Globe Magazine - juli/augustus 2017 by evofenedex

magazine voor internationaal ondernemen

Royal Flora Holland p.12

â&#x20AC;&#x153; Onze bloemen zijn voor iedereen in de wereld.â&#x20AC;? nr 422 juli - aug 2017

22 CETA Ook uw bedrijf profiteert van het handelsverdrag met Canada.

33 Btw & Brexit Uittreden VK zet btw-afhandeling op zijn kop.

36 Tijdelijke uitvoer Terug naar de basis met onze how-to over tijdelijke uitvoer.

Of je al succesvol bent in meerdere buitenlandse markten of pas je eerste stappen in het buitenland zet: ondernemen in een nieuw land klinkt als een groot avontuur. Het Oranje Handelsmissiefonds biedt ondernemers hulp om internationaal te groeien. Schrijf je daarom nu in voor de ondernemersprijs van het jaar en maak kans op een jaar lang hulp bij het realiseren van jouw exportdroom. SCHRIJF JE IN OP: WWW.OHMF.NL

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Edwin Wenink Programmadirecteur Royal FloraHolland

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Arlette van der Vliet Aan dit nummer werkten mee Bart Boersma, Alice Boonstoppel, Yoan Chung, Raymond Feen, Andrew Frei, Anneke Huybens, Esther Janssen, Jérome Larosch, Thomas Nauta, Henk Navis, Hein Schotsman, Peter Teunisse, Hans van den Heuvel en Ivo van der Bent. Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl

Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt. Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex. Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding. Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies. ISSN 2352-5843

Foto: Ivo van der Bent

Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman

“ Wij willen een supply chain integrator zijn. Dat betekent dat we overal in de wereld de beste partners aan ons proberen te binden, om er voor te zorgen dat we iedere klant in de wereld kunnen voorzien van onze bloemen. En of die dan uit Colombia komen of Afrika of Nederland dat moet op termijn niet meer uitmaken.” Lees het interview op pagina 12. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Vind uw weg wereldwijd

met onze lokale kennis en netwerken

Tips en inspirerende verhalen Hoe boekt u internationaal succes met uw onderneming? Lees inspirerende verhalen van ondernemers en ontdek wat nodig is voor groei in het buitenland.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Een aandeel in elkaar

voorwoord

Niet zo ‘Verenigd’ In een recent interview over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk met Ben Verwaayen, oud-topman van British Telecom, kon de volgende quote worden opgetekend: “Het idee dat de rest van de wereld zit te wachten op het Verenigd Koninkrijk gaat de werkelijkheid ontmoeten.” Een uitspraak die zich kenmerkt door het type realisme wat zo node wordt gemist in de huidige Britse politiek. Met de recente beelden van aanslagen en de

Maar het zit niet alleen maar tegen. Met Cana-

grote brand in Londen nog op het netvlies en

da hebben we inmiddels al wel een nieuw

het verkiezingsdebacle van premier May(be)

handelsverdrag, dat deze zomer voorlopig in

nog nauwelijks verwerkt, is er van een ‘Verenigde’ aanpak bij de start van de Brexit-onderhandelingen ondertussen nog weinig te merken. Wel is inmiddels de eerste dag van de onderhandelingen achter de rug. Wat het proces uiteindelijk gaat opleveren weten we nog niet, wel dat de tijd voor deze extreem gecompliceerde onderhandelingen hoe dan ook tekort zal zijn.

“ Een gewaarschuwd en goed voorbereid bedrijf telt voor twee!”

werking treedt. De onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk mogen dan lang en lastig worden, het is een opsteker dat er wel degelijk nog verdragen afgesloten worden die u als ondernemer echt voordeel kunnen brengen. Ook daarover meer in dit nummer. Mocht u nog een vakantiebestemming zoeken,

En ook dat het niet alleen voor het Verenigd

zowel Canada als het Verenigd Koninkrijk of ons

Koninkrijk een uitdaging zal zijn om de gelede-

eigen land zijn natuurlijk prima. En voor wie de

ren gesloten te houden.

vakantie voorlopig nog niet in zicht is, raden we, met ons trotse lid Royal FloraHolland op de

Op het eigen Brexit-seminar van enkele

cover, aan af en toe een bloemetje mee te ne-

weken geleden was de uniforme boodschap

men. Het thuisfront en Nederland verdienen het!

van evofenedex en de overheid voor alle bedrijven die met de Verenigd Koninkrijk te maken hebben duidelijk: U kunt niet snel genoeg beginnen met de eigen voorbereidingen. Of het nu gaat om de eventuele herinrichting van uw supply-chain, aanpassing van uw ERP-systemen of, zoals in dit nummer van globe magazine wordt beschreven, het voorbereiden op de veranderende BTW-regels: een gewaarschuwd en goed voorbereid

Bart Jan Koopman

bedrijf telt voor twee!

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

inhoudsopgave

12 Voorwoord 05 Niet zo 'Verenigd'

Column 09 Saai, Fraai en Ommezwaai

Ervaring 12 Een keten van bloemen

Een keten van bloemen Dagelijks verwerkt Royal Flora Holland miljoenen bloemen. Om die wereldwijd te kunnen verkopen is goede logistiek onmisbaar.

Expertise 25 Productaansprakelijkheid Canada 33 Btw & Brexit 36 Tijdelijke uitvoer

Verkenningen 18 VS: 50 verschillende markten 22 Maak gebruik van CETA 28 De vier hoeken van de Angelsaksische wereld 30 Noordrijn-Westfalen: nรณg een tandje erbij!

Opinie 38 Douanevertegenwoordiging: lege huls of grote gevolgen?

Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 40 Export Matters: Q&A 42 Agenda 45 Expats 46 evofenedex contact

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Maak gebruik van CETA Deze zomer gaat het handelsverdrag tussen de EU en Canada in. Daar kan uw onderneming ook van profiteren.

Tandje erbij in NoordrijnWestfalen

Bijna de helft van de export naar Duitsland gaat naar Noordrijn-Westfalen. Kan dat nog beter?

Btw & Brexit Hoe Europa er na de Brexit uitziet, is nog lang niet duidelijk, maar ĂŠĂŠn ding lijkt zeker: op btw-gebied blijft weinig bij het oude.

Tijdelijke uitvoer

Tijdelijke uitvoer, hoe zat het ook alweer? globe magazine legt uit hoe u werk en geld bespaart. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Bent u al AGS-proof? Wij wel! De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften. Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen. Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support. Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten. Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor. CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

column

Hein Schotsman

Saai, fraai en ommezwaai Het is momenteel niet het meest spectaculaire onderwerp, maar een bankeconoom mag het niet negeren: de rente. Voor banken is de rente wat de olieprijs voor

maar ze is voorzichtig. Ze heeft slechte ervarin-

Shell is en het weer voor de ijscoboer: be-

gen met het te vroeg verhogen van de rente.

langrijk. Dat geldt natuurlijk voor meer onder-

Dat laatste is een goed recept om pril herstel

nemers; voor veel bedrijven vormen rentelas-

om zeep te helpen. En ze was de afgelopen ja-

ten een serieuze kostenpost. Het is leuk om over de rente te schrijven als die beweegt, anders is het al snel slaapverwekkend. Dat had ik toen ik een aantal jaren de Japanse economie volgde. Mijn prognose voor de Ja-

“ De ECB weet natuurlijk ook dat het beter gaat.”

ren bang voor deflatie. Bovendien zitten die eurolanden die kwetsbare overheidsfinanciën hebben niet te wachten op renteverhogingen. Toch zal de ECB de verbeterde conjunctuur en opgelopen inflatie niet negeren. Ze zal wel omzichtig

panse rente was altijd: blijft laag. En het klop-

te werk gaan. Vermoedelijk gaat ze eerst enkele

te steeds: de centrale bank hield de rente

maanden communiceren dat het beter gaat;

laag om de economie aan de praat te krij-

daarna kan het daadwerkelijk terugdraaien van

gen; en dat wilde maar niet lukken. Inmiddels

haar zeer verruimende beleid beginnen. Begin

is de rente van de centrale bank daar al ruim

2018 zou ze dan haar aankoopprogramma van

twintig jaar rond 0%.

obligaties kunnen terugdraaien en later dat jaar haar tarieven verhogen. Dat betekent dat ook

Het is verleidelijk om Japan met de eurozone

andere rentetarieven de komende anderhalf jaar

te vergelijken en ook nu ‘blijft laag’ te roepen.

vermoedelijk wat gaan oplopen.

De refi rate van de ECB (Europese Centrale Voor het gemiddelde bedrijf met een kredietlijn

Bank) zit ook al weer bijna vijf jaar onder 1%.

waren de rentetarieven de afgelopen jaren saai

Maar deze verleiding ga ik weerstaan. Het goede nieuws is namelijk dat de economie van

Vanuit zijn optiek als econoom

maar fraai. De cost of borrowing indicator van

de eurozone het al weer sinds 2015 behoorlijk

geeft Hein Schotsman

de ECB voor Nederlandse bedrijven, een soort

goed doet. Dankzij die lage rente? Een beetje,

commentaar op internationale

gemiddelde van rentes op bedrijfsleningen,

denk ik. De mondiale conjunctuur lijkt mij een

handelsontwikkelingen.

stond in maart vlak onder 1,5%; een jaar eerder

belangrijker factor. Die trekt al een tijdje aan.

trouwens ook. Inderdaad, saai en fraai; maar

De ECB weet natuurlijk ook dat het beter gaat,

aan de einder dreigt een ommezwaai. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

kort nieuws

kort Afschaffing invoertarieven Sri Lanka De invoerrechten op diverse producten uit Sri Lanka is verlaagd naar 0%. Het gaat met name om textiel, kleding, plantaardige producten en bereid voedsel.

Reden van de verlaging van

APS+ en de regeling Everything But Arms (EBA) voor de minst

deze tarieven is het toeken-

ontwikkelde landen. Het APS+ is een speciale regeling om

nen van de APS+-status aan

duurzame ontwikkeling en goed bestuur in ontwikkelingslan-

Sri Lanka. Via het APS ver-

den te stimuleren.

leent de EU sinds 1971 han-

In annex V van de Europese verordening is te zien welke pro-

delspreferenties aan ontwikkelingslanden. Importeurs uit de EU

ducten uit Sri Lanka het APS+ vallen (http://bit.ly/2s9S030).

betalen lagere invoerheffingen voor producten uit APS-landen. Het APS kent drie verschillende regelingen met uiteenlopende

Bron: evofenedex

verlaagde tarieven. Het betreft de algemene APS-regeling, het

Handhaving wet DBA verder uitgesteld De handhaving van de wet DBA is verder uitgesteld. Opdrachtgevers en zzp'ers krijgen

DBA 2017

2018

tot 1 juli 2018 geen naheffingen en boetes. Op die manier heeft het kabinet de tijd om te onderzoeken hoe het arbeidsrecht aangepast kan worden om beter aan te sluiten bij de praktijk. De handhaving van de wet DBA was eerder al eens uitgesteld tot 1 januari 2018. .?.

Op 22 mei heeft demissionair

verdere uitwerking van de wet DBA. Het is aan het nieuwe kabi-

minister van Sociale Zaken en

net om daar keuzes in te maken. In ieder geval moeten opdracht-

Werkgelegenheid Asscher de

gevers en opdrachtnemers voldoende tijd krijgen om hun werk-

resultaten van het onderzoek aangeboden aan toenmalig infor-

wijze zo nodig aan te passen. Daarom heeft demissionair

mateur Edith Schippers. De onderhandelaars kunnen dit onder-

staatssecretaris van FinanciĂŤn Wiebes besloten de handhaving

zoek gebruiken bij de besprekingen over de kabinetsformatie.

van de wet DBA opnieuw uit te stellen.

Ook de Tweede Kamer heeft dit rapport gekregen. In het onderzoeksrapport staan een aantal voorstellen voor de

Bron: evofenedex

Export bloemen en planten in de lift Nederlandse bloemen- en plantenexporteurs draaien goed dit jaar. In de eerste vijf maanden ging de omzet op jaarbasis met 7,5 procent omhoog tot 3 miljard euro. ,,Nooit werd die grens sneller bereikt'', meldde brancheorganisatie VGB woensdag. Mei was ook een extreem

landse bedrijven in mei veel bloemen kwijt, mede omdat de

sterke maand. Zowel bij de

moederdagverkopen daar dit jaar erg goed waren. Dat laatste

bloemen

planten

gaat overigens niet op voor de Franse Moederdag, die op 28

steeg de exportomzet met

mei viel. Naar Frankrijk werd vorige maand juist minder uitge-

als

13 procent. Bij elkaar ging het om 733 miljoen euro, volgens

voerd dan in mei vorig jaar.

VGB een maandrecord. Vooral in de belangrijkste afzetmarkt Duitsland konden Neder-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Bron: telegraaf.nl

vreemde zaken

Elmar Otten

Het hoefijzer Een hoefijzer is een hoefijzer, toch? Mis! Er zijn honderden modellen beschikbaar, voor alle mogelijke toepassingen. Christel Werkman van Werkman Horseshoes vertelt. Op jullie website zijn tientallen modellen

tenschappelijk onderzoek gedaan naar de

hoefijzers te zien, waarom zo veel?

verschillende effecten van orthopedisch hoef-

“We hebben er wel 750. De keuze voor een

beslag op verschillende ondergronden. Deze

hoefijzer hangt van het paardenras en de dis-

kennis delen wij via lezingen, workshops maar

cipline af. Dressuurpaarden hebben andere

ook via online video’s.”

ijzers nodig dan harddravers.” Jullie hebben dealers over de hele weIs de hoefijzersmederij een innovatieve

reld, met de nadruk op Europa. Hoe zit

branche?

jullie markt in elkaar?

“Het is een traditionele markt waarin wij met in-

“Wij zijn al vele jaren aan het exporteren. Onze

novatie wel voorop proberen te lopen. Een

markt is vrij overzichtelijk, de meeste hoef

voorbeeld hiervan is BLACK, op dit moment

smeden kennen onze producten en het aantal

nog een beta-product en het allereerste

aanbieders is gering. Het is een kapitaalinten-

ganganalyse-systeem voor hoefsmeden. Het

sief proces, de producten hebben lage mar-

werkt met sensoren in een riem die rond de hoef

ges met als gevolg dat onze industrie een

kan worden gegespt. Je kunt de verzamelde

hoge toetredingsbarrière kent.”

data op een tablet bekijken.” Hoe belangrijk zijn merken in jullie branJullie verkopen ook orthopedische hoef-

che?

ijzers, is dat een grote markt?

“Dit wordt steeds belangijker. Door de jaren

“Dat is een klein deel van ons assortiment en

heen hebben we onze naamsbekendheid uit-

een minder grote markt. Gelukkig ook maar,

gebreid. Wij hebben duidelijke kernwaarden

want we hebben liever alleen maar gezonde

en hebben ons merk gepositioneerd als een

paarden en proberen met BLACK een tool te

relatiemerk. Onze kracht is het persoonlijke

Werkman Horseshoes

ontwikkelen waarmee we kunnen werken aan

contact en wij zijn trouw in onze relaties. Hier

Opgericht: 1909

preventie. Orthopedisch beslag vraagt wel

zetten wij ook in onze marketing op in.”

Hoofdkantoor: Groningen Voornaamste exportproduct:

om veel kennis, daarom geven wij hier extra aandacht aan. Door middel van kennisdelin-

Hoefijzers worden vast niet meer met de

hoefijzers

gen hopen we te werken aan duurzame klan-

hand gesmeed.

Voornaamste exportland(en):

trelaties.”

“Dat klopt, het hele proces is geautomatiseerd.

Europa, VS

Maar de smid moet het hoefijzer per paard op

Exportomzet: 90%

Er is zelfs een Hoofcare Academy

maat maken, dit gaat nog wel op de klassieke

Website:

“Ja. De universiteit Leipzig heeft voor ons we-

manier met hamer en aambeeld.”

www.werkmanhorseshoes.com

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Dagelijks passeren bij Royal Flora Holland miljoenen bloemen. De helft van de omzet loopt via de bekende veilingklokken. Om het kwetsbare product wereldwijd te kunnen verkopen, is een goede logistieke keten onmisbaar. Met name de 'last mile' naar de consument is lastig.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Elmar Otten Ivo van der Bent

Royal FloraHolland

Een keten van bloemen De cijfers van Royal FloraHolland zijn zonder meer indrukwekkend: Dagelijks worden 34,5 miljoen bloemen en planten verkocht via ruim 100.000 transacties. De producten gaan de hele wereld over maar FloraHolland is ook in andere opzichten een zeer internationaal bedrijf. globe magazine heeft op de bekende bloe-

& klantcontactcentrum en sterk betrokken bij

menveiling in Aalsmeer, onderdeel van Royal

de internationale activiteiten van Royal Flora-

FloraHolland, afgesproken met programma

Holland. Martin vertelt dat ongeveer de helft

directeur Edwin Wenink. Na ons gesprek zal hij

van de omzet van Royal FloraHolland via de

ons het complex laten zien, dat meer dan 220

veilingklok loopt en de andere helft via directe

voetbalvelden groot is. Het is dan al een uur of

transacties.

negen in de ochtend en een aantal veilingen is

Martin: “Wij zijn een coöperatie van kwekers

reeds afgelopen. Op de vloer van het distribu-

van bloemen en planten. In de eerste plaats zijn

tiecentrum is het des te drukker. Overal rijden

we een handelsplatform; we brengen koper en

wagentjes met erachter een lange slinger kar-

verkoper bij elkaar en helpen bij de financiële

retjes, volgeladen met bloemen. Gemechani-

afwikkeling van de transactie. Dat gebeurt

seerde karren leveren bloemen uit de koeling

steeds meer digitaal.”

aan bij bufferpunten, waar medewerkers ze overladen. De distributiehal is zo lang dat een

FloraMondo

verrekijker geen gek idee is. Ook toeristen heb-

“Sinds de jaren ’70 zijn we steeds internatio-

ben de hal ontdekt, je kunt kaartjes kopen om

naler geworden. Onze leden zitten niet meer

de hal vanaf een loopbrug te bekijken.

alleen in Nederland maar bijvoorbeeld ook in Kenia, Ethiopië, Spanje, Duitsland, Israël en

Bij ons gesprek sluit via Skype ook Martin de

Italië. Zeshonderd van onze vierduizend leden

Ruiter aan. Hij is manager accountmanagement

zijn in het buitenland gevestigd. Soms zijn dat

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Nederlanders die naar het buitenland zijn gegaan en hun lidmaatschap meenamen. Maar de trend is ook dat de industrie in andere landen zich ontwikkelt en de productie steeds meer over de wereld verspreid plaatsvindt. De bloemen worden ook op steeds verdere en diverse bestemmingen afgezet, tot in de Verenigde Staten en China aan toe. Onze ambitie is om wereldwijd hét digitale business-to-business-platform voor de sierteelt te zijn. Zodat straks een klant in China direct bij een van onze Keniaanse leden kan inkopen. En een Nederlandse exporteur direct koopt van een Colombiaanse kweker. Dat faciliteren we digitaal via ons platform FloraMondo. In zijn originele vorm was dat bedoeld om directe transacties tussen kwekers en klanten in Nederland te faciliteren. We zijn dat nu aan het ontwikkelen zodat we er steeds meer internationale stromen op kunnen verwerken, met meer betaalmogelijkheden en meer supplychain-oplossingen. Want we willen met partners ook een logistieke oplossing op het platform aanbieden. Zodat we ook helpen om die gekochte Colombiaanse anjer naar Nederland te transporteren.”

“ We willen wereldwijd hét digitale b2b-platform voor de sierteelt zijn.” Handelroutes Het woord supply chain valt tientallen keren tijdens het gesprek en dat is ook logisch. Bij een kwetsbaar en bederfelijk product als bloemen is er zonder goede logistiek vrijwel geen handel denkbaar. En dus neemt Royal FloraHolland regelmatig het voortouw om nieuwe handelsroutes mogelijk te maken. “Samen met partners hebben we bijvoorbeeld onderzocht hoe je bloemen met gekoelde zeecontainers kunt vervoeren”, vertelt Edwin. “Als je met zoiets start is er nog helemaal niemand die dat doet of kan en dan nemen wij dus de leiding. Dat betekent dat we in eerste

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

instantie ook degene zijn die transport voor

een hele actieve rol in om ketenpartijen te se-

een nieuwe route inkoopt. Maar wel met de

lecteren. Dat moet omdat het in elke schakel

hoop dat de markt het uiteindelijk overneemt.”

potentieel mis kan gaan. De verzendingen lopen in eerste instantie allemaal via deze partij-

Martin: “In Kenia bijvoorbeeld, dat per jaar

en, met als bijkomend voordeel dat we con-

90.000-100.000 ton bloemen onze kant op

solidatiezendingen kunnen doen. Als elke

stuurt, zijn kwekers zelf verantwoordelijk voor

kweker zijn bloemen los zou moeten verzen-

hun verzendingen. Die supply chain is tegen-

den wordt het veel te duur. ”

woordig redelijk volwassen, met veel professionele partijen die gespecialiseerd zijn in de

Edwin: “Als we innoveren doen we het eerst

keten Kenia-Nederland. In het verleden heb-

zelf, met het idee om strategische partners te

ben we ons enorm ingespannen om de koel-

vinden om het vervolgens over te nemen. We

keten op het vliegveld van Nairobi goed geor-

ontwikkelen een logistieke keten naar een be-

ganiseerd te krijgen.”

paalde markt en zoeken daar partners bij. De grootschalige executie willen we niet zelf doen, maar we willen wel grip houden op de

China Martin: “Op dit moment proberen we in China een goede keten in te richten, om zo de Chinese markt te kunnen ontsluiten. We hadden twee redenen om daar naar toe te gaan. Behalve dat het land een grote consumentenpopulatie met een groeiend budget heeft, zagen

“ In China kopen mensen alles op hun smartphone.”

ontwikkelingen. Voor ons is dat het beste groeimodel.” Promotie Martin: “Als Royal FloraHolland zijn we voortdurend bezig om markten te ontwikkelen. Je

we dat China voor ons ook een ander type

kunt proberen een groter marktaandeel te

afzetkanaal bood. In China werkt alles veel

pakken of je kunt je inzetten om de markt zelf

mobieler; mensen kopen alles op hun smart-

te vergroten. In het eerste geval proberen we

phone. We denken dat dat fenomeen ook

zoveel mogelijk transacties via onze systemen

snel richting Europa en de Verenigde Staten

te laten lopen.”

komt. In China kunnen we hier vast kennis over opdoen. Hoe werken dat soort ketens,

Edwin: “En denk dan niet alleen aan export

welke technologie zit er achter? We zijn nu op

vanuit Nederland. We zijn in de hele wereld

kleine schaal aan het testen en zien gelijk al

voortdurend bezig om kwekers te vinden die

omzetgroei.

een mooi product maken dat we graag aan

Uiteindelijk willen we weten hoe je Chinezen

ons assortiment zouden willen toevoegen.

aan de Nederlandse tulpen, Keniaanse rozen

Sourcing en het binden van nieuwe kwekers

en Israëlische zomerbloemen krijgt. Welke uit-

aan onze coöperatie is heel belangrijk. Alleen

dagingen in de supply chain moet je daar voor

zo kunnen we mondiaal de belangrijkste

oplossen? Vanuit de wereld naar China, dat is

marktplaats blijven.”

nog niet eens het moeilijkste, maar in China de last mile naar de consument verzorgen,

Martin: “Bij marktvergroting probeer je er voor

dat is echt een uitdaging. Er is nog nauwelijks

te zorgen dat bloemen en planten bij zoveel

infrastructuur om verse, kwetsbare producten

mogelijk consumenten in het hoofd zitten, als

als bloemen te vervoeren.

emotie-artikel of als cadeau-idee. Ook in Chi-

Vanwege de complexiteit hebben we er voor

na zijn we hiermee bezig. We positioneren ons

gekozen om in eerste instantie zelf in China

in het topsegment en proberen met de in Chi-

aanwezig te zijn. We hebben nu drie ware-

na geproduceerde bloemen mee te liften op

houses in China en een team van 20-25 man,

het positieve imago van Nederland als het

waarvan de helft Chinees is. Bij de ontwikke-

gaat om kwaliteit. Nederlandse bloemen staan

ling van corridors als naar China nemen we

bekend om hun kwaliteit en lange vaasleven.” globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Vertrouwen verzekerd. Waar gehandeld wordt is Atradius. Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd. Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien â&#x20AC;&#x201C; zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend. Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen. Grijp uw kans en ontdek meer. Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie

Edwin: “Dat is ook de reden dat de verpakkingen van de bloemen gebrand zijn als Royal FloraHolland. Voor ons is dat heel bijzonder. Op zich is het helemaal niet onze ambitie om een merk in de markt te zetten, maar omdat we daar in het topsegment zitten, willen we toch laten zien dat het om bloemen gaat die aan onze Nederlandse kwaliteitseisen voldoen en via het Nederlandse systeem op de markt zijn gekomen. Dozen Martin: “De verpakkingen zijn heel belangrijk. Onze bloemen gaan momenteel vaak mee op passagiersvluchten, die minder op cargo is ingericht. Sowieso is de hele keten veel langer dan in Nederland, waarbij de last mile vaak slecht in elkaar zit. Daarom hebben we samen met kwekers en partners een speciale doos ontwikkeld om het product zo goed mogelijk op de eindbestemming te krijgen. De eerste paar dozen zijn nu onderweg om te testen of dat inderdaad een beter eindresultaat oplevert. Op de dozen en hoezen hebben we ook behandelvoorschriften in het Chinees opgenomen, zodat lokale winkeliers weten hoe ze met het product moeten omgaan. Er staan zelfs QR-codes op de hoezen zodat ook consumenten kunnen opzoeken hoe ze het langste van hun bloemen kunnen genieten.”

“ We hebben heel wat kennis van koude ketens, maar er moet nog veel missiewerk verricht worden om dat op alle routes perfect te krijgen.”

nu de Master Customs and Supply Chain Compliance aan de Erasmus Universiteit. Het is duidelijk dat de meeste succesvolle bedrijven in de wereld tech-bedrijven zijn. Die kant zullen we ook op moeten gaan. Hoe kunnen we ketens optimaliseren en digitaliseren? Wij vinden dat als je het commerciële stuk digitaliseert, je dat ook aan de supply chain kant moet doen. Daar wordt nu nog veel te veel gewerkt met fysieke documenten. Technolo-

Edwin: “Als je bloemen goed terugkoelt en in Kennis

gie als blockchain kan voor onze branche veel

vaasleven heel lang oprekken. Wij hebben die

Edwin: “We zien dat we als Royal FloraHolland

betekenen.

kennis over de jaren verzameld maar er moet

internationale handel moeten kunnen facilite-

nog veel missiewerk verricht worden om dat

ren, maar om die ambitie waar te maken moet

Wat wij uiteindelijk willen zijn, is een supply

op alle routes perfect te krijgen.”

je wel de juiste kennis van internationaal on-

chain integrator. Dat betekent dat we overal in

dernemen hebben. Om die reden zijn we een

de wereld de beste partners aan ons probe-

Martin: “Turkije is het andere land waar we op

paar jaar terug aan het Europese onderzoeks-

ren te binden. In Europa kennen we die al

dit moment mee bezig zijn. We zien dat in die

project CORE mee gaan doen. We hebben

maar op nieuwe groeimarkten als China of

regio niet alleen consumptie maar ook pro-

intensief samengewerkt met onder meer de

Australië zal je op zoek moeten naar partijen

ductie sterk opkomt en dat proberen we daar

Douane en veel kennis opgedaan waar we

die nieuw zijn. Je zou bij partijen uit kunnen

met ons digitale platform aan elkaar te verbin-

onze leden mee kunnen helpen. We werken

komen die nog nooit bloemen hebben ge-

den. We kunnen de lokale handel faciliteren

nu samen aan een pilot om het inklaren van

daan. Dat alles om er maar voor te zorgen dat

en ook in Turkije geldt dat de logistiek voor

bloemen vanuit Kenia eerder en sneller te la-

je iedere klant in de wereld kan voorzien van

delicate producten nog niet heel erg goed is

ten verlopen, al voordat ze zijn geland. We

onze bloemen en planten. En of die dan uit

opgezet. We nemen exporteurs die we al

halen de kennis ook op andere manieren in

Colombia komen of Afrika of Nederland dat

goed kennen mee om daar te ontwikkelen.”

huis, een van mijn mensen volgt bijvoorbeeld

moet op termijn niet meer uitmaken.

de hele keten goed koud houd dan kan je het

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

JĂŠrome Larosch

De Verenigde Staten

Kansen op 50 verschillende markten Ahold besloot al midden jaren '70 uit te breiden naar de Verenigde Staten. Inmiddels is het bedrijf de belangrijkste speler in de supermarktbranche aan de

grootste voor Ahold Delhaize wereldwijd. de economische afdeling in Washington.

JĂŠrome Larosch is plaatsvervangend hoofd van

Oostkust, telt het ruim 200.000 medewerkers en is de Amerikaanse markt de

Het verhaal van Ahold staat niet op zichzelf. Een groot aantal

bedrijven dat goederen uitvoert naar niet-EU-landen groeit. In to-

Nederlandse bedrijven, van klein tot groot, is in de afgelopen de-

taal waren er in 2015 ruim 23 duizend bedrijven die goederen aan

cennia de Amerikaanse markt op gegaan. Als investeerders of als

landen buiten de EU leverden, 20 procent meer dan in 2010. Het

exporteurs. En vaak met veel succes. Het economisch netwerk

aantal bedrijven dat alleen goederen naar landen binnen de EU

van Nederland in de VS helpt graag om van uw bedrijf het vol-

uitvoert, daalde in dezelfde periode met 14 procent.

gende succesverhaal te maken.

Groeikansen liggen dus steeds meer buiten de EU. Niet alleen in opkomende landen, maar zeker ook in de Verenigde Staten.

Dat Nederland al decennialang tot de grootste exporteurs ter wereld behoort zal voor de meeste lezers van globe magazine geen

De VS: groei en kansen

verrassing zijn. Sinds jaar en dag is export een onmisbare schakel

Nu de mondiale economie weer langzaam aan het opkrabbelen

in het succes van de Nederlandse economie. En hoewel de EU

is en het consumentenvertrouwen wereldwijd aantrekt, lijken

nog steeds de grootste ontvanger van Nederlandse exporten is,

betere tijden aan te breken voor internationaal ondernemen.

zien we in de laatste jaren het aandeel van niet-Europese export-

Dat zien we ook in de Verenigde Staten. De economische groei

bestemmingen steeds verder toenemen. Het aantal Nederlandse

over 2016 was nog een bescheiden 1,6%, maar het laatste

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

70% van het wereldwijde internetverkeer loopt door het rustige Loudoun County. Het is dan ook de thuisbasis van Amazon. Op de foto het dorpje Harpers Ferry.

kwartaal van vorig jaar liet alweer bijna 3 procent groei zien. En

praktijk blijkt het tegendeel waar. De VS zijn een verband van

waar het aantreden van de nieuwe regering op tal van vlakken

vijftig staten, die allemaal een markt op zichzelf vormen. Wie de

onzekerheid met zich meebrengt, lijkt de economie daar voor-

VS als een geheel beschouwt komt bovendien al snel uit op

alsnog weinig hinder van te ondervinden. Het ondernemerskli-

voor de hand liggende plekken. Stedelijke gebieden rond New

maat in de VS blijft onverminderd gunstig en ook exporteurs

York, Boston en Los Angeles genieten enorme bekendheid,

kunnen daarvan meeprofiteren.

met als gevolg dat starters op de Amerikaanse markt zich vaak op deze regio’s richten. Dat geldt niet alleen voor Nederlandse

Vijftig markten

nieuwkomers, maar voor exporteurs en bedrijven uit de hele

Nog al te vaak komen we bij Nederlandse ondernemers het

wereld. Zo weet iedereen dat Silicon Valley de technologie

hardnekkige beeld tegen dat de VS uit één enorme markt be-

hoofdstad van de wereld is. Het gevolg: enorme concurrentie

staat. Dat maakt velen – zeker in het MKB – terughoudend

en een markt die zeer selectief is. Maar kent u Loudoun County

wanneer het over export naar de VS gaat. Het succesvol bedie-

in Virgina? 70% van het wereldwijde internetverkeer loopt via dit

nen van een markt van meer dan 300 miljoen consumenten lijkt

kleine provinciestadje, dat onder meer de thuisbasis is van de

immers enkel weggelegd te zijn voor de grote jongens. In de

datacenters van Amazon. Het is dus zeker niet ondenkbaar dat globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

een stap naar de VS die begint in Loudoun County een grotere

elkaars concurrenten. Kennis van die regionale verschillen is es-

kans van slagen heeft dan in Silicon Valley.

sentieel voor succesvol ondernemen in de VS.

Klein beginnen kan prima

Exporteren naar de VS: hoe pak ik dat aan?

Veel bestuurlijke en regelgevende autonomie ligt nog altijd bij de

Het is een cliché en dat is niet voor niets zo: succesvol exporte-

individuele staten. Dat levert soms onaangename belemmerin-

ren begint in Nederland. Zonder een goed onderbouwde strate-

gen op, maar biedt ook voordelen. Het belangrijkste voordeel:

gie, een relevant netwerk en diepgaande kennis van de lokale

klein beginnen is heel goed mogelijk. Door in te zetten op een of

markt en weten regelgeving, is de kans groot dat de tijd en energie die u steekt in het betreden van een nieuwe markt ver-

“ Wie de VS ziet als één gigantische markt zit er naast. Het zijn 50 deelmarkten en klein beginnen kan prima.”

loren zullen gaan. Dat geldt zeker in de VS, een ontwikkelde en kapitaalkrachtige markt, die hoge eisen stelt aan exporteurs en hun producten. Voorbereiding is dus essentieel. Gelukkig beschikt Nederland over een uitstekende infrastructuur om exporteurs op weg te helpen. Ons economisch netwerk in de Verenigde Staten, dat zich inzet voor het verstevigen van de mondiale toppositie van de Nederlandse economie, bestaat

enkele staten, is exporteren op relatief kleine schaal – en dus met

naast de ambassade in Washington DC uit consulaten-generaal

beperkte bijkomende investeringen en risico’s – een uitstekende

in Chicago, Miami, New York en San-Fransisco en een Nether-

manier om ervaring op deze nieuwe markt op te doen. Juist in

lands Business Support Office in Houston.

kleinere staten vinden we vaak de meest actieve kamers van koophandel en aantrekkelijke programma’s voor het ondersteu-

Een relevant netwerk opbouwen

nen van buitenlandse investeerders of exporteurs. De verschillen-

Na het ontwikkelen van de strategie, volgt nog een belangrijke

de staten verschillen sterk van elkaar en zijn op dit vlak ook zeker

stap: het opbouwen van een relevant netwerk. De markt in de VS is zeer competitief en zonder een gedegen relatie met lokale partners is het moeilijk een succesvolle export operatie op te zetten. Persoonlijk contact is essentieel in de Noord-Amerikaanse cultuur. Een kant en klaar recept voor het vinden van goede, betrouwbare partners in de Verenigde Staten bestaat niet, maar deelname aan een beurs, congres, handelsmissie of speciaal matchmakingevenement kan een goede stap zijn. Kennis van de Amerikaanse markt Naast een relevant netwerk is ook kennis van de Amerikaanse markt een absolute vereiste voor een succesvolle gang naar de andere kant van de Atlantische Oceaan. Die markt is zeer divers en laat grote regionale verschillen zien. Ook hier is het dus van belang de VS niet als een geheel te beschouwen, maar heel goed te onderzoeken welke staten of regio’s het meest kansrijk zijn voor jouw product of sector. Het onderzoeken van

De combinatie Ahold Delhaize is met onder meer super-

de mogelijkheden en het ontwikkelen van een strategie is een

marktketen Food Lion de belangrijkste speler aan de

stap die iedere exporteur grotendeels zelf moet zetten. Zelf,

Amerikaanse Oostkust. Foto: Mike Kalasnik.

maar zeker niet alleen. Het Nederlandse economisch netwerk zit verspreid door de VS en helpt graag.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

"Delaware" Voel je je in het buitenland als een vis in het

hulp van de ambassade was ik er ook mee

water? Voor sommigen vergt dat tijd. Dat

door gegaan, maar had ik er zes maanden

blijkt uit het verhaal van Gerry Noman, di-

langer over gedaan. Ik kreeg nu alle infor-

recteur van Patisse, specialist in bakpro-

matie binnen een week.” De handelsmede-

ducten. Hij wilde voorraad hebben in de

werker wees hem op de mogelijkheid om

Verenigde Staten. “Op een huishoudbeurs

een firma op te richten in de staat Delaware,

in Chicago bleek er veel vraag naar onze

omdat deze staat een flexibele wetgeving

producten, maar ik wist niet hoe we daar-

heeft voor vennootschapsrecht. Ook hoef je

aan konden voldoen en de gevraagde ser-

er geen belasting te betalen. “Maar de me-

vice konden leveren. Klanten willen hun na-

dewerker legde me ook uit dat je nog wel

bestellingen razendsnel hebben en dat lukt

inkomstenbelasting voor de Amerikaanse

alleen als je voorraad in het land hebt.” Een

Federale overheid moet betalen. Dat was

medewerker van de ambassade, die op de

me anders pas veel later duidelijk gewor-

beurs aanwezig was, hielp hem verder. De

den.” Daarna reisde Noman opnieuw naar

meest relevante informatie, van bedrijfsvor-

Chicago om potentiële zakenpartners te

men, transport, personeel, bankzaken tot

ontmoeten.

belasting, kwam binnen per e-mail. “Zonder

De een na kleinste staat van Amerika, Delaware, kan dankzij de flexibele vennootschapswetgeving een aantrekkelijke vestigingsplaats zijn. Hoofdstad Wilmington ligt vlak bij Philadelphia.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Thomas Nauta

Deze zomer gaat het handelsverdrag tussen de EU en Canada in. Wat heeft u daar als internationaal opererende ondernemer aan?

Handelsverdrag EU-Canada

Maak gebruik van CETA Nederlandse exporteurs zien Canada, na de VS en Duitsland, als de grootste groeimarkt ter wereld. Dat blijkt uit het recent verschenen rapport ‘Trends in Export 2017’ van evofenedex en Atradius. CETA, het handelsakkoord tussen de EU en Canada, draagt hieraan bij:

Marktordening en Handelspolitiek op het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Thomas Nauta is senior beleidsmedewerker bij de directie Internationale

het maakt handelen met Canada goedkoper en eenvoudiger.

Nederland exporteert jaarlijks voor 3 miljard

Afschaffen importtarieven

euro aan goederen naar Canada en 1,4 miljard

De voorlopige toepassing houdt onder meer in

aan diensten. En Nederland is wereldwijd de

dat Canada 98% van de importtarieven afschaft

tweede investeerder in het land. Vorig jaar

op goederen die uit de EU komen, waaronder

steeg de export naar Canada met 2,8%. De

op alle industriële goederen. Dit biedt enorme

verwachting is dat dit de komende jaren nog

kansen voor het Nederlands bedrijfsleven. Ne-

verder toeneemt.

derlandse exporteurs kunnen hun producten goedkoper op de Canadese markt afzetten

De onderhandelingen over een handelsak-

waardoor zij beter kunnen concurreren met Ca-

koord tussen de EU en Canada gingen van

nadese producten en producten uit landen

start in 2009. Na jaren van onderhandelen en

waarmee Canada geen handelsakkoord heeft.

finetunen, konden de Canadese premier Tru-

Ook worden goederen uit Canada goedkoper,

deau en de EU-voorzitters Juncker en Tusk het

zoals kreeft en machineonderdelen. Hier profite-

akkoord op 30 oktober 2016 ondertekenen.

ren consumenten en producenten van.

Het Europees Parlement stemde op 15 februari 2017 in met CETA. Voor de daadwerkelijke

Een paar voorbeelden van wie concreet baat

inwerkingtreding van het handelsakkoord

hebben bij CETA: Nederlandse producenten van

moeten alle nationale parlementen hun goed-

spruitjes (importheffingen van 10,5% naar 0%),

keuring geven. Dat kan nog enige tijd duren.

racefietsen (van 13% naar 0%), kaarsen (5%

Daarom hebben de EU-lidstaten unaniem in-

naar 0%), koekjes (van 4% naar 0%) en sierbloe-

gestemd met het grotendeels voorlopig toe-

men zoals rozen en narcissen (in 4 jaar van

passen van CETA. Die fase gaat naar verwach-

10,5% en 6% naar 0%).

ting deze zomer in. Zo kunnen bedrijven,

Rob van Mourik, commercieel manager bij West-

consumenten, en werknemers snel profiteren

land Kaasexport BV, vertelt dat hij goede kansen

van de voordelen van het handelsakkoord.

ziet om met CETA de export van Old Amsterdam

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

“ 98% van de importtarieven wordt afgeschaft.”

Ook in Canada is fietsen populair. Het importtarief op racefietsen gaat van 13% naar nul.

naar Canada te verhogen. “In de zuivelsector

porttarieven. De herkomst ofwel oorsprong is

moeten exporteurs zich registreren als geregis-

werken veel landen met een quotasysteem en

bepalend. En die is niet altijd gemakkelijk na te

treerd exporteur (REX). Wanneer een exporteur

Canada is door de huidige drempel één van de

gaan. Zeker niet bij producten die zijn gemaakt

zich registreert, ontvangt deze van de Douane

meest uitdagende landen om mee te werken.

uit onderdelen die van over de hele wereld ko-

een REX-nummer. Een geregistreerde exporteur

CETA zorgt voor een verhoging van het quotum

men. In CETA is afgesproken wanneer een

kan vervolgens zelf een zogenoemde oor-

voor kazen uit Europa. Na vijf jaar kan Nederland

product de oorsprong Europese Unie krijgt. De

sprongsverklaring afgeven en hoeft niet meer

16.000 ton meer kaas per jaar naar Canada ex-

precieze voorwaarden om gebruik te kunnen

apart een vergunning bij de douane aan te vra-

porteren: bijna een verdubbeling van het huidige

maken van de preferentiële tarieven in CETA

gen. Voor zendingen van niet meer dan € 6.000

quotum.” Daarnaast erkent Canada met CETA

kunt u vinden in de Market Acces Database

mogen exporteurs een oorsprongsverklaring af-

de aanduidingen ‘Edam Holland’ en ‘Gouda Hol-

(http://madb.europa.eu/madb/index

geven zonder dat een REX-nummer is vereist.”

land’. Kaas uit andere landen mag niet onder die

Publi.htm).

naam worden verkocht.

Bij vragen kunt u ook altijd terecht bij de Ka-

Wegnemen overige handelsbelemmeringen

mer van Koophandel of de Douane via:

CETA gaat over meer dan het afschaffen van im-

In CETA zijn ook afspraken gemaakt om gevoe-

@ helpdesk.oorsprongszaken@belasting-

portheffingen. Canada en de EU hebben afge-

lige Nederlandse sectoren te beschermen, bij-

dienst.nl.

sproken om ook op andere manieren de weder-

voorbeeld eieren en kippenvlees. Die sectoren

zijdse handel makkelijker te maken. Zo bevat

zijn uitgesloten van tariefverlaging. En de EU

“In ieder geval moeten de goederen voorzien zijn

CETA een kader om onnodige dubbele testen af

heeft quota ingesteld om te voorkomen dat Ca-

van een bewijs van oorsprong”, legt Henny

te schaffen. Canada en de EU kunnen bijvoor-

nadees rund- en varkensvlees Europese pro-

Stünkel van het Landelijk Oorsprong Team Dou-

beeld elkaars veiligheidstesten voor machines

ducten kunnen wegconcurreren.

ane Nijmegen uit. “Geregistreerde exporteurs

en elektronica erkennen als deze net even an-

kunnen dit zelf regelen. CETA werkt namelijk met

ders maar toch vergelijkbaar zijn. Een Europese

Hoe kom ik in aanmerking voor verlaag-

het REX-systeem dat het bestaande systeem

fabrikant hoeft dan niet meer in beide landen

de tarieven?

van toegelaten exporteurs op termijn moet ver-

een veiligheidstest te doen. Dit zorgt voor een

Alleen producten uit de Europese Unie kunnen

vangen. Om te kunnen profiteren van verlaagde

forse kostenvermindering waarvan met name

profiteren van de verlaagde of afgeschafte im-

tarieven bij zendingen van meer dan € 6.000

het midden- en kleinbedrijf kan profiteren.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Daarnaast biedt CETA mooie kansen voor

ren in een handelsakkoord. Europese bedrijven

investeren. CETA bevat ook afspraken over in-

dienstverleners en investeerders. Canada ver-

kunnen meedingen naar opdrachten op cen-

vesteringsbescherming. Die afspraken treden

groot markttoegang voor bijvoorbeeld Neder-

traal, regionaal en lokaal niveau. Dit zorgt er bij-

pas in werking nadat de parlementen van de

landse architecten, ingenieurs, de financiële sec-

voorbeeld voor dat Nederlandse baggeraars,

EU-lidstaten het akkoord apart hebben goedge-

tor en de maritieme transportsector. Ook bevat

bouwbedrijven of leveranciers van kantoorarti-

keurd en vallen buiten de voorlopige toepassing.

CETA afspraken over elektronische handel. Die

kelen kunnen meedingen naar Canadese op-

zijn relevant door bijvoorbeeld apps die steeds

drachten. Nederlandse bedrijven krijgen hier-

Standaarden hooghouden

vaker ook over de grens worden opgepikt.

mee dezelfde kansen om overheidsopdrachten

Afgelopen jaren is het maatschappelijke debat

Naast een betere markttoegang krijgen Neder-

binnen te slepen als Canadese bedrijven.

over handelsakkoorden toegenomen. Een van de vragen die regelmatig terugkomt in het debat

landse dienstverleners in Canada ook dezelfde behandeling als Canadese dienstverleners. En

Investeren

is of de EU en Nederland nog wel in staat blijven

zij kunnen makkelijker kort in Canada verblijven.

Nu is het zo dat wanneer een buitenlandse on-

om de eigen standaarden op het gebied van

Als een Nederlandse monteur naar Canada

dernemer een grote investering doet in Canada,

volksgezondheid, milieu, productveiligheid en

moet om een machine te repareren die in Neder-

de mogelijkheid bestaat dat de Canadese over-

consumentenbescherming hoog te houden.

land is gemaakt, hoeft hij geen werkvergunning

heid die beoordeelt op het nut voor de Canade-

Piek bevestigt dat “CETA niets afdoet aan de

meer aan te vragen.

se economie. Dat gaat om investeringen boven

huidige Europese standaarden. Zo heeft CETA

de 354 miljoen Canadese dollar (ongeveer 250

bijvoorbeeld geen invloed op het importverbod

CETA bevat ook afspraken over overheidsaan-

miljoen euro). CETA verhoogt deze grens voor

van de EU op hormoonvlees. Daarnaast be-

bestedingen. Canada heeft de toegang voor

Europese ondernemers naar 1,5 miljard Cana-

houdt de EU de ruimte om standaarden te ver-

Europese bedrijven tot Canadese overheidsaan-

dese dollar (ongeveer 1 miljard euro). Dat maakt

hogen. Hier verandert CETA niets aan.”

bestedingen verder opengesteld dan ooit tevo-

het voor bedrijven eenvoudiger om in Canada te De Canadese ambassadeur in Nederland, Sabine Nolke, is blij dat de voorlopige toepassing van CETA binnenkort ingaat. Samen met de strategische partnerschapsovereenkomst is CETA een bevestiging van de hechte politieke relatie tussen Nederland en Canada. CETA is een handelsakkoord ‘nieuwe stijl’, dat onze gezamenlijke ambitie om op een progressieve manier naar internationale handel te kijken onderstreept. Onder meer door het vasthouden aan de hoge normen die de EU en Canada delen waar het gaat om arbeid en milieu. “Canada kijkt ernaar uit om in 2017 dit belangrijke akkoord samen met de Europese partners te implementeren. CETA zal zowel in Canada als in de EU talrijke nieuwe kansen scheppen, onze exporteurs toegang tot nieuwe markten geven en nauwere banden tussen onze economieën smeden,” aldus Nolke. “CETA luidt een nieuwe norm voor handel drijven in en kan dienen als model om de internationale handelsrelatie nieuw leven in te blazen en te vernieuwen. Door te erkennen dat handelsrelaties en regels die niet alleen economische groei stimuleren, maar mensen op de eerste plaats zetten, het milieu beschermen

Nederlandse kazen in Toronto. Dankzij CETA zijn de namen

en arbeidsnormen versterken, voor iedereen

Edam Holland en Gouda Holland beschermd.

beter zijn – voor bedrijven, consumenten en voor werknemers.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Andrew Frei

Van de Verenigde Staten is bekend dat de risico’s rond productaansprakelijkheid hoog zijn, maar ook in Canada valt dit niet te onderschatten.

Productaansprakelijkheid in Canada

‘ Sue everyone in sight’ Als u Canada kiest als bestemming voor uw consumentenproducten, moet u aan productaansprakelijkheid denken. Er wordt gezegd dat de aansprakelijkheidsrisico’s

zijn er mogelijkheden om dit risico te beperken.

spreekt vloeiend Nederlands.

Andrew Frei is advocaat bij Dale & Lessmann LLP (Toronto, Canada).

Andrew vertegenwoordigt veel Nederlandse bedrijven in Canada en

in Canada groter zijn dan in Nederland maar minder groot dan in de VS. Natuurlijk

Voor u verder leest: Wees u ervan bewust dat geen van hieron-

van nalatigheid (‘negligence’ in het Engels). Dus als een consu-

der beschreven stappen, zelfs als u ze allemaal neemt, water-

ment schade of letsel oploopt (of overlijdt), of zijn/haar goederen

dicht zijn of uw aansprakelijkheid geheel wegnemen.

zijn beschadigd of vernietigd, wanneer is de producent dan aan-

Als een of meerdere Canadese consumenten schade lijden als

sprakelijk?

gevolg van uw product en zij geen of weinig aandacht voor hun

In Canada is een producent nalatig en kan dus aansprakelijk

klachten van u krijgen, is het mogelijk dat zij een rechtszaak star-

gesteld worden als de consument kan aantonen dat de produ-

ten en dan de gebruikelijke Canadese aanpak hanteren: ‘sue

cent inderdaad nalatig was in het ontwerp of het vervaardigen

everyone in sight’. Anders gezegd, de Canadese consument

van het product, of de consument niet heeft gewaarschuwd dat

begint vaak een rechtszaak niet alleen tegen de detaillist waar hij

er gevaren kleven aan het (gebruik van het) product. Dit vormt

uw product heeft gekocht maar ook tegen de installateur, de

voor consumenten een drempel die hoger is dan in de VS, waar

distributeur en de producent. Belangrijk om u te realiseren is dat

vaak het beginsel van ‘strict liability’ van toepassing is. Om nala-

Canada een federale staat is, met wetgeving op én federaal én

tigheid te vermijden moet de producent redelijke zorg betrach-

provinciaal niveau. Er is geen Burgerlijk Wetboek, dus geen cen-

ten om te voorkomen dat het ‘forseeable’ (te verwachten) ge-

trale wetgeving over onderwerpen als aansprakelijkheid (behalve

bruik van het product schade of letsel zal veroorzaken.

in de Franstalige Canadese provincie Quebec, waar ongeveer 22% van de Canadese bevolking woont). In plaats daarvan heeft

Ontwerp

Canada de Angelsaksische ‘common law’-beginsels, geduren-

Producten die zich misschien al jaren op de Nederlandse markt

de decennia opgebouwd door uitspraken van rechters.

hebben bewezen, zijn toch niet altijd automatisch geschikt voor de Canadese markt. Afgezien van smaakverschillen, zijn sommi-

Nalatigheid

ge Canadese praktische eisen anders dan in Nederland. Stroom

De primaire zorg in Canada voor Nederlandse producenten van

in Canada is 110 volt in plaats van 130 volt in Nederland. Huizen

consumentenproducten is aansprakelijkheid jegens consumen-

in Canada bestaan vaak hoofdzakelijk uit hout en niet uit beton

ten die tot stand komt op grond van het common-law beginsel

of steen, hoewel vaak met een laag baksteen aan de buitenkant.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Installatiemethodes en wettelijke bouwen gebouwverplichtingen kunnen aanzienlijk afwijken van de vereisten in Nederland. Dus rekening houden met dergelijke verschillen is een eerste stap in het verminderen van uw risico op claims van consumenten met betrekking tot productaansprakelijkheid. Waarschuwingsplicht Of er wel of geen verplichting is om consumenten in Canada te waarschuwen voor onveilige of gevaarlijke aspecten of omstandigheden met betrekking tot uw product hangt af van de situatie. In principe is er geen verplichting om de consument te waarschuwen over duidelijke gevaren van uw product. Als een firma bijvoorbeeld messen verkoopt, is er geen verplichting om consumenten te waarschuwen dat zij voorzichtig moeten zijn met de scherpe kant van het mes. Gecertificeerde producten Vaak moeten producten gecertificeerd zijn voordat ze tot de Canadese markt toegelaten worden. Certificering geschiedt dikwijls door de Canadian Standards Association. Het hebben van een CE-certificering houdt niet altijd in dat uw product dan meteen voldoet aan de Canadese eisen. Indien certificering vereist is, is dit natuurlijk niet alleen een wettelijke verplichting maar

Het Frontenac county courthouse in Kingston,

ook een goede manier om de risico’s op succesvolle produc-

Canada fungeert al sinds 1858 als rechtbank.

taansprakelijkheid-claims te beperken. Verzekering Een van de belangrijkste aspecten is om een productaan-

voorwaarden en/of garanties in het Engels (en/of Frans) zijn en

sprakelijkheidsverzekering voor de Canadese markt af te

dienen ze aan Canadese normen en eisen te voldoen.

sluiten. Vroeger leek dat lastig te regelen of erg kostbaar te zijn maar tegenwoordig speelt dat minder. Nederlandse ver-

Goede distributie- en installatiepartners

zekeringsmakelaars kunnen wel-

Naast het hebben van een goed product, moet u als Neder-

licht over geschikte soorten en

landse producent ervoor zorgen dat u in Canada goede distri-

niveaus van verzekering advise-

butie- en installatiepartners heeft. Als zij zorgvuldig en alert

ren. De grotere partijen hebben

zijn, zal dat de kans verminderen dat zij iets met uw product

vaak kantoren in Canada. Zo

(laten) doen dat schade of letsel bij een consument kan ver-

niet, dan zijn er zeker goede lo-

oorzaken en dus uw en hun aansprakelijkheidsrisico’s mogelijk

kale Canadese verzekeringsma-

vergroot. Aanbevolen is dat u contracten heeft met al deze

kelaars die weten hoe buitenlandse producten en producen-

partners, waarin u onder meer aansprakelijkheids- en verzeke-

ten daarvan in Canada te verzekeren zijn.

ringsaspecten regelt.

Garantie

Het is ook verstandig om in uw bedrijf en met uw distributeurs

Als producent dient u er voor te zorgen dat u de garanties die

een beleid en procedure voor terugroepacties (‘product recall’)

u geeft aan consumenten communiceert via de distributieka-

af te spreken, zeker omdat in sommige gevallen de Canadese

nalen. Dit zal ook gedaan moeten worden door de detaillisten

overheid u kan dwingen om producten uit de markt te halen.

“Sluit vooral een productaansprakelijkheids verzekering af.”

die uw producten in Canada verkopen. Let er in dit verband op

dat er geen mogelijkheid is om algemene voorwaarden bij de

Juridische verweren

Canadese equivalenten van handelsregisters te deponeren.

Mocht u onverhoopt gedagvaard zijn, dan is het belangrijk om

Algemene voorwaarden en garanties hebben alleen een kans

te weten dat er een aantal juridische verweren (‘defences’) zijn

om van toepassing te zijn als de consument die bij aankoop

waardoor u als producent het risico om aansprakelijk bevon-

heel duidelijk te zien krijgt. Natuurlijk moeten de algemene

den te worden kun beperken. Deze zijn onder andere (a) vol-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

doen aan wettelijke maatstaven, (b) ‘contributory negligence’

Juridische structuur van de Nederlandse producent

van de consument, dat wil zeggen dat de consument nalatig

Hoewel Nederland geografisch gezien ver verwijderd is van Ca-

was in het gebruik van het product, (c) ‘intervening cause of

nada, zijn er juridische mogelijkheden om beslag te leggen op

damage’ waar er een andere latere oorzaak van schade of

de activa van een Nederlandse producent. Als producent zou u

letsel is, (d) fout gebruik van het product, (e) duidelijke gevaren

kunnen overwegen om de verschillende activiteiten van uw be-

en (f) verjaringstermijnen voor productaansprakelijkheidclaims.

drijf op te splitsen zodat de vervaardigende entiteit weinig be-

Een andere aspect om te overwegen is gebruik te maken van

zittingen (machines, geld, debiteuren) heeft waar beslag op

‘apology’- wetgeving, die in bijvoorbeeld de Canadese provin-

gelegd kan worden.

cie Ontario vergaande verontschuldigingen toestaat zonder dat de ‘schuldige’ partij daarmee juridische of wettelijke aan-

Zorgvuldige klachtenafhandeling

sprakelijkheid aanvaart. Het doel van deze wetgeving is de

Vaak bent u al in contact met een consument voor hij of zij een

mogelijkheid te bieden dat personen die schade hebben gele-

rechtszaak begint. Door het tactvol behandelen van consu-

den psychisch kunnen herstellen als gevolg van schuldaan-

mentenklachten kunt u het risico op negatieve publiciteit en

vaarding door de schuldige partij.

juridische claims voor uw bedrijf verminderen. U kunt denken aan het implementeren van een trapsgewijze procedure om

Class Actions

klachten af te handelen: bij de eerste klacht kunt u bijvoor-

Een artikel over productaansprakelijkheid is niet compleet als

beeld een product gratis vervangen. Is de consument daar

niet verwezen wordt naar ‘class action lawsuits’. Deze bestaan

niet tevreden mee zou u additionele goederen of diensten aan

al meer dan twintig jaar in Canada. Het beginsel is dat één

kunnen bieden. De volgende stap is om geld te bieden etcete-

persoon een hele groep van kopers van een product vertegen-

ra. Deze maatregelen zijn in feite geen methodes om aanspra-

woordigt. De groep kan de juridische kosten vaak op no-cure-

kelijkheid te beperken of te verminderen maar zijn bedoeld om

no-pay-basis regelen, hetgeen een belangrijke reden is voor

een goede relatie met de consument op te bouwen en daar-

de toename van class actions.

door hopelijk juridische claims te beperken. Uiteindelijk is voorkomen beter dan genezen. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Dat Amerikanen anders zijn dan Britten weten we wel, maar hoe zit het met Ieren, Canadezen en Australiërs?

Esther Janssen

Taal en cultuur

De vier hoeken van de Angelsaksische wereld De Britse eilanden en Ierland worden vaak gezien als min of meer vergelijkbare culturen, en in een moeite door worden Gemenebest landen Canada en Australië eraan toegevoegd. Maar behalve de gedeelde taal en gevoel voor humor, zijn deze culturen Een kort overzicht van enkele belangrijke verschillen en overeenkomsten en praktische communicatietips voor de omgang met Angelsaksische gesprekspartners in deze landen. verzorgt zij regelmatig cultuurtrainingen.

crosscultureel training en adviesbureau. Voor evofenedex

Esther Janssen is managing director bij Culture-Inc, een

behoorlijk verschillend en is ieder land op zijn eigen wijze uniek.

Het Verenigd Koninkrijk:

steeds bepalend voor de sociale mobiliteit. In

competitieve eigenhei-

dit klimaat is taal een wapen en worden bood-

mers

schappen op uiterst indirecte wijze verpakt.

Het Verenigd Koninkrijk bestaat uit vier landen:

Niet-Britten zijn hiertegen niet opgewassen,

Engeland, Wales, Schotland en Noord-Ier-

en zeker niet de meeste Nederlanders die

land. Tot de dag van vandaag is het evenwicht

woorden letterlijk opvatten en gewoon direct

tussen deze regio’s die een geschiedenis van

zeggen wat ze bedoelen. Wanneer een Brit

‘strife’ kennen, precair. Alles in het VK is dan

aan het eind van de meeting iets zegt in de

ook politiek geaard, ook in zaken. Alleen het

trant van ‘by the way’ dan betekent dit niet

behalen van de overwinning en het eindresul-

‘trouwens’ maar volgt de kern van de bood-

taat telt, zelfs als dat tot een suboptimale uit-

schap. Een Brit kan niet leven zonder humor.

komst voor allen leidt. De Britse samenleving

Het vermogen om ten allen tijde de druk van

wordt gekenmerkt door een klassenindeling

de ketel te halen door zaken in perspectief te

waarin de ‘lower’ en ‘upper class’ eigen scho-

plaatsen. Niet de controle verliezen maar

len en gemeenschappen vormen en dit is nog

‘keep your calm and carry on’.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

“ Alles in het VK is politiek geaard, ook in zaken.”

Opvallend is de hang naar tradities en ge-

staan aan de basis van de Ierse cultuur. Hard

nieuwkomers; gelijkheid en eerlijkheid zijn be-

woonten die men op het eiland heeft ontwik-

werken toont de loyaliteit aan de werkgever en

langrijke waarden. De omvang van het land en

keld en waar men kost wat kost aan blijft vast-

de eigen familie. Ieren hebben veel ‘hardship’

de vrij ontoegankelijke natuur maar wellicht

houden, al voert de hele wereld een andere

gekend en dat maakt hen volhardend en strijd-

ook de breedtegraad maken de Canadezen

koers. Dat laatste grijpt ook terug op de hoog-

baar. In tegenstelling tot de Britse taak- en re-

relatief introvert en praktisch ingesteld. In het

tijdagen van het groot-Britse rijk (when Britta-

sultaatgerichtheid is de Ierse cultuur meer relati-

zakenverkeer stellen Canadezen een zekere

nia ruled the waves) dat in 1900 zo’n driekwart

oneel en groepsgericht. Er is meer tijd voor

bescheidenheid op prijs en neemt men de tijd

van het landoppervlak in de wereld bestierde.

elkaar en men hecht minder belang aan agen-

voor een deugdelijk besluit. Bepaald niet de

da’s en procedures. Bij beiden is sprake van hi-

‘hit and run’ aanpak die hun zuiderburen erop

ërarchische werkverhoudingen. De Ierse com-

na houden. Maak dus nooit de fout Canade-

municatie is bloemrijker dan de Engelse.

zen en Amerikanen over een kam te scheren.

Tips: Gebruik droge humor maar geen politiek incorrecte grapjes, cool hand look, niet te enthousiast, probeer indirect te formuleren, bevestig op schrift.

Tips: Gebruik beeldende taal en speel in

Tips: Wees tolerant en intercultureel

op gevoel, ‘keep it simple’, niet node-

sensitief (met name bij Frans-Canade-

loos ingewikkeld of interessant doen.

zen); wees niet te enthousiast en over-

Ierland:

drijf niet; laat ruimte voor dialoog.

harde werkers met een zachte binnenkant

Canada: bescheiden en

Ondanks de nabijheid van beide eilanden en

praktisch

Australië: ‘down to earth

hun Atlantische oriëntatie is er een fors verschil

Canada behoort tot de

mates’

tussen het protestants-anglicaanse VK en het

Gemenebest met het Britse koningshuis als

Hoewel Australië vandaag

katholieke Ierland. Ierland heeft bovendien een

symbolische hoofd. Naast het dominante Brit-

de dag een meer diverse samenstelling kent,

sterke Keltische traditie die mede tot uiting komt

se erfgoed, kent het land sterke Franse (Que-

zijn veel gedwongen gemigreerde ‘Aussies’

in de liefde voor muziek en poëzie. Een roman-

bec) en Aziatische (Vancouver) invloeden. Dit

een mengeling van Oost-Engelse veroordeel-

tische en ideële inborst, hang naar een ruraal en

immigratieland heeft van oudsher een heel in-

de criminelen en gelukszoekers, en arbeiders

simpel leven, en een sterke gemeenschapszin

ternationale oriëntatie. Men staat open voor

uit Liverpool. Het oorspronkelijke CockneyEngels, een tikje ruwe inborst en gelijkheid voor iedereen werden de nieuwe norm. Klassen en machtspelletjes vervaagden in het

Egalitair

toenmalige New Holland. Gezond verstand en elkaar helpen vormen de overlevingsstrategie van de Aussies. In dit onverbiddelijke land zit iedereen in hetzelfde schuitje en maakt er samen het beste van. Ze hebben een voorliefde voor de ‘underdog’. Het ‘Tall Poppy Syndrom”

Relatiegericht

Taakgericht

bepaalt dat niemand te succesvol mag worden. Aussies zijn vriendelijk en benaderbaar maar val ze niet lastig ‘when the surf is up’.

Tips: wees niet te kritisch of te compliZakencultuur in Angelsaksische landen.

menteus, kies een informele aanpak en Hiërarchisch

duw niet door.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Het Duitse Noordrijn-Westfalen ontvangt 43% van de totale importen uit Nederland. Omgekeerd komt 30% van de Duitse importen in Nederland uit de deelstaat). Hoe houden we dat vast, en zijn er mogelijkheden voor verdere groei?

Hans van den Heuvel

Handel met Noordrijn-Westfalen

Er kan nóg een tandje bij! Het CBS onderzocht in 2016 de groeipotentie van de handel met Noordrijn-Westfalen (NRW). Dat deden zij met het zogenaamde zwaartekrachtmodel van de bilaterale handel, dat gebaseerd is op economiegrootte en afstand en zich bewezen heeft als een

Hans van den Heuvel is consul in Düsseldorf.

overtuigende voorspeller van handel tussen regio’s. Het model laat zien dat er groeipotentie is in

toenemende mate om de aandacht en de tijd

een aantal andere deelstaten maar ook dat de

van onze Duitse klanten. Het behoud van ons

exportmogelijkheden naar NRW zijn grens be-

huidig grote aandeel in de export naar Duits-

reikt heeft. In 2017 zien we dat NRW meer im-

land is vanuit dat perspectief niet vanzelfspre-

port uit Nederland ontvangt dan voorspeld

kend: we moeten investeren om ons markt-

door het model. De groei was er blijkbaar nog

aandeel te consolideren.

niet uit. Gelukkig, want vanwege de al zeer substantiële volumes levert een paar procenten

Het succes van landen, met China voorop en

groei in export naar NRW veel meer op dan het

uitgedrukt in een hoger groeipercentage dan

realiseren van nieuwe groeimarkten elders.

dat van Nederland maar ook van landen als Hongarije en Polen geeft te denken maar lijkt

Niet vanzelfsprekend

voorlopig nog opgevangen te worden door de

De globalisering dendert voort en de econo-

gestaag groeiende Duitse economie: op ter-

mische machtsverhoudingen in de wereld

mijn zou dit echter ten koste kunnen gaan van

veranderen. E-communicatie draagt ertoe bij

de onze export.

dat met Nederland concurrerende partijen

kosteneffectief een intensieve dialoog kunnen

Samenwerking: eerder meer dan minder

opbouwen met hun potentiële ‘klanten’ in het

Wij, Nederland en de Nederlanders, staan er

voorheen verre Duitsland. Dat plaatst onze

nog steeds goed op. Op overheidsniveau is

fysieke nabijheid in een nieuw perspectief en

Nederland voor Duitsland een dankbare spar-

per saldo concurreren wij Nederlanders in

ringpartner en een proeftuin voor samenwer-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Noordrijn-Westfalen

Van de twintig grootste steden in Duitsland liggen er tien in Noordrijn-Westfalen. Keulen staat met 1 miljoen inwoners op de vierde plek.

Vierluik Duitsland In vier artikelen maakt Globe Magazine een rondreis door Duitsland. In de volgende editie belichten we Zuid-Duitsland. 1

Kansen en ontwikkelingen Duitsland;

Zuid-Duitsland;

Noordrijn-Westfalen

Ondernemers over Duitsland.

king en innovatie op een aantal specifieke ter-

menlijke interesse voor thema’s als digitalisering,

ste wisselde gedurende een aantal dagen van

reinen. Nederland is ‘like-minded’. We merken

energie-transitie en voor innovatieve samen-

plaats met de burgemeester van Münster en

als consulaat dat er vanuit Duitsland op ver-

werking tussen bedrijfsleven, kennisinstituten

geeft prachtige Duitse speeches. Dit soort op-

schillende niveau's belangstelling is om contac-

en overheden. Bijvoorbeeld ter bevordering van

tredens zorgen voor behoud van onze relatieve

ten verder uit te bouwen en te intensiveren en

startups. Deelstaat NRW ziet Nederland als

voorsprong op de concurrent. Beheersing van

bemiddelen daar actief in. Vanuit NRW zijn er

een gelijke grootheid, hetgeen in het geval van

de Duitse taal is hierbij natuurlijk cruciaal.

kritische geluiden te horen over de reorganisa-

NRW ook aardig klopt: NRW heeft 18 miljoen

tie bij de Kamer van Koophandel. Die zou ertoe

inwoners en een met Nederland als geheel ver-

In het recent verschenen rapport over Grens-

leiden dat de Duitse tegenpool (een netwerk

gelijkbare economie.

overschrijdende Economie en Arbeid van de

van IHK’s (Industrie und Handelskammer) en

Commissie Huizinga staat dat het in Nederland

HWK’s (Handwerk Kammer) minder toegang

Voorsprong door Duitse taal

niet zo goed gesteld is met de beheersing van

heeft tot KvK-medewerkers die bekend zijn

We zien dat Duitsers de specifieke betrokken-

de Duitse taal als we wel eens denken. Het is

met het werken in het grensgebied. Uiteraard

heid en optredens van Nederlandse bestuur-

belangrijk om hierin te investeren, om te voor-

gaan we met zo’n signaal ook aan de slag.

ders opmerken en dat dit zonder meer bij-

komen dat ons comparatief voordeel van het

draagt aan het positieve imago van Nederland.

hebben van een zeer verwante moedertaal ver-

De belangstelling om eerder meer dan minder

Voorbeelden zijn de persoonlijke belangstelling

dwijnt. Dit speelt vooral een rol voor nieuwe

te doen op het terrein van economische sa-

van Henk Kamp voor Duitsland, de warme uit-

bedrijven die met innovatieve producten de

menwerking is vanuit deelstaatniveau goed

straling van de commissaris van de Koning in

Duitse markt op willen en zich met het Engels

waar te nemen. De huidige minister van Econo-

Limburg Theo Bovens en het fenomenale op-

moeten behelpen of in de dienstensector waar

mie van NRW Garrelt Duin, ontmoet zijn Neder-

treden van de burgemeester van Enschede

het in het algemeen nog meer op communica-

landse collega Kamp graag: zij delen een geza-

Van Veldhoven op Duits grondgebied. Die laat-

tie aankomt. Er bestaan al concrete initiatieven

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

van producten plaats maakt voor het leve-

Ooit hét symbool van het Ruhrgebied is deze verlaten

ren van diensten. Voorbeelden zijn het leve-

kolenmijn in Essen nu Unesco-werelderfgoed.

ren van licht in plaats van lampen, verhuur van kleding en andere gebruiksartikelen, het leveren van mobiliteit in plaats van een een auto of zelfs het leveren van een overeengekomen hoeveelheid lucht van een zekere kwaliteit in plaats van een luchtfilter. Statiegeld op spijkerbroeken is ook zo’n typisch Nederlands bedenksel dat in Gelderland nog in de maak is en waar in Duitsland nu al belangstelling voor is. 4

De circulaire economie, waarin producten en materialen worden hergebruikt en grondstoffen hun waarde behouden, biedt kansen. De verdere uitwerking van het grondstoffenakkoord (te beginnen bij de PVC-, bodemas- en compostketens en in

om deze uitdaging op te pakken, die brengen

universiteiten om gericht te kunnen wer-

een later stadium wellicht struviet, een fos-

we als vertegenwoordiging in Duitsland graag

ken aan het oplossen van technische pro-

faatproduct dat resulteert bij afvalwaterzui-

onder de aandacht.

blemen. Omgekeerd benadert de kennis-

vering), levert in de toekomst aanknopings-

wereld steeds vaker direct een bedrijf.

punten voor vermarkting in Duitsland op.

De ultieme vraag

Daarbij spelen zowel het relevanter maken

De conventionele exportproducten naar NRW

van curricula als de kansen voor afgestu-

richten zich vooral op de zware industrie van

deerden op de banenmarkt een rol. Zo

speech voorbij zonder dat er gesproken

het Ruhrgebied zoals aardolie en aardgas, me-

werken universiteiten als Delft, ITC Twen-

werd over het belang van digitalisering en

taalproducten en machines en op chemische

te, Wageningen, Universiteit Maastricht

waarin werd benadrukt dat NRW als geheel

grondstoffen en halfproducten. De belangrijk-

samen met Duitse onderzoeksinstituten

achterloopt ten opzichte van vele andere

ste vraag is natuurlijk: op welke terreinen is er

(Frauenhofen, Max Planck-instituut) en

landen. Gezien de vooraanstaande positie

ruimte voor groei?

profileren partijen als TNO zich op de Duit-

van Nederland op digitaal gebied is er veel

se markt. Er zijn veel meer Duitse studen-

belangstelling vanuit NRW en andere deel-

Vier thema’s waar het consulaat in Düsseldorf zich op richt, zijn de toeleverende industrie, de samenwerking tussen kennisinstituten en overheid, de overgang van tastbare producten naar diensten, de circulaire economie en digitalisering. 1

Veel Nederlandse bedrijven hebben een positie als toeleverancier voor de Duitse maakindustrie. Als mooi voorbeeld geldt Inalfa

Er ging in de verkiezingstijd in NRW geen

staten voor de wijze waarop wij de infra-

“ Statiegeld op spijkerbroeken is ook zo’n typisch Nederlands bedenksel waar in Duitsland belangstelling voor is.”

structuur aanleggen, onderhouden en hoe wij met data om gaan. Op het terrein van glasvezel speelt een Nederlands bedrijf met de Duitse vestiging ‘Deutsche Glasfaser’ een cruciale rol bij aanleg van de infrastructuur op met name het Duitse platteland. Kansen zijn er dus, op meerdere terreinen. Maar lukt het ons om die te verzilveren? Dat valt

Roof Systems, wereldwijd de op een na grootste leverancier van schuifdaken voor

ten aan Nederlandse universiteiten en

of staat met een goede samenwerking tussen

de automobielindustrie. Een groot internati-

technisch onderwijs ingeschreven, dan

Nederlandse bedrijven, overkoepelende orga-

onaal opererend bedrijf als ASML richt zich

omgekeerd. Met name in het grensgebied

nisaties, kennisinstituten en de overheid. Vooral

ook op Duitsland als een van haar focuslan-

zijn de Duitse studenten beeldbepalend.

aan Duitse zijde kan het Nederlandse posten-

den voor de levering van machines en reser-

netwerk, met name waar het gaat om subtiele Duitsland heeft een traditie als het gaat om

culturele verschillen of benodigde beleidsmati-

naast zijn er natuurlijk ook de vele kleine

de maakindustrie. Nederland wordt door de

ge informatie en netwerken, een ondersteu-

bedrijfjes in de achterhoek die op het terrein

Duitsers gezien als een land met minder tra-

nende rol spelen. ‘Als we doen wat we deden,

van metaal en elektro toeleverancier zijn.

ditie op dat punt, maar met wel veel creati-

krijgen we wat we kregen’, is in de huidige tijd

viteit. Dit out-of-the-box denken levert nieu-

geen garantie meer dat we ons marktaandeel

Meer en meer zoeken bedrijven de sa-

we concepten op. Ik noem hier de

vasthouden. Laten we ons goed voorbereiden

menwerking op met kennisinstituten en

ontwikkeling waarbij de verkoop (en export)

en er nóg een tandje bijzetten!

vedelen voor de halfgeleiderindustrie. Daar-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Raymond Feen

In dit vervolg op het artikel ‘Mind the VAT gap’, gaat Raymond Feen dieper in op het effect van Brexit op btw-zaken.

Btw & Brexit

Next stop: Brexit In het eerste deel ´Mind the VAT gap´ in het meinummer is ingegaan op een aantal wijzigingen die zullen intreden zodra het Verenigd Koninkrijk (hierna VK) uit de EU verdwijnt. Inmiddels zijn er verkiezingen geweest in het VK en gelet op de uitslag kan rekening worden gehouden met lastige onderhandelingen met de EU en binnen het VK.

en co-auteur van het boek European VAT Handbook 2016.

Raymond Feen is directeur van ALLVAT, docent voor evofenedex

Mevrouw May kreeg minder steun dan verwacht en zal dus op beide fronten hard moeten onderhandelen. In dit tweede deel vat ik wederom een aantal wijzigingen samen die de komende maanden op uw btw-agenda moeten staan wanneer u handel drijft met het VK. Diensten

lijk zelf bepalen na de Brexit wie btw moet af-

Bij intercompany-transacties tussen de beide

dragen over de diensten die weliswaar voor

landen moet onderscheid gemaakt worden

ons onder art. 44 vallen maar na de Brexit in het

tussen diensten en goederentransacties. Bij het

VK onder (nieuwe) lokale regels vallen.

B2B-dienstenverkeer is het vrij eenvoudig. De diensten naar het VK worden niet langer in de

Op dit moment ontvangt de fiscus in het VK en

Nederlandse btw-aangifte gerapporteerd, aan-

in Nederland informatie (via de listing ICP) over

gezien dit diensten worden aan afnemers bui-

de diensten die aan ondernemers daar en hier

ten de EU. Er is niet langer een listing nodig in

worden verricht. Die verplichte informa-

de opgaaf ICP. Dit geldt voor de diensten die

tiestroom valt weg na de Brexit. De diensten

onder de hoofdregel vallen van art. 44 van de

die ingekocht worden vanuit het VK worden

richtlijn 2006/112 (algemene diensten aan on-

voortaan door de Nederlandse ontvangers

dernemers, welke diensten niet onder één van

van die diensten aangegeven in box 4a (en

de wettelijke uitzonderingen vallen). De ontvan-

niet langer in box 4b) van de aangifte. Voort-

ger van de diensten in het VK zal naar alle waar-

aan gaat het om invoer van diensten.

“ Diensten naar het VK worden niet langer in de Nederlandse btw-aangifte gerapporteerd.”

schijnlijkheid net als nu zelf de Engelse btw aldaar moeten aangeven als gevolg van de

Het VK kent nu allerlei verleggingsregelingen

verleggingsregeling. Echter, het VK kan natuur-

wanneer een dienst in het VK plaatsvindt en globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

verricht wordt voor een in het VK gevestigde afnemer door een Nederlandse ondernemer. We moeten afwachten of het VK deze verleggingsregelingen handhaaft na de Brexit. Zo niet, of niet onder dezelfde voorwaarden, dan dient rekening te worden gehouden met een registratieplicht in het VK voor de Nederlandse ondernemer die dergelijke diensten verricht. Denk bijvoorbeeld aan de werkzaamheden aan onroerende zaken in het VK. ABC-leveringen Bij ketentransacties met goederen tussen in de EU geregistreerde ondernemers speelt de vereenvoudigde ABC-regeling een belangrijke rol. Die vereenvoudiging is van toepassing voor partij B. Als aan de voorwaarden van de regeling wordt voldaan, dan hoeft B zich niet te registreren in het land van aankomst van de goederen (C) en past hij de verleggingsregeling toe op zijn levering aan C. Zo kunnen de drie partijen vanuit hun eigen lidstaat zaken doen en goederen (ver)kopen met hun eigen btw-nummer en zonder btw-verplichtingen in een ander land. Dit gaat natuurlijk veranderen als A, B of C een ondernemer is in het VK. Is A gevestigd in het VK en vertrekken de goederen daar richting de EU, dan

â&#x20AC;&#x153; Van vereenvoudigde ABC-leveringen is straks geen sprake meer.â&#x20AC;? moeten A, B of C de goederen in de EU invoeren. Is B gevestigd in het VK dan verricht A vanuit zijn lidstaat weliswaar een intra-communautaire levering aan B als de goederen naar C gaan, maar ontstaat een rapportage-probleem als B geen EU btw-nummer overlegt. En is C tenslotte gevestigd in het VK dan is sprake van uitvoer van goederen door A of B. Het is dus van belang de ketentransacties met ondernemers in het VK te analyseren om verassingen te voorkomen. E-commerce Handel met Groot-BrittanniĂŤ valt na de Brexit buiten het

De e-commerce (B2C) met het VK gaat dras-

intracommunautair regime.Op de foto: goederenhaven Dover.

tisch veranderen. Waar nu rekening gehou-

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

den moet worden met de regeling afstands-

dernemer. In de wetgeving is een uitzondering

afgewacht worden of het VK iets wijzigt in de

verkopen geldt vanaf de Brexit gewoon de

gemaakt voor financieringsactiviteiten aan

verleggingsregelingen. Bij ketentransacties

regeling voor export van goederen uit Neder-

buiten de EU gevestigde afnemers. Dat bete-

met de vereenvoudigde ABC kan aardig wat

land (met de nodige exportdocumenten en

kent dat wanneer er door u rente wordt ont-

wijzigen als een partij in de keten gevestigd en

invoerdocumenten) en moet de Nederlandse

vangen voor geldleningen aan afnemers in het

geregistreerd is in het VK. E-commerce bete-

leverancier rekening houden met importver-

VK (bijvoorbeeld groepsvennootschappen),

kent direct na de Brexit een registratieverplich-

plichtingen in het VK. Daarnaast zal vanaf de

dat die rente niet langer gezien wordt als vrij-

ting in het VK aangezien de drempel voor af-

eerste euro die verdient wordt een registratie-

gestelde omzet, maar gewoon als belaste

standsverkopen niet langer geldt. Eenzelfde

verplichting gelden in het VK als de Neder-

omzet meegaat in de pro-rata-berekening.

verplichting geldt voor e-diensten aan particu-

landse ondernemer de goederen in het VK

Dat betekent meer aftrek van btw op de alge-

lieren in het VK. Rentedragende leningen aan

importeert. Dat betekent aangifte doen en de

mene kosten van de Nederlands onderne-

afnemers in het VK leiden na de Brexit niet

btw van het VK in rekening brengen en daar

ming die de lening verstrekt heeft.

langer tot aftrekbeperkingen voor de Neder-

afdragen. In de omgekeerde situatie geldt na-

landse ondernemer.

tuurlijk hetzelfde. Engelse ondernemers moe-

Samenvatting

ten exporteren uit het VK, importeren in de EU

Intercompany dienstverlening zal niet dras-

en zich registreren in het land van invoer om

tisch veranderen qua behandeling. Wel moet

daar hun btw af te dragen voor hun leveringen aan EU particulieren. Bent u al geregistreerd

â&#x20AC;&#x153; Vanaf de eerste euro zal een registratieplicht gelden.â&#x20AC;? voor uw afstandsverkopen in het VK dan zal waarschijnlijk die registratie in stand blijven en verandert er afgezien van de export en import-verplichtingen niet veel voor u. Hooguit rapporteert u dan de leveringen in de Nederlandse aangifte in de box voor export en niet langer in de box voor afstandsverkopen. Daarnaast wordt natuurlijk aangifte gedaan in het VK van de invoer en lokale levering. De Brexit heeft ook gevolgen voor de elektronische dienstverlening. Verdwijnt het VK uit de EU dan moet het VK gezien worden als een niet-EU land. Nederlandse dienstverleners met particuliere afnemers in het VK moeten zich waarschijnlijk na de Brexit in het VK registreren en daar aangifte doen voor hun diensten en de Engelse btw afdragen. Ook nog iets goeds Als laatste onderwerp van dit deel een positieve verandering. Financieringsactiviteiten (rentedragende leningen) leiden vaak tot een beperking van het recht op aftrek van btw op onder andere de overheadkosten van de onglobe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Met het juist toepassen van douaneregelingen kunt u het onnodig betalen van invoerrechten voorkomen. Henk Navis legt uit hoe dat zit bij tijdelijke uitvoer.

Henk Navis

Douaneregelingen

Tijdelijke uitvoer, hoe doe je dat? Het komt regelmatig voor dat goederen de Europese Unie verlaten en later weer terugkeren. Weet u van te voren al dat goederen na een bepaalde periode terugkomen, dan zijn er verschillende douane-technische mogelijkheden om te voorkomen dat u

douaneopleidingen voor onder andere evofenedex, PMT en Nyenrode.

klantmanager Belastingdienst/Douane Grote Ondernemingen en verzorgt hij

Henk Navis is eigenaar van Navis Douanetrainingen en Begeleiding. Tevens is hij

invoerrechten moet betalen en onnodig administratiewerk op u afroept. Om te vermijden dat u voor uw goederen eerst

Het carnet ATA biedt de gebruiker de vol-

een uitvoeraangifte moet doen en later weer

gende voordelen:

een invoeraangifte (en waarschijnlijk invoer-

• Het carnet ATA wordt in alle verdragsdeel-

rechten moet betalen) kunt u goederen voor

nemende landen aanvaard en kan dus in

tijdelijke uitvoer aangeven. Dit kan op twee

de verschillende landen die deelnemen aan

manieren:

de ATA-overeenkomst, achtereenvolgens

• Door een (tijdelijke) uitvoeraangifte te doen;

worden gebruikt. Het vereenvoudigt daar-

• Door een Carnet ATA (of ATA-carnet) aan

mee de douaneprocedures in de landen

te vragen.

van uitvoer, tijdelijke invoer en wederinvoer.

Om bij tijdelijke uitvoer oponthoud en adminis-

Er hoeven nergens invoerbelastingen te

tratieve rompslomp aan de grens te beperken,

worden betaald.

kunt u in veel landen buiten de EU gebruik ma-

• Als gevolg van het systeem van wederzijd-

ken van een Carnet ATA. Dit internationale

se aanvaarding van de aansprakelijkheid,

douanedocument kunt u in Nederland aanvra-

hoeft geen zekerheid te worden gesteld bij

gen bij de Kamer van Koophandel.

tijdelijke invoer en vervoer van de goederen waarop het carnet betrekking heeft.

Het grote voordeel bij het gebruik van een

• Omdat de Kamer van Koophandel garant

Carnet ATA is dat u bij de tijdelijke invoer en de

staat voor een douaneschuld, hoeft de hou-

wederuitvoer in het land waar de goederen

der van het carnet bij het doen van een aan-

verblijven ditzelfde document bij de douane

gifte geen zekerheid bij de douane te stellen.

aldaar kunt overleggen. Bezoekt u diverse landen met goederen dan kan dit Carnet ATA

Wat kost een ATA-carnet?

zelfs in al deze landen worden gebruikt, en

U betaalt ongeveer € 200,- aan administratie-

hoeft u niet steeds verschillende documenten

kosten voor een Carnet ATA. Ook moet u een

te laten maken!

borg/premie betalen. Die is afhankelijk van de waarde van uw goederen. Deze borg krijgt u

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

“ Meer dan 70 landen zijn bij de ATA-conventie aangesloten.”

In 2016 vertrokken 75 Mondriaans voor een tentoonstelling naar Brazilië. Inmiddels zijn ze weer in Den Haag te zien.

weer terug als u met dezelfde goederen terug-

Meld het bij douane in het land van tijdelij-

Meld het bij douanekantoor van wederuit-

Meld het bij douane EU-land van wederin-

Lever het complete ATA in bij de KvK, bin-

bewerken, verwerken of repareren buiten

nen de geldigheid, daarna volgt vrijgave

de EU dan kan dit dus niet onder de rege-

van de borg.

ling (tijdelijke) uitvoer/terugkerende goe-

ke invoer en laat het hier aftekenen;

komt in de EU en alle douaneformaliteiten in de verschillenden landen correct zijn afgerond. Na het inleveren van de Carnet ATA bij de KvK en voorzien van de juiste stempels door de

voer;

verschillende douaneautoriteiten krijgt u dan uw borg terug. Hoe werkt een ATA-carnet?

Voorwaarden tijdelijke uitvoer Goederen bedoeld voor tijdelijke uitvoer mogen niet bestemd zijn voor privége-

voer (b.v. Schiphol);

Het ATA-carnet bevat een aantal strookjes/

bruik. Verder mag er aan de goederen niets worden veranderd! Laat u goederen

deren. U kunt in dit geval wel gebruik ma-

bladen voor douanestempels die u ontvangt

Geldigheid ATA-carnet

bij uitvoer, invoer, wederuitvoer en wederin-

Met een ATA-carnet kunt u één jaar lang bepaal-

voer. De buitenlandse douane kan op die ma-

de goederen onbeperkt in-, uit- en doorvoeren.

Bij tijdelijke uitvoer gaat het vaak om de

nier zien of uw goederen het land weer verla-

Het carnet is geldig in de landen van de ATA-con-

volgende type goederen:

ten hebben.

ventie. Indien u bij voorbaat weet dat goederen

• materiaal voor tentoonstellingen en

langer dan één jaar buiten de EU gaan verblijven De volledige procedure verloopt als volgt: 1

Vraag het ATA (tijdig!) aan bij de KvK via het aanvraagformulier op www.e-ata.nl;

ken van de regeling passieve veredeling.

beurzen;

dan is het beter om een gewone aangifte ten uit-

• vervoersmiddelen;

voer voor deze goederen te maken en deze dan

• gereedschappen en materiaal voor

later bij wederinvoer via de regeling terugkerende

het verrichten van onderhoud, repara-

Volg de invulinstructie nauwgezet;

goederen weer in het vrije verkeer van de EU te

Na betaling en borgstelling wordt het ATA

brengen. Mits hiervoor de juiste aangifte wordt

• foto-, video- en filmmateriaal, muziek-

gedaan met vermelding van de juiste codes én u

instrumenten, toneel- en theaterattri-

Laat het ATA geldig maken door de doua-

afgegeven door de KvK; ne bij een bevoegd douanekantoor; 5

Meld het bij het douanekantoor van uitgang (b.v. Schiphol);

kunt aantonen dat dit dezelfde goederen zijn die

tie en service;

buten;

u eerder heeft uitgevoerd dan zal de douane vrij-

• monsters en reclamemateriaal;

stelling van invoerrechten verlenen. De termijn die

• verhuur.

hiervoor van toepassing is, is drie jaar. globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Per 1 juli gelden aanvullende voorwaarden voor douanevertegenwoordiging. Douanespecialist Bart Boersma stelt vraagtekens bij de praktische werking hiervan.

opinie

Bart Boersma

Lege huls of grote gevolgen?

Nieuwe eisen douanevertegenwoordiging Veel aangiften worden gedaan met toepassing van vertegenwoordiging. Met de komst van het DWU is er in Nederland voor gekozen om aanvullende voorwaarden te stellen voor elke vorm van vertegenwoordiging. Vanaf 1 juli 2017 gelden ook nog andere (nationale) aanvullende voorwaarden. Maar zijn deze eisen wel te handhaven en hebben

directeur van Customs Knowledge.

Bart Boersma is oprichter en

deze eisen wel een voldoende wettelijke grondslag?

Vertegenwoordiging in douaneland betekent

Bij directe en indirecte vertegenwoordiging –

dat een ander dan de importeur of exporteur de

dat hierna wordt aangeduid als douaneverte-

aangifte verzorgt. Vaak is dat een douane-expe-

genwoordiging – gelden enkele algemene ei-

diteur, dat hoeft echter lang niet altijd zo te zijn.

sen (zoals het kenbaarheidsvereiste, volmacht,

Ook (andere) logistiek dienstverleners verzorgen

vestigingseis). Daarnaast volgt uit artikel 18 lid

aangiften, maar denk ook aan concerns waar-

3 DWU dat een partij in ieder geval in elke lid-

binnen één entiteit de logistiek afhandelt voor

staat als douanevertegenwoordiger kan optre-

allerlei andere zustervennootschappen.

den, zodra hij aan de AEO-vereisten (van artikel 39 punten a – d DWU) voldoet.

Die vertegenwoordiging kan feitelijk op drie manieren plaatsvinden: met directe vertegen-

Half werk

woordiging, indirecte vertegenwoordiging of

De bepaling van artikel 18 lid 3 DWU beoogt

met een aangifte op eigen naam en voor eigen

slechts te waarborgen dat een lidstaat geen

rekening. Die laatste vorm is nog wel verte-

zwaardere eisen stelt aan partijen gevestigd in

genwoordiging in civielrechtelijke zin, maar

een andere lidstaat die zwaarder zijn dan het

‘douane-juridisch’ niet.

voldoen aan de AEO-vereisten. Weliswaar zijn

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

“ Er zouden concrete normen moeten zijn voor de status van douanevertegenwoordiger.”

Een concern waarbinnen één entiteit douanezaken afhandelt voor zusterbedrijven geldt ook als douanevertegenwoordiging.

er enkele (theoretische) redenen te noemen

wél de AEO-status hebben en waarvan de in-

lijk, want het is geen besluit dat rechtsgevolg

waarom een bedrijf wel kan voldoen aan de

specteur later stelt dat deze toch niet voldeed

beoogt. En heeft de vaststelling dat u niet vol-

AEO-eisen maar niet de AEO-status zou willen

aan de AEO-vereisten. Het hebben van de

doet ook gevolgen voor aangiften uit het verle-

hebben, maar erg geloofwaardig vind ik het

AEO-status is immers geen garantie dat de

den?

allemaal niet. Een douanevertegenwoordiger

inspecteur van de Douane toch niet oordeelt

heeft een belangrijke plaats in de douanelogis-

dat niet wordt voldaan aan de AEO-vereisten.

men voor kunnen worden gesteld.

Aanvullende voorwaarden ontberen wettelijke grondslag

tieke keten en daar zouden toch concrete norAanvullende eisen vanaf 1 juli 2017

De aanvullende voorwaarden zijn opgenomen

Naast en op basis van de voorwaarde dat

in … ja, waar zijn ze eigenlijk opgenomen? In

Ook levert het een potentiële bewijsdiscussie

moet worden voldaan aan de AEO-vereisten,

een brief van de Douane aan diverse partijen,

op. Niet alleen hebben we te maken met nog-

heeft de Nederlandse Douane aanvullende ei-

communicatie van de FENEX aan haar leden en

al open en subjectieve normen voor de

sen opgesteld. Deze eisen hebben betrekking

het Handboek Douane. Dat is vreemd! Want

AEO-status, vooral de vraag hóe wordt aan-

op de criteria “deugdelijke administratie” en

aanvullende eisen moeten, conform artikel 1:10

getoond of je aan de eisen voldoet, lijkt mij

“praktische vakbekwaamheid of beroepskwa-

lid 2 ADW, zijn vastgelegd in de Algemene Dou-

subjectief. Zou het daadwerkelijk hebben van

lificaties”. Dat betekent dus dat “compliance”

aneregeling. Dat is echter niet het geval.

de AEO-status het criterium zijn, dan is het

en “solvabiliteit” (nog) niet zijn uitgewerkt.

duidelijk. Immers, als je de AEO-status hébt,

Nogmaals, het is goed dat het bedrijfsleven en

dan voldoe je eraan totdat de AEO-status

Wat is nu het gevolg als de Douane stelt dat

de Douane hebben gezocht naar een nadere

wordt ingetrokken.

niet wordt voldaan aan de (aanvullende) voor-

invulling van de AEO-criteria, maar als de Dou-

waarden. Als u voldoet krijgt u een kennisge-

ane gaat handhaven op criteria of aanvullende

In de wet is niet vastgelegd hoe, wanneer en

ving en anders niet, zo blijkt uit een brief van

voorwaarden die slechts zijn opgenomen in

door wie het voldoen aan de AEO-vereisten

de Douane. Het is dus een ‘kennisgeving’

het Handboek Douane en niet – minimaal – in

wordt vastgesteld en vastgelegd. Dat kan zo-

waarmee wordt vastgesteld en medegedeeld

de Algemene Douaneregeling, dan meen ik

wel gevolgen hebben voor douanevertegen-

of een douanevertegenwoordiger voldoet aan

toch dat er iets niet helemaal goed gaat.

woordigers die niet de AEO-status hebben,

de regels. Tegen zo’n kennisgeving is echter

maar ook voor douanevertegenwoordigers die

waarschijnlijk geen bezwaar en beroep mogeglobe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Q&A

Export matters Invoer uit India – gevolgen van REX systeem Q

“Vanaf 1 januari 2017 is het REX-systeem van toepassing bij een aantal APS-landen (Algemeen Pre-

Maximale gewicht van zakgoederen wereldwijd Q

“Waar kan ik een overzicht of informatie vinden over het maximale gewicht van zakgoederen we-

ferentieel Systeem) voor invoer in de EU. Wij ontvangen

reldwijd. Wij zijn namelijk bezig met een nieuw logo en

binnenkort een zending uit India. Wat moeten wij op de

verpakking. Normaal gesproken laten wij voor onze pro-

invoeraangifte opgeven?”

ducten zakken van 25kg maken, maar bijvoorbeeld in de VS geldt een limiet van 23 kg vanwege arbo-wetgeving.

“Op 29 november 2016 is Handboek Douane, Medede-

Wij produceren voor de b2b-markt en hebben afzet zowel

ling nr. 4, Geregistreerde exporteur gepubliceerd. Deze

binnen als buiten EU.”

mededeling heeft betrekking op de belangrijkste aspecten van de geregistreerde exporteur (afgekort als REX). Dit wordt gefa-

seerd in werking gezet, waarbij landen zoals India vanaf dit jaar ook in het REX-systeem moet worden opgenomen. Begin dit jaar was in de DTV (Douane Tarief Voorziening) nog geen reke-

“Wij verwijzen u graag naar de volgende webpagina, het Arboportaal van het Ministerie van Sociale Zaken en

Werkgelegenheid: https://www.arboportaal.nl/onderwerpen/tillen-en-dragen.

ning gehouden met REX en was daarom de navolgende tijdelijke werkwijze van toepassing: ‘Indien een aangifte voor het in

U kunt hieruit opmaken dat de vuistregel binnen Nederland ook

het vrije verkeer brengen van goederen wordt gedaan met toe-

23kg bedraagt, dit is echter geen formele wetgeving; wél wordt

passing van REX dient - naast de bescheidcodes in het kader

dit door Inspectie SZW als maatstaf genomen. Dit vloeit voort

van REX - ook de bescheidcode N865 (FORMA) te worden aan-

uit de NIOSH-richtlijnen die ook in Europa worden gebruikt. NI-

gegeven.’ Met ingang van 11 juni 2017 vervalt deze tijdelijke

OSH staat voor American National Institute of Occupational Sa-

werkwijze en is de wettelijke situatie zoals vermeld in de mede-

fety and Health. Kortom, de Europese normen komen over-

deling 4 van toepassing. Hierbij geldt dat de aanvraag voor toe-

waaien vanuit de VS (

https://www.cdc.gov/niosh/).

passing van de APS-preferentie vergezeld dient te gaan van bescheiden (codes) volgens het REX certificeringssysteem of

De regelgeving zal per land verschillen en, als er op dit gebied al

gedurende de wettelijke overgangsperiode met een FORM-A.

regelgeving voorhanden is, per land moeten worden uitgezocht.

Mededeling 4 is te vinden via: http://bit.ly/2rSvqO5”

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

maak kennis met:

Alice Boonstoppel Ledenadviseur Internationaal Ondernemen

Bankgarantie VS Q

“Wij willen graag onze klant in de VS een bankga-

Samen met mijn collega’s van het kerngebied Internationaal On-

rantie laten stellen die in Nederland afroepbaar is.

dernemen beantwoord ik jaarlijks meer dan duizend vragen van

De klant geeft aan dat dat niet mogelijk is. Klopt dat?”

aangesloten leden. Soms gaat het om problemen van praktische aard, bijvoorbeeld het juiste gebruik van Incoterms. Maar

“Het is inderdaad in de VS niet gebruikelijk om een bank

ook strategische vraagstukken over bijvoorbeeld marktentree

garantie te stellen. Het schijnt voor Amerikaanse bedrij-

komen regelmatig langs. Ook voor actuele onderwerpen als het

ven erg complex te zijn. Er zijn wel alternatieven zoals:

nieuwe douanewetboek of de ontwikkelingen in Iran kunt u bij ons terecht.

• Een bond. Dit is een garantie die wordt afgegeven door een verzekeringsmaatschappij. Deze geeft wel minder zekerheid

Neem gerust contact met me op om uw vraag voor te leggen!

dan een bankgarantie. • Een andere optie is een stand-by Letter of Credit. Dit is ei-

Contactinformatie

genlijk een bankgarantie in de vorm van een letter of credit

evofenedex

en wordt veel in de VS gebruikt. De stand-by L/C wordt

Kerngebied Internationaal Ondernemen

slechts gebruikt indien de afspraken tussen de partijen niet

+31 (0)79 346 73 46

of niet volledig worden nagekomen. Belangrijk is dat deze

ledenservice-io@evofenedex.nl

wordt afgegeven door een gerenommeerde bank in de VS. Het is ook aan te bevelen om hier een Nederlandse bank tussen te zetten, die kan adviseren en, indien nodig, de claim in de VS kan indienen. Let wel op dat de stand-by L/C voldoet aan ISP98 of UCP600.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

agenda Juli wo 05

wo 20

Zakendoen met Spanje Event • Vught

Masterclass Incoterms 2010 Masterclass • Garderen

do 21

Het managen van de financiële risico’s voor uw eigen onderneming Training • Rosmalen

di 11

Het zakendoen in Iran en de onderliggende risico’s Training • Rosmalen

vr 22

Documenten bij export Cursus • Zwolle Bent u op zoek naar praktische tips over het hoe, waarom en invulling van exportdocumenten? Neem dan deel aan deze driedaagse cursus. Onze experts geven u een helder inzicht in het woud van exportdocumenten.

September vr 15

Export Manager Cursus • Den Bosch

di 26

Letter of Credit bij export

di 26

Certificaten van Oorsprong,

Workshop • Nijkerk

EUR.1 en factuurverklaringen Training • Utrecht

di 26

Sales Contract en de Incoterms

wo 27

Export & Innovatie

do 28

Compliance bij Internationaal Ondernemen

do 28

Logistiek en Transport

Workshop • Nijkerk

Ga samen met andere exportmanagers de uitdaging aan om uw eigen exportaanpak aan te scherpen. In twaalf modules diepen experts onderwerpen uit, zoals het bepalen van de grootte van de markt of de financiële

Inspiratiesessie • Panningen

haalbaarheid van uw exportplan. Maar ook culturele en juridische aspecten komen aan bod. Een intensief traject, waarbij uw investeert in kennis en werkt aan een exportbeleidsplan.

wo 20

E-Commerce in China uw kansen en bedreigingen Seminar • Rosmalen

Cursus • Zoetermeer

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Cursus • Zwolle

Oktober

di 10

Indeling douanetarief Workshop • Utrecht

di 03

Export van A t/m Z

Kom naar de workshop Indeling Douanetarief. Naast

Cursus • Zwolle

de theorie kunt u samen met onze trainers zelf aan de slag om uw eigen producten in te delen in het juiste douanetarief. Door het correct toepassen van de tariefindeling, voorkomt u vertragingen, boetes,

di 03

Incoterms 2010

het intrekken van vergunningen en niet te vergeten;

Workshop • Zwolle

ontevreden klanten!

wo 04

Manager Export Binnendienst Cursus • Zwolle

do 12

Ontmoet internationale advocaten Meet & Greet • Zoetermeer Ontdek tijdens deze middag wat het netwerk van

wo 04

Leveranciersverklaringen

Nederlandse advocaten in het buitenland (Dutch

Workshop • Eindhoven

Business Lawyers Abroad) voor u als exportverantwoordelijke kan betekenen. Een unieke kans om op één middag advocaten uit verschillende landen te spreken!

do 05

Documenten bij export

vr 06

De fiscale en juridische aspecten van het

Cursus • Eindhoven

zakendoen in de VS Training • Doorwerth

di 10

De praktijk van export naar India Training • Rosmalen Doe in een middag ervaring op in de Indiase onderhandelingscultuur en mentaliteit. Onze experts geven u praktische handvatten om goed voorbereid te Indiase markt te betreden.

di 10

Uitzenden personeel naar het buitenland Masterclass • Zoetermeer

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

Streamlines Logistics • Stroomlijnt de logistiek met geïntegreerde oplossingen ontworpen voor industriële verzenders, logistieke dienstverleners en douane-agenten • Levert geïntegreerde oplossingen die uw zakelijke processen stroomlijnen, uw management ondersteunen en een platform bieden voor de toekomst

DOUANE EN ACCIJNZEN De Customs Streamliner® is de one-stop oplossing voor douanetechnische en fiscale optimalisatie van douaneagentschappen en departementen in de Benelux: GC, Fiscale Vertegenwoordiging, douane entrepots, economische regimes, PLDA, NCTS, EMCS, Sagitta en GPA in één high-tech communicatie omgeving.

LOGISTIEKE DIENSTVERLENERS Expediteurs en groupage bedrijven, scheepsagenten en logistieke dienstverleners hebben specifieke behoeften in automatisering. Stream Software is gespecialiseerd in deze zaken en biedt bedrijfsomvattende en flexibele oplossingen.

INDUSTRIELE VERZENDERS Industriële bedrijven hebben core ERP, maar wat met de logistiek? Stream Software brengt een oplossing om de logistieke departementen van de industriële bedrijven volledig te stroomlijnen en te integreren met ERP systemen zoals SAP.

AGS4: bent u er klaar voor? De overgang naar AGS2 en AGS3 is achter de rug. Echter, voor veel bedrijven moet de grootste wijziging nog komen. Per 1 mei 2019 wordt de GPA (ENT/IMP/AVS) uitgefaseerd. Door nu ac�e te ondernemen bent u erop voorbereid? WAT VERANDERT ER VOOR U? Niet alleen de aangi�eso�ware verandert, ook bij vergunningen en procedures zijn er grote wijzigingen. Denk hierbij aan: • De achteraf aangi�e via de GPA wordt een vooraf aangi�e via AGS • Inschrijvingsprocedure via administra�e wordt noodzakelijk • Er komt een herbeoordeling van de vergunning

Dit kunnen wij voor u betekenen

Nieuw: 4, • Alle we�elijke wijzigingen, ook AGS t men zijn inbegrepen in ons abonne so�ware • Dankzij onze SaaS oplossing zijn de Met LSPiShip zijn uw minimaal kosten laag en opera�onele risico’s douaneprocessen kken om • Ruime ervaring met douanevraagstu In-Control. eteren logis�eke en douaneprocessen te verb

LSPiShip!

zie LSPsolutions.com Kunt u de gevolgen van dergelijke wijzigingen voor uw organisa�e en systemen overzien? Wij helpen u graag in een vrijblijvend gesprek!

SaaS: why buy the cow if you only need milk?

Tel. (088) 20 20 300 | mp@LSPsolutions.com | LSPsolutions.com

expats

Elmar Otten

Standplaats

New York Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te werken? Globe Magazine vroeg het aan Crijn Pieter Sprinkhuizen. U bent onlangs naar New York verhuisd.

omdat Crijn een moeilijke naam is voor Ameri-

Hoe waren uw eerste weken?

kanen.”

“Ik ben verhuisd om een vestiging voor ons bedrijf op te zetten. De eerste weken waren

Waar moet iemand die als expat naar New

enorm chaotisch. Een aantal basiszaken zoals

York rekening mee houden?

het opzetten van de Inc., een appartement,

“Allereerst dat het leven hier aanzienlijk duurder

verzekering en kantoor konden we vanuit Ne-

is. Zaken zoals huur, verzekeringen en levens-

derland regelen maar eenmaal in de VS gearri-

onderhoud kosten hier een aantal maal van wat

veerd moest er nog veel gebeuren voordat ik

het in Nederland zou kosten. Buiten de stad is

daadwerkelijk aan de slag kon. Aangezien alles

het leven goedkoper, maar forensen zijn al snel

anders werkt dan je gewend bent en ik nie-

een of twee uur onderweg naar hun werk.”

New York

mand had om op terug te vallen, heb ik veel op trial and error basis moeten doen. Daar kwam

Is het makkelijk om een sociaal netwerk

bij dat vrijwel direct nadat ik hier was er een

op te bouwen?

flinke sneeuwstorm over New York trok en het

“Dat gaat niet vanzelf, zeker niet in een stad

hele land plat ging. Ik heb de eerste weken in

als New York, waar mensen langs elkaar le-

eigen huis gekampeerd.”

ven. Nu is het wel zo dat New York een grote multiculturele smeltkroes is en dat hier veel

Kunt u in New York gewoon uw Neder-

mensen bezig zijn met het opbouwen en on-

landse zelf zijn?

derhouden van een sociaal netwerk. Zowel

“Aanpassen is een must en dit geldt niet alleen

locals als expats staan open voor nieuwe con-

voor een Nederlander in New York. Hier in New

tacten. Het is niet ongewoon als mensen die

York komt de Hollandse directheid wel van pas

elkaar voor de eerste keer ontmoeten, afspre-

maar de Amerikaanse cultuur is gewoonweg

ken om een keer wat te eten of te drinken. Je

Bedrijf: IP Parking

anders dan de onze. Daar kun je tegenin gaan

kunt mensen vrij makkelijk benaderen hier-

Functie: president

maar daar heb je alleen jezelf mee. In de VS

voor. Dit voelt de eerste keren wat vreemd

Standplaats: New York,

gebruik ik trouwens mijn tweede naam Pieter,

maar went vrij snel.”

Verenigde Staten

Crijn Pieter Sprinkhuizen

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

komend nummer In het septembernummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Ondernemen in gevaarlijke landen

online

Businessmodel-innovatie

Exportcontrole

www.export.nl

www.linkedin.com/groups?gid=42534

Al jaren hĂŠt startpunt voor exporterende on-

Discussieer mee met meer dan 1500 betrok-

dernemers.

kenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

www.globemagazine.nl

twitter.com/evofenedex @

Website met het archief van globe magazine

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

voor internationaal ondernemen.

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en

nemen.

artikelen over export en internationaal onder-

www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief

nemen.

evofenedex is dĂŠ vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Kerngebied Internationaal Ondernemen Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiĂŤnter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Rob Zomer

van gevaarlijke stoffen tot meer export. Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | juli - augustus 2017

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markten klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien. Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw gelden goederenstromen houden. Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement. Meer informatie: abnamro.nl/internationaal