globe magazine - mei 2018

magazine voor internationaal ondernemen

Heras Mobile Fencing & Security p.10

“ Een hek is een hek.

Logistiek maakt het verschil.” nr 431 mei 2018

16 Slapende reus ontwaakt Japan is ‘back in business’ en maakt nog altijd indruk.

20 Exporteur dichter bij huis Lonken verre landen minder dan in vroegere jaren?

24 Blaffen en bijten Trump maakt werk van protectionistische beloften.

21 JUNI 2018 TIEL | 10.00 – 16:30 UUR

Dag van de Export Binnendienst

Een dag vol inspiratie en innovatie, mis het niet!

In korte tijd word je bijgepraat over actuele

Workshops

ontwikkelingen in jouw vakgebied. Ook is er veel

•

Maak jouw bedrijf Brexit-proof

gelegenheid om inhoudelijk te sparren over lastige

•

Aan de slag met Incoterms

vraagstukken die we allemaal tegen komen, als

•

Exportdocumenten in de praktijk

professional in de export binnendienst. Onze trainers

•

Luchtvracht security voor de export

en experts sparren graag mee, zodat je met nieuwe inzichten en inspiratie de zomer in kunt gaan.

binnendienst •

Effectief telefoneren in het Engels

•

Het intern verkopen van jouw exportkennis

Donderdag 21 juni

•

De oorsprong en hoe deze te beoordelen

10.00 - 16.30 uur

•

De betalingsconditie in een notendop

Van der Valk, Tiel

www.evofenedex.nl/dag-van-de-export-binnendienst

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Michiel van der Velden en Hans Welting business unit manager export, managing director Heras Mobile Fencing & Security

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Esther Riphagen Rob Zomer Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Anneke Huybens, Arjen van Dijkhuizen, Erik Borst, Hans Siebum, Hans van Velzen, Mariëlla Dalstra, Nico Klene, Nico Schiettekatte, Paul Schnabel, Peter Teunisse, Pieter van den Berg, Wiemela Mangroo en Yoan Chung.

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl

Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Foto: Erik Borst

Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

“ Een hek is een hek. Vier buizen en een raster. Ons hek is gemiddeld niet beter dan een hek van de concurrent, dus je moet je op andere punten onderscheiden. Wij kunnen met onze logistiek flexibel inspelen op wensen van de klant.”

Lees het interview op pagina 10.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

Internationaal zakendoen?

Door onze jarenlange ervaring en kennis in opkomende markten, zijn wij de expert op het gebied van internationalisatie. Wij begeleiden en ontzorgen ondernemers in hun buitenlandse activiteiten.

Profiteer van onze directe en duidelijke aanpak: Bel: +31(0) 20 491 7173

Mail: info@nxt-group.email

Bezoek: www.nxt-trade.com

NXT Group of Companies

voorwoord

Historisch perspectief Dezer dagen verscheen een wel zeer bijzondere editie van de Internationaliseringsmonitor.

Deze jubileumpublicatie van het CBS schetst de geschiedenis van de handel van Nederland met het buitenland. Lezenswaardig niet alleen voor mensen die in geschiedenis zijn geïnteresseerd, maar vooral ook voor diegenen die zich rekenschap geven van wat er de afgelopen twintig jaar allemaal is veranderd.

Zo is de (goederen) export de laatste twintig jaar

werkelijkheid van volatiliteit en machtsdenken,

verdubbeld, ondanks de crisisjaren. In afgeron-

al dan niet verstopt onder een laagje nationalis-

de getallen betekent dit een groei van de export van een kleine 250 naar bijna 500 miljard euro.

Nederland heeft met zijn open economie goed geprofiteerd van de groei van de wereldeconomie en de globalisering. Het afgelopen jaar

“ Volatiliteit is de nieuwe werkelijkheid.”

me en protectionisme. China is de nieuwe economische grootmacht en de nieuwe werkelijkheid, Rusland noch Turkije zullen op afzienbare termijn hun aanpak veranderen.

Ondernemers doen er dus goed aan hun belan-

2017 was tevens een soort recordjaar met tien

gen beter te spreiden dan ooit. En te bedenken

procent exportgroei. En ook de verwachtingen,

waar hun toekomstige groei vandaan moet ko-

zoals blijkt uit ons eigen recente onderzoek

men. Innovatie en digitalisering zijn weliswaar de

Trends in Export, geven opnieuw een groei van

sleutelwoorden in het eerder aangehaalde on-

bijna tien procent voor 2018 aan.

derzoek, maar zelfs dan heeft u stabiele landen

Het voortzetten van dit groeipad is echter aller-

en groeimarkten nodig. En jonge goed opgelei-

minst een zekerheid. Want hier raakt de actuali-

de mensen die er samen met u voor gaan!

teit de geschiedenis. Komt er nu wel of niet een

Wij hopen dat u geen barrières rondom de door

handelsoorlog? In welke variant en gedaante

u gekozen landen gaat aantreffen. We zullen

komt de Brexit op ons af? Gaan we werkelijk

ons uiterste best doen om met nieuwe handels-

naar een verdere escalatie en cumulatie van

verdragen de voorwaarden voor succesvolle

conflicten in het Midden-Oosten, met de VS en

groei te scheppen!

Rusland tegen over elkaar? Wie het weet mag het zeggen. Het “Einde van de geschiedenis”, uit Fukuyama’s beroemde boek uit de jaren negentig, laat nog altijd op zich wachten. Ook het einde van de geopolitiek krijgen we voorlopig nog niet te zien.

Kortom, hier botst de oude werkelijkheid van de globalisering met haar door regels en groei ge-

Bart Jan Koopman

domineerde wereldeconomie op de nieuwe

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

5

inhoudsopgave

16 Voorwoord 05 Historisch perspectief

Column 09 Brexit of Bre-entry?

Slapende reus ontwaakt Japan bevindt zich weer op een groeipad. De innovatiekracht van het land is nog altijd indrukwekkend.

Ervaring 10 Heras Mobile Fencing & Security

Verkenningen 16 Japanse reus ontwaakt 30 Frankrijk: wereldmarkt om de hoek 34 Zakencultuur BelgiĂŤ

Thema

Trends in export 20 Naar nieuwe markten 22 Internationale e-fulfilment 24 Trump: blaffen en bijten

Expertise 27 Surf-by lawsuits

Elke maand 08 Kort 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 40 Vreemde Zaken 41 Expats 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

20

Naar nieuwe markten Nederlandse exporteurs weten hun weg over de grens doorgaans goed te vinden. Toch lijken ze het de laatste jaren steeds vaker dichter bij huis te zoeken.

Surfin’ USA Amerikaanse advocaten schuimen internet af op zoek naar websites die niet toegankelijk zijn voor blinden. Hoed je voor de ‘surf-by lawsuit’.

27

Vier buizen en een raster

10

Met een product dat iedereen kan maken, moet je je op een andere manier onderscheiden. Heras doet dat met flexibele logistiek en eersteklas service.

Blaffen en bijten President Trump haalt herhaaldelijk de krantenkoppen met zijn protectionistische maatregelen. Exporteurs maken zich zorgen.

24

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

7

kort nieuws

kort Trump overweegt alsnog aansluiting bij TTP De Verenigde Staten gaat alsnog bekijken of ze zich aansluit bij het Trans-Pacifische Handelsakkoord TPP. President Trump heeft zijn adviseurs opdracht gegeven om nogTTP

maals te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Begin vorig jaar trok hij zich juist terug, omdat het akkoord voor Amerika ‘een potentiële ramp’ zou zijn. Het akkoord zou oneerlijk zijn en banen kosten, aldus de president.

Over het verdrag is door

landen hebben inmiddels het akkoord ondertekend. Trump

Trumps voorganger Obama

heeft al laten weten dat het akkoord wel beter moet worden

jarenlang onderhandeld met twaalf landen rond de Grote

dan wat Obama destijds heeft onderhandeld.

Oceaan, waaronder Japan, Australië en Canada. Het akkoord

Bron: NOS

zou tegenwicht moeten bieden aan China. De elf overgebleven

Automatisering douaneprocessen Brexit is knelpunt importheffingen,

ken tot 31 december 2020 is volgens hem kort. Hij is er niet ze-

maar de digitale afwikkeling

ker van dat alle veranderingen in de automatisering op een goe-

van douaneformaliteiten is

de manier en op tijd worden verwerkt.

volgens Martin Meacock , di-

Een cruciaal probleem volgens de Brit is de grens tussen Ierland

rector Product Management

en Noord-Ierland en de grens tussen Gibraltar en Spanje. Er zijn

Customs bij Descartes, het

verschillende oplossingen voor dit probleem, maar bij elke is de

grootste probleem bij de

vraag: kunnen de systemen op tijd in orde worden gemaakt?

Brexit. Tijdens een sessie van

Meacock adviseert bedrijven te inventariseren welke data nood-

Niet

de

Nieuwsblad Transport over de Brexit liet hij weten zich zorgen te

zakelijk is om straks te kunnen blijven handelen.

maken over de beperkte tijd. De transitieperiode die is afgespro-

Bron: agf.nl

Nederlander shopt graag online in China

8

Chinese webwinkels blijven

sumentenbestedingen in Nederland. Online shoppen in het

onverminderd populair bij

buitenland is erg populair. Bijna drie op de tien Nederlanders

Nederlanders. In 2017 werd

van vijftien jaar en ouder deden in 2017 een of meerdere aan-

er voor 817 miljoen euro ge-

kopen in een buitenlandse webwinkel.

kocht via buitenlandse web-

In totaal gaven Nederlanders 248 miljoen euro uit op Chinese

winkels, bijna 200 miljoen

websites, een groei van 31 procent ten opzichte van 2016.

meer dan in 2016. Van elke

China is vooral erg populair voor het kopen van consumenten-

online uitgegeven euro vloeit

elektronica. Duitsland is na China het populairst voor Neder-

30 cent richting een Chinese webshop. Dit blijkt uit cijfers van

landse online shoppers.

de Thuiswinkel Markt Monitor, een onderzoek naar online con-

Bron: Telegraaf

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

column

Paul Schnabel

Brexit of Bre-entry?

Het nieuwe blauwe Engelse paspoort na de Brexit zal dus in Frankrijk gemaakt worden.

Dat bericht kwam in dezelfde week als de aankondiging van een overeenkomst tussen ‘Londen’ en ‘Brussel’ over de Brexit zelf. Het zou me niets verbazen als tegen de tijd dat u dit stukje leest al weer duidelijk is dat het allebei niet doorgaat.

Een paspoort ‘made in France’ is natuurlijk een affront voor de Britse trots, dus zal er in het Lagerhuis en in de Daily Mail wel aangedrongen worden op een desnoods slechter en duurder product dat tenminste homemade is. Met de Brexit zelf ligt het ingewikkel-

“ Een echte exit uit de EU is niet mogelijk.”

van het ‘acquis commun’ in, van alles wat binnen de Europese Unie al geregeld is. Een weg terug is er niet, de enige uitweg is door de fuik open te knippen. Dat kun je niet in je eentje en het blijkt bovendien heel moeilijk en ook duur te zijn.

der. In feite zijn de partijen het er vooral over

De kans dat er in de VK een nieuw referen-

eens geworden dat de echte Brexit nog tot

dum gehouden zal worden en dat men dan

2021 wordt uitgesteld. Bovendien weet men

voor een ‘BreEntry’, een British reentry, zal

nog steeds niet hoe dan het probleem aan

kiezen, is vrijwel nihil. Bij een tweede referen-

en met de grens tussen Noord-Ierland en de

dum zouden de Brexiteers opnieuw en nog

Ierse Republiek moet worden opgelost. Een

meer winnen, zo is algemeen de verwach-

Trumpiaanse muur met grensposten pakt

ting. Er komt dus een Brexit, maar het zal

heel slecht uit voor de economie en de werk-

nog tot lang na 2021 duren voor het zover is.

gelegenheid in Noord-Ierland, maar een

Uiteindelijk zal hij ook zeker niet lijken op wat

open grens naar de Ierse Republiek en de

de voorstanders zich er zo graag bij voorstel-

Europese Unie betekent weinig minder dan

len. Het vervelende is dat ook aan de kant

het einde van het Verenigd Koninkrijk. May

van de Europese Unie niemand weet waar

heeft daar al haar veto over uitgesproken.

Senator, hoogleraar en

de Brexit dan wel op mag en kan lijken. Iede-

Bij iedere stap in het onderhandelingsproces

voormalig SCP-directeur

re oplossing zal ook een zware reparatie in-

wordt duidelijker dat er wel een Brexit zal ko-

Paul Schnabel observeert

houden van de kapotte fuik. Die moet in ie-

men, maar dat een echte exit uit de EU ei-

de Nederlandse

der geval nooit meer opengeknipt kunnen

genlijk niet mogelijk is. Wie lid wordt van de

handels­inspanningen.

worden.

Europese Unie, zwemt steeds verder de fuik globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

9

Met een product dat iedereen kan maken, moet je je op een andere manier onderscheiden. Heras doet dat met logistiek en service.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

Elmar Otten Erik Borst

Heras Mobile

Vier buizen en een raster In de aprileditie van globe magazine zijn de belangrijkste uitkomsten van het jaarlijkse onderzoek Trends in Export besproken. Eén van de respondenten was Heras Mobile Fencing & Security, bij het grote publiek bekend als Heras. Samen met managing director Hans Welting en business unit manager export Michiel van der Velden nemen we het rapport door.

Het bedrijf Heras bestaat uit twee takken. De

vele malen hoger maar de marges lager. In de

ene richt zich op vaste hekwerken, de ander

Benelux richten we ons op de eindmarkt en

op ‘mobiel’ hekwerk. Dat zijn bijvoorbeeld de

verzorgen we de hele keten.”

hekken die rond een bouwplaats staan of dranghekken bij een evenement. Die verko-

Beveiliging

pen ze vanuit het hoofdkantoor in Best. Daar-

Heras levert aanvullend ook beveiligingsmateri-

naast zijn er meerdere regionale kantoren in

aal als toegangscontrole, camerabeveiliging en

West en Noord-Europa.

poortjes. Dat loopt met name goed in landen

“Je hebt de Beneluxmarkt en de rest van de

waar de wetgeving hoge eisen stelt aan toe-

wereld”, licht Hans toe. “In de Benelux leveren

gangscontrole op de bouwplaats, zoals Noor-

we direct aan de bouwer, dus aan de aanne-

wegen, Nederland, België en in iets mindere

mer. Die kan bij ons hekken huren, kopen en

mate ook Duitsland.

geïnstalleerd krijgen. Tussen april en september

Hans: “Je kunt natuurlijk iemand bij een bouw-

is het bij ons hoogseizoen, dan verhuren we

plaats neerzetten die paspoorten en vergun-

niet alleen aan de bouw, maar ook aan grote

ningen controleert en namen opschrijft, maar

evenementen als Pinkpop en Pukkelpop,

dat is toch duurder dan een geautomatiseerd

Werchter, Tomorrowland. Buiten de Benelux

systeem dat via internet met kantoor in verbin-

verkopen we aan de tussenhandel, meestal

ding staat. Het zijn kosten die een aannemer

bouwmateriaalhandelaren of verhuurbedrijven.”

liever niet maakt, maar soms is het verplicht en

Michiel: “In de tussenhandel zijn de volumes

de boetes zijn aanzienlijk.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

11

Michiel: “Hetzelfde geldt eigenlijk voor de hekken. Je wilt voorkomen dat er ongelukken gebeuren of dat er spullen verdwijnen, maar het blijft een kostenpost.”

Een goed jaar De gemiddelde exporteur in het onderzoek Trends in Export haalde in 2017 acht procent export groei. Heras steekt daar ruimschoots bovenuit. Hans: “2017 was een goed jaar, dit jaar zitten we in het eerste kwartaal zelfs al boven 2017. Dat komt niet alleen door de economie, maar ook doordat we met onze service en dienstverlening in veel markten hebben kunnen groeien en marktaandeel hebben kunnen pakken. Als je kijkt naar cijfers van de bouwwereld, zie je dat daar ongeveer drie procent groei is geweest. We presteren momenteel dus beter dan de markt.”

“ Iedereen kan een hek maken.”

Hans: “Wij hebben als een van de weinigen in onze branche veel mensen in de buitendienst zitten, die dicht bij de klant staan en een relatie opbouwen. Die een gunfactor creëren en kennis van de markt hebben. Kijk, een hek is een hek. Vier buizen en een raster. Ons hek is gemiddeld niet veel beter dan een hek van de concurrent, dus je moet je op andere punten onderscheiden. Onze logistiek is flexibel, we kunnen makkelijk inspelen op wensen van de klant. Denk aan tijdleveringen, deelleveringen of uitleveren op een bouwplaats.”

Een andere factor is dat Heras trouw is aan zijn tussenhandelaren. Ook als het een keer slecht gaat in de markt. “Zelfs in de crisisjaren bleven we onze dealers trouw”, vertelt Hans. “Dat deed niet iedere leverancier, dus je zag best wat dealers naar ons overstappen. Voor ons is het simpel. Als onze klanten winnen, winnen wij. Als zij verliezen, verliezen wij net zo.”

Azië als afwezige In het onderzoek Trends in Export zijn in de top 10 landen waar het vaakst omzetstijging wordt

12

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

gerapporteerd, maar liefst vier Aziatische

doet. Met die efficiëntiewinst kunnen we het

landen terug te vinden. Met China op de

transport financieren.”

tweede plaats. Heras richt zich daarentegen helemaal niet op Azië. Waarom is dat?

Groeimarkten

Hans: “Kijk, een bouwhek is vooral buis en

Deelnemers aan het onderzoek rapporteren

draad. Daar las je een hek van in elkaar. Dat

het vaakst groei in Ghana, de Verenigde Sta-

doen we in België, net over grens, in Frankrijk

ten en China. De vraag waar Heras nog wil

en in Tsjechië. Verder heb je blokken nodig,

groeien blijkt niet helemaal de juiste. Hans:

om hekken in te kunnen zetten. Die komen uit

“Een betere vraag is waar we nog kúnnen

Polen, Nederland en Frankrijk. Dus dicht bij onze fabrieken, beton transporteren is immers duur. We gebruiken ook kunststofblokken, die halen we uit Duitsland, waar veruit de grootste industrie voor gerecycled plastic is.

De rest, klemmen, schoorbuizen, verlengstukken en andere accessoires, importeren we uit Azië. Exporteren naar Azië doen we

“ Logistiek is een belangrijk onderdeel van de verkoopprijs.”

groeien. In veel landen hebben we al een leidende positie. We groeien nog steeds in de Benelux, in Duitsland, in Frankrijk, maar het huidige tempo zal gaan afvlakken. Over een paar jaar groeien we waarschijnlijk met de snelheid van de bouwsector zelf, dus een procent of twee, drie. Een markt waar we dan nog kunnen groeien is Scandinavië, met

niet. De export naar Azië is heel prijs gedre-

name Finland, Zweden, Noorwegen. Daar is

ven. In China heb je een hele grote markt,

ons marktaandeel nog niet zo groot. Ook in

waar lokaal ook bouwhekken geproduceerd

Engeland zouden we meer moeten kunnen

worden, daar kunnen we vanwege de hoge

doen. En we denken dat we in Amerika, een

transportkosten niet mee concurreren.”

markt van ongeveer vijf miljoen hekken, waar

“Je moet bedenken dat je maar zo’n twee-

wij een competitief voordeel hebben, kunnen

honderd hekken in een container krijgt”, vult

groeien. We hebben daar nu een ervaren ver-

Michiel aan. “Dat maakt het transporteren van

koper gestationeerd, die moet bewijzen dat

een hek heel prijzig. Het is tegelijk ook de re-

we er ook echt iets te zoeken hebben.”

den dat de Chinezen onze markt niet overspoelen, want ook voor hen is het te duur om

Verenigde Staten

deze kant op te komen. Logistiek vormt een

Het land van Donald Trump scoort in diverse

aanzienlijk deel van de eindprijs van een hek.

lijstjes hoog. Buiten Europa is de VS het

Hoe sneller, goedkoper en efficiënter je hek-

meest genoemde exportland. In slechts twee

ken op locatie kunt krijgen, hoe beter het is.”

landen is vaker een omzetstijging gerappor-

Hans: “Toch zijn er verre markten waar we het

teerd en het staat ook bij de meeste expor-

wél naar toe kunnen krijgen. Zuid-Amerika bij-

teurs op het verlanglijstje als nieuwe bestem-

voorbeeld. Neem Rio de Janeiro, Brazilië.

ming. Ook Heras wil de VS veroveren en dan

Daar kunnen we vanuit België, in containers,

gelijk landelijk.

de hekken naartoe sturen. Het transport is

Michiel: “evofenedex, maar ook de Kamer van

nog steeds relatief duur, toch werkt het. Het

Koophandel raden aan om klein te beginnen.

verschil is namelijk dat de ‘lokale’ hekken voor

Kies een bepaalde hoek en begin klein. In de

de Braziliaanse markt in Mexico worden ge-

VS heb je in onze branche een aantal landelijk

maakt. Als die van daaruit naar Brazilië moe-

opererende distributeurs, die echter wel de-

ten, kost dat meer dan vanuit hier. We hebben

centraal georganiseerd zijn. Je móet dus ie-

een bijzonder efficiënte fabriek, we hebben

mand hebben die lokaal op bezoek gaat om

gunstige inkoopvolumes. En dan kunnen we

landelijk een beslissing voor elkaar te krijgen.

dus toch concurreren met Mexico. Hetzelfde

De oostkust is de grootste markt, maar verder

geldt voor de Verenigde Staten. Ze doen daar

maakt het niet heel veel uit waar we onze man

met twee man vijf minuten over een hek, waar

stationeren. Vliegen moet je toch. Belangrijkste

onze lasrobot het in een fractie van deze tijd

is dat je boots on the ground hebt. We zetten globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

13

Vertrouwen verzekerd.

Waar gehandeld wordt is Atradius.

Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd.

Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend.

Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen.

Grijp uw kans en ontdek meer.

Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

bewust geen Amerikaan, maar iemand van hier in, die ons en ons product door en door kent. We lopen qua kennis mijlen voor op Amerika. Als we onze know-how daar delen, volgt het product vanzelf.”

Financiële risico’s Vooruit laten betalen is onder exporteurs een populaire manier om financiële risico’s te beperken. Bij Heras is dat niet anders.

Michiel: “We laten ongeveer een kwart van onze klanten vooruitbetalen, de rest gaat via open account. Het risico is voor ons per zending ook weer niet heel groot. L/C’s doen we weinig. In sommige landen is het verplicht, soms wil de klant een L/C omdat ze ons als bedrijf nog niet goed kennen. Natuurlijk checken we van te voren de financiële gezondheid van de bedrijven waarmee we zaken doen.”

Zoals elke exporteur heeft Heras niet alleen met betalingsrisico’s te maken, maar ook met koersrisico’s.

“ Als Poetin zijn spierballen laat rollen, merken we dat meteen.”

“Na de Brexit zakte de pond van één euro veer-

Michiel: “Als Poetin zijn spierballen laat rollen, merken we dat meteen. De omringende landen schroeven dan direct hun investeringen terug.

Turkije is momenteel ook niet de meest verstandige keuze. In de VS zien we veel kansen, maar ook daar is er natuurlijk een geopolitiek risico.”

Nieuwe concurrentie is ook altijd een risico.

tig naar één euro zestien. Dat deed wel wat, ja”,

De Engelse vestiging kan gelukkig bij een loka-

Bijna veertig procent van de exporteurs houdt

zegt Hans met gevoel voor understatement.

le grote producent inkopen. Voorheen vielen

hier rekening mee.

Michiel: “Een wisselkoersnadeel betekent al

deze vestigingen als enige onder de tak die

Hans: “Het kan altijd gebeuren dat een inves-

snel kleinere marges voor ons, want de klant

permanente hekken maakte, maar inmiddels

terende partij ergens op het vasteland een

kan hetzelfde hek ook ergens anders krijgen.

zijn ze bij ons ondergebracht. Wij snappen hoe

markt ziet en een moderne fabriek neerzet.

Valutaprijzen hebben veel meer impact op

de bouwhekkenmarkt werkt en hebben 50 jaar

Dan gaat toch of je omzet of je marge onder-

ons dan staalprijzen. Want de concurrent

ervaring. Alle goede dingen daaruit kunnen ze

uit. Dus je moet zorgen dat je lean and mean

moet zijn staal tegen dezelfde prijs inkopen.”

in Engeland overnemen. We nemen onze lo-

blijft. Dat je goed geautomatiseerd blijft. Er

gistieke ervaring mee, we nemen ons product-

valt altijd wel iets te verbeteren. Als je omzet

Juist naar het VK

portfolio mee. Met de kennis die we hebben,

per fte hoog genoeg is, vormt dat een serieu-

Heras heeft een aantal eigen verkoopkanto-

kunnen we ons echt onderscheiden van ande-

ze instapdrempel voor concurrenten.”

ren in het Verenigd Koninkrijk. Moeten deze

re partijen in de markt. En het werkt. De afge-

Dat die concurrent het niet makkelijk zal krij-

niet ook in dure euro’s inkopen?

lopen maanden hebben we in Engeland tot vijf

gen, blijkt uit Michiel’s slotwoorden: “We heb-

Hans: “Nee, dat is een complex verhaal. Tot een

keer toe omzetrecords gebroken.”

ben er echt een grondige hekel aan om te

jaar geleden konden we redelijk fatsoenlijk van-

Heras zet dus vol in op het Verenigd Konink-

verliezen. Dus we strijden met open vizier tot

uit België hekken aan het VK leveren. Dat is nu

rijk en past daarmee bij de acht procent van

aan het laatste hek.”

niet meer te doen. Het transport over het kanaal

de exporteurs die het land als nieuwe markt

die kant op is op dit moment heel erg duur. Om

op het oog heeft.

je een idee te geven: als je vanuit Engeland naar Europa komt met een vrachtwagen, dan sta je

Bedreigingen

Geïnteresseerd in alle onderzoeks-

voor vijfhonderd euro aan de Duitse grens. De

Ook al gaat het Heras voor de wind, garanties

resultaten?

andere kant op is ruim driemaal zo duur. Waar-

voor de toekomst biedt dat niet. Bedreigingen

Download dan het volledige rapport

om? Engeland is een importerend land, dus een

liggen constant op de loer. Vier op de tien ex-

Trends in Export 2018 op:

Engelse transporteur ziet vracht vanuit Enge-

porteurs zien, net als Heras, geopolitieke on-

land naar het vasteland als retourvracht.

rust als serieuze bedreiging.

www.trendsinexport.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

15

Pieter van den Berg

Japan, de grootmacht uit de jaren tachtig, bevindt zich na jaren van bijna stilstand weer op een groeipad. De innovatiekracht van het land is nog altijd indrukwekkend.

(Her)ontdek Japan

Slapende reus ontwaakt Er zijn weinig landen waarmee Japan zo een bijzondere historische relatie deelt als met Nederland. Tussen 1643 en 1853 was Nederland het enige land waarmee Japan officiële betrekkingen onderhield. Deze historische banden vormen ook vandaag de dag nog steeds de basis van de goede relatie. Op politiek, cultureel maar zeker ook economisch vlak. Komende zomer volgt een nieuwe mijlpaal: dan ondertekenen Japan en de EU een vrijhandelsakkoord.

afdeling van de Nederlandse ambassade in Tokio.

Pieter van den Berg is handelssecretaris op de economische

Toen Japan in 1623 uit angst voor buitenlandse invloeden de

16

nog niet sluitend krijgt en de inflatie nog niet op het gewenste

Europese handelsmachten de deur wees en zichzelf isoleerde,

percentage is, heeft de Japanse economie na een lange peri-

kregen de Nederlanders als enige toestemming handel te blij-

ode wel weer de weg omhoog gevonden. De afgelopen jaren

ven drijven. Dat deed Nederland vanaf 1643 via een handels-

groeide de economie weer (1,5% in 2017). Tekenend voor de

post op het eiland Deshima, voor de kust van Nagasaki. Deze

opwaartse spiraal is ook de opzienbarende groei van het aan-

geschiedenis is bij vrijwel alle Japanners bekend, wat er ook

tal buitenlandse toeristen, van tien miljoen in 2013 tot bijna

tegenwoordig nog steeds voor zorgt dat Nederland er in Japan

dertig in 2017.

goed op staat.

Tegelijkertijd staat Japan voor een aantal grote maatschappelij-

In absolute getallen behoort Japan niet tot onze belangrijkste

ke uitdagingen. Meest in het oog springend is de enorme ver-

handelspartners. Minder dan één procent van onze export gaat

grijzingsproblematiek. Volgens de huidige prognoses neemt de

naar Japan en in vergelijking met andere noord-westelijke Eu-

bevolking tussen nu en 2065 af van 125 naar 88 miljoen. Daar-

ropese staten is het aantal vestigingen van Nederlandse bedrij-

door zal de al bestaande krapte op de arbeidsmarkt alleen

ven relatief beperkt. Dat heeft vermoedelijk te maken met de

maar toenemen en rijzen de zorgkosten de pan uit. Door her-

geografische afstand en het gegeven dat Japan in veel opzich-

vormingen op de arbeidsmarkt en stimulering van het innova-

ten een moeilijk te betreden markt is. Toch zien de ambassade

tieklimaat onder de noemer ‘Society 5.0’ hoopt de regering de

in Tokio en het consulaat-generaal in Osaka voor het Neder-

economie stabieler en kostenefficiënter te maken.

lands bedrijfsleven veel onbenut potentieel.

Innovatie Vergrijzing

Japan beseft dat het, met de ouder wordende bevolking en de

Japan is de derde economie van de wereld, het BNP per

concurrentie uit China, vol moet inzetten op innovatie. Premier

hoofd van de bevolking is vergelijkbaar met dat van Frankrijk

Abe hoopt Japan naar een nieuw technologisch tijdperk te

en het Verenigd Koninkrijk, en in uitgaven aan research & de-

loodsen en zijn land in de mondiale economische kopgroep te

velopment als percentage van het BNP staat Japan wereld-

houden. Omdat Japanse bedrijven die kar niet alleen kunnen

wijd op plek drie. Hoewel de regering de overheidsbegroting

trekken wordt ook naar buitenlandse partijen gekeken.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

Al in de 17e eeuw waren Nederlandse handelaren in Nagasaki te vinden.

Daardoor liggen er voor Nederlandse bedrijven kansen in de

heden uiten zich in hoge voedselprijzen. De voedselzelfvoorzie-

aan vergrijzing gerelateerde sectoren zorg en medische tech-

ningsgraad bevindt zich op een laag niveau (38%) en de over-

nologie, maar zeker ook op gebieden als landbouw, energie en

heid is er veel aan gelegen dat percentage op te schroeven.

hightech. Japan hoopt de komen jaren gebruik te maken van

Grote (non-agro) bedrijven als Panasonic, NEC en Toyota stap-

het momentum van de wereldkampioenschappen rugby en de

pen inmiddels in de landbouwproductie, deels om zelf toeleve-

Olympische en Paralympische Spelen die het land in 2019 en

rancier van agro-equipment te worden. Hoogwaardige techno-

2020 organiseert. Japan belooft de wereld zelfs de “meest in-

logische oplossingen, zoals agro-robotics, automatisering, ICT

novatieve Spelen ooit”.

en precisielandbouw, zijn daarbij het uitgangspunt. Nederland-

In de technologische wedloop zijn Japanse bedrijven hun voor-

se bedrijven kunnen voor deze onderwerpen op veel interesse

sprong op buitenlandse spelers uit de jaren tachtig en negentig

uit Japan rekenen.

kwijtgeraakt. Toch is Japan nog steeds een innovatiegrootmacht. Op het vlak van patentaanvragen hoeft Japan alleen de

Handelsakkoord

VS voor zich te dulden. Ook won Japan de afgelopen 15 jaar

In de zomer van 2017 bereikten de Europese Unie en Japan

op de VS na de meeste Nobelprijzen. In totaal gaat 3,3 procent

een principeovereenkomst over een vrijhandelsakkoord: het

van het BNP naar research & development, wat gelijk staat aan

Economic Partnership Agreement (EPA). Momenteel worden de

ongeveer 150 miljard euro. Een steeds groter deel van het bud-

details uitgewerkt, de ondertekening vindt vermoedelijk aanko-

get gaat naar partnerschappen met buitenlande partijen. Dit

mende zomer plaats. Samen zijn Japan en de EU verantwoor-

levert niet alleen kansen op voor Nederlandse bedrijven maar

delijk voor meer dan een derde van de wereldhandel. Daarmee

ook voor (toegepaste) kennisinstellingen en universiteiten.

is het EPA het meest omvangrijke handelsakkoord ooit.

Volgens analyses van de Europese Commissie kan het EPA de EU

Landbouw

0,8 procent additionele BNP-groei opleveren. Op het moment dat

De vergrijsde en gefragmenteerde landbouwsector staat in Ja-

het akkoord in werking treedt – waarschijnlijk 1 januari 2019 – zal

pan voor grote uitdagingen. Tekort aan arbeid, veel schakels in

Japan direct 86 procent van de bestaande importtarieflijnen on-

de keten, hoge productiekosten en geografische omstandig-

gedaan maken. Uiteindelijk verdwijnt over een periode van vijftien globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

17

Japan is nog steeds een innovatiegrootmacht. Alleen de Verenigde Staten vragen jaarlijks meer patenten aan. Op de foto studenten van de universiteit in Kyoto.

jaar 97 procent van de tarieflijnen. Met name voor agrarische

van het akkoord profiteren dan hun Europese concurrenten.

bedrijven en bedrijven in de medische technologie en in de farma-

Dus is het zaak dat Nederlandse bedrijven hun huiswerk beter

ceutische sector zal de export naar Japan aantrekkelijker worden.

doen en dat verantwoordelijke overheidsinstanties de voorde-

Maar het EPA levert meer voordelen op. Zo worden de zoge-

len van het EPA in Nederland goed over het voetlicht krijgen.

noemde non-tariff measures voor veel productgroepen versoe-

Onder meer de ambassade, het consulaat en de Rijksdienst

peld. Denk bijvoorbeeld aan het gelijktrekken van veiligheids-

voor Ondernemend Nederland helpen bedrijven graag op weg.

en kwaliteitsrichtlijnen. Ook zijn afspraken gemaakt over

Dat doen we onder andere door informatiebijeenkomsten in

‘geografische indicatoren’, zoals die van toepassing zijn op

Nederland en Japan te organiseren.

producten als Aceto Balsamico en Gouda-kaas. Daarnaast

18

maakt het handelsakkoord de Japanse aanbestedingsmarkt

Kloppen de clichés?

eenvoudiger te betreden voor Europese bedrijven. Een volledig

Er zijn weinig zakenculturen waarover zoveel clichés bestaan als

overzicht van de maatregelen uit het EPA is te vinden op de

over de Japanse. Maar clichés zouden clichés niet zijn als er niet

website van de Europese Commissie

ook een kern van waarheid in zou zitten. Cruciaal voor Nederland-

(

se bedrijven die de pijlen op Japan richten zijn fysieke ontmoetin-

ec.europa.eu/trade/policy/in-focus/eu-japan-economic-

partnership-agreement)

gen. Wij adviseren bedrijven om al vroeg in het proces een bezoek

Onderzoek naar het vrijhandelsakkoord dat de EU met

aan Japan te brengen om de markt te proeven en mogelijke zaken-

Zuid-Korea sloot toont aan dat Nederlandse bedrijven minder

partners in levende lijve te ontmoeten. Producten virtueel of via een

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

Nederlandse hulp bij digitale beveiliging Japan houdt er rekening mee dat het tijdens en in aanloop naar de Olympische Spelen te maken kan krijgen met cyberaanvallen op belangrijke (digitale) infrastructuur. Het land breidt daarom zijn kennis en expertise op dit terrein uit en zoekt nadrukkelijk internationale samenwerking. Japan heeft hiervoor ook Nederland in het vizier. Nederlandse partijen zoals SecurityMatters, Compumatica, Redsocks en Alliander werken met de Nederlandse ambassade al enige tijd aan het verzilveren van deze kansen onder de vlag van het ‘Partners for International Business Cybersecurity Japan’-programma.

Grote bedrijven, scale-ups en kennisinstellingen versterken elkaar hierin.

tussenpersoon op de Japanse markt krijgen, lukt nagenoeg niet.

Nederlandse innovaties voor Japanse offshore

Ook moeten bedrijven een goede afweging maken of ze over

windmarkt

voldoende tijd en financiële middelen beschikken. Het bewer-

Offshore wind is in Japan een ingewikkelde aangelegen-

ken van de Japanse markt is vaak een langdurige en kostbare

heid. Geografische aspecten (diepe wateren, orkanen en

aangelegenheid. Maar wanneer bedrijven eenmaal een zaken-

aardbevingen) bemoeilijken de ontwikkeling. Drijvende

partner gevonden hebben, zijn de relaties vaak stabiel en lang-

turbines lijken de enige oplossing. Sinds 2013 onderzoekt

durig. In algemene zin laat de business to business markt zich

een groep van ongeveer tien Nederlandse bedrijven de

een stuk beter doorgronden dan de business to consumer

mogelijkheden om een bijdrage te kunnen leveren aan de

markt. De Japanse consument heeft doorgaans een voorliefde

ontwikkeling van de offshore windmarkt in Japan. Aan-

voor Japanse producten. Zelfs een bedrijf als facebook had

vankelijk gebeurde dat net als bij ‘cyber’ onder het

aanvankelijk grote moeite de Japanse markt te betreden.

RVO-programma ‘Partners for International Business’,

Tot slot is er een oceaan aan informatie te vinden over Japanse

onder aanvoering van de Holland Home of Wind Energy.

gebruiken: het belang van visitekaartjes, de symboliek van het

Inmiddels hebben de bedrijven zich goed gepositioneerd

eten met stokjes en de strakke hiërarchie. Voor al deze onder-

om een aandeel te kunnen leveren bij de totstandkoming

werpen geldt: toon respect en begrip voor de Japanse gebrui-

van de eerste grootschalige offshore windparken. De ver-

ken maar gedraag je niet als een Japanner. Ambassade en

wachting is dat dit in 2020 of 2021 gaat gebeuren.

consulaat-generaal adviseren bedrijven hier graag in. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

19

Nederlandse exporteurs weten hun weg over de grens doorgaans goed te vinden.

Toch lijken ze het de laatste jaren steeds vaker dichter bij huis te zoeken.

Mariëlla Dalstra-van Emst

Naar nieuwe markten Traditioneel gaat het grootste deel van onze export - ruim twee derde - naar landen binnen de Europese Unie. Toch kijken Nederlandse exporteurs voor hun afzetmarkten wel degelijk ook buiten de grenzen van de EU. Dat is zeker het geval bij de respondenten van het jaarlijkse onderzoek Trends in Export van evofenedex en Atradius. De verhouding

Waar de cijfers van het CBS aangeven dat de

van Nederland naar het buitenland loopt: twee

export buiten de EU minder dan 30% be-

derde van de nieuw (te) betreden markten ligt

draagt, ligt dat bij de respondenten van het

buiten de EU, een derde erbinnen.

onderzoek steevast enkele procentpunten ho-

manager bij Atradius Nederland.

Mariëlla Dalstra-van Emst is corporate communications

EU en niet-EU lijkt echter te verschuiven.

20

ger. De resultaten van de nieuwste editie van

Veel minder vaak naar nieuwe markten

het onderzoek laten echter zien dat het ge-

Toch laten de exporteurs uit het onderzoek

wicht van de EU bij hen steeds groter wordt en

sinds een aantal jaar een ‘terugtrekkende’ be-

dat nieuwe, vaak verder weg gelegen markten,

weging zien, in die zin dat zij zich meer op

aan belang inboeten.

markten binnen de EU zijn gaan richten. Zo is

Duitsland, België, Frankrijk en het Verenigd Ko-

het aandeel van de export naar landen binnen

ninkrijk zijn al jaren onze favoriete handelspart-

de EU steeds verder gestegen: van 64% in

ners. De exporteurs die hebben deelgenomen

2012 naar 72% in 2017. Het is voor het eerst,

aan het onderzoek hebben daarnaast de Ver-

sinds het onderzoek 20 jaar geleden begon,

enigde Staten, Rusland, China, de Verenigde

dat dit percentage boven de 70% ligt. Daar-

Arabische Emiraten en Australië steevast in

naast is het percentage exporteurs dat de af-

hun top tien exportbestemmingen buiten de

gelopen tien jaar nieuwe markten heeft betre-

EU staan. Wanneer gevraagd welke markten

den gestaag gedaald: van 58% in 2008 tot

zij de afgelopen tien jaar van plan waren nieuw

29% in 2017. Dit ligt overigens wel steeds

te betreden of waar zij dat daadwerkelijk heb-

enkele procentpunten hoger dan wat zij ver-

ben gedaan, geven zij aan hun kansen vooral

wachtten: van respectievelijk 50% in 2008

buiten de grenzen van Europa te zien. De ver-

naar 24% in 2017. En hoewel hun vertrouwen

houding binnen/buiten de EU ligt hier dan ook

in het wereldwijde economische klimaat weer

precies omgekeerd aan hoe de exportstroom

stijgt, geeft slechts 18% van de onderzochte

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

“ Exporteurs laten een terugtrekkende beweging zien.”

Het percentage exporteurs dat nieuwe markten betreedt neemt geleidelijk af.

70 60 50 40 30 20 10 0

2008

2009

verwachting

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

geraliseerd

Nieuwe markten 2001-2009

Nieuwe markten 2010-2013

Nieuwe markten 2014-2017

exporteurs aan van plan te zijn in 2018 nieuwe

Blijven groeien

markten te betreden.

Uitbreiding met nieuwe exportmarkten heeft

Geïnteresseerd in alle

lang bovenaan de lijst met redenen voor stij-

onderzoeksresultaten?

Nieuwe markten dichterbij

ging van de exportomzet gestaan. Maar met

Download dan het volledige rapport

In tegenstelling tot voorgaande jaren worden

het verbeteren van de economische situatie

Trends in Export 2018 op

die nieuwe markten ook steeds vaker dichter

op bestaande markten, waardoor klanten

bij huis gezocht. Waar China door de jaren

meer orders plaatsen, lijkt de noodzaak tot

heen onverminderd populair is gebleven, ver-

uitbreiding ‘in den vreemde’ nu minder nood-

loren Rusland, Brazilië en India gaandeweg

zakelijk. En waarom zou je? De ins en outs

hun glans. Daarvoor in de plaats kwamen de

van een huidige afzetmarkt zijn immers be-

Verenigde Arabische Emiraten, wint de Ver-

kend en die verder uitbreiden is eenvoudiger

enigde Staten steeds verder aan belang,

dan een nieuwe markt betreden.

piekte de interesse in Iran en is Zuidoost-Azië

Maar al is de markt bekend, een nieuwe klant

in trek. Maar ook Portugal, Italië en vooral

is niet altijd makkelijk gevonden of binnenge-

Spanje komen weer op. Er is (ondanks of

haald. En ook bestaande klanten kunnen on-

dankzij de aanstaande Brexit?) hernieuwde

bedoeld en ongewild voor nare verrassingen

aandacht voor het Verenigd Koninkrijk en de

zorgen als ze onverwacht niet aan hun afna-

verwachtingen voor Duitsland zijn hoogge-

me- of betalingsverplichtingen kunnen vol-

spannen. Zo lijkt het economisch herstel van

doen. Ook bestaat de kans dat de huidige

de eurozone zich één op één te vertalen in het

markt verzadigd raakt of dat een nieuw geïn-

(opnieuw) aangaan van handelscontacten

troduceerd product er niet aanslaat. Het eco-

met nabij gelegen landen en het verder ver-

nomisch tij kan omslaan en dan wil of moet je

diepen van bestaande relaties aldaar.

toch je blik weer verruimen.

www.trendsinexport.nl

20 JAAR TRENDS IN EXPORT 1998 2018 - 20 JAAR TRENDS IN EXPORT 1998 2018

015 2016 2017 2018 2019 Trends in Export 2018.indd 1

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

21-03-18 15:36

21

De klant is koning, ook als die op een ander continent woont.

Hans Siebum

Cross-border fulfilment

De perfecte klantervaring Retailers die zich online over de grens wagen, zullen moeten concurreren met lokale verkopers. Waar je in de wereld ook gevestigd bent, kan dit een lastige drempel zijn.

Een uitzondering kan zijn wanneer je een uniek product verkoopt, maar wie heeft dat nog? Hoe ga je dus de strijd aan met de lokale (online) concurrentie? Hoe ga je Hans Siebum is Managing Director van Salesupply Nederland.

om met competitieve verzendtarieven en belangrijker, levertijden van lokale retailers?

22

Een perfecte internationale fulfilment is essentieel.

Alles draait tegenwoordig om de perfecte

palen, nog dezelfde dag. De enorme druk op

klantervaring. De leverervaring is daar een

de leverervaring is het einde van de

belangrijk onderdeel van. Consumenten zijn

cross-border-verkoper die in de toekomst

verwend geraakt aan steeds snellere leverin-

nog internationaal wil verzenden. Er zijn logi-

gen en zijn die ook steeds meer als eis gaan

sche redenen genoeg waarom lokale verko-

stellen. Enkele jaren geleden keek niemand

pers sneller leveren. Internationale retailers

op van een levertijd van twee of drie dagen.

kunnen eenvoudigweg vaak niet aan de lo-

Nu bestellen we dan ergens anders. De le-

kale verwachtingen op het gebied van snel-

ver- en cut-off-tijd (het uiterste tijdstip waar-

heid en prijs voldoen.

op een klant nog online kan bestellen om op een bepaald moment geleverd te krijgen)

Het gevecht om de cut-off-tijd

maken of kraken de conversie. Grote online

De tijd die een consument bereid is te wach-

spelers als Amazon hebben de lat erg hoog

ten op de levering van zijn bestelling neemt

gelegd. Zo belooft Amazon Prime een klant

sterk af. Dat is ook logisch, het alternatief is

altijd een next-day delivery, Amazon Pri-

om naar de winkel te gaan en het product di-

me-Now gaat zelfs daar weer overheen.

rect in huis te halen. Al moet daar wel wat

Consumenten kunnen hun eigen levering be-

voor worden gedaan; autorijden, parkeren, de

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

“ De consument wil steeds minder lang wachten.�

Bedrijven als Coolblue leggen de lat hoog met hun belofte van next-day-levering.

kans dat een product uitverkocht is, om nog

menten next-day-levering bieden wanneer

een van de belangrijkste punten. Daarbij

maar te zwijgen over het sjouwen met het

ze voor 23.59 uur bestellen. Als standaard-

wordt de focus op data steeds belangrijker,

product. In enkele jaren zal een product bijna

mogelijkheid is dit de nieuwe benchmark

om onder meer inzicht te krijgen in de ver-

nooit meer zijn uitverkocht. Retailers zullen

voor alle retailers, inclusief internationale

koop in bepaalde gebieden en hardlopers en

dan op grote schaal hun ‘check-out-syste-

spelers.

slowmovers per voorraadlocatie.

men’ op lokale stadsmarktplaatsen aansluiten, zodat een actueel aanbodoverzicht altijd

Big Data

zichtbaar is. Tot die tijd zullen e-commerce

In de Verenigde Staten is momenteel een al-

retailers er echter wel een antwoord op moe-

gemene trend zichtbaar dat 50% van de

ten hebben.

Amerikaanse retailers eigenlijk al gebruik

Dat antwoord zal in de cut-off tijd liggen. Er is

maakt van twee of meer warehouses om

Workshop online verkopen over de grens

al enige tijd een gevecht gaande tussen re-

dichtbevolkte gebieden van een next-day-le-

24 mei 2018 • Nuland

tailers, waarin de cut-off-tijd zo ver mogelijk

vering te kunnen voorzien. Ook Nederlandse

Ontdek in één middag hoe je internatio-

wordt opgerekt. Dat gevecht zal de komen-

internationale online retailers ontkomen er

nale e-commerce optimaal inpast in je

de jaren voortduren. Vooral grote spelers

niet aan om in hun externe markten op meer-

businessplan.

doen het al, ook in Nederland. Kijk maar naar

dere locaties voorraden aan te houden, met

Bol.com, Wehkamp en Coolblue, die consu-

een state-of-the-art fulfilmentsysteem. Dat is

www.evofenedex.nl/evenementen

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

23

President Trump haalt herhaaldelijk de krantenkoppen met zijn protectionistische maatregelen.

Moeten exporteurs zich zorgen maken?

Arjen van Dijkhuizen en Nico Klene

Handelsoorlog VS

Blaffen en bijten Het zijn enerverende tijden voor exporterend Nederland. De economische groei in ons land bereikte in 2017 met 3,3% het hoogste punt in tien jaar, dankzij een

protectionisme, versnelde de wereldhandelsgroei vorig jaar naar 4,5%. werkzaam bij het Economisch Bureau van ABN AMRO.

Arjen van Dijkhuizen (o.) en Nico Klene (b.) zijn als senior econoom

opleving van de wereldhandel. Ondanks sinds 2016 toegenomen zorgen over

Dat ging hand in hand met het mondiale con-

werd uiteindelijk twee derde (staal) dan wel de

junctuurherstel. Daarbij speelde ook mee dat

helft (aluminium) van de Amerikaanse invoer

de ‘protectionistische soep’ van Trump min-

vrijgesteld van tarieven. Ondertussen leek de

der heet werd gegeten dan deze tijdens de

speerpunt van het Amerikaanse protectionisme

verkiezingscampagne was opgediend. De laatste maanden heeft Trump echter verschillende protectionistische maatregelen genomen. Dat heeft de financiële markten flink bezig gehouden. Moet exporterend Nederland zich zorgen maken?

Van blaffen naar bijten In 2017 stapte de VS uit de onderhandelingen

“ De speerpunt van het Amerikaanse protectionisme wijst nu naar China.”

zich te verschuiven naar China. Naar aanleiding van een zogenoemd Section 301 onderzoek naar vermeende diefstal van intellectueel eigendom bevestigde Trump begin april over USD 50 miljard aan Chinese high tech goederen invoertarieven van 25% te willen invoeren.

Bovendien kondigde hij nadere investeringsbeperkingen aan. In reactie kwam China met een vergelijkbare lijst, waarna Trump aangaf

over TPP (het vrijhandelsverdrag tussen lan-

te overwegen om het bedrag waarover in-

den gelegen aan de Grote Oceaan) en zette

voertarieven zal worden geheven op te hogen

het druk op NAFTA, het Noord-Amerikaanse

met nog eens USD 100 miljard.

vrijhandelsverdrag. Maar verder hield Trump

24

zich vrij koest. Dat is dit jaar anders. Het be-

Protectionisme en handelsoorlogen

gon in januari met invoertarieven op zonnepa-

Volgens de conventionele economische theo-

nelen (30%) en wasmachines (20-50%). In

rie beperkt protectionisme de optimale inter-

februari volgde een aankondiging van invoer-

nationale verdeling van arbeid. Het drukt de

tarieven op staal (25%) en aluminium (10%).

mondiale productie en drijft de prijzen op. Er

Daarop kregen vervolgens veel strategische

zijn wel omstandigheden denkbaar dat pro-

handelspartners van de VS (waaronder de

tectionisme tijdelijk kan helpen bij de opbouw

Europese Unie) uitzonderingen. Hierdoor

van een land. Maar wat is eigenlijk een handels­

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

In het bijzijn van Amerikaanse staalwerkers tekent President Trump de proclamatie over heffingen op staal- en aluminiumimport.

oorlog? Een algemeen aanvaarde, kwantifi-

voertarief gedaald naar 2-3%. Anno 2018

ge afhankelijkheden zijn groot. Het zou dus

ceerbare definitie is er niet. Volgens ons is er

gaan de tot dusverre aangekondigde invoer-

best kunnen dat de Amerikaanse maatrege-

sprake van een handelsoorlog wanneer een

tarieven op wasmachines, zonnepanelen,

len jegens China een onderhandelingstactiek

land significante protectionistische maatrege-

staal, aluminium en op Chinese ‘high-tech’

zijn. Een openingszet die aanleiding geeft tot

len neemt, andere landen serieuze vergel-

producten dat percentage niet sterk opdrij-

een voor de VS gunstige deal. Denk aan bete-

dingsmaatregelen treffen en het eerste land

ven. Overigens betroffen de (oorspronkelijke)

re toegang voor Amerikaanse bedrijven die op

vervolgens weer tegenmaatregelen neemt

‘Section 301’ voorstellen circa 10% van de

basis van een gelijk speelveld willen investe-

waardoor een kettingreactie ontstaat. Daarbij

Chinese uitvoer naar de VS in 2017 en slechts

ren in of exporteren naar China. En aan maat-

moet het aantal ‘belaste’ goederen een aan-

2,5% van de totale Chinese uitvoer. Een an-

regelen gericht op reductie van het politiek

zienlijk deel van de handelsstromen vertegen-

der groot verschil is dat de wereldeconomie

gevoelige, omvangrijke bilaterale handelste-

woordigen.

(inclusief de Amerikaanse zich toen in zwaar

kort van de VS met China. Verder zal ook Chi-

weer bevond) en nu juist een periode van ste-

na zijn best doen om een majeure handels-

vige groei doormaakt.

oorlog te voorkomen, ook al zal het zich taai

Trump’s protectionisme in historisch per-

blijven opstellen. Al met al leren recente erva-

spectief Economen vragen zich beroepshalve af of be-

Komt er een handelsoorlog tussen de VS

ringen dat het blaffen soms erger suggereert

paalde gebeurtenissen zich al eens hebben

en China?

dan wat de uiteindelijke beet veroorzaakt. Al

voorgedaan en met wat voor effect. Zo ook

We gaan er bij ABN AMRO in ons basisscena-

blijven de onzekerheden groot (dit artikel is

nu. Voor de laatste keer dat er zich een ma-

rio vooralsnog niet uit van een handelsoorlog

begin april afgerond, wat er daarna gebeurt,

jeure handelsoorlog heeft voorgedaan moe-

tussen de VS en China die zo schadelijk is dat

weten we natuurlijk niet).

ten we wel terug naar de Grote Depressie

we onze groeiramingen fors neerwaarts moe-

bijna een eeuw geleden. De Smoot-Hawley

ten aanpassen. Ook al zit er een aantal duide-

Hoe raken invoerheffingen de Neder-

Tariff Act van 1930 gold voor ruim 20.000

lijke China-haviken in de Amerikaanse rege-

landse economie?

goederen. Het gemiddelde invoertarief van de

ring, er is toch wel sprake van checks and

De vraag is nu of Nederland extra wordt ge-

VS steeg door de wet van 13,5% naar 19,8%.

balances. Het Amerikaanse bedrijfsleven

raakt door eventuele Amerikaanse invoerhef-

In de decennia daarna is het gemiddelde in-

heeft grote belangen in China en de onderlin-

fingen omdat de economie zo internationaal

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

25

georiënteerd is. Weliswaar is de Nederlandse

gens naar de VS gaan. De VS is dan ook be-

een invoertarief van 15%, dat halverwege het

economie heel open, maar van de totale uit-

langrijker dan de gangbare uitvoercijfers doen

jaar ingaat. Tevens veronderstelt ze een sub-

voer van goederen en diensten gaat maar iets

vermoeden. Als we kijken naar wat Nederland

sidie op de Amerikaanse uitvoer. Als het daar-

meer dan 5,5% naar de VS (2017). Daarmee

eraan verdient, dan is de VS goed voor zo’n

bij blijft en de getroffen landen geen tegen-

is de VS als afzetgebied veel kleiner dan de

8,5% van de totale exportverdiensten.

maatregelen nemen, dan lijken de gevolgen

eurozone, die goed is voor 50% van de uit-

beperkt. De wereldhandel groeit iets minder

voer. De Duitse markt alleen al is veel groter

Welke sectoren exporteren het meest

hard en de groei van de Nederlandse econo-

dan de Amerikaanse.

naar de VS?

mie valt dit en volgend jaar slechts een klein

Het hangt er ook van af welke producten met

De statistieken laten zien dat Nederland bij de

beetje lager uit dan zonder die Amerikaanse

een invoerheffing te maken krijgen. We geven

(directe en indirecte) uitvoer naar de VS vooral

maatregelen. Dat er zulke bescheiden ver-

een voorbeeld. Er was even sprake van een

verdient aan de uitvoer van diensten. Denk

heffing op staal en aluminium. Deze produc-

hierbij aan financiële dienstverlening, handel,

ten maken echter minder dan 2% uit van de

R&D en zakelijke dienstverlening. Bij industrië-

totale Nederlandse uitvoer van goederen en

le producten gaat het vooral om chemische

diensten naar de VS. Het negatieve effect op

producten, machines en apparaten. Als deze

de economie lijkt in dit geval dan ook gering.

sectoren te maken zouden krijgen met invoer-

Dat neemt natuurlijk niet weg dat individuele

heffingen, zal de Nederlandse economie dat

bedrijven stevig geraakt kunnen worden.

iets meer voelen.

schillen uit de analyse rollen, heeft te maken

Dit is echter niet het hele verhaal. Er is ook in-

Als de VS toch overgaat tot invoerheffingen…

met het feit dat de invoerheffingen economi-

directe uitvoer naar de VS. Nederland expor-

We gaan een stap verder. Het is niet ons ba-

sche tegenkrachten oproepen die de ver-

teert immers producten die via andere Europe-

sisscenario, maar neem eens aan dat de VS

wachte effecten weer deels teniet doen.

se

VS

invoerheffingen oplegt op de invoer van alle

Maar stel nu dat de rest van de wereld terug-

terechtkomen. Denk aan halffabricaten (onder-

goederen en diensten. Wat kunnen dan de

slaat door eenzelfde invoerheffing in te voeren

delen) die in bijvoorbeeld de Duitse industrie

gevolgen zijn? De Nederlandsche Bank heeft

op Amerikaanse producten. Dan zijn de ge-

worden verwerkt in eindproducten, die vervol-

daar onderzoek naar gedaan. Ze gaat uit van

volgen forser. De groei van de wereldhandel

landen

uiteindelijk

ook

in

de

“ Een majeure escalatie van handelsfricties wordt (nog) niet verwacht.”

vertraagt dan sterk en de groei van de Nederlandse economie zou volgend jaar zo’n half procentpunt lager uitvallen. Die lagere groei zien we vooral terug bij de Nederlandse uitvoer, maar ook bij de investeringen en de consumptie van gezinnen. De terugval zou natuurlijk nog forser uitvallen als de VS op zijn beurt weer zou reageren met een verdere verhoging van de invoertarieven en aldus een kettingreactie ontstaat.

Tot slot We gaan in ons basisscenario niet uit van een majeure escalatie van handelsfricties die ertoe leidt dat we onze mondiale groeiramingen fors moeten verlagen. Voor Nederland blijven de effecten

van

Amerikaans

protectionisme

waarschijnlijk beperkt, al kunnen individuele sectoren en bedrijven wel worden geraakt.

Onzekerheden blijven echter groot en escalatie valt niet geheel worden uit te sluiten. In zo’n scenario kan een handelsland als NederPresident Trump tijdens zijn bezoek aan China in 2017.

26

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

land alleen maar verliezen.

Hans van Velzen

Iedereen die in de VS zaken doet en daarvoor een website gebruikt, moet deze voor visueel beperkten toegankelijk maken.

Hoed je voor rechtszaken

Surfin’ USA

De VS kennen een ander rechtssysteem dan Nederland. De gevaren van het Amerikaanse systeem kennen we van televisieseries en films, waarin spraakmakende rechtszaken worden belicht. Ondanks dat steeds meer staten een beperking op ongebreidelde claims instellen - dat kan namelijk een remmend effect op buitenlandse investeringen hebben opent het systeem wel mogelijkheden tot een totaal ongerechtvaardigde verrijking ten

Hans van Velzen is legal counsel bij Van Velzen CS.

koste van anderen. Een nieuw fenomeen is de surf-by lawsuit.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

27

Medio 2017 is door een federale rechtbank in Florida een uitspraak

‘Surf-by lawsuits’

in een zaak gedaan over de toegankelijkheid van websites voor

In het geval van surf-by lawsuits, bezoekt een visueel gehandi-

visueel beperkten (Gil vs. Winn Dixie Stores), waarmee de deur

capte, een legally blind person, dan wel zijn of haar advocaat,

naar een nagenoeg onuitputtelijke hoeveelheid rechtszaken werd

een hoeveelheid websites, waarbij interesse in de inhoud ervan

geopend. We praten inmiddels over duizenden recentelijk aange-

totaal onbelangrijk lijkt. Het enige doel is om te beoordelen of er

spannen rechtszaken. Iedere onderneming die in de VS zaken

sprake is van enige belemmering in het websitebezoek. Iedere

doet en daarvoor een website gebruikt is hieraan bloot gesteld.

belemmering wordt gezien als een ernstige schending van bur-

Daarbij doet het er niet toe of via een retailwebsite on-line kan wor-

gerrechten en discriminatie. Indien de website niet is ingericht en

den besteld of dat een bedrijf enkel business-to-business levert,

opgebouwd in overeenstemming met bepaalde richtlijnen (zie

waarbij de website alleen als een soort van contactpagina fungeert.

volgende paragraaf) en niet is ontworpen voor gebruik met zo-

Het gaat hier om het principe van inbreuk op burgerrechten, met

genoemde screen reading software, gaat er een panklare co-

vergaande consequenties voor ondernemingen die werkelijk hele-

py-paste dagvaarding uit, met aanzegging van een zogenoem-

maal niets met de rechtzoekende klager van doen hebben, of heb-

de class action (namens alle legally blind personen in de VS).

ben gehad. Deze nieuwe categorie van ongerechtvaardigde verrij-

Indien mogelijk is de dagvaarding gebaseerd op zowel federale

king wordt ook wel aangeduid met ‘surf-by lawsuit’.

als statelijke wetgeving; de echte doorzetter zoekt er ook nog iets bij op stadsniveau.

Het gaat er niet enkel om dat een legally blind persoon wordt gediscrimineerd, er komen ook andere argumenten langs, waaron-

Serial plaintiffs en drive-by lawsuits

der het gemis aan informatie omtrent aanbiedingen en locatiege-

De termen serial plaintiffs en drive-by lawsuits zijn relatief nieuw in het voca-

gevens. Alles bij elkaar genomen, leidt dat tot een dermate grote,

bulaire van de ondernemer. Waar komen ze vandaan? Een fysiek gehandi-

vermeende schending van rechten, dat - in ieder geval volgens de

capte persoon dan wel de advocaat daarvan gaat op zoek naar gelegenhe-

rechtzoekende advocaat in kwestie - compensatory damages,

den, zoals winkels, restaurants en hotels, waar bijvoorbeeld geen

civil penalties, fines en punitive damages op hun plaats zijn.

rolstoelingang is aangebracht of waarbij het aantal rolstoelvriendelijke deu-

Het resultaat is dat een bedrijf, dat in de praktijk niets met legal-

ren niet tenminste gelijk is aan het voorgeschreven aantal. Dit betekent een

ly blind personen te maken heeft, ineens een gang naar de

schending van de Amerikaanse burgerrechten en is tevens grond voor een

rechtbank mag maken, voor iets wat werkelijk helemaal niets

rechtszaak. Dat kan bijvoorbeeld op basis van de Americans with Disabilities

met de ondernemingsactiviteiten te maken heeft. Het gaat hier

Act 1990, dit zijn de zogenoemde ‘ADA lawsuits’.

enkel om juridische technische details, die de deur – lees, de

Zaken als hiervoor aangehaald, kunnen volledig terecht zijn, maar worden

portemonnee van een willekeurig bedrijf met website – open zet-

ook misbruikt voor puur eigengewin. Dergelijke zaken kunnen op individuele

ten naar een procedure, die eigenlijk niet is te winnen.

basis, maar tevens als class-action (een collectieve vordering bij de rechter)

Het feit heeft zich dan immers al voorgedaan, de burgerrechten

worden ingesteld. Indien op individuele basis, kan dit per aangespannen

zijn dan al geschonden, er is al gediscrimineerd, het leed is al

zaak minder lucratief zijn; sinds enige jaren worden buitensporige claims

geleden. Het kan enkel nog worden verzacht met een financiële

namelijk onder de loep genomen. In de regel kan in ADA lawsuits alleen nog

tegemoetkoming, in de praktijk een schikking op basis van pure

een relatief gering bedrag inzake daadwerkelijke, persoonlijk geleden schade worden gevorderd, tezamen met betaling van de kosten van juridische bijstand (!). Maar omdat een gedaagd bedrijf de kosten van een rechtsgang liever vermijdt, kan er in de praktijk nog wel een en ander bovenop. Een relatief klein bedrag, vermenigvuldigd met een factor drie of vier, levert in de regel al genoeg op om winst te maken. In die wetenschap eist de aanklager een afgewogen bedrag, maakt de gedaagde een simpele berekening en wordt er vervolgens met groot gemak ‘gesettled’. Zo staat helaas de deur naar een constante inkomstenstroom voor advocaat en cliënt open.

Daarmee zijn zowaar nieuwe beroepen ontstaan, die van de serial plaintiffs, slachtoffers, die talloze soortgelijke zaken hebben aangespannen en hun advocaten, de serial suers, waarvan de koplopers enkele duizenden copy-paste ADA lawsuits op hun naam hebben staan. De moderne variant van de drive-by lawsuit is de surf-by lawsuit.

28

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

rechtseconomie. Een gedaagd bedrijf moet namelijk kiezen uit of

een presence in de VS en een website die vanuit de VS bena-

kosten maken voor een niet te winnen procesgang of direct

derbaar is, zouden zo snel als mogelijk hun ‘Amerikaanse’

schikken en doorgaan, hoezeer dat ook tegen de haren in strijkt.

website om moeten bouwen naar een WCAG 2.0 AA compli-

Het is kiezen uit twee kwaden.

ant versie (dan wel de opvolgende variant daarvan). Om risico’s te verkleinen, zou de website in de VS zich initieel kunnen

Voorkomen van een surf-by lawsuit

beperken tot een landingspagina, waarop essentiële informa-

Het is niet enkel kommer en kwel op dit nieuwe slagveld. Er zijn

tie is opgenomen, zoals locatie- en contactgegevens, waarbij

manieren om surf-by lawsuits te voorkomen. Een visueel gehan-

de visueel gehandicap-

dicapte websitebezoeker kan een website toch ‘lezen’, indien

te bezoeker middels

gebruik wordt gemaakt van zogenoemde screen readers; een

een keyboardfunctie de

veel gebruikte is Job Access With Speech (afgekort ‘JAWS’);

mogelijkheid wordt ge-

daarnaast is er onder meer VoiceOver (Apple), Narrator (Micro-

boden om zonder be-

soft), TalkBack (Android apps) en Nonvisual Desktop Access

lemmeringen

(screen reading of conversie naar braille).

op te nemen. De on-

Een dergelijke reader vertelt over de inhoud van een website,

dernemer die zich op

waarbij enkel met het gebruik van een keyboard – zonder muis

de Amerikaanse markt

– kan worden genavigeerd. Waar foto’s worden gebruikt, wordt

profileert, wordt gead-

voor de visueel gehandicapte bezoeker gebruik gemaakt van

viseerd om contact op

‘alternative tags’; dergelijke tags vertellen de bezoeker wat

te nemen met een (met WCAG bekende) websitebouwer, om

wordt afgebeeld.

na te gaan of hun website WCAG 2.0 compliant is. Zo niet,

Een website in de Verenigde Staten dient voor het gebruik van

verdient het sterke aanbeveling om dit zo snel mogelijk in orde

dergelijke screen reading software te zijn opgebouwd en inge-

te (laten) maken.

contact

“ Een surf-by lawsuit is eenvoudig te voorkomen.”

richt. Hiervoor bestaan internationaal geldende richtlijnen, afgekort met WCAG 2.0. In de loop van 2018 wordt een update in de

Tot slot

vorm van een WCAG 2.1 versie verwacht. Hiervan bestaan ver-

Het resultaat van serial suing op basis van ADA lawsuits is voor-

schillende versies (A, AA en AAA), waarbij versie 2.0 AA wordt

namelijk negatief; een nietsvermoedende ondernemer ziet zich

gezien als de standaard voor websitebezoeken door en voor vi-

plots voor een potentieel energie- en geldverslindende rechts-

sueel gehandicapten, met gebruik van verschillende vaste en

zaak gesteld. Het verhaal kent ook een positieve kant; de prak-

mobiele apparaten (zie

tische barrières van een gehandicapte persoon worden hiermee

www.w3.org/tr/wcag21).

voor het voetlicht gebracht.

Plan van aanpak

Indien media zijn ingericht en gebouwd voor gebruik door ieder-

Het belangrijkste in het surf-by lawsuit gebeuren, is het voor-

een, gehandicapt of niet, wordt de onrechtvaardigheid van het

komen ervan. Voorkomen ten gunste van de ondernemer, zo-

schijnbaar gerechtvaardigde misbruik van het Amerikaanse rechts-

wel als van de visueel gehandicapte bezoeker. Bedrijven met

systeem door drive-by en surf-by lawsuits teniet gedaan.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

29

Nico Schiettekatte

Frankrijk

Wereldmarkt om de hoek De bilaterale betrekkingen tussen Nederland en Frankrijk zitten in de lift. Wat betekent dit voor de handel? Na de artikelen in globe magazine over de regio’s Nantes en Lyon sluiten we de ‘Tour de France’ af met een interview met Nico Schiettekatte, Innovatieraad en hoofd van het Economisch Netwerk Frankrijk van de ambassade in Parijs.

Zoeken Nederlanders makkelijk Frank-

dat er in Frankrijk een frisse en stevige nieuwe

rijk op om zaken te doen?

wind waait. In de geopolitieke context, binnen

“Van oudsher heeft de Nederlander wel eens

én buiten Europa, ziet Frankrijk ook ruimte om

het idee dat de taal- en cultuurverschillen tus-

een nieuwe leiderschapsrol te vervullen. De

sen ons en de zuiderburen een goede samen-

hervormingsplannen van Macron moeten lei-

werking bij het zaken doen in de weg zouden

den tot een dynamische economie. Hij wil een

zitten. Recent werd ook gezinspeeld op dit contrast met een onderzoek van de OESO, waaruit bleek dat Fransen gemiddeld twee keer zo lang aan tafel zitten voor een hapje en Schiettekatte. “Maar de stereotypering gaat beide kanten op, wij willen te snel, zij willen het Economisch Cluster Frankrijk.

Nico Schiettekatte leidt sinds augustus 2017

een drankje dan wij Nederlanders,” zegt

liever langzaam. Ik vind dat de praktijk een veel genuanceerder beeld laat zien. Voor de

“ De FransNederlandse relatie heeft een extra impuls gekregen.”

voldoende hoog niveau van sociale bescherming behouden en tegelijkertijd een aantrekkelijk ondernemingsklimaat voor buitenlandse investeerders creëren. Dat is een ambitieuze agenda. Het eerste pakket aan hervormingen werd verrassend snel doorgevoerd. Een tweede pakket waarover nu onderhandeld wordt, toont dat Macron er de pas in wil houden.

Hervormingen worden doorgevoerd, de eco-

Nederlandse ondernemer is Frankrijk toegan-

nomie trekt aan, de industrie investeert en het

kelijker en welwillender dan ooit. Bovendien is

huishoudboekje van de overheid wordt steeds

het Engels in toenemende mate een gangba-

meer op orde gebracht. En met de eerste posi-

re taal, wat zakendoen makkelijker maakt.”

tieve resultaten. Voor het eerst in tien jaar is het begrotingstekort ruim onder de drie procent

Het Franse staatshoofd is vaak bepalend

gebracht. Dat betekent ook meer gezag op

voor de koers van het land. Hoe pakt het

Europees terrein.”

presidentschap van Macron tot nog toe uit?

30

“Sinds het presidentschap van Emmanuel

Moeten we spreken over hervormingen

Macron op 14 mei 2017 startte, heeft de

of is het in de woorden van Macron een

Frans-Nederlandse relatie duidelijk een extra

transformatie?

impuls gekregen. Hij kwam meteen met grootse

“Ten eerste pleit de president voor een flexibe-

plannen om Europa en de wereld te laten zien

lere arbeidsmarkt. Hiervoor is vanaf januari

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

Nederland is een groot leverancier van de Duitse auto-industrie, maar weet die in Frankrijk nauwelijks te vinden.

2018 het zwaartepunt van de collectieve ar-

land veelvuldig met elkaar samen, vooral op

Wat mag een ondernemer verwachten

beidsovereenkomsten verschoven van sector-

het gebied van onderzoek en innovatie. Des-

van het economisch netwerk?

naar bedrijfsniveau. Met de combinatie van het

alniettemin wordt het potentieel van Frankrijk

“Zakelijk Nederland mag ondersteuning ver-

terugbrengen van het aantal werknemer-verte-

als economisch partner nog niet volop benut,

wachten vanuit ons Economisch Netwerk

genwoordigende instanties op bedrijfsniveau

naar mijn mening. Daarom zet het Econo-

Frankrijk (ENF). Dit is een netwerk met aan-

en een vereenvoudiging van het ontslagrecht,

misch Netwerk van de Nederlandse ambas-

spreekpunten in het Economische Cluster in

wordt de Franse markt aantrekkelijker voor in-

sade zich ook in om bedrijven en kennisinstel-

Parijs, de Netherlands Business Support Offi-

ternationale en Nederlandse ondernemers.

lingen te ondersteunen bij het verzilveren van

ces (NBSO) in Lyon en Nantes, een consu-

Daarnaast ligt er het Grand Plan d’Investisse-

de kansen die zij zien.”

laat-generaal in Monaco en tien honorair con-

ment (GPI), met een looptijd van vijf jaar, dat

suls door het hele land. Wij werken samen voor

samen met structurele hervormingen de Fran-

Dus, op naar Frankrijk?

bedrijven, kennisinstellingen en overheidsorga-

se economie moet aanzwengelen en de con-

“Overal ter wereld zijn interessante ontwikke-

nisaties voor het realiseren van hun ambities op

currentiekracht versterkt. Er worden miljarden

lingen voor Nederlandse ondernemers om in

de Franse markt. Daarnaast telt het ENF ook

geïnvesteerd in de transformatie naar een

te stappen, maar weinig liggen op drie uur

het Atelier Néerlandais dat zich speciaal richt

groene economie, het versterken van een

afstand met de Thalys. De Franse overheid

op ondernemers in de creatieve sector.

kenniseconomie, het verstevigen van de con-

creëert actief meer toegankelijkheid voor

Als onafhankelijk partner staat het ENF klaar

currentiepositie op het gebied van innovatie

nieuwe innoverende spelers om op de markt

met zijn expertise en netwerk. We proberen

en de digitalisering van overheidsdiensten.”

te komen, ook internationaal. Jonge onderne-

de actieve link te zijn voor ondernemend Ne-

mingen drukken net als in Nederland hun

derland in Frankrijk en we zetten de Neder-

Wat betekent dat voor de relatie Neder-

stempel, en dat maakt Engels als voertaal

landse kwaliteiten continu in een goed dag-

land – Frankrijk?

vanzelfsprekender. Er is de sterk ontwikkelde

licht bij de Franse partners. Het voorwerk, zeg

“Op economisch vlak zijn de bilaterale betrek-

markt en het hoge welvaartsniveau. Die bie-

maar. Wij als netwerk bieden in heel Frankrijk

kingen breed en intensief. Zo zit Frankrijk in de

den Nederland echt uitstekende kansen voor

expertise en ingangen op het gebied van:

top 5 exportmarkten voor Nederland. En we

zaken en samenwerking. Onder leiding van

handel en investeringen; agrofood, tuinbouw

hebben hier voor ongeveer € 74 miljard geïn-

Macron wil Frankrijk snelheid maken op het

en visserij; innovatie, technologie en weten-

vesteerd en zijn zo een van de voornaamste

gebied van klimaat, innovatie en Europa, en

schap en infrastructuur en waterstaat. Maar

EU-investeerders in Frankrijk. Ook op Europe-

staat daarbij ook open voor duurzame part-

dit is zeker geen exclusieve lijst want er zijn

se programma’s werken Frankrijk en Neder-

nerships met Nederland.”

uiteraard meer interessante sectoren. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

31

‘Station F’ is de grootste incubator ter wereld en ondersteunt talloze (internationale) start-ups.

Ik zeg wel eens: ons werk bestaat erin onder-

Frankrijk goed aanslaat. Ik noem graag de PIB

nemers te begeleiden in het hele proces van

Smart & Green Mobility. Cijfers wijzen uit dat

contact naar contract. En dan kunnen we ook

zo’n negentig procent van wat de Nederlandse

nog een rol spelen in de after sales“.

automotive sector produceert, bestemd is voor de export. Ongeveer de helft daarvan

Waar leggen jullie de prioriteiten?

gaat naar onze Duitse buren. Slechts vier pro-

“Binnen de gebieden waarin het ENF opereert,

cent gaat richting Frankrijk. Die verhouding

zijn er meerdere prioritaire thema’s waar grote

staat in schril contrast met de omvang van de

kansen voor de Nederlandse ondernemer lig-

Franse auto-industrie.”

gen. Dat is het resultaat van de combinatie Nederlandse kennis en kunde met de concre-

Wat is er bereikt?

te mogelijkheden op Frans grondgebied. Dat

“Bundeling van krachten leidde in juni 2017 tot

zijn bijvoorbeeld life science & health, aerospace, fashion tech. Maar ook sectoren als agrofood, maritiem en windenergie. Die thema’s vormen de speerpunten voor onze inzet.

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft verschillende instrumenten die helpen kansen ook daadwerkelijk te verzilveren. Zo richt het ‘Partners for International Business’ (PIB) zich op groepen bedrijven die gezamenlijk en meerjarig een buitenlandse markt willen betreden. Ook kennisinstellingen

32

“ Slechts vier procent van de Nederlandse automotive export gaat naar Frankrijk.”

het begin van een Nederlands-Franse samenwerking op het gebied van Smart & Green Mobility, met steun van de Nederlandse ambassade. De ontwikkelingen in Frankrijk zijn gelijk aan de ontwikkelingen elders: mobiliteit en transport moeten veiliger, schoner en efficiënter. De Franse industrie heeft een serieuze omvang en kwaliteit en Nederlandse bedrijven kunnen daar uitstekend op inspelen. Als voorbeeld noem ik graag het forum Energy for Smart Mobility dat onlangs in Marseille plaatsvond. Daar was Ne-

kunnen deel uitmaken van dit cluster. Daar-

derland gastland, naast Denemarken en Duits-

naast wordt met dit instrument ook economi-

land, en dat was dankzij de groeiende samen-

sche diplomatie ingezet om handels- en in-

werking

vesteringsbelemmeringen weg te nemen.

koploperspositie die Nederland in Europa heeft

We merken dat deze meerjarige aanpak in

ingenomen op het gebied van slimme mobiliteit.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

tussen

onze

landen

en

de

Onder de oranje vlag presenteerden meerdere

omvangrijke en hoogwaardige delegaties. Tij-

‘Station F’: de grootste incubator ter wereld.

startups zichzelf - waarvan eentje in de prijzen is

dens het evenement werd nogmaals beves-

Dat ondersteunt startups in hun prille begin-

gevallen - en stond Jan van Zaanen, burge-

tigd dat Frankrijk allereerst ambitieuze plan-

stadium met onder andere kantoorruimte en

meester van Utrecht, op het podium om de am-

nen heeft, onder andere met de uitbreiding

mentorschap. Station F is een visitekaartje bij

bitieuze plannen van zijn stad toe te lichten.”

van Parijs, en dat ze daarbij graag gebruikma-

het aantrekken van (internationale) startups

ken van Nederlandse expertise in de uitvoe-

naar Frankrijk. Niet voor niets riep de Europe-

Nu we het toch over ‘smart & green’ heb-

ring. Een goed voorbeeld van deze samen-

se Commissie Parijs uit als Europese Innova-

ben. Is de circulaire economie gewoon

werking zijn Green Deals, in beide landen en

tie Hoofdstad, als opvolger van Amsterdam.

hip of is het meer?

bilateraal een groot succes. De ‘Green Deal’

Daarnaast internationaliseren Franse onderne-

“Het is absoluut meer dan gewoon hip,” zegt

is een publiek-private samenwerking om de

mingen zich steeds meer, vooral op het gebied

Schiettekatte. “Het Nederlandse kabinet, net

economie te verduurzamen, innovaties te sti-

van ‘slimme’ duurzaamheid. Engels, ‘de we-

als het Franse trouwens, maakt serieus werk

muleren en eventuele belemmerende regels

reldwijde taal van innovatie’, wordt mede dank-

van het Akkoord van Parijs voor klimaat. De

voor ondernemers onder handen te nemen.

zij de mondiale oriëntatie van Macron steeds

circulaire economie staat hierin centraal, voor

Het idee is geboren in Nederland en sinds de

meer geaccepteerd. En je merkt dan dat de

beide regeringen. Naar aanleiding van de

introductie in Frankrijk in 2016, wordt er met

taalbarrière waar veel internationale startups

door Frankrijk en Nederland gepresenteerde

enthousiasme gebruik van gemaakt. Inmid-

tegenaan lopen, verdwijnt. Macron, de ‘French

road maps én Nederlandse interesse hebben

dels wordt het ook door de EU toegepast,

startup president’ nodigt ondernemers uit de

we begin maart een evenement georgani-

onder de noemer Innovation Deal.”

hele wereld uit om Frankrijk te bezoeken en een

seerd op de Nederlandse residentie hier in

steentje bij te dragen aan het realiseren van

Parijs, specifiek gericht op circulaire econo-

Wat is er met de bijnaam ‘Startup presi-

Frankrijk als start-up natie”. Zoals de president

mie in de bebouwde omgeving. Het is wat

dent” voor Emmanuel Macron?

het zegt: ‘I want France to be a startup nation.

ons betreft een groot succes geworden, voor-

“Frankrijk wordt steeds aantrekkelijke voor

A nation that thinks and moves like a startup.’

al door de samenwerking met een Nederland-

start-ups. Het aantal incubators liegt er niet

En als Frankrijk beweegt, wil je daar als Neder-

se en een Franse circulaire organisatie en hun

om. Die komen hier bijvoorbeeld samen op

landse ondernemer bij zijn.”

Nuttige links

Président Emmanuel Macron

Blog innovatie-attaché Parijs:

nost-france.org

Op 21 maart heeft de jongste Franse president ooit een

Blog economisch netwerk:

exporteren-naar-frankrijk.org

bezoek aan Nederland gebracht. Het bezoek tekent de

Blog transport en milieu:

ienmages.wordpress.com

goede bilaterale relaties. Na een ontvangst en welkomst-

Agro:

www.agroberichtenbuitenland.nl

ceremonie door Koning Willem-Alexander, sprak Macron

Twitter:

@NLeconFR

uitgebreid met premier Rutte in het kader van de Europese Raad diezelfde week en de Europese agenda.

Interessante afzetmarkt voor Nederlandse agrofood producten Frankrijk is de grootste landbouwproducent in de EU, maar is met ruim 67 miljoen inwoners ook een grote consumentenmarkt. In 2017 exporteerde Nederland voor 8,8 miljard euro (+13%) aan agrofood naar Frankrijk, dat de derde exportbestemming is. Het Agrofoodteam in Parijs ondersteunt de Nederlandse agribusiness dat ambities heeft in Frankrijk. Dit doen ze door onder meer met marktinformatie, contactgegevens, informatie over missies/evenementen/beurzen, informatie over Franse wet- en regelgeving, advies en bemiddeling. Het Agrofoodteam is onderdeel van het mondiale netwerk van landbouwattachés.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

33

Elmar Otten en Wiemela Mangroo

Het is dichtbij en ze spreken dezelfde taal. Toch is zaken doen in België anders dan in Nederland.

Zakencultuur België

Heb geduld Banderolleren. We hadden er op de redactie nog niet eerder van gehoord, maar bij het Nederlandse Bandall maken ze er machines voor. Het gaat om het schadevrij bundelen of labelen van producten, zoals drukwerk, bosuitjes, kunststofschaaltjes met vlees of kanten-klaar-maaltijden. In het laatste voorbeeld dient het bandje dan gelijk als etiket. We zijn op bezoek bij Bandall om te praten over België, een van de honderd landen waar de banderolleermachines worden verkocht.

Verantwoordelijk voor de verkoop in België is accountmanager

je nog wel eens bij je eerste bezoek een machine verkopen, in

Benelux Erik de Roos. Hij komt al ruim tien jaar in België en heeft

België maak je dat minder vaak mee. Zeker in een familiebedrijf

bij evofenedex de training Culturele aspecten van het zaken

wordt er nog overlegd met vrouw kinderen. Als ik in België een

doen in België gevolgd. Samen met zijn collega Hans den Dik-

offerte uitbreng, ga ik ook niet gelijk de volgende dag of twee

ken, manager Communications & Marketing, accepteerde hij

dagen later nabellen, dat komt veel te opdringerig over.”

onze uitnodiging om te praten over zijn ervaringen in België.

Hans: “Een verschil dat mij is opgevallen, is dat bedrijven in België nog kasten vol catalogi hebben staan, met

Hoe is het om in België zaken te doen?

bijvoorbeeld het Handboek voor de Belgische

Erik: “Ik kom er graag, hoor. Je moet vooral

verpakkingsindustrie. Belgen kijken natuurlijk

geduld hebben. Het gaat allemaal was losser

ook op internet, maar het zegt ze niet zoveel

en niet zo snel als in Nederland. Je moet er

als een bedrijf bovenaan in Google staat.

niet van opkijken als een directeur de af-

Dan ben je vooral goed in zoekmachineopti-

spraak is vergeten of niet genoteerd heeft. Ik

malisatie. Ze kijken dus ook nog in de catalogus. Als het om e-commerce gaat, loopt België

kom in België meer familiebedrijven tegen dan in Nederland, dat is fijn zaken doen. Er zijn korte lijnen, vaak zit ik met de eindbeslisser aan tafel.

sowieso een aantal jaar achter op ons.”

Erik: “Referenties zijn heel belangrijk. Waar heb je nog

In België is het gebruikelijk om met zakenrelaties uit eten te

meer geleverd en waren die bedrijven tevreden? Dat speelt

gaan, maar in onze handel gebeurt dat toch niet zo vaak. Ik

meer dan hier.”

verkoop een machine en dan misschien een paar jaar later nog eens, ik denk dat het anders ligt als je key accounts moet on-

Hebben Belgen vooroordelen over Nederlanders?

derhouden.

“Net als wij groeien Belgen op met een bepaald beeld over het buurland. Er is wel iets van een vooroordeel dat je bij een Ne-

34

Pak je het verkopen van een banderolleermachine in

derlander duurder uit zou zijn. Wij hanteren overigens precies

België anders aan?

dezelfde prijzen als in Nederland. Maar je kunt prima zaken

Erik: “Nee, niet zo zeer. Ik neem wel meer de tijd en praat wat

doen in België hoor. Wees eerlijk en oprecht en doe niet zo

rustiger. Je kunt niet gelijk to the point komen. In Nederland kun

maar beloftes.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

Maakt het Vlaams uit?

Engels spreekt. Maar nogmaals, wij hoeven niet echt met Bel-

Hans: “Jazeker. In België spreken ze bijvoorbeeld over een om-

gische bedrijven te concurreren.”

bandingsmachine, in plaats van banderolleermachine. Op onze website moeten we dat woord dus wel zo nu en dan gebruiken

Heb je tips voor bedrijven die voor het eerst naar België

om voor Vlamingen goed vindbaar te zijn in zoekmachines.”

willen?

Erik: “In gesprekken, maar ook in offertes moet je er op letten

Erik: “Benader de markt rustig. Ga de producten die ze nu

dat je niet verkeerd begrepen wordt. Wij passen onze offertes

gebruiken niet afbranden, maar geef aan dat er ook andere

en brochures overigens niet aan op het Vlaams, maar als je als

oplossingen zijn met eigen voordelen. In het algemeen moet je

bedrijf fel moet concurreren met lokale bedrijven, kan dat best

wat minder hoog van de toren blazen. Wees tactvol!

een idee zijn.”

Verschillen Walen en Vlamingen van elkaar?

Erik: “Walen zijn nog minder dan Vlamingen geneigd om producten ‘van buiten’ te halen. Het liefst kopen ze van een ander Waals bedrijf. De zakencultuur is wat meer gesloten, er is meer hiërarchie. Als medewerker loop je niet zomaar even bij de directeur naar binnen. Tegelijk houden Walen net als Fransen van uitgebreid overleggen, maar dat gaat allemaal wat losser dan bij ons. Wij zijn wat dat betreft pragmatischer.”

Moet je Frans kunnen spreken in Wallonië?

Erik de Roos

Hans den Dikken

Erik: “Ik spreek zelf geen Frans. Als er echte interesse is in ons

accountmanager Benelux

manager Communications

product is, is er altijd wel iemand te vinden die Nederlands of

Bandall

& Marketing Bandall

De culturele aspecten van het zaken doen in België 14 juni 2018 Zaken doen in België: zo dichtbij, maar toch heel anders! www.evofenedex.nl/evenementen

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

35

Q&A

Export matters Btw bij Nederlandse levering voor Amerikaanse opdrachtgever Q

“Wij hebben een opdracht ontvangen van een

Turkije vraagt additionele oorsprongsverklaring Q

“Wij hebben het verzoek van onze Turkse klant gekregen om een exporters declaration af te ge-

Amerikaanse firma. Het betreft de binnenlandse

ven voor onze producten die in Nederland zijn geprodu-

levering van goederen, inclusief enig inbouwwerk voor

ceerd, terwijl normaal gesproken een A.TR certificaat

die Amerikaanse firma. In mijn optiek zouden wij hen

voldoende is. Zijn er misschien producten die, ongeacht

Nederlandse BTW moeten berekenen, zouden zij een

de oorsprong (preferentieel/ niet preferentieel), zo’n ver-

Nederlands btw-nummer moeten aanvragen en zouden

klaring nodig hebben bij invoer in Turkije? Geldt voor de

zij daarna de Nederlandse eindafnemer btw in rekening

bewijsvoering van zo’n verklaring hetzelfde als voor het

moeten brengen. Klopt dat?”

aanvragen van een Certificaat van Oorsprong? Nog een

A

laatste vraag, de tussenhandel heeft er problemen mee “Jullie hebben correct gefactureerd – gewoon Nederlandse

btw op de factuur. Die kan door de Amerikaanse firma worden

om ook de naam van de producent op de verklaring te vermelden. Hoe kun je hier mee omgaan?”

teruggevraagd. Aan de andere kant, het Amerikaanse bedrijf mag geen btw in rekening brengen indien de eindafnemer een Nederlands bedrijf is. Als zij vervolgens een factuur sturen naar

A

“Vanaf eind februari 2018 kan het Certificaat van Oorsprong bij export vanuit de EU naar Turkije vervangen

de Nederlandse eindafnemer zal deze inderdaad zelf de btw

worden door de zogeheten exporters declaration. Deze verkla-

moeten afdragen. Dit is de verleggingsregeling.

ring wordt vooralsnog naast het A.TR certificaat gebruikt. De Kamer van Koophandel legaliseert deze verklaring niet (omdat

A

Q

Dit zou je aan de Amerikaanse firma als volgt kunnen uitleggen:

het dan een soort van vervanging van het Certificaat van Oor-

‘...your invoice to you Dutch customer indeed should not show

sprong wordt). De verklaring mag gebruikt worden als alterna-

any VAT if your customer is a Dutch entity. The liability for VAT on

tief voor alle goederen waarvoor Turkije een certificaat van oor-

your supply will then be shifted to the Dutch Company. They will

sprong vraagt. Het maakt niet uit welke oorsprong de goederen

have to self-assess the Dutch VAT. When you issue your invoice

hebben.

you should mention the following information:

De in de verklaring genoemde oorsprong moet wel altijd de

The Dutch VAT number of the Dutch Company

juiste oorsprong zijn. Dus het uitgangspunt is inderdaad het-

Reverse charge applies according to art. 12(3) VAT Act.

zelfde als bij een certificaat van oorsprong. De Kamer van Koophandel bekrachtigt de oorsprong alleen niet.

36

You have the right to reclaim the VAT you pay to suppliers in the

Wil de tussenhandel de producent niet noemen dan kan men

Netherlands. There are two procedures. If you have a liability for

gewoon een door de Kamer van Koophandel afgegeven certi-

VAT in the Netherlands yourself, then you must register and file a

ficaat van oorsprong gebruiken. Daar staat de producent na-

VAT return. If you have no liability you can file a refund request…’”

melijk niet op.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

maak kennis met:

Verbieden van verkoop via online platforms Q

“Veel van onze distributeurs verkopen onze pro-

Alice Boonstoppel

ducten via platforms als Amazon. Dit wil ik eigen-

lijk verbieden om zo ons imago en onze presentatie te kunnen controleren. Daarnaast wil ik ook niet dat onze

Ledenadviseur Internationaal Ondernemen

distributeurs aan dergelijke platforms zelf verkopen.

Kun je dit juridisch gezien wel verbieden?”

Samen met mijn collega’s van de Ledenservice Internationaal Ondernemen beantwoord ik jaarlijks meer dan duizend vragen

A

“Verkoop door uw distributeurs via platforms als Ama-

van aangesloten leden. Soms gaat het om problemen van prak-

zon kunt u hen in principe verbieden.

tische aard, bijvoorbeeld het juiste gebruik van Incoterms. Maar

Verkoop door distributeurs aan platforms als Amazon kunt u

ook strategische vraagstukken over bijvoorbeeld marktentree

echter niet verbieden, tenzij er sprake is van een selectief distri-

komen regelmatig langs. Ook voor actuele onderwerpen als het

butiesysteem. U zou Amazon wel exclusief aan uzelf kunnen

nieuwe douanewetboek of de ontwikkelingen in Iran kunt u bij

voorbehouden (en hogere prijzen aan Amazon vragen), waar-

ons terecht.

door u distributeurs weghoudt.”

Neem gerust contact met me op om uw vraag voor te leggen!

Training Certificaten van Oorsprong, EUR.1 en factuurverklaringen

Contactinformatie

28 juni 2018 • Utrecht

+31 (0)79 346 73 46

Deze training is op meerdere data en locaties te volgen.

ledenservice-io@evofenedex.nl

evofenedex

www.evofenedex.nl/opleidingen

Workshop online verkopen over de grens 24 mei 2018 • Nuland Ontdek in één middag hoe je internationale e-commerce optimaal inpast in je businessplan. www.evofenedex.nl/evenementen

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

37

agenda Mei di 08

Leveranciersverklaringen

di 08

Masterclass vrachtbrief CMR

wo 09

Workshop • Eindhoven

Masterclass • Utrecht

vr 25

Documenten bij export

do 31

Transfer Pricing voor het MKB

Cursus • Alkmaar

Documenten bij export Cursus • Garderen

di 15

Btw in de logistiek en internationale handel

vr 18

Basisopleiding Declarant

di 22

Export van A t/m Z

wo 23

Indeling douanetarief

do 24

Export Sales for Young Professionals

Basisopleiding • Utrecht

Opleiding • Eindhoven

Cursus • Zoetermeer

Workshop • Zoetermeer

Cursus • Zoetermeer

Workshop • Rotterdam

Juni vr 01

Export Manager

di 05

Elektronische douaneaangifte

wo 06

Export van A t/m Z

do 07

Cursus • Utrecht

Cursus • Zoetermeer

Cursus • Garderen

Export Control & Sanctiebeleid Training • Zoetermeer Kun je nog zakendoen en compliant zijn? Laat je in een dag inspireren over het optimaliseren van complianceprocessen. Onze experts geven je het gereedschap

do 24

Online verkopen over de grens

om zelf aan de slag te gaan met het verder opzetten

Evenement • Den Bosch

van procedures met betrekking tot exportcontrole en sanctiebeleid.

38

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

di 12

Documenten bij export Cursus • Utrecht

Dag van de Export Binnendienst 2018

do 21

Evenement • Tiel Laat je als exportbinnendienstprofessional in één dag bijpraten over actuele vakontwikkelingen. Tijdens

di 12

di 12

Verdieping in de BTW en internationaal

de verdiepende workshops heb je de mogelijkheid

ondernemen

inhoudelijk te sparren over lastige vraagstukken

Training • Nijkerk

rondom de exportprocessen.

Contracten met agent/importeur in het buitenland

wo 27

Incoterms 2010

do 28

Certificaten van Oorsprong, EUR.1 en

Training • Rotterdam

Training • Rosmalen

wo 13

Samenspel Sales & Shipping

factuurverklaringen Training • Eindhoven

Training • Utrecht Een goed samenspel tussen ‘sales’ en ‘shipping’ is onmisbaar binnen een succesvolle exportorganisatie. Doe samen met je collega mee en kom tot een optimale balans tussen efficiënt en klantgericht denken en handelen.

i

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.evofenedex.nl/opleidingen Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

do 14

Het Sales Contract en de Letter of Credit

do 14

ATA Carnet

do 14

Workshop • Utrecht

Training • Zwolle

De culturele uitdagingen van het zakendoen in België Evenement • Zoetermeer Anticipeer op de Belgische manier van zakendoen en verhoog uw rendement! Tijdens dit evenement geven wij je inzicht in het commerciële, zakelijke proces en besluitvorming in België.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

39

vreemde zaken

Elmar Otten

De slimme stad Onder de noemer Smart City verkoopt Munisense slimme meet- en regelsystemen, die het leven in de stad prettiger, veiliger, gezonder en duurzamer maken.

Mede-eigenaar en directeur George Boersma praat ons bij.

In Stockholm hebben jullie meegewerkt aan

Hoe verkoop je zoiets?

intelligente straatverlichting. Hoe zit dat?

Onze klanten zijn (semi-)overheden; provincies,

Munisense

“Stockholm stuurt al enkele jaren de openbare

gemeenten, waterschappen maar ook scholen,

Opgericht: 2008

verlichting aan via ons systeem Insightnow.

drinkwaterbedrijven, horeca, evenementenorga-

Hoofdkantoor: Leiden

Hiermee kun je de verlichting direct op lokale

nisaties, (middel-)grote ondernemingen en zelfs

Aantal werknemers wereldwijd: 18

omstandigheden, zoals de weersgesteldheid,

bewonersverenigingen.

Voornaamste exportproduct:

verkeersdrukte en panieksituaties, laten reage-

Wij hebben wereldwijd een groeiend netwerk

geluidsmeter

ren. Dit bespaart tot 80% energie, beperkt

van internationale distributeurs, die lokaal onze

Voornaamste exportlanden:

lichtvervuiling tot een minimum, verhoogt de

producten promoten, verkopen en er service op

België, Israël en Finland

veiligheid op straat en zorgt er voor dat storin-

verlenen. Uiteraard krijgen zij uitgebreide techni-

Exportomzet: 16%

gen direct worden gemeld.”

sche training en ondersteuning vanuit ons kan-

Website: www.munisense.nl

toor in Leiden.

Wat is Insightnow?

Het is de verzamelnaam voor onze diensten

Noem nog eens wat voorbeeldprojecten.

en producten. Het bestaat uit een internetplat-

In Nederland verlangt de GGD dat kindercentra

form, waar wij alle gemeten data verzamelen,

de CO2-concentratie in diverse verblijfsruimten

opslaan, bewerken en presenteren. Daarnaast

monitoren en bijhouden in een gedetailleerd log-

is er het netwerk met apparatuur op locatie,

boek. Wij ontwikkelden hiervoor draadloze

waarmee wordt gemeten en geregeld. We ge-

meetsystemen die parameters van het binnen-

bruiken mobiel internet en compacte appara-

klimaat, zoals temperatuur, luchtvochtigheid en

tuur op batterijen of zonne-energie, zodat het

CO2-concentraties in alle ruimten voortdurend

overal inzetbaar is.

monitoren én automatisch vastleggen.

Welke trends zie je op het gebied van openba-

Een ander voorbeeld is de stad Leuven. Die

re verlichting?

zocht een manier om gehoorschade bij bezoe-

De focus op het gebied van openbare verlich-

kers en personeel, alsook geluidsoverlast voor

ting lag jarenlang op energiebesparing (reduc-

omwonenden terug te dringen. Via de horeca-

tie van CO2) maar tegenwoordig zien wij een

vergunning zijn clubs en kroegen die luidere

verschuiving naar beleving en veiligheid. Het

muziek willen spelen verplicht om met ons Ho-

verlichtingssysteem moet dynamisch reage-

recasense-systeem de geluidsbelasting te mo-

ren op lokale omstandigheden, zodat licht op

nitoren. De gemeente en omwonenden kunnen

maat wordt geleverd.

zo live meekijken of de geluidsniveaus binnen de vergunde waarden blijven.

40

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

expats

Esther Riphagen

Standplaats

Beijing Hoe is het om in het buitenland te wonen en werken? Globe magazine vroeg het Thera Rohling, die in 2006 naar China trok.

Waarom ben je naar China verhuisd?

Heeft het verblijf in het buitenland je ver-

Door mijn studie (Sinologie) is het altijd erg

anderd?

voor de hand liggend geweest om naar China

Ik realiseer me nu veel meer hoe goed alles in

te gaan. Ik red me hier makkelijk en heb snel

Nederland is geregeld. In China moet je veel

aansluiting bij Chinezen omdat ik de taal

meer zelf regelen, zelf bouwen, zelf bereiken.

spreek. China is dan dus eigenlijk niet meer

Maar als het dan lukt, is de voldoening ook

zo heel ver weg!

veel groter.

De eerste keer dat ik serieus in China ging

Ik ben ook trotser op ons land geworden. In het

wonen was in 2006 toen ik in Shenzhen voor

buitenland wordt vol bewondering naar onze

een Nederlands bedrijf als operations director

tuinbouwsector gekeken. Er is geen ander land

ging werken. Voor mijn huidige werkgever

dat aan onze kennis en kunde kan tippen.

Priva wissel ik Beijing sinds 2011 een beetje af met De Lier. Beijing is echt een grote stad:

Heb je veel contact met de ‘locals’?

dat kennen wij niet in Nederland. Het is druk

De tuinbouwsector in China is een klein we-

en afstanden zijn enorm, dus daardoor is het

reldje. Hoe langer je rondloopt, hoe meer

een stuk ingewikkelder om dingen te onder-

Chinezen jou kennen. Je wordt snel in zo’n

nemen.

wereldje opgenomen. Als maatschappij is

Beijing

China echter snel aan het moderniseren en ik Wat is het grootste verschil qua zaken-

merk dat contacten ook tussen Chinezen on-

cultuur?

derling daardoor wat ‘koeler’ worden.

Chinese klanten zijn extreem veeleisend en haast schaamteloos in hun verwachtingen

Wat ga je missen als je weer in Nederland

rond het niveau van dienstverlening. Zonder

woont?

Thera Rohling

blikken of blozen wordt er om dingen ge-

Mijn collega’s! Maar ook de spontaniteit en flexi-

Bedrijf: Priva

vraagd die ver buiten het ‘normale’ vallen.

biliteit van de Chinezen. Soms is het lastig om

Functie: M anaging director Asia

Mocht je als buitenlands bedrijf echter flexibel

hier iets te plannen maar aan de andere kant kun

Standplaats: Beijing

genoeg zijn om daar in mee te kunnen bewe-

je in ‘in the spur of the moment’ vaak ook iets

gen, dan heb je ook echt wel een enorm te-

leuks regelen of met iemand afspreken. Ik hoop

vreden klant.

dat naar Nederland te kunnen exporteren! globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

41

komend nummer In het juninummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Btw in de praktijk

online

Incoterms: c-termen

Brazilië: douane en logistiek

www.evofenedex.nl Hét startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

@

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op

voor internationaal ondernemen.

nemen.

Facebook.

evofenedex is dé vereniging voor bedrij-

Postadres

Contact

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

Opleidingen en trainingen

naal. Van een veiliger en efficiënter ma-

2718 SG Zoetermeer

opleidingen-io@evofenedex.nl

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

+31 (0)79 346 69 90

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Bedrijfsjuristen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2018

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markt- en klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien.

Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal