globe Magazine - jul/aug 2018

magazine voor internationaal ondernemen

Cosmeticahuis Oolaboo p.10

“ Europa is voor ons nog groot genoeg.� nr 433 jul - aug 2018

16 Toch geen files na brexit?

VK zet goede stap richting ontlasten grensovergangen.

24 Vaarwel, Teheran?

Amerikaanse sancties bedreigen Nederlandse handel met Iran.

34 Btw-actieplan 2022 Het Europese btw-stelsel gaat vanaf 2019 flink op de schop.

MELD JE AAN WWW.EXPORTEVENT.NL

Nationaal Export Event

3 oktober 2018 ‘s-Hertogenbosch

Het event voor iedereen die internationaal zaken doet Deze dag draait om netwerken en succesvol

Traditiegetrouw sluiten we de dag af met de

exporteren. Er is een boeiend dagprogramma

netwerkborrel ‘Internationaal Ondernemen’. Dit is

met vooraanstaande sprekers, workshops en

hét moment om na te praten met collega-exporteurs

huiskamergesprekken over actuele thema’s. Op het

en specialisten die u tijdens de netwerklunch en de

Nationaal Export Event komen startende en ervaren

huiskamergesprekken of workshops heeft ontmoet.

exporteurs samen voor inspiratie én netwerken op

Dit event wordt georganiseerd in samenwerking met

het gebied van internationaal zakendoen. Investeer in

ING en RVO.

internationaal succes en kom ook!

Data en locatie 3 oktober 2018 - 1931 Congrescentrum ‘s-Hertogenbosch

www.exportevent.nl

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Jeroen en Richard Wilmink CEO's Oolaboo Cosmetica

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Esther Riphagen Rob Zomer Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Alicia Zwanikken, Anneke Huybens, Charles van den Berg, Diederik Beutener, Dirk Jan Kop, Hein Schotsman, Ivo van der Bent, Jeroen Luchtenberg, Jop Kiewiet , Loes Janson, Peter Teunisse, Sebastiaan Bennink en Yoan Chung.

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100

globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Foto: Ivo van der Bent

Druk Veenman+, Rotterdam

“Als je een goede distributeur binnenhaalt, ontstaat er vaak een sneeuwbaleffect. Andere distributeurs zien het succes en willen dan ook met je in zee.”

Lees het interview op pagina 10.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

3

Vertrouwen verzekerd.

Waar gehandeld wordt is Atradius.

Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd.

Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend.

Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen.

Grijp uw kans en ontdek meer.

Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

voorwoord

US-exit Halverwege 2018 en anderhalf jaar in het presidentschap van Donald Trump is de boodschap ook voor de meest optimistische toeschouwer duidelijk. In goed Engels een Amerikaanse ‘Alleingang’ van wereldformaat. Je zou ook kunnen zeggen een brexit in het kwadraat.

Onder Trumps ‘regie’ hebben de Verenigde

Mexico en Canada niet ook extra mogelijkhe-

Staten zich teruggetrokken uit het klimaatak-

den, als de VS moeilijk blijft doen?

koord, negeert het land WTO-regels, confron-

Mij doet de hele situatie vooral denken aan

teert het bondgenoten met importheffingen, is er een snoeiharde immigratiebeperking doorgevoerd en ga zomaar door. Dit alles ondoordacht en zonder plan B. Macht gaat boven samenwerken en korte termijn boven lange termijn. Het aloude adagium dat je (aanvankelijk) alleen misschien sneller gaat maar dat je samen verder komt, lijkt aan Trump niet besteed.

“ Bij een groeiende wereldhandel zijn er altijd kansen te vinden.”

wat ik jaren geleden van mijn professor Internationale Economische Betrekkingen meekreeg. De wereld financiert al jaren het Amerikaanse feestje (de handels-, betalingsbalans, begrotingstekorten en de uiteindelijke staatsschuld zijn enorm). Nu ze hun eigen feestje willen organiseren, moeten ze er ook maar zelf voor betalen. America first!

Onbetaalbaar in de goede zin van het woord

De EU heeft een eigen strategie nodig; tegen-

is onze jarenlange vaste columnist van globe

sturen, zoals het in het Iran-dossier doet,

magazine en senior economist bij ABN

heeft weinig zin. Geen bedrijf wil het risico van

AMRO, Hein Schotsman. Hij neemt in dit

VS-sancties lopen en je bank al helemaal niet.

nummer afscheid met zijn laatste (exit)co-

Dit achterhoedegevecht wordt in een helder

lumn. In mei 2015 schreef hij: “Geen nieuws is

artikel in deze editie zeer goed beschreven.

goed nieuws. Eigenlijk [kende Nederland] al-

Ook als individueel internationaal opererend

weer een lange periode waarin goed nieuws

bedrijf zal u uw strategie moeten aanpassen

domineerde en die nu misschien met Trump

aan de schuivende geopolitieke verhoudin-

ten einde komt.” Zijn column in ieder geval

gen. Binnen de VS zelf is het vaak prima za-

wel. We danken hem zeer en verwelkomen

ken doen, reden om wellicht eens na te den-

zijn opvolger een volgende keer!

ken over vestigingen, productielocaties en de supply chain.

Bij een groeiende wereldhandel zijn er altijd nieuwe mogelijkheden te vinden. Misschien wel verrassend dicht bij huis, in Europa. En wat als we onze groeipotentie in Azië meer aandacht zouden geven? Niet alleen China en India blijven groeien, maar ook andere landen in Zuid-Oost-Azië, zoals Vietnam en Indone-

Bart Jan Koopman

sië kennen goede vooruitzichten. En leveren

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

5

inhoudsopgave

10 Voorwoord 05 US-exit

Column 09 Komen en gaan

Ervaring

Grenzeloze schoonheid Op zoek naar nieuwe markten besloot cosmeticahuis Oolaboo een SIB-traject te volgen. Het Verenigd Koninkrijk kwam als meest belovende markt uit de bus.

10 Grenzeloze schoonheid

Verkenningen 16 Brexit en beperking grensfiles 18 Canada: 1 jaar CETA 24 Sancties Iran 28 Kazachstan

Expertise 20 Naar een nieuwe dual-use-verordening 22 Le code civil 32 De verwarrende c-termen 34 Btw-actieplan 2022

24

Elke maand 08 Kort 15 Vreemde Zaken: de Heimweewinkel 37 Expats: standplaats Londen 38 Export Matters: Q&A 40 Agenda 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Iran Komt er voor ondernemers een eind aan het avontuur in Iran, nu de Amerikaanse sancties weer van kracht zijn? Of biedt de EU bescherming?

34

Btw-actieplan 2022 De EU gaat het Europese btw-stelsel vanaf komend jaar ingrijpend wijzigen. De nieuwe regels gaan iedere internationaal actieve ondernemer aan.

Brexit Het VK wil toetreden tot de Overeenkomst gemeenschappelijk douanevervoer. Het is een eerste stap op files aan de grens te beperken.

16 32

Incoterms IncotermsÂŽ is stof die lastig onder de knie te krijgen is. De C-termen maken het net nog wat moeilijker.

Globe magazine duikt in de materie.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

7

kort nieuws

kort Nederland verdient 23 miljard aan export naar VK De handel met het Verenigd

van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De ex-

Koninkrijk leverde Nederland

portverdiensten zijn voor ruim 45 procent afkomstig uit de export

22,7 miljard euro op in 2017,

van goederen van Nederlandse makelij en voor 42 procent uit

wat neerkomt op 3,1 procent

diensten. Het restant betreft wederuitvoer.

van het Nederlandse bbp. In

Het is met name de groothandel die verdient aan de export naar

2015 en 2016 was dit 3,2

het VK (3,8 miljard euro). Ook holdings en managementadvies-

procent. Met de export naar

bureaus, opslag en dienstverlening voor vervoer, uitzendbu-

het VK waren 218 duizend

reaus, arbeidsbemiddeling en landbouw wisten een miljard euro

Nederlandse banen gemoeid. Dit meldt het CBS op basis van

of meer te verdienen. De export naar het VK is zeer winstgevend:

onderzoek naar de toegevoegde waarde van export in opdracht

alleen aan Duitsland verdient Nederland meer. Bron: cbs.nl

€

China verlaagt importtarieven China gaat de importtarieven

De maatregel is onderdeel van een breder pakket dat het voor

voor bijna vijftienhonderd con-

buitenlandse bedrijven aantrekkelijker moet maken om goederen

sumentenproducten

te verkopen in China. De verlaging gaat in op 1 juli.

verla-

gen. Het gemiddelde import-

In maart zegde de Chinese overheid ook toe om beter om te

tarief op deze producten zakt

gaan met het intellectueel eigendom van buitenlandse partijen.

van 15,7 procent naar 6,9

Europese bedrijven worden in China namelijk gedwongen het ei-

procent, aldus het Chinese

gendom of gebruiksrecht van hun technologie af te staan aan

ministerie van Financiën. De

Chinese bedrijven of joint ventures, aldus EU-commissaris Cecilia

importbelasting op bijvoorbeeld wasmachines en koelkasten zakt

Malmström (Handel). Malmström kondigde begin juni aan dat de

van 20,5 procent naar 8 procent. Ook schoeisel en fitnessproduc-

EU hierover een zaak wil starten bij de Wereldhandelsorganisatie

ten krijgen een gunstiger tarief: 7,1 procent in plaats van 15,9.

(WTO). Bron: nu.nl

Ongeremde globalisering voorbij

8

Vorig jaar daalden de buiten-

het hardst: van 172 miljard dollar in 2016 naar 23 miljard dollar

landse investeringen door

vorig jaar.

bedrijven wereldwijd met 23

In de VS liepen investeringen vorig jaar terug met 40 procent.

procent. De totale som zakte

Dat zou niet alleen komen door een strengere ‘screening’ van

van 1870 miljard in 2016

de Amerikaanse overheid, maar ook door China zelf. Voor mil-

naar 1430 miljard in 2017.

jardeninvesteringen in buitenland hebben Chinese bedrijven

Sinds de crisis in 2008 is die

toestemming van Peking nodig.

daling niet zo sterk geweest.

Ook de geopolitieke onzekerheid door bijvoorbeeld brexit en

De cijfers komen uit het World Investment Report van Unctad,

de Amerikaanse sancties tegen Iran schrikken investeerders af.

het handels- en ontwikkelingsbureau van de Verenigde Naties.

Het rapport laat zien dat de tijden van ongeremde globalisering

De investeringen door Nederland in het buitenland kelderden

wel eens voorbij kunnen zijn. Bron: trouw.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

column

Hein Schotsman

Komen en gaan In de periode voor de kredietcrisis heb ik veel speeches geschreven voor bestuurders van ABN AMRO. Vaak stond aandeelhouderswaarde centraal. Het was de tijd waarin de geest van het neo-liberalisme door de bestuurskamers van banken waaide.

Winstmaximalisatie was de manier om een zo

cent boek over snoepfabrikant Mars van Bruno

hoog mogelijke beurskoers en dus aandeel-

Roche and Jay Jakub, getiteld Completing Ca-

houderswaarde te realiseren. De angst dat te-

pitalism. Bij Mars is door wetenschappers ge-

leurgestelde aandeelhouders een overname zouden afdwingen, zat diep; dieper dan de vrees dat werknemers of klanten zouden afhaken. Er was geen betere bescherming dan je bedrijf zo duur mogelijk te maken. Bovendien hoefde je met tevreden aandeelhouders niet te

“ Wat is de waarde van gemotiveerde medewerkers?”

werkt aan een bestuursmodel dat ook kijkt naar baten en kosten waar geen prijskaartje aan zit.

Dus niet alleen de klassieke v+w berekenen, maar ook meten wat de waarde is van gemotiveerde medewerkers, tevreden leveranciers en een schoner milieu. De auteurs zijn ervan over-

vrezen voor je baan en was het een prikkel om

tuigd dat hun voorstellen veel verder kunnen

goede producten te maken. Iedereen blij dus.

reiken dan Mars.

Winstmaximalisatie als vanzelfsprekend doel:

Een sprekend voorbeeld is hoe de investering

het klonk logisch, maar toch schuurde het, ook

in een betere relatie met cacao-leveranciers tot

bij ‘gelovige’ bestuurders. Ging het bijvoor-

meetbare voordelen leidt voor beide partijen.

beeld over korte- of langetermijnresultaten en

Conclusie van de auteurs: “If you don’t chase

kon je zonder bijwerkingen elk kwartaal betere

the money, the money will find you.”

winstcijfers ophoesten?

Deze verschuiving in denken maakt mij, en ho-

Niet dus, leerde de kredietcrisis. Eenzijdige ge-

pelijk ook u, vrolijk. Het stimuleert mensen die

richtheid op kortetermijnwinst had geleid tot

geloven in een betere wereld. En het werkt ook

veronachtzaming van risico’s door banken. En

voor het andere deel van de mensheid want,

dat geldt niet alleen voor banken. Het leidt bij

zoals gezegd, if you don’t chase the money,

bedrijven in het algemeen tot onvoldoende aan-

enzovoort.

dacht voor relaties met andere stakeholders en

Met een gerust hart neem ik daarom op deze

zo tot aantasting van het eigen-bedrijfsbelang

Econoom Hein Schotsman

plek afscheid van u. Met plezier heb ik weinig

op lange termijn.

schreef jarenlang mooie columns

over export en veel over persoonlijke fascina-

De kredietcrisis heeft louterend gewerkt. Ik heb

voor globe magazine. Met deze

ties geschreven. In de overtuiging dat er een tijd

bijvoorbeeld bij mijn werkgever een draai ge-

aflevering neemt hij afscheid.

is voor aandeelhouderswaarde en een tijd voor

zien van ‘de aandeelhouder centraal’ naar ‘de

echte waarde; en dat er ook voor een bankbe-

klant centraal’. Een schot in de roos is een re-

diende een tijd van komen en van gaan is. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

9

Op zoek naar nieuwe markten besloten Jeroen en Richard Wilmink een SIB-traject te volgen. Het Verenigd Koninkrijk kwam als meest belovende markt uit de bus.

10

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Elmar Otten Ivo van der Bent

Cosmeticahuis Oolaboo

Grenzeloze schoonheid Oolaboo is een jong cosmeticahuis dat in een klein tiental landen actief is.

Oprichters en broers Jeroen en Richard Wilmink willen de buitenlandse operatie graag uitbreiden, maar welk landen komen daarvoor het meest in aanmerking? Ze zochten het uit middels een SIB-traject bij evofenedex.

Schoonheid komt van binnenuit. Dat motto

in West-Europa maar ook in Australië en

neemt het in 2011 opgerichte cosmeticahuis

Nieuw-Zeeland. De naam Oolaboo doet ook

vrij letterlijk, want in het assortiment zijn naast

wat Australisch aan, maar is in de auto be-

producten voor haar, huid en tanden bijvoor-

dacht, onderweg naar het laboratorium in

beeld ook voedingssupplementen, theesoorten

België. Daar komt dan ook de lettergreep ‘lab’

en geurkaarsen te vinden. De term ‘cosmeti-

in de naam vandaan. “Ons producten zijn alle-

cahuis’ knelt dan ook wat. Je kunt Oolaboo

maal wetenschappelijk onderbouwd”, zegt

beter zien als lifestylemerk, legt mede-oprichter

Jeroen. “Dat wilden we in de naam laten te-

Jeroen Wilmink uit. Daarbij passen alleen de

rugkomen. De o’s zitten er in vanwege de in-

allerbeste ingrediënten: wat niet veilig genoeg is

ternationale klank en de symmetrie. In ons

om in je mond te stoppen, moet je ook niet

logo zijn ze geschakeld om de koppeling tus-

voor je huid en haar gebruiken.

sen innerlijk en uiterlijk te laten zien. Teveel

De producten worden verkocht via kappers,

producten gaan alleen over de buitenkant,

schoonheidsinstituten, spa’s, hotels en sinds

maar schoonheid komt letterlijk van binnen.”

kort ook via de eigen webshop. De webshop betekent direct contact met de consument,

Buitenland

wat Oolaboo waardevolle informatie oplevert.

Dat Oolaboo zo snel een aantal landen kon

De lijn voor mondverzorging verkoopt het be-

openen, kwam door een Duitse distributeur.

drijf via tandartspraktijken.

Jeroen: “Als je een goede distributeur binnen-

Dat alles intussen in negen landen, met name

haalt, ontstaat er vaak een sneeuwbaleffect.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

11

Dat gebeurde ook toen een Duitse distributeur van een bestaand merk met Oolaboo begon. Andere distributeurs van dat merk zagen dat en wilden ook met ons in zee. Voor ons was dat perfect.”

Nieuwe distributeurs betekenen groei voor Oolaboo, wat niet wil zeggen dat ze zomaar in ieder land dat zich aandient van start gaan. “We hebben besloten in Noord-Amerika voorlopig niet te starten”, zegt Jeroen. “Je moet dan echt flink investeren in andere ingrediënten, je krijgt te maken met productaansprakelijkheid. We zijn nog een jong bedrijf en in Europa valt voor ons de komende jaren nog genoeg te doen."

Productontwikkeling Oolaboo laat een Belgisch laboratorium de productformules ontwikkelen. De productie is uitbesteed aan verschillende contractmanufacturers. Richard: “Wij zijn goed in het bedenken en vermarkten van succesvolle producten. Dus als we een bepaald idee hebben, bijvoorbeeld voor een product met groenethee-extracten, dan gaan we daarmee naar

“‘ We zijn een jong bedrijf en in Europa valt voorlopig voldoende te doen.” het lab, die dat vertaalt naar een formule. We inspireren elkaar. Zij kennen natuurlijk de nieuwe productontwikkelingen en begrijpen het ‘dna’ van Oolaboo. Samen ontwikkelen we samples, waar we salons en consumenten hun mening over laten geven.

Jeroen: “Maar we ontwikkelen nooit vanuit een kostprijseis. We zeggen niet: doe ons een shampoo voor tien euro per kilo. We gaan primair voor kwaliteit, de prijscalculatie komt daarna. Dat kan dus betekenen dat de consumentenprijs voor een shampoo veertig euro

12

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

is. Dan heb je wel een fantastisch product

expertise en historie. Wij creëren de corporate

met een geweldig verhaal.”

identity, bepalen de marketing en online strategie. De distributeur moet dit met zijn ver-

Nieuwe horizon

koop en educatieteam succesvol in de markt

Om hun logistiek door te laten lichten, zocht

zetten. Het traject loopt op dit moment nog,

Oolaboo contact met evofenedex. Het cos-

we zijn zeer benieuwd wat er uit komt.”

meticahuis heeft vaak te maken met gevaarlij-

Natuurlijk zoeken de broers ook voortdurend

ke stoffen: alcohol in parfum, drijfgassen in

zelf naar distributeurs. Richard: “Je presen-

spuitbussen, waterstofperoxide in haarverf.

teert overal het merk en probeert interesse te

Welke verpakkingseisen gelden er dan, welke documenten zijn nodig?

In hun zoektocht naar nieuwe markten besloten de twee broers gebruik te maken van een SIB-coachingstraject, opnieuw bij evofenedex. Oolaboo kreeg de ervaren coach Eric Oving toegewezen. “Met hem hebben we een aantal intakegesprekken gedaan om onze wensen en behoeften helder te krijgen. Welke landen passen bij ons concept en de plussen en minnen van de onderneming? Omdat we

“ Iedereen die met ons merk in aanraking komt is een brand ambassador.”

wekken. Het aardige is dat als een distributeur succesvol is met ons merk, anderen zich vaak spontaan melden. Dankzij social media gaat dat makkelijker dan vroeger.”

Jeroen: “Onlangs zijn we zelfs benaderd door een partij uit Taiwan, die op zoek was naar een luxe cosmeticamerk. Die hebben daar onderzoek gedaan en kwamen bij ons uit. Kijk, dan weet je dat je op de goede weg bent. In tegenstelling voor de V.S. hoeven we voor Azië weinig aan onze werkwijze te veranderen.”

reeds aan de regelgeving en producteisen van de Europese Unie voldoen, wilden we ons

Social media

in eerste instantie tot dit gebied beperken.

Merkbewustheid is voor een bedrijf als

Binnen de EU liggen tal van fantastische lan-

Oolaboo zeer belangrijk, niet alleen onder re-

den waar we nu nog geen activiteiten ont-

sellers maar ook bij de consument zelf. Wat

plooien.”

dat betreft was de wereld vroeger eenvoudiger,

Met name het Verenigd Koninkrijk bleek voor

aldus Jeroen. “Je zorgde dat je in de vakbla-

Oolaboo interessant. Jeroen: “Het is een

den stond en op beurzen aanwezig was en dat

competitief land, maar met veel potentieel.

was het grotendeels wel. Nu, in het tijdperk

We gaan er graag de uitdaging aan. Natuurlijk

van de social media, moet je een duidelijke

vroegen we ons af in hoeverre de brexit in-

aanpak hebben en op zoek gaan naar influen-

vloed zou hebben op een distributeur om met

cers. Met onze webshop erbij is dat alleen

een nieuw merk te starten. Wij denken dat dit

maar belangrijker geworden. Wij werken niet

nagenoeg niets uitmaakt.”

met de grote vloggers en bloggers, die betaald krijgen om vandaag over merk A te praten en

Distributeurs

morgen over merk B. Wij zijn een high end li-

Om te voorkomen dat het SIB-coachingtra-

festylemerk en een familiebedrijf. Voor ons zijn

ject zou eindigen met een rapport dat vervol-

authenticiteit en geloofwaardigheid uiterst be-

gens in een la verdwijnt, wilde Oolaboo ook

langrijk. We hebben nu drie dames gevonden

gebruik maken van een vervolgtraject om in

die perfect bij Oolaboo passen. Een internatio-

het Verenigd Koninkrijk geschikte distribu-

nale volleybalster, een balletdanseres en een

teurs te vinden. Richard legt uit dat dat nog

schrijfster-regisseur. Mensen met wie consu-

niet zo makkelijk is. “Je werkt jarenlang aan

menten zich identificeren en die een interes-

het uitbouwen van je merk en de filosofie die

sant verhaal te vertellen hebben.”

daar bij past. We zijn een lifestylemerk met

“Uiteindelijk zien we iedereen die met ons merk

een breed palet aan producten, allemaal on-

in aanraking komt als brand ambassador,” vult

der dezelfde naam. Een distributeur moet een

Richard aan. “Als je vanuit je overtuiging en

profiel hebben dat daar bij past, met de juiste

hart verkoopt, bereik je zoveel meer.” globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

13

Trainers

we drie trainers full-time in dienst. Die trainen

In de wereld van de verzorgingsproducten is

hier in Zutphen tussen de 25 en 75 cursisten

Maar ook gebruik van de SIB-subsi-

er een belangrijke trend naar natuurlijke ingre-

per week. Dan doen we ook nog in-huis-trai-

dieregeling

diënten zichtbaar. “’Vegan’ is bijvoorbeeld een

ningen in de salons. Ook in het buitenland zijn

MKB-bedrijven die nog niet of nauwe-

trend”, zegt Richard. “En mensen willen ge-

trainers voor ons actief. Eens in de twee jaar

lijks exporteren kunnen gebruik maken

personifieerde cosmetica. Als je een boven-

doen we een inspiratieweek voor onze distri-

van de subsidieregeling Starters Interna-

buteurs en hun klanten. Dit jaar zijn we naar

tional Business (SIB). Dit is een initiatief

Rhodos geweest.”

van het ministerie van Buitenlandse Za-

“ Eigen winkels passen niet bij onze aanpak.”

ken, waarbij bedrijven in samenwerking Toekomst

met evofenedex geholpen worden met

“Over vijf jaar willen we een stevige positie in

het aanboren of verder ontwikkelen van

Europa hebben staan”, vervolg Richard.

buitenlandse markten. Er wordt onder-

“Mensen moeten dan helder kunnen aange-

scheid gemaakt in drie verschillende

ven wat Oolaboo is en waar het merk voor

SIB-vouchers, de SIB-coachingsvou-

gemiddeld bedrag voor een crème neerlegt,

staat.” Op de vraag of daar eigen winkels bij

cher, de SIB-kennisvoucher en de

mag je verwachten dat die ook echt voor jouw

horen antwoorden de broers met een stellig

SIB-missievoucher. De subsidie kan

huidtype is bedoeld.”

‘nee’. Richard: “Dat hebben we in het verleden

hierbij

Richard: “De specialist speelt daarin een be-

wel eens geprobeerd. We geloven sterk in het

Interesse? Kijk voor meer informatie op

langrijke rol, die is en blijft een autoriteit. Om

werken via resellers. Ons concept en portfolio

specialisten van kennis te voorzien hebben

is klaar, nu moeten we vol Europa in.”

14

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

oplopen

tot

2400

www.evofenedex.nl/sib.

euro.

vreemde zaken

Elmar Otten

De heimweewinkel Met een naam als Dutch Expat Shop en 25.000 Nederlandse en Belgische producten zou je verwachten dat de webshop een onlineversie van de ‘heimweewinkel’ is. Toch blijken de meeste klanten juist geen Nederlanders of Belgen te zijn. Eigenaar Mark Nooijen legt het uit.

Dutchexpatshop

Klopt het etiket ‘heimweewinkel’ voor

(bijvoorbeeld Europa, Amerika en Canada) kun-

jullie webshop?

nen we binnen één dag. Diepvriespakketten

“Ongeveer een kwart van onze klanten be-

met bijvoorbeeld frikandellen en bitterballen le-

Hoofdkantoor: Aarle-Rixtel

staat uit Nederlanders en Belgen, die in het

veren we alleen binnen de EU. Via track & trace

Aantal werknemers: 2

buitenland wonen maar die de typisch Neder-

kan de klant het pakket in de gaten houden en

Voornaamste exportlanden:

landse of Belgische producten missen. Voor

precies zien wanneer het aankomt.”

VS, VK en Frankrijk Exportomzet: € 1.500.000

hen zijn we een heimweewinkel. Maar ongeveer 75% van onze klanten heeft juist een an-

Is het niet lastig om alle importregels bij

dere nationaliteit. Het zijn mensen die in Ne-

te houden?

derland of België hebben gewoond voor werk

“Ik heb zelf in verschillende landen gewoond

of studie of hier tijdens een vakantie in aanra-

en International Trade Law gestudeerd in

king zijn gekomen met producten als kaas,

Zweden. Daar heb ik geleerd wat wel en wat

hagelslag, wafels en speciaalbieren.”

niet mag en welke documenten vereist zijn.

Website: Dutchexpatshop.com

Producten die verboden zijn worden niet opHoe bereiken jullie deze doelgroep?

gestuurd maar terugbetaald aan de klant. Per

“Dat doen we via Google Adwords, Face-

land is dit verschillend, maar over het alge-

book, Twitter, Google+ en directe adverten-

meen zijn de regels buiten de Europese Unie

ties via websites. We sponsoren ook evene-

bijna overal hetzelfde. Zo verzenden wij dus

menten. Zo hebben wij bijvoorbeeld eens het

geen diepvries, vleeswaren en spuitbussen

grootste hockeytoernooi voor Nederlanders in

buiten de Europese Unie, omdat deze op een

Azië gesponsord.”

speciale manier ingeklaard moeten worden bij de douane. Voor een particuliere klant zouden

Hoe zit de distributie in elkaar?

de kosten dan te hoog oplopen.”

“Wij houden zelf nauwelijks voorraden aan. Als een klant vandaag bestelt, krijgen we morgen

Wat verkoop je eigenlijk het meest?

de producten geleverd door Delhaize en Jumbo

“De best lopende artikelen zijn De Ruijter-ha-

en diezelfde dag gaan ze al naar het buitenland.

gelslag, Calvé-pindakaas, Venco-drop, Coni-

Alle pakketten kunnen we binnen drie werkda-

mex-producten en chocolade van Cote d’Or.

gen wereldwijd afleveren. Sommige gebieden

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

15

Elmar Otten

Toetreding VK tot de Overeenkomst gemeenschappelijk douanevervoer kan de druk op grensovergangen sterk verminderen.

Brexit

VK zet belangrijke stap om grensfiles te beperken Eind mei heeft het Verenigd Koninkrijk (VK) aan de Europese Commissie gevraagd om toe te mogen treden tot de Overeenkomst gemeenschappelijk douanevervoer. Het zou de gevreesde wachttijden en files bij de grensovergangen na de brexit aanzienlijk kunnen verminderen, maar neemt de noodzaak voor ondernemers om haast te maken met hun voorbereidingen niet weg.

De Overeenkomst gemeenschappelijk douane-

gehandeld. Ook bij vervoer van goederen naar

vervoer (GDV) is een douaneregeling van de

Ierland is de regeling GDV een vereenvoudi-

Europese Unie, waar onder meer Noorwegen

ging. Als voor de goederen geen andere facili-

en Zwitserland bij zijn aangesloten. De regeling

teiten vereist zijn, dan kan een truck zonder

heeft als voordeel dat douane-activiteiten die

veel douaneformaliteiten het VK passeren.

normaal gesproken bij de grens plaatsvinden nu bij laden en lossen gebeuren.

Hoe zeker is dit?

De landen die momenteel deelnemen aan de

Voordelen

GDV zullen een officiële uitnodiging moeten

Voor goederen die via een ferry of de Kanaal-

doen aan het VK. Op dit moment ligt het con-

tunnel naar het VK worden uitgevoerd, kan de

cept hiervoor bij een Europese werkgroep. Of

regeling GDV al in het binnenland starten. Bij

en op welke termijn het VK daadwerkelijk wordt

aankomst bij de ferry of Kanaaltunnel kan een

uitgenodigd is niet zeker. Mocht het VK onver-

truck dan direct doorrijden. Bij aankomst in het

hoopt niet tot de regeling toetreden, dan zal de

VK hoeft alleen de binnenkomst in het VK vast-

hoeveelheid douaneformaliteiten aan de grens

gelegd te worden. Dat kan vrij vlot door middel

alsnog behoorlijk zijn.

van het uitlezen van een barcode op het bege-

16

leidingsdocument GDV.

Wat regelt het niet?

Als er geen andere grensformaliteiten bij bin-

De regeling GDV heeft alleen te maken met

nenkomst in het VK vereist zijn (denk aan het

douaneformaliteiten. Het staat dus los van an-

keuren van vlees) dan kan de truck direct naar

dere controles die aan de grens plaats kunnen

de eindbestemming in het VK doorrijden. Pas

vinden, zoals kwaliteitscontroles van levens-

hier worden de formaliteiten voor de invoer af-

middelen. Ook verandert het niets aan het feit

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

“ Blijf haast maken met voorbereidingen.”

In Dover is weinig parkeerruimte voor vrachtauto’s.

Een extra wachttijd van slechts twee minuten zou al 27 kilometer aan file kunnen veroorzaken.

dat ondernemers die met het VK zaken doen na de brexit een flinke hoeveelheid extra doua-

Wat kost het uit- en inklaren van goederen?

newerk staat te wachten. De winst van deze

Toetreding tot de regeling GDV neemt niet weg dat bedrijven die nu met het VK

regeling zit er met name in dat een deel hiervan

zaken doen straks hun goederen moeten uit- en inklaren. Veel ondernemers laten de

niet meer aan de grens plaats hoeft te vinden.

aangifte door een douane-expediteur doen. KPMG berekende dat dit voor een normale levering (geen koeriersdiensten) zo’n 70 tot 100 euro kost.

Brexit Quickscan

Door de hoeveelheid extra aangiftes die de brexit met zich meebrengt kan het straks

Het verzoek van het VK om toe te treden tot de

aantrekkelijk zijn om de aangifte zelf te gaan doen. Dat vraagt een investering in een

regeling GDV is een lichtpuntje voor onderne-

softwarepakket en eventueel een opleiding douanedeclarant, maar de aangiftekosten

mers aan beide zijden van het Kanaal en zou

gaan dan fors omlaag.

vertraging aan de grens kunnen beperken. Het

Kijk op

blijft echter noodzakelijk om zich voor te berei-

van evofenedex.

www.evofenedex.nl/opleidingen/douane voor de douane-opleidingen

den op mogelijke gevolgen van de brexit. Douaneformaliteiten zijn maar een onderdeel van een grote hoeveelheid veranderingen die ondernemers te wachten staat. Ons advies blijft

Heb ik na de brexit een gezondheidscertificaat voor het VK nodig?

om grote haast te maken met de voorbereidin-

Dit hangt mede af van het verdrag dat er straks ligt en of er gemeenschappelijke

gen op de gevolgen van een harde brexit, in-

kwaliteitseisen blijven bestaan. Houd er voor de zekerheid rekening mee dat als u

clusief forse vertragingen aan de grens. De

goederen van dierlijke oorsprong (bijvoorbeeld kaas, vlees of huiden) naar het VK

Brexit Quickscan van evofenedex geeft onder-

exporteert u met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) te maken

nemers snel inzicht in wat er op hen afkomt.

krijgt en dat er goederen gekeurd moeten worden. Keuringen kunnen flink vertragend

Deze is te vinden op www.evofenedex.nl/

werken op uw logistiek.

brexit-quickscan. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

17

Diederik Beutener

Het handelsverdrag CETA tussen de EU en Canada heeft zijn eerste verjaardag gevierd.

Wat zijn de ervaringen op de Canadese ambassade met het kersverse verdrag?

Ondernemen in Canada

1 jaar na CETA De Canadese ambassade in Den Haag ondersteunt niet alleen Canadese exporteurs, maar helpt ook Nederlandse ondernemers met hun investeringsplannen in Canada.

Nederland is tenslotte de tweede investeerder in Canada. Trade Commissioner Diederik

CETA ging van start op 21 september 2017. In de eerste

geholpen met behulp van Nederlandse food tech. RVO voert

maanden leek er relatief weinig te gebeuren in het Nederlandse

een marktonderzoek uit naar de kansen voor de Nederlandse

en Canadese bedrijfsleven. Wel waren er geregeld problemen

foodtechbedrijven in Canada. Dit zal natuurlijk niet onmiddel-

met goederen die in Nederland aankwamen waarvan de decla-

lijk tot export leiden. Een goede voorbereiding is noodzake-

ration of origin ontbrak. Hierdoor kon de exporteur niet profite-

lijk, zeker omdat in Canada de regelgeving per provincie kan

ren van lagere importtarieven door CETA. Inmiddels is de zo-

verschillen.

mer van 2018 begonnen en zijn de verdragsbepalingen helder. de Canadese Ambassade in Den Haag.

Diederik Beutener is Trade Commissioner voor

Beutener vertelt over de stand van zaken na één jaar CETA.

De ambassade ziet een forse toename in Nederlandse investe-

Toename activiteit

ringen, handelsmissies, beursbezoeken en handelsaanvragen.

In de komende maanden verwacht de ambassade meer projecten en van grotere omvang. Het aantal handelsmissies van

Expertise

en naar Nederland neemt toe en biedt Nederlandse onderne-

Canada heeft als relatief jonge natie behoefte aan vele oplos-

mers inzicht in kansen. De ambassade organiseert wekelijks

singen die in Noord-Europa beschikbaar zijn. Nederland

voor Nederlandse ondernemers activiteiten. De prioriteit ligt bij

staat in Canada bekend om expertise in de duurzame bouw,

de sectoren duurzame energie en technologie, duurzame bouw, agrofood en ICT.

“ We zien een forse toename in Nederlandse investeringen.”

De ambassade nodig regelmatig ‘investment champions’ uit Canada uit. Dit zijn veteranen uit het Canadese bedrijfsleven (bijvoorbeeld de CEO van Cadbury Canada of Stantec) die bij ondernemers in Europa langsgaan en praktisch advies geven over het zaken doen in Canada. Canadese wetgeving, overheidsinstanties, de logistieke uitdagingen in het enorme land, banken,

18

architectuur, zeehavens, waterkwaliteit, watermanagement

het vinden van de eerste klanten en verschillen met de Ameri-

en agrofood. Op dit moment wordt gekeken hoe de Canade-

kaanse markt; het komt allemaal voorbij in de gesprekken.

se voedingsmiddelensector naar een hoger plan kan worden

Ook de Canada Business Days trekken veel Europese onder-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

nemers. Op zo’n dag haalt de ambassade een selectie economische ontwikkelaars uit Canada en enkele topsprekers over.

Seminar Canada

Opvallend is dat Nederland al jaren in de Europese ranglijst van

21 september 2018 • Zoetermeer

favoriete bestemmingen staat. Duidelijk is dat Canadese ste-

Nieuwsgierig naar de mogelijkheden in Canada? Kom in

den en provincies weten dat Nederland verantwoordelijk is

september naar het Canada-seminar van evofenedex.

voor een relatief groot deel van de Europese investeringen en

Daar hoor je alles over de kansen en uitdagingen en de

nieuwe banen.

voordelen van het CETA verdrag voor Nederlandse on-

Andersom weet Canada ook Nederland te vinden. Na CETA

dernemingen. Geniet na het seminar van de netwerkbor-

was duidelijk een behoorlijke toename te zien van Canadese

rel met een Canadees tintje. Deelname is gratis.

bedrijven die investeren in Nederland.

Uitdagingen Nederlandse ondernemers kunnen in Canada tegen obstakels

Handelscijfers Canada

aanlopen als ze zich daar willen vestigen. Het openen van een

In 2017 exporteerde Nederland ter waarde van 3,4 mil-

bankrekening is niet altijd eenvoudig, omdat men de krediet-

jard euro naar Canada, een toename van zo’n 13% ten

waardigheid van de nieuwe dochteronderneming niet kan pei-

opzichte van 2016. De import bleef in dezelfde periode

len. Daarnaast kan de Canadese voedsel- en warenautoriteit

min of meer gelijk, met 1,5 miljard euro. Nederland expor-

lastig zijn, indien u met innovatieve producten de markt op wilt.

teert met name minerale en chemische producten naar

De eerste klanten komen soms pas na jaren van gedegen busi-

Canada. Ook machines en vervoermaterieel vinden vaak

nessdevelopment. De ambassademedewerkers helpen van-

hun weg naar het Noord-Amerikaanse land.

zelfsprekend waar mogelijk. Wij weten welke uitdagingen er

In het onderzoek Trends in Export 2018 wist Canada de

spelen en kennen de oplossing. Ondanks alle potentiële obsta-

vierde plaats te veroveren in de top 10 van landen waar

kels valt het ons op dat de Nederlander cultureel gezien zich

exporteurs de meeste omzetstijging realiseerden.

goed thuis voelt in Canada en snel de draad oppikt. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

19

Loes Janson

In een nieuwe serie bespreekt Loes Janson de moderniseringsplannen van de Europese Commissie voor de dual-use-verordening.

Serie export controle (1)

Naar een nieuwe dual-use-verordening Op 28 september 2016 diende de Europese Commissie een voorstel in voor het moderniseren van het huidige exportcontrolesysteem. Een van de onderdelen is de op handen zijnde herziening van de Europese dual-use-verordening. Deze maakt het werk van exporteurs er niet eenvoudiger op en kan van grote invloed zijn op de eisen die aan

Loes Janson is consultant Trade Compliance & FEC bij Philip Sidney.

Nederlandse exporteurs worden gesteld.

20

Dit artikel is het begin van een serie artikelen over de ingrijpende

bruik, met het doel te voorkomen dat goederen, software en

veranderingen die plaats zullen vinden in de Europese dual-

(kennis van) technologie ongewenst worden ingezet voor mili-

use-verordening. Dual-use-goederen zijn goederen die normaal

tair eindgebruik of bijdragen aan de proliferatie van (kern-, che-

gebruikt worden voor civiele doeleinden, maar ook militaire

mische- of biologische) wapens.

toepassingen kunnen hebben of bijdragen aan de productie of

De verordening implementeert daarom internationale overeen-

verspreiding van massavernietigingswapens.

komsten zoals de Chemical Weapons Convention, de Nuclear

Het proces om de verordening te vernieuwen is reeds in 2011

Non-Proliferation Treaty, de Nuclear Suppliers Group, Australia

in gang gezet. Uit alle EU-lidstaten zijn bijdrages en inzichten

Group en Missile Technology Control Regime. Bovenal zijn de

van zowel overheden als industrie verzameld. Op basis hiervan

goederenlijsten zoals opgenomen in de verordening gebaseerd

is een nauwkeurige afweging gemaakt.

op het Wassenaar Arrangement: een multilateraal exportcon-

De herziening zal naar verwachting volgend jaar doorgang vin-

troleregime waarin 42 landen samenwerken om te bepalen op

den, daarom is het tijd voor exporteurs in alle lidstaten om de

welke goederen, software en technologie toezicht dient te zijn

gevolgen voor hun buitenlandse handel onder de loep te ne-

bij grensoverschrijding en hoe dat toezicht eruit dient te zien.

men. In dit artikel beschrijf ik allereerst het proces en de achter-

 

liggende gedachte voor de herziening.

Het voorstel ter herziening Het proces van herziening van de huidige dual-use-verorde-

De dual-use-verordening

ning heeft jaren geduurd, mede vanwege alle inspraakmomen-

Exportcontroles in Europa dateren van de jaren na het einde

ten die de industrie zijn geboden. Met het publiceren van de

van de Tweede Wereldoorlog, waar zeventien lidstaten, waar-

Green Paper in 2011 bracht de Europese Commissie een dis-

onder Nederland, West-Duitsland en de Verenigde Staten het

cussie op gang onder politieke partijen, beroepsorganisaties

Coordinating Committee for Multilateral Export Controls ('CO-

en bedrijven. Deze richtte zich op het hernieuwen van de ex-

COM') oprichtten.

portcontroles op basis van de hoogte van het risico bij export.

Al sinds 2009 is de dual-use-verordening (EC) 428/2009 van

Op basis van de reacties op de paper en een publieke online

toepassing. Deze stelt een communautaire regeling in voor alle

raadpleging in 2015 stelde de Commissie een impactassess-

lidstaten betreft controle op de uitvoer, de overbrenging, de

ment op, die heeft geleid tot een voorstel tot het hernieuwen

tussenhandel en de doorvoer van producten voor tweeĂŤrlei ge-

van de huidige dual-use-verordening. In januari van dit jaar

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Onschuldig of niet? Met de vernevelingsinstallatie onder dit sproeivliegtuig kunnen mogelijk ook strijdgassen worden verspreid.

heeft het Europees Parlement met een overweldigende meer-

vergemakkelijken, waarbij het ook in zekere zin voor de buiten-

derheid gestemd ten gunste van dit voorstel. Op dit moment

landse industrie aantrekkelijker werd om deze onderdelen in de

wordt daarom gewerkt aan het wetgevingsvoorstel. De moder-

Verenigde Staten te kopen. Een soortgelijke hervorming zal

nisering bestaat in essentie uit een verbeterde efficiëntie en ef-

wellicht in de komende jaren op de Europese agenda komen,

fectiviteit van de huidige exportcontroleregelgeving, alsmede

maar is op dit moment nog geen onderdeel van de huidige

uit de introductie van het concept ‘menselijke veiligheid’. Hier-

herziening.

door ontstaan meer mogelijkheden om in te spelen op de veiligheidsdreiging van opkomende (cyber-surveillance-) technie-

Gevolgen voor exporteurs

ken. Het is daarom de verwachting dat ook de lijst met

Er is een aantal onderwerpen, waarin voornamelijk ingrijpende

goederen en technologie die onderhevig zijn aan maatregelen,

veranderingen zullen plaatsvinden:

zal worden aangepast.

• Technische ondersteuning • Cybersurveillancesoftware en -technologie

Aansluiting regelgeving V.S.

• De ‘catch-all’ vangnetclausule

Exporteurs die op dit moment al goederen of technologie met

• Humanitair recht

de Amerikaanse oorsprong verhandelen of verwerken in hun producten, zijn zich reeds bewust van de vergunningseisen

Hoewel de controles op de export van sommige goederen en

voor buitenlandse exporteurs onder de Amerikaanse Export

technologie (waaronder kennisoverdracht) strenger zal worden,

Administration Regulations (EAR). In sommige gevallen wijkt

beoogt de voorgenomen herziening harmonisatie tussen de

deze U.S. EAR af van de Europese dual-use-exportcontroles.

verschillende lidstaten te brengen, alsmede meer duidelijkheid

Op dit moment wordt bij de Commissie ook gekeken naar een

en vereenvoudiging met betrekking tot de vergunningverlening.

betere aansluiting bij dit Amerikaanse regime.

Voor exporteurs is het daarom van belang om hun interne com-

In 2013 heeft in de Verenigde Staten. de zogenaamde Export

plianceprogramma onder de loep te nemen, zeker op het ge-

Control Reform plaatsgevonden, waarbij een aantal minder ge-

bied van menselijke veiligheid en het humanitair recht. Hierin

voelige goederen niet langer onder de militaire exportcontroles

moet de balans gevonden worden tussen het noodzakelijke en

(‘ITAR’), maar onder de EAR-controles vielen. De bedoeling

het werkbare, maar daarover in een later artikel meer.

was om hiermee uitvoer en wederuitvoer van deze artikelen te globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

21

à la Cour bij Luchtenberg Avocats, Parijs.

Jeroen Luchtenberg (b) en Jop Kiewiet (o) zijn Avocats

Jeroen Luchtenberg en Jop Kiewiet

Het Franse verbintenissenrecht maakte het zaken doen in Frankrijk niet per se aantrekkelijk. Gelukkig is ‘le Code civil’ inmiddels gemoderniseerd.

Paleis van Justitie in het Franse stadje Saintes.

Hervorming verbintenissenrecht

Le code civil Voor de hervorming van eind 2016 was het algemene verbintenissenrecht in Frankrijk min of meer hetzelfde als in 1804, het jaar dat Napoléon Bonaparte het Franse burgerlijk wetboek, le Code civil, invoerde.

22

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Het Franse verbintenissenrecht maakte het zaken doen in Frankrijk niet per se aantrekkelijk. Gelukkig is ‘le Code civil’ inmiddels gemoderniseerd.

klassement van de Wereldbank. Inmiddels zijn

belofte niet afdwingbaar was. Dit zorgde voor

meer dan 350 artikelen van de Code civil her-

onzekerheid en geschillen, bijvoorbeeld in de

schreven. Hieronder volgen vier hoofdpunten,

capital-investment-sector waar partijen vaak

die ook voor de Nederlandse ondernemer inte-

eenzijdige beloftes gebruiken om in de toe-

ressant zijn.

komst aandelen in een bedrijf te verkopen onder specifieke voorwaarden.

1) Onderhandelingen te goeder trouw

Door de verandering van het Franse recht in dit

Oorspronkelijk hadden de partijen in een over-

opzicht hebben bedrijven en investeerders nu

eenkomst alleen de verplichting om het contract

meer zekerheid dat de nakoming van contrac-

te goeder trouw uit te voeren. De hervorming

tuele afspraken afgedwongen kan worden en

gaat een stap verder. De partijen zijn nu ook ver-

de contractspartijen hebben dus meer belang

plicht te goeder trouw te onderhandelen.

om hun verplichtingen na te komen.

Voorts, als een partij kennis heeft van een bepaald feit dat relevant is voor de andere partij bij

4) Nieuw: onvoorziene omstandigheden

het nemen van haar beslissing om een overeen-

Tijdens de uitvoering van het contract heeft

komst te sluiten, is zij verplicht de andere partij

een contractspartij de mogelijkheid om de

daarover te informeren (artikel 1112-1 van de

wederpartij te vragen om het contract te her-

Code civil). Dit zal uiteraard tot interessante de-

onderhandelen op basis van geconstateerde

batten leiden. Alle confidentiële informatie die

onvoorziene omstandigheden (des circon-

gedeeld is tijdens de onderhandelingen mag

stances imprévisibles). Als de tegenpartij wei-

niet openbaar worden gemaakt.

gert opnieuw te onderhandelen en de partijen

2) Geldigheid van de overeenkomst

“ Bij onvoorziene omstandigheden is een contract opnieuw onderhandelbaar.”

De voorwaarden van de geldigheid van een overeenkomst zijn verhelderd, voornamelijk door het schrappen van het concept van de eis van een rechtmatige causa of een oorzaak van de verbintenis. Een concept dat onduidelijk was en bovendien in de meeste Europese landen onbe-

het contract niet willen beëindigen, kan de

kend. De Code civil bepaalt voortaan dat de in-

rechter zelf, op verzoek van een contractspar-

houd en het doel van de overeenkomst niet in

tij, de voorwaarden van de overeenkomst wij-

strijd mogen zijn met de openbare orde. Vele

zigen of het contract beëindigen (artikel 1195

rechtsgeleerden geven echter aan in hun opinie-

van de Code civil).

stukken dat de kans groot is dat er in de praktijk

Deze nieuwe regel wordt beschouwd als één

niets zal veranderen, omdat het concept van

van de belangrijkste vernieuwingen van de

‘openbare orde’ redelijk vaag is en de rechter

nieuwe wet, alhoewel de contractspartijen de

dus een grote vrijheid van interpretatie geeft.

mogelijkheid hebben om contractueel af te wijken van dit principe als zij bereid zijn het risico

3) De afdwingbaarheid van een eenzijdige

van onvoorziene omstandigheden te lopen.

belofte Het nieuwe artikel 1124 van de Code civil geeft

Business friendly

een contractspartij de mogelijkheid om een

Alhoewel de wet al meer dan een jaar in wer-

Het Frans burgerlijk wetboek was decennialang

eenzijdige belofte af te dwingen (“La révocation

king is getreden, blijft het te vroeg om de her-

ongewijzigd. Hier en daar waren als gevolg van

de la promesse pendant le temps laissé au

vorming concreet te evalueren. Voornamelijk

de ontwikkeling van de samenleving en de in-

bénéficiaire pour opter n’empêche pas la for-

omdat met uitzondering van enkele specifieke

vloed van de Europese Unie enkele artikelen en

mation du contrat promis”). Voor de hervor-

artikelen de nieuwe regels alleen gelden voor

regels aangepast, maar het was dus al jarenlang

ming was het niet helder of een eenzijdige be-

overeenkomsten die na 1 oktober 2016 zijn ge-

de taak van de rechtbanken om rekening te

lofte, bijvoorbeeld een belofte om iets te

sloten. Echter, in recente uitspraken kunnen we

houden met evoluties in de cultuur, nieuwe han-

verkopen, afdwingbaar was in het geval de

zien dat de Franse rechter wel degelijk al is be-

delswijzen en nieuwe technologieën. Het Frans

verkoper zijn belofte niet na kwam. Sinds 1993

ïnvloed door de hervorming, zelfs met betrek-

recht had de reputatie dat het complex, onvoor-

was de meerderheidspositie van de rechtban-

king tot overeenkomsten die van voor de her-

zienbaar en in het algemeen onaantrekkelijk was

ken dat het niet na komen van beloftes slechts

vorming dateren. Het lijkt er dan ook op dat niet

voor buitenlandse investeerders en bedrijven.

recht gaf op een vergoeding. In de praktijk be-

alleen het economische klimaat maar ook het

Mede hierdoor stond Frankrijk door de jaren al-

stond dus het risico dat een contractspartij zijn

juridische klimaat in Frankrijk ook meer busi-

tijd op een lage plaats in het Doing business

belofte niet na kwam, omdat deze wist dat zijn

ness friendly zal worden.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

23

Is voor ondernemers het avontuur in Iran ten einde, nu de Amerikaanse sancties weer van kracht zijn?

Sebastiaan Benninck

Herinstellen Amerikaanse sancties tegen Iran

Vaarwel, Teheran?

Op 8 mei 2018 kondigde de Amerikaanse president Trump aan dat de Verenigde Staten (VS) zich terugtrekken uit de in 2015 gesloten Iran-deal. Tegelijk liet hij weten dat hij opdracht heeft gegeven tot het herinstellen van het Amerikaanse Iran-sanctieregime, zoals

Sebastiaan Benninck is Advocaat bij Wladimiroff Advocaten.

dat gold voor 16 januari 2016. Dit raakt ook Nederlandse ondernemers.

De terugkeer van het sanctieregime betekent

de in het kader van de Iran-deal gemaakte af-

dat ook de Amerikaanse secondary sanctions

spraken niet zomaar zouden worden terugge-

wederom zullen gaan gelden. Dit zijn sancties

draaid, heeft Trump opdracht gegeven het

die ook gelden wanneer er geen Amerikaanse

Amerikaanse Iran-sanctieregime weer volledig

connectie is met een specifieke transactie of

van kracht te laten worden binnen 180 dagen

activiteit. Het herinstellen van deze beperken-

vanaf 8 mei jl. Uiterlijk dus op 4 november

de maatregelen kan grote gevolgen hebben voor het Europese, en daarmee ook voor het Nederlandse, bedrijfsleven dat op dit moment zaken doet met Iran. In dit artikel wordt ingegaan op het herinstellen van het Amerikaanse Iran-sanctieregime, de termijnen waarop dit gaat gebeuren en de aangekondigde Europese tegenmaatregelen.

“ Op 4 november is het sanctieregime weer volledig van kracht.�

2018. De VS staat wel toe lopende Iran-gerelateerde transacties en activiteiten af te ronden. Daarvoor zijn zogenaamde wind-downperiodes van 90 en 180 dagen ingesteld.

90-dagen Na de wind-downperiode van 90 dagen, die eindigt op 6 augustus 2018, zijn de sancties weer van kracht met betrekking tot transacties

24

Het Amerikaanse Iran-sanctieregime

en activiteiten die verband houden met onder

Al sinds de verkiezing van president Trump

andere: de Iraanse auto-industrie; Iran-gerela-

werd geanticipeerd op een beĂŤindiging van de

teerde handel in goud, edelmetalen, grafiet of

Amerikaanse deelname aan de Iran-deal in zijn

halffabricaten zoals aluminium en staal; de

huidige vorm. Hoewel de verwachting was dat

verkoop van bankbiljetten in Amerikaanse dol-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Twee billboards met de ayatollah's Khomeini en Khamenei in Kashan, Iran.

lars aan de regering van Iran; de handel in

me, zoals dat gold voor de Iran-deal, weer

nomen op de List of Specially Designated

Iraanse staatsschuld en de ‘handelsignifican-

van kracht zijn. Dat betekent dat op dat mo-

Nationals and Blocked Persons, de zoge-

te’ financiële transacties in Iraanse rials.

ment alle Amerikaanse nucleair-gerelateerde

naamde SDN List. Dat betekent dat economi-

Bovendien worden in deze periode ook be-

sancties, die sinds 2016 zijn opgeschort on-

sche middelen en tegoeden van deze partijen

paalde algemene en specifieke vergunningen

der de Iran-deal, weer volledig gelden. Op 5

weer bevroren moeten worden en dat handel

ingetrokken, die onder andere van belang zijn

november 2018 zijn dus ook de sancties weer

met deze partijen niet is toegestaan.

voor de Iraanse luchtvaartindustrie, de Iraan-

van kracht met betrekking tot transacties en

Tot slot wordt op 5 november 2018 ook General

se agrarische sector en de tapijthandel. Ove-

activiteiten die verband houden met: de Iraan-

License H ingetrokken. Onder General License

rigens is de verwachting dat de bestaande

se energiesector; de petrochemische indus-

H was het niet-Amerikaanse ondernemingen

algemene vergunningen voor medische pro-

trie; de Iraanse haven-, scheepsvaart- en

die eigendom zijn, of onder zeggenschap staan,

ducten, medicijnen en agrifood-producten

scheepsbouwsector; financiële transacties

van een Amerikaanse onderneming toegestaan

niet worden ingetrokken. Dat zou betekenen

tussen buitenlandse financiële instellingen en

Iran-gerelateerde transacties of activiteiten aan

dat, ook naar Amerikaans recht, dergelijke

de Iraanse Centrale Bank en andere Iraanse

te gaan.

goederen vanuit de VS naar Iran geëxpor-

financiële instellingen; het financiële berich-

teerd mogen worden.

tenverkeer en de dienstverlening met betrek-

Secundary sanctions

king tot verzekeringen en herverzekeringen.

De grootste impact voor het Europese bedrijfs-

180-dagen

Voorts worden op 5 november 2018 de sanc-

leven heeft ongetwijfeld het herinvoeren van de

De wind-downperiode van 180 dagen eindigt

ties tegen Iraanse personen en entiteiten weer

Iran-gerelateerde ‘secondary sanctions’. De

op 4 november 2018. Vanaf dat moment zal

ingesteld, die sinds januari 2016 waren opge-

beperkende maatregelen onder deze sancties

het volledige Amerikaanse Iran-sanctieregi-

heven. Deze partijen worden dan weer opge-

bedreigen niet-Amerikaanse personen en enti-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

25

teiten met strafbaarstelling wanneer zij Iran-ge-

Europese tegenmaatregel

relateerde transacties of activiteiten aangaan.

Ondanks het besluit tot het volledig herinstel-

Het maakt niet uit of er Amerikaanse betrok-

len van het Amerikaanse Iran-sanctieregime,

kenheid (of US-nexus), met de transactie of

heeft Europa aangekondigd vast te houden

activiteit bestaat. Dit betekent dat deze sanc-

aan de Iran-deal in zijn huidige vorm. Sterker

ties een extraterritoriale werking hebben. Het

nog, op 17 mei 2018 heeft Europa aangekon-

ruime toepassingsbereik van dit sanctieregime

digd wetgeving aan te nemen die het Europe-

maakt dat er geen connectie hoeft te bestaan

se personen en entiteiten verbiedt te voldoen

tussen de transactie of activiteit en de Ameri-

aan de secundary sanctions onder het Ameri-

kaanse financiële- of handelsmarkt.

kaanse Iran-sanctieregime, de zogenaamde

Het schenden van de sancties kan onder

EU Blocking Statute.

meer als gevolg hebben, uitgesloten te worden van handel met Amerikaanse personen of

Onder de EU Blocking Statute

entiteiten en uitsluiting van handel met Ameri-

• is het Europese personen en entiteiten ver-

kaanse financiële- of handelsmarkten. De

boden te handelen overeenkomstig de

Amerikaanse autoriteiten mogen ook andere

Amerikaanse extraterritoriale Iran-sancties;

‘gepaste’, niet nader gedefinieerde, maatre-

• is het mogelijk voor Europese personen en

gelen nemen tegen bedrijven die blijven han-

entiteiten in aanmerking te komen voor een

delen met Iran.

schadevergoeding, wanneer zij een boete krijgen voor het niet-naleven van het Ameri-

“ De sancties raken ook bedrijven zonder connectie met de VS.”

kaanse Iran-sanctieregime; en • worden niet-Europese vonnissen die strijdig zijn met deze Europese maatregel in de EU niet erkend en niet-uitvoerbaar verklaard.

Het doel is de maatregel van kracht te laten

Daarbij dient wel te worden opgemerkt dat

worden voor het aflopen van de eerste

voor de meeste niet-Amerikaanse onderne-

wind-downperiode van 90 dagen, dus vóór 6

mingen, en dus voor het merendeel van de

augustus 2018.

Iran-gerelateerde transacties en activiteiten,

Overigens is de EU Blocking Statute al van

het risico op Amerikaanse beboeting relatief

kracht sinds 1996 tegen onder meer het

klein is. Onder de Amerikaanse sancties kan

Amerikaanse Cuba-sanctieregime en wordt

Dat laatste is in het bijzonder interessant, om-

namelijk enkel tot strafbaarstelling worden ge-

deze nu dus ook van toepassing tegen het

dat dit er toe kan leiden dat financiële onder-

komen wanneer wordt vastgesteld dat een

Amerikaanse Iran-sanctieregime. De maatre-

nemingen in rechte gedwongen kunnen wor-

transactie ‘willens en wetens’ is uitgevoerd en

gel tegen het Amerikaanse Cuba-sanctieregi-

den mee te werken aan transacties met Iran.

wanneer is vastgesteld dat deze voldoende

me was echter een dode letter, omdat in de

Een financiële instelling kan dan immers niet

‘materieel’ of ‘significant’ is.

praktijk de maatregel door de EU-lidstaten

meer argumenteren dat zij dan mogelijk in

Daar de Amerikaanse toezichthouders niet de

niet werd gehandhaafd en weinig Europese

strijd met Amerikaans recht handelen. Boven-

middelen hebben om in alle gevallen van

bedrijven ook daadwerkelijk zaken deden met

dien biedt de EU Blocking Statute de moge-

overtreding op te treden, blijkt in de praktijk

Cuba.

lijkheid die financiële ondernemingen aan-

dat zij enkel dan handhavend optreden indien

Wat betreft Iran zou dit anders kunnen uitpak-

sprakelijk te houden voor eventuele schade

er sprake is van een langdurige, flagrante

ken, omdat er vanuit de EU wel degelijk signi-

als gevolg van het niet meewerken.

schending van deze wetgeving. Van 2010 tot

ficant wordt gehandeld met Iran. De maatre-

Overigens wordt handhaving, zoals altijd in

de opschorting van de sancties onder de

gel zou ook een goed argument kunnen

het sanctierecht, overgelaten aan de individu-

JCPOA, zijn dan ook ‘slechts’ twintig

vormen tegen, bijvoorbeeld, financiële instel-

ele EU-lidstaten en valt het dus nog te bezien

niet-Amerikaanse bedrijven en banken ge-

lingen die weigeren financiële transacties toe

welke lidstaat het als eerste aandurft de EU

sanctioneerd. Keerzijde is wel dat in de geval-

te staan vanwege hun grote(re) aanwezigheid

Blocking Statute ook in de praktijk te handha-

len waarin tot handhaving is overgegaan de

in de VS, ondanks dat het een naar Europees

ven. De VS heeft al duidelijk gemaakt zich van

boetes hoog zijn geweest.

recht toegestane transactie betreft.

een dergelijke handhaving niets te zullen aan-

26

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Wordt deze rustige weg nabij Yazd na herinvoering van de sancties nog rustiger?

trekken. Europese bedrijven worden zo ge-

hanteert en of zij bijvoorbeeld daarmee gere-

den. Het is ook een manier om zich te onder-

vangen tussen twee vuren en gedwongen zelf

lateerde transacties uitvoert.

scheiden van de concurrentie en mogelijk

een keuze te maken tussen de twee sanctie-

Mocht de bank het toestaan, pas dan een

toch zaken te doen in de meer risicovolle

regimes. Uit het verleden blijkt dat Europese

‘gelaagde’ benadering toe op transacties. Dit

landen. In dat opzicht kan goede compliance

bedrijven – in het bijzonder de banken – dan

om ervoor te zorgen dat alle relevante infor-

de concurrentiepositie juist versterken.

toch vaker kiezen voor het naleven van de

matie beschikbaar is, zodat kan worden ge-

Ook financiers zijn met deze informatie eerder

Amerikaanse sanctieregimes.

controleerd of de transactie onder het gel-

gerustgesteld en mogelijk eerder bereid mee

dende sanctieregime is toegestaan.

te werken aan de transactie. Mocht er onver-

Conclusie

Dat betekent:

hoopt toch een overtreding plaatsvinden, dan

Naleving van het Amerikaanse Iran-sanctiere-

• ken uw klant;

heeft u als ondernemer goede argumenten

gime brengt voor ondernemers de nodige

• ken het ontvangende land;

dat u er alles aan heeft gedaan om de over-

onzekerheden met zich. Ondernemers die

• ken het product of de dienst;

treding te voorkomen. Dit alles lijkt wellicht

handelen met Iran adviseer ik na te gaan wel-

• ken het eindgebruik;

vergaand en kostbaar, maar vergeleken bij de

ke wettelijke verplichtingen gelden en hoe

• ken de eindgebruiker; en

kosten die komen kijken bij de handhaving

schending daarvan kan worden voorkomen.

• ken de transactie.

van een overtreding, waaronder de juridische kosten van een onderzoek, de eventuele

Daarnaast doen ondernemers er ook goed aan in gesprek te gaan met hun bank en te

Wie deze stappen doorloopt, maakt aanzien-

boe-te en de reputatieschade, zijn de kosten

bespreken welk beleid zij ten aanzien van Iran

lijk minder kans het sanctierecht te overtre-

zeer laag.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

27

Dirk Jan Kop

Nederland is de grootste buitenlandse investeerder van het reusachtige maar lege Kazachstan.

Waarom zijn we daar?

Ondernemen in Kazachstan

Kazachstan, Kirgizië en Tadzjikistan.

het Koninkrijk der Nederlanden in

Dirk Jan Kop is ambassadeur van

‘ God is hoog boven ons en de Tsaar ver weg’ ‘God is hoog boven ons en de Tsaar ver weg’, zo luidt de vrije vertaling van een Russisch spreekwoord. Je bent alleen, zelf verantwoordelijk en je zult je plekje in de grote wereld moeten veroveren. Dat beschrijft goed de mentaliteit van Kazachstan, een land met dezelfde bevolkingsgrootte als Nederland, maar met 65 keer de oppervlakte. Een land dat grotendeels met ‘de oceaan van gras’ is bedekt, de poëtische benaming van de gigantische steppe.

De Kazachen kunnen zich dus nauwelijks voorstellen dat dat piepkleine landje van ons de grootste buitenlandse investeerder in hun land is en de grootste voedselexporteur ter wereld na de Verenigde Staten. Maar het is wel zo.

28

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

landbouw en digitalisering. Kazachstan organiseerde in 2017 de Expo in Astana rond het motto “Future Energy”. Daarmee liet de regering zien dat het ernst wil maken met de overgang naar een groene(re) economie. Nederland heeft in zijn paviljoen zijn kracht op dit terrein tijdens de Wereldtentoonstelling goed over het voetlicht gebracht. Daarnaast was Shell het enige bedrijf met een eigen paviljoen.

Hulp aan bedrijven De Nederlandse ambassade in Astana houdt eens per jaar een enquête onder Nederlandse bedrijven die in Kazachstan actief zijn. De laatste is van december 2017. De bedrijven zijn in het algemeen optimistisch over hun toekomst in Kazachstan: “Het is niet gemakkelijk, maar er zit muziek in.” Uit de enquête blijkt dat zij de instabiliteit van de valuta en corruptie ervaren als de grootste obstakels voor zaken doen in Kazachstan. Verrassende derde is het opleidingsniveau van lokale medewerkers.

Vooral personeel met een goede middelbare beroepsopleiding is niet gemakkelijk te vinden. Het imago van zowel Nederlandse bedrijven als overheid is zeer goed: hoge standaarden, innovatief, modern, verantwoordelijk.

De ambassade is nauw betrokken bij het handhaven en uitbreiden van de Nederlandse commerciële belangen. Op overheidsniveau zet de ambassade zich bijvoorbeeld regelmatig in om voor buitenlandse bedrijven nadelige wetsvoorstellen te laten herzien. Ook organiseert de ambassade een groot aantal handelsmissies, vooral in de sfeer van land- en tuinbouw. Waar dat opportuun is, koppelt de ambassade onderwijs- en onderzoeksinstellingen aan elkaar.

Olie en Gas Kazachstan is op dit moment overwegend afhankelijk van de export van olie en gas. Kazachstan heeft een bewezen voorKazachstan, na de val van de Sovjet-Unie economisch, ecolo-

raad ruwe olie van dertig miljard vaten. Wereldwijd staat Ka-

gisch en psychologisch failliet, ontwikkelde zich in een kwart

zachstan op de twaalfde plaats van olieproducerende landen.

eeuw tot een baken van relatieve stabiliteit en welvaart in de

De vooruitzichten en reserves zijn in Kazachstan veelbelovender

regio. En dat niet alleen. Kazachstan is een “Stan met een

dan in Rusland. De olieproductie van Kazachstan is geconcen-

plan”. Het land is lid van de World Trade Organization (WTO),

treerd in twee enorme onshorevelden in het noordwesten: Ten-

wil voor 2050 lid worden van de Organisatie voor Economische

giz en Karatsjaganak, samen goed voor ongeveer de helft van

Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), heeft een samenwer-

de totale productie. Het offshoreveld Kasjagan in de Kaspische

kingsovereenkomst met de EU en een eigen honderd-stap-

Zee zal in de komende jaren ook een belangrijk aandeel van de

pen-hervormingsplan. Dat zal het investeringsklimaat verder

totale productie van Kazachstan leveren.

moeten verbeteren. De afhankelijkheid van grondstoffen (olie,

Het enorme belang van de olie- en gassector voor de econo-

gas, uranium) moet worden verminderd in het voordeel van met

mie van Kazachstan brengt uiteraard met zich mee dat het land

name landbouw en digitalisering.

zeer gevoelig is voor de prijsontwikkelingen van olie op de we-

Daarom is nu het officiële beleid van de regering van Kazach-

reldmarkt. De indrukwekkende nieuwe hoofdstad Astana kon

stan gericht op diversificatie van de economie, met nadruk op

in twintig jaar worden gebouwd dankzij oliedollars, maar met globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

29

de val van de prijs van olie op de wereldmarkt kreeg Kazachstan ook harde klappen te verduren.

Farm Frites tekent overeenkomst voor bouw

In de afgelopen twee decennia concentreerden de Nederland-

aardappelverwerkingsfabriek

se investeringen zich in de olie- en gassector en daaraan gere-

Samen met lokale partner Eurasia Group is het Neder-

lateerde gebieden. Voor Shell is Kazachstan belangrijker ge-

landse bedrijf Farm Frites van plan een aardappelverwer-

worden dan Rusland, Van Oord baggert de Kaspische Zee uit,

kingsfabriek te bouwen in de buurt van Almaty. De fabriek

Witteveen & Bos bouwt kunstmatige eilanden en Wagenborg

moet 140.000 ton aardappelen gaan verwerken tot

voorziet in sleepboten, veerboten en hotelschepen. De activi-

70.000 ton frites die in de CIS-landen zullen worden ver-

teit van Nederlandse bedrijven in deze sector zal, naar het zich

kocht. Het project richt zich op alles van begin tot einde,

laat aanzien, onverminderd groot blijven.

van lokaal geproduceerde pootaardappelen tot aan het eindproduct. Het project past goed in het diversificatie-

Land- en tuinbouw

programma van de regering van Kazachstan, waarin

Kazachstan is een van de landen in de regio die ook een es-

landbouw een speerpunt is. Met steun van de overheid

sentiële rol kunnen spelen in het voeden van de groeiende be-

moet de agrosector worden omgevormd tot duurzame

volking en daarmee een bijdrage kunnen leveren aan voedsel-

“farming for the future”. Farm Frites ontwikkelt een plan

zekerheid. Kazachstan zit momenteel (op voordracht van

samen met Kazachstans Ministerie van Landbouw en de

Nederland) de vergaderingen van de regionale CODEX-bijeen-

Kazach Aardappel Unie voor de productie van hoogwaar-

komsten voor, bedoeld om diverse vraagstukken omtrent

dige aardappels voor de fabriek, te beginnen met gecer-

voedselveiligheid te bespreken. Dit alles toont aan dat Kazach-

tificeerde pootaardappels uit Nederland.

stan zowel regionaal als internationaal een steeds grotere speler wordt op het terrein van landbouw.

De landbouwstrategie van de Kazachse overheid richt zich vooral op investeringen en samenwerking in de sector en het

Kazachstan concentreert zich op (glas)tuinbouw, zuivel en

versterken van de exportpositie. Het nieuwe diversificatiebeleid

pluimvee. Nederlandse bedrijven kunnen een belangrijke bijdra-

moet de productie, marketing en export van organische pro-

ge leveren om de Kazachse land- en tuinbouwsector efficiënter

ducten bevorderen naar Europa, Rusland (waar dankzij Poetins

en concurrerender te maken. Dit kan bijvoorbeeld door het leve-

sancties supermarktketens naarstig op zoek zijn naar voedsel-

ren van hoogwaardig plantaardig uitgangsmateriaal zoals groen-

producten) en de groeiende en steeds welvarender midden-

tezaden, stekmateriaal, fruitbomen, pootgoed en dierlijk fokma-

klasse in China. Daartoe zou Kazachstan extra moeten inves-

teriaal zoals drachtige vaarzen, broedeieren en eendagskuikens.

teren in agro-logistiek en in praktijkgerichte trainingen voor

Er is ook vraag naar moderne en innovatieve technologie zoals

agrarische ondernemers en landbouwspecialisten.

landbouwmachines, stalinrichting, tuinbouwkassen, opslag- en koelfaciliteiten en sorteer-, verpakkings- en verwerkingslijnen.

Moderne kassencomplexen verrijzen op veel plaatsen in het land (onder andere in Almaty, Aktobe, Pavlodar en Shymkent). Een groot deel van de productie (tomaten, komkommers, paprika) wordt op dit moment naar het oosten van Rusland geëxporteerd.

Bedrijven als Enza Zaden, Rijk Zwaan, Koppert en kassenbouwers als Van Dalsem en Van der Hoeve doen goede zaken. Wageningen Universiteit & Research (WUR) en de Landbouwuniversiteit in Almaty werken al nauw samen en ook andere universiteiten in Kazachstan hebben belangstelling voor Nederland getoond. Zoals gezegd speelt de ambassade een centrale rol in handelsmissies en de totstandkoming van contacten.

Waterbeheer Kazachstan is nog net geen waterschaars land. De onevenredige verdeling van neerslag is problematisch. Zo kan het ge-

Dankzij olie-inkomsten werd hoofdstad Astana in twintig

beuren dat de hoofdstad Astana jaarlijks te maken heeft met

jaar tijd gebouwd.

overstromingen als gevolg van smeltende sneeuw in het voorjaar en vroege zomer, terwijl andere delen van het land op het-

30

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Kazachstan kampt zowel met droogte als met overstromingen.

zelfde moment kampen met droogte. Een aantal van de grote

traal-Azië. Het tegengaan van waterschaarste is dus van be-

rivieren die over het grondgebied van Kazachstan lopen zijn

lang voor de stabiliteit in deze tamelijk nabije regio, waar ook

grensoverschrijdende rivieren. Conflicterend watergebruik

door andere oorzaken de spanningen langzaam oplopen.

heeft sinds het uiteenvalleen van de Sovjet-Unie enkele malen

In Kazachstan wordt 60% van het water gebruikt voor irrigatie,

aanleiding gegeven tot spanningen tussen de landen in Cen-

24% voor industriële doeleinden en 3% door de steden. Watergebruik kan efficiënter door het verbeteren van industriële processen en irrigatietechnieken en door de aanplant van gewassen die minder water nodig hebben. Stedelijke drinkwater-

De Zijderoute

voorzieningen en afvalwaterzuivering maken nog grotendeels

Hoewel de directe invloed van de Zijderoute (het Chinese

gebruik van verouderde, uit de Sovjettijd daterende, infrastruc-

“Belt and Road Initiative”) op Nederland nog lastig te me-

tuur. Water- en energietarieven zijn niet kostendekkend en er is

ten is, zijn de effecten in Centraal-Azië wel al van beteke-

sprake van veel verlies.

nis. Enerzijds bevoordelen de Chinese zachte leningen – vooral in logistiek en transport – de lokale economie. Op

Satellietdata

die manier worden er ook nieuwe kansen gecreëerd voor

Het dunbevolkte Kazachstan leent zich bij uitstek voor toepas-

Nederlandse bedrijven die hier opereren. Anderzijds is het

singen van aardobservatie voor verschillende doeleinden. En-

een mogelijke bron van instabiliteit. Omdat de doelen van

kele Nederlandse bedrijven gespecialiseerd in de toepassing

China eerder politiek dan economisch van aard lijken,

van satellietdata hebben recent vier pilotprojecten uitgevoerd in

groeit de rivaliteit en daarmee de spanning tussen Mos-

Kazachstan met subsidie van het Netherlands Space Office

kou en Peking. De omvang van de Russische economie

(NSO). De pilots waren gericht op olie- en gaswinning in de

is nog geen twee keer die van Nederland, de Chinese

Kaspische Zee regio en stedelijke toepassingen zoals het me-

ongeveer vijftien keer. In economische termen is duidelijk

ten van luchtverontreiniging en ruimtelijke ordening. Toepassing

wie de sterkste is, maar het is ook evident dat Moskou al

in de landbouw is een andere mogelijkheid van deze techniek.

te grote invloed van China in de regio zal trachten te blok-

Deze zomer evalueert het NSO de projecten.

keren. Voor een land als Kazachstan zal het niet gemak-

Kortom, de vooruitzichten zijn positief, de kansen voor Neder-

kelijk zijn de zorgvuldig gekoesterde balans tussen de

landse bedrijven talloos. Alles is dus mogelijk voor gemotiveer-

twee te bewaren.

de ondernemers. ‘Voor een dolle hond is zeven werst geen omweg’, luidt een ander Russisch spreekwoord. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

31

Alicia Zwanikken

Incoterms is stof die lastig onder de knie te krijgen is. De C-termen maken het net nog wat moeilijker.

Incoterms

Verwarrende c-termen Van alle Incoterms® 2010-condities zijn de c-termen toch vaak degenen die het slechtst worden begrepen, of waar de meeste discussie over ontstaat. Vaak komt dat doordat één of beide partijen deze termen toch niet zo goed begrijpen. Dat is op zich ook logisch, deze Incoterms-condities kennen een aantal haken en

Alicia Zwanikken is jurist bij evofenedex.

ogen waar verkoper en koper zich goed van bewust moeten zijn.

De Incoterms-condities kunnen onder andere

ken dat de verkoper alleen de kosten zal dragen

vaststellen, wie welk gedeelte van het transport

‘tot aan de loshaven’ maar bijvoorbeeld niet de

moet regelen en betalen, en vanaf waar het risico

kosten voor ‘Destination Terminal Handling

voor transportschade van de verkoper overgaat

Charge’ (DTHC), oftewel de kosten voor het af-

op de koper. Bij de meeste Incoterms liggen

handelen door de terminal in de loshaven. Deze

deze omslagmomenten op hetzelfde punt tijdens

kosten worden soms geabsorbeerd door de re-

het transport. Voor de c-condities ligt dat anders.

derij die betrokken was bij het zeevervoer, maar dat gebeurt zeker niet altijd en kan soms voor

Risico

een vervelende verrassing zorgen bij de koper.

Het makkelijkst is dat uit te leggen aan de hand van CFR. Bij deze Incoterms-conditie moet de

Vertrek- /aankomsttijd vermelden?

verkoper het transport tot aan de loshaven re-

Sommige verkopers en kopers willen graag dat

gelen en betalen. Juridisch gezien heeft hij ech-

de goederen op een bepaald moment in han-

ter al aan zijn verplichting tot leveren voldaan in

den komen van de koper en willen daarom af-

de laadhaven, en daar gaat ook het risico voor

spraken maken over de aankomsttijd van het

transportschade over op de koper. Als er dus

schip. Het vervelende is dat ook al willen verko-

tijdens de zeereis iets mis gaat en de producten

pers en kopers het nog zo graag, we zien in de

raken bijvoorbeeld beschadigd door zeewater,

praktijk toch dat er vaak vertraging kan ont-

dan is dat voor risico van de koper.

staan. Bovendien sluiten de meeste rederijen aansprakelijkheid voor vertraging uit. Een afge-

32

Onverwachte kosten

sproken aankomsttijd heeft in dat geval alleen

Bovendien wordt bij CFR (of CIF) vaak afgespro-

effect op de vraag of verlader of geadresseerde

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

de kosten voor vertraging moet dragen. Daar

Zeetransport of ook andere modaliteiten?

Dit verschil lijkt onbelangrijk, maar bleek bij-

komt bij dat als partijen de aankomsttijd/datum

Waar ook veel mensen zich in vergissen is dat

voorbeeld van belang toen in 2011 de tornado

vermelden in combinatie met CFR of CIF, zij

CFR en CIF met name te maken hebben met

in Japan plaats had gevonden en daar verko-

voorbijgaan aan de bedoeling van een CFR/CIF

zeevervoer en dat onder deze condities een

pers nog containers op de terminal hadden

levering. Zoals hierboven uitgelegd spreken

levering voltooid is als de verkoper de goede-

staan voor verscheping. Zij die onder CPT/CIP

verkoper en koper met CFR/CIF af dat de goe-

ren ‘aan boord van het schip’ heeft geplaatst.

hadden verscheept haalden opgelucht adem.

deren in de laadhaven worden geleverd. Als er

CPT en CIP zijn juist bedoeld voor alle modali-

vervolgens ook een afspraak wordt gemaakt,

teiten, al zijn ze zeker bijzonder geschikt voor

Verzekering

wanneer de goederen in de loshaven moeten

containervervoer. Bij deze condities dient de

Van alle Incoterms bieden alleen de c-condities

zijn, wordt er drastisch afgeweken van de Inco-

verkoper de goederen namelijk te leveren door

de mogelijkheid om af te stemmen dat de ver-

terms-conditie zoals bedoeld. In zaken voor de

ze ‘over te dragen aan de vervoerder’. Partijen

koper ook zorg moet dragen voor een lading-

Engelse rechter is hierover bepaald dat partijen

kunnen verder bepalen waar dat is, dat kan in

verzekering. Deze verzekering moet minimaal

dan een D-conditie zullen hebben bedoeld, wat

de laadhaven zijn, maar bijvoorbeeld ook al bij

110% van de waarde van de goederen dek-

met zich meebrengt dat het risico voor het zee-

het afleveren aan de wegtransporteur die het

ken. De Incoterms regelen niets voor het ver-

transport toch voor de verkoper is.

voortransport naar de haven op zich neemt.

zekeren van de overige kosten zoals invoerrechten, btw en accijns. Als dat gedekt moet worden zullen partijen dat expliciet moeten afspreken. Bovendien is onder CIP-dekking slechts ‘Clauses C’ van de Institute Cargo Clauses verplicht. Deze maritieme verzekeringsvorm geeft de minste dekking, maar heeft ook een lage premie. Bij CIF-dekking is A (Allrisk en hoogste premie) of B (een tussenvorm) vereist. Welke vorm aan te bevelen is, hangt af van het type lading en het beoogde transport.

Verzekering is sowieso bij C-condities vaak een lastig punt. Omdat de claimende partij altijd een verzekerbaar belang moet hebben, zal het per schadegeval variëren of de koper dan wel de verkoper de claim mag indienen. Als laatste is het daarom nog aan te bevelen om te verplichten dat het verzekeringscertificaat overdraagbaar wordt gemaakt. Anders kan bij faillissement van de verkoper de koper nog een lange procedure te wachten staan voordat ze een claim in kunnen dienen bij de verzekeraar.

Masterclass Incoterms 18 juli 2018 • Leusden Wil je de juridische, financiële en douane-technische kanten van Incoterms® 2010 ontdekken? Kom naar de masterclass van evofenedex. www.evofenedex.nl/opleidingen/ export-binnendienst

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

33

Charles van den Berg

De EU gaat het Europese btw-stelsel komend jaar ingrijpend wijzigen. Wie internationaal zaken doet, moet zeker even meelezen.

Nieuw Europees btw-stelsel

De intraUnie-levering Na 25 jaar gaat het Europese btw-stelsel op de schop. De nieuwe wetsvoorstellen staan in het Btw-actieplan. De EU voert het nieuwe btw-stelsel gefaseerd in tussen 2019 en 2022.

Charles van den Berg is VAT-specialist bij VAT-partners en trainer voor evofenedex

In dit artikel een beknopt overzicht van de belangrijkste wijzigingen voor internationaal ondernemende bedrijven.

In 1993 gingen de grenzen open in Europa.

vervangen. Bovendien komen de wijzigingen

De EU voerde het tijdelijk btw-systeem in van

in een periode waarin veel bedrijven ook nog

de ‘intracommunautaire prestaties’. Het was

eens te maken gaan krijgen met de effecten

niet perfect: door hiaten bleken lidstaten mil-

van de brexit.

jarden aan btw-inkomsten mis te lopen. Het wijzigen van het Europese btw-systeem is on-

Betrouwbare partij

derdeel van een omvangrijk plan: het Btw-ac-

Een van de belangrijkste onderdelen van het

tieplan. Een verzamelnaam voor een groot

nieuwe btw-systeem betreft de invoering van

project met als doel om de btw-wetgeving te

de ‘CTP’. Dit is de afkorting voor Certified

vereenvoudigen en weerbaarder te maken te-

Taxable Person, ofwel de ‘gecertificeerd be-

gen btw-fraude. De eerste voorstellen zijn ge-

lastingplichtige’, waarmee een onderscheid

daan in 2017 en zullen per 1 januari 2019 in

gemaakt moet gaan worden tussen betrouw-

werking treden. Recent zijn nieuwe voorstel-

bare en minder betrouwbare ondernemers.

len gedaan die per 2021 en 2022 in werking

De status van de gecertificeerd belasting-

zullen treden. Dat lijkt nog ver weg, maar de

plichtige is een belangrijk onderdeel van het

voorstellen zijn zo ingrijpend dat een gedegen

btw-actieplan. Veel vereenvoudigingsregels

voorbereiding op deze wijzigingen een vereis-

zullen alleen van toepassing zijn voor de ge-

te is. Naast de impact van de wijzigingen, is

certificeerd belastingplichtige.

ook het aantal wijzigingen groot. Om u een

34

idee te geven, de huidige EU btw-wetgeving

AEO-voordeel

bestaat uit 408 wetsartikelen, daarvan wor-

Op basis van de huidige voorstellen weten we

den er circa tweehonderd aangepast dan wel

inmiddels dat elke ondernemer die voor Dou-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Bij een levering binnen de EU moet straks de btw van het land van de klant in rekening worden gebracht.

ane doeleinden AEO-gecertificeerd is, in ieder

verlaten. De ondernemer in Nederland ver-

geval voor de btw kwalificeert als gecertifi-

richt een intracommunautaire levering in Ne-

ceerd belastingplichtige. Indien een AEO-cer-

derland en de Duitse ondernemer een intra-

tificering onmogelijk of onwenselijk is, kan de ondernemer zich toch als gecertificeerd belastingplichtige kwalificeren indien aan bepaalde eisen wordt voldaan. Dat doet hij door systematisch aan te tonen dat hij processen onder controle heeft, geen ernstige of her-

“ De intracommunautaire levering komt te vervallen.”

communautaire verwerving in Duitsland. Dit systeem van twee prestaties (levering en verwerving) komt te vervallen. Daarvoor in de plaats komt de ‘intra-Unie-levering’. Deze intra-Unie-levering lijkt een beetje op een normale levering binnen Nederland, waarbij de

haaldelijk overtredingen heeft begaan en fi-

leverancier de Nederlandse btw in rekening

nancieel gezond is. Indien een ondernemer

moet brengen.

eenmaal gecertificeerd is, geldt die status voor alle lidstaten. De EU gaat een database

Btw van land koper

aanleggen waarin men alle gecertificeerde be-

Wat anders is bij een intra-Unie levering, is dat

lastingplichten opneemt.

de Nederlandse leverancier de btw in rekening brengt van het land waar de afnemer is geves-

Intra-Unie leveringen

tigd. In het eerder genoemde voorbeeld dient

In het huidige btw-systeem wordt een levering

de Nederlandse ondernemer dan Duitse btw

van goederen door een Nederlands bedrijf

in rekening te brengen.

aan bijvoorbeeld een Duits bedrijf gezien als

Dit heeft uiteraard een enorme impact op de

een intracommunautaire transactie. De goe-

cashflow van de leverancier, omdat deze on-

deren moeten dan daadwerkelijk Nederland

dernemer op basis van het huidige systeem globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

35

nu nog het 0% btw-tarief mag hanteren voor

Vereenvoudigingen mkb

Hoe nu verder

dergelijke leveringen. Bovendien moet de Ne-

Voor het mkb zijn er op basis van de huidige

Bovenstaande onderwerpen worden in ver-

derlandse leverancier straks goed op de

EU-wetgeving een aantal mogelijkheden voor

schillende EU-voorstellen behandeld. Niet alle

hoogte zijn van alle btw-tarieven van de ande-

vereenvoudigingen. Denk hierbij aan de vrij-

voorstellen zijn al formeel aangenomen. De ko-

re lidstaten om zo het juiste btw-tarief in reke-

stelling van registratieplicht of facturatieplicht

mende maanden hopen we meer duidelijkheid

ning te kunnen brengen.

en in Nederland de toepassing van de Kleine-

te krijgen over de haalbaarheid van deze voor-

OndernemersRegeling (KOR). De verschillen

stellen. Zie ook het kader voor een nadere uit-

Uitzondering

tussen de lidstaten van dit soort regelingen

eenzetting van de status van de voorstellen.

Er is één uitzondering in het nieuwe systeem.

zijn erg groot. Zo kan een ondernemer de

Niet elk voorstel is voor alle ondernemers rele-

Als de koper gecertificeerd is, treedt namelijk

plicht hebben om zich in Nederland te regis-

vant. Toch is het belangrijk om alle voorstellen

de verleggingsregeling in werking. De verkoper

treren als btw-ondernemer en in andere lid-

te blijven volgen. Het ene voorstel vormt vaak

verlegt de btw naar de koper in de andere lid-

staat daarvan vrijgesteld zijn. Het doel van de

de bouwsteen voor het andere voorstel. evo-

staat. De koper is dan verantwoordelijk voor

nieuwe regeling is om daar een eind aan te

fenedex zal dan ook regelmatig een update

een correcte afdracht van de nationale btw.

maken. Zo valt straks in alle lidstaten een be-

geven van het verloop van deze voorstellen en

Daarmee ontstaat uiteraard een enorme afhan-

drijf in het mkb, als de jaarlijkse omzet bene-

de inwerkingtreding hiervan.

kelijkheid bij de verkoper van zijn koper. De sta-

den de € 2.000.000 blijft. Onder die grens

tus van de koper gaat dan immers bepalend

zullen de btw-registratie en administratieve

zijn voor de cashflow bij de verkopende partij.

verplichtingen eenvoudiger zijn.

Tijdspad btw-actieplan 2019

2021

2022

Treedt in werking

Treedt in werking:

Voorgesteld voor inwerkingtreding:

Vereenvoudigingen voor:

• Verkopen aan particulieren in andere lid-

• Intracommunautaire transacties met goe-

• Telecommunicatiediensten;

staten (afstandsverkopen). Lagere omzet-

deren verdwijnen (geen intracommunau-

• Radio- en televisieomroepdiensten;

drempel en vereenvoudigingen voor de

• Elektronische dienstverlening.

compliance;

Voorgesteld voor inwerkingtreding

taire leveringen en verwevingen meer); • Introductie van de nieuwe intra-Unie leve-

• Vervallen van de importvrijstelling voor btw

ring. Leverancier brengt btw in rekening

bij zendingen met een lage waarde (€ 22);

van het land waar zijn afnemer is gevestigd.;

• CTP-status / gecertificeerd belastingplichtige;

• Voor verkopen door non-EU ondernemers

• Vereenvoudigingen voor bewijs van transport;

aan particulieren in de EU, introductie van

• Toepassing van de CTP-status. Als afne-

• Vereenvoudigingen voor call off stock;

een apart systeem voor registratie en

mer bij een intra-Unie levering de CTP-sta-

compliance;

tus heeft, is de verleggingsregeling van

• Verduidelijking voor ketentransacties; • Verplicht gebruik van btw-nummers.

• Internet platforms worden belastingplichtig

Het voorstel dat deze onderwerpen behan-

voor de btw voor de verkopen via hun

deld, is nog niet formeel aangenomen. Om-

platform.

dat invoering van de CTP-status zeer ingrij-

toepassing en hoeft de leverancier geen btw in rekening te brengen.

• Nieuwe regels met betrekking tot btw-tarieven. Meer vrijheid voor lidstaten om

pend is, kan worden verwacht dat het

meer en andere tarieven toe te passen;

CTP-onderwerp uit het voorstel wordt

• Introductie van nieuwe regels en vereen-

gehaald zodat de andere onderwerpen nog wel ingevoerd kunnen worden per 2019.

36

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

voudigingen voor mkb-ondernemers.

expats

Esther Riphagen

Standplaats

Londen Hoe is het om in het buitenland te wonen en werken? Globe magazine vroeg het Ivo Steffens, die als commercial director voor KLM in Londen neerstreek.

Waarom ben je in Londen gaan wonen?

indirect dan Nederlanders. Wij zien onze

“Ik woon nu tien maanden in Londen, samen

recht-door-zee-mentaliteit als iets goeds,

met mijn vrouw en dochter. Het was voor ons

maar in Engeland kan het volledig anders

een unieke kans. Voor mij zakelijk om in een

worden opgevat.”

andere cultuur en in een voor Air France KLM zeer belangrijke markt te werken. Maar ook

Heeft het verblijf in Londen je veranderd?

persoonlijk, om met mijn gezin een avontuur

“Absoluut. De relatie met mijn vrouw is dieper

aan te gaan en van het leven te genieten in

geworden, je merkt dat je samen meer een

een fantastische stad als Londen.”

team bent. Dat onze dochter in London is geboren helpt zeker mee. In Amsterdam leef-

Wat maakt Londen aantrekkelijk?

den we soms op de automatische piloot, hier

“Londen is een enorme stad, met bijna negen

hebben we meer tijd voor elkaar.”

miljoen inwoners. Het heeft werkelijk alles te bieden wat je kunt bedenken. Tegelijk is het

Heb je contact met de lokale gemeen-

een zeer groene stad met veel parken en

schap?

naast de hoogbouw ook veel laagbouw. Toen

“Zeker, in Londen bestaat er voor zwangere

ik eenmaal in Londen woonde, had ik pas

vrouwen de organisatie NCT. Zij hebben ons

door hoe zeer de stad trendbepalend is. En

met andere jonge gezinnen in contact ge-

er wonen zoveel culturen; je ontmoet er let-

bracht. Ze komen van over de hele wereld,

terlijk mensen uit heel de wereld. Die ervaring

maar in korte tijd hebben we hechte vriend-

verbreedt je blikveld enorm.”

schappen gesloten.”

Waar moest je het meeste aan wennen?

Mis je Nederland?

Ivo Steffens

“In ieder geval niet het links rijden, dat was

“Ik denk graag terug aan de wandelingen met

Bedrijf: Air France KLM

makkelijk. Het duurt even voor je in zo’n grote

mijn vrouw Laurien, zondagsochtends in de

Functie: c ommercial director

stad je weg weet te vinden. Aan de andere

Pijp. Of mijn vaste plekje in mijn favoriete

Standplaats: Londen

kant hadden we vrij snel onze draai gevon-

kroeg. Het was een mooie periode, maar we

den in Chiswick, de wijk waar we wonen.

hebben ook nu weer een mooie tijd dus echt

Zakelijk gezien zijn de Britten meer subtiel en

missen doe ik het niet.”

Londen

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

37

Q&A

Export matters Btw bij veredeling in het Verenigd Koninkrijk

om verstandig om eerst te controleren of het afzetland dit heeft en ook of er überhaupt invoerrechten betaald moeten worden.

Binnen het vrijhandelsakkoord wordt verwezen naar de oor-

“Wij sturen goederen naar het Verenigd Koninkrijk

sprongsregels. Deze regels kunnen per akkoord en per product

vanuit Pakistan voor veredeling en betalen hierbij

verschillen. Zo kan er worden bepaald of een product tot een

geen invoerrechten. We betalen echter wel btw bij invoer

maximum percentage aan materiaal van niet-EU oorsprong mag

en deze kunnen we ook weer terugvragen. Hoe zit dat

bevatten en welke oorsprongsdocument ten grondslag ligt. In de

wanneer de brexit komt?”

meeste gevallen wordt oorsprong aangetoond op basis van een

Q

EUR.1 certificaat of een factuurverklaring. Maar er zijn ook landen “De btw die berekend wordt op de invoer uit Pakistan in

zoals Canada, Turkije en Zuid-Korea waar net afwijkende regels

het Verenigd Koninkrijk (VK) zal naar verwachting (maar

gelden. Zo wordt in Canada een attest van oorsprong met verwij-

niets is hierover nog gecommuniceerd) terug te vorderen blij-

zing naar een REX-nummer gebruikt. Turkije kent voor de meeste

ven. De vraag is alleen of dat nog via het portaal bij de lokale

producten een ATR-document (behalve voor landbouw en ijzer/

belastingdienst kan of dat dit weer op de oude manier moet,

staalproducten, dan wordt een EUR.1 certificaat gevraagd).

via een teruggaveformulier dat ingediend wordt bij de belas-

Zuid-Korea maakt geen gebruik van een EUR.1 certificaat, maar

tingdienst van het VK. Het is ook onduidelijk of verleggingsre-

van een factuurverklaring met verwijzing naar het douanevergun-

gelingen op volgende leveringen zullen blijven bestaan. Het

ningsnummer Toegelaten Exporteur.”

A

blijft voorlopig afwachten welke regelingen op btw gebied worden afgesproken tussen VK en de EU.”

A

Q

Gebruik van het EUR.1 certificaat Q

“Wij hebben een productielocatie in Nederland en betrekken materiaal uit andere EU-lidstaten. Nu

overwegen wij om een onderdeel uit China te gebruiken in ons productieproces. Mogen wij dan nog een EUR.1 certificaat gebruiken voor export?”

A

“Een EUR.1 certificaat is bedoeld om vrijstelling of verlaging van invoerrechten te krijgen in landen waarmee de

EU een preferentieel akkoord mee heeft afgesloten. Het is daar-

38

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

Training Certificaten van Oorsprong, EUR.1 en factuurverklaringen 25 september 2018 • Zwolle Deze training is op meerdere data en locaties te volgen. www.evofenedex.nl/opleidingen

maak kennis met:

Marianne Elissen

Sanctiemaatregelen

Jurist bij evofenedex

Q

“Wij willen graag weten met welke sanctiemaatre-

A

“Vanuit de Europese Unie zijn diverse sanctiemaatrege-

Al ruim tien jaar maak ik deel uit van de afdeling bedrijfsjuristen

len van toepassing. Die hebben doorgaans niet alleen

van evofenedex. Ik adviseer en ondersteun leden bij hun juridi-

gelen we te maken hebben als handelaar.”

betrekking op landen, maar ook op personen, entiteiten of

sche kwesties op het gebied van internationaal ondernemen.

‘lichamen’. Sancties hebben betrekking op goederenleveranties,

Bieden mijn algemene voorwaarden ook voor export wel vol-

financiële transacties, technische bijstand en tegoeden en eco-

doende bescherming? Welke zaken moet ik opnemen in het

nomische middelen.

contract met mijn buitenlandse handelsagent of distributeur?

Via de website

Hoe kan ik mijn aansprakelijkheid zoveel mogelijk beperken als

https://www.sanctionsmap.eu/#/main vindt

u een overzicht van de geldende sancties.”

ik ga leveren aan de VS? Kan ik het contract van mijn Russische klant met een gerust hart ondertekenen? Waar moet ik rekening mee houden als ik mijn Franse handelsagent wil opzeggen?

Verpakkingen in Duitsland Q

dische vraagstukken op het gebied van internationaal onderne-

“Wij leveren aan Duitsland en hebben vernomen dat er

men bij mij of mijn collega’s van de bedrijfsjuridische afdeling

iets gaat veranderen in de verpakkingswetgeving. Hoe

neerleggen. Wij behandelen deze graag voor u, al dan niet met

zit dit nu precies?”

A

Als evofenedex-lid kunt u bovengenoemde maar ook andere juri-

behulp van ons internatio­nale netwerk van juristen en advocaten.

“Op 1 januari 2019 wordt de huidige ‘Verpackungsverordnung’ vervangen door het nieuwe ‘Verpackungsge-

Contactinformatie

setz’. De nieuwe verpakkingswetgeving heeft betrekking op

evofenedex

alle distributeurs die verpakkingen voor de eerste maal bedrijfs-

afdeling bedrijfsjuristen

matig in Duitsland in het verkeer brengen en op alle nationale

+31 (0)79 346 73 46

(Duitse) producenten, importeurs en online-retailers. Verkoop-

evofenedex.nl/advies/juridische-hulp

en omverpakkingen die in de gangbare situatie bij de particuliere eindconsument als afval terecht komen, dienen deel uit te maken van een sluitend terugnamesysteem. Vóór het voor de eerste maal in het verkeer brengen van verpakkingen dient een registratienummer te worden aangevraagd bij de zogenaamde ‘Zentrale Stelle Verpackungsregister’. Dit is vanaf halverwege 2018 mogelijk via

www.verpackungsregister.org.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

39

agenda Juli di 03

wo 18

Letter of Credit bij export Workshop • Zoetermeer

Incoterms® 2010 Masterclass • Leusden-Amersfoort Verdiep

je verder met andere professionals over

complexe Incoterms-vraagstukken. Een compact tweedaags programma met praktijkcases en inleidin-

ma 24

Btw en fiscale vertegenwoordiging Training • Zoetermeer

gen door onze Incoterms-experts.

September

di 25

Certificaten van Oorsprong, EUR. 1 en factuurverklaringen Training • Zwolle

10-9-2018

ma 10

Medewerker luchtvracht

wo 19

Douaneprocedures in de praktijk

do 20

Manager Customs and Trade Affairs (MCTA)

do 20

Sales Contract en Incoterms 2010

Training • Zoetermeer

Training • Eindhoven

di 25

Medewerker luchtvracht

vr 28

Exportkennis voor decisionmakers

Training • Badhoevedorp

Training • Utrecht

Oktober

Opleiding • Utrecht

Training • ‘s-Hertogenbosch

di 02

Cursus Export van A t/m Z Training • Zwolle Leg samen met andere exportcollega's een goede basis voor uw export carrière met de vernieuwde cursus Export van A t/m Z. Ervaren exporteurs nemen u

vr 21

Documenten bij export

mee in het exportproces van A t/m Z. In korte tijd

Cursus • Zwolle

raakt u zo bekend met de ins en outs van export aan de hand van sprekende praktijkcases.

40

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

di 02

De internationale handel en zeevracht

di 02

Import-export-specialist

di 02

Manager Customs and Trade Affairs (MCTA)

Training • Rotterdam

Training • Eindhoven

Training • Eindhoven

di 09

Incoterms 2010

wo 10

Medewerker luchtvracht

Training • Zwolle

Training • Venlo

Trade Compliance Congres

do 11

Congres • WTC Rotterdam Succesvol internationaal ondernemen en verantwoord zakendoen, gaat dat samen? Ga de uitda-

wo 03

ging aan om jouw compliance risico’s onder de loep

Nationaal Export Event

te nemen. Afwisselend programma met interessan-

Evenement • Den Bosch

te lezingen en praktische workshops.

Houd vast een plekje in de agenda vrij voor het Nationaal Export Event, dit jaar in congrescentrum 1931.

Zoals vanouds kun je weer rekenen op een mooi programma met interessante sprekers, kennissessies en adviesgesprekken met ambassade-attachés.

do 04

Manager exportbinnendienst

di 09

Elektronische douaneaangifte

Cursus • Nijkerk

Training • Eindhoven

do 11

Nationaal Douanecongres 2018

do 11

Documenten bij export

Congres – WTC Rotterdam

Cursus • Eindhoven

Het effectief selecteren en managen van je zakenpartner in

do 11

Training • Hoenderlo Laat je inspireren door experts en collega export-managers om het rendement uit je buitenlandse zakenpartners te verhogen. Deze tweedaagse training biedt je praktische tools die helpen bij het effectief managen van handelsagenten, distributeurs en dealers in het buitenland.

i

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

41

komend nummer In het komende nummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Kansen in Brazilië

online

Duitse verpakkingsregeling

Kassen bouwen in Rusland

www.evofenedex.nl Hét startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

@

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op

voor internationaal ondernemen.

nemen.

Facebook.

evofenedex is dé vereniging voor bedrij-

Postadres

Contact

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

Opleidingen en trainingen

naal. Van een veiliger en efficiënter ma-

2718 SG Zoetermeer

opleidingen-io@evofenedex.nl

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

+31 (0)79 346 69 90

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Bedrijfsjuristen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2018

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

donderdag 11 oktober 2018 WTC Rotterdam

Nationaal Douanecongres 2018

Brexit, e-commerce en allerlei ontwikkelingen op douanegebied staan centraal tijdens de 13e editie van het Nationaal Douanecongres. Op 11 oktober 2018 vindt het congres plaats in het WTC Rotterdam.

Sprekers van diverse organisaties vertellen over onder andere de laatste ontwikkelingen in de Brexitonderhandelingen, de afhandeling van e-commercegoederen en oplossingen voor de naderende douaneproblematiek door de Brexit. Daarnaast vindt hĂŠt douanedebat plaats met diverse sprekers.

Nieuwsgierig? Houd de website in de gaten! www.douanecongres.nl

Partners:

Douane congres 210x136.indd 1

11-06-18 13:41

donderdag 11 oktober 2018 WTC Rotterdam Organisaties en overheden eisen in toenemende mate dat een bedrijf kan aantonen dat aan alle compliance voorwaarden wordt voldaan. Niet alleen ontwikkelingen op douanegebied of internationale handel, maar ook op het gebied van IT, privacywetgeving of product- en voedselveiligheid spelen daarbij een rol.

Het belang van compliance en daarmee degene die er verantwoordelijk voor is worden steeds groter. Daarom organiseren Customs Knowledge en Sdu dit jaar de eerste editie van het Trade Compliance Congres. Tijdens dit congres wordt u in ĂŠĂŠn dag bijgepraat over een reeks van onderwerpen in relatie tot international trade, maar u kunt ook zelf kiezen welke verdiepende themasessies u bezoekt.

Nieuwsgierig? Houd de website in de gaten! www.tradecompliancecongres.nl

Partners:

Trade compliance 210x136.indd 1

11-06-18 13:46

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal