Globe Magazine - mei 2017

magazine voor internationaal ondernemen

Motek p.12

“ Uniek zijn schept ook unieke uitdagingen.� nr 420 mei 2017

20 Mind the VAT gap Wat gaat Brexit voor uw btw betekenen?

26 Investeringsbescherming Wat is het en hoe kunt u er een beroep op doen?

32 Haak aan bij India Uw succes zou over 15 jaar best uit India kunnen komen.

Handelsrisico’s beheersen?

ING helpt u graag op weg

Zaken doen over de grens? In België of Duitsland of misschien wel in Azië? De kansen heeft u natuurlijk in kaart gebracht, maar geldt dat ook voor de risico’s? ING helpt u graag op weg.

Inzicht krijgen in uw handelsrisico’s?

• tijdens een gratis en vrijblijvend gesprek • op de plaats en tijd van uw voorkeur • met een ervaren adviseur Kijk snel op ing.nl/globe om uw afspraak te maken.

Kijk snel op ing.nl/globe om uw afspraak te maken.

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Rene Keessen Sales Director International Motek

Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Aan dit nummer werkten mee Ivo van der Bent, Guido Biessen, Alice Boonstoppel, Philip ter Burg, Maarten van Buuren, Yoan Chung, Ramond Feen, Anneke Huybens, Raymond Mens, Jordy Oord, Paul Schnabel, Fons Stoelinga, Peter Teunisse en Gerwin de Wilde.

Foto: Ivo van der Bent

Hoofdredactie Elmar Otten

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

ISSN 2352-5843

“ Wat wij doen, doet op dit moment verder helemaal niemand. Dat is goed en niet goed. Goed is dat we geen directe concurrenten hebben. Niet goed is dat we de hele markt zelf moeten ontwikkelen.”

Lees het interview op pagina 12. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

3

Vind uw weg wereldwijd

met onze lokale kennis en netwerken

Tips en inspirerende verhalen Hoe boekt u internationaal succes met uw onderneming? Lees inspirerende verhalen van ondernemers en ontdek wat nodig is voor groei in het buitenland.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Een aandeel in elkaar

voorwoord

Jagen Koopjesjagers zijn van alle tijden. Er is altijd wel ergens iets met korting te koop. Nog steeds is er in veel bestaande industrieën sprake van druk op de prijzen en moet alles als het maar even kan nog goedkoper. Innovatie is vaak het juiste antwoord voor de lange termijn.

Wat we in een bedrijvenomgeving tegenko-

In de komende weken wordt er voor de ko-

men, kennen we natuurlijk ook vanuit ons ei-

mende jaren veel beslist. In onze eigen kabi-

gen consumentenperspectief. Denk maar aan

netsformatie (laat ze vooral ook de aanbeve-

de luchtvaartindustrie met zijn prijsvechters,

lingen uit bovengenoemd rapport ter harte

het al maar toenemende gebruik van kopen

nemen), in de jacht op stemmen in Frankrijk

via internet en ook de voorbeelden uit de kledingindustrie spreken voor zich. Zo jagen we vaak op de laagste prijs. Of dat uiteindelijk in de keten en voor de eindklant het juiste of beste (eind)product oplevert, is minder vaak onderwerp van gesprek.

Ook wij hebben als evofenedex dienstverlening waarbij we de leden helpen bij de inkoop van transport of bijvoorbeeld bij het zoeken

“ In de komende weken wordt er voor de komende jaren veel beslist.”

voor diegenen die een open Europa nastreven, in de jacht naar een goede deal met het VK over de Brexit (en pas op: De Britten hebben de jacht ongeveer uitgevonden, vinden ze zelf) en ook of sommige grote ‘Nederlandse’ bedrijven prooi worden of zelf als jager weer verder kunnen.

Op het terrein van internationaal ondernemen willen de meeste bedrijven geen prooi worden

naar een nieuwe distributeur. De jacht is hier

en kunnen wij ons als land niet veroorloven

echter wel een stuk complexer dan alleen het

geen jager te zijn. Laten we voortbouwend op

kijken naar de ‘prijs’ van het gebodene. Kwa-

de goede conjunctuur de groei en innovatie in

liteit speelt een minstens zo belangrijke rol.

Nederland verder aanjagen met oog voor de

Wil je werkelijk waarde toevoegen in de keten

langere termijn. Daar willen wij als vereniging

dan is samenwerking onontbeerlijk.

graag aan bijdragen.

Juist daarom zijn we zeer blij met de uitstekende aanbevelingen vanuit het onlangs verschenen rapport-Buijink, waarin nog eens nadrukkelijk gewezen wordt op de mogelijkheden tot betere publiek-private samenwerking en een langetermijnperspectief voor de handelsbevordering in Nederland. Met als doel samen jagen op succes in het buiten-

Bart Jan Koopman

land. Niet makkelijk wel noodzakelijk.

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

5

inhoudsopgave

Export in beweging Voorwoord 05 Jagen

12

Zijn er nog bedrijven waar Nederland uniek mee is? Zeker! Neem Motek, ontwikkelaar van virtual reality revalidatie-omgevingen.

Column 09 An ever closer union

Ervaring 12 Motek: export in beweging

Opinie 18 Brexit zet zekerheden op de tocht

Expertise 20 Mind the VAT gap!

26 IBO’s: Benut de mogelijkheden 28 Data-export 30 Het CMR-verdrag

Verkenningen 23 Duitsland: Nooit ging het zo goed!

32 Haak aan bij India

Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 41 Expats 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

20

Mind the VAT gap!

Als het Verenigd Koninkrijk uit de EU is getreden, zullen er op btw-gebied vermoedelijk veel zaken veranderen.

Waar kunt u alvast rekening mee houden?

Haak aan bij India

32

Het succes van het Nederlandse bedrijfsleven zou over 15 jaar best wel eens uit India kunnen komen.

Ambassadeur Fons Stoelinga legt uit waarom.

28

Data-export Behalve goederen en diensten reist ook data veelvuldig naar het buitenland.

Daar zijn wel strikte regels aan verbonden.

Het CMR-verdrag

30

Het CMR-verdrag ziet onder meer toe op de aansprakelijkheid bij beschadigde goederen. Maar let op: die aansprakelijkheid is flink gelimiteerd.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

7

Bent u al AGS-proof? Wij wel!

De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften.

Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen.

Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support.

Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten.

Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor.

CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

column

Paul Schnabel

An ever closer union Senator, hoogleraar en voormalig SCP-directeur Paul Schnabel observeert de Nederlandse handelsinspanningen.

“Als ik jong was, zou ik ook weggaan uit dit land en elders in Europa werk gaan zoeken”, zei de hoge ambtenaar tegen mijn studenten.

Hij zei dat niet in Den Haag, maar in Rome.

We waren daar voor de herdenking van het Verdrag van Rome, dat 60 jaar geleden de start vormde van toen nog de Europese Economische Gemeenschap van zes landen. Een paar dagen na ons kwam Mark Rutte daar vertellen dat de tijd van de ‘ever closer union’

“ Veel meer dan Italië zijn wij voor onze welvaart afhankelijk van export.”

Nederland en veel jonge mensen zijn blijvend financieel afhankelijk van hun ouders en grootouders. Ze weten van de corruptie, de vriendjespolitiek en de verstikkende bureaucratie bij de overheid en in de rechtspraak, maar ze kunnen er niets aan veranderen.

Zestig jaar na het Verdrag van Rome wordt steeds duidelijker dat de Europese Unie in het zuiden en oosten van Europa vooral infrastructureel veel mogelijk heeft gemaakt, maar con-

nu echt wel voorbij is.

junctureel vooral in het voordeel werkt van de

Daar kun je ook anders tegenaan kijken. Niet

landen van het noorden en het westen, Duits-

alleen staat het de zoon of dochter van de

land en Nederland voorop. Juist in de huidige

hoge Italiaanse ambtenaar vrij om in Neder-

periode van economisch herstel blijken de ver-

land of Spanje werk te gaan zoeken, maar

schillen niet kleiner, maar eerder groter te wor-

ook konden mijn studenten zonder paspoort-

den. Mijn studenten hadden dat al snel in de

controle en zonder geld te wisselen van Am-

gaten en dat voelde niet gemakkelijk. Voor de

sterdam naar Rome gaan. Twee van hen stu-

meeste van hen blijft de ‘ever closer union’ een

deerden ook aan een Italiaanse universiteit en

ideaal, dat niet alleen met minder grenzen en

de meeste studenten hadden dankzij Europe-

begrenzingen te maken heeft, maar vooral ook

se subsidies en afspraken een deel van hun

met minder verschil en ongelijkheid. Zij zien

studie buiten Nederland kunnen doen.

ook dat alleen dan de Europese Unie zal blijven

Echt weggaan uit Nederland wilde eigenlijk

bestaan en inmiddels weten ze net als Mark

niemand van hen. Voor jonge hoogopgeleide

Rutte ook dat dit juist weer in het belang van

Italianen ligt dat anders. De werkloosheid on-

een land als Nederland is. Veel meer dan Italië

der jongeren ligt in hun land bij 40%, in Neder-

zijn wij voor onze welvaart afhankelijk van de ex-

land is dat minder dan 10%. De kans op een

port en die gaat voor 75% naar de andere lan-

betaalbare woning is er nog veel kleiner dan in

den van de Europese Unie. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

9

kort nieuws

kort Overgangsmaatregelen bij Brexit Hoewel er binnen twee jaar een goed Europees handelsakkoord met de Britten moet zijn, kunnen overgangsmaatregelen helpen om eenvoudige handel van en naar het Verenigd Koninkrijk te waarborgen als beide partijen er niet op tijd uit zijn. Dit stelt evofenedex nu het Europees Parlement heeft ingestemd met de resolutie waarmee de EU de onderhandelingen ingaat.

De resolutie waarschuwt te-

gangsmaatregelen. Deze tijdelijke maatregelen zouden niet lan-

gen een uitruil tussen veilig-

ger dan drie jaar moeten duren. Eerder gaf premier May al aan

heid en de toekomst van de handelsrelaties tussen de EU en

dat een ‘implementatieperiode’ na de onderhandelingen kan

het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast verzet de resolutie zich te-

helpen zodat burgers en bedrijven zich kunnen aanpassen aan

gen 'cherry picking' of een economische relatie gebaseerd op

de nieuwe situatie.

sectorspecifieke overeenkomsten. Met de resolutie zet het Europees Parlement de deur open naar discussies over over-

Bron: evofenedex • Volledig bericht: bit.ly/2oosSUg

Vuurdoop REX-systeem in CETA handelsakkoord Naar verwachting deze zomer start de voorlopige toepassing van het CETA-handelsakkoord. CETA is het eerste handelsakkoord waarbinnen gebruik gemaakt gaat worden van het Registered Exporters system (REX). Onder REX hoeft een exporteur zich alleen nog maar te registeren bij de lokale douane autoriteit, in dit geval de Nederlandse douane, voor een certificaat van oorsprong.

Het REX-systeem is een

sprong of een door de douane uitgegeven en goedgekeurde

nieuw certificeringssysteem

exportverklaring. Om aan het systeem te wennen geeft de Ne-

voor goederen van oorsprong in de preferentiële regelingen.

derlandse douane toestemming aan de exporteurs om tot 1 ja-

Met het REX-systeem verandert de procedure in vergelijking tot

nuari 2018 een registratie als toegelaten exporteur te gebruiken.

de vorige gesloten handelsverdragen. Tot op heden gebruikten exporteurs vaak het EUR.1-certificaat als een bewijs van oor-

Bron: evofenedex • Volledig artikel: bit.ly/2osD4Nv

Douane intensiveert aanpak systeemstoringen In een bericht op haar eigen site laat de Douane weten de beschikbaarheid van haar informatiesystemen ondermaats te vinden. De dienst hoopt hier met een geïntensiveerde aanpak verandering in aan te brengen.

“De Douane beseft terdege

ken. Dit waarderen wij zeer.”

dat de onbetrouwbaarheid

De Douane wil met een driepuntenplan de structurele proble-

van zijn IT-systemen een ne-

men aanpakken:

gatieve impact heeft op de

1

AGS stabieler maken;

logistiek in Nederland”, aldus de Douane. “Dat gebruikers span-

2

Programma HBDS afronden;

3

Digipoort-problematiek aanpakken.

ningen ervaren in relatie tot bijvoorbeeld hun opdrachtgevers en vervoerders. En dat bedrijven hun frustraties uiten richting hun

De voortgang zal worden gecommuniceerd met vertegenwoor-

koepelorganisaties. Wij zien dat die koepels hun uiterste best

digers van het bedrijfsleven, waaronder evofenedex.

doen een bijdrage te leveren aan het verhelpen van storingen, door de ervaringen van hun leden uitvoerig met ons te bespre-

10

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

Bron: belastingdienst.nl • Volledig artikel: bit.ly/2nbt4G2

vreemde zaken

Elmar Otten

Het hondenspeeltje Beeztees verkoopt onder de naam Sumo extreem sterk speelgoed voor honden.

Wij vroegen commercieel directeur Jacco Buijs naar hun internationale ambities.

Hoe onverwoestbaar is jullie Sumo

consument. Een aantal dealers ondersteu-

speelgoed?

nen dat vervolgens met (lokale) social-

“We geven er twee jaar garantie op, dat zegt

media-activiteiten.”

denk ik genoeg. Onze geheime formule met een hoog percentage natuurlijk rubber zorgt

Is het nodig het speelgoed te laten

voor flexibele maar ook zeer sterke materi-

certificeren?

aaleigenschappen. Dat wil niet zeggen dat de

“Voor hondenspeelgoed is voor enkele landen

speeltjes er na twee jaar nog spiksplinternieuw

(met name Duitsland) een CE-keurmerk

eruit zien en zonder beschadigingen zijn. De

noodzakelijk, dat wordt toegekend door de

speeltjes krijgen het over het algemeen zwaar

hiervoor verantwoordelijke keuringsinstantie.

te verduren, vooral van het terriër-ras. Maar ze

Dat keurmerk is voor de Sumo-producten

zullen niet scheuren of breken.

ook van toepassing en kan op nieuwe pro-

In een markt met wereldwijd zoveel generiek

ducten worden toegepast.”

aanbod moet je ook onderscheidend vermogen hebben. Dat doen we door aan ons merk

Waar liggen jullie ambities?

Beeztees te bouwen, maar ook door concep-

“We bouwen gestaag aan het verder uitbrei-

ten neer te zetten met een unieke toegevoeg-

den van ons exportnetwerk. Momenteel zijn

de waarde. Sumo supersterk speelgoed is

we actief in 45 landen, daar zullen de komen-

daar een van de voorbeelden van.”

de jaren zo'n tien landen bij komen. Let wel,

Beeztees

we gaan voor kwaliteit in plaats van kwantiteit.

Opgericht: 1969

In welke landen zijn jullie actief?

Dus we kiezen nadrukkelijk voor export naar

Hoofdkantoor: Waalwijk

“Als Beeztees exporteren we naar 45 landen.

landen waar we direct met retailers een sa-

Medewerkers: 105

Sumo is op dit moment in dertig landen te

menwerking kunnen aangaan of dealers die

Merken:

koop. Nederland, België en Duitsland be-

ons merk echt willen opbouwen. Het mooiste

Beeztees en Designed by Lotte

schouwen we als onze thuismarkt. In de ex-

voorbeeld daarvan is China, waar we op dit

Voornaamste exportproduct:

port bouwen we ons merk in eerste instantie

moment de laatste voorbereidingen treffen

huisdierbenodigdheden & -snacks

op retailniveau. In de landen waarin we echt

voor het opzetten van een joint venture, zodat

Voornaamste exportlanden:

een partnership hebben met een dealer bou-

we ons merk kunnen bouwen in een land

Rusland, Roemenië en Italië

wen we het merk op consumentenniveau

waar ze gek zijn op Europese merken. Beez-

Exportomzet: 25%

verder uit op de winkelvloer, dus richting de

tees goes China!”

Website: www.beeztees.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

11

Zijn er nog bedrijven waar Nederland uniek mee is? Zeker!

Neem Motek, ontwikkelaar van virtual reality revalidatie-omgevingen.

12

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

Elmar Otten Ivo van der Bent

Export in beweging Motek

Uitleggen wat het bedrijf Motek doet is eenvoudig en tegelijk ook weer niet. Het bedrijf ontwikkelt en maakt interactieve revalidatie-omgevingen.

Stel u voor dat u rustig wandelt op een loopband en omringd bent door schermen waar een computer een landschap op projecteert.

Op uw kleding zijn kleine bolletjes geplakt, van het soort die Hollywoodacteurs gebruiken als ze acteren voor een animatiefilm. De computer laat u een spel spelen waarmee u onbewust uw motoriek en spieren traint en analyseert intussen al uw bewegingen.

De vergelijking met Hollywood is zo gek nog

nisterie van Defensie om een ‘flight simulator’

niet, want Motek-oprichter Oshri Even Zohar

met een loopband er in te bouwen, en vanaf

heeft nog aan Toy Story meegewerkt; de eer-

toen ging het snel. Rene Keessen, Sales Di-

ste animatiefilm die was gebaseerd op de be-

rector International van Motek Forcelink, praat

wegingen van échte acteurs. Zohar was in

ons bij.

een verder verleden straaljagerpiloot en combineerde het idee van de flight simulator met

“In drie jaar tijd zijn we vier keer gefuseerd,”

een ‘krachtplaat’ die in drie richtingen kan be-

vertelt Keessen. “In 2014 is Motek samen ge-

wegen. Het idee: mensen kennis geven over

gaan met Forcelink, het bedrijf dat voor ons

hoe ze zich bewegen. In het jaar 2000 leidde

loopbanden produceert. Met hen maken we

dat tot CAREN, de eerste Computer Assisted

bijvoorbeeld de C-Mill, een lopende band

Rehabilitation Environment. In 2006 kreeg

waarop een computer markeringen kan pro-

Motek een opdracht van het Amerikaanse Mi-

jecteren om oefeningen te doen, eventueel

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

13

nog uitgebreid met een virtual reality scherm.

In 2015 zijn we samengegaan met DIH, onze salespartner in China waarmee een holding company opgezet is in Hong Kong. In 2016 volgden het Nederlandse MRS/FysioRoadmap en het Zwitserse bedrijf Hocoma. Samen kunnen we een compleet revalidatieconcept aanbieden. We willen de grootste speler zijn in het hightech-segment, al laten we het ‘lagere’ segment zeker niet liggen. Ons handelsmerk is dat we overal intelligentie instoppen, ook als het om een toestel voor bij de fysiotherapeut gaat.”

Research Globe Magazine is op bezoek bij de vestiging in Amsterdam, waar onder de merknaam Motek de researchtak opereert. Keessen: “In de kern zijn wij een technologiebedrijf, we ontdekken en ontwikkelen voortdurend. Defensie is lange tijd de kurk geweest waarop wij dre-

“ Samen kunnen we een compleet revalidatieconcept aanbieden.” ven, maar intussen zijn ook universiteiten en grote revalidatiecentra belangrijke doelgroepen voor ons, met name in Amerika en West-Europa. Wij maken als Motek bijna nooit standaardproducten, we worden door researchpartners voortdurend uitgedaagd met buitenissige verzoeken.

Voor MIT hebben we een full dome virtualreality-omgeving gebouwd. Een soort mini -IMAX, alleen zit je niet in een stoel, maar sta je op een lopende band die in allerlei richtingen kan kantelen. We hebben nu vier van die koepels in de wereld staan en hopen in 2018 de eerste Europese in Groot-Brittannië geïnstalleerd te hebben. Het gebouw ervoor staat er al.”

14

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

Om nog maar eens te onderstrepen hoe ge-

Als holding proberen we daarom meer omzet

avanceerd de technologie is die Motek maakt,

uit andere segmenten dan de researchsector

laat Rene Keessen een filmpje zien waarin

te halen. Ziekenhuizen zijn voor ons belangrijk

een kleerhanger zijdelings balanceert op een

net als kleinere revalidatiecentra en fysiothera-

platform van Motek, dat in meerdere richtin-

peuten. Voor die markt ontwikkelen we meer

gen kan bewegen. Dankzij enorme computerkracht weet het platform te voorkomen dat het hangertje omvalt, zelfs als een mens het probeert omver te blazen.

“D-flow heet het computersysteem dat er achter zit, we hebben het in eigen huis ontwikkeld. Het platform is zo snel dat het menselijk brein geen vertragingen detecteert. Het kan uiterst subtiele bewegingen uitvoeren, zoals bij de kleerhanger, maar ook heel bruut met 1 G in alle richtingen accelereren. Het is maar net wat je nodig hebt in je onderzoek.

We hebben onze software opengesteld, zo-

“ Goed is dat we geen directe concurrenten hebben.

Niet goed is dat we de hele markt zelf moeten ontwikkelen.”

eenvoudige, goedkopere standaardtoepassingen. De C-Mill bijvoorbeeld of onze GRAIL, feitelijk een afgeslankte versie van het CAREN-systeem. Hier is veel meer repeating business te genereren. Bovendien ben je niet meer afhankelijk van grants maar van budgetten, dat is veel minder zwart-wit. Hoewel je zorg wel weer vergoed moet worden door de zorgverzekeraar. We hopen dat bewegingsonderzoek een geaccepteerd diagnostisch element wordt, net als de röntgenfoto. En dat computerondersteunde

hersteltraining

de

norm wordt. Dat is nog wel een uitdaging.”

dat klanten er ook mee kunnen ontwikkelen.

Marktontwikkeling

Daar zien we voortdurend verrassende toe-

“Kijk, wat wij doen, doet op dit moment ver-

passingen uit voortkomen.”

der helemaal niemand. Dat is goed en niet goed. Goed is dat we geen directe concur-

Wereldwijd heeft Motek zo’n 300 systemen

renten hebben. Niet goed is dat we de hele

staan, met name in Noord-Amerika, Europa,

markt zelf moeten ontwikkelen. Dat is ook

China en het Midden-Oosten. Binnenkort

echt nog nodig. Kijk bijvoorbeeld naar de hui-

volgt een systeem in Melbourne. Omdat het

dige looplaboratoriums, die je als generieke

de eerste op een nieuw continent is, heeft

concurrent van ons kunt zien. In zo’n looplab

Keessen de Nederlandse Consul-Generaal

vind je meestal een loopbaan van een meter

vast gevraagd om de installatie te openen.

of tien, met in het midden een krachtplaat die metingen doet. Dat is dan voor één enkele

Kapitaalgoederen

stap en dan moet je ook nog precies goed op

“Je kunt je voorstellen dat onze high-end in-

de plaat stappen. Zo’n lab kan maar 1 à 2

stallaties vrij kostbaar zijn. Met de koepel in

patiënten per dag afhandelen en heeft dan

Groot-Brittannië is een bedrag van boven het

een stuk of vijf bruikbare stappen van een pa-

miljoen gemoeid. Vrijwel altijd wordt een pro-

tiënt verzameld om te analyseren. Bij ons zijn

ject gefinancierd vanuit een grant op basis

dat er vijftig per minuut waarbij je real time

van een onderzoeksvoorstel of een ander-

feedback krijgt. Je kunt de patiënt bijsturen en

soortige subsidie. Dat geeft een hele ‘binaire’

als er een sensor scheef zit, zie je dat ook di-

situatie: een project gaat wel of niet door. Gra-

rect. Met virtual reality kun je scenario’s voor-

daties ertussen zijn er vrijwel niet. Bovendien

spiegelen, door de loopband te kantelen kun

duurt het meestal een jaar of langer voor er

je verstoringen in je onderzoek opnemen.

zekerheid over een project is, met die in En-

We menen dus een veel betere techniek te

geland zijn we zelfs al acht jaar bezig.

bieden, maar de wereld van het bewegingsglobe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

15

Vertrouwen verzekerd.

Waar gehandeld wordt is Atradius.

Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd.

Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend.

Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen.

Grijp uw kans en ontdek meer.

Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

onderzoek is lastig te overtuigen. Ook omdat de huidige financiering geen prikkel tot verandering biedt. Dat is jammer, want patiënten met bijvoorbeeld een hersenbloeding, een versleten knie, gescheurde kruisband, Parkinson of amputatie komen nu zelden in zo’n looplab.

Ze moeten het doen met passief onderzoek: dus bijvoorbeeld een orthopeed die met zijn handen de bewegingsvrijheid van een knie test en een foto laat maken. Er kan besloten worden tot opereren over te gaan zonder dat er ooit onderzoek naar de actieve functionaliteit van de knie gedaan is. Ook niet als de nieuwe knie er eenmaal in zit. Gek toch, eigenlijk? We hebben hier nog wel wat werk te doen.”

Studies “Met studies kan je de sector overtuigen, maar dat zijn langdurige kwesties. Je kunt het voordeel van onze loopband voor één patiëntengroep wel aantonen, maar geldt het dan ook voor een andere? Zelfs als wij een goede studie hebben liggen, merken we dat klanten die zelf nog eens over willen doen. Aantallen zijn ook lastig: hoe krijg je honderd vergelijkbare patiënten met een beroerte bij elkaar in

Protectionisme

een virtual-reality-omgeving te werken. De

“ Als het om complexe vraagstukken gaat, gaan we vaak met onze sales partners mee.”

bereidheid om te trainen is veel groter, wat op

nu eenmaal geen producten die je zo uit het

lastig. Met Rusland is geen samenwerking op

zich zelf al een doorslaggevend argument zou

schap trekt. Binnen Europa komen klanten

militair-medisch vlak meer mogelijk. Brazilië is

kunnen zijn.”

bijna altijd naar Amsterdam. We hebben hier

dramatisch met importheffingen tot wel 70%

een demonstratieruimte en gaan regelmatig

en in Turkije zijn de ontwikkelingen eveneens

Internationaal

samen ook bij een bestaande klant kijken.

voelbaar. Houdt ook Polen in de gaten, dat

“Naast onze vestigingen in Zwitserland en

Na alle fusies hebben we eerst een fase van

steeds vaker naar protectionisme neigt. In de

China hebben we nog hubs in Amerika, Chili,

stabilisatie nodig, waarin we onze producten

V.S. hadden we gek genoeg een voordeeltje.

Singapore en Slovenië. Als het om complexe

meer op elkaar afstemmen en het kantoor in

Omdat het presidentschap van Trump er aan

vraagstukken gaat, gaan we vaak met onze

de Verenigde Staten uitbreiden. Over drie jaar

kwam, werd een order opeens versneld.”

sales partners mee. We proberen ze natuurlijk

willen we in de Verenigde Staten een beurs-

zo goed mogelijk op te leiden, maar het zijn

notering hebben.”

een studie?

Misschien moeten we het wel niet vanuit het resultaat, maar vanuit de motivatie van de patiënt insteken. Die vindt het aantoonbaar prettiger om realtime-feedback te krijgen en in

“Ook in China willen we doorgroeien. China is vrij protectionistisch, maar omdat we daar lokaal aanwezig zijn, is dat in ons voordeel. De Chinese markt heeft een enorm potentieel door het aantal inwoners en de vergrijzing. In andere landen maakt het protectionisme het ons wel

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

17

Groot-Brittannië en de Europese Unie begeven zich door de Brexit op onbekend terrein. Weet de Nederlandse regering onze banen en handelsbelangen te beschermen?

opinie

Raymond Mens

“ Brexit zet

zekerheden op de tocht” Ruim twee miljoen Nederlanders werken in de export en hun aantal groeit gestaag – steeds land een derde van zijn nationaal inkomen met internationaal ondernemen. Veranderingen elders in de wereld raken de logistiek en export van ondernemers in Nederland dan ook

voor evofenedex.

Raymond Mens is pr-manager

meer ondernemers slaan hun vleugels uit over de landsgrenzen. Inmiddels verdient ons

18

veelal direct. De Brexit maakt dit pijnlijk duidelijk.

Dat het dreigende vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de

beslissingen uit of schoven ze investeringen op de lange baan.

Europese Unie vrijwel direct na de uitslag van het referendum al gevolgen voor handels- en productiebedrijven in ons land had,

Handelsbelangen groot

kwam niet als een verrassing. Uit een rondgang van evofenedex

Deze onzekerheid raakt in toenemende mate het werk van Ne-

in januari, onder meer dan honderd aangesloten bedrijven,

derlanders – zelfs als zij niet internationaal ondernemen. Het

bleek dat de bedrijfsvoering van maar liefst een kwart van de

Verenigd Koninkrijk is immers de derde handelspartner van ons

ondernemers destijds al hinder ondervond door de onzekerheid

land. Zo’n 300.000 Nederlanders danken hun baan aan de

over de Brexit. Zo stelden bedrijven in het Verenigd Koninkrijk

handel met de Britten. Zo exporteerden bedrijven in Nederland

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

in 2015 voor 38 miljard euro aan goederen naar het Verenigd

57% van de Nederlandse exporteurs het protectionisme in de

Koninkrijk. Belangrijke exportproducten zijn toestellen voor te-

afgelopen jaren zag toenemen. Bovendien verwacht ruim 80%

lecommunicatie, medicijnen en groente- en fruit. Daartegen-

dat het protectionisme ook in de komende jaren terrein blijft

over staat een import van 21 miljard euro. Het is dan ook es-

winnen. Om hier het hoofd aan te bieden en om de internatio-

sentieel om de gevolgen van een Brexit in kaart te brengen.

naal ondernemen te stimuleren, wil 81% van de ondernemers

evofenedex vroeg ondernemers daarom niet alleen naar de

dat de Europese Unie investeert in nieuwe handelsakkoorden.

hindernissen die zij bij een mogelijke Brexit vreesden te onder-

Een meerderheid van de exporteurs is positief over CETA, het

vinden, maar ook naar hun wensen voor een nieuw handelsak-

handelsverdrag dat de Europa met Canada sloot.

koord tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk.

Europese kwartfinale Ondernemers bezorgd

De Nederlandse verkiezingsuitslag, met verkiezingen in Frank-

De conclusies, opgesomd in het rapport ‘Brexit, belangrijke

rijk en Duitsland in het vooruitzicht door premier Rutte de ‘Eu-

belangen' (http://bit.ly/2pwcotA), waren duidelijk. Vrijwel alle

ropese kwartfinale’ genoemd, was hierin gelukkig een uitzon-

ondernemers waren bezorgd over de gevolgen van de uitein-

dering. Sterker nog: de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen

delijke Brexit. Het overgrote deel van de ondervraagde bedrij-

noemde evofenedex ‘goed nieuws voor ondernemend Neder-

ven vreest complexere douaneprocedures (72%), meer admi-

land'. Partijen die met het gezicht naar Europa en de rest van

nistratieve rompslomp (50%), hogere invoerrechten (47%),

de wereld staan, een ruime meerderheid hebben gegeven. Eén

vertragingen aan de grens (44%) en hogere vervoerskosten

gezamenlijke markt in Europa met vrij verkeer van goederen en

(30%). De uitkomsten onderstrepen dat nieuwe handelsafspra-

goede handelsafspraken met de rest van de wereld, zijn im-

ken tussen Europa en de Britten in ieder geval moeten zorgen

mers belangrijke voorwaarden voor het succes van bedrijven in

voor een gelijk speelveld, eenvoudige douaneregels en efficiën-

Nederland. De uitslag biedt nauwelijks aanknopingspunten

te goederenstromen. De uitkomsten laten ook zien wat onder-

voor een protectionistische koers van een nieuw kabinet en dat

nemers met stipt op één vrezen: complexere douaneprocedu-

is winst.

res.

Logisch, want als het Verenigd Koninkrijk ook uit de

Europese douane-unie stapt, kan dit tot flinke vertragingen aan de grens en extra administratieve lasten leiden.

Veel Britse jongeren stemden tegen Brexit.

Vrijhandel onder druk De Europese Unie startte in maart de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk over de praktische invulling van de Brexit.

Een volstrekt unieke situatie, dat moge duidelijk zijn. Bovendien staan ook elders in de wereld handelsverdragen onder druk. Zo zette de nieuwe Amerikaanse president Trump eerder dit jaar nog een streep door TPP – het handelsverdrag tussen Noord-Amerika en Azië. Ook gaf hij aan het Noord-Amerikaanse handelsverdrag NAFTA opnieuw ter discussie te gaan stellen. Dit heeft mogelijk grote gevolgen voor Nederlandse bedrijven die bijvoorbeeld naar Canada exporteren en vanuit daar ook in

Brexit-bijeenkomst evofenedex

Mexico en de Verenigde Staten ondernemen. Tot slot staat ook

Voor deze zomer wil evofenedex een

de interne Europese markt onder druk door een toenemend pro-

Brexit-bijeenkomst voor leden organise-

tectionisme.

ren om bedrijven verder te informeren over de ontwikkelingen en vooruitzichten

Dat dit breed leeft, bleek ook eerder deze maand bij de presen-

van de Brexit en gelegenheid te bieden

tatie van Trends in Export – het jaarlijkse onderzoek van evofe-

om ervaringen uit te wisselen. Leden zul-

nedex en kredietverzekeraar Atradius. Uit het onderzoek, waar-

len hier tijdig over worden geïnformeerd.

in 5.800 exporteurs werden bevraagd, bleek dat maar liefst globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

19

Raymond Feen

Als het Verenigd Koninkrijk uit de EU is getreden, zullen er op btw-gebied vermoedelijk veel zaken veranderen. Waar kunt u alvast rekening mee houden?

co-auteur van het boek European VAT Handbook 2016.

Raymond Feen is directeur van ALLVAT, docent voor evofenedex en

Brexit

Mind the VAT gap ‘Mind the gap’ is de waarschuwing bij het uitstappen uit de Londense metro. Het Verenigd Koninkrijk stapt uit de EU en daar past de waarschuwing ‘mind the VAT’ bij. Ondernemers die zaken doen met onze buren in het westen moeten er rekening mee houden dat er wat btw-zaken gaan veranderen na de Brexit. In dit eerste deel vat ik een aantal wijzigingen samen die de komende maanden op uw btw-agenda moeten komen als u handel drijft met het Verenigd Koninkrijk.

20

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

VK wordt derdelandsgebied

De transacties worden ook anders gerappor-

Bij handel met het VK spreken we nu over in-

teerd in de Nederlandse btw-aangifte. Voor uw

hun periodieke btw-aangifte voor de intracom-

tracommunautaire transacties. Dit kunnen zo-

financiële systemen zal dat een aanpassing

munautaire leveringen en de kosten (of gevol-

wel goederen als diensten zijn die de Noordzee

vragen zodat de juiste btw-rapportage wordt

gen) daarvan neemt ieder voor zijn rekening.

over gaan. Na de Brexit maakt het VK hoogst-

gedaan. Koopt u regelmatig goederen in het

Maar bij handel waarbij in-en uitvoer speelt, ligt

waarschijnlijk geen deel meer uit van het

VK en komen die naar Nederland dan betaalt u

dat toch wat anders. Het is dus van belang de

grondgebied van de EU; niet voor douane en

(als u optreedt als importeur) in Nederland na

reeds bestaande contracten met partijen in het

niet voor de btw. Het VK wordt dan een ‘der-

de Brexit mogelijk aanzienlijke bedragen in-

VK alvast tegen het licht te houden om te zien

delandsgebied’. Als we naar de btw-gevolgen

voer-btw aan de Nederlandse douane. Het zou

wie over twee jaar (na Brexit) verantwoordelijk

kijken van handel met derdelandsgebieden,

dan verstandig zijn om bijvoorbeeld een ver-

is voor (de kosten van) al die aangiften ten in-

dan spreken we van in- en uitvoer van goede-

gunning artikel 23 aan te vragen zodat de in-

voer. Let op ook uw Engelse partner denkt nu

ren en niet langer van intracommunautaire

voer-btw verlegd kan worden naar de Neder-

al na over de Brexit gevolgen en partijen zullen

transacties. Bij handel met derdelandsgebie-

landse btw-aangifte (financieringsvoordeel).

dus moeten gaan onderhandelen over aan-

den wordt de douane betrokken. Dat betekent

de btw. Verkoper en koper doen nu immers

vaardbare Incoterms om de in-en uitvoer ver-

meer aangiften, maar ook meer controle. Veel

Incoterms bepalen wie de aangifte ten

plichtingen te verdelen. Dit geldt zowel voor de

ondernemers zullen een douane-agent moe-

invoer moet doen

goederen die u aankoopt uit het VK als de goe-

ten inschakelen om een in-of uitvoeraangifte te

In onze huidige relaties met partners in het VK

deren die u zelf verkoopt aan het VK. Ook voor

doen, wat kosten met zich mee brengt.

spelen incoterms wel een rol, maar niet voor

menig vervoerder betekent dit mogelijk een

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

21

andere rol, namelijk van degene die de goede-

verwerking of fabricage enz., dan kent de EU

ren voor zijn opdrachtgever bij de douane aan-

voor bepaalde situaties faciliteiten om te voor-

brengt en/of aangifte doet ten invoer.

komen dat de ondernemer zich in dat land moet registreren voor btw-doeleinden. Voor

Internationaal zakendoen buiten de EU

de voorraden van Nederlandse ondernemers

geeft ook btw verplichtingen aldaar

die vóór de Brexit in het VK liggen moet afge-

Hierboven werd al beschreven dat Nederlandse

wacht worden of zij op de dag van Brexit, zo-

importeurs aan de fiscus een art. 23 vergunning

wel administratief in Nederland ´geëxporteerd

kunnen vragen om de betaling van invoer-btw

moeten worden uit de EU´ en administratief bij

administratief af te doen (geen cashflow). Het VK

de Engelse douane gemeld moeten worden

kent zo´n faciliteit nog niet en het is maar de

als ´ingevoerd´. Dat zou zomaar kunnen bete-

vraag of ze die na de Brexit introduceren. Levert

kenen dat ineens over de gehele voorraad die

u grote volumes aan afnemers in het VK en bent

in het VK ligt Engelse btw moet worden afge-

u volgens de Incoterms verantwoordelijk voor de

dragen. Wat voor overgangsregeling daarvoor

invoer van goederen, houd dan rekening met

gaat gelden is helemaal nog niet bekend. In de

betaling van invoer-btw in het VK (cashflow-nadelen). Bedenk ook dat de importeur in vrijwel alle situaties vervolgens btw-aangifte moet doen in het land van invoer om die invoer-btw terug te vorderen (kan weken tot maanden duren) en dat daarnaast de levering die hij lokaal verricht na invoer ook nog eens belast kan zijn met in dit geval Engelse btw (de Engelse wetgeving kent nu ook geen verleggingsregeling). Zie ook mijn

“ Moeten Nederlandse bedrijven op Brexitdag ineens Engelse BTW over hun voorraden in het Verenigd Koninkrijk afdragen?”

omgekeerde situatie geldt natuurlijk hetzelfde.

Call-off voorraden van Engelse ondernemers in Nederland zijn voor het moment van de Brexit nog in het vrije verkeer van de EU. De Nederlandse fiscus zal zich moeten buigen over de vraag wat de status is van die voorraden (die voor de btw nog door niemand in Nederland zijn gerapporteerd als ontvangen of gekocht) om te voorkomen dat die goederen

artikel in Globe Magazine van maart 2016.

na Brexit door Engelse ondernemers btw vrij

Dergelijke btw-gevolgen zijn standaardzaken

op de Nederlandse markt worden verkocht.

voor ondernemers die regelmatig met derde-

Mind the VAT gap!

landsgebieden handelen, maar niet voor ondernemers die tot nu toe alleen met het VK of bin-

Samenvatting

nen de EU zaken doen. Brexit zal voor diverse

Mind the VAT en bedenk dat in- en uitvoer hele

ondernemers betekenen dat ze aangifteplichtig

andere (btw) aangifte verplichtingen meebren-

worden in het VK.

gen dan intracommunautaire transacties. Incoterms kunnen na de Brexit nieuwe verplich-

Voorraden importeren?

tingen creëren, invoer leidt tot cashflownadelen

Als een ondernemer voorraden in een ander

en registratieverplichtingen. Ten slotte kunnen

land neerlegt binnen de EU, die daar gebruikt

voorraden in het VK bij Brexit leiden tot invoer

worden voor lokale leveringen (call off stock),

van de hele voorraad ineens.

22

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

Guido Biessen

In Duitsland gaat het goed maar er wachten wel degelijk maatschappelijke uitdagingen om aan te gaan. Als Nederlanders zien we daar natuurlijk kansen in.

Duitsland

Nooit ging het zo goed!

De Nederlands-Duitse betrekkingen zijn uitstekend. Op politiek niveau weten de wederzijdse landen elkaar goed te vinden. De opvattingen over de toekomst van de EU, Brexit, de monetaire eenwording lopen meestal niet ver uiteen. Duitsland, de economische reus binnen de EU, wordt steeds meer, misschien tegen wil en dank, een beslissende politieke factor. Nu het Verenigd Koninkrijk de Unie gaat verlaten, zal de Duitse stem nog meer gewicht krijgen. Echter, een Duitse Alleingang wordt zeker niet nagestreefd, en het

afdeling op de Nederlandse ambassade in Berlijn

netwerk Duitsland en hoofd van de economische

Guido Biessen is coördinator van het economisch

afstemmen met op vele vlakken bondgenoot Nederland zal juist aan betekenis winnen.

Nederland en Duitsland werken intensief

wordt breed gedragen, waarbij de stijgende

samen op het militaire vlak, zowel opera-

binnenlandse consumptie de belangrijkste

tioneel als in toenemende mate ook ma-

factor is. Ook de investeringen dragen bij aan

terieel. Er zijn nauwe relaties op energie-

de groei, maar zijn historisch gezien wel laag.

gebied, er is een intensieve culturele

De stijging van de arbeidsproductiviteit is dan

uitwisseling. Duitse en Nederlandse on-

ook een uitdaging. De werkloosheid daalt in

derzoekers werken samen, het Fraunho-

rap tempo, iets wat de bestedingen verder po-

fer Project Center for Design and Pro-

sitief beïnvloedt. Vertrouwensindicatoren zoals

duction Engineering is in januari dit jaar

de Ifo-index staan dik in het groen.

“ Het Duitse mantra is: weerbaar zijn en buffers opbouwen.”

geopend op de Universiteit Twente. Nooit ging het zo goed!

Overschot De Duitse mantra bij deze positieve economi-

Goed gaat het ook met de economieën van

sche ontwikkeling is: weerbaar zijn en buffers

Duitsland en Nederland. Beide landen hebben

opbouwen. Duitsland realiseert voor het derde

een binnen de EU relatief hoge groei. De Duit-

jaar op een rij een positief saldo op de over-

se economie groeide in 2016 met 1,9%, het

heidsbegroting. In 2016 was het overschot

hoogste niveau sinds 2011, en ook voor 2017

bijna 24 miljard euro. Dat komt natuurlijk om-

wordt een groei van 1,4% verwacht. Die groei

dat door stijgende economische activiteit de globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

23

Uitzicht op de OberbaumbrĂźcke in Berlijn.

belastingopbrengsten en de sociale zeker-

bij de overschotten op de lopende rekening,

en blijvende migranten zo snel mogelijk te la-

heidsuitgaven meevallen. Bovendien, met

ook van de eurozone in zijn geheel.

ten integreren. De Energiewende vraagt een

dank aan het ruimgeldbeleid van de ECB, val-

behoorlijke prijs van bedrijven en burgers, ter-

len de rentebetalingen over de nationale

Ontwikkelingen

wijl gelijktijdig de CO2-uitstoot problematisch

schuld veel lager uit. Waar de Europese Cen-

Als iets heel goed gaat, moeten we ons altijd

blijft en de spanningen met buurlanden over

trale Bank, het inflatiepeil in geheel Europa

afvragen wat we over het hoofd zien. Het is

pieken van elektriciteitstoestroom toenemen.

overziend, een stimulerend beleid voert, is er

heel belangrijk voor Nederland om de Duitse

Digitalisering staat in Duitsland volop in de

voor Duitsland nationaal geen aanleiding om

economische ontwikkelingen te zien en te dui-

aandacht. In het licht van de uitdagingen op

een stimulerend budgettair beleid te voeren.

den. Een neergaande conjunctuur in Duitsland

het gebied van energie, digitaal, infrastructuur

Sterker nog, in Duitsland wordt gewaar-

heeft vrij rap consequenties voor de Neder-

en de stand van zaken van de overheidsfinan-

schuwd voor de illusie van budgettaire ruimte,

landse economie. Hoe zal het dus met Duits-

ciĂŤn zijn er vraagtekens bij het niveau van in-

die is immers vooral ontstaan door de lage

land gaan op de meer middellange termijn?

vesteringen, zowel publiek als privaat. Op

rentelasten! En dan is er nog dat andere over-

De goede economische ontwikkeling lijkt in

infrastructureel gebied heeft de regering stap-

schot, dat in toenemende mate op kritiek kan

slaap te sussen: een heldere hervormings-

pen gezet en de begroting structureel met

rekenen, het overschot op de lopende reke-

agenda is lastig te ontdekken. Toch staan er

40% verhoogt. Toch blijft er druk van binnen

ning. Het Duitse overschot bedraagt al bijna

grote transitievraagstukken in Duitsland cen-

en buiten Duitsland om de investeringen ver-

9% van het BBP. Het kan rekenen op kritiek

traal op de agenda, die ook een rol zullen spe-

der te verhogen.

vanuit de Europese Commissie en de woor-

len in de verkiezingen van september. Om de

den van Trump dreunen hier ook nog na. Toch

belangrijkste te noemen: Demografische ver-

Kansen

kan men het Duitse bedrijfsleven natuurlijk

anderingen door een sterk vergrijzende bevol-

Het is helder dat de maatschappelijke uitda-

hun concurrentiekracht niet verwijten. Het

king en instroom van migranten vergen een

gingen ook kansen betekenen voor het be-

ECB-beleid en de resulterende lage rente en

inspanning op de arbeidsmarkt, om vrouwen

drijfsleven. En het Nederlandse bedrijfsleven

lage koers van de euro spelen een grotere rol

en ouderen volwaardiger te laten participeren

grijpt de kansen in Duitsland volop! Op het

24

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

gebied van handel in goederen is natuurlijk ge-

land. Dat kan meerdere oorzaken hebben.

naliteit van nationale regelgeving omtrent de

noegzaam bekend dat Duitsland al jaren met

Duitsland is meer een industrieland. Boven-

bescherming van beroepen en een verbeterde

afstand de belangrijkste bestemming is en dat

dien zijn diensten lastiger te vermarkten omdat

notificatie van nationale conceptwetgeving

Rotterdam Duitslands grootste haven is! Van

cultuurverschillen en taalbarrières hier een

over diensten. Duitsland is echter vooralsnog

de Nederlandse export van goederen gaat bij-

grotere rol spelen. Toch is hier meer aan de

erg voorzichtig met betrekking tot voorstellen

na een kwart naar Duitsland.

hand. Institutionele verschillen maken dat de

tot het verder liberaliseren van de diensten-

Het is interessant om na te gaan waar ons

interne markt voor diensten veel minder goed

markt. Kansen blijven dan liggen.

groeipotentieel zit qua handel. Gewaakt moet

functioneert dan de interne markt voor goede-

hier worden voor onrealistische verwachtingen;

ren. Soms bestaan er ook aanzienlijke ver-

Digitalisering

de lat ligt al erg hoog. Het CBS heeft modelma-

schillen tussen de Duitse deelstaten onderling.

Kansen liggen er ook op gebied van digitalise-

tig laten zien dat de feitelijke export naar

ring, wat ook door Duitsland tot speerpunt is

Duitsland zo’n beetje op het potentieel zit.

benoemd. Duitsland is hier geen koploper. De

Groeipotentie zit er vooral in de oostelijke deel-

discussie in Duitsland over digitalisering gaat

staten Sachsen, Sachsen-Anhalt en Thüringen.

In Noordrijn-Westfalen en Baden-Württemberg zitten we boven onze potentie. In Beieren zitten

Duitslands grootste haven is Rotterdam.

al snel over Industrie 4.0. Natuurlijk is het belangrijk om het productieproces verder te verbeteren met behulp van digitale technieken.

we op het potentieel, maar daar is wellicht nog

Maar het gaat ook over andere verdienmodel-

verdere groei mogelijk. De laatste twee bezoe-

len, digitale platforms en de deeleconomie. De auto-industrie lijkt de weg beter te vinden rich-

ken van het Koninklijk paar aan Duitsland waren dan ook goed gekozen en in het kielzog

Dat is jammer, we laten over en weer kansen

ting elektromobiliteit en autonoom rijden. Dat

van dat bezoek gingen veel bedrijven op missie

liggen. Het Nederlands voorzitterschap van de

biedt kansen voor de Nederlandse toeleveran-

naar Zuid-Duitsland en de oostelijke deelsta-

EU in 2016 heeft van de dienstenmarkt een

ciers. De digitalisering in de dienstensector en

ten. Consolideren van het huidige hoge han-

speerpunt gemaakt. Inmiddels heeft de Euro-

bij de overheid zelf kan nog wel een zetje of

delsniveau, in de context van een krimpende

pese Commissie een reeks voorstellen gelan-

drie gebruiken. De discussie in Duitsland over

Duitse bevolking en een mondjesmaat groeien-

ceerd om de werking van de dienstenmarkt te

de internetapotheken en het mogelijk verbie-

de wereldhandel, is al een uitdaging en vergt

verbeteren, zoals de introductie van de dien-

den van de internethandel is in die zin opval-

een inspanning van bedrijven en overheden.

sten-e-card, het beoordelen van de proportio-

lend.

Vanuit Duitse optiek gezien is Nederland na China de belangrijkste goederenleverancier:

In de Volkwagenfabriek in Wolfsburg werken zo'n 60.000 mensen.

ruim 9% van de Duitse invoer komt uit Nederland. De Duitse invoer uit Nederland is weliswaar gedaald van zo’n 88 miljard naar 83 miljard euro, maar de daling zit vooral in de categorie aardolie en gas, waar het prijseffect een grote rol speelt. Met betrekking tot de structuur van de handel is het evident dat voor alle Nederlandse sectoren de Duitse markt zeer belangrijk is, zo niet prioritair. Van de agro-sector tot high-tech, van logistiek tot de

Vierluik Duitsland

creatieve industrie.

In vier artikelen maakt Globe Magazine een rondreis door Duitsland. In de vol-

Diensten

gende editie belichten we Zuid-Duitsland.

Uiteraard blijven er voor de individuele ondernemer kansen te over. Waar in ieder geval mo-

1

Kansen en ontwikkelingen Duitsland;

gelijkheden liggen, is in de dienstensector.

2

Zuid-Duitsland;

Nederland exporteert veel minder diensten

3

De grensregio’s;

naar Duitsland. Van de wereldwijde export van

4

Ondernemers over Duitsland.

zo’n 160 miljard gaat slechts 10% naar Duitsglobe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

25

Gerwin de Wilde en Maarten van Buuren

De mogelijkheden van Investeringsbeschermingsovereenkomsten (IBO’s) worden door Nederlandse investeerders onvoldoende benut. Wanneer is het verstandig om in actie te komen?

Benut de mogelijkheden!

Internationale handel gedijt het beste in een stabiel en veilig investeringsklimaat. Investeringsbeschermingsovereenkomsten of IBO’s helpen hier aan mee. Nederland heeft met zo’n honderd landen een IBO gesloten, waarvan er nu zo’n 94 in werking zijn. aan WLP-Law in Amsterdam.

1 Gerwin de Wilde en 2 Maarten van Buuren zijn respectievelijk

fiscalist en advocaat en tevens IBO-adviseur. Beiden zijn verbonden

Investeringsbeschermingsverdragen

2

De meeste IBO’s bevatten non-discriminatiebepalingen en

overheid in het andere land oneerlijk of discriminatoir wordt be-

meestbegunstigingsclausules. Uitgangspunt is dat een inves-

handeld, kan de Nederlandse investeerder de van toepassing

teerder of inwoner van het andere land niet ongunstiger wordt

zijnde IBO inroepen. Ook licenties, vergunningen, subsidies en

behandeld dan een investeerder of inwoner uit het eigen land.

productiequota die een Nederlandse investeerder heeft verkre-

Tevens bevatten vrijwel alle IBO’s een bepaling over onteige-

gen van de (lokale) overheid in het andere land of contracten die

ning.

een Nederlandse investeerder heeft afgesloten met de (lokale) overheid in dat land kwalificeren als een ‘investering’ onder een

Een Nederlandse investeerder kan rechtstreeks een beroep

IBO. Echter, het exporteren naar een ander land zonder verdere

doen op een afgesloten IBO. Dit kan zodra de investeerder van

investeringen in dat land zal niet snel meetellen als een ‘investe-

mening is dat hij in het andere land wordt benadeeld, of anders-

ring’ in een ander land. Derhalve zal dus de pure export naar

zins schade lijdt door oneerlijk of discriminatoir handelen door

een ander land normaliter niet beschermd zijn onder een IBO.

de overheid van het andere land.

Diverse gebeurtenissen kunnen als oneerlijk of discriminatoir 1

26

Wat ziet een IBO als investeringen?

handelen van de overheid van een ander land worden bestem-

Bij een ‘investering’ in het andere land denkt men al snel aan

peld. Zo kan het onteigenen van het onroerend goed van de

investeringen in onroerend goed, maar ook bijvoorbeeld aande-

investeerder, het intrekken of wijzigen van een vergunning of li-

len die een Nederlandse investeerder bezit in een vennootschap

centie, het niet nakomen of het beëindigen van een overheids-

in een ander land vallen hieronder. Indien de Nederlandse inves-

contract (inclusief het niet nakomen van afspraken gemaakt

teerder van mening is dat zijn (dochter)vennootschap door de

met de buitenlandse belastingdienst), het opleggen van accijn-

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

Het Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag kende de hoogste schadevergoeding ooit toe: 50 miljard dollar.

zen alléén aan buitenlandse investeerders en het verlagen van

vesteerder. In een andere uitspraak heeft een tribunaal Zimbab-

toegekende subsidies allemaal oneerlijk of discriminatoir zijn. En

we veroordeeld tot het betalen van miljoenen dollars

zelfs het introduceren van wetgeving alléén gericht op buiten-

schadevergoeding aan Nederlandse boeren in Zimbabwe wier

landse investeerders kan oneerlijk of discriminatoir zijn onder

boerderijen werden onteigend tijdens de bush war aldaar. De

een IBO.

hoogste schadevergoeding die ooit door een tribunaal (in dit geval: in 2014 door het Permanente Hof van Arbitrage in Den

Klacht voorleggen aan onafhankelijk tribunaal

Haag) is toegekend betrof die aan de voormalige aandeelhou-

Indien een investeerder van mening is dat hij (of zij) oneerlijk of

ders van het Russische Yukos Oil Company (US$ 50 miljard).

discriminatoir wordt behandeld door de overheid van het land

Deze zaak loopt echter nog, want in 2016 heeft de rechtbank in

waarin hij heeft geïnvesteerd, kan een beroep worden gedaan

Den Haag geoordeeld dat Rusland deze schadevergoeding niet

op de van toepassing zijnde IBO. De investeerder kan de klacht

hoeft te betalen omdat het Permanente Hof van Arbitrage in

dan voorleggen aan een onafhankelijk tribunaal, zoals voorge-

Den Haag niet bevoegd was om over dit geschil te oordelen.

schreven in de betreffende IBO. In eerste instantie zullen hier-

Hoger beroep tegen deze uitspraak is aangetekend door de

voor wel kosten moeten worden gemaakt, aangezien het tribu-

voormalige aandeelhouders van Yukos.

naal voorschotten vraagt van tenminste US$ 25.000. Toch kan het in voorkomende gevallen interessant zijn om een IBO-pro-

Investering structureren

cedure te starten (of ten minste de mogelijkheden er toe te on-

Het komt natuurlijk regelmatig voor dat er geen IBO bestaat tus-

derzoeken) om de geleden schade vergoed te krijgen.

sen het land van de investeerder en het land waarin de investering

Er zijn uitspraken bekend waarbij het tribunaal zeer hoge ver-

zal worden gedaan. Gezien het grote belang van een maximale

goedingen heeft toegekend aan de investeerder. Naast een

bescherming van investeringen in het buitenland is het derhalve

schadevergoeding kan een tribunaal namelijk ook een vergoe-

raadzaam al het mogelijke te doen om een investering zodanig

ding voor rentekosten en proceskosten toekennen, en een ver-

(juridisch en fiscaal) te structureren dat er wel een IBO van toepas-

goeding voor gederfde inkomsten. Zo heeft een tribunaal bij-

sing is. Hierbij is belangrijk dat een investeerder niet wacht met het

voorbeeld aan een investeerder die een hotel wilde bouwen in

herstructureren van zijn investering totdat een schade wegens

Libië - en daarvoor een investering had gepleegd van US$ 5

onrechtmatig overheidshandelen dreigt te ontstaan. Een tribunaal

miljoen - een schadevergoeding toegekend van US$ 935 mil-

zou dan snel kunnen oordelen dat de IBO niet van toepassing is,

joen, vooral gebaseerd op de gederfde inkomsten van deze in-

vanwege oneigenlijk gebruik van de IBO. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

27

Philip ter Burg

Er gaat meer de Nederlandse grens over dan goederen en diensten. Misschien staat u er niet bij stil, maar ook data reist vaak en veel naar het buitenland. Daar zijn (nieuwe) regels aan verbonden.

Algemene Verordening Gegevensbescherming

Data-export De Europese Unie kent wereldwijd de strengste bescherming van persoonsgegevens.

De lidstaten van de EU kennen allen een zelfde niveau van bescherming waardoor de uitwisseling van persoonsgegevens binnen de EU weinig problemen oplevert.

De doorgifte van persoonsgegevens naar landen buiten de EU dient echter aan strenge eisen te voldoen. Overtreding kan forse boetes opleveren.

De EU rekent privacybescherming tot haar kerntaken. Al in 1995 werd Richtlijn 95/46/EG personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens aangenomen. Deze Richtlijn is door EU-lidstaten geĂŻmplemenin internationale handel, intellectueel eigendom en procespraktijk.

Philip ter Burg is als advocaat en associate partner bij Buren Legal gespecialiseerd

betreffende de bescherming van natuurlijke

teerd in hun nationale wetgeving. Nederland heeft daartoe in 2001 de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) ingevoerd, die in mei 2016 is vervangen door de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Organisaties hebben tot 25 mei 2018 de tijd hun bedrijfsvoering met de AVG in overeenstemming brengen. Die dag zal de Wbp komen te vervallen.

Doel Europese regelgeving Het doel van de Europese regelgeving is de privacy van personen binnen de EU te beschermen door de rechten tot het verzamelen en verwerken van persoonsgegevens te beperken. De AVG definieert persoonsgegevens als alle informatie over een geĂŻdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon, zoals een naam, een identificatienummer, locatiegegevens, een online identificator of elementen die kenmerkend zijn voor de fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische,

28

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

culturele of sociale identiteit van die natuurlijke

De betrokkene van wie persoonsgege-

Voor doorgifte naar andere landen buiten de

persoon. Zo zijn bijvoorbeeld paspoortnum-

vens worden verwerkt, moet ten minste

EU geldt als hoofdregel dat persoonsgege-

mers, e-mailadressen en IP-adressen alle in

op de hoogte zijn van de identiteit van de

vens alleen mogen worden doorgeven naar

beginsel persoonsgegevens.

organisatie of persoon die deze persoons-

landen met een passend beschermingsni-

gegevens verwerkt (de zogeheten verant-

veau. Er is slechts een beperkt aantal landen

woordelijke) en van het doel van de gege-

met een passend beschermingsniveau er-

vensverwerking;

kend door de EU (zie: ec.europa.eu/justice/

3

De belangrijkste regels van de AVG kunnen als volgt worden samengevat: 1

2

Persoonsgegevens mogen alleen in over-

4

De betrokkenen moet inzage kunnen krij-

data-protection/international-transfers/adequacy/

eenstemming met de wet en op een be-

gen in de over hen verzamelde data en

index_en.htm). Naast onder meer Andorra en

hoorlijke en zorgvuldige manier worden

deze kunnen laten corrigeren of verwijde-

de Faeröer Eilanden staan daar als meer rele-

verwerkt;

ren;

vante landen voornamelijk Israël en Zwitser-

Persoonsgegevens mogen alleen voor welbepaalde, vooraf uitdrukkelijk om-

5

De gegevensverwerking moeten op een

land op.

passende manier worden beveiligd.

schreven en gerechtvaardigde doeleinden

Voor de VS geldt dat er alleen sprake is van

worden verzameld, en enkel worden ver-

Bijzondere gegevens, zoals over ras, gezond-

een passend beschermingsniveau indien de

werkt voor doeleinden die daarmee ver-

heid, seksuele geaardheid, strafrechtelijk ver-

persoonsgegevens worden doorgegeven aan

enigbaar zijn;

leden en geloofsovertuiging mogen slechts

een organisatie die zich heeft aangemeld bij

voor bijzondere doeleinden en onder strenge

en is gecertificeerd onder het EU-VS Privacy

voorwaarden worden verzameld en verwerkt.

Shield. Een lijst met Privacy-Shield-deelnemers kan worden gevonden op:

Export persoonsgegevens

www.privacyshield.gov/list.

De doorgifte van persoonsgegevens naar een ander land dan waar ze zijn verzameld, komt

Doorgifte van persoonsgegevens naar landen

veelvuldig voor. Gedacht kan bijvoorbeeld

buiten de EU zonder een passend bescher-

worden aan het delen van HR-gegevens met

mingsniveau is enkel toegestaan onder een

groepsmaatschappijen in het buitenland, het

aantal voorwaarden. Voor het bedrijfsleven zijn

doorgeven van contactgegevens van mede-

de belangrijkste voorwaarden dat doorgifte is

werkers aan helpdesks in het buitenland en

toegestaan indien (i) gebruik wordt gemaakt

het uploaden van persoonsgegevens naar een

van door de EU goedgekeurde modelcontrac-

‘cloud’ waar een buitenlandse server onder-

ten, (ii) er door de Autoriteit Persoonsgege-

deel van is.

vens vergunning is verleend voor de data-export, of (iii) binnen een concern gebruik wordt

Voor de export van persoonsgegevens kun-

gemaakt van door de Autoriteit Persoonsge-

nen verschillende scenario’s worden onder-

gevens of een zusterautoriteit in een andere

scheiden. Voor doorgifte naar een EU-lidstaat

EU lidstaat goedgekeurde ‘Binding Corporate

geldt dat de regels van AVG ook daar gelden

Rules (BCRs)’.

en er dus niet aan aanvullende regels hoeft te Conclusie

worden voldaan.

Onder de AVG kunnen hoge boetes worden Voor doorgifte naar landen buiten de EU gel-

opgelegd voor overtreding van de Europese

den wél aparte regels. Dit met uitzondering

privacyregels, tot 20 miljoen euro of 4% van

van de landen in de Europese Economische

de wereldwijde jaaromzet van een organisatie

Ruimte (EER), Noorwegen, Liechtenstein en

als die hoger uitvalt. Nu privacybescherming

IJsland, die de Europese privacyregels heb-

de aandacht heeft van de EU en de nationale

ben geïmplementeerd in eigen wetgeving.

autoriteiten in de lidstaten is het voor iedere

Overigens zal naar verwachting ook het Ver-

grensoverschrijdend actieve organisatie be-

enigd Koninkrijk zich ondanks de Brexit con-

langrijk aandacht te geven aan de export van

formeren aan de AVG.

persoonsgegevens. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

29

Jordy Oord

Het CMR-verdrag ziet onder meer toe op de aansprakelijkheid bij beschadigde goederen. Maar let op: die aansprakelijkheid is flink gelimiteerd.

Toepasselijkheid, aansprakelijkheid en forumshopping

Het CMR-verdrag Bij internationaal vervoer van goederen over de weg kunt u er niet omheen: de ‘Convention Relative au Contrat de Transport International de Marchandises par Route’, praktisch afgekort tot CMR. Bij internationaal opererende ondernemers zijn er veel vragen over de toepasselijkheid van het CMR-verdrag en de daarin opgenomen gelimiteerde

en vervoer bij evofenedex.

Jordy Oord is jurist handel

aansprakelijkheid.

30

Het CMR-verdrag (zie art. 1 CMR) is dwingendrechtelijk van

Gelimiteerde aansprakelijkheid

toepassing op het internationaal vervoer van goederen over de

Het CMR-verdrag bepaalt (in art. 23 lid 3 CMR) dat een ver-

weg. Dat betekent dat het CMR-verdrag altijd en automatisch

voerder in beginsel niet verder aansprakelijk is dan voor 8,33

van toepassing is op een overeenkomst van vervoer van goe-

SDR (op 8 maart 2017: EUR 10,62) p/kg ontbrekend of be-

deren over de weg, waarbij de plaats van in ontvangstneming

schadigd brutogewicht van de vervoerde lading. Vaak hebben

en de plaats van aflevering van de goederen in twee verschil-

de vervoerde goederen een (veel) hogere kiloprijs dan 8,33

lende verdragstaten is gelegen, en dat partijen niet van het in

SDR, zodat het maximale bedrag dat de vervoerder dient te

het CMR-verdrag bepaalde mogen afwijken. Inmiddels zijn

vergoeden in geen verhouding staat tot de schade die de la-

meer dan vijftig landen toegetreden tot het CMR-verdrag: vrij-

dingbelanghebbende lijdt. De ladingbelanghebbende komt er

wel alle Europese landen en enkele landen uit Noord-Afrika, het

nog slechter vanaf indien (enkel) de AVC van toepassing zijn op

Midden-Oosten en Azië.

het vervoer. De aansprakelijkheid ingevolge de AVC (gebaseerd op de Nederlandse vervoerswetgeving in boek 8 van het Bur-

Bij nationaal vervoer is het CMR-verdrag niet dwingend van

gerlijk Wetboek) is beperkt tot EUR 3,40 p/kg, ongeveer een

toepassing, maar geldt boek 8 van het Burgerlijk Wetboek of

derde van de CMR-limiet.

(indien overeengekomen) gelden de Algemene Vervoerscondities 2002 (hierna de “AVC”). Wel is het mogelijk om het

De aansprakelijkheidslimiet in het CMR-verdrag kan worden

CMR-verdrag vrijwillig van toepassing te verklaren op een over-

‘doorbroken’ indien wordt vastgesteld dat de schade voort-

eenkomst van binnenlands vervoer over de weg. Dat dient dan

spruit uit opzet of bewuste roekeloosheid van de vervoerder.

wel uitdrukkelijk te gebeuren, bijvoorbeeld in een (raam)over-

Omdat het begrip ‘opzet of bewuste roekeloosheid’ ruimte

eenkomst of transportopdracht. Het is verstandig om in dat

voor interpretatie laat, wordt dit begrip door rechtbanken in de

geval de AVC aanvullend van toepassing te verklaren, daar een

verschillende verdragstaten verschillend uitgelegd. Dat werkt

aantal zaken niet in het CMR-verdrag worden geregeld.

‘forumshopping’ in de hand.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

Forumshopping Art. 31 CMR bevat een bevoegdheidsregeling die bepaalt dat de rechter van de woonplaats van de gedaagde, de rechter in het land van inontvangstneming van de goederen door de vervoerder en de rechter in het land van de plaats bestemd voor de aflevering bevoegd zijn kennis te nemen van de vordering van een eiser. De eiser mag zodoende kiezen voor welke rechtbank de vordering wordt gebracht. Bij eiser denkt u waarschijnlijk aan de ladingbelanghebbende, maar ook de vervoerder kan als eiser het initiatief nemen door een procedure te starten tegen alle potentiële vorderingsgerechtigden. Hierin vordert hij dan dat de rechter voor recht verklaart dat de vervoerder niet aansprakelijk is, althans dat hij gerechtigd is om zich op de CMR-limiet te beroepen. Wanneer de desbetreffende rechter zich bevoegd verklaart, is het in beginsel niet (meer) mogelijk om eenzelfde procedure in een andere verdragsstaat aanhangig te maken.

Oftewel: “wie het eerst komt, het eerst maalt”.

Nederland staat bekend als vervoerdersvriendelijk (de kans op doorbraak is gering) en de Nederlandse rechter staat in dergelijke procedures vrijwel altijd een beroep op de limiet toe. Een vervoerder wil om die reden over het algemeen graag dat een Nederlandse rechtbank zich over de zaak uitspreekt. Bij verlies of beschadiging van vervoerde goederen is het daarom zaak zo snel een procedure aanhangig te maken in de verdragsstaat waar de kans het grootst is dat een rechter het doorbreken van de CMR-limiet toe zal staan, zoals Duitsland of Frankrijk. Wacht u te lang, dan is de kans groot dat uw vervoerder de zaak bij een Nederlandse rechter voorlegt met het doel dat deze verklaart dat zijn aansprakelijkheid is beperkt tot de CMR-limiet en dat de vervoerder op deze wijze de weg naar een voor u gunstigere uitspraak door een buitenlandse rechter afsnijdt.

Met betrekking tot het tijdig instellen van een vordering is verjaring tevens een aandachtspunt; het CMR-verdrag hanteert korte verjaringstermijnen. Art. 32 lid 1 CMR bepaalt dat vorderingen waarop het CMR-verdrag van toepassing is verjaren door verloop van één jaar en in geval van opzet of bewuste roekeloosheid door verloop van drie jaar. Mocht u (mogelijk) een rechtsvordering in willen stellen, dan dient u de vervoerder tijdig schriftelijk aansprakelijk te stellen. Zodoende ‘schorst’ u de verjaringstermijn en zet u als het ware de klok stil in afwachting van het reageren van de vervoerder. globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

31

Het succes van het Nederlandse bedrijfsleven zou over 15 jaar best wel eens uit India kunnen komen.

Ambassadeur Fons Stoelinga legt uit waarom.

Fons Stoelinga

Haak aan bij India India is het land van de grote getallen en hoge groeicijfers. Tussen 2025 en 2030 zal India de grootste bevolking in de wereld hebben. Met de komst van premier Modi, in 2014, is India begonnen zijn enorme potentieel te verwezenlijken. De economische groei, op dit moment 7,5% per jaar, neemt gestaag toe, maar India heeft double digit groeicijfers nodig

india.nlambassade.org zijn post de Ambassadeprijs 2017.

Fons Stoelinga is ambassadeur van Nederland in India en won met

om een werkelijke transformatie van de economie en samenleving te bewerkstelligen.

32

De middenklasse groeit snel en daarmee ook

plaats- en tijdsonafhankelijk werken versterkt

de

Volgens

deze ontwikkeling. India met zijn goed ontwik-

KPMG zal in India de consumentengoederen

kelde IT-sector en met Engels als werktaal is

markt de komende 15 jaar met 15% per jaar

goed geplaatst om van die trend te profiteren.

groeien. Een voorbeeld daarvan is bijvoor-

Sommige Nederlandse bedrijven, waaronder

beeld Unilever: de CEO van Unilever India ver-

MKB-bedrijven, spelen daar al op in. Het be-

telde mij dat de helft van de groei van Unilever

wijst dat een potentiële bedreiging ook in een

Global voortkomt uit de groei van Unilever In-

kans kan worden omgezet.

consumentengoederenmarkt.

dia. Met andere woorden: het toenemend belang van India voor een open economie als die

Armoede

van Nederland is evident.

India kent enorme uitdagingen: er zijn meer armen in India dan in heel sub-Sahara Afrika.

“ About 65 percent of India’s population is below the age of 35 years.

Their aspirations, energy, enterprise and skills will be the force of India’s transformation.”

Het is verleidelijk om de huidige transformatie

De snelle bevolkingsgroei in India kan het land

van India te vergelijken met die van China in de

een demografisch dividend verschaffen, maar

afgelopen dertig jaar. Maar die vergelijking

ook uitpakken als een demografische tijdbom.

gaat om meerdere redenen niet op: nadat het

Het hangt ervan af of de economie in de ko-

Narendra Modi,

Westen in de jaren negentig de concurrentie

mende vijftien jaar jaarlijks 12 miljoen banen

minister-president, mei 2015

van Azië begon te voelen op de werkvloer van

kan genereren. Dat hangt weer af van het suc-

de fabrieken, is nu het tijdperk begonnen,

ces van premier Modi om de beloofde econo-

waarin ook de witte-boordenbanen in het

mische hervormingen in te voeren.

Westen (ingenieurs, artsen, accountants, pilo-

De mantra van de Nederlandse Ambassade in

ten, designers) zware concurrentie van Azië

New Delhi is: “In de wereld van vandaag is in-

zullen gaan ondervinden. De introductie van

ternationaal zakendoen niet meer alleen een

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

De heilige ‘ghats’ bieden toegang tot de Ganges in de noordelijke stad Varanasi.

kwestie van naar elkaar exporteren of in elkaar

Strategische samenwerkingsverbanden van

als de ideale vestigingsplaats voor hun hoofd-

investeren: het is zaak dat je als bedrijf of als

Nederlandse havens en Schiphol met grote

kantoor of distributiecentrum in Europa. India

land je exacte niche vindt in de internationale

(particuliere) havens en luchthavens in India

is zo voor Nederland de vijfde grootste bron

waardeketen". Op grond daarvan hebben we

versterken de positie van Nederland als Gate-

van

op een rij gezet welke rol India in de komende

way to Europe. Daarbij kan Nederland India

(Foreign Direct Investments) geworden. Enke-

vijftien jaar kan spelen voor de Nederlandse

ondersteunen in zijn ambities op het gebied

le voorbeelden van investeerders: Tata Steel,

economie:

van infrastructuur, logistiek en vervoer door

Apollo/Vredestein, United Phosphor Ltd, Info-

onze ervaring en expertise op dat gebied.

sys, Tech Mahindra, Hindustan Computers Ltd, Mindtree, LT Foods).

buitenlandse

directe

investeringen

Nederland als India’s hub in Europa

Tot 2016 was er één rechtstreekse vlucht tus-

Handel is een van de aspecten van de econo-

sen India en Schiphol. In 2017 zijn dat er drie

mische relatie tussen India en Nederland. Voor

geworden doordat de particuliere Indiase

Conclusie: Nederland kan wederom India’s

Indiase producten is Nederland een belangrij-

luchtvaartmaatschappij Jet Airways nu dage-

belangrijkste hub in Europa worden, maar de

ke ‘Gateway to Europe’: 20% van alle Indiase

lijks van New Delhi en Mumbai naar Schiphol

concurrentie met andere EU-lidstaten om Indi-

exporten naar Europa komen Europa binnen

vliegt. Maar er komt meer: de verwachting is

ase investeringen aan te trekken is moordend.

via Nederlandse havens en Schiphol (dat is

dat er in 2017 nog twee rechtstreekse vluchten

20% van 45 miljard euro, ofwel 9 miljard euro).

bijkomen. Dus vijf rechtstreekse vluchten per

Net als vier eeuwen geleden is Nederland zo

dag tussen India en Schiphol. En vijfmaal meer

on talent’.

wederom India’s hub in Europa. Vice-versa

vluchten betekent: vijfmaal meer toeristen,

Terwijl studenten in Noord-West-Europa voor-

bieden de snel groeiende Indiase middenklas-

meer zakenlieden en studenten die zich in bei-

keur hebben voor de alfa- en gammaweten-

se en consumentengoederenmarkt (15%

de richtingen tussen onze landen bewegen.

schappen, hebben Indiase studenten de bè-

groei per jaar) ruime kansen voor Nederlandse

Maar naast Indiase exporteurs, zakenlieden,

ta-factor in hun DNA. Ingenieurs hebben een

export, in het bijzonder voor de export van

toeristen en studenten zien nu ook Indiase in-

hoge status in de Indiase maatschappij en

landbouwproducten.

vesteerders Nederland als hun hub in Europa,

ouders zijn trots als hun zoon of dochter

1

2

India als bèta-talentpool in ‘the war

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

33

ingenieur wordt. De typische Indiase ingenieur doet na zijn masters nog een jaar of twee management studies. Indiase ingenieurs bereiken de top in hun land (en in het buitenland).

Gevolg: elk jaar studeren er in India 500.000 ingenieurs af. Tot het aantreden van President Trump, roomden head hunters de crème de la crème af voor de IT-industrie in de VS. In Nederland hebben we een tekort van 35.000 ingenieurs op academisch niveau (tel je daar HBO bij op, dan is het tekort aan ingenieurs in Nederland: 150.000). Onze oosterburen zijn het meest proactief en expliciet in hun communicatie als het er op aankomt Indiaas bèta-talent naar Duitsland te halen (en te houden) en hebben daar een pakket van stimuleringsmaatregelen voor.

Conclusie: in the ‘war on talent’ kan India een belangrijke leverancier zijn van bèta talent voor de Nederlandse economie.

3

Gebruik India's R&D-kracht!

Zelfs de voorzitter van de TU Delft zei tijdens zijn bezoek aan India dat Nederlandse universiteiten en kennisinstellingen alleen maar kunnen dromen van de R&D-capaciteit die in India geïnstalleerd is en wordt. Bijna alle grote Nederlandse multinationals hebben R&D-centra in Bangalore, Pune of Gurgaon (bij New Delhi).

Niet omdat de ingenieurs er goedkoper zijn, maar omdat er goede ingenieurs zijn. Over een aantal jaren zal India een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van zijn eigen oplossingen, nieuwe concepten en producten en Nederlandse universiteiten en kennisinstellingen moeten daar bij zijn.

Conclusie: als Nederland over 15 jaar nog steeds de vierde meest innovatieve economie van de wereld wil zijn, zullen onze universiteiten en kennisinstellingen nu ook moeten aanhaken bij R&D in India.

4

Groentemarkt in Jaipur. 35% van al het voedsel bederft voor het de consument bereikt.

Vertel het aan het Nederlandse MKB

Nu de grotere Nederlandse bedrijven zich hebben gevestigd in India, komt het er nu op aan

34

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

ook de Nederlandse MKB bedrijven te overtui-

derlands bedrijf niet gaat exporteren naar In-

Indiase en Nederlandse bedrijven en kennisin-

gen. Er zijn veel best practice voorbeelden van

dia, kan outsourcing naar een Indiase partner

stellingen uit beide landen werken er samen

Nederlandse MKB bedrijven, die met succes

de concurrentiepositie in de eigen, Nederland-

om via onze bedrijven Nederlandse landbouw

zaken doen in India. Vaak volgen ze een gelei-

se of Europese markt verbeteren. Het Neder-

technologieën een rol te geven in de tweede

delijke benadering: eerst begint een Neder-

landse diplomatieke netwerk kan bedrijven

Groene Revolutie van India.

lands bedrijf eenvoudige administratieve pro-

begeleiden bij het vinden van een partner.

cessen te outsourcen naar een Indiase partner.

Vervolgens groeit het vertrouwen tussen de

Conclusie: Landbouw is dè sector waarin Ne5

Ondersteun de tweede

derland in India kan scoren. Onze technolo-

Groene Revolutie

gieën en de Indiase vraag daarnaar sluiten

outsourcing partnership naar een strategisch

De naam Nederland is een sterke brand in In-

naadloos op elkaar aan.

partnership: het Nederlandse bedrijf begint

dia, vooral in landbouw: agro-food en tuinbouw

meer belangrijke processen te outsourcen.

voorop. Wat de Duitsers in Azië hebben ge-

Nederland in India

Soms is de volgende stap dat de Indiase en

daan met het leveren van machines voor de

Het Nederlandse diplomatieke handelsnet-

Nederlandse partner bedrijven elkaars markt

zware industrie, in vooral China, dat kan Neder-

werk is aanwezig in acht metropolen in India,

betreden. En soms proberen beide partners sa-

land in India doen met voedselketenmanage-

te weten: de Ambassade in New Delhi, het

men voor hen geheel nieuwe markten in Azië te

ment en gekoelde opslag. India wil zijn voedsel-

Consulaat-Generaal in Mumbai, drie Nether-

penetreren. Voor sommige Nederlandse MKB

productie verdubbelen, maar ondertussen

lands Business Support offices (NBSO’s) in

bedrijven is de samenwerking met de Indiase

bederft 35% van alle voedsel tussen de boer en

Chennai, Hyderabad en Ahmedabad, twee

partner kritiek voor het voortbestaan van het

de tafel van de consument. Nederland is een

Honoraire Consuls in Kolkata en Bangalore en

bedrijf, zelfs in de eigen Nederlandse markt.

grootmacht in landbouwefficiëntie en intensie-

een Trade Consul in Lucknow. Door welke

ve landbouw. We blinken uit in cold storage en

deur u ook ons netwerk binnenstapt, in Mum-

Het MKB doet er goed aan de Indiase markt

voedselketenmanagement en -technologieën.

bai, in Kolkata, Hyderabad of waar dan ook

voorzichtig en gefaseerd te benaderen. Ne-

Dat is de reden waarom we in India tien Cen-

maar: u bent mijn klant, u bent mijn gast en u

derlandse bedrijven die hun producten in India

tres of Excellence of Agriculture aan het oprich-

krijgt de ondersteuning die u nodig heeft.

willen afzetten, moeten hun producten aan-

ten zijn: de Nederlandse en Indiase overheid,

outsourcing

partners.

Dan

verschuift

de

passen aan de Indiase vereisten en gebruiken. Daarbij komt dat - bijvoorbeeld - het geraamte (de main frame) van een broeikas in India moet worden gebouwd, anders wordt de kas te duur. De hightech componenten kunnen dan uit Nederland worden ingevoerd.

India levert jaarlijks een half miljoen ingenieurs af.

Hier bijvoorbeeld aan het werk bij de constructie van een tunnelbuis in Bangalore.

Voor beide processen is een Indiase partner nodig. Bij Nederlandse handelsmissies naar India - bijvoorbeeld die met premier Rutte in 2015 - blijkt steeds weer dat het Nederlandse diplomatieke netwerk in India de Nederlandse bedrijven perfect kan begeleiden bij het vinden van een Indiase partner. Probleem is dat het Nederlandse MKB niet weet dat wij dit soort diensten voor hen klaar hebben liggen.

Conclusie: voor India zijn Nederlandse bedrijven interessant vanwege de technologieën die zij hebben ontwikkeld. Veel van de innovatieve capaciteit van Nederland zit in onze MKB-bedrijven. Dus er zijn goede kansen voor ons MKB in India. Maar ook als een Neglobe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

35

Q&A

Export matters Vergoeding van handelsagenten Q

“Onze handelsagenten vragen wel eens een vaste vergoeding vanwege het feit dat er kosten moe-

Wegtransport van, naar en door Polen Q

“Ik krijg van onze logistieke dienstverlener uit Polen te horen dat wij informatie moeten aanleveren voor

ten worden gemaakt die zij niet kunnen betalen uit com-

een zogeheten monitoringsysteem wegtransport. Ik krijg

missies, omdat het om nieuwe markten gaat waar onze

alleen informatie in het Pools, maar ik heb een vermoeden

producten nog geïntroduceerd moeten worden.

dat het een belangrijke wet is voor het wegvervoer.”

Ik overweeg voor te stellen om de eerste twaalf maanden van het contract een vaste vergoeding te betalen, die na verstrijken van de twaalf maanden uit commissie

A

Q

A

“Dit heeft mogelijk te maken met nog in te voeren wetgeving in Polen. Hoewel deze op het moment van publica-

in nader overeen te komen bedragen terugbetaald moet

tie van dit nummer nog niet formeel is vastgesteld door de Pool-

worden. Staat de handelsagent dan bij eenzijdig beëindi-

se autoriteiten, kunnen we er in algemene zin vast het volgende

gen van de overeenkomst binnen twaalf maanden door

over zeggen:

ons in zijn recht om het bedrag niet terug te betalen om-

Per 1 mei 2017 wordt de wet van kracht inzake het fiscale toe-

dat hij geen mogelijkheid heeft gehad commissie op te

zicht over vrachtauto’s, die (in eerste instantie) brandstof, alcohol

bouwen?”

en tabak vervoeren. Dit systeem wordt ook wel SENT genoemd.

Het Ministerie van Financiën zal de lijst van goederen opstellen

A

“Een dergelijke vaste maandelijkse vergoeding valt te

die onder het toezicht vallen. De wet wacht op de handtekening

zien als een (niet variabele) beloning voor de door de

van de President.

handelsagent uitgevoerde werkzaamheden en de in dat kader

Er moet een e-register ontstaan waar het geplande vervoer aan-

te maken kosten ten behoeve van zijn principaal. Een contrac-

gemeld zal worden. De Poolse ontvanger of afzender zal infor-

tuele verplichting tot terugbetaling daarvan door de agent bij het

matie moeten aanleveren over de afzender (met btw-nummer),

einde van de agentuurovereenkomst, om welke reden, op welk

de ontvanger (met btw nummer), afleveradres, goederenom-

moment en in welke vorm dan ook, heeft naar onze mening

schrijving incl. TARIC nummer, hoeveelheid en bruto gewicht.

geen rechtsgevolg krachtens de artikelen 7:405 en 411 BW.

Voor zendingen die door Polen onder transit worden vervoerd,

Kortom, indien de handelsagent op enig moment zou weigeren

moet de carrier de bovengenoemde informatie opgeven met

om vrijwillig aan de contractueel vastgelegde verplichting tot te-

daarbij waybill-nummer, kentekennummer, verwachte datum en

rugbetaling te voldoen en er zou over die vordering worden ge-

plaats van aankomst en vertrek en gegevens van de carrier.

procedeerd onder het Nederlandse recht dan is er vermoedelijk

Degene die het vervoer meldt, krijgt een identificatienummer dat

geen reële kans op toewijzing aanwezig.”

tien dagen geldig is en getoond moet worden bij controle van vrachtauto’s. Vervoerder en chauffeur die geen ID-nummer krij-

36

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

maak kennis met:

Marianne Elissen Jurist bij evofenedex gen van de klant worden geacht het vervoer te weigeren. Op

Ruim 10 jaar was ik werkzaam bij Fenedex als bedrijfsjurist.

overtredingen van de wet staan flinke boetes. Goederen onder

Sinds begin dit jaar maak ik deel uit van de afdeling bedrijfsjuris-

500 kg of 500 l zijn vrijgesteld van het toezicht.”

ten van evofenedex. Ik adviseer en ondersteun leden bij hun juridische kwesties op het gebied van internationaal ondernemen.

AGS Uitvoer

Bieden mijn algemene voorwaarden ook voor export wel vol-

“Het programma AGS-uitvoer geeft bij ons struc-

doende bescherming? Welke zaken moet ik opnemen in het

turele problemen. Is er misschien al bekend wan-

contract met mijn buitenlandse handelsagent of distributeur?

neer AGS stabieler zal zijn? Ook de noodprocedure geeft

Hoe kan ik mijn aansprakelijkheid zoveel mogelijk beperken als

elke keer problemen wanneer een zending snel moet

ik ga leveren aan de VS? Kan ik het contract van mijn Russische

worden verstuurd. Normaal gesproken zouden we binnen

klant met een gerust hart ondertekenen? Waar moet ik rekening

één uur een reactie moeten krijgen van de douane, echter

mee houden als ik mijn Franse handelsagent wil opzeggen?

Q

is dit niet het geval.”

Als evofenedex-lid kunt u bovengenoemde maar ook andere juri“Met de it-systemen van de Douane – waaronder AGS

dische vraagstukken op het gebied van internationaal onderne-

– zijn inderdaad helaas regelmatig problemen, met

men bij mij of mijn collega’s van de bedrijfsjuridische afdeling

name wat betreft beschikbaarheid en betrouwbaarheid. evofe-

neerleggen. Wij behandelen deze graag voor u, al dan niet met

nedex krijgt hier regelmatig meldingen over van leden. De Dou-

behulp van ons internatio­nale netwerk van juristen en advocaten.

A

ane erkent de problemen en geeft aan constant te werken aan verbetering van de performance van AGS. Terugvallen op Sagitta-uitvoer is niet mogelijk; dit is in februari definitief afgesloten.

Contactinformatie

evofenedex overlegt ieder kwartaal met de douane over de ac-

evofenedex

tuele issues, waarbij ook problemen met AGS-uitvoer continu

afdeling bedrijfsjuristen

op de agenda staan. Belangrijk is dat onze leden dit soort situ-

+31 (0)79 346 73 46

aties blijven melden bij evofenedex. Dit helpt namelijk in de dos-

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

sieropbouw.”

A

Q

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

37

agenda Mei ma 01

do 11

E-commerce in China Seminar • Rosmalen

Documenten bij export Cursus • Amsterdam

vr 12

Export Manager Cursus • Den Bosch

di 09

BTW – basisbeginselen in intracommunautaire

Ga samen met andere exportmanagers de uitdaging

BTW

aan om uw eigen exportaanpak aan te scherpen. In

Leergang • Utrecht

twaalf modules diepen experts onderwerpen uit, zoals het bepalen van de grootte van de markt of de financiële haalbaarheid van uw exportplan. Maar ook culturele en juridische aspecten komen aan bod. Een

di-do 09 10,11

di 09

wo 10

Week van de Ondernemer

intensief traject, waarbij uw investeert in kennis en

Congres • Utrecht

werkt aan een exportbeleidsplan.

Documenten bij export

di 16

Ins en outs van CMR voor exporteurs

do 18

Export van A t/m Z

do 18

Douaneprocedures in de praktijk

Cursus • Alkmaar

Workshop • Utrecht

Cursus • Arnhem

BTW in logistiek en internationaal ondernemen Training • Utrecht

Indeling douanetarief Workshop • Utrecht

di 23

Cursus • Zoetermeer

Naast de theorie kunt u samen met onze trainers

Export Sales for young professionals

zelf aan de slag om uw eigen producten in te delen

Cursus • Zoetermeer

in het juiste douanetarief. Door het correct toepas-

Wil jij als young professional je profileren in export sa-

sen van de tariefindeling, voorkomt u vertragingen,

les? Laat je dan inspireren en informeren tijdens de

boetes, het intrekken van vergunningen en niet te

workshop export sales.

Kom naar de workshop Indeling Douanetarief.

vergeten: ontevreden klanten!

38

di 16

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

do 08

Incoterms 2010

wo 14

Documenten bij export

Workshop • Rosmalen

Cursus • Utrecht

do 15

Contracten met agenten/distributeurs in het buitenland Workshop • Den Bosch

Juni do 01

Sales Contract en de Incoterms

vr 02

REX

vr 02

Export van A t/m Z

Workshop • Rosmalen

Voorlichtingsbijeenkomst • Zoetermeer

Cursus • Utrecht

di 20

Letter of Credit

di 20

Douane en Logistieke zaken in Rusland

Masterclass • Nijkerk

Workshop • Nijkerk

do 22

Dag van de Export Binnendienst Event regio • Utrecht Mis het niet! Op 22 juni vindt weer de dag van de Export Binnendienst plaats. Een must voor iedere ex-

di 06

portmedewerker; om u bij te laten praten over de

Export Control & Sanctiebeleid

laatste ontwikkelingen, uw kennis op te frissen en uw netwerk te onderhouden.

Training • Eindhoven Laat u informeren en inspireren over het optimaliseren van compliance processen.

Onze experts geven u tools om zelf aan de

wo 28

De culturele uitdagingen van het zakendoen met België Training • Nijkerk

slag te gaan met het opzetten van (interne) procedures met betrekking tot exportcontrole en sanctiebeleid.

i do 08

Verdieping in de BTW en internationaal onder-

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl

nemen

Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of

Training • Nijkerk

079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

39

Streamlines Logistics • Stroomlijnt de logistiek met geïntegreerde oplossingen ontworpen voor industriële verzenders, logistieke dienstverleners en douane-agenten • Levert geïntegreerde oplossingen die uw zakelijke processen stroomlijnen, uw management ondersteunen en een platform bieden voor de toekomst

DOUANE EN ACCIJNZEN De Customs Streamliner® is de one-stop oplossing voor douanetechnische en fiscale optimalisatie van douaneagentschappen en departementen in de Benelux: GC, Fiscale Vertegenwoordiging, douane entrepots, economische regimes, PLDA, NCTS, EMCS, Sagitta en GPA in één high-tech communicatie omgeving.

LOGISTIEKE DIENSTVERLENERS Expediteurs en groupage bedrijven, scheepsagenten en logistieke dienstverleners hebben specifieke behoeften in automatisering. Stream Software is gespecialiseerd in deze zaken en biedt bedrijfsomvattende en flexibele oplossingen.

INDUSTRIELE VERZENDERS Industriële bedrijven hebben core ERP, maar wat met de logistiek? Stream Software brengt een oplossing om de logistieke departementen van de industriële bedrijven volledig te stroomlijnen en te integreren met ERP systemen zoals SAP.

STREAM SOFTWARE POTVLIETLAAN 4 | B-2600 BERCHEM | T +32 3 825 77 74 | F +32 3 830 19 28 | INFO@STREAMSOFTWARE.BE | WWW.STREAMSOFTWARE.BE

NLexporteert is een initiatief van:

EXPORT TIP #1

‘Als je succesvol wilt zijn, moet je je verdiepen in de (zaken)cultuur van het land.’

Mieke Veldhuis - cco Bugaboo International BV

Meer weten over de cultuur van het land?

Download gratis de app NLexporteert

expats

Elmar Otten

Standplaats

Melbourne Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te werken? globe magazine vroeg het aan Remco Hendrikx.

Na vijf jaar Australië gaat u nu weer terug

bijvoorbeeld in de markt voor recreational

naar Nederland.

vehicles, waar erg op emotionele gronden ge-

"Dat klopt, we zijn ons aan het voorbereiden op

kocht wordt en de gun-factor belangrijk is.

de terugreis. Ik ben destijds met het gezin naar

Een verkoopgesprek gaat al snel over sport,

Melbourne verhuisd om als bruggenbouwer te

politiek, familie en over de industrie in zijn alge-

fungeren tussen de Europese en Australische

meenheid. Als je niet ter plaatse woont, kun je

tak. Door de sterke groei van het bedrijf liepen

zo’n gesprek eigenlijk niet voeren."

we tegen wat praktische zaken aan."

Hoe kijk je terug op je vijfjarige verblijf?

Is het terecht om Australië een westers

"Het was voor ons een geweldige kans en uit-

land te noemen?

daging, zowel privé als zakelijk. Zakelijk omdat

"Het is zeer zeker een westers land. Australië is

ik de kans kreeg om mijn eigen ‘toko te runnen’

net als Engeland een Angelsaksisch land maar

en we zeer succesvol bleken in een markt die

natuurlijk vele malen groter en met veel meer

niet eens zo veel groeide. Australië is een prach-

en diverse culturen wat de nodige uitdagingen

tig land met vele culturen en open minded men-

en beperkingen met zich meebrengt. Een van

sen die ons hartelijk hebben ontvangen.

de grootste verschillen is dat er heel veel in de

Doorslaggevend voor het succes is dat ik heel

buitenlucht gedaan wordt. De manier van le-

snel in de gaten kreeg hoe men hier anders

ven is veel meer ontspannen, al is het school-

zaken doet dan in Europa. Als mensen door-

systeem zeer prestatiegericht. Australiërs heb-

hebben dat je je probeert aan te passen, cre-

ben een vrij chauvinistische insteek. Hun way

ëer je veel respect en dat betaalt zich op den

of living is meer relaxed dan in NL."

duur uit. Ook in je privé-leven trouwens. Ver-

Melbourne

huizen is één ding maar integreren een twee-

Remco Hendrikx

Is het voor Nederlanders makkelijk zaken

de. Mensen zien en belonen je inspanning. Wij

Bedrijf: Thetford Australia

doen in Australië?

waren altijd open en eerlijk naar klanten en

Functie: Business manager

"Nee, dat is niet vanzelfsprekend. Wij zitten

vrienden, dat werd zeer op prijs gesteld."

Standplaats: Melbourne, Australië

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

41

komend nummer In het juninummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Kansen in Zuid-Duitsland

online

Wet aanpak schijnconstructies

Ondernemen in Canada

www.export.nl

www.linkedin.com/groups?gid=42534

Al jaren hét startpunt voor exporterende on-

Discussieer mee met meer dan 1500 betrok-

dernemers.

kenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

www.globemagazine.nl

twitter.com/evofenedex @

Website met het archief van globe magazine

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

voor internationaal ondernemen.

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en

nemen.

artikelen over export en internationaal onder-

www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief

nemen.

evofenedex is dé vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Kerngebied Internationaal Ondernemen Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiënter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Bart Jan Koopman

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | mei 2017

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markt- en klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien.

Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal