identificatienummer

door tijdig aangifte te doen of te laten doen en

de brexit impact scan op www.brexitloket.nl.

gaat op zich vrij snel. Maar als 35.000 bedrij-

zich goed voor te bereiden op de brexit.”

Een andere stap die ondernemers sowieso

ven dat op 28 maart 2019 gaan doen, dan is

kunnen nemen is het aanvragen van een

het zeker dat niet iedereen op 29 maart een

Wat gaat de douane de komende tijd nog

EORI-nummer. Dat is een identificatienummer

EORI-nummer in bezit heeft.

doen om ondernemers te informeren en

voor bedrijven en is altijd nodig, ongeacht de

Het is in ieder geval belangrijk dat ondernemers

te helpen bij de voorbereiding?

aard en omvang van de handel. Zonder zo’n

zelf in actie komen. Zelfs als er een overgangs-

“Het belangrijkste is dat ondernemers zelf in

EORI-nummer is zakendoen met bedrijven in

periode tot eind 2020 wordt overeengekomen

actie komen. Maak gebruik van de brexit im-

het VK niet mogelijk.

tussen de EU en het VK is een EORI-nummer

pact scan, het brexitloket en natuurlijk de infor-

Daarnaast is het verstandig om te bepalen

aanvragen en voorbereidingen treffen op aan-

matie op de website van de douane. Daarnaast

hoe de verplichte aangifte wordt gedaan. Er

gifte doen bij de douane een must.”

zijn we aanwezig op voorlichtingsbijeenkom-

kan op verschillende manieren elektronisch

sten en bijvoorbeeld bij de Intermediairsdagen

aangifte worden gedaan van de goederen die

Moeten transporteurs straks rekenen op

straks worden geëxporteerd naar of geïmpor-

lange files bij de douane in de havens?

teerd uit het VK. Dit proces kan worden uitbe-

“Het bedrijfsleven en de douane werken nu al

om bedrijven bij te praten en te helpen.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

15

Bart Boersma

Nog niet begonnen met de voorbereidingen op de brexit? Dit stappenplan helpt je op weg.

Bereid je voor in twaalf stappen

Brexit: je kunt nu al aan de slag!

Hoewel over de brexit nog lang niet alles duidelijk is en niet alle details bekend zijn, kun je als verlader toch al een groot aantal maatregelen nemen. Natuurlijk is uiteindelijk van belang welk scenario van toepassing is, maar veel op het gebied van douaneformaliteiten, douanerechten en btw is nu al in kaart te brengen. En niets houd je tegen om nu al op hoofdlijnen afspraken te maken met zakenrelaties in het Verenigd Koninkrijk (VK).

van Customs Knowledge.

Bart Boersma is oprichter en directeur

Met het twaalfstappenplan dat hieronder staat beschreven, kun je direct aan de gang.

16

Stap 1: Analyseer het effect op je handel

Stap 3: Kies de juiste leveringsconditie

De eerste belangrijke stap is om te inventariseren of de handel

Vooral de leveringscondities (IncotermsÂŽ) zijn van belang bij

van je onderneming door de brexit wordt geraakt. Ofwel: drijf je

inkoop- en leveringsvoorwaarden. Hierin is immers vastgelegd

handel met het Verenigd Koninkrijk? Het gaat daarbij niet alleen

welke partij verantwoordelijk is voor het vervoer, de verzeke-

om zendingen die je aan het VK levert, maar ook leveringen aan

ring, maar ook de formaliteiten bij invoer en uitvoer. Omdat de

jou vanuit het VK. Stel in dit kader ook vast wat voor soort

handel met het VK nu nog niet aan douaneformaliteiten onder-

goederen het betreft. Voor accijnsgoederen gelden bijvoor-

hevig is, zullen in veel gevallen nog geen of onvoldoende af-

beeld afwijkende afspraken en voor bepaalde goederen staat

spraken hierover zijn gemaakt en nog geen leveringscondities

nu al vast dat er geen rechten zullen worden geheven.

zijn afgesproken.

Houdt bij uitvoer rekening met de vraag wie de uitvoeraangifte

Stap 2: Herzie afspraken met VK-relaties

doet. Bij ex works (EXW) is dat de koper, vanaf free carrier

Hoe de brexit uiteindelijk ook definitief vorm krijgt, het zal gevolgen

(FCA) is dat de verkoper. Bij invoer is het essentieel om duidelijk

hebben voor de handel met het VK. Ga daarom na welke afspra-

af te spreken wie de douaneformaliteiten verricht en de invoer-

ken je nu hebt gemaakt met je relaties in het VK; je leveranciers en

rechten moet betalen (bijvoorbeeld DAP versus DDP).

afnemers. De kans is immers groot dat de kostprijs zal veranderen of dat je na de brexit gevolgen in je logistiek merkt.

Stap 4: Douaneaangiften: kies voor zelf doen of uitbesteden

Het kan zeker geen kwaad om nu al af te spreken hoe je na de

Handel met het VK heeft na de brexit (hoogstwaarschijnlijk) tot

brexit met elkaar verder gaat. Hoe ga je om met extra kosten of

gevolg dat je douaneaangiften moet doen. Heb je daar nu geen

invoerrechten? Spreek ook met elkaar af hoe je omgaat met

ervaring mee, dan is het extra van belang dat je vaststelt of je

vertragingen in het logistieke proces. Stel tot slot vast of de al-

dat zelf gaat doen of dat je dit proces uitbesteedt.

gemene voorwaarden, leveringsvoorwaarden of inkoopvoor-

Ga je het zelf doen, dan zal je moeten beschikken over vol-

waarden moeten worden aangepast.

doende kennis, maar vooral ook over een IT-systeem om aan-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

"Het kan geen kwaad om nu al met je zakelijke relaties in het Verenigd Koninkrijk af te spreken hoe je na de brexit met elkaar verder gaat."

gifte te doen. Er zijn legio aanbieders van douaneaangiftesoft-

Stap 6: Stel douanegegevens vast

ware en dus ook een groot scala aan mogelijkheden. Investeer

Als je pas na de brexit formaliteiten op douanegebied hoeft te

je zelf in een systeem waardoor je de kosten per transactie laag

verrichten, dan betekent dit waarschijnlijk dat je nog diverse

kunt houden, of is het aantal aangiften zo beperkt dat het loont

gegevens moet vaststellen. Zo moet, zowel bij invoer alsook

om wat meer per aangifte te betalen in ruil voor een lagere in-

uitvoer, vastgesteld worden wat de goederencode is, de hoog-

vestering in de software zelf?

te van de douanewaarde en de oorsprong van de goederen.

Er is nog een alternatief: neem een gespecialiseerde doua-

Hoewel het wellicht eenvoudig lijkt om dit vast te stellen, wijst

ne-expediteur in de hand die de aangiften voor je zal doen.

de praktijk uit dat dit lang niet meevalt.

Kies dan een gerenommeerde partij die van de hoed en de

Voor de classificatie van goederen (het vaststellen van de goe-

rand weet. En bedenk, dat je nog steeds zelf verantwoordelijk

derencode) moet immers niet alleen worden gezocht naar een

bent en blijft, onder meer voor de juistheid van de aangeleverde

code die mogelijk is, maar moet juist ook rekening worden ge-

gegevens, zoals de goederencode, de douanewaarde en de

houden met indelingsregels, specifieke toelichtingen, aanteke-

oorsprong.

ningen en jurisprudentie. Voor de douanewaarde moet rekening worden gehouden met de leveringsvoorwaarde, vracht- en

Stap 5: Investeer in douanekennis

verzekeringskosten, maar ook of partijen verbonden zijn en of

Voor veel bedrijven geldt dat zij nog niet eerder met douanelogis-

er bijvoorbeeld royalties en licentierechten worden afgedragen.

tiek en douaneproblematiek te maken hebben gehad. Investeer

Om een lager recht te claimen – en dus een specifieke oor-

daarom in douanekennis door gespecialiseerde medewerkers

sprong toe te passen – gelden ook weer diverse extra voor-

aan te nemen of huidige medewerkers van gespecialiseerde

waarden.

kennis of een opleiding te voorzien. Begin daar zo spoedig mo-

Als je trouwens nu al een bindende tariefinlichting (BTI) voor

gelijk mee, want het is wel duidelijk dat er een groot tekort aan

een bepaald product hebt, dan zal die BTI na de brexit niet

specialisten en adviseurs zal ontstaan.

meer geldig zijn voor de invoer in het Verenigd Koninkrijk. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

17

De brexit zal gevolgen hebben voor de hele douanelogistiek en kan voor onvoorspelbare vertragingen in havens zorgen.

Kortom, begin op tijd om al deze gegevens vast te stellen en

gedaan, is dat na de brexit niet meer voldoende. Je zult dan

schakel zo nodig een expert in.

ook een uitvoeraangifte moeten doen en waarschijnlijk zul je diverse maatregelen in het VK moeten nemen om de afdracht

Stap 7: Stel vast of er invoerrechten verschuldigd gaan zijn

van de accijns te borgen.

De brexit kan tot gevolg hebben dat je invoerrechten moet gaan betalen. Deze rechten zijn uiteraard nog niet verdiscon-

Stap 9: De btw bij transacties met een niet-EU-land

teerd in de prijs zoals die nu wordt gehanteerd, zodat het be-

Op dit moment kun je nog zendingen naar en vanuit het VK als

langrijk is dat je hier zo spoedig mogelijk inzicht in krijgt en daar

intracommunautaire leveringen en verwervingen aanmerken. Dat

zo nodig afspraken met zakelijke relaties over maakt.

betekent dat je een aantal vereenvoudigingen kunt toepassen. Na

Omdat nog niet bekend is welke afspraken worden gemaakt tus-

de brexit spreken we niet meer over intracommunautaire transac-

sen het VK en de EU, kun je ook nog niet voor alle soorten goe-

ties, maar is er ook voor de btw sprake van invoer en uitvoer.

deren definitief vaststellen of en hoeveel invoerrechten je moet

Van belang is dat bij invoer de btw direct – bij invoer – moet

betalen. Anderzijds geldt dat voor een scala aan producten op

worden betaald. Het is ook mogelijk dat de btw wordt ‘verlegd’

WTO-niveau is vastgesteld dat geen rechten bij invoer mogen

naar de maandaangifte, wat positieve gevolgen heeft voor de

worden geheven. Dat geldt voor diverse groepen aan producten.

liquiditeit. Dan moet je wel een verleggingsvergunning hebben,

Ook is de kans zeer gering – bij welk scenario dan ook – dat de

ook aangeduid als artikel 23-vergunning. Die vraag je aan bij de

Europese Unie invoerrechten gaat heffen op producten waar-

Belastingdienst.

voor bij invoer uit andere landen nu geen invoerrecht geldt. In

Houd er ook rekening mee dat de grondslag voor invoer-BTW

WTO-verband geldt namelijk het ‘most favored nation’ uit-

anders is dan de grondslag bij binnenlandse leveringen of intra-

gangspunt, dat (in grote lijnen) betekent dat als er bijvoorbeeld

communautaire verwervingen.

een invoerrecht van nul op een product van toepassing is, invoer uit alle landen (dus ook het Verenigd Koninkrijk) met het-

Stap 10: Breng de kwetsbaarheid voor non-tarifaire han-

zelfde nultarief moet worden belast.

delsbelemmeringen in kaart

Je kunt dus nu al voor een groot aantal gevallen de hoogte van

De brexit brengt niet alleen invoerrechten of extra administratie

het invoerrecht vaststellen.

met zich mee, maar er komen onherroepelijk ook non-tarifaire handelsbelemmeringen. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat

18

Stap 8: Geef extra aandacht aan het in kaart brengen van

vlees dat nu vanuit het VK naar Nederland wordt getranspor-

accijnsgoederen

teerd binnen de EU blijft en niet twee keer hoeft te worden ge-

Zeker voor accijnsgoederen (waaronder alcohol, minerale oliën

controleerd. Na de brexit zijn er zeer waarschijnlijk wel twee

en tabaksproducten) geldt dat het Verenigd Koninkrijk nu al

maal veterinaire controles nodig. Ook geldt dit voor een scala

strenge wetgeving heeft. Daar waar het intracommunautair

aan controles en de handhaving op voedingsmiddelen. Daar-

verkeer nu met een aangifte in het systeem EMCS kan worden

naast kan het VK na de brexit allerlei aanvullende eisen en

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

maatregelen nemen bijvoorbeeld op het gebied van product-

ces wil uitbesteden. Vraag nu direct een EORI-nummer aan.

veiligheid, erkenningen of formaliteiten.

Het kost niets en is vrij eenvoudig met een formulier aan te

Op dit moment is nog niet duidelijk hoe een en ander vorm

vragen dat je vindt op de site van de Douane.

krijgt. Houd er echter wel rekening mee en neem ook dit aspect dus mee in de afspraken met je VK-relaties. De EU heeft op dit

Stap 12: Wees flexibel, blijf op de hoogte en ga aan de

moment voor allerlei specifieke gebieden de mogelijke gevol-

slag

gen geïnventariseerd en in een publicatie vastgelegd. Dat heeft

Ongeacht of je wel of niet direct te maken krijgt met de gevolgen

plaatsgevonden in de ‘preparedness notices’. Ze zijn eenvou-

van de brexit, het zal gevolgen hebben op de gehele

dig op internet vindbaar via een zoekmachine.

douanelogistiek, al is het maar doordat het een groot deel van de aandacht en capaciteit van de Douane zal opslokken.

Stap 11: Overweeg de AEO-status en douanevergunnin-

Het is dan ook van groot belang dat alle ondernemers er voor

gen en denk aan het EORI-nummer

zorgen dat zij snel en flexibel kunnen inspelen op problemen en

De AEO-status (Authorised Economic Operator) is een status

oponthoud. Wendbaarheid en een agile organisatie zijn hierbij

die door de Douane wordt toegekend en waaruit blijkt dat je

belangrijke uitgangspunten. Zorg ook voor een contingency-

een geautoriseerde en betrouwbare marktdeelnemer bent. De

plan dat maatregelen bevat voor als het fout dreigt te gaan.

AEO-status brengt diverse voordelen met zich mee, zowel bij

Tenslotte is het van groot belang dat je goed op de hoogte blijft,

invoer alsook bij uitvoer. Het kan haast niet anders (maar ga-

maar vooral dat je aan de slag gaat. Zoals uit dit stappenplan mag

ranties zijn er niet) dan dat het VK na de brexit de AEO-status

blijken, kun je nu al veel acties ondernemen zodat je goed voorbe-

zoals toegekend binnen de EU wederzijds erkent, zodat deze

reid bent. Wacht niet nog langer, maar ga aan de slag!

status ook in het VK voordelen biedt.

Het aanvragen en krijgen van deze AEO-status is geen sinecure. Je moet aan diverse voorwaarden voldoen, controles (blijven) uitvoeren en monitoren of je ook na verloop van tijd aan alle voorwaarden blijft voldoen.

Brexit-assessment & -advies

Ook bestaat de mogelijkheid dat je na de brexit vergunningen

Er komt door de brexit nogal wat op de Nederlandse on-

voor douaneregelingen moet aanvragen. Zo kan bijvoorbeeld het

dernemer af. Wil je in kaart brengen wat de brexit voor

fenomeen passieve veredeling of actieve veredeling opeens rele-

jouw bedrijf gaat betekenen, schakel dan gerust de spe-

vant worden als je een fabriek in het VK hebt staan. Die bevindt

cialisten van evofenedex in. Zij geven advies dat past bij je

zich straks niet meer in de interne markt, waardoor een deel van

specifieke situatie en leveren een rapport af waarmee je

de productieketen opeens buiten de EU kan komen te liggen.

zelf aan de slag kunt. Meer weten?

Tenslotte heb je een zogenoemd EORI-nummer nodig als je

Kijk op:

www.evofenedex.nl/brexit-assessment

douaneaangiften wil gaan doen, maar ook als je het hele proglobe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

19

Elmar Otten

Hoe kan een ondernemer zich op de brexit voorbereiden als er nog zoveel onduidelijk is?

Supply chain manager Hans Bruning probeert zo goed mogelijk met de risico’s om te gaan.

Aftellen naar de brexit

“ Nog maar een paar maanden.”

“Met natuurlijke kleur- en smaakstoffen”. Het is een tekst die je steeds vaker in de supermarkt tegenkomt, bijvoorbeeld op een zakje winegums. De kans is groot dat de snoepjes zijn gekleurd met een receptuur van GNT, wereldwijd toonaangevend in de wereld van de natuurlijk kleurende levensmiddelen. Supply Chain Manager Hans Bruning probeert de onderneming zo goed mogelijk voor te bereiden op de naderende brexit, maar eenvoudig is dat niet.

We spreken Hans aan het begin van de cam-

We vroegen ons wel snel af hoe de douaneaf-

pagnetijd, de periode waarin de worteltjes,

handeling na een brexit plaats zou gaan vin-

pompoenen en andere producten die GNT ge-

den. Zou er een constructie komen als met

bruikt voor hun recepturen van het land ko-

Zwitserland, zou het op ‘Noorwegen’ gaan

men. De kleurrijke siropen en poeders die het

lijken of iets totaal anders? Kortom: hoe zou

bedrijf uit groenten en fruit bereidt, vinden on-

het geregeld gaan worden en wie ging het al-

der andere hun weg naar het Verenigd Konink-

lemaal betalen? Want dat de brexit kosten

rijk. Een markt waar GNT een redelijk groot

met zich mee zou brengen was direct al dui-

aantal klanten en een verkoopkantoor heeft.

delijk.”

“ We willen niet dat onze klanten vanwege de brexit in de problemen komen.”

Hans vertelt over de eerste dagen na het

20

brexitreferendum, nu alweer twee jaar gele-

Chaos

den. “De directe gevolgen vielen voor ons ei-

Om uit te zoeken waar GNT het meeste risico

genlijk wel mee. Het pond ging flink omlaag

loopt, heeft het bedrijf al vrij snel de kaart van

en dat had natuurlijk een drukkend effect op

Engeland erbij gepakt en hun klanten daarop

de winst. Toch had de uitslag van het referen-

ingetekend. Hans: “We wilden weten welk vo-

dum geen drastisch effect op het doen van

lume we per regio afzetten en hoeveel capaci-

zaken. We hebben een paar concurrenten in

teit bij klanten aanwezig is om extra voorraad

Engeland, maar het is niet zo dat onze Engel-

op te slaan.” GNT heeft zichzelf verplicht om

se afnemers andere kanalen of leveranciers

klaar te zijn voor een harde brexit in maart

zijn gaan onderzoeken. Met onze verkoop

2019. “De periode vanaf januari tot en met de

Hans Bruning,

gaat het nog steeds goed.

zomer is dan een hele kritische periode, waar-

supply chain manager, GNT.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

in er allerlei vertragingen kunnen ontstaan. Die

wat Hans kan doen is alle risico’s zo goed als

willen we kunnen overbruggen.”

lukt managen.

De salesorganisatie van GNT is op pad gestuurd om alle klanten te bezoeken en uit te

Financiën

vinden wie er voor een langere periode pro-

De brexit zorgt niet alleen qua logistiek maar

ducten op eigen locatie kan en wil opslaan.

ook op financieel gebied voor veel onzeker-

Ook heeft het bedrijf een aantal koel- en

heid. “Er zullen straks extra kosten voor een

vriesopslagfaciliteiten in het VK op het oog om

transactie gemaakt moeten worden,” ver-

noodvoorraad in op te slaan. Dat alles om zo-

wacht Hans. “Maar om welke bedragen gaat

veel mogelijk risico’s te vermijden. “Onze le-

het en wie moet die straks betalen? De klant

Brexit-whitepaper

verbetrouwbaarheid is zeer hoog,” zegt Hans,

legt de kosten natuurlijk het liefst bij ons neer,

Bereid je nu vast voor op de brexit met

“en dat moet zo blijven. We willen niet dat

de leverancier. Maar het kan toch niet de

de whitepaper 'Brexit, veertig acties om

onze klanten vanwege de brexit in de proble-

waarheid zijn dat wij straks alle kosten moeten

vandaag mee te starten' van evofene-

men komen.”

dragen! Het is te hopen dat er vanuit de rege-

dex. Voor vijf aandachtsgebieden, varië-

ring een tegemoetkoming wordt gegeven.”

rend van douane tot contracten, zijn

Onduidelijkheid

De brexit heeft wat Hans betreft geen zilver

concrete actiepunten opgenomen waar

De situatie rond de brexit is voor GNT extra

randje. “Als ik andere ondernemers spreek dan

je nu al mee aan de slag kunt. Kijk op:

complex omdat ook Ierland een grote markt

is een ding wel duidelijk: het gaat alleen maar

voor het bedrijf is. “De transporten naar Ier-

geld kosten en het brengt ons niks.”

www.evofenedex.nl/brexit

land lopen door Engeland. Hoe gaat dat straks plaatsvinden?” vraagt Hans zich af.

“Ondernemers in Nederland proberen zich zo goed mogelijk voor te bereiden, maar zolang er niets concreet is, kun je niet heel veel doen.

Moet ik straks onze producten naar Ierland laten vliegen? Ik wil namelijk niet tweemaal bij een grens vaststaan. Of komt er een vrije doorgang? Welke papieren moet ik daar dan voor hebben en wie geeft me die?

Ik heb het gevoel dat er nog veel te weinig gebeurt om de douane-afhandeling en logistiek te organiseren, zeker aan Britse zijde. Er zijn nog maar een paar maanden te gaan, dat is helemaal niks. Er is nog zoveel onduidelijk.

Mijn logistieke partner, die ook onze aangiftes verzorgt, voorspelt een chaos aan files als er na 29 maart een harde brexit komt.”

Hans bezoekt regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten, maar merkt dat ook daar niemand écht concrete antwoorden kan geven. “Dan is een advies bijvoorbeeld om vast uit te zoeken hoe je straks je product aan de overkant gaat krijgen. Maar als ik niet weet of dat realistisch gezien nog wel kán via de havens, of het kán via de tunnel en hoeveel tijd het gaat kosten,

De plantaardige kleurstoffen die GNT maakt, mogen niet te lang onderweg zijn naar de klant.

hoe moet ik me dan voorbereiden?” Het enige globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

21

Marijn Wolters en Casper Volger

Decennialange ontwikkelingshulp aan Zuid-Afrika hebben plaats gemaakt voor co-creëren. Nederlandse en Zuid-Afrikaanse bedrijven werken samen aan lokale problemen.

Economische Zaken van de Nederlandse ambassade in Pretoria

Marijn Wolters en Casper Volger zijn werkzaam op de afdeling

Zuid-Afrika

22

Van hulp naar handel Nederland en Zuid-Afrika delen een rijke geschiedenis. De banden tussen beide landen zijn nog steeds sterk. Naast lokale NGO's die worden gesteund vanuit het Nederlandse Mensenrechtenfonds en de levendige culturele uitwisseling, is Zuid-Afrika een belangrijk handelsland voor landbouwproducten en is Nederland een belangrijke investeerder in Zuid-Afrika.

Toen Nelson Mandela vrijkwam uit de gevan-

cus op de ambassade is daardoor ook veran-

genis op Robben Eiland in 1990 was Neder-

derd: van hulp naar handel. De ambassade in

land één van de eerste landen die hij bezocht.

Pretoria en het consulaat-generaal in Kaap-

Ook al is het inmiddels 24 jaar geleden sinds

stad richten zich vooral op vijf sectoren: land-

de apartheid werd afgeschaft, de politieke en

bouw, water, transport/logistiek, (hernieuwba-

sociaaleconomische gevolgen zijn nog steeds

re) energie en gezondheid. Daarnaast wordt

zichtbaar. Bijvoorbeeld in de enorme ongelijk-

vakkennis opgebouwd en wetenschappelijk

heid en armoede in grote delen van het land.

samengewerkt.

Zuid-Afrika kreeg na de beëindiging van de

Door het koloniale verleden van het land zijn

Apartheid in 1990 nog decennia lang ontwik-

veel Zuid-Afrikaanse bedrijven en overheidsin-

kelingshulp vanuit Nederland. Vanaf 2014 is

stanties argwanend richting landen die ko-

dit sterk verminderd en is de relatie vooral op

men met ‘Westerse oplossingen’ voor ‘Afri-

economische samenwerking gericht. De fo-

kaanse problemen’. Nederland ziet het belang

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

“ De relatie met Zuid-Afrika is tegenwoordig vooral op economische samenwerking gericht.”

en het consulaat-generaal gebruik van twee thema’s die alle economische sectoren raken: smart cities en ondernemerschap. #cocreateMYCITY vond in 2015 plaats in Johannesburg en in 2017 in Durban. Terwijl het stadbestuur de uitdagingen identificeerde, zorgden vier universiteiten (twee uit Nederland en twee uit Zuid-Afrika) voor veertig studenten die met deze uitdagingen aan de slag gingen.

Gesteund door mentoren van de stad kwamen de universiteiten en het bedrijfsleven met innovatieve oplossingen. Deze oplossingen werden gepresenteerd tijdens een bedrijfslevendag waarop bedrijven in gesprek gaan met stadsbestuurders en universiteiten over de

“ Nederlandse bedrijven coachen ZuidAfrikaanse startups in het samenwerkingsverband Orange Corners.”

stedelijke uitdagingen. De uitkomsten vormen een basis voor onderzoek, samenwerking, nieuwe netwerken en concrete businessleads.

Orange Corners is een ander samenwerkingsverband tussen Nederlandse bedrijven en de ambassade, waarbij jonge Zuid-Afrikaanse startups ondersteuning krijgen van Nederlandse bedrijven. De Nederlandse bedrijven faciliteren onder andere trainingen en coaching. Daarnaast krijgen de startups toegang tot hun netwerk. Een aantal startups levert nu producten aan Nederlandse bedrijven terwijl andere hun bedrijf hebben zien groeien van startup naar scale-up.

Water Zuid-Afrika gaat op het moment door een veelzijdige watercrisis. De gevolgen van klimaatverandering hebben gezorgd voor minder regen en dus drogere seizoenen. Falend waterbeleid en

van gelijkwaardig partnerschap in. Daarom

achterstallig onderhoud van waterinfrastructuur

staat de Nederlandse samenwerking met

dragen eveneens bij aan de crisis. In januari dit

#cocreateSA hoog op de agenda.

jaar kende de droogte zelfs zo’n kritiek punt dat het rantsoeneren van water de enige manier

#cocreateSA

was om te voorkomen dat Kaapstad day zero

#cocreateSA is een platform waar Zuid-Afri-

zou bereiken: het moment dat er geen water

kaanse en Nederlandse partners oplossingen

meer uit de kranen zou komen. De campagne

voor een duurzame toekomst uitwisselen. Bij

‘Think Water: care a little, save a lot’ en water-

#cocreate werken bedrijven, overheid, maat-

restricties, bijvoorbeeld door minder en korter te

schappelijke organisaties en kennisinstellingen

douchen, hebben gezorgd voor een enorme

samen om vanuit verschillende visies en ex-

reductie in het watergebruik. Daarnaast wordt

pertises lokale problemen op te lossen. Om dit

er hard gewerkt om waterverliezen door lek­

goed vorm te geven, maken de ambassade

kages terug te dringen en wordt er geïnvesteerd globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

23

in ontziltingsinstallaties, grondwatergebruik en afvalwaterzuivering. Op het moment is het regenseizoen teruggekeerd in de Kaap en stijgt het waterniveau in de reservoirs van Zuid-Afrika weer. Maar na regen komt zonneschijn, en daarmee ook een nieuwe droogte. Zuid-Afrika zal moeten wennen aan een ‘nieuwe normaal’ met aanhoudende droogte en investeren in duurzame oplossingen voor de watersector.

Nederland en Zuid-Afrika werken samen aan efficiënt waterbeleid, onder andere via kennisoverdracht door de Nederlandse Waterschappen, die hier ook kennisinstellingen en het bedrijfsleven bij betrekken. Bedrijven krijgen via de ambassade in Pretoria en RVO ondersteuning bij de promotie van climate smart solutions, waste water management, herstel van infrastructuur, water-efficiëntie en waterkwaliteitsmonitoring. In juni dit jaar hernieuwden Nederland en Zuid-Afrika hun memorandum of understanding over samenwerking om watermanagement te verbeteren.

Hydronet Het Nederlandse bedrijf HydroLogic pakt Siliconen bladspray

met ‘Hydronet’ de droogte in Zuid-Afrika

In 2017 werd het bedrijf SI Technologies

duurzaam aan. Met slimme ict en big data

uitgenodigd door de ambassade voor een

krijgen waterbeheerders online toegang tot

gesponsorde deelname aan de grote han-

de weer- en waterinformatie die zij nodig

delsconferentie PMA. SI Technologies is

hebben. Op die manier kunnen waterbe-

een Nederlandse startup die een siliconen

heerders de juiste beslissingen nemen in

bladspray heeft ontwikkeld. Deze stimu-

situaties waarin iedere druppel water telt.

leert de groei van een plant en verhoogt

Mede doordat HydroLogic gesteund is

daarmee de opbrengst per plant. De PMA

door het Partners for Water subsidiepro-

Fresh Connections beurs was een goede

gramma van RVO heeft het bedrijf een vlie-

kans voor dit bedrijf om te netwerken met

gende start in Zuid-Afrika kunnen maken.

de belangrijkste Zuid-Afrikaanse bedrijven

De Nederlandse ambassade assisteerde

uit de agrarische sector en potentiële klan-

Hydrologic door het toegang te geven tot

ten of partners te identificeren. Nu, een

een netwerk van beslissingsbevoegden en

jaar na de conferentie, geeft de CEO van

door de vinger aan de pols te houden bij

SI Technologies Bart de Jonge aan dat het

het Zuid-Afrikaanse ministerie voor Water

bedrijf nog steeds contact heeft met veel

en Sanering over de voortgang van de im-

Zuid-Afrikaanse partners die het vorig jaar

plementatie van Hydronet. Het ministerie

heeft ontmoet – met als hoogtepunt de

besloot onlangs om Hydronet nationaal uit

totstandkoming van een productie/distri-

te rollen in Zuid-Afrika.

butie overeenkomst met een Zuid-Afrikaans bedrijf.

24

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

Landbouw De Zuid-Afrikaanse landbouwsector wordt gekenmerkt door een tweedeling. Aan de ene kant zijn er zo’n 35.000 goed ontwikkelde commerciële landbouwbedrijven die zich richten op export en formele afzetmarkten. Aan de andere kant zijn er rond de 100.000 opkomende kleine commerciële bedrijven en bestaat er zelfvoorzienende productie voor het eigen huishouden (zo’n 2 miljoen huishoudens).

De verschillende klimaatzones maken de productie van een grote verscheidenheid aan producten mogelijk op het gebied van akkerbouw, tuinbouw en veehouderij. Tevens leveren de visserij en aquacultuur een belangrijke bijdrage aan de voedselproductie. Er is veel interesse voor Nederlandse agrarische kennis en technologie in Zuid-Afrika, vooral in de tuinbouw. Daarnaast zijn er veel handelskansen in slimme klimaattoepassingen en de agro-verwerkingsindustrie. Het is niet voor niets dat de Zuid-Afrikaanse President Cyril Ramaphosa de landbouwsector als een van de belangrijkste sectoren beschouwt om economische groei te stimuleren.

Ambassade en consulaat-generaal Zuid-Afrika en Nederland zijn beiden innovatief in de gezondheidszorg, transport/logistiek en (hernieuwbare) energie. Door open te staan voor innovatie is er veel samenwerking mogelijk tussen beide landen en worden handels- en investeringskansen gecreëerd.

Denk daarbij aan nieuwe infrastructuur, ICT/Tech innovaties en de productie- en logistieke ketens in zowel steden als in plattelandsgemeenschappen.

De Nederlandse ambassade en het consulaat-generaal bevorderen de marktpositie van Nederlandse bedrijven in Zuid-Afrika door markttoegang te bevorderen, bedrijven met elkaar te verbinden en door bijvoorbeeld handelsvragen te beantwoorden. Bovendien is de ambassade actief aanwezig op beurzen en conferenties, zoals de PMA Fresh Connections beurs (landbouw) en de WISA (water).

Daarnaast hebben de ambassade en het consulaat-generaal aandacht voor de grote ongelijkheid in het land en de hoge werkloosheid. Door samen te werken met overheid, bedrijven en kennisinstellingen kunnen we onze kennis en expertise samenbrengen en oplossingen ‘#co-creëren’ om samen een inclusief, sterk en veerkrachtig Zuid-Afrika te bouwen. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

25

Joanna Konings

De Zijderoute kan op termijn de transportkosten aanzienlijk verlagen en daarmee de wereldhandel van een impuls voorzien.

Zijderoute impuls voor de wereldhandel Voor industrieën wiens producten sneller bij de klant moeten zijn dan mogelijk is per schip zijn er al enkele mogelijkheden om goederen via het spoor tussen China en Europa te vervoeren. Maar met het Belt and Road Initiative (BRI), ook wel de Zijderoute genoemd, nemen de vervoersverbindingen tussen Azië en Europa toe.

De handel tussen de betrokken landen is

met het BRI: onbelemmerde handel, facilite-

goed voor meer dan een kwart van de wereld-

ring van verbindingen, financiële integratie,

handel, dus de lagere handelskosten die met

beleidscoördinatie en het versterken van ban-

betere verbindingen gepaard gaan, kunnen

den tussen mensen. Het BRI komt ook vaak

wereldwijd een aanzienlijk effect hebben.

aan bod in het kader van de herbalancering

international trade analysis bij ING.

Joanna Konings is senior economist

van de Chinese economie en het stimuleren

26

Belt and Road

van westerse regio’s in China. Ook speelt het

De ‘Belt’ verwijst naar de handelsroutes over

een rol bij het bevorderen van de strategische

land en de ‘Road’, ietwat verwarrend, naar

en geopolitieke doelen.

routes over zee tussen China, Europa, het Midden-Oosten en Oost-Afrika. De BRI voor-

Handelskosten

ziet in verbeterde en nieuwe routes middels

Landen in Centraal-Azië, en in mindere mate

een aantal grootschalige infrastructuurprojec-

Zuid- en Zuidoost-Azië, worden geconfron-

ten. Langs de Belt worden wegen, spoorver-

teerd met hoge kosten wanneer zij zaken

bindingen, ‘droge havens’ en industriële zo-

doen met de EU en met China. In 2013, het

nes ontwikkeld. Langs de Road worden

jaar waarin het BRI werd geïntroduceerd, wer-

zeehavens en hun verbindingen met handels-

den de handelskosten twee maal zo hoog

routes over land gemoderniseerd.

geschat als de waarde van de verhandelde

President Xi Jinping lanceerde de BRI in 2013

goederen tussen BRI-landen en EU landen.

(tot dan toe bekend als het 'One Belt One

De afstand tussen handelspartners, de be-

Road'-initiatief). China heeft vijf doelstellingen

schikbare transportopties, de efficiëntie van

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

“ Het kan jaren duren voor de effecten van het Belt and Road Initiative zichtbaar worden.”

Spooremplacement in Shanghai.

logistiek, grensprocessen en vele andere fac-

Yiwu, Hefei en Harbin - belangrijke binnen-

Vervoer over zee

toren beïnvloeden allemaal de handelskosten.

landse steden in Midden- en Oost-China - en

De meeste goederen die tussen China en de

Het kan vele jaren duren voordat effecten van

steden in Europa (onder andere Madrid en

EU worden verhandeld, worden per schip ver-

de BRI zichtbaar worden. Veel projecten zijn

Hamburg). Het goederenvervoer per spoor

voerd door het Suezkanaal. China ontwikkelt

nog in opbouw en het BRI is open van opzet.

profiteert van infrastructuur in de noordelijke

- via zijn lijnvaartmaatschappij en terminalope-

Handelsbarrières tussen landen moeten wor-

delen van het Trans-Aziatische spoornetwerk

rator Cosco - een portefeuille van havens met

den aangepakt om de bestaande en geplande

dat dateert van vóór de BRI.

hoog-efficiënte terminaloperaties (laden en

BRI-verbindingen goed te kunnen benutten.

Andere delen van het trans-Aziatische spoor-

lossen van containerschepen) en verbindin-

wegnet zijn nog niet in dezelfde mate geschikt

gen met spoorwegen. Havens langs de Road

Vooruitgang en uitdagingen

voor internationale vrachtvervoersdiensten.

kunnen in toenemende mate functioneren als

Een door China-aangestuurde ontwikkeling

Om hiaten in het netwerk te vullen moet onge-

gateways voor doorvoer naar andere landen.

van vervoersinfrastructuur in Azië is niet

veer 12.400 km spoor wordt gelegd (onge-

Belangrijke havens zijn Piraeus (Griekenland)

nieuw. In het decennium voordat het BRI

veer 10% van het netwerk). Routes door Iran

als toegangspunt van en naar de EU en Gwa-

werd gelanceerd, bouwde China al pijpleidin-

en Turkije (aangeduid als de ‘economische

dar (Pakistan) als schakel tussen de Belt en

gen om zijn aardgaslevering aan te koppelen

corridor China-Centraal-Azië-West-Azië’ van

de Road. Cosco verwierf in 2016 een meer-

in Centraal-Azië en Rusland.

de BRI) zou een alternatieve verbinding kun-

derheidsbelang in de haven van Piraeus en

Internationale spoorwegdiensten tussen Chi-

nen bieden tussen China en Europa, maar er

investeert in de capaciteit en activiteiten van

na en Europa zijn ook niet pas sinds BRI.

zijn meer investeringen nodig om het netwerk

de haven. China voorziet de oprichting van

Bloktreindiensten tussen China (Chongqing)

te upgraden, evenals de ondersteunende in-

een ‘Europese land-zee-express route’ door

en Duitsland (Duisberg) zijn in 2011 begon-

frastructuur.

het bouwen van spoorverbindingen vanuit Pi-

nen. Er zijn nieuwe services gestart tussen

raeus via Oost-Europa. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

27

De haven van Gwadar is sinds 2007 operatio-

gen die helpen om de doorvoer van goederen

douanecoördinatie tussen BRI-landen, met

neel, en BRI-projecten breiden de haven uit

tussen China en Europa te vergemakkelijken.

plannen om een platform op te zetten voor

om verschillende soorten goederen en grote-

Het project 'Smart and Secure Trade Lanes',

het delen van informatie. Andere gepubliceer-

re containerschepen te kunnen verwerken.

dat in zestien havens actief is, heeft tot doel

de plannen ter vermindering van de handels-

Nog meer BRI-projecten verbinden de haven

de douaneprocessen en andere controles te

belemmeringen zijn gericht op harmonisatie

met het trans-Aziatische spoorwegnetwerk.

stroomlijnen. Het gebruik van gestandaardi-

van normen en wederzijdse erkenning van

Eenmaal voltooid, zouden de haven en verde-

seerde vrachtbrieven op de bloktreinen ver-

certificering.

re verbindingen op Gwadar een route kunnen

vult een soortgelijke functie en helpt de ver-

De kostenbesparing voor vervoer en handels-

bieden voor de invoer van olie vanuit het Mid-

schillende

den-Oosten in China. Voor Centraal-Aziati-

goederenvervoer in de EU en Azië te over-

sche landen bied Gwadar en de ‘economi-

bruggen. Maar deze regelingen bestrijken

sche corridor China-Pakistan’ een verbinding

slechts eens deel van de goederenhandel en

met scheepvaartroutes.

adresseren slechts enkele van de vele han-

wettelijke

vereisten

voor

het

delsbelemmeringen.

“ Douanecontroles belemmeren de doorvoer van goederen tussen China en Europa.”

Handelsfacilitering van cruciaal belang

Voltooiing van BRI-projecten kan de facilite-

Afgezien van infrastructuur vormt onvoldoen-

ring van de handel ten goede komen, maar dit

de handelsfacilitering een handelsbelemme-

kan lang duren. Voor echte vooruitgang is het

ring voor veel landen die bij de BRI betrokken

wellicht wachten op een gecoördineerde actie

facilitering zal waarschijnlijk voor elk van de

zijn. Douanecontroles maken deel uit van de

langs hele handelsroutes. China heeft een

landen die betrokken zijn bij BRI verschillen en

problematiek. Er zijn wel reeds enkele regelin-

strategie gepubliceerd ter verbetering van de

ook variëren per product. Voor sommigen kan een aanzienlijke daling van de kosten het gevolg zijn van het overschakelen van luchtvervoer naar spoor of spoor en zee. Anderen kunnen baat hebben bij een nieuwe kortere route naar een bestemmingsmarkt, of efficiëntere grensovergangen of havenactiviteiten langs een specifieke route.

Rail versus lucht- en zeevervoer tussen EU en China Het vervoer per spoor wordt slechts voor een klein deel van de handel tussen de EU en China gebruikt, en van BRI wordt niet verwacht hier veel verandering in te brengen. Niettemin is de interesse in spoorvervoer tussen Europa en China begrijpelijk omdat de snelheid van het transport een belangrijke dimensie vormt van de handel tussen de EU en China. Tijdgevoelige goederen zijn goed voor meer dan driekwart van de waarde van China's export naar de EU, en meer dan 60% van de EU-uitvoer naar China.

Snelheid is belangrijk wanneer goederen zoals componenten van auto's, telefoons en computers, deel uit maken van toeleveringsketens die vele landen overspannen. Voor

De Oost-Chinese stad Yiwu kan een belangrijke schakel worden in de verbinding met Europa.

producten zoals kleding kan snelheid belangrijk zijn als er veel collecties binnen hetzelfde

28

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

In 2016 verwierf het Chinese Cosco een meerderheidsbelang in de Griekse haven Piraeus. De haven moet dienen als toegang tot Europa.

jaar worden gevoerd of de vraag zeer veran-

men van de grootte van landen en de relatieve

sectoren kunnen ook het onderspit delven als

derlijk is. Als het spoorvervoer toegankelijker

kosten van de handel tussen hen.

de concurrentie van andere BRI-landen toe-

wordt, kunnen importeurs en exporteurs dat

Over het algemeen hebben landen in Cen-

neemt.

meer als alternatief gaan zien voor lucht- of

traal-Azië en Oost-Europa het grootste poten-

zeevervoer. Snellere levering maakt werkkapi-

tieel voor daling van de kosten en stijging van

Termijn

taal vrij en vermindert de kapitaalkosten. Rail-

de handel. Wanneer de handelskosten dank-

Hoe ver de kosten kunnen en zullen dalen,

vervoer is bovendien veel groener dan lucht-

zij BRI gehalveerd kunnen worden tussen alle

hangt af van de vraag hoe lang het BRI-beleid

vervoer.

landen die betrokken zijn bij de BRI, zal de

doorgezet wordt. Naar verwachting zullen de

handel van Rusland, Kazachstan, Polen, Ne-

BRI-projecten die momenteel in aanbouw

Gevolgen voor de internationale handel

pal en Myanmar met 35% tot 45% kunnen

zijn, binnen vijf jaar worden voltooid. Maar de

Wanneer de handelskosten tussen landen da-

toenemen.

BRI is uiteindelijk gericht op onbelemmerde

len, neemt de onderlinge handel toe. Handel

Sommige landen die betrokken zijn bij BRI

handel en dus zullen er waarschijnlijk nieuwe

tussen Azië en Europa (exclusief handel tussen

doen het grootste deel van hun handel met

projecten worden geïnitieerd. Een significante

EU-landen) is goed voor 28% van de wereld-

andere BRI-landen (China en de EU15-landen

daling van de handelskosten als gevolg van

handel. Het eenvoudiger maken van die han-

doen daarentegen een relatief klein deel van

de BRI zullen op zijn vroegst pas na een jaar

delsstromen heeft potentieel een groot effect.

hun totale handel met andere BRI-landen). De

of vijf optreden, maar waarschijnlijker pas na

De omvang van het effect hangt af van de ge-

lagere handelsbarrières kunnen betekenen

tien jaar of zelfs langer. Als de handelskosten

voeligheid van de handel voor veranderingen

dat de verschillende industrieën in de BRI-lan-

traag dalen, zullen de effecten op de groei van

in relatieve kosten. Die gevoeligheid kan wor-

den elkaar vaker in de markt tegen zullen ko-

de wereldhandel klein zijn. Aanzienlijke dalin-

den geschat met zogenaamde ‘gravity-mo-

men. Dit zal de concurrentie en mogelijk ook

gen van de handelskosten, zelfs over een lan-

dellen’ van de internationale handel. Deze

innovatie stimuleren, met voordelen voor de

ge periode, kunnen echter tot grotere effecten

modellen beschrijven handelsstromen in ter-

consument, maar sommige industrieën en

op de internationale handel leiden.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

29

Loes Janson

In een vijfdelige serie bespreekt Loes Janson de moderniseringsplannen van de Europese Commissie voor de dual-use-verordening.

Serie exportcontrole (4)

Intern compliance programma De Europese Commissie heeft een voorstel gedaan ter herziening van de dual-useverordening. Hierin wordt expliciet genoemd dat het interne compliance programma (ICP) een voorwaarde zal zijn voor het krijgen van een globale uitvoervergunning. De bedoeling van de Europese Commissie is dat er door het eisen van een ICP een bijdrage wordt geleverd aan een gelijk speelveld tussen exporteurs binnen de Unie. Veel bedrijven worstelen echter met het opstellen van een effectief ICP. In dit artikel zal ik ingaan op de

Compliance & FEC bij Philip Sidney.

Loes Janson is consultant Trade

componenten van een ICP en op de aanpak voor het opstellen ervan.

Het interne compliance programma is in essentie een beschrij-

menten van een effectief ICP dienen te zijn, wordt in de

ving van de maatregelen en procedures die het bedrijf heeft

dual-use-verordening echter niet gegeven. Hiervoor wenden

geïmplementeerd om te garanderen dat zij voldoen aan de

we ons tot de ‘Best practice guidelines on ICP’s’, zoals gepu-

wet- en regelgeving rond exportcontrole. Er heerst onder ex-

bliceerd door het Wassenaar-arrangement en de ‘richtlijnen

porteurs onrust vanwege de eis van een ICP, maar deze eis is

voor het opstellen van een ICP’, zoals in juni 2018 gepubliceerd

eigenlijk niet nieuw.

door het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Artikel 12 van de huidige dual-use-verordening stelt namelijk ook nu dat alle lidstaten, bij de beoordeling van een aanvraag

In het algemeen beschouwd, kunnen we acht basiselementen

van een globale uitvoervergunning, rekening dienen te houden

van een ICP onderscheiden:

met de toepassing door de exporteur van “evenredige en pas-

1. (Management)toewijding;

sende middelen” om de bepalingen van de verordening “te

2. Bedrijfsstructuur en verantwoordelijkheden;

waarborgen”. Deze wat juridische bewoording komt er op neer

3. Exportscreening-procedures;

dat de Centrale Dienst In- en Uitvoer (CDIU), die de uitvoerver-

4. Controles voorafgaande aan de export;

gunningen verleent, de afgelopen jaren een adequaat ICP ook

5. Audit en controle;

al als voorwaarde stelde.

6. Training van de medewerkers; 7. Archivering;

30

Componenten van een ICP

8. Rapportage en verbetermaatregelen.

In het voorstel tot herziening wordt duidelijk gemaakt dat voor-

Andere, buitenlandse autoriteiten hebben vergelijkbare richtlij-

al de implementatie van een effectief intern compliance pro-

nen gepubliceerd en ik raad iedere exporteur aan om voor de

gramma belangrijk is. Een antwoord op de vraag wat de ele-

eigen situatie na te gaan welke belangrijk zijn om in overweging

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

te nemen. Redenen om elementen uit andere richtlijnen op te

nen worden geïmplementeerd in de huidige werkwijzen. De

nemen, zijn bijvoorbeeld het regelmatig werken met goederen

grote voordelen van een effectief ICP zijn dat teams zichzelf

van Amerikaanse oorsprong of het hebben van een productie-

managen en controleren, dat het bedrijf een positieve indruk

faciliteit of kantoor in het buitenland. Een paar voorbeelden van

achterlaat op haar klanten en leveranciers en dat ongeautori-

mogelijke extra buitenlandse richtlijnen:

seerde transacties, en daarmee kostbare onderzoeken en boe-

- De Amerikaanse ‘Elements of an effective compliance pro-

tes, zijn te voorkomen.

gram’ van BIS, voor de (weder)uitvoer van Amerikaanse commerciële producten;

In de praktijk

- De Amerikaanse ‘Compliance program guidelines’ van

In het voorstel tot herziening van de dual-use-verordening

DDTC, voor de (weder)uitvoer van Amerikaanse producten

wordt aangegeven dat sommige mkb-ondernemingen het zich

onderhevig aan de militaire ITAR-wetgeving;

wellicht niet kunnen veroorloven om een ICP te maken. Zij wor-

- De Duitse ‘Merkblatt zur Firmeninterne Exportkontrolle’ van BAFA.

den daarom verwezen naar het gebruik van algemene- en individuele vergunningen. Echter, iedere exporteur die te maken heeft met dual-use-goederen zal erkennen dat een globale ver-

Opstellen van het ICP

gunning de nodige vrijheid geeft en dat juist deze flexibiliteit

Het doel van een effectief ICP is om te voldoen aan de wet- en

voor het mkb van groot belang is. In een volgend artikel be-

regelgeving op het gebied van sancties en exportcontrole, zo-

schrijf ik daarom hoe verschillende exporteurs omgaan met het

als dat ook bij AEO-certificering geldt. De autoriteiten kunnen

implementeren van het ICP en welke vergunningen er met de

er dan op vertrouwen dat uw organisatie ‘in compliance’ is met

ingang van de herziene dual-use-verordening beschikbaar zul-

deze wetgeving.

len worden.’

Alvorens te beginnen met schrijven, is het belangrijk om eerst te bedenken wat het doel is van het ICP en wie ervoor verantwoordelijk is. Het zou geen statisch document moeten zijn dat puur is bedoeld voor het verkrijgen van een vergunning, maar juist een intern beleidsstuk waar de hele onderneming op kan steunen. Een goed begin, naast het classificeren van goede-

Serie exportcontrole en dual-use

ren, software en technologie, is het naast elkaar leggen van de

1. Introductie;

reeds genomen exportcontrolemaatregelen, en de maatrege-

2. Humanitair recht en de ‘catch-all’;

len die nodig zijn volgens de toepasselijke wet- en regelgeving.

3. Cyber security en technologie-overdracht;

Hierbij is het van belang om te kijken naar alle aspecten van de

4. Het interne complianceprogramma na de

organisatie, waaronder naast expeditie ook inkoop, service, sales, engineering en R&D. Identificeer de hiaten en bedenk

dual-use reform; 5. Veranderingen in uitvoervergunningen.

hoe deze het meest efficiënt en met de minste verstoring kunglobe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

31

Alicia Zwanikken

Wanneer is de binnenvaartschipper aansprakelijk?

Schade bij het lossen Op 5 september is er in een zaak over schade aan een bootlading cement uitspraak gedaan door de rechtbank Rotterdam die meer mogelijkheden biedt om binnenvaartvervoerders aansprakelijk te stellen voor de schade die zij zelf

Alicia Zwanikken is jurist bij evofenedex.

veroorzaken tijdens het lossen.

32

Hoe zat deze zaak in elkaar? In de eerste

aanspreken omdat tussen partijen was afge-

maand van dit jaar legt een binnenvaartschip-

sproken dat er DDP geleverd zou worden en

per, met een lading cement aan boord, aan bij

het risico dus was overgegaan op de ontvan-

de ontvanger in Nederland. Eenmaal ter

ger bij de melding ‘losgereed’ op 22 januari

plaatse geeft de vervoerder op 22 januari het

(drie dagen voor de schade ontstond). De

bericht ‘losgereed’ af en wacht op instructies

ontvanger heeft daarop de vervoerder aan-

van de ontvanger. Op verzoek van de ontvan-

sprakelijk gesteld. De vraag was in deze zaak

ger wordt er drie dagen later (op 25 januari)

dan ook of de vervoerder hiervoor aansprake-

begonnen met lossen. Het cement wordt die

lijk gesteld kon worden.

ochtend gelost door, met een compressor en een pomp van het schip, het cement in de

Wat is er nieuw?

leiding van de landinstallatie te pompen. Het

Negen jaar geleden is in een vergelijkbare

betrof een flinke lading cement en het lossen

zaak door de rechtbank Rotterdam uitgespro-

zou enige uren in beslag gaan nemen. In de

ken dat bekeken moet worden of de goede-

middag is een matroos van het schip tijdens

ren al zijn ‘afgeleverd’ in de zin van het inter-

het lossen het dek gaan schoonmaken met

nationale verdrag voor binnenvaartvervoer,

een aparte dekwaspomp. Helaas waren de

het CMNI. Als de goederen namelijk al zijn

leidingen van deze pomp lek en het cement,

afgeleverd, is het vervoer daarmee ten einde

wat nog aan boord was, werd nat. Niet alleen

gekomen en kan de vervoerder niet meer

was het restant hierdoor onbruikbaar gewor-

aansprakelijk zijn voor de ontstane schade. In

den, er was intussen ook schade aan het al

2009 werd nog beoordeeld dat een vervoer-

geloste (droge) cement en schade aan de lei-

der al heeft afgeleverd bij het doen van de

dingen van de landinstallatie ontstaan.

melding ‘losgereed’. De redenering was toen

De ontvanger kon de verkoper hiervoor niet

dat vanaf dat punt de goederen ‘ter beschik-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

“In 2009 oordeelde de rechter nog dat een vervoerder heeft afgeleverd na de melding ‘losgereed’.”

Volgens een nieuwe uitspraak kan een vervoerder aansprakelijk gesteld worden voor schade tijdens het lossen.

Dan moet de vervoerder wel de enige zijn die de goederen kan lossen. (In de situatie op de foto is dat niet zo.)

king’ van de ontvanger zouden staan en dat

tekent dat voor de schade aan het vervoerde

steeds producten van de juiste kwaliteit moe-

de ontvanger vanaf dan controle heeft over de

cement de vervoerder een schadevergoeding

ten meegeven. Vervoerders kunnen niet aan-

goederen en de vervoerder daarmee heeft

moet betalen van ongeveer € 2,40 per kg of

sprakelijk gesteld worden voor afwijkende

voldaan aan zijn vervoersverplichtingen. Voor

ongeveer € 800 per collo (voor binnenlands

kwaliteit van de goederen als de oorzaak

schade ontstaan tijdens de lossing kon de

vervoer is dit € 2,70 per kg en bij onverpakt

daarvoor buiten het vervoer ligt.

vervoerder daarom destijds niet aangespro-

massagoed € 227 per 1000kg).

ken worden. Nu heeft (dezelfde) rechter toch

De schade aan de landinstallatie valt hier al-

Betekenis voor de praktijk

iets anders besloten.

leen niet onder. De vervoerder mag zijn aan-

Uit deze nieuwe uitspraak valt af te leiden dat

In deze zaak vond de rechter het doorslagge-

sprakelijkheid namelijk alleen limiteren voor

een vervoerder aansprakelijk gesteld kan wor-

vend dat in dit geval er al was afgesproken

schade aan de vervoerde goederen zelf. Alle

den voor schade die tijdens het lossen is ont-

dat de vervoerder het cement uit het schip

andere typen schade vallen daarbuiten. In

staan als het duidelijk is dat de vervoerder de

zou pompen. Dit betekent in de ogen van de

deze zaak was er in de vervoerovereenkomst

enige is die de goederen kan lossen. Uit deze

rechter dat in dit geval voor ‘terbeschikking-

niets opgenomen over dit soort gevolgscha-

uitspraak volgt logischerwijs dat in dit geval

stelling’ lossing door de vervoerder vereist is.

de, waardoor de ontvanger de volledige scha-

de aansprakelijkheid van de vervoerder niet

De verantwoordelijkheid van de vervoerder

de aan de landinstallatie kon claimen bij de

verder kan gaan dan de door hem uitgevoer-

eindigde daarom niet op 22 januari bij de mel-

vervoerder. Veel vervoerders sluiten dit soort

de activiteiten met de door hem ingezette ma-

ding ‘losgereed’, maar op 25 januari nadat

schade daarom tegenwoordig uit. Als het

terialen. Als de ontvanger de goederen zelf

alle cement van boord was gepompt. Dit is

contractueel is afgesproken, mag dat. Let dus

lost of zou kunnen lossen, ligt dit mogelijker-

een opvallend verschil met de zaak uit 2009

bij het aangaan van een overeenkomst goed

wijs dus anders. In die gevallen zal opnieuw

en biedt de ontvanger een mogelijkheid om

op of de vervoerder deze of andere soorten

bekeken moeten worden wanneer de goede-

deze schade op de vervoerder te verhalen.

schade heeft uitgesloten.

ren ‘ter beschikking’ stonden van de ontvan-

Verder gaat het in deze uitspraak alleen over

ger, en of de ontvanger in dat geval niet zelf

Let op

schade aan de goederen die tijdens het ver-

verantwoordelijk gehouden moet worden

Deze nieuwe uitleg van het CMNI-verdrag be-

voer zijn ontstaan. Verladers zullen dus nog

voor de ontstane schade.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

33

Guus Peters

In de export vormt transport een belangrijke kostenpost. Het project NexTrust laat zien dat samenwerking geld én CO2 scheelt.

NexTrust-project toont effecten voor milieu én export

Winst door samenspel Samenwerken in de – ook internationale – logistiek bespaart niet alleen CO2, maar voor de deelnemende bedrijven ook talloze kosten. Dat is één van de belangrijkste conclusies van het Europese NexTrust-project, dat 31 oktober is afgesloten. Het geheim van NexTrust: de samenwerkingen worden gecoördineerd door een onafhankelijke vertrouwenspersoon: de zogenoemde trustee.

NexTrust is een project van de Europese Unie dat de effecten

trustee bij consultancybureau Pastu. “Iedereen heeft het over

van samenwerking in de vervoerswereld bekijkt. Interessant

intermodaal vervoer, maar dat is een beetje een buzzword ge-

voor transporteurs maar zeker ook voor exporterende verla-

worden. In 2009 had truckvervoer een marktaandeel van 77

ders. De deelnemers van NexTrust vallen niet in de categorie

procent, de trein 16,9 en de binnenvaart 6 procent. Die statis-

beginnelingen; namen als Unilever, Panasonic, Beiersdorf en

tieken zien er nu, bijna tien jaar later, nog precies hetzelfde uit.”

Kimberly-Clark zeggen wat dat betreft voldoende. In totaal telde NexTrust 31 partners, waaronder evofenedex. Het project

Indrukwekkend

duurde 42 maanden en is op 31 oktober beëindigd. Op 25

Des te mooier dus dat in het streven naar vermindering van het

oktober was er nog een groot NexTrust-evenement bij evofe-

aantal lege of halflege ritten met trucks vrijwel alle NexTrust-pi-

nedex in Zoetermeer. Inmiddels wordt de balans opgemaakt en

lots zonder meer geslaagd te noemen zijn, zegt Mike Bogen,

gekeken of de vooraf gestelde doelen haalbaar zijn in de nabije

trustee van Giventis. “We begonnen in 2016 met zes verladers

toekomst. Die doelen zijn ambitieus: 40 procent minder vracht-

en 27 transporteurs, met wie we 20.000 vervoersbewegingen

auto’s op de weg, 15 procent minder bestelauto’s, 70 procent

concentreerden. In 2017 groeide dat naar negen verladers en

minder uitstoot van schadelijke stoffen en 50 procent hogere

39 transportbedrijven en lukte het al om 90.000 trucktranspor-

beladingsgraad. De eerste resultaten zijn positief.

ten te combineren. In 2018, ons laatste jaar, concentreerden we ons wat meer op écht volle belading (met 15 verladers en

34

Resultaten

55 transporteurs) en kwamen we tot 90.000 transporten. Als je

Tijdens een NexTrust-congres in het Duitse Troisdorf werden in

kijkt naar de gerealiseerde efficient freight lanes (meerdere ke-

elk geval opmerkelijke uitkomsten van pilot-projecten gepre-

ren te benutten, vaste routes) zijn de cijfers helemaal indruk-

senteerd. Op het hoofdkantoor van dienstverlener TX Logistik

wekkend: zestig in het eerste jaar, 575 in 2017 en dit jaar nog

kwam een groot aantal betrokkenen bijeen om de bevindingen

altijd 410”, aldus Bogen, volgens wie er in drie jaar tijd via

van NexTrust met elkaar door te nemen. In het wegvervoer zijn

NexTrust meer dan tienduizend vervoerscombinaties zijn ge-

de meeste resultaten te halen, zei dagvoorzitter Patrick Stumm,

maakt. “En dat is niet eens het allerbelangrijkste, de grootste

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

Vrachtauto’s onderweg. Proeven via NexTrust hebben aangetoond dat de beladingsgraad van trucks door slim samenwerken tot wel 98 procent kan stijgen.

winst is in mijn optiek dat zowel de deelnemende vervoerders

bijna perfecte 98 procent groeien. Dat mag resultaat heten,

als de verladers deze vorm van samenwerken niet meer als een

zeker voor wie bedenkt dat een op de vier vrachtauto’s in Eu-

bedreiging zien.”

ropa leeg rondrijdt en vrachtauto’s gemiddeld maar voor 57 procent geladen zijn. De kostenbesparingen waren bovendien

Zwarte doos

voor alle partijen indrukwekkend.

Dat ontbreken van een dreigingsgevoel - alle deelnemers zien uiteraard hun bedrijfsgegevens liever niet bij de concurrent te-

Zeep en shampoo voor de export

recht komen - is volgens de NexTrust-deelnemers vooral te

Zharko Vasilevski van Mondelez, een groot Amerikaans voed-

danken aan de trustee, de vertrouwenspersoon die fungeert

selconglomeraat, organiseerde samen met elektronicagigant

als bewaker van de ‘zwarte doos’, waarin relevante bedrijfsge-

Panasonic een vervoerscorridor van Tsjechië naar het Verenigd

gevens weliswaar samenkomen, maar alleen vanwege het

Koninkrijk, maar zag ook twee aartsconcurrenten van elkaar,

specifieke doel van ladingen samenbrengen. Er lekt niets naar

Beiersdorf en Unilever, gezamenlijk vervoer van Oostenrijk naar

buiten, daarover waakt de trustee als een cerberus. Dat het

Polen uitvoeren. “Als je onder de douche staat heb je algauw

systeem werkt, bleek uit de diverse praktijkvoorbeelden die in

de zeep van Beiersdorf en de shampoo van Unilever bij de

Troisdorf werden gepresenteerd. Vier Belgische koekjesfabri-

hand, maar NexTrust heeft laten zien dat je zelfs met je grootste

kanten, stevige concurrenten van elkaar, combineerden via een

competitor kunt samenwerken, zolang dat maar via een trustee

trustee hun transporten naar twee grote Belgische supermark-

wordt geregeld”, aldus Vasilevski, die eind oktober ook in Zoe-

ten en zagen de beladingsgraad van hun vrachtauto’s naar een

termeer één van de sprekers was.

38 miljoen kilometer Maar hoe dan ook, NexTrust heeft volgens dagvoorzitter Stumm aangetoond dat samenwerking écht effect heeft op zowel het milieu als het bedrijfsresultaat. “Met een knipoog naar Donald Trump zeggen we wel eens ‘let’s make collaboration great again’, maar de harde cijfers liegen niet. Gemiddeld maakten de deelnemers aan NexTrust 36 procent minder kilometers en bespaarden ze 27 procent CO2. Dankzij NexTrust zijn, met een beperkt aantal van 23 pilot-cases, meer dan honderdduizend truckbewegingen minder uitgevoerd in 2017 ten

Vier Belgische koekjesfabrikanten, concurrenten van elkaar, de-

opzichte van 2016. We halen 38 miljoen kilometer aan lege

den goede ervaringen op met een proef waarbij een zogenoem-

trucks per jaar van de weg, dat is hetzelfde als 940 keer de

de trustee de transporten naar supermarkten coördineerde.

omtrek van de aarde rondrijden. Dat zegt genoeg”, aldus Stumm. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

35

Q&A

Export matters De juiste Incoterms-conditie Q

licht niet wenselijk. Een alternatief zou zijn dat jullie een C-condi-

“We hebben een opdracht gekregen uit het buiten-

tie gaan afspreken. Bijvoorbeeld CPT + plaats van bestemming

land van ongeveer tienduizend euro. De afgespro-

of, als jullie een toereikende doorlopende transport­verzekering

ken Incoterms®-conditie van de order is ‘FCA ons eigen

hebben, CIP + plaats van bestemming. Bij de C-conditie is het

warehouse’. De klant vraagt ons nu om toch het trans-

zo dat jullie wel het transport regelen en betalen, maar het risico

port te regelen. Deze kosten zullen we natuurlijk doorbe-

ligt bij van de klant. Bij CIP hebben jullie als verkoper ook nog

rekenen. Wordt dit dan automatisch een DAP-zending?

de verplichting om een transportverzekering af te sluiten namens

Of moet dit worden gezien als een aparte opdracht? We

de klant. Mocht er tijdens het transport schade ontstaan, dan ligt

hebben overigens een doorlopende transportverzeke-

het claimrecht bij de koper.”

ring met een eigen risico van duizend euro.

Zoals wij het nu zien: Als wij dit transport nu regelen wordt het DAP en dan lopen wij het risico. Als er iets gebeurt dan dienen wij de schade te regelen en kost dit ons eigen risico. Klopt dat?”

A

A

36

Q

“Wij importeren basismaterialen uit China en bewerken dit tot een compleet product dat we naar

“Het is niet zo dat als je het transport voor de klant regelt

diverse landen exporteren. Voor de Verenigde Staten

de Incoterms ‘automatisch’ wijzigt in DAP. Wel is het zo

moeten wij een Certificaat van Oorsprong meesturen,

dat je een actie verricht die niet onder de oorspronkelijke af-

maar welk land moet ik opgeven als het land van oor-

spraak valt. Daarom is het van belang om expliciet met de klant

sprong?”

af te spreken dat jullie het transport op naam, rekening en voor risico van de klant doen (laat dit door de klant schriftelijk bevestigen).

Q

Oorsprongsbepaling

A

“De oorsprong kan worden bepaald op verschillende manieren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de

Zorg er ook voor dat jullie bij het invullen van het transportdocu-

‘niet-preferentiële’ oorsprongsregels en de ‘preferentiële’ oor-

ment, zoals de CMR-vrachtbrief of Bill of Lading, hierin vermel-

sprongsregels. De preferentiële regels hebben te maken met

den dat jullie dit ‘on behalf of’ de klant doen. Deze transportdo-

vrijhandelsakkoorden en verlaagde invoertarieven. Tussen de

cumenten worden namelijk ook als vrachtcontracten gezien,

EU (Nederland) en de VS is geen preferentieel akkoord afgeslo-

terwijl jullie officieel bij FCA geen partij in het vervoer zijn.

ten en daarom wordt hier gekeken naar de niet-preferentiële

Voor een volgende opdracht is het verstandig een andere Inco-

oorsprong.

terms-conditie af te spreken. Het klopt inderdaad dat op het

De regelgeving hiervoor staat in het Douane Wetboek van de

moment dat jullie onder DAP + plaats van bestemming leveren

Unie (DWU). In grote lijnen vermelden de artikelen in dit wet-

jullie ook voor het transport het risico gaan dragen. Dat is wel-

boek dat een product geheel en al moet zijn verkregen in het

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

maak kennis met:

Alice Boonstoppel

land van herkomst. Het kan bij niet-preferentiële oorsprongsregels ook zijn dat er een nieuw product is ontstaan of er moet in elk geval sprake zijn van een belangrijk fabricagestadium. In

Ledenadviseur Internationaal Ondernemen

artikel 61 lid 3 van het Douane Wetboek van de Unie is vastgelegd wat de eisen zijn voor het bepalen van de niet-preferentië-

Samen met mijn collega’s van de Ledenservice Internationaal

le oorsprong. De ‘Eurochambres guidelines’ geven hierop een

Ondernemen beantwoord ik jaarlijks meer dan duizend vragen

nadere toelichting, deze zijn te vinden via deze verkorte web­

van aangesloten leden. Soms gaat het om problemen van prak-

link:

tische aard, bijvoorbeeld het juiste gebruik van Incoterms. Maar

https://bit.ly/2pKKknw.”

ook strategische vraagstukken over bijvoorbeeld marktentree komen regelmatig langs. Ook voor actuele onderwerpen als het

HS-code op de factuur Q

nieuwe douanewetboek of de ontwikkelingen in Iran kunt u bij ons terecht.

“Onze vestiging in Singapore vraagt om andere HS-code op factuur te zetten. Wat is de reden en

Neem gerust contact met me op om uw vraag voor te leggen!

mag dat zomaar?”

A

“Binnen het Harmonised System zijn goederen op een-

Contactinformatie

zelfde manier ingedeeld tot aan de eerste zes posities.

evofenedex

Landen die hierbij aangesloten zijn gebruiken dit als de basis.

+31 (0)79 346 73 46

De verdere indeling kan per land worden bepaald, waardoor er

ledenservice-io@evofenedex.nl

soms verschillen bestaan. Het is goed om te kijken welke HS-code de tegenpartij vraagt en of de productomschrijving overeenkomt met wat binnen de EU wordt gehanteerd. Dit kan op de website van Market Access Database worden gecontroleerd op productomschrijving en het invoertarief. In het geval dat het een andere productomschrijving kent en/of een ander invoertarief, dan is ons advies om de HS-code niet zomaar te veranderen. Wij raden aan om de code te hanteren die binnen de EU geldt of als optie alleen de eerste zes cijfers vermelden, of naast de eigen HS-code een regel toevoegen met de HS-code van de klant plus de vermelding ‘on buyers request’.” globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

37

agenda November wo 07

do 08

Douane en logistieke zaken in Brazilië Evenement • Amersfoort

Export van A t/m Z Opleiding • Hoorn Nieuwe exportmedewerkers in het team? Deze cursus is voor duizenden medewerkers de basis geweest

voor

een

succesvolle

exportcarrière.

Ervaren exporteurs nemen je mee in het exportproces van A t/m Z. In korte tijd raak je zo bekend met de ins en outs van export aan de hand van sprekende praktijkcases.

do 15

Btw en internationaal ondernemen Basisopleiding • Eindhoven

vr 23

CvO, EUR.1 en factuurverklaringen

do 29

Export sales for young professionals

Workshop • Venlo

do 15

Letter of Credit bij export

vr 16

Export van A t/m Z

Wil jij je als jonge sales professional profileren in de

Opleiding • Eindhoven

export? Laat je dan inspireren en informeren tijdens

Workshop • Doorwerth

Cursus • Den Bosch

onze workshop.

ma 19

Documenten bij export Opleiding • Hoorn

vr 30

Douaneprocedures in de praktijk Cursus • Utrecht

di 20

Transfer Pricing voor het mkb

Leg in drie dagen een goede basis op het gebied

Masterclass • Amsterdam

van Douanezaken. Ook al heb je je douanezaken uitbesteed, als exporteur blijf je verantwoordelijk.

Ons trainersteam daagt je uit kritisch te kijken naar jouw eigen douaneprocessen om risico's en kos-

do 22

38

CMR-vrachtbrief Masterclass • Eindhoven

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

ten optimaal te kunnen managen.

December di 04

Export van A t/m Z

do 06

Documenten bij export

di 11

Leveranciersverklaringen

Opleiding • Utrecht

Opleiding • Utrecht

Masterclass • Utrecht

do 13

Letters of credit

do 13

Contracten met agent/importeur in het buitenland

Masterclass • Zwolle

Workshop • Amersfoort

Verdieping in btw en internationaal ondernemen

di 18

Training • Utrecht Deze compacte training daagt je uit om internationale btw-vraagstukken te analyseren, de juiste ge-

di 11

Incoterms

gevens te verzamelen om tot een oplossing te ko-

Workshop • Zoetermeer

men en de facturen te maken of verwerken in de aangifte.

wo 12

Risicovolle douanezaken Workshop • Eindhoven

di 18

Elektronische douaneaangifte Workshop • Rotterdam

Incoterms + Letter of Credit

wo 19

Workshop • Utrecht De populaire exporttrainingen Incoterms en Letters of Credit zijn nu ook in het Engels als open inschrijving beschikbaar. Je kunt ze los volgen, of gecombineerd op een dag.

i

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

39

vreemde zaken

Esther Riphagen

Medispace verhuurt in Europa medische trailers met apparatuur voor MRI- en CT-scans.

Managing director Sander de Mooij vertelt hoe het verhuren in zijn werk gaat en wat de mogelijke gevolgen van de brexit voor het bedrijf zijn.

De medische scantruck scantrailer Wat voor producten hebben jullie?

gaat om douaneformaliteiten. Onze units staan bij klanten in

“Medispace beschikt over een vloot van flexibele, mobiele en

het VK, moeten we deze dan terughalen? We onderzoeken

modulaire oplossingen voor de medische beeldvorming. Denk

momenteel of het oprichten van een Britse bv (Ltd) in het VK

aan technieken als CT, MRI, PET/CT of röntgen. We verkopen

het zakendoen eenvoudiger zal maken. Daarnaast doen we

en produceren deze systemen niet maar verhuren ze aan onze

ook veel zaken in Ierland. Ondanks dat zij wel bij de EU blijven,

klanten. We zijn eigenlijk een soort ‘rentalcar’ voor de medische

rijden de trailers dan door het Groot-Brittannië. Brexit is dus

beeldvorming.”

zeker een aandachtspunt voor ons.”

Wie zijn jullie afnemers?

Lopen jullie internationaal tegen problemen aan?

“Dat kunnen ziekenhuizen of particuliere instellingen zijn, maar

“In Noorwegen moet je wat betreft ziekenhuizen een accoun-

ook leveranciers van medische beeldvorming zoals Siemens en

tant hebben die de factuur namens het bedrijf verstuurt. We

GE Healthcare en anderen. Stel dat er een verbouwing in een

hebben daarom een Noors bedrijf moeten oprichten onder de

ziekenhuis plaatsvindt, dan kunnen wij zorgen voor een tijdelij-

naam van de accountant. Dit proces was lastig, tijdrovend en

ke oplossing. Het komt ook voor dat er technische problemen

kostte veel geld. In Zwitserland is de verhuur omslachtig, om-

bij ziekenhuizen zijn waardoor systemen niet werken. We kun-

dat we de producten eerst moeten exporteren uit de EU en

nen dan op korte termijn systemen verhuren.”

vervolgens moeten importeren naar Zwitserland. Na de verhuur vindt dit proces omgekeerd plaats. Deze douaneformali-

In welke landen zijn jullie actief?

teiten zijn tijdrovend waardoor je minder efficiënt kunt verhuren.

“De units zijn overal in te zetten en we zijn actief in geheel Eu-

Ik hoop dat het met het VK niet deze kant opgaat.”

ropa. Onze units bevinden zich in onder andere Finland, Zweden, Duitsland en Zwitserland. We zijn gestart in het Verenigd Koninkrijk (VK) en daar zijn we momenteel het meest actief. Het zorgsysteem bood hier een goede mogelijkheid omdat de radiodiagnostische beeldvorming wordt uitbesteed aan bedrij-

Medispace

ven. Zij willen zo effectief mogelijk gebruik maken van hun sys-

Hoofdkantoor: Zoetermeer

temen. Er reden dus al veel mobiele units rond.”

Aantal werknemers: 3 Voornaamste exportlanden: VK, Scandinavië

40

Hoe kijken jullie tegen de brexit aan?

Exportomzet: 85%

“De brexit kan voor ons best wat roet in het eten gooien als het

Website: www.medispace.eu

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

expats

Willemijn Gwanmesia

Standplaats

Abidjan Hoe is het om in het buitenland te wonen en werken?

Globe magazine vroeg het Fer Weerheijm, die als ‘directeur général’ een deel van zijn tijd in Ivoorkust woont Hoe ben je in Ivoorkust verzeild geraakt?

maar dat is met name zakelijk.”

“In 2007 ben ik als directielid van Dutch Plantin uitgenodigd om te zien of er ook kokos-

Je reist regelmatig heen en weer. Je leeft

substraat in Ivoorkust te produceren is voor

dus in twee werelden te gelijk. Hoe is dat?

de Europese markt, om planten in te kweken.

“Ik ben steeds zo’n zes weken in het ene land

Ik heb daar ook mijn vrouw ontmoet. Sinds

en dan zes in het andere. Ik hou van deze af-

2014 woon ik gedeeltelijk in Nederland en ge-

wisseling en probeer van beide werelden te

deeltelijk in Ivoorkust.”

genieten. Misschien heb ik het zelfs nodig. In Ivoorkust is mijn vrouw, daar geniet ik van het

Waar moest je het meeste aan wennen?

verwezenlijken van m’n dromen en idealen

“De omgeving, in de breedste zin van het

voor het land en van een stukje vrijheid. In Ne-

woord, bleek onbetrouwbaarder dan ik ge-

derland geniet ik van goeie gesprekken met

wend was.

vrienden, de rust en veiligheid, het kunnen

Je moet dus heel erg goed nadenken voordat

vertrouwen van mensen en uiteraard van het

je een actie onderneemt en iemand vertrou-

werk dat ik hier doe.”

wen is moeilijk. Juist daardoor kost het veel tijd om iets te ontwikkelen.”

Hoe vat je de zakencultuur samen?

“Moeizaam; het is een voormalige Franse ko-

Ben je veel in contact met andere Neder-

lonie en uitermate bureaucratisch en traag.”

Abidjan

landers in Ivoorkust?

“Er zijn niet zoveel Nederlanders in Ivoorkust.

Heb je tips voor exportmanagers die suc-

Sinds eind 2017 is er wel weer een Neder-

cesvol zaken willen doen in Ivoorkust?

Fer Weerheijm

landse ambassade. Daar ontmoeten we el-

“Wees voorzichtig en volhardend. Verwacht

Bedrijf: Agrifer

kaar een paar keer per jaar. Dankzij de Neder-

geen snelle resultaten. Vertrouw in eerste in-

Functie: A lgemeen directeur

landse ambassade en het enthousiaste

stantie niemand. Zoek een partner die zowel

Standplaats: Abidjan, Ivoorkust

personeel komt Nederland wel steeds beter

de Afrikaanse- als de Nederlandse cultuur be-

‘op de kaart’. Er zijn zeker een aantal Neder-

grijpt en accepteert. Maak duidelijke afspraken

landers waar ik regelmatig contact mee heb,

en… weet wanneer je moet stoppen.” globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

41

komend nummer In het komende nummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Brexit: eindelijk duidelijkheid?

online

Wet- en regelgeving in 2019

Export vanuit de provincies

www.evofenedex.nl HĂŠt startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

@

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op

voor internationaal ondernemen.

nemen.

Facebook.

evofenedex is dĂŠ vereniging voor bedrij-

Postadres

Contact

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

Opleidingen en trainingen

naal. Van een veiliger en efficiĂŤnter ma-

2718 SG Zoetermeer

opleidingen-io@evofenedex.nl

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

+31 (0)79 346 69 90

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Bedrijfsjuristen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2018

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

EXPORT OPLEIDINGEN

Boost jouw exportcarrière

Investeer in een goede basis van je carrière met een exportopleiding Leg nu een goede basis voor jouw verdere exportcarrière.

Ontdek wat de Incoterms® nu daadwerkelijk regelen.

Of investeer drie dagen om inzicht te krijgen in douaneprocedures of Europese btw.

Onze docenten hebben ruime ervaring in het veld van internationaal ondernemen. Zij weten je uit te dagen om kennis en kunde om te zetten naar resultaten op de internationale werkvloer.

Met ruim 75 jaar ervaring, meer dan 100 opleidingen en 20 opleidingslocaties in heel Nederland hebben we een breed en divers aanbod, dat aansluit bij iedereen die in de logistieke of internationale operatie werkt. We bieden opleidingen van strategisch tot op operationeel niveau.

www.evofenedex.nl/opleidingen

Exportopleidingen in november en december: •

Export van A t/m Z

•

Documenten bij export

•

Export sales for young professionals

•

Incoterms®

•

Letters of Credit

•

Douaneprocedures in de praktijk

•

Basisopleiding btw

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal