globe magazine - november 2017

magazine voor internationaal ondernemen

Wake Up International BV p.12

“ Wij zijn in China het verlengde van de klant.� nr 425 november 2017

21 Incoterms, het blijft lastig Globe magazine geeft antwoord op de meest gestelde vragen.

26 Strik die Duitse collega Vinden is slechts het begin.

Aan boord halen is de kunst.

32 Mexico moeilijk?

Tijd voor een frisse blik op dit snel groeiende land.

Op buitenlands avontuur?

Ik help u graag op weg Internationaal zakendoen met ING? Wij helpen u met: Betrouwbare handelspartners

Maak via ING gebruik van de diensten van het ministerie van Buitenlandse Zaken (via RVO.nl) en Evofenedex.

Uitbreiding van uw netwerk

Kom kennis halen bij het Nationaal Export Event en neem deel aan het Oranje Handelsmissiefonds.

Een vliegende internationale start

Gebruik 24/7 onze online oplossingen, speel de gratis Export Game en lees verhalen van andere internationale ondernemers op ing.nl/internationaal.

Kijk snel op ing.nl/ internationaal

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

globe magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, globe magazine voor internationaal ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Roderik Bos

Marco van Alphen

General manager

Operational manager

Wake Up International

Commercial Support Pacific

Hoofdredactie Elmar Otten Redactie Marianne Elissen Willemijn Gwanmesia Dorine Noordam Rob Zomer

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman

Foto: Erik Borst

Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Alicia Zwanikken, Anneke Huybens, Erik Borst, Hans Mojet, Hein Schotsman, Lubna Safeer, Maarten van Buuren, Peter Teunisse, Remco Spooren, Steven Büter, Wilco Heijwegen en Yoan Chung.

Vormgeving/prepress Thielen Peters - de communicatie kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam globe magazine voor internationaal ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon 079 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

“ We zijn een soort barbapapa.

Wil je dat we alleen inkopen en de kwaliteitscontrole doen? Prima. Wil je dat we ook importeren, de opslag doen en internationaal distribueren? Kan ook!”

Lees het interview op pagina 12.

ISSN 2352-5843

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

3

Vind uw weg wereldwijd

met onze lokale kennis en netwerken

Tips en inspirerende verhalen Hoe boekt u internationaal succes met uw onderneming? Lees inspirerende verhalen van ondernemers en ontdek wat nodig is voor groei in het buitenland.

Kijk op rabobank.nl/internationaal Een aandeel in elkaar

voorwoord

Toekomst en vertrouwen Aan de vooravond van de start van een nieu-

de gevolgen van de klimaatveranderingen in

we regering is de titel van het regeerakkoord

ontwikkelingslanden niet oplossen.

inmiddels bekend: vertrouwen in de toekomst! Vanuit zakelijk perspectief is dit ‘mot-

Positief is het voornemen om met een her-

to’ een open deur, want als u er geen vertrou-

nieuwde inzet op goede handelsverdragen en

wen in had, deed u waarschijnlijk iets anders.

het wegnemen van handelsbarrières de groei

En (internationaal) zaken doen zonder ver-

verder te willen stimuleren. Exportbevordering

trouwen is eveneens een moeizaam avontuur.

(van Trade NL, Invest NL en de nieuwe private

Toch zijn ‘vertrouwen’ en ‘toekomst’ wel de-

krachtenbundeling) en wat extra geld naar ons

gelijk verbonden met een paar zeer wezenlijke

postennetwerk kunnen daarbij helpen. Kijkend

kwesties die velen van ons zullen raken, of we nu willen of niet. Laat ik wat onderdelen uit het regeerakkoord aanhalen.

Om te beginnen een positieve noot over Europa, namelijk het inzicht dat veel kwesties slechts Europees kunnen worden opgelost.

Het akkoord erkend ook het belang van de interne markt. Aandacht hiervoor blijft continue noodzakelijk: De Brexit en een nieuwe

“ Positief is de inzet op handelsverdragen en het wegnemen van barrières.”

naar het grote geheel gaat het nog wel om een vrij bescheiden hoeveelheid geld en aandacht.

Uiteraard is er alle begrip voor de Nederlandse context waarin onderwerpen als vergroening, de arbeidsmarkt en belastingen ook om een aanpak vragen en voorwaardelijk zijn voor een sterk land.

Wij hebben vertrouwen in een toekomst waarin we gezamenlijk werken aan onze fysieke en di-

Catalaanse republiek vormen potentieel ex-

gitale infrastructuur. Aan een platform dat ver-

plosieve dossiers die om een zorgvuldige af-

dere internationale expansie mogelijk maakt,

handeling vragen.

zodat we op termijn de export zien groeien naar 40% van ons BBP. Als evofenedex zetten we

Verder valt de aandacht voor het internationale

ons daar nu en in de toekomst voor in!

bedrijfsleven helaas oprecht mager te noemen.

Als evofenedex zijn we vol vertrouwen dat Nederland de wereld veel te bieden heeft. Van agri-food en water tot onze high tech en duurzame oplossingen. In dat licht valt het te betreuren dat de koppeling tussen hulp en handel deels lijkt te worden losgelaten. Juist die verbinding gaf ons in andere delen van de wereld nieuwe kansen. Zonder economische ontwik-

Bart Jan Koopman

keling gaan we zaken als migratie, armoede en

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

5

inhoudsopgave

12 Voorwoord 05 Toekomst en vertrouwen

Column 09 Goud en andere grondstoffen

Trade as a service Sourcing, import en distributie als dienstverlening? Wake Up International is er groot mee geworden.

Ervaring 12 Wake Up International

Expertise 19 Solvit: meldpunt handelsbelemmeringen 20 Salesmanagement & Incoterms 21 Vragen over Incoterms 26 Duitse collega gevonden! Of toch niet?

28 Beter voorkomen dan genezen 30 Arbitrage: “Where is the catch?�

Verkenningen 24 Turbulent Turkije 32 Mexico, een moeilijke markt?

Elke maand 10 Kort 11 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 41 Expats 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

21

Vragen over Incoterms In een nieuwe serie behandelen we de meest gestelde vragen over Incoterms.

26

Duitse collega gevonden! Of toch niet?

Lekker laag inzetten bij de salarisonderhandelingen? Niet doen in Duitsland.

Turbulent Turkije

24

Het zijn onrustige tijden in Turkije. Wat merkt de Nederlandse ondernemer daar van?

Mexico, een moeilijke markt?

32

Meer dan vijftig Nederlandse bedrijven zijn al neergestreken in deelstaat QuerĂŠtaro. Mexico moderniseert snel.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

7

Bent u al AGS-proof? Wij wel!

De douanemodules van CustomsController®, direct duidelijk AGS is de nieuwe standaard voor uw douaneaangiften.

Bestaande aangiftesystemen als Sagitta Invoer en Sagitta Uitvoer komen te vervallen.

Bent u nog niet klaar voor AGS? Of heeft u uw douaneaangifte uitbesteed en wilt u in de toekomst meer grip op uw aangiften en écht in control zijn? Met CustomsController bent u optimaal voorbereid op de komst van AGS. Profiteer van onze direct duidelijke aanpak en dito support.

Kijk voor meer informatie over AGS en de mogelijkheden van CustomsController op www.beurtvaartadres.nl/douane.

Over CustomsController® Met CustomsController doet u gemakkelijk en snel uw douaneaangifte. CustomsController is een webbased applicatie met een scala aan functionaliteiten.

Een efficiënt online loket waarbij u zich nooit zorgen hoeft te maken over updates. Daar zorgen wij namelijk voor.

CustomsController biedt onder andere de volgende modules: • AGS • Sagitta • Transit (Doorvoer) • EMCS • Trader at Exit • Portbase • E-Balie (APCS Antwerpen) • Management • Koppeling ERP/WMS/TMS • Automatische aangifteverwerking

Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E info@beurtvaartadres.nl I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 152 F 088 55 22 103

column

Hein Schotsman

Goud en andere grondstoffen Hypes ontmasker ik graag. Maar niet alles wat een hype lijkt, is het ook.

Circulaire economie, gericht op het terugdrin-

tenzij u psycholoog bent. De uitputting van de

gen van de verspilling van grondstoffen, is vol-

aarde is zo’n onderwerp waarbij dit gevaar

gens mij geen hype. Bij mijn werkgever, ABN

bestaat. Ik geloof dat veel problemen zichzelf

AMRO, was circulariteit de afgelopen weken

oplossen. Anderzijds zijn de aanwijzingen

wel een hit. Begin september was de opening

overweldigend dat er iets goed fout gaat,

van het circulaire paviljoen Circl, pal voor het hoofdkantoor van de bank. Een verrassend gebouw waar alles draait om hergebruik, waar je gebruikte kluisjes, kozijnen, spijker-

“ De circulaire economie is een hit.”

vooral als je de opwarming van de aarde erbij betrekt. Italië en Spanje leken afgelopen zomer te veranderen in woestijnen. Orkanen waren krachtiger dan ooit. De aardbevingen in

broeken en fietsvorken tegenkomt, naast van

Groningen komen echt door aardgaswinning.

oude koelkasten gemaakte, door 3D-printers

Earth Overshoot Day (zie Wikipedia) schoof

gevormde stoelen. Twee weken later was op

dit jaar opnieuw verder naar voren. En onder-

Prinsjesdag ons traditionele seminar in Dili-

tussen neemt de omvang van de middenklas-

gentia in Den Haag. Het onderwerp was, in-

se in opkomende economieën toe: steeds

derdaad, circulaire economie. De bank pre-

meer mensen die auto’s, computers en air-

senteerde het rapport ‘De cirkel is rond’, dat

co’s kopen en verre reizen boeken…

ik met een stel collega’s heb geschreven.

Eén troost: het gaat uiteindelijk niet louter om Het is verleidelijk om over verspilling en het

geloof versus scepsis. Circulariteit is vooral

opraken van grondstoffen met een ironische

een uitdaging voor innovatieve mensen. Ons

ondertoon te schrijven. Over het schaarser

rapport staat vol met prachtige voorbeelden

worden van grondstoffen: dat werd in het in-

van Nederlandse bedrijven die inspelen op

middels 45 jaar oude rapport van de Club van

circulariteit. Het is een onuitputtelijke(!) bron

Rome ook al beweerd; en er komt nog steeds

van creativiteit en inspiratie voor gedreven on-

benzine uit de pomp en goud uit de grond.

dernemers. Bovendien is de uitputting van de

Ironie is een mooie stijlvorm om in twijfelgeval-

Vanuit zijn optiek als econoom

aarde een thema met mondiale proporties.

len onterechte zelfverzekerdheid de pas af te

geeft Hein Schotsman

Het Nederlandse bedrijfsleven is goed in de

snijden. Het wordt echter gemakkelijk cynis-

commentaar op internationale

export van kennis en vaardigheden. Wat is er

me als ik een probleem weg-relativeer omdat

handelsontwikkelingen.

logischer dan dat we ook ons circulaire aan-

ik me met het onderwerp niet goed raad

bod gaan exporteren? Dan hebben we geen

weet. En naar cynici moet u nooit luisteren,

hype, maar goud in handen. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

9

kort nieuws

kort Nieuwe stichting ‘NL International Business’ van start Op 1 oktober is de nieuwe stichting ‘NL International Business’ officieel van start gegaan. Deze stichting beoogt de ondersteuning van internationaal actieve Nederlandse ondernemers te professionaliseren en samen met de overheid slimmer groeimarkten in Azië, Zuid-Amerika en Afrika te bewerken.

Bart Jan Koopman, directeur

startte hij projecten in tal van groeimarkten in Azië en Afrika. NL

evofenedex: ‘Nederland ver-

International Business is een initiatief van VNO-NCW en

dient een derde van zijn geld

MKB-Nederland in nauwe samenwerking met het ministerie van

in het buitenland, honderd-

Buitenlandse Zaken, Economische Zaken, evofenedex en FME.

duizenden mensen danken hun baan er aan. Met name in Europa hebben we een ijzersterke positie, maar daarbuiten zijn

De stichting moet de activiteiten van de private partijen die ac-

nog vele groeimarkten waar we kansen kunnen benutten.

tief zijn in de handelsbevordering beter op elkaar afstemmen.

De stichting heeft een belangrijke taak om dit met haar partners

Daarnaast is er intensievere publiek-private samenwerking no-

en het Nederlandse diplomatieke postenwerk te faciliteren.

dig bij bijvoorbeeld het verzamelen van informatie over kansen

Nederlandse exporteurs gaan hier zeker van profiteren!’

in groeimarkten en een betere opvolging van handelsmissies en samenwerking met de posten. Met de stichting en diverse

De nieuwe stichting staat onder leiding van Edo Offerhaus. Hij

andere maatregelen moet Nederland in 2030 40 procent van

is afkomstig van Orange Mountain en is aangetrokken vanwe-

het nationaal inkomen in het buitenland kunnen verdienen. Nu

ge zijn langjarige ervaring met het begeleiden van ondernemers

is dat nog ongeveer 32 procent.

in bestaande en opkomende markten wereldwijd. Met succes

Brexit-onderhandelingen nog altijd moeizaam Eindelijk was er een lichtpuntje.

Davis - de onderhandelaar namens het VK – riep EU-leiders

De toespraak van de Britse pre-

op om het onderhandelingsmandaat van Barnier “te versoe-

mier Theresa May in Florence

pelen” om ook over de toekomstige handelsrelatie te praten.

over Brexit op 22 september

De Britse eindafrekening blijft een groot onderwerp in het

leek nieuw leven in de onderhan-

dispuut. In haar toespraak in Florence had May weliswaar

delingen te hebben geblazen.

gezegd dat de lidstaten niet bang hoeven te zijn dat ze na de

EU-hoofdonderhandelaar Michel

scheiding meer moeten betalen of minder ontvangen, maar

Barnier prees na afloop van de vierde onderhandelingsronde

volgens Barnier wilden Britse onderhandelaars in latere

zelfs “de toewijding en het professionalisme” bij het Britse

gesprekken “niet concretiseren” wat May voor ogen heeft.

team, na maanden klagen over hun opstelling.

Andere twistpunten zijn de rechten van EU-burgers in het VK en andersom, en de Ierse grens. Ook op deze dossiers,

10

Half oktober liet Barnier echter weten dat de onderhandelin-

waar er wél een gemeenschappelijk belang is, is weinig

gen van de vijfde gespreksronde in “een impasse” verkeren.

vooruitgang geboekt.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

vreemde zaken

Elmar Otten

Het bijenwasdoek Voor wie het tegenstaat om plastic boterhamzakjes of aluminiumfolie te gebruiken is er een alternatief: de Bee’s Wrap. Gemaakt van biologisch katoen en bijenwas vindt het aftrek in binnen- en buitenland. Distributeur Ellen Visser van Eco warehouse praat ons bij.

Een alternatieve boterhamzak van bijen-

winkeliers en hun klanten ervaren dat ook zo.”

was, dat moet je uitleggen.

“Bee’s Wrap is een duurzaam verpakkingspro-

In welke landen is het al te vinden?

duct dat kan dienen als alternatief voor plastic-

“Wij importeren dit product uit de Verenigde

en aluminiumfolie. Bee’s Wrap is gemaakt van

Staten en zijn voor Bee’s Wrap de exclusieve

biologisch katoen, met bijenwas, jojoba-olie en

distributeur voor een aantal EU-landen. In to-

boomhars. Je kunt dit gebruiken voor het ver-

taal verkopen we dit product op dit moment in

pakken van koude etenswaren zoals brood,

zestien landen, waarbij het ene land natuurlijk

kaas en groenten. Het is ook heel geschikt

een grotere omzet heeft dan het andere. Be-

voor het afdekken van schalen. De wrap heeft

langrijke afzetmarkten zijn voor ons Duitsland,

een antiseptische werking en houdt de verpak-

Oostenrijk en Denemarken. In deze landen is

te etenswaren langer vers. Na gebruik schoon-

duurzaamheid zeer ‘top of mind’. We zijn nu

maken met koud water, laten drogen en de

voorzichtig begonnen in Spanje, Portugal en

Bee’s Wrap is klaar voor het volgende gebruik,

Italië.”

tot ongeveer een jaar lang.”

Jullie nodigen online shops uit het proDe Bee’s Wrap is relatief duur, voor welke

duct aan te bieden. Botst dat niet met de

doelgroep is het bedoeld?

eigen webshop?

“Bee’s Wrap is erg populair bij mensen die

“Op onze Nederlandse website hebben we

duurzaam en gezond willen leven. Duurzaam,

inderdaad nog een kleine webshop voor

Eco warehouse

omdat er geen afval is, geen plastic zakjes die

B-to-C verkoop. Het helpt ons in beeld te

Opgericht: 2014

weggegooid worden, maar een product dat

houden hoe de consument op bepaalde pro-

Hoofdkantoor: Nijkerk

keer op keer weer gebruikt kan worden en

ducten reageert. De shop is een ‘overblijfsel’

Aantal werknemers wereldwijd: 2

wanneer het echt ‘op’ is bij het compost kan.

van hoe we begonnen zijn met Eco ware-

Voornaamste exportproduct:

En gezond, omdat etenswaren op deze manier

house: een kleine webshop aan huis. Inmid-

Bee’s Wrap

niet in plastic worden verpakt. Gelet op de

dels zijn we distributeur voor verschillende

Voornaamste exportlanden:

grondstoffen die gebruikt worden en de manier

duurzame producten en lijkt het af en toe alsof

Duitsland, Oostenrijk, Denemarken

waarop het gemaakt wordt (handgemaakt in

we in een fantastische ‘rollercoaster’ terecht

Exportomzet als % totale omzet:

Vermont in Amerika), is de prijs zeer reëel. Onze

zijn gekomen.”

80%

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

11

Wake Up International voelt zich prima thuis in China. Al tientallen jaren voeren ze er de internationale operatie voor hun klanten uit.

12

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

Elmar Otten Erik Borst

Wake Up International

Trade as a service Zoek je een bedrijf die de volledige internationale operatie voor je uitvoert? Bij Wake Up International ben je aan het juiste adres.

Het mede ontwikkelen van nieuwe producten,

dan als groothandel in Azië en verkocht ze door

selecteren van leveranciers, het toezicht hou-

aan detaillisten. Postorderbedrijven als Weh-

den op de productie, kwaliteitscontrole, trans-

kamp, Neckermann en Otto plakten kleine ca-

port, opslag en distributie: Wake Up Internatio-

deautjes op de cover van hun catalogi. Dat kon

nal kan alles voor je verzorgen. “We zijn een

een kettinkje zijn of een sjaaltje. Omdat mijn

soort barbapapa,” verwoordt general manager

vader de weg kende in Azië werd hem gevraagd

Roderik Bos. “Wil je dat we alleen inkopen en

dat te regelen. Zo is hij langzaam in de wereld

de kwaliteitscontrole doen? Prima. Wil je dat

van de premiums gerold. Het werd steeds gro-

we ook importeren, de opslag doen en interna-

ter: als je iets bestelde uit een catalogus kreeg

tionaal distribueren? Kan allemaal!”

je vaak een cadeautje zoals een fleecedeken of een porseleinen beker. En we gingen merchan-

Roderik ontvangt globe magazine op het

dising doen, onder andere voor Feyenoord. Zo

hoofdkantoor in Zeist. Aan tafel is ook Marco

bouwden we over de jaren veel kennis van ver-

van Alphen aangeschoven, die als operational

schillende productgroepen op.”

manager verantwoordelijk is voor de vier kantoren in China en Vietnam. In de vergaderzaal

Mede door de komst van internet zakte de

staan overal producten van relaties uitgestald,

premiumsmarkt sterk in. Roderik: “Het was

van matrassen tot broodroosters en van su-

niet meer zo noodzakelijk om cadeautjes weg

permarkttassen tot onderhoudsartikelen voor

te geven om consumenten te ‘triggeren’, de

gehoorapparatuur.

prijs van de producten zelf werd het meest belangrijk. Als bedrijf hebben we toen onze focus

“We zijn een familiebedrijf,” begint Roderik zijn

verlegd naar de reguliere handel. Maar je kunt

verhaal. “Mijn vader is in de jaren ’70 begonnen

ons geen handelshuis noemen: we kopen uit-

met het bedrijf. Hij richtte zich aanvankelijk op

sluitend op opdracht in. Wat we eigenlijk leve-

bijouterieën voor de modewereld. Die kocht hij

ren is een dienstverlening. We zoeken fabri-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

13

kanten, checken de wet- en regelgeving, verzorgen de logistieke processen, doen de kwaliteitscontrole en denken zelfs graag mee bij het ontwikkelen van producten.”

Marco: “Er is een wisselwerking met onze opdrachtgevers. Roderik en ik lopen heel veel beurzen af. Soms zien we iets waarvan we weten dat het goed bij een bepaalde opdrachtgever past. Dat bieden we dan actief aan. Daarnaast kan een opdrachtgever vragen om op zoek te gaan naar een specifiek product. We houden ook in de gaten of bestaande producten ergens anders niet gunstiger in te kopen zijn. Misschien is er een betere kwaliteit te vinden, kan het goedkoper of zijn de condities beter. Wij zijn de oren en ogen van onze relaties in Azië.”

Kwaliteit Roderik: “In onze vroege jaren merkten we zo nu en dan dat wat er in Nederland uit de container kwam, niet altijd precies was wat je besteld had. Om meer grip op de productie en kwaliteit te krijgen zijn we in het jaar 2000 be-

“ Afkeuren is nooit leuk, maar uiteindelijk is het wel waarvoor we er zijn.” gonnen met het openen van eigen kantoren in Azië. Op dit moment hebben we er drie in China en één in Vietnam. Dat zijn eigen kantoren met eigen personeel”.

Marco: “Een van de kantoren (Hong Kong) heeft een aansturende en coördinerende functie. Momenteel zijn wij bezig om ook de kwaliteitscontrole vanuit India op te zetten. Op het tweede kantoor (Guangzhou) zit onze kwaliteitsmanager die alle kwaliteitcontroleurs die de zendingen fysiek controleren aanstuurt. Op het derde kantoor(Zhejiang) zitten de mensen General manager Roderik Bos (links) en

die pro-activiteiten uitvoeren en waar de opvol-

operational manager Marco van Alphen (rechts).

ging van de orders wordt uitgevoerd. Hun voornaamste taak is om in Azië op zoek te

14

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

gaan naar de faciliteit waar we het beste de

kelen van nieuwe producten. Het moet dan

producten voor onze opdrachtgevers kunnen

bepaalde eigenschappen hebben en het mag

laten maken. Het kantoor in Hanoi vervult

in de winkel niet meer dan een bepaald bedrag

sourcing en kwaliteitscontroles in Vietnam.

kosten. Samen met de opdrachtgevers verzorgen we dan de R&D, de prototyping en het

Roderik : “Soms moet je wel eens een zending

maken van mallen.”

afkeuren. Dan lopen we na waar het is misgegaan in het proces. We controleren tijdens het

Marco: “Maar ook de verpakkingen, de hand-

gehele productieproces, zodat we eventuele

leidingen, het screenen van fabrieken. We zijn

fouten al in een vroeg stadium ontdekken en zeker niet pas als de goederen in Nederland op de kade staan!

Afkeuren is nooit leuk, maar uiteindelijk is het wel waarvoor we er zijn. Wij willen er voor zorgen dat de eindklant kwalitatief goede producten krijgt. We pretenderen niet dat er nooit wat fout gaat. Je kunt nooit voorkomen dat als je honderdduizenden producten laat maken er

“ Dit jaar hebben we met een start-up een compleet nieuw product ontwikkeld.”

eigenlijk best wel een duizendpoot.”

Marco: “Dit jaar hebben we met een start-up weer een compleet nieuw product ontwikkeld.

Over een paar weken zitten daar de eerste producten van in het vliegtuig.”

Roderik: “Soms zijn we bereid om mee te financieren, want niet iedereen met een goed idee heeft ook de financiële middelen beschik-

enkele mindere exemplaren tussen zitten, dat

baar of een netwerk van potentiele afnemers.

is uitval die je moet accepteren. Maar dat risico

We vragen daar geen belang in het bedrijf voor

is voor ons”.

terug, maar we spreken wel af dat ze bij ons afnemen. Op deze manier hebben we veel

Risico’s

succesvolle producten op de markt gebracht.”

Marco: “Onze relaties zijn niet alleen van al het gedoe af, maar ook van de risico’s. Wij kopen

Ontwikkelingen in China

in, dus als er iets niet goed is, is het ons pro-

Marco: “China is naast een sourcingland ook

bleem. Als wij spullen de EU inbrengen ligt bij

steeds meer in een afzetmarkt aan het wor-

ons de aansprakelijkheid. Daarom zijn we con-

den. Onze

tinu bezig met zaken als certificering en wetge-

scherming vraagt bijvoorbeeld regelmatig om

ving. De wet- en regelgeving houden we voor-

producten in China zelf af te leveren. Toen we

namelijk vanuit Zeist bij.

dat voor het eerst deden hebben we evofene-

Al sinds 2000 hebben we kwaliteitsmanagers

dex om advies gevraagd. Want hoe zit het ei-

in China. Zij zijn erg streng en gaan echt tot

genlijk: Ik heb een Nederlandse partij die me

het uiterste als het gaat om het auditen van

een opdracht geeft om iets in China te maken

fabrieken en het controleren van producten.

en ook in China af te leveren, moet ik dan btw

Onze kracht is dat loyale, lokale mensen bij

op mijn factuur zetten of niet? Voor dat soort

ons werken die boven het gemiddelde be-

vragen ben ik blij dat we lid zijn. Heel af en toe

loond worden.”

krijgen we ook de vraag om uit Nederland naar

opdrachtgever in de gehoorbe-

China terug te leveren. Maar vaker gebeurt het Roderik: “Onze opdrachtgever hoeft niet te be-

dat spullen die we in China laten maken niet

talen voor iets wat niet volgens afspraak gele-

meer naar Nederland komen.”

verd wordt. Alleen al daarom willen we dat het over de hele keten klopt.”

Roderik: “Ook op logistiek gebied houden we alle ontwikkelingen in de gaten. De treinverbin-

Productontwikkeling

ding tussen China en West-Europa bijvoor-

Roderik: “De laatste jaren zijn we sterker ge-

beeld is een mooie nieuwe optie in de trans-

worden in het samen met onze relaties ontwik-

portwereld. We maken daar al veel gebruik globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

15

Internationale ambities vragen om een lokale aanpak!

Een vreemde taal, cultuur en een andere manier van zakendoen… Internationaal ondernemen lijkt ingewikkeld. Met onze kennis helpen we u graag op weg. Wij zoeken voor u een lokale collega, met kennis van het land én de markt. En die qua ambitie matcht met uw ambitie.

Met een lokale aanpak en mensen ligt de wereld voor u open. www.velde.nl/internationaal Nederland | België | Duitsland | Frankrijk | United Kingdom

years

van. Het is kostbaar, maar nog altijd goedkoper dan luchtvracht en milieuvriendelijker. Wij

Roderik Bos en assistent

laten kleinere artikelen produceren, waarvan er

accountmanager Mitch Rogers.

veel in een container passen maar ook veel hoogwaardige producten. Voor acceptabele extra transportkosten kun je deze per trein toch nog snel in de winkel krijgen.

Roderik noemt nog een andere ontwikkeling: het verschuiven van productieregio’s. “Locaties liggen steeds vaker in het binnenland of helemaal buiten China. We zitten niet voor niets ook in Vietnam. We houden dit strak in de gaten. Onze opdrachtgevers verwachten dat we altijd toetsen of we nog wel op de beste plek zitten.”

Marco: “En we anticiperen op problemen. In Noord-China is smog een serieus probleem.

We zagen dat op tijd als bedreiging voor onze productielocaties en hebben nieuwe fabrieken in het zuiden van China gezocht. Net op tijd, want de Chinese overheid liet in achtentwintig steden fabrieken sluiten. De nieuwe locaties zijn milieugecertificeerd en worden elke zes maanden ge-audit .”

Roderik: “We werken met een code of conduct en toetsen onaangekondigd op de naleving daarvan. Dat gaat om milieu-eisen maar ook de werkomstandigheden. We werken alleen met fabrieken die BSCI-gecertificeerd zijn. Je moet er toch niet aan denken dat er kinderen aan het werk zijn voor jouw brillendoekje of kussen.”

“ Via de zijderoute kun je voor acceptabele kosten goederen toch nog snel in de winkel krijgen.”

Spanje en in Nederland waar hun goederen liggen. Wij zorgen ervoor dat alle producten decentraal worden uitgeleverd in Europa. Dus we zijn behalve importeur ook nog eens exporteur.

We hebben een 360 graden dienstverlening.

Alles is transparant, de opdrachtgever weet waar wij kopen en tegen welke prijs. We wer-

360 graden

koopt. Wij doen de kwaliteitscontrole, orderfol-

ken voor een commissie of een opslag. Om

Marco: “We verkopen een dienstenpakket afge-

low-up en zorgen dat alles compliant is. De hele

nieuwe relaties kennis te laten maken met

stemd op de wensen en behoeften van de op-

logistiek en het importeren verzorgen ze zelf. Zij

onze hoge servicegraad bieden wij de eerste

drachtgever. Sourcing, inkoop, auditing, kwali-

blijven zelf verantwoordelijk voor de inkoop.

opdracht tegen kostprijs aan.

teitscontrole, verscheping, opslag en distributie.

Door onze jarenlange ervaring en gedegen

De opdrachtgever kiest zelf of hij het gehele

marktkennis op het gebied van sourcing en in-

Een paar keer per jaar reizen we met de op-

proces in handen laat van Wake Up of een ge-

specties is er voor hen nauwelijks of geen risico.

drachtgevers rond om te laten zien waar hun

deelte daarvan. Gaat het alleen om commercië-

Maar we werken ook voor een retailer die vier-

spullen vandaan komen. We doen ook onaan-

le support of alles van procurement tot het ma-

duizend winkels door geheel Europa heeft.

gekondigde fabrieksbezoeken, zodat onze op-

nagen van de gehele supply chain?”

Voorheen werd de inkoop en logistiek door de

drachtgever echt ziet hoe het er aan toe gaat.

afzonderlijke landen gedaan. Zonde natuurlijk.

Bedrijven doen met ons zaken omdat ze ont-

Roderik: “We hebben een grote beddenretailer

Wij hebben de inkoop en logistiek voor hen ge-

zorgd worden en zich kunnen concentreren op

als opdrachtgever, die bij ons F.O.B China in-

centraliseerd. We hebben een warehouse in

hun core business.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

17

www.mic-cust.com

www.mic-cust.com

U denkt aan complexe uitvoer controleactiviteiten?

denkt aan complexe

Wij aan geautomatiseerde oplossingen en transparante processen! uitvoer controleactiviteiten?

Wij aan geautomatiseerde oplossingen en transparante processen!

www.mic-cust.com het licht op groen voor …

Solutions |

U denkt aan complexe uitvoer controleactiviteiten?

Wij aan geautomatiseerde oplossingen en transparante processen!

Het managen van uitvoer controleprocedures is ingewikkeld en omslachtig. Exporteurs moeten zich aan een hele reeks complexe en | | | regelmatig wijzigende en land specifieke uitvoercontroleregelingen houden, waaronder het screenen op verboden of aan beperkingen onderworpen partijen, exportcontrole van dual-use, FTA-overeenkomsten, goederenclassificatie (AL, ECCN) en nog veel meer.

Veel bedrijven worstelen ermee om op een efficiënte manier aan al deze verplichtingen en controlebepalingen te voldoen als ze niet over de oplossingen beschikken.

MIC Customs Solutions biedt U met MIC Denied Party Screening (DPS) de ideale oplossing om de talloze en steeds wijzigende uitvoercontroleregelingen en sanctielijsten op een efficiënte en flexibele manier te beheren.

MIC DPS zet het licht op groen voor … · Screening gebaseerd op configureerbare screening algoritmes · Dagelijks up-to-date inhoud van screening data, onderhouden door onze content partners · Onderhoud van zogenaamde ”Blacklists & White lists” · Manuele compliance-checks met follow-up processen · Web service en batch screening interfaces · Sanctielijsten van EU, US, UN Resolutie, UK, JP en tal van andere ondersteunde lijsten · Integratie met MIC CUST® Export en/of ERP systemen voor het tijdig blokkeren van zendingen bij positieve controleresultaten · Een volledige auditverslag met de onderzoeksresultaten MIC DPS zorgt voor een significante beperking van de risico’s en vermindert de logistieke kosten gerelateerd aan uw wereldwijde handel. Wenst U meer informatie over MIC DPS? Contacteer ons: MIC Customs Solutions | Austria | Tel.: +43 (0)7 32 - 77 84 96 | sales@mic-cust.com | www.mic-cust.com

Lubna Safeer

Solvit

Belemmeringen interne markt Burgers en bedrijven die een oplossing Finland trekt verbod op Zweeds fruitproduct in

zoeken voor een probleem op het gebied van Europese interne-marktregels kunnen

De Finse douane verbood de verkoop van een Zweeds

bij Solvit terecht. Solvit biedt gratis

fruitproduct, omdat op het etiket niet alle ingrediënten

informele bemiddeling voor EU-burgers

waren vermeld. Hoewel de Finse eisen in lijn zijn met

afzonderlijk en in afnemende volgorde van gewicht EU-regels, was de weigering om de producten op de

en bedrijven bij een mogelijk verkeerde

Finse markt toe te laten disproportioneel, omdat het

toepassing van het Europees recht door

product geen gevaar voor de volksgezondheid

een overheidsinstantie.

grepen in en haalden de autoriteiten over het Zweedse

opleverde. De Solvit centra in Zweden en Finland bedrijf drie maanden de tijd te geven het etiket aan te passen, en het product in afwachting daarvan op de Finse markt toe te laten.1

In ieder EU-land, IJsland, Liechtenstein en Noorwegen is een Solvit-centrum gevestigd, in Nederland is dit ondergebracht bij het ministerie van Economische Zaken. Deze centra werken met de Europese Commissie en overheidsinstanties aan een grensoverschrijdende belemmeringen voor markttoegang voor

Dankzij Solvit Roemeense wastafels op de Slowaakse markt

producten en diensten, vestiging als bedrijf of zelfstandige, be-

Een Tsjechisch bedrijf verkoopt bouwproducten in

lastingen en sociale zekerheid, erkenning van beroepskwalifi-

Slowakije, waaronder wastafels uit Roemenië. De

caties, rijbewijzen en aanspraken op uitkeringen.

producten werden in Tsjechië ingevoerd en getest door

oplossing van knelpunten. Solvit-klachten gaan over o.a.

het Ministerie van Economische Zaken.

Lubna Safeer is Juridisch medewerker bij

een bevoegde Tsjechische instantie. De Slowaakse Hoe werkt Solvit?

autoriteiten gaven echter opdracht de producten uit de

Solvit werkt op een informele manier aan oplossingen. Dat bete-

handel te nemen, tenzij het bedrijf een door de

kent winst qua tijd en geld: de behandeling van een klacht door het

Roemeense producent afgegeven conformiteits­certificaat

Solvit-netwerk duurt tien weken en is kosteloos. Voorgestelde op-

kon overleggen. Solvit overtuigde de autoriteiten

lossingen zijn niet-bindend. Als het probleem niet naar tevreden-

ervan dat het Tsjechische conformiteitscertificaat

heid kan worden opgelost, kan de cliënt alsnog een juridische

voldoende was om de wastafels in Slowakije te

procedure beginnen. De klachten moeten betrekking hebben op

mogen verkopen. De producten mochten onmiddellijk

een overheidsdienst. Problemen tussen bedrijven onderling of tus-

op de markt worden gebracht.2

sen een bedrijf en een burger kan Solvit niet behandelen. Ook zaken die al onderwerp zijn van een juridische procedure, kunnen niet in behandeling worden genomen. U kunt een vraag of klacht indienden op: europa.eu/solvit of delen met evofenedex.

europa.eu/solvit 1,2

Europese Commissie, ‘SOLVIT succesverhalen’, 2013.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

19

Elmar Otten

Salesmanagers en Incoterms

Een moeizaam huwelijk In cursussen en bij enquêtes is het een terugkerende zorg: sales(area)managers die Incoterms met de klant afspreken waar de eigen organisatie niet op ingericht is. Dat moet toch beter kunnen.

Globe magazine praat over het onderwerp met Ivo Veraart, con-

wogen, maar van het hele bedrijf. Met

sultant internationale handel, auteur en uitgever van het boek

beargumenteerde voorkeuren en lijst

“Havenlogistiek, partijen en processen in de internationale han-

met condities die gewoon nooit ge-

del en de haven.”

bruikt mogen worden. Geef sales daar een korte training in en je zult

Waarom is Incoterms voor veel salesmanagers nog steeds

zien dat de hoeveelheid problemen

een blinde vlek?

flink afneemt.”

“Ik denk dat ‘sales’ zich nog te weinig realiseert dat Incoterms niet een losstaand fenomeen is, maar effect heeft op de operatie bin-

Is er een stappenplan om tot de best Incoterm te komen?

nen alle andere afdelingen. Productie, logistiek, finance, fiscaal,

“Dit verschilt per organisatie. Probeer niet alleen naar transportri-

marketing, legal: allemaal ondervinden ze direct de positieve of

sico’s te kijken. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar juist

negatieve consequenties als gevolg van de gebruikte Incoterms.”

door te proberen die te vermijden sta je in veel gevallen bloot aan grote risico's. Belangrijker dan het vermijden is het verlagen en

Hoe voorkom je dat ‘sales’ onhandige Incoterms afspreekt?

afdekken van risico’s. Controle hebben. Het ontwikkelen van

“Je kunt je afvragen of nu net déze afdeling zou moeten beslissen

een beslisboom is zeer aan te raden, maar omdat elke organisa-

over Incoterms. Het is niet hun primaire taak om zich daarmee

tie, product en markt verschilt is dat maatwerk. Zaken die in ie-

bezig te houden en ze zijn vaak ook niet in de optimale positie om

der geval moeten worden meegenomen bij de selectie van een

de gevolgen voor alle afdelingen te zien.

Incoterm zijn de betalingsconditie, productieproces en grootte

Het ontbreken van technische kennis is een zeer groot probleem.

van de logistieke operatie, waarde en karakteristieken van het

Ik zie en hoor nog bijna dagelijks berichten over de vervelende

product, de verzendwijze en de relatie met de klant.”

gevolgen van verkeerd gekozen Incoterms. Bedrijven die denken dat ze alles goed geregeld hebben maar toch de klant moeten compenseren als gevolg van het gebruik van condities die leiden

evofenedex biedt speciaal voor managers incompany

tot ‘gebroken’ risico's (FOB, CIF), naheffingen op gebied van de

sparringsessies en trainingen aan over Incoterms. Ook

BTW, logistieke en kwaliteitsproblemen. ‘Lekker makkelijke’ af-

biedt evofenedex ondersteuning bij het analyseren van

haalcondities als Ex-Works en FCA zorgen vaak voor problemen."

de beste Incoterms voor de organisatie. Neem voor meer informatie contact op met Marit Kuijpers.

Hoe voorkom je dat?

“Het management zou een strategie moeten ontwikkelen waarin niet alleen de belangen van de klant en sales worden meege-

20

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

079-3466940 @ m.kuijpers-vanmeurs@evofenedex.nl

Alicia Zwanikken

Incoterms® hoort zonder meer tot het taaiere deel van het exportvak. Daarom trappen we in dit nummer een nieuwe serie af waarin we veel gestelde vragen behandelen.

Vragen over Incoterms Uit onderzoek van evofenedex onder haar leden over het gebruik van Incoterms® blijkt dat er zeven jaar na invoering nog altijd veel verwarring over het onderwerp heerst. In de komende tijd zal Globe magazine daarom de meest voorkomende vragen van evofenedex-

Alicia Zwanikken is jurist bij evofenedex.

leden uitgebreid behandelen.

Bij het kiezen van een Incoterms-conditie spe-

Als er bijvoorbeeld voor FCA wordt gekozen

len diverse invalshoeken een rol, maar de keu-

dan betekent dit bovendien dat de kosten eer-

ze voor het transport vormt altijd het uitgangs-

der overgaan op de koper. De exporteur kan

punt. Het kiezen van een ‘verkeerde’ term kan

hiermee het risico uitsluiten dat hij voor de kos-

tot onverwachte kosten leiden of de organisa-

ten moet opdraaien wanneer de container op

tie blootstellen aan onvermoede risico’s. In dit

de terminal vaststaat in verband met een

artikel gaan we daarom in op de meest voorko-

IT-storing zoals in de lente van 2017, of op de

mende algemene problemen waar onze leden

terminal verwoest wordt door een natuurstorm

mee worstelen. In latere bijdragen zullen we

zoals Maria, of de Japanse tsunami van 2011.

nog apart ingaan op de diverse factoren van de

Verder kan het uitmaken of het om nationaal of

meest gebruikte Incoterms.

internationaal transport gaat. Voor nationaal

“ Het kiezen van een verkeerde term kan tot onverwachte kosten leiden.”

transport zullen zowel koper als verkoper goed Type vervoer Stap één bij het nadenken over de juiste Incoterms-conditie is om goed te kijken welk type vervoer er zal worden ingezet. Een aantal Incoterms zoals FOB, FAS, CFR of CIF gaan er namelijk van uit dat de (bulk)goederen op een schip worden vervoerd. Het risico voor de goederen gaat bij deze Incoterms ook over nadat de goederen naast of aan boord van het schip in de laadhaven zijn geplaatst. Als de goederen echter niet alleen of helemaal niet over zee gaan, of in een container worden vervoerd, dan horen daar andere

Containerrailvervoer door de Canadian Rockies.

Incoterms bij. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

21

Vervoer per container is altijd multimodaal. 'Zee-condities' als FOB, CFR en CIF zijn hier niet voor bedoeld, op de hoogte zijn van de mogelijkheden op het gebied van

want regelen alleen het zeetransport.

transport en kunnen beide partijen in principe evenveel regelen.

Als het echter om internationaal vervoer gaat komen ook douane- en eventueel btw-formaliteiten om de hoek kijken. Niet alle Incoterms zijn daar voldoende op ingericht. Zo kunnen de douane-aangiftes voor accijnsgoederen die de EU verlaten alleen worden aangevraagd door een inwoner uit de EU. Ook moet de afzender in dat geval kunnen bewijzen dat de goederen echt de douanezone hebben verlaten. In zo’n geval is het dus bijvoorbeeld niet handig om Ex Works (EXW) af te spreken.

Incoterms en eigendom Veel ondernemers zijn in de veronderstelling dat als volgens de gekozen Incoterms-conditie het risico voor transportschade overslaat op de andere partij, daarmee ook het eigendom overgaat. Dit is onjuist. Een Incoterms-conditie is een contractuele afspraak die alleen duidelijkheid verschaft over de kosten van transport, de overgang van het risico voor transportschade en eventueel de verzekering. De Incoterms regelen niets anders.

Wie eigenaar is van de goederen is daarom afhankelijk van wat koper en verkoper daarover heb-

“De Incoterms regelen niet wie eigenaar is van de goederen.”

ben afgesproken in het koopcontract.

De verwarring ontstaat vaak doordat er een verschil bestaat tussen ‘juridisch’ eigendom en ‘econo-

misch’ eigendom. Om dit toe te lichten even een voorbeeld.

Stel u least een auto, dan bent u ‘economisch eigenaar’ van de auto. U heeft namelijk de auto in bezit en kunt hem gebruiken voor uw genot. De leasemaatschappij is echter de ‘juridisch eigenaar’. Dat wil zeggen dat als de lease niet netjes maandelijks wordt betaald, de leasemaatschappij de auto terug kan vorderen. Bij het bepalen van de omzeterkenning (revenu re-

spraken en verantwoordelijkheden. Dan kan er op een con-

cognition) wordt er bijvoorbeeld volgens de International Ac-

tract, factuur, vrachtbrief of welk document dan wel een be-

counting Standard (IAS) wel uitgegaan van de overgang van

paalde conditie staan, zoals bijvoorbeeld ExWorks, maar dat is

het economisch eigendom onder de Incoterms. Ook bij inter-

dan dus niet doorslaggevend.

nationale contracten kan er wel eens verwarring ontstaan door

Financieel gezien is dit een risico. Als het eigen personeel goe-

het gebruik van termen als ‘title’ of ‘property’ of iets dergelijks.

deren laadt waarbij schade ontstaat, dan kan het bedrijf juri-

Als dit het geval is, zorg dan dat er duidelijkheid bestaat tussen

disch aansprakelijk worden gehouden, ook als dit was uitge-

u en uw wederpartij over wat hier precies mee wordt bedoeld.

sloten door de Incoterms-conditie.

Om dit te voorkomen moet er allereerst een goede afstemming

Incoterms en contractrealiteit

tussen verkoop en logistiek zijn, zodat er geen reden is om af

Logistiek managers geven regelmatig aan dat zij moeten wer-

te wijken van de afgesproken Incoterm. Daarnaast is het aan te

ken met een Incoterms-conditie die de afdeling Sales of Marke-

bevelen om in het contract tussen koper en verkoper niet alleen

ting heeft afgedwongen, maar daar in de praktijk van afwijken.

de Incoterm-conditie duidelijk te maken maar ook direct te ver-

Dit is om meerdere redenen problematisch. Incoterms is op

wijzen naar welke uitleg hierbij gehanteerd moet worden. Bij-

zich geen bindend juridisch begrip. Hier kunnen en mogen par-

voorbeeld: ‘De overeengekomen handelsvoorwaarde wordt

tijen dus van afwijken. Contractueel kan zijn vastgelegd dat er

uitgelegd volgens de Incoterms 2010.’

bepaalde uitzonderingen toegestaan zijn, of, wat vaak voor-

22

komt, men wijkt er in de praktijk van af.

Incoterms en verzekering

Problemen ontstaan op het moment dat er schade optreed

Sommige Incoterms bepalen dat een van de partijen ook een

aan de vervoerde goederen en er discussie ontstaat over af-

ladingverzekering moet afsluiten voor het transport. Deze ver-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

zekering dekt in principe alleen het gedeelte van het transport

Incoterms-conditie om een verzekering afsluiten. Houd dan

vanaf of tot aan het punt van overslag van het risico. Als partijen

goed in de gaten dat voor dekking onder een polis, er sprake

daar verder niets over afspreken wordt er dus niet automatisch

moet zijn van verzekerbaar belang. Dit heeft een partij alleen,

een verzekering afgesproken voor het overige gedeelte.

als zij ook het risico voor het transport op dat punt dragen. Er kan bijvoorbeeld alleen een beroep worden gedaan op de goe-

Daarnaast stellen de Incoterms dat de verzekering tenminste

derentransportverzekering als de schade oorzaak is voorgeval-

de in de overeenkomst bepaalde prijs plus 10% moet dekken.

len tijdens het deel van het transport waarvoor men risico liep.

Is dit ook daadwerkelijk toereikend? Nog een belangrijk punt:

Een CIF verkoper kan dus geen aanspraak doen op de verze-

Incoterms stelt dat deze prijs onder minimale dekkingsvoor-

kering als er tijdens het zeevervoer schade is opgetreden, tenzij

waarden voldoende is. De verkoper hoeft dus slechts een la-

(dat deel van) de lading wordt geweigerd .

dingverzekering af te sluiten onder de Clauses C van de Institute Cargo Clauses (LMA/IUA) of vergelijkbaar. Dit betekent dat

Conclusie

zeker niet alle schadeoorzaken onder de geboden verzekering

Dit waren de vier grootste problemen waarover leden vaak

vallen. De Institute Cargo Clauses (C) bieden slechts zeer be-

onze ledenservice bellen. Daarnaast zijn er natuurlijk nog veel

perkte dekking voor brand, explosie, stranden, zinken, kapsei-

meer factoren van invloed op het kiezen van de ‘juiste’ conditie.

zen, aanvaring, van de weg raken, ontsporing, het lossen van

Denk maar aan Douane formaliteiten, boekhouding voorwaar-

de lading in een noodhaven, averij grosse opoffering en wer-

den, betalingscondities of zelfs Btw-vrijstellingen. De lijst is te

pen. Geen enkele andere schade oorzaak is gedekt!

lang om hier uitputtend te kunnen behandelen, maar daar zullen we zeker in de bijdragen voor specifieke Incoterms verder

Als laatste is het nog zo dat er ook partijen zijn die buiten een

op ingaan. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

23

Stefan Jerkovic & Rick Boeijen

Sinds de couppoging in 2016 is het in Turkije politiek onrustig gebleven. Wat merken Nederlandse ondernemers hiervan?

Ondernemers vertellen

Turbulent Turkije Turkije maakt turbulente tijden door. In juli 2016 pleegde een deel van de Turkse strijdkrachten een mislukte staatsgreep. Presidentsverkiezingen zorgden voor onrust in binnen en buitenland. Langs de zuidgrens woedt al jarenlang een felle burgeroorlog. In het aanhoudende Koerdische conflict is de spanning weer opgelopen. Maar ondanks de zware tijden voor de bevolking draait het land gewoon door. Ook de handel van en naar het buitenland vindt zijn weg.

Twee Nederlandse ondernemers vertellen over de huidige situatie.

Elkem Foundry

namelijk voor de automobielindustrie produceren. Daarnaast

Stefan Jerkovic

ook voor mijnbouw, landbouw en infrastructuur. Ze produceren

Regional sales manager Europe

voor export naar de EU, maar ook voor de Turkse markt.

We werken in Turkije via een externe firma die als agent en dis-

24

“Elkem is een Noorse firma met wereldwijd drieduizend werkne-

tributeur functioneert. Deze firma is het eerste aanspreekpunt

mers. Ongeveer de helft werkt in Noorwegen. Zelf ben ik werk-

voor onze klanten. Regelmatig ga ik zelf naar Turkije voor overleg

zaam voor de Elkem Foundry divisie, die levert aan de ijzer- en

met onze agent en om onze klanten te bezoeken. Ook een aan-

staalindustrie. Onze klanten in Turkije zijn ijzergieterijen die voor-

tal technische collega’s van mij bezoeken klanten in Turkije.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

In de gebieden waar wij komen, bij grote steden als Istanbul,

Zaken doen is zeker lastiger geworden in die zin dat de onrust

Ankara, Izmir en Samsun, is de veiligheidssituatie goed. Zelf ben

zakelijk tot onzekerheid heeft geleid. Investeren in onroerend

ik begin september nog voor een paar dagen naar Istanbul ge-

goed is in Turkije op zich altijd al gezien als een zekere investe-

weest en heb me geen moment onveilig gevoeld.

ring, ook in moeilijkere tijden. Buitenlandse investeerders stellen

Voor onze firma, is de verkoop naar Turkije in 2017 beter dan in

echter hun beslissingen momenteel uit waardoor projectontwik-

2016. Wat dat betreft is het niet lastiger geworden. In 2017 is er

kelaars financieel onder druk komen te staan. De vrije val van de

sprake van economische groei en hogere industriële productie

Turkse lira heeft geleid tot verhoogde importprijzen en daarmee

in Europa. We merken dan ook dat onze klanten in Turkije veel

is onze concurrentiepositie ten opzichte van lokale fabrikanten

te doen hebben.

verslechterd. Tegelijkertijd vindt er nog steeds veel hoogbouw

We merken niet dat het ondernemingsklimaat is verslechterd.

plaats in Istanbul en Ankara. In het district Kartel liggen momen-

Wij zijn werkzaam in een niche-markt en hebben slechts een

teel 24 vergunningaanvragen voor hoogbouw.

handvol concurrenten. Deze komen uit Frankrijk, India, Duits-

Er is veel nieuwbouw voortkomend uit de noodzaak om geda-

land, Verenigde Staten en Argentinië. Grootste onzekerheid is

teerde gebouwen te vervangen door aardbevingsbestendige

vooralsnog de waarde van de Turkse lira. Deze is sterk gedaald

gebouwen. Oude wijken worden afgebroken en vervangen door

ten opzichte van de euro en dollar. Aan de andere kant profiteren

moderne hoogbouw. En waar eerst een gebouw van vier of zes

onze klanten juist van een lage lira wanneer een groot deel van

etages stond, onstaat nu hoogbouw van dertig etages. Kortom,

hun productie geëxporteerd wordt. Ook in de contacten met

ondanks de politieke onrust zijn er onderliggende krachten die

Turkse zakenmensen merk ik weinig verschil in vergelijking met

de bouwvraag voortstuwen.

een aantal jaren geleden. De gesprekken zijn vergelijkbaar en ik

Als ik kijk naar de rechtszekerheid van onze partner, dan is die

wordt nog net zo vriendelijk ontvangen.

zover ik dat kan beoordelen gelijk gebleven. De politieke getint-

Voorlopig hebben we dan ook geen andere plannen of strategie

heid van je partner(s) speelt daarbij een belangrijke rol. Voor za-

voor Turkije. Wel houden we de situatie nauwkeurig in de gaten.

kenmensen uit de Gülenbeweging is de situatie duidelijk anders.

De klanten van onze klanten zijn vaak de grote autoproducen-

In mijn netwerk zie ik overigens ook onder AKP-aanhangers dis-

ten. Er bestaat een mogelijkheid dat ze op langere termijn meer

cussies over het beleid van president Erdogan. Sommigen opte-

orders in de EU plaatsen en minder in Turkije.”

ren voor een terugkeer van de meer gematigde Gül in de politiek.

Het ondernemingsklimaat is er niet op achteruitgegaan, voorals-

Xidoor

nog. De pijn zit hem eerder in de koersverschillen van de valuta.

Rick Boeijen

De relatie met onze partner is goed en zij kunnen binnenlandse

Director international business

politiek en business goed scheiden. De nationale ontwikkelingen worden in een dialoog wel met elkaar besproken.

“Wij zijn actief op de markt voor binnendeuren en –kozijnen. In

Onze plannen zijn in zoverre gewijzigd dat wij momenteel meer

Turkije doen we dat via een Turkse distributeur die met name de

acteren vanuit een reactieve modus. Onze deuroplossingen zijn

regio Istanbul–Ankara bedient. Wij beleveren de private bouw-

toch eerder geschikt voor het midden en hogere segment in Tur-

sector. Recentelijk hebben wij een van de grootste woontorens

kije en deze projecten zijn als eerste geraakt door de huidige eco-

van Istanbul, Nexus, beleverd in het district Kartel aan de Aziati-

nomische en politieke situatie omdat een deel werd verkocht aan

sche kant.

buitenlandse investeerders die nu even niet thuis geven.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

25

Na een intensieve zoektocht voor een nieuwe collega in Duitsland heb je de ideale kandidaat gevonden. Hoe zorg je er nu voor dat je deze ook echt binnenhaalt?

Remco Spooren

Recruitment

Duitse collega gevonden! … Of toch niet?

Elk land heeft zijn eigenaardigheden. Bedrijven die in het buitenland actief zijn en daar ook werken met lokale werknemers weten dat het lastig kan zijn als het op contracten aankomt. Wees je bewust van bepaalde valkuilen zodat het niet alsnog misloopt als de aannemen van een Duitse kandidaat. is gespecialiseerd in cross border recruitment.

Remco Spooren werkt als Consultant bij Velde en

gewenste kandidaat bijna binnen is. In dit artikel komen een aantal tips aan bod voor het

De belangrijkste tip is de communicatie. Laat

over een contractaanbieding. Een werkgever

de kandidaat weten dat je hem graag wilt ver-

durft het risico te nemen iets lager in te zetten

welkomen als nieuwe collega. Laat zien dat je

omdat de kandidaten vaak mondig genoeg

bedrijf slagkracht heeft, snel kan schakelen en

zijn om aan te geven wat ze anders willen zien

dat alles goed voorbereid is. Hou er echter

in de arbeidsovereenkomst. In veel landen ligt

wel rekening mee dat de Duitse kandidaat

dat anders. Duitse kandidaten zijn bijvoor-

niet het achterste van zijn tong laat zien. Zij

beeld meestal niet gewend om over arbeids-

zijn over het algemeen niet heel open over an-

contracten te onderhandelen. Zij zien een

dere concrete vacatures waar ze bij betrok-

voorstel als een waardebepaling vanuit de

ken zijn. Dit kan in de eindfase nog wel eens

toekomstige werkgever. Ligt dit niet in lijn der

voor verrassingen zorgen.

verwachting dan is de kans groot dat het alsnog stukloopt. Duitsers zeggen ja of nee te-

26

Onderhandelen is Nederlands

gen een voorstel en daarmee is de kous af.

Ook de contractfase is een heikel punt. In Ne-

Ter illustratie een voorbeeld uit de praktijk.

derland kennen we een onderhandelcultuur.

Een Nederlandse werkgever was gewend om

Het komt veel voor dat er onderhandeld wordt

altijd over arbeidscontracten te onderhande-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

“ Duitsers zijn niet gewend te onderhandelen over hun salaris.”

len en probeerde bij de salarisonderhandelin-

de kandidaat zich afvraagt hoe serieus het

wel. Ook de pensioenvoorziening is in Duits-

gen laag in te zetten. De kandidaat voelde

bedrijf hem of haar neemt. In de tussenliggen-

land anders geregeld; Duitse medewerkers

zich door dit voorstel geschoffeerd en niet op

de periode is de kandidaat door een ander

hebben vaak particulier een eigen pensioen-

waarde geschat. Ook al heeft de werkgever

bedrijf benaderd voor een vergelijkbare vaca-

verzekering lopen.

zijn voorstel na de negatieve reactie van de

ture. De betreffende persoon koos uiteindelijk

Ook de contractduur is anders. In Duitsland

kandidaat nog behoorlijk opgehoogd, de kan-

voor deze optie, ook al werd minder salaris

werken bedrijven met contracten voor onbe-

didaat had een slecht gevoel aan de discussie

geboden, omdat zij het contract de volgende

paalde tijd en een proeftijd van zes maanden.

overgehouden en heeft besloten niet voor dit

dag al op de deurmat hadden liggen.

Voor buitenlandse bedrijven die niet meer dan tien medewerkers in Duitsland hebben, geldt

bedrijf te willen werken.

Juridisch

er een speciale regeling. Zij mogen bij ontslag

Te lang wachten met het doen van een aan-

Als werkgever moet je je realiseren dat het

van een Duitse medewerker één maand op-

bod is ook niet goed. Het is op zich begrijpe-

contract in Duitsland veel ‘juridischer’ is opge-

zegtermijn aanhouden zonder reden of tus-

lijk dat een ondernemer goed wil uitzoeken

steld dan wij dat in Nederland kennen. Daar

senkomst van een rechter.

wat een Duits arbeidscontract inhoudt. Dit

heb je advies bij nodig van een Duitse jurist.

kun je echter beter alvast voorbereiden, nog

Dat is ook de reden dat een kandidaat tijdens

Investeer

voordat je kandidaten gaat spreken. Het be-

de contractbespreking het contract niet zal

En als de contractfase uiteindelijk goed is af-

drijf uit het hierna volgende voorbeeld leerde

ondertekenen. Dit wil hij eerst goed doorspit-

gerond en de kandidaat heeft getekend, ver-

dat op de harde manier: Na een goed recruit-

ten en wellicht zelf ook advies inwinnen.

wacht de kandidaat een professionele en uit-

menttraject te hebben doorlopen, heeft de

Aan de andere kant zijn er ook een aantal za-

gebreide inwerkperiode! Hiermee laat je zien

HR-afdeling van deze firma acht weken nodig

ken die bij onze Oosterburen niet in het con-

dat de komst van de nieuwe collega goed is

gehad om het arbeidscontract met een Duitse

tract hoeven worden opgenomen die we in

voorbereid en kun je wederzijde verwachtin-

advocaat af te stemmen. Ook al houd je van

Nederland wel gewend zijn. Vakantiegeld is in

gen duidelijk afstemmen. Maar bovenal dat je

alle kanten gedurende deze periode contact

Duitsland bijvoorbeeld niet wettelijk verplicht.

tijd en geld investeert in nieuwe medewerkers.

met elkaar, er komt toch een moment waarop

Als een werkgever dit wil toekennen, mag het

5 Tips bij het zoeken van een buitenlandse collega • Doorgrond de lokale cultuur; • Zoek bijtijds contact met gespecialiseerde partijen voor buitenlandse contracten; • Creëer een veilige en betrouwbare omgeving; • Straal daadkracht uit en communiceer; • Zorg voor een gedegen en passend arbeidscontract.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

27

Marianne Elissen

Bij een exportmanager staat de ‘deal’ meestal voorop. Des te belangrijker om de juridische randvoorwaarden goed voor elkaar te hebben.

5 Juridische tips voor exportmanagers

Beter voorkomen dan genezen Internationaal zakendoen vraagt om specifieke aandacht voor een aantal juridische aspecten. Door de dagelijkse beslommeringen verschuiven juridische zaken echter vaak naar de achtergrond. En dat kan duur komen te staan. Doorgaans zijn juridische geschillen complex; het oplossen ervan is vaak kostbaar en tijdrovend. Ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen. Dit artikel rijkt een vijftal handvatten aan om ongewenste risico's en aansprakelijkheden te voorkomen.

Naar Nederlands recht kunnen overeenkomsten mondeling of schriftelijk worden gemaakt of worden afgeleid uit het feitelijk handelen van partijen. In het bijzonder indien het gaat om overinternationaal ondernemen.

en adviseert leden op het gebied van

Marianne Elissen is jurist bij evofenedex

Regel 1. Schriftelijke overeenkomst

eenkomsten met een grotere financiële waarde, langere duur, of die om een andere reden van belang zijn voor de onderneming, verdient het aanbeveling om de diverse afspraken duidelijk schriftelijk vast te leggen in een contract. Het verschaft beide partijen duidelijkheid omtrent de voorwaarden waaronder men zaken met elkaar doet; voorwaarden waarop men later kan terugvallen. Door het sluiten van goede en duidelijke schriftelijke overeenkomsten verkleint de ondernemer het altijd aanwezige risico dat onduidelijkheden en geschillen over specifieke onderwerpen ontstaan. En mocht het toch tot een geschil komen, dan zorgt een goed contract ervoor dat zijn of haar belangen zoveel mogelijk zijn veiliggesteld. Tevens kunnen een aantal belangrijke bedingen in de praktijk slechts schriftelijk

28

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

worden overeengekomen, zoals bijvoorbeeld de bevoegde

toegevoegd. Indien dit pas in een later stadium gebeurt, bij-

rechter en het toepasselijke recht.

voorbeeld pas op de orderbevestiging of op de factuur, dan is het meestal te laat.

Regel 2. Toepasselijk recht en bevoegde rechter De meeste exporttransacties zullen zonder problemen verlo-

Regel 4. Contracten met tussenpersonen

pen. Maar wat als er meningsverschillen ontstaan tussen ver-

Of een exporteur een agent of een distributeur aanstelt in een

koper en afnemer en de partijen niet tot een onderling vergelijk

land, maakt in juridische zin verschil. Een agent bemiddelt bij

kunnen komen? Dan zal het geschil aan een rechter moeten

verkopen. Zijn taak is het verwerven van opdrachten in een

worden voorgelegd. Op dat moment komt de vraag om de

bepaald gebied die hij doorspeelt naar de exporteur tegen een

hoek kijken welke rechter over het geschil moet oordelen en op

vergoeding in de vorm van een bepaalde provisie. De distribu-

basis van welk recht hij dat dient te doen. Om onduidelijkheid

teur (ook wel importeur, wederverkoper of dealer genoemd)

en onzekerheid daarover uit te sluiten, is het aan te raden dat

handelt op eigen naam en voor eigen rekening en risico.

partijen zelf kiezen welk recht van toepassing is en welke rech-

In veel landen bestaat er wetgeving op het gebied van agen-

ter bevoegd. Voor de Nederlandse exporteur is het in beginsel

tuur. De wettelijke bescherming van de handelsagent bestaat

aan te raden in het contract zoveel mogelijk vast te houden aan

onder meer uit een minimale opzegtermijn die de principaal in

Nederlands recht en de Nederlandse rechter. Maken partijen

acht moet nemen en het recht van een agent, onder bepaalde

geen uitdrukkelijke keuze, dan bepalen nationale en internatio-

voorwaarden, op een klantenvergoeding. Voor de distributie-

nale regels welk rechtsstelsel van toepassing is en welke rech-

overeenkomst bestaan in Nederland en in veel andere landen

ter bevoegd is.

geen wettelijke regels. Overigens kent BelgiĂŤ als enig land binnen de EU een voor de distributeur beschermende wetgeving.

Regel 3. Hanteer de eigen algemene voorwaarden

Bij distributierelaties zijn beperkingen die voortvloeien uit Euro-

Het gebruik van algemene voorwaarden is niet meer weg te

pese mededingingswetgeving iets om rekening mee te hou-

denken in het internationale handelsverkeer. Algemene leve-

den. De regels van het mededingingsrecht zijn in beginsel niet

ringsvoorwaarden zijn een aantal schriftelijke bedingen die zijn

toepasselijk op handelsagentuurrelaties.

opgesteld om in een of meerdere overeenkomsten te worden opgenomen, met uitzondering van kernbedingen, zoals prijs,

Regel 5. Eigendomsvoorbehoud

hoeveelheid en het product zelf. Het is immers kostbaar en

Een van de belangrijkste rechten die een internationaal onderne-

omslachtig om bij iedere overeenkomst allerlei aspecten op-

mer kan of eigenlijk zou moeten bedingen is het recht van eigen-

nieuw uit te werken. Belangrijk is dat de klant vóór het afsluiten

domsvoorbehoud. Als de verkopende partij hierover niets regelt

van de order een redelijke mogelijkheid heeft gekregen om ken-

in een contract, verkrijgt de klant het eigendom van de goederen

nis te nemen van de algemene voorwaarden. Zo is het aan te

al op het moment van leveren. Door het maken van een eigen-

raden op offertes steeds uitdrukkelijk naar de algemene voor-

domsvoorbehoud zorgt de verkoper er voor dat het eigendom

waarden te verwijzen, die op de achterzijde zijn gedrukt of zijn

van de goederen pas op de klant overgaat nadat de goederen volledig zijn betaald. Het eigendomsvoorbehoud is een vorm van een zekerheidsrecht. Immers, bij wanbetaling of faillissement van de debiteur is de verkoper eigenaar van de goederen gebleven en heeft deze het recht de goederen terug te nemen.

Het is noodzakelijk het eigendomsvoorbehoud schriftelijk te maken om bewijsmoeilijkheden te voorkomen.

De regels omtrent het eigendomsvoorbehoud verschillen per land. Win dus altijd advies in over de lokale vereisten voor het vestigen van een geldig eigendomsvoorbehoud.

Als evofenedex-lid kun je juridische vraagstukken op het gebied van internationaal ondernemen voorleggen aan de bedrijfsjuridische afdeling van evofenedex.

079-3467346 @ bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

29

In de internationale handel is arbitrage bij geschillen populair. Het kent dan ook tal van voordelen. Wees je echter ook bewust van de nadelen.

Maarten van Buuren

Arbitrage

“ Where is the catch?”

Zoals in het voorgaande artikel al staat beschreven is het altijd verstandig om het toepasselijk recht op een contract af te spreken. Idealiter is ook de wijze van beslechting van geschillen afgesproken. Naast de gang naar de rechter is ook arbitrage mogelijk.

Laten we de praktijk bezien en een internationale koop-/ver-

gaans voor het ICC gekozen. In het contract kunnen hierbij nog

koopovereenkomst in gedachten nemen. Dikwijls bepaalt de

feitelijke punten worden ingevuld, zoals het aantal arbiters, de

contractueel ‘bovenliggende’ partij welke voorwaarden van toe-

taal van de procedure en de locatie.

passing zijn. Dit gebeurt meestal door algemene voorwaarden

aan de Universiteit Leiden.

bij WLP-Law te Amsterdam en docent ondernemingsrecht

Maarten P.P. van Buuren is advocaat ondernemingsrecht

Met name in internationale verhoudingen is dat populair, maar is het ook altijd verstandig?

die worden meegezonden of waarvan wordt gemeld dát ze van

Is er geen arbitrageclausule, dan moet een benadeelde partij

toepassing zijn. De contractvoorwaarden bij internationale con-

zich wenden tot de rechter. Dat is niet per definitie problema-

tracten vermelden vaak ‘arbitrage’ als wijze voor de beslechting

tisch. Integendeel. Is er een goede arbitrageclausule dan is de

van geschillen.

rechter niet meer bevoegd. Dus ‘where is the catch’ uit de kop van dit artikel?

Arbitrage is private geschilbeslechting of particuliere rechtspraak. Partijen benoemen zelf de arbiters. Deze beslechten het

Nadelen van arbitrage

geschil. Hoger beroep is er niet, en de ‘gewone’ rechter komt er

Nadat een conflict ontstaat, bijvoorbeeld over de kwaliteit van

niet meer bij kijken. In veel gevallen staat de arbitrageclausule in

de geleverde zaken of onbetaalde facturen, komt de wijze van

de hoofdovereenkomst (soms vereist) maar dikwijls ook in de

geschillenbeslechting pas in beeld. Het is dan vaak te laat hier-

algemene voorwaarden.

aan nog iets te veranderen. Het is dus zaak al direct bij het opnemen van die arbitrageclausule – bij de eerste set contract-

Een goede arbitrageclausule verwijst naar een reglement waar-

voorwaarden – rekening te houden met de gevolgen. Met name

onder de arbitrage plaatsvindt, bijvoorbeeld de regels van het

in vergelijking tot het alternatief, de procedure bij de gewone

Nederlands Arbitrage Instituut (NAI), TAMARA of die van het

rechter. Natuurlijk kent arbitrage tal van voordelen (culturele

ICC. In internationale handelsovereenkomsten wordt door-

neutraliteit2, vertrouwelijkheid, taal, tenuitvoerlegging), maar let

1

30

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

ook op de (praktische) nadelen: onder meer wat betreft snelheid

(ook) dit deel bij eiser te liggen (subsitute payments). Dit frus-

en de financiële gevolgen.

treert de procedure daarmee niet, en dat is goed, maar dit betekent wel dat eiser álle kosten moet voorschieten. Nota bene:

Tijd

bij winst kan dat eventueel op de gedaagde worden verhaald.

Spoed is de eerste. Het ICC biedt daarvoor wel een oplossing

Nieuw bij het ICC is dat vorderingen onder de twee miljoen US

in de vorm van een spoedprocedure, maar die biedt niet in alle

dollar per 1 maart 2017 via een versnelde weg kunnen worden

gevallen de gewenste oplossing. Zij is bovendien vrij kostbaar

behandeld. Op de hoogte van de voorschotten heeft dit helaas

(vast recht: US dollar 40 duizend). De beslissing wordt geno-

geen noemenswaardig effect, anders wellicht dan door de kor-

men door één arbiter, en is in de vorm van een order. Van deze

tere duur van de procedure. Aan ICC arbitrage blijft zo gezegd

laatste kan niet direct naleving worden afgedwongen door exe-

een ‘zwaar prijskaartje’3 hangen.

Hoe werkt dit? Aan de ‘standaard’ arbitraleclausule voor de beslechting van geschillen wordt iets toegevoegd. Bouw ‘omslag-

Oplossing: houd in de arbitrageclausule de weg naar de

punt’ in. Als voorbeeld: vorderingen tot maximaal één miljoen

voorzieningenrechter open.

euro (of US dollar) worden door de gewone rechter beslecht, en voor vorderingen boven dat bedrag kiezen partijen de route van

Geld

(ICC-)arbitrage. De hoogte van het omslagpunt is afhankelijk

U bent allen ondernemer; de kosten zijn van belang. Dit kan bij

van de specifieke omstandigheden, zoals het soort arbitrage. In

arbitrage (ICC) een belangrijk nadeel zijn. De kosten kunnen fors

de techniek is dit een aanvulling op het beding. Wees dan ook

oplopen. Het gaat bij vorderingen boven de twee miljoen US

scherp, en tracht bij het aangaan van de eerste overeenkomst

dollar al snel om een voorschot van méér dan honderdduizend

direct deze aanvulling op de contractvoorwaarden te maken.

US dollar. Naast de administratiekosten van het ICC zijn dit de

Samengevat: het prijskaartje dat aan arbitrage hangt, kan in fei-

kosten (‘uurtje-factuurtje’) van alle arbiters. De voorschotten

te een rechtsgang belemmeren. Vandaar de twee (praktische)

hiertoe (advance on costs) moeten door de beide partijen wor-

oplossingen: voeg een omslagpunt in en houd de weg naar de

den betaald. Voldoet de gedaagde haar deel niet, dan komt

voorzieningenrechter in kort geding open. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

Zie voornoemde bijdrage van D. de Groot (GLOBE juni 2017)

ieder geval wat extra tijd en geld.

Zo ook: ‘Arbitrage Light’; bijdrage van D. de Groot (GLOBE juni 2017)

doet de rechter dit hoogstwaarschijnlijk wel, maar het kost in

3

naar de gewone rechter.

2

Oplossing: kies voor mix & match-arbitrage met de weg

worden gelegd, dient de rechter toestemming te geven. Op zich

1

gewezen in kort geding. Voordat een ‘order’ ten uitvoer kan

Zie: ‘TAMARA-arbitrage’, bijdrage van N. van der Noll (GLOBE febr. 2015)

cutie, op de wijze zoals dat wel meteen kan met een vonnis

31

Steven Büter

Vanuit de gloednieuwe NBSO in Querétaro vertelt chief representative Steven Büter over zaken doen in Mexico.

Netherlands Business Support Office (NBSO) in Querétaro, Mexico.

Steven Büter is chief representative van het onlangs geopende

Mexico, een moeilijke markt?

Mexico produceert vier miljoen auto's per jaar. Hier op de foto een knooppunt in Mexico-Stad, dat inclusief voorsteden 23 miljoen inwoners telt.

32

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

Meer dan vijftig Nederlandse bedrijven doen al zaken in de Mexicaanse staat Querétaro. Het gunstige zakenklimaat dat is gericht op innovatie biedt veel mogelijkheden, vooral voor de sectoren automotive, landbouw en aeronautica.

Daarom opende Nederland onlangs een nieuw handelskantoor dat geïnteresseerde ondernemers op weg kan helpen.

Ons handelskantoor krijgt van Nederlandse

Bovendien steeg Mexico´s BBP sterk, van

ondernemers vaak de vraag of het wel veilig is

1,4% in 2014 naar 2.3% in 2016. Daarmee

in Mexico. Dat komt mede omdat de nieuws-

deed het land het iets beter dan Nederland,

berichten die in Nederland verschijnen voor

dat steeg van 1.4% in 2014 naar 2.3% in

het overgrote deel gaan over (drugs)criminali-

2015, maar vorig jaar een lichte daling liet zien.

teit . Op de lijst van meest gevaarlijke landen ter wereld die is opgesteld op basis van het

Handelsakkoorden en goed geschoold

Global Peace Index (GPI) staat Mexico op

personeel

nummer 23. Ruim 13 plekken achter Europe-

Mexico heeft de deuren wagenwijd opengezet

se landen zoals Oekraïne (10) en Turkije (18).)

voor buitenlandse investeerders. Het heeft met 44 naties vergaande handelsakkoorden en is

Vaak vergeten wij in Nederland hoe klein wij

fors aan het investeren in infrastructuur en on-

als land zijn. Mexico is zo breed dat je het kan

derwijs. Voor buitenlandse investeerders is het

vergelijken met de afstand tussen Spanje en

in Mexico bovendien makkelijk om aan relatief

Rusland, Nederland past ruim 47 keer in

goedkope, goed opgeleide en hardwerkende

Mexico, om nog een gelijkenis te maken. Al-

arbeidskrachten te komen. Mexicanen willen

leen al de staat waarin Mexico Stad zich be-

werken, het land heeft een groot arbeidspoten-

vindt kent meer inwoners dan in geheel Ne-

tieel: technici, machinebouwers, operators en

derland - namelijk 20 miljoen. Eén antwoord

goed Engelssprekende managers.

op die vraag is dan ook niet te geven.

De Mexicaanse middenklasse heeft een De positieve kant van Mexico

spectaculaire groei laten zien de laatste 15

Het verrast veel Nederlandse bedrijven bijvoor-

jaar. De middenklasse van Mexico bestaat uit

beeld te horen dat het land in sneltreinvaart op

bijna 15 miljoen huishoudens en volgens ana-

weg is om een zwaargewicht te worden binnen

lytici gaat die groeien naar 18 miljoen huis-

de middeninkomenlanden. Wel met een groot

houdens in 2030. In Mexico wordt een mid-

verdelingsprobleem. Het bruto binnenlands pro-

denklasse gezien als een huishouden dat

duct in Mexico was $2.2 triljoen in 2015, veel

goed onderwijs heeft gevolgd, in de stad

lager dan de voornaamste handelspartner, de

woont en een dubbel inkomen heeft in de for-

Verenigde Staten ($17.9 triljoen) maar hoger dan

mele economie. De groei van de middenklas-

de andere NAFTA partner, Canada ($1.6 triljoen).

se betekent dus dat meer kennis beschikbaar

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

33

xx

komt en het vinden van goed geschoold personeel makkelijker wordt.

Auto’s en avocado’s Ook op het vlak van productie en export doet Mexico het goed. Zo worden er in Mexico jaarlijks meer dan 4.000.000 auto’s geproduceerd, wat Mexico slechts in vijf jaar tijd van de tiende naar de zesde positie heeft gebracht op de lijst van landen die voertuigen produceren.

In het exporteren van tomaten, zacht fruit én avocado’s is Mexico nummer een. De nummer twee afnemer? Nederland. Wij importeren 30% van de Mexicaanse avocado’s voor eigen gebruik, en 70% voor de Europese verkoop.

Ook de beschermde tuinbouw kent in Mexico ook sterke grote groei. Zo was er in 2000 slechts 70 hectare beschermde tuinbouw. Dit aantal was in 2015 gestegen naar 23.500, en het groeit jaarlijks met 1200 hectare. Bijna 90% van deze groei is te danken aan Nederlandse kennis en kunde. Er zijn de afgelopen jaren diverse Nederlandse bedrijven gevestigd in Mexico die een consortium hebben gevormd om met Nederlandse kennis de productie van de Mexicaanse tuinbouwindustrie te vergroten.

Door de explosief groeiende automotive- en voedselsector wordt Mexico steeds interessanter voor de buitenlandse maakindustrie.

Eén van de gebieden waar deze sector sterk in opkomst is, is Querétaro.

Het NBSO in Querétaro Querétaro, een van de 32 staten die Mexico rijk is, is gesitueerd in het centrale noorden van Mexico in een regio die ook wel de bajío, laaglanden, wordt genoemd. De maak-industrie is de grootste economische sector in Querétaro met meer dan 30% van het bruto binnenlands Nederland is de tweede afnemer van Mexicaanse avocado's.

product. De groei van het binnenlandse product van de staat Querétaro loopt ver voor op

34

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

Inkomendistributie per huishouden in Mexico 2000/2015/2030

10

middenklasse

Bron: Euromonitor International from national statistics

% van huishoudens

8

6

4

2

xx

0

0

15,000

45,000 2000

2015

90,000 2030

het landelijk gemiddelde (7.7% in Querétaro

groot netwerk in verscheidene sectoren en

Dat Mexicanen het niet zo nauw nemen met de

tegenover 2.5% landelijk in 2015).

kunnen helpen de juiste partner te vinden.

tijd is iets van het verleden. Afspraken in het zakelijke segment worden vrij goed nageleefd.

Verder heeft de nationale krant, La Reforma, Querétaro aangeduidt als een van de veiligste

Geen nee is niet per se een ja

De tijd van mañana, mañana is vooral bij bedrij-

steden om te leven in Mexico met de hoogste

Een ‘nee’ zal je niet vaak krijgen van een

ven die regelmatig contact hebben met buiten-

levensstandaard. Al met al vormt Querétaro

Mexicaan. Dit betekent nog zeker niet dat het

landse bedrijven voorbij. Alleen bij meer infor-

daarmee een perfecte uitvalsbasis voor ons

antwoord automatisch ‘ja’ is! In het Mexicaan-

mele aangelegenheden zoals een BBQ in het

als vraagbaak en aanjager voor Nederlandse

se bedrijfsleven wordt indirecter en diploma-

weekend is punctualiteit niet altijd een prioriteit.

ondernemers. Er is in deze regio al een grote

tieker gecommuniceerd dan in de Nederland-

Nederlandse bedrijvigheid, en wij denken dat

se zakenwereld. Een persoonlijk contact

Exporteren naar Mexico, hoe pak ik dat aan?

nog een flinke groei mogelijk is door Neder-

opbouwen met de beslissingsnemer is uiter-

Het is al vaker gezegd en dat is niet voor niets

landse bedrijven te attenderen op de kansen, door hen op weg te helpen en eventuele belemmeringen te helpen aanpakken.

Hoe bouw ik een netwerk op in Mexico?

Het onderzoeken van de mogelijkheden en het ontwikkelen van een strategie is een stap

“ Querétaro is de perfecte uitvalsbasis voor Nederlandse ondernemers.”

zo: succesvol exporteren begint in Nederland.

Zonder een relevant netwerk en diepgaande kennis van de lokale markt en wet- en regelgeving, is de kans groot dat de tijd en energie die u steekt in het betreden van een nieuwe markt verloren gaan. Dat geldt zeker in Mexico, een land waar onduidelijkheden over de

die iedere ondernemer grotendeels zelf moet

mate belangrijk. Tijdens de eerste bespreking

regels rond te exporteren goederen voor grote

zetten. Zelf, maar zeker niet alleen. Vaak

ga je over het algemeen formeel niet in op

vertragingen kunnen zorgen . Voorbereiding is

wordt het door Nederlandse partijen als lastig

commerciële topics, tenzij de Mexicaanse

dus essentieel, gelukkig beschikt Nederland

gezien om een netwerk op te bouwen in Mexi-

counterpart ze naar voren brengt. Voor

over een uitstekende infrastructuur om expo-

co. Wat aangeraden wordt is om de ervaring

buitenlandse bedrijven is het daarom belang-

teurs op weg te helpen. Het economisch net-

van voorgangers te benutten en mee te liften

rijk om zelf naar Mexico te reizen. Nodig uw

werk in Mexico bestaat naast de ambassade

met ondernemers die al een goed netwerk

zakenpartner uit voor een lunch of ontbijt en

in Mexico Stad en het NBSO in Querétaro uit

hebben in Mexico en die gebruikt kunnen

praat dan eerst uitgebreid over de wederzijd-

honorair consuls in de havensteden Tampico

worden als eerste introductie. De Nederland-

se families en gezamenlijke interesses als

en Veracruz en in grote miljoenensteden als

se Ambassade en het NBSO hebben een

voetbal en auto´s.

Guadalajara, Monterrey en Cancun. globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

35

Q&A

Export matters Zakencultuur Saoedi-Arabië Q

“Wij gaan binnenkort op uitnodiging van een relatie

• Bekritiseer nooit de islam of de koninklijke familie, dit is ten strengste verboden. Het dragen van religieuze symbolen, zoals een kruis, wordt afgeraden.”

naar Saoedi-Arabië om ons product te presente-

ren. Wij zijn er nog niet eerder geweest en willen ons voorbereiden op lokale gebruiken wat betreft omgang en lokale contacten die van nut kunnen zijn. Waar moeten we op letten?”

A

“Allereerst is het belangrijk om te weten dat de ambas-

REX en export naar Canada Q

“Ik heb een exportzending naar Canada. Nu vraagt mijn klant in Canada om een REX-registratienum-

mer. Wat is dit eigenlijk en klopt dat wel?”

sade in Riyadh zit (telefoon: +966 0 505421895 en

e-mail: riy@minbuza.nl). Ambassademedewerkers kunnen u ongetwijfeld met interessante personen in contact brengen. In-

A

“Het REX-systeem is een nieuw certificeringssysteem voor goederen van oorsprong binnen het handelsver-

teressante expats die momenteel in het land werken zijn te vin-

keer. Het systeem is gebaseerd op het principe van zelf-certifi-

den via de site www.internations.org/riyadh-expats. Wij kunnen

cering door ‘marktdeelnemers’ waarbij de marktdeelnemers

u in contact brengen met exportmanagers die regelmatig in

zelf het zogenoemde attest van oorsprong opstellen. Met ande-

Saoedi-Arabië komen.

re woorden: Bedrijven zijn en worden zelf verantwoordelijk bij het vaststellen van de oorsprong.

A

Q

Do’s & don’ts:

Om een attest van oorsprong te mogen opstellen moet een

• Het is belangrijk dat u de islamitische regels die in het land

marktdeelnemer door zijn bevoegde autoriteit (douane) eerst

gelden respecteert; • Afspraken in Saoedi-Arabië worden gemaakt door een Sa-

wordt men geregistreerde exporteur. REX staat voor ‘Registe-

oedische tussenpersoon. Kies uw contact zorgvuldig uit,

red Exporter’.

want u kunt niet meer switchen. Overigens kunt u ervan uit-

Het systeem werd op 1 januari 2017 als eerste toegepast bin-

gaan dat uw afspraak te laat komt en er onderbrekingen zijn

nen het Algemeen Preferentieel Stelsel (APS) waarbij de EU in

tijdens uw gesprek. Kom zelf altijd op tijd;

dit kader handelspreferenties toekent aan ontwikkelingslanden.

• Schud bij aankomst handen en spreek elkaar aan met titel (sjeik, doctor) en achternaam;

36

geregistreerd worden in de database van de Unie; hierdoor

Daarnaast is het de wil van de EU dit systeem in te voeren in de bilaterale vrijhandelsovereenkomsten. De overeenkomst met

• Vermijd gespreksonderwerpen als politiek, religie en seks;

Canada (CETA) is de eerste vrijhandelsovereenkomst waarin het

• Koffie wordt geserveerd aan het einde van een bespreking;

REX-systeem door de Unie eenzijdig wordt ingevoerd.

dit is het signaal dat de bespreking ten einde loopt. Dit geldt

Op 21 september 2017 is CETA officieel in werking getreden.

ook voor het aansteken van wierook.

Exporteurs die goederen naar Canada exporteren met als oor-

• Het gunnen van contracten gebeurt op basis van interne Sa-

sprong de Europese Unie, moeten zich in het REX-register re-

oedische beraadslagingen; verwacht geen transparantie of

gistreren. Er is een overgangsperiode vastgesteld voor die

westerse logica.

bedrijven die beschikken over de vergunning ‘Toegelaten Ex-

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

maak kennis met:

Marianne Elissen

porteur’ (zelfafgifte Oorsprongs-bewijzen).Deze bedrijven mogen deze vergunning, op bestemming Canada nog tot 1 janu-

Jurist bij evofenedex

ari 2018 blijven gebruiken. Het aanvraagformulier om REX te worden is te vinden op de website van de Douane: snellink: bit.ly/2xTG7RY. Meer informatie over REX is te vinden op de website van de

Al ruim tien jaar maak ik deel uit van de afdeling bedrijfsjuristen

Europese Commissie:

van evofenedex. Ik adviseer en ondersteun leden bij hun juridi-

snellink: bit.ly/2l3Yc9l.

sche kwesties op het gebied van internationaal ondernemen.

Bieden mijn algemene voorwaarden ook voor export wel vol-

Octrooi en distributiecontracten Q

doende bescherming? Welke zaken moet ik opnemen in het contract met mijn buitenlandse handelsagent of distributeur?

Hoe kan ik mijn aansprakelijkheid zoveel mogelijk beperken als

“Wij worden door een Duitse firma aangesteld als

ik ga leveren aan de VS? Kan ik het contract van mijn Russische

exclusieve distributeur voor hun product. Een Aus-

klant met een gerust hart ondertekenen? Waar moet ik rekening

tralische firma heeft een octrooi verleend gekregen op dit

mee houden als ik mijn Franse handelsagent wil opzeggen?

product, ook voor de landen waar wij gaan verkopen.

Als evofenedex-lid kunt u bovengenoemde maar ook andere juriIk vraag me af of de Duitse firma wel een distributiecontract met

dische vraagstukken op het gebied van internationaal onderne-

ons mag sluiten, aangezien de Duitse firma zelf geen rechtheb-

men bij mij of mijn collega’s van de bedrijfsjuridische afdeling

bende op het octrooi is. Mij lijkt dat we er verstandig aan doen

neerleggen. Wij behandelen deze graag voor u, al dan niet met

om na te gaan of de Duitse firma een licentieovereenkomst

behulp van ons internatio­nale netwerk van juristen en advocaten.

heeft gesloten met de octrooirechthebbende of een van haar vertegenwoordigers. Zie ik dit goed?”

Contactinformatie

A

“Voor het antwoord ga ik er vanuit dat het product inder-

evofenedex

daad binnen de werkingssfeer van het octrooi van de

afdeling bedrijfsjuristen

Australische firma valt. In dat geval onderschrijf ik de suggestie om na te gaan of de Duitse firma van de Australische firma het

+31 (0)79 346 73 46 evofenedex.nl/advies/juridische-hulp

recht heeft verkregen het product te produceren/distribueren.

En zo ja, of dat recht ook het recht omvat met jullie een distributieovereenkomst onder de aan jullie aangeboden voorwaarden aan te gaan. Zo niet dan zal jullie firma inbreuk maken op de octrooirechten van de Australische firma, wat een erg kostbare aangelegenheid kan zijn.” globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

37

agenda December do 07

do 07

Export van A t/m Z Cursus • Utrecht

Verdieping in de BTW en internationaal ondernemen Training • Rotterdam Deze compacte training daagt je uit om internationale BTW vraagstukken te analyseren, de juiste gegevens te verzamelen om tot een oplossing te komen en de facturen te maken of verwerken in de aangifte.

do 07

vr 08

di 12

di 12

Online verkopen over de grens Masterclass • Zoetermeer

Cursus • Utrecht

Cursus • Amsterdam

do 14

Risicovolle douanezaken

do 14

Het zakendoen in Iran en de onderliggende risico’s

vr 15

Export manager

Voorlichtingsbijeenkomst • Utrecht

Incoterms® 2010 Training • Utrecht

Training • Nijkerk

Contracten met agenten/distributeurs in het buitenland

Het salescontract en de Letter of Credit Wil je echte zekerheid van betaling met een L/C? Een inspirerende workshops voor Sales, waarbij je

Cursus • Utrecht

Januari 2018

Workshop • Zwolle

38

Elektronische douaneaangifte

Documenten bij export

Training • Zoetermeer

wo 13

wo 13

do 11

Elektronische douaneaangifte Cursus • Zoetermeer

inzicht krijgt en in het L/C-proces. Ook krijg je tools

Leer in 1 dag hoe je een douaneaangifte invult.

aangereikt om je onderhandelingspositie te ver-

Onze trainer neemt je vak voor vak mee door de

sterken en je betalingsrisico beter te managen.

aangifte.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

wo 17

Incoterms® 2010 Masterclass • Veldhoven

Sales contract en Incoterms® 2010

do 15

Training • Veldhoven

do 25

Succesvol onderhandelen met je buitenlandse klant?

De culturele uitdagingen van het zaken doen in België

Met deze training doe je praktische kennis van Incoterms® op, om je onderhandelingspositie versterken en risico’s contractueel te beperken.

Training • Rosmalen Anticipeer op de Belgische manier van zakendoen en verhoog je rendement! Tijdens deze training geven wij je inzicht in het commerciële, zakelijke proces en besluitvorming in België.

di 30

Documenten bij export

wo 31

Certificaten van Oorsprong, EUR.1

Cursus • Rotterdam

di 20

Documenten bij export

vr 23

Manager export binnendienst

Cursus • Zwolle

Cursus • Garderen

en factuurverklaringen Training • Eindhoven

Februari do 01

Leveranciersverklaringen

do 01

Logistiek en transport

wo 14

Workshop • Eindhoven

Cursus • Utrecht

Elektronische douaneaangifte Cursus • Zoetermeer

i do 15

Indeling douanetarief Workshop • Utrecht

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of 079-346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

39

Internationaal zakendoen?

Door onze jarenlange ervaring en kennis in opkomende markten, zijn wij de expert op het gebied van internationalisatie. Wij begeleiden en ontzorgen ondernemers in hun buitenlandse activiteiten.

Profiteer van onze directe en duidelijke aanpak: Bel: +31(0) 20 491 7173

Mail: info@nxt-group.email

Bezoek: www.nxt-trade.com

NXT Group of Companies

NLexporteert is een initiatief van:

EXPORT TIP #5

‘Internationalisering begint in eigen land. Zorg dat je goed voorbereid de wereld verovert.’ Johan Bruinsma Managing Director Van der Meulen

Wil jij ook goed voorbereid de wereld veroveren?

Download gratis de App NL exporteert.

expats

Willemijn Gwanmesia

Standplaats

Dubai Hoe is het om als Nederlandse expat in het buitenland te wonen en werken? Globe Magazine vroeg het aan Simon van Oostwaard.

Hoe ben je in Dubai terecht gekomen?

liteiten is heel gemakkelijk in Dubai, vrienden

“Ik vond via LinkedIn een vacature voor een

maken is daarentegen iets gecompliceerder.

positie als productmanager bij een hulpmid-

Wij hebben de afgelopen twee jaar geweldige

delenleverancier. Het idee om in het buiten-

nieuwe vrienden gemaakt, waarvan de mees-

land te wonen en werken leek ons al heel lang

ten dus ook uit Nederland komen. Vriend-

tof. In juli 2015 zijn we naar Dubai verhuisd.

schap met de lokale bevolking is niet eenvou-

Inmiddels staat een nieuw avontuur in het bui-

dig en vrij ongebruikelijk, de Emirati zijn heel

tenland op de planning.”

gastvrij maar in de praktijk merk je toch een

Dubai

afstand door de enorme culturele verschillen.”

Moest je je sterk aanpassen?

“Ik vond het een fantastische ervaring! Werke-

Heeft Dubai invloed gehad op wie je bent?

lijk alles is anders dan in Nederland, van de

“Absoluut! Voor ons was de ervaring de voor-

extreme temperatuur in de zomer tot de

naamste reden om de overstap te maken.

groot-groter-grootst-mentaliteit die in de hele

Tijdens het werken in het buitenland word je

stad voelbaar is. Al snel was duidelijk dat alle

met dingen geconfronteerd die je niet ver-

zaken anders worden geregeld dan wij ge-

wacht, dit vereist veel flexibiliteit en vraagt om

wend zijn in Nederland. Regelingen en pro-

snelle besluitvorming. Deze leercurve is met

cessen veranderen regelmatig en waardoor je

name aan het begin erg stijl; aanpassen aan

soms de halve stad door reist om iets gere-

een vreemd land, een nieuwe baan met de

Simon van Oostwaard

geld te krijgen. En werken in een team met

nodige uitdagingen en het opbouwen van

Bedrijf:

meer dan vijftien nationaliteiten levert de nodi-

een sociaal netwerk. Alles komt tegelijkertijd.

Orthopadie Technic Berlin MPC LLC

ge hilarische momenten en uitdagingen op.”

Ik denk zeker dat ik geleerd heb om groter te

Functie: Product Manager

denken, meer op mijn instinct te vertrouwen,

Rehabilitation and Seating

Hoe ziet je sociale leven er uit?

strategisch te plannen maar toch bij de dag

Standplaats: Dubai,

“Netwerken met allerlei verschillende nationa-

te leven.”

Verenigde Arabische Emiraten

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

41

komend nummer In het decembernummer van globe magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Ondernemen in Pakistan

online

Eén jaar Trump

Wet- en regelgeving in 2018

www.evofenedex.nl Hét startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

@

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op Face-

voor internationaal ondernemen.

nemen.

book.

evofenedex is dé vereniging voor bedrij-

Postadres

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

Kerngebied Internationaal Ondernemen

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Management

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

naal. Van een veiliger en efficiënter ma-

2718 SG Zoetermeer

Ledenservice

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

ledenservice-io@evofenedex.nl

Rob Zomer

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Opleidingen en trainingen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een

opleidingen-io@evofenedex.nl

krachtig collectief van handelaren, produ-

+31 (0)79 346 69 90

centen en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal

Bedrijfsjuristen

ondernemen.

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | november 2017

ExportVacaturE met vijf poten? wij ViNDEN DE juistE pErsooN

markt- en klantenkenniS voor de juiste distributiestructuur

exportkenniS

over logistiek en financiering

landenervaring

voor een zakelijk culturele aanpak

Vijf onmisbare competenties voor een succesvolle export. Dat is ons uitgangspunt voor selectie van een export- of accountmanager, die past bij uw organisatie.

internationale ervaring relevant voor uw business

Met onze focus, unieke netwerk en persoonlijk advies zorgen wij voor de beste

talenkenniS

voor blijvende internationale aanwezigheid

exportSelect | werving en selectie voor export www.exportselect.nl

kandidaat om uw export te laten groeien.

Neem vrijblijvend contact met ons op!

Bedrijvenpark ijsseloord 2

t +31(0)26 37 64 581

6825 Mc arnhem

e info@exportselect.nl

Uw internationale bankzaken efficiĂŤnt geregeld.

Doet u zaken over de grens? Dan begrijpt u als geen ander dat internationaal ondernemen verschilt met zakendoen in Nederland. Uw bankzaken worden complexer en omvangrijker. In ieder land werkt het betalingsverkeer tenslotte weer anders. Dan wilt u inzicht, controle en grip op uw geld- en goederenstromen houden.

Daarom geven wij u graag advies en bieden we u oplossingen voor internationaal betalingsverkeer en internationaal cashmanagement.

Meer informatie: abnamro.nl/internationaal