globe magazine - februari 2018 by evofenedex

magazine voor internationaal ondernemen

Bright Buildings p.12

“ We zijn nog lang niet één Unie.”

nr 428 februari 2018

18 Handelsbelemmeringen Afrika Het meest belovende continent is ook het lastigste.

26 Brexit en aansprakelijkheid Nederlandse importeur na Brexit productaansprakelijk.

30 Innovatie in Italië Welkom in het land van pasta en ruimtevaart.

Vertrouwen verzekerd. Waar gehandeld wordt is Atradius. Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd. Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien â&#x20AC;&#x201C; zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend. Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen. Grijp uw kans en ontdek meer. Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Gertjan Grimbergen CEO Bright Buildings

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Esther Riphagen Rob Zomer Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Anneke Huybens, Maarten Roos, Mascha Timpert, Nederlandse Ambassade Rome, Nederlands Consulaat-Generaal Milaan, Paul Schnabel, Peter Teunisse, Robin Tabbers, Ton Heebing, Wilco Heijwegen, Willemijn Gwanmesia en Yoan Chung. Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl

Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Foto: Ivo van der Bent

Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex. Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

“ We pretenderen wel dat we één Unie zijn, maar dat is nog lang niet het geval. Eenduidige regelgeving zou al een winst zijn voor Europa.” Lees het interview op pagina 12.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Make your entire customs & trade compliance processes safer and more efficient â&#x20AC;&#x201C; globally MIC is the worldwide leading provider of global customs and trade compliance software solutions. More than 700 customers, in 48+ countries, on six continents, use MIC customs and trade compliance software. Automation and cost savings with just one contact! MIC is the specialist for the integration of a global customs and trade compliance system with regards to regional and national legislation requirements. The MIC software modules comply with all requirements of the customs and trade compliance management of international companies. MIC simply offers tailored software solutions â&#x20AC;&#x201C; both multinational and multiregional!

www.mic-cust.com

One system, one customs & trade compliance database, one user interface, one maintenance, implementation and support service â&#x20AC;&#x201C; globally. Everything from a single source, with one contact, as an On-Premises or Software as a Service (SaaS) solution. Get your personal presentation of field-tested customs solutions and contact us: MIC Tel.: +43(0)732-778496 sales@mic-cust.com

voorwoord

Stabiel en geniaal Wie veel zaken doet in het buitenland heeft aan den lijve ondervonden dat ‘exporteren’ vaak hard werken is. Landenkeuzes bepalen, klanten zoeken, klanten behouden, relatiemanagement, aanbod van eigen bestaande producten en diensten vaststellen en continu innoveren. Niet altijd rocket science maar wel gericht en planmatig werken. Inmiddels wordt steeds duidelijker dat de

speler in de handel met het VK, dus ook veel

Nederlandse arbeidsmarkt op tal van punten

van onze leden dienen zich voor te bereiden.

meer en meer verschijnselen van schaarste

Afwachten en niets doen is geen optie.

vertoond. Het succes van de exportinspanningen is grotendeels afhankelijk van goed personeel. Goede exportmanagers, technici, marketeers, mensen op de exportbinnendienst en serviceafdelingen: stabiliteit en een goede opleiding zijn hier sleutelwoorden. Inmiddels weten we bij de start van 2018 dat een stabiel en geniaal opperhoofd in het Witte Huis de goed draaiende wereldeconomie verder gaat helpen. Met de Verenigde Staten

“ Gelukkig gaat een geniaal opperhoofd in het Witte Huis de wereldeconomie verder helpen.”

Wat kunnen wij doen om u ook in 2018 verder te helpen met uw business? Opleiden behoort tot onze kernactiviteiten. Wellicht goed dat u nog eens overweegt om uw mensen in de organisatie nog beter voorbereid aan hun uitdaging van dit jaar te laten beginnen. Onze zeer complete opleidingengids 2018 is beschikbaar. Desgewenst komt een van onze adviseurs graag naar u toe om uw organisatie van een volledig opleidingsplan te voorzien en

voorop en de rest van de wereld er achteraan.

uw personeelsbestand weer toekomstbe-

“Little rocket man” mag achter aansluiten.

stendig te maken. Vanzelfsprekend hebben

Ook Nederland komt dus conform het filmpje

we ook ideeën hoe we uw organisatie nog

van Lubach pas als tweede aan de beurt. Wij

sterker kunnen maken of voor te bereiden op

zouden zeggen, uw onderneming eerst en

de Brexit. Logistiek en internationaal!

dan kijken we verder.

Wij wensen u vooral een voorspoedig, gezond

Bijna net zo geniaal zijn ze in het Verenigd Ko-

en stabiel succesvol jaar. Dat zou al geniaal zijn.

ninkrijk (VK) aan het uitpuzzelen hoe ze het Brexit-proces kunnen vormgeven. Na een recente ontmoeting met de hoofdonderhandelaar van de Europese Unie, Michel Barnier, is het weer eens duidelijk geworden hoe onvoorspelbaar toch de uitkomst van dit proces zal zijn. Hoe geniaal ook de onderhandelingsstrategie, negatieve consequenties zijn onont-

Bart Jan Koopman

koombaar. Nederland is een zeer belangrijke

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

inhoudsopgave

12 Voorwoord 05 Stabiel en geniaal

Column 09 Komt dat zien!

Licht! CEO Gertjan Grimbergen vertaalde het internationaal bouwen van tuincentra naar een nieuw concept: Bright Buildings.

Ervaring 12 Bright Buildings: licht! 18 Handelsbelemmeringen Afrika

Expertise 17 Trends in Export: eurozorgen uit 1999 22 Duitse klant failliet? 24 Brexit en productaansprakelijkheid

Verkenningen 27 China: ‘Clicks and bricks’ 30 Innoveren in klassiek Italië 34 Nationaal Onderzoek Declarant

Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 41 Expats 42 evofenedex contact

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Handelsbelemmeringen Afrika Afrika: veelbelovend maar lastig. Nederlandse imen exporteurs vertellen over hun ervaringen op het Afrikaanse continent.

China: ‘Clicks and bricks’ Internationale merken en retailers denken vaak als eerste aan e-commerce bij het vermarkten van producten in China. Dit is lang niet altijd de beste strategie.

Brexit en productaansprakelijkheid Als het Verenigd Koninkrijk in 2019 buiten de Europese Unie komt te liggen, verandert ook de productaansprakelijkheid van Nederlandse importeurs.

Innoveren in klassiek Italië

Het klassieke Italië heeft ook een innovatieve en creatieve kant. ‘Made in Italy’ is een sterk internationaal merk.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

INCASSO ADVOCATEN

AGS4: bent u er klaar voor? De overgang naar AGS2 en AGS3 is achter de rug. Echter, voor veel bedrijven moet de grootste wijziging nog komen. Per 1 mei 2019 wordt de GPA (ENT/IMP/AVS) uitgefaseerd. Door nu ac�e te ondernemen bent u erop voorbereid! WAT VERANDERT ER VOOR U? Niet alleen de aangi�eso�ware verandert, ook bij vergunningen en procedures zijn er grote wijzigingen. Denk hierbij aan: • De achteraf aangi�e via de GPA wordt een vooraf aangi�e via AGS • Inschrijvingsprocedure via administra�e wordt noodzakelijk • Er komt een herbeoordeling van de vergunning

Dit kunnen wij voor u betekenen

Nieuw: 4, • Alle we�elijke wijzigingen, ook AGS zijn inbegrepen in ons abonnement so�ware • Dankzij onze SaaS oplossing zijn de Met LSPiShip zijn uw minimaal kosten laag en opera�onele risico’s douaneprocessen kken om • Ruime ervaring met douanevraagstu In-Control. eteren logis�eke en douaneprocessen te verb

LSPiShip!

zie LSPsolutions.com Wij helpen u graag in een vrijblijvend gesprek, bijvoorbeeld �jdens het Douanecongres op donderdag 12 oktober 2017!

SaaS: why buy the cow if you only need milk?

Tel. (088) 20 20 300 | mp@LSPsolutions.com | LSPsolutions.com

column

Paul Schnabel

Komt dat zien! Even een beetje reclame. “Bezoek de Canon van Nederland in het Openluchtmuseum in Arnhem”, roep ik overal enthousiast sinds de opening in september. Toegegeven, ik ben voorzitter van dat mooie instituut. Het is ook terecht daar juist in globe magazine aandacht voor te vragen, omdat de geschiedenis van Nederland er altijd ook een is geweest van reizen en trekken, van handelen en vervoeren. De Canon begint met het rondtrekken van groepjes jagersverzamelaars, die zich uiteindelijk ook hier gaan vestigen. Maar juist de vestiging brengt weer beweging met zich mee. Er ont-

“ Nederland was altijd al een land van handel en vervoer.”

van de Canon, wordt ook steeds duidelijk gemaakt dat dit voor een belangrijk deel te danken is aan de ontwikkeling van een bij de tijd passende uitstekende infrastructuur. Dat is in de ruimste zin van het woord nog altijd het sterkste punt van Nederland: goede verbindingen, goede opslagmogelijkheden, goed opgeleide mensen, goed geregelde bezitsverhoudingen. Als hier in

staat handel en dan gaat het steeds om het ver-

globe magazine de kansen op succesvolle ex-

kopen wat jezelf teveel hebt aan vis of graan of

port naar een ver land besproken worden, dan is

aardewerk en het elders kopen van wat gemist

dat ‘verre’ vooral voelbaar in het ontbreken van

en verlangd wordt. Dat is nu niet anders, Neder-

dit soort vanzelfsprekendheden.

land slacht een half miljard kippen per jaar en

Natuurlijk is het volume van de internationale

verkoopt zeven miljard eieren aan het buiten-

handel nu niet te vergelijken met vroeger. Drie-

land. Nummer één in de wereld tegenwoordig,

honderd jaar geleden speelde het dagelijks le-

maar bijna tweeduizend jaar geleden werd de

ven zich nog vrijwel geheel zonder koffie en thee

eerste kip door de Romeinen hiernaartoe ge-

af en de eerste aardappel moest nog geïmpor-

bracht. In de vroege middeleeuwen vervult Do-

teerd worden. Geen handel en vervoer zonder

restad de rol die veel later door Amsterdam en

steenkool en aardolie, maar die moesten zelf wel

Rotterdam wordt ingenomen.

weer uit verre landen gehaald worden. Zelf had-

En zo gaat het door. Hanzesteden als Deventer

den we er maar weinig van en de laatste ja-knik-

nemen de taak als handels-en stapelplaats op

Senator, hoogleraar en

ker staat al in het Openluchtmuseum. De Canon

veel grotere schaal over. Zij worden weer over-

voormalig SCP-directeur

van Nederland gaat tot de dag van nu en laat

troffen door de zeer succesvolle Vlaamse ste-

Paul Schnabel observeert

Nederland zien als bij uitstek een land van han-

den, die weer ingehaald worden door Amster-

de Nederlandse

del, vervoer, verwerking en opslag. Komt dat

dam als het belangrijkste handelscentrum van

handelsinspanningen.

zien dus!

de wereld. In de ‘vensters’, de hoofdstukken globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

kort nieuws

kort Brexit: EU wil overgangsperiode na Brexit-day Brussel en London bereiden zich voor op de start van fase twee van de Brexit-onderhandelingen. Daarin staat de nieuwe (handels)relatie centraal. Volgens de hoofdonderhandelaar van de Europese Unie (EU), Barnier, zijn alle uitkomsten nog mogelijk, waaronder het ‘no deal-scenario’. evofenedex zat met hem aan tafel tijdens zijn bezoek aan Nederland op 9 januari. Tijdens een door VNO-NCW

Complicerende factor voor elke mogelijke deal is volgens Bar-

georganiseerde bijeenkomst

nier dat alle EU-landen en soms zelfs regionale parlementen de

gaf Barnier aan dat de EU gaat inzetten op een overgangsperio-

uiteindelijke deal met de Britten moeten goedkeuren. Ook het

de na Brexit. De EU wil dat de overgangsperiode gaat gelden

Britse parlement zal de deal moeten goedkeuren. Dat betekent

van 29 maart 2019 tot eind maximaal eind 2020. De overgangs-

dat de onderhandelingsruimte aan beide zijden in feite zeer be-

periode is noodzakelijk aangezien er nog maar maximaal negen

perkt is. De komende maanden zullen de onderhandelingen

maanden over zijn om tot goede handelsafspraken met de Brit-

over de overgangsperiode en onder andere de nieuwe han-

ten te komen. De Britten zien een langere overgangsperiode ook

delsafspraken starten. De komende periode gaan wij in ge-

wel zitten, maar de EU wil de overgangsperiode tot een mini-

sprek met Nederlandse en Brusselse beleidsbepalers ter ver-

mum beperken. Gedurende de overgangsperiode vanaf 29

dere voorbereiding op de start van fase twee.

maart 2019 blijven alle Europese wetten en regels van kracht.

Bron: evofenedex

Met e-visum naar Vietnam

visa

Goed nieuws voor Neder-

aangevraagd op de website van de Vietnamese immigratiedienst

landse reizigers naar Vietnam:

door het invullen van een aanvraagformulier, en het vooraf beta-

houders van een Nederlands

len van het visum (momenteel USD 25) volgens de instructies op

paspoort kunnen vanaf nu

de website. De aanvrager krijgt dan een individuele code om op

online een e-visum aanvragen

de website te controleren wat de status van de aanvraag is, en

voor Vietnam. Het Ministerie

voor het afdrukken van de E-visa wanneer deze is verstrekt. De

van Buitenlandse Zaken van

Vietnamese immigratiedienst kan een e-visum afgeven voor een

Vietnam

verblijf van maximaal 30 dagen met een enkele binnenkomst.

heeft

afgelopen

maand besloten Nederland toe te voegen aan de landen waar-

Bron: nederlandwereldwijd.nl

voor deze regeling geldt. Het e-visum voor Vietnam kan worden

Volledig artikel: bit.ly/2Erah0Y

Veel belovende opkomende markten voor 2018 Atradius

markten zijn kansrijk door een binnenlands vraaggedreven groei,

identificeert een negental op-

ondersteunend politiek en economisch beleid en een gunstige de-

komende markten die het

mografie. Bovendien zijn de landen minder gevoelig voor wereld-

naar verwachting in 2018

wijde invloeden, zoals de vertraging van de Chinese economie.

Kredietverzekeraar

goed gaan doen: Colombia,

Costa Rica, India, Indonesië,

Bron: atradius.nl

Marokko, Panama, Senegal,

Volledig bericht:

Tsjechië en Vietnam. Deze

atradius.nl/rapport/opkomende-markten-voor-2018.html

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

vreemde zaken

Elmar Otten

Cannabidiol Cannabidiol of CBD is het hoofdbestanddeel van een voedingssupplement dat is gemaakt van extracten uit de hennepplant. Producent Maripharm verkoopt het wereldwijd.

Volgens Marcel de Wit, eigenaar van Maripharm,

CBD-olie is er op zich legaal, maar aan regel-

ondersteunt CBD-olie het immuunsysteem.

geving gebonden.”

Bioness Europe B.V.

tenland levert Maripharm aan groothandels en

Speelt productaansprakelijkheid een rol?

Opgericht: 1995

apotheken.

“Nee, CBD is zo veilig dat wij ons (nog) niet ver-

Hoofdkantoor: Rotterdam

En nee, je wordt er niet stoned van. In het bui-

zekerd hebben voor productaansprakelijkheid.” Leg eens uit wat CBD is.

Aantal werknemers wereldwijd: 15 Voornaamste exportproduct:

“CBD of cannabidiol is een cannabinoïde. Net

Je kunt de olie ook online bestellen, hoe

CBD-olie

als het bekende THC komt het uit de hennep-

groot is dat verkoopkanaal?

Voornaamste exportlanden:

plant maar geeft absoluut geen high gevoel. In

“Internationaal is de webshop niet erg belang-

Duitsland, Rusland en Spanje

ons lichaam komen van nature cannabinoïden

rijk. We gaan een nieuwe site laten maken

Exportomzet: 15%

voor, die heten dan endocannabinoïden. Ze

door een internationaal marketingbureau.”

Website: www.maripharm.nl

koppelen aan receptoren in de hersenen, het centraal zenuwstelsel en in de perifere orga-

Heb je voor CBD-olie een recept nodig?

nen, met name in de immuuncellen. Stress

“Hangt van het land af. We kiezen voor mark-

kan voor een tekort aan endocannabinoïden

ten waar het product legaal en zonder recept

zorgen. Omdat CBD aan dezelfde receptoren

verkrijgbaar is. Voor de registratie van het pro-

bindt, heeft het een ondersteunend en stimu-

duct als medicijn is groot klinisch onderzoek

lerend effect. Wij hebben een extractiemetho-

nodig, wat het vele malen duurder zou maken.

de ontwikkeld om de meest zuivere CBD-olie

De regelgeving is complex en er komen allerlei

ter wereld te maken.”

extra controles bij kijken. Daarbij is het een hele drempel voor de gebruiker, zeker als deze

In welke landen zijn jullie actief?

geen patiënt is. Onze ervaring is bovendien

“We zijn wereldwijd actief in landen waar CBD-

dat artsen liever iets chemisch voorschrijven

olie legaal is. De landenspreiding is uit de

dan CBD-olie.

marktvraag ontstaan. We doen veel in Duits-

Overigens produceren we onze CBD-olie ge-

land, Denemarken, Spanje. Op dit moment

heel volgens de Good Manufacturing Practice

wachten we op toestemming om grootschalig

(GMP), het kwaliteitsborgingssysteem van de

te exporteren naar China, Japan, India, Rus-

farmaceutische industrie. En op kleine schaal

land, Kazachstan, USA en Canada. De laatste

gaan we eigen klinische onderzoeken starten

zijn potentieel grote maar lastige markten.

om het product extra waarde te geven.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

CEO Gertjan Grimbergen vertaalde het internationaal bouwen van tuincentra naar een nieuw concept: Bright Buildings.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Elmar Otten Ivo van der Bent

Bright Buildings

Licht!

Niet ver buiten Heerlen, aan de rand van de Oostelijke Mijnstreek in Limburg, staat de fabriek van Bright Buildings. Een ambachtelijk bedrijf met een opmerkelijk eindproduct: daglicht. Openheid en veel glas kenmerken de dak- en gevelconstructies die het bedrijf in de fabriekshal bouwt. Wie de lassers in de werkplaats aan het werk

jan Grimbergen, vijfde generatie alweer, vertelt

ziet, zal het niet verbazen dat het familiebedrijf

hoe hij in de crisisjaren besloot twee nieuwe

ooit is begonnen door een hoefsmid. In 1877

bedrijfstakken op te zetten.

streek G. Grimbergen Sr. in het Westland neer en opende daar zijn smederij. Hij introduceer-

Licht

de er de serre, een idee dat hij in de Belgische

“We waren een bouwbedrijf voor de retailsec-

druiventeelt had opgepikt, en gaf daarmee de

tor”, vertelt Gertjan in zijn werkkamer in Heer-

aanzet tot de grootschalige glasbouw die het

len. “In de crisisjaren betekende dat dubbel

gebied nu zo kenmerkt.

pech. Zowel de bouw als de retail bleken heel

Rond 1900 mocht Grimbergen zich de eerste

kwetsbaar. Om ons bedrijf robuuster te ma-

‘kassenbouwer’ van Nederland noemen. In

ken, heb ik onderzocht hoe we met de kwali-

de jaren zestig besloot het bedrijf naar

teiten die we in huis hadden nieuwe activitei-

Zuid-Limburg te verhuizen. Door de sluiting

ten konden opzetten. Eén van die kwaliteiten

van de Staatsmijnen was de grond er goed-

is het werken met glas. De andere is dat we

koop en waren arbeiders eenvoudig te vin-

internationaal geprefabriceerd kunnen bou-

den. Vanaf de jaren tachtig lag de nadruk op

wen. De kennis en ervaring daarvoor hebben

het bouwen van tuincentra, tegenwoordig on-

we opgedaan binnen Thermoflor.”

dergebracht in zusterbedrijf Thermoflor. Het is

Thermoflor bouwt internationaal tuincentra.

nog altijd de belangrijkste activiteit van het

Het bedrijf verzorgt het hele traject van ont-

moederbedrijf Grimbergen Groep. CEO Gert-

werp tot bouw en laat alleen de fundatie aan

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

lokale partijen over. De constructeurs van Thermoflor weten precies in welk land welke normen voor bijvoorbeeld wind- en sneeuwIn de kuikenbroederij van Optibrut kunnen

druk gelden. Belangrijk, want ook binnen de

bezoekers zien hoe de kuikens uitkomen.

Europese Unie wijken de normen vaak af. Zelfs in Duitsland kunnen de normen per deelstaat anders zijn. “In 2014 hebben we Bright Buildings opgezet, met twee poten om internationaal de markt op te gaan. ‘Bright’ staat zowel voor transparantie als voor slim ontwerpen en bouwen. Bright Open richt zich op gebouwen die open en dicht kunnen. Denk bijvoorbeeld aan een zwembad dat bij mooi weer open kan. Dit jaar gaan we er een in het Verenigd Koninkrijk bouwen voor een sportclub en nog een ander voor een recreatiepark. De andere nieuwe poot heet Bright Box. Binnen de regio, zeg 150 kilometer rond het bedrijf, kunnen we daar op ‘design and build’ basis voor bouwen. We verzorgen in dat geval alles voor de klant. Het zijn spraakmakende ontwerpen met veel transparantie, ons kenmerk. Op dit moment zijn we voor een Neder-

“‘ Bright’ staat zowel voor transparantie als slim ontwerpen en bouwen.” landse klant, net over de grens in Duitsland, een bedrijfspand met kantoor aan het bouwen. Het exportconcept van Bright Box werkt net iets anders.” Gertjan pakt er een presentatie bij van een kuikenbroederij die ze kortgeleden in Duitsland voor Optibrut hebben opgeleverd. In de broederij staan uitkomkasten van Hatchtech, een internationaal bedrijf dat onder meer broedmachines bouwt. “Zij hebben een nieuw type uitkomkast bedacht waarin kuikens direct uit het ei eten en drinken krijgen. In traditionele uitkomkasten moeten kuikens tot 48 uur wachten tot het allerlaatste ei is uitkomen. Het kuiken dat het eerst uitkomt, heeft dus het meeste pech. Hatchtech vroeg ons om een transparant ont-

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

werp te maken, dat ze overal ter wereld neer

eisen. Hoe zwaar moet bijvoorbeeld het staal

kunnen zetten, waarbij je ziet hoe de kuiken-

zijn? Deze mensen zijn continu door Europa

tjes uit het ei komen. De eerste broederij is nu

aan het reizen om projecten binnen te halen.

gerealiseerd en de bedoeling is dat er wereld-

Is het verkocht dan neemt een projectmana-

wijd nog kopieën van het gebouw bijkomen.

ger het over met zijn team. Die reist dan voor

Die prefabriceren we hier, transporteren we in

de bouwvergaderingen op een neer. Tot slot

containers en monteren we zelf ter plaatse.

komen onze bouwteams. Die bestaan voor

Voor de fundering leveren we een enginee-

een deel uit eigen mensen en voor een deel

ringspakket, maar de uitvoering doet een lo-

vaste uit inleen. De teams monteren alles ter

kale aannemer. Binnen Bright Box kunnen we dus voor internationale spelers standaardconcepten voor gebouwen ontwerpen én neerzetten. Het grote voordeel is dat je veel sneller en zonder faalkosten internationaal kunt bouwen. Je hebt als klant geen zorgen over de afstemming met lokale aannemers, over kwaliteitsnormen en over taalmisverstanden.

“ Het pionierswerk is gedaan, nu moeten er meer mensen op pad.”

plaatse. Het papierwerk, de logistiek, dat gebeurt allemaal vanuit Heerlen. We hebben daar drie mensen voor, die alles weten van CMR’s, L/C’s en dat soort onderwerpen.” Werken in het buitenland Met zoveel personeel dat regelmatig over de grens aan het werk is, mag Bright Buildings

We werken graag met kostenefficiënte stan-

zich een specialist noemen als het gaat om

daardsystemen, al is maatwerk natuurlijk ook

internationale arbeidswetgeving.

mogelijk. Opvallende daglichtconstructies zijn

“Het is steeds lastiger om in Europa te wer-

onze specialiteit, maar mocht een klant een

ken. In Duitsland is recentelijk de wetgeving

‘dicht’ gebouw internationaal willen uitrollen,

voor het werken op een bouwplaats aange-

kan dat ook. Hij kiest dan voor ons omdat we

scherpt. Alles en iedereen moet aangemeld

in heel Europa een concept van voor tot ach-

zijn. Er zijn voortdurend controles op de bouw,

ter kunnen uitrollen. We hebben bijvoorbeeld

waar je paspoorten en loonstroken moet kun-

een eigen internationaal netwerk om de lokale

nen laten zien. Voldoe je aan de minimum-

vergunningen te regelen.”

looneisen? Zijn de sociale lasten betaald? Krijgen de werknemers vakantiegeld uitge-

Verkopers

keerd?

Nu het concept er staat en er enkele referen-

Vroeger reed je gewoon naar Duitsland toe en

tieprojecten zijn gedaan, wil Bright Buildings

ging je aan de slag. Eén keer aanmelden en

flink aan de slag.

dat was het. Nu is het een heel gedoe gewor-

“Tot nog toe heb ik de verkoop voor Bright

den. Ook in Noorwegen en Zwitserland zijn de

Buildings zelf gedaan, maar inmiddels zijn we

regels behoorlijk streng. Noorwegen werkt

hard op zoek naar goede verkopers die met

gelukkig met een pasjessysteem. Heb je een-

het concept de markt op willen gaan. Laat ze

maal dat pasje dan loopt alles heel soepel.

zich maar melden. We zitten in Heerlen dicht

Aan de ene kant is al die regelgeving een kans

op de Duitse en Belgische markt, dus onze

voor ons. Wij beheersen de procedures, het

uitvalsbasis is prima. Het pionierswerk is ge-

zit een beetje in ons DNA. De gelegenheids-

daan, nu moeten er meer mensen op pad.”

ondernemer krijgt het organisatorisch niet

Op pad gaan is bij Bright Buildings vaste prik.

voor elkaar en kan niet meer aanhaken. Aan

“We hebben nu twee verkopers op ons kan-

de andere kant: met een flexibele schil werken

toor in Wateringen die internationaal de eerste

is bijna niet meer te doen. Kleine onderaanne-

contacten leggen. Is een klant geïnteresseerd

mers hebben genoeg werk in Nederland en

dan reist ons architectenteam af om de wen-

hebben geen zin meer om mee naar Duits-

sen te inventariseren. Tussentijds kijkt onze

land te gaan. Als we genoeg volume in Duits-

constructeur al mee naar lokale normen en

land gaan draaien, kunnen we een lokale vesglobe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

tiging openen, maar nu is het nog te vroeg om dat besluit te nemen.” Eén Europa “Weet je, eenduidige regelgeving zou al een winst zijn voor Europa. We pretenderen wel dat we één unie zijn, maar dat is nog lang niet het geval. In Engeland zijn de veiligheidseisen bijvoorbeeld veel strenger dan hier. Wat wij hier overdreven zouden vinden, is daar de norm. Je moet gedetailleerde veiligheidsplannen maken, je hebt andere machines nodig, je moet overal op de bouw veiligheidsnetten spannen, zelfs op plaatsen waar niemand werkt. Bij letsel op een bouwplek is de opdrachtgever bovendien persoonlijk aansprakelijk. Die probeert in het contract natuurlijk alle risico’s neer te leggen bij de opdrachtnemer. Dat zwembaddak dat we in Engeland gaan doen, moet over een bestaand bad komen, midden in een drukke omgeving. Je begrijpt dat er geen ruimte voor fouten is. Gelukkig wordt alles geprefabriceerd. Ook de gigantische ramen leggen we in een keer op het dak. Op de bouw proberen we zo min mogelijk handelingen te doen.” Brexit De Grimbergen Groep had behoorlijk wat projecten en marketinginspanningen lopen in het Verenigd Koninkrijk, toen het land onverwacht voor een Brexit stemde.

“ Komt er een Brexit? Ik weet het nog niet.”

in Europa. Hoe vind je internationale partijen die conceptmatig internationaal een serie gebouwen willen uitrollen? “Voor kansrijke branches proberen we het za-

“Het moest onze groeimarkt worden, dus de

kennetwerk in kaart te brengen en uit te vin-

Brexit zette opeens overal grote vraagtekens

den wie de sleutelfiguren zijn. Deze mensen

achter. Al direct na het referendum kregen we

hoe we het in Zwitserland doen. Als de eu-

kunnen voor ons zo’n branche ontsluiten. Met

een flinke tik. Het pond devalueerde, waar-

ro-pondverhouding maar niet scheef zit, zo-

Optibrut kwamen we in contact via een busi-

door we in een klap dertig procent duurder

dat we op prijs concurrerend kunnen blijven.

nessclub waar iemand een contact bij Hatch-

werden. Klanten beginnen gelukkig langzaam

Mijn grootste zorg is dat de lokale economie

tech kende, die weer actief was voor Optibrut.

terug te komen nu het pond iets is genormali-

daar wegzakt, dan is er ook geen budget voor

We weten dat het Bright Box concept werkt.

seerd. In januari gaan we een tuincentrum

nieuwe projecten meer.”

Met Thermoflor hebben we in Scandinavië

bouwen, we hebben het zwembad en verder

honderd winkels voor een Ikea-achtig tuin-

nog veel leads lopen.

Marktontwikkeling

centrum gebouwd. Zij konden per locatie dan

Komt er een Brexit? Ik weet het nog niet. Als

In de regio rond Heerlen komt Bright Buildings

uit drie concepten kiezen. Die klant konden

het al gebeurt, rekenen wij op een soft-Brexit.

relatief makkelijk aan opdrachten. Architecten

we helemaal ontzorgen. Dat soort partijen

Mij maakt het ook eigenlijk niet heel veel uit.

en partners weten wat het bedrijf kan en waar

zoeken we buiten de tuincentrumbranche nu

Dan komen er een paar regels bij. We weten

ze te vinden zijn. Mond-tot-mond-reclame

ook voor Bright Box.”

hoe we het in Noorwegen doen, we weten

doet het meeste werk. De uitdaging ligt verder

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Elmar Otten

Serie 20 jaar Trends in Export

Eurozorgen uit 1999

Dit jaar bestaat het onderzoek Trends in Export twintig jaar. Reden voor globe magazine om in een viertal afleveringen terug te blikken en vooruit te kijken. Deze aflevering reizen we terug naar 1999 en doen we kort onze Britse buren aan. Het Verenigd Koninkrijk hikte ook toen tegen een grote omwenteling aan: de start van het euro-tijdperk. Geen eurofratsen Op 1 januari 2002 kwamen er ineens geen guldens meer maar

Meest populaire exportlanden buiten de EU

euro’s uit de pinautomaat. Het was de laatste stap van de in-

2003

2009

2016

voering van de euro. Op 1 januari 1999 was de euro al inge-

Zwitserland

voerd in het banken giroverkeer.

In het Verenigd Koninkrijk trokken exporteurs zich daar weinig

Noorwegen

Rusland

Turkije, China

aan. Uit een peiling van het toenmalige Fenedex en het Britse Institute of Export bleek dat 71 procent van de Britse exporteurs destijds de verwachting had dat de euro geen of weinig effect op hun onderneming zou hebben. 52 procent had in 1999 dan ook nog geen eurostrategie. Enigszins tegenstrijdig: 54 procent handelde al in euro’s over verwachtte dat op korte termijn te gaan doen.

6 7

VAE

Australië

Canada

Zuid Afrika

Saoedi-Arabië

Israel

13 14

De meest populaire exportlanden Terugbladerend door twintig jaar Trends in Export-rapporten blijkt de top-10 van meeste populaire EU-exportlanden vrij sta-

15 16

biel in elkaar te zitten. Duitsland, België, Frankrijk en het VK vormen de eeuwige top vier. Het meest opvallend is de opkomst van Polen, dat in 2004 tot de EU toetrad en nu op een vijfde plek

Trends in Export – Jubileumeditie

staat, net voor Spanje. Interessanter wordt het als we naar de

10 april 2018 • Amsterdam Arena

export buiten de EU kijken (cijfers vanaf 2003). Hierin is de op-

Dit voorjaar presenteren evofenedex en Atradius de uit-

komst van China overduidelijk zichtbaar. Verder valt de daling

komsten van het jaarlijkse onderzoek Trends in Export.

van landen als Israël en Australië op. Ook Rusland verliest ter-

Het belooft een spetterende editie te worden, want

rein, mede vanwege de sancties tegen het land. De grote afwe-

Trends in Export viert haar twintigste editie! Houd vast

zige is wellicht India, dat zowel in 2009 als 2016 slechts een 17e

een plekje in de agenda vrij!

plek wist te halen. Zal deze veelbelovende markt in de komende

www.trendsinexport.nl

editie van Trends in Export eindelijk winst weten te boeken? globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Wilco Heijwegen

Ervaringen in Afrika

‘ Vereenvoudig de handel met Afrikaanse landen’ Onder meer door de grote bevolkingsgroei in Afrika heeft de handel met het continent enorme potentie voor Nederlandse imen exporteurs. Veel Nederlandse ondernemingen zijn er dan ook al te vinden. Vaak pionierend,

Wilco Heijwegen is beleidsadviseur voor evofenedex.

soms reeds op volle snelheid. Maar makkelijk gaat het niet. evofenedex krijgt vaak terug van haar leden dat handelsbe-

storten van 120% van de waarde van de goederen. Pas na

lemmeringen het lastig maken om kansen te pakken. Met

storting en een periode van dertig dagen mogen goederen

name in Noord-Afrika neemt het aantal obstakels in rap tempo

worden geladen in het land van export. Tunesië voerde onlangs

toe. Reden voor evofenedex om in Den Haag en Brussel aan

in dat bij inklaring de uitvoerdocumenten (de zogeheten Ex-A

te dringen op het wegnemen van de bestaande handelsbe-

formulieren) uit het land van export moeten worden overlegd.

lemmeringen.

En dan ook nog eens vertaald in het Arabisch.

Potentie

Oplossen

Op dit moment gaat slechts 3% van de totale Nederlandse

Op aandringen van evofenedex laat het Ministerie van Buiten-

export naar Afrika, goed voor een waarde van zo’n 14 miljard

landse zaken weten dat de handelsbelemmeringen met

euro. Ter vergelijking: de export naar geheel Afrika is daarmee

Noord-Afrika topprioriteit zijn voor de Europese Commissie.

ongeveer gelijk aan de export naar Spanje. Diverse hindernis-

Medio en eind 2017 vroeg evofenedex in de Tweede Kamer

sen beperken de groei. Als grote handelsbelemmeringen noe-

aandacht voor de belangrijkste handelsbelemmeringen in Afri-

men imen exporteurs onduidelijke en complexe procedures

ka. De toenmalige Minister van Buitenlandse Handel (Ploumen)

van douaneorganisaties, gebrek aan internationale valuta, ont-

gaf destijds aan dat zij zich bewust is van de vele handelsbe-

brekende netwerken ter plaatse en corruptie. Met name bedrij-

lemmeringen waar Nederlandse ondernemers tegenaan lopen

ven die importeren uit of exporteren naar Noord-Afrika melden

in de handel met Afrika en stelde aan te sturen op oplossingen

steeds vaker nieuwe handelsbelemmeringen.

in Brussel. We houden in Den Haag en Brussel de vinger aan de pols om de vorderingen op politiek niveau te monitoren.

Noord-Afrika

Lokale autoriteiten in Tunesië en Algerije maken de export

Nederlandse ondernemers over Afrika

steeds lastiger door nieuwe drempels op te werpen. Algerije

Globe magazine vroeg vier Nederlandse ondernemers tegen

voerde recent en zeer plotseling een zogeheten ‘deposit-eis’ in,

welke belemmeringen zij in de praktijk aan lopen. Lees hieron-

waardoor Algerijnse importeurs een waarborgsom moeten

der hun reacties.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Algerije Bedrijf:

OMRON Healthcare Europe B.V

Producten: medische apparatuur Naam:

Geoffrey Smits

Functie: Customer Service Manager EMEA

Waar lopen jullie tegen aan?

den goed in kaart te brengen. Regelgeving

“Afrika is een interessante markt voor bedrij-

versus lokale interpretatie en afhandelingen

ven. De bevolkingsgroei is enorm, er zijn lan-

van importzendingen kunnen in de praktijk

den waar de welvaart jaar op jaar stijgt. Er zijn

per zending anders zijn. Er is een weg van de

volop mogelijkheden voor ondernemende ex-

minste weerstand die corruptie in de hand

porteurs. Het goed in kaart brengen van de

werkt. Overheden pakken dat aan door de

lokale weten regelgeving, het overeenkomen

regelgeving aan te scherpen, die vervolgens

van de juiste leveringsvoorwaarden en het na-

door corruptie weer te omzeilen is. Zo ont-

komen ervan zijn cruciaal om een transactie

staat er een vicieuze cirkel. Daar moet je als

succesvol te laten zijn. Ook is de regelgeving

ondernemer niet op ingaan. Heb vooral ge-

aan veranderingen onderhevig en daar moet

duld. Samenwerken met een logistieke

je als organisatie op kunnen inspelen.

dienstverlener met lokale vertegenwoordiging

In Algerije werken wij al meer dan tien jaar sa-

en expertise is een pré. Deze zal, om reputa-

men met een zakenpartner. De Algerijnse over-

tieschade voor klant en eigen organisatie te

heid heeft recent het importeren van goederen

voorkomen, niet meewerken aan corruptie.”

bemoeilijkt door een wet aan te nemen die lokale leveranciers een voordeel geeft (red: de

Is er een definitieve oplossing?

‘deposit-eis’). De gevolgen van deze wet zijn

“Dat is niet in één volzin te zeggen. Leveran-

nog onduidelijk. Zijn er ontheffingen mogelijk?

ciers, klanten, overheden en individuen heb-

Spelen leveranciers hierop in door lokaal te pro-

ben allemaal hun eigen belangen en het is

duceren of te assembleren en daarmee andere

onmogelijk om problemen individueel aan te

spelers buitenspel zetten? Is de Europese Unie

pakken. Samenwerking tussen belangheb-

(EU) in gesprek met de Algerijnse overheid om

benden is essentieel om voldoende draag-

handel met EU-lidstaten te bevorderen?

wijdte te hebben en veranderingen teweeg te

Het is niet voor te stellen dat een duurzaam

brengen. Leden van evofenedex zijn erva-

opgebouwde markt met zakelijke wederzijdse

ringsdeskundigen, hebben praktijkkennis en

afhankelijkheid ineens wegvalt. Op dit mo-

zijn veelal welwillend om deze met anderen te

ment is de Algerijnse markt voor ons bedrijf

delen om bij te dragen aan het oplossen van

onvoorspelbaar.”

belemmeringen. Grotere problemen kunnen opgelost worden als de leden van evofenedex

Hoe ga je daar mee om?

de samenwerking te zoeken met partijen als

“Samen met lokale zakenpartners overleggen

VNO-NCW en het ministerie van Buitenlandse

we intensief om veranderende omstandighe-

Zaken.”

Algiers, Algerije.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Marokko, Zuid-Afrika Bedrijf:

Elho

Producten: synthetische bloempotten en toebehoren Naam:

Juliette Beekers - Bouchier

Functie: assistant sales manager UK, export & Northern Europe

Hoe moeilijk is het om zaken te doen in

aan die eis te kunnen voldoen. Veel partijen wil-

Afrika?

len wel met ons zaken doen, maar omdat de

“Dat is erg lastig. Je moet natuurlijk de juiste

prijs inclusief transport en dergelijke tegenvalt,

doelgroep vinden in deze markt. Die hebben

haakt men af. Ook missen we de juiste ingan-

we helaas nog niet in groten getale gevonden.

gen om serieus zaken te doen.”

Wij doen bijvoorbeeld zaken met Zuid-Afrika, waar slechts een klein deel van de bevolking de

Hoe stellen jullie je op deze belemmerin-

middelen heeft om onze producten te kopen.

gen in?

Het grootste gedeelte van de bevolking dient

“Wij stellen ons zo flexibel mogelijk op naar

rond te komen van een klein bedrag per

onze klant en proberen ze tegemoet te komen

maand. Daardoor is de handel met dit land

waar dat mogelijk is. In Marokko zijn we daar-

voor ons product beperkt.

om overgegaan op het L/C, omdat dat voor alle

“In Marokko is onze ervaring dat de lokale re-

partijen makkelijker is.”

gels met betrekking tot buitenlandse handel ons beperken. Wij hebben een kredietverzeke-

Wat is voor jullie sleutel voor succes?

raar, maar onze Marokkaanse klanten vallen

“Die vraag is lastig om te beantwoorden. De

daar buiten. We worden gedwongen om voor-

problemen waar wij tegenaanlopen zijn erg di-

uit te betalen of om een Letter of Credit (L/C) te

vers. We zijn met name de juiste partner voor

regelen. Daar zitten vervolgens ook weer res-

de Afrikaanse markt nog niet tegengekomen.

tricties aan, want het te vooruit betalen bedrag

Totdat we die betrouwbare, solide partner nog

mag omgerekend maximaal 8.934,16 euro zijn.

hebben gevonden doen we voorlopig weinig

Wij moeten onze bestellingen opsplitsen om

zaken in deze landen.”

Marrakech, Marokko.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Waar loopt Champ Dogfood tegen aan bij

euro betalen om twintig documenten te legali-

het zaken doen in Afrika?

seren, terwijl dat in een willekeurig ander land

“Onze onderneming Champ Dogfood is in

tussen de vierhonderd en zeshonderd euro

meer dan twintig landen actief. Ook wij hebben

kost. In Saoedi-Arabië hebben we steeds te

te maken met handelsbelemmeringen, bijvoor-

maken met wisselende eisen waardoor je altijd

beeld in Egypte. Daar worden containers te-

achter de feiten aanloopt.”

gengehouden als er ook maar een punt of

Egypte, Irak, Nigeria, Saoedi-Arabië

Bedrijf: The Petfood Company / Champ Europe

komma onjuist is op de papieren. Van de één

Hoe ga je daar mee om?

op de andere dag kregen wij te horen dat een

“In de praktijk doe je er alles aan om te vol-

stempel ‘nat’ moet zijn. Dat is heel vervelend

doen aan de eisen die een land stelt. Soms

als je net bij de Kamer van Koophandel certifi-

huren we specialisten ter plekke in om zaken

caten, facturen en paklijsten komt inleveren. En

voor ons te regelen.”

regel het maar snel, want je container wordt niet in behandeling genomen. Ook maken we

Zij dit soort problemen definitief op te

Naam: Frank de Koning

mee dat de autoriteiten containers twee maan-

lossen?

Functie: Directeur-eigenaar

den vasthouden omdat producten niet goed

“Corruptie tiert overal welig en dat moet als

gestickerd zijn. Pas na het betalen van boetes

eerste afnemen. Maar ook bureaucratie zorgt

worden deze dan weer vrijgegeven. Dat soort

voor de nodige frustratie en belemmeringen.

belemmeringen zorgt ervoor dat je per maand

Een land als Nigeria werkt met een bedrijf als

maar drie containers kunt verschepen.

SGS dat voor hen goedereninspecties uit-

Een andere belemmering hebben we ervaren in

voert. Dat drijft de kosten op en vertraagd het

Irak. De ambassade van dit land liet ons 3400

exportproces.”

Welke hindernissen komt Bredenoord te-

te, na de opdracht en vlak voor de levering

gen in Afrika?

voeren we een controle uit. Ook zijn we ge-

“Wij komen verschillende belemmeringen te-

stopt met verhuurconstructies bij dealers. Het

gen. Zowel in Oost- als West-Afrika worden

is een enorme administratieve last om de be-

we geconfronteerd met veranderingen in ex-

lasting daarvan terug te krijgen. Onze offertes

en importregelgeving. In Ghana moesten we

sturen we in euro’s, maar dat levert ook wel

bijvoorbeeld dubbel belasting betalen bij het

weer risico’s en belemmeringen op.

wegzetten van verhuurmachines bij dealers.

Een locatiebezoek kan vaak wat zorgen weg-

Ook is er per land een groot verschil in trans-

nemen. Ter plaatse kunnen we dan afspraken

portkosten, zeker voor de landen die niet aan

maken over het vervoer en de vereisten.”

Product: Hondenvoer

Oost- en West-Afrika

zee liggen. Het betalingsverkeer is vaak complex, mede omdat er weinig Nederlandse

Is er een definitieve oplossing?

banken actief zijn en er veel soorten valuta op

“Een echte oplossing is er volgens mij niet.

de markt zijn. Iets anders is dat regelen wet-

Wat zou helpen is een beter gefaciliteerd be-

Product: generatoren, machines,

geving per land erg verschillen. Dat is lastig

talingsverkeer. Een Nederlandse bank met

onderdelen

voor onze sales, maar ook voor zaken als het

een kantoor in Afrika of een lokale bank welke

Naam: Jolanda de Boer en Zef

leveren van energie.”

een dochteronderneming is van een Europe-

Bedrijf: Bredenoord

se Bank, met een vergunning die gecontro-

Jansen

Functie: resp. support solutions en area manager solutions

Hoe gaat het bedrijf hier mee om?

leerd is door de ECB of DNB.”

“Veel checken. Bij het uitbrengen van de offerglobe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Bij faillissement van een Duitse klant waarmee een betalingsregeling was afgesproken, kon de Duitse curator flinke terugvorderingen eisen. Daar is gelukkig verandering in gekomen.

Ton Heebing

Terugvorderingen door curator

Duitse klant failliet? Sinds enkele jaren zien Nederlandse ondernemers die te maken krijgen met een faillissement van een Duitse debiteur met angst en beven de brief van de Duitse curator tegemoet. Daarin maakt de curator aanspraak op terugbetaling van bedragen die ontvangen zijn vanuit een betalingsregeling tussen de crediteur en de debiteur. En dat

Wiggers Ross Advocaten.

Ton Heebing is advocaat bij

voor de periode van tien jaar voorafgaand aan het faillissement. De basis voor deze vorderingen ligt voorname-

beeld dat het met de Duitse debiteur niet stee-

lijk in een uitspraak van de Duitse Hoge Raad,

vast slecht is gegaan, dat de Duitse debiteur

het zogenaamde Nikolaus-Urteil van 6 decem-

tussendoor bij was met betalen, dat er geen

ber 2012. De genoemde termijn van tien jaar

aanwijzingen waren dat andere crediteuren met

kent zijn grondslag in de Duitse wetgeving, na-

betalingsregelingen werkten en dat er dus geen

melijk artikel 133 van de Insolvenzordnung.

enkele andere indicatie was voor de slechte

Overbodig te zeggen dat hierdoor de handels-

positie van de debiteur.

praktijk tussen Nederlandse en Duitse bedrijven

De Duitse Hoge Raad kwam hier in een uit-

onder een potentieel hoge druk staat. Een on-

spraak uit 2015 ten dele aan tegemoet. Deze

dernemer kan immers nooit uitsluiten of een

oordeelde dat onder de genoemde omstandig-

debiteur in de komende tien jaar niet in een fail-

heden het louter aangaan van een betalingsre-

lissement terecht komt. Evenmin nemen Neder-

geling kan passen binnen de zakelijke gebruiken

landse crediteuren graag afstand van de cou-

en niet per se op een betalingsonmacht duidt.

lante omgang met openstaande vorderingen en

Inmiddels is er een krachtigere en definitievere

de voorkeur om betalingsregelingen te treffen.

oplossing bij gekomen.

Dit alles om de omzet en goede verstandhouding met de debiteur niet aan te tasten.

Welk recht is van toepassing? De Duitse curator kan op grond van artikel 13

Verweer

van de Europese Insolventieverordening geen

Het Duitse faillissementsrecht bood al enkele

terugvordering doen als het recht, dat op de

argumenten om dergelijke terugbetalingsvor-

onderliggende transactie (bijvoorbeeld een

deringen van de curator te bestrijden. Bijvoor-

koop) van toepassing is, niet voorziet in de mo-

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

â&#x20AC;&#x153; De Duitse curator kon tot tien jaar terug bedragen uit betalingsregelingen terugvorderen.â&#x20AC;?

Fw niet ingetreden; want, de betalingen waren niet verricht na het indienen van de faillissementsaanvraag en ook was geen sprake van een vooropgezette afspraak tussen crediteur en debiteur met het doel om de overige crediteuren te benadelen. De curator had aldus het nakijken. Tegen het vonnis, dat op 6 oktober 2017 werd uitgesproken, is geen hoger beroep ingesteld. Gewijzigde wetgeving Intussen heeft de Duitse wetgever ingegrepen en heeft voor faillissementsprocedures die na 5 april 2017 worden geopend nu geregeld dat de tienjaarstermijn is gereduceerd tot vier jagelijkheid om een getroffen betalingsregeling te

toepassing was. Dit is ook zo door de rechter

ren. Daarnaast telt niet meer de vraag of een

bestrijden. Dat is bijvoorbeeld het geval als het

overwogen en meegenomen.

crediteur wetenschap heeft van een dreigende

Nederlands recht van toepassing is. Iets wat

betalingsonmacht, maar van een daadwerkelijk

door ondergetekende is bepleit ten overstaan

ingetreden betalingsonmacht.

van het Landgericht Potsdam.

Welk recht is van toepassing?

Bovendien is de bewijspositie ten gunste van

Het ging hier om een Nederlandse crediteur die

De toepasselijkheid van Nederlands

de schuldeiser verbeterd. Indien deze een be-

gedurende een tiental jaren zaken deed met

recht kan hetzij door een uitdrukkelijke

taling in termijnen met de debiteur overeen-

een Duitse debiteur. In die periode werden twee

rechtskeuze worden bepaald, hetzij door

komt, is het uitgangspunt dat de crediteur van

betalingsregelingen getroffen, die op hun beurt

zich over een rechtskeuze niet uit te la-

een eventuele betalingsonmacht vermoedelijk

niet steeds stipt werden nagekomen. Wel was

ten. In het laatste geval is dan op grond

geen wetenschap heeft. Daarnaast geldt in het

de debiteur op het moment van het uitspreken

van de toepasselijke Europese Verorde-

geval van zogenaamde contante betalingen,

van het faillissement goeddeels bij en stond er

ning Nederlands recht van toepassing.

waarbij tussen de levering en de betaling

nog slechts circa vijfduizend euro op de lat.

slechts een korte periode ligt, dat deze alleen

Kort na het uitspreken van het faillissement be-

nog ‘aantastbaar’ zijn, indien de crediteur wist dat de debiteur oneerlijk handelde.

landde er een brief bij de Nederlandse crediteur

De rechter ging mee in het betoog dat in het

op de deurmat, waarin de Duitse curator aan-

voorliggende geval materieel Nederlands recht

spraak maakte op terugbetaling van bijna twee-

van toepassing was en dat er dus in deze zaak

Tot slot

honderdduizend euro. Dit was het bedrag dat

ook

(faillissements)recht

Uit eerste rechterlijke uitspraken na inwerking-

door de crediteur ten onrechte zou zijn geïnd op

moest worden beoordeeld of de curator een

treding van de nieuwe regeling blijkt dat de

grond van de getroffen betalingsregelingen.

terugvordering kon doen.

rechter begrepen heeft dat de wetgever een

Overigens werd in de loop van de procedure de

Het Landgericht Potsdam heeft zich laten advi-

crediteurvriendelijker regime heeft willen intro-

vordering door de curator in omlaag bijgesteld

seren door professor Kortmann uit Nijmegen

duceren. Desalniettemin blijft het raadzaam om

tot iets meer dan honderdduizend euro.

en zijn advies overgenomen in het vonnis: op

de omvang met Duitse debiteuren in vastom-

Namens de gedaagde Nederlandse crediteur is

de betalingsregeling was naar Nederlands in-

lijnde procedures te vatten en daarnaar ook te

bepleit dat met een beroep op artikel 13 van de

solventierecht artikel 42 Faillissementswet (Fw)

leven. Immers, de Duitse debiteur is van zijn

Insolventieverordening terugvordering niet aan

van toepassing en volgens dat wetsartikel is

Duitse crediteur ook niet anders gewend.

de orde kan zijn.

het treffen van een betalingsregeling geen vrij-

Voor een succesvol beroep was het wel nood-

willige rechtshandeling. Het gaat om een ver-

Voor de observaties betreffende de wetswijziging

zakelijk dat op de onderliggende verkooptrans-

plichtende rechtshandeling, die niet aantast-

van 5 april 2017 dank ik Rechtsanwalt Lars Wem-

acties tussen de Nederlandse crediteur en de

baar is. Dus ook niet door de curator.

mers van Strick Rechtsanwälte und Steuerberater

Duitse debiteur materieel Nederlands recht van

Bovendien waren de voorwaarden van artikel 47

in Kleve,Duitsland.

naar

Nederlands

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

De Britten hebben gekozen voor de Brexit. Daarmee hebben ze ook gekozen voor grotere aansprakelijkheidsrisico’s voor de Europese bedrijven aan wie zij hun producten verkopen.

Mascha Timpert

Importeren na de Brexit

Nederlandse leverancier straks aansprakelijk Op 23 juni 2016 is tijdens een referendum van het Verenigd Koninkrijk (VK) met een nipte meerderheid gekozen voor het opzeggen van het lidmaatschap van de Europese Unie (EU).

en adviseert zij regelmatig over productaansprakelijkheden en recalls.

specialist in het aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht procedeert

Mascha Timpert is advocaat bij DAAN advocaten in Arnhem. Als

Ruim anderhalf jaar later zijn de onderhandelingen over deze scheiding nog steeds in volle gang.

Heel veel Nederlandse ondernemingen im-

cent van het product aansprakelijk. Op de

porteren voor hun handel of productie zaken

producent rust een risicoaansprakelijkheid,

uit het VK. Zij hebben ongetwijfeld vragen

wat betekent dat aansprakelijkheid kan be-

over de handelsvoorwaarden die vanaf 29

staan ongeacht de vraag of de producent

maart 2019 zullen gelden en wat de gevolgen

schuld heeft aan het ontstaan van de schade.

zijn voor de prijzen van de te importeren eind-

Op de soorten schade, het specifieke soort

producten of halffabricaten. Maar staan zij er

producten (zogenoemde roerende zaken), de

ook bij stil dat de Brexit gevolgen heeft voor

vraag wat precies een ‘gebrek’ is volgens de

de aansprakelijkheidsrisico’s die zij als impor-

regelgeving en op de uitzonderingen op deze

teur lopen?

risicoaansprakelijkheid gaat dit artikel niet in. Wel behandelt het de vraag wanneer een be-

Hoe zit het ook alweer?

drijf als producent kan worden beschouwd.

Meer dan 30 jaar geleden, op 25 juli 1985, is er een Europese Productaansprakelijkheids-

Producent

richtlijn in werking getreden. In ons nationale

De eerste gedachte bij het woord producent

recht (boek 6, titel 3, afdeling 3 van het Bur-

is dat het moet gaan om een ‘fabrikant’. Dat

gerlijk Wetboek) zijn sinds 1 november 1990

klopt ook. In de betekenis van de produc-

de regels uit die richtlijn vastgelegd.

taansprakelijkheidsregelgeving is een produ-

Kort gezegd: als een gebrek in een product

cent fabrikant van een eindproduct, een

letselschade (schade door dood of lichamelijk

grondstof of een onderdeel. Ook een assem-

letsel) veroorzaakt, of schade veroorzaakt aan

blagebedrijf kan hier onder vallen. Het moet

een andere zaak (die gewoonlijk in de privés-

gaan om werkzaamheden die typisch beho-

feer wordt gebruikt of verbruikt), is de produ-

ren tot het distributiekanaal. Bij ondergeschik-

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

“ De aansprakelijkheid van de leverancier vervalt als hij zijn ‘voorman’ aanwijst.”

Typische importproducten uit het VK: Marmite, beertje Paddington en slecht weer

te aanpassingen is daarvan geen sprake. Een

teert, valt hier dus niet onder. Let wel: deze

cent in de zin van de productaansprakelijk-

autodealer is bijvoorbeeld geen fabrikant.

regelgeving ziet alleen op beroeps- of bedrijfs-

heidsregelgeving.

Een bedrijf is niet alleen producent in de zin

matige producenten.

Kortom: wanneer een leverancier door een schadelijdende partij wordt aangesproken,

van deze regelgeving als dit bedrijf het product daadwerkelijk maakt. De regels over pro-

Producent onbekend

dan moet deze ‘binnen een redelijke termijn’

ductaansprakelijkheid beschrijven het begrip

Om te voorkomen dat aan aansprakelijkheid

de identiteit aan de benadeelde meedelen van

‘producent’ namelijk ruim. Hieronder vallen

wordt ontkomen door producten in het ver-

de ‘voorman’, de fabrikant, de naamgever

ook de zogenoemde ‘naamgever’ van het

keer te brengen zonder traceerbare herkomst,

van het product of degene die het product in

product en de ‘buitenimporteur’. De naamge-

wijst de wet (artikel 6:187 lid 4 BW) de leve-

de EU heeft gebracht. De leverancier kan dan

ver is iedereen die zich als producent presen-

rancier aan als laatste verhaalsmogelijkheid

de benadeelde letterlijk naar een ander verwij-

teert door zijn naam, merk of een ander on-

voor de schadelijdende partij. Als niet kan

zen en de aansprakelijkheid dus ‘afschuiven’.

derscheidingsteken

worden vastgesteld wie de producent is,

Dat kan zelfs als die voorman of producent

plaatsen. Dit wordt ook wel de ‘quasi produ-

wordt iedere leverancier als producent be-

geen verhaal biedt.

cent’ genoemd. Dergelijke private labels of

schouwd. De gedachte hierachter is dat de

huismerken zien we met name bij voeding,

benadeelde zijn vordering eenvoudig binnen

Ten aanzien van deze ‘afschuifmogelijkheid’

cosmetica en doe-het-zelf producten. Daar-

de EU te gelde kan maken bij degene van wie

gelden drie kanttekeningen:

naast wordt iedereen die een product in de

hij het product geleverd heeft gekregen. Het is

Deze mogelijkheid om de benadeelde naar

Europese Economische Ruimte brengt om te

dus een vorm van consumentenbescher-

een ander te verwijzen geldt niet voor de hier-

verstrekken in het kader van zijn commerciële

ming. Maar dat gaat niet tegen elke prijs. De

voor genoemde naamgever van het product

activiteiten, als producent beschouwd. Het

aansprakelijkheid van de leverancier vervalt

en evenmin voor de fabrikant.

betreft alleen de zogenoemde ‘buitenimpor-

namelijk zodra hij binnen een redelijke termijn

De ‘afschuifmogelijkheid’ sluit de aansprake-

teur’. De ‘binnenimporteur’, degene die het

de identiteit onthult van zijn ‘voorman’ (dege-

lijkheid van de leverancier op basis van ande-

product vanuit een andere EU-lidstaat impor-

ne voor hem in de keten) of van een produ-

re gronden niet uit. Denk bijvoorbeeld aan

het

product

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

wanprestatie of een onrechtmatige daad. Dit

ductaansprakelijkheidsregelgeving. Deze is

Na de Brexit, als de leverancier opeens een

zijn echter schuldaansprakelijkheden, waar-

immers niet de fabrikant of de naamgever van

buitenimporteur is ten aanzien van producten

voor andere verdelingen van de bewijslast en

het product. Zoals gezegd wordt de zoge-

uit het VK, geldt die afschuifmogelijkheid niet

dus andere bewijsrisico’s gelden dan bij de

noemde ‘buitenimporteur’ wel als producent

meer. Afnemers kunnen als benadeelde juist

risicoaansprakelijkheid op grond van de pro-

in de zin van deze regelgeving beschouwd.

zélf naar de Nederlandse leverancier verwij-

ductaansprakelijkheidsregelgeving.

Met de Brexit verandert de Nederlandse im-

zen. Als buitenimporteur is deze namelijk de

Er gelden specifieke regels voor de ‘buitenim-

porteur van een binnenimporteur in een buiten

eindverantwoordelijke in de zin van de pro-

porteur’. En in dat laatste ligt in het geval van

importeur.

ductaansprakelijkheidsregelgeving. Als moti-

de Brexit de crux. Gevolgen

“ Een buitenimporteur kan niet ‘afschuiven’, een binnenimporteur wel.”

Brexit maakt van binnenimporteur een

Iedere leverancier (binnenimporteur) die niet

buitenimporteur

kan vast stellen wie de producent is, wordt

Door de uittreding van het VK uit de EU, ver-

zelf als producent beschouwd. De aanspra-

andert ook de hoedanigheid van importeurs

kelijkheid van de leverancier vervalt echter zo-

van producten uit het VK. Wie een product uit

dra hij binnen een redelijke termijn de identiteit

het VK importeert, is nu nog een binnenim-

onthult van zijn voorman of van een produ-

porteur, omdat het product uit een andere

cent. De binnenimporteur kan dus onder de

EU-lidstaat komt. De binnenimporteur valt

productaansprakelijkheid uit komen, door de

vatie hier achter wordt wel aangegeven dat

niet zonder meer onder het hiervoor omschre-

benadeelde te verwijzen naar de voorman

degene die vanuit een land buiten de EU im-

ven begrip ‘producent’ in de zin van de pro-

(waarschijnlijk de fabrikant) in het VK.

porteert bij uitstek degene is die de risico’s kan inschatten en dus ook het risico van schade behoort te dragen. Conclusie Voor wie eindproducten, halffabricaten of grondstoffen uit de VK betrekt om hier in Nederland of elders binnen de EU te verhandelen, heeft de Brexit niet alleen de voor de hand liggende gevolgen. Zijn hoedanigheid verandert door de Brexit: opeens verandert deze van een binnenimporteur naar een buitenimporteur. Dus van iemand die eenvoudig de risicoaansprakelijkheid kon afschuiven naar degene die de risicoaansprakelijkheid uiteindelijk draagt. De uitkomst van het referendum van 23 juni 2016 in de VK heeft dan ook vergaande gevolgen voor de aansprakelijkheidsrisico’s die de importeur van producten uit het VK loopt. Bij (het herzien van) de contractuele verhoudingen met handelspartners in het VK en met afnemers binnen de EU dient de importeur hiermee rekening te houden. Voor de beheersing van de voor de importeur geldende risico’s wordt het dus nog belangrijker om de draagplicht voor schade veroorzaakt door

Felixstowe is de zesde haven van Europa en verwerkt ruim 40% van de Britse containerhandel.

een product uit het VK contractueel goed te regelen en vast te leggen.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Robin Tabbers, Maarten Roos

Internationale merken en retailers denken vaak als eerste aan e-commerce bij het vermarkten van producten in China. Dit is lang niet altijd de beste strategie.

digt Maarten westerse bedrijven met zakelijke belangen in China.

Maarten Roos Als managing principal adviseert en vertegenwoor-

China

‘ Clicks and Bricks’ Alhoewel China nog steeds de ‘inkoopmarkt’ van de wereld is, betreden de meeste

buitenlandse bedrijven China tegenwoordig om hun producten daar te verkopen in plaats van om in te kopen of te produceren. Niet vreemd, gelet op het feit dat China de grootste markt ter wereld is op het gebied van luxeproducten en e-commerce, met naar schatting

Europese bedrijven bij die verkopen in China.

Robin Tabbers Als principal van R&P staat Robin

630 miljoen middenklasse consumenten in 2022 (McKinsey).

Juist omdat het landschap zo snel verandert,

zijn vooral gebruikelijk wanneer een bedrijf

is het van belang om de verschillende ver-

producten snel en goedkoop wil distribueren.

koopkanalen,

bedrijven

Wel kleven hier significante nadelen aan. Ten

thans in China kunnen gebruiken, vooraf

eerste is het kiezen van een distributeur niet

goed te vergelijken.

eenvoudig, zo hebben veel Nederlandse be-

De kranten staan vol over Alibaba en TMall,

drijven reeds ondervonden. Er is veel concur-

maar niet alles draait om e-commerce. Het

rentie om de diensten van de beste distribu-

ontwikkelen van de beste strategie begint bij

teurs te bemachtigen. Bovendien hebben de

het begrijpen van alle beschikbare mogelijk-

meeste distributeurs eigen prioriteiten die vaak

heden om vervolgens het model te kiezen dat

niet overeenkomen met die van de Nederland-

past bij de producten, het potentiële markt-

se firma. Ook willen ze allemaal exclusiviteit in

segment en de beschikbare middelen.

ruil voor hun ‘fantastische’ Chinabrede net-

die

buitenlandse

“ Distributeurs willen allemaal exclusiviteit.”

werk en beloven fabelachtige verkoopcijfers, Importagent of distributeur

die achteraf onmogelijk blijken. Wees dus te-

De klassieke en laagdrempelige optie is het

rughoudend met het verlenen van exclusiviteit

samenwerken met een Chinese importagent

of verleen deze onder zeer duidelijke en stren-

of distributeur. Een distributeur koopt en ver-

ge voorwaarden (afbakening naar geografisch

koopt producten doorgaans voor eigen reke-

gebied, industrie, marktsegment, minimale

ning en risico, terwijl een importagent zich

verkoopvolumes, duur, etcetera). Het op de

simpel gezegd beperkt tot het bij elkaar bren-

juiste manier structureren van verkoop-, agen-

gen van koper en verkoper. Deze methoden

cy- en distributiecontracten is essentieel. Wij globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

raden aan om juridisch advies in te winnen voordat er fouten worden gemaakt en er een situatie ontstaat waarin een distributeur niet presteert, maar er geen optie is om het contract te beëindigen en een andere distributeur in te schakelen of zelf te distribueren. Werken met een distributeur verkleint ook nog eens de winstmarges en vermindert de controle over de marketing en merkpositionering. Cross-border of binnenlandse e-commerce E-commerce maakt een stormachtige groei door in China. De statistieken spreken voor zich. In 2016 was de omzet van e-commerce in China 5.16 biljoen yuan (752 miljard dollar). Dit betekende een groei van 26,2 procent ten opzichte van 2015; twee maal hoger dan de groei van de gehele retailindustrie, volgens het Chinese ‘CBS’. De eerste naam die te binnen schiet met betrekking tot e-commerce is Alibaba. Tmall, het B2C-platform van Alibaba, had een marktaandeel van maar liefst 54,6 procent in 2016. JD volgde met 24,7 procent, het andere grote B2C-platform. Zowel TMall als JD hebben twee verkoopmogelijkheden voor retailers en merken in huis. ‘Tmall

“ Een cross-borderwebshop kan behoorlijk prijzig zijn.”

Classic’ en JD bieden een platform voor bedrijven die in China zijn

gevestigd

(binnenlandse

e-commerce). Met ‘TMall Global’ en ‘JD International’ kunnen ook

bedrijven die in het buitenland zijn gevestigd in China verkopen

Chinezen in de rij voor een Louis Vuitton

(cross-border e-commerce).

winkel in Hong Kong.

Het openen van een e-commerce cross-borderwinkel lijkt een zeer aantrekkelijke optie voor buitenlandse bedrijven, maar brengt meerdere nadelen en uitdagingen met zich mee. Ten eerste is het uitbaten van een dergelijke winkel best prijzig. De jaar-

Over het algemeen zien wij dat tegenwoordig de meeste

lijkse operating fees bedragen al snel 10.000 dollar. Daarnaast

buitenlandse bedrijven het cross-border-model overslaan of

wordt voor elke transactie een commissie van 3 tot 6 procent

alleen gebruiken als opstapje naar het beste model voor online

gerekend, en bij de opening van zo’n winkel dient eenmalig al

verkoop: het investeren in een Chinese dochteronderneming

snel 25.000 dollar te worden betaald. Tel daarbij ook nog de

en verkopen op binnenlandse e-commercekanalen.

vaste kosten en commissies op van het bedrijf dat de winkel ontwerpt, maakt en operationeel houdt, en het resultaat is lage

Lokaal kantoor

winstmarges. Daarnaast is cross-borderverkoop een zeer mar-

Steeds vaker besluiten buitenlandse bedrijven om een kantoor

ginaal onderdeel van alle e-commercekanalen die de Chinese

in China te openen om hun verkoopkanalen direct te beheren

consument tot zijn beschikking heeft (naar schatting 5%). Tot

en tevens meer betrokken te zijn bij onder meer de marketing,

slot blijkt vaak dat bedrijven die vanuit het buitenland opereren

branding, klantdata, prijsbepaling en distributie. Hierdoor kan

niet weten hoe ze hun marketing in China moeten aanpakken of

men lokaal personeel aannemen met kennis van de Chinese

gewoonweg nalaten om de Chinese consument te bereiken.

markt, die deze informatie ook met het hoofdkantoor delen om

Het opereren op een binnenlands e-commerceplatform kent

zo stap voor stap een optimale verkoopstrategie voor China te

daarentegen veel voordelen, zoals het bereiken van een veel

ontwikkelen. Meestal proberen bedrijven eerst te groeien via

grotere potentiële klantenkring, dezelfde dag kunnen leveren

bestaande groothandelsklanten en distributeurs, terwijl zij te-

en hogere marges. Het belangrijkste nadeel zijn de kosten voor

gelijkertijd zelf als kantoor andere verkoopkanalen zoals retail,

het oprichten van een Chinese dochteronderneming. Dat is na-

franchise en e-commerce ontwikkelen.

melijk vereist om de binnenlandse e-commerceplatformen te

mogen betreden. Daarnaast dienen de producten te voldoen

Fysieke retailwinkels

aan Chinese regelgeving.

Op de lange termijn lijkt het meest winstgevende – maar tege-

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

lijkertijd ook het duurste – kanaal nog altijd fysieke retailwinkels

terwijl anderen ervoor kiezen om op strategische en betaalbare

te zijn. Van oudsher gebruikten buitenlandse retailers en mer-

locaties filialen te openen en de tijd te nemen om hun merk te

ken het franchisemodel (minder controle over de marketing,

laten groeien (Suitsupply). Met een alsmaar groeiende midden-

branding, klantenbasis, prijsbepaling en merkpositionering) of

klasse en een duidelijke voorkeur voor buitenlandse producten,

gingen ze een joint-venture aan met een partij die mee-inves-

is China allang een volwassen markt die bijna niet meer kan

teerde en de markt voor hen opende.

worden genegeerd door Westerse retailers en merken.

De laatste jaren kiezen de meeste bekende merken, alsmede vele nieuwkomers, ervoor om via een zogenaamde Wholly

Conclusie

Foreign-Owned Enterprise (WFOE) eigen winkels te openen.

Er zijn vele mogelijkheden om de markt te betreden. Ambitieuze

De voordelen van dit model wegen ruimschoots op tegen de

bedrijven willen meestal fysieke retailwinkels, inclusief flagships,

nadelen van de hoge investerings- en operationele kosten. De

combineren met tenminste één groot e-commercekanaal, aan-

marges zijn namelijk doorgaans hoger. Dat geldt in het bijzon-

gezien beide kanalen elkaar vaak positief beïnvloeden. Meer

der wanneer de producten in China zijn gemaakt, vanwege

conservatieve modellen richten zich op het vinden van de juiste

besparingen op transport, importkosten en belastingen. Te-

distributeur, het opzetten van binnenlandse e-commerce kana-

vens heeft de retailer volledige controle over de verkoop, mar-

len of het openen van een eigen kantoor om langzaam meerde-

keting, branding, prijsbepaling, merkpositionering en alle ver-

re kanalen aan te spreken.

koopkanalen. Tot slot geeft dit bedrijven een unieke kans om

Voor bedrijven die nog niet volledig klaar zijn voor het betreden

de Chinese markt en de Chinese consumenten te begrijpen en

van de Chinese markt, kan cross-border e-commerce een eer-

zo een succesvolle lange-termijn benadering te ontwikkelen.

ste stap zijn, maar zelfs dan kunnen ze het beste investeren in

Sommige retailers investeren flinke bedragen in herkenbaar-

een structuur in China, zodat ze direct kunnen schakelen zodra

heid en een landelijke dekking met veel winkels (G-Star, C&A),

binnenlandse verkoopkanalen opportuun worden! globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Italië is niet alleen een populair vakantieland, bekend om haar kunst, cultuur en culinaire tradities, maar heeft ook een innovatieve en creatieve kant. ‘Made in Italy’ is een sterk internationaal merk.

Nederlandse Ambassade Rome Consulaat-Generaal Milaan

Innoveren in

Klassiek Italië Italië en Nederland zijn belangrijke handelspartners, die elkaar veel te bieden hebben. Dit is duidelijk gebleken tijdens het staatsbezoek in juni 2017, waarbij een grote economische missie in de sectoren water, mode, cultureel erfgoed, agrifood en tuinbouw meereisde. Met een export van in totaal circa 21 miljard euro vormt Italië de zesde exportmarkt voor Nederland. Daarnaast is Italië met 61 miljoen inwoners een belangrijke consumentenmarkt: de derde economie in Europa en lid van de G7. Juni vorig jaar vertrokken zo’n honderd bedrij-

kenpartners. Ook ontmoetten ze het Konink-

ven op handelsmissie naar Italië. De missie

lijk Paar: de missie viel samen met het

stond in het teken van duurzaamheid en inno-

staatsbezoek van Koning Willem-Alexander

vatie, thema’s waarop Italië en Nederland el-

en Koningin Màxima.

kaar goed kunnen aanvullen. De focus lag op

de sectoren water, creatief (mode en cultureel

Water

erfgoed), agrifood en tuinbouw & uitgangsma-

De afgelopen jaren zijn grote delen van Italië

terialen. De ambassade in Rome en het con-

getroffen door watersnoodrampen – van Sicilië

sulaat-generaal in Milaan stippelden een route

tot Sardinië en Toscane, van Ligurië tot Lom-

uit die de belangrijkste steden, bedrijven en

bardije en Emilia-Romagna. Afgelopen zomer

handelskansen aandeed.

was daarentegen sprake van grote droogte.

In Rome en Milaan kregen waterproblematiek

Waterveiligheid, klimaatverandering, bevaar-

en cultureel erfgoed de aandacht. In Milaan

baarheid en waterkwaliteit: het zijn allemaal

was een geheel op mode ingerichte missie

uitdagingen waar Italië mee kampt.

georganiseerd. En bedrijven die actief zijn in

In Italië is steeds meer sprake van een integra-

agrifood en tuinbouw bezochten ’s werelds

le wateraanpak. Tot 2023 is circa acht miljard

enige universiteit voor gastronomische weten-

euro uitgetrokken (afkomstig uit EU-, nationa-

schappen in Pollenzo. De ondernemers

le- en regionale fondsen) voor maatregelen.

maakten via matchmakingactiviteiten en se-

Hiervan is tenminste 1,3 miljard bestemd voor

minars uitgebreid kennis met Italiaanse za-

waterbescherming en klimaatadaptatie van

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

“ Italië is voor Nederland de vijfde agrarische exportmarkt.”

Milaan is als modehoofdstad een belangrijke aanjager van de Italiaanse industrie.

stedelijke gebieden. Ook is geld vrijgemaakt

Agrifood, tuinbouw en uitgangsmaterialen

veevoeder, verse vis en visproducten, bloe-

voor het efficiënter maken van de waterzuive-

Wijn, kaas, olijfolie; Italië staat wereldwijd be-

men, planten en uitgangsmaterialen zoals

ringssector. De economische missie in de wa-

kend om culinair genieten en vernieuwende

pootaardappelen en tuinbouwzaden.

tersector verstevigde de positie van de Ne-

foodtrends. Italianen besteden veel geld en

De Italiaanse consument laat zijn keuze vooral

derlandse watersector in Italië en legde

aandacht aan de kwaliteit en duurzaamheid

bepalen door kwaliteit en minder door de prijs.

nieuwe kansen bloot. De komende periode

van hun voedsel. De Italiaanse landbouw- en

Ook traditie en lokale producten zijn belangrij-

slaan overheid, bedrijven en kennisinstellin-

voedingsmiddelensector is na de metaalin-

ke keuzefactoren. Tegelijkertijd is een duidelij-

gen de handen ineen om de samenwerking

dustrie de belangrijkste economische sector.

ke trend waarneembaar. Met name in het

verder uit te bouwen.

De 'Made in Italy' kwaliteitslabels zijn een be-

noorden van het land, waar de consument

Zo ondertekenden de provincie Zuid-Holland

langrijke trekker van de agrofoodexport van

gemiddeld meer te besteden heeft, is meer

en de regio Lombardije een samenwerkings-

het land. Maar liefst 291 voedselproducten

vraag naar innovatieve producten. Het aanbod

overeenkomst tijdens het staatsbezoek. De

(exclusief wijnen) hebben een EU-beschermde

van verse gemaksproducten, exotische etens-

komende jaren organiseren ze activiteiten op

status (erkende oorsprongsbenaming); dit is

waren en producten die niet voortkomen uit

het gebied van watermanagement, circulaire

34% van het totale aantal in de EU.

de Italiaanse traditie groeit.

economie en duurzame landbouw. De Neder-

Het land is niet zelfvoorzienend. Afgezien van

De Nederlandse agrofood- en tuinbouwsec-

landse overheid is een samenwerking gestart

de pluimveesector is het sterk afhankelijk van

tor staat in Italië goed op de kaart als innova-

met het nationale agentschap Italiasicura en

de invoer van grondstoffen. Met 3,9 miljard

tieve wereldspeler, mede dankzij de economi-

enkele bedrijven die Nederlandse oplossingen

euro vormt Italië voor Nederland de vijfde

sche missie. Zo waren het Koninklijk Paar en

voor waterproblemen in Italië bieden.

agrarische exportmarkt. De handelsstroom

toenmalig minister Lilianne Ploumen bij een

bestaat voornamelijk uit levend vee, vlees,

bezoek aan het Italiaanse Eataly (high-end

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

markthal) in Milaan. Hierbij was ook aandacht

laan. Zij onthulden tijdens de missie hun

een op maat gesneden programma. Het con-

voor het Nederlandse aanbod van ambachte-

gezamenlijke motto: ‘Towards a Brighter Blue’.

sulaat koppelde deelnemers op basis van hun individuele behoeften aan specifieke spelers

lijke en gecertificeerde voedselproducten. Cultureel erfgoed

op de Italiaanse markt.

Mode

De culturele sector is in Italië een belangrijke

Italiaanse modemerken zijn niet weg te denken

motor van de nationale economie. Cultureel

Design

van het internationale toneel. Mode is een be-

toerisme is goed voor een derde van de totale

Italië is toonaangevend op gebied van design.

langrijke industrie voor dit land, voornamelijk

omzet in het toerisme. De Italiaanse culturele

Prominente Italiaanse designmanifestaties bie-

door de aanwezigheid van de gehele keten,

sector maakt een grote omslag door. De over-

den een internationaal podium aan Nederlandse

van ontwerp tot productie tot retail. Daarnaast

heid zoekt naar manieren om het cultureel

ontwerpers en makers. Hoogtepunt is de jaarlijk-

is Milaan (naast New York en Parijs) dé stad van de mode met onder andere fashion weeks, modebeurzen en permanente showrooms. Italië vormt voor Nederlandse ontwerpers vaak een springplank naar de internationale modewereld. Verduurzaming van de sector is een belangrijk

“ Nederland heeft brede expertise over het digitaliseren van kunstcollecties.”

se Milan Design Week, die afgelopen jaar ruim 350.000 bezoekers trok. Daar presenteerden circa driehonderd Nederlandse designers en studio’s hun nieuwste ontwerpen. Deze ‘Salone del Mobile’ biedt Nederlandse deelnemers uitstekende kansen op internationale zichtbaarheid en het creëren van nieuwe marktkansen. De Neder-

thema voor zowel Nederlandse als Italiaanse

erfgoed toegankelijker te maken, bijvoorbeeld

landse ambassade in Rome en het consu-

bedrijven. Tijdens de handelsmissie was er on-

door deze te digitaliseren. Nederland beschikt

laat-generaal in Milaan ondersteunen daarom

der meer aandacht voor denim. Een vervuilende

over brede expertise op dit vlak, vooral op het

jaarlijks projecten die Nederlandse creatieve on-

industrie vanwege met name het verfproces.

gebied van collectiebeheer. Een aansprekend

dernemers helpen om zich in Milaan te presente-

Hierbij streven beide landen naar verduurza-

voorbeeld is de Rijksstudio.

ren, kennis uit te wisselen, producenten te vinden

ming. Italiaanse en Nederlandse bedrijven von-

De Italiaanse culturele sector, met al zijn spe-

en netwerken te versterken. Daarvoor maken ze

den elkaar en niet alleen de fashiononderne-

cifieke aanbestedingsregels, is geen gemak-

gebruik van de vele goede contacten op design-

mers. Ook vanuit de watersector bestond

kelijke markt voor buitenlandse toetreders. De

gebied die bestaan tussen Nederland en Italië.

interesse voor efficiënter watergebruik voor

economische missie op dit gebied was dan

duurzame productie van denim. Met de agro-

ook bedoeld om de deelnemende bedrijven

Kijk voor meer informatie over zaken doen

foodsector is gesproken over materialen van

en instellingen te informeren over zowel kan-

met Italië op

biologische oorsprong.

sen als belemmeringen. De bedrijven bezoch-

nl/zakendoen/zakenpartners-vinden/italie

Amsterdam ging, als ‘Denim City’, nauwe sa-

ten Italiaanse culturele topinstellingen als de

menwerking aan met grote Italiaanse denim-

Galleria Nazionale in Rome en de Pinacoteca

naal-ondernemen/landenoverzicht/italie.

bedrijven als Candiani Denim uit de regio Mi-

di Brera in Milaan. Daarnaast volgden ze elk

www.nederlandwereldwijd.

www.rvo.nl/onderwerpen/internatio-

De culturele sector is een belangrijke motor van de nationale economie. Een van de toonaangevende Musea is het Pinacotera di Brera di Milano.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Aerospace De Italiaanse aerospace-industrie is met een omzet van twaalf miljard euro de zevende grootste producent ter wereld en de vierde in Europa. Deze sector is vooral in de regio’s Piëmonte, Lombardije, Lazio, Campanië en Apulië van groot strategisch belang. In de sector zijn circa 48.000 mensen werkzaam in zeshonderd mkb-bedrijven. Daarnaast zijn er enkele grote spelers. De belangrijkste multinational actief in Italië is Leonardo

Het Italiaanse concern Leonardo leverde grondstations voor de Sentinel-satelieten van ESA.

(voormalig Finmeccanica) die met zeven divisies tachtig procent van de Italiaanse aerospace-industrie in handen heeft. Andere belangrijke spelers zijn Avio Aero Thales Alenia Space en UTC Aerospace

Luchthavenontwikkeling

Systems.

Italië is de vijfde luchtvaartmarkt van Europa, gemeten naar het aantal passagiers op de

Gezien de beperkte interne vraag en de

verschillende vliegvelden. In september 2017 werden er ruim 164,5 miljoen passagiers ver-

recente consolidatieslag (bij Leonardo),

voerd op 1,5 miljoen vluchten. Italië telt 44 gecertificeerde vliegvelden voor commercieel

worden bedrijven in deze industrie ge-

vervoer. Hieronder vallen zowel lijnvluchten als charters als airtaxi’s.

dwongen om te internationaliseren, wat

In lijn met de internationaal verwachtte groeiontwikkelingen in het aantal passagiers en

interessante kansen biedt voor samen-

vluchten, voorziet het Italiaanse Nationale Luchthaven Plan (geratificeerd op 2 Januari 2016)

werking met Nederlandse bedrijven.

een groei tot circa driehonderd miljoen passagiers in 2030.

De beste marktstrategie voor bedrijven

De toekomst van de Italiaanse luchthavens ligt vooral in low-cost-maatschappijen en inter-

in deze industrie die met Italië zaken wil-

continentale routes. De sterke groeiverwachting van passagiers en vluchten in de nabije

len doen, is om een strategische part-

toekomst geeft aanleiding tot investeringen bij vooral de grotere vliegvelden in Italië. Deze

nerschap aan te gaan zodat ze synergie

ontwikkelingen kunnen interessante kansen bieden voor Nederlandse aanbieders van lucht-

kunnen bereiken in productlijnen en be-

haventechnologie.

drijfsactiviteiten. globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Willemijn Gwanmesia

Jaarlijks voert evofenedex het Nationaal Onderzoek Declarant uit. Wat zijn de belangrijkste uitkomsten?

Nationaal Onderzoek Declarant 2017

Declarant geeft Douane lager rapportcijfer Voor de tweede keer heeft evofenedex het Nationaal Onderzoek Declarant uitgevoerd onder leden van de vereniging. De uitkomsten geven inzage in wat er speelt binnen dit werkgebied en hoe declaranten dit ervaren. De belangrijkste resultaten van het

Willemijn Gwanmesia is manager opleidingen internationaal bij evofenedex.

onderzoek hebben we voor je samengevat.

De gemiddelde deelnemer aan het onderzoek is een HBO-er,

ning, logistiek, compliance, export, orderadministratie en ma-

werkt bij een verlader en is specifiek verantwoordelijk voor dou-

nagement.

anezaken. Kennis blijkt de basis De toekomst van de declarant

Van de respondenten vindt 78% dat kennis en competenties

Over de toekomst van de functie van declarant lopen de me-

even belangrijk zijn. 19% vindt juist dat kennis belangrijker is

ningen aardig uiteen. Enerzijds denkt ongeveer een derde dat

dan competenties en slechts 2% zet competenties voorop. De

de inhoudelijke invulling meer naar een strategisch niveau zal

conclusie is dat declaranten kennis ervaren als de basis voor

gaan. Anderzijds is een iets groter aantal declaranten van me-

hun werkzaamheden.

ning dat het meer een administratieve functie zal worden of dat geautomatiseerde processen de meeste taken kunnen overne-

Contact met vakgenoten

men. De blik op de toekomstige positie van de declarant ver-

Voor bijna drie op de vijf declaranten (58%) is het (zeer) belang-

schilt niet met die van twee jaar geleden.

rijk om vakgenoten uit andere bedrijven te ontmoeten. Voor niemand is het onbelangrijk. Dit resultaat is niet afhankelijk van

Indeling werktijd

de achtergrond van de declarant gebleken.

Ten opzichte van het onderzoek in 2015 hebben meer declaranten aangegeven last te hebben van een hogere werkdruk. In

Kwaliteit van de douanecontacten

2015 gaf nog 73% aan dat de werkdruk aanvaardbaar was, in

Vergeleken met twee jaar geleden is het oordeel van de decla-

2017 is dat gedaald naar 56%. Interessant is dat 35% van de

rant over de douane gedaald. De professionaliteit staat nog

respondenten aangeeft minder dan 30% van hun werktijd te

steeds onveranderd bovenaan, maar over de kwaliteit van an-

besteden aan aangiftes en 16% van de respondenten geeft

dere aspecten wordt lager beoordeeld. Voorbeelden hiervan

aan meer dan 80% van hun tijd te besteden aan aangiftes. De

zijn de antwoorden, bereikbaarheid per telefoon en de mate

rest van de werktijd gaat voornamelijk op aan (transport)plan-

waarin het contact soepel en snel verloopt.

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Meer declaranten hebben aangegeven last te hebben van een hogere werkdruk

Vergeleken met twee jaar geleden is het oordeel van de declarant over de Douane gedaald

Kleine toename HBO+ geschoolde functionarissen

Aandeel werktijd voor Douane-aangiftes

Douaneambtenaar gedraagt zich professioneel

Waar werkzaam?

Douane is goed bereikbaar per e-mail Snelheid van antwoorden en bereikbaarheid per telefoon kan beter.

Kennis versus competenties/ vaardigheden

Aandachtspunten Douane

Verantwoordelijkheidsgebied

Het volledige rapport is te lezen op www.evofenedex.nl/kennis/ internationaal-ondernemen/douane globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Q&A

Export matters HS-codes Q

European Binding Tariff Information-database In de European Binding Tariff Information-database kunnen on-

“Ons bedrijf heeft HS-codes nodig om samples te

dernemers zoeken naar uitspraken door de douanes in EU-lid-

kunnen versturen. Ik ken gebruikstarief.douane.nl

staten over de indeling van goederen (bindende tariefinlichtin-

maar dit vind ik een bijzonder gebruiksonvriendelijke site.

gen). Zelfstandig een goederencode vaststellen kan in sommige

Is er een betere site om HS-codes te zoeken? Is de site

gevallen eenvoudig op basis van de goederennaamlijst , de inde-

trouwens ook voor buiten de EU bedoeld?

lingsregels en de toelichting van een goederencode. Ook is het

Een van de samples die willen versturen is een broc-

mogelijk om - na controle - de door de leverancier opgegeven

coli-snack. Die bestaat uit een groentevulling met daar-

goederencode te gebruiken.

omheen een laagje paneermeel (crumb). De snack is ingevroren. Onder welke HS-code valt deze?”

In het geval van de broccoli-snack zal op basis van de genoemde productomschrijving de indeling als volgt zijn:

“Het is even weten hoe je deze site moet gebruiken. Daarbij komt ook dat het indelen voor sommige produc-

2004

ten wat ingewikkelder kan liggen en dat er twijfels zijn. Als dat het

Andere groenten, op andere wijze bereid of verduurzaamd dan in

geval is dan is het raadzaam om een specialist of je douane-ex-

azijn of azijnzuur, bevroren, andere dan de producten bedoeld bij

pediteur te raadplegen of om bij de douane een zogenaamde

post 2006 TN701

Bindende Tariefinlichting (BTI) aan te vragen.

Een goederencode of HS-code (Harmonized System) is een tien-

2004 10

aardappelen

cijferige code om producten in te delen. Deze indeling wordt we-

2004 90

andere groenten en mengsels van groenten

reldwijd toegepast. De eerste zes cijfers zijn internationaal gelijk.

2004 90 10 00

suikermais (Zea mays var. saccharata)

De onderverdeling daarna kan nationaal anders zijn. Houd daar

2004 90 30

zuurkool, kappers en olijven

rekening mee, wanneer een goederencode van een niet-Neder-

2004 90 50 00 erwten (Pisum sativum) en bonen in de dop (Phaseolus spp.)

landse leverancier wordt gebruikt. Het vaststellen van de juiste goederencode is niet in alle gevallen

2004 90 91

andere, mengsels daaronder begrepen

eenvoudig. Er zijn wel verschillende hulpmiddelen voor het op de

2004 90 91 00

uien, enkel gekookt of gebakken

juiste manier indelen van de code:

2004 90 98

andere TN084

2004 90 98 10

mengsels

Goederennomenclatuur

2004 90 98 20

wortelen

Slechts een klein percentage van de goederen staat hier letterlijk

2004 90 98 30

asperges

beschreven. De indelingsregels beschrijven een aantal product-

2004 90 98 60 producten die vlees bevatten ten belope van 3 tot en met 20 gewichtspercenten

groepen (zoals textiel, schoenen, groenten, fruit en noten, kunst-

stoffen en computers), waardoor het eenvoudiger is om een goe-

2004 90 98 70

artisjokken

derencode te bepalen.

2004 90 98 80

andere

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

maak kennis met:

Yoan Chung Let op, per 1-1-2018 is er weer een nieuwe versie van de HS codes van toepassing.

Ledenadviseur Internationaal Ondernemen

Kijk op www.evofenedex.nl/opleidingen/

Sinds 2017 ben ik ledenadviseur Internationaal Ondernemen

douane voor opleidingen over dit onderwerp.

bij evofenedex voor de regio Zuid-Oost Nederland. Daarvoor was ik al sinds 2008 werkzaam bij voorloper Fenedex. Ik ben het vaste aanspreekpunt voor leden uit mijn regio wanneer er internationale vraagstukken spelen.

Sancties Rusland Q

Na mijn studie Trade Management, gericht op Azië, heb ik een

“Wij willen volgend jaar zaken gaan doen met Rusland.

aantal jaren ervaring opgedaan in de food en de pet food bran-

Nu hebben we gehoord dat de sancties tegen Rusland

che. Ondertussen heb ik mijn masteropleiding Contemporary

met een half jaar zijn verlengd. Klopt dat en waarmee moeten wij

Asian Studies in Amsterdam afgerond.

dan rekening houden?” Het internationale aspect is altijd bij me gebleven. Door de di“De Europese Unie heeft de bestaande economische

versiteit van het evofenedex-netwerk en de vraagstukken leer

sancties tegen Rusland inderdaad met zes maanden

ik elke dag nog een stukje bij. Deze kennis en ervaring deel ik

verlengd. De sancties, die eind januari zouden aflopen, gelden

graag met de leden. Ik ben blij dat ik hiervan deel kan uitmaken

daarmee tenminste tot juli 2018. Ondanks deze sanctieregels,

en dat ik mijn steentje kan bijdragen aan exporterend Neder-

kun je wel zakendoen met Rusland. Wij adviseren wel om je

land.

vooraf te verdiepen in de regels rondom de sanctiewetgeving en deze goed na te leven. De sancties zijn vooral gericht tegen bepaalde Russische personen en entiteiten (waaronder ook

Contactinformatie

Russische banken). Hiermee mag dan zowel direct als indirect

evofenedex

geen zaken worden gedaan. Ook geldt een verbod op export

Kerngebied Internationaal Ondernemen

van militaire goederen of goederen die mogelijk voor militaire

+31 (0)79 346 73 46

doeleinden gebruikt kunnen worden, de zogeheten ‘dual-use’

ledenservice-io@evofenedex.nl

goederen. Het ‘Handboek Rusland’ van het Ministerie van Buitenlandse Zaken is een handige tool voor exporteurs om zich verder te verdiepen. Hierin staan ook de links naar desbetreffende EU Verordeningen en bijlagen waarin de goederenlijsten staan vermeld.” globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

agenda Maart di 06

ATA-Carnet Training • Utrecht Wil je bij tijdelijke uitvoer oponthoud en administratieve rompslomp aan de grens beperken? Het ATA-carnet is vaak een uitkomst, maar brengt bij verkeerd gebruik ook financiële risico’s met zich mee. Volg onze workshop en leer in één middag alles over het ATA-carnet.

do 08

ODB-event

wo 21

Letter of Credit bij export

do 22

De fiscale en juridische aspecten van het zakendoen

Event • Rotterdam

Verdieping in de BTW en internationaal ondernemen Training • Den Bosch

do 08

di 20

Workshop • Den Bosch

Documenten bij export Cursus • Amsterdam

in de Verenigde Staten Training • Den Bosch

di 13

Export Control en sanctiebeleid Training • Eindhoven De Europese Unie en VS handhaven sancties en exportregels steeds strikter. In deze training delen onze

wo 28

Incoterms 2010

do 29

Export van A t/m Z

Training • Veldhoven

experts hun ervaringen met het opzetten van een exportcontrol-compliancesysteem.

wo 14

Export van A t/m Z

wo 14

Manager Export Binnendienst

di 20

Leveranciersverklaringen

Cursus • Zwolle

Cursus • Rotterdam

Masterclass • Utrecht

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Cursus • Utrecht

April di 03

Vakopleiding Declarant

wo 04

Vakopleiding Declarant

Opleiding • Amsterdam / Eindhoven

Online

In- en uitgaande missies

do 05

Douaneprocedures in de praktijk

Inkomend

Cursus • Rotterdam

Diverse landen

Deze training leert je in drie dagen om alle douane-

4 - 14 maart

zaken waar je als ondernemer mee te maken krijgt

Water

te doorgronden. Ook al heb je alle douanezaken

RVO

uitbesteed, als exporteur blijf je verantwoordelijk. Ons trainersteam daagt je uit kritisch te kijken naar

Diverse landen

jouw eigen douaneprocessen om risico's en kos-

8 - 18 april

ten optimaal te kunnen managen.

Agrifood RVO Diverse landen

do 05

Risicovolle douanezaken

10 - 15 juni

Voorlichtingsbijeenkomst • Utrecht

Agrifood Founders Carbon Network

Uitgaand

ma 09

Documenten bij export Cursus • Eindhoven

Verenigde Staten 9 - 18 maart South by Southwest

di 10

Trends in Export

Denemarken

Event • Amsterdam Arena

8 - 11 april

Wat zijn de verwachtingen voor de Nederlandse

Koninklijke Metaalunie

export in 2018? Kom naar de Amsterdam Arena

Metaal- en machineindustrie, Agrifood, High Tech

voor de presentatie van het rapport Trends in Export en ontmoet mede-exporteurs in deze bijzon-

Duitsland

dere entourage.

23 - 24 april Hannover Messe Ministerie EZK

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90. Kijk voor de actuele economische reisagenda en definitieve data op www.rijksoverheid.nl/documenten, treftwoord ‘reisagenda’ of raadpleeg www.internationaalondernemen/agenda

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

Internationaal zakendoen? Door onze jarenlange ervaring en kennis in opkomende markten, zijn wij de expert op het gebied van internationalisatie. Wij begeleiden en ontzorgen ondernemers in hun buitenlandse activiteiten.

Profiteer van onze directe en duidelijke aanpak: Bel: +31(0) 20 491 7173

Mail: info@nxt-group.email

Bezoek: www.nxt-trade.com

NXT Group of Companies

Streamlines Logistics • Stroomlijnt de logistiek met geïntegreerde oplossingen ontworpen voor industriële verzenders, logistieke dienstverleners en douane-agenten • Levert geïntegreerde oplossingen die uw zakelijke processen stroomlijnen, uw management ondersteunen en een platform bieden voor de toekomst

DOUANE EN ACCIJNZEN De Customs Streamliner® is de one-stop oplossing voor douanetechnische en fiscale optimalisatie van douaneagentschappen en departementen in de Benelux: GC, Fiscale Vertegenwoordiging, douane entrepots, economische regimes, PLDA, NCTS, EMCS, Sagitta en GPA in één high-tech communicatie omgeving.

LOGISTIEKE DIENSTVERLENERS Expediteurs en groupage bedrijven, scheepsagenten en logistieke dienstverleners hebben specifieke behoeften in automatisering. Stream Software is gespecialiseerd in deze zaken en biedt bedrijfsomvattende en flexibele oplossingen.

INDUSTRIELE VERZENDERS Industriële bedrijven hebben core ERP, maar wat met de logistiek? Stream Software brengt een oplossing om de logistieke departementen van de industriële bedrijven volledig te stroomlijnen en te integreren met ERP systemen zoals SAP.

expats

Esther Riphagen

Standplaats

Jakarta Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te wonen en te werken? Evert-Jan Verschuren vestigde zich in Jakarta en werkt nu voor Verstegen Spices & Sauces. Hoe lang woon je al in Indonesië en waar-

Wat is het grootste verschil qua zaken-

om?

cultuur?

“Ik woon sinds mei 2013 in Jakarta, omdat ik

“Het grootste verschil is de beleefdheids-

de kans kreeg om er te gaan werken voor een

vorm. Directe vraagstelling en mensen con-

Frans-Indonesisch bedrijf. Sinds de zomer

fronteren is ongepast. Het is soms heel frus-

van 2015 werk ik weer voor Verstegen Spices

trerend dat je na een ontmoeting niet weet

& Sauces uit Rotterdam. Het begeleiden en

waar je aan toe bent. Plannen is ook een

managen van projecten op het gebied van

probleem. Zakenrelaties komen vaak met

duurzaamheid is een van mijn belangrijkste

planningen die niet realistisch zijn of niet mo-

taken. Voor mijn avontuur werkte ik al voor

gelijk. Als laatste, voor ons geldt: geen

Verstegen en reisde ik als technisch inkoper

nieuws is goed nieuws. Hier is het anders-

over de hele wereld, met name naar Azië. Ik

om. Als je een poosje niks hoort dan is er

was steeds een paar dagen tot twee weken in

vaak wat aan de hand.

een land en wilde ervaren hoe het is om echt langdurig te wonen en te werken in een ande-

Heb je veel contact met de lokale bevol-

re cultuur. Mijn keus viel op Indonesië omdat

king?

dat een belangrijk specerijenland is en ik er de

Mijn schoonfamilie is Indonesisch en ik heb

kans kreeg om te werken.”

dus relatief veel contact met locals. De vrienden die ik heb, zijn over het algemeen Euro-

Jakarta

Evert-Jan Verschuren

Wat vond je het meeste wennen aan je

peanen die wonen in Jakarta, Bali en of Sin-

nieuwe woonplek?

gapore. Dit jaar gaan we verhuizen naar Bali,

“Het verkeer in Jakarta is echt vreselijk. In het eer-

omdat het daar prettiger is voor onze doch-

Bedrijf: Verstegen Spices & Sauces

ste jaar maakte ik lange dagen en dan was ik ook

ter. Ik heb het geluk dat ik mijn activiteiten

Functie: R epresentative Verstegen

nog eens laat thuis door de files. Activiteiten door-

makkelijk kan mee nemen naar een andere

deweeks na het werk zijn bijna niet mogelijk.”

locatie binnen Indonesië.

Indonesia/Asia Standplaats: Jakarta, Indonesië

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

komend nummer In het maartnummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Sancties Rusland

online

Ondernemen in Frankrijk

Blockchain in de export

www.evofenedex.nl HĂŠt startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op Face-

voor internationaal ondernemen.

nemen.

book.

evofenedex is dĂŠ vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

Kerngebied Internationaal Ondernemen

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiĂŤnter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Rob Zomer

van gevaarlijke stoffen tot meer export. Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | februari 2018

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markten klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien. Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw gelden goederenstromen houden. Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement. Meer informatie: abnamro.nl/internationaal