globe magazine - maart 2018

magazine voor internationaal ondernemen

Vescom p.12

“ Kwaliteit gaat ook over het milieu.” nr 429 maart 2018

18 Blockchain in de export Nieuwe technologie vereen­ voudigt internationale handel.

24 Bij Parijs rechtsaf Het ‘vergeten’ Westen van Frankrijk innoveert razendsnel.

30 De Brexit in contracten Stel de juridische voorbereiding voor de Brexit niet uit.

Vertrouwen verzekerd.

Waar gehandeld wordt is Atradius.

Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd.

Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend.

Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen.

Grijp uw kans en ontdek meer.

Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Arno Beurskens sales director Vescom

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Esther Riphagen Rob Zomer Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Alicia Zwanikken, Anita Nijboer, Anneke Huybens, Astrid van Noort, Carl van der Zandt, Charles van den Berg, Erwin Tuil, Ivo van der Bent, Joost Maassen, Peter Teunisse, Raoul Leering, Sebastaan Bennink, Wilco Heijwegen en Yoan Chung.

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl

Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Foto: Ivo van der Bent

Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

“ We proberen zoveel mogelijk in eigen hand te houden.

Van eerste designidee tot de productie en distributie.

Als je een groot deel van de keten in eigen handen hebt is het veel eenvoudiger om problemen op te lossen en de organisatie te verbeteren.”

Lees het interview op pagina 12.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

Trends in Export 2018 20 jaar terug en 20 jaar vooruit kijken!

Nieuwsgierig naar alle resultaten?

10 april, Amsterdam ArenA

Het onderzoek

Dit jaar wordt ‘Trends in Export’ gehouden op dinsdag 10

Trends in Export is een gezamenlijk initiatief van Atradius

april in de ArenA in Amsterdam. Hier staat het thema: ’20

en evofenedex. Sinds 1998 wordt het onderzoek Trends

jaar terug en 20 jaar vooruit kijken!’ centraal. We blikken

in Export jaarlijks uitgevoerd onder 4.000 exporteurs.

terug op 20 jaar export, maar kijken ook vooruit.

Dit jaar brengt het onderzoek voor de twintigste keer de trends, knelpunten, ontwikkelingen en verwachtingen

Hoe heeft het Nederlandse bedrijfsleven zich de afgelopen

van de Nederlandse exporteurs in kaart.

20 jaar ontwikkeld en welke grote trends ziet u voor zich in de komende jaren? Hoe speelt u daarop in? Wat moeten we doen om onze positie als wereldspeler en exportgrootmacht te behouden en uit te bouwen?

Aanmelden kan via de website.

www.trendsinexport.nl

voorwoord

Custom’s Union?

U raakt als internationaal opererend bedrijf vast niet erg opgewonden van het onderwerp douane-unie. Wellicht doet het uittreden van het Verenigd Koninkrijk u kort nadenken over alle stoffige douaneregelingen, maar verder is het voer voor specialisten. Toch?

Het ís inderdaad een onderwerp voor specia­

quenties. Een kleine minderheid is zelfs bezig

listen, maar veel ondernemers onderschatten

concreet actie te ondernemen. Zij doen aan­

schromelijk het effect van de douane-unie op

passingen in de eigen supply chain, systemen

de dagelijkse praktijk en hun risicoprofiel. Tur­

en douanefaciliteiten. Ze controleren of hun ca­

kije is zo’n land waar we een (volstrekt geda­

paciteit om met extra handelingen om te gaan

teerde) douane-unie mee hebben. Inmiddels hebben we als Nederland onze ambassadeur uit Turkije teruggetrokken en onderhandelin­ gen over een nieuwe douane-unie staan op een zeer laag pitje.

“ Bereid u op tijd voor op de Brexit.”

op orde is en breiden deze waar nodig uit. Som­ migen zijn nu al een zoektocht gestart naar nieuwe markten om te anticiperen het mogelijk deels wegvallen van de Britse markt.

Er zijn volop mogelijkheden om u te oriënteren

Tegelijkertijd knettert op een hoog vuur het on­

op de gevolgen van de Brexit. Op 20 maart

derhandelingsspel met de Britten. Brexit; wel of

vindt in Rotterdam het ODB-event plaats voor

geen douane-unie of in het slechtste geval een

onder andere douaneprofessionals en directies

cliff edge scenario? Als je de discussies aan de

van internationale bedrijven. En op 10 april ver­

Britse kant zelf volgt dan zie je treffend hoe ver­

welkomen wij exportmanagers en directies op

deeld het land is en hoeveel Britse politici met

Trends in Export in Amsterdam. Ook deze dag

vuur spelen. Een spel met grote gevolgen. Korte

gaan we diepgaand op de Brexit in.

termijn en lange termijn. Ook in dit nummer

In Londen mag dan hier en daar nog steeds

weer wat verdere achtergrond hierbij. En tevens

het mantra “no deal is better then a bad deal”

een uitnodiging om de aanwezige informatie

klinken, wij zeggen eenvoudig: “de wijze is op

goed te volgen. Zo is er de nieuwe website

alles voorbereid.”

hulpbijbrexit.nl en ons eigen Brexit-dossier op

In de hoop elkaar binnenkort te treffen,

evofenedex.nl. Daarin vindt u onder meer de uitkomsten van ons onderzoek naar de belang­ rijkste zorgen en wensen van ondernemers, die we vanzelfsprekend in de Europese discussie hebben ingebracht.

De beste raad is om op tijd te starten met de voorbereiding op de Brexit. Bedrijven beginnen gelukkig, zij het schoorvoetend, zich nu daad­

Bart Jan Koopman

werkelijk te oriënteren op de mogelijke conse­

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

5

inhoudsopgave

12 Voorwoord 05 Custom's Union?

Column 09 Dank de globalisering, Goudlokje!

Ervaring

Muurmode Wie in Rio de Janeiro het Gran Meliá Nacional-hotel binnenloopt, ziet daar zonder het te weten overal Nederland om zich heen. De wandbekleding is namelijk afkomstig van het Brabantse bedrijf Vescom.

12 Vescom: muurmode

Expertise 18 Blockchain in de export 22 Bewust over privacy 28 Amerikaanse distributeur failliet?

30 Brexit en contracten 33 Rusland: wel je huiswerk doen!

36 Incoterms: D-discussies 38 Btw-lappendeken

Verkenningen 24 Bij Parijs rechtsaf

Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 40 Export Matters: Q&A 42 Agenda 45 Expats 46 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

18

Blockchain in de export Er wordt wel vaker geclaimd dat blockchaintechnologie ‘alles’ zal veranderen, maar in de export zou dat best wel eens de waarheid kunnen zijn.

22

Bewust over privacy Eind mei treedt er nieuwe Europese priva­ cywetgeving in werking. Bedrijven moeten kunnen aantonen alles gedaan te hebben om correct met gegevens om te gaan.

Bij Parijs rechtsaf Het westen van Frankrijk ligt er door­ gaans wat vergeten bij. Ook in Neder­ land staat het niet echt op de radar.

Toch kan rechtsaf slaan bij Parijs best wel eens tot goede zaken leiden.

24 30

D-discussies Terwijl de Incoterms-conditie DAP zeer populair is, wordt DAT nauwelijks gebruikt. Is de ene D-term beter dan de andere?

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

7

Internationaal zakendoen?

Door onze jarenlange ervaring en kennis in opkomende markten, zijn wij de expert op het gebied van internationalisatie. Wij begeleiden en ontzorgen ondernemers in hun buitenlandse activiteiten.

Profiteer van onze directe en duidelijke aanpak: Bel: +31(0) 20 491 7173

Mail: info@nxt-group.email

Bezoek: www.nxt-trade.com

NXT Group of Companies

Cursus

Douaneprocedures in de praktijk 5 april 2018 - Rotterdam

Leer als ondernemer in drie dagen alle douanezaken te doorgronden Goed inzicht in alle verschillende douaneprocedures is voor een internationaal bedrijf van groot belang. Het helpt om logistieke processen sneller te laten verlopen en bespaart kosten bij in- en verkoop. Laat je uitdagen door onze trainers en neem de eigen douaneprocessen onder de loep.

Bekijk de mogelijkheden op www.evofenedex.nl/opleidingen

column

Raoul Leering

Dank de globalisering, Goudlokje!

Op de financiële markten is de stemming niet zo euforisch meer als rond de jaarwisseling, maar als Goudlokje naar de echte economie kijkt, waant ze zich weer in het berenhuis.

De temperatuur van de economie is als de tem­ peratuur van de pap in het huis van de drie be­ ren waar Goudlokje stiekem naar binnen sloop: precies goed. Lekker warm, maar van overver­ hitting is geen sprake.

Voor dit jaar mag een economische groei van een kleine vier procent worden verwacht, nadat de wereldeconomie daar vorig jaar al dicht tegen aan zat. En het mooiste is: de inflatie loopt nau­

“ De globalisering dreigt het zonder bedankje te moeten doen.”

Globalisering zou vooral voor werkloosheid en toenemende inkomensongelijkheid hebben ge­ zorgd, aldus de critici. Maar los van het feit dat voor veel landen en regio’s juist het tegenover­ gestelde waar is - denk aan de honderden mil­ joenen Chinezen die tot de lagere middenklasse zijn doorgedrongen - heeft globalisering ook een belangrijke vinger in de pap bij het uitblijven van oververhitting van de wereldeconomie.

welijks op. Naar verwachting komt de geldont­

Door de globalisering staan tegenwoordig veel

waarding ook dit jaar ergens tussen de drie en

meer bedrijven bloot aan buitenlandse prijscon­

drie en een half procent uit, vergelijkbaar met

currentie. Dit drukt de prijzen van internationaal

vorig jaar. En dat terwijl belangrijke spelers op

verhandelbare goederen. Terwijl de prijzen van

het toneel van de wereldeconomie, zoals de VS,

goederen die alleen binnenlands verkocht wor­

China en Duitsland, al vele jaren achter elkaar

den, de afgelopen zes jaar flink zijn gestegen,

groeien. In het verleden leidde dat vaak tot snel

daalde gedurende de meeste jaren sinds 2011

oplopende inflatie en uiteindelijk oververhitting

het prijspeil van wereldwijd verhandelde produc­

van de economie.

ten juist. Prijzen op wereldmarkten houden het

Aan wie hebben we de huidige zoete fase in de

algemene prijspeil dus stevig onder neerwaartse

wereldeconomie eigenlijk te danken?

druk. In de zes jaar voor de crisis was dit nauwe­

Er wordt veel gewezen naar de arbeidsmarkt.

lijks het geval.

Die zou niet goed meer functioneren omdat de

Als hoofd Internationaal

Nu de wereldeconomie zo lekker groeit en nog

daling van de werkloosheid zich tot nu toe nau­

Handelsonderzoek bij ING kijkt

niet serieus door oververhitting wordt bedreigd,

welijks heeft vertaald in hogere loonstijgingen.

Raoul Leering van nature over

dreigt de globalisering het zonder bedankje te

De loonontwikkeling verdient zeker aandacht,

grenzen heen.

moeten doen. Net als de beren die Goudlokje in

maar laten we de invloed van globalisering niet

hun huis aantroffen.

vergeten. Verguisd is ze, de afgelopen jaren. globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

9

kort nieuws

kort EU waarschuwt voor harde Brexit Hoofdonderhandelaar Michel Barnier van de Europese Unie waarschuwt dat het alsnog tot een harde Brexit kan komen. Tijdens een nieuwe onderhandelingsronde bleven de EU en de Britten het over veel zaken oneens.

In december nog spraken de

zwaarprocedure tegen nieuwe EU-regelgeving waarin ze geen

voorzitter van de Europese

zeggenschap hebben gehad. Tegelijk willen ze wel de mogelijk­

Commissie en de Britse pre­

heid om zich bij nieuwe EU-samenwerking aan te sluiten, moch­

mier May over een over­

ten ze dat willen. Een ander twistpunt zijn de rechten van

gangsperiode, om burgers en bedrijven tijd te gunnen om zich

EU-burgers die tijdens zo’n overgangsperiode naar het Verenigd

voor te bereiden op de Brexit.

Koninkrijk verhuizen. Barnier onderstreept dat zonder overeen­

Volgens Barnier is het lastig om het eens te worden over voor­

stemming op deze punten er geen overgangsfase mogelijk is.

waarden voor die overgangsperiode. De Britten willen een be­

Bron: nos.nl

“Wishfull thinking over Brexit niet verstandig.”

De Nederlandse ambassa­

Schiphol naar Heathrow, maar kan dat straks ook nog? Zeker

deur in Londen, Simon Smits,

wie bederfelijke waren vervoert, is kwetsbaar. Maar eigenlijk geldt

waarschuwt

dat voor iedereen die met just-in-time-delivery werkt, voor wie de

ondernemers

die denken dat het wel los zal

keten tegelijk de opslagplaats is.”

lopen met de Brexit: “Het is

De ambassadeur adviseert bedrijven om zo snel mogelijk te be­

nooit goed om je beslissingen

ginnen met de voorbereiding op de Brexit. Voor bedrijven die tot

te baseren op wishfull thin­

nog toe alleen binnen de Europese Unie handelden, zal er straks

king. Je moet plannen op het

veel nieuw zijn.

scenario dat de Britten over iets meer dan een jaar afscheid heb­

Smits was aanwezig bij de lancering van de website hulpbijbrexit.

ben genomen.” Met name bedrijven die een strak georganiseer­

nl, een initiatief van onder meer VNO-NCW en de Rijksoverheid,

de supply chain door het Verenigd Koninkrijk hebben lopen, krij­

waar ook evofenedex zich bij heeft aangesloten.

gen last van de Brexit, voorspelt Smits. “Je rijdt nu in acht uur van

Bron: evofenedex

Nederlandse ambassadeur weg uit Turkije Nederland heeft begin februari

10

de landen bereikte een dieptepunt na de diplomatieke rel in 2017,

zijn ambassadeur in Turkije of­

waarbij een Turkse minister het land uit werd gezet.

ficieel teruggetrokken. Het Mi­

Zolang Nederland geen ambassadeur in Turkije heeft, zal er ook

nisterie van Buitenlandse Za­

geen nieuwe Turkse ambassadeur in Nederland mogen aantre­

ken laat weten dat er voorlopig

den. Deze boodschap is aan de Turkse zaakgelastigde in Den

geen zicht is op “normalisatie

Haag overgebracht. Hiermee is ook een pauze in de gesprekken

van de diplomatieke betrek­

met Turkije gekomen.

kingen.” De crisis tussen bei­

Bron: rijksoverheid.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

vreemde zaken

Elmar Otten

De nanomaker Het Nederlandse bedrijf VSParticle maakt een machine die nano-deeltjes genereert. Mede-oprichter Aaike van Vugt vertelt over zijn nichemarkt.

VSParticle B.V.

Wat zijn nanodeeltjes en hoe maak je die?

Gelden er restricties bij de verkoop van

“Nanodeeltjes worden ook wel de bouwstenen

jullie nanogenerator?

van de toekomst genoemd en bestaan vaak uit

“Elk land heeft weer andere regels voor het

Opgericht: 2014

enkele tot duizenden atomen. Wij focussen

verkopen van machines. Ten eerst moet een

Hoofdkantoor: Delft

ons vooral op nanodeeltjes van metalen. VS­

machine volgens de juiste richtlijnen gekeurd

Aantal werknemers wereldwijd: 18

Particle heeft een geautomatiseerd productie­

zijn. In de EU geldt CE maar in de Verenigde

Voornaamste exportproduct:

proces ontwikkeld voor het maken van schone

Staten FCC. Verder zien we ook veel papier­

VSP-G1 nano-deeltjes-generator

nanodeeltjes. Het maakt gebruik van elektri­

werk wanneer we producten naar buiten de

Voornaamste exportlanden:

sche vonkjes om bulkmateriaal om te vormen

EU verschepen. Om snel achter de benodig­

China, VS en Japan

tot nanodeeltjes. Wij leveren machines aan

de documenten te komen schakelen wij snel

Exportomzet: 40%

klanten wereldwijd, die nanodeeltjes gebruiken

met evofenedex. We proberen vooral niet het

om nieuwe materialen te maken.”

wiel opnieuw uit te vinden.”

Wat zijn de toepassingsgebieden?

Is nanotech al in huis te vinden?

“Het speciale aan nanodeeltjes is dat ze zo

“Zeker, een veel genoemd voorbeeld zijn de

klein zijn dat ze door quantummechanica an­

chips in mobiele telefoons en laptops. De

dere eigenschappen hebben dan de bulkma­

schakelingen in deze chip zijn nog maar enke­

terialen. Met nanodeeltjes zijn onderzoekers

le nanometers groot. In een huishouden ge­

in staat om miljarden nieuwe materialen te

beurt er van alles op nanoschaal, alleen zijn

maken. Dat is ontzettend belangrijk voor in­

we niet in staat om dat goed waar te nemen.

dustrieën als elektronica, energieproductie en

Tijdens het koken vinden er bijvoorbeeld

opslag, katalyse en nanomedicijnen.”

nanoveranderingen in ons eten plaats en ons lichaam is continu bezig om op nanoschaal

Wie zijn jullie klanten?

nieuwe structuren te maken. In drie seconden

“Op dit moment leveren wij vooral internatio­

zijn je haren weer met enkele nanometers ge­

naal aan topuniversiteiten. We werken er hard

groeid.

aan om in de toekomst ook aan industrie te

VSParticle ziet enorm veel kansen in het ont­

kunnen leveren. De marketing gebeurt veel via

wikkelen van nieuwe materialen op deze

lokale distributeurs en op grote wetenschap­

schaal en wil het maken van nanogestructu­

pelijke conferenties. Via wetenschappelijke pu­

reerde materialen zo simpel maken als het in­

blicaties zijn onze klanten makkelijk te vinden.”

drukken van een knop.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

11

Wie in Rio de Janeiro het Gran Meliรก Nacional-hotel binnenloopt, ziet daar zonder het te weten overal Nederland om zich heen.

De wandbekleding is namelijk afkomstig van het Brabantse bedrijf Vescom.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

Elmar Otten Ivo van der Bent

Muurmode Vescom

Bezoekers van het kantoor van Vescom in het Brabantse Deurne zullen met meer dan gemiddelde interesse de inrichting inspecteren.

Het bedrijf maakt namelijk hoogwaardige wandbekleding, gordijnstoffen en meubelbekleding voor de ‘projectenmarkt’.

Denk aan hotelketens, ziekenhuizen en

dat we hier op kantoor elke acht weken nieuwe

hoofdkantoren. De vele internationale gasten

wandbekleding aanbrengen, maar we probe­

kunnen op het kantoor direct zien wat het be­

ren wel voortdurend iets nieuws te laten zien.”

drijf in zijn mars heeft. Ook het kantoor van

Vescom opereert wereldwijd en is in Europa

marketing en sales director Arno Beurskens

verreweg de belangrijkste aanbieder. Afhan­

fungeert als een stukje showroom. De vraag

kelijk van het land schommelt het marktaan­

hoe lang het behang al op de muur zit, levert

deel tussen de 35 en 90 procent.

een vrolijke reprimande op.

“Onze producten worden voorgeschreven

“Het woord behang is echt verboden binnen

door architecten en interieurontwerpers”,

dit bedrijf, we spreken van wandbekleding,”

gaat Arno verder. “In opdracht van hun klan­

zegt Arno lachend. “Behang is voor de parti­

ten ontwerpen zij interieurs. Het is onze taak

culiere markt, wandbekleding voor de projec­

om hen te voorzien van onze collectieboeken.

tenmarkt. De samenstelling van het product is

Je merkt dat designers steeds vaker iets wil­

totaal anders en je zult bij ons niet die kleine

len voorschrijven wat nieuw is. Dat maakt het

rolletjes zien. Onze wandbekleding is 1,30

fabrikanten niet gemakkelijk. Je wilt een zeke­

meter breed en wordt meestal op rollen van

re rust in je logistieke proces en niet telkens

50 meter geleverd.

met nieuwe producten komen. Wij denken

Maar dat terzijde, dit zit er nu drie maanden

daar een redelijke balans in te hebben gevon­

op. Zes keer per jaar introduceren we nieuwe

den door voor de belangrijkste producten elk

dessins of kleuren. We maken het niet zo bont

half jaar met een nieuwe introductie te komen.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

13

Over het hele assortiment gezien hebben we dan elke twee maanden iets nieuws.

Daarmee creëren we tegelijk een hoge barriè­ re voor nieuwkomers in de markt. Concurren­ ten voor wandbekleding zien we vooral buiten Europa. Willen zij Europa succesvol betreden dan moeten ze toch net zo vaak mooie collec­ ties zien uit te brengen.”

Smaak “Smaken verschillen natuurlijk wereldwijd, maar in de projectenmarkt liggen die dichter bij elkaar dan in de consumentenmarkt. Een keten als het Marriott probeert in Dubai be­ wust hetzelfde gevoel op te roepen als in Lon­ den. Wij maken collecties die we wereldwijd kunnen afzetten.

Om te weten waar de behoeftes liggen, spreekt onze designafdeling voortdurend met architecten en designers. Ze reizen veel, kij­ ken naar trends in mode, kleuren en interi­ eurs. We hebben duizenden contacten in onze database, die onze collectieboeken in het schap hebben staan. Zij zijn uiterst waar­

“ Door elke twee maanden met iets nieuws te komen, creëren we een barrière voor nieuwkomers.” devol voor ons, want ze schrijven niet alleen onze producten voor, maar informeren ons ook over wat gaande is in de wereld.”

De markt “Zo’n designer werkt in opdracht van een ho­ tel of restaurant. Het kan een ziekenhuis zijn of een kantoor. Grosso modo onderscheiden we drie segmenten: hospitality, de kantorenmarkt en de gezondheidszorg. Er zijn nog wat kleine sectoren, zoals high residential en retail, scho­ len en universiteiten maar die drie zijn het be­ langrijkste. Dat is waar je de projectenmarkt vindt. Wij richten ons op het midden- en hoge segment. In vrijwel alle West-Europese mark­

14

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

ponden verkopen. Lokale concurrenten in En­

ten hebben we eigen verkoopkantoren waar we met onze eigen mensen de markt bedie­

geland hebben voordeel bij de huidige situatie.

nen. We hebben ervaren dat waar je de markt

De Britse markt is te klein om daar lokaal te

rechtstreeks bewerkt, je de beste resultaten

produceren, dus we zullen vanuit hier de En­

realiseert. Het is niet voldoende dat een archi­

gelse markt blijven beleveren. We kunnen de

tect een product van Vescom voorschrijft, je

concurrentie op zich prima aan, maar moeten

moet een project blijven volgen en dat kan het

nu een kleinere marge accepteren. Uiteindelijk

beste met eigen mensen. Je weet nooit of een

komt er een handelsverdrag, al kan dat best

concurrent te elfder ure op de proppen komt

een aantal jaar duren, en dan keert de rust

met een aanbieding. Of dat het bedrijf die de wandbekleding aanbrengt belang heeft bij een ander merk. We willen met alle deelnemers in een project rond de tafel zitten.

Eigen mensen spreken de taal en begrijpen de cultuur. Ze kunnen service bieden, de levering in de gaten houden en staan klaar om proble­ men op te lossen. Ze kunnen ook technische ondersteuning bieden aan de specialisten die

“ In China heeft het geen zin om met Europese prijzen aan te komen.”

terug. Over Zwitserland hoor je tenslotte ook niemand klagen.”

China “In Europa heeft Vescom een dominante posi­ tie en ook in Noord- en Zuid-Amerika staan we zeer goed op de kaart. In Azië nemen we een relatief bescheiden plek in, dat heeft voor­ al te maken met de afstand tot de markt.

onze wandbekleding aanbrengen.

Onze producten moeten vrij snel bij de klant

Buiten Europa hebben we kantoren in Dubai,

zijn. Door de lucht kan, maar dat is vrij duur.

Brazilië, Mexico en Singapore. In de Verenigde

Azië is de meest competitieve markt in de we­

Staten hebben we een vrij grote organisatie. In

reld, met prijzen die onder het Europese ni­

North-Carolina staat een identieke fabriek als

veau liggen. Feitelijk zouden we lokaal moeten

hier in Deurne, die wandbekleding voor de

produceren om de kosten omlaag te brengen.

Noord-Amerikaanse markt maakt. Binnen de

Niet eens zozeer vanwege de kosten van het

Vescom-groep hebben we ook nog drie we­

produceren zelf. Een groot deel is namelijk ge­

verijen, waarvan twee in het buitenland.

automatiseerd. Het zijn met name de trans­

We proberen zoveel mogelijk in eigen hand te

portkosten en invoerrechten die het lastig ma­

houden. Van eerste designidee tot de pro­

ken om producten tegen marktconforme

ductie en distributie. Je weet vanaf het eerste

prijzen aan te bieden. In China heeft het geen

tot het laatste moment waar je het over hebt.

zin om met Europese prijzen aan te komen.

Je hebt controle over de grondstoffen die je

Dat is anders dan in bijvoorbeeld Zuid-Ameri­

gebruikt, over het productieproces. Als je een

ka, waar mensen Europese producten waar­

groot deel van de keten in eigen handen hebt,

deren en sneller bereid zijn daarvoor te kiezen.

is het veel eenvoudiger om problemen op te

De concurrentie in Latijns-Amerika is ook min­

lossen en de organisatie te verbeteren.”

der dan in Azië.

Toch merk je ook in China dat klanten na een

Brexit

tijdje de geleverde service en kwaliteit op prijs

“Ook in Engeland staat een groot verkoop­

stellen en bereid zijn daar meer voor te betalen.

kantoor, het is een belangrijke markt voor ons.

Als ons volume in met name China groter wordt,

We waren als zoveel zakenmensen verrast

is het zeker een overweging om daar een fa­

toen het Verenigd Koninkrijk voor de Brexit

briek te openen. De ontwikkelingen in China

koos. Het is haast onvoorstelbaar, maar zelf

gaan razendsnel en het land heeft op een aantal

spreek ik dus nooit iemand in Engeland die

gebieden al een voorsprong op Europa.

voorstander is.

We hebben al een jaar of zes een verkoop­

Afgelopen jaar hebben we last gehad van de

kantoor in China. Bij het opzetten daarvan

koersdaling van de pond. We produceren in

hebben we externe hulp ingeschakeld. In zes

euro’s, maar ons kantoor in Engeland moet in

maanden gingen we van niets naar een draai­ globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

15

Efficient management of supplier declarations and correct use of free trade agreements – globally There are already more than 400 ratified free trade agreements (FTAs) around the world to ease trade among the involved countries and offering savings potentials to companies with respect to customs duties, which results in competitive advantages.

However, companies can leverage such savings potentials and competitive advantages only by mandatory fulfilment of several complex rules of origin of goods as well as their detailed documentation. This requires to establish a process for the calculation of the origin of goods which conforms to the law and auditing requirements to avoid possible fines and unplanned costs in advance.

www.mic-cust.com

This is where MIC OCS supports you!

It provides the necessary tools for the entire process of managing the origin of goods for a multitude of FTAs: From automated obtaining of supplier’s declarations using an innovative supplier web portal, to optimized calculation of the origin of goods based on multi-level bill of materials to the preparation of outbound supplier’s declarations. MIC OCS ensures that you will actually benefit from the savings potentials offered by FTAs. MIC Tel.: +43(0)732-778496 sales@mic-cust.com

end kantoor. Dat heeft me de ogen geopend, ik dacht dat China vanwege de cultuur- en taalverschillen en alle bureaucratie veel lasti­ ger zou zijn. Toch: je kunt exporteren naar China er niet even bij doen. Je moet er een kernactiviteit van maken. Maar eigenlijk geldt dat ook al voor de export naar Duitsland.

Als je gaat investeren in een markt, in een eigen verkooporganisatie, dan gaan de kosten voor de baat. Daarom maken we liever geen al te grote sprongen maar kiezen voor een geleidelij­ ke groei. Doe dat wat je doet goed. Zorg dat een nieuw kantoor staat en een goede groei te pakken heeft voor je aan het volgende land be­ gint. Anders doe je teveel zaken tegelijk.

China loopt nu goed, we zijn veertig procent gegroeid afgelopen jaar. In absolute bedragen is het nog een kleine markt, maar het loopt beter dan verwacht.”

Copycats “We hebben in China ook een aantal produc­ tiefaciliteiten van concurrenten bezocht. Die lieten heel trots zien hoe mooi ze ons product konden namaken. Namaken en kopiëren is in China tot kunst verheven. Het is eerder de norm dan de uitzondering. Ze doen er ook niet geheimzinnig over.

We zien het maar als een compliment voor ons product. Er zijn in onze branche wel een aantal partijen die dat proberen te bevechten.

Dat is ondoenlijk. Je wint de slag, maar je ver­ liest de oorlog. Natuurlijk moet je wel je merk­ naam registreren en deponeren, inclusief de Chinese variant daarvan. We zijn ook bezig de

“ Wij waren de eerste die overstapte op watergedragen lakken.”

basis is veel lastiger, maar de uitstoot van op­ losmiddelen is daardoor verdwenen. Binnen de fabriek recyclen we warmte en water. We hebben onlangs besloten dat we naar een CO2-neutrale productie willen. Daarvoor gaan we 1500 zonnepanelen op ons dak leggen.

dessins en de namen daarvan te registeren.

in Azië niet of nauwelijks en zijn ook makkelijk

We kopen nu al onze stroom groen in.

Gelukkig begrijpen ook in China steeds meer

te omzeilen. Wij hebben geen zware metalen

Wereldwijd is er een tendens om verantwoor­

partijen dat het ongepast is om te jatten van

of andere milieubelastende materialen in onze

der om te gaan met de milieu-impact van wat

een ander. Met de gerenommeerde architec­

producten zitten en blijven ver weg van inferi­

je doet. Wij vinden dat belangrijk en ook klan­

tenkantoren hebben we geen probleem, het is

eure toeleveranciers. We willen weten waar

ten vinden dat steeds belangrijker. Doordat wij

meer de lokale hoteleigenaar die sneller voor

onze grondstoffen vandaan komen en hoe die

onze wandbekleding, meubelbekleding en

namaak kiest.

gemaakt zijn.”

gordijnstoffen zelf ontwikkelen, produceren én distribueren, beheersen wij nagenoeg de ge­

Zo’n namaakproduct kan dan wel ongeveer op iets van ons lijken, de producteigenschappen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

hele productieketen. Daardoor zijn wij goed in

zijn vaak totaal anders. Al onze producten vol­

“Wij waren de eerste fabrikant die vinylwand­

staat de effecten van onze activiteiten op het

doen aan stringente eisen op het gebied van

bekleding ging maken met watergedragen

milieu te beperken. Kwaliteit heeft bij Vescom

brandveiligheid, licht- en kleurechtheid, stoot­

lakken. Dat is al zo’n twintig jaar terug. Het

dus nooit alleen betrekking op het product.

vastheid en duurzaamheid. Die eisen bestaan

was een grote stap, want drukken op water­

Ook op het productieproces.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

17

Er wordt wel vaker geclaimd dat blockchain-technologie ‘alles’ zal veranderen, maar in de export zou dat best wel eens de waarheid kunnen zijn.

Elmar Otten

Concrete toepassingen

Blockchain in de export Had een paar jaar terug iedereen het over ‘de cloud’, nu is de term ‘blockchain’ helemaal in.

Het gaat ‘alles’ op zijn kop zetten, al kan zelden iemand uitleggen hoe en waarom. Dat verandert, nu Rabobank samen met partners een zeer concrete blockchain-toepassing op de markt brengt. Deze maakt in één klap duidelijk wat im- en exporteurs aan de technologie hebben. globe magazine sprak met twee blockchain-specialisten van Rabobank.

Stel je voor: je ontvangt per e-mail een grote

Smart contracts

order van een bedrijf in Spanje. Je kunt de

Im- en exporteurs kennen bovenstaand di­

opdracht goed gebruiken, maar de klus is zo

lemma. ‘Gelijk oversteken’ zou het meest ide­

groot dat er ook een risico is. Wordt er niet

aal zijn, al is er ook dan nog een moment van

betaald, dan zit je met een serieus probleem.

vertrouwen nodig. Het nieuwe handelsplat­

Je kent het Spaanse bedrijf niet, dus je zou

form we.trade, dat Rabobank met een con­

het liefst vooruitbetaald krijgen. De potentiële

sortium van partners ontwikkelt, doet dit slim­

koper zit echter met de omgekeerde situatie:

mer. Joost Volker, Lead Product Manager

deze wil eigenlijk eerst de goederen veilig op

Import/Export bij Rabobank en Chris Huls,

de stoep hebben staan en dan pas betalen.

co-lead blockchain, geven uitleg.

“Het platform zit heel praktisch in elkaar”, ver­ telt Joost. “Je logt als verkoper in en klikt een koopovereenkomst met alle hoeveelheden, prijzen en leveringsvoorwaarden bij elkaar. Die

18

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

“ Een ‘smart contract’ kan automatisch aan de exporteur uitbetalen als de vervoerder laat weten dat de goederen geleverd zijn.”

Wat is blockchain?

Blockchain heeft zijn bekendheid te danken aan de

dat controleren. Dat maakt het vele malen minder

populaire bitcoin, dat blockchaintechnologie gebruikt

kwetsbaar voor hackers, fraudeurs en dieven.

om financiële transacties bij te houden. Blockchains

Een centrale database heeft nog een nadeel: het is

zijn echter veel breder inzetbaar en dat heeft te maken

lastig om grote hoeveelheden gebruikers toe te voe­

met een aantal eigenschappen, die hieronder aan bod

gen; het systeem wordt dan al snel te langzaam.

komen. Maar eerst: wat is blockchain nu eigenlijk? De

Blockchain kent dat nadeel niet, want er is geen cen­

sheet of Ex­ beste vergelijking is met een spread­

trale database. Het is dus schaalbaar. Een beperking

cel-werkblad, vol met rijen informatie. Wat er in die

is wel dat iedereen voortdurend alle data tot zijn be­

spreadsheet wordt bijgehouden maakt niet uit. Je kunt

schikking moet hebben, dit kan juist weer wel vertra­

er betalingen op bijhouden of de leverstatus van een

gend werken. Inmiddels zijn er varianten op block­

partij goederen, maar ook wie de eigenaar van een

chain ontwikkeld die hier iets anders mee omgaan.

bepaalde auto is.

Je komt blockchain tegen in publieke varianten (bij­

Er is één belangrijk verschil met een spreadsheet. Je

voorbeeld de blockchain achter bitcoin), maar er zijn

kunt onderaan nieuwe regels toevoegen, maar je kunt

ook gesloten versies. Het platform we.trade, dat in dit

geen bestaande informatie wijzigen. Hier komt ook de

artikel beschreven wordt, is bijvoorbeeld alleen toe­

naam blockchain vandaan: telkens als iemand een

gankelijk voor de aangesloten deelnemers. Bij publie­

blokje (rij) data toevoegt, wordt de ketting langer. Het

ke blockchains kan iedereen alle transacties zien

voordeel: niemand kan de historie van de gegevens

(maar niet tussen welke personen). Bij een gesloten

aanpassen of wissen.

blockchain is er slechts een beperkt aantal deelne­

Een ander voordeel: de blockchain is een decentrale

mers, wat het qua vertrouwen een stuk makkelijker

database. Het staat niet op één centrale plaats opge­

maakt.

slagen, zoals bijvoorbeeld de database met Neder­

Tot slot, voor de fijnproever: een bredere naam voor

landse octrooien die RVO beheert. Iedereen die mee­

blockchain is distributed ledger of shared ledger (ge­

doet in de specifieke blockchain (specialisten hebben

distribueerd of gedeeld grootboek). Hieronder vallen

het dan over nodes; knooppunten) heeft een exacte

ook varianten waarin de data niet in een ketting van

kopie van de ‘spreadsheet’, kan zien wat er in staat en

blokjes is gerangschikt. globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

heb je vooraf met de koper afgesproken. Door

kening van de klant, maar van de rekening

actie gaat doen met een onbekende koper?

middel van een keuzemenu kun je bijvoorbeeld

van de bank. Dat is echt nieuw. De verkoper

Hoe kun je groei van een onderneming bevor­

aangeven dat je de betaling automatisch wilt

kan als extra dienst ook voor invoice financing

deren? De eerste stap is toch vaak door inter­

laten plaatsvinden als aan alle voorwaarden

kiezen. De bank stelt dan het bedrag van een

nationaal te gaan handelen. Hoe zou je dat

voldaan is. Dat kan zijn als de vervoerder door­

toekomstige betaling eerder beschikbaar,

kunnen doen op een manier waar geen papier

geeft dat de goederen geleverd zijn. Hiervoor

waardoor je als exporteur over extra financiële

voor nodig is? Want nu wordt er in het inter­

wordt gebruik gemaakt van een smart con-

ruimte kunt beschikken. Het platform zorgt

nationaal zaken doen heel veel papier ge­

tract, een goed voorbeeld van wat blockchain­

voor veel meer transparantie in geld- én goe­

bruikt. Het is traag en gevoelig voor fouten.”

technologie mogelijk kan maken. De betaling

derenstroom. Zo bieden tracking & tracing

gebeurt daarna via het traditionele betalings­

meer inzicht in de levering van de goederen.

Blockchain

verkeer (via Euro- en Wereldbetaling).

Bij het bedenken van het platform zijn we he­

Er zijn intussen heel wat blockchain-varianten

Je kunt ook voor een bank payment underta-

lemaal blanco begonnen en hebben klanten

in de wereld. Het we.trade project maakt ge­

king kiezen. Daarmee neemt de bank van de

gevraagd waar ze behoefte aan hebben als ze

bruik van Hyperledger Fabric. IBM is hier part­

koper de betaling, en dus ook het risico, over.

internationaal zaken doen. Wat heeft een

ner van en tevens de bouwer van we.trade.

De verkoper krijgt dan niet betaald van de re­

klant nodig als deze voor het eerst een trans­

Momenteel doen er negen banken mee aan

20

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

het we.trade project. Naast Rabobank zijn dat

per en verkoper minder noodzakelijk om el­

Banco Santander, Deutsche Bank, HSBC,

kaar goed te kennen, maar geen enkele on­

KBC, Natixis, Societé Generale, Nordea en

dernemer doet graag helemaal blind zaken.

UniCredit.

Joost: “Iedereen die straks toegang heeft tot heel

we.trade, is al klant bij één van de aangesloten

West-Europa af,” legt Joost uit. “Dat is ons

Europese banken. Die zijn dus allemaal door

startpunt. In 2018 willen we verder groeien

het klantacceptatietraject van de betreffende

naar Oost-Europa. De meeste banken in het

bank heen gegaan. In de 1.0 versie van het

“Daarmee

dekken

we

nagenoeg

platform kunnen klanten elkaar bovendien al

consortium hebben daar een bankvergunning.

We zien ook al veel interesse vanuit Azië.”

Chris Huls en Joost Volker

‘scoren’, net als op Zoover of Marktplaats. Je

In tegenstelling tot de blockchain die bijvoor­

(Rabobank).

kunt zien hoe eerdere transacties zijn verlo­

beeld bitcoin gebruikt, is de blockchain van

pen: hoe soepel dit liep, of er problemen wa­

we.trade besloten.

ren… Partijen kunnen elkaar met deze social-

Chris: “Bij we.trade heeft het helemaal geen

scoring-functionaliteit

voordeel als iedereen kan meekijken. Zoals

vertrouwen.”

nog

makkelijker

het nu in elkaar zit, controleren de banken el­ kaars data voor die transactie waarin men

Toekomst

betrokken is. Zo weten we altijd dat die cor­

Rabobank verwacht dit voorjaar de eerste pi­

rect is, niet gemanipuleerd of per ongeluk

lotversie gereed te hebben en na de zomer

aangepast is. Dat is dé kracht van blockchain.

grootschalig ‘live’ te gaan. In die eerste versie

Je hoeft niet te vertrouwen op een centrale

zit het smart contract met betaling, social sco­

partij, maar je hebt je eigen kopie van de ad­

ring, tracking & tracing van goederen en ook

ministratie waardoor je weet wat waar is. Een

al de bank payment undertaking en invoice fi-

bank kan de eigen transacties op detailniveau

nancing.

zien, maar niet die van een ander.

Joost: “Klanten spreken ook de wens uit om

Omdat alles decentraal is, is het ook schaal­

te kunnen koppelen met het erp-systeem zo­

baar. Bij blockchain kunnen er in de toekomst

dat ze nog minder gegevens, die al bekend

allerlei partijen bijkomen, zonder tegen allerlei

zijn bij ons, opnieuw moeten invoeren. We blij­

technische moeilijkheden en afhankelijkheden

ven ontwikkelen. Documentenstromen zou­

aan te lopen.”

Door de blockchain-technologie is het eenvou­ dig om informatie te delen, zonder dat mensen er mee kunnen knoeien. Er is een gedeelde ‘waarheid’ waar iedereen op kan vertrouwen.

Joost: “Het is heel handig om als uitgangspunt het contract tussen koper en verkoper te heb­ ben, waar meerdere partijen vervolgens dien­ sten aan kunnen koppelen. Bijvoorbeeld de transporteur of een warehouse, maar ook een

“ Koper en verkoper kunnen elkaar scores geven, net als op Zoover of Marktplaats.”

den digitaal via het platform kunnen lopen.

Denk ook aan verbeterde tracking & tracing met nieuwe technologieën. Je kunt een chip in een container plaatsen die kan bijhouden of de goederen gedurende het hele transport onder de juiste omstandigheden zijn vervoerd.

Of een chip die nauwkeurig de locatie van jouw goederen bijhoudt. Alles wat je zou wil­ len hebben om meer zekerheid te krijgen wanneer jouw goederen binnenkomen.”

kredietverzekeraar. Internationaal zaken doen wordt zo veel eenvoudiger.”

Betalingen

Chris: “In een blockchain is het veel eenvoudi­

Ook al is we.trade een blockchain-toepas­

ger om data te delen en je wéét dat je allemaal

sing, crypto-currency als de bitcoin past niet

dezelfde info hebt. Geen datalekken, geen cor­

in het plaatje, aldus Joost.

rupte data, geen verdwenen data. Daardoor

“We richten ons op de volwassen financiële

kun je beter samenwerken met partijen die wat

wereld. Betalingen lopen voorlopig via de be­

verder van je afstaan.”

staande banksystemen in klassieke valuta.

Op termijn kunnen deze betalingen via block­

Duimpje omhoog

chain gaan, maar in eerste instantie doen we

Een platform als we.trade maakt het voor ko­

dat dus niet.” globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

21

Eind mei treedt er nieuwe Europese privacywetgeving in werking. Bedrijven moeten kunnen aantonen alles gedaan te hebben om correct met gegevens om te gaan.

Astrid van Noort en Anita Nijboer

Algemene Verordening Gegevensbescherming

Bewust over privacy Nog een paar maanden en dan is het zover: de nieuwe Europese privacywet

en lid van de Privacy Desk bij Ekelmans & Meijer Advocaten.

Astrid van Noort (o.) en Anita Nijboer (b.) zijn beiden partner

treedt in werking. Bedrijven moeten hun gegevensverwerking goed op orde

22

hebben als ze het risico op hoge boetes of reputatieschade willen vermijden.

De nieuwe privacywet heet in Nederland de

zogenaamd passend beschermingsniveau. De

Algemene Verordening Gegevensbescher­

Europese Commissie heeft een lijst opgesteld

ming (AVG) en vervangt de Nederlandse Wet

van derde landen die zij heeft goedgekeurd (zie

bescherming persoonsgegevens. De Engelse

ec.europe.eu, trefwoord 'adequacy').

naam luidt General Data Protection Regulati­ on (GDPR). Het doel van de AVG is om de

De AVG verdient aandacht

bestaande rechten van natuurlijke personen

Als ondernemer werk je al snel met persoons­

ten aanzien van persoonsgegevens uit te brei­

gegevens, alleen al de gegevens van het ei­

den en te versterken.

gen personeel vallen hieronder. Daarnaast valt te denken aan gegevens van partijen waar­

Internationaal gegevensverkeer

mee je als ondernemer zaken doet, zoals ge­

De AVG is per 25 mei 2018 direct van kracht

gevens van freelancers, eenmanszaken, en

in de hele EU, waardoor binnen de hele Unie

gegevens uit klantenbestanden, e-mailadres­

hetzelfde niveau van gegevensbescherming

sen enzovoort.

geldt. Mits aan de AVG is voldaan, mogen bij

Veel bedrijven die werken met persoonsgege­

internationale transacties persoonsgegevens

vens zijn met het oog op de aanstormende

worden uitgewisseld met een andere EU-lid­

AVG bezig met de spreekwoordelijke grote

staat. Daar zijn geen extra regels voor.

schoonmaak. Als ondernemers nu tijd en

Voor doorgifte van persoonsgegevens naar lan­

aandacht besteden aan privacy binnen de or­

den buiten de EU (‘derde landen’) gelden wél

ganisatie kunnen kostbare problemen voor­

afzonderlijke regels. Een organisatie mag, op

komen worden. Preventief juridisch advies

uitzonderingen zoals de uitdrukkelijke instem­

kan een organisatie redden van aansprakelijk­

ming van de betrokkene na, persoonsgegevens

heid door nalatigheid. Een ondernemer die

alleen doorgeven naar derde landen met een

niet beseft dat zijn organisatie beschikt over

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

“ Er moet een noodzaak zijn om persoonsgegevens te verzamelen.”

gevoelige informatie stelt zich bloot aan boe­

der meer moet een ondernemer met alle der­

tes, imagoschade en zelfs een faillissement.

de partijen die onder zijn verantwoordelijkheid de persoonsgegevens verwerken, zoals

De boetes kunnen oplopen tot twintig

een payrollorganisatie of zijn administra­

miljoen euro of vier procent van de we­

tiekantoor, zogeheten verwerkersover­

reldwijde omzet als dat meer is.

eenkomsten afsluiten. De ‘verwerkers’ Maatregelen

moeten afdoende garanties bieden

Iedere organisatie die persoonsgege­

dat zij de AVG naleven. De onderne­

vens verwerkt, moet kunnen aanto­

mer blijft als ‘verwerkingsverantwoor­

nen dat de juiste en effectieve organi­

delijke’ volledig verantwoordelijk voor

satorische en technische maatregelen

het gebruik van de gegevens. Als een ondernemer wordt betrapt op het niet

zijn genomen om aan de strenge nieu­

goed beheren van privacygevoelige infor­

we eisen van de AVG te voldoen. Zo mo­

matie, is hij direct aansprakelijk.

gen niet zomaar alle persoonsgegevens worden verzameld maar moet er een nood­ zaak zijn om dat te doen. Een goed voorbeeld

Bewustzijn en de verantwoordingsplicht

hiervan is Airbnb, die is aangeschreven door

Bewustzijn is het toverwoord. Op tijd begin­ nen met het in kaart brengen van de gege­

de Autoriteit Persoonsgegevens omdat zij ko­ pieën van paspoorten van gebruikers be­

vens van werknemers moeten op een correc­

vensverwerking is de eerste stap. Vervolgens

waarde. Weliswaar was een kopie van een

te manier worden verwerkt. Screening van

moet worden nagedacht over welke protocol­

paspoort toegestaan ter identificatie van de

personeel, cameratoezicht binnen het bedrijf

len de onderneming nodig heeft voor een

gebruiker, maar diende het BSN-nummer van

en omgang met verzuimgegevens van werk­

deugdelijke gegevensverwerking en moeten

de betreffende persoon te worden weggelakt.

nemers zijn allemaal zeer privacygevoelige

de medewerkers worden getraind.

Er was immers geen reden om dat gegeven

aspecten van de bedrijfsvoering.

Het belangrijkste is dat de ondernemer kan

te verkrijgen.

De organisatie moet verder zijn ingesteld op

aantonen dat hij er alles aan heeft gedaan om

Daarnaast moeten de persoonsgegevens

het beantwoorden van verzoeken van betrok­

op correcte wijze met persoonsgegevens om

goed worden beveiligd. Daarbij moet niet al­

kenen tot inzage, correctie of verwijdering van

te gaan. Dat heet in de AVG de ‘verantwoor­

leen gedacht worden aan de gebruikelijke

gegevens.

dingsplicht’. Zolang de organisatie keurig

maatregelen

Andere vragen zijn:

heeft vastgelegd welke gegevens worden

• Is het nodig om een functionaris gegevens­

verwerkt, welke risico’s daaraan kleven en

zoals

wachtwoordbeveiliging

maar kunnen onder omstandigheden ook meer geavanceerde maatregelen geboden

bescherming aan te stellen?

zijn, zoals het invoeren van end-to-end en-

• Is het nodig een DPIA (data protection im­

cryptie voor de digitale communicatie, en

pact assessment) voor bepaalde verwer­

pseudonimisering van persoonsgegevens.

kingen uit te voeren?

Verder mogen de persoonsgegevens niet te lang worden bewaard. De bewaartermijn

welke maatregelen zijn genomen om die risi­ co’s in te perken, is er in ieder geval aan die verantwoordingsplicht voldaan.

• Is de organisatie voorbereid op beveiligings­ incidenten, zoals een datalek?

dient slechts zo lang te zijn als nodig in een

Dossier AVG

bepaalde situatie. Dit betekent dat in een pro­

Bewijslast

Lees alles over de nieuwe wet in het

tocol voor de verschillende persoonsgege­

De bewijslast of aan alle privacyregels is vol­

AVG-dossier van de Autoriteit Per­

vens verschillende bewaartermijnen zullen

daan, ligt bij de ondernemer. Daarom is het

soonsgegevens.

moeten worden vastgesteld.

belangrijk dat de zaken vooraf juridisch goed

Niet alleen klantgegevens, maar ook gege­

zijn geregeld en technisch veilig gesteld. On­

autoriteitpersoonsgegevens.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

23

Met een exportwaarde van 37 miljard euro, is Frankrijk een belangrijke handelspartner. In een serie van drie artikelen presenteert het Economisch Netwerk Frankrijk de Franse markt. Het NBSO-kantoor in Nantes trapt af.

Erwin Tuil

Frankrijk

Bij Parijs rechtsaf Het westen van Frankrijk ligt rechts als je langs Parijs rijdt richting Bordeaux en Spanje. Doorgaans ligt het daar wat vergeten. En zo voelt het voor de Fransen in het verre westen

NBSO-kantoor in Nantes, actief in West-Frankrijk.

Erwin Tuil is Chief Representative van het

vaak ook wel: ze staan niet echt op de radar.

24

Rechtsaf slaan bij Parijs kan wel eens leiden

gio’s ingezet op specifieke sectoren waaraan

tot goede zaken. De regio’s Bretagne en Pays

veel aandacht wordt besteed en waar over­

de la Loire zijn de afgelopen jaren sterk op

heid, bedrijfsleven en kennisinstellingen, zoals

komst. Inmiddels is le Grand Ouest uitge­

universiteiten en onderzoekscentra, nauw sa­

groeid tot het tweede industriële gebied van

menwerken. De ‘Triple Helix’, zoals dat in Ne­

Frankrijk, na de regio Parijs en voor het

derland ook wel wordt gepromoot. Een ver­

Zuid-Oosten van het land.

schil is wel dat in Frankrijk de banden tussen

Vooral die economische ontwikkeling was

bedrijfsleven, bestuur, branche- en vakvereni­

voor het Economisch Netwerk Frankrijk aan­

gingen nauwer zijn dan in Nederland.

leiding om in 2016 een kantoor te openen in Nantes, de hoofdstad van Pays de la Loire en

Nieuwe industrie

voor Bretagne de historische hoofdstad van

Zowel Bretagne als Pays de la Loire zoeken

die regio. Hoewel de agrarische sector van

hun economisch heil de komende jaren in in­

cruciaal belang is, investeren beide regio’s in

novatie en nieuwe industrie op die terreinen

sectoren waar de toekomst ligt. De werkloos­

waar vraag en lokale werkgelegenheid elkaar

heid ligt onder het landelijk gemiddelde en het

ontmoeten: digitalisering, cyber en composiet.

gemiddeld inkomen er boven. Bovendien blijkt

Neem bijvoorbeeld de luchtvaart (Airbus,

de bevolking hier optimistischer dan de door­

Daher) waar composietmaterialen van groot

snee Fransman.

belang zijn. Spin-offs van het onderzoek dat bij

In plaats van alles te doen, wordt door de re­

het landelijke kenniscentrum voor composiet,

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

“ Bretagne en Pays de la Loire mikken op nieuwe industrie zoals digitalisering, cyber­ techno­­logie en composietmaterialen.”

Het uitgestrekte Bretagne en Pays de la Loire heeft niet voor niets de bijnaam 'le Grand Ouest': het gebied is anderhalf zo groot als Nederland.

EMC2, wordt gedaan, vindt zijn weg naar an­

daarbij hoorde. Het Île de Nantes was een

rijs en het voelt minder formeel en gestrest

dere bedrijfstakken zoals de jachtenbouw. De

grote industriezone die door de succesvolle

dan de hoofdstad.

zeilsport is in Bretagne weer enorm belangrijk,

concurrentie uit andere landen als een molen­

Bekende bedrijven als Airbus, GE Alstom,

met meer dan 1200 bedrijven die uitsluitend in

steen de agglomeratie Nantes Saint-Nazaire

STX en Renault dragen in hoge mate bij aan

dit segment werken.

naar beneden trok. De misère vertaalde zich

de werkgelegenheid. Minder bekend in Ne­

Met de huisvesting van kenniscentra als ID­

langzaam in een leegloop. Jongeren vertrok­

derland, maar dominant in Frankrijk en daar­

4Car (automotive), EMC2 (composiet), Laval

ken naar plaatsen waar wel werk was.

buiten, zijn ondernemingen als Leclerc en In­

Virtual Center (VR/AR) of het INRIA, het digita­

Wat het tij keerde was een ambitieus en goed

termarché (retail), Bolloré (handel en diensten),

le- en cybercentrum in Rennes, hebben de

gefinancierd moderniseringsplan dat zocht

Yves Rocher (cosmetica) en Ubisoft (enter­

regio’s hoogwaardige kennis en dito produc­

naar diversificatie, stadsvernieuwing, het te­

tainment en software).

ten om de hele industrie verder te helpen.

rugbrengen van werk en het behoud van jon­

De agrarische en levensmiddelenindustrie

Door de nauwe samenwerking van publieke

geren. Niet alleen Nantes, maar ook andere

(agro-agri in het Frans) werken voor heel

en private partijen, slagen de Fransen er

steden als Lorient namen soortgelijke stap­

Frankrijk en de export. De maritieme en nauti­

steeds beter in om innovaties en ideeën om te

pen. Anno 2018 is er nog steeds wel zware

sche sectoren leveren cruise- en speciaal­

zetten in concrete producten en diensten.

industrie. De werf STX, waar per jaar twee

schepen, jachten en windmolens. Voor de

megacruisers van stapel lopen, is daar een

kust van Bretagne en Pays de la Loire zijn vijf

Diversificatie

trots voorbeeld van. Maar door de diversifica­

offshore windmolenparken gepland of al in

Dat is een enorme verandering ten opzichte

tie van werk en opleidingen, blijven jonge pro­

aanbouw. Innovatie rond de energietransitie

van veertig jaar geleden, in de nadagen van

fessionals wonen in de steden en omgeving.

wordt zo langzamerhand een serieuze eigen

de zware scheepsbouwindustrie en alles wat

Er is werk, het leven is goedkoper dan in Pa­

bedrijfstak.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

25

Het NBSO Nantes heeft contacten in alle sec­

taal niet spreekt, moet echt geluk hebben, een

Nederlandse handelshuizen vestigden zich al

toren, maar legt nadruk op sectoren als ener­

goed product en een goede prijs. Wie zijn pro­

in de 16e en 17e eeuw in Nantes voor de han­

gietransitie, maritiem, composiet en virtual re-

duct in het Engels presenteert of denkt te kun­

del in Loirewijn, kaas, graan en andere pro­

ality. Wat ons kantoor daarbij opvalt, is de

nen brainstormen met een potentiële afnemer,

ducten. Uiteindelijk ontstond er een concen­

welwillendheid om voorbij de landsgrenzen te

verkleint zelf de kansen op succes. Hoe moet

tratie van Nederlanders op het Ile Feydeau,

kijken voor koop en verkoop, maar ook voor

het dan wel?

midden in de stad, vlakbij de vroegere kades

samenwerking. De verkiezing van Emmanuel

“Er is haast geen grotere fout dan een Frans

en de versmarkt van La Petite Hollande. Ove­

Macron tot president in mei vorig jaar heeft de

bedrijf het idee te geven dat je hen onder­

rigens waren sommige handelshuizen ook

ondernemers een positief gevoel en wat meer

schat,” zei een Franse consultant, als ant­

betrokken bij de slavenhandel waardoor de

vertrouwen in de toekomst gegeven.

woord op de vraag hoe een buitenlands bedrijf

Nederlandse geschiedenis en het Nederlands imago in de regio wat gemengd is.

Het zoeken naar nieuwe economische terrei­ nen betekent allerminst dat traditionele secto­ ren als automotive, aerospace en maritiem worden vergeten. Maar helder is ook dat al­ leen door het omarmen van innovatie, ook uit

“ Even snel iets verkopen is er niet bij.”

Hoe dan ook worden Nederlanders toch wel gezien als geboren handelaren. Inventief, uit op een scherpe prijs en een goede neus voor kansen die worden gegrepen als ze zich voordoen. Daar kan heel goed een strategie

het buitenland, een economische toekomst snel zijn ruiten kan ingooien. “Wat ook niet

aan ten grondslag liggen, maar die is lang

werkt, is om binnen te komen met een oplos­

niet altijd tot op de komma uitgewerkt. Daar

Geduld

sing voor een probleem dat door de Franse

zit meteen ook de valkuil: te gehaast, te veel

De dynamiek van de regio’s betekent niet dat

partij niet zo gezien wordt en dan de Frans­

uit op de snelle deal, te weinig tijd om een

de deuren wagenwijd open staan voor buiten­

man te corrigeren.”

relatie op te bouwen. Nog een overtuiging

landse ondernemers. Dit is een ontwikkelde

Er gebeurt veel op het gebied van innovatie.

hier: Nederlanders denken teveel vanuit hun

markt, net zoals Duitsland of het Verenigd Ko­

Meer dan buiten de landsgrenzen bekend is.

eigen belang.

ninkrijk. Bedrijven en sectoren hebben hun ei­

“Daarom is het essentieel de Franse markt

Franse partijen werken meer vanuit een zorg­

gen infrastructuur voor R&D, productontwik­

goed te verkennen, want er komen veel

vuldig uitgedachte strategie. Mogelijke koer­

keling

buitenlandse aanbieders met producten die

sen worden vooraf uitgewerkt, inclusief een

we al hebben en dan vaak nog beter ook.”

risicoanalyse en scenario’s voor wat te doen

kan worden veiliggesteld.

en

het

vermarkten

van

nieuwe

producten. De verbanden tussen overheid en

als A of B gebeurt. Wat is er nodig om de kans

private sector zijn stevig en fijn vertakt.

Perceptie

te verzilveren en hoe wordt voorkomen dat

drijven die de West-Franse markt op willen.

Nederlanders hebben een wel een goede

een eventuele mislukking de ondergang van

Wie het idee heeft dat je wel even wat gaat

naam. Bretagne en Pays de la Loire hebben al

de onderneming betekent? Overdreven of

verkopen, zal teleurgesteld worden. Wie de

eeuwen handelscontacten met Nederland.

niet, er moet rekening worden gehouden met

Er is geen algemene blauwdruk voor alle be­

In de 16e en 17e eeuw ontstond er een Nederlandse handelsgemeenschap op het Île Feydeau in Nantes.. Nog altijd is er een Marché de la Petit-Hollande.

26

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

het feit dat Franse bedrijven zelden over een

en Pays de la Loire een kleinere rol te spelen

NBSO Nantes

nacht ijs gaan.

dan elders. Buitenlandse partijen bieden nog

Het NBSO-kantoor in Nantes biedt vooral

Het dwingt je om je te verplaatsen in de Fran­

wel eens iets wat Franse concurrenten mis­

de eerstelijnsservice voor handelsbevorde­

se manier van denken en de potentiële afne­

sen. Zo werkt er een Nederlands bedrijf suc­

ring in Bretagne en Pays de la Loire. Daar­

mer of partner. De strategie betekent namelijk

cesvol in de Franse glastuinbouw. Het bedrijf

onder vallen handelsvragen, markt- en za­

ook dat er nog wel eens wat minder flexibiliteit

maakt geen reclame, maar staat wel op beur­

kenpartnerscan

is in de onderneming dan wij willen. Daarom is

zen. Het product is duurder dan dat van de

informatie. Daarnaast onderhoudt het kan­

brainstormen voordat een contract getekend

Franse concurrentie. Maar de after sales ser­

toor een netwerk met daarin bedrijven en

doorgaans weinig zinvol. Bovendien geeft het

vice is zo goed en snel dat het prijsverschil

overheden, inclusief de regionale organisa­

geen probleem oplevert.

ties voor buitenlandse investeringen. Door

Fransen bouwen relaties overdacht op, han­

dat netwerk kan het NBSO kansen signale­

del wordt niet per se even terloops gedaan.

ren en bedrijven beter op weg te helpen.

“ Chauvinisme speelt in Bretagne en Pays de la Loire een kleinere rol dan elders.”

en

op

maatgemaakte

Want uiteindelijk is een afnemer of aanbieder iemand die je vaker tegenkomt. Verkoper en koper komen elkaar als het goed is op de vak­

Cijfers

beurzen weer tegen, al dan niet met eigen

Het BBP van Bretagne en Pays de la Loire

stand, een eigen borrel in de middag of een

is samen goed voor 200 miljard euro. De

de indruk niet te weten wat de klant wil. Een

lunch tussendoor. Want als de relatie eenmaal

regio’s, bijna anderhalf keer zo groot als

concreet voorstel doet dat wel. Als er werkaf­

bestaat, dient ze onderhouden te worden om

Nederland, tellen zeven miljoen inwoners.

spraken zijn en het vertrouwen is wederzijds,

voor alle partijen interessant te blijven.

Dat lijkt weinig, maar de economische im­

dan kan zich een partnerschap ontwikkelen,

pact is aanzienlijk. Alleen al de vijf grootste

hoewel de ervaring ook is dat er een duidelijke

Steeds aantrekkelijker

agro-ondernemingen in Bretagne hebben

taakafbakening blijft tussen vraag en aanbod.

Maar is die markt om de hoek dan niet onaan­

een gezamenlijke omzet van ruim twaalf

trekkelijk door dat chauvinisme en veelge­

miljard euro.

Chauvinisme

noemde zaken als arbeidswetgeving en sta­

Nantes Saint-Nazaire is de grootste agglo­

Wat telt is niet alleen een zakelijke klik, maar

kingen? Frankrijk kent zeker zijn uitdagingen,

meratie in het gebied waar dit NBSO

ook de persoonlijke klik tussen koper en ver­

maar de meeste buitenlandse ondernemers

werkt. Gevolgd door steden als Rennes,

koper. Er moet vertrouwen en respect zijn.

in Frankrijk zijn desondanks zeer tevreden en

Angers, Le Mans en Brest. Het gemiddeld

Een Franse aanbieder heeft op papier een

zien de aantrekkelijkheid van Frankrijk met

inkomen ligt rond de 30.000 euro, onge­

voordeel omdat die ‘het gevoel’ begrijpt en de

name de laatste jaren groeien. Dus kom die

veer de helft van wat in Parijs verdiend

taal tot in de finesse beheerst. Dat chauvinis­

mondiale markt om de hoek ontdekken!

wordt. Daar staat tegenover dat de kosten

me wordt niet ontkend, maar lijkt in Bretagne

voor wonen en levensonderhoud in de re­ gio’s beduidend lager liggen.

Economisch Netwerk Frankrijk De

handelsbevordering

voor

Frankrijk

wordt aangestuurd vanuit de Economische Afdeling van de ambassade in Parijs, waar­ in innovatie, landbouw, milieu en infrastruc­ tuur en handel zijn samengebracht. Onder die afdeling vallen ook de NBSO’s in Lyon en Nantes. Voor de creatieve sector is in Parijs nog het Atelier Néerlandais waar jon­ ge ontwerpers een platform in de Franse hoofdstad hebben om zich te presenteren op de Franse markt. Verder kan het net­ werk terugvallen op een tiental hono­ In Saint Nazaire bouwt STX France grote cruise­ schepen.

rair-consuls en een consulaat-generaal in Monaco.

www.nederlandwereldwijd.nl/

zakendoen/zakelijk-netwerk-en-contacten/ frankrijk

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

27

Van wie zijn eigenlijk de goederen die bij de Amerikaanse distributeur liggen opgeslagen? Een vraag die opeens relevant is als de curator zich meldt.

Carl M.R. van der Zandt en Stéphanie Cassimon

Consignatie in de VS

Dagelijks gaan enorme hoeveelheden producten de Atlantische Oceaan over richting de masteropleiding Rechten aan de Fordham Law School in New York.

Carl M.R. van der Zandt is advocaat te New York. Stéphanie Cassimon volgt

Distributeur failliet? de Verenigde Staten (VS). Veelal schakelen Nederlandse bedrijven een Amerikaanse distribiteur in om hun producten daar op de markt te brengen. Lastige punten bij de onderhandelingen zijn vrijwel altijd de betalingsvoorwaarden en het voorraadrisico.

De Amerikaanse distribiteur wil graag zolang

de leverancier. De distribiteur is pas verplicht

mogelijk wachten met betaling, liefst totdat de

tot betaling op het moment dat hij de produc­

producten weer zijn doorverkocht. De Neder­

ten weer heeft doorverkocht. Op dat moment

landse leverancier gaat hier soms mee akkoord

gaat het eigendom van de producten over op

op voorwaarde van een zogenaamd eigen­

de distribiteur en direct weer verder over op

domsvoorbehoud of retention of title. De be­

de (eind)koper.

doeling van de Nederlandse leverancier is dat

Veel grote warenhuizen en distribiteurs in de

het eigendom van de geleverde producten pas

Verenigde Staten maken graag gebruik van

overgaat naar de distribiteur op het moment

consigment en bieden ook buitenlandse bedrij­

dat volledige betaling is ontvangen. Echter, ei­

ven een Amerikaanse distribution and consig-

gendomsvoorbehoud zoals dat in Nederland

ment agreement aan. Maar het aangaan van

gebruikelijk is, bestaat niet in de VS. Als er ver­

een dergelijke overeenkomst is niet voldoende

der niets wordt geregeld, zal de Nederlandse

om een geldige consignatie tot stand te bren­

leverancier met lege handen komen te staan

gen en de rechten van de leverancier veilig te

als er beslag wordt gelegd op de producten of

stellen. Er gelden wettelijke formele eisen die

als de Amerikaanse distribiteur failliet gaat.

vaak niet expliciet in de overeenkomst staan vermeld. Als niet aan deze vereisten wordt vol­

28

Consignatie

daan vist de onwetende leverancier alsnog

Een andere wijze om een distribiteur door

achter het net als er beslag wordt gelegd op de

middel van uitgestelde betaling over de streep

voorraden van de Amerikaanse distribiteur of

te trekken is het leveren van producten in con­

als deze failliet gaat. De in consignatie gelever­

signatie. Bij consignatie worden producten

de producten worden dan behandeld als eigen

feitelijk geleverd maar blijft het eigendom bij

voorraad van de distribiteur en mogen door de

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

2.

De leverancier moet aan andere houders curator worden verkocht zonder voorrangs­

geen veilingbedrijf zijn en mag hij niet bekend

van (mogelijk) conflicterende ‘zekerheids­

recht van de leverancier.

staan goederen van anderen te verkopen. De

rechten’ een authenticated notification stu­

De meeste regels over commerciële transac­

waarde van iedere consignatielevering dient

ren met daarin een nauwkeurige omschrij­

ties, zekerheidsrechten en contractenrecht

minimaal duizend dollar te zijn. Maar ook als

ving van de in consignatie geleverde

zijn te vinden in de wet- en regelgeving van de

aan deze voorwaarden is voldaan is er nog

goederen. Ook deze authenticated notifica­

individuele staten. Met betrekking tot consig­

geen geldige consignatie tot stand gekomen.

tions zijn vijf jaar geldig en kunnen worden

natie gelden de regels van de staat van vesti­

Daarvoor is perfection nodig.

verlengd.

ging van de distributeur of consignatienemer.

Zowel het financing statement als de authenti­

Dit artikel gaat uit van de regels in de staten

Perfection

New York en California.

Voor een geldige consignatie, waarmee nog

of verzonden vóórdat de betreffende goederen

niet betaalde goederen die in consignatie zijn

worden geleverd. In de meeste staten kunnen

Eisen

geleverd teruggekregen kunnen worden na be­

leveranciers vrij eenvoudig online zoeken naar

De Uniform Commercial Code (“UCC”) is een

slag of faillissement, moet aan de volgende ad­

geregistreerde zekerheidsrechten ten aanzien

modelwet op het gebied van commercieel

ditionele eisen zijn voldaan:

van bedrijven in de betreffende staat. Daar­

recht, die in de meeste staten van de VS in min

1.

De leverancier of consignatiegever moet

naast kunnen gespecialiseerde agenten zoge­

of meer dezelfde vorm is opgenomen in de lo­

een financing statement invullen en depone­

naamde lien-searches uitvoeren om er achter

kale wetgeving. Als het gaat om consignatie

ren in de staat of staten waar de distributeur

te komen of en welke andere schuldeisers ze­

bepaalt de UCC onder andere dat een hande­

of consignatienemer is gevestigd. Het finan­

kerheidsrechten hebben gevestigd.

laar (consignatienemer) niet onder dezelfde

cing statement is vijf jaar geldig en kan wor­

naam handel mag drijven als de leverancier

den verlengd door middel van een continu-

Tot slot

(consignatiegever). Verder mag de handelaar

ation statement.

Het is bij consignatie essentieel om te handelen

cated notification moet worden gedeponeerd

volgens de regels van de staat van vestiging van de Amerikaanse distribiteur. Door aan alle voor­ waarden, depots en aankondigingen te voldoen krijgt de leverancier een Purchase-Money Security Interest in Inventory (PMSI). Met een PMSI krijgt de leverancier een voorrangsrecht op de in consignatie geleverde goederen dat deze kan inroepen tegen andere schuldeisers, inclusief schuldeisers met oudere zekerheidsrechten.

In geval van faillissement van de distributeur of consignatienemer kunnen de in consignatie ge­ leverde goederen buiten het faillissement wor­ den gehouden. Wel zo prettig!

Masterclass Juridische & fiscale aspecten in Amerika 22 maart 2018 • Rosmalen Hoe start je een eigen onderneming in Amerikaanse distributeur failliet? Voorkom dat de curator de nog niet betaalde goederen opeist.

de VS of exporteer je naar Amerika? www.evofenedex.nl/evenementen

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

29

Wat zijn de mogelijke effecten van Brexit op contractuele verhoudingen? En hoe kunt u zich juridisch hierop voorbereiden?

Joost Maassen

Brexit en contracten

Stel de juridische voorbereiding niet uit! willen verlaten. Ingevolge artikel 50 van het EU Verdrag zal dit uiterlijk op 29 maart 2019 gebeuren, tenzij het vertrek met medewerking van alle lidstaten wordt uitgesteld of herroepen.

handels-, contracten- en overnamerecht.www.maassenlaw.com

Nederlands en Engels recht bij grensoverschrijdende zaken op het gebied van het vennootschaps-,

Joost Maassen is zowel Nederlands advocaat als solicitor of England & Wales. Hij adviseert over

Op 29 maart 2017 gaf het Verenigd Koninkrijk (VK) officieel kennis de Europese Unie (EU) te

30

Eind december 2017 werden er principeaf­

Ontvlechting van regelgeving

spraken gemaakt over een aantal aspecten

Sinds de toetreding in 1973 is de Engelse

van de scheiding (de financiële afwikkeling,

wetgeving steeds meer geharmoniseerd en

rechten van EU-burgers en de Ierse –

verweven met de regelgeving van de EU. De

Noord-Ierse grens). Hierdoor kan verder ge­

ontvlechting zal een zeer ingewikkeld juridisch

praat worden over de toekomstige handelsre­

onderhandelingsproces worden. De schattin­

latie. Op dit moment is nog niet duidelijk of

gen lopen uiteen, maar het zou wel eens om

partijen er in zullen slagen een akkoord te

zo’n 20.000 regelingen kunnen gaan.

sluiten die een ‘harde Brexit’ voorkomt.

De Britse regering heeft besloten in de zoge­

De problemen liggen niet alleen in de relatie

naamde ‘Great Repeal Bill’ vast te leggen dat

tussen het VK, de EU en de individuele lidsta­

na Brexit alle bestaande regelgeving voorlopig

ten met ieder hun eigen belangen, maar ook

van kracht blijft. Daarna zal geleidelijk worden

binnen het VK, waar de conservatieven bij de

bekeken welke regelingen definitief worden

laatste verkiezingen hun meerderheid verlo­

gehandhaafd. Dit zal echter onvoldoende zijn.

ren. De Britse regering zal voorzichtig moeten

Het VK wordt na de uittreding een zogenaamd

manoeuvreren om niet alleen de voor- en te­

‘derde land’: een land dat geen deel meer uit­

genstanders van een harde Brexit op één lijn

maakt van de EU-rechtsorde en de gemeen­

te krijgen, maar ook de deelregeringen van

schappelijke interne markt. Dit betekent dat

Engeland, Wales, Schotland en Noord-Ier­

voor de wederzijdse erkenning of uitvoering

land. Die deelregeringen willen hun over de

van veel regels in grensoverschrijdende geval­

afgelopen jaren verkregen zelfstandigheid ver­

len aparte afspraken met de EU of individuele

groten of voor de individuele regionale belan­

lidstaten nodig zijn. Mede om die reden wordt

gen opkomen. Daarnaast dreigt de Noord-Ier­

ook over een eventuele overgangsperiode na

se kwestie weer een rol te gaan spelen.

29 maart 2019 onderhandeld.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

“ De Brexit telt straks niet als ‘onvoorziene omstandigheid’.”

xx

Effecten nog onduidelijk

de benodigde vakbekwaamheid/diploma’s;

houden. Dit kan betekenen dat er in de toe­

In afwachting van de uitkomst van de onder­

• veranderingen in wetgeving, bijvoorbeeld

komst wellicht geen beroep op onvoorziene

handelingen is nog onduidelijk wat de veran­

op het gebied van financiële instellingen,

omstandigheden, overmacht, de redelijkheid

deringen en de daarmee samengaande effec­

verzekering, consumenten- en werkne­

en billijkheid of andere vergelijkbare bepalin­

ten van de uittreding zullen zijn. Deze kunnen

mersbescherming,

mededin­

gen kan worden gedaan. In dit verband is ook

onder andere verschillen per sector, contract

ging, intellectueel eigendom, dataprotec­

van belang dat het Engelse recht de redelijk­

of geografisch gebied van het VK. Daarnaast

tie, toepasselijke recht, bevoegde rechter

heid en billijkheid als algemeen doorwerkend

is de kans groot dat bij een akkoord vanwege

en grensoverschrijdende tenuitvoerlegging

principe niet kent. Om deze onzekerheden te

de complexiteit van de ontvlechting niet alle

van rechterlijke uitspraken.

vermijden zouden ondernemers dus op z’n

agentuur,

gevallen gedekt zullen zijn.

Deze veranderingen kunnen onder andere de

minst moeten overwegen om nu al zo veel

Zonder afspraken over een nieuwe handelsre­

volgende effecten hebben:

mogelijk contractueel te anticiperen om op

latie zullen automatisch de minimale regels van

• stijging van de productie- en/of financie­

die manier hun risico’s te beperken.

de World Trade Organisatie van toepassing zijn,

ringskosten;

met als gevolg het einde van het vrije verkeer

• verplaatsing van bedrijfsactiviteiten;

De eerste stap: inventarisatie

van personen, goederen, diensten en kapitaal

• migratie van arbeidskrachten;

Daarvoor zullen bedrijven eerst hun contracten

en de terugkeer van im- en exporttarieven.

• verandering in consumentenbestedingen;

moeten doorlichten op de mogelijke effecten

Een greep uit de mogelijke veranderingen:

• koers- en valutaschommelingen; en

voor het productie-, in- en verkoopproces en de

• het instellen van im- en exporttarieven en

veranderingen of onzekerheden met be­ •

daarmee samenhangende geldstromen.

complexere douaneprocedures; • de verandering van BTW- regels;

trekking tot de wettelijke of contractuele

Deze inventarisatie betreft niet alleen de eigen

rechtspositie.

positie, maar ook die van de contractspartner en andere relevante ketenpartners. Het gaat hier om

• de inperking van vrij verkeer van personen, Brexit is geen excuus

zaken als wederzijdse prestaties (inclusief geo­

• het vervallen van de wederzijdse erkenning

Met de huidige kennis van de Brexit zou van

grafische omschrijvingen, bijvoorbeeld bij exclu­

van (a) vergunningen, (b) eisen voor de van

bedrijven verwacht kunnen worden dat zij nu

siviteit), nakoming, financiering, zekerheden,

buiten de EU ingevoerde goederen en (c)

al zo veel mogelijk rekening met de gevolgen

executie, kosten en compliance met wetgeving.

goederen, diensten en kapitaal;

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

31

menstelling van het VK?

Vervolgens moeten per onderwerp de volgen­

• specifieke gevolgen regelen; of

de vragen worden gesteld:

• leiden tot heronderhandeling en - indien

• Hoe verhouden de nieuwe bepalingen zich

dat mislukt - tot beëindiging van het con­

ten opzichte van de bestaande bepalingen

tract.

in het contract?

• Wie is onder het contract voor wat verant­ woordelijk?

• Bevat het contract relevante bepalingen?

• Zijn die bepalingen voldoende om de gevol­ gen van een Brexit gebeurtenis te regelen?

Daarbij moet onder andere het volgende wor­

Wanneer de contractspartijen verplichte on­

den geregeld:

derhandelingen zijn overeengekomen moet aan het volgende worden gedacht:

• Bieden bepalingen over force majeure,

• Hoe lang mogen de onderhandelingen du­

material adverse change, prijsaanpassin­

Wanneer is sprake van een Brexit-gebeurtenis

gen, beëindiging en/of opzegging wel vol­

(definitie en moment) en wanneer gaat het om

doende bescherming?

een algemene, specifieke of onvoorzienbare

• Onder welke spelregels worden zij gevoerd?

• Of is het in het belang van het bedrijf dat

gebeurtenis? Houd in dit verband niet alleen

• Wat zijn de gevolgen van een impasse (bij­

die bepalingen bij een Brexit-gebeurtenis

rekening met het moment van daadwerkelijke

juist niet in werking treden?

uittreding, maar ook met gebeurtenissen er­ voor en tijdens het onderhandelingsproces,

ren?

voorbeeld mediation of arbitrage)?

• Wat zijn de opzeggings- en vervaltermijnen bij beëindiging?

Deze vragen moeten in de context van het

die een grote impact kunnen hebben.

toepasselijke recht worden beantwoord. Het

• Wanneer en voor hoe lang kan men zich

Nederlandse en Engelse contractenrecht zijn

op de gebeurtenis beroepen? En mag dit

erg verschillend. Bovendien kan een term on­

ook meerdere malen of voordat de ge­

Conclusie

beurtenis zich voordoet?

Het VK zal als gevolg van het inroepen van

der het Engelse recht een andere betekenis hebben dan wij gewend zijn.

• Wat zijn de consequenties van beëindiging (bijvoorbeeld de kosten)?

• In hoeverre moet er een verband zijn tussen

artikel 50 naar alle waarschijnlijkheid de EU op

de gebeurtenis en het te regelen gevolg?

29 maart 2019 verlaten, tenzij er unaniem an­

De tweede stap: eventuele contractuele

• Wat is het gevolg van een gebeurtenis?

dere afspraken worden gemaakt. Het is nog

aanpassingen

• Is dit een optie of een automatisch gevolg?

onduidelijk hoe een eventuele overgangsre­

Indien aanpassingen in het contract nodig zijn,

• Moet er een aantoonbaar negatief effect

geling en de toekomstige handelsrelatie tus­

voor een partij zijn en zo ja, hoe groot?

sen het VK, de EU en de lidstaten eruit gaat

kunnen grofweg de volgende twee soorten Brexit-bepalingen (of een combinatie daarvan)

• Wie mag de bepalingen inroepen?

zien. Dat maakt het inventariseren en eventu­

worden opgenomen: bepalingen, die

• Wat te doen bij een verandering van de sa­

eel aanpassen van de contractuele verhou­ ding in afwachting van Brexit een ingewikkeld proces waar de meeste ondernemers onge­ twijfeld tegenop zullen zien. Bedrijven kunnen echter nu al iets doen door in bestaande en toekomstige contracten Brexit-bepalingen op te nemen. Zij zouden dat op z’n minst moeten overwegen om zo veel mogelijk onaangena­ me verrassingen te voorkomen.

Trends in Export 10 april 2018 • Amsterdam Veel aandacht voor de Brexit tijdens deze jubileumeditie. www.trendsinexport.nl

32

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

Sebastiaan Bennink en Wilco Heiwegen

Wie zich aan de regels houdt en zich goed voorbereid, kan prima zaken doen met Rusland.

is beleidsadviseur internationaal ondernemen bij evofenedex.

Sebastiaan Bennink is advocaat bij Wladimiroff Advocaten. Wilco Heiwegen

Sancties Rusland

‘ Wel je huiswerk doen!’

Steeds meer Nederlandse bedrijven tonen interesse in de Russische markt.

Dit ondanks de sanctieregels die sinds 2014 gelden bij im- en export. Zaken doen met Rusland is voor de im- en exporteurs uit de meeste sectoren prima mogelijk. Wel is belangrijk dat ondernemers de sanctiewetgeving goed naleven en hun huiswerk doen als ze de markt willen betreden.

In de eerste helft van 2017 groeide de Neder­

schap zet economische sanctieregimes in als

landse export naar Rusland met 35 procent

instrumenten om het gedrag van bepaalde

ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

landen te sturen of te bestraffen, met als doel

Dit onder meer dankzij de aantrekkende Russi­

de internationale vrede en veiligheid te hand­

sche economie en de gunstigere koers van de

haven of te herstellen. Sancties kunnen wor­

roebel. In 2016 exporteerden Nederlandse be­

den opgelegd door de Verenigde Naties (VN)

drijven voor zo’n 4,3 miljard euro aan goederen

en de Europese Unie (EU), maar ook door

naar Rusland. De verwachting is dat in 2017

landen, zoals de Verenigde Staten (VS) of Ne­

de export de vijf miljard overschrijd. Met name

derland. De voor Nederland relevante sanc­

voor producten als kassen, (landbouw)machi­

ties tegen Rusland zijn opgelegd door de EU.

nes en trucks is een forse exportgroei te zien.

Het Europese sanctieregime tegen Rusland is

Sancties

deningen, waarvan EU-verordening 833/2014

Im- en exporteurs zijn wel gebonden aan de

(de ‘Rusland Verordening’). Op grond van de

sanctiewetgeving. De internationale gemeen­

Rusland Verordening gelden er onder meer

“ De export naar Rusland laat weer groei zien.”

neergelegd in enkele EU-besluiten en veror­

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

33

exportbeperkingen, is het verboden bepaalde technische en financiële bijstand te leveren en is het ook verboden te hande­ len in bepaalde financiële instrumenten. Daarnaast gelden er sancties tegen de Krim en Sebastopol die momenteel streng worden gehandhaafd.

Het gaat te ver in dit artikel om inhoudelijk in te gaan op alle sancties tegen Rusland, maar de belangrijkste Europese sanc­ ties tegen Rusland zijn: • een wapenembargo; • een verbod op technische/financiële dienstverlening; • een verbod op handel in effecten/geldmarktinstrumenten; • een bevriezing van tegoeden en economische middelen; • exportbeperkingen (verbod/vergunning); • een verbod op uitvoer goederen in bepaalde sectoren (ver­ voer, telecommunicatie, energie, exploitatie van olie, gas en minerale rijkdommen); • een verbod op invoer van goederen met een oorsprong in de Krim/Sebastopol en • een verbod op betrokkenheid bij infrastructurele projecten in de Krim/Sebastopol.

Wel doen, niet doen Naleving van sanctieregimes brengt voor ondernemers de no­ dige verplichtingen met zich. De ondernemer dient zich bewust te zijn van zijn of haar wettelijke verplichtingen en is ook gehou­ den maatregelen te treffen ter

“ Licht de bank op tijd in over je plannen in Rusland.”

voorkoming van overtreding van deze verplichtingen. Wij adviseren een ‘gelaagde’ benadering toe te

Tijdens deze vlootschouw in Sebastapol in 2013 lagen

passen op transacties. Zorg er­

Oekraïense en Russische schepen nog broederlijk naast

voor dat alle relevante informatie

elkaar. Inmiddels gelden er diverse sanctieregels voor de

beschikbaar is, zodat kan worden

export naar de Krim en Sebastopol, waaronder een wape­

gecontroleerd of de transactie onder de geldende sancties is

nembargo..

toegestaan.

Dat betekent: • Ken uw klant;

34

• Ken het ontvangende land;

geen zaken verborgen voor de toezichthouder. Wat zijn de ge­

• Ken het product of de dienst;

volgen van het niet naleven van de sancties? In Nederland wor­

• Ken het eindgebruik;

den Europese verordeningen strafbaar gesteld op grond van de

• Ken de eindgebruiker en

Wet op de economische delicten (‘Wed’). Overtreding van het

• Ken de transactie.

sanctierecht levert op grond van de Wed een strafbaar feit op.

Daarnaast doet een ondernemer er goed aan de bank te laten

Preciezer gezegd: schending van sancties onder de Wed is een

weten dat ze van plan zijn te gaan handelen met een organisa­

misdrijf indien zij opzettelijk is begaan en een overtreding indien

tie in een land waartegen sancties zijn ingesteld, zoals Rusland.

zij niet opzettelijk is begaan. Voor zover het een misdrijf betreft,

De bank kan dan aangeven welk beleid zij ten aanzien van dat

kan aan de rechtspersoon een maximumboete van 820.000

betreffende land hanteert en of zij bijvoorbeeld transacties met

euro worden opgelegd. De rechter kan deze zelfs verhogen tot

dat land uitvoert. Ook is het raadzaam om in offertes of over­

maximaal tien procent van de jaaromzet van de betreffende on­

eenkomsten rekening te houden met sancties.

derneming. Daarnaast kan aan de feitelijke leidinggever, de na­

Mocht je als ondernemer in verband met sanctieregelgeving,

tuurlijke persoon die feitelijk leiding heeft gegeven aan de verbo­

om welke reden dan ook, in aanraking komen met een toe­

den gedraging van de rechtspersoon (dus veelal een manager

zichthouder, wees dan transparant, weet hoe je moet reageren

of een bestuurder), onder omstandigheden een gevangenisstraf

en - mocht er onverhoopt toch iets zijn misgegaan - houd dan

van maximaal zes jaren en een geldboete van maximaal 82.000

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

euro worden opgelegd. Indien er geen opzet in het spel is, gel­

Tweede Kamer volle aandacht. Zo stelde VVD-Kamerlid Bente

den aanzienlijk lagere straffen. Opeenstapeling van de boetes is

Becker in navolging van het interview eind november Kamer­

mogelijk als de delicten herhaaldelijk zijn gepleegd.

vragen aan minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwik­

In november 2017, is transport- en opslagbedrijf U-Freight Hol­

kelingssamenwerking.

land BV strafrechtelijk veroordeeld tot het betalen van een geld­

Bente Becker vroeg de minister onder meer met name het

boete van 50.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk, voor

MKB betere handvatten te geven om te voldoen aan de sanc­

het doorvoeren van militaire goederen naar Rusland. De direc­

tiewetgeving. Zo is het vaak moeilijk te achterhalen wie de uit­

teur van het bedrijf is toen vrijgesproken: er was niet bewezen

eindelijke eindgebruiker is van de goederen. De minister rea­

dat hij van dit transport op de hoogte was.

geerde op 19 december op de vragen. Zij ging daarbij met name in op wat het ministerie van Buitenlandse Zaken nu al

Ontwikkelingen

doet om bedrijven te helpen te voldoen aan de wetgeving. Op

De Europese Unie verlengde de Russische sancties recent met

23 januari diende Bente Becker nieuwe Kamervragen in, als

een half jaar tot eind juli 2018. Gezien de politieke verhoudin­

vervolg op de antwoorden van de minister. Daarbij vraagt ze de

gen tussen de EU en Rusland lijkt een verdere verlenging van

minister onder meer het Handboek Rusland te updaten en

de sancties reëel. Mede door een interview met de auteurs van

meer praktisch te maken, onder meer door het opnemen van

dit artikel op BNR hebben de sancties tegen Rusland ook in de

een verwijzing naar de company check. globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

35

Alicia Zwanikken

Terwijl de Incoterms-conditie DAP zeer populair is, wordt DAT nauwelijks gebruikt.

Is de ene D-term beter dan de andere?

Serie Incoterms®

D-discussies In 2017 deed evofenedex onder exporteurs onderzoek naar het gebruik van Incoterms®.

De D-condities bleken in wisselende mate populair. De helft van de exporteurs gaf aan DAP het meest te gebruiken. Een andere vijftig procent gaf juist aan de conditie DAT nooit te gebruiken. DDP werd niet eens genoemd. Vallen deze voorkeuren te verklaren of

Alicia Zwanikken is jurist bij evofenedex.

gaan er nog onvermoede mogelijkheden in de D-condities schuil?

DAT

DDP

De conditie DAT houdt in dat de verkoper al het transport zal

DDP is het makkelijkst uit te leggen als het tegenovergestelde

regelen en betalen tot aan de (douane) terminal in het land van

van Ex-Works. Bijna alle verplichtingen voor het vervoer vallen

bestemming. De verkoper regelt bovendien alle formaliteiten en

bij DDP op de verkopende partij. De verkoper draagt niet alleen

kosten met betrekking tot de aangifte tot uitvoer, maar niet voor

de rekening en het risico voor het transport tot aan de plaats

de aangifte tot invoer. Dit is de reden dat er vaak voor een

die de partijen hebben afgesproken, hij is ook verantwoordelijk

douane­terminal wordt gekozen, omdat de koper vanaf daar

voor de kosten voor de aangifte tot uitvoer én invoer van de

makkelijk de verplichtingen over kan nemen.

goederen. DDP kan een goed idee zijn voor organisaties die werken met koeriersdiensten of vergelijkbaar transport.

DAP Bij DAP gaat de verkoper een stap verder. Daarbij moet de

DDP kwesties

verkoper namelijk zorg dragen voor de aankomst van de goe­

De problemen bij DDP komen vooral om de hoek kijken bij be­

deren in het vervoersmiddel op de plaats van bestemming zo­

drijven die net even wat kleine dingen over het hoofd hebben

als afgesproken. Omdat de verkoper nog steeds alleen zorg

gezien. Zo is er een verkoper geweest die regelmatig zaken

draagt voor de aangifte tot uitvoer maar niet voor de aangifte

deed met een klant in de VS op basis van DDP. Diezelfde klant

tot invoer, geeft juist deze conditie veel problemen. Als de ko­

vroeg of er ook een levering naar Brazilië kon, en dat was geen

per namelijk voor verwarring zorgt of niet alle documenten op

probleem… totdat bleek dat de invoerkosten van Brazilië voor

orde heeft bij het inklaren van de goederen, of er ontstaan door

dat product zestig procent hoger lagen dan in de VS.

een andere oorzaak lange wachtrijen, dan zijn de kosten voor

Er kunnen ook problemen ontstaan doordat er in een land aan­

de vertraging toch in eerste instantie voor de verkoper.

vullende voorwaarden zitten aan het doen van aangifte tot in­ voer. In Europa kennen we bijvoorbeeld de eis dat de persoon die aangifte doet of zijn vertegenwoordiger gevestigd moet zijn in de Europese Unie. Andere landen kennen weer andere eisen

36

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

Bij alle D-condities zal de koper meestal nog een stuk transport voor zijn rekening moeten nemen.

zoals het hebben van een btw-registratienummer in het land

DAT de enige veilige keuze?

van invoer. Het inzetten van een expediteur lijkt dan misschien

Is dan DAT de enige veilige keuze van deze drie? Nee, want

een oplossing, maar dat brengt wel wat risico’s met zich mee

ook daarbij doen zich problemen voor. Om maar een voorbeeld

voor de expediteur. Niet iedere expediteur heeft daar zin in.

te noemen, het afsluiten van een verzekering is bij geen enkele van de bovenstaande Incoterms verplicht. Ook zal de koper

Algemene discussies

onder alle D-condities in de meeste gevallen nog een klein stuk

Een algemeen probleem bij het gebruik van D-condities is dat

transport voor zijn rekening moeten nemen, of in ieder geval

bedrijven niet altijd goed specificeren waar de levering plaats zal

het lossen. Juist daarbij ontstaat vaak schade en het is dus

vinden. DDP Nederland zegt namelijk nog steeds niet waar pre­

belangrijk om dit van tevoren goed te regelen.

cies geleverd moet worden. Het beste is een volledig adres. Zo

Je kunt dus niet concluderen dat de ene D-term beter of slech­

werd een leverancier bijvoorbeeld verrast toen hij ‘DAP Chicago’

ter is dan de andere. Kies altijd voor de Incoterms-conditie die

had geleverd. De klant had de geleverde goederen met intern

het beste past bij de verantwoordelijkheden en risico’s die je

transport naar zijn andere vestiging in Chicago gebracht. Deze

wilt nemen als bedrijf.

kosten waren erg hoog en werden aan de leverancier gepresen­ teerd. De leverancier moest deze kosten inderdaad voor zijn re­ kening nemen, aangezien er ‘Chicago’ was afgesproken.

Ter verduidelijking, in Nederland zullen geschillen altijd beoor­

Workshop Incoterms® 2010

deeld worden door te kijken naar wat partijen ‘bedoeld hadden’,

28 maart 2018 • Eindhoven

in Engelssprekende landen wordt er echter vaak heel letterlijk

Breng in een halve dag je vaardigheid met Incoterms op

naar de tekst van het contract gekeken en kan er dus een con­

een hoger niveau. Deze workshop wordt ook op andere

clusie worden getrokken die bedrijven niet altijd zien aankomen.

data en locaties gegeven. www.evofenedex.nl/opleidingen/export-binnendienst

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

37

Charles van den Berg

In 2019 en 2021 treden er een aantal btw-wijzigingen voor de EU in werking.

Sommige maken het leven eenvoudiger, andere juist lastiger.

E-commerce en btw-wijzigingen in de EU

Btw op de schop De Europese Unie (EU) heeft diverse voorstellen gedaan om het btw-systeem van de Unie ingrijpend te wijzigen gedurende de periode 2018-2022. Over dit zogenaamde Btw-actieplan heb ik in de decembereditie van globe magazine geschreven. Al op 1 januari 2019 kunnen de nodige regels wijzigen.

2019

derland. De vereenvoudiging per 1 januari

Een aantal voorstellen rond btw en e-com­

2019 staat toe dat als de omzet onder de

merce heeft de Raad van de Europese Unie al

10.000 euro blijft, de Nederlandse onderne­

in december 2017 formeel aangenomen. On­

mer Nederlandse btw in rekening mag bren­

derdelen van dit e-commercepakket treden in

gen en deze btw op de normale wijze in de

werking per 2019 en per 2021.

Nederlandse btw aangifte kan verantwoorden.

VAT-partners en trainer voor evofenedex.

Charles van den Berg is VAT-specialist bij

Per 1 januari 2019 is de Nederlandse onder­ Op 1 januari 2019 gaat er een btw-vereen­

nemer ook niet meer verplicht om twee be­

voudiging in voor de volgende diensten, ver­

wijsstukken te verzamelen om de woonplaats

richt aan particulieren of niet-ondernemers:

van de afnemer vast te stellen. Per genoemde

• telecommunicatiediensten;

datum is dit teruggebracht naar één bewijs­

• radio- en televisieomroepdiensten;

stuk (bij een omzet onder de 100.000 euro).

• diensten verricht langs elektronische weg (e-commerce).

2021

Op basis van de huidige regels moeten onder­

Per 1 januari 2021 treden er nog een aantal

nemers voor deze diensten de btw in rekening

andere wijzigingen in werking. Deze hebben

brengen van het land waar de afnemer woont.

niet alleen op e-commerce betrekking, maar

Bijvoorbeeld, een Nederlandse ondernemer

hebben wel veel effect op die sector.

die telecommunicatiediensten verricht voor

38

een particulier of een gemeente in Duitsland,

Afstandsverkopen

moet nu Duitse btw in rekening brengen. De

Als een Nederlandse ondernemer op dit mo­

Nederlandse ondernemer moet daarvoor een

ment goederen verkoopt aan particulieren of

btw-registratie aangaan in Duitsland of kiezen

niet-ondernemers in een andere lidstaat waar­

voor een speciaal compliancesysteem in Ne­

bij een bepaalde omzetgrens wordt over­

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

“ De vrijstelling bij invoer van goederen onder 22 euro vervalt.”

schreden, moet deze ondernemer de btw van

eerder de omzetgrens zult overschrijden en

euro komt te vervallen. Op basis van schattin­

die lidstaat in rekening brengen. Een Neder­

dus ook eerder buitenlandse btw in rekening

gen worden er nu per jaar meer dan 150 mil­

landse ondernemer die bijvoorbeeld voor

moet gaan brengen.

joen invoerhandelingen verricht met goederen

150.000 euro aan goederen verkoopt aan di­

Ten tweede, per 1 januari 2021 is een onderne­

waarbij wordt aangegeven dat het goederen

verse particulieren in België, moet vanaf

mer niet langer verplicht om zich te registreren

betreft met een waarde van minder dan 22

35.000 euro omzet Belgische btw in rekening

voor de btw in andere lidstaten. Per genoemde

euro. Niet alleen de enorme toename van

brengen (België hanteert een omzetgrens van

datum kan hij of zij namelijk deze transacties in

deze zendingen maar ook het misbruik van

35.000 euro). Bovendien moet deze onderne­

Nederland verantwoorden, via een speciale

deze vrijstelling (lagere waarde opgeven) heeft

mer zich dan ook in België registreren voor de

portal van de belastingdienst. Het vervallen van

de EU doen besluiten om deze vrijstelling op

btw. Vanaf 1 januari 2021 gaan deze regels

de verplichting tot btw-registraties in andere

te heffen. Vanaf 1 januari 2021 wordt er dus

veranderen.

lidstaten is uiteraard een enorme verbetering.

ook over de import van een goed met een

Ten eerste komt er een EU-brede omzet­

Vanaf de genoemde datum kunnen onderne­

waarde onder de 22 euro btw geheven. Dat

grens. Nu bepalen lidstaten nog zelf wat de

mers

heeft uiteraard een enorme impact op de

omzetgrens is (doorgaan tussen de 35.000

btw-registraties in de EU opheffen.

bovendien

bestaande

buitenlandse

euro en 100.000 euro). Vanaf 2021 geldt er

btw-compliance van de partijen die deze in­ voer moeten gaan verantwoorden.

een omzetgrens van 10.000 euro voor alle lid­

Invoer

Daarnaast worden de online platforms, mark­

staten, hetgeen een enorme verduidelijking is.

De huidige btw-vrijstelling bij invoer van goe­

plaatsen en portals (bijvoorbeeld Amazon) zelf

Dat neemt niet weg dat je als ondernemer wel

deren met een waarde van minder dan 22

belastingplichtig voor deze invoer en de leverin­ gen van deze goederen aan de afnemer in de EU. Wel komt er een vereenvoudiging voor deze partijen met betrekking tot de btw-compliance.

Meer voorstellen Medio januari 2018 zijn er weer nieuwe voor­ stellen gepubliceerd. Deze voorstellen heb­ ben betrekking op de btw-tarieven (meer vrij­ heid voor de lidstaten) en op harmonisatie van bepaalde vereenvoudigingen voor het MKB. Al met al is het inmiddels een aardige lappen­ deken aan voorstellen waardoor het ingewik­ keld wordt om de verschillende voorstellen uit elkaar te houden en te overzien wanneer de verschillende voorstellen in werking (moeten gaan) treden.

Eén ding is in ieder geval zeker, de komende vier jaren zal het niet saai zijn op btw-gebied.

Laten we hopen dat de wijzigingen gaan lei­

Online platforms als Amazon worden zelf belastingplichtig voor de invoer

den tot meer harmonisatie en vereenvoudi­

van goederen onder 22 euro.

ging van het btw-stelsel en dus gemak voor de Nederlandse ondernemer. globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

39

Q&A

Export matters Preferentiële oorsprong bij doorverkoop Q

“Een van onze partners heeft een vestiging in Zuid-Korea. Wij zijn van plan om te importeren uit

dit land. Voor Zuid-Korea bestaat geen Form A, de oor-

Incoterms verplicht?

Q

“Wij hebben een vraag over leveringsvoorwaarden.

Zijn er ook landen waar niet gewerkt wordt met In-

coterms®? Zo ja, welke landen zijn dat? Hoe verloopt verkoop en inkoop zonder Incoterms in die landen?”

sprong van de goederen wordt vermeld op de factuur van de fabriek (verklaring over de oorsprong van de goederen, waarbij een customs-authorization-nummer staat):

A

“De Incoterms zijn in eerste instantie een afgesproken leveringsvoorwaarde tussen verkoper en koper bij inter­

Bij zendingen die in Rotterdam op de inkoopfactuur wor-

nationale transacties. Er is geen verplichting om gebruik te ma­

den ingeklaard (aankoop), hebben wij geen probleem.

ken van de door de International Chamber of Commerce opge­

Maar hoe moet dit met zendingen die via andere havens

stelde Incoterms. In de Verenigde Staten wordt ook wel de

direct naar onze klanten (tussenhandel) gaan? Dan wordt

Uniform Commercial Code (UCC) gehanteerd. Die kent gedeel­

op de verkoopfactuur ingeklaard en hier staat de oor-

telijk dezelfde drieletterige afkortingen, maar wel met een ande­

sprong van de goederen niet op. Een inkoopfactuur zit er

re betekenis.

in deze situatie niet bij. Is het toegestaan om het

Wij raden bedrijven aan om goed gebruik te maken van Inco­

customs-authorization-nummer over te nemen en op ver-

terms. De Incoterms van de laatste versie 2010 bestaat uit elf

koopfactuur te vermelden?”

condities, die voor verschillende situaties aangeven welke ver­ plichtingen, verantwoordelijkheden en kosten voor de koper en

A

Q

A

“Je kunt in ieder geval niet het vergunningsnummer van

verkoper zijn.

de Zuid-Koreaanse klant op je eigen factuur gebruiken.

In het geval er geen Incoterms worden gebruikt, dan zal dit

De beste oplossing is om op jullie verkoopfactuur zelf een oor­

moeten worden ondervangen door een schriftelijke overeen­

sprongsverklaring te vermelden met jullie eigen vergunnings­

komst waarin de leveringsvoorwaarden zijn beschreven (een

nummer. Dit kan alleen als jullie een vergunning Toegelaten

contract, orderbevestiging en/of van toepassing verklaarde al­

Exporteur hebben voor zelfafgifte van preferentiële oorsprongs­

gemene voorwaarden).

bewijzen. Als interne bewijslast dien je wel de factuurverklaring

Er zijn veel kruisverbanden tussen Incoterms en andere zaken

van de Zuid-Koreaanse leverancier te hebben. Op deze manier

zoals douane, betalingsverkeer en

kunnen jullie de oorsprong aantonen bij een eventuele controle.

Lees bijvoorbeeld het artikel

Let op, dit kan alleen indien de goederen in een andere EU-lid­

actualiteiten/incoterms-en-de-douane-aangifte.”

staat worden ingevoerd.”

40

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

transportdocumenten.

www.evofenedex.nl/kennis/

maak kennis met:

Anneke Huybens Vereisten verpakkingshout naar Nigeria Q

Ledenadviseur Internationaal Ondernemen

“Wij gebruiken houten pallets onder onze goede-

Samen met mijn collega’s beantwoord ik jaarlijks meer dan dui­

ren, die voorzien zijn van een HT-stempel (Heat

zend vragen op het gebied van internationaal ondernemen. Of

Treatment). Nu vraagt onze klant in Nigeria om een fytosa-

het nu gaat om de juiste keuze en het gebruik van Incoterms, de

nitair certificaat. Klopt dat, of is een Heat Treatment certi-

invoerbebepalingen in een nieuwe exportmarkt, douanezaken,

ficaat voldoende?”

documentenstromen of een goederencode: ik help graag.

Uit de vele vragen die wij krijgen, blijkt meer en meer de behoef­

A

“Hieronder staan de eisen die Nigeria stelt aan verpak­ kingshout. De klant zal doelen op de container zelf, die

te om met collega’s 'best practices' te delen over het optimalise­ ren van interne im- en exportprocessen. Zeker als het gaat om

actief is begast, waarbij dan een fytosanitair certificaat zal kun­

actuele thema’s als de Brexit, exportcontrole en sancties.

nen worden aangevraagd bij de NVWA. Als het HT behandelde

Door het uitgebreide evofenedex ledennetwerk kunnen wij je

pallets en verpakkingshout betreft is dit niet noodzakelijk. Ver­

snel in contact brengen met de juiste contactpersoon bij een

standig is dit nogmaals met de klant te bespreken.

collega-exporteur of met een specialist uit ons netwerk.

Kortom, wil je advies, ondervind je knelpunten of zoek je een

Eisen verpakkingshout naar Nigeria

klankbord op het gebied van uw internationale activiteiten, laat

Sinds 1 oktober 2004 moet verpakkingshout bij import in Nige­

het ons weten!

ria behandeld en gemarkeerd zijn conform ISPM 15.

De Nigeriaanse autoriteiten hebben officieel bevestigd dat er geen fytosanitair certificaat of andere documenten bij de zen­

Contactinformatie

ding hoeft te worden geleverd. Uiteraard dient het behandelde

evofenedex

hout wel voorzien te zijn van het ISPM 15-merkteken. Voor

Kerngebied Internationaal Ondernemen

containers bestaat er de mogelijkheid om niet conform ISPM

+31 (0)79 346 73 46

15 behandeld hout alsnog te begassen met methylbromide of

ledenservice-io@evofenedex.nl

een hittebehandeling toe te passen. Het hout hoeft dan niet gemarkeerd te zijn of te worden. Op basis van een behande­ lingsdocument (begassings-, behandelingsrapport), dat duide­ lijk moet refereren aan de behandelde container, kan door de NVWA een fytosanitair certificaat verstrekt worden. De gege­ vens van het behandelingsdocument moet met het originele certificaat bij de zending blijven. De NVWA zal steekproefsge­ wijs controles uitvoeren op deze behandelingen.” globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

41

agenda Maart di 20

ODB-event Event • Rotterdam

April di 03

Basisopleiding Declarant

di 03

Vakopleiding Declarant

Opleiding • Zoetermeer

Opleiding • Amsterdam / Eindhoven

ma 09

di 10

Documenten bij export Cursus • Eindhoven

Trends in export Event • Amsterdam Arena Wat zijn de verwachtingen voor de Nederlandse ex­ port in 2018? Kom naar de Amsterdam Arena voor een presentatie van het rapport Trends in Export en

wo 04

Vakopleiding Declarant

ontmoet mede-exporteurs in deze bijzondere entou­

Online

rage. In deze jubileumeditie kijken er 20 jaar terug en 20 jaar vooruit!

do 05

do 05

www.trendsinexport.nl

Vakopleiding Declarant Opleiding • Zoetermeer / Online

di 10

Export van A t/m Z Cursus • Eindhoven Leg samen met andere exportcollega's een goede

Douaneprocedures in de praktijk

basis voor je exportcarrière met de vernieuwde cur­

Cursus • Rotterdam

sus Export van A t/m Z. Ervaren exporteurs nemen je

Deze training leert je in drie dagen om alle douaneza­

mee in het exportproces van begin tot einde. In korte

ken waar je als ondernemer mee te maken krijgt te

tijd raak je bekend met de ins en outs van export aan

doorgronden. Ook al heb je alle douanezaken uitbe­

de hand van sprekende praktijkcases.

steed, als exporteur blijf je verantwoordelijk. Ons trai­ nersteam daagt je uit kritisch te kijken naar jouw ei­ gen douaneprocessen om risico's en kosten optimaal te kunnen managen.

do 05

42

Risicovolle douanezaken Voorlichtingsbijeenkomst • Utrecht

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

do 12

Vrachtbrief CMR

do 19

CvO, EUR 1 en factuurverklaringen

Masterclass • Utrecht

Workshop • Utrecht

In- en uitgaande missies do 19

Iran & Export Control

Inkomend

Event Georgië 20 maart

Letter of Credit

vr 20

Vlees- en Zuivelprocessingsector RVO, NEC e.a.

Masterclass • Veluwe Als exporteur moet je gaan voor een 100% goede

Brazilië

L/C. Dit begint met het goed organiseren van het

10 - 15 juni

L/C-proces binnen het eigen bedrijf, vanaf de order

Agrifood

tot en met het moment van uitbetaling. Leer aan de

Founders Carbon Network

hand van een flowchart van een exportbedrijf een wa­ terdicht L/C-proces te organiseren.

Uitgaand China

di 24

Elektronische douaneaangifte

8 - 12 april

Cursus • Utrecht

Economische missie met minister-president Rijksoverheid Denemarken 8 - 11 april Metaal- en machineindustrie, Agrifood, High Tech Koninklijke Metaalunie Verenigde Staten 15 - 20 april Innovatiemissie Cybersecurity San Fransico Innovatie Attachénetwerk VS Duitsland 23 - 24 april Hannover Messe Ministerie EZK Verenigde Staten 8 - 10 mei Smart Cities NY Gemeente Eindhoven

i

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

Kijk voor de actuele economische reisagenda en definitieve data op www.rijksoverheid.nl/documenten, treftwoord ‘reisagenda’ of raadpleeg www.internationaalondernemen/agenda

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

43

Inenuitvoer.nl Hét online platform voor een efficiënt en compliant douaneproces

Kennis, kunde en vakbekwaamheid; essentieel en verplicht!

U wilt toch ook compliant zijn?

In- en Uitvoer biedt u het meest complete online pakket douanecontent voorzien van onze eigen professionele toelichting en annotatie. Maak nu gebruik van In- en Uitvoer en bespaar tijd in uw douaneaangifteproces en beperk financiële risico’s. Maar vooral, blijf ‘in control’, u bent verantwoordelijk!

In- en Uitvoer bestaat uit de volgende onderdelen: Dagelijkse nieuwsbrief Gebruikstarief; alle actuele douanetarieven, regelingen en bijlagen Toelichting; snel en eenvoudig goederen indelen Rechtspraak; alle gepubliceerde douanerechtspraak Douanewetgeving; alle relevante nationale én Europese douanewetgeving

Meer informatie? Ga naar sdu.nl/inenuitvoer of bel met Sdu klantenservice 070-378 98 80

expats

Esther Riphagen

Standplaats

Bandung Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te wonen en werken? Jos van der Knaap vertrok twintig jaar terug naar Indonesië en woont daar nog steeds.

Waarom ben je naar Indonesië verhuisd?

alleen was. Overal zijn mensen: Java is tweeën­

“Na mijn studie heb ik een lange reis door Azië

eenhalf keer zo dicht bevolkt als Nederland.”

gemaakt. Samen met een vriend zochten we naar tuinbouw in de verschillende landen en

Hoe is de zakencultuur?

schreven we rapporten die we verkochten om

“Het is belangrijk eerst een relatie op te bou­

onze reis te bekostigen. Hier en daar werkten

wen voor je echt zaken kan doen. Mensen

we en bleven we wat langer. Zo ook in Indone­

nemen veel meer de tijd voor elkaar. In het

sië. Terug in Nederland werd ik gevraagd een

Westen werken we vaak hard om geld te ver­

project te leiden in Oost-Java. Van het een

dienen om tijdens je vrije tijd van te genieten.

kwam het ander: ik woon nu al twintig jaar in

Hier hebben mensen vaak nog maar weinig te

Indonesië, de laatste tien jaar in Bandung.

besteden tijdens hun vrije tijd, misschien

Ik werk voor het groenteveredelingsbedrijf Rijk

neemt men daarom ook door de week wat

Zwaan en reis veel door heel Azië. Door het

meer tijd voor een praatje.”

reizen zie ik meer de overeenkomsten dan de verschillen tussen mensen. Vooroordelen ver­

Heb je veel contact met de lokale bevol-

dwijnen vanzelf.”

king?

Bandung

“Elke dag. Om te beginnen is mijn vrouw een Waar moest je het meeste aan wennen?

‘local’. Op de school van mijn kinderen zitten

“In het begin natuurlijk de taal. Er spreken maar

veel ‘locals’. Ik verzorg veel trainingen aan lo­

Jos van der Knaap

weinig goed Engels in Indonesië, dus ik moest

kale tuinders. Samen met lokale collega's be­

Bedrijf: Rijk Zwaan

heel snel Indonesisch leren. Dit heeft me later

zoeken we hen en helpen ze het beste resul­

Functie: Crop coordinator lettuce

veel geholpen. Verder was de privacy even

taat te halen uit onze zaden. De uitdaging is

Asia & product development specialist

wennen, in Indonesië denken ze daar heel an­

om de lokale manier van denken te begrijpen,

Standplaats: Bandung, Indonesië

ders over. Als ik even lekker ergens een boek

zodat ze dat wat we vertellen ook echt kun­

zat te lezen vond men het zielig dat ik helemaal

nen toepassen.” globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

45

komend nummer In het aprilnummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Zestig jaar Benelux

online

Wie spreekt er nog Duits?

De Britse grens over

www.evofenedex.nl Hét startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrok­ kenen in de LinkedIn groep Export en Interna­ tionaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

@

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder­

Volg de activiteiten van evofenedex op Face­

voor internationaal ondernemen.

nemen.

book.

evofenedex is dé vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

Kerngebied Internationaal Ondernemen

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiënter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Rob Zomer

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

46

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2018

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markt- en klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien.

Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal