magazine voor internationaal ondernemen
Baktec p.10
“ Ook Chinezen eten steeds meer brood.� nr 441 april 2019
16 Trends in export Kunnen Nederlandse exporteurs de groei vasthouden?
26 Onderhandelen in Rusland Niets schept zoveel vertrouwen als een contract.
34 Onhandige Incoterms Containervervoer? Dan liever geen FOB, CFR of CIF.
Zoekt u een accountmanager in Duitsland? Export naar Duitsland wordt steeds belangrijker.
ExportSelect-Duitsland verzorgt lokaal de recruitment
Steeds vaker wordt de markt bewerkt met een eigen
van Duitstalige account- of salesmanagers speciaal
lokale verkooporganisatie ter ondersteuning van de
voor Nederlandse bedrijven. Wij combineren het
lokale distributeur of ter vervanging van agenten.
gewenste functieprofiel met een Duitse werving van
Toch wordt de “klik” tussen de Duitse zakelijke
kandidaten. Op onze kantoorlocatie in Duitsland
cultuur, de Duitse werkwijze en het verwachtings-
spreken we daardoor méér geschikte kandidaten,
patroon van de Nederlandse exporteurs bij het
maken een vertaalslag naar de Nederlandse-Duitse
zoeken naar de geschikte kandidaat niet altijd als
werkverhouding en geven ondersteuning bij het
even gemakkelijk ervaren.
opstellen van het Duitse arbeidscontract.
ExportSelect
ExportSelect - Duitsland
+31 (0)26 37 64 581
+49 (0)211 63 552 454
Email: info@exportselect.nl
Email: info@exportselectduitsland.nl
www.exportselect.nl/duitsland-recruitment
magazine voor internationaal ondernemen
Op de cover Colofon
Globe Magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, Globe Magazine verschijnt 11x per jaar.
Sabine Walbeehm Managing director Baktec
Hoofd- en eindredactie Elmar Otten Redactie Esther Riphagen, Job Halkes, Karin Mollema, Nathalie van Herk. Redactieraad Dorine Noordam, Linda Koot, Marianne Elissen, Rob Zomer, Willemijn Gwanmesia. Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Anneke Huybens, Joost Maassen, Lodewijk Schlingemann, Marianne Elissen, Marianne Meijssen, Martijn van de Hel, Menno de Boer, Niels de Hoog, Peter Teunisse, Sonja van Hal, Theo Smid en Yoan Chung. Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman Vormgeving/prepress De Communicatie Kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam Globe Magazine wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.
Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex. Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon +31 (0)79 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies. ISSN 2352-5843
“ We deden vroeg alles zelf, tot het ramen lappen aan toe. Ik heb de afgelopen jaren gebruikt om de organisatie te stroomlijnen. Onze doorloop is sneller geworden en we hebben we een hele nieuwe lijn apparaten voor de bakkerijsector uitgebracht.” Lees het interview op pagina 10.
Foto: Ivo van der Bent
Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
3
Efficient centralization and standardization of your entire customs export control management – globally The management of export control is burdensome. Exporters have to stick to a lot of complex and regularly changing export control regulations covering denied party list screening, license determination, export control classification and many more. Traders struggle to effectively fulfill all those requirements without having the right tools in place. MIC’s Export Control Management Software ECM covers all of this. MIC ECM helps the compliance professional to automate and monitor the complicated export compliance functions and processes.
www.mic-cust.com
It provides a broad spectrum of functionalities, e.g. the screening of numerous sanction lists, integration into various ERP systems, continuous updates of the lists, identification of licensable goods and corresponding audit trails. MIC ECM simply reduces risks and costs associated with global trade and it supports tracking of the entire process to ensure maximum efficiency. You want to know more about MIC ECM? Please contact us: MIC Tel.: +43(0)732-778496 sales@mic-cust.com
voorwoord
Europees ongemak Op 3 april zijn de resultaten van het jaarlijkse
Dan de exporteurs zelf. Hun omzet nam in
onderzoek Trends in Export gepresenteerd op
2018 nog duidelijk fors toe en ook het gebrui-
een fraai event in Amsterdam. Duidelijk zicht-
kelijke optimisme is aanwezig voor 2019.
baar in de resultaten is het afnemende ver-
Maar ook hier zien we op kleinere en grotere
trouwen onder exporteurs. De barometer
schaal de barsten in de ontwikkeling van de
loopt terug, wat natuurlijk past in de bredere
groei. Het VK groeit niet of nauwelijks meer.
context van zaken als het lopende handels
Iran is een verloren zaak en de zorgen over
conflict tussen de VS en China, de brexitsaga
Italië nemen helaas weer toe. Opvallend daar-
en de afnemende wereldhandel. Een grote meerderheid van de exporteurs geeft aan dat de EU de komende periode, en zeker op de middellange termijn, voor hen zeer belangrijk is en blijft. Dat is op de keper beschouwd misschien niet zo verrassend, maar wel van groot belang. Exporteurs uiten
‘ ‘Machtsblok Europa biedt nog steeds onvoldoende tegenwicht.’’
bij is dat, ondanks alle politieke commotie over landen in Oost-Europa, de groei daar juist gewoon door gaat. Het optimistische wereldbeeld van de Nederlandse exporteur komt niet uit het niets. Zoals altijd zijn er genoeg positieve ontwikkelingen te vinden, zoals groeimarkten in Azië en Afri-
daarbij de wens de interne markt te verbete-
ka. Als evofenedex dragen we graag een
ren en niet op zoek te gaan naar nieuwe uit-
steentje bij aan het invullen van de internatio-
breidingen.
nale ambities van Nederlandse bedrijven. Bij-
Op het internationale toneel wordt het onge-
voorbeeld met een nieuw zomerprogramma,
mak van Europa over haar rol regelmatig
waarover u binnenkort meer zult horen. Wie
zichtbaar. Als groot machtsblok in de wereld
weet hebben wij elkaar gesproken op Trends
is het nog steeds onvoldoende in staat om
in Export en anders ontmoet ik u graag bij een
goed tegenwicht te bieden aan een agressief
van onze vele activiteiten die wij door heel Ne-
en protectionistisch opererend Amerika en
derland organiseren.
een zeer assertief en expansionistisch China. Zowel de Nederlandse overheid als de EU werkt aan een nieuwe China-strategie, maar lijken zowel de kool als de geit te willen sparen. En het Europese parlement kan het zelfs niet eens worden als het gaat om het wel of niet starten van nieuwe handelsbesprekingen met de VS van Trump. Zo valt er natuurlijk wel degelijk wat te kiezen als Europa op 23 mei
Bart Jan Koopman
naar de stembus gaat.
Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
5
inhoudsopgave
Voorwoord 05 Europees ongemak
Ervaring 10 Baktec: de blik naar buiten 26 Onderhandelen in Rusland
10
De blik naar buiten Baktec levert watermeng- en meetapparatuur aan bakkerijen. Het is een nichemarkt, maar wel een die reikt tot aan China.
Verkenningen 16 Onderzoek Trends in Export 20 Duurzame export komt op stoom
Expertise 24 Marktstrategie EU 28 Geoblocking in webshops 30 Incasseren in Engeland en Wales 34 Onhandige Incoterms
Column 41 Spelletjes van kostschooljongens
Elke maand 08 Kort 09 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 40 Expats 42 evofenedex contact
6
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
16
Trends in export Weten Nederlandse exporteurs zich staande te houden in een wereld waar het spel steeds ruwer wordt gespeeld?
34
Onhandige Incoterms Veel, heel veel, goederen worden per container vervoerd. Populaire Incoterms-condities als FOB en CFR of CIF zijn daarvoor geen goede keuze.
Vertrouwen In de Russische zakenwereld is het voornaamste adagium nog altijd deze: de beste basis voor vertrouwen is een stevig contract.
26
Duurzame export 20 komt op stoom Nederland strijd volop mee om een aandeel te pakken in de groeiende wereldwijde industrie rondom duurzame energie. globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
7
kort nieuws
‘Extra opbrengst klimaatakkoord moet terug naar bedrijven’ Als het pakket aan maat
en evofenedex betreft worden verrekend met de extra lasten
regelen uit het concept-
die het klimaatakkoord voor bedrijven met zich meebrengt.
klimaatakkoord over mobili-
“Handels- en productiebedrijven willen slim bijdragen aan de
teit door de Rijksoverheid
reductie van CO2 in Nederland. En in dit maatregelenpakket
wordt overgenomen, houdt
voor de aan- en afvoer van goederen hebben we vertrouwen.
zij, naast een serieus CO2
Het kan alleen niet zo zijn dat we een MRB-verhoging accep-
reductiepotentieel, ook nog
teren die alleen maar leidt tot meer inkomsten voor de over-
eens jaarlijks 90 tot 200 mil-
heid. Dan moet het bespreekbaar zijn de MRB-verhoging uit
joen euro extra over. Dat blijkt uit berekeningen die het Cen-
de plannen te halen”, aldus algemeen directeur van evofene-
traal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving in
dex, Machiel van der Kuijl.
maart uitvoerden. De extra inkomsten – die onder meer uit een voorgenomen verhoging van de motorrijtuigenbelasing (MRB)
Bron: evofenedex
komen - moeten wat Transport en Logistiek Nederland (TLN)
Regeling terugkerende goederen blijft na brexit Bedrijven kunnen na een
Koninkrijk zijn gebracht, na die datum te laten terugkeren zonder
eventuele no deal brexit op 29
invoerheffing te moeten betalen. Wel verlangt de Belastingdienst
maart, of een overgangsperi-
bewijs dat de goederen ook echt voor de brexitdatum zijn gele-
ode, toch gebruikmaken van
verd. Dat kan door het overleggen van een transportdocument of
de regeling voor terugkerende
een ander relevant document, zoals een leasecontract. De doua-
goederen. In een eerder stadi-
ne kan daarnaast om bewijs vragen waaruit blijkt dat de goederen
um liet de Belastingdienst nog
in het VK in ongewijzigde staat zijn gebleven.
weten dat het niet mogelijk zou zijn om goederen, die voor de brexitdatum naar het Verenigd
Bron: evofenedex
Trump dreigt met economische schade voor EU De Amerikaanse president
met ons willen praten, dan gaan we ernstige economische
Donald Trump wil met de
schade aanrichten. We gaan dan importtarieven heffen over
Europese Unie praten over
veel Europese producten." President Trump klaagt al langer dat
de onderlinge handelsrelatie.
de onderlinge handel tussen de VS en de EU te veel in het na-
Om dat af te dwingen dreigt
deel van de Verenigde Staten zou zijn. Om het evenwicht te
hij met “ernstige” economi-
herstellen, voerde hij in 2018 importheffingen op Europees
sche schade voor de EU.
staal en aluminium in. Eerdere besprekingen om de relatie te
"Ze wilden niet met presi-
herstellen zijn door de EU stilgelegd, omdat de VS ook over
dent Obama (Barack Obama, red.) praten en daarvoor wilden
landbouwproducten wilde onderhandelen.
ze ook al niet met ons praten", zei Trump half maart tijdens een ontmoeting met de Ierse premier Leo Varadkar. "Als ze nu niet
8
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
Bron: nu.nl.
vreemde zaken
Esther Riphagen
De kinderstoelhoes Vorig jaar werd Sifra Douma, eigenaar van Ukje.nl, verkozen tot ‘Flevolandse Zakenvrouw’ in de categorie MKB. Ukje ontwerpt en verkoopt Europawijd hoezen voor kindermeubels. Eén procent van de omzet hiervan gaat naar het goede doel. Hoe ben je met Ukje gestart?
Hoe gaan jullie om met groei?
“In 2011 wilde ik ondernemer worden. Toevallig had mijn pas-
“Ik heb de snelle groei een hele tijd volgehouden door harder te
geboren dochter een tweedehands wipstoel met vlekken. Daar
werken, maar dat hield een keer op. Wij werken nu met de me-
naaide ik een hoes omheen. Maar die hoes heeft zij
thode Scaling Up van Verne Harnish. Als team stel je
nooit gekregen, want ik zette hem op Markt-
doelen waarna je deze in stukjes opdeelt. Zo is
plaats. Het was zo verkocht. Zo naaide
het duidelijk wat je per dag moet doen.”
ik steeds meer hoezen. Ik heb Ukje Jullie motto is ‘For a happy
opgericht en er kwamen steeds
family’. Waar komt dat
meer verschillende hoezen bij.
Ze
beschermen
stoelbekleding,
vandaan?
de
zitten
Onze hoezen zijn ge-
comfortabel en hebben
maakt om het gezinsle-
een mooi dessin. We
ven mooier en makkelij-
verkopen nu door heel
ker te maken. Met de
Europa hoezen voor al-
hoezen kunnen kinde-
lerlei soorten kinder-
ren lekker knoeien en
meubels zoals auto-
hebben ouders toch
stoeltjes, kinderstoelen,
nog schone stoeltjes.
wipstoelen en boxkleden.
Ons doel is 500.300 happy families op 31 de-
Wie kopen de hoezen?
cember 2021. Dit zijn vijf-
“Onze directe afnemers zijn
honderdduizend gezinnen in
gezinnen die een nieuw of twee-
Europa en driehonderd in ontwik-
dehands kindermeubel van een hoes
kelingslanden. De gezinnen in Euro-
willen voorzien. In het buitenland vindt
pa maken we blij met mooie hoezen. Met
marketing plaats door mond-tot-mondreclame,
een procent van de omzet ondersteunen we
Facebook en het optimaliseren van de vindbaarheid in zoek-
driehonderd gezinnen met zorg, voedsel en onderwijs.
machines als Google. We verkopen al zeven jaar via Amazon en hebben een hoge klanttevredenheid opgebouwd.”
Ukje
Hoeveel moeite kost het om een nieuwe markt te betreden?
Opgericht: 2011
“Mensen moeten het merk leren kennen en dat kost tijd. Ook
Hoofdkantoor: Lelystad
moeten wij de klant leren kennen. Als gezinnen voor het eerst
Aantal werknemers wereldwijd: 5
iets bij Ukje bestellen, blijkt uit de reviews dat ze erg tevreden
Voornaamste exportproduct: hoezen
zijn en dat alles boven verwachting is. Dit maakt ons enthousi-
Voornaamste exportlanden: Duitsland, België, Frankrijk
ast om nog meer mooie hoezen te ontwerpen.”
Exportomzet: 60%
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
9
Baktec levert watermeng- en meetapparatuur aan bakkerijen. Het is een nichemarkt, maar wel een die reikt tot aan China.
10
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
Elmar Otten Ivo van der Bent
Baktec
De blik naar buiten Brood, we eten het dagelijks. Als Nederlanders zijn we grootverbruikers, maar ook in andere delen van de wereld wordt steeds meer brood gegeten. Zelfs in China, toch niet direct een land met een broodtraditie. Wie goed brood wil bakken, heeft goed deeg nodig. En wie goed deeg wil maken, moet de hoeveelheid en temperatuur van het toegevoegde water nauwkeurig kunnen controleren. Dit is de nichemarkt waarin het bedrijf Baktec opereert. Baktec is gespecialiseerd in het maken van
geen jaar, toen mijn vader ziek werd en niet
watermeng- en meetapparatuur. Hiermee kun-
meer kon werken. Niet lang daarna is hij over-
nen hoeveelheden met een afwijking van min-
leden. Hierdoor was ik noodgedwongen al-
der dan één procent worden gedoseerd. De
leen maar bezig om me zo snel mogelijk alle
gewenste temperatuur is tot op de tiende graad
kennis van het bedrijf eigen te maken. Het
instelbaar. Baktec biedt een breed gamma aan
heeft een jaar of twee geduurd voor ik mijn
modellen aan. Daarmee bedient het bedrijf ie-
eigen visie en strategie had gevormd.”
dereen van de warme bakker om de hoek tot de
Het bedrijf kon een moderniseringslag gebrui-
grote industriële bakkerij, waar dagelijks pallets
ken, was Sabine’s conclusie destijds. “We
met pizza’s de fabriek uit rollen. De machines
deden alles zelf, tot het ramen lappen aan toe.
worden niet alleen gebruikt om brood en pizza’s
Aan automatisering was vrijwel niets gedaan.
te maken, maar ook crackers, koeken, naan-
Toen ik hier kwam, werkten we nog met
brood, oliebollen, wraps, kroketten en pasta’s.
WordPerfect 6.0! Ik heb de afgelopen jaren
Naast de watermeng- en meetapparatuur fabri-
gebruikt om de organisatie te stroomlijnen.
ceert Baktec ook nog ijswaterkoelers. Het be-
Onze doorloop is sneller geworden, zodat we
drijf exporteert inmiddels naar 62 landen.
minder voorraad aan hoeven te houden en een snellere levertijd hebben. Zo’n vijf jaar ge-
WP 6.0
leden hebben we een hele nieuwe lijn appara-
Managing director Sabine Walbeehm heeft
ten uitgebracht.”
Baktec twaalf jaar geleden overgenomen van
De inspanningen van Sabine leverden veel op:
haar vader. Tijd om rustig op te starten was er
in tien jaar tijd werd het bedrijf tweemaal zo
helaas niet, vertelt Sabine: “Ik was hier nog
groot. Toch was er ook een keerzijde. “In die
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
11
periode was ik vooral bezig met de interne organisatie; ik heb weinig naar buiten gekeken. Dat is pas de laatste paar jaren gekomen.” Assemblage en oorsprong Baktec bouwt de apparaten in Leiden. Om alle apparaten te kunnen bouwen koopt het bedrijf 625 artikelen in, voornamelijk uit Europa. Die zijn niet alleen nodig voor de assemblage, maar ook voor het naleveren van onderdelen aan wederverkopers of klanten. Volgens Sabine is het nog een hele klus om de oorsprong van alle geïmporteerde artikelen te achterha-
“ Onderdelen kunnen van over de hele wereld komen.” len en bij te houden. “Voor de assemblage van een apparaat maakt het niet uit, die krijgt toch als oorsprong Nederland mee. Maar als we een los onderdeel verkopen, moeten we echt weten waar de oorsprong ligt. Dat is soms lastig. Onze leveranciers zitten weliswaar in Europa, maar de onderdelen kunnen van over de hele wereld komen.” Baktec houdt tien jaar lang onderdelen op voorraad, langer is ondoenlijk. “De techniek verandert heel snel. Zeker in deze tijd, waarin verwacht wordt dat apparaten elkaar snel opvolgen, is dat lastig. Soms moeten we klanten teleurstellen. Onze apparaten worden ook op cruiseschepen gebruikt. We krijgen uit die branche nog steeds vragen voor onderdelen voor machines die we 25 jaar geleden verkocht hebben. Dan denk ik ergens toch: waarom het risico lopen dat een apparaat midden op zee er mee stopt? Schaf een nieuw toestel aan, de kleinste varianten zijn ook weer niet heel duur.” Tot november 2018 werden er ook in Ierland apparaten gebouwd. “De productie in Ierland hebben we naar Leiden gehaald. Dan is het volume hier wat groter en robuuster. Bovendien kunnen we makkelijker aan innovaties
12
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
werken. Alles is hier gelijk te testen en als we
van over de hele wereld weten ons te vinden.”
een nieuw model in productie nemen, hebben
De verkoop via resellers heeft bij Sabine de
we er direct zicht op.”
voorkeur. “We verkopen wel eens direct aan de eindgebruiker, maar liever doen we dat
Innovatie en kwaliteit
niet. Ik wil hier namelijk niet een heel verkoop-
Innovatie is steeds belangrijker, stelt Sabine.
apparaat optuigen. In sommige landen, zoals
“De industrie maakt een grote technologische
Spanje, Portugal of Zuid-Amerika, hebben we
ontwikkeling door. ‘Industrie 4.0’ is het nieuwe
nog geen reseller en dan kan het niet anders.
toverwoord. In het tijdperk van industrie 4.0
Die landen benaderen we niet actief, maar we
wordt van de nieuwe generatie machines verwacht dat die zichzelf kunnen analyseren en data genereren. Stilstand is in een fabriek onwenselijk. De trend van nu is dat machines zoveel mogelijk preventief in onderhoud gaan. Ons doel is om onze apparaten zo slim mogelijk te maken, zodat ze een signaaltje afgeven als een onderdeel moet worden vervangen. Het
“ Mijn vader vond een eigen website niet zo belangrijk.”
reageren wel op aanvragen die bijvoorbeeld via internet of een beurs binnenkomen.” De ideale reseller vertegenwoordigt verschillende elkaar aanvullende A-merken uit de bakindustrie. Sabine onderstreept dat je als exporteur niet met de eerste de beste partij in zee moet gaan. “We selecteren op betrokkenheid, distributeurs moeten achter onze filosofie staan.
toestel moet aan kunnen geven waar dat on-
Zij zijn tenslotte ons gezicht in het buitenland.
derdeel zit en dan is het ook interessant als je de
Met zijn allen maken we Baktec. We leveren
status van een machine online kunt bekijken.
kwaliteit, maar een reseller moet dat in zijn sales
Vooroplopen met kwaliteit en de nieuwste
en service ook kunnen laten terugzien.
technieken is essentieel in het topsegment
We zijn dus heel selectief. Je kunt op een
waarin Baktec zich steeds nadrukkelijker profi-
beurs hele enthousiaste mensen tegenko-
leert. “In West-Europa zijn een paar andere
men, maar dat zegt niets. Wie weet is het een
producenten van watermeng- en meetmachi-
kleine bakker uit India die soms een extra ma-
nes. Er is bijvoorbeeld een Franse partij die aan
chine aan de achterdeur verkoopt. Met een
Amerikaanse supermarkten levert. De kwaliteit
beetje onderzoek en het stellen van de juiste
van hun apparaten is wat minder, maar in de
vragen kom je al een eind. Heeft een reseller
Verenigde Staten gaat het vaak meer om de
een website? Zijn daar dan ook de producten
vulling dan het brood. Dan zijn er ook nog de
en bijhorende service op te vinden? Welke
‘silobouwers’ die geautomatiseerde productie-
markt bedient de reseller? Gaat het om klein-
lijnen leveren en soms een eigen oplossing be-
schalige of grootschalige industrie? We mer-
denken voor het doseren van water. Aan ons
ken overigens dat bakkers elkaar regelmatig
dan de uitdaging om hen te overtuigen dat wij
onze machines aanraden. Zo ontstaat er
het ideale product al klaar hebben staan.”
vraag vanuit het einde van de keten, dat maakt het voor resellers extra interessant om
Resellers
ons te vertegenwoordigen.”
“Mijn vader vond – ik heb het over twaalf jaar geleden - een eigen website niet zo belang-
Klantdifferentiatie
rijk. De klanten hadden immers contact met
Baktec is de laatste jaren dusdanig gegroeid
onze resellers en zouden toch niet bij de fabri-
dat het niet meer mogelijk is om alle klanten
kant zelf gaan kijken.” Die wereld bestaat al
op dezelfde manier te bedienen. Dat hoeft
even niet meer. “Ik kreeg pas uit het niets een
ook niet, stelt Sabine. “Niet iedere klant heeft
offerte-verzoek uit het Midden-Oosten voor
dezelfde sales- en serviceondersteuning no-
de levering van een groot aantal apparaten
dig. Met de een is regelmatig persoonlijk con-
voor de industrie. Dat komt toch doordat we
tact nodig, de ander redt het ook prima met
aan onze naamsbekendheid werken en ons
informatie op onze website. Een medewerker
product goed op de website staat. Mensen
van ons, Cindy, is aangesloten bij het Young globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
13
GRATIS toegang tot het belangrijkste Brexit nieuws?
Activeer uw abonnement!
GRATIS abonnement op de Brexit nieuwspagina van In-en Uitvoer Toegang tot het belangrijkste nieuws over de Brexit Handige documenten, zoals ‘Ter voorbereiding op de Brexit’ en ‘Wat betekent de Brexit voor mijn douanezaken?’ Links naar alle relevante websites op een rij
Activeer uw abonnement op sdu.nl/brexit
Export Managers Network, de peer-to-peer
brood gegeten. Gewoon brood, dus niet de
Keurmerken
groep van evofenedex. Daar haalt ze ideeën
cakejes en zoete dingetjes die je in de rest van
De bakkerijwereld veroveren, betekent inves-
vandaan voor businessdevelopment, ze is nu
Azië hoofdzakelijk tegenkomt. De afgelopen
teren in keurmerken. “In Australië hangen
bezig met klantdifferentiatie. Daar zijn we in
jaren kregen we steeds vaker losse aanvra-
onze apparaten in honderden supermarkten.
onze huidige fase aan toe. Vanaf een bepaald
gen en bestellingen binnen. We willen weten
Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we veel
aantal klanten kun je niet meer op gevoel be-
hoe groot die markt is en langs welke kanalen
tijd en moeite gestoken in het krijgen van alle
palen wie wat nodig heeft, dan moet je daar
we onze producten weg zouden kunnen zet-
benodigde keurmerken. Wij werken met wa-
planmatig mee omgaan.”
ten. Als alle Chinezen brood gaan eten heb-
ter én elektriciteit, dat maakt het complex.
ben we hier een luxeprobleem. Marktuitbreiding Naast het toewerken naar klantdifferentiatie, kijkt Baktec ook actief naar nieuwe afzetmogelijkheden. Het bedrijf heeft twee stagiairs aangetrokken om marktonderzoek te doen en houdt ook de mogelijkheden in andere branches in de gaten. “We hebben aanvragen ge-
Bovendien is Australië een streng land.” Baktec is gaan werken volgens ISO 9001, een
“ Als alle Chinezen brood gaan eten, hebben we een luxeprobleem.”
gecertificeerde norm die veel landen erkennen. De hoop is dat hierdoor keurmerken makkelijker binnen te slepen zijn. “Want ieder land wil wat anders”, merkt Sabine op. “In de VS kunnen de eisen zelfs op countyniveau verschillen. Een CE-markering volstaat daar niet, vaak willen ze een UL-keurmerk hebben. UL is een Amerikaan-
had vanuit de medische hoek, van producenten van maismeel, voor het vullen van potjes en
Het land heeft natuurlijk een hele andere cultuur
se keuringsinstantie voor productveiligheid. Die
het koelen van verswaren. Dat zijn opties die
maar ook de afstand is lastig. Chinezen willen je
hebben in Nederland één keuringsbureautje.
we nog nauwelijks hebben verkend en waar we
zien, een band opbouwen. Daarom bellen en
Een keuring vraagt een pak aan documentatie,
best meer mee willen doen.
skypen we regelmatig met onze contacten daar.
wat weken werk kost, en een investering van
We willen ook geografisch uitbreiden en snel
Het vraagt een investering om zo’n band op te
10.000 à 15.000 euro. Keurmerken zijn écht een
inspelen op opkomende markten. Meer aan-
bouwen. Op dit moment zijn we nog niet zo ver
belemmering bij het internationaal zaken doen.
deel pakken in onze huidige markten is namelijk
om daar iemand neer te zetten, dat zou in deze
Neem bijvoorbeeld Japan. Als je daar rubber in
moeilijk. We zijn daar al heel groot. In een markt
fase nog niet voldoende opleveren. Mogelijk is
een product gebruikt, moet je heel nauwkeurig
zal altijd behoefte blijven aan een zekere mate
het waardevoller om ‘mee te liften’ met de grote
specificeren welk rubber dat is, anders komt het
van concurrentie, ook bij de resellers zelf. Als ze
clubs in de bakkerij-industrie. Voor partijen die
niet door de douane.”
allemaal hetzelfde merk vertegenwoordigen is
hele productielijnen leveren, loont het namelijk
Soms hebben keurmerken meer met protecti-
het voor hen lastig zich te onderscheiden.”
wel om lokaal aanwezig te zijn.
onisme dan met productveiligheid te maken,
In mei gaan we naar Bakery China, inmiddels
meent Sabine. “Daarom moet het ook een
China
de grootste beurs ter wereld voor deze indus-
onderdeel van handelsakkoorden zijn. Je kunt
De hoofdmoot van de export van Baktec komt
trie. Wie weet wat daar uitkomt.”
wel importtarieven afschaffen, maar als een land vervolgens toegang tot de markt belem-
in Noord-Europa terecht, met name Duitsland is een belangrijk land. Buiten Europa zijn Ca-
Verenigde Staten
mert met allerlei keurmerken schiet je er nog
nada, de Verenigde Staten en Australië grote
Ook de Verenigde Staten zijn een markt met
niets mee op.”
afnemers. “Onze afzet is verder vrij versnip-
veel potentie. “We leveren in de VS via onze
perd, we bedienen veel kleinere afzetmarkten.
resellers aan luxe winkelketens, zoals Dean &
Klaar voor de wereld
Het Verenigd Koninkrijk is er zo één. Dat is nu
DeLuca, die kwaliteitsbrood willen verkopen.
Voor Sabine is het duidelijk: Baktec is klaar
met de brexit een voordeel, maar natuurlijk wil-
Lokale concurrenten maken een net iets min-
voor de wereld. “In het verleden hadden we
len we het VK als markt niet kwijt. We wachten
der goed product, dus dit past goed bij ons.
weinig tijd voor marktonderzoek, die achter-
af wat de brexit ons gaat brengen, veel meer
In Amerika kunnen we nog groeien in het su-
stand halen we nu in. We hebben een hele
kunnen we op dit moment niet doen.”
permarktsegment. In Amerika wordt dat seg-
sterke organisatie staan met een goed pro-
Baktec onderzoekt momenteel ook de kan-
ment, anders dan in Nederland, bedient door
duct. De vraag is nu: hoe gaan we dat verder
sen op minder voor de hand liggende mark-
resellers van supermarktbenodigdheden. Dat
uitbouwen en benutten?”
ten, zoals China. “Daar wordt steeds meer
netwerk hebben we nog niet.” globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
15
Elmar Otten
Trends in Export
Altijd optimistisch Bij de vorige editie van Trends in Export werd op deze plek een wereld geschetst waarin de brexit en Trump’s handelsconflicten een hoofdrol speelden. Om in toneeltermen te blijven: dat was beslist geen eenakter. Het drama zette zich gedurende 2018 voort en de laatste akte is ook in 2019 voorlopig niet in zicht. Denk niet dat dit het optimisme van de Nederlandse exporteur al te zeer ondermijnt. Na een ronduit mooi 2018 blijven de verwachtingen positief. In het jaarlijkse onderzoek Trends in Export vragen evofenedex en Atradius aan Nederlandse exporteurs om terug te blikken op de resultaten van het voorbije jaar en hun verwachting voor het komende af te geven. Om met het laatste te beginnen: de gemiddelde
brexit met zich meebrengt? Toch wel: het exporteursvertrouwen heeft een flinke knauw
“ Exporteurs rekenen op flinke groei.”
gekregen. Stond het vorig jaar nog op een recordhoogte van 7,2 op een schaal van 10, inmiddels is het gezakt tot een 6,6 (zie fig. 1) Dat cijfer ligt overigens in lijn met het gemid-
respondent verwacht zijn export in 2019 met
delde van de jaren tien.
acht procent te zien groeien. Dat is één procent minder dan in 2018 gerealiseerd werd. Deze cijfers zijn al meer dan vijf jaar stabiel.
Fig 1. Exporteursvertrouwen in economisch klimaat 2009 - 2019
Het gaat dus best goed met de export. Klanten plaatsen meer orders, meldt ruim zeventig procent, exporteurs verhogen hun sales-
5,6
6,1
6,6
6
6,2
2012
2013
6,7
6,5
6,6
2014
2015
2016
6,9
7,2
6,6
inspanningen (51%) en breiden uit naar nieuwe markten (31%). Dat laatste cijfer is overigens al drie jaar gestaag aan het zakken. De optimistische groeiverwachting roept ergens toch de vraag op of exporteurs met oogkleppen op de wereld intrekken. Hebben ze niets meegekregen van het toenemende protectionisme? Van de onzekerheid die de
16
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
2009
2010
2011
2017
2018
2019
Fig. 2 Top 10 verwachte omzetstijgers exportlanden 2019 (%) drag. Dat is weliswaar in 2018 gesloten, maar Duitsland
54
Zuid-Korea
53
Verenigde Staten Oost-Europe (Bulgarije, Hongarije, Roemenië, Slowakije en Tsjechië Polen
53 52 49
China
48
Denemarken
48
Canada
48 45
Mexico Frankrijk
44
Vietnam
44
pas dit jaar in februari in werking getreden. Desondanks is het niet ondenkbaar dat exporteurs hier al op hebben voorgesorteerd. Groeimarkten Japan is ook terug te vinden in het lijstje met groeimarkten. Van de exporteurs die vorig jaar in het land actief waren, rapporteert bijna de helft een omzetstijging. Duitsland scoorde even goed, maar de VS, Polen en China deden het nog net iets beter. Allemaal landen waar exporteurs ook dit jaar weer flink denken te groeien (zie figuur 2). Dalers Dat de export een weg met pieken en dalen is,
Fig. 3 Top 3 markt exit 2018 (%)
behoeft geen uitleg. Voor elk land waar het mee zit, valt ook wel een land te noemen waar
9
het tegenzit. Over 2018 rapporteerde twee derde van de exporteurs die actief zijn in Iran een omzetdaling. Negen procent heeft zich
Iran
2
2
Rusland
Zuid-Afrika
“ De VS, Polen en China scoorden goed.”
De wereld in
heeft een kantoor in het buitenland. Het meest
zelfs teruggetrokken uit het land (zie figuur 3).
Landen tellen is gek genoeg geen exacte be-
populair is echter de eigen vertegenwoordiger:
Dat is geen verrassing, gezien het opzeggen
zigheid. Op dit moment zijn er – afhankelijk
krap 60 procent maakt hier gebruik van.
van de Iran-deal door de Verenigde Staten en het opnieuw instellen van diverse sanctie-
van wie je het vraagt - zo’n 195 staten in de wereld. Net geen kwart van de Nederlandse
Populairste landen
maatregelen. De bodem is vermoedelijk nog
exporteurs doet in meer dan vijftig daarvan za-
Ondanks alle beschikbare technologie blijft af-
niet bereikt; van de overgebleven exporteurs
ken. Zes op de tien beperkt zich echter tot
stand de beslissende factor bij het exporteren.
verwacht opnieuw twee derde dit jaar minder
maximaal twintig landen en twee daarvan zijn
De meeste Nederlandse export gaat dan ook
omzet te draaien in Iran.
in minder dan vijf landen actief.
naar Europa en binnen Europa naar onze
Nigeria, dat in 2018 gebukt ging onder bin-
Er is dus best ruimte om nieuwe markten te
buurlanden. De vijf meest populaire bestem-
nenlands geweld, staat op de tweede plaats in
betreden. Vorig jaar deed dat 36 procent van
mingen binnen de EU zijn Duitsland, België,
de top 10 van omzetdalers. 43 procent van de
de exporteurs, in 2017 29 procent. Een rede-
Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Polen.
hier actieve exporteurs rapporteerde een min.
lijke stijging, al zocht in 2015 nog 46 procent
Een vertrouwd rijtje.
Dat ook Turkije, Rusland en Saoedi-Arabië
nieuwe markten op. De avontuurlijke jaren zijn
Ook de exportbestemmingen buiten de EU
zich in dit lijstje hebben geschaard is geen ver-
zeker nog niet terug.
zijn al jaren onveranderd. Op nummer 1 en 2
rassing, het werd in de vorige editie van Trends
Veel exporteurs zetten een mix aan middelen
alsnog twee Europese landen: Zwitserland en
in Export al voorspeld.
in om die buitenlandse markten te bedienen.
Noorwegen. Daarna volgen de VS, Rusland
Het is maar net wat het beste past. Dit is ook
en China.
Brexit
in de statistieken terug te zien. Bijna de helft
Japan is dit jaar toegetreden tot de top 10 en
Dat de vierde exportbestemming van Neder-
maakt gebruik van distributeurs, 37 procent
dan is het verleidelijk om de verklaring daar-
land met de brexit in zicht in geen top 10
werkt (ook) met distributeurs en 27 procent
voor te zoeken in het kersverse handelsver-
groeimarkt is gebleken, verbaast niet. Toch
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
17
EXPORT MANAGEMENT VERNIEUWD!
Ben jij toe aan de volgende stap in je exportcarrière?
Volg de vernieuwde opleiding export management Je bent regelmatig op zakenreis, het gaat best goed met je business, maar je wilt toch graag een nieuwe stap
Daarom de opleiding export management: •
zetten. Alleen ontbreekt het je aan tijd om diepgaande
Hands-on, geen eindeloze theorie maar kennis toepassen op jouw eigen businesscase.
onderzoeken of grondige analyses te doen. Herken je dit? •
Meld je aan voor de opleiding, dit ga je doen: •
onderdeel van de opleiding.
Huidige exportactiviteiten naar een hoger niveau brengen en een succesvolle exportaanpak definiëren.
•
Businesscoaching en een bedrijfsbezoek zijn
Effectief nieuwe markten betreden en bestaande
•
Roadmap exportgroei, jouw persoonlijke stappenplan om je business te laten groeien.
markten uitdiepen met als resultaat omzetgroei.
www.evofenedex.nl/export-management
wist het VK in 2018 ook uit de top 10 van dalers weg te blijven. Daar zullen we het land bij de komende editie van Trends vermoedelijk
Fig. 4 Top 10 verwachte omzetdalers exportlanden 2019 (%) Iran
wel terugvinden. Net geen dertig procent
Verenigd Koninkrijk
houdt namelijk rekening met een omzetdaling
Turkije
in het VK. Daarmee staat het op de tweede
Nigeria
plek van ‘verwachte omzetdalers’, ver onder Iran en net boven Turkije (zie figuur 4).
64 28 24 22
Argentinië
20
Ondanks de brexit verwachtten zeven van de
Rusland
tien exporteurs te blijven leveren aan het VK,
Saoedi-Arabië
16
een klein deel daarvan past zijn productaan-
16
de tien exporteurs op voorhand al het zekere
China Midden-Oosten (Israël, Koeweit en VAE)
voor het onzekere en gaat op zoek naar een
Ierland
bod daarop aan. Daarentegen neemt een op
17
16 14
alternatieve afzetmarkt. Van de exporteurs die actief blijven in het VK stopt negen procent met het sturen van factu-
Fig. 5 Belangrijkste bedreigingen om bedrijfsdoelstellingen te halen (%)
ren in Britse ponden. Twee derde deed dat reeds niet meer. De overige exporteurs blijven
Handelsoorlogen
gewoon het pond hanteren, al dekt de helft
Geopolitieke onrust
wel het valutarisico af. De methode hiervoor is niet specifiek voor het pond gemeten, maar in
Nieuwe concurrentie
het algemeen zetten exporteurs hier valutater-
Brexit
mijntransacties in of houden ze een vreemde
Valutaschommelingen
valutarekening aan. Brexit-watchers hebben de afgelopen maan-
Nieuwe technologie (disruptive)
impasse in het Brits parlement. Als de Neder-
Faillissementsomgeving
landse exporteur het voor het kiezen had, wa-
Anders
het liefste een ‘zachte brexit’ waarin het VK
40 34 30 16
Financiering
den uitgebreid kennis mogen maken met de
ren 'we' er al uit geweest. Dertig procent ziet
43
Weet niet/geen
14 13 10 8 9
met de EU een douane-unie vormt. Nog eens veertig procent zou opteren voor een nieuw handelsakkoord naar het model van Noorwegen of Zwitserland. Vermoedelijk omdat dit
liefst zo snel mogelijk weer onder de grond. De
pa. Tachtig procent van de exporteurs gelooft
bekend terrein in. Opmerkelijk genoeg is toch
EU mag de VS trouwens best wel wat meer
heilig in de kansen op ons eigen continent. En
nog een op de tien exporteurs voor een ‘harde
partij bieden als het gaat om het oneigenlijk ge-
met die groeiverwachting van acht procent er
brexit’. Het is gissen naar de motivatie hier-
bruik van importtarieven, vindt bijna een derde
bij komt het ook in 2019 wel weer goed!
achter, maar feit is dat de brexit voor een klei-
van de exporteurs. En nu het toch over oneer-
ne minderheid aan Nederlandse bedrijven juist
lijke zaken gaat: ruim drie kwart van de expor-
positief uitpakt.
teurs vindt het maar niks dat Chinese bedrijven vrijwel ongehinderd op de Europese markt kun-
Geopolitiek
nen opereren, terwijl Europese bedrijven op de
Dertig procent van de ondervraagde expor-
Chinese markt tegen allerlei belemmeringen
teurs noemt de brexit als serieuze bedreiging
aanlopen. Ook hier ligt een rol voor de EU weg-
om de bedrijfsdoelstellingen te halen, maar
gelegd, vindt exporterend Nederland.
daarmee staat het ‘slechts’ op een vierde plek.
Al met al blijft het onrustig op het wereldto-
Meer nog dan de brexit vrezen exporteurs nieu-
neel. Noord-Amerika, China, Latijns-Amerika:
Rapport Trends in Export 2019
we concurrentie (34%), geopolitieke onrust
op de lange termijn geloven exporteurs in
Wil je het hele rapport lezen?
(40%) en bovenal: handelsoorlogen. Maar liefst
deze markten, maar de komende drie tot vijf
Deze is gratis te downloaden op:
43 procent ziet de (ongetwijfeld in Amerika ge-
jaar zullen hier niet de grootste kansen liggen.
maakte) strijdbijl die Trump heeft opgegraven
Gelukkig is er altijd nog de oude dame: Euro-
016 2017 2018 2019 2020
www.trendsinexport.nl
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
19
Theo Smid en Niels de Hoog
Kansen in de groene energiesector
Duurzame export komt op stoom Er is een maatschappelijke verschuiving gaande naar het gebruik van duurzame en hernieuwbare energiebronnen als gevolg van een toenemend klimaatbewustzijn en verschillende internationale akkoorden, zoals het Klimaatakkoord van Parijs. Ook Nederlandse exporteurs doen in deze vergroening mee. In dit artikel schetsen wij de exportkansen die de wereldwijd snel groeiende duurzame energiesector biedt voor het
zijn econoom bij Atradius.
Theo Smid en Niels de Hoog
Nederlandse bedrijfsleven. Nederland exporteerde in 2017 voor 15 miljard euro aan goe-
groot en bedraagt bij elkaar slechts iets meer dan 0,5 miljard
deren die zijn gerelateerd aan duurzame energieopwekking. Dit
euro. In de categorie zonne-energie levert Nederland vooral
is een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden; de
producten voor zonnepanelen, zoals kunststof materialen, sta-
‘groene export’ komt dus op stoom. Het aandeel in de totale
tische omvormers en lichtgevoelige halfgeleiderelementen. In
Nederlandse export van goederen is echter met 3 procent nog
de categorie windenergie exporteert Nederland bedie-
wel beperkt.
ningspanelen voor windmolens, kogel- en rollagers en versnellingsbakken voor offshore windturbines. In de sector biomassa
“ De Nederlandse export van goederen die zijn gerelateerd aan duurzame energieopwekking is in tien jaar tijd verdubbeld.”
zit een groot deel van de exportwaarde in een groep chemische stoffen die worden gebruikt voor de purificatie van bioethanol. Een kwart van de Nederlandse uitvoer van biomassa bestaat uit kapitaalgoederen, zoals gasturbines. Exportspecialisatie in biomassa en waterkracht De internationale concurrentiestrijd om marktaandeel in deze nieuwe markt voor duurzame of hernieuwbare energie is nog niet beslecht. De markt blijft volop in ontwikkeling, gezien de toenemende vraag naar innovatieve klimaatoplossingen. De
20
Zonne-energie, biomassa (inclusief biogas, biobrandstof en af-
mate van exportspecialisatie zoals weergegeven in figuur 1
val) en windenergie zijn voor Nederland de grootste exportpro-
biedt een soort tussenstand van hoe Nederland zich profileert
ductcategorieën binnen de hernieuwbare energie-gerelateerde
in deze strijd. Economieën zullen zich gaan specialiseren in die
goederenexport. Deze categorieën zijn samen goed voor een
hernieuwbare energiesectoren waarin zij relatief het efficiëntst
totale exportwaarde van 11,5 miljard euro. De exportwaarde
kunnen produceren. Een score groter dan één houdt in dat een
van de twee andere bekende duurzame energievormen geo-
productcategorie op dit moment een relatief groter aandeel
thermie en waterkracht (inclusief oceaanenergie) is veel minder
heeft in de Nederlandse export dan in de wereldwijde export en
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
Het windpark Gemini ten noorden van Ameland kwam in 2016 in bedrijf. Het voorziet 1,5 miljoen mensen van energie en voorkomt jaarlijks 1,25 miljoen ton CO2.
re landen. Een score kleiner dan ĂŠĂŠn duidt op een comparatief nadeel. Nederland heeft een comparatief voordeel op het gebied van waterkracht en biomassa, maar een nadeel op het gebied van zonne-energie, windenergie en geothermische energie. Dit is
1. Comparatief voordeel in waterkracht en biomassa Revealed Comparative Advantage Index van Nederland (2017) 2,5 2,0 1,5
iets om in de gaten te houden, omdat zonne- en windenergie wereldwijd verreweg de grootste duurzame exportmarkten zijn, met een gezamenlijke omvang van 350 miljard euro ten opzichte van 81 miljard euro voor biomassa en slechts 3,3 miljard voor waterkracht. China is op dit moment de onbetwiste we-
1,0 0,5 0,0
reldwijde marktleider op het gebied van zonnepanelen. Denemarken en Duitsland domineren de markt voor windenergie. Niet onbelangrijk hierbij is dat de Nederlandse exportspecialisatie in biomassa zich ook vertaalt in een grote toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie. De Nederlandse netto exportwaarde van biomassa (berekend als export minus import) is met 1,5 miljard euro bijna net zo groot als die van zon-
zonne-energie windenergie
geothermie
waterkracht
biomassa
Bron: UN Comtrade, Atradius
duidt dus op een comparatief voordeel ten opzichte van ande-
2. Biomassa biedt meeste toegevoegde waarde Netto exportwaarde Nederland, miljarden euro’s (2017) 1,5 1,0 0,5
ne- en windenergie producten samen (figuur 2). Een potentieel CO2- uitstoot van deze sector vaak wel groter is dan van andere hernieuwbare energievormen en daarom wellicht als een minder aantrekkelijke oplossing wordt gezien voor het wereldwijde klimaatprobleem.
0,0 -0,5 -1,0
zonne-energie
windenergie
geothermie
waterkracht
biomassa
overig
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
Bron: UN Comtrade
nadeel van de sterke marktpositionering in biomassa is dat de
21
INCASSO ADVOCATEN
UP TO DATE
Internationale beurzen en tentoonstellingen tot maart 2020
VIJF VAKGEBIEDEN
passie voor business en markten
MACHINES, FACILITEITEN EN APPARATUUR PRINT & DIGITAL CONVENTION GIFA METEC THERMPROCESS NEWCAST tasc K viscom* METAV ENERGY STORAGE EUROPE wire Tube
2019
2020
GENEESKUNDE EN GEZONDHEID 07.05.–08.05. 25.06.–29.06. 25.06.–29.06. 25.06.–29.06. 25.06.–29.06. 11.10.–12.10. 16.10.–23.10. 07.01.–09.01. 10.03.–13.03. 10.03.–12.03. 30.03.–03.04 30.03.–03.04.
www.tdm-e.f-mp.de www.gifa.com www.metec.com www.thermprocess-online.com www.newcast.com www.tasc-expo.com www.k-online.com www.viscom-messe.com www.metav.com www.eseexpo.com www.wire-tradefair.com www.tube-tradefair.com
HANDEL, AMBACHT EN DIENSTEN BioWest* Chefs Culinar* ARCHITECT@WORK* PromoTex Expo* PSI** EuroShop ProWein* Flotte! Der Branchentreff*
2019
18.09.–21.09. 25.09.–28.09. 05.11.–08.11. 18.11.–21.11. 18.11.–21.11.
www.rehacare.com www.expopharm.eu www.aplusa.com www.medica-tradefair.com www.compamed-tradefair.com
2019 2020
04.05.–06.05. 06.03.–08.03. 07.03.–08.03. 07.03.–08.03.
www.interbride.eu/en www.beauty-duesseldorf.com www.make-up-artist-show.com www.top-hair-international.com
2019
30.1)08.–08.09. 06.09.–08.09. 18.01.–26.01.
www.caravan-salon.com www.tournatur.com www.boat-duesseldorf.com
LIFESTYLE EN BEAUTY INTERBRIDE* BEAUTY DÜSSELDORF* make-up artist design show* TOP HAIR - DIE MESSE*
VRIJE TIJD 2019 2020
07.04.–07.04. 15.09.–16.09. 04.12.–05.12. 07.01.–09.01. 07.01.–09.01. 16.02.–20.02. 15.03.–17.03. 18.03.–19.03.
1) Vakbezoekers en media * alleen voor vakbezoekers/vakinkopers met legitimatie ** alleen voor PSI leden
Stand: 02-2019
REHACARE expopharm* A+A MEDICA COMPAMED
www.biowest.info www.chefsculinar.de www.architectatwork.de www.promotex-expo.com www.psi-messe.com www.euroshop-tradefair.com www.prowein.com www.derbranchentreff.de
CARAVAN SALON TourNatur boot Düsseldorf
2020
Informatie in Nederland: Fairwise bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 info@fairwise.nl
www.fairwise.nl
In de categorie ‘overige’ goederen, waar bijvoorbeeld con-
leg van windparken over de komende tien jaar 10.000 banen
structiewerken onder vallen die niet binnen één bepaalde pro-
kunnen opleveren.
ductcategorie te vangen zijn, zit ook grote netto exportwaarde. Dit geeft aan dat de Nederlandse maritieme en bouwbedrijven
Geen rooie maar groene cent
hun expertise niet alleen inzetten in de olie- en gassector, maar
Relatief grote toegang tot financiering voor groene projecten is
dat die ook van pas komt bij de internationale energietransitie.
een troefkaart die Nederland kan uitspelen. Er staat maar liefst 2,5 procent bbp (22,5 miljard dollar) aan groene obligaties uit,
Groene technologie volop in ontwikkeling
waarmee Nederland na Zweden de grootste uitgever is (figuur
Ondanks de Nederlandse exportspecialisatie in waterkracht
3). Een obligatie krijgt het etiket ‘groen’ als de opbrengsten wor-
blijkt uit figuur 2 dat deze sector geen netto exportwaarde op-
den ingezet voor activiteiten die klimaatverandering mitigeren of
levert. Dit houdt Nederlandse bedrijven gelukkig niet tegen om
anderszins bijdragen aan de duurzaamheid van het milieu. De
in de exportkansen van deze sector te investeren. Ze zijn na-
Nederlandse uitgifte wordt gedomineerd door Nederlandse
melijk actief bezig met innovaties in de nichemarkt van getij-
banken en netbeheerders. Dat banken steeds vaker faciliterend
denstroom. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het aantal patentaanvra-
optreden in de groene financiering is gunstig voor het Neder-
gen. Volgens data van EurObserv’ER investeert de private
landse financieringsklimaat voor duurzame energieprojecten.
sector in Nederland überhaupt relatief veel in technologisch onderzoek (R&D) naar duurzame energieopwekking. Gemeten als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) zijn de Nederlandse private investeringen op dit vlak de vier na grootste binnen een groep van 21 landen na Duitsland, Denemarken en Finland. Het publieke R&D-budget dat bestemd is voor duurzame energie is volgens IEA-data over 2017 in internationaal opzicht ook ruim, maar focust vooral op de belangrijkste mainstream hernieuwbare energie technologieën.
3. Uitstaande groene obligaties % bbp (l-as)
USD miljard (r-as) 100
3,5 3,0
80
2,5 2,0
60
1,5
40
MY
PT
KR
IN
CL
IT
SG
PL
AT
CA
AU
CN
DE
HK
DK
ES
MX
NO
FR
NL
0,0 SE
“ De expertise van Nederlandse maritieme en bouwbedrijven komt van pas bij de internationale energietransitie.”
20
0,5
0
Bron: Bloomberg
1,0
In tegenstelling tot banken en netbeheerders zijn Nederlandse bedrijven waarvan hernieuwbare energie de kernactiviteit is relatief afwezig op de obligatiemarkt. De Nederlandse overheid heeft echter plannen om volgend jaar als een van de eerste landen met een triple-A-rating een groene obligatie uit te geven. Dit zou kunnen helpen om een robuuste groene kapitaal-
Een sterke thuismarkt voor wind
markt te ontwikkelen en zou als vliegwiel kunnen dienen om
De groene exportkansen van Nederlandse bedrijven hangen
ook het bedrijfsleven te bewegen meer van dit soort nieuwe
deels af van de schaalvoordelen die ze op het thuishonk kunnen
groene financieringsmogelijkheden gebruik te maken.
halen. Hoewel de Nederlandse thuismarkt voor duurzame energie relatief klein is in vergelijking met andere Europese landen,
Duurzaam overheidsbeleid als vliegwiel?
vormt de industrie voor windenergie hierop een positieve uit-
Overheidsbeleid kan een rol spelen bij de ontwikkeling van
zondering. Van alle hernieuwbare energiecategorieën genereert
duurzame energie. De ambities zijn groot: het kabinet wil maat-
wind de meeste omzet en banen in Nederland. EurObserv’ER
regelen nemen om Nederland voor te bereiden op een reductie
schat het aantal banen in de Nederlandse windenergiesector
in broeikasgassen van 49 procent in 2030, met een verder-
op 21.500 in 2016. De schaalvoordelen zijn weliswaar groter
gaande reductie naar 95 procent in 2050. De beleidsplannen
voor markleiders Duitsland (121.700 banen) en Denemarken
zijn echter nog niet uitgekristalliseerd. Het huidige en voorge-
(26.600 banen), dat de thuismarkt is van windturbinegigant
nomen Nederlandse beleid is onvoldoende voor een reductie
Vestas, maar ook hier liggen kansen. De Nederlandse markt
overeenkomstig de doelstellingen van het Klimaatakkoord van
focust op windparken op zee en hierin is de laatste jaren een
Parijs. De onderhandelingen rond het Klimaatakkoord zullen
hogere groei te zien dan in capaciteit op land. De Nederlandse
dus tot aangescherpte afspraken moeten leiden. Als Neder-
overheid kan hier ook een ondersteunende rol spelen via bij-
land erin slaagt zijn klimaatambities vorm te laten krijgen in be-
voorbeeld de grootse plannen voor het bouwen van windpar-
leidsmaatregelen, kan het land een voorsprong creëren bij het
ken in de Noordzee. Volgens de zogenoemde routekaarten van
ontwikkelen van duurzame energie en dat is uiteindelijk goed
het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zou de aan-
voor de exportkansen. globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
23
Menno de Boer
Exporteurs zijn gewoontedieren. Soms wordt zonder goede reden aan een verouderde strategie vastgehouden. Zo nu en dan van koers wijzigen kan veel opleveren.
Groeistrategie EU
We doen het al jaren zo! Circa twee derde van de export van Nederlandse bedrijven gaat naar Europese landen. Met meer dan vijfhonderd miljoen consumenten in de EU-lidstaten is dat niet zo gek. Deze markt ligt min of meer om de hoek en is dankzij de interne markt ook goed toegankelijk. Voor veel bedrijven geldt dat de export binnen Europa organisch is gegroeid. Menno de Boer is exportprofessional bij Business Boost International
Als er al een strategie was, is die soms jaren niet meer aangescherpt. Een praktijkvoorbeeld laat zien dat dit wel degelijk de moeite waard is. Exporteurs staan soms niet meer stil bij de
van “we doen het al jaren zo” heeft menig on-
strategische overweging achter de markten
dernemer zijn exportmarkt verloren.
waar ze actief zijn. Het is ooit ergens begonnen en aan die koers houdt het bedrijf vast.
Kernvragen
Hoewel de Europese markten de afgelopen
Het is niet zo dat een markt geheel overhoop
decennia sterk zijn veranderd, is de export-
gegooid moet worden om een nieuwe strategi-
strategie daar vaak niet op aanpast. Het
sche koers uit te zetten. Er zijn een paar essen-
woord strategie doet zich hier groter voor dan
tiële vragen die een exporteur zichzelf kan stel-
de praktijk rechtvaardigt.
len. Is een eigen verkoopkantoor beter of een
Alles wat nodig is, is een moment rust om na
distributeur? Wat werkt beter: eigen verkopers
te gaan of de uitgezette strategische koers
of agenten? Gaat het bedrijf wel of niet online
nog wel valide is. Helaas komen veel onder-
verkopen? Wordt er direct aan de klant ver-
nemers pas in beweging als er buiten het be-
kocht of loopt het via een resellernetwerk. Is
drijf iets gebeurt: een agent gaat met pensi-
produceren in het buitenland verstandig of niet?
oen, de brexit, de markt verschuift naar
24
online... Helaas is het dan te laat. Ook in het
Nieuwe strategie
buitenland moeten we ondernemen en alert
Dat het de moeite waard is om zo nu en dan
zijn op nieuwe mogelijkheden, ontwikkelingen
de strategie te ijken, laat het volgende praktijk-
en geheel nieuwe markten. Onder het mom
voorbeeld van een producent van halffabrica-
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
“ Is de uitgezette strategische koers nog wel valide?”
ten zien. Het bedrijf was al jaren aanwezig op
Geen verkoop via agenten meer, maar een
is. De ‘binnenlandse’ Europese markt is im-
de Duitse markt, maar de zaken liepen niet
rechtstreekse benadering van de klant. Door
mens en biedt tal van mogelijkheden.
meer zo goed als vroeger. Het aantal klanten
deze nieuwe strategische aanpak is het ex-
nam gestaag af en daarmee ook de omzet. De
portvolume van het bedrijf gegroeid en zijn er
agent in de markt was steeds minder bereid te
drie nieuwe exportmarkten bij gekomen.
reizen, de afzetmarkt was aan het krimpen en daarmee werd een vicieuze cirkel ingezet.
Exportactieplan
Van land tot klant
Uit een uitgebreide analyse bleek dat de pro-
Of de aanleiding nu een afnemende markt is
Ook voor de kleine mkb-er die krap in de bezetting
ductie van (potentiële) afnemers zich in de
of het zoeken naar nieuwe commerciële kan-
zit en geen strategische afdeling heeft, is het prima
loop der jaren had verplaatst naar de landen
sen, het begint allemaal met een goed export
mogelijk om een exportactieplan te maken en hier
om Duitsland heen. Op deze nieuwe markten
actieplan. Daarin staat beschreven welke lan-
opvolging aan te geven. Dit kan via evofenedex.
was bovendien een ander distributiemodel
den (of markten) de meeste potentie hebben
Stap voor stap wordt de buitenlandse markt in
gebruikelijk, veelal werd er direct zaken ge-
en op welke manier die het beste aangeboord
beeld gebracht, zonder dat dit enorme investerin-
daan tussen klant en fabrikant. Dit vergde dus
kunnen worden. Zo wordt duidelijk of er naast
gen in tijd en geld vergt. Een intensieve begeleiding
een geheel andere aanpak.
de bestaande exportlanden nog andere mo-
van land tot klant. Wil je hier meer over weten?
Er werd een plan opgesteld, met een over-
gelijkheden zijn. In het plan staat ook welke
Neem contact op met Peter van Rheenen via p.van.
zicht van nieuwe markten in volgorde van be-
producten het meest geschikt zijn voor de ge-
rheenen@evofenedex.nl of
langrijkheid. Bovendien werd besloten de
kozen nieuwe markt en of de interne organi-
+31 (0)79 346 73 46.
marktbenadering anders aan te pakken.
satie op uitbreiding van de export berekend globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
25
Ons oude beeld van de Russische manier van zaken doen klopt niet meer, stelt jurist Lodewijk Schlingemann vanuit Moskou. Maar laat je door de nieuwe vriendelijkheid niet in slaap sussen.
Lodewijk Schlingemann
Onderhandelen met Russen
Vertrouwen Hoe typeer je de Russische manier van onderhandelen over contracten? Geen eenvoudige vraag, want veel kenmerkende elementen komen ook in andere culturen terug. Zeker exportmanagers, die de hele wereld over reizen,
Lodewijk Schlingemann is juridisch adviseur bij Juralink Moskou
hebben alles al gezien. Dat merk ik ook in mijn werk als jurist.
26
Als ik cliënten op aspecten wil wijzen die ik altijd als ‘typisch Rus-
landers; je ziet het ook in de relatie tussen Russen onderling.
sisch’ ervaar, hoor ik soms terug dat het er in bijvoorbeeld Thai-
Om dit risico te beperken doen de meeste Russen alleen zaken
land of Polen net zo aan toe gaat. Bestaat 'typisch Russisch' dan
met reeds bestaande relaties of met personen die hen zijn aan-
wel? Daar komt bij dat er in de twintig jaar die ik nu in Rusland
bevolen door bestaande relaties. Hieruit volgt dat het heel be-
werk en woon erg veel veranderd is. De wilde jaren negentig zijn
langrijk is om een goede band op te bouwen met Russische
voorbij. De snelle, ietwat duistere zakenlieden (de Jacobse en
handelsrelaties. De klassieke aanpak om samen een keer goed
Van Es types, voor wie ze nog kent), die niet verder keken dan de
dronken te worden of een hele dag in de ‘banya’ (red: een
winst van de dag zijn vervangen door normale zakenmensen met
stoombad) door te brengen, is aan het verdwijnen in de grote
een langere termijnvisie. Toch merk je aan de Nederlanders die
steden. In de rurale gebieden is dit nog normaal. Wat tegen-
naar Rusland komen om zaken te doen dat dat oude beeld is
woordig beter bijdraagt aan het opbouwen van onderling ver-
blijven hangen. Als ze dan in Rusland heel gastvrij en aardig wor-
trouwen is afspraken tijdig en correct nakomen en goede kwa-
den ontvangen, draait dat beeld 180 graden om en laten zij al
liteit leveren.
hun voorzichtigheid los. Maar dat is verkeerd. Papier Achterdocht
Wat heel belangrijk is, en ook in het geschetste kader van wan-
Hoe aardig en gastvrij Russen ook zijn, in onderhandelingen
trouwen past, is om gemaakte afspraken goed op papier te zet-
vertrouwen zij elkaar voor geen cent. Niet dat zij er altijd vanuit
ten, in een contract. Doe het ook meteen in twee talen, onder
gaan dat de andere partij niet te vertrouwen is, het is meer dat
elkaar. We zien in de praktijk dat iedere nieuwe tekst die wordt
zij niet het risico willen lopen dat zij iets over het hoofd zien dat
voorgesteld minutieus wordt gecontroleerd en dat de betrokken
hen later zal opbreken. Je zult dit dan ook eerder zien wanneer
partijen het ook nog eens een paar dagen willen laten inzinken
de onderhandelingen worden gevoerd door iemand in dienst
om toch vooral niets over het hoofd te zien. Wij Nederlanders
van het bedrijf of van de eigenaar.
willen graag snel verder, maar we zullen moeten wachten.
Deze ingebouwde achterdocht geldt niet specifiek voor buiten-
Nederlanders hebben vaak de neiging om te denken dat zij wel
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
weten wat de andere kant wil. Ze hebben de neiging om daarop te anticiperen door snel toe te geven of discounts of andere gunstige voorwaarden aan te bieden. Dit ‘win-win denken’ zit niet in de aard van de Russen. Dergelijke voorstellen worden eerder met nog meer argwaan ontvangen. Contractsvorm Als jurist met twintig jaar ervaring in Rusland heb ik vaak te maken gehad met Nederlandse bedrijven die afspraken wel goed uitonderhandelden, maar daarna verzuimden deze in de juiste contractsvorm te gieten. Als er dan later geprocedeerd moet worden, maak je als ondernemer geen schijn van kans. Getuigenverhoren vinden nooit plaats, dus het bewijs moet schriftelijk zijn. Er is een origineel contract nodig met handtekeningen in blauwe inkt en met het bedrijfsstempel bij de handtekening. De ronde bedrijfsstempel is al twee jaar niet meer verplicht, maar in de praktijk blijven rechters en de belastingdienst het eisen. Afspraken moeten duidelijk in het contract staan. In het geval van typefouten of vergissingen in de tekst, gaat de rechter niet kijken wat er mogelijk bedoeld was. Er wordt alleen gekeken naar wat er staat. Het begrip ‘redelijkheid en billijkheid’, een grondbeginsel in het Nederlandse burgerlijke recht waar argeloze contractonderhandelaars op kunnen terugvallen, wordt in Rusland niet gehanteerd. De letter van de wet en de letter van het contract geven de doorslag. Om deze reden is het heel belangrijk om het gehele contract voor de ondertekening nog een keer grondig door te lezen en te bekijken of dit ook echt de tekst is die je wilde overeengekomen.
Agenda Ruslandsymposium - de onderliggende risico’s bij export 25 april - Amersfoort Lodewijk Schlingemann geeft op het Ruslandsymposium de workshop Contractsonderhandelingen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden laat hij zien hoe makkelijk Nederlanders in contractuele vallen kunnen wandelen. Kom ook! Meer informatie:
www.evofenedex.nl/evenementen
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
27
Martijn van de Hel en Marianne Meijssen
Onlangs is de Geoblocking-Verordening voor online verkoop in werking getreden. Wat zijn de gevolgen van deze verordening voor bedrijven?
Nieuwe regelgeving online verkoop
Geoblocking Sindsdien zijn bepaalde vormen van ‘geoblocking’ en ‘geodiscriminatie’ verboden.1 Geoblocking is het blokkeren van toegang tot onder meer websites en apps op basis van de geografische locatie van de gebruiker.
naar de naleving van de consumentenregels.
Zij zijn gespecialiseerd in het bijstaan van bedrijven in onderzoeken van de ACM
Martijn van de Hel en Marianne Meijssen zijn advocaat bij Maverick Advocaten.
Vanaf 3 december 2018 is de Geoblocking-Verordening van kracht geworden.
Geodiscriminatie betekent kort gezegd dat een
Wat is niet (meer) toegestaan?
onderneming klanten uit verschillende EU-lid-
De Geoblocking-Verordening verbiedt in drie si-
staten verschillend behandelt. De Autoriteit
tuaties geoblocking en geodiscriminatie. Ten
Consument & Markt (ACM) kan voor overtre-
eerste is het niet langer toegestaan bezoekers
dingen van deze verordening boetes tot
van een website op basis van hun locatie de
900.000 euro opleggen.
toegang tot de website te ontzeggen of automatisch te re-routen (om te leiden) naar een andere
Beperkte gevolgen De gevolgen van de Geoblocking-Verordening zijn gelukkig beperkt. Het introduceert geen algeheel verbod op geoblocking en geodiscriminatie. Zij verbiedt alleen specifieke vormen hiervan. Daarnaast geldt deze verordening niet
“ De gevolgen van de verordening zijn beperkt.”
website. Re-routing mag wel als de bezoeker daarvoor toestemming geeft. Soortgelijke regels gelden voor apps: deze moeten in de hele EU gedownload en gebruikt kunnen worden. Ten tweede gelden er regels voor de betaalmiddelen die de site accepteert. Het is niet toege-
voor veel bedrijven die actief zijn in de ver-
staan een betaalmiddel te weigeren omdat de
voerssector. De belangrijkste gevolgen worden
klant, zijn betaalrekening of zijn bank uit een
hieronder besproken.
ander EU-land komt, of omdat het betaalmid-
Het is belangrijk om vooraf te realiseren dat de
del in een ander EU-land is afgegeven. Ook is
nieuwe regels alleen gelden als de wederpartij
verboden om andere betaalvoorwaarden toe te
een consument is of een onderneming is die
passen of hogere transactiekosten te rekenen.
diensten of producten uitsluitend voor eind-
Tot slot is het in een aantal situaties niet langer
gebruik koopt. Wanneer producten worden
toegestaan om voor buitenlandse klanten an-
verkocht aan zakelijke afnemers die deze ver-
dere algemene voorwaarden te hanteren:
der verwerken, is de Geoblocking-Verorde-
• Bij het leveren van digitale diensten, zoals het
ning niet van toepassing.
aanbieden van clouddiensten en webhosting;
28
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
Ook een Duitse klant moet bij een Nederlandse webshop schoenen kunnen bestellen.
• Bij het verlenen van diensten op een fysieke
nieuws zijn dat diensten op het gebied van
voorwaarden voor gelijke goederen toe te
locatie, zoals de verhuur van machines, of
(internationaal) vervoer, met inbegrip van ha-
passen naar gelang het land van herkomst of
de verkoop van tickets voor een evenement;
vendiensten, buiten het bereik van de Geo-
bestemming. Voor aanbieders van luchtdien-
• Bij het verkopen van producten met daarbij
blocking-Verordening vallen. Indien de Dien-
sten, passagiersvervoer te water of per bus of
het aanbod deze ofwel in een bepaald ge-
stenrichtlijn niet op de activiteiten van het
touringcar, gelden bovendien ook al non-dis-
bied te leveren, ofwel om deze op een loca-
bedrijf van toepassing is, is het ook niet nodig
criminatieverplichtingen.2 Tot slot kan ook het
tie (bijvoorbeeld een winkel) te laten ophalen.
zich zorgen te maken over de Geobloc-
mededingingsrecht afhankelijk van het distri-
Dit laatste klinkt ingrijpend en ingewikkeld. In
king-Verordening. Wanneer een bedrijf, naast
butiesysteem bepaalde vormen van geodiscri-
de praktijk zijn de implicaties echter minder
vervoersactiviteiten, ook aanvullende diensten
minatie (zoals actieve of passieve verkoopbe-
groot. Het blijft toegestaan om verschillende
aan eindgebruikers aanbiedt, moet deze de
perkingen) verbieden. Indien een onderneming
prijzen en verschillende algemene (leverings)
Geoblocking-Verordening wel naleven.
overweegt om voor klanten uit verschillende
voorwaarden te hanteren voor verschillende
Overigens is het niet zo dat geodiscriminatie
lidstaten verschillende verkoopvoorwaarden
gebieden. Een leverancier hoeft dus producten
voor vervoerders een non-issue is. Het Ver-
te hanteren, blijft het van belang goed na te
die deze aanbiedt via een Nederlandse web-
drag betreffende de Werking van de Europese
denken over de mogelijke juridische risico’s
site niet in Duitsland te leveren. Ook hoeft deze
Unie verbiedt vervoersbedrijven op dezelfde
hiervan.
niet dezelfde prijs te rekenen op (bijvoorbeeld)
routes verschillende vrachtprijzen en vervoer-
de Nederlandse en Duitse website. Een Duitse klant moet een bestelling kunnen plaatsen op de Nederlandse website. Deze moet hij dan wel laten bezorgen op een Nederlands adres of (als dat ook aan Nederlandse klanten wordt aangeboden) in Nederland komen ophalen. Uitzondering voor vervoerssector Voor veel transportbedrijven zal het goed
Verordening (EU) 2018/302 van het Europees Parlement en de Raad van 28 februari 2018 inzake de aanpak van ongerechtvaardigde geoblocking en andere vormen van discriminatie van klanten op grond van nationaliteit, verblijfplaats of plaats van vestiging in de interne markt, en tot wijziging van Verordeningen (EG) nr. 2006/2004 en (EU) 2017/2394 en Richtlijn 2009/22/EG.
1
Zie: Verordening (EG) 1008/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 24 september 2008 inzake gemeenschappelijke regels voor de exploitatie van luchtdiensten in de Gemeenschap; Verordening (EU) 1177/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 24 november 2010 betreffende de rechten van passagiers die over zee of binnenwateren reizen en houdende wijziging van Verordening (EG) nr. 2006/2004; Verordening 181/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 betreffende de rechten van autobus- en touringcarpassagiers en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2006/2004.
2
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
29
Joost Maassen
X Wat als een buitenlandse klant niet wil betalen? Advocaat Joost Maassen zoomt in zijn tweede deel over het incasseren van vorderingen in Europa in op Engeland en Wales.
Vorderingen incasseren in Engeland en Wales
Haal verhaal! X
het gebied van het vennootschaps-, handels-, contracten- en overnamerecht.
Hij adviseert over Nederlands en Engels recht bij grensoverschrijdende zaken op
Joost Maassen is zowel Nederlands advocaat als solicitor of Engeland & Wales.
Vanwege de brexit zijn alle ogen al maandenlang op het Verenigd Koninkrijk gericht. Exporteurs die vorderingen hebben uitstaan bij een Britse partner volgen de ontwikkelingen vermoedelijk met extra interesse. Hoe werkt het incasseren van vorderingen in Engeland en Wales en zal dit na de brexit anders werken?
Procederen
ring alleen wordt ‘gestuit’ door het indienen
Pre-action Protocols en verjaring
van een claimform (dagvaarding) bij de rechter
Wie zaken doet in Engeland kan tegen de situ-
of met instemming van de wederpartij (stand-
atie aanlopen dat een uitstaande vordering
still agreement). Het simpele Nederlandse
niet betaald wordt. De Engelse rechter kan
stuitingsbriefje is hier dus niet voldoende. Laat
zich over een dergelijk zaak buigen, maar voor
je dus niet verleiden tot langdurige onderhan-
het starten van de procedure is het belangrijk om een aantal spelregels, de Pre-action Protocols, in acht te nemen. Die schrijven onder andere voor dat je als schuldeiser de schuldenaar eerst aanschrijft, voldoende informeert, in de gelegenheid stelt om te reageren en mediation aanbiedt. Desgevraagd moet je alle relevante informatie met
30
“ Het is belangrijk om de Pre-action Protocols in acht te nemen.”
delingen zonder afspraken over de verjaring! Bevoegde rechter en toepasselijk recht Het Verenigd Koninkrijk (VK) kent drie verschillende jurisdicties met ieder eigen (proces)recht: Engeland & Wales, Schotland en Noord-Ierland. Ga dus goed na bij welke rechter je terecht kunt en welk recht van toepassing is.
de wederpartij uitwisselen, inclusief bewijs dat
Het Engelse procesrecht heeft bovendien een
voor jezelf nadelig kan zijn! Bij een dreigende
adversial karakter (partijen bepalen de om-
verjaring van de vordering mag al vast wel een
vang van het rechtsgeding). Dit betekent dat
procedure gestart worden. Dit heeft te maken
partijen de eventuele onbevoegdheid van de
met de regel dat naar Engels recht de verja-
Engelse rechter en toepasselijk buitenlands
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
recht moeten stellen en bewijzen. Gebeurt dat
tisch ook het toepasselijk recht bepaalt. Hier
bij een buitenlandse procedure verstandig is.
niet, dan acht de Engelse rechter zich be-
is het dus extra oppassen.
In Engeland onderscheidt men solicitors en
voegd en past Engels recht toe.
Het is meestal beter in het contract de be-
barristers. Beiden zijn, anders dan in Neder-
Bij grensoverschrijdende zaken moet de rech-
voegde rechter en het toepasselijke recht van
land, officers of the court, wat inhoudt dat zij
ter echter ook rekening houden met de EU-
hetzelfde land overeen te komen. Dit voor-
weliswaar voor hun cliënten optreden, maar
bevoegdheidsregels (zie de maarteditie van
komt de kans op fouten van een rechter, die
tegelijkertijd in het belang van een goede
Globe Magazine). Dit betekent dat, wanneer
onbekend recht moet toepassen, en hoge
rechtspleging moeten handelen.
de gedaagde verschijnt en de onbevoegdheid
kosten voor deskundigenadvies over buiten-
Solicitors adviseren over procedures en trans-
niet onmiddellijk aankaart, de Engelse rechter
lands recht.
acties, vertegenwoordigen hun cliënten bij la-
bevoegd is, tenzij een andere EU-rechter ex-
gere gerechten (bijvoorbeeld de County
clusief bevoegd is. Wanneer de gedaagde
High court versus county court en proces
Court) en bereiden zaken voor ten behoeve
niet verschijnt (en wel volgens de juiste proce-
vertegenwoordiging
van de barristers, die moeten worden inge-
dure is geïnformeerd), zal de rechter zich be-
Bij de meeste vorderingen tot £ 100.000 is de
schakeld bij de hogere gerechten (waaronder
voegd verklaren, tenzij hij om een bepaalde
County Court (vergelijkbaar met onze kanton-
de High Court). Sommige barristers worden
reden onbevoegd is of een andere rechter
rechter) bevoegd, in andere gevallen de High
benoemd tot Queen’s Counsel (QC), omdat zij
exclusief bevoegd is. In beide gevallen wordt
Court in Londen. In Engeland mag iemand, in
uitblinken op een bepaald rechtsterrein. Zij
onder exclusieve bevoegdheid niet een exclu-
tegenstelling tot in Nederland, bij alle gerech-
worden ook wel ‘silks’ genoemd (naar het zij-
sieve forumkeuze verstaan. Dat wil zeggen
ten als litigant in person (zonder procesverte-
den gewaad, dat zij dragen). QC’s adviseren
dat de keuze voor een rechter niet automa-
genwoordiger) optreden. Het is de vraag of dit
over of treden op in belangrijke en complexe
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
31
zaken. Sinds enige tijd kunnen solicitors exa-
verstrekken, inclusief bewijs dat nadelig voor
Tenuitvoerlegging
men doen om ‘higher rights of audience’ te
jezelf is, en informatie die later beschikbaar
Zodra een rechterlijke beslissing kan worden
verkrijgen. Zij kunnen dan ook bij hogere ge-
komt. De schuldenaar kan vervolgens de rech-
tenuitvoergelegd, kan aan de Engelse rechter
rechten optreden.
ter vragen om de beslissing weer ongedaan te
om de volgende maatregelen worden gevraagd:
maken. Indien een voorlopige beslissing achter-
• Taking control of goods: een bevel tot inbe-
Proceskostenveroordeling
af onjuist blijkt te zijn, ben je aansprakelijk voor
In Nederland legt de rechter vaste buitenge-
eventuele schade of zelfs in contempt of court,
rechtelijke en proceskosten op. In Engeland
wanneer je onjuiste informatie verstrekt.
schuldenaar bij (een) derde(n) worden bevro-
moet de verliezer in beginsel alle werkelijke
Het VK is geen partij bij EU Verordening
ren en aangewend om de schuld te betalen
buitengerechtelijke en proceskosten betalen
655/2014 inzake het Europees Bankbeslag.
(bijvoorbeeld geld op een bankrekening);
(mits redelijk en proportioneel). Alleen bij lage
Engelse schuldeisers kunnen derhalve geen
• Attachment of earnings: loonbeslag bij de
vorderingen werkt men met vaste bedragen.
Europees Bankbeslag in andere EU-landen
De rechter kan hier van afwijken om een partij
leggen. Andersom geldt hetzelfde: een Ne-
Bovenstaande methoden zijn vrij eenvoudig. De
te straffen, bijvoorbeeld wanneer deze de
derlandse ondernemer kan langs deze weg
volgende manieren zijn ingewikkelder:
slagname en verkoop van goederen; • Third party debt order: de tegoeden van de
werkgever.
Pre-action Protocols niet naleeft of onterecht
• Charging order: een bevel tot beslag op een
een formeel schikkingsvoorstel (Part 36 Offer)
beneficiair aandeel van de debiteur in be-
van de wederpartij heeft afgewezen. Over het
paalde vermogensbestanddelen (bijvoor-
algemeen zijn de proceskosten in Engeland
beeld in land, aandelen in een vennootschap
hoger, waardoor daar vaker dan in Nederland
of het gemeenschappelijke aandeel in een
wordt geschikt. Voorlopige voorzieningen Het Engelse recht kent talloze vormen van
“ Een incasso kort geding bestaat in Engeland niet.”
goed van een maatschap). • Faillissementsaanvraag: bij een schuld of schulden van meer dan £750 (voor vennootschappen) en gelijk of meer dan £ 5.000 (bij
voorlopige en bewarende maatregelen voor
natuurlijke personen) kun je het faillissement
en tijdens de procedure (injunctions), waaron-
aanvragen. Houd er wel rekening mee dat
der een (worldwide) freezing order (een ver-
de opbrengst met alle andere schuldeisers
bod om met een goed te handelen) en een
moet worden gedeeld. Bovendien hebben
bevel tot doorzoeking of informatieverstrek-
geen bankbeslag leggen in het VK. Dit moet
schuldeisers met voorrechten en zekerhe-
king met betrekking tot bewijs en vermogens-
dan via de nationale procedures en de Brus-
den voorrang. Hierdoor kan de opbrengst
bestanddelen. Overtreding van een order kan
sel I Verordeningen gebeuren (zie de vorige
tegenvallen.
leiden tot ‘contempt of court’, met als gevolg
aflevering).
een eventuele gevangenisstraf, boete of be-
In uitzonderlijke gevallen is het mogelijk de rechter te vragen om een:
slag op goederen. Een incasso kort geding,
Erkenning
zoals wij dat in Nederland kennen, bestaat in
Een Engels vonnis kan direct in Engeland ten
ble execution: een ‘bewindvoerder’ probeert
Engeland niet.
uitvoer worden gelegd. Een buitenlandse beslis-
dan een opbrengst te genereren uit goede-
Het verzoek tot een voorlopige of bewarende
sing moet daar eerst erkend worden (zie vorige
ren, waarin de schuldenaar een ‘equitable
maatregel kan buiten aanwezigheid van de
aflevering). Voor het verkrijgen van een exequa-
interest’ heeft. Een equitable interest is een
schuldenaar worden behandeld (om verduiste-
tur (ingeval van een beslissing in een procedure
typisch Engels ingewikkeld concept. Het
ring van goederen te voorkomen). Je moet als
die voor 1 januari 2015 is gestart) moet je bij de
gaat hier om een op ‘redelijkheid’ geba-
schuldeiser dan wel alle relevante informatie
High Court zijn.
seerd/ beneficiair recht dat rust op een be-
32
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
• Appointment of a receiver by way of equita-
paald goed dat niet juridisch aan de schuldenaar toebehoort (een soort economisch eigendom). • Writ of sequestration: het als gevolg van het negeren van een gerechtelijk bevel vasthouden van goederen totdat alsnog aan het bevel wordt voldaan. • Order of committal: de gevangenneming van de schuldenaar, wanneer die een bevel negeert. Het is verstandig om altijd eerst te onderzoeken in hoeverre de schuldenaar verhaal biedt, of er een insolventieprocedure tegen hem loopt of dat hij afspraken met andere schuldeisers heeft gemaakt. Dergelijke situaties kunnen namelijk de verhaalsmogelijkheden beperken. Statutory demand Tenslotte is het mogelijk, wanneer je een sterke vordering hebt, de schuldenaar een statutory demand sturen. Dit is een schriftelijke aanmaning tot betaling binnen 21 dagen, die aan bepaalde formele eisen voldoet. De schuldenaar kan er vervolgens voor kiezen om de schuld te
Het Engelse High Court is gevestigd in de Royal Courts Justice in Londen.
betalen of de rechtbank vragen de demand af te wijzen. De rechter kan tot afwijzing overgaan wanneer de schuldenaar een minstens gelijke tegenclaim heeft, er goede gronden zijn om de
Daaraan is wel de voorwaarde gesteld dat er
gemeen bevat het Engelse recht gelijksoortige
vordering te betwisten, zekerheid kan bieden
voor de brexit een raamwerk voor een toe-
regels als in EU-verband voor de bevoegde
of wanneer er een andere goede reden is voor
komstige relatie bestaat. Dit is de uittredings-
rechter en het toepasselijke recht. Daarnaast wil
afwijzing. Een statutory demand heeft als voor-
overeenkomst, die veelvuldig in het nieuws is
het VK aansluiten bij het Haags Forumkeuze
deel dat het in beginsel bewijs van betalingson-
geweest. Gedurende de overgangsperiode
Verdrag. Bij de erkenning van een buitenlandse
macht is bij een faillissementsaanvraag, wan-
zal de meeste EU-regelgeving blijven gelden,
rechterlijke beslissing in Engeland & Wales ligt
neer de schuldenaar binnen de termijn van 21
ook die voor grensoverschrijdende rechtsple-
het moeilijker (dit is immers gebaseerd op we-
dagen niet betaald heeft of zijn verzoek om af-
ging in Europees verband.
derkerigheid). Men moet dan terugvallen op het
wijzing van de demand wordt afgewezen.
Wanneer er voor de uittredingsdatum geen
Engelse nationale recht of een oud bilateraal ver-
raamwerk is (wat bij verschijning van dit nummer
drag uit 1967 tussen Nederland en het VK inza-
duidelijk zou moeten zijn), vervalt in beginsel alle
ke de erkenning en tenuitvoerlegging van rech-
Het VK en de EU zijn tot 31 december 2020
EU-regelgeving in het VK en moet men terugval-
terlijke beslissingen. Dit verdrag is echter strikter
een
len op minder gunstig nationaal recht. In het al-
dan de huidige EU-wetgeving.
Brexit overgangsperiode
overeengekomen.
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
33
Sonja van Hall
Veel, heel veel, goederen worden per container vervoerd. Incoterms-condities als FOB en CFR of CIF zijn daarvoor geen goede keuze.
Containervervoer
Onhandige Incoterms Bedrijven vragen vaak waarom het onverstandig is om de door hen geliefde ‘FOBs’ en ‘CIFs’ in koopovereenkomsten op te nemen. De Internationale Kamer van Koophandel (ICC) heeft deze Incoterms naar het laatste deel van het boekje Incoterms® 2010 verbannen. In deze bijdrage zal ik een aantal redenen uiteen
van het juridisch adviesbureau Jurimpex en gastdocent bij evofenedex.
Arnhem en Nijmegen, gastdocent bij Universiteit van Amsterdam, eigenaar
Sonja van Hall is hoofddocent internationaal recht op de Hogeschool van
zetten waarom deze Incoterms beter niet overeengekomen zouden moeten worden als goederen in containers worden vervoerd. De Incoterms Free On Board (FOB), Cost and FReight (CFR) en
De hoofdverplichtingen bij ‘FOB Rotterdam 2010’ worden als
Cost Insurance Freight (CIF) zijn Incoterms die in een koopover-
volgt over een Nederlandse verkoper uit Arnhem en een Ame-
eenkomst opgenomen kunnen worden wanneer de goederen
rikaanse koper uit de staat Connecticut verdeeld:
over water vervoerd zullen worden. Het vervoer van goederen
1 Kosten vervoer: de verkoper betaalt het voorvervoer tot aan
over water van en naar Nederland vindt in verhouding veel plaats1:
Rotterdam. De koper betaalt het hoofdvervoer Rotter-
bijna de helft gaat via de zee- en binnenvaart. Dat verklaart natuur-
dam-New York en het na-vervoer naar Norwalk, Connecticut.
lijk ook waarom deze Incoterms zo veel gebruikt worden.
2 Levering van de goederen: de verkoper levert de goederen
Het probleem zit hem in de wijze waarop de goederen worden
conform de vereisten van de overeenkomst aan boord van
vervoerd: per container of niet. Wanneer containers worden ge-
het schip in Rotterdam (en voorkomt zo wanprestatie ten
bruikt, dan zijn een aantal verplichtingen van de verkoper en koper niet goed te combineren met de Incoterms-regels FOB, CFR en CIF. Om de problemen te kunnen begrijpen, is het nader bekijken van de hoofdverplichtingen bij deze Incoterms van belang.
opzichte van de koper). 3 Het risico voor verlies van en schade aan de goederen gaat over op de koper op het moment van leveren. 4 De verkoper heeft geen verplichting om de goederen tijdens het transport te verzekeren. De partijen weten over welke
De hoofdverplichtingen van de FOB, CFR en CIF
trajecten zij risico dragen en het is dan ook aan hen om de
Wat niet iedereen weet, is dat de Incoterms FOB, CFR en CIF
goederen wel of niet te verzekeren.
aan elkaar gerelateerd zijn. De basis voor deze drie Incoterms
34
is FOB. De Incoterms-condities CFR en CIF zijn dus in de basis
Problemen
FOB, met nog wat extra verplichtingen. Om dit uit te leggen
Er zijn bij FOB twee problemen die zich kunnen voordoen bij
worden hieronder eerst de hoofdverplichtingen bij FOB aan de
het vervoer van goederen via containers. De verkoper kan te-
hand van een voorbeeld toegelicht.
genover de koper niet aantonen dat de goederen in goede
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
FOB, CIF en CFR zijn geen handige Incoterms-condities voor containervervoer.
conditie op het schip in Rotterdam zijn geleverd omdat de con-
waar de goederen van de diverse verladers worden verzameld
tainers al op een eerder moment worden geseald en niet meer
in een container. Een inspectie van de goederen kan plaats vin-
mogen worden geopend voor een keuring. Slechts de douane
den voordat de containers worden geseald, waarmee de verko-
kan gesealde containers openen om te controleren of er geen
per kan aantonen dat de goederen in juiste staat zijn geleverd.
drugs of andere verboden zaken in de containers verstopt zit.
Is de verkoper bereid om ook het hoofvervoer te betalen dan
Hierdoor kan er zich ook een probleem voordoen wanneer de
kan CPT of CIP New York worden overeengekomen. De leve-
koper een beroep op zijn verzekering wil doen bij schade aan de
ring en risico-overgang bij deze Incoterms vinden echter in Ne-
goederen. De uitkering kan worden geweigerd omdat de koper
derland bij de eerste vervoerder (!) plaats. Ook dan kunnen de
niet kan aantonen dat de schade na Rotterdam is ingetreden.
goederen voor het sluiten van de container worden geĂŻnspec-
Bij een CFR New York en CIF New York gelden dezelfde proble-
teerd. Bovendien betaalt de verkoper bij CIP New York de ver-
men omdat deze Incoterms grotendeels hetzelfde zijn als FOB
zekering over het voor- en hoofdvervoer tot aan de Big Apple.
Rotterdam. De verzekering, waar de koper bij de CIF een be-
Discussies met de verzekeraar worden dan vermeden: het in-
roep op zou willen doen, wordt dan door de verkoper betaald.
spectierapport toont aan dat de goederen in goede conditie
Maar de koper zal het antwoord op de vraag van deze verzeke-
met de eerste vervoerder zijn meegegeven, dus case (of beter
ring net zo schuldig moeten blijven als bij een FOB: waren de
gezegd: container) closed.
goederen in Rotterdam in goede conditie geladen of niet? Welke Incoterms dan wel? Voor het vervoer van goederen in containers is de oplossing om bij een Less Container Load (wanneer geen hele container wordt geboekt) achter een FCA-conditie het adres op te nemen
1
CBS (oktober 2018): Aandelen 2017 in het totale goederenvervoer: zeevervoer: 32,7 %, binnenvaart :17,2, wegvervoer: 40,8%, spoorvervoer: 2,1%, luchtvervoer: 0,1% en vervoer via pijpleidingen: 7,1 % (voorlopige cijfers) globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
35
Q&A
Export matters Dual use & brexit Q
“Wij leveren dual-use-goederen aan het Verenigd
krijgen in de aanloop naar de brexit wel voorrang boven andere vergunningen.
Koninkrijk. Hebben we in het geval van een no deal brexit een uitvoervergunning nodig?”
1
Bij het beantwoorden van deze vraag is geen rekening gehouden met
de mogelijkheid van een uitgestelde brexit.
A
“Zonder het terugtrekkingsakkoord (een no deal) is de wetgeving van de EU met ingang van 30 maart 2019
niet langer van toepassing op het Verenigd Koninkrijk 1. Vanaf dat moment zullen Nederlandse exporteurs die dual-use-goederen uitvoeren naar het VK een geldige uitvoervergunning moeten gebruiken. Wie zich al heeft geregistreerd voor het gebruik van de
A
“Waar moet ik rekening mee houden als ik goederen in het VK in voorraad (consigatie) heb liggen en die na de brexit worden verkocht aan een
nieuwe nationale algemene vergunning voor uitvoer naar het
Britse afnemer?”
VK, of - indien van toepassing - een reeds bestaande nationale Wie zich reeds heeft geregistreerd voor het gebruik van een
36
Q
EU001-vergunning, hoeft zich slechts te registreren voor de
algemene vergunning.
Q
Consignatie Verenigd Koninkrijk
A
“De regelingen hiervoor zullen mogelijk veranderen. Voorheen gold dat je als Nederlandse ondernemer een
reeds bestaande nationale algemene vergunning, hoeft zich al-
rechtstreeks intracommunautaire levering kon aangeven, zodra
leen nog te registreren voor de EU001. Uiteraard blijft het, naast
de afnemer de goederen uit de voorraad nam. Daar golden
registratie voor gebruik van de EU001 dan wel een nationale
bepaalden voorwaarden voor.
algemene vergunning, ook steeds mogelijk om een individuele
Na de brexit vervalt deze EU-regeling voor het Verenigd Ko-
vergunning aan te vragen voor een eenmalige transactie.
ninkrijk en zal (tenzij er een overgangsregeling is getroffen)
Sinds 6 maart is het mogelijk om een vergunning aan te vragen,
sprake zijn van een binnenlandse levering tegen 20 procent
maar houd er wel rekening mee dat de verlening een aantal
Britse btw. De eigenaar zal dan een Brits btw-nummer nodig
weken in beslag kan nemen. Brexit-gerelateerde vergunningen
hebben. Als na de brexit goederen vanuit Nederland naar een
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
maak kennis met:
Peter Teunisse Ledenadviseur internationaal wegvervoer en internationaal ondernemen
Ik ben inmiddels meer dan 30 jaar werkzaam bij evofenedex als adviseur (weg)vervoer en internationaal ondernemen. Jaarlijks behandel ik een groot aantal vragen op het gebied van internationaal eigen- en uitbesteed vervoer in de ruimste zin van het woord en vraagstukken op het gebied van internationale handel. Of het nu gaat om begassingsproblematiek bij binnenkomende consignatievoorraad worden verzonden, dan is zo’n Engels
containers, douane-aangifte, Incoterms, landspecifieke eisen bij
btw-nummer al nodig om de goederen te kunnen invoeren. Alle
het vervoer over de weg of advies bij het verplaatsen van een
leveringen na invoer zijn dan ook belast met Britse btw.
productielocatie, vragen van dergelijke aard worden dagelijks
Indien gewenst kan evofenedex contact leggen met een partij
voorgelegd. Natuurlijk is dit slechts een fractie van de onderwer-
die een btw-registratie kan regelen.”
pen binnen het enorm brede terrein van internationaal vervoer en handel, die ik dagelijks samen met mijn collega’s behandel.
Pensioen handelsagent Q
Leden die op het gebied van internationaal ondernemen vragen hebben, advies willen, knelpunten ondervinden of gewoon een
“Wij werken met een handelsagent in Duitsland.
klankbord zoeken, kunnen met mij of mijn collega’s binnen de
Deze persoon is nu 62 jaar en heeft aangegeven
afdeling Internationaal Ondernemen contact opnemen.
dat hij over vijf jaar met pensioen wil gaan. Hoe zit het nu met zijn recht op een klantenvergoeding als hij zelf over vijf jaar opzegt in verband met zijn pensioen? In het agentuurcontract is Nederlands recht is van toepassing
Heb je ook een exportvraag?
verklaard.”
Leden van evofenedex kunnen kosteloos hun vraag neerleggen bij de ledenadviseurs van evofenedex.
A
“Volgens de wet is de klantenvergoeding niet verschuldigd
Zij zijn thuis in diverse onderwerpen zoals Incoterms,
indien de agent zelf de overeenkomst beëindigt, tenzij de
brexit, btw of marktentree en helpen je graag verder!
beëindiging is gerechtvaardigd door leeftijd, invaliditeit en ziekte. Het moet dan om een situatie gaan waarbij voorzetting van de af-
Contactinformatie
gesproken activiteiten van de handelsagent niet meer gevraagd
evofenedex
kan worden. Het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd telt
+31 (0)79 346 73 46
in principe als voldoende rechtvaardiging, zodat de agent zijn recht
ledenservice-io@evofenedex.nl
op klantenvergoeding hiermee niet verspeelt.” globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
37
agenda April di 16
wo 24
di 14
Basisopleiding declarant
di 14
Export A t/m Z
Opleiding • Eindhoven
Incoterms Webinar • online Cursus • Amsterdam
Export A t/m Z Cursus • Eindhoven
vr 17
De zakelijke cultuur in Japan Workshop • locatie n.t.b. Anticipeer op de Japanse manier van zaken doen en
wo 24
Leveranciersverklaringen
verhoog jouw rendement! De workshop geeft je con-
Masterclass • Utrecht
crete tips en inzichten om obstakels bij het zaken doen in Japan het hoofd te bieden.
do 25
Rusland en de onderliggende risico’s bij export Symposium • Amersfoort
di 21
Incoterms
di 21
Documenten bij export
di 21
Oorsprong
Webinar • online
Mei di 07
Btw in de logistiek en internationaal
Cursus • Hoorn
ondernemen Basisopleiding • Utrecht
wo 08
Masterclass • Utrecht
Documenten bij export Cursus • Zwolle
wo 22
Contracten met agent/importeur in het buitenland Workshop • Amersfoort Laat je in een middag bijpraten over de tips en tricks voor contracten met agenten/importeurs in het buitenland. Deze compacte training gaat in op het spectrum van contractsbepalingen bij agentuur- en distributeurscontracten.
do 23
38
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
Indeling douanetarief Workshop • Zoetermeer
Het salescontract en de Letter of Credit
do 13
Workshop • Apeldoorn Wil je echte zekerheid van betaling met een L/C? Volg deze inspirerende workshop voor salesmedewerkers, waarbij je inzicht krijgt in het L/C-proces. Ook krijg je tools aangereikt om je onderhandelingspositie te versterken en je betalingsrisico beter te managen.
do 23
Export sales for young professionals
vr Exportmanagement 14 Opleiding • Veenendaal
Workshop • Zoetermeer Wil jij je als young professional profileren in exportsales? Laat je dan inspireren en informeren tijdens deze workshop.
Dag van de Exportbinnendienst
do 20
Event Laat je als exportbinnnendienstprofessional in één dag bijpraten over actuele vakontwikkelingen. Tijdens de
Juni
verdiepende workshops heb je de mogelijkheid inhoudelijk te sparren over lastige vraagstukken rondom de exportprocessen.
wo 05
wo 05
Export A t/m Z Cursus • Utrecht
wo 26
Elektronische douaneaangifte
do 27
Letter of Credit
Workshop • Rotterdam
Incoterms 2010 Workshop • Utrecht
di 11
Douane en logistieke zaken in China
do 13
Documenten bij export
Workshop • Eindhoven
Workshop • Zoetermeer
Cursus • Utrecht
i
Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of
do 13
Verdieping in btw en internationaal
+31 (0)79 346 69 90.
ondernemen Training • Utrecht
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
39
expats
Esther Riphagen
Standplaats
Parijs Hoe is het om in het buitenland te wonen en te werken? Globe magazine vroeg het Cindy Heijdra, die sinds 2016 in Parijs als Landbouwraad op de Nederlandse ambassade werkt. Waarom ben je naar Frankrijk verhuisd?
Frankrijk. Vragen die spelen gaan bijvoorbeeld
“Ik heb Japanse taal en cultuur gestudeerd in
over digitalisering, samenwerken en inspireren-
Leiden en werk sinds 2001 bij het ministerie
de praktijkvoorbeelden. Vanuit het bedrijfsle-
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
ven krijg ik vragen over de Franse wet- en re-
(LNV). Van 2012 tot 2016 zat ik in de Land-
gelgeving en verzoeken om contactgegevens
bouwraad bij de Nederlandse ambassade in
van bijvoorbeeld importeurs en distributeurs.”
Tokio, waar ik mijn opleiding en werken voor LNV en de Nederlandse agribusiness op
Parijs is maar een paar uur rijden van Neder-
prachtige wijze kon combineren. In Japan
land. Merk je verschil qua zakencultuur?
kreeg ik de smaak van het Landbouwraden-
“Het is een standaardtypering, maar wel
werk te pakken. Parijs was de volgende stap.”
waar: Nederlanders zijn over het algemeen nogal direct in de communicatie. Fransen ne-
Hoe is Parijs in vergelijking met Tokio?
men meer de tijd om een relatie op te bou-
“Wat me in het begin opviel zijn de overeen-
wen. Fransen kunnen de samenwerking met
komsten tussen Japanners en Fransen, ook
Nederlanders wel waarderen vanwege ons
al zijn het totaal verschillende landen, namelijk
pragmatisme en vermogen tot improvisatie.
hun gevoel voor gastronomie, kunst en ethiek.
Dat vormt een mooie combinatie met de
Je ziet in Tokio veel Fransen en Franse bedrij-
Franse juridische inslag en oog voor detail.”
ven. Omgekeerd wonen in Parijs veel JapanBen je Nederland anders gaan ervaren?
Cindy Heijdra
“Nu ik in het buitenland woon heb ik Neder-
Organisatie: Nederlandse
Met wat voor vragen krijg je op de Neder-
land opnieuw leren waarderen. De spontani-
ambassade Parijs
landse ambassade te maken?
teit en gezelligheid van mensen die je op
Functie: Landbouwraad
“Mijn werk bestaat deels uit politiek en beleid
straat tegenkomt en de bereidwilligheid om
Standplaats: Parijs, Frankrijk
en deels uit ondersteuning van het Nederland-
mee te denken en een oplossing te vinden
Website: www.nederlandwereldwijd.nl/
se, agrarische bedrijfsleven bij zakendoen in
vind ik altijd erg prettig.”
landen/frankrijk
ners en zijn er veel Japanse restaurants.”
40
Parijs
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
column
Raoul Leering
Spelletjes van kostschooljongens Nog steeds weet niemand, ook Theresa May
schien niet zoveel gedacht, omdat het er toch
niet, hoe de brexit er uiteindelijk uit gaat zien.
vooral op lijkt dat ze als echte kostschooljon-
Als ik dit schrijf, is het over vier weken zo ver,
gens een soort Stratego-spel hebben ge-
maar het kan zijn dat de ‘echte’ brexit toch
speeld. Kijken wie er wint zonder dat een rol
weer uitgesteld gaat worden om een al te har-
speelt wat er op het spel gezet wordt. Meer
de breuk te voorkomen.
ego dan strategie, want ach, het is immers
Ondertussen voltrekt zich al een zachte brexit. Banken, bedrijven en instellingen trekken uit het Verenigd Koninkrijk weg of zorgen dat ze in de Europese Unie voldoende stevig aanwezig zijn om niet te veel last te hebben van de breuk. Nederland is volop bezig nieuwe douane- en keuringsfaciliteiten klaar te hebben. Meer dan 30.000 Europese regels zijn daar al op nagelopen. Wat tot nu toe voor de hele EU gold, moet het VK straks immers regel voor regel met 27
“ Niets went zo snel als vrij verkeer van mensen, goederen, geld en diensten.”
maar een spel. Dat is het natuurlijk niet en toen ze dat eenmaal door hadden, zijn de hoofdrolspelers van het eerste uur vertrokken. Het was niet leuk meer. Ernst is niet hun ding en dat hoeft ook niet, omdat ze rijk genoeg zijn om te kunnen blijven spelen. Voor hen zijn er geen grenzen zoals wel voor de chauffeurs, die straks met hun vrachtwagens met bederfelijke waar uren en dagen zullen staan te wachten. Na de verkiezingen voor het Europese parle-
landen apart af gaan spreken. Door de brexit
ment staat de EU nieuwe problemen te wach-
wordt weer duidelijk hoeveel papierwerk en
ten. Een kwart tot een derde van de zetels zal
grensgedoe de EU overbodig heeft gemaakt.
bezet worden door vertegenwoordigers van
Niets went zo snel als vrij verkeer van mensen,
populistische partijen, die allemaal hun eigen
goederen, geld en diensten. Het is ook bijna
nationale varianten van het brexit-model koes-
onmogelijk daar weer afscheid van te nemen.
teren. Voor Nederland is dat het idee van een
De Europese Unie werkt als een fuik en het
Nexit met daarna een comfortabele rol in Euro-
Verenigd Koninkrijk zal dat het eerste en het
pa als een tweede Noorwegen of Zwitserland.
hardste merken aan de bijna onontkoombare
Dat is twee keer een illusie. Als tweede export-
sluiting van de landgrens met de Europese
land van de EU kan Nederland zich zo’n rol he-
Unie in Ierland. Zonder sluiting is een echte
lemaal niet permitteren en bovendien zijn Noorwegen en Zwitserland feitelijk ‘geheime’
brexit niet mogelijk, maar met sluiting zal het sluimerende Noord-Ierse conflict snel weer in
Senator, hoogleraar en voormalig
leden van de EU. Ze betalen mee en volgen de
alle hevigheid oplaaien. Daar hebben de brexi-
SCP-directeur Paul Schnabel
richtlijnen van ‘Brussel’. Het zijn ernstige lan-
teers van het eerste uur in het verre Londen
observeert de Nederlandse
den, die niet houden van de spelletjes van ver-
nooit aan gedacht. Überhaupt hebben ze mis-
handelsinspanningen.
wende kostschooljongens.
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
41
komend nummer In het komende nummer van Globe Magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over onder meer de volgende onderwerpen:
Dossier: Afrika
Documenten bij export
online
Incoterms en sales
www.evofenedex.nl HĂŠt startpunt voor exporterende ondernemers.
linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.
twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl
Volg evofenedex op Twitter voor het laatste
@
facebook.com/evofenedex
Website met het archief van globe magazine
nieuws over logistiek en internationaal onder-
Volg de activiteiten van evofenedex op
voor internationaal ondernemen.
nemen.
Facebook.
evofenedex is dĂŠ vereniging voor bedrij-
Postadres
Contact
ven met een logistiek of internationaal
Postbus 350
belang. Via evofenedex nemen zij hinder-
2700 AJ Zoetermeer
nissen in de logistiek en internationaal
Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl
ondernemen weg en voegen zij kansen
Bezoekadres
toe. Regionaal, nationaal en internatio-
Signaalrood 60
Opleidingen en trainingen
naal. Van een veiliger en efficiĂŤnter ma-
2718 SG Zoetermeer
opleidingen-io@evofenedex.nl
gazijn, slimmer vervoer, goede opslag
T +31 (0)79 346 73 46
+31 (0)79 346 69 90
van gevaarlijke stoffen tot meer export. Bedrijfsjuristen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.
42
globe magazine voor internationaal ondernemen | april 2019
bedrijfsjuristen@evofenedex.nl
Streamlines Logistics • Stroomlijnt de logistiek met geïntegreerde oplossingen ontworpen voor industriële verzenders, logistieke dienstverleners en douane-agenten • Levert geïntegreerde oplossingen die uw zakelijke processen stroomlijnen, uw management ondersteunen en een platform bieden voor de toekomst
DOUANE EN ACCIJNZEN De Customs Streamliner® is de one-stop oplossing voor douanetechnische en fiscale optimalisatie van douaneagentschappen en departementen in de Benelux: GC, Fiscale Vertegenwoordiging, douane entrepots, economische regimes, PLDA, NCTS, EMCS, Sagitta en GPA in één high-tech communicatie omgeving.
LOGISTIEKE DIENSTVERLENERS Expediteurs en groupage bedrijven, scheepsagenten en logistieke dienstverleners hebben specifieke behoeften in automatisering. Stream Software is gespecialiseerd in deze zaken en biedt bedrijfsomvattende en flexibele oplossingen.
INDUSTRIELE VERZENDERS Industriële bedrijven hebben core ERP, maar wat met de logistiek? Stream Software brengt een oplossing om de logistieke departementen van de industriële bedrijven volledig te stroomlijnen en te integreren met ERP systemen zoals SAP.
STREAM SOFTWARE POTVLIETLAAN 4 | B-2600 BERCHEM | T +32 3 825 77 74 | F +32 3 830 19 28 | INFO@STREAMSOFTWARE.BE | WWW.STREAMSOFTWARE.BE
3-DAAGSE OPLEIDING EVOFENEDEX.NL/EXPORT-VAN-A-TM-Z
Export van A t/m Z Heb jij inzicht in de risico’s bij export? Bij export krijg je te maken met uiteenlopende wetgeving en diverse bedrijfsrisico’s. Een groot deel van deze risico’s kun je beperken als je op de hoogte bent van de belangrijkste zaken rond export.
Wat kun je na het volgen van deze opleiding? • • • •
Het exportproces binnen jouw bedrijf optimaliseren; Financiële risico’s in de exportketen herkennen en beperken; Basiskennis van o.a. Incoterms®, douane en oorsprong; Kennis van alle andere zaken die relevant zijn bij export.
Welke onderwerpen komen aan bod? • • • • • •
De betrokkenen bij export; Douane en btw; Oorsprong; Invloed van algemene voorwaarden op export; Levering en transportmodaliteiten; Betaling van exporttransacties.
Meld je aan op evofenedex.nl/export-van-a-tm-z
Vertrouwen verzekerd. Waar gehandeld wordt is Atradius. Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd. Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend. Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen. Grijp uw kans en ontdek meer. Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl
Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie