Globe Magazine - juni 2017

magazine voor internationaal ondernemen

Larive International + Ottevanger Milling Engineers p.12

“ Vis kweken in Kenia is complex, maar nodig.� nr 421 juni 2017

17 Zuid-Duitsland De Nederlandse export naar Zuid-Duitsland groeit nog steeds.

25 Arbitrage light Nieuwe ICC-arbitrageregels maken versnelde procedure mogelijk.

30 Kansen in Canada Nederland helpt Canadese steden door midlifecrisis.

Handelsrisico’s beheersen?

ING helpt u graag op weg

Zaken doen over de grens? In België of Duitsland of misschien wel in Azië? De kansen heeft u natuurlijk in kaart gebracht, maar geldt dat ook voor de risico’s? ING helpt u graag op weg.

Inzicht krijgen in uw handelsrisico’s?

• tijdens een gratis en vrijblijvend gesprek • op de plaats en tijd van uw voorkeur • met een ervaren adviseur Kijk snel op ing.nl/globe om uw afspraak te maken.

Kijk snel op ing.nl/globe om uw afspraak te maken.

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Erik Ottevanger

Wouter van Vliet

Directeur

Partner

Ottevanger Milling Engineers

Larive International

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Aan dit nummer werkten mee Ivo van der Bent, Alice Boonstoppel, Yoan Chung, Diederik te Groot, Sandra de Haas, Wilco Heiwegen, Anneke Huybens, Joost Meijer, Linda Mieden-Appelboom, René de Monchy, Peter Ruyter, Emmy Scholten en Peter Teunisse.

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl

Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Foto: Ivo van der Bent

Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

ISSN 2352-5843

“ We hopen dat ons project in Oost-Afrika uitgroeit tot 10.000 ton visproductie per jaar. Dat is niet alleen een zakelijk doel, dat eten is gewoon nodig. Dat wij als FoodTechAfrica meehelpen om de voedselzekerheid te vergroten vind ik fantastisch.”

Lees het interview op pagina 12. globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

3

Vind uw weg wereldwijd

met onze lokale kennis en netwerken

Tips en inspirerende verhalen Hoe boekt u internationaal succes met uw onderneming? Lees inspirerende verhalen van ondernemers en ontdek wat nodig is voor groei in het buitenland.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Een aandeel in elkaar

voorwoord

Vooruit De economische indicatoren staan vrijwel allemaal op groen. Europa groeit op dit moment in zijn geheel zelfs sneller dan de Amerikaanse economie. De ‘halve finale’ in Frankrijk is gespeeld, en dit gaat niet over Ajax-Lyon, met als uitkomst een nieuwe Franse president met een in beginsel vriendelijke houding naar het internationaal zaken doen. Goed nieuws voor Nederland en Europa, want op een Frexit en andere disrupties zoals het opbreken van de eurozone zit niemand te wachten.

Of Frankrijk daarmee gelijk ook economisch

doen, dus is het van belang dat we de onder-

‘vooruit’ gaat, valt nog te bezien. Er zijn geen

handelingen na 8 juni op de voet volgen en op

quick fixes; taaie en lastige herstructureringen

bedrijfsniveau waar nodig al de voorbereidin-

van de Franse economie en een positieve in-

gen treffen om de verwachte negatieve effec-

ternationale bril zijn hard nodig. Daar kan het

ten te neutraliseren.

exporterende bedrijfsleven van profiteren. Dat past ook bij het nieuwe rapport van de Europese Commissie over de voordelen van globalisering. Aandacht voor de negatieve effecten, maar geen protectionisme of ander gemakkelijk klinkende oplossingen die niet gaan werken.

De Amerikaanse retoriek op dit punt heeft verder gelukkig nog niet geleid tot concrete grote handelsverstorende maatregelen. Wapenge-

“ De ‘halve finale’ in Frankrijk is gespeeld, met een positief resultaat voor Europa.”

Of de Nederlandse variant van ‘En Marche’ in onze kabinetsformatie tot gevolg heeft dat wij binnenkort een nieuw kabinet hebben met een goed programma, waarin onze speerpunten voldoende zijn meegenomen, valt uiteraard te bezien.

In dit nummer van globe magazine klampen we ons maar vast aan een mooi verhaal over Columbia, met zijn net gesloten vrede, en een

kletter richting Noord-Korea en het ontslag

bijdrage over Canada, dat zijn 150-jarig be-

van de FBI-directeur duiden op andere priori-

staan viert en waarmee we een modern han-

teiten, wat overigens niet betekent dat hier

delsakkoord hebben gesloten. Er zijn altijd

sprake van ‘vooruit’-gang is.

genoeg mogelijkheden om zaken in hun vooruit te zetten. Regeren is vooruitzien!

Het grote Europese dossier op dit moment is natuurlijk het Brexit-verhaal. De EU heeft haar initiële strategie inmiddels bepaald, waarbij ook Nederland en wij als evofenedex in het bijzonder hebben benadrukt hoe belangrijk het voortbestaan van onze handelsrelatie met het VK is. De Britten lijken hierbij overigens nog wel erg in een eigen bubbel te leven en doen en passant nog een nieuwe verkiezing

Bart Jan Koopman

op 8 juni erbij. Hoe dan ook gaat dit straks pijn

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

5

inhoudsopgave

12 Voorwoord 05 Vooruit

Column 09 Japan

Ervaring 12 Vis kweken op 1500 meter

Vis kweken op 1500 meter In Kenia is het lastig om aan vis te komen. Het NederlandsKeniaanse consortium FoodTechAfrica probeert een complete aquacultuurketen neer te zetten.

Expertise 20 Brexit: wat staat u te wachten 25 Arbitrage light 28 Wet Aanpak Schijnconstructies uitgebreid

Verkenningen 17 Zuid-Duitsland: groeimotor in beweging!

22 Colombia: land van formaliteiten 30 De midlifecrisis van Canadese steden 34 Iran springt om Nederlandse kennis en technologie

Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 41 Expats 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

17

Zuid-Duitsland in beweging Sinds 2015 is de Nederlandse export naar Zuid-Duitsland met 3,3% gegroeid. En er is nog verdere groei mogelijk!

20

Brexit: wat staat u te wachten?

De onderhandelingen over de Brexit zijn uitgesteld tot na de Britse verkiezingen op 8 juni. Hoe ziet de Brexit-tijdlijn er daarna uit?

De midlifecrisis van Canadese steden

Arbitrage light

25

30

Steden in Canada lopen tegen problemen aan waar Nederland al mee om heeft leren gaan en graag bij helpt.

Dankzij nieuwe arbitrageregels van de ICC geldt er voor kleine zaken een versnelde procedure. globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

7

Bent u al AGS-proof? Wij wel!

De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften.

Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen.

Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support.

Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten.

Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor.

CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

column

René de Monchy

Japan " The Japanese economy is a different story; It's the biggest real time social-economic experiment in history." Ik hoorde deze uitspraak enige tijd terug, op een zonverwarmd terras aan de Vecht.

Mijn twee tafelgenoten waren financieel-econo-

oorzaakt door hersteluitgaven na de aardbe-

misch journalist. Net als ik. Een van hen was

ving van 2011 --en dus niet door binnenlandse

Chinees en bracht een bezoek aan ons land.

consumptie, bedrijfsinvesteringen, overheids-

Uiteraard gingen de gesprekken met mijn vak-

bestedingen of export.

genoten over de financiële sector, over de crisis

Langs de Vecht wezen we elkaar op het gebrek

in de eurozone en over de Nederlandse en Chi-

aan eigen energiebronnen, waardoor Japanse

nese economie. Mijn Chinese collega vroeg zich

bedrijven van nature geneigd zijn zuinige auto´s

óók af hoe mijn Nederlandse collega en ik tegen

en apparaten te bouwen; wat in tijden van we-

de Aziatische economie aan keken. Daarbij kwam uiteraard Japan ter sprake.

Ik deelde met mijn tafelgenoten wat ik over het land van de Rijzende zon wist en koppelde dat aan de economische ontwikkelingen in het land.

“ Een blik op Japan is een blik op de toekomst.”

reldwijde vergroening als een kennisvoorsprong mag worden beschouwd.

We spraken die middag óók over het feit, dat geen enkel ander land en geen enkele andere economie, al deze factoren binnen zijn grenzen aantreft. Maar we constateerden vervolgens ook

We wisten alle drie dat de Japanse bevolking

dat veel landen wél opschuiven richting de 'Ja-

sterk aan het vergrijzen is. Dit heeft tot gevolg

panse situatie'. Zo hebben veel landen te kam-

dat het Aziatische land meer incontinentieluiers

pen met toenemende vergrijzing. En veel landen

dan babyluiers produceert.

zijn aan het digitaliseren en robotiseren. Ook

Uit economische statistieken blijkt óók, dat de

wordt in veel landen (door delen van de bevol-

Japanse maatschappij technisch en econo-

king) meer gespaard dan uitgegeven en zo zijn in

misch hoog ontwikkeld is. Volgens het World

veel landen de rentestanden én de economi-

Economic Forum is de automatisering en daar-

sche groei laag. Kortom: steeds meer westerse

uit voortvloeiende robotisering nergens zó ver

landen beginnen op Japan te lijken. Dat heeft

gevorderd, als in dit Aziatische wirtschaftswun-

ook een voordeel; ze kunnen Japan beschou-

der. In het leven van de gemiddelde Japanner

wen als een voorbeeld voor hun eigen toekomst.

spelen robots dan ook een belangrijke rol.

Uiteraard spraken we op die zondagmiddag

Uiteraard zijn er ook verschillen tussen Japan

óók over het vele geld, dat Japanse particulie-

en de rest van de wereld, maar tóch loont het

ren op spaarrekeningen hebben staan. Nog

René de Monchy is al ruim 15

om als ondernemer af en toe te kijken naar

steeds sparen Japanners bijna een kwart van

jaar financieel-economisch

wat Japan vandaag importeert, produceert en

hun salaris. We spraken over de combinatie

journalist. U kunt hem horen op

exporteert. Want de blik op Japan is een blik

van extreem lage rente met lage economische

BNR Nieuwsradio of zijn stukken

in de toekomst en kan daarom een leerzaam

groei. Sterker nog: de noemenswaardige eco-

lezen in o.a. Het Financieele

voorbeeld worden voor een handelsnatie als

nomische groei die er wél was, werd vooral ver-

Dagblad.

Nederland. globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

9

kort nieuws

kort Export groeit gestaag door Het volume van de goederenexport was in maart 6,5 procent groter dan in maart 2016, meldt het CBS. De groei was hiermee iets groter dan in februari, toen de export met bijna 5 procent groeide ten opzichte van een jaar eerder. In maart 2017 groeide vooral de export van transportmiddelen, metaalproducten en chemische producten. De uitvoer van aardgas was daarentegen veel lager dan een jaar eerder.

Zowel de uitvoer van Neder-

vooral het Duitse producentenvertrouwen verbeterd ten op-

lands product als de weder-

zichte van maart. Ook de ontwikkeling van de Duitse industri­ële

uitvoer was hoger dan een jaar eerder. Het importvolume was

productie was een stuk gunstiger. De ontwikkeling van de reële

in maart 7 procent groter dan een jaar eerder.

wisselkoersen was daarentegen minder gunstig.

Volgens de CBS Exportradar zijn de omstandigheden voor de export in mei gunstiger dan in maart. In de radar van mei is

Bron: cbs.nl

Nieuwe douane-eisen per 1 juli Vanaf 1 juli gelden er nieuwe eisen voor douanevertegenwoordiging. De nieuwe douane-eisen gelden niet alleen voor logistiek dienstverleners en (douane-)expediteurs die aangiften voor niet verbonden derden doen. Ook de afdeling die binnen een concern de aangiften verzorgt voor andere zustermaatschappijen moet aan die eisen voldoen. In al die gevallen is vertegenwoordiging namelijk alleen nog maar mogelijk met inachtneming van een hele set aan voorwaarden.

De belangrijkste verschillen:

gers uit andere landen van de Unie toelaten als zij voldoen aan de

De douanevertegenwoordiger moet gevestigd zijn in het douane-

AEO-criteria; Nationaal mogen er voorwaarden worden bepaald

gebied van de Europese Unie; Hij mag ook vertegenwoordigen in

waaraan een douanevertegenwoordiger moet voldoen.

andere landen van het douanegebied van de Unie; Landen van het douanegebied van de Unie moeten douanevertegenwoordi-

Bron: evofenedex.nl • Volledig artikel: bit.ly/2pW8kSs

‘Internationaal krachten bundelen’ Een betere samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven, het vestigingsklimaat in Nederland versterken, talent aantrekken én goede financieringsmogelijkheden cre­ eren. Dat is waar evofenedex, samen met een nieuw kabinet, werk van wil maken.

Onlangs

de

tische tendensen wereldwijd, die een regelrechte bedreiging

Internationale

voor Nederland vormen, omdat een groot deel van onze wel-

presenteerde

Stuurgroep

Handels-, Innovatie en Inves-

vaart afhankelijk is van export.

teringsbevordering onder lei-

Het vergaren van meer kennis over die markten, en optimalise-

ding van Chris Buijink (voorzitter Nederlandse Vereniging van

ren van de samenwerking in Nederland, vergroten de kansen

Banken) haar advies hoe Nederland zijn positie op internationale

op succes. Met een gedegen aanpak en goede opleiding be-

markten kan versterken. evofenedex werkte mee aan dit rapport.

treden ondernemers beter voorbereid de internationale markt

De stuurgroep constateert dat Nederland een versnelling nodig

en halen ze meer rendement.

heeft om de vele internationale kansen die er liggen te pakken.

Dit tegen de achtergrond van toch aanwezige protectionis­

10

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

Bron: evofenedex

vreemde zaken

Elmar Otten

Gepofte kaas We kennen allemaal popcorn: gepofte maïskorrels. Cheesepop B.V. is er in geslaagd om ook Goudse kaas te poffen. En daar zijn niet alleen Nederlanders gek op. CCO Gert-Jan Rutgers vertelt.

Kaas poffen, hoe doe je dat?

voor het eerst de echte interna-

“Daar kan ik natuurlijk niet al te veel over zeg-

tionale bekendheid opgezocht

gen, maar het is vrij revolutionair. Het ontwik-

door ons product te presenteren

kelen van onze methode heeft meerdere jaren

op de SIAL food-innovatiebeurs in Parijs.”

geduurd en is daarna Europees gepatenteerd.

Wat Cheesepop uniek maakt, is niet alleen het

Hoe krijg je een nieuw product de super-

pure karakter (100% kaas) en de verschillende

markt in?

toepassingsmogelijkheden (snack en culinaire

“Wat bij ons echt het verschil maakt is ons

toevoeging), maar ook dat het product geheel

product. Het is dermate uniek dat retailers het

vrij is van zowel koolhydraten als gluten. Daar-

zien als een uitbreiding van hun assortiment,

mee speelt het in op belangrijke hedendaagse

en het daarom graag willen hebben. Het is

trends en is het zeer geschikt voor verschillen-

zelfs zo, dat sommige retailers hun processen

de diëten.”

versnellen, om als eerste ons product op te kunnen nemen, als een soort primeur. Dit is

Waarom zijn jullie met het product naar

natuurlijk een enorme luxepositie, waar wij erg

Duitsland gegaan?

blij mee zijn.”

“Ons product ligt sinds eind 2013 in de Nederlandse schappen. Duitsland was een mooie

Komen er nog ander varianten naast

volgende stap om de reacties buiten Neder-

Gouda?

land te testen. De processen in Duitsland zijn

“Binnenkort introduceren wij onze nieuwe va-

uitgebreid, de administratieve eisen zijn com-

riant, Emmental. Het Duitstalige publiek is erg

Cheesepop B.V.

plex en er wordt in deze markt vereist dat je op

te spreken over deze smaakvariant. Op de

Opgericht: 2009

het hoogste niveau mee kunt denken. Voor

SIAL kregen we lovende reacties toen we daar

Hoofdkantoor: De Meern

ons als jong bedrijf was het goed om direct zo

– als test - Cheesepop Emmental hebben la-

Voornaamste exportproduct:

door de mangel gehaald te worden. Afgelopen

ten proeven. In de toekomst zullen wellicht

Cheesepop, gepofte kaas

november mochten we de Duits-Nederlandse

soorten als Cheddar gebruikt gaan worden,

Voornaamste exportland(en):

prijs voor de Economie 2016 in ontvangst ne-

maar vooralsnog zijn onze twee huidige

Duitsland

men. Dat voelt echt als een stukje erkenning

smaakvarianten een goede basis om mee ver-

Exportomzet: 80%

voor ons werk. Afgelopen oktober hebben wij

der te groeien.”

Website: www.gepoftekaas.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

11

In Kenia is het ondanks de ligging aan zee en het Victoriameer lastig om aan vis te komen. Met het consortium FoodTechAfrica probeert Larivepartner Wouter van Vliet een complete aquacultuurketen neer te zetten.

Ottevanger Milling Engineers bouwde vast een visvoerfabriek.

12

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

Elmar Otten Ivo van der Bent

Nederlandse aquacultuur in Kenia

Vis kweken op 1500 meter Midden in Zuid-Holland, verscholen tussen weilanden, akkers en kassen, ligt het dorpje Moerkapelle. Het is de thuisbasis van Ottevanger Milling Engineers, een internationaal bedrijf dat apparatuur en installaties ontwerpt en bouwt voor de graanverwerkende- en mengvoederindustrie. Een echt familiebedrijf, in 1909 opgericht door Dirk Ottevanger voor het onderhoud en de reparatie van windmolens.

Globe magazine is naar Ottevanger meege-

deelte van het gebouw is ook de enginee-

nomen door Wouter van Vliet, partner bij Lari-

ringsafdeling te vinden, waar ingenieurs druk

ve International en iniatiefnemer van Food-

bezig zijn met ontwerpen van nog te bouwen

TechAfrica, een consortium van Nederlandse

procesinstallaties. Achter het kantoor ligt de

en Oost-Afrikaanse bedrijven. Doel van Food-

grote fabricagehal. Hier maakt Ottevanger

TechAfrica is het vergroten van de voedselze-

niet alleen de machines voor de verschillende

kerheid in Oost-Afrika door het realiseren van

processtappen, maar ook het framework voor

een volledige keten voor aquacultuur. Een re-

de modulaire installaties waar alles in geïnte-

cente mijlpaal in dit project is de opening van

greerd wordt.

een hoogwaardige visvoerfabriek in Kenia, die

Erik: “We kunnen complete gebouwen leveren,

door Ottevanger Milling Engineers is ge-

inclusief machines, beplating, automatisering,

bouwd.

elektra en bijhorende silo’s. Alleen de civiele werken doen we niet. We zijn actief van Zuid-

Bij binnenkomst in het moderne pand valt di-

Oost-Azië tot Latijns-Amerika, in een groot

rect een enorme verweerde molensteen op.

aantal Afrikaanse landen en we hebben de af-

“Die kwamen we bij de verbouwing tegen, we

gelopen jaren veel in Oost-Europa gedaan.”

hebben hem met een heftruck hierheen moe-

In de hal staan meerdere voorgemonteerde

ten rijden”, vertelt Erik Ottevanger. Erik be-

containers klaar voor een lopend project. Het

hoort tot de vierde generatie van de familie en

is modulair opgebouwd, zodat het eenvoudig

is één van de directieleden. In het kantoorge-

is te verschepen en snel op te bouwen.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

13

Kenia In de vergaderzaal, waar grote foto’s uit diverse landen van opgeleverde feedmills hangen, vertelt Wouter hoe hij Erik heeft leren kennen.

“Wij kennen elkaar toch al zeker een jaar of acht. Larive deed toen een project in Afrika met het bedrijf Almex, een expert op het gebied van extruders en expanders. Dat zijn machines waar onder andere veevoer mee gemaakt wordt of voor-geconditioneerd. Samen hielpen we een pluimveebedrijf in Kenia en Oeganda met het verbeteren van hun kwaliteit.

Het project van FoodTechAfrica is ook in Kenia begonnen. Larive is een business developer en veel van onze projectideeën doen we onderweg op. Ik probeer altijd lokale collega’s en ondernemers te spreken om te praten over welke ontwikkelingen hen bezighouden. In 2011 was ik in Kenia en daar ontmoette ik een van de allergrootste theeproducenten van het land. Hij is een voormalig militair piloot die het bedrijf van zijn vader had overgenomen. Ik vroeg hem: stel dat je de middelen in je theebedrijf opnieuw zou mogen investeren, waar zou je dan in investeren?. Hij vertelde me toen

“ In Kenia is alles op de markt te koop, behalve vis.” dat als hij ’s ochtends op de markt kwam vrijwel alles te koop was, behalve vis. Kenia ligt zowel aan de Indische Oceaan als aan het enorme Victoriameer. Dat je in een land met 46 miljoen inwoners en een van de grootste groeiverwachtingen van Afrika nu al geen vis meer kunt krijgen, is zorgwekkend. Maar er ligt dus ook een enorme investeringskans.

Toen ik terug was in Nederland heb ik een relatie van ons gebeld: Skretting, een leidende speler in onder meer de productie van visvoer.

Ik vroeg waarom ze niet in Kenia actief zijn. Alle grondstoffen zijn aanwezig, er is een bevolking die in een jaar of veertig gaat verdubbelen, hier Wouter van Vliet en Erik Ottevanger.

moeten toch kansen liggen. Dat wilde Skretting wel, was het antwoord, maar omdat er in

14

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

de regio geen professionele viskwekers te vin-

Victoriameer geen optie, omdat watervervuiling

den zijn is er ook geen afzetmarkt.

en ziektuitbraken dan op de middellange ter-

Dat antwoord vond ik wat onbevredigend,

mijn op de loer liggen: we wilden een omgeving

dus heb ik dezelfde vraag gesteld aan een

die we zelf volledig kunnen controleren.”

groep succesvolle kwekers uit Helmond. De bevolking groeit explosief, de prijzen zijn

Geen Nederland

goed: waarom zijn jullie niet actief in Oost-Afri-

“We zijn een jaar bezig geweest met het vor-

ka? Je raadt het antwoord al: omdat lokaal

men van het consortium. Je moet echt goed je

geen hoogwaardig visvoer werd geprodu-

huiswerk doen om de juiste aanvullende part-

ceerd en importeren te duur is. Het was dus een klassieke kip-ei-situatie. Serieuze kwekers zitten er niet, omdat je geen visvoer kunt krijgen en visvoerproducenten zijn er niet actief bij gebrek aan kwekers.”

Keten “Zo langzaam aan ontstond het idee om met een consortium van elkaar aanvullende bedrij-

“ Ons kweeksysteem levert honderd keer meer vis dan traditionele vijvers.”

ners te vinden, zeker als je gezamelijk internationaal bezig bent. Aan de technische kant zijn Ottevanger­, Almex, Nutreco (Skretting), Dinnissen en het Keniaanse Unga ingestapt. Fishion, Holland Aqua en Viqon Water Solutions brengen hun kennis van kweek op land en watercirculatiesystemen in. Wageningen, zowel Imares als het LEI, leveren benodigde expertise en Larive en onze lokale partner Lattice uit Nairobi

ven een project te starten, waarin de hele waar-

voeren de regie. Ook het Kenian Ministry of Fis-

deketen van vis is vertegenwoordigd. Zoiets

heries is betrokken, om zoveel mogelijk te kun-

hadden we reeds voor andere waardeketens

nen leren van stappen die in het verleden al

gedaan. Belangrijk is dat de hele waardeketen

waren gezet. Vanuit Nederland hebben we RVO

is afgedekt, maar dat er absoluut geen onder-

betrokken, die het project direct ondersteunt

linge concurrentie tussen de deelnemers is.

vanuit het FDOV-programma (red: Faciliteit

Maar eerst wilden we weten of er al eens eerder

Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid).

een groot aquacultuur project in Kenia was ge-

We hadden ons als opdracht gesteld om een

start, daar kun je tenslotte van leren. Dat bleek

gesloten kweeksysteem te ontwerpen wat ge-

inderdaad zo te zijn.

schikt is voor Afrika. Je kunt niet zomaar een

Onze collega’s in Kenia ontdekten dat de over-

Nederlandse installatie kopiëren. De omstan-

heid in een stimulusproject 40.000 vijvertjes

digheden zijn simpelweg heel anders. In Kenia

(ponds) had laten graven, gratis voer en poot-

valt de stroom zo’n tien keer per dag uit, niet

visjes had uitgedeeld, in de hoop zo een aqua-

handig in een installatie waarin het water voort-

cultuursector op te starten. Dat ging hopeloos

durend wordt gereinigd en teruggepompt. Wat

mis, want zodra het gratis voer op was, hadden

is dan je back-up? Ook zit je in Kenia al snel

de boeren geen geld om nieuw voer te kopen.

boven de duizend meter, rond Nairobi zelfs op

Meer dan 90% van deze vijvers stonden dus

vijftienhonderd meter, dan moet je voor de vis-

weer droog. Zo moest het dus niet. Experts van

sen meer zuurstof aan het water toevoegen.

Wageningen University & Research onderzoch-

Verder zijn de temperatuurverschillen veel gro-

ten dat er in Kenia aan drie essentiële zaken

ter dan in Nederland en zul je alle medewer-

een tekort is: kwaliteitsvisvoer, land en water.

kers vanaf de basis moeten opleiden.

Voor een gezonde aquacultuursector was dus lokale visvoerproductie nodig en een kweeksys-

Opbrengst

teem waarmee je met heel weinig land en heel

Het kweeksysteem dat is ontwikkeld, pres-

weinig water veel vis produceert. De vis mag

teerde boven onze eigen verwachtingen. Er

ook niet te duur zijn om in de toekomst met

komt maar liefst honderd keer meer vis uit in

goedkope importvis uit Azië te kunnen concur-

vergelijking met de traditionele vijvers van de-

reren. Na een zorgvuldige review van kweek-

zelfde grootte. Die vis heeft ook nog eens een

methodes vonden we kweken in kooien in het

kostprijs die de helft lager ligt. In een ouderglobe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

15

wetse vijver heb je 2,7 kilo voer nodig om een kilo vis te krijgen. In ons systeem is de voerconversie bijna één op één. Inmiddels hebben we nu de eerste recirculatiekwekerij operationeel en in maart is de visvoerfabriek in Nairobi geopend. De kwekerij wordt de komende maanden opgeschaald naar een capaciteit van meer dan 200 ton tilapia per jaar. Bij het kweken van meerval is 600 ton haalbaar, maar dat is, door zijn uiterlijk, een onappetijtelijk uitziende vis en hierom (nog) niet populair in Kenia. Om dat te kunnen verkopen moeten we de vis eerst tot filets verwerken.

Vertrouwen “De voerfabriek in Nairobi is door ons ontworpen,” legt Erik uit. “We hebben een visvoerinstallatie geïntegreerd in een bestaande mengvoerfabriek. Dat scheelt natuurlijk flink in de investering. Vooraf hebben we in Nederland

Opening van de visvoerfabriek van Unga in Kenia.

testen kunnen doen met Nutreco op basis van soortgelijke grondstoffen uit Kenia. Dat gaf weer extra vertrouwen in het succes van het project.

We hebben een vrij voortvarende bouw gehad, zonder tegenslagen. Dat kwam mede door de goede samenwerking met Unga, de Keniaanse partner waarmee we samenwerkten.”

“Het moederbedrijf van Unga aarzelde aanvankelijk om te investeren in een vislijn waarvan vooraf vast stond dat de capaciteit de eerste

“ We hebben een visvoerinstallatie geïntegreerd in een bestaande mengvoerfabriek.”

hebben we een gesprek gehad met de Verenigde Naties om met een grootschalig agricultuurproject van hen mee te denken.

FoodTechAfrica is trouwens mede gefinancierd door de Nederlandse overheid. Euro voor euro is het denk ik het beste soort investering dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken kan doen.

Die bijdrage kregen we niet zomaar hoor, voor

vijf jaar niet volledig gebruikt zou worden”, vult

de visvoerfabriek dongen bijvoorbeeld ook een

Wouter aan. “Wij vonden die hoge capaciteit

Chinese en een Zwitserse fabrikant mee.”

belangrijk, want de fabriek moet uiteindelijk de

prijs. Voor de kleinschalige kwekers ontwikke-

hoeksteen van een hele nieuwe industrie wor-

len we een doe-het-zelf-kit. Denk aan een

den. Alle kennis en ervaring die in het consorti-

‘out-of-the-box-systeem’ met alle benodigd-

Samen sterk

um aanwezig was, gaf uiteindelijk het vertrou-

heden om professioneel te gaan kweken.

Erik: “Het mooie van dit soort projecten is dat

wen om toch de investering te doen.”

Op korte termijn kijken we ook naar buurlan-

het spin off genereert. We hebben nu op-

den Oeganda & Rwanda, waar al vrij veel vis-

drachten in Jamaica en Nigeria voortkomend

Sterke schouders

kwekers zitten. Uiteindelijk hopen we dat ons

uit de contacten van FoodTechAfrica, Wouter:

“We hebben nu één fish farm staan en zijn

project in Oost-Afrika uitgroeit tot 10.000 ton

“Dat is het prettige van zo’n consortium. Om-

druk bezig met twee andere ondernemers

visproductie per jaar. Dat is niet alleen een za-

dat je in dezelfde keten zit, maar geen con-

waarmee we een tweede en derde gaan rea-

kelijk doel, dat eten is gewoon nodig. De be-

current bent, stimuleren we het elkaar actief

liseren. Waar we naartoe willen is dat we een

volking zal verdubbelen en je kunt niet al het

de bal toespelen. We zouden als Nederlandse

aantal sterke nucleus farms hebben, waar

voedsel over de aarde slepen. Dat wij als

ondernemingen veel meer met elkaar op

kleinere kwekers kunnen aankloppen voor

FoodTechAfrica meehelpen om de voedselze-

moeten trekken. In de praktijk concurreer je

fingerlings, voer en training. Misschien dat we

kerheid te vergroten vind ik een hele mooie

namelijk niet met lokale partijen, maar met

dat zelfs gratis verstrekken in ruil voor het af-

uitkomst van het project.

Duitsers of Belgen of Denen. We hebben el-

nemen van de vis tegen een afgesproken

Dat wordt ook door anderen gezien. Vandaag

kaar nodig in het buitenland.”

Linda Mieden-Appelboom

Sinds 2015 is de Nederlandse export naar Zuid-Duitsland met 3,3% gegroeid. En er is nog verdere groei mogelijk. De Nederlandse vertegenwoordigingen in Zuid-Duitsland vertellen u waar de kansen liggen.

Zuid-Duitsland

Groeimotor in beweging!

Zuid-Duitsland (de gemeenschappelijke noemer voor de deelstaten Beieren, BadenWürttemberg en Hessen) wordt een steeds belangrijkere bestemming voor goederen uit Nederland. De Zuid-Duitse economie is sterk met export verbonden en digitalisering in verschillende sectoren is een groot thema. Duitsland en Nederland vullen elkaar daarin goed aan. Omdat Nederland op veel gebieden vooroploopt, bijvoorbeeld op het gebied van

afdeling bij het Consulaat-Generaal te München.

Linda Mieden-Appelboom, hoofd economische

elektromobiliteit en laadinfrastructuur, kijken Duitse bedrijven graag over onze grens.

Economische groeimotor

aandeel in heel Duitsland: dat gemiddelde ligt

Duitsland is voor Nederland het belangrijkste

op 9%. De Nederlandse vertegenwoordigin-

handelsland. Jaarlijks gaat een kwart van de

gen in Zuid-Duitsland zetten zich in om

Nederlandse export richting ons buurland,

Nederland op de kaart te zetten als logische

waarvan een derde in Zuid-Duitsland terecht-

handelspartner. Dat doen ze elk in een ver-

komt. Het is een economisch zeer sterke re-

schillende sector. De economische afdeling

gio die in een aantal sectoren als motor voor

van het Consulaat-Generaal in München richt

de Duitse economie fungeert. Zuid-Duitsland

zich vooral op automotive en machinebouw,

heeft het hoogste Bruto Binnenlands Product

en het NBSO in Frankfurt op ICT en elektroni-

van alle regio’s en de laagste werkloosheid

ca. Het NBSO in Stuttgart heeft medische

van de gehele Bondsrepubliek. De zuidelijke

technologie en gezondheid als focus.

“ Jaarlijks komt zo'n 8% van de Nederlandse export in Zuid-Duitsland terecht.”

deelstaten besteden bovendien het meest aan innovatie.

Ken uw ‘pappenheimers’ In Duitsland is het gevoel van verbondenheid

Ondanks dat er voor 27 miljard euro aan

met de deelstaat groot. Een Beier voelt zich

Nederlandse goederen naar Zuid-Duitsland

pas in tweede instantie Duitser. In het zuiden is

gaan, heeft Nederland slechts een marktaan-

men over het algemeen conservatiever en

deel van 7%. Dit is lager dan het Nederlandse

hecht men sterk aan tradities, wat zich vertaalt globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

17

München is de derde stad van Duitsland en hoofdstad van de deelstaat Beieren.

Vierluik Duitsland In vier artikelen maakt Globe Magazine een rondreis door Duitsland. In de volgende editie belichten we Zuid-Duitsland.

1

Kansen en ontwikkelingen Duitsland;

2

Zuid-Duitsland;

3

De grensregio’s;

4

Ondernemers over Duitsland.

in formele begroetingen en formeel contact.

mobiliteitsaanbieder, met diensten als ‘con-

huis die in het buitenland van grote betekenis

Zuid-Duitsers zijn over het algemeen vriende-

nected car’ en ‘carsharing’, biedt Nederland-

kan zijn. Internationale experts zien het groot-

lijk, beleefd, en kunnen soms moeite hebben

se startups en andere bedrijven veel kansen.

ste innovatiepotentieel in diensten en applica-

met de wat lossere Nederlandse omgangs-

Milieuvriendelijke voertuigen gaan bovendien

ties rondom ‘Internet of Things’ en de ontwik-

vormen en informaliteit op de werkvloer.

een steeds grotere rol spelen. Deze ontwikke-

keling van laadinfrastructuur. Zo werkt het

In Zuid-Duitsland hecht men veel waarde aan

lingen brengen andere eisen aan voertuigen

Nederlandse Allego samen met BMW aan

de betrouwbaarheid van een toeleverancier

met zich mee. Nederland kan een belangrijke

slimme laadoplossingen om het gebruiksge-

en werkt men daardoor ook langere tijd met

rol innemen bij de ontwikkeling van alternatie-

mak van elektrisch rijden te vergroten, voor

oude bekenden.

ve aandrijfsystemen en lichte materialen om

schone stedelijke mobiliteit. De Nederlandse

het brandstofverbruik, de CO2-uitstoot en

vertegenwoordigingen in Duitsland onder-

kosten van voertuigen te reduceren.

steunen bij het opzetten van samenwerkings-

Duitsers gaan voor zekerheid. Vasthouden

verbanden tussen Nederlandse en Duitse

wat je hebt is hier vaak het devies. Veranderingen vergen daarom veel tijd, ook voor het

e-Mobility wordt smart

kennisinstellingen, bedrijven en overheden

bedrijfsleven. Dat vraagt om Nederlandse in-

Duitsland streeft ernaar in 2020 één miljoen

om in te spelen op de mogelijkheden. Bijvoor-

novatiekracht, en om geduld. Als je eenmaal

elektrische voertuigen op de weg te hebben

beeld door zogenoemde Partners for Interna-

binnen bent, zit je vaak goed - men werkt hier

en wil als producent en afzetmarkt van elek-

tional Business (PIB) op te richten. Edwin Be-

niet zelden tien jaar met dezelfde toeleveran-

tronische voertuigen leidend worden. Het Na-

stebreurtje, penvoerder van de PIB Zuid- en

cier.

tional Plattform Elektromobilität ondersteunt

West-Duitsland: “Binnen de PIB’s treden be-

daarbij. Regionale versnellers in Zuid-Duits-

drijven samen op en wisselen ze kennis uit.

Mobiliteit delen

land zijn Stuttgart, Regensburg en München

Het biedt veel gelegenheid tot succesvol net-

De Nederlandse automotive-sector heeft een

en organisaties als Bayern Innovativ, E-Mobil

werken. Door onze inspanningen is bij veel

groot deel van haar omzet te danken aan

BW en IHK Neurenberg.

Duitse organisaties het besef gegroeid dat Nederland hen veel te bieden heeft op het ge-

Duitsland. Jaarlijks bestellen grote automerken als BMW en Audi voor miljoenen euro’s

Internationaal geldt Nederland op het gebied

bied van elektrisch rijden. Ook zijn al concrete

aan onderdelen bij Nederlandse bedrijven. De

van elektromobiliteit als toonaangevend. Ne-

zakenrelaties ontstaan. Dat Nederland op za-

ontwikkeling van autobouwer pur sang naar

derlandse bedrijven hebben veel kennis in

ken als laadinfrastructuur en smart charging

18

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

leveranciers stijgt. Nederlandse bedrijven met

Medische technologie geldt voor Zuid-Duits-

slimme oplossingen op het gebied van digitali-

land als een van de belangrijkste motoren

sering, energiebesparing en materialen kunnen

voor innovatie en economische groei. De

hier uitkomst bieden.

deelstaten Baden-Württemberg, Beieren en Hessen zijn bij elkaar goed voor ruim 60% (17

Ook hier werkt het Nederlandse MKB steeds

miljard euro) van de totaalomzet. Door het

vaker samen om de stap richting Zuid-Duits-

grote aantal mittelständische (MKB) OEM-ers

land te maken. Zo hebben enkele bedrijven,

wordt Baden-Württemberg als het kloppend

waaronder de Nijdra Group, hun krachten ver-

hart van de medtech sector gezien. John

enigd onder de vlag van het Holländischer Li-

Blankendaal, Managing Director van Brain-

feScience Verbund (HLSV). Het HLSV betreedt

port Industries: “Zuid-Duitse OEM’ers in de

gezamenlijk de Zuid-Duitse markt. Zij namen

medtechsector staan steeds meer open voor

afgelopen voorjaar deel aan de handelsmissie

samenwerking met (externe) toeleveranciers.

naar Beieren onder leiding van minister Plou-

Zij hebben de overtuiging dat ze hun positie

men, die parallel aan het bezoek van het Ne-

verder kunnen versterken door inniger samen

derlands koningspaar plaatsvond. Dennis van

te werken met goede leveranciers en kennis-

Dijk van Nijdra: “Waar dat eerder niet lukte,

partners. Nederlandse hightech-toeleveran-

mogen we nu wel komen praten bij grote par-

ciers zijn met hun specialisatie in complexe

tijen als Siemens. Wat dat betreft heeft de han-

technologie en kleine series een interessante

delsmissie naar Beieren ons goed geholpen.”

partij voor deze bedrijven.”

Bekende grote machinebouwers in Duitsland

Slim gezond

zijn Siemens, ThyssenKrupp en Bosch. Neder-

De trend van digitalisering in de zorg is ook in

vooroploopt, zorgt ervoor dat opdrachtgevers

landse bedrijven leveren voornamelijk syste-

Duitsland zichtbaar en belooft de gezond-

ons als serieuze gesprekspartner zien.”

men en onderdelen aan de Duitse machine-

heidszorg revolutionair te veranderen. Duitsland heeft nog een slag te slaan als het gaat

Smart Machinery Duitsland is de grootste machine-exporteur ter wereld. De Duitse machine- en apparatenbouw is de grootste werkgever in Duitsland en zorgt met meer dan 6.400 bedrijven voor circa één miljoen arbeidsplaatsen. De branche bestaat vooral uit MKB, 87% van de be-

om de implementatie van eHealth-toepassin-

“ Duitsland is de grootste machine-exporteur ter wereld.”

gen in de praktijk. In 2016 bedroeg de omzet in de Duitse eHealth markt ongeveer 300 miljoen euro, maar de groeiverwachting is enorm.

Volgens prognoses zal de eHealth markt in Duitsland tot 2020 groeien naar een marktvolume van 662 miljoen euro. Dit komt overeen met een jaarlijkse omzetgroei van 21,9%. Een

drijven heeft minder dan 250 medewerkers en slechts 2% van de bedrijven heeft meer dan

bouw in het zuiden. Deze toeleveranciers

belangrijke aandrijver is de Duitse eHealth-wet

1.000 medewerkers. Van de totale omzet in

richten zich vooral op de bekende ‘original

die onder andere een betere en veiligere infor-

Duitsland (in 2015: 260 miljard euro) nemen

equipment manufacturers’ (OEM) terwijl de

matie-uitwisseling van zorggegevens binnen

de drie deelstaten Baden-Württemberg, Beie-

grote groep familiebedrijven en ‘hidden cham-

en tussen zorginstellingen nastreeft. Voor Ne-

ren en Noordrijn-Westfalen meer dan 80%

pions’ in Baden-Württemberg en Beieren nog

derlandse bedrijven met slimme eHealth op-

voor hun rekening.

onontgonnen terrein lijkt.

lossingen, waarmee de zorg efficiënter en te-

Uitdagingen voor de gehele sector zijn digitali-

Kloppend hart voor medische technologie

ligt er een wereld van mogelijkheden in het

sering, energievoorziening en de schaarste

De wereldwijde vraag naar Duitse medische

verschiet.

aan grondstoffen. Zuid-Duitse machinebouw-

technologie is groot. Nederland is met een ex-

bedrijven werken onder de noemer ‘Industrie

portwaarde van 1,1 miljard euro het vijfde land

4.0’ hard aan de digitalisering van productie-

waar Duitsland naartoe exporteert en met ex-

processen. De hele sector is intensief op zoek

portwaarde van 594 miljoen euro eveneens het

Een overzicht van kansen vindt u in de app

naar mogelijkheden om materialen, kosten en

vijfde land vanuit waar Duitsland medisch tech-

NL Exporteert en op:

energie te besparen, waardoor de druk op toe-

nologische producten importeert.

gen lagere kosten kan worden georganiseerd,

www.internationaalondernemen.nl/kansen

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

19

De onderhandelingen over de Brexit zijn uitgesteld tot na de Britse verkiezingen op 8 juni. Hoe ziet de Brexit-tijdlijn er daarna uit?

Wilco Heiwegen

Wat staat u te wachten?

Update Brexit Op 29 maart 2019 treedt het Verenigd Koninkrijk (VK) uit de Europese Unie (EU).

Tenminste tot die tijd zorgt de Brexit voor onzekerheid voor ondernemers. In deze update de belangrijkste ontwikkelingen op een rij en een tijdlijn voor de onderhandelingen.

Op politiek niveau worden in aanloop naar de start van de onder-

• Het VK krijgt niet dezelfde voordelen als een EU-lidstaat;

handelingen de messen geslepen. Zo keurden de Europese re-

• De EU onderhandelt als één blok: geen onderhandelingen tussen het VK en individuele lidstaten.

geringsleiders op 29 april jl. de Brexit-richtlijnen goed, met daarin May schreef onlangs verrassend verkiezingen uit, om meer man-

EU: ‘Eerst scheiden, daarna praten over nieuwe relatie’

daat te krijgen in de onderhandelingen. Op 8 juni gaan de Britten

De EU wil de onderhandelingen daarbij gefaseerd aanpakken.

naar de stembus, waarna de formele start van de

Fase 1 gaat over afwikkeling van de scheiding, oftewel de te-

Brexit-onderhandelingen tussen de EU en het VK wordt voorzien.

rugtredingsovereenkomst. Verwachte hete hangijzers in deze fase zijn:

bij evofenedex.

Wilco Heiwegen is beleidsadviseur

de gekozen lijn vanuit de EU voor de onderhandelingen. Premier

Principes tijdens komende onderhandelingen

1

Veiligstellen status en rechten van EU-burgers in het VK en

Op 29 april jl. maakte de EU haar onderhandelingsinzet en in-

burgers van het VK in de EU. Momenteel zijn ruim 3,2 mil-

steek bekend. Bijzonder is dat de onderhandelingen volledig

joen EU-burgers werkzaam in het VK en zijn circa 1,2 mil-

transparant - dus met openbaarmaking van de voortgang worden gevoerd. Uit de richtlijnen blijkt dat de EU zal onderhan-

joen Britse burgers werkzaam in de EU. 2

Maken van afspraken over financiële afwikkeling ‘schei-

delen op basis van de volgende principes:

ding’. De EU wil dat het VK gaat opdraaien voor de kosten

• Het VK blijft een hechte partner in de toekomst;

van de Brexit. Het VK geeft tot op heden aan hier niets voor

• Evenwicht tussen rechten en plichten voor het VK, met

te voelen.

waarborg van een gelijk speelveld voor burgers en bedrijven; • Integriteit interne markt blijft behouden, geen sectorale

Besluiten over ‘harde’ grens Ierland en Noord-Ierland. De EU wil een ‘harde’ grens met grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland voorkomen.

aanpak;

Tijdlijn

3

8 juni 2017

Vervroegde Britse Verkiezingen.

na juni 2017

Formele start onderhandelingen EU en VK (door het zomerreces in Brussel wordt de echte start van de onderhandelingen verwacht in september).

20

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

Pas als fase 1 is afgerond en de terugtredingsovereenkomst een feit is, wil de EU fase 2 starten: Het maken van afspraken over de nieuwe relatie, waaronder de handelsrelatie.

Gegeven de enorme tijdsdruk en complexiteit van de onderhandelingen, is het zeer de vraag of fase 2 kan starten voor de deadline van 29 maart 2019. Als er op die datum nog geen afspraken over de nieuwe relatie zijn gemaakt, wil de EU een overgangsperiode instellen waarbij de huidige (handels)afspraken blijven behouden totdat nieuwe afspraken zijn gemaakt. De overgangsperiode kan in theorie jaren duren. De politieke dynamiek die ontstaat tijdens de onderhandelingen zal allesbepalend zijn voor de uitkomsten van de onderhandelingen.

15 juni: Brexit-seminar

Bedrijven worden geadviseerd zich ook voor te bereiden op een

Hoe kunt u zich nu al voorbereiden op Brexit? Op 15 juni

harde breuk tussen de EU en het VK, met terugval op de han-

a.s. organiseert evofenedex naar verwachting een koste­

delsafspraken van het WTO-regime (waaronder invoering

loze ledenseminar in Zoetermeer waar deze vraag centraal

grenscontroles). Positief is dat de Nederlandse overheid het

staat. Leden kunnen op deze dag tips & trics uitwisselen

evofenedex-standpunt volledig uitdraagt in Brussel, waarbij

hoe zich voor te bereiden op de Brexit. Aanmelden is bin-

wordt ingezet op handelsafspraken die eenvoudige handel van-

nenkort mogelijk via de evofenedex-website.

en naar het VK waarborgen.

oktober 2018 – maart 2019

29 maart 2019

mei 2019

Onderhandelaars delen onderhandelingsresultaat ter goedkeuring

Uittreding van VK uit de EU (mogelijke inwer-

Verkiezingen Europees

met de Europese Raad en vervolgens met de Europese Raad en

kingtreding overgangsperiode waarbij huidige

Parlement.

het Britse parlement (voor de daadwerkelijke onderhandelingen is

afspraken worden verlengd).

daarmee slechts ruim een jaar de tijd). globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

21

Joost Meijer

In het veelbelovende Colombia is het niet makkelijk ondernemen. Maar wie zijn papierwerk goed regelt, zal de vruchten plukken.

Zaken doen in Colombia

Land van formaliteiten Na het sluiten van het vredesakkoord richt Colombia zich op duurzame en economische ontwikkeling. De vriendschappelijke relatie tussen Nederland en Colombia is de laatste

moment is Nederland in Colombia één van de vier grootste investeerders.

Nederlandse ondernemers nemen internatio-

en stellen ondernemers zich de vraag. Hoe zit

naal een koppositie in op het gebied van wa-

het met mijn rechten? Is het rechtssysteem in

termanagement, landbouw, logistiek, biotech-

Colombia betrouwbaar?

nologie en duurzame energie. De behoefte in en ondersteunt in het zaken doen met Colombia.

advocaten en belastingadviseurs B.V. te Den Haag, dat ondernemers begeleidt

Joost Meijer is als advocaat/partner verbonden aan het kantoor Meijer

jaren geïntensiveerd en de handel tussen beide landen is sterk toegenomen. Op dit

Colombia aan Nederlandse knowhow en tech-

Zakencultuur

niek op deze gebieden begint steeds duidelij-

Colombia kent niet alleen een ander rechts-

ker vormen aan te nemen. De Colombiaanse

stelsel maar ook een heel andere zakencultuur

regering is bijvoorbeeld met tal van maatrege-

dan we in Nederland gewend zijn. Het eerste

len en grootschalige projecten bezig om het

opvallende grote verschil betreft de bureau-

grote binnenland en met name het gebied

cratie. Ondernemers en investeerders krijgen

langs de Rio Magdalena te ontsluiten, teneinde

in Colombia te maken met een grote hoeveel-

daar land- en tuinbouw tot ontwikkeling te

heid administratieve handelingen en formalitei-

brengen. Ook worden plannen ontwikkeld om

ten. De toegevoegde waarde daarvan is niet in

langs de rivier logistieke centra aan te leggen

alle gevallen direct duidelijk maar niettemin

en binnenvaart over de rivier naar nieuw te ont-

moeten al die handelingen en formaliteiten

wikkelen zeehavens te organiseren en vaar-

worden verricht. Slordigheden of bagatellise-

weg-technisch mogelijk te maken. Tal van Ne-

ring van de eisen kunnen tot vervelende gevol-

derlandse bedrijven kunnen zo aan de bak en

gen leiden. Een ondernemer zal dus met die

veel concrete stappen zijn ook al gezet.

bureaucratie moeten leren omgaan. Veel van de werkzaamheden kan overigens worden uit-

22

Aan de andere kant is er ook nog wel sprake

besteed en dat laatste is ook goed te doen en

van terughoudendheid om de stap naar het

zeer aan te bevelen.

verre Spaanssprekende Colombia te wagen

In Colombia is het van belang om zakelijke en

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

“ Colombia kent een heel ander rechtssysteem en een heel andere zakencultuur dan Nederland.”

Uitzicht op Cartagena vanuit de oude stad.

financiële relaties vanaf het eerste begin goed

nen maken op rechtsbescherming. Verder is

dad Anonima’), of de ‘Sarl.’ (‘Sociedad de res-

te documenteren. ‘Legal stuff’ is in Colombia

zonder registratie giraal betalingsverkeer on-

ponsabilidad limitada’) en de ‘S.A.S.’ (‘Socie-

niet een sluitstuk van een deal maar het is een

mogelijk en verliest men aanspraak op allerlei

dad por Acciones Simplificadas’).

wezenlijk onderdeel van het zaken doen.

fiscale faciliteiten en verlaagde belastingtarie-

Registratie

ven. Ondernemers moeten zich dus echt goed

De rechtsvormkeuze van een entiteit hangt

laten voorlichten over de registratie-eisen.

volledig af van het doel dat er mee moet wor-

Tussen de EU en Colombia geldt weliswaar

den verwezenlijkt.

een vrijhandelsverdrag maar dat betekent niet

Deelname aan het handelsverkeer.

dat geen sprake is van belemmeringen. Het

Ondernemers die in Colombia op min of meer

begint bij registratie. In veel gevallen dienen

permanente basis zaken willen doen, moeten

In plaats van de oprichting van een zelfstandi-

buitenlandse investeerders investeringshande-

een lokale vertegenwoordiging hebben, die ove-

ge Colombiaanse entiteit kan worden gekozen

lingen te registreren bij een Colombiaans or-

rigens ook weer adequaat geregistreerd moet

om met een bijkantoor van het Nederlandse

gaan zoals bijvoorbeeld bij de ‘Banco de la

zijn, bijvoorbeeld bij het Handelsregister en ook

bedrijf te werken (‘Sucursal’). Ook daarvoor

Republica’.

bij de Colombiaanse belastingdienst (DIAN). Er

gelden registratie-eisen, alsook de eis dat er

zijn verschillende mogelijkheden.

een lokale wettelijke vertegenwoordiger moet

Onder

investeringshandelingen

moet onder meer worden verstaan het over-

2

Bijkantoor

zijn én een accountant.

maken van geld, het lenen van geld aan een Colombiaans bedrijf en de berekening van ren-

1

Een op te richten zelfstandige

te daarover, het ter beschikking stellen van

Colombiaanse entiteit

technische bijstand, merken, modellen, paten-

Een onderneming in Colombia kan verschillende

Een andere en veelgebruikte manier om in

ten e.d. en de berekening van royalty’s daar-

rechtsvormen hebben, net als in Nederland. De

Colombia zaken te doen, maar dan zonder

voor, maar ook het ter beschikking stellen van

meest voorkomende rechtsvormen zijn enigs-

een eigen entiteit of aanwezigheid, is de wer-

bedrijfskapitaal. Die registratie is van belang

zins te vergelijken met de Nederlandse ‘N.V.

ving van distributeurs en/of handelsagenten.

om bijvoorbeeld adequaat aanspraak te kun-

en ‘B.V.’. Ik onderscheid hier de ‘S.A.’ (‘Socie-

In deze verhouding is de overeenkomst tussen

3

Zelfstandige Agenten

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

23

de Nederlandse onderneming, ‘de principaal’,

delige fiscale regime. Ook is het van belang te

Wel kan men in overeenkomsten arbitrage of

en de lokale agent cruciaal. Niet alleen moet

realiseren dat er tussen Nederland en Colom-

bindend advies van toepassing verklaren en

die agentuurovereenkomst inhoudelijk de

bia, gek genoeg, geen verdrag geldt ter voor-

een Nederlandse arbiter of bindend adviseur

rechten en de plichten van de betrokken par-

koming van dubbele belasting. In voorkomen-

aanwijzen om geschillen te helpen beslechten.

tijen goed en vooral volledig regelen, maar ook

de gevallen is het dan ook raadzaam te laten

Ook mediation is in opkomst ofschoon daarbij

moet die overeenkomst aan allerlei formele

onderzoeken of de oprichting van een tussen-

toch vaak de taal een barrière zal vormen.

eisen voldoen en, drie maal raden, op de juiste

holding in Spanje of Zwitserland, landen waar-

manier worden geregistreerd.

mee Colombia wel verdragen heeft gesloten,

Over het algemeen verdient het aanbeveling

voordeel oplevert.

om in plaats van de gewone rechtspraak, ge-

Daarnaast wordt met name in grotere verban-

schillenbeslechting middels arbitrage te laten

den ook gebruik gemaakt van de ‘Corporacion’

Rechtsbescherming

plaatsvinden en om daarover in contracten

en van de ‘A.P.P.’ (‘Alianza Publica Privada’).

De rechtsbescherming in Colombia is over het

duidelijke en vooral werkbare afspraken te

algemeen goed en betrouwbaar, maar ook

maken. Er zijn binnen arbitrage veel variabelen

Belastingen

traag, formeel en kostbaar.

mogelijk en het is niet verstandig om met een

De keuze van de wijze waarop een onderne-

Waar in Nederland en in veel andere landen

enkele algemene verwijzing naar arbitrage te

mer aan het rechtsverkeer in Colombia gaat

een rechtskeuze gemaakt kan worden en ge-

volstaan. Dat kan tot zelfstandige procedures

deelnemen, is van grote invloed op de toepas-

kozen kan worden welke rechter bevoegd zal

bij de gewone rechter leiden en dan raakt u

selijke fiscale regelingen. Daarbij dient te wor-

zijn om van geschillen kennis te nemen, is die

alsnog tussen wal en schip.

den opgemerkt, dat een onvolledige registratie

mogelijkheid in Colombia zeer beperkt of niet

van activiteiten direct leidt tot het minst voor-

aanwezig.

Visa Niet alleen kent Colombia een geheel ander rechtssysteem maar ook een geheel andere zakencultuur. Enerzijds blinkt het Colombiaanse handelsverkeer uit in formaliteit, anderzijds kan handelsverkeer helemaal niet bestaan zonder uitgebreid informeel contact met zakenpartners. Een ondernemer die in Colombia voet aan de grond wil krijgen zal regelmatig er naar toe moeten afreizen om zijn zakenpartners (en familie) te ontmoeten en te leren kennen.

Personen met de Nederlandse nationaliteit hebben geen visa nodig om naar Colombia te reizen teneinde daar als toerist te verblijven.

Heeft de reis echter een zakelijk karakter, dan is een zakenvisum vereist. Het verdient aanbeveling om geen enkel risico te nemen en een zakenvisum aan te vragen, ook voor die kennismakingen. Mocht u bij het inreizen worden geweigerd omdat u niet als toerist kunt worden aangemerkt, dan heeft dat langdurig vervelende consequenties.

Conclusie Met succes en met plezier zaken doen in Colombia gaat niet vanzelf. Het vereist goede voorbereiding en begeleiding en ook geduld en

De wijk Candelaria in hoofdstad Bogotá.

flexibiliteit. De ondernemer die dat ervoor over heeft zal zijn inspanning beloond zien.

24

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

Onlangs zijn nieuwe ICC-arbitrageregels van kracht geworden. Belangrijke wijziging is dat voor kleinere zaken automatisch een versnelde procedure zal plaatsvinden. Deze compacte variant zal ICC-arbitrages sneller en kosteneffectiever maken.

Diederik de Groot

Nieuwe ICC-arbitrageregels

Arbitrage light Arbitrage is een vorm van particuliere rechtspraak. Op 1 maart

onale geschillenbeslechting; hij treedt ook regelmatig op als arbiter.

werkzaam op de gebieden van internationaal contracteren en internati-

Diederik de Groot is advocaat in Amsterdam bij De Groot Law. Hij is

2017 zijn nieuwe ICC-arbitrageregels in werking getreden.

Deze regels vormen het reglement voor ar-

het-zelven kan ook; bij een zogenaamde

bitrage onder de auspiciën van de Internatio-

ad hoc-arbitrage regelen partijen alles zelf.

nal Chamber of Commerce (ICC) in Parijs.

Institutionele arbitrage heeft diverse voorde-

Arbitrage is een vorm van particuliere recht-

len. Arbitrage-instituten hebben beproefde re-

spraak. Ondernemers geven voor de berech-

gels (met aanbevolen arbitrageclausules), een

ting van internationale geschillen vaak de

deskundige staf die arbitrages administreert

voorkeur aan arbitrage. Met arbitrage wordt

en begeleidt en vaak wordt ook kwaliteitstoe-

de gang naar de overheidsrechter van één

zicht op uitspraken en arbiters uitgeoefend.

van de betrokken landen voorkomen. Arbiters

Van de internationale arbitrage-instituten is de

worden door de partijen gekozen en betaald.

ICC één van de grootste en meest bekende.

“ Voor zaken tot 2 miljoen dollar geldt nu een versnelde procedure.”

Voordelen zijn de culturele neutraliteit van het forum, deskundigheid van de arbiters en de

Light

flexibiliteit van de procedure. Arbitrage is in

De spelregels voor ICC-arbitrages zijn neer-

beginsel vertrouwelijk en dus aan de nieuws-

gelegd in de Arbitration Rules. De nieuwe re-

gierige blikken van concurrenten onttrokken.

gels vervangen de Arbitration Rules van 2012.

Uitspraken van arbiters zijn bindend. Met een

De herziening van 2012 was ingrijpend. De

arbitraal eindvonnis is de zaak afgedaan; er is

herziening van 2017 is tekstueel veel beschei-

in de regel geen hoger beroep. De grootste

dener, maar brengt als voornaamste bijzon-

troef is de nagenoeg wereldwijde tenuitvoer-

derheid een fundamentele verandering in de

legging. Bij het Verdrag van New York, dat de

behandeling van kleinere zaken (vorderingen

erkenning en executie van arbitrale vonnissen

met een belang tot USD 2 miljoen). Daarvoor

regelt, zijn 157 staten aangesloten.

geldt nu in beginsel een versneld regiem (expedited procedure). Dit komt neer op een

Wie een geschil door arbitrage wil laten be-

soort arbitration light. Gesteund door gebrui-

slechten, heeft de keuze uit een groot aantal

kerservaringen meent de ICC dat in de prak-

gerenommeerde arbitrage-instituten. Doe-

tijk hieraan behoefte bestaat. globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

25

Eén arbiter Waaruit bestaat het nieuwe regiem? Allereerst geschiedt berechting van het geschil in beginsel door één arbiter. Al jaren worden de voordelen van één arbiter (in plaats van de gebruikelijke drie) door de ICC breed uitgemeten. Eén arbiter is per definitie goedkoper dan drie. Eén arbiter hoeft alleen zichzelf te overtuigen en is daarmee sneller en efficiënter. Maar, partijen die voor berechting door een meervoudig scheidsgerecht hadden gekozen, konden tegen goedbedoelde adviezen in aan die keuze vasthouden. Dat is nu anders. Ongeacht de inhoud van de arbitrageovereenkomst kan de ICC bepalen dat de zaak door één arbiter behandeld wordt. Partijen mogen gezamenlijk een voordracht doen, maar de benoeming geschiedt door de ICC. Procedurele vereenvoudigingen Het tweede aspect bestaat uit procedurele vereenvoudigingen.

Zo zijn de Terms of Reference komen te vervallen. Dit is het document dat het scheidsgerecht na kennisneming van het arbitrageverzoek en het antwoord opstelde. Naast allerlei feitelijke gegevens bevatten de Terms of Reference een overzicht van vorderingen en tegenvorderingen,

“ Een arbitrageproces bewust vertragen is nu lastiger.”

en wat partijen van het scheidsgerecht verlangden. De Terms of Reference dienden door partijen en arbiters ondertekend bij de ICC te worden ingediend. Het was echter

schering en inslag – vooral bij relatief onervaren partijen en dito advocaten – om van het opstellen van deze Terms of Reference een juridisch steekspel te maken. Dat bracht onnodig tijdverlies mee. Veel arbiters neigden er daarom naar om de Terms of Re-

illusie dat ze met extra documenten, meer getuigen, omvangrij-

ference tot een absoluut minimum te beperken. Nu, in het ver-

kere processtukken en een marathonzitting een beter eindresul-

sneld regiem, is dit potentiële obstakel uit het parcours gehaald.

taat bereikt hadden. Omdat harde cijfers ontbreken, is dit een kwestie van gevoel. Zeker is wel dat aan een procedure met alle

De grootste wijziging schuilt echter in de bevoegdheid van het

toeters en bellen een zwaar prijskaartje hangt. Een beetje snoei-

scheidsgerecht (in de regel dus één arbiter) om – uiteraard na

en en wieden levert al gauw tijdwinst en een reductie van kosten

overleg met partijen – maatregelen te treffen in het belang van

op. Iets anders is dat een compacte rechtsgang (want daar komt

een efficiënte rechtspleging. Zo kan discovery (het op verzoek

de expedited procedure op neer) van partijen een gedegen voor-

overleggen van documenten die van belang kunnen zijn) wor-

bereiding vergt. Maar wie zich goed voorbereidt, kan zijn zaak

den uitgesloten, verder kunnen beperkingen worden gesteld

ook (of misschien wel juist) binnen strakkere kaders volledig en

ten aanzien van de memories (zoals één schriftelijke ronde,

naar behoren presenteren. Natuurlijk komt veel op het scheids-

maximum aantal pagina’s, aanwijzingen ten aanzien van de te

gerecht aan. Het vergt wijsheid en ervaring van arbiters om in een

behandelen onderwerpen) en verklaringen van getuigen en des-

gegeven geschil de juiste procedurele afwegingen en keuzes te

kundigen. Ook kan het scheidsgerecht afzien van een monde-

maken en deze met een beroep op doorlooptijd en kosten aan

linge behandeling of bepalen dat de zitting in de vorm van een

partijen en hun raadslieden te ‘verkopen’.

videoconferentie zal plaatsvinden.

Daarnaast heeft de ICC in het versneld regiem wat termijnen

26

Gedegen voorbereiding

verkort. De ICC Arbitration Rules bevatten diverse termijnen.

Dit is allemaal nogal ingrijpend. Partijautonomie en – in mindere

De belangrijkste is die tussen de Case Management Conferen-

mate – procedurele waarborgen (due process) kunnen beperkt

ce – de verplichte regiezitting nadat het arbitrageverzoek is in-

worden in het belang van efficiëntie (snelheid en kosten). Volgens

gediend, de wederpartij daarop kort heeft gereageerd en de

enquêtes kunnen veel partijen zich hier wel in vinden. Behalve

arbiter benoemd is – en de datum waarop het vonnis gewezen

wanneer ze net een zaak verloren hebben en zich koesteren in de

wordt. Deze termijn bedraagt zes maanden. Dit is overigens

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

gelijk aan de termijn die normaal geldt voor de periode tussen

Arbitrale bedingen spelen in contractonderhandelingen door-

het gereedkomen van de Terms of Reference en het eindvon-

gaans een bescheiden rol. In de regel wordt snel naar een stan-

nis. In beide gevallen kan de termijn door de ICC verlengd wor-

daardbeding gegrepen. De ICC kan bepalen dat een arbitrage

den. In de praktijk gebeurt dit regelmatig. Wel wordt bij de ‘tig-

niet volgens het versnelde regiem verloopt. Ook kan de ICC

ste’ verlenging aan arbiters om tekst en uitleg gevraagd. De

hangende een arbitrage met versneld regiem bepalen dat

termijn van zes maanden heeft in beide gevallen dus vooral een

wordt teruggekeerd naar het normale regiem. Dit is een soort

symbolische functie; het is zaak het tempo erin te houden. Het

spijtoptie, waarvan vermoedelijk slechts spaarzaam gebruik

verschil ten opzichte van het normale regiem schuilt niet zozeer

gemaakt zal worden.

in deze verkorte termijnen, maar in de gelegde accenten en de ruime bevoegdheden die het nieuwe regiem aan het scheids-

De tijd zal moeten leren of de hoge verwachtingen bewaarheid

gerecht geeft om in het belang van efficiëntie de procedure te

worden. Cruciaal zijn de opstelling van partijen en hun raadslie-

‘vereenvoudigen’ en het procesverloop strak te sturen. Ten

den en de praktische wijsheid waarmee arbiters de beoogde

slotte geldt dat de ICC in het versnelde regiem een substantië-

efficiëntie-bevorderende maatregelen aan partijen zullen presen-

le korting verleent op het honorarium van de arbiter(s).

teren en – zo nodig – opleggen. De angel zit in dat laatste. Acceptatie vergemakkelijkt alles. Maar acceptatie van maatregelen

Mogelijkheid tot opt-out

betekent vaak ook het prijsgeven van de mogelijkheid om later

Het versneld regiem geldt voor vorderingen onder USD 2 mil-

bij een nationale rechter tegen aantasting van fair trial te ageren.

joen, mits de arbitrageovereenkomst na de inwerkingtreding

Non-acceptatie plaatst arbiters voor een dilemma: de maatrege-

van de nieuwe regels (1 maart 2017) is totstandgekomen. Par-

len aan partijen opleggen (arbiters hebben daartoe immers de

tijen hebben overigens de mogelijkheid tot een opt-out; zij kun-

bevoegdheid) of zwichten voor partijen (ten koste van de beoog-

nen in hun arbitrageovereenkomst expliciet opnemen dat zij

de efficiëntieslag). Natuurlijk zit de deugd ook hier in het midden,

geen expedited procedure willen. Het is de vraag of in de prak-

maar het vergt van arbiters knappe stuurmanskunst om dit juiste

tijk veel gebruik gemaakt zal worden van deze mogelijkheid.

midden te vinden. globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

27

Als opdrachtgever tot vervoer kunt u vanaf 1 januari 2017 aansprakelijk worden gesteld voor de betaling van het verschuldigde loon aan de chauffeur. Het in zee gaan met een vervoerder met het keurmerk PayChecked in Transport biedt uitkomst!

Peter Ruyter

Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS)

Weet u wie voor u rijdt?

De Wet Aanpak Schijnconstructies (de ‘WAS’) is enkele jaren terug bedacht om constructies tegen te gaan waarbij werkgevers op een onwenselijke manier op arbeidskosten concurreren bij het uitvoeren van een opdracht. Werknemers hebben dankzij de wet meer mogelijkheden om betaling van het juiste loon te vorderen en bonafide werkgevers worden beschermd tegen oneerlijke concurrentie op loonkosten.

juridische zaken bij evofenedex

Peter Ruyter is manager

Vanaf 1 januari 2017 geldt deze regeling ook voor de vervoerovereenkomst.

28

Door de toevoeging van één zin aan artikel

voerovereenkomst, maar vanaf 1 januari 2017

7:616a Burgerlijk Wetboek heeft de wetgever

dus wel.

begin dit jaar de ketenaansprakelijkheid van opdrachtgevers voor de betaling van het loon

Hoe werkt het?

uitgebreid met die voor opdrachten tot (het

De onderbetaalde werknemer kan behalve zijn

doen van) goederenvervoer over de weg. Op-

eigen werkgever ook diens opdrachtgever

drachtgevers kunnen onder meer de afzender

aanspreken tot betaling van loon. Leidt dit niet

(hoofdopdrachtgever), de expediteur en de

tot betaling, dan kan de werknemer steeds

(hoofd-) vervoerder zijn.

een hogere schakel in de keten van opdracht-

De WAS dateert eigenlijk al van medio 2015

gevers aanspreken. De wetgever noemt dit de

en vormde het antwoord van de wetgever op

‘volgtijdelijke’ aansprakelijkheid. Het preven-

de inzet van goedkope buitenlandse arbeids-

tieve karakter van de wet komt tot uiting in het

krachten, waaronder chauffeurs, tegen een

signaal dat de onderbetaalde werknemer kan

veel lager loon dan hun Nederlandse colle-

afgeven aan de hoofdopdrachtgever. Deze

ga’s. Om wetstechnische redenen gold deze

hoofdopdrachtgever (de afzender) kan vervol-

ketenaansprakelijkheid nog niet voor de ver-

gens druk op de voorliggende schakels uitoe-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

“ De ‘WAS’ vormde het antwoord op de inzet van goedkope buitenlandse arbeidskrachten.”

schakel rechtelijk moeten aanspreken. Wij

dichttimmeren van hun aansprakelijkheid niet

Mocht er sprake zijn van ernstige onderbeta-

noemen deze ‘niet verwijtbaarheid‘ de moge-

makkelijk voor elkaar krijgen, maar ook voor

ling, bijvoorbeeld minder dan 50% van het mi-

lijkheid tot disculpatie.

vervoerders is het voortdurend mee laten kij-

nimumloon of minder dan 70% van het cao-

Een opdrachtgever moet nog al wat acties on-

ken van klanten in hun keuken niet gewenst.

loon, dan kan de onderbetaalde werknemer

dernemen om te voorkomen dat hem een ver-

zich zes maanden na kennisgeving recht-

wijt kan worden gemaakt. Hij zal moeten wer-

PayChecked in Transport

streeks tot de hoofdopdrachtgever wenden.

ken met geregistreerde bedrijven, afspraken

Als het doel van de wetgever het inrichten van

Door de ‘volgtijdelijke aansprakelijk’ kan een

moeten maken over naleving van de wet en

bonafide ketens is, dan nemen de belangen-

hogere schakel worden aangesproken als de

cao en er voor zorgen dat ook subcontractors

organisaties in de logistieke sector hun verant-

werkgever of diens opdrachtgever ‘onvind-

hierop worden aangesproken. De verantwoor-

woordelijkheid. Parallel aan het wetgevings-

baar is’, failliet is gegaan of als een vonnis tot

delijkheid voor een bonafide keten houdt

proces hebben evofenedex en Transport

betaling van loon dat aan een van de ‘scha-

evenwel niet op met het contracteren. De op-

Logistiek Nederland (TLN) een verder onaf-

kels’ is opgelegd, niet uitvoerbaar blijkt. Alle-

drachtgever zal ook steekproefsgewijs of via

hankelijke keurmerkorganisatie opgericht, on-

maal omstandigheden die wijzen op een niet

audits moeten controleren of er binnen de ke-

der de naam PayChecked in Transport (www.

zo bonafide keten.

ten van opdrachtnemers conform wordt be-

paychecked.nl). Vervoerders kunnen zich aan-

taald en hij moet direct actie ondernemen bij

melden voor zo’n keurmerk op betaling van

signalen van onderbetaling.

het juiste loon. Op basis van een door de

fenen om juiste betaling te bewerkstelligen.

Niet verwijtbaar Wie zelf een van de schakels in een vervoers-

stichting PayChecked in Transport opgestelde

opdracht is, kan dus voor onderbetaling wor-

Realistisch?

normenset laat de aanvrager een inspectie-in-

den aangeslagen, tenzij er geen verwijt kan

Kan een opdrachtgever verwachten dat inge-

stelling zijn loonadministratie en (sub-) con-

worden gemaakt. Of dat zo is, bepaalt de

schakelde vervoerders akkoord gaan met in-

tracting beoordelen. Als binnen zes maanden

rechter. De wet zegt dat als aan een schakel

zage in hun loonadministratie en de plicht tot

alles in orde is, wordt de vervoerder op de

geen verwijt voor onderbetaling kan worden

melding van elke klacht over loon aan al hun

website als houder van het keurmerk vermeld.

gemaakt, de rechter de loonvordering kan af-

klanten? De vraag stellen is haar beantwoor-

In de korte tijd van haar bestaan, heeft de

wijzen. De werknemer zal dan de volgende

den. Zeker kleinere opdrachtgevers zullen het

keurmerkorganisatie aan zo’n dertig vervoerders het keurmerk verstrekt en zo’n vijftig andere zijn in behandeling. Het voordeel van het in zee gaan met een vervoerder die beschikt over het keurmerk PayChecked in Transport is dat u als (hoofd-) opdrachtgever beroep kan doen op disculpatie, mochten chauffeurs onverhoopt toch met loonvorderingen bij u aankloppen.

Voor meer informatie over de Wet Aanpak Schijnconstructies en het keurmerk PayChecked in Transport kunt u contact opnemen met de bedrijfsjuristen van evofenedex. @ bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

29

Emmy Scholten

De midlifecrisis van Canadese steden elanden en eindeloos groen karakteriseren het beeld van Canada dat Nederlanders doorgaans hebben. Toch woont 82% van de ruim 35 miljoen Canadezen in steden. Verstedelijking maakt de effecten van klimaatverandering zichtbaarder terwijl de financiĂŤle en sociale kosten stijgen. Modern Canada wil leren van Nederland. aan de economische afdeling in Toronto.

Emmy Scholten is plaatsvervangend consul-generaal en geeft leiding

240 keer groter dan Nederland. Oneindige meren en rivieren, beren,

30

Nederland en Canada kennen historisch een

couver zien we de verschijnselen van een mid-

intensieve samenwerking, voor velen geken-

lifecrisis: enerzijds welvarend en met een vol-

merkt door de rol van Canada en de Canadese

groeid positief zelfbewustzijn, anderzijds een

soldaten in de Tweede Wereldoorlog. De ken-

snel naderende noodzaak om te verjongen. De

nis over Nederland van de gemiddelde Cana-

infrastructuur, de leefomgeving en de econo-

dees gaat daarom verder dan windmolens,

mie vragen om vernieuwing en verduurzaming.

klompen, en stroopwafels, en de omgang

Nederland kan daar een bijdrage leveren.

wordt wederzijds als gemakkelijk ervaren. Is er dan nog een rol weggelegd voor de overheid?

Postennet

Zeker. Zo besteden we aandacht aan het mo-

Het Nederlandse postennet in Canada zet zich

derniseren van het beeld dat Nederlandse be-

in om de Nederlandse kennis en kunde op

drijven hebben van Canada: een kennisinten-

deze terreinen zichtbaar en tastbaar te maken.

sief land waar de meerderheid in multiculturele

We laten projecten en personen zien die Ne-

steden woont. In steden als Toronto en Van-

derlandse oplossingen als geen ander over het

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

“ 82% van de Canadezen woont in steden. De Greater Toronto Area is de vierde stad van NoordAmerika.�

Net als Nederland heeft Toronto een nauwe band met water. Het Port Lands-project moet de waterproblematiek indammen.

voetlicht kunnen brengen. Is eenmaal de eer-

ka. Conform de mondiale trend, zet in heel

park aan het westelijke waterfront, en de nieu-

ste reis gemaakt, dan zien we bedrijven terug-

Canada verstedelijking door. De steden zien

we veerbootterminal zijn bewijzen van de po-

keren en vanuit wederzijds vertrouwen suc-

zich gesteld voor nieuwe uitdagingen zoals

sitieve invloed van de Nederlandse aanpak op

cesvol zakendoen. Het was daarom een

extreem weer als gevolg van klimaatverande-

de Canadese leefomgeving.

welkome beloning dat het consulaat-generaal

ring, een tekort aan betaalbare en energiezui-

in Toronto dit jaar in de categorie ‘kleine pos-

nige woningen, gebrek aan groen, behoefte

ten’ de Ambassadeprijs mocht ontvangen

aan beter openbaar vervoer en infrastructuur

Klimaatverandering doet ook in steden

voor beste dienstverlening aan Nederlandse

voor voetgangers en fietsers. Problemen,

haar intrede: Sinds 2010 heeft Canada

bedrijven.

waar de landschapsarchitecten van West8 uit

meer dan CAD 5 miljard schade gele-

Rotterdam een antwoord op hebben. Zij lever-

den door overstromingen. In 2013 za-

Toronto

den het nieuwe ontwerp voor het waterfront

ten 750.000 mensen in Toronto korte

Dankzij een sterke bevolkingsgroei is de me-

van Toronto dat tot 2016 grotendeels onbe-

tijd zonder elektriciteit en kampten meer

tropool van de Greater Toronto Area (GTA) in-

gaanbaar was voor voetgangers. Nu is het

dan 4500 woningen met wateroverlast.

middels de vierde stad van heel Noord-Ameri-

een toeristische trekpleister. Ook een nieuw globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

31

In de Baai van Fundy winnen getijdencentrales energie.

Toronto is gesitueerd aan Lake Ontario (grof-

den met een typisch landklimaat van koude en

weg half zo groot als Nederland) en twee rivie-

hitte. Zo organiseert onderzoeksinstituut Del-

ren, en heeft regelmatig te maken met water-

tares workshops in Canada. Onlangs kwam

problematiek. Onderdeel van de herinrichting

een delegatie uit Amsterdam onder leiding van

van Toronto’s waterfront is het Port Lands-pro-

de wethouder stadsontwikkeling kijken hoe de

ject; een oud industriegebied van ruim 400

relatief jonge steden de hoogte in bouwen en

hectare dat moet worden beschermd tegen

omgaan met publieke ruimte en stijgende hui-

overstromingen en vervolgens getransfor-

zenprijzen. Toronto is met buurten als

meerd tot een bestemming voor bedrijven,

Greektown en Little India, Little Portugal, Little

groen wonen en recreatie. Een project van

Italy en een groot Chinatown een van ’s we-

CAD 1.25 miljard. De benodigde ingrepen, zo-

relds meest diverse steden en is een multicul-

als het omleggen van de rivier, lijken op het

tureel succes.

Ruimte voor de Rivier-programma in Nederland. Daarom betrok het consulaat generaal

Vancouver

Rijkswaterstaat. Een team van experts van

British Columbia is al jaren een van de snelst

Rijkswaterstaat, ingenieursbureau RoyalHas-

groeiende provincies. Dit gedeelte van Cana-

koningDHV en projectmanager P2 bracht in

da, ook wel het ‘energiecentrum’ van het land

2016 advies uit over het plan, op basis waar-

genoemd vanwege de grote hoeveelheden

van de stad, provincie en federale overheid fi-

olie en gas, heeft veel meer te bieden. Van-

nanciering verstrekken. Een goede uitgangs-

couver staat bekend als een van de meest

positie voor het Nederlandse bedrijfsleven.

leefbare steden ter wereld, de overheid inves-

Want kansen zijn er voor hen genoeg. De ko-

teert veel in duurzaamheid. Met steun van het

mende tijd moet de bodem worden gesa-

consulaat-generaal in Vancouver zijn Neder-

neerd, bruggen, gebouwen en parken ontwor-

landse bedrijven succesvol in duurzaam bou-

pen en aangelegd.

wen, watermanagement en afvalmanagement. Door de striktere wetgeving in deze

“ Het Nederlandse Ruimte voor de Rivier-programma is ook voor Canada interessant.”

sectoren in Nederland, lopen Nederlandse bedrijven vaak voor op Canadese partijen.

Een recent voorbeeld van een geslaagd Nederlands project is de ontwikkeling van de nieuwe biogas centrale in de gemeente Surrey. Deze aanbesteding is gewonnen door de Nederlandse bedrijven Orgaworld en WTT, in samenwerking met Canadese partners. Bij dit

Dat het project Waterfront Toronto de op-

project ter waarde van CAD 65 miljoen, zijn de

dracht aan Rijkswaterstaat gaf, kwam niet uit

Nederlandse partijen verantwoordelijk voor de

de lucht vallen. Al jaren werkt het consulaat

technologie. Het consulaat verwacht dat er de

intensief aan het opbouwen van een sterke

komende jaren in de afvalsector nog meer

relatie tussen Nederlandse en Canadese par-

projecten komen en introduceert Nederlandse

tijen door samenwerkingsovereenkomsten,

experts bij Canadese partijen.

missies over en weer, gezamenlijke work-

Alberta is internationaal bekend geworden met

shops en zichtbaarheid op conferenties en

de oliezanden. Nederlandse bedrijven als Shell

beurzen.

en Mammoet zijn hier erg succesvol. Dankzij de lage energieprijzen is deze provincie ge-

32

Leren van Canada

noodzaakt om snel te diversifiëren. Steden als

Nederland leert op zijn beurt ook van samen-

Edmonton en Calgary zijn op dit moment druk

werking met Canada. Het is een uitstekende

bezig om internationale bedrijven aan te trek-

testlocatie voor extreme weersomstandighe-

ken. In 2017 schrijft de overheid van Alberta

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

Uitzicht op Vancouver.

een internationale aanbesteding uit om duur-

Nova Scotia en New Brunswick beschikken

gen van Nederlands bedrijven, die zaken wil-

zame energie op te wekken (400Mw), om die

over grote voorraden biomassa. De vraag in

len doen met Canada en van Canadese in-

capaciteit in 2030 te verdubbelen.

Nederland en Europa naar houtpellets vanuit

stanties die geïnteresseerd zijn in Nederlandse

Oost-Canada, als een hernieuwbare bron van

kennis en ervaring. Voor grote projecten komt

Ottawa

energie uit houtresten, groeit gestaag. Neder-

de vraag om Nederlandse expertise vaak van

De Nederlandse ambassade in Ottawa richt

landse havenbedrijven, transport dienstverle-

een Canadese partij. Het postennet in Canada

zich in het bijzonder op de federale overheid

ners en de bio-energiesector kunnen van deze

is ook voortdurend alert om kansen te identifi-

en op de onderlinge samenwerking en coördi-

export profiteren.

ceren. De uitdaging is altijd om de match te

natie tussen de posten en de vakattachés in

De Baai van Fundy, gelegen bij Nova Scotia en

maken. Daarvoor is het ontzettend belangrijk

Washington, VS. Sinds het aantreden van pre-

New Brunwick, kent het grootste getijdenver-

dat we goed op de hoogte blijven van de ont-

mier Justin Trudeau heeft het politieke imago

schil ter wereld. Het verschil tussen eb en

wikkelingen in Nederland op alle relevante ter-

van Canada een vlucht genomen en staat het land meer dan voorheen de deur open voor bilaterale en multilaterale samenwerking. Het handelsakkoord CETA dat naar verwachting op korte termijn voorlopig in werking treedt moet zorgen voor het verder versterken van de economische samenwerking.

“ De vraag om Nederlandse expertise komt vaak van een Canadese partij.”

reinen, zodat we de juiste mensen bij elkaar aan tafel kunnen zetten. Vaak krijg je maar één kans om de match te maken tussen een ­potentiële opdrachtgever en het Nederlandse bedrijf, want een reis naar Canada en verkenning van een nieuwe markt is een kostbare bezigheid.

vloed bedraagt meer dan 15 meter. Bij vloed Atlantic Canada

stroomt telkens 100 miljard ton zeewater in de

Sinds 2016 onderzoekt de ambassade econo-

270 kilometer lange baai. Deze enorme na-

mische kansen in Atlantic Canada. Dit is de

tuurkrachten zorgen voor veel spektakel en zijn

verzamelnaam voor de relatief dunbevolkte

een onuitputtelijke bron van hydro-energie. De

Meer weten?

provincies New Brunswick, Newfoundland,

baai heeft het potentieel om heel Atlantic Ca-

Wilt u meer weten over het project aan

Nova Scotia en Prince Edward Island. Ook hier

nada van duurzame energie te voorzien en de

het Waterfront, of zakendoen in Canada?

zijn economische kansen voor Nederland. De

overcapaciteit te exporteren naar de VS.

Stuur een bericht aan tor-ea@minbuza.nl

premiers van de vier provincies van Atlantic Ca-

(Toronto), van-ez@minbuza.nl (Vancou-

nada brengen dit jaar een bezoek aan Neder-

Win-win

land, vergezeld door een bedrijvendelegatie.

Met regelmaat krijgen we als postennet vra-

ver), ott-ea@minbuza.nl (Ottawa).

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

33

Sandra de Haas

Kansen genoeg voor Nederlanse bedrijven in Iran. De Nederlandse ambassadeur vertelt waar u op moet letten.

Iran springt om Nederlandse kennis en technologie Tien jaar lang was Iran afgesloten van handel met het westen en raakte hierdoor achterop met de laatste technieken. “Nu de sancties merendeels zijn opgeheven, stelt een interessante markt zich weer open”, zegt Susanna Terstal, de Nederlandse

Sandra de Haas is freelance journalist.

ambassadeur in Teheran.

Steeds meer bedrijven richten zich weer op Iran. En terecht, er

dwongen met haar activiteiten in Iran. Als één van de eerste

is werk aan de winkel. Iran leefde door de sancties tien jaar in

bedrijven heeft Naco nu weer een contract in Iran. Door de wes-

isolement waardoor het een achterstand opbouwde in het im-

terse sancties bleef de capaciteit en de technologische ontwik-

plementeren van nieuwe technologie. Terstal: “Speerpunt van

keling van Imam Khomeini International Airport achter. Naco

Iran is dan ook kennis, technologie en investeerders vanuit het

verzorgt een upgrade. De klus is kapitaalintensief en kost veel

westen aantrekken.” Niet alleen de Iraanse olie – en gasindus-

tijd. Dit laatste komt mede door de mindset van de Iraniërs.

trie is aan een upgrade toe. Ook de water- en landbouwsector

Kloosterziel: “Wij merken dat Iraniërs sterk op zichzelf aange-

springt om vernieuwing. Zo wil Iran zelfvoorzienend zijn in pro-

wezen zijn geweest: het vinden van een oplossing doen ze on-

ductie van groente en fruit, maar is er watertekort. “More crop

derling. De stap om buitenlanders in het gesprek te betrekken,

per drop, daar gaat het om en daar hebben wij in Nederland

zit er nog niet automatisch in. Hierdoor kost het meer tijd om

verstand van”, aldus Terstal. “Daarom heeft onder meer kas-

onze oplossingen geaccepteerd te krijgen. Zijn we eenmaal in

senbouw de aandacht van de Iraanse overheid. Energie, water

gesprek, dan staan ze voor ons open en zijn ze leergierig.”

en landbouw zijn niet voor niets de prioriteiten van de Nederlandse Ambassade, in deze sectoren kunnen we Nederlandse

Blijvend sanctierisico

bedrijven helpen om kansen te pakken.”

Sancties zijn er nog steeds. Er is een sanctielijst met personen en entiteiten, en diensten en goederen die u niet mag leveren aan

34

Iraanse mindset

Iran. Denk aan nucleaire zaken of dual-use goederen. Daarnaast

Ook luchthavens hebben een inhaalslag te maken. Naco, een

heeft Amerika sancties die op Europeanen effectief kunnen zijn.

bedrijf dat wereldwijd luchthavens adviseert, stopte noodge-

Komt meer dan tien procent van de geleverde goederen uit Ame-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

rika, dan bent ulicentieplichtig. Breng daarom de risico’s in kaart.

Met wie doe ik zaken? Wat lever ik? Heb ik te maken met Amerikaanse sancties? Deze analyse is ook nodig voor de betaling.

Do's en don'ts

Europese banken accepteren een betaling uit Iran alleen wanneer de ondernemer de sanctierisco’s in kaart brengt. Hoe diepgaand

De baas beslist

Iraniërs zijn zeer beleefd

de voorbereiding moet zijn, hangt af van het risico dat aan een

Iraanse bedrijven zijn hiërarchisch.

Iran kent een beleefdheidssys-

transactie gebonden is. Grote bedrijven hebben vaak een juridi-

Alleen de directeur neemt beslui-

teem, Taarof genaamd. Dit brengt

sche afdeling om de risico’s te managen. Voor MKB kan het ver-

ten. Zijn ondergeschikten moeten

met zich mee dat Iraniërs zich

standig zijn om een externe expert in te schakelen.

voor u een meeting met hun baas

soms anders gedragen dan ze ei-

organiseren, dan pas komt u tot

genlijk bedoelen. Biedt u hen een

een besluit.

kop thee aan? Dan antwoorden

In het begin kost het moeite om bij zaken doen in Iran binnen de

Iraniërs eerst met drie keer ‘nee’.

lijntjes te kleuren. Naar Iran gaat u met een langetermijnvisie. De

Verzeker u ervan dat jullie elkaar

ambassade verwacht dat de komende tijd meer Nederlandse bedrijven de weg naar Iran vinden, en zet zich actief in om de moge-

Vergaderen op zijn Iraans

lijkheden onder de aandacht van ondernemers te brengen.

Stiptheid is zeldzaam in Iran, maar

goed begrijpen.

ze verwachten van buitenlanders dat ze op tijd zijn. Iraanse senioren

Heb geduld met onderhandelen

Meer weten over zakendoen in Iran?

schuiven vaak later aan dan hun

Iraniërs onderhandelen zorgvul-

Lees allereerst het handboek Iran van het Ministerie van

ondergeschikten. Begin de verga-

dig. Zet ze niet onder druk, dat

Buitenlandse Zaken. Met hierin de mogelijkheden en be-

dering niet met slechts junioren.

werkt tegen u. Iraniërs hebben tijd

perkingen na het ingaan van de sanctieverlichting. Je vindt

Wees geduldig. Iraniërs onderbre-

nodig om een warme band met u

het op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/

ken vergaderingen vaak en serve-

op te bouwen. Wederom: heb ge-

publicaties/2017/01/04/handboek-iran

ren frequent thee. Iraniërs gedra-

duld. Onderschat de Iraanse ken-

Neem contact op met de ambassade voor een oriënte-

gen zich formeel, ook bij bekenden.

nis niet; ze zijn goed in techniek.

rend gesprek en hulp bij het vinden van businesspartners.

Gebruik titel en achternaam in de

(bron: Peyman Shahsavari van Beimco)

Mail ons op Teh-ea@minbuza.nl of bel +98 21 23660000.

communicatie.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

35

Q&A

Export matters Betaling aan India Q

Een probleem waar u tegen aan gaat lopen is dat er een ongeschreven bankregel bestaat dat je tot negen maanden terug

“Wij hebben in 2015 aan een Indiase leverancier

mag reclameren. Daarna is het coulance. De opdracht is uit

drie facturen betaald in euro’s vanuit onze reke-

2015. De bewuste bank hoeft het dus niet op te pakken. Al zijn

ning bij onze huisbankier. Door transfer van deze bedra-

ze in dit geval wel laakbaar.

gen via diverse banken heeft onze leverancier het bedrag

Het meest pragmatische is wellicht om aan de Indiase begun-

in Indiase Rupees (INR) ontvangen. Hiertoe is geen op-

stigde te vragen wat zijn kosten zijn geweest en voor te stellen

dracht gegeven en in India heeft men nu voor de autori-

om dit verschil te schikken in INR. Er van uitgaande dat het in-

teiten een bewijs nodig dat de ontvangen Rupees een

derdaad een correspondentbank van uw eigen bank is ge-

buitenlandse betaling betreffen en gevraagd wordt om

weest, zou ik deze claim bij uw eigen bank indienen met het

een ‘FIRC’- Foreign Inward Remittance Certificate. Onze

verzoek dit bedrag voor hun rekening te nemen. Dat wordt wel

bank laat weten dat voor het traceren van de betaling bij

wat steggelen, maar feit blijft dat er niet op verzoek van de klant

elke betrokken bank €100,- per dossier in rekening wordt

is geconverteerd maar uit eigen commerciële overwegingen.

gebracht. Wat kunt u ons in deze adviseren?”

Ook zal uw bank een eventueel FIRC-verzoek moeten oppakken naar mijn mening.”

A

“Deze vraag is als volgt beantwoord door een specialist uit het evofenedex netwerk:

Sommige banken anticiperen dat de begunstigde alleen een rekening in de lokale muntsoort heeft, in dit geval Indiase Ru-

A

Q

Modelbescherming in Iran

pees, en converteren automatisch naar de lokale muntsoort.

Dat doen ze om een wisselkoersmarge te pakken. De conversies gebeuren ook niet altijd tegen gunstige koersen. Waar-

Q

“Via onze Turkse dealer vernamen we dat een Iraans bedrijf een kopie van ons product verkoopt.

schijnlijk heeft het in dit geval ook ongunstig uitgepakt voor de

We hebben op dit product een modelbescherming vol-

begunstigde in India. Mogelijk hadden ze zelf al het valutarisico

gens de EU-norm; het product wordt niet door een oc-

ingedekt en hebben ze onnodig kosten gemaakt.

trooi beschermd. De kopieën worden verkocht in Iran.

INR heeft de nodige restricties vanuit de overheid. Vandaar ook

Welke actie kunnen wij hiertegen ondernemen?“

waarschijnlijk de aanhoudende vraag om de FIRC. Om het goed te analyseren heb je de hele (SWIFT) betaalroute nodig. Zoals ik het nu zie ligt het probleem bij uw huisbank.

36

A

“Een Gemeenschapsmodel heeft in beginsel enkel gelding in de EU, in ieder geval niet in Iran.

Mogelijk hebben ze wel een euro-opdracht uitgestuurd maar

Indien de kopie van uw product in Iran wordt geproduceerd en

één van hun correspondentbanken heeft de autoconversie uit-

verkocht wordt, moet aan de hand van Iraans recht worden

gevoerd zonder dat daar een expliciete opdracht aan ten

beoordeeld of u in Iran (eigendoms)rechten op het ontwerp van

grondslag ligt. Dat mag feitelijk niet. De betrokken bank moet

uw product heeft en of het Iraanse bedrijf inbreuk maakt op uw

dus terugdraaien naar euro’s en dat crediteren aan de begun-

rechten. Om dit na te gaan zal een Iraanse advocaat moeten

stigde en/of de FIRC verstrekken.

worden geconsulteerd.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

maak kennis met:

Peter Teunisse

Het voorgaande is mogelijk slechts anders indien (i) er een overeenkomst bestaat tussen de Iraanse inbreukmaker en uzelf, waarin een rechtskeuze voor het recht van een ander land dan Iran is opgenomen, of (ii) de kopie in een ander land dan Iran

Ledenadviseur internationaal wegvervoer en internationaal ondernemen bij

wordt geproduceerd, in welk geval zal moeten worden beoor-

evofenedex.

deeld of u in dat land rechten kunt uitoefenen.”

A1 formulier voor grensoverschrijdend werken

Ik ben ruim 25 jaar werkzaam bij evofenedex als adviseur (weg) vervoer en internationaal ondernemen. Jaarlijks behandel ik een groot aantal vragen op het gebied van internationaal eigen- en uitbesteed vervoer in de ruimste zin van het woord en vraagstuk-

“Mijn chauffeur is onderweg in Frankrijk aange-

ken op het gebied van internationale handel. Of het nu gaat om

houden en er werd door de controleur gevraagd

begassingsproblematiek bij binnenkomende containers, doua-

naar een zogenoemd A1-formulier. Wat is dit voor formu-

ne-aangifte, Incoterms, landspecifieke eisen bij het vervoer over

lier en is dit verplicht?“

de weg of advies bij het verplaatsen van een productielocatie,

Q

vragen van dergelijke aard worden dagelijks voorgelegd. Natuur-

A

“Het A1 (certificate of coverage) is de naam van een

lijk is dit slechts een fractie van de onderwerpen binnen het

Europees formulier. Met dit formulier kan een werkne-

enorm brede terrein van internationaal vervoer en handel, die ik

mer die voor u buiten Nederland werkt, aantonen dat hij in Ne-

dagelijks samen met mijn collega’s behandel.

derland verzekerd is voor bijvoorbeeld AOW, kinderbijslag en werkloosheid. Alle landen van de Europese Unie gebruiken het

Leden die op het gebied van internationaal ondernemen vragen

formulier A1 / certificate of coverage.

hebben, advies willen, knelpunten ondervinden of gewoon een klankbord zoeken, kunnen met mij of mijn collega’s binnen de

Dit A1-formulier (voorheen E101) is van toepassing op alle lan-

afdeling Internationaal Ondernemen contact opnemen.

den in de EU waar werkzaamheden worden verricht, echter controle hierop was altijd heel beperkt geweest en nooit een issue. Tegenwoordig krijgt het meer aandacht vanwege hand-

Contactinformatie

having van het minimumloon in de diverse lidstaten. Dus het is

evofenedex

inderdaad verstandig om elke chauffeur die grensoverschrij-

Ledenservice Internationaal Ondernemen

dend vervoer verricht een dergelijk formulier mee te geven.

+31 (0)70 330 56 80

Het A1 formulier kunt u verkrijgen (downloaden) via de SVB

keac@fenedex.nl

(Sociale Verzekeringsbank)” https://www.svb.nl/int/nl/id/direct_regelen/

e_101_aanvragen/. globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

37

agenda juni do 01

Sales Contract en Incoterms

vr 02

Export van A t/m Z

di 06

Workshop • Rosmalen

Cursus • Utrecht

Export Control & Sanctiebeleid Training • Eindhoven Export Control, wat is het en hoe werkbaar te implementeren binnen de organisatie? Onze experts

di 20

geven u inzicht in de materie en reiken u tools aan

Letter of Credit Masterclass • Nijkerk

om zelf aan de slag te gaan met het opzetten van

Optimaliseer uw eigen L/C processen, door deelna-

(interne) procedures m.b.t. exportcontrole en sanc-

me aan deze masterclass. Door vaak kleine aanpas-

tiebeleid.

singen in processen en communicatie kunt u vaak al een hogere kwaliteit van afhandeling van L/C’s realiseren. Enige kennis en ervaring met L/C's is vereiste

do 08

Verdieping in de BTW en internationaal

om deel te kunnen nemen aan deze masterclass.

ondernemen Training • Nijkerk

di 20 do 08

Douane en Logistieke zaken in Rusland Workshop • Nijkerk

Incoterms 2010 Workshop • Rosmalen

do 22

Dag van de Export Binnendienst Evenement • Regio Utrecht Laat u als exportbinnnendienstprofessional in één

wo 14

Documenten bij export

dag bijpraten over actuele vakontwikkelingen. Tij-

Cursus • Utrecht

dens de verdiepende workshops heeft u de mogelijkheid inhoudelijk te sparren over lastige vraagstukken rondom de exportprocessen.

do 15

Contracten met agenten/ distributeurs in het buitenland Workshop • Den Bosch

di 27

Voorlichtingsbijeenkomst REX Bijeenkomst • Zoetermeer

Laat u in een middag bijpraten over de tips en tricks voor contracten met agenten/importeurs in het buitenland. Tijdens deze compacte training krijgt u een overzicht van en inzicht in het spectrum van contractsbepalingen bij agentuur- en distribiteurscontracten.

38

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

wo 28

De culturele uitdagingen van het zakendoen met België Training • Nijkerk

juli wo 05

Masterclass Incoterms 2010

oktober di 03

Export van A t/m Z

di 03

Incoterms 2010

wo 04

Manager Export Binnendienst

wo 04

Leveranciersverklaringen

do 05

Documenten bij export

Cursus • Zwolle

Masterclass • Garderen Verdiep u verder met andere professionals in complexe Incoterms-vraagstukken. Een compact tweedaags programma met praktijkcases en inleidingen door onze Inco-

Workshop • wolle

terms-experts.

di 11

Het zakendoen in Iran en de onderliggende risico’s

Cursus • Zwolle

Training • Rosmalen

september vr 22

Workshop • Eindhoven

Documenten bij export Cursus • Zwolle

di 26

Letter of Credit bij export

do 28

Compliance bij Internationaal Ondernemen

do 28

Logistiek en Transport

Cursus • Eindhoven

Workshop • Nijkerk

Cursus • Zoetermeer

Cursus • Zwolle

i

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

39

22 JUNI 2017 BUNNIK | 10.00 – 16:15 UUR

Dag van de Export Binnendienst

Kom naar de Dag van de Export Binnendienst Wilt u als export-binnendienst-medewerker een

Workshop ronde

verdiepingsslag maken binnen eigen vakgebied? Of

•

Dropshipments, uitdagingen in de praktijk

bent u benieuwd hoe u meer kunt profiteren van

•

Douane en logistiek Iran

handelsverdragen bij export? Schrijf u dan in voor de

•

Luchtvracht voor exporteurs

Dag van de Export Binnendienst op 22 juni aanstaande

•

Letter of Credit in combinatie met de Incoterm(s

in Bunnik.

Workshop ronde 2

Deze dag speelt in op de actuele thema’s. Tijdens

•

Verdiepingssessie Oorsprong

de workshops kunt u sparren met onze experts om

•

Verdiepingssessie Incoterms CIF en CIP

nieuwe kennis, inzichten en inspiratie op te doen.

•

Engels voor de Export Binnendienst

•

Vaardigheidstraining, het effectief inzetten van je

www.evo.nl/dag-van-de-export-binnendienst

specialisme binnen de organisatie

expats

Elmar Otten

Standplaats

Kaapstad Hoe is het om als Nederlander in het buitenland te wonen en werken? Globe Magazine vroeg het aan Tamara Wensing.

U bent in 2013 naar Zuid-Afrika verhuisd

over de hele wereld tegen. Dat is echt fantas-

om een guesthouse te beginnen. Hoe

tisch.”

waren uw eerste weken daar?

“In Nederland dronk ik veel Boschendal-wijn

Wat mist u het meeste aan Nederland?

en ik vroeg me altijd af hoe het zou zijn om

“Dat is dan toch het Nederlandse eten, vooral

hiervan onder de Zuid-Afrikaanse zon te ge-

kaas en snoep. En mijn fiets natuurlijk!”

nieten. Voor mij was dit dus een droom die uitkwam. Van 80 m2 in Rotterdam naar 2000

Heeft naar Zuid-Afrika verhuizen invloed

m2 in Somerset West, een buitenwijk van

gehad op wie u bent?

Kaapstad. Het was vreemd maar spannend

“Ja, enorm. Ik ben naar Kaapstad verhuisd

om een nieuw leven te starten. Ik voelde me

om een nieuwe carrière te starten en weet nu

gelijk welkom. Van een cultuurschok had ik

dat je alles voor elkaar kunt krijgen. Als je het

geen last; Zuid-Afrika is heel modern.”

maar wilt. Ik heb mezelf echt gevonden in Zuid-Afrika.

Wat zou u Nederlanders adviseren die overwegen in Zuid-Afrika te gaan wonen

Ik zou het geen probleem vinden om nog

of werken?

eens naar een ander land te verhuizen. Ik zou

“Luister naar je gevoel en laat je niet gek ma-

best in Spanje willen wonen. Een nieuw avon-

ken. Veel mensen zullen je advies geven,

tuur, fantastisch!”

maar bedenk dat dit vaak hun eigen projectie Kaapstad

is. Dus niet bang zijn, als je alles overwogen

Uit wat voor hout moet een expat zijn ge-

hebt en het voelt goed: gewoon doen. Ik twij-

sneden?

fel nooit aan mijn besluit; het is het beste wat

“Ik geloof dat je als persoon aantrekt wat je

ik ooit heb gedaan.”

zelf uitstraalt. Als expat moet je sterk open

Tamara Wensing

minded zijn, dan kom je vanzelf de juiste men-

Bedrijf: Frank & Eve

Hoe ziet uw sociale leven er uit?

sen tegen. Wees je zelf en alles valt vanzelf op

Functie: Mede-eigenaar

“Vanwege ons guest house kom ik mensen

zijn plek. ”

Standplaats: Kaapstad, Zuid-Afrika globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

41

komend nummer In het juli-augustusnummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Incoterms gebruikersonderzoek

online

Handelsverdrag Canada

Tijdelijke uitvoer

www.export.nl

www.linkedin.com/groups?gid=42534

Al jaren hĂŠt startpunt voor exporterende on-

Discussieer mee met meer dan 1500 betrok-

dernemers.

kenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

www.globemagazine.nl

twitter.com/evofenedex @

Website met het archief van globe magazine

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

voor internationaal ondernemen.

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en

nemen.

artikelen over export en internationaal onder-

www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief

nemen.

evofenedex is dĂŠ vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Kerngebied Internationaal Ondernemen Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiĂŤnter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Rob Zomer

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | juni 2017

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markt- en klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien.

Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal