globe magazine - december 2017 by evofenedex

magazine voor internationaal ondernemen

Delft Imaging Systems p.12

â&#x20AC;&#x153; Met onze innovatie sporen we tbc in Afrika op.â&#x20AC;? nr 426 december 2017

20 Wat brengt 2018? Een economische vooruitblik op het komende jaar.

32 Pakistan Maak kennis met de snelst groeiende retailmarkt ter wereld.

40 Ex Works Een analyse van de beroemdste en beruchtste Incoterms-regel.

Op buitenlands avontuur? Ik help u graag op weg Internationaal zakendoen met ING? Wij helpen u met: Betrouwbare handelspartners

Maak via ING gebruik van de diensten van het ministerie van Buitenlandse Zaken (via RVO.nl) en Evofenedex.

Uitbreiding van uw netwerk

Kom kennis halen bij het Nationaal Export Event en neem deel aan het Oranje Handelsmissiefonds.

Een vliegende internationale start

Gebruik 24/7 onze online oplossingen, speel de gratis Export Game en lees verhalen van andere internationale ondernemers op ing.nl/internationaal.

Kijk snel op ing.nl/ internationaal

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Guido Geerts CEO Delft Imaging Systems

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Rob Zomer

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100

Foto: Ivo van der Bent

Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Alicia Zwanikken, Anneke Huybens, Ariane van den Berg, Arjen van Dijkhuizen, Charles van den Berg, Ivo van der Bent, Jurjen Groot, Paul Schnabel, Peter Teunisse, Raoul Leering, Wilco Heijwegen, Winnie van der Wal en Yoan Chung.

Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt. Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex. Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

“ In 2015 hebben we een ORET-tender voor Ghana gewonnen om onze mobiele tbc-kliniek te leveren. Je hebt een hele lange adem nodig om zo’n tendertraject vol te houden, ik zou het andere mkb-ers niet aanraden.” Lees het interview op pagina 12.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Vind uw weg wereldwijd

met onze lokale kennis en netwerken

Tips en inspirerende verhalen Hoe boekt u internationaal succes met uw onderneming? Lees inspirerende verhalen van ondernemers en ontdek wat nodig is voor groei in het buitenland.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Een aandeel in elkaar

voorwoord

Paradijselijk Voelt u zich ook zo gelukkig? Er van uitgaande dat u niet voorkomt in de Paradise Papers of een Panamees avonturenverhaal moet dat paradijselijke gevoel elders vandaan komen. De economische omstandigheden helpen alvast mee. Allereerst is daar een zeer breed gedragen

En het mag dan economisch mooi weer lijken,

groei in Europa. Een kleine 10 jaar na de crisis

als ondernemer gelooft u niet in sprookjes.

laten zowel Nederland als Duitsland, maar

Risico’s zijn er altijd. Volatiele geopolitieke za-

ook minder voor de hand liggende landen als

ken als Brexit en Catalexit trekken uw en onze

Frankrijk en zelfs Griekenland, duidelijke groei

aandacht, maar laten we niet vergeten meer

zien. De wereldhandel heeft een kleine groei-

naar het Oosten te kijken naar landen als Rus-

spurt ingezet zodat voor ons belangrijke handelslanden buiten Europa eenzelfde positief beeld laten zien.

“ Het paradijs lijkt binnen handbereik.”

land en Turkije. Ons lijkt het verstandig u in ieder geval voor te bereiden op zowel het groeiscenario als de

Dit combineren we met een zonder meer lage

risico’s. Beter opgeleid personeel is een voor-

inflatie en een zeer lage rente. Hier bovenop

waarde, investeren in innovatie net zo. En een

zetten we dan de plannen van de nieuwe re-

geografische spreiding heeft menig onderne-

gering om de vennootschapbelasting te verla-

mer door moeilijke tijden heen geholpen.

gen en toppen dit af met een groeicijfer van de Nederlandse export van rond de 5% of

Heeft u advies of hulp nodig of gewoon een

hoger. Zelfs over de eurowisselkoers met de

goed gesprek: u bent meer dan welkom. We

meest relevante andere valuta hebben we

zijn te nuchter om ons al in het paradijs te wa-

geen klagen.

nen, maar vertrouwen in de toekomst hebben

Kortom het paradijs lijkt binnen handbereik.

we zeker!

Met zulke resultaten en dito verwachtingen voor 2018 heeft u geen zorgen meer, zou je zeggen. Toch zitten er hier en daar wat addertjes onder het natte gras. Zo horen wij steeds luider het groeiende probleem van het vinden van geschikt personeel. Vanuit uit de technische sector kenden we dit al, maar het issue breidt zich uit tot chauffeurs aan toe. Tevens breken veel bedrijven zich het hoofd hoe om te gaan met de hele digitaliseringtrend. Hoe

Bart Jan Koopman

en waar moet u investeren?

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

inhoudsopgave

14 Voorwoord 05 Paradijselijk

Column 09 Met dank aan Dijsselbloem

Ervaring 14 Delft Imaging Systems

Tuberculose in beeld Dankzij een slimme innovatie spoort Delft Imaging Systems tbc-patiënten in afgelegen gebieden in Afrika op. Een verhaal over social entrepreneurship en overheidstenders.

Extra: vooruitblik 2018 20 De stand van Nederland 22 Wet- en regelgeving: 5 wijzigingen om niet te missen 24 Btw-wijzigingen 2018 26 Btw-actieplan komt er aan! 28 Handelsakkoorden in de maak 30 Herstel wereldhandel ondanks ‘Trump-risco’s’

Verkenningen 13 Bedrijven maken zich op voor Brexit 32 Pakistan, verrassend kansrijk

Expertise 36 China: pak de copycat 40 Incoterms: ExWorks verkend

Elke maand 10 Kort 44 Export Matters: Q&A 46 Agenda 49 Expats 50 evofenedex contact

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Pak die copycats! Chinese copycats zijn niet ongrijpbaar. Ook buiten de rechter om is er veel mogelijk.

Incoterms: Ex Works ExWorks is misschien wel de makkelijkste Incoterms-conditie. Dat is vooral omdat het heel veel niet regelt. Opletten dus!

De stand van Nederland 32

Pakistan, verrassend kansrijk

Vanuit ons land gezien bestaat de wereld vooral uit buitenland. Welke perspectieven biedt dat voor 2018?

Maak kennis met de snelst groeiende retailmarkt ter wereld. globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Vertrouwen verzekerd. Waar gehandeld wordt is Atradius. Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd. Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien â&#x20AC;&#x201C; zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend. Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen. Grijp uw kans en ontdek meer. Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

column

Paul Schnabel

Met dank aan Dijsselbloem ‘Alle signalen voor de Nederlandse economie

Invest-NL, dat met een kapitaal van 2,5 mil-

staan op groen’. Met deze woorden opent Je-

jard Nederlandse ondernemingen wil helpen

roen Dijsselbloem zijn laatste Miljoenennota.

investeringen te doen die eigenlijk durfkapitaal

Positieve woorden, zoals ze maar zelden van

vereisen. Daar is in het voorzichtige Neder-

een Minister van Financiën gehoord worden.

land altijd gebrek aan. Hoewel onze infra-

Voor Rutte III is de Miljoenennota van Dijssel-

structuur nog altijd tot de beste van de wereld

bloem het uitgangspunt. Over een klein half jaar zullen in de Voorjaarsnota de eigen prioriteiten en ook eventuele financiële mee- en tegenvallers zichtbaar worden. In de Miljoenennota is al

“ Het werk aan Nederland is nooit klaar.”

hoort, wil het kabinet de bereikbaarheid van Schiphol met de auto en de trein verbeteren en de luchthavens van Lelystad en Eindhoven vooral voor het vakantieverkeer bestemmen.

voorzien in extra geld voor de ouderenzorg, de-

Men wil ook het gebruik van de Betuwelijn sti-

fensie, veiligheid en arme kinderen. In het Re-

muleren en in het kader van de CO2-reductie

geerakkoord is daar voor 2018 nog een forse

de zeer vervuilende scheepvaart aanpakken.

schep bovenop gedaan voor de verpleeghuis-

In 2030 moet er 56 miljoen ton CO2 minder

zorg, de onderwijzerssalarissen en de verster-

worden uitgestoten. 22 miljoen ton moet de

king van de Belastingdienst.

industrie leveren, 3,5 miljoen ton de trans-

Het Regeerakkoord is het langste ooit, met

portsector. Of dat ook allemaal gaat lukken,

meer dan 550 afspraken, voorstellen, plannen

weten we helaas pas ver na Rutte III.

en beloftes. Veel daarvan heeft ook betrek-

Aardig is wel weer dat het kabinet de exporte-

king op het bedrijfsleven en de export. Er is al

rende bedrijven tegemoet wil komen met een

veel discussie geweest over het plan voor ver-

sterkere inzet van de ruim 150 ambassades

laging van de vennootschapsbelasting en het

en de opening van een 24/7 Loket Buitenland

afschaffen van de dividendbelasting, over het

voor Nederlanders in het buitenland. Helemaal

tegengaan van de vestiging van brievenbusfir-

aardig is dat het Rijk toezegt altijd binnen 30

ma’s en over het instellen van een bezinnings-

dagen rekeningen te betalen. Voor het MKB

tijd bij een vijandige poging tot overname van

zal het gemakkelijker gemaakt worden deel te

een beursgenoteerde onderneming. Minder

Senator, hoogleraar en voormalig

aandacht is er tot nu toe voor het plan tot in-

SCP-directeur Paul Schnabel

voering van een kilometerheffing voor vracht-

observeert de Nederlandse

Dijsselbloem sluit de Miljoenennota 2018 dan

auto’s , de concentratie van het topsectoren-

handelsinspanningen.

ook af met ‘Het zit erop. De begroting is af,

nemen aan aanbestedingen van de overheid. Het moet allemaal nog wel worden gedaan.

beleid tot drie gebieden (duurzaamheid,

net als deze regeerperiode. Maar het werk

voedsel en technologie) en de oprichting van

aan Nederland is nooit klaar’. globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

kort nieuws

kort Bedrijven nog niet alert op REX-registratie Op 21 september 2017 is de Brede Economische en Handelsovereenkomst (CETA) tussen Canada en de Europese Unie in werking getreden. Door deze overeenkomst kunnen goederen van oorsprong worden ingevoerd zonder invoerrechten te betalen of tegen een verlaagd tarief. Bij invoer moet dan wel de

(REX). Zij ontvangen dan een REX-nummer. Afgaande op het

oorsprong van de goederen

aantal bedrijven dat zich eind november reeds geregistreerd

worden

met

had, zijn bedrijven zich nog onvoldoende bewust van de nood-

een oorsprongsverklaring die is afgegeven door een geregis-

zaak hiertoe. Ook de APS-regeling voor tariefpreferenties is

treerde exporteur. Producenten of handelaren die zendingen

gekoppeld aan de REX-registratie (zie ook pagina 22).

aangetoond

van meer dan € 6.000 naar Canada (willen) exporteren moeten zich bij de Douane registeren als geregistreerde exporteur

Bron: Douane • Meer informatie: bit.ly/2o2vlFV

Online winkelen in ander EU-land wordt makkelijker Consumenten kunnen vanaf eind volgend jaar makkelijker online spullen of diensten aanschaffen in een ander EU-land. Buitenlandse websites mogen hen dan niet meer weigeren, naar een andere site doorsturen of eisen dat ze betalen met een creditcard uit een ander land. De lidstaten, het Europees

consumenten bij online-aankopen van software, e-books, mu-

Parlement en de Europese

ziek en games, beter worden beschermd. Gedacht wordt aan

Commissie hebben een ak-

een minimale garantietermijn van twee jaar en het toepassen van

koord bereikt om dit zogenoemde geoblocking te beperken. De

consumentenrechten op gedownloade gratis apps. Dit zou kun-

regels gelden vanzelfsprekend ook voor Nederlandse webwin-

nen betekenen dat als een app een telefoon doet vastlopen de

kels die met buitenlandse klanten te maken krijgen. Er zijn overi-

leverancier dit moet oplossen. Over beide zaken wordt nog on-

gens nog wel beperkingen: de verkoper wordt niet verplicht om

derhandeld.

te leveren in landen waar hij normaal niet actief is. Het Europees Parlement wil daarnaast ook dat de rechten van

Bron: Nu.nl • Volledig artikel: bit.ly/2jbsE0I

China en EU spreken over eerlijke concurrentie De Europese Unie en China hebben donderdag in Peking voor het eerst officieel gesproken over staatssteun en eerlijke concurrentie voor het bedrijfsleven. De Europese Commissie en

moeten voorkomen dat producten onder de kostprijs op de Eu-

de Chinese markttoezicht-

ropese markt worden gedumpt. In november stemde het Euro-

houders zullen nauw samen-

pees Parlement in met een nieuwe berekeningsmethode om

werken om te garanderen dat

marktverstoring vast te stellen. Volgens het Chinese ministerie

de concurrentieregels wor-

van Handel zijn de maatregelen in strijd met regels van de we-

den gehandhaafd, aldus EU-commissaris Margrethe Vestager

reldhandelsorganisatie WTO.

(Mededinging). Beide partijen willen goede economische relaties. Toch is er al een eerste conflict. De EU hanteert maatregelen die

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Bron: nu.nl • Volledig bericht: bit.ly/2jbkbe0

INCASSO ADVOCATEN

AGS4: bent u er klaar voor? De overgang naar AGS2 en AGS3 is achter de rug. Echter, voor veel bedrijven moet de grootste wijziging nog komen. Per 1 mei 2019 wordt de GPA (ENT/IMP/AVS) uitgefaseerd. Door nu ac�e te ondernemen bent u erop voorbereid! WAT VERANDERT ER VOOR U? Niet alleen de aangi�eso�ware verandert, ook bij vergunningen en procedures zijn er grote wijzigingen. Denk hierbij aan: • De achteraf aangi�e via de GPA wordt een vooraf aangi�e via AGS • Inschrijvingsprocedure via administra�e wordt noodzakelijk • Er komt een herbeoordeling van de vergunning

Dit kunnen wij voor u betekenen

Nieuw: 4, • Alle we�elijke wijzigingen, ook AGS t men zijn inbegrepen in ons abonne so�ware • Dankzij onze SaaS oplossing zijn de Met LSPiShip zijn uw minimaal kosten laag en opera�onele risico’s douaneprocessen kken om • Ruime ervaring met douanevraagstu In-Control. eteren logis�eke en douaneprocessen te verb

LSPiShip!

zie LSPsolutions.com Wij helpen u graag in een vrijblijvend gesprek, bijvoorbeeld �jdens het Douanecongres op donderdag 12 oktober 2017!

SaaS: why buy the cow if you only need milk?

Tel. (088) 20 20 300 | mp@LSPsolutions.com | LSPsolutions.com

Inenuitvoer.nl Hét online platform voor een efficiënt en compliant douaneproces

Kennis, kunde en vakbekwaamheid; essentieel en verplicht! U wilt toch ook compliant zijn?

In- en Uitvoer biedt u het meest complete online pakket douanecontent voorzien van onze eigen professionele toelichting en annotatie. Maak nu gebruik van In- en Uitvoer en bespaar tijd in uw douaneaangifteproces en beperk financiële risico’s. Maar vooral, blijf ‘in control’, u bent verantwoordelijk! In- en Uitvoer bestaat uit de volgende onderdelen: Dagelijkse nieuwsbrief Gebruikstarief; alle actuele douanetarieven, regelingen en bijlagen Toelichting; snel en eenvoudig goederen indelen Rechtspraak; alle gepubliceerde douanerechtspraak Douanewetgeving; alle relevante nationale én Europese douanewetgeving

Meer informatie? Ga naar sdu.nl/inenuitvoer of bel met Sdu klantenservice 070-378 98 80

Op 29 maart 2019 treedt het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Steeds meer bedrijven bereiden zich voor.

Wilco Heiwegen

Bedrijven maken zich op voor Brexit De Brexit-onderhandelingen verkeren in een cruciale fase. In december wordt duidelijk of de onderhandelingen de volgende fase ingaan en de gesprekken over de nieuwe

Wilco Heiwegen is beleidsadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex.

handelsrelatie starten. De EU wil gesprekken over een nieuwe handelsrelatie na de

voor niet-UK leveranciers en vestigingen, productielocaties en/

Brexit alleen starten als er voldoende voortgang in de gesprek-

of distributiecentra te verhuizen, zowel van- als naar het VK.

ken over de ‘boedelscheiding’ zichtbaar is. Voor begin decem-

evofenedex raadt bedrijven die nog niet zijn gestart met de

ber is daarom ‘significante voortuitgang’ nodig, zo stelde hoofd-

voorbereiden aan daar op korte termijn mee te starten en hun

onderhandelaar Barnier namens de EU na afloop van de 6e

goederenstroom van- naar en in het VK grondig te analyseren

onderhandelingsronde op 10 november.

en maatregelen te treffen.

Maar zelfs rasoptimisten moeten erkennen dat de kans klein lijkt dat voor december ‘significante voortgang’ in de onderhande-

Hard

lingen wordt geboekt (bij het verschijnen van dit artikel zou de

Wat de uitkomst van de onderhandelingen ook gaat zijn, zeker

uitkomst bekend kunnen zijn). Sinds de start van de onderhan-

is dat een aantal zaken per 29 maart 2019 veranderen, onder

delingen deze zomer is nauwelijks enige voortgang geboekt. De

meer op btw-vlak. Op douanegebied is de Brexit hoe dan ook

onderhandelingen tijdens de 6e onderhandelingsronde op 9 en

‘hard’: er komen douaneformaliteiten als het Verenigd Koninkrijk

10 november zijn bepekt tot het technisch noodzakelijke, van-

uit de EU stapt. Zeker voor bedrijven die nu alleen zaken doen

wege de huidige impasse. De gesprekken zitten nog steeds

in de EU, en dus geen ervaring hebben met douaneformalitei-

muurvast op de belangrijke scheidingsthema’s: de rechten van

ten, zijn de gevolgen van Brexit groot. Die groep bedrijven wordt

EU burgers in het VK en vice versa, de grens tussen Noord-Ier-

voor het eerst geconfronteerd met douaneformaliteiten. De le-

land en Ierland en de rekening van de scheiding.

denadviseurs van evofenedex denken graag mee bij de voorbe-

Vanwege de beperkte voortgang nemen de frustraties tussen

reidingen op Brexit.

beide kampen zichtbaar toe en intussen lopen de meningen in het Britse kamp over de te varen koers flink uiteen. Daarbij staat de positie van de Britse premier May onder zware druk. Veertig parlementsleden van premier May’s eigen partij zegden op 12 november openlijk het vertrouwen in haar op en willen een nieuwe leider. Zeker is dat de druk op de onderhandelingen in de komende weken flink gaat toenemen. Bereid je voor Intussen bereiden steeds meer Nederlandse bedrijven zich voor op Brexit. Steeds meer bedrijven nemen preventieve maatregelen en passen hun supply chain aan, door bijvoorbeeld te kiezen

Theresa May tijdens de G20 top in Duitsland. Foto: Güngör.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Een moderne innovatie van Delft Imaging Systems spoort succesvol tuberculosepatiĂŤnten op in Afrika.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Willemijn Gwanmesia en Elmar Otten Ivo van der Bent

Delft Imaging Systems

Tbc in beeld Jaarlijks krijgen zo’n 800 tot 900 mensen in Nederland tbc ofwel tuberculose. Deze infectieziekte is meestal goed te behandelen met antibiotica, waardoor de ziekte in ons land onder controle is en min of meer vergeten. Wereldwijd ligt dat anders: elk jaar sterven er nog bijna 1,7 miljoen mensen aan tbc, waarvan een groot deel in Afrika. Eén van de problemen is het diagnosticeren van patiënten in gebieden waar geen medische faciliteiten voorhanden zijn. Een vinding van Delft Imaging Systems biedt uitkomst. Toen social entrepreneur Guido Geerts in

van tbc. Dat was toen, in 2006, revolutionair.

2003 het bedrijf Delft Imaging Systems kocht,

Nu heeft iedereen het over artificial intelligen-

besefte hij dat hij echt moest innoveren om

ce en deep learning, maar destijds was dat

successen te boeken in het screenen van tu-

compleet onbekend.”

berculose in ontwikkelingslanden. Delft Imaging Systems richtte zich van oudsher al op

Going international

het diagnosticeren van tuberculose met rönt-

“In 2008,” vervolgt Geerts, “zijn we voor het

genapparatuur. Geerts begon helemaal op-

eerst naar Afrika gegaan, na wat eerste stap-

nieuw. Ditmaal met digitale röntgensystemen,

jes in België, Suriname en China. In Soedan

ondergebracht in een mobiel laboratorium die

zagen we een mooie kans, waar we met een

in een container op een truck was te vervoe-

ORET-programma een mooi project konden

ren. Met een installatie die niet alleen thorax-

opzetten. Dat project heeft behoorlijk wat

foto’s kon maken, dus de borstregio, maar

leergeld gekost. We hebben twee jaar heel

ook van bijvoorbeeld knieën of enkels.

Soedan door gereisd, veel geleerd, maar het

Geerts: “Het probleem dat er in de sub-Saha-

project is nooit wat geworden. Nu weet ik dat

ralanden weinig dokters voorhanden zijn die

je moet kijken waar de internationale geldstro-

röntgenopnames kunnen analyseren, hebben

men vandaan komen, maar toen hadden we

we opgelost met computer aided detection.

geen idee, en zagen we Soedan als een enor-

Wij noemen dat CAT4TB; software analyseert

me kans.”

zelfstandig een röntgenfoto op kenmerken globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Het nieuwe ondernemen “We zijn niet bij de pakken gaan neerzitten, maar hebben het leergeld ingezet voor andere projecten. We hebben nu projecten lopen in Malawi, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika, Ghana,

Soedan,

Myanmar,

Papoea

Nieuw-Guinee. Als je ons ziet, zou je denken dat dat niet kan. We zijn zelf met tien man en draaien 15 miljoen omzet. Maar met die tien personen sturen we nog eens meer dan honderd man aan. We zijn als een netwerkorganisatie gelinkt aan heel veel partners, in de keten en de healthcare-sector. Ik denk zelf dat dat dé moderne manier van zakendoen is. Veel goede relaties van ons zijn familiebedrijven. Dat werkt prettig omdat het bij dit soort bedrijven meer om de persoon draait. Met al die netwerkpartners kun je heel veel grote projecten doen, zonder sterk in vaste kosten te stijgen. Je moet fluïde zijn, maar wel met een sterk financieel systeem als basis. Een netwerkorganisatie kan heel goed met veranderingen omgaan. Activiteiten ombuigen als een project terugloopt of juist extra snelheid krijgt. De ideeën en de kennis zitten in het bedrijf net als de contacten met de klanten. Maar de uitvoering doen we als netwerkorganisatie.”

“ Met zijn tienen sturen we nog eens honderd mensen aan.” Ghana “Onze Afrikaanse pilot in Soedan was geen succes. We hebben geleerd om te kijken naar welke landen ‘populair’ zijn. We kozen voor Ghana, wat een toegankelijk en bereidwillig land is. In december 2012 hebben we een tender vanuit ORET voor Ghana gewonnen. We waren klaar om te beginnen, maar uiteindelijk heeft het nog tot februari 2016 geduurd voor we echt van start konden. Dit soort projecten zijn voor het MKB bijna niet mogelijk. Het is gewoon niet vol te houden. Ik denk dat wij al in 2010 met het project zijn

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

begonnen. Dan ga je naar Ghana om te pra-

gedraaid? Er zat al anderhalf miljoen euro van

ten met een agent die je kan begeleiden. Je

ons in het project.

gaat het land bekijken en om te onderzoeken

Uiteindelijk kreeg ik gelukkig uitstel tot eind

hoe de financieringsstromen lopen. We gin-

februari 2016 om de laatste handtekening op

gen het ORET-tender proces in, wat heel

te halen. Ik heb toen twee weken met mijn

complex in elkaar zit. Net rond die tijd werd

Ghanese agent in Ghana doorgebracht,

ORET omgebouwd tot ORIO (tegenwoordig

wachtend in kamertjes op handtekeningen.

is dat DRIVE, Development Related Infra-

En werkelijk, pas op de allerlaatste dag had-

structure Investment Vehicle), maar de erva-

den we de allerlaatste krabbel te pakken en

ringen van het oude team heeft de overheid niet gebruikt. Alles moest opnieuw worden uitgevonden. Het kostte zóveel energie. Er waren wel honderd hordes waar ik over had kunnen struikelen. De overheid wil graag veel doen voor het MKB, maar de praktijk is helaas weerbarstig. In de tender voor dit project was bijvoorbeeld de eis opgenomen dat

“ Voor een MKB-bedrijf zijn tenders nauwelijks vol te houden.”

konden we alle documenten inleveren bij de banken en Atradius. Als 2016 geen schrikkeljaar was geweest, zou het niet gelukt zijn. Welk Nederlands bedrijf zou dit volgehouden hebben? Zouden we zo’n tenderproces stimuleren naar andere MKB-ers? Nee, het is veel te complex allemaal.”

je minimaal vijf projecten in de afgelopen drie

Normale business

jaar in Sub- Sahara moest hebben gehad van

“Je houdt zoiets als klein bedrijf alleen vol als je

zoveel miljoen omzet. Welk MKB-bedrijf heeft

voldoende ander werk hebt om je bedrijf gaan-

dat nou? Het heeft heel wat handig manoeu-

de te houden. De meeste van onze projecten

vreren gekost om deze horde te passeren.

leveren we binnen een half jaar tot een jaar uit.

Tegenwoordig weten we hoe je met tenders

Dat is de normale business. Een keer in de

om moet gaan, maar voor een onervaren

twee jaar proberen we een ORET-achtig project

MKB bedrijf is het nauwelijks te doen.”

te doen. Maar als ik nu op voorhand weet dat het zes jaar gaat duren, bedank ik vriendelijk.”

Lange adem “In 2012 wonnen we dus de tender in Ghana.

Resultaat

Met al mijn optimisme had ik het gelijk op de

“Wat er nu uiteindelijk staat qua project in

begroting voor 2013 gezet. Dat viel tegen. Je

Ghana, daar zijn wij en is de Nederlandse re-

moet nog een heel complex proces door met

gering beretrots op. We hebben een eigen

banken, met Atradius. Vervolgens viel de re-

bedrijf in Accra opgezet. Onze lokale agent

gering in Ghana. Betalingen werden niet meer

heeft de meerderheid in de lokale vestiging.

gedaan. Zo werd het 2014. Het werd 2015.

Dat hebben we gedaan zodat hij zich ook

Pas ergens in 2015 heeft het IMF zich garant

echt verantwoordelijk voelt. Een voormalige

gesteld voor Ghana. Het leek nu de goede

Nederlandse GGD-arts, die ook Ghanees

kant op te gaan. Maar eind 2015 kregen we

spreekt, stuurt het bedrijf aan.

opeens het bericht dat de Nederlandse over-

Ze doen niet alleen Ghana, maar ondersteu-

heid de dekking op Ghana stop had gezet.

nen ook de regio. In Nigeria doen we samen

Wat was de reden? Ghana had één van de

met de Verenigde Naties een project met

terugbetalingen op haar financiering niet ge-

twee trucks die het hele land doorgaan. In

daan! Als reactie had de Nederlandse rege-

Sierra Leone gaan we een project doen voor

ring alle projecten stopgezet. Zonder te kijken

twaalf klinieken. We doen een project in Libe-

wat er op dat moment al liep.

ria voor een grote kliniek. Al die projecten wor-

Ik had bijna alle handtekeningen compleet,

den vanuit Ghana ondersteund.”

dus het stoom kwam uit mijn oren. Het kan toch niet dat je na jarenlang investeren als

Belemmeringen

MKB-er, je op deze manier de nek om wordt

“De bureaucratie in Afrika is soms fnuikend. In globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

MAKING THE DIFFERENCE SGS is the worldâ&#x20AC;&#x2122;s leading inspection, verification, testing and certification company. We are recognized as the global benchmark for quality and integrity. With more than 90.000 employees, we operate a network of more than 2.000 offices and laboratories around the world. Whether you are exporting for the first time or are an experienced international company, SGS can provide complete solutions to meet your requirements. We assist companies to achieve compliance of their exports to applicable standards and regulations of many countries in Africa, Asia and the Middle East. We also carry out pre-shipment inspections that support efficient customs clearance. To learn more about our services, contact us:

SGS NEDERLAND B.V. Governments & Institutions Malledijk 18 3208 LA Spijkenisse t +31 (0)88 214 3971 e eddy.postma@sgs.com www.sgs.com/pca

het begin interpreteerde ik dat ook verkeerd. Ik keek met een enorme eurocentrische bril naar Afrika. Als ik met een gesprekspartner zat, wilde ik lekker op zijn Nederlands wat tempo maken. Dat werd dan geblokkeerd. Soms dacht ik: hij snapt er niks van. Dat was natuurlijk niet zo. Mijn lokale partner begreep het prima, maar wist: zoals jij het wil, past dat niet in Ghana. Je kunt niks er doorheen drukken, je moet met veel geduld de juiste personen af. Dat kost veel tijd. Als wij een levering doen, dan zijn onze jongens zo twee, drie weken bezig om alle handtekeningen op te halen om het geld vrij te laten komen. Dat is nu eenmaal het proces.” Lokale contacten “Bij Afrikaanse landen wordt vaak aan corruptie gedacht, maar ik kom dat zelf niet tot nauwelijks tegen. Misschien is dat omdat we met internationale geldstromen werken. Soms is het lastig om je goederen uit de haven los te krijgen. Er is altijd wel een reden te verzinnen waarom je goederen niet weg zouden mogen. Kleingeld-corruptie. We bellen dan met de juiste persoon, die dan druk uitoefent om toch de goederen vrij te geven. Dat lokale netwerk moet je wel hebben. Het kost tijd en je moet stevig in je schoenen staan, maar als je volhoudt werkt het.”

Een mobiele röntgenkliniek onderweg in Soedan.

Incoterms “De keuze voor de ene of de andere Incoterms-conditie hebben we niet altijd in de hand. In de tender voor Soedan stond gewoon DAP als eis. Wij hadden het liefste CIP-geleverd. Je accepteert zoiets omdat je de tender wilt hebben. Maar ja, dan kom je er achter dat geen enkele verzekeringsmaatschappij het laatste stuk van de haven naar

“ Meestal dicteert de tender welke Incoterms-conditie we moeten hanteren.”

Khartoum wil verzekeren. Meestal dicteert de

ringen. In de periode dat er oorlog in Darfur was, reed ik met mijn agent in een Jeep door het land. Bij de controleposten stonden dan wel van die jongens met grote mitrailleurs, maar toch was de sfeer niet bedreigend. Uiteindelijk doe je zoveel zaken in dat soort landen dat je het risico beter kunt inschatten. Maar als ik er zelf niet heen durf, dan doe ik

tender de Incoterms-regel. Dan kun je wel

ditie in de tender verstandiger is. In andere

met het bedrijf daar ook geen zaken. Dus lan-

zeggen: dat doe ik niet, maar dan krijg je min-

gevallen calculeer je het in als risico.”

den als Somalië of de Centraal Afrikaanse Ru-

punten bij de afweging. Degene die de ten-

briek doen we niet. In ieder geval niet op dit

deromschrijving maakt, realiseert zich soms

Fysieke risico’s

moment. Dat is ergens wrang, want tbc komt

de effecten van zo’n Incoterms-regel niet. In

“Of we overal zaken durven doen, gezien de

in heel Afrika voor. Het is een poor man’s di-

enkele gevallen ben je er op tijd bij en kun je

spanningen in bepaalde gebieden? In het be-

sease. Hoe minder structuur er in een land is,

uitleggen waarom een andere Incoterms-con-

gin hadden we een verzekering tegen ontvoe-

hoe lastiger om de ziekte uit te bannen.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Nederland is sterk afhankelijk van de internationale handel. Wat zijn de perspectieven voor 2018?

Elmar Otten

Economische vooruitblik 2018

De stand van Nederland Vanuit Nederland gezien bestaat de wereld vooral uit buitenland. De internationale handel genereert een groot deel van ons inkomen. Globe magazine vroeg Raoul Leering, hoofd Internationaal Handelsonderzoek bij ING en columnist in dit blad, om de stand van zaken op te maken en vooruit te blikken naar 2018. Hoe is het gesteld met de concurrentiepositie en innova-

Wat zijn de vooruitzichten voor de wereldhandel?

tiekracht van Nederland?

“De wereldhandel zal dit jaar het hoogste groeicijfer op de bor-

“Nederland staat op zo’n beetje alle internationale ranglijstjes in

den zetten sinds 2010. Wij verwachten een- voor de prijsstijging

de top, vooral als het om concurrentiekracht gaat. Maar dat wil

gecorrigeerde- toename van om en nabij 5%. Maar laten we

niet zeggen dat het bedrijfsleven geen kansen laat liggen. Zo

niet vergeten dat het makkelijk groeien is ten opzichte van een

vervult Nederland bij de doorvoer en wederuitvoer van goede-

slecht jaargemiddelde zoals dat van 2016. Na het herstel aan

ren op dit moment vooral de functie van ‘Gateway to Europe’.

het einde van 2016 is er dit jaar niet eens zo heel veel extra groei

Nederland zou echter ook de ‘Gateway to the world’ kunnen

nodig geweest om in 2017 op een veel hoger jaargemiddelde

zijn. De binnenvaartschepen, treinen en vrachtwagens die nu

voor de handelsomvang uit te komen dan in 2016. Volgend jaar

vanuit onze havens grondstoffen, halffabrikaten en eindproduc-

verdwijnt deze steun in de rug waardoor de groei in 2018 zal

ten naar het Europese achterland vervoeren, komen nu vaak

terugvallen naar circa 3%. Daarmee keert de handelsgroei gros-

nauwelijks gevuld terug. Een gemiste kans.”

so modo terug naar het tempo waarmee de wereldeconomie momenteel groeit. De groei van de importvraag vanuit de voor Nederland belangrijke afzetlanden zal in dezelfde orde van grootte liggen.” Wordt 2018 het jaar van het protectionisme? “Opvallend genoeg is er nauwelijks sprake van toename van het protectionisme sinds Trump aan de macht is. Integendeel, volgens de laatste zesmaandelijkse meting die tot en met oktober 2017 loopt is het gemiddelde aantal door G20-landen genomen handelsbelemmerende maatregelen gehalveerd tot drie per maand. Het aantal genomen handelsbevorderende acties van

Raoul Leering, ING

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

overheden blijft ondertussen stabiel op zes per maand. Alhoewel de omvang van het pakket producten dat hiervan profiteert

In de eerste helft van 2017 werden 6,7 miljoen meer containers in de Rotterdamse haven verwerkt dan het jaar ervoor. Een stijging van ruim 9 procent.

nu kleiner is dan voorheen, laten deze cijfers zien dat de protec-

en dat is al gaande blijkt uit enquêtes, zorgt ook voor minder

tionistische wind in de politiek gelukkig nog niet tot veel feitelijke

groei van de Britse bestedingen.

schade heeft geleid. Recente maatregelen die helpen, zijn on-

Maar de meeste schade treedt op als er geen afspraken komen

der andere het sinds februari 2017 van kracht zijnde Bali- ak-

over de handelsrelatie na maart 2019, als het VK uit de EU stapt.

koord. Dit akkoord leidt tot een vermindering van allerlei proce-

Nederland wordt dan bovengemiddeld geraakt omdat onze eco-

dures, bijvoorbeeld aan de grens. Ook de uitbreiding in 2016

nomie voor 3,5% afhankelijk is van de Britse vraag naar Neder-

van het ITA- akkoord dat handel bevordert in de ICT- produc-

landse producten en diensten, ruim twee maal het gemiddelde in

ten- en diensten is positief voor de groei van de wereldhandel.

de EU. Als er geen handelsakkoord gesloten wordt zal de EU de

Deze veelal onderbelichte positieve ontwikkelingen nemen niet

importtarieven van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) toepas-

weg dat een versnelling van protectionisme op de loer blijft lig-

sen op Britse export naar de EU. Omgekeerd zal het VK dan,

gen. Als het verkeerd afloopt met de (her)onderhandeling van

hoogstwaarschijnlijk, dezelfde tarieven in rekening brengen. Die

Nafta en China, is de kans reëel dat protectionistische maatre-

WTO- invoertarieven variëren per productgroep. Voor hout, pa-

gelen van stal gehaald worden. Bij mislukking van de Brexit-on-

pier, mineralen en metalen zijn de invoerheffingen met 1 à 2%

derhandelingen kan dat op termijn eveneens de uitkomst zijn.”

bijvoorbeeld laag. Maar voor dranken, tabak, suiker, snoepgoed en zuivel gelden er tarieven van 20 tot 43%. Bijna 70% van de

Hoe hard zal de Brexit-klap zijn?

Nederlandse exporten naar het VK krijgen te maken met een hef-

“Hoe langer het duurt voordat er zicht is op de inhoud van de

fing van 2,5-5,0%. Dit zijn onder andere (petro-) chemische pro-

toekomstige handelsrelatie tussen de EU en het VK, hoe meer

ducten en elektrische apparaten; goederen waarin de Neder-

de schade van onzekerheid toeneemt. Het zet de investeringen

landse exporteurs traditioneel sterk zijn vertegenwoordigd.

in het VK en de koers van het Britse pond onder druk. Beide

Echter, exporten van groente, fruit, vlees & bloemen (vormen

tendensen zijn slecht nieuws voor Nederlandse ondernemers

11% van de totale exporten naar het VK) worden dan belast met

die exporteren naar het VK of daar een vestiging hebben. Een

een hoog tarief, variërend van 10,5-17,5%. Bekeken naar het

goedkoper pond maakt onze producten en diensten duurder

totale exportpakket zou voor de Nederlandse exporteurs een im-

en tast de koopkracht van de Britten aan omdat het de inflatie

portheffing gaan gelden van gemiddeld 5,5%. Dit is hoger dan

opjaagt. Een rem op de buitenlandse investeringen in het VK,

het gemiddelde in de EU (4,9%).” globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Anneke Huybens e.a.

Wet- en regelgeving 2018

5 wijzigingen om niet te missen De weten regelgeving voor de internationale handel staat nooit stil. De ledenadviseurs van evofenedex selecteerden vijf wijzigingen in 2018 waarvan u op hoogte moet zijn. Anneke Huybens is ledenadviseur Internationaal Ondernemen bij evofenedex.

Lees ook het artikel op pagina 24 met btw-wijzigingen. 1 REX

is gebaseerd op een certificaat van oorsprong

Om in het kader van het CETA-verdrag te

(Form A, afgegeven door de bevoegde autori-

kunnen profiteren van verlaagde tarieven bij

teiten) en een factuurverklaring. Het REX-sys-

zendingen van meer dan € 6.000 moeten ex-

teem wordt de nieuwe grondslag.

porteurs in de EU zich voor 1 januari 2018

Op 1 januari 2018 starten de volgende be-

registreren als geregistreerd exporteur (REX).

gunstigde APS-landen met de registratie van

Wanneer een exporteur zich registreert, ont-

hun exporteurs: Afghanistan, Armenië, Boli-

vangt deze van de Douane een REX-nummer.

via, Eritrea, Gambia, Guinee, Ivoorkust, Mala-

Een geregistreerde exporteur kan vervolgens

wi, Mozambique, Myanmar, Niger, Rwanda,

zelf een zogenoemde oorsprongsverklaring

Sri Lanka, Swaziland, Syrië en Tanzania.

afgeven en hoeft niet meer apart een vergunning bij de Douane aan te vragen (dit kan dus niet met een EUR-1 / factuurverklaring). Aanvraagformulier: bit.ly/2AHlubV

Zie voor een totaal overzicht: bit.ly/2mrLIg3 Overzicht preferentielanden Regelmatig wijzigen de landen waarmee de

2 APS LANDEN form-A

EU afspraken heeft over tariefpreferenties.

Door het stelsel van algemene tariefpreferen-

Een actueel en compleet overzicht is te vin-

ties (APS) kunnen producten uit ontwikke-

den via de website van de Duitse douane:

lingslanden (zogenoemde begunstigde lan-

https://wup.zoll.de/wup_online/index.php

den) de Unie worden ingevoerd tegen een verlaagd of nultarief. Het bestaande certificeringssysteem voor deze categorie goederen

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

“ Het REXsysteem krijgt steeds meer toepassingen.”

3 Herbeoordeling vergunningen

4 Wijziging HS/GN-codes per 1-1-2018

Download de publicatie via:

Houders van douanevergunningen moeten

De Europese Commissie heeft de nieuwste

sinds 1 mei 2016 voldoen aan de voorwaar-

versie van de Gecombineerde Nomenclatuur

den van het Douanewetboek van de Unie

(GN) gepubliceerd. Deze versie is van toepas-

(DWU). De Douane heeft tot 1 mei 2019 de

sing per 1 januari 2018. Heeft uw bedrijf te ma-

Per 25 mei 2018 is de Algemene verordening

tijd om bestaande vergunningen te herbeoor-

ken met douaneaangiftes? Kijk dan goed of er

gegevensbescherming (AVG) van toepassing.

delen dan wel te vervangen. Dit proces loopt

wijzigingen zijn in goederencodes.

Dat betekent dat er vanaf die datum dezelfde

dus ook in 2018 door. Er wordt beoordeeld

De gecombineerde nomenclatuur vormt de

privacywetgeving geldt in de hele EU. De hui-

op basis van de eisen voor de AEO-vergun-

basis voor de aangifte van goederen (a) bij in-

dige privacywet in Nederland, de Wet be-

ning “douanevereenvoudigingen” waarvoor

voer of uitvoer of (b) die vallen onder handels-

scherming persoonsgegevens (Wbp), geldt

minimaal geldt:

statistieken binnen de Unie. Goederen moe-

dan niet meer. De AVG bouwt inhoudelijk

• Het bedrijf is in het verleden de douane-

ten worden ‘ingedeeld’ in de juiste GN-code.

voort op de Wbp maar versterkt de privacy-

verplichtingen zorgvuldig nagekomen.

Deze indeling vormt de basis voor alle doua-

rechten van betrokkenen en breidt deze uit.

• Het bedrijf voert een deugdelijke handels-

neaangiften bij in- of uitvoer. De indeling van

Ook krijgen bedrijven meer verantwoordelijk-

en/of vervoersadministratie, die passende

de goederen bepaalt het percentage aan in-

heden en verplichtingen. De Europese priva-

douanecontroles mogelijk maakt.

voerrechten dat moet worden afgedragen en

cytoezichthouders (in Nederland: de Autoriteit

• Het bedrijf is financieel gezond.

hoe de goederen worden behandeld voor

Persoonsgegevens) krijgen de bevoegdheid

• Er is voldoende vakbekwaamheid over

statistische doeleinden. De GN is dus een be-

hogere boetes op te leggen bij overtredingen;

douanezaken beschikbaar in het bedrijf.

bit.ly/2zDC4MH 5 Privacywetgeving

langrijk werkinstrument voor het bedrijfsleven

boetes kunnen oplopen tot 20 miljoen euro of

Bedrijven waarbij nog geen beoordeling heeft

en de Europese douanediensten. De codes

4% van de wereldwijde jaaromzet.

plaatsgevonden wordt geadviseerd snel aan

van de Gecombineerde Nomenclatuur be-

de slag te gaan met de check of aan deze ei-

staan uit zes cijfers aangevuld met extra co-

sen wordt voldaan.

des die uit twee cijfers bestaan. globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Ariane van den Berg

Zoveel landen, zoveel btw-regelingen. De belangrijkste wijzigingen voor 2018 op een rij.

Btw-wijzigingen 2018 Dat het nieuwe kabinet het lage btw-tarief gaat verhogen, zullen de meeste mensen

Lees ook het artikel over het BTW ACTIE PLAN op pagina 26. 1 Afschaffing btw-landbouwregeling in Nederland

btw-consequenties van het internationaal zaken doen.

BTW-PLAZA. Zij is gespecialiseerd in het adviseren van ondernemingen over de

Ariane van den Berg werkt als btw-adviseur voor Van Driel Fruijtier btw-advies /

hebben mee gekregen. Welke btw-wijzingen staan er nog meer op stapel?

Door de afschaffing van de landbouwregeling worden landen

serland. Zodra een onderneming voor de btw geregistreerd is

tuinbouwers, bosbouwers en veehouders die deze regeling nu

kan er voor alle leveringen geen gebruik meer gemaakt worden

toepassen vanaf 2018 btw-plichtig. Zij zijn daarom vanaf 2018

van de verleggingsregelingen (afnemer draagt de btw af).

administratieplichtig en moeten facturen met btw uitreiken aan

Het standaard tarief in Zwitserland en Liechtenstein gaat in

hun afnemers en periodiek btw-aangifte doen.

2018 van 8% naar 7,7%.

Verleent uw onderneming nu diensten aan ondernemingen in de landbouwregeling dan kan het aantrekkelijk zijn deze nog zo veel mogelijk in 2017 te verrichten. Voor bepaalde prestaties

3 Twee GCC-staten klaar voor het invoeren van een btw-systeem per 1 januari 2018

aan ondernemingen die nu de landbouwregeling toepassen

Van de zes GCC-landen (Gulf Cooperation Council) die hebben

geldt in 2017 nog een tarief van 6% terwijl deze prestatie vol-

afgesproken btw in te voeren voor 1 januari 2019, zijn alleen de

gend jaar onder het 21% tarief kan vallen. Voor uw afnemer kan

Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-ArabiĂŤ klaar voor de

het juist voordeliger zijn als hij de prestaties in 2018 afneemt

invoering op 1 januari 2018. Ondernemingen kunnen zich nu

omdat hij dan recht op btw-aftrek heeft.

voor de btw-registreren. Uw onderneming kan vanaf 2018 geconfronteerd worden met 5% btw op diensten en goederenle-

2 Buitenlandse onderneming eerder btw-plichtig in Zwitserland maar tarief gaat omlaag.

in Zwitserland en / of Liechtenstein wordt btw-plichtig in Zwit-

veringen in de betreffende landen. De landen hebben aangegeven dat er voor ondernemingen uit het buitenland mogelijkheden

Vanaf 1 januari 2018 wordt niet langer gekeken naar de lokale

zullen zijn de betaalde btw terug te vorderen.

omzet in Zwitserland en Liechtenstein maar naar de wereldom-

Importeert een onderneming goederen, koopt ze lokaal goede-

zet om te bepalen of een buitenlandse onderneming btw-plich-

ren in die binnen de GCC weer verkocht worden of levert ze

tig is in Zwitserland. Een onderneming met een totaal jaarom-

diensten in deze landen dan wordt de onderneming eventueel

zet van meer dan CHF 100.000 die belaste prestaties verricht

btw-plichtig. Is de afnemer een lokale onderneming dan kan de

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

btw in de regel verlegd worden en is btw-registratie niet nodig.

tingdienst afgedragen zal worden. Duitsland is echter nog niet

In bepaalde ‘free zones’ in de Verenigde Arabische Emiraten

zo enthousiast. Zij heeft weinig vertrouwen dat andere lidstaten

vallen goederen en diensten leveringen buiten het bereik van

de aan hen verschuldigde btw volledig incasseert.

de btw zoals bij een douane-entrepot.

De online platforms zoals e-Bay en Amazon zullen in de toe-

De andere vier GCC-landen (Bahrein, Oman, Qatar en Koeweit)

komst, als het aan de Europese Commissie ligt, verantwoorde-

moeten nog een introductiedatum publiceren.

lijk worden gehouden voor het niet afdragen van de btw door leveranciers op het platform. Deze fraude door met name Chi-

4 Slowakije voert de mogelijkheid in gebruik te maken van een fiscaal vertegenwoordiger

nese retailers neemt steeds grotere proporties aan. De Europese Commissie wil ook de vrijstelling van import btw

Een niet-Slowaakse onderneming die goederen importeert of

op kleine zendingen van buiten de EU afschaffen om valse con-

intracommunautair verwerft in Slowakije, die aansluitend bin-

currentie voor EU ondernemers te voorkomen.

nen de EU verder geleverd of geëxporteerd worden, kunnen een vertegenwoordiger aanwijzen voor deze transacties. Hier-

6 ‘VAT split payments’

door is het niet langer nodig voor de onderneming om zich voor

Een aantal lidstaten voert op eigen initiatief anti-fraude maatre-

de btw te registreren. Er kan geen gebruik gemaakt worden

gelen in zoals de ‘VAT split payment’ waarbij de af te dragen

van een fiscaal vertegenwoordiger als de onderneming al voor

btw naar een speciale btw-rekening van de leverancier wordt

de btw geregistreerd is in Slowakije.

overgemaakt. Deze onderneming kan de btw die binnenkomt verrekenen met de aan de Belastingdienst verschuldigde btw.

5 E-commerce

Met name Roemenië en Italië willen dit systeem steeds verder

Vanaf 2021 zou de btw op online verkopen aan particulieren via

introduceren. Polen heeft de introductie per 1 januari 2018

een One Stop Shop systeem moeten verlopen waarbij de in

voorlopig uitgesteld tot 1 april 2018.

een ander EU-land af te dragen btw via de Nederlandse belasglobe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Het Europese btw-stelsel gaat de komende vier jaar flink veranderen. Een vooruitblik.

Charles van den Berg

Btw-actieplan komt er aan! Het Europese btw-stelsel gaat op de schop. Door de jaren heen is hier veel over gesproken, maar het lijkt erop dat het er nu daadwerkelijk van gaat komen. De EUCommissie heeft vorig jaar een omvangrijk plan gelanceerd, het BTW ACTIE PLAN, op

VAT-partners en trainer voor evofenedex.

Charles van den Berg is VAT-specialist bij

basis waarvan het Europese stelsel ingrijpend gewijzigd moet gaan worden.

Recent heeft de commissie daar een vervolg

kwalificeren als Certified Taxable Person

aan gegeven. De uitvoering van het BTW AC-

(CTP). Deze CTP is op hoofdlijnen vergelijk-

TIE PLAN gaat plaatsvinden in de periode

baar met de AEO certificering voor douane-

2017 – 2022. Als alle plannen uitgevoerd wor-

doeleinden. Het zijn van een CTP geeft een

den, zal dat ondernemers hoe dan ook raken.

ondernemer een bepaalde ‘status’ op basis

Op dit moment is het nog te vroeg om nader in

waarvan hij bepaalde vereenvoudigde proce-

te gaan op deze voorstellen. Globe magazine

dures mag toepassen.

zal over de ontwikkelingen blijven berichten. Vooruitlopend op de grote wijzigingen zoals

Vereenvoudiging transportbewijzen

hierboven genoemd, zijn er in oktober ook

(CTP-status verplicht). Als de ondernemer de

voorstellen gedaan die per 1 januari 2019 in

CTP-status heeft, staat het vervoer naar een

moeten gaan. Goedkeuring door alle lidstaten

andere lidstaat vast als hij over twee docu-

is nog wel noodzakelijk. Het gaat om de vol-

menten beschikt uit een lijst van acht verschil-

gende onderwerpen:

lende documenten waaruit hij kan kiezen.

Invoering van de CTP-status voor onder-

Verplichte toepassing ‘call of stock’ regime

nemers

(CTP-status verplicht). Indien bepaalde goe-

Ondernemers krijgen de mogelijkheid zich te

deren op voorraad worden gehouden door de

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

“Al op 1 januari 2019 wijzigen de nodige btw-regels.”

ketentransacties

CTP

transp

ort

actie

plan

BTW

2018

btw nr.

2022

call of stock

itief

deﬁn

em syste

2022

afnemer in een andere lidstaat (goederen zijn

mers met zekerheid vaststellen waar in de

weigerd. Daarnaast wordt ook het correct

nog niet geleverd), moet de leverancier zich in

keten de levering plaatsvindt.

indienen van de ‘Listing’ (het overzicht waarin een

de meeste landen registreren voor de btw

ondernemer

intracommunautaire

omdat hij goederen heeft overgebracht naar

Verplichte vermelding btw-nummer

transacties per afnemer specificeert) een

het land van de afnemer. Sommige landen

Alhoewel iedere adviseur zal adviseren het

voorwaarde voor de toepassing van het 0%

hebben daarvoor een vereenvoudigde rege-

btw-nummer van de klant op te vragen, te ve-

btw-tarief.

ling ter voorkoming van die registratie. Op ba-

rifiëren in de VIES-database en te vermelden

sis van dit voorstel dient elke lidstaat deze

op de factuur, is dit gek genoeg geen wettelij-

vereenvoudiging toe te passen zodat registra-

ke verplichting voor de toepassing van het 0%

tie in een ander land wordt voorkomen.

btw-tarief bij een intracommunautaire leve-

Verduidelijking ketentransacties

den kan aantonen dat de afnemer een

Verdieping in btw en internationaal ondernemen

(CTP-status verplicht). Bij ketentransacties

btw-ondernemer is, volstaat dat. Dat gaat

8 maart 2018 • Rosmalen

bestaat momenteel veel onduidelijkheid over

veranderen. Op basis van dit voorstel wordt

Een compacte training waarin de deel-

de vraag in welke stap van de keten de goe-

het

nemers internationale btw-vraagstuk-

deren naar een andere lidstaat worden ver-

btw-nummer van de klant een wettelijke ver-

ken analyseren.

voerd (de intracommunautaire levering). Op

plichting. Bij het ontbreken van het btw-num-

www.evofenedex.nl/opleidingen/btw

basis van deze nieuwe regel kunnen onderne-

mer van de klant wordt het 0% btw-tarief ge-

ring. Zolang een ondernemer op andere gron-

opvragen

controleren

van

het

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Nederlandse ondernemers profiteren sterk van de handelsakkoorden die de EU afsluit. Deze tien verdragen zijn interessant om te volgen.

Wilco Heiwegen

Verenigd Koninkrijk Op 29 maart 2019 verlaat het VK de EU. Per die datum zijn goede handelsafspraken nodig die de handel van- en naar het VK eenvoudig laten verlopen. De onderhandelaars spraken de hoop uit in december te starten met gesprekken over de Verenigde Staten

nieuwe handelsrelatie. Zie ook pagina 30.

De in 2013 gestarte onderhandelingen liggen momenteel stil. Bij het ontbreken van een handelsakkoord tussen de EU en de VS ervaren ondernemers momenteel forse handelsbelemmeringen, met name als het gaat om grensformaliteiten en administratieve rompslomp. Steeds

Mexico

vaker stellen experts dat het herope-

Sinds 2000 bestaat een handelsak-

Mercosur: Argentinië, Brazilië,

nen van de onderhandelingen ook

koord met Mexico, maar dit akkoord

Paraguay, Uruguay en

positief zou uitpakken voor de geo-

wordt gemoderniseerd. Na de ver-

Venezuela.

politieke positie van de VS. Eerder

kiezingen van Trump in de VS raak-

De onderhandelingen duren al 17

gaf Trump aan geen voorstander te

ten de onderhandelingen in een

jaar, maar doel is dat dit jaar de on-

zijn van handelsakkoorden.

stroomversnelling. Inzet is voor het

derhandelingen worden afgerond.

einde dit jaar de onderhandelingen

Een akkoord wordt in 2018 ver-

af te ronden.

wacht. De Europese commissie laat weten dat tijdens de veertiende onvan onderwerpen voortgang is geboekt. Heikel punt blijven de tarieven voor rundvlees.

Ondernemen bij evofenedex.

Wilco Heiwegen is beleidsadviseur Internationaal

derhandelingsronde in oktober op tal

Tien verdragen om in de gaten te houden

Handelsakkoorden

Handelsverdragen nemen handelsbelemmeringen weg en vereenvoudigen de handel met andere landen. Met een ludieke actie reikte evofenedex deze zomer een top-10 van af te sluiten handelsakkoorden aan de onderhandelaars van het nieuwe kabinet, met de oproep versneld handelsakkoorden af te sluiten. Premier Rutte benadrukte toen nogmaals: “Wij zijn voor handelsakkoorden”. Maar hoe staat het nu met de onderhandelingen van deze top-10?

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Japan Op 6 juli 2017 presenteerden de onderhandelaars van de Europese Commissie en Japan overeenstemming over een principeakkoord. Maar de onderhandelingen zijn nog niet afgerond, met Turkije

name op het gebied van investeringsbescherming. Een finaal ak-

Sinds 1995 vormen de Europese Unie en

koord wordt in 2017 nog verwacht. Vooral Nederlandse machine-

Turkije gezamenlijk een douane-unie.

bouwers, farmaceutische bedrijven en boeren kunnen hun con-

Brussel wil de douane-unie uit te breiden

currentiepositie verbeteren door een handelsakkoord met Japan.

met afspraken op het gebied van land-

Nederlandse bedrijven exporteren nu al voor drie miljard euro aan

bouw, handel in diensten en overheids-

goederen naar Japan en importeren voor ruim acht miljard euro.

aanbestedingen. Op dit moment onder-

Naar verwachting neemt de totale handel tussen de EU en Japan

handelt de Europese Raad over de

door een akkoord met bijna honderd miljard euro extra toe.

vaststelling van het mandaat. Gegeven de politieke situatie in Turkije wordt op de korte termijn geen voortgang verwacht.

Filipijnen India

In december 2015 startten de onderhan-

De onderhandelingen startten in 2007 en

delingen tussen Brussel en Manilla. De

zitten na 12 onderhandelingsrondes in een

tweede

impasse. Pas als de ambities en verwach-

plaats van 13 tot en met 17 februari

tingen van beide partijen weer nader tot

2017. Een derde ronde is nog niet inge-

elkaar komen, is hervatting van de onder-

pland.

onderhandelingsronde

handelingen mogelijk.

Indonesië De Europese Commissie en Indonesië maken gestaag voortgang in de onderhandelingen. Dit laat de Europese Commissie weten, na afloop van de derde onderhandelingsronde (11 – 15 september) in Brussel. Tijdens de derde on-

Australië en Nieuw-Zeeland

derhandelingsronde is onder andere onderhandeld over energie, grondstoffen,

Inmiddels is er groen licht de onderhande-

regels van oorsprong en markttoegang voor overheidsopdrachten. De volgen-

lingen te starten. Op 13 september 2017

de onderhandelingsronde vindt plaats in het eerste kwartaal van 2018.

deed de Europese Commissie hiertoe een aanbeveling aan de Europese Raad, inclusief een voorstel voor een mandaat. Verwacht wordt dat de onderhandelingen volgend jaar starten. De export naar Australië en Nieuw-Zeeland bedraagt op dit moment zo’n 3 en 0,5 miljard euro aan goederen, tegenover een import van zo’n 1 en 0,4 miljard.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

vond

Arjen van Dijkhuizen

Het aantreden van de protectionistische Trump maakte veel zorgen los over het effect van zijn aangekondigde beleid op de wereldhandel. Vooralsnog zit de groei er echter flink in.

Wereldhandel herstelt ondanks “Trump-risico’s” In november 2016 won Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen van Hillary Clinton. In zijn verkiezingscampagne speelde hij de protectionistische kaart. Hij deed dat om kiezersgroepen te trekken die wel de verliezers van globalisering worden genoemd.

Niet zo vreemd dat vorig jaar de zorgen over anti-globalisering toenamen. Toch is de wereldhandelsgroei ondanks deze zorgen sinds eind 2016 juist versneld. bij het Economisch Bureau van ABN AMRO.

Arjen van Dijkhuizen is als senior econoom werkzaam

Dit gebeurde nog geen half jaar nadat de Britten voor een Brexit hadden gestemd.

Tussen 2012 en 2016 was er met de wereldhandel iets bijzon-

delsrestricties. Deels was deze zwakte echter conjunctureel

ders aan de hand. Historisch groeit de wereldhandel meestal

van aard. De groei van de industriële productie bereikte in

sneller dan het mondiale BBP, behalve tijdens recessies of

2015 het laagste punt sinds de mondiale kredietcrisis. De

scherpe groeivertragingen. Dat eerste weerspiegelt dat de

zwakke conjunctuur had een extra dempend effect op de we-

wereldeconomie in de loop der tijd steeds meer verweven is

reldhandel.

geraakt. Maar in de periode 2012-2016 bleef de groei van de wereldhandel opvallend zwak ten opzichte van de mondiale

Groeiversnelling

BBP-groei. In een ECB-rapport uit september 2016 wordt ge-

Het beeld is in het afgelopen jaar flink veranderd, ondanks

wezen op een aantal structurele factoren die de aanhoudende

toegenomen zorgen over de opkomst van protectionisme.

zwakte van de wereldhandelsgroei verklaren. Denk aan het

Sinds eind 2016 is de wereldhandelsgroei versneld, van 1,4%

stijgende aandeel van opkomende landen in de wereldecono-

in 2016 naar 4,4% j-o-j in de eerste acht maanden van dit jaar.

mie (die gemiddeld minder op handel gericht zijn dan de wel-

Alternatieve indicatoren, zoals de Harper containerindex en

varende landen), een verschuiving van de verwerkende indus-

de Baltic Dry index laten een vergelijkbaar beeld zien. Deze

trie naar dienstverlening, de afnemende invloed van de

opleving gaat samen met de versnelling van de mondiale

opkomst van mondiale productieketens en non-tarifaire han-

BBP-groei en de mondiale industriële productie. De wereld-

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Ondanks de aangekondigde protectionistische koers van president Trump lijken de gevolgen vooralsnog mee te vallen.

wijde inkoopmanagersindex voor de verwerkende industrie

zo’n 5% in waarde gestegen ten opzichte van de dollar), ook

bereikte in de afgelopen twee maanden het hoogste punt in

al blijft China op de watchlist staan.

zesenhalf jaar. Dit wordt ook weerspiegeld in de verhoging van groeiramingen van ABN AMRO voor een aantal belangrij-

Risico’s protectionisme niet verdwenen

ke landen (zoals eurozone, China en Japan) in de loop van dit

Toch is het handelsbeleid van de VS een stuk assertiever ge-

jaar. Al met al is de verwachting dat de groei van de wereld-

worden onder Trump. Zo is Trump gelijk na zijn aantreden uit

handel in 2017-18 versnelt naar 4%. Daarmee zou de wereld-

de onderhandelingen over TPP (vrijhandelsverdrag tussen

handel voor het eerst sinds 2011 weer sneller groeien dan de

landen gelegen aan de Grote Oceaan) gestapt. Onderhande-

wereldeconomie.

lingen over herziening van het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA lopen nog en het risico bestaat dat de VS

Trump

dit verdrag zullen opzeggen. Verder maakte de VS onlangs

Dit herstel van de wereldhandel is vooral conjunctureel be-

bekend te gaan onderzoeken of China op een oneerlijke wijze

paald en niet doorkruist door het aantreden van Trump. Daar-

beslag legt op Amerikaanse technologie en intellectueel ei-

bij heeft meegeholpen dat voor Trump’s verkiezingsretoriek

gendom. Dat kan op termijn tot Amerikaanse sancties leiden

geldt dat de soep vooralsnog niet zo heet wordt gegeten als

en mogelijke vergeldingsmaatregelen. Meer recent kondigde

deze is opgediend. Zo heeft Trump gedreigd op de eerste dag

de VS aan countervailing duties te gaan heffen op bepaalde

van zijn presidentschap China te zullen bestempelen als ‘wis-

Bombardier-vliegtuigen. Canada en het VK hebben al ge-

selkoersmanipulator’ en te straffen met invoertarieven oplo-

dreigd met tegenmaatregelen. Al met al zijn de risico’s die

pend tot 40%. ABN AMRO is in haar basisscenario nooit uit-

verband houden met protectionisme niet verdwenen. Een ver-

gegaan van een majeure handelsoorlog tussen de VS en

dere beweging richting protectionisme in de VS en daarbuiten

China. Daarvoor zijn de onderlinge belangen te groot. Boven-

blijft een risico voor de wereldhandel. Het zou met name die

dien blijkt Trump China nodig te hebben bij het indammen van

landen raken waarvan het groeimodel in sterke mate is geba-

het gevaar uit Noord-Korea. In oktober bracht het Amerikaan-

seerd op de internationale handel. Mexico, Canada en China

se ministerie van Financiën weer een halfjaarrapport over wis-

zijn het meest gevoelig voor protectionisme vanuit de VS.

selkoersbeleid uit. Daarin werden recente veranderingen in

Handelsland Nederland heeft echter ook bar weinig bij te win-

het Chinese wisselkoersbeleid geprezen (de yuan is dit jaar

nen bij meer protectionisme. globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Winnie van der Wal

Maak kennis met de snelst groeiende retailmarkt ter wereld: Pakistan

Verrassend kansrijk

Pakistan Weinig mensen zullen bij Pakistan in de eerste instantie denken

nodige problemen de snelst groeiende retailmarkt ter wereld. De veiligheidssituatie is de afgelopen jaren sterk verbeterd, en Zaken op de Nederlandse Ambassade in Islamabad.

Winnie van der Wal is eerste ambassadesecretaris Economische

aan handelskansen. Toch is het land naast een land met de

in verschillende sectoren, waaronder landbouw en havens, is er vraag naar Nederlandse expertise. Pakistan is het zesde grootste land ter wereld

ners’, nu staat er een hele rij met Chinese za-

qua inwonersaantal. De economie groeit snel:

kenmensen. Het is jammer dat er niet meer

de komende jaren wordt een jaarlijkse groei

Nederlanders zijn die de kansen hier benutten

van meer dan 5,5% voorspeld. Er is (nog) wei-

– 200 miljoen mensen, lage arbeidskosten en

nig concurrentie, waardoor er veel winst te

men kan goed terecht met Engels.”

behalen valt. Ter illustratie: Unilever Pakistan behaalde tussen 2005 en 2010 een samen-

De handel tussen Nederland en Pakistan is op

gestelde jaarlijkse groei van 16,1% - wereld-

dit moment inderdaad nog beperkt. Zo vindt

wijd was dit 5,8%. De grote Nederlandse be-

maar 0,1% van onze goederenexport zijn weg

drijven zijn al jaren actief in Pakistan, maar

naar Pakistan. Wel groeide de export vorig jaar

nog weinig kleinere bedrijven nemen de stap.

met 44% ten opzichte van een jaar eerder, tot

Paul Obers, Hato Lightning: “Toen ik vier jaar

534 miljoen euro. Nederland exporteert met

geleden voor het eerst naar Pakistan ging

name olie en olieproducten, machines voor in-

stond ik bij de douane alleen in de rij ‘foreig-

dustrie en landbouw, en chemische stoffen. In

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

“ Bij de douane staat nu een hele rij Chinese zakenmensen.”

Het Kachura meer in het noordelijke district Skardu.

2016 was Nederland de op-een-na grootste

Industry (OICCI) in Karachi geeft aan dat in juli

sen provinciale en nationale regelgeving. Hier

investeerder in Pakistan, na China. Dit was

van dit jaar bijna 60% van de ondervraagden

kan de ambassade een rol spelen, bijvoorbeeld

met name te danken aan een investering van

een significante vermindering in gevaar ziet

door het geven van informatie en tips, bemid-

Friesland Campina van â&#x201A;Ź 430 miljoen.

ten opzichte van augustus 2013. De actuele

delen in contact met de autoriteiten of het zoe-

situatie wordt beschreven in het reisadvies

ken van een zakenpartner. Ook voeren we za-

van Buitenlandse Zaken.

kenpartnerscans uit. Dat doen we graag, want

Raadpleeg het reisadvies Het beeld van Pakistan als onveilig weerhoudt

we zien in Pakistan op verschillende terreinen

veel Nederlandse bedrijven van zakendoen in

De moeite waard

het land. De veiligheidssituatie is de afgelopen

Zakendoen in Pakistan gaat ook zeker ge-

jaren echter sterk verbeterd door anti-ter-

paard met uitdagingen. De weten regelge-

Meer winkels

reuroperaties. Het aantal terroristische aan-

ving verandert regelmatig en is soms niet

De economische groei in Pakistan is de afgelo-

slagen daalde in 2015 met 40% en in 2016

transparant. Ook verschillen de eisen op bij-

pen jaren ook ten goede gekomen aan de arme

nog eens met 28%. Onderzoek door de Over-

voorbeeld voedselkwaliteit soms tussen pro-

bevolking, waardoor nu ruim een derde van de

seas Investors Chamber of Commerce and

vincies onderling, en bestaat er spanning tus-

bevolking tot de middenklasse behoort. Ter ver-

kansen voor Nederlandse ondernemers.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

De Badshahi moskee in Lahore werd opgeleverd in 1673.

gelijking, in India is dit 16%. De grootte van de

sorize, Timberland en de meeste grote sport-

middenklasse zal de komende jaren die van het

merken hebben winkels in Pakistan. Hyundai

VK en Italië voorbijstreven. Het besteedbare in-

Motor Co., Kia Motors Corp. en Renault SA

komen is sinds 2010 verdubbeld.

bouwen fabrieken in Pakistan. Carrefour is met

Pakistan heeft daarnaast een van de jongste

zes ‘Hyperstars’ (hypermarkten) aanwezig in

bevolkingen ter wereld: bijna twee derde van

het land. Spar opent dit jaar de eerste winkel in

de bevolking is jonger dan dertig. Er vindt een

Karachi. Het aantal retailwinkels in Pakistan zal

snelle verstedelijking plaats en een verandering

naar verwachting met 50% stijgen tot 1 miljoen

van consumptiepatronen. Jongeren besteden

in 2021. In de afgelopen twee jaar zijn er drie

veel geld aan zichzelf – hun uiterlijk, voedsel,

grote winkelcentra geopend, waaronder de

vrijetijdsbesteding en kleding. Door de verbe-

grootste in Zuid-Azië.

terde veiligheidssituatie gaan mensen vaker de deur uit. Al dit tezamen leidt tot een grote groei

Top 10 tien graan- en katoenproducenten

in de retailsector - de retailmarkt zal jaarlijks

Landbouw is de grootste sector van het land

naar verwachting met 8,2% stijgen tussen

en Pakistan behoort tot de top tien producen-

2016 en 2021. In India is dit 5,3%.

ten van graan, katoen, rietsuiker, mango en dadels ter wereld. Pakistan is het op twee na

Pluimveesector neemt vlucht

grootste melk producerende land ter wereld

Zo’n 40% van het besteedbaar inkomen wordt

met een productie van 38 miljard liter melk op

aan voedsel uitgegeven. Meer en meer vrou-

jaarbasis. Maar is veel behoefte aan verbete-

wen werken, waardoor ze minder tijd hebben

ring en verduurzaming in de waardeketen:

voor hun traditionele rol om voor de familie te

kwaliteit van zaden, logistiek, opslag, koeling

koken. Dit leidt tot een grote vraag naar fruit,

en infrastructuur. Op dit moment gaat een

groente, brood- en banketproducten en met

groot gedeelte van de oogst verloren. Ook is

name zuivel. En naar (verwerkingsapparatuur

Pakistan voor irrigatie vooral afhankelijk van grondwater, maar er gaat veel water verloren door het sterk verouderde irrigatiesysteem .

“ Landbouw is de grootste sector van Pakistan.”

Nederland staat in Pakistan bekend om de expertise op het gebied van landbouw. Er liggen daarom volop kansen voor Nederlandse bedrijven voor bijvoorbeeld de export van zaden, machines, technologie en kennis, maar ook op het gebied van water. Het Nederlandse bedrijf Frisian Egg heeft dit jaar een verwerkingsfa-

voor) vlees en specifiek gevogelte: naast de po-

briek voor eieren opgezet in Pakistan. Het be-

pulariteit van fastfoodketens als KFC, neemt

drijf kreeg, met hulp van de ambassade, finan-

ook de verkoop van kip voor thuisconsumptie

ciering via het Dutch Good Growth Fund.

toe. Zakendoen in de pluimveesector gaat rela-

tief gemakkelijk. Het is een van de meest dyna-

Havens

mische en best georganiseerde sectoren,

Er zijn drie grote havens in Pakistan: Karachi,

dankzij actieve steun van de overheid. Paul

Qasim en Gwadar. Nederland en Pakistan

Obers van Hato: “Je krijgt vrij gemakkelijk toe-

hebben een lange geschiedenis in de samen-

gang tot de top van de grote ondernemingen.

werking op het gebied van havens. Zo heb-

En deze top gaat wetenschappelijk te werk.

ben de innovatieve baggertechnieken van

Men ziet de voordelen en is bereid te testen, al

Royal IHC bijgedragen aan de ontwikkeling

is de markt nogal conservatief.”.

van de haveninfrastructuur.

De jonge, consumerende middenklasse heeft

De haven van Karachi is bezig met de over-

al veel bedrijven aangetrokken: Mango, Acces-

gang naar een ‘landlord’ model, zoals Rotter-

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Om vervuiling en geluidsoverlast tegen te gaan wil Pakistan alle riksja's op aardgas laten rijden.

dam dat ook kent. Dit betekent dat Pakistan diensten zoals baggeren, het loodswezen en

De ambassade helpt

sleepvaartdiensten privatiseert en moderni-

Nederlandse bedrijven die de Pakistaanse

De Nederlandse overheid kent verschillende

seert â&#x20AC;&#x201C; sectoren waar Nederland bij uitstek in

markt willen betreden kunnen terecht bij de

subsidies en regelingen voor zakendoen in

uitblinkt. De haven van Gwadar is gebouwd

Nederlandse ambassade in Islamabad. De

Pakistan. De ambassade helpt bedrijven bij

door de Chinezen, maar Pakistan heeft aan-

ambassade ondersteunt op verschillende

het vinden van gepaste mogelijkheden. Ten

gegeven interesse te hebben in Nederlandse

manieren. Ze deelt ervaringen en kennis en

slotte organiseert Buitenlandse Zaken sa-

expertise in bijvoorbeeld baggeren. De haven

kan adviseren op het gebied van veiligheid.

men met de Rijksdienst voor Ondernemend

van Qasim is de modernste en meest effectie-

De ambassade kan Pakistaanse zakenpart-

Nederland (RVO) missies vanuit en naar Ne-

ve haven in Pakistan. Maar ook deze haven

ners zoeken en bezoeken regelen. Ze opent

derland. Zo vindt er volgend jaar een land-

kent uitdagen op het gebied van maritieme

deuren bij de lokale overheid, die anders

bouwmissie naar Pakistan plaats.

diensten en vrachtafhandeling en zoekt meer

wellicht gesloten zouden blijven. Nederland-

Nieuwsgierig geworden en wilt u meer weten

samenwerking met bedrijven uit Nederland.

se bedrijven die tegen problemen aanlopen

over zaken doen in Pakistan?

De ambassade is op dit moment bezig met

door bijvoorbeeld lokale regelgeving of bij de

Stuur de economische afdeling een mail op

het opzetten van een bezoek van de haven-

douane helpt de ambassade graag verder.

isl-ea@minbuza.nl.

autoriteiten naar Nederland. globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Chinese copycats zijn niet ongrijpbaar. Ook buiten de rechter om is er veel mogelijk!

Jurjen Groot

China

Bijna elk bedrijf dat naar China exporteert of daar produceert, krijgt te maken met die MKB bedrijven kosteloos helpt zich te wapenen tegen copycats uit China.

jaar is hij expert van de China IPR SME Helpdesk, een EU gefinancierde organisatie

Jurjen Groot begeleidt Nederlandse bedrijven bij hun activiteiten in China. Sinds 5

Pak de copycat!

copycats. De heersende gedachte is dat daar weinig tegen te doen is. Onterecht, want de situatie is ten opzichte van twintig jaar geleden flink veranderd. In het moderne China zijn copycats wél aan te pakken. China zit midden in een belangrijke en nood-

Een goede voorbereiding is méér dan het

zakelijke transitie van ‘fabriek van de wereld’

halve werk

naar innovatieve economie. Dat kan alleen als

Als Nederlandse ondernemer is het belangrijk

bedrijven innovatieve ideeën kunnen bescher-

om je merk, octrooi of ontwerp goed en op tijd

men voor toekomstig economisch voordeel.

in China te registreren1. Optreden tegen copy-

Waar vroeger veelal een westerse rechtheb-

cats zonder deugdelijke registraties is lastig(er).

bende tegenover de Chinese inbreukmaker

Het niet of te laat registreren van een merk-

stond, is nu het leeuwendeel van de geschil-

naam of logo in China kan nare gevolgen heb-

len tussen Chinese partijen onderling.

ben2. Ook octrooien moeten in China worden

China heeft inmiddels goede wetten ter be-

aangevraagd. Auteursrechten ontstaan op

scherming van intellectueel eigendom. Deze

zich automatisch, maar technische tekeningen

worden periodiek verbeterd. Ook de recht-

kunnen soms beter worden geregistreerd om

spraak is beter ontwikkeld, met gespeciali-

een goede bewijspositie te creëren.

seerde rechters en sinds 2014 zelfs gehele

Eerdere registraties in andere landen hebben

gerechten, die steeds hogere schadevergoe-

in China geen waarde. Wie als eerste in Chi-

dingen toewijzen. Daarnaast zijn copycats

na registreert, krijgt in de regel het recht. An-

ook zónder betrokkenheid van een Chinese

ders dan in sommige andere landen kent

rechter aan te pakken.

China nauwelijks automatische merkbe-

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

“ China heeft inmiddels goede wetten om intellectueel eigendom te beschermen.”

Is linksboven een officiële Apple Store te zien of niet? Namaak is soms overduidelijk, soms heel subtiel.

scherming voor bekende merken.

se bedrijf heeft, dan kan de Chinese hogere

2 Advocatenbrief vanuit China

merkenautoriteit zijn registratie ongeldig ver-

Het kost een copycat geld en inspanning om

Copycat gesignaleerd! En dan?

klaren. Het komt vrij vaak voor dat een (be-

producten na te maken en op de markt te

Er zijn verschillende acties tegen copycats mo-

oogd) distributeur, producent of zakenpartner

brengen. Een groot deel van de inbreukmakers

gelijk. Afzonderlijk in te zetten, of in combinatie

het Nederlandse merk zonder toestemming of

stopt daarom als ze ‘gesnapt’ zijn en een korte

als onderdeel van een uitgewerkte bescher-

enig overleg heeft geregistreerd. Een eerder

stevige brief van een advocaat ontvangen. Die

mingsstrategie.

gesloten intentieovereenkomst of ander con-

maakt duidelijk dat het intellectuele eigendom

tract, e-mailcorrespondentie of marketingui-

ook in China serieuze bescherming geniet.

1 Optreden tegen merkkapers

tingen waarin naar het Nederlandse bedrijf

Laat deze brief sturen in het Chinees, door een

Bedrijven die in China actief zijn of daar plan-

wordt verwezen, kunnen als bewijs dienen.

advocatenkantoor met aanwezigheid in China.

nen voor hebben, ontdekken regelmatig dat

Een andere manier om de merkregistratie van

een ánder hun handels- of productnaam en

de kaper onderuit te halen, is door aan te to-

logo al in China heeft geregistreerd. Zo’n

nen dat hij het merk niet daadwerkelijk doorlo-

‘merkkaper’ hoopt veelal de registratie tegen

pend gebruikt.

E-commerce-platformen zoals Tmall of JD

een aantrekkelijke prijs te kunnen overdragen.

Parallel aan deze acties kan de Nederlandse

hebben een wettelijke plicht om advertenties,

Sinds 2014 zijn er betere mogelijkheden om

firma alsnog zelf het merk registreren en toege-

producten en diensten te verwijderen waarvan

op te treden tegen dit soort personen. Als de

wezen krijgen zodra de registratie van de ka-

ze weten dat deze inbreuk maken op intellec-

kaper een zakelijke relatie met het Nederland-

per ongeldig is verklaard.

tuele eigendomsrechten van anderen. Ze heb-

3 E-commerce-platformen op hun verantwoordelijkheid wijzen

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Bent u al AGS-proof? Wij wel! De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften. Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen. Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support. Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten. Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor. CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

ben speciale software voor detectie en verwij-

kale Chinese ‘Administration of Industry and

ken kan een advocaat in samenspraak met het

dering. Als Nederlandse ondernemer kun je

Commerce (AIC)’ zo’n inval uitvoeren en de

bedrijf een georkestreerde ‘big bang’ voorbe-

deze e-commerce-platformen (laten) aan-

goederen in beslag nemen. Dit kan zeer snel

reiden - zo nodig op meerdere fysieke en/of

schrijven en op inbreuken wijzen, met het ver-

en effectief zijn.

online locaties - om in één klap maximaal re-

zoek om merk(en) of product(en) proactief in deze softwaresystemen op te nemen. Geven

sultaat te bereiken. 6 Schadevergoeding

ze daar geen gevolg aan, dan kan een advo-

Bij verstrekkende inbreuken kan het de moeite

Strategie

caat in China hen aansprakelijk stellen, vaak

waard zijn om schadevergoeding te vorderen

De te kiezen strategie voor de bescherming

alsnog met resultaat.

van de copycat. Dat kan alleen via de rechter.

van intellectueel eigendom in China, hangt

De laatste jaren zijn de wettelijke schadever-

nauw samen met het specifieke product of

goedingen aanmerkelijk verhoogd in China. Ze

dienst van een onderneming. Een geheim re-

4 De (gratis) diensten van de Chinese douane benutten

worden ook daadwerkelijk toegekend. Wel is

cept dat buiten China kan blijven, of een high-

Vooral bij merkinbreuk of goed herkenbare na-

het zo dat in de praktijk doorgaans maar een

tech product met een niet te ontleden kernon-

maakproducten kan de Chinese douane goed

gedeelte van de daadwerkelijke schade kan

derdeel dat ‘thuis’ kan worden geproduceerd,

van pas komen. Laat daarom merken of pro-

worden verhaald.

laat zich makkelijker en anders beschermen dan een klein en eenvoudig na te maken ge-

ducten ook bij de Chinese douane registeren. 7 De bron vinden en bewijs veiligstellen

bruiksartikel. Het is uiteindelijk de kunst om

De dienstverlening van de douane is koste-

Het is niet altijd makkelijk om vervolgens de

met beperkte middelen maximale bescher-

loos. Deze controleert steekproefsgewijs alle

vinger achter de herkomst en omvang van de

ming te realiseren.

producten die het land uitgaan. Verdachte pro-

inbreuk te krijgen. China is groot. Een nage-

Veel kan zonder betrokkenheid van een Chi-

ducten worden vastgehouden en gedupeerde

maakt merk of product kan verschijnen op een

nese rechter. Bij inbreuk op ingewikkelde oc-

bedrijven krijgen de gelegenheid om desge-

markt in Shanghai of Beijing, terwijl de bron

trooien is een rechtsgang soms onvermijde-

wenst actie te ondernemen tegen de copycat.

zich in de binnenlanden van de provincie

lijk. Door contractueel arbitrage af te spreken

Om de pakkans te vergroten, is het aan te ra-

Zheijang bevindt en het product via diverse

of één van de drie specifiek in intellectueel ei-

den om de douane zo goed mogelijk te helpen

tussenschakels op de markt komt. Het aan-

gendom gespecialiseerde gerechten in China

om verdachte goederen te herkennen. Door

pakken van de marktkoopman in Shanghai

aan te wijzen (in Beijing, Shanghai of Guang-

bijvoorbeeld gedetailleerd en met foto’s te om-

heeft dan weinig zin.

zhou), zijn onervaren of protectionistische

schrijven waar de merken op product en ver-

Er zijn gespecialiseerde onderzoeksbureau’s

rechters te vermijden.

pakking staan, wat de lastig(er) na te maken

die geraffineerd de onderste steen boven kun-

kenmerken van authentieke producten zijn,

nen krijgen. De China IPR SME Helpdesk of

Reflex

welke copycats al bekend zijn etc.

een gespecialiseerde advocaat kan helpen om

Ontmaskerde copycats blijken regelmatig een

een goede te vinden.

goede bekende te zijn van het exporterende

Dat kan inmiddels online.

5 Invallen

Om succesvol op te treden tegen een grote

Nederlandse bedrijf. Soms is het zelfs de

In China is het mogelijk om snel en zónder be-

inbreukmaker is het van belang om éérst vol-

hoofddistributeur of producent. De eerste Ne-

trokkenheid van een rechter een inval te laten

doende bewijs veilig te stellen en dan pas

derlands cultureel ingegeven reflex is dan om

uitvoeren. Dit werkt met name goed bij merk-

maatregelen te treffen. Timing is daarbij essen-

per direct alle banden met deze Chinese part-

of ontwerpinbreuken. Bijvoorbeeld op een

tieel; een gewaarschuwde of ontmaskerde co-

ner te verbreken.

handelsbeurs of in een warenhuis. Bij overhan-

pycat kan vliegensvlug ondergronds gaan en

Hoe terecht dat ook is, soms is het niet de

diging van voldoende bewijs kan en zal de lo-

alle sporen uitwissen. Bij grootschalige inbreu-

beste oplossing. Het kan beter zijn om toch een manier te vinden om samen verder te gaan. Zeker als uw productie of distributie rondom de betreffende Chinese partner is geconcentreerd, kan het schadelijker zijn om alle

voetnoten 1

Op www.china-iprhelpdesk.eu vindt u handzame gerichte informatie over hoe uw

banden door te snijden en daarmee een ster-

intellectuele eigendomsrechten in China te registreren, waaronder specifieke gidsen over

ke vijand in het zadel te helpen.

merken, auteursrechten, industriële ontwerpen en octrooien.

De ontmaskering brengt gezichtsverlies met

Tijdens de evofenedex-training ‘E-commerce in China, uw kansen en bedreigingen’ in

zich mee en kan helpen om betere commerci-

september 2017 heb ik een aantal praktijkvoorbeelden behandeld. De presentatie met deze

ële voorwaarden af te dwingen of een ander

praktijkvoorbeelden, geleerde lessen en tips & trucs is vrijelijk beschikbaar bij evofenedex.

voordeel te behalen om de geleden schade mee teniet te doen!

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Alicia Zwanikken

ExWorks is misschien wel de makkelijkste Incoterms-conditie. Dat is vooral omdat het heel veel niet regelt. Opletten dus!

Incoterms 2010

ExWorks verkend Als vervolg op het artikel 'Vragen over Incoterms®' in de vorige editie zal globe magazine de komende nummers ingaan op specifieke termen.

Alicia Zwanikken is jurist bij evofenedex.

Vandaag is het beroemde en beruchte ExWorks aan de beurt.

Ex Works (af fabriek) houdt in dat de verkoper enkel hoeft te

EU. De koper zal vaak buiten de EU gevestigd zijn in dergelijke

zorgen voor een correcte verpakking en de koper moet voor-

gevallen en schakelen vaak een expediteur in voor het trans-

zien van de juiste informatie. Juridisch gezien worden de goe-

port. Expediteurs zijn bedrijfsmatig vaak zo ingesteld dat zij

deren al geleverd op het moment dat de verkoper de goederen

geen aangiftes doen in eigen naam, en hebben dus een op-

beschikbaar stelt van de koper om te worden opgehaald. Van-

dracht nodig van binnen de EU. Een manier om hier aan te

af dat moment zijn alle rekeningen en risico’s voor de koper.

komen is door de verkoper zover te krijgen dat deze een vol-

Deze Incoterms-conditie wordt daarom ook wel koperonvrien-

macht voor directe vertegenwoordiging tekent. Hierbij dient de

delijk of verkoper-vriendelijk genoemd omdat alle verplichtin-

douane-expediteur een aangifte in naam en voor rekening van

gen omtrent het transport op de koper komen te liggen. Vooral

de belanghebbende. De belanghebbende is dan de verkoper

door veel sales- of finance-afdelingen wordt dit gezien als een

en daarmee aansprakelijk voor de aangifte.

zeer positief feit. Ook uit ons ledenonderzoek naar Incoterms

Maar dit betekent dat de verkoper tóch verantwoordelijk wordt

bleek dat 38% van de leden nog steeds het meest gebruik

voor de aangifte ten uitvoer, terwijl dit onder ExWorks waar-

maakt van ExWorks.

schijnlijk niet voorzien is door de verkoper. Beter is dan de vol-

ExWorks kent veel voordeeltjes. Bijvoorbeeld dat de transport-

macht voor indirecte vertegenwoordiging, waardoor de verko-

kosten niet worden meegenomen in de verkoopprijs, wat in

per wel de rekening moet betalen, maar in ieder geval niet

vergelijkingen met concurrenten zeer gunstig kan lijken. Ook

verantwoordelijk is voor de aangifte. In Nederland is deze optie

blijft al het risico op transportschade buiten de deur omdat de

alleen mogelijk bij uitvoer.

koper daarvoor aansprakelijk is. Waarom zou dan niet iedereen deze Incoterm moeten gebrui-

Btw en accijns

ken? Hier zijn verschillende redenen voor.

Daarnaast zal bij uitvoer uit Nederland de verkoper vaak onder een BTW 0% tarief willen exporteren. Omdat de goederen niet

Douane

in Nederland worden verbruikt is dit toegestaan. Ook voor ac-

Als de goederen de EU verlaten, moet hiervoor een ‘aangifte

cijnsproducten kan het gunstig zijn om dit pas in het land van

ten uitvoer’ worden gemaakt. Een dergelijke aangifte kan alleen

aankomst af te dragen. In dat geval moet de verkoper wel kun-

worden gedaan door, of in opdracht van een ingezetene van de

nen bewijzen dat de goederen terecht langs de douane gaan

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

ExWorks afgesproken? Dan dus niet zelf laden.

zonder btw of accijns af te dragen. Dit kan op verschillende

kan tot zeven jaar na levering vragen om de transportdocu-

manieren. Als iemand zelf de douaneaangifte opstelt, krijgt die

menten. Als de verkoper deze niet kan laten zien, zal dit in

persoon ook een ‘confirmation of exit’. Daarnaast kan een af-

sommige gevallen gezien worden als een laakbare tekortko-

getekende vrachtbrief of cognossement (B/L) ook dienen als

ming van de basisadministratie.

bewijs dat de goederen daadwerkelijk in het buitenland zijn geleverd.

Betaling

De lastigheid van ExWorks is dat de verkoper onder deze term

Bij veel internationale handel spreken de betrokken partijen een

in principe op geen van beide documenten recht heeft. De

vorm van financiering zoals Letter of Credit (L/C) af. Hierbij

‘confirmation of exit’ zal namelijk aan de expediteur worden

moet de verkoper zekere transportdocumenten laten zien om

verzonden die het naar zijn klant, de koper stuurt. Ook de

betaling te verkrijgen. Ter herinnering, enkel de koper heeft

transportdocumenten zullen niet altijd aan de verkoper worden

recht op overhandiging van de transportdocumenten. In de

overhandigd. Bij Ex Works heeft de koper het transport gere-

praktijk zien we daarom dat verkopers geen betaling verkrijgen

geld met de vervoerder. De vervoerder heeft dus alleen een

onder de L/C omdat de B/L naar de koper is verzonden of de

contract met de koper. Alle transportdocumenten zullen daar-

verkoper slechts een ‘way-bill’ heeft verkregen terwijl een B/L

om normaal gesproken naar de koper worden verzonden. In de

vereist is. In die gevallen kan de verkoper geen enkele aan-

praktijk kunnen er afwijkingen zijn, maar juridisch zouden ver-

spraak maken op betaling door de bank.

voerders en kopers in hun recht staan om geen van beide documenten af te geven aan de verkoper. Voor de verkoper is dit

Misleiding

een groot probleem. Als de verkoper deze documenten niet

Ook is het zo dat ExWorks op geen enkele manier verplicht tot

kan laten zien bij controle door de douane kan de verkoper

het brengen van goederen ‘over de grens’. Zo is het weleens

alsnog een naheffing tegemoet zien.

voorgekomen dat een verkoper zijn goederen ExWorks verkocht in een grote partij (met veel korting, omdat er ExWorks

Boekhouding

zou worden afgenomen) in de veronderstelling dat deze partij

Dat de verkoper geen recht heeft op deze documenten heeft

de grens over zou gaan. De koper bleek de goederen daarna

ook op een ander vlak consequenties. Ook de belastingdienst

met hoge korting in hetzelfde land aan te bieden, waardoor globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Efficient centralization and standardization of your entire customs export control management â&#x20AC;&#x201C; globally The management of export control is burdensome. Exporters have to stick to a lot of complex and regularly changing export control regulations covering denied party list screening, license determination, export control classification and many more. Traders struggle to effectively fulfill all those requirements without having the right tools in place.

It provides a broad spectrum of functionalities, e.g. the screening of numerous sanction lists, integration into various ERP systems, continuous updates of the lists, identification of licensable goods and corresponding audit trails. MIC ECM simply reduces risks and costs associated with global trade and it supports tracking of the entire process to ensure maximum efficiency.

MICâ&#x20AC;&#x2122;s Export Control Management Software ECM covers all of this.

You want to know more about MIC ECM? Please contact us:

MIC ECM helps the compliance professional to automate and monitor the complicated export compliance functions and processes.

MIC Tel.: +43(0)732-778496 sales@mic-cust.com

www.mic-cust.com

deze partij goederen de eigen markt beconcurreerde. De ver-

toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van

koper heeft in dat geval zijn eigen product moeten terugkopen

elkaar mochten verwachten’ (de zogenoemde Haviltex-formu-

bij de discounters om verder (naam)verlies tegen te gaan.

le). Dit is een vrij lange zin die er kort gezegd op neer komen dat alle feiten en omstandigheden kunnen meewegen bij het inter-

Binnenlands transport

preteren van de contractuele afspraken.

Het zal u niet zijn ontgaan dat de problemen zoals hierboven beschreven ontstaan op het moment dat ExWorks wordt ge-

Conclusie

bruikt door partijen die de goederen niet in Nederland willen

Gebruik de Incoterms-conditie met zorg, voor ExWorks geldt

houden. Voor binnenlandse transporten is er dan ook geen en-

met name: niet gebruiken voor buitenlands transport! Bel bij

kele belemmering om ExWorks te gebruiken, mits u zich daad-

twijfel gerust met evofenedex voor advies of volg een van de

werkelijk aan deze conditie houdt. Ter illustratie, als partijen

opleidingen over Incoterms®.

ExWorks hebben afgesproken, maar de verkoper feitelijk de transportdocumenten verzorgt, zichzelf plaatst in vak 1 van de vrachtbrief en de vrachtwagen laadt, dan kan de rechter bij een conflict bepalen dat partijen feitelijk FCA aan elkaar hebben geleverd met alle gevolgen van dien.

Incoterms® 2010

Dit kan doordat de Incoterms geen wettelijke termen zijn; par-

12 december 2017 • Utrecht

tijen mogen er van af wijken. Als er op een contract, factuur,

Ook op andere data en locaties

vrachtbrief of welk document dan ook een bepaalde Inco-

www.evofenedex.nl/opleidingen/export-binnendienst

terms-conditie staat zoals bijvoorbeeld ExWorks, dan is dat niet doorslaggevend. Mocht het voor de rechter komen, dan

Incoterms® voor sales

zal die altijd een afweging maken over de gemaakte afspraken

15 februari 2018 • Veldhoven

en wat partijen feitelijk hebben gedaan. De rechter kijkt hierbij

www.evofenedex.nl/opleidingen/

met name naar ‘de zin die partijen in de gegeven omstandighe-

internationaal-management-sales

den over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten

advertentie

Masterclass Optimalisatie van het exportproces

8 februari 2018 - Utrecht

Onze Masterclass helpt je de interne processen zo efficiënt en effectief mogelijk in te richten. De Nederlandse export is fors gegroeid. Dat is goed nieuws. Maar meer export betekent ook meer werkdruk. Heb je als ondernemer de regie nog wel in handen? In de workshop leer je processen te beheersen en te stroomlijnen. Zo voorkom je vertragingen, missers en onnodige kosten. Bekijk de mogelijkheden op www.evofenedex.nl/opleidingen

Q&A

Export matters Oorsprongsverklaring REX voor export naar Canada

begint de uitvoering van het werk. Eerst moet de order met de offerte worden vergeleken en moet gekeken worden of de overeengekomen betalingsvoorwaarden kloppen, net als de afge-

“Enige tijd geleden hebben wij van de douane een

sproken prijs en de valuta waarin betaald wordt. Op basis van de

REX-nummer ontvangen. Nu heeft ons bedrijf een

proforma factuur kan de klant, als dit afgesproken is, een docu-

exportzending naar Canada. Volgens het CETA handels-

mentair accreditief bij zijn bank openen. De proforma factuur

verdrag mogen we, als exporteur, zelf een oorsprongsver-

wordt uitgeschreven op het formulier van de handelsfactuur, met

klaring afgeven. Mijn vraag is: bestaat er een standaard-

in de kop de vermelding 'pro forma'.

tekst voor een dergelijke verklaring?”

De klant kan op basis van de proforma factuur bijvoorbeeld een

invoeren deviezenvergunning verkrijgen, indien nodig. Ook kan

“Als het goed is, heeft de Nederlandse douane bij het

een proforma factuur de zending begeleiden. Voor inklaring in

verstrekken van het REX-nummer ook een template

het land van bestemming is echter wel de commerciële factuur

meegestuurd. Onderstaande link leidt naar voorbeelden van een

noodzakelijk.”

oorsprongsverklaring voor invoer in Canada: bit.ly/2zJiWL4. Uitgebreide informatie over het handelsverdrag met Canada en de implicaties op het oorsprongsdocumenten is terug te lezen in Mededeling 6 van de Nederlandse douane: bit.ly/2zHALtU.”

Werkzaamheden voor turnkey-project in Japan Q

‘Proforma invoice’ versus ‘commercial invoice’

“Voor een turnkey-project in Japan is het de bedoeling dat wij materiaal leveren inclusief de arbeid. Naast onze

eigen supervisors zal ook een bouwploeg vanuit Nederland uitgezonden worden. Onze vraag is of wij überhaupt arbeid kunnen verrichten in Japan en zo ja, of wij hiervoor werkvergunningen

“Wij hebben een vraag over onze facturen die de

voor onze werknemers moeten regelen. Onze hoop is dat er net

zendingen begeleiden naar landen buiten de EU.

als voor Japanse medewerkers die arbeid komen verrichten in

Hoe moet zo’n factuur eruit zien? Moet het commercial

Nederland een handelsverdrag van toepassing is met daarin een

invoice zijn of mag het ook een proforma invoice zijn. Wat

versimpelde regeling.”

moet erop staan en wat mag niet? Wanneer moet of mag

je een proforma factuur gebruiken?”

“Op basis van een verdrag is er een tijdelijke vergunningsvrije periode geweest, maar het verdrag is inmid-

“Bij een internationale transactie zal met de orderbeves-

dels aangepast, hetgeen betekent dat weer vergunningen

tiging vaak een proforma factuur worden meegestuurd.

moeten worden aangevraagd. Dat geldt voor beide landen. Het

Het verschil met een echte factuur is dat op een proforma fac-

beste is om een afspraak met de Japanse ambassade te ma-

tuur de datum van verzending en de naam van de transporteur

ken om de mogelijkheden en voorwaarden door te spreken.

niet vermeld zijn. Er moet duidelijk op vermeld staan dat het om

Ook kan een Japanse immigratieadviseur nuttig zijn. In veel

een proforma factuur gaat. Deze factuur is 'voor de vorm' en

gevallen moet een aanvraag samen met een lokaal bedrijf wor-

hoeft dus ook niet betaald te worden. Als de order ontvangen is,

den verricht.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

maak kennis met:

Wellicht dat via de lokale contacten al een en ander kan worden nagevraagd. Behalve immigratie geldt ook de voortzetting

Peter Teunisse

van Nederlandse sociale verzekering, omdat we met Japan een sociaal zekerheidsverdrag hebben. Daarnaast is een goed contract en een pakket arbeidsvoorwaarden voor werken in Japan zeer aan te raden.

Ledenadviseur internationaal wegvervoer en internationaal ondernemen bij

Tot slot zal er ook aandacht moeten worden besteed aan het

evofenedex.

onderwerp bronbelasting. Over de betaling van het gedeelte dienstverlening zal in het buitenland bronbelasting moeten worden ingehouden. In geval van een levering van een product en bijbehorende dienstverlening verdient het dan ook aanbeveling

Ik ben ruim 25 jaar werkzaam bij evofenedex als adviseur (weg)

in het contract niet slechts één project(prijs) overeen te komen,

vervoer en internationaal ondernemen. Jaarlijks behandel ik een

maar de prestatie te splitsen in enerzijds de levering van het

groot aantal vragen op het gebied van internationaal eigen- en

goed en anderzijds het verlenen van diensten. Je zult beide ver-

uitbesteed vervoer in de ruimste zin van het woord en vraagstuk-

goedingen dan ook afzonderlijk moeten factureren. Zo kan vaak

ken op het gebied van internationale handel. Of het nu gaat om

worden bereikt dat maar op een klein gedeelte van de totale

begassingsproblematiek bij binnenkomende containers, doua-

vergoeding, namelijk slechts het deel dat ziet op de dienstverle-

ne-aangifte, Incoterms, landspecifieke eisen bij het vervoer over

ning, bronbelasting zal hoeven te worden ingehouden.

de weg of advies bij het verplaatsen van een productielocatie,

In de februari-editie van globe magazine 2016 is een artikel

vragen van dergelijke aard worden dagelijks voorgelegd. Natuur-

over bronbelasting gepubliceerd.”

lijk is dit slechts een fractie van de onderwerpen binnen het enorm brede terrein van internationaal vervoer en handel, die ik dagelijks samen met mijn collega’s behandel.

Oproep: kopie uitvoeraangifte Afrika

Leden die op het gebied van internationaal ondernemen vragen

De afgelopen tijd heeft evofenedex van haar leden diverse

hebben, advies willen, knelpunten ondervinden of gewoon een

vragen ontvangen over het verzoek van klanten uit diverse

klankbord zoeken, kunnen met mij of mijn collega’s binnen de

Afrikaanse landen om een kopie van de uitvoeraangifte

afdeling Internationaal Ondernemen contact opnemen.

mee te sturen. In veel gevallen komt de douanewaarde bij uitvoer niet overeen met de commerciële waarde. Hierdoor kan verwarring en vertraging ontstaan bij de douane

Contactinformatie

in die Afrikaanse landen. Daarnaast is het in een aantal

evofenedex

gevallen commercieel gezien niet handig. De eindafnemer

Ledenservice Internationaal Ondernemen

of importeur krijgt namelijk de inkoopprijs te zien.

+31 (0)79 346 73 46

Herken je deze situaties? Neem contact met ons op via

ledenservice-io@evofenedex.nl

ledenservice-io@evofenedex.nl. Hoe meer ervaringen we verzamelen, des te beter we kunnen helpen.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

agenda Januari 2018 do 11

wo 17

do 25

Elektronische douaneaangifte Cursus • Rotterdam

Incoterms® 2010 Masterclass • Veldhoven

De culturele uitdagingen van het zaken doen in België Training • Rosmalen Anticipeer op de Belgische manier van zaken doen en verhoog je rendement! Tijdens deze training geven wij je inzicht in het commerciële, zakelijke proces en besluitvorming in België.

wo 14 di 30

Elektronische douaneaangifte Cursus • Zoetermeer

Documenten bij export Cursus • Rotterdam

do 15

Indeling douanetarief Workshop • Utrecht In deze workshop ga je met onze trainers aan de slag

wo 31

Certificaten van Oorsprong, EUR.1 en

om de eigen producten in te delen in het juiste doua-

factuurverklaringen

netarief. Door het correct toepassen van de tariefin-

Training • Eindhoven

deling, voorkom je vertragingen, boetes, het intrekken van vergunningen en niet te vergeten: ontevreden klanten!

Februari

do 01

Logistiek en transport

do 08

Leveranciersverklaringen

do 08

Optimalisatie van de exportadministratie

Cursus • Utrecht

Workshop • Eindhoven

Masterclass • Utrecht

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

do 15

Sales-contract en Incoterms® 2010

di 20

Documenten bij export

vr 23

Manager exportbinnendienst

Training • Veldhoven

Cursus • Zwolle

Cursus • Garderen

Maart do 08

Verdieping in de btw en internationaal ondernemen Training • Den Bosch

De fiscale en juridische aspecten van het zakendoen in de Verenigde Staten

Deze compacte training daagt je uit om

Training • Den Bosch

internationale btw-vraagstukken te

Het juridische en fiscale systeem in Amerika zit vrij

analyseren, de juiste gegevens te

complex in elkaar. In twee sessies behandelt deze

verzamelen om tot een oplossing te komen

training het opzetten van een eigen vestiging,

en de facturen te maken of verwerken in de

verkoopcontracten, productaansprakelijkheid en

aangifte.

belastingregels.of verwerken in de aangifte.

do 08

Documenten bij export

di 13

Export control en sanctiebeleid

Cursus • Amsterdam

Training • Eindhoven

wo 14

Export van A t/m Z

wo 14

Manager exportbinnendienst

di 20

Leveranciersverklaringen

wo 21

Letter of Credit bij export

do 22

wo 28

Incoterms® 2010

do 29

Export van A t/m Z

Training • Veldhoven

Cursus • Utrecht

Cursus • Zwolle

Cursus • Rotterdam

Masterclass • Utrecht

Workshop • Den Bosch

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

Internationaal zakendoen? Door onze jarenlange ervaring en kennis in opkomende markten, zijn wij de expert op het gebied van internationalisatie. Wij begeleiden en ontzorgen ondernemers in hun buitenlandse activiteiten.

Profiteer van onze directe en duidelijke aanpak: Bel: +31(0) 20 491 7173

Mail: info@nxt-group.email

NXT Group of Companies

Bezoek: www.nxt-trade.com

Streamlines Logistics • Stroomlijnt de logistiek met geïntegreerde oplossingen ontworpen voor industriële verzenders, logistieke dienstverleners en douane-agenten • Levert geïntegreerde oplossingen die uw zakelijke processen stroomlijnen, uw management ondersteunen en een platform bieden voor de toekomst

DOUANE EN ACCIJNZEN De Customs Streamliner® is de one-stop oplossing voor douanetechnische en fiscale optimalisatie van douaneagentschappen en departementen in de Benelux: GC, Fiscale Vertegenwoordiging, douane entrepots, economische regimes, PLDA, NCTS, EMCS, Sagitta en GPA in één high-tech communicatie omgeving.

LOGISTIEKE DIENSTVERLENERS Expediteurs en groupage bedrijven, scheepsagenten en logistieke dienstverleners hebben specifieke behoeften in automatisering. Stream Software is gespecialiseerd in deze zaken en biedt bedrijfsomvattende en flexibele oplossingen.

INDUSTRIELE VERZENDERS Industriële bedrijven hebben core ERP, maar wat met de logistiek? Stream Software brengt een oplossing om de logistieke departementen van de industriële bedrijven volledig te stroomlijnen en te integreren met ERP systemen zoals SAP.

expats

Elmar Otten

Standplaats

Johannesburg Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te wonen en werken? Globe Magazine vroeg het aan Inez Willeboordse. Waarom ben je naar Zuid-Afrika verhuisd?

Is Zuid-Afrika een handige opstap voor

“Het pure leefgenot! De kwaliteit van het leven

zakendoen in heel Afrika?

is hoog, maar zakelijk is het ook interessant.

“Jazeker! Zuid-Afrika zelf is vanwege de lasti-

Een kleine tien jaar geleden heb ik al een jaar

ge visumprocedure overigens geen grote

met mijn partner in Johannesburg gewoond.

markt voor JobnetAfrica. We hebben hier re-

Door het opzetten van JobnetAfrica werd het

centelijk ook een kantoor geopend en van

mogelijk om terug te keren. We hopen nog

hieruit kunnen we het hele Afrikaanse conti-

zeker vier jaar te blijven.”

nent toch net wat makkelijker bestieren.”

Hoe is Johannesburg?

In hoeverre heeft Zuid-Afrika je gevormd?

“Het is een heel prettige stad om te wonen.

Er zijn hier toch net wat meer ‘westerse ge-

Johannesburg het economisch hart van

makken’ dan in bijvoorbeeld Malawi, waar ik

Zuid-Afrika, de mensen zijn gemotiveerd is

twee jaar heb gewoond. Ik zie het een beetje

om vooruit te komen. Politiek gezien is het wel

als het beste van twee werelden. In een stad

een beetje om te huilen op het moment, daar

als Johannesburg is eigenlijk alles aanwezig:

zijn ook veel Zuid-Afrikanen van verschillende

goede restaurants, leuke barretjes, mooie

achtergronden het roerend mee eens. Eerlijk

bioscopen, gezellige evenementen en festi-

gezegd heeft dit niet echt een directe invloed

vals. Als je een goed uur rijdt zit je middenin

op ons leven hier. We leven toch een beetje in

de schitterende natuur en waan je je mis-

een bubbel. Mocht het hier echt de verkeerde

schien wat meer in het Afrika zoals je je dat

kant opgaan, kunnen we ons boeltje eigenlijk

vanuit Nederland voorstelt. In welke mate dat

zo weer zo oppakken. Dat is een luxe die veel

mij heeft gevormd, vind ik lastig te bepalen. Ik

Zuid-Afrikanen natuurlijk niet hebben.”

probeer met mijn partner in de Nederlandse

Inez Willeboordse

zomer ook altijd wel een paar weken in Ne-

Bedrijf: JobnetAfrica

derland te zijn en die combinatie bevalt me

Functie: Managing Partner

zeer goed. Ik voel me heel vrij en happy, dat

Standplaats: Johannesburg,

komt zeker ook door Afrika.”

Zuid-Afrika

Johannesburg

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

komend nummer In het januarinummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Verplichtingen bij uitzenden personeel

online

Entrepot en douane-automatisering

Brexit en productaansprakelijkheid

www.evofenedex.nl HĂŠt startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op

voor internationaal ondernemen.

nemen.

Facebook.

evofenedex is dĂŠ vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

Kerngebied Internationaal Ondernemen

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiĂŤnter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Rob Zomer

van gevaarlijke stoffen tot meer export. Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | december 2017

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markten klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien. Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw gelden goederenstromen houden. Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement. Meer informatie: abnamro.nl/internationaal