Tạp chí Forbes Việt Nam số 79 - Chủ đề du lịch by forbesvietnam

100 DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN • NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ THÁNG MƯỜI HAI 2019 • WWW.FORBESVIETNAM.COM.VN

ẤN PHẨM BÁO VĂN HÓA

ĐẦU TƯ DU LỊCH DẤU ẤN TRẢI NGHIỆM DỊCH VỤ DỰA VÀO SỰ ĐA DẠNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN, VĂN HÓA VÀ BỀ DÀY LỊCH SỬ.

KÍNH BIẾU

GIÁ: 45.OOO ĐỒNG #SỐ 79

936082

010 014

Trong số này // THÁNG 12.2019

SỐ 12 CUỐN 79

p TRANG 32

LEGACY YÊN TỬ MGALLERY KHÔNG NHẰM TẠO RA MỘT KHÔNG GIAN ĐỒ SỘ ĐỂ MỌI NGƯỜI TRẦM TRỒ. VÌ NẾU THẾ, NÓ SẼ PHÁ HỎNG PHẦN CHÍNH LÀ VĂN HÓA VIỆT NAM, LÀ GẦN GŨI VÀ HÒA HIẾU.

15 | SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN // Nguyễn Quốc Kỳ Chính sách đúng giúp du lịch cất cánh

18 | THỜI CUỘC // Yuwa Hedrick-Wong Thoát khỏi cơn bão

20 | SÁNG TẠO// Rich Karlgaard Giữ an toàn

ĐẦU TƯ VÀO DU LỊCH VIỆT NAM 26 | MONG MUỐN HOÀN MỸ

Công ty lữ hành vạch những tiêu chuẩn hài lòng khách hàng để tiếp thị truyền miệng hiệu quả. GIANG THANH

38 | ĐIỂM ĐẾN DI SẢN

Di sản Hội An thu hút du khách với chiều sâu về văn hóa nhưng áp lực phát triển nóng. LÊ VIẾT HAI

44 | HÀNH TRÌNH NGHỈ DƯỠNG

Fusion phát triển khách sạn, dịch vụ nghỉ dưỡng tập trung vào chăm sóc sức khỏe. KHỔNG LOAN

48 | LÊN RỪNG XUỐNG BIỂN

Đối diện với rủi ro là cách nhiều người chọn cho chuyến du lịch của họ. CƯỜNG NGHIÊM

54 | NHỮNG CON SÓNG NHỎ

ẢNH BÌA: KENNY NGUYEN MINH HỌA CHO FORBES VIỆT NAM

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Du lịch y tế, ngành dịch vụ kinh doanh nhiều tiềm năng. BÍCH TRÂM

Trong số này // THÁNG 12.2019

SỐ 12 CUỐN 79

60 | CUỘC ĐUA NÂNG CHUẨN DỊCH VỤ

Cuộc cạnh tranh mới của các khách sạn ba sao khi nâng chuẩn, giá không đổi. CÔNG SANG

100 DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN 72 | PHÁT TRIỂN ĐẾ CHẾ KHÁCH SẠN

Arne Sorenson tạo nên đế chế khách sạn lớn nhất thế giới, với 20% số phòng khách sạn mới đang được xây dựng hiện là tài sản của Marriott. BIZ CARSON

DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ 94 | CHUYỂN QUYỀN CẨN TRỌNG

Năm năm trước, tỉ phú Harsh Mariwala đã đưa ra một quyết định thông thái khi trao quyền quản lý công ty Marico của mình cho CEO Saugata Gupta. ANURADHA RAGHUNATHAN

CÔNG TY, CON NGƯỜI 82 | LINKEDIN CHO CÔNG NHÂN

Jobcase xây dựng một trang mạng xã hội dành cho nhân viên kho và nhân viên phục vụ, có giá trị một tỉ đô la Mỹ.

p TRANG 134

”ÔNG ẤY LÀM VIỆC SUỐT 24 GIỜ. KHI NGỦ, ÔNG ẤY MƠ VỀ NHỮNG Ý TƯỞNG MỚI.” —BERNARD ARNAULT, CEO LVMH QUA LỜI MÔ TẢ CỦA CON TRAI.

VICKY VALET

100 | PHỎNG VẤN: ĐỐI TÁC KHÔNG BIÊN GIỚI

Eduardo Saverin và Raj Ganguly tạo nên sự đổi mới cộng tác tại B Capital. PAMELA AMBLER

104 | BÌNH MINH CỦA NGÂN HÀNG SỐ

Các công ty đầu tư mạo hiểm đang đặt cược hàng tỉ đô la Mỹ vào khả năng ngân hàng số sẽ thay thế ngân hàng truyền thống. JEFF KAUFLIN

132 | THƯƠNG HIỆU TRÀ CAO CẤP

Qua ba thế hệ, gia tộc Bigelow vẫn kiên định duy trì vị trí cao trong một thế giới thị trường bình dân. CHLOE SORVINO

LỐI SỐNG 162 | SUY NGẪM Về gia đình.

u TRANG 154

“TÔI CÓ THỂ VIẾT CUỐN SÁCH VỀ ĐỦ LOẠI SỬ DỤNG DU THUYỀN VÌ MỖI NƠI MỖI KIỂU.” —ALBERTO GALASSI, CEO FERRETTI GROUP. 8

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

LAMBORGHINI HANOI Lamborghini Urus được mệnh danh là chiếc SUV nhanh nhất thế giới. Động cơ V8 sản sinh công suất đến 650 HP, Urus chính là chiếc SUV đạt được tỉ lệ công suất – trọng lượng tốt nhất trong phân khúc với hiệu năng không đối thủ nào sánh được. Không chỉ là một chiếc siêu xe thể thao, Urus còn là một chiếc SUV đa dụng. Với hệ thống ANIMA mang đến khả năng điều chỉnh linh hoạt toàn bộ hệ thống xe tuỳ theo nhiều chế độ mà người lái mong muốn, Urus vận hành hoàn hảo trên mọi cung đường, từ đô thị hay những cung đường off-road gồ ghề và thậm chí là cả những chặng đường đùa khốc liệt.

Lamborghini Hanoi Hotline Hanoi: +84 36 938 8888 Holtine Hochiminh: +84 96 958 7070 Hotline Service: +84 36 200 0555 crm@ct.wearnes.com www.facebook.com/LamborghiniHanoi

FORBES VIỆT NAM

THƯ TÒA SOẠN TỔNG BIÊN TẬP

Chu Thị Thu Hằng PHÓ TỔNG BIÊN TẬP

Lương Trung Hiếu Phan Thanh Nam CỐ VẤN BIÊN TẬP

Phạm Phú Ngọc Trai THƯ KÝ TÒA SOẠN

Võ Quốc Khánh

PHÓ THƯ KÝ TÒA SOẠN

Giang Thanh

TRƯỞNG BAN BIÊN DỊCH

Khổng Loan

PHỤ TRÁCH THIẾT KẾ

Trần Quốc Luật

TÒA SOẠN – TRỊ SỰ 124 Nguyễn Du, Hà Nội Tel: 024 38220036 – 3822 3836 Fax: 024 3822 9302

VĂN PHÒNG PHÍA NAM • Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P. 5, Q. 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 – Fax: 028 3834 3535 email: toasoan@forbesvietnam.com • 170 Nguyễn Đình Chiểu, Q.3, TP.HCM Tel: 028 3823 0890 – Fax: 028 3910 0922 Giấy phép xuất bản số 79/GP-BTTTT cấp ngày 02.04.2013

MEDIA CHAIRMAN & EDITOR-IN-CHIEF

Steve Forbes

CHIEF EXECUTIVE OFFICER: Michael Federle CHIEF CONTENT OFFICER: Randall Lane CEO / ASIA, FORBES MEDIA & PRESIDENT & PUBLISHER, FORBES ASIA: William Adamopoulos EXECUTIVE DIRECTOR, EDITORIAL CONTENT, FORBES ASIA: Justin Doebele SENIOR VICE PRESIDENT, FORBES ASIA:

Tina Wee FOUNDED IN 1917 B.C. Forbes, Editor–in–Chief (1917–54) Malcom S. Forbes, Editor–in–Chief (1954–90) James W. Michaels, Editor (1961–99) William Baldwin, Editor (1999–2010) FORBES VIỆT NAM is published under a license agreement with Forbes Media LLC © 2013 Công Ty TNHH Truyền Thông Tương Tác. © 2013 FORBES. All Rights Reserved.

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Chất lượng tăng trưởng

u lịch Việt Nam đang khởi sắc, nếu xét theo số lượng khách du lịch cả quốc tế và trong nước trong ba năm trở lại đây. 10 tháng của năm 2019, tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 14,5 triệu lượt, tăng 13% so với cùng kỳ, bằng 94% tổng lượng khách quốc tế của cả năm 2018. Lượt khách trong nước năm 2018 đạt 80 triệu. Tổng nguồn thu từ khách du lịch, theo số liệu của tổng cục Du lịch trong năm 2018 là 620 ngàn tỉ đồng. Mức tăng 13% của du lịch Việt Nam cao hơn nhiều so với con số tương ứng của khu vực và thế giới, lần lượt là 5% và 4% theo tổ chức Du lịch thế giới. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng có xu hướng chậm lại. Đáng chú ý, tuy tăng về số lượng, song chi tiêu bình quân trên mỗi du khách đang giảm khá mạnh. Theo báo cáo xếp hạng cạnh tranh du lịch của diễn đàn Kinh tế thế giới, tuy chỉ số cạnh tranh Việt Nam tăng hạng nhẹ, chi tiêu bình quân giảm từ mức hơn 900 đô la Mỹ trong báo cáo xếp hạng 2017, xuống còn 688 đô la Mỹ của báo cáo năm nay. Vấn đề đặt ra cho ngành công nghiệp không khói ở Việt Nam trong thời điểm này, không hẳn là làm sao duy trì tốc độ tăng trưởng cao, mà là nâng chất lượng, dịch vụ để có chất lượng tăng trưởng mang tính bền vững. Các chuyên gia trong nước và nước ngoài đều đánh giá các thế mạnh của Việt Nam trong phát triển du lịch, như lợi thế về tài nguyên du lịch, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được UNESCO công nhận, lịch sử có bề dày hàng ngàn năm, ẩm thực phong phú, đa dạng. Tuy nhiên, biến tiềm năng thành sản phẩm, dịch vụ không chỉ phụ thuộc vào nỗ lực của các doanh nghiệp trong ngành, mà còn nằm ở chính sách phát triển đồng bộ từ chính sách visa cởi mở, phát triển hạ tầng giao thông, đồng bộ với giữa phát triển kinh tế và môi trường. Các câu chuyện trong số báo cho thấy, một số doanh nghiệp trong ngành cố gắng tạo hướng đi riêng, trong thiết kế, cung ứng dịch vụ nghỉ dưỡng, hoạt động thể chất, tinh thần như MGallery Yên Tử, Hoàn Mỹ trong lĩnh vực du lịch ra nước ngoài, một số thử nghiệm khai thác du lịch kết hợp chữa bệnh, phục hồi sức khỏe. Định hướng phát triển du lịch Việt Nam thành ngành kinh tế mũi nhọn đã được xác định trong nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo cao nhất của đất nước. Vì vậy, chất lượng tăng trưởng trở thành vấn đề quan trọng không chỉ của ngành du lịch, mà là của cả nền kinh tế.

Ban Biên Tập

Forbes Việt Nam

SIÊU HÌNH ẢNH. ĐỈNH ÂM THANH

'Sony', 'BRAVIA' và các logo đã được đăng ký độc quyền của Tập đoàn Sony. Tất cả các logo và thương hiệu là tài sản sở hữu độc quyền. Để biết thêm chi tiết, vui lòng liên hệ Phòng Thông Tin Khách Hàng: 1800 588 885 hoặc 1900 561 561 | www.sony.com.vn hoặc www.sonycenter.vn

FORBES VIỆT NAM

Ý KIẾN BẠN ĐỌC ĐẠI DIỆN THƯƠNG MẠI

Công ty TNHH Truyền Thông Tương Tác TỔNG GIÁM ĐỐC

Đường Thu Hương PHỤ TRÁCH KINH DOANH

Bùi Quang Đạt PHỤ TRÁCH TIẾP THỊ – PHÁT HÀNH

Nguyễn Hải Bằng PHỤ TRÁCH VĂN PHÒNG

Phạm Trà Kim Anh PHỤ TRÁCH SỰ KIỆN

Nguyễn Minh Đức ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC

Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 5, Quận 3, TP. HCM

Proptech Việt Nam – hướng đi mới

Là một người kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ và quan tâm tới đầu tư bất động sản, tôi quan tâm nhiều về bài viết liên quan proptech tại Việt Nam. Trong khi fintech đang là một từ khóa rất hot tại Việt Nam với dòng vốn đầu tư hằng năm vào thị trường lên tới vài chục cho tới trăm triệu đô la Mỹ thì proptech vẫn còn là một khái niệm khá mới mẻ, không chỉ với người dùng mà còn với nhà kinh doanh bất động sản và công nghệ trong nước. 10 năm về trước, khi có nhu cầu giao dịch, tôi sẽ đăng quảng cáo trên báo, đăng tin trên một số website rao vặt bất động sản hoặc ký hợp đồng với công ty môi giới để họ tìm khách hộ. Hiện tại, câu chuyện vẫn đang dừng lại ở đó, ngay cả khi chúng ta bước sang thời đại của smartphone, AI, big data. Tiềm năng của proptech tại Việt Nam là rất lớn khi bài toán kết nối giữa người mua và người bán chưa thực sự được giải quyết tốt. Dữ liệu về pháp lý và lịch sử giao dịch của bất động sản còn rời rạc và rất mất công để kiểm chứng. Giá chào bán bất động sản bị bóp méo bởi các kênh trung gian, thời gian để một giao dịch hoàn thành còn dài. Tôi hi vọng bài báo sẽ mở ra một hướng mới cho những ai quan tâm tới mảng proptech đầy tiềm năng tại Việt Nam. Cá nhân tôi tin tưởng rằng trong tương lai gần, proptech Việt Nam sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ nhờ ứng dụng công nghệ mới cùng sự hưởng ứng từ các công ty công nghệ, cơ quan quản lý và nhà đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực này. NGUYỄN MINH QUANG, GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH CÔNG TY GAMOTA

Tel: 028 3832 7575 Fax: 028 3834 3535 ĐẶT BÁO DÀI HẠN

Tại TP. HCM liên hệ Email: phathanh@forbesvietnam.com Tel: 028 3832 7575 Tại các địa phương khác liên hệ đặt báo dài hạn tại Bưu điện gần nhất, mã số đặt báo C018

THÁNG MƯỜI HAI 2019 — SỐ 12 CUỐN 79 Tạp chí Forbes Việt Nam, ấn phẩm của báo Văn Hóa được xuất bản hằng tháng vào tuần đầu tiên trong tháng. Bản quyền đã được đăng ký. Không hình ảnh và/hoặc nội dung nào trên tạp chí được phép tái xuất bản dưới bất kỳ hình thức nào nếu không có sự cho phép hoặc cấp phép bằng văn bản. Bất kỳ vi phạm bản quyền nào sẽ bị xử lý theo các quy định và pháp luật Việt Nam. In tại Công ty cổ phần in Trần Phú 71 - 75 Hai Bà Trưng, Quận 1, TP. HCM. 12 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Bất động sản vào giai đoạn phát triển mới

Tôi cho rằng, thị trường bất động sản Việt Nam bắt đầu chuyển sang giai đoạn phát triển về “chất”. “Chất” thể hiện qua hình thức đa dạng về các loại hình kinh doanh bất động sản từ truyền thống có triết lý kinh doanh rõ nét như Văn Phú đến các startup như Toong, UPGen, thị trường proptech cũng đã bắt đầu hình thành… Khác biệt của thị trường bất động sản Việt Nam nằm ở chỗ, các doanh nghiệp rất linh hoạt ứng biến với những điều chỉnh chính sách vĩ mô cũng như mạnh dạn áp dụng những xu hướng phát triển bất động sản mới của thế giới có tính sáng tạo. Điều này mở ra thêm nhiều lựa chọn cho các đối tượng khách hàng khác nhau cùng giải quyết các bài toán của thị trường bất động sản, có xu hướng xanh – sạch – hiện đại hơn. Nút thắt? Các chính sách của Nhà nước có thực hiện đúng hai chức năng là kiểm soát, quản lý đi đôi với thúc đẩy thị trường phát triển. Như là bài học từ condotel, sau thời gian bùng nổ trở thành bài toán khó giải quyết cho doanh nghiệp và khách hàng. Trong bối cảnh thị trường nhiều biến động, thị trường bất động sản sẽ còn nhiều cách tiếp cận mới.

NGUYỄN MẠNH TÙNG, QUẢN LÝ DỰ ÁN, CÔNG TY VIET PACIFIC

ĐÍNH CHÍNH: Trên số báo 78, tháng 11.2019, ở trang 76, do sơ suất, chúng tôi đã

chú thích sai tên nhiếp ảnh gia. Tên đúng là Pierre Semere. Xin chân thành cáo lỗi cùng nhiếp ảnh gia Pierre Semere và bạn đọc.

Mời bạn gửi nhận xét, ý kiến về nội dung tạp chí đến: toasoan@forbesvietnam.com

Giữa đại dương biến động, cam kết thực sự là không dao động Giữ vững sự tập trung trong khó khăn là một thách thức. UOB cam kết hỗ trợ bạn phát triển tại châu Á, bởi chúng tôi hiểu rằng không gì quý giá hơn một cam kết dài lâu. www.uob.com.vn/commitment

BEST

SELLER

ĐỪNG BỎ LỠ SỐ BÁO ĐƯỢC MONG CHỜ NHẤT NĂM > Chính thức ra mắt vào tháng 2 - 2020

✓

CÁC BƯỚC ĐĂNG KÝ

TÔI ĐỒNG Ý ĐẶT BÁO 1 Năm chỉ 540.000 VNĐ (12 số báo)

Họ Tên Địa chỉ Điện thoại

2 Năm chỉ 918.000 VNĐ (24 số báo) | Giảm 15%

Điền đầy đủ thông tin Chụp hình lại mẫu thông tin này Quét mã QR code để gửi thông tin đến Forbes Việt Nam

SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN “Trong tất cả những gì bạn tích lũy, hãy tích lũy sự hiểu biết”

CHÍNH SÁCH ĐÚNG GIÚP DU LỊCH CẤT CÁNH NGUYỄN QUỐC KỲ

NGÀNH DU LỊCH VIỆT NAM cần nhiều chính sách đúng đắn để thực sự phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 xác định mục tiêu tổng quát du lịch Việt Nam cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Theo định hướng đó, du lịch Việt Nam phải có tính chuyên nghiệp, có hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật tương đối đồng bộ, hiện đại; sản phẩm du lịch có chất lượng cao, đa dạng, có thương hiệu, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, để có thể cạnh tranh được với các nước trong khu vực và thế giới.

MINH HOẠ: LEO

CON SỐ BIẾT NÓI

Năm 2018 ngành du lịch đóng góp 8,8 tỉ đô la Mỹ vào GDP cả nước, tương ứng với tỉ lệ 6%, giảm tỉ trọng so với mức 6,6% của năm 2017. Năm 2018, xuất khẩu đồ gỗ đạt kim ngạch xuất khẩu 8,9 tỉ đô la Mỹ, cao hơn ngành du lịch. Ngành xuất khẩu rau củ quả nông sản thậm chí đạt kim ngạch xuất khẩu 17 tỉ đô la Mỹ, gấp đôi ngành du lịch. Sự so sánh này cho thấy ngành du lịch dù được xác định trở thành mục tiêu mũi nhọn nhưng chưa thực sự khẳng định được vai trò của mình. Theo công bố của tổng cục Thống kê, năm 2018 Việt Nam đón 12,9 triệu du khách, tăng so với con số 7,9 triệu du khách quốc tế năm 2017. Nhưng mức chi tiêu bình quân của du khách đã giảm mạnh từ 925 đô la Mỹ xuống còn có 532 đô la Mỹ trong khoảng thời gian trên. Chúng ta cần số lượng nhưng cũng phải hướng đến chất lượng. Số lượng khách quốc tế tới Việt Nam tăng nhưng chi tiêu giảm mạnh là một tín hiệu không thể lạc quan.

Báo cáo nghiên cứu của ngân hàng Thế giới cũng đưa ra những cảnh báo du lịch Việt Nam đã phát triển tới hạn. Các tổ chức quốc tế đưa ra bốn tiêu chí đánh giá mức độ cạnh tranh về du lịch của một quốc gia gồm: môi trường kinh doanh thuận lợi, chính sách phát triển du lịch, cơ sở hạ tầng và tài nguyên du lịch. Trong đó, tiêu chí “chính sách phát triển du lịch” khiến những người trong ngành du lịch không thể vui khi một số chỉ tiêu tụt giảm: i) ưu tiên của chính phủ cho ngành du lịch giảm từ vị trí 79 trước đó xuống 89; ii) chi tiêu của ngân sách chính phủ cho ngành du lịch từ 79 xuống 118; iii) hiệu quả tiếp thị và thu hút khách du lịch giảm từ 80 xuống 93. Điều này cho thấy các tổ chức quốc tế đánh giá cam kết phát triển ngành du lịch của chính phủ theo chiều hướng tụt hậu, cho dù về mục tiêu chúng ta đã đưa ra định hướng phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trong ba mũi nhọn kinh tế của chính phủ hiện nay gồm nông nghiệp, du lịch và công nghệ số, ngành du lịch đóng vai trò khiêm tốn, chưa đáp ứng được kỳ vọng dù rất tiềm năng.

THẨM THẤU HẠN CHẾ

Có hai thước đo đánh giá sự phát triển của ngành du lịch là độ dài hành trình và mức chi tiêu của du khách. Chính sách liên quan đến ngành hiện nay khiến du lịch không thể phát triển như mục tiêu đề ra. Đơn cử, chính sách cấp visa cho du khách 15 ngày khiến ngành du lịch gặp khó khăn nhất định. Với một số nhóm khách, chẳng hạn khách Nga, thường sang Việt Nam khá lâu, có thể 3 – 4 tuần, chính sách trên không khuyến khích họ ở lại. Gia hạn thêm visa lại mất thêm chi phí. Tại sao không kéo dài thời gian lên 30 ngày? THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 15

FORBES VIỆT NAM

SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN

Độ chi tiêu của khách thể hiện độ sâu của chất lượng sản phẩm chúng ta đang có. Rất nhiều du khách ra Phú Quốc, buổi tối, biết làm gì nếu không ra chợ Dương Đông. Nhưng ngồi một lát ngắm sóng biển rì rào rồi cũng đi về khách sạn. Ở Phan Thiết, chúng ta thấy quà tặng du lịch rất nghèo nàn, các chuỗi hạt nhựa đeo cổ, vòng tay du khách nội địa cũng khó hứng thú chứ chưa nói du khách nước ngoài. Trong khi đó, tại Hawaii, một con ốc biển được khéo léo chế tác thành chiếc tù và hay đèn ngủ, dù khá nặng nhưng nhiều du khách vẫn vui vẻ móc hầu bao trả 27 đô la Mỹ, mua về làm quà lưu niệm. Các hoạt động khiến du khách tiêu tiền ở Hawaii diễn ra cực kỳ sôi động vào buổi tối. Tại các khu du lịch của Việt Nam rất ít các hoạt động để du khách mua sắm. Vấn đề của ngành du lịch không phải là đông khách mà là mức chi tiêu của khách. Chi tiêu của khách sẽ thẩm thấu vào nền kinh tế địa phương. Con số chi tiêu của du khách là một trong các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của ngành kinh tế du lịch. Theo tôi, cần phải xác định định hướng kinh doanh du lịch, tổ chức dịch vụ ngành thật sâu. Lấy ví dụ Huế – địa danh lịch sử, văn hóa, hằng năm đón 2,3 triệu lượt du khách quốc tế tham quan hoàng thành, tuy nhiên chỉ có khoảng 700 ngàn du khách lưu trú tại Huế, tức là địa phương này đã mất cơ hội cung ứng dịch vụ lưu trú, mua sắm cho 1,6 triệu lượt khách. Để tăng nguồn thu chúng ta phải biết cách giữ chân khách ở lại dài ngày. Khách ở một đêm thì vẫn cưỡi ngựa xem hoa chưa mua sắm nhiều nhưng nếu các dịch vụ du lịch đủ sâu sẽ giữ chân du khách ở 2–3 đêm. Khách tham gia trải nghiệm càng nhiều, kinh tế địa phương

có thêm nguồn thu. Con số tăng trưởng du khách tới Việt Nam thời gian qua là tín hiệu tích cực. Nếu nguồn thu từ du lịch không tăng lên, du khách tăng nhưng cũng như nước chảy qua ống máng, không thẩm thấu vào kinh tế địa phương.

KẾT NỐI HẠ TẦNG

Thời gian qua các phương tiện truyền thông trong nước nêu thực trạng tour du lịch “không đồng” từ Trung Quốc: họ bay miễn phí, ở miễn phí, ăn miễn phí… chỉ có mua sắm là phải trả rất nhiều tiền. Rất tiếc là họ dùng Alipay, QR Code… để thanh toán và tiền chảy về quốc gia khác. Trung Quốc và Hàn Quốc là hai thị trường đóng góp hơn 56% lượng du khách tới Việt Nam trong 10 tháng của năm 2019. Tất cả các du khách tới Việt Nam chúng ta đều đối xử bình đẳng, trân trọng như nhau với điều kiện mang lại nguồn thu cho du lịch Việt Nam. Nhìn sang du lịch Thái Lan chúng ta thấy rất nhiều bài học. Các gói sản phẩm du lịch Thái Lan hiện nay giá thành không dưới 180 đô la Mỹ/ngày nhưng chúng ta có thể mua được với giá 80 đô la Mỹ, thậm chí có nơi 55 đô la Mỹ/ngày. Người Thái bán sản phẩm du lịch dưới giá vốn nhưng bù lại khi du khách tới quốc gia họ, người Thái thu lại từ tiêu dùng, dịch vụ, giải trí... Nguồn thu này sau đó phân bổ ngược lại trong hệ thống và kết quả tất cả cùng hưởng lợi. Thực chất, du lịch là thượng tầng được hình thành từ bốn tiểu ngành: dịch vụ lữ hành (các công ty du lịch), dịch vụ lưu trú (khách sạn, khu nghỉ dưỡng), vận chuyển (xe đưa đón, vận chuyển), dịch vụ (tiêu dùng, mua sắm, giải trí…). Tại các quốc gia du lịch phát triển, nguồn thu từ dịch vụ chiếm khoảng 70% tổng doanh thu của ngành du lịch.

Còn tại Việt Nam hiện nay, nguồn thu từ dịch vụ khiêm tốn, khi du khách đi một chuyến xe, ngủ lại một đêm, ăn một vài bữa… tạo ra nguồn thu không đáng kể cho địa phương. Chúng ta rất thiếu các dịch vụ sâu cho ngành du lịch: giải trí, mua sắm, lưu niệm... Bằng cách nào chúng ta đưa nguồn thu từ du lịch tăng lên được? Câu trả lời cần tổ chức lại ngành, liên kết với nhau lại để có sản phẩm tốt, cạnh tranh được với các quốc gia trong khu vực. Để làm được, theo tôi, cần thực hiện hai điều. Thứ nhất, phải có quy hoạch. Hạ tầng lưu trú hiện thiếu kết nối. Nhà phát triển dự án bất động sản du lịch hầu như chỉ quan tâm xây dựng dự án, chưa chú trọng đến hạ tầng giao thông. Sản phẩm du lịch của các địa phương na ná giống nhau, không có chiều sâu, không giữ du khách trải nghiệm dài ngày. Du lịch sẽ chỉ lột xác, nếu phát triển có định hướng quy hoạch, có cái nhìn tổng thể, xác định rõ từng địa phương nên làm gì, phát triển sản phẩm đặc trưng gì. Thứ hai, liên kết giữa bốn tiểu ngành. Công nghệ khai thác du lịch của Việt Nam khá lạc hậu, dịch vụ thiếu chiều sâu. Du lịch Việt Nam đang phát triển theo kiểu tự phát, các hãng lữ hành tự thân nghiên cứu xây dựng tổ chức thị trường, đưa khách lên hệ thống. Chúng ta thiếu sự kết nối. Bản thân đơn vị lữ hành chỉ khai thác thị trường nếu thấy có cơ hội. Nếu tạo thêm mối liên kết thì lợi nhuận mang lại cho cả ngành rất lớn. Thực tế, chúng ta hiện nay mạnh ai nấy làm nên sản phẩm đắt hơn các nước xung quanh, thiếu sự cạnh tranh. Tôi cho rằng muốn du lịch thành nền kinh tế mũi nhọn thì phải thay đổi cách tiếp cận, chìa khóa thay đổi là các chính sách phát triển và quy hoạch của chính phủ.

Ô N G N G U Y Ễ N Q U Ố C K Ỳ L À C H Ủ T Ị C H H Đ Q T, T ỔN G G I Á M Đ Ố C C T C P D U L Ị C H VÀ T I Ế P T H Ị G T V T V I Ệ T N A M .

16 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Một dự án của

SỐNG CÙNG DI SẢN Hãy để di sản mà thế giới công nhận là cảnh quan sống mỗi ngày của Bạn. Khởi đầu từ việc sở hữu căn nhà tiện nghi và sang trọng thuộc Đại đô thị Halong Marina bên Vịnh Kỳ Quan. w w w.bim lan d.c o m

Thuộc Tập đoàn

THỜI CUỘC YUWA HEDRICK-WONG

THOÁT KHỎI CƠN BÃO thành trong hơn hai thập kỷ. Kỷ luật tài chính đã được cải thiện và các chính sách kinh tế vĩ mô được định hướng theo thị trường nhiều hơn. Việc hội nhập kinh tế cũng sâu hơn và mở rộng, bằng chứng là đầu tư từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vào Nam Á và Đông Nam Á tăng lên. Theo tổ chức Aletheia Capital, trong vòng mười năm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, GDP thực của khu vực châu Á mới nổi tính theo đồng đô la Mỹ đã tăng 105%, so với mức 12% ở các nền kinh tế phát triển. Khu vực này có vài con số nợ nước ngoài so với GDP ở mức thấp nhất thế giới (Malaysia là một ngoại lệ), và một số cán cân thanh toán ổn định và tốt nhất. Nhiều thứ có thể vẫn sẽ tệ đi nếu nền kinh tế toàn cầu trở nên hỗn loạn hơn. Nhưng không giống như cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, các ngân hàng trung ương khu vực châu Á mới nổi có nhiều cơ hội nới lỏng tiền tệ hơn. Và không giống như chính phủ Hoa Kỳ, khu vực châu Á mới nổi có sức mạnh tài chính để hỗ trợ tăng trưởng nếu cần.

bi quan về triển vọng kinh tế của Trung Quốc và các quốc gia châu Á đang nổi trở nên lan rộng. Tuy nhiên, tình hình có vẻ tích cực hơn trong nửa năm 2019. Trước tiên là xuất khẩu của châu Á không giảm mạnh, bất chấp các dự đoán tiêu cực. So với năm 2018, thời điểm mà xuất khẩu châu Á tăng 8,7% lên đến mức kỷ lục, xuất khẩu của châu Á trong bảy tháng đầu năm 2019 giảm 2,6% so với cùng kỳ năm 2018. Theo Haver Analytics, khi so sánh ta có thể thấy, xuất khẩu châu Á tính đến thời điểm này trong năm nay vẫn cao hơn 5,9% so với năm 2017. Sự suy giảm kinh tế của Trung Quốc trong vài năm qua là do chính phủ muốn chuyển dịch từ một nền kinh tế ưu tiên phát triển công nghiệp sang nền kinh tế theo hướng dịch vụ – chứ không phải vì chiến tranh thương mại. Xuất khẩu của Trung Quốc là 145,6 tỉ đô la Mỹ trong bảy tháng đầu năm 2019, hầu như không thay đổi so với con số 146 tỉ đô la Mỹ cùng kỳ năm ngoái. Hơn nữa, theo công ty dữ liệu CEIC, mức thặng dư thương mại Trung Quốc với Hoa Kỳ tính đến thời điểm này trong năm nay đã thực sự tăng lên. Khu vực châu Á mới nổi sở hữu chuỗi giá trị toàn cầu dày đặc và ngày càng tinh vi, có khả năng phục hồi sau cuộc chiến thương mại. Điều mà chính quyền Trump không nắm bắt được là các chuỗi giá TRONG THẾ GIỚI CỦA CÁC CHUỖI GIÁ TRỊ trị toàn cầu đã xóa nhòa lợi thế cạnh tranh TOÀN CẦU, CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI SẼ theo từng quốc gia riêng lẻ. Hiện nay, các sản KHÔNG CÓ AI CHIẾN THẮNG. phẩm được sản xuất thông qua các chuỗi giá trị toàn cầu và các công ty, bất kể xuất xứ, nguồn gốc nguyên liệu đầu vào tổng hợp từ khắp nơi trên thế giới. Xét về mặt công nghệ, thuế quan hiện nay đã lỗi thời. Trong thế giới của các chuỗi giá trị toàn cầu, cuộc chiến thương mại là điều không thể hình dung nổi và cuộc chiến này chỉ khiến cho toàn bộ nền kinh tế toàn cầu rơi vào tình thế bất ổn hoàn toàn. Không có quốc gia nào không bị ảnh hưởng. Chỉ có quốc gia nào kiên cường và thích nghi được mới có thể vượt qua cơn bão, như khu vực châu Á mới nổi. Sức mạnh kinh tế của khu vực châu Á Cảng container quốc tế Yantian tại Thâm Quyến, Trung Quốc. mới nổi hiện nay trải qua quá trình hình

YUWA HEDRICK-WONG LÀ CÂY BÚT BÌNH LUẬN KINH TẾ CAO CẤP CỦA FORBES CHÂU Á. ÔNG CŨNG LÀ GIẢNG VIÊN THỈNH GIẢNG TẠI TRƯỜNG CHÍNH SÁCH CÔNG LÝ QUANG DIỆU, ĐH QUỐC GIA SINGAPORE. LÀ MỘT NHÀ KINH TẾ LÀM VIỆC Ở CHÂU Á-THÁI BÌNH DƯƠNG, CHÂU ÂU, TRUNG ĐÔNG VÀ CHÂU PHI TRONG 25 NĂM QUA, ÔNG THƯỜNG XUYÊN VIẾT CÁC CHUYÊN MỤC VỀ NỀN KINH TẾ TOÀN CẦU CHO FORBES CHÂU Á. EMAIL: YUWA.HEDRICK.WONG@GMAIL.COM.

18 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Ả N H : Q I L A I / B LO O M B E R G

KHI CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI LEO THANG vào cuối năm 2018, sự

SÁNG TẠO RICH KARLGAARD

GIỮ AN TOÀN Với độ tuổi trung vị ở mốc hơn 20, Ấn Độ, lần thứ 19 của Forbes được tổ chức Indonesia và Việt Nam có thể có tương lai vào ngày 15 và 16.10 tại Singapore có tươi sáng hơn. sự xuất hiện của một số nhân vật lớn: BÙNG NỔ ĐÔ THỊ. Khoảng 55% dân số toàn Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, cầu hiện nay, tương đương bốn tỉ người, người sáng lập Alibaba Jack Ma, và đang sinh sống ở khu vực thành thị, nơi chủ tịch tạp chí Forbes Steve Forbes. được định nghĩa là một thành phố có vùng Chủ đề của hội nghị là “Vượt qua sự ngoại ô trên 500.000 dân. Đến năm 2050, hỗn loạn”, đề cập một cách khéo léo dân số đô thị sẽ đạt sáu tỉ. Mặc dù tồn tại đến việc nền kinh tế toàn cầu bị bao những thách thức lớn, nhưng cũng sẽ có rất vây bởi khó khăn, vây hãm và các rủi nhiều cơ hội trong các ngành công nghiệp ro không mong muốn. Dưới đây là ba như thực phẩm, nước, nhà ở, giao thông, xu hướng lớn dẫn tới sự hỗn loạn hiện nay: năng lượng, y tế, giáo dục và chính sách. Dự SỰ PHÁT TRIỂN MẠNH MẼ CỦA CÔNG NGHỆ. Singularity (điểm kỳ dị đoán: một số công ty hiện nay chưa là gì, công nghệ) – là một giả thuyết về thời điểm những đổi mới công nghệ sẽ trở nên lớn mạnh như Microsoft, được đã phát triển tới mức không thể đảo ngược và do đó làm thay đổi nền hưởng lợi từ sự bùng nổ đô thị này. văn minh của con người – chưa đến gần. Robot sẽ không thể nhanh Các xu hướng khác góp phần vào sự hỗn chóng chiếm lĩnh thế giới. Tuy nhiên công nghệ kỹ thuật số đang loạn toàn cầu: địa chính trị; sự đối đầu giữa chạy đua về phía trước một cách điên cuồng. Hãy nghĩ đến một máy hai phe theo chủ nghĩa toàn cầu và chủ nghĩa ly tâm khổng lồ quay vòng nền kinh tế thế giới nhanh hơn bao giờ dân tộc thể hiện trong tiến trình Brexit và hết, phân loại các doanh nghiệp, ngành công nghiệp, sự nghiệp cá chiến tranh thương mại của Trump; biến đổi nhân, thành phố, quốc gia và quân đội. Những người có sự gắn kết khí hậu; cuộc khủng hoảng tị nạn toàn cầu; với các nguồn lực kỹ thuật số đang tăng tốc – và qua mỗi năm lại trở và sự can thiệp của nước Nga. Nhưng không nên thông minh hơn, nhanh hơn – sẽ chiếm cứ vị trí hàng đầu. có xu hướng nào có thể dễ dàng dự đoán được BIẾN ĐỘNG VỀ NHÂN KHẨU HỌC. Lần cuối cùng nền kinh tế Mỹ chứng như ba xu hướng lớn nói trên. kiến mức tăng trưởng 4% là vào năm 1999, khi độ tuổi trung vị của người Mỹ là 35. Tương CÁC QUỐC GIA CÓ ĐỘ TUỔI TRUNG VỊ TỪ 25 tự như thế, Nhật Bản bắt đầu chậm lại sau ĐẾN 35 CÓ CƠ HỘI PHÁT TRIỂN MẠNH MẼ năm 1990, khi độ tuổi trung vị của nước này NHẤT, VỚI ĐIỀU KIỆN LÀ HỌ CÓ HỆ THỐNG vượt qua 35. Hiện nay, độ tuổi trung vị ở Nhật GIÁO DỤC THEO CHỨC NĂNG VÀ LUẬT Bản là 47 và tốc độ tăng trưởng chậm hơn của nước này đang phản ánh điều đó. PHÁP ĐỂ KHUYẾN KHÍCH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH Ở Trung Quốc, độ tuổi trung vị đạt đến CHUYỂN XÃ HỘI. VỚI ĐỘ TUỔI TRUNG VỊ Ở con số 35 vào năm 2010 và tốc độ tăng MỐC HƠN 20, ẤN ĐỘ, INDONESIA VÀ VIỆT trưởng hằng năm đã chậm lại 1/3. Tăng NAM CÓ THỂ CÓ TƯƠNG LAI TƯƠI SÁNG. trưởng sẽ chậm hơn nữa, vì dân số của nước này đang già đi nhanh chóng. Đến năm 2030, độ tuổi trung vị ở Trung Quốc sẽ là 43 và đến năm 2040 là Trong bối cảnh hỗn loạn, tôi chọn Ấn 47. Dân số già của Trung Quốc sẽ đi kèm với các chi phí lớn khác. Độ, Đông Nam Á và Hoa Kỳ. Mặc dù độ tuổi Nhà đầu tư người Mỹ Michael Milken dự đoán rằng đất nước Trung trung vị của Hoa Kỳ sẽ vượt qua 40 trong Quốc với nguồn lao động dồi dào sẽ có đến 150 triệu người mắc tương lai gần (so với con số 38,6 hiện nay), bệnh tiểu đường vào năm 2050. hai nhóm chủ chốt là thế hệ Thiên niên kỷ Các quốc gia có độ tuổi trung vị từ 25 đến 35 có cơ hội phát triển và thế hệ Z – chiếm 44% dân số Hoa Kỳ – mạnh mẽ nhất, với điều kiện là họ có hệ thống giáo dục theo chức sắp tiến vào giai đoạn sản xuất chính. Đó là năng và luật pháp để khuyến khích đầu tư và dịch chuyển xã hội. một dấu hiệu đầy triển vọng. R I C H K A R L G A A R D L À B I Ê N TẬ P V I Ê N TẠ I F O R B E S . L À TÁC G I Ả VÀ N H À T Ư Ơ N G L A I H Ọ C T OÀ N C ẦU, Ô N G ĐÃ X UẤT B Ả N M Ộ T S Ố C U Ố N S ÁC H , M Ớ I N H ẤT L À C U Ố N L AT E B L O O M E R S , M Ộ T K H Á M P H Á Đ Ộ T P H Á V Ề Ý N G H Ĩ A C ỦA V I Ệ C T RỞ T H À N H TÀ I N Ă N G N Ở M U Ộ N T RO N G M Ộ T N Ề N VĂ N H ÓA B Ị Á M Ả N H B Ở I Đ I Ể M S AT VÀ T H À N H C Ô N G S Ớ M . Đ Ể X E M C ÁC B À I ĐĂ N G VÀ B L O G T RƯ Ớ C ĐÂY C ỦA Ô N G , H ÃY T RU Y C Ậ P Đ Ị A C H Ỉ W W W. F O R B E S .C O M /S I T E S/ R I C H K A R L G A A R D.

20 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

M IN H H OẠ : TH O MA S KU H LEN B ECK

HỘI NGHỊ CEO TOÀN CẦU thường niên

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG Những người bảo vệ Vòng quanh vũ trụ kỹ thuật số với danh sách 30 Under 30 của Forbes. GEORGE AVETISOV Đồng sáng lập, HYPR | 29

Không ai có thể nhớ được hàng chục mật khẩu, vì vậy anh chàng dân nhập cư Georgia này đang thay thế chúng bằng sinh trắc học, ví dụ như dấu vân tay. Hypr tự hào có 25 triệu người dùng và Samsung, MasterCard, T-Mobile, Aetna cũng là khách hàng của công ty.

#10 Nipsey Hussle NGƯỜI NỔI TIẾNG

TỐP 10 NGƯỜI NỔI TIẾNG QUÁ CỐ CÓ THU NHẬP CAO NHẤT 1. MICHAEL JACKSON

$60 triệu

NGÀY MẤT: 25.6.2009 NGUYÊN NHÂN: DÙNG THUỐC QUÁ LIỀU/ BỊ SÁT HẠI

2. ELVIS PRESLEY

$39 triệu

NGÀY MẤT: 16.8.1977 NGUYÊN NHÂN: ĐAU TIM

3. CHARLES SCHULZ

$38 triệu

NGÀY MẤT: 12.2.2000 NGUYÊN NHÂN: UNG THƯ RUỘT

ROBERT LEE

Sáng lập, DRAGOS SECURITY | 30

4. ARNOLD PALMER

Lee là cựu nhân viên của NSA, chuyên bảo vệ cơ sở hạ tầng không gian mạng cho các mục tiêu quan trọng như nhà máy điện và nhà máy lọc dầu. Công ty nhận được 55 triệu đô la Mỹ vốn đầu tư mạo hiểm.

$30 triệu

NGÀY MẤT: 25.9.2016 NGUYÊN NHÂN: BỆNH TIM

5. BOB MARLEY

$20 triệu

NGÀY MẤT: 11.5.1981 NGUYÊN NHÂN: UNG THƯ

6. DR. SEUSS

$19 triệu

ALEXANDRE REBERT

Đồng sáng lập, FORALLSECURE | 29

Tin tặc “mũ trắng” này cùng các thành viên trong đội của anh được trả tiền để cố gắng xâm nhập vào mạng lưới của những tổ chức lớn như bộ Quốc phòng nhằm tìm ra các lỗ hổng bảo mật.

BUNGALOW CỦA TỈ PHÚ Tỉ phú Paul Allen quá cố có nhiều ngôi nhà, trong đó có biệt thự rộng 1.951m² với bảy phòng ngủ và 13 phòng tắm ở Atherton, California - vừa được công bố có giá 41,5 triệu đô la Mỹ. Hàng xóm của bạn sẽ có Serge Brin và Meg Whitman; và có lẽ Steph Curry sẽ đến chơi bóng rổ. Và, ngôi biệt thự này có rất nhiều cửa sổ.

22 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

NGÀY MẤT: 24.9.1991 NGUYÊN NHÂN: TỰ NHIÊN

7. JOHN LENNON

$14 triệu

NGÀY MẤT: 8.12.1980 NGUYÊN NHÂN: BỊ SÁT HẠI

8. MARILYN MONROE

$13 triệu

NGÀY MẤT: 5.8.1962 NGUYÊN NHÂN: DÙNG THUỐC QUÁ LIỀU

INDIA BY NA AZNEEN K ARMALI (INTRO) AND ANU RAGHUNATHAN (RICHEST BOX). 30 UNDER 30 BY ALEXANDRA WILSON DAVID CROTT Y/PATRICK MCMULLAN/GETT Y IMAGES; PRINCE: VINCE BUCCI/GETT Y IMAGES; ILLUSTRATIONS BY A ARON SACCO

30 UNDER 30

9. PRINCE

$12 triệu

NGÀY MẤT: 21.4.2016 NGUYÊN NHÂN: DÙNG THUỐC QUÁ LIỀU

10. NIPSEY HUSSLE

$11 triệu

NGÀY MẤT: 31.3.2019 NGUYÊN NHÂN: BỊ SÁT HẠI

#9 Prince

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG DU LỊCH VIỆT NAM 2019

Cơ hội phát triển Ngành du lịch Việt Nam có tốc độ tăng trưởng vượt trội so với khu vực và thế giới, tỉ lệ tăng trưởng lượt khách quốc tế 10 tháng đầu năm 2019 là 13%. Con số tương ứng của khu vực Đông Nam Á và thế giới lần lượt là 5 và 4%. Nếu hạ tầng cảng biển, dịch vụ cải thiện, du lịch Việt Nam thực sự biến thành ngành kinh tế mũi nhọn.

3,7

MỨC ĐỘ MỞ CỬA ĐỐI VỚI QUỐC TẾ Hạng 58

4,1

ƯU TIÊN TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH Hạng 100

4,3

MỨC ĐỘ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Hạng 83

4,8

THỊ TRƯỜNG NHÂN LỰC VÀ LAO ĐỘNG Hạng 47

5,0

SỨC KHỎE & VỆ SINH Hạng 91

5,6

AN TOÀN & AN NINH Hạng 58

4,4

MÔI TRƯỜNG KINH DOANH Hạng 67

NGUỒN: WORLD TOURISM ORGANIZATION (UNWTO) & WORLD TRAVEL AND TOURISM COUNCIL (WTTC)

24 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

TỔNG Đ 7

ĐIỂM: 1 — 7 (

CHỈ SỐ CẠNH TRANH NGÀNH DU LỊCH VIỆT NAM NĂM 2019

15,4 triệu quốc tế đến.

4,7%

$8,89 tỉ Tổng thu khách du lịch quốc tế trong nước (đô la Mỹ)

$688 Mức thu trung bình tính trên lượt khách đến (đô la Mỹ)

$14,63 tỉ

GDP ngành du lịch (đô la Mỹ)

VIỆT NAM SO SÁNH VỚI:

Tỉ lệ đóng góp vào lượng việc làm của ngành du lịch.

Tỉ lệ đóng góp vào GDP của ngành du lịch.

#63

Hạng 63 trên 140 nước/ vùng lãnh thổ.

CẠNH TRANH VỀ GIÁ Hạng 22

5,9

MÔI TRƯỜNG BỀN VỮNG Hạng 121

3,8

HẠ TẦNG VẬN TẢI HÀNG KHÔNG Hạng 50

3,4

HẠ TẦNG CẢNG BIỂN VÀ ĐƯỜNG BỘ Hạng 84

3,0

HẠ TẦNG DỊCH VỤ DU LỊCH Hạng 106

2,8

TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN Hạng 35

3,8

CHÂU Á — THÁI BÌNH DƯƠNG

TÀI NGUYÊN VĂN HÓA VÀ KINH DOANH DU LỊCH Hạng 29

G ĐIỂM

7 (TỐT NHẤT)

2,55 triệu

Việc làm ngành du lịch.

Số lượt khách du lịch

2,9

7 THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 25

DU LỊCH HOÀN MỸ

MONG MUỐN HOÀN MỸ

HOÀN MỸ, CÔNG TY DU LỊCH LỮ HÀNH 22 TUỔI VẠCH NHỮNG TIÊU CHUẨN HÀI LÒNG KHÁCH HÀNG ĐỂ THỰC HIỆN PHƯƠNG PHÁP MARKETING HIỆU QUẢ NHẤT BẰNG CÁCH TRUYỀN MIỆNG. GIANG THANH ẢNH: DANNY BACH

NHỮNG THÁNG CUỐI NĂM 2019, VĂN PHÒNG CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ DU LỊCH Hoàn Mỹ tại đường An Dương

Vương (quận 5, TP.HCM) bận rộn chuẩn bị những chuyến du xuân đầu năm mới. Trong đồng phục hoa lá sặc sỡ, từng tốp nhân viên trẻ trung ngồi theo khu vực, bận rộn tư vấn cho khách hàng theo sản phẩm điểm đến: Hoa Kỳ, Nhật Bản – Hàn Quốc, Úc – New Zealand, Anh, Bắc Âu… Hãng lữ hành 22 năm tuổi này vừa tung ra sản phẩm mới nhất, chuyến du lịch (tour) Phục sinh xuyên qua ba quốc gia khu vực Nam Mỹ gồm Peru, Bolivia và Chile. Với hành trình 16 ngày, du khách sẽ được ghé thăm nhiều địa điểm nổi tiếng thế giới, nổi bật như sa mạc muối Uyuni rộng 10 ngàn km2 ở độ cao hơn 3.500m

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Ông Nguyễn Thế Khải, tổng giám đốc Hoàn Mỹ.

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

DU LỊCH HOÀN MỸ so với mực nước biển hay đảo Phục Sinh với những bức tượng đá bí ẩn nổi tiếng. Nhưng sản phẩm của công ty không dành cho khách hàng đại trà khi du khách chi trả từ 220 – 280 triệu đồng/người cho chuyến đi này phụ thuộc vào thời điểm đăng ký. Tuy nhiên, đó chưa phải là chuyến du hành đắt đỏ nhất. Sắp tới Hoàn Mỹ cung cấp tour đi Nam Cực có chi phí lên tới 300 triệu đồng/người. “Cứ lâu lâu, nhiều khách hàng cũ lại ghé qua hỏi công ty có tour nào mới không nên chúng tôi phải liên tục tạo ra các sản phẩm mới,” ông Nguyễn Thế Khải, tổng giám đốc Hoàn Mỹ giải thích trong buổi trả lời phỏng vấn Forbes Việt Nam. Trong nhóm các công ty du lịch lữ hành đưa du khách đi nước ngoài (du lịch outbound), Hoàn Mỹ là công ty không quá nổi bật về quy mô nhưng hoạt động có nét riêng khi chỉ tập trung khai thác nhóm khách hàng trung niên với khả năng chi trả tốt. Không chỉ muốn làm hài lòng du khách, qua mỗi chuyến đi công ty tư nhân này còn muốn tạo ra ấn tượng để du khách thích thú kể lại các trải nghiệm với những người ở nhà. Những ấn tượng đường trường được tường thuật lại trở thành thỏi nam châm thu hút khách hàng mới, phương pháp quảng cáo truyền miệng, cách Hoàn Mỹ đang quảng bá sản phẩm du lịch một cách tinh tế. Du lịch nước ngoài là xu hướng đang phát triển mạnh tại Việt Nam. Báo cáo “Vietnam Outbound Travel Trend 2019” do Outbound Consulting công bố cho biết năm 2018 có khoảng 8,6 triệu du khách Việt Nam đi du lịch quốc tế, trong đó gần một nửa theo hình thức tự túc, một nửa thông qua các hãng lữ hành. Báo cáo ước tính giai đoạn 2018 – 2021, tỉ lệ du khách Việt đi du lịch nước ngoài tăng trưởng khoảng 9,5% mỗi năm. Dự kiến 2021, người Việt du lịch nước ngoài sẽ tập trung nhiều nhất vào các gia đình có thu nhập trên 10 – 30 ngàn đô la Mỹ/năm. Trong khi đó ngân hàng Thế giới ước tính mỗi năm Việt Nam có thêm 1,5 triệu người gia nhập tầng lớp trung lưu, nhóm đối tượng mạnh tay chi tiền cho các nhu cầu giải trí, trong đó có du lịch. Theo tổng cục Du lịch, năm 2019, các đơn vị lữ hành outbound hàng đầu gồm các tên tuổi có thâm niên như Vietravel, Saigon Tourist, Du lịch Việt, BenThanh Tourist, Hanoi Tourist... Với 250 tỉ đồng doanh thu trong niên độ tài chính 2018, công ty tư nhân như Hoàn Mỹ quy mô khá khiêm tốn nếu đặt cạnh các đơn vị lữ hành hàng đầu như Vietravel (doanh thu 7.233 tỉ đồng), BenThanh Tourist (888 tỉ đồng), Fiditour (620 tỉ đồng)... Hiện tại, Hoàn Mỹ có khoảng 160 nhân viên, trong đó có 40 hướng dẫn viên. Tuy nhiên, bé mà tinh, theo vị giám đốc Hoàn Mỹ, công ty là “ông trùm” ở thị

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

trường Hoa Kỳ xét ở tiêu chí: sản phẩm đa dạng, dịch vụ và mức giá bán sản phẩm cao nhất, chất lượng du khách... Trần Bích Liên, nhân viên văn phòng đăng ký tour cho phụ huynh đi Mỹ dịp Tết lý nói về sự lựa chọn Hoàn Mỹ: "Họ không lớn nhưng chọn lọc khách hàng, dịch vụ chu đáo nên có cảm giác yên tâm khi 'gửi gắm' phụ huynh." “Tôi thích từ ‘hoàn mỹ’ và tôi thích sự chu đáo, cẩn thận, tỉ mỉ,” ông Khải giải thích về tên gọi của công ty. Đồng thời, ông cho biết “Mỹ” trong tên gọi công ty còn mang nghĩa “Hoa Kỳ”, thị trường chính gắn liền với slogan “chuyên tour Mỹ” của công ty bao năm qua. Hiện tại, công ty này đang cung cấp khoảng 20 gói sản phẩm du lịch từ viếng thăm bờ Đông, bờ Tây tới ghé qua sòng bài ở Las Vegas, thậm chí thưởng ngoạn sông băng, núi tuyết vùng Alaska hay đưa du khách lặn biển ngắm san hô, bơi lội đùa giỡn với các loại cá đủ màu ở quần đảo Hawaii.

✧ ✧ ✧ lược khôn khéo cho Hoàn Mỹ. Khi công ty phục vụ tốt các chuyến du hành tới Hoa Kỳ, đơn vị này không rót nhiều tiền cho quảng cáo, những khách hàng hài lòng sẽ quay lại tham gia các tour đi Anh, Bắc Âu, Úc – New Zealand, Nhật – Hàn… Tập khách hàng của Hoàn Mỹ có thể khiến bất cứ công ty nào cũng thèm muốn: 54% khách hàng đến với công ty từ quảng bá truyền miệng, gần 30% là khách hàng cũ quay lại và chỉ có 7% khách hàng mới đến với công ty sau khi tìm hiểu trên Internet, quảng cáo… Phần còn lại là khách đoàn doanh nghiệp như: Toyota, Sanofi, VNPT, Sabeco... “Dịch vụ của mình làm hài lòng khách hàng còn chưa đủ. Phải đặt tiêu chí khiến cho khách ngạc nhiên, làm sao kết thúc chuyến đi họ thích thú kể cho bạn bè, gia đình,” ông Khải nói. Sang năm tới slogan của công ty sẽ thay đổi thành “Chọn lựa dịch vụ, chọn lựa khách hàng.” Năm năm gần đây Hoàn Mỹ đã dần định hình phong cách dịch vụ với những tiêu chuẩn riêng: khách sạn bốn sao trở lên, nằm ở khu trung tâm, gần chợ, an ninh tốt; phương tiện vận tải cũng phải đời mới, không có mùi hôi, tài xế hòa nhã lịch sự, xe không bao giờ dừng giữa hành trình vì lý do hỏng hóc... “Mình đưa ra nhiều điều kiện quá nên đối tác cũng không thích thú lắm, bởi vậy họ lấy giá cao nên giá bán tour của mình cũng cao NHÀ SÁNG LẬP 68 TUỔI VẠCH CHIẾN

hơn. Mình được cái trả tiền sòng phẳng, đúng hạn và không hoa hồng cho hướng dẫn viên,” ông Khải nói về mức giá bán tour luôn cao hơn đối tác 20%. Các hãng lữ hành lớn, tập trung vào nhóm khách hàng đại chúng, khánh hàng đông, mua sỉ dịch vụ nên có giá bán sản phẩm cạnh tranh. Trong khi đó, nhóm khách hàng của công ty 15 – 25 người, cá biệt có đoàn 10 người, tùy tour. Hiện tại, với tour Mỹ, công ty khởi hành 4 – 6 đoàn/ tháng, thời gian cao điểm lên tới 12 đoàn/tháng. Giá bán sản phẩm khá cao thành chiếc phễu lọc giúp Hoàn Mỹ lựa chọn khách hàng. Sau nhiều năm hoạt động chân dung nhóm khách hàng mục tiêu của công ty đã định hình: người trung niên từ 45 tuổi trở lên, thuộc tầng trung lưu, có khả năng chi trả cao và mạnh tay mua sắm hoặc khối khách hàng doanh nghiệp. Theo ông Khải, mỗi chuyến du lịch với Hoàn Mỹ du khách thường “đi một về ba,” tức là lúc đi chỉ có một vali đựng tư trang cá nhân nhưng lúc về mua sắm thêm quần áo, đồ dùng gia đình, mỹ phẩm, đặc sản địa

LƯỢT KHÁCH VIỆT NAM ĐI DU LỊCH NƯỚC NGOÀI (ĐVT: TRIỆU LƯỢT)

8,6

phương, quà lưu niệm… đựng trong hai vali khác. Phục vụ khách hàng có tiền, theo ông Khải, song việc ghép đoàn và quá trình phục vụ đôi khi cũng gặp tình trạng dở khóc dở cười khi nửa đêm ở Canada có nhóm khách cao hứng sai hướng dẫn viên đi mua mồi nhậu dù bên ngoài trời lạnh tê tái. Tất cả các trường hợp phát sinh ngoài dự liệu ông Khải nói hướng dẫn viên cố gắng giải quyết êm thấm, vẹn toàn ở thời điểm đó. Tuy nhiên, chính sách công ty không hoan nghênh các vị “khách hàng quá đáng.” “Muốn chất lượng thì khách phải ít, không ô hợp,” ông nói. Ông Khải giữ quan điểm quản trị “phải làm cho nhân viên hạnh phúc, họ không bị áp lực mới phục vụ nhiệt tình, nếu bị khách hàng ‘hành hạ’ chắc chắn giảm hưng phấn công việc.” “Thật ra sản phẩm không có gì khác biệt lớn nhưng dịch vụ dứt khoát phải chu đáo,” người có 22 năm gắn bó với ngành dịch vụ nói. Làm dâu trăm họ không hiếm những lần công ty này vướng tình huống oái

KHOẢN CHI TIÊU CỦA KHÁCH VIỆT NAM TẠI ĐIỂM ĐẾN KHI ĐI DU LỊCH NƯỚC NGOÀI

1 9, 9

7,5

6,5

ĂN UỐNG

13 , 8

4,2

Ả N H : TO R WA I / I S TO C K /G E T T Y I M AG E S

LƯU TRÚ

13 % MUA SẮM

2012

2015

2016

2017

2018

NGUỒN: ASIAN TRAVEL 2018

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

DU LỊCH HOÀN MỸ ăm. Cách đây 10 năm có lần đến sát giờ khởi hành ty du lịch sau một thời gian dẫn tour cho người nước hãng hàng không hủy chuyến vì nhân viên đình công. ngoài tới Việt Nam vào những năm đầu đất nước hội Giải thích sao với khách hàng? Họ đâu quan tâm đến nhập. Cho đến nay văn phòng của Hoàn Mỹ là một phần chuyện của mấy hãng hàng không mà chỉ biết mua khuôn viên trường cao đẳng Sư phạm, nay là đại học Sài tour của Hoàn Mỹ. Nghĩ vậy nên công ty đành chuyển Gòn như những ngày đầu. Ngày lập công ty, khoản đầu sang bay hãng khác, giờ chót chỉ còn vé hạng thương tư lớn nhất là vài lượng vàng đặt cọc để có thể ký hợp gia nên chi phí vé đội lên gấp ba. Công ty chịu lỗ 60 đồng thuê bao điện thoại kết nối quốc tế. ngàn đô la Mỹ để giữ đúng lịch khởi hành. Lần khác, Sau ba năm chủ yếu đưa khách nước ngoài vào Việt đối tác khách sạn hủy ngang, bất ngờ báo không còn Nam (inbound), từ năm 2000, Hoàn Mỹ có giấy phép phòng trống khiến hướng dẫn viên cuống quýt đặt hoạt động outbound, gần như cùng thời điểm hiệp khách sạn trên Agoda.com, Booking.com thay thế làm định thương mại Việt - Mỹ được ký. Giai đoạn 2001 – tour đó lỗ nặng. 2005, hoạt động chính của công ty gần như đưa các Ông Nguyễn Xuân Dũng, chủ tich công ty Bitex đoàn doanh nghiệp đi tham gia hội chợ quốc tế, tìm nhà phân phối độc quyền máy tính Casio tại Việt Nam kiếm cơ hội giao thương, xuất khẩu hàng hóa vào thị cho biết đã là khách hàng của Hoàn Mỹ nhiều năm trường 325 triệu dân này. Từ năm 2005, kinh tế phát nay. Hàng năm, thông qua đơn vị lữ hành này, Bitex triển, Hoàn Mỹ chủ yếu phục vụ khách du lịch cá đưa nhiều đối tác - khách hàng đi nước ngoài du lịch: nhân, người tthăm thân nhân, phụ huynh thăm con du “Chúng tôi chọn Hoàn Mỹ vì dịch vụ của họ chu đáo học… định hình hoạt động “chuyên tour Mỹ.” và tốt, hướng dẫn viên nhiệt tình, tận Sau giai đoạn 2008 – 2013 chững tâm.” Trước khi gắn bó với Hoàn Mỹ, lại vì người tiêu dùng nội địa thắt Bitex sử dụng dịch vụ của vài hãng lữ lưng buộc bụng, từ năm 2014 đến nay hành nhưng sau đó gắn bó với Hoàn khách hàng tại Hoàn Mỹ tăng trưởng Mỹ vì “khách hàng đối tác của mình tự nhiên nhờ marketing truyền miệng cao cấp, đi với công ty được chăm sóc và các khách hàng cũ quay lại trải kỹ từng bữa ăn, giấc ngủ.” nghiệm ở các quốc gia mới. Đơn vị du Mỗi năm phục vụ hàng ngàn khách lịch lữ hành này bắt đầu định hình hàng cao cấp, Hoàn Mỹ phải giải quyết hoạt động, nâng cấp chất lượng, sàng LÀ MỨC CHI TIÊU cả những lý do khó lường nhất như lọc khách hàng để cung cấp dịch vụ BÌNH QUÂN CHO MỖI du khách đóng cửa mạnh sơ ý dập tay, tốt nhất. Một trong các thách thức CHUYẾN ĐI DU LỊCH khách du lịch mải mua sắm bị mất cắp lớn nhất với đơn vị lữ hành này là đảo NƯỚC NGOÀI CỦA hành lý, hộ chiếu… Những trường hợp tạo nhân viên mới, bắt nhịp với xu NGƯỜI VIỆT NAM rủi ro, về nguyên tắc đối tác bảo hiểm thế công nghệ tác động đến ngành mà sẽ bồi hoàn, tuy nhiên “chờ được vạ, Hoàn Mỹ dường như vẫn chậm chân má đã sưng” công ty phải ứng trước đang đứng ngoài. Xa hơn thách thức tiền giải quyết, có khách hàng nhận với chặng đường phát triển tiếp là tìm tiền bảo hiểm không trả lại khiến công ty phải cất công người chuyển giao việc điều hành. “Khách hàng ngày đi đòi. “Mình khác biệt với các đơn vị lữ hành khác là càng đòi hỏi cao và mình phải đáp ứng,” ông Khải nói. tính cam kết rất cao,” cựu giảng viên tiếng Anh cao Ông chủ Hoàn Mỹ cho biết hai quốc gia thích nhất đẳng sư phạm (Đại học Sài Gòn) nói. đã ghé qua là Nhật Bản và New Zealand. Ở quốc gia Sinh năm 1951 tại Ninh Bình, ông Khải di cư cùng gia thứ nhất, nhà sáng lập Hoàn Mỹ thích sự an toàn, mọi đình vào Sài Gòn năm 1954. Ở tuổi 68, với mái tóc thưa dịch vụ chu đáo và sự tận tâm của cư dân. Ở quốc gia muối tiêu, ông Khải có vẻ ngoài điềm đạm, nói năng thứ hai, ông bị hấp dẫn vì khung cảnh yên bình, khí chậm rãi, nhỏ nhẹ, chắc chắn. Buổi sáng, khi ông Khải hậu trong lành và nền sinh thái đa dạng. Người đã đi bước chân vào văn phòng, toàn bộ các nhân viên đang du lịch qua 160 nước nhận xét Việt Nam có rất nhiều làm việc bật dậy đứng nghiêm chào như hình ảnh các danh thắng, đặc biệt bãi biển đẹp tuyệt vời không đâu sinh viên đứng chào giáo viên trên giảng đường. Sau có, tuy nhiên cách khai thác du lịch nội địa chưa hiệu 20 năm gắn bó với nghề giáo, năm 1995, ông Khải nghỉ quả. “Nếu chỉ cạnh tranh bằng giá rẻ thì bao giờ du dạy làm hướng dẫn viên và ở tuổi 46 rẽ lối sang mở công lịch mới phát triển được,” ông nói.

5 – 10

TRIỆU

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

B I Ệ T T H Ự B I ỂN BANYAN TREE RESIDENCES QUỐC TẾ UY TÍN Vẻ đẹp của NÚI RỪNG VÀ BIỂN XANH Thương hiệu

TRAO ĐỔI KỲ NGHỈ QUỐC TẾ và nhiều ưu đãi đặc biệt Hơn 4O KHU NGHỈ DƯỠNG toàn cầu thuộc tập đoàn

Đặc quyền

C H Ủ ĐẦU T Ư

PHÂN PHỐI ĐỘC QUYỀN

Liên hệ để được tư vấn đầu tư và tham quan biệt thự nghỉ dưỡng tại Laguna Lăng Cô, Huế

Hotline: 0909 80 39 39

TOP 10 SÂN GOLF

TOP 10 KHU NGHỈ DƯỠNG

Tốt Nhất Việt Nam Và Quốc Tế

5 Sao Đẳng Cấp Nhất Việt Nam Và Quốc Tế

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

án Legacy Yên Tử – MGallery. Sau Tết cổ truyền Việt Nam được ba ngày, ông Bensley gặp lại chủ đầu tư Việt Nam và đưa ra một thiết kế hoàn toàn mới cho nhiều phòng ốc. Dù phải đập bỏ không ít hạng mục vừa xây, ông Bùi Đình Tuấn, chủ tịch công ty Tùng Lâm đồng ý với thiết kế mới, phương án đưa không gian Legacy Yên Tử – MGallery tương lai gần với lối kiến trúc thế kỷ 13, thời điểm vua Trần Nhân Tông chọn Yên Tử làm nơi tu hành. Nằm cách Hà Nội 130 km về phía đông bắc, nằm trong quần thể nổi tiếng về lịch sử văn hóa và Phật giáo, khu nghỉ dưỡng Legacy Yên Tử – MGallery gồm 133 phòng. Chủ đầu tư dự án là công ty Tùng Lâm, đồng thời cũng là chủ sở hữu Novotel Hạ Long bốn sao và quần thể trung tâm văn hóa Trúc Lâm Yên Tử. Dưới bàn tay tài hoa của Bensley và quyết tâm tạo ra một dự án để đời của chủ đầu tư, khu nghỉ dưỡng ở Yên Tử ra đời với kiến trúc vừa cổ xưa vừa hài hòa với cảnh quan thiên nhiên, tạo ra một kiến trúc riêng biệt, độc đáo so

ẢNH: COURTESY OF LEGACY YEN TU MGALLERY

ột ngày cuối năm 2016, kiến trúc sư nổi tiếng Bill Bensley ngồi trầm ngâm suy nghĩ trong căn phòng mẫu dưới chân núi Yên Tử, địa danh nằm ở vùng Đông Bắc của Việt Nam. Cùng lúc đó, đại diện của chủ đầu tư, công ty cổ phần Phát triển Tùng Lâm đang hào hứng đưa một số khách tham quan căn phòng vừa xây xong. Thấy ồn ào, vị kiến trúc sư người Mỹ đề nghị mọi người ra ngoài, để ông có thể ngồi tĩnh lặng một mình suy nghĩ. Hai tiếng sau, “ông hoàng resort”, biệt danh tạp chí Time đặt cho Bensley, bước ra khỏi phòng và nói: “Chúng ta phải làm lại hết!” trong sự ngỡ ngàng của chủ đầu tư. Ông Trần Văn Long, trưởng ban Văn hóa phi vật thể của công ty Tùng Lâm kể lại câu chuyện trên như một minh chứng về sự đầu tư kỹ càng, kỳ công của dự

LEGACY YÊN TỬ – MGALLERY

KẾT NỐI XƯA & NAY LẤY CẢM HỨNG TỪ CÂU CHUYỆN LỊCH SỬ CÓ THẬT VỀ VỊ VUA TỪ BỎ NGAI VÀNG, CỘNG QUYẾT TÂM ĐEO ĐUỔI ĐẾN CÙNG CỦA CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA MỘT DỰ ÁN CÓ CHIỀU SÂU VĂN HÓA, KIẾN TRÚC SƯ DANH TIẾNG BILL BENSLEY TẠO RA LEGACY YÊN TỬ – MGALLERY. MINH THIÊN

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

LEGACY YÊN TỬ – MGALLERY với nhiều dự án nghỉ dưỡng tại Việt Nam. Khám phá từng ngóc ngách Legacy Yên Tử – MGallery, du khách có thể cảm nhận các đường nét kiến trúc, hoa văn gắn với lịch sử hình thành và phát triển của thiền phái Trúc Lâm. Theo sử sách, sau khi nhường ngôi cho con trai vua Trần Nhân Tông xuất gia tu hành và năm 1299 vua rời đến Yên Tử (Quảng Ninh) tiếp tục tu hành và thành lập thiền phái Trúc Lâm. Yếu tố thiền định, do đó, được xuyên suốt mọi ngóc ngách của dự án. Cả khu nghỉ dưỡng, không gian chìm trong gam màu trầm và xám với các hành lang rộng lớn, nối dài tưởng chừng như vô tận. Đôi khi du khách như ngược dòng thời gian bắt gặp nhân viên trong phục trang thời Trần. Nơi đây, phòng nghỉ sử dụng chất liệu tự nhiên tối đa như vỏ bao bố làm bằng sợi đay, tường trấu, cửa gỗ then cài... – các nguyên vật liệu và dụng cụ truyền thống tại nông

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

thôn Việt Nam trong nhiều thế kỷ. Ông Jung Hyun Oh, tổng giám đốc khu nghỉ dưỡng chia sẻ, thiết kế của khu nghỉ dưỡng là tổng hòa của các yếu tố lịch sử, văn hóa, mỗi chi tiết đều mang một câu chuyện của Việt Nam. Tất cả các phòng ở Legacy Yên Tử – MGallery đều được thiết kế có tầm nhìn đẹp để du khách chiêm ngưỡng không gian núi rừng Yên Tử ở xung quanh. Du khách Nguyễn Thanh Tùng ghé thăm khu nghỉ dưỡng vào tháng 11.2019 nhận xét thiết kế khu nghỉ dưỡng gây ấn tượng cho anh như “đang quay ngược thời gian về với cung điện thời Trần”. Anh Minh Nguyên, đến đây vào tháng 7.2019 chia sẻ cảm nhận: “Legacy Yên Tử – MGallery không chỉ là một khách sạn. Họ đưa cả một nền văn hóa lịch sử, kiến trúc thời Trần vào từng viên gạch, chiếc đèn, bờ tường, bức tranh. Tôi cũng thích mùi hương thảo mộc ở khắp nơi và âm thanh của chuông gió trên các con đường nội khu.” Điểm khác biệt của Legacy Yên Tử – MGallery là thể hiện được chiều sâu văn hóa. Ông Long cho biết, khu nghỉ dưỡng “không nhằm tạo ra một không gian đồ sộ để mọi người trầm trồ. Không có các con số kỷ lục. Vì nếu thế, nó sẽ phá hỏng phần chính là văn hóa Việt Nam, là gần gũi và hòa hiếu.” Nhà thiết kế khéo léo phân công trình thành từng hợp phần để khu nhà không tạo cảm giác đồ sộ khi nhìn từ xa và từ trên cao xuống. Legacy Yên Tử – MGallery nằm trong

Ả N H : C O U R T E S Y O F L E G AC Y Y E N T U M G A L L E R Y

lập ban dự án nội bộ kiêm nhiệm vụ thầu chính xây dựng, quản lý khoảng 100 nhà thầu bên dưới. Ông Ngô Thanh Tùng, giám đốc dự án chia sẻ, vất vả nhất của việc xây dựng là tìm kiếm đúng các chất liệu truyền thống. Họ phải tìm về các làng nghề truyền thống, đặt hàng người dân khôi phục các phương pháp chế tác thủ công vốn bị bỏ quên nhiều năm. Đơn cử, gạch men lát trong khu nghỉ sử dụng men cổ của làng gốm Phù Lãng vốn nổi tiếng từ thời Trần nay đã gần như mai một. Để có số lượng hệ thống khách sạn mang thương hiệu MGallery thuộc nguyên vật liệu lớn, trong khi năng lực các làng nghề Accor, tập đoàn quản lý khách sạn lớn nhất Việt Nam không đủ đáp ứng, trong hai năm, công ty vừa xây dựng hiện nay. Theo ông Patrick Basset, giám đốc vận hành vừa chờ đợi vật liệu theo đơn đặt hàng. Cuộc chơi cũng Accor khu vực Đông Nam, Đông Bắc châu Á và Maldives, lắm công phu, nguyên liệu nguyên khối được vận chuyển MGallery được định vị là khách sạn theo kiểu boutique nhiều nơi về Yên Tử để chế tác vật dụng, bàn ghế như đá (nhỏ, độc đáo, cá tính) 5 sao dành cho những du khách Tuyết Sơn từ Nghệ An, đá trắng từ Thanh Hóa... đam mê tìm hiểu về cuộc sống, văn chương, văn hóa. Dự án Legacy Yên Tử – MGallery được xây dựng Nó có thể lấy cảm hứng từ thơ, tác giả nổi tiếng, là một trong hai năm, nhưng ý tưởng được thai nghén 10 năm nơi trú ẩn được che giấu, hoặc có một phong cảnh thiên liền. “Ngọn núi rất vĩ đại nhưng bên dưới lại nhếch nhác nhiên kỳ vĩ hiếm có. Mỗi MGallery là hoàn toàn độc nhất nên chúng tôi muốn nâng cấp ở đây để cho tương xứng và riêng biệt. Hiện có 100 khách sạn MGallery trên thế với giá trị của Yên Tử,” ông Long nói. Xung quanh khu giới, Việt Nam có sáu, trong đó, Yên Tử – vực núi Yên Tử là các di tích và danh thắng MGallery là dự án mang đậm dấu ấn văn hóa quan trọng như khu bảo tồn thiên nhiên bản địa. Legacy Yên Tử – Tây Yên Tử (tỉnh Bắc Giang) và khu di tích Để xây dựng dự án theo đúng ý đồ của nhà MGallery được xem lịch sử nhà Trần ở Đông Triều (tỉnh Quảng thiết kế Bill Bensley, Tùng Lâm thành lập như mảnh ghép Ninh). Hệ thống các di tích và danh thắng ban văn hóa để tìm hiểu kỹ càng các thông cuối cùng trong này nằm trong quần thể di tích danh thắng tin về lịch sử, văn hóa và tư vấn cho vị kiến trung tâm văn hóa Yên Tử từng được bộ Văn hóa, Thể thao và trúc sư nước ngoài. Chủ đầu tư cũng thành Trúc Lâm Yên Tử Du lịch Việt Nam đề nghị UNESCO công gồm hệ thống cáp treo lên núi, khu vực giải trí, nhà hàng, làng nghề.

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

LEGACY YÊN TỬ — MGALLERY nhận là di sản thế giới. Yên Tử cùng với chùa Bái Đính ở cố đô Hoa Lư (Ninh Bình) là địa danh thường được chọn tổ chức các đại lễ Phật đản tại Việt Nam. Vì vậy, Yên Tử còn được biết đến như một trong những địa điểm du lịch tâm linh, văn hóa nổi tiếng. Trên núi Yên Tử, ngoài Huệ Quang Kim Tháp cất giữ xá lợi vua Trần Nhân Tông, còn có một số điểm du lịch tâm linh khác như nơi tu hành của các tổ thiền Trúc Lâm Yên Tử, ngôi chùa bằng đồng lớn nhất Việt Nam trên đỉnh núi. Năm 2018, Yên Tử đón khoảng một triệu lượt khách. Cao điểm mùa lễ hội, bắt đầu vào tháng giêng, núi Yên Tử đón 50 ngàn lượt khách đến hành hương, chiêm bái, theo ông Lê Trọng Thanh, phó tổng giám đốc công ty Tùng Lâm. Trong gần một thập niên thai nghén dự án, ông Bùi Đình Tuấn, chủ tịch công ty Tùng Lâm làm việc với chín nhà thiết kế nhưng ông không “chọn mặt gửi vàng” được một ai. “Ông Tuấn nghe họ trình bày các phương án thiết kế, nhưng đều thấy không hợp với Yên Tử,” ông Long kể. Thế nào là hợp với Yên Tử? Vị chủ tịch Tùng Lâm cũng không biết rõ cho đến khi họ thấy dự án InterContinental Sun Peninsula Danang Resort ở bán đảo Sơn Trà. Câu trả lời bật ra và ngay lập tức Tùng Lâm thuyết phục kiến trúc sư Bill Bensley tới Việt Nam để hợp tác. Ông Long tiết lộ: “Lúc đầu không biết có hợp hay không. Nhưng chủ tịch công ty đánh giá cao phương pháp luận đưa văn hóa bản địa vào công trình của ông ấy”. “Câu chuyện của ông vua Việt Nam từ bỏ ngôi báu để trở thành một nhà tu hành gợi cảm hứng cho tôi,” ông Bill Bensley trả lời phỏng vấn Forbes Việt Nam qua email. Đầu tiên, vị kiến trúc sư được công ty Tùng Lâm đưa đi tham quan nhiều địa danh văn hóa ở miền Bắc để hiểu văn hóa Việt Nam, đặc biệt văn hóa thời Trần. Theo lời kể của ông Long, sau khi lên núi Yên Tử tham quan, nơi có Huệ Quang Kim Tháp, kiến trúc duy nhất trên núi còn lại từ thế kỷ 13, cao 500 mét so với mực nước biển, ông Bill Bensley xuống núi và nói rằng ông đã tìm thấy “chìa

khóa” thiết kế cho khu nghỉ dưỡng. Không giải thích dài dòng, vị kiến trúc rời đi để rồi một tháng sau quay lại Việt Nam với hơn 100 bản vẽ. Dấu ấn Huệ Quang Kim Tháp có thể dễ dàng nhận biết tại Legacy Yên Tử – MGallery khi du khách bắt gặp những kiến trúc mô phỏng cổng vòm công trình này xuất hiện ở khá nhiều nơi. Ông Long nhận xét, Legacy Yên Tử – MGallery như gạch nối giữa xưa và nay biến trung tâm hành hương này thành điểm đến văn hóa lịch sử tâm linh hòa quyện vào nhau. Theo ông Long, trước khi có khu nghỉ dưỡng, khách lên hành lễ và về, không có thời gian để cảm nhận, tìm hiểu các giá trị văn hóa, lịch sử và thiên nhiên. Từ khi dự án vận hành, du khách “không chỉ đến thắp hương mà còn đến vì cảnh đẹp và các yếu tố văn hóa,” theo lời ông Long. Sau một năm hoạt động đã có khoảng 30 ngàn khách lưu trú tại đây, trong đó 80% là khách nội địa. Vào mùa cao điểm, khu nghỉ dưỡng hầu như hết phòng. Mùa thấp điểm, công suất thấp hơn, chủ yếu phục vụ khách đến Yên Tử tìm hiểu văn hóa lịch sử, thả lòng mình giữa chốn cung đình nhỏ giữa trần gian. Ông Tuấn, chủ tịch Tùng Lâm, cũng là chủ tịch kiêm tổng giám đốc công ty cổ phần Đầu tư và Xuất nhập khẩu Quảng Ninh, từ chối trả lời phỏng vấn Forbes Việt Nam. Theo tự bạch, công ty này là doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, hoạt động chính trong các lĩnh vực xuất nhập khẩu, khai thác khoáng sản và sở hữu cổ phần của công ty Cổ phần Phát triển Tùng Lâm, hiện quản lý hệ thống Legacy Yên Tử – MGallery, Novotel Hạ Long, hệ thống cáp treo. Legacy Yên Tử – MGallery được xem như mảnh ghép cuối cùng trong trung tâm văn hóa Trúc Lâm Yên Tử gồm hệ thống cáp treo lên núi, khu vực giải trí, nhà hàng, làng nghề. Kiến trúc sư Bill Bensley đánh giá cao nỗ lực của đối tác Việt Nam trong việc tạo ra giá trị mới cho Yên Tử: “Tôi thích tính mộc mạc và đơn giản, thật sự cần thiết cho một quần thể đền nằm yên tĩnh dưới chân thung lũng”.

LEGACY YÊN TỬ – MGALLERY KHÔNG NHẰM TẠO RA MỘT KHÔNG GIAN ĐỒ SỘ ĐỂ MỌI NGƯỜI TRẦM TRỒ. KHÔNG CÓ CÁC CON SỐ KỶ LỤC. VÌ NẾU THẾ, NÓ SẼ PHÁ HỎNG PHẦN CHÍNH LÀ VĂN HÓA VIỆT NAM, LÀ GẦN GŨI VÀ HÒA HIẾU.” 36

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

TẬP ĐOÀN BẤT ĐỘNG SẢN ĐẠI PHÚC

Tuyến phố đi bộ thương mại giải trí phong cách Châu Âu đầu tiên tại khu Đông

PREMIUM SHOPHOUSE

Cảm tác kiến trúc tuyệt mỹ đậm chất Italia

Vị thế độc tôn sinh lợi kép Thanh toán 25% cho đến khi nhận nhà (sau 2 năm)

1800 63 63 - www.khudothivanphuc.com.vn

Nằm ngay trục đường chính Đinh Thị Thi (30m), cửa ngõ Khu đô thị Vạn Phúc được quy hoạch đồng bộ đầy đủ tiện ích chuẩn quốc tế. Tâm điểm kết nối giao thương giữa Bình Dương - Trung Tâm TpHCM - Sân bay Tân Sơn Nhất. Bộ 3 hoàn hảo tiện ích Quảng trường trung tâm – Công viên giải trí chuẩn quốc tế – Khu phố đi bộ thu hút du khách trong và ngoài nước. Mặt tiền rộng từ 7m - linh hoạt bố trí công năng vừa ở, vừa kinh doanh phong phú loại hình từ mua sắm, ăn uống, vui chơi, giải trí đến thư giãn phong cách châu âu. Thanh toán 25% cho đến khi nhận nhà (sau 2 năm), nhân kỷ niệm 25 năm thành lập Tập đoàn Bất động sản Đại Phúc.

HỘI AN

ĐIỂM ĐẾN DI SẢN

MỘT NGƯỜI DÂN HỘI AN “ĐÓN TIẾP” TRUNG BÌNH 300 KHÁCH DU LỊCH MỖI NĂM. SỰ BÙNG NỔ CỦA DU KHÁCH ĐẶT RA BÀI TOÁN PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG VÀ CÓ TRÁCH NHIỆM CHO DI SẢN VĂN HÓA NÀY. LÊ VIẾT HAI

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Ả N H : S A M U E L B R O W N N G / I S TO C K /G E T T Y I M AG E S

ột ngày đẹp trời giữa tháng 11, chị Nguyễn Thị Kim Thanh nghiêng đầu, tươi cười, thư giãn tạo dáng chụp bức hình checkin ấn tượng với hình nền là Chùa Cầu nổi tiếng, biểu tượng của Hội An. Du khách đến từ Hà Nội vui vẻ nói: “Nghe nói về thành phố Hội An đã lâu nhưng bây giờ tôi mới có cơ hội đến thăm. Tôi rất hài lòng với chuyến đi của mình vì đây là điểm du lịch thú vị.” Với các du khách lần đầu tới Hội An, “thú vị” là tính từ thích hợp nhất miêu tả sự quyến rũ của địa danh này. Với những ai chưa có dịp ghé Hội An, miền đất này thậm chí gợi nên sự háo hức, tò mò khi nhiều

thông tin tích cực xuất hiện trên Internet. Giữa mùa hè 2019, nhóm nghệ sĩ Doodle của Google đã tôn vinh Hội An trên trang chủ Google tiếng Việt, với hình ảnh thành phố quyến rũ dưới ánh trăng rằm trong lễ hội đèn lồng nhiều màu sắc. Trước đó, Travel + Leisure, tạp chí du lịch Mỹ công bố danh sách top 15 thành phố tuyệt vời nhất thế giới trong năm 2019, Hội An đứng đầu với số điểm cao nhất là 90,39. Tạp chí này ví von di sản này là “viên ngọc nhỏ của một vùng đất.” Trang du lịch trực tuyến nổi tiếng thế giới Tripadvisor từng công bố danh sách 10 điểm đến có ẩm thực hấp dẫn nhất châu Á, các món ăn truyền thống đa dạng, trong đó Hội An xếp ở vị trí thứ sáu. Trở thành một điểm đến hàng đầu Việt Nam, Hội An có sức hấp dẫn với du khách trong nước và nước ngoài. Nhưng sự bùng nổ của du khách đang đặt ra bài toán phát triển du lịch bền vững và có trách nhiệm cho di sản văn hóa này. Toàn cảnh phố cổ Hội An.

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

HỘI AN Năm 2018, Hội An thu hút gần năm triệu khách du lịch, tức là mỗi cư dân của địa danh này đón 300 du khách, con số ấn tượng bậc nhất trong các điểm đến tại Việt Nam. “Tài nguyên sinh thái – nhân văn đã tạo cho Hội An hấp lực mạnh mẽ, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, các nhà khoa học đến nghiên cứu, các nghệ sĩ đến cảm thụ và sáng tác, các nhà đầu tư đến hợp tác làm ăn,” ông Nguyễn Văn Lanh, trưởng phòng Văn hóa - Thể thao TP Hội An nói với Forbes Việt Nam. “Bên cạnh khu trung tâm phố cổ với những ngôi nhà cổ mái rêu phong, tường vàng độc đáo, Hội An còn được ưu ái với biển đảo, sông hồ, các làng nghề truyền thống cùng nhiều món ngon lạ miệng,” chị Kim Thanh nói sau những trải nghiệm. Còn Daniel Ray Groussman, du khách đến từ Seattle (Hoa Kỳ) nhận xét: “Tôi đến Hội An từ lần đầu tiên đến nay cũng 19 năm rồi. Và tôi yêu thích Hội An vô cùng. An ninh trật tự đảm bảo. Môi trường xanh, sạch. Đặc biệt là người dân rất thân thiện, hiền hòa, dễ mến.” Như hầu hết du khách đến Hội An, chị Thanh sau khi thăm Chùa Cầu – cây cầu 400 năm tuổi, biểu tượng của Hội An đã xuất hiện trên tờ tiền polymer mệnh giá 20 ngàn đồng – thả bộ dọc bờ sông Hoài có tầm nhìn đẹp vừa ngắm khu phố cổ cách đó không xa hiện lên thơ mộng, lung linh và huyền ảo trong lễ hội đèn lồng vào ngày 14 âm lịch hằng tháng. Du khách thông thường cũng dành thời gian trải nghiệm phiên chợ quê vào buổi chiều với những món ăn dân dã tại các hàng quán địa phương như cao lầu, cơm gà, bánh mì, bánh bao, bánh vạc, hến trộn, mì Quảng và hàng chục loại chè ngọt trong danh mục ẩm thực đa dạng của khu phố cổ… Giao thoa văn hóa, đặc trưng thương cảng sầm uất một thời, hiển hiện qua văn hóa ẩm thực, nếp nhà của người phố Hội.

✧ ✧ ✧ THEO THỐNG KÊ CỦA CƠ QUAN QUẢN LÝ, Hội An có

717 cơ sở lưu trú với nhiều loại hình quy mô khác nhau từ khu nghỉ dưỡng, khách sạn, villa từ các nhà đầu tư lớn tới phòng trọ, homestay… của cư dân địa phương. Trong 5 năm trở lại đây, nhiều dự án nghỉ dưỡng từ bốn sao trở lên được đưa vào hoạt động. Bên cạnh nhóm doanh nghiệp nước ngoài, các doanh nghiệp tư nhân trong nước cũng đầu tư các khu nghỉ dưỡng phức

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

hợp có quy mô. Năm 2017, Vingroup khai trương khách sạn Vinpearl Resort & Spa Hội An, cơ sở lưu trú quy mô bậc nhất cách khu phố cổ Hội An khoảng 10 km. Rót tiếp 5.000 tỉ đồng đầu tư, năm 2018, Vingroup khai trương dự án tiếp theo Vinpearl Nam Hội An, cách khu phố cổ Hội An khoảng 20 phút xe hơi. Ngoài cơ sở lưu trú cho khách du lịch, dự án có khu vui chơi giải trí trong nhà và ngoài trời, vườn thú Safari, bổ sung thêm một sự lựa chọn cho du khách đi theo gia đình. Từ năm 2017, các tuyến đường trọng điểm trong khu vực này như cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, tuyến đường ven biển Đà Nẵng – Hội An – Chu Lai, đường quốc lộ 1A… được mở rộng, nâng cấp, đầu tư khiến địa danh du lịch này càng trở thành điểm đầu tư lý tưởng của các doanh nghiệp bất động sản khắp cả nước, trong đó có không ít dự án nghỉ dưỡng. Ngoài Vingroup, tập đoàn VinaCapital kết hợp với đối tác xây dựng khu nghỉ dưỡng Nam Hội An, theo tuyên bố số vốn đầu tư lên tới bốn tỉ đô la Mỹ, HB Group xây dựng

Lung linh phố Hội.

đầu thế giới tiếp tục xuấn hiện ở Hội An. The Ascott Limited, tập đoàn quản lý, vận hành căn hộ dịch vụ, khách sạn hàng đầu thế giới, giới thiệu ra thị trường dự án Citadines Pearl Hoi An. Thiên Minh Group hợp tác với TUI Group, tập đoàn du lịch và lữ hành lớn có trụ sở tại Đức xây dựng khách sạn mang tên TUI Blue Nam Hội An…

✧ ✧ ✧ NGƯỢC DÒNG LỊCH SỬ, HỘI AN là một trong những

thương cảng buôn bán sầm uất nhất ở Đông Nam Á từ thế kỷ 15 đến 19. Thương cảng này là nơi giao lưu buôn bán tấp nập của giới thương nhân Hà Lan, Bồ Đào Nha, Nhật Bản, Trung Quốc... Gia sản văn hóa của địa danh được UNESCO công nhận vào năm 1999 thể hiện qua các con số thống kê: 1.068 nhà cổ, 19 ngôi chùa, 43 miếu thờ thần linh, 23 đình, 38 nhà thờ tộc, năm hội quán, 11 giếng cổ, 44 ngôi mộ cổ… Phần lớn các di tích tại Hội An được bảo tồn gần như nguyên trạng, đáp ứng tiêu chí “là điển hình tiêu biểu về môt cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn một cách hoàn hảo” cùng tiêu chí “là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế,” theo đánh giá của UNESCO khi quyết định đưa danh thắng này vào danh sách di sản. Chiều sâu về kiến trúc, văn hóa và ẩm thực của Hội An khiến các đơn vị lữ hành hàng đầu trong nước như Vietravel, Saigon Tourist, BenThanh Tourist, Fiditour…luôn đặt địa danh này trở thành một điểm đến bắt buộc trong hành trình du lịch khám phá con đường di sản miền Trung. Đến với Hội An, các đơn vị lữ hành không chỉ cho du khách tham quan khu phố cổ mà ghé thăm nhiều làng nghề truyền thống hàng trăm năm tuổi. Đó là làng gốm Thanh Hà ngót nghét 500 năm tuổi, nơi những nghệ nhân chuốt gốm hoàn toàn thủ công có thể đích thân hướng dẫn du khách ưa thích trải nghiệm tự tay trải nghiệm làm ra sản phẩm xinh xắn. Đó là làng rau Trà Quế bắt mắt với những luống rau xanh mướt, thơm hương sau khi thăm thú cảnh quan, du khách quốc tế thích thú có thể đóng vai người nông dân trải nghiệm xới đất, đánh luống, trồng rau, tưới nước. Thăm rừng dừa Bảy mẫu, du khách đứng tuổi

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

Ả N H : C H E E G I N TA N / I S TO C K /G E T T Y I M AG E S

dự án New Hoi An City, Đất Xanh Group rót vốn đầu tư dự án nghỉ dưỡng Opal Ocean View… Thuộc hàng sớm nhất và danh tiếng có thể kể đến là khách sạn Four Seasons The Nam Hai. Năm 2002, quỹ đầu tư Indochinal Capital rót 60 triệu đô la Mỹ xây dựng khu nghỉ dưỡng đẳng cấp với 60 phòng khách sạn dạng biệt thự và 40 căn biệt thự để bán, tất cả đều nhìn ra Biển Đông. The Nam Hai bắt đầu mở cửa đón khách vào cuối năm 2006, ban đầu được quản lý bởi GHM và hiện nay là Four Seasons. Khu nghỉ dưỡng được Travel + Leisure trao giải thưởng Thiết kế và bình chọn là “Khu nghỉ dưỡng tuyệt vời nhất thế giới” năm 2008, là khách sạn duy nhất của Việt Nam lọt vào danh sách 100 khách sạn tốt nhất thế giới năm 2019 theo tạp chí này. Vào dịp Noel 2019, để trải nghiệm một đêm ở khách sạn này, theo giá niêm yết du khách phải bỏ ra thấp nhất 1.018 đô la Mỹ cho loại phòng một giường ngủ, chưa kể thuế và phí dịch vụ cộng thêm. Gần đây, nhiều thương hiệu quản lý khách sạn hàng

có thể ngồi trên những chiếc thuyền thúng bơi dưới những rặng dừa xanh ngắt, làm sống lại hồi ức người dân địa phương qua từng câu chuyện xưa. Nhiều du khách quốc tế ghé thăm các xưởng làm lồng đèn thủ công và trực tiếp làm những chiếc đèn nhỏ xinh, để trong hành trang mang về làm kỷ niệm chuyến đi. Hội An đã xuất hiện thêm nhiều loại hình văn hóa giải trí mới mẻ do các nhà đầu tư tư nhân thực hiện. Trung tâm biểu diễn Lune Hội An thường diễn ra các show biểu diễn nghệ thuật đương đại đã tạo được tiếng vang như À Ố Show, Teh Dar, Sương Sớm (The Mist). “Một chương trình tuyệt vời, rất lắt léo, rực rỡ vui nhộn và rất đáng giá,” Aussie Chook, du khách đến từ Úc đã trải nghiệm ở Lune Hội An vào một tối tháng 11, nhận xét.

VIÊN NGỌC NHỎ LẤP LÁNH Với các công trình cổ kiến trúc độc đáo và chiều sâu văn hóa về ẩm thực, làng nghề, Hội An đã nhận được vô số khen ngợi từ giới truyền thông quốc tế. Đài CNN Mỹ từng ca ngợi Hội An là một trong những đô thị cổ đẹp nhất Đông Nam Á. Tạp chí The Culture Trip đánh giá Hội An là một trong 12 thành phố châu Á nên đến ít nhất một lần trong đời. Tạp chí Time chọn di sản này là điểm đến lý tưởng với chi phí hợp lý. Tạp chí du lịch Wanderlust (Anh) bình chọn Hội An đứng đầu trong top 10 thành phố trên thế giới được yêu thích nhất. Năm 2019 ước tính Hội An đón khoảng 4,1 triệu khách du lịch quốc tế. Sức hấp dẫn của Hội An, “viên ngọc nhỏ của một vùng đất” theo cách ví von của Travel + Leisure thu hút cả nhiều thương hiệu quản lý khách sạn quốc tế hàng đầu.

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Một trong các dự án giải trí quy mô lớn được đầu tư lớn từ tập đoàn Gami. Hàng tuần, trừ đêm thứ Ba, ở công viên Ký ức Hội An diễn ra biểu diễn nghệ thuât thực cảnh. Trên diện tích sân khấu ngoài trời 25 ngàn m² với 3.300 chỗ ngồi, 500 diễn viên với kịch bản năm màn kết hợp trên nền công nghệ âm thanh, ánh sáng hiện đại, đưa người xem như ngược dòng thời gian được trải nghiệm văn hóa, lịch sử của một Hội An từ quá khứ đến hiện tại. Ban đầu, vở diễn thực cảnh “Ký ức Hội An” nhận được nhiều ý kiến tranh luận trái chiều về “tính Việt” nhưng nội dung được điều chỉnh. Đến tháng 9.2019, vở diễn đã thu hút một triệu lượt khách dự xem, trở thành sản phẩm du lịch giải trí, du khách khó có thể bỏ qua vào buổi tối khi đến với danh thắng này. Theo ông Nguyễn Văn Lanh, năm 2019, Hội An ước đón 5,5 triệu lượt khách, trong đó 75% là du khách quốc tế, còn lại là du khách nội địa. Tổng doanh thu riêng ngành du lịch năm 2019 ước đạt 5.300 tỉ đồng, chủ yếu đến từ các hoạt động lưu trú, ẩm thực, mua sắm... tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Trải qua hàng trăm năm lịch sử, Hội An vẫn luôn giữ được vẻ đẹp quyến rũ đặc trưng như câu ca dao “Hội An đất chật người đông/Nhân tình thuần hậu, lá bông đủ màu”. Tuy nhiên, áp lực phát triển nóng của du lịch cũng kéo theo nhiều hệ lụy cho đô thị cổ này. Ông Daniel Ray Groussman đến từ Seattle (Hoa Kỳ) tiếc nuối khi kể về ấn tượng khung cảnh yên bình xưa kia của phố Hội đang mai một dần. “Hiện tại, chán nhất là xe cộ quá tải. Trước đây, đường phố chỉ vài chiếc ô tô, vài chiếc taxi, còn nay thì ô tô lớn nhỏ ngập tràn, lại không có bãi đỗ nên xe lấn chiếm lòng lề đường, khá nguy hiểm. Thành phố cần coi trọng và khắc phục vấn đề này,” ông Daniel Ray Groussman nói. Về phía chính quyền, ông Nguyễn Văn Sơn, phó chủ tịch UBND TP Hội An thừa nhận không chỉ vấn đề an toàn giao thông, việc triển khai các kế hoạch, đề án phát triển du lịch địa phương hiện nay vẫn còn chậm, cơ sở hạ tầng về dịch vụ du lịch chưa đáp ứng trước áp lực lượng khách tăng lên nhanh chóng. Theo ông Sơn, môi trường du lịch có mặt chưa đảm bảo, công tác quản lý trật tự đô thị, trật tự kinh doanh, vệ sinh môi trường còn nhiều mặt cần chấn chỉnh. “Chúng tôi sẽ kiên quyết khắc phục trong thời gian sớm nhất để Hội An ngày càng đẹp hơn trong mắt du khách gần xa, xứng đáng với những bình chọn của du khách và truyền thông như điểm đến du lịch hàng đầu châu Á,” vị lãnh đạo này nói

Ả N H : N I K A DA / I S TO C K /G E T T Y I M AG E S

HỘI AN

Yoga Pavillion Fusion Resort Cam Ranh.

H N Ì R T H N À H FUSION PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH KHÁCH SẠN, DỊCH VỤ NGHỈ DƯỠNG TẬP TRUNG VÀO CÁC GÓI CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHUYÊN BIỆT VÀ CHỦ ĐỘNG. KHÁC CÁC GÓI SPA VÀ ĐỒ ĂN ĐƯỢC TÍNH TRỌN GÓI TRONG GIÁ PHÒNG.

KHỔNG LOAN 44

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

FUSION

NGHỈ DƯỠNG hữu và quản lý. Nằm giữa khu rừng nhiệt đới, hướng biển và sông, khu nghỉ có 97 biệt thự với vườn và hồ bơi riêng trong tổng số 130 phòng, với giá khởi điểm từ 345 đô la Mỹ/đêm. Nét đặc biệt tại khu nghỉ dưỡng này, tùy vào lựa chọn hành trình ba, năm ngày hoặc bảy ngày, là du khách nghỉ dưỡng kết hợp chủ động chọn lựa hoạt động thể chất, tinh thần để có thể cải thiện sức khỏe. “Chúng tôi không khám phá ra cái bánh xe, không có gì là mới mẻ. Chỉ là chúng tôi muốn tạo ra sự khác biệt ở Fusion, nơi tập trung vào phương diện sức khỏe thông qua các gói chăm sóc được tính trọn vào chi phí nghỉ dưỡng,” Atilla Erda, người Thụy Sĩ, COO của Fusion nói với Forbes Việt Nam. Nếu xét riêng lẻ từng dịch vụ hay sản phẩm, các khách sạn hay khu nghỉ dưỡng cao cấp cung THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

ẢNH: COURTESY OF FUSION

WELLNESS VOYAGE - HÀNH TRÌNH NGHỈ DƯỠNG LÀ TÊN GỌI CỦA CÁC GÓI SẢN PHẨM CỦA FUSION RESORT PHÚ QUỐC, khu nghỉ dưỡng do tập đoàn Fusion sở

FUSION cấp những sản phẩm tương tự Fusion Resort Phú Quốc (mà có thể tính mức giá có thể tới 200 đô la Mỹ cho liệu trình spa kéo dài hai tiếng). Nhưng đến nay, Fusion là nơi duy nhất tại Việt Nam “đóng gói” các sản phẩm spa, ẩm thực, hoạt động phục hồi và cải thiện thân - tâm - trí và tính trọn vào giá phòng. Thay vì chỉ tắm biển, tắm nắng, nghỉ dưỡng, ăn buffet hay theo thực đơn, khách nghỉ tại Fusion tham gia các bài tập yoga, thể hình, trò chuyện về dinh dưỡng và tìm hiểu chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dưỡng chất, các loại vitamin, và có hai liệu trình spa mỗi ngày. Nếu chọn lộ trình dài, họ còn khám phá các điểm tham quan và tìm hiểu văn hóa địa phương. Sau gần 10 năm hoạt động trong lĩnh vực khách sạn, nghỉ dưỡng, Fusion đang tiếp tục đẩy mạnh phát triển mảng nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe chủ động (wellness tourism). Tập đoàn đang vận hành sáu khu nghỉ dưỡng và khách sạn tại Phú Quốc, Cam Ranh, Đà Nẵng, Sài Gòn và Huế. Các thương hiệu gồm Fusion Resorts (khu nghỉ dưỡng bờ biển), Fusion Suits (khách sạn trong thành phố), Fusion Originals (chuỗi khách sạn được đặt theo tên các danh nhân, nghệ sĩ), Fusion Retreats (khu nghỉ dưỡng mang đến các dịch vụ thư giãn và chăm sóc sức khỏe chuyên sâu). Tập đoàn đang xây dựng các khách sạn mới tại Vũng Tàu, Quảng Bình, Hội An, Quy Nhơn, Bình Dương, Bắc Ninh, Hải Phòng và Đồng Nai. Dự kiến đến năm 2022, Fusion sẽ

đưa vào vận hành thêm 10 cơ sở với tổng số trên 1.000 phòng, căn hộ du lịch và villa. Wellness tourism là một thị trường ngách trong ngành du lịch, kết hợp hai ngành kinh doanh lớn là du lịch và y tế - chăm sóc sức khỏe. Trong báo cáo công bố tháng 11.2018, viện Sức khỏe toàn diện toàn cầu (The Global Wellness Institute - GWI) ước tính quy mô thị trường nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe toàn cầu tương đương 639 tỉ đô la Mỹ vào năm 2017. Theo GWI, năm 2017, du khách quốc tế đi nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe chi trung bình 1.528 đô la Mỹ/ kỳ nghỉ, cao hơn 53% so với mức chi tiêu trung bình của du khách đi nghỉ bình thường.

✧ ✧ ✧ Các khu nghỉ dưỡng tập trung vào loại hình du lịch kết hợp chăm sóc sức khỏe thường được thiết kế dựa theo đặc trưng liên quan tới văn hóa địa phương, phong cảnh thiên nhiên và sự đa dạng của thực phẩm địa phương đó. Một số khách có thể hài lòng với những liệu trình spa phổ biến, các lớp thể dục hay ly nước ép trái cây được chuẩn bị đủ chất cho chương trình thải độc. Một số khác có thể đòi hỏi nhiều hơn, đặc biệt là những người trẻ, năng động, cá tính kỳ vọng tìm kiếm sự khác biệt ở điểm

KHÁC NHAU GIỮA DU LỊCH VÌ SỨC KHỎE TOÀN DIỆN VÀ DU LỊCH Y TẾ ĐỐI PHÓ

CHỦ ĐỘNG

DU LỊCH Y TẾ (MEDICAL TOURISM)

DU LỊCH VÌ SỨC KHỎE TOÀN DIỆN (WELLNESS TOURISM)

Du lịch để được điều trị các loại bệnh đã khám, hoặc cần cải thiện sức khỏe.

Du lịch nhằm duy trì, kiểm soát hoặc cải thiện sức khỏe và sự cân bẳng tâm, thân, trí.

Xuất phát từ động cơ muốn chi phí thấp hơn, chất lượng chăm sóc tốt hơn, tiếp cận dịch vụ dễ hơn.

Xuất phát từ động cơ muốn sống khỏe, ngăn ngừa bệnh tật, giảm căng thẳng, thay đổi các thói quen sống không tốt cho sức khỏe, và / hoặc có trải nghiệm độc đáo.

Các hoạt động nhằm đối phó với bệnh tật, đáp ứng nhu cầu điều trị y tế cần thiết, xâm lấn cơ thể và / hoặc có bác sĩ theo dõi đánh giá.

Các hoạt động mang tính chủ động, tự nguyện, không xâm lấn và không liên quan tới điều trị y tế trong tự nhiên. NGUỒN: BLOBAL WELLNES INSTITUTE

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

đến như những trải nghiệm độc đáo hồ bơi, câu lạc bộ thể hình, phòng từ phương pháp liệu trình phục hồi tập yoga trong nhà và sân tập ngoài sức khỏe của người địa phương với trời. Theo thông tin từ Fusion, tỉ các loại thực vật và bùn khoáng địa lệ lấp đầy phòng trung bình của phương gắn liền nhiều yếu tố lịch sử, các cơ sở nghỉ dưỡng và khách sạn văn hóa, tôn giáo. là 86%. Với hai lần spa / ngày bán Fusion là thương hiệu từng thuộc “combo” trong giá phòng, hầu hết Serenity Holding do Marco van khách đều sử dụng, “vì không phải Aggele, người Hà Lan, sáng lập và lúc nào trong cuộc đời bạn cũng có điều hành từ năm 2010 đến 2017, dịp được mát xa hai lần một ngày,” trước khi bán lại cho Lodgis, công Atilla cho biết. Một cách ví von, ty do quỹ đầu tư tư nhân Warburg cũng giống như kinh doanh rượu, Pincus (Mỹ) và quỹ Vinacapital (Việt thay vì chỉ bán vài chai rượu với giá Nam) góp vốn thành lập. Tại Việt rất cao, Fusion bán nhiều chai, và Nam, Lodgis đã phát triển Fusion chấp nhận lợi nhuận trên từng chai Resort Cam Ranh, mua lại 49% ít đi. “Khách hàng hài lòng hơn và khách sạn Sofitel Legend Metropole họ biết họ không bị trả giá quá cao,” Hà Nội, Grand Hồ Tràm Strip, và Atilla nói. mua lại đa số cổ phần khách sạn Cặp đôi blogger du lịch Donato Raffles Hotel Le Royal (Phnom Solimena và Giulia De Jesus đã đến Penh) và Raffles Grand Hotel 4 cơ sở nghỉ dưỡng của Fusion và d’Angkor (Siem Riep). Trong số các đặc biệt yêu thích 2 điểm nổi bật: khu nghỉ dưỡng và khách sạn do “spa trọn gói” và ăn sáng mọi lúc mọi Fusion quản lý vận hành, có Alba nơi. “Hai dịch vụ này độc đáo và bạn Wellness Valley thuộc sở hữu của không thể tìm thấy nó ở đâu cả,” họ tập đoàn Openasia Group. Đây là cho Forbes Vietnam biết qua email. khu nghỉ dưỡng rộng 50 héc ta tại Chưa tới 10% khách nghỉ ở Huế, khai trương từ tháng 4.2018, Fusion hiện nay là người Việt Nam. cung cấp các hoạt động cân bằng sức Khách phần lớn đến từ Hàn Quốc, khỏe dựa vào thiên nhiên, từ tắm Úc, Nhật Bản, các nước châu Âu. suối khoáng tự nhiên, tới các hoạt Atilla cho biết Fusion đang mở động thể chất ngoài trời, tắm onsen rộng thương hiệu mới tập trung vào và các chương trình cân bằng thânkhách hàng người Việt Nam, với cơ —ATILLA ERDA, COO FUSION tâm-trí. Ông Đoàn Viết Đại Từ, chủ sở đầu tiên mang thương hiệu Maia tịch Openasia lý giải sự hợp tác với sẽ hoạt động tại Quy Nhơn dự kiến Fusion: “Openasia quyết định hợp tác vì Fusion là bên vào tháng 3.2020. Vẫn mang những yếu tố đặc trưng quản lý tốt nhất có thể đảm nhận thách thức và thực hiện nghỉ dưỡng gắn với chăm sóc sức khỏe nhưng cơ sở này được tầm nhìn của Openasia.” sẽ điều chỉnh về mặt sản phẩm: Nếu các khu nghỉ dưỡng Trên thế giới, những người đi du lịch kết hợp chủ hay khách sạn của Fusion thường có hai liệu trình spa / động duy trì hay cải thiện sức khỏe thường chi tiêu ngày thì ở thương hiệu này sẽ cung cấp một liệu trình. nhiều hơn cho một kỳ nghỉ so với du khách bình Các khu nghỉ dưỡng hướng biển của Fusion thường có thường. Giá khởi điểm cho nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc lời sau năm thứ ba, trong khi với dòng khách sạn thành sức khỏe cao nhất mà Fusion phát triển đang thuộc về phố cần tới hơn 10 năm. Các khu nghỉ dưỡng hướng biển khu nghỉ dưỡng hướng biển Fusion Maia Đà Nẵng – 577 của Fusion cần chuyên viên spa nhiều hơn mức trung đô la Mỹ/đêm. Do tập trung vào các vận động thể chất bình của các khu nghỉ Fusion (0,7 người/phòng so với 0,6 và tinh thần, khu nghỉ dưỡng của Fusion thiết kế diện người) nhưng “có thể vận hành bền vững,” theo Atilla. tích lớn cho các hoạt động này. Tại Fusion Resort Phú Nhưng ông cũng cho rằng đầu tư vào nghỉ dưỡng “không Quốc, khu vực Maia Spa có diện tích rộng hơn 11.210m² phải là lĩnh vực đầu tư đem lại lợi nhuận sau một năm mà gồm vườn tiêu, 20 phòng trị liệu, các phòng xông hơi, là khoản đầu tư lâu dài vào con người.”

CHÚNG TÔI KHÔNG KHÁM PHÁ RA CÁI BÁNH XE, KHÔNG CÓ GÌ LÀ MỚI MẺ. CHỈ LÀ CHÚNG TÔI MUỐN TẠO RA SỰ KHÁC BIỆT Ở FUSION, NƠI TẬP TRUNG VÀO PHƯƠNG DIỆN SỨC KHỎE THÔNG QUA CÁC GÓI CHĂM SÓC ĐƯỢC TÍNH TRỌN VÀO CHI PHÍ NGHỈ DƯỠNG.”

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

Bay dù lượn trên đỉnh núi Sơn Trà, Đà Nẵng.

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

DU LỊCH MẠO HIỂM

LÊN RỪNG, XUỐNG BIỂN ĐỐI MẶT VỚI NHIỀU RỦI RO LÀ CÁCH MÀ NHIỀU NGƯỜI LỰA CHỌN CHO CHUYẾN DU LỊCH CỦA MÌNH, CHO DÙ TỐN KÉM VÀ THIẾU TIỆN NGHI. CƯỜNG NGHIÊM

Ả N H : Q U A N G P R A H A / I S TO C K /G E T T Y I M AG E S

ặc bộ đồ bảo hiểm, kiểm tra lần cuối chiếc xe đạp địa hình, đúng 9h sáng, ông Egil Thomassen cùng nhóm bạn bốn người lên xe, xuất phát từ trung tâm thành phố Đà Lạt rẽ vào con dốc nhỏ tiến vào khu vực rừng thông, bắt đầu hành trình gần 40km đạp xe băng rừng. Trên hành trình trải nghiệm của mình nhóm du khách châu Âu theo con đường mòn quanh co kéo dài hơn 20km, xuyên qua rừng thi thoảng xuất hiện những con dốc cao khiến cả nhóm phấn khích sau mỗi lần chinh phục. Vượt qua con dốc thứ ba, vừa lau mồ hôi, nhoẻn miệng cười, du khách hơn 60 tuổi đến từ Na Uy hào hứng: “Đây là trải nghiệm thật tuyệt vời.” Tới Đà Lạt lần đầu tiên trong chuyến đi Việt Nam dài bốn tuần, ông Thomassen tìm tới công ty du lịch Mạo hiểm Việt (Phat Tire) đăng ký hành trình (tour) đạp xe xuyên rừng để trải nghiệm thiên nhiên vùng cao nguyên này. Cùng với đạp xe, Phat Tire còn cung cấp những trải nghiệm mạo hiểm khác như leo núi

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

DU LỊCH MẠO HIỂM

✧✧✧ MỘT TRONG NHỮNG CÔNG TY DU LỊCH TỔ CHỨC TOUR MẠO HIỂM SỚM ở Việt Nam là Buffalo Tours,

tiền thân của Thiên Minh Group, do ông Trần Trọng Kiên thành lập từ năm 1994. Đối tượng khách hàng ban đầu của Buffalo Tours khi đó chủ yếu là người nước ngoài. “Việt Nam có thiên nhiên đẹp với nhiều hình thái để làm du lịch mạo hiểm, và những hoạt động khác biệt này là điểm chính để Buffalo Tours

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

thu hút khách đến với Việt Nam khi đó,” ông Nguyễn Trung Công, phó tổng giám đốc Thiên Minh Group nhớ lại. Vị lãnh đạo của Thiên Minh đánh giá, Việt Nam sở hữu địa hình đa dạng để tổ chức du lịch mạo hiểm. Người gắn bó 25 năm với ngành dịch vụ nhận xét Việt Nam có nhiều điểm đến thú vị để tổ chức du lịch mạo hiểm: dã ngoại trên Sa Pa (Tây Bắc), leo núi đá, khám phá hang động, chèo thuyền tại Cát Bà, Hạ Long (Đông Bắc), đi bộ băng rừng, khám phá hang động tại Quảng Bình (miền Trung), lặn biển tại Nha Trang, Cù Lao Chàm, Phú Quốc, (miền Trung và miền Nam), leo núi đá, đi xe đạp xuyên rừng, leo thác, thám hiểm núi, chèo thuyền vượt ghềnh tại Lâm Đồng (Tây Nguyên). “Biển Việt Nam có lợi thế về đa dạng san hô, biển ấm và điểm lặn an toàn,” Nguyễn Ngọc Anh, giám đốc

Leo thác

điều hành Viet Divers, công ty du lịch lặn biển có trụ sở tại TP.HCM nói với Forbes Việt Nam. Năm 2019, 330 người đã học lấy chứng chỉ lặn bình khí và đi lặn với Viet Divers, trong đó một nửa đã được cấp chứng chỉ lặn quốc tế. Viet Divers thành lập năm 2013, những năm đầu, số người được cấp chứng chỉ sau đó quay lại đi lặn với Viet Divers chiếm chưa tới 10%. Nhưng hai năm trở lại đây, con số đó đã tăng lên gần 40%. “Hình ảnh về bộ môn lặn giờ đã trở nên phổ biến hơn, nên mọi người có thêm bạn để đi lặn cùng nhiều hơn,” cô lý giải. Mặc dù ra đời chưa lâu, nhưng hình ảnh những chiếc dù bay lượn trên vùng trời Mù Cang Chải, Yên Bái vào những mùa lúa chín vàng không còn hiếm trên trang cá nhân của nhiều bạn trẻ ưa trải nghiệm. Hầu hết dưới tấm hình nhận được các xuýt xoa, khen ngợi và cả... ghen tị từ bạn bè, những người chưa được trải qua cảm

Ả N H N H Ỏ : C O U R T E S Y O F P H AT T I R E

đá, leo dây vượt thác, chèo thuyền vượt ghềnh, hay đi bộ băng rừng. Đối mặt với nhiều rủi ro, tìm cảm giác mạnh là cách nhiều du khách cá tính lựa chọn cho chuyến du lịch của mình. Không mới mẻ nhưng tại Việt Nam ngày càng có nhiều người quan tâm đến hình thức du lịch này. Cách Đà Lạt gần 700km, Nguyễn Huyên Phương, quản lý truyền thông một công ty tài chính lớn ở TP.HCM vừa kết thúc chuyến bay dù lượn quanh bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng. “Lần đầu được bay dù lượn tại Sơn Trà, cảm giác tự do vô cùng khi ở trên cao lộng gió ngắm nhìn Sơn Trà đầy màu sắc và biển mùa hè xanh ngắt,” Phương viết trên trang cá nhân về cảm xúc sau lần bay của cô. Vượt qua vùng an toàn của bản thân, cô thích dấn thân vào những trải nghiệm mới. Xuất hiện ở Việt Nam khá lâu, du lịch mạo hiểm đang là hình thức trải nghiệm nở rộ, đặc biệt được các bạn trẻ ưa thích. Giữa tháng 11, Nguyễn Thị Yến Phương, cùng với hai người bạn Nguyễn Kim Long và Trì Bích Na có chuyến trekking (đi bộ dài ngày) ba ngày hai đêm tuyến Tà Năng – Phan Dũng, cung đường được các phượt thủ ưa thích bộ môn này đánh giá đẹp nhất Việt Nam. “Đẹp nhưng mệt, trải nghiệm xứng đáng,” Yến Phương, 23 tuổi nói. Các tấm ảnh selfie của nhóm trên trang cá nhân sau đó nhận được nhiều lượt thích tương đương với nhật ký hình ảnh của một “bộ ba” khác tại công ty truyền thông lớn có trụ sở tại quận 3, TP.HCM này. Một tuần trước đó, nhóm ba bạn trẻ Phạm Trà Kim Anh, Nguyễn Thị Minh Ngọc và Lê Văn Sơn dành năm ngày để khám phá cung đường Tây Bắc với những trải nghiệm đáng nhớ từ việc chèo thuyền kayak trên dòng sông Nho Quế tới chinh phục đỉnh Fansipan. “Sẽ còn quay lại nhưng lần tới sẽ vi vu bằng xe máy,” Sơn nói.

Tour đạp xe xuyên rừng Đà Lạt.

Ả N H LỚ N : C Ư Ờ N G N G H I Ê M

Lặn biển

giác mạnh này. “Việt Nam có lợi thế phát triển môn dù lượn vì có nhiều núi cao,” ông Đinh Thế Anh, thành viên câu lạc bộ dù lượn Đà Nẵng nhật xét. Năm 2019, ông Thế Anh thực hiện khoảng 100 chuyến bay trong và ngoài nước, câu lạc bộ dù lượn của ông sinh hoạt hằng tuần, nếu khách hàng muốn trải nghiệm sẽ tốn khoảng 1,5 triệu đồng cho 20 phút bay lượn trên không trung. Thành viên này ước tính, bộ môn dù lượn ở Việt Nam hiện có khoảng 300 thành viên. Dù vậy, loại hình du lịch mạo hiểm vẫn chưa thực sự

tạo ra nhiều giá trị với ngành du lịch Việt Nam. Về mặt tổng thể thị trường, ông Nguyễn Trung Công đánh giá du lịch mạo hiểm không tạo ra doanh thu nhiều bằng loại hình du lịch nghỉ dường và mua sắm. “Mỗi tuyến du lịch mạo hiểm chỉ khai thác được 1-2 năm là bị sao chép, muốn tạo ra sự khác biệt thì công ty lại phải mất thời gian tìm điểm mới, và loại hình này rất khó để tổ chức dạng cao cấp được,” ông Công phân tích. Trong khi đó, đối với các công ty du lịch và người chơi, chi phí cao là vấn đề khiến ít người tiếp cận với loại hình du lịch này. “Khách hàng của Phat Tire hầu như người nước ngoài, vì thể lực và giá chưa phù hợp với người Việt Nam,” Nguyễn Sơn Lâm, người điều hành tour của Phat Tire cho biết. Thành lập từ năm 2001, ông Lâm cho biết lượng khách nội địa của Phat Tire chiếm chưa tới 10%. Không khó lý giải cho điều này, vì khách du lịch tới Đà Lạt thường lựa chọn đi tham quan những nơi nổi tiếng. “Ít ai nghĩ tới việc bỏ 70 đô la Mỹ để đạp xe cả ngày trong rừng hay leo thác như hành xác,” ông Lâm nói. 70 đô la Mỹ cũng là số tiền trung bình một người phải bỏ ra để mua ca lặn một giờ tại Việt Nam. Vì vậy Ngọc Anh cho biết, các điểm lặn nổi tiếng ở Việt Nam hầu hết bắt gặp du khách nước ngoài. “Người Việt đi du lịch quen được phục vụ, trong khi đi lặn thì phải tự

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

DU LỊCH MẠO HIỂM chăm sóc thiết bị, khi xuống nước phải tự vận hành thiết bị,” Ngọc Anh nói. Ngoài việc đầu tư thiết bị lặn hết tối thiểu 1.000 đô la Mỹ, cô gái có chứng chỉ huấn luyện viên lặn quốc tế chỉ ra một nỗi sợ khác của người Việt Nam khi tiếp cận với môn lặn. Nhiều người ngại vận động thể chất, “đi lặn còn không biết bơi.” “Có thể tưởng tượng đất nước có hơn 3.000km bờ biển, nhiều sông ngòi mà mỗi năm có 3.000 ca chết đuối được không?” cô nêu câu hỏi. Đối với bộ môn dù lượn, nghề chơi còn lắm công phu hơn. Ngoài việc phải bỏ ra chi phí tối thiểu 70 triệu đồng để mua thiết bị, người chơi còn phải tham gia huấn luyện 2 – 3 tháng lý thuyết rồi mới có thể thực hành bay. Một vấn đề khác những người không sợ độ cao và ưa thích cảm giác lơ lửng trên không vướng phải là giấy phép bay. “Muốn tổ chức bay phải xin phép của quân đội,” ông Đinh Thế Anh nói. Do đó cả bộ môn dù lượn và nhảy dù đều rất khó để tổ chức các tour thương mại ở Việt Nam. Trước đây Thiên Minh Group từng có ý tưởng đưa du khách ngắm cảnh bằng khinh khí cầu nhưng dự án dừng lại vì cũng vướng giấy phép bay. Ngoài vấn đề chi phí, mỗi loại hình du lịch mạo hiểm lại gặp phải những thách thức riêng. “Hướng dẫn viên của Phat Tire đều có ít nhất 5 năm kinh nghiệm, phải được đào tạo, cấp chứng chỉ quốc tế,” ông Lâm cho biết. Mỗi lần cấp chứng chỉ, công ty phải thuê hướng dẫn từ Singapore về huấn luyện một tuần với chi phí không hề nhỏ. Những loại hình du lịch như leo

DU LỊCH MẠO HIỂM Theo hiệp hội Thương mại Du lịch Mạo Hiểm, du lịch mạo hiểm là loại hình du lịch liên quan đến khám phá, hoặc du lịch với ý thức (có thể thực tế) xảy ra rủi ro, và có thể đòi hỏi các kỹ năng chuyên môn và nỗ lực thể chất. Du lịch mạo hiểm có thể là bất kỳ hoạt động du lịch nào, bao gồm hai trong ba thành phần: hoạt động thể chất, trao đổi văn hóa hoặc tương tác và gắn kết với thiên nhiên. Du lịch mạo hiểm có thể bao gồm bất kỳ trong số 34 hoạt động sau đây: Tham gia một cuộc thám hiểm khảo cổ học; tham dự lễ hội, hội chợ địa phương; du lịch bụi; ngắm chim; cắm trại, thám hiểm hang động; thám hiểm núi; du lịch bằng tàu biển; tham gia các hoạt động văn hóa, giáo dục hoặc môi trường bền vững; câu cá, đánh cá; làm quen với người dân địa phương; đi bộ thám hiểm; cưỡi ngựa; săn bắn, chèo thuyền kayak; chèo thuyền vượt thác; học một ngôn ngữ mới; học về định hướng; tham gia nghiên cứu thám hiểm hoặc đi săn trên hoang mạc; chèo thuyền; lặn biển; lặn ống thở; trượt tuyết; lướt sóng; leo núi; đi dã ngoại; thăm bạn bè và gia đình; tham quan di tích lịch sử; tham gia một chương trình du lịch tình nguyện.

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

vách đá, leo thác, chèo thuyền vượt thác, đạp xe xuyên rừng rất khó để tổ chức cho nhóm lớn. “Chúng tôi không thể tổ chức cho 100 – 200 khách được, vì rất rủi ro cho cả mình và khách, tự mình phải giới hạn cho mình, ví dụ như chơi chèo thuyền vượt thác mà 30 – 40 khách bị lật thuyền thì không tài nào ứng cứu,” ông Lâm phân tích. Đối với các loại hình khác, cứ mỗi 10 khách cần bốn hướng dẫn, vì vậy, Phat Tire không thể có đủ số lượng nhân viên để tổ chức cho những nhóm quy mô lớn. Phat Tire còn gặp thách thức vì trong hai năm trở lại đây, lượng khách Trung Quốc và Hàn Quốc đến Nha Trang và Phan Rang, Phan Thiết nhiều, lượng khách châu Âu đến Đà Lạt bị giảm rõ rệt. “Các năm trước trung bình chúng tôi có 300 – 400 khách đạp xe Đà Lạt – Nha Trang mỗi năm, nhưng năm rồi không đến 100 khách. Rất ít khách muốn đạp xe xuống Nha Trang hay Mũi Né,” ông Lâm phân trần. Khác với các loại hình du lịch mạo hiểm khác, lặn biển gặp khó khăn từ giai đoạn mở công ty. “Muốn mở công ty lặn thì phải có chứng chỉ huấn luyện viên quốc tế, trung tâm đó phải đăng ký với hiệp hội lặn quốc tế (PADI, SSI), phải đảm bảo về con người, số lượng thiết bị, cam kết về an toàn,” Ngọc Anh cho biết. Trong khi đó, con đường trở thành huấn luyện viên quốc tế không hề đơn giản. Theo mô tả của Ngọc Anh, một người bắt đầu với môn lặn biển sẽ phải học một tuần khóa cơ bản, lặn liên tục để ôn luyện, sau đó tiếp tục tham gia khóa nâng cao để lặn sâu hơn. “Học nhanh thì sáu tháng, lâu thì vài năm, chi phí từ 3.000 – 5.000 đô la Mỹ,” Ngọc Anh tính toán. Mở công ty đã khó, tìm khách hàng còn khó hơn. Trước đây học viên ít quay trở lại vì không có bạn lặn cùng, không đủ kiên nhẫn để khám phá hết điểm lặn ở vùng đó, hoặc không thích lặn nhiều lần ở một địa điểm. “Trước đây ở Côn Đảo có dịch vụ lặn nhưng bây giờ cũng đóng cửa rồi vì không có khách. Chi phí lặn ở đó thường hết 160 đô la Mỹ, gấp đôi Nha Trang,” cô chia sẻ. Là người yêu thích môn lặn biển và có kinh nghiệm lặn ở các vùng biển Việt Nam cũng như trên thế giới, Ngọc Anh nhìn thấy một vấn đề không chỉ môn lặn biển, mà hầu hết các loại hình du lịch mạo hiểm của Việt Nam đang gặp phải, đó là ý thức bảo vệ môi trường. “Các nước khác giữ gìn môi trường rất tốt, nhưng ở Việt Nam đánh bắt cá bằng mìn nhiều quá nên ảnh hưởng tới môi trường, ý thức giữ gìn của mình rất kém. Trong hai năm trở đây rạn san hô ở Việt Nam xuống cấp khá nhanh và xơ xác thấy rõ,” Ngọc Anh cho biết.

DU LỊCH Y TẾ

ừng gắn bó nhiều năm trong ngành dịch vụ y tế tại Việt Nam và xúc tiến thương mại ở thị trường Campuchia, từ năm 2011 bà Phạm Thị Hoàng Oanh đã nhiều lần kết nối, đưa các bệnh nhân có khả năng chi trả cao từ Campuchia đến Việt Nam khám chữa bệnh. NHIỀU CÁ NHÂN, DOANH NGHIỆP ĐANG TÌM CÁCH KHAI Cái tên “Sokvann” (“Oanh” theo PHÁ CƠ HỘI BÀI BẢN HƠN Ở DU LỊCH Y TẾ, NGÀNH KINH cách phát âm thuận tiện cho người TẾ DỊCH VỤ ĐANG ĐƯỢC XEM CÓ NHIỀU TIỀM NĂNG NÀY. Campuchia) trở thành thương hiệu cá nhân được nhiều đối tác BÍCH TRÂM Campuchia tin tưởng. “Ý tưởng về một dịch vụ du lịch y tế bài bản cho người Campuchia được tôi ấp ủ từ 5 năm qua,” bà Hoàng Oanh chia sẻ về dịch vụ y tế Sokvann Medical Tourism. Việc khai sinh Sokvann Medical Tourism của bà được xem là dịch vụ du lịch y tế khép kín đầu tiên dành cho du khách Campuchia được giới thiệu tại Việt Nam. “Nhu cầu của người Campuchia sang Việt Nam khám chữa bệnh ngày càng cao, đặc biệt ở nhóm khách hạng sang. Điều cần thiết hiện nay là có các tour tuyến du lịch y tế khép kín, kết hợp cả ba mảng là y tế, du lịch và thông dịch cho nhóm khách hàng này,” bà Hoàng Oanh nói. Việt Nam là một trong ba điểm Indochine Vina là một trong đến của người Úc những doanh nghiệp đang cố gắng khi đi du lịch kết khai thác tiềm năng các dịch vụ y hợp nha khoa. tế tại Việt Nam để phục vụ người nước ngoài. Triển khai sớm hơn doanh nghiệp này, công ty Du lịch Nha khoa Việt Nam hấp dẫn trong mắt người nước ngoài. Bên cạnh một số lợi (Vietnam Dental Tourism) từ giữa năm 2016 đã tổ thế về tài nguyên du lịch như điểm đến, di sản văn hóa, chức sự kiện giới thiệu “du lịch nha khoa” cho khách nhiều danh lam, thắng cảnh, trong du lịch y tế, các yếu nước ngoài. Họ cũng phối hợp với sở Du lịch TP.HCM tố về tay nghề chuyên môn, thiết bị, phương pháp điều tổ chức ngày hội quy tụ các công ty du lịch lẫn cơ sở trị cập nhật của một số bệnh viện tại Việt Nam như Chợ nha khoa, giúp giới du lịch biết nhiều hơn đến các sản Rẫy, 108, Việt – Đức cũng được biết đến qua các thành phẩm nha khoa và cùng với công ty thiết kế các sản tựu y khoa công bố như ghép gan, tim, phẫu thuật phức phẩm du lịch nha khoa phù hợp. Mạng lưới du lịch nha tạp. Chi phí nhân sự, mặt bằng ở Việt Nam cũng thấp hơn khoa này sau hai năm đã có hơn 60 thành viên gồm các một số quốc gia khiến cho chi phí dịch vụ y tế tại Việt cơ sở nha khoa và công ty du lịch cùng hợp tác. Nam rẻ hơn. Đây là lợi thế nổi trội thu hút khách nước Có nhiều lý do để du lịch y tế có thể trở thành dịch vụ ngoài. Ngoài vấn đề chi phí cạnh tranh, các chuyên gia

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Ả N H : H A R B U C K S / I S TO C K /G E T T Y I M AG E S

NHỮNG CON SÓNG NHỎ

nhận định, thế mạnh của du lịch y tế Việt Nam còn nằm ở bốn triệu Việt kiều. Chị Nguyễn Thị Kim Phụng, Việt kiều Úc sống ở thành phố Sydney cho biết mức chi phí làm răng ở Úc không hề thấp và không có sự hỗ trợ của chính phủ. Vì vậy, chị chọn du lịch kết hợp về Việt Nam làm răng nhưng thường chỉ những dịch vụ đơn giản, không cần phải lui tới phòng nha nhiều lần do chi phí tại Úc gấp từ 2 - 8 lần so với Việt Nam. “Theo tôi, dịch vụ nha khoa tại Việt Nam nếu được thực hiện ở cơ sở uy tín thì chất lượng cũng được trong khi giá thành lại khá rẻ so với làm ở Úc,” chị Kim Phụng cho biết. Còn anh Anh Sy Nguyen, Việt kiều Mỹ, chọn làm dịch vụ implant và răng sứ tại Dental Tourism ngoài chi phí còn có lý do thời gian chờ đợi ở Mỹ quá lâu “làm implant ở Mỹ kéo dài vài ba tháng vì phải chờ răng sứ trong khi ở Việt Nam chỉ mất có hai tuần.” Anh làm implant hai răng, nhổ sáu cái răng, bọc sứ bốn cái và làm sạch răng phức tạp (deep clean) cộng thêm chỉnh sửa lại nguyên hàm với chi phí gần 5.000 đô la Mỹ, ước chừng giảm chi phí một nửa. Phân tích các lĩnh vực có tiềm năng phát triển thành dịch vụ du lịch y tế, theo thạc sĩ – bác sĩ Hồ Mạnh Tường, cố vấn chuyên môn của hệ thống bệnh viện Mỹ Đức, nha khoa, thẩm mỹ là hai lĩnh vực y tế có nhiều tiềm năng để phát triển do có lợi thế lớn vì có thể tổ chức hoạt động bên ngoài khuôn khổ bệnh viện. Theo bác sĩ Tường, tình trạng quá tải, đông đúc thường thấy lại khiến hình ảnh của ngành y tế nói chung và bệnh viện Việt Nam nói riêng không được đánh giá cao trong mắt bạn bè quốc tế. Trong số khách có nhu cầu du lịch kết hợp với nha khoa, khách hàng người Úc và Việt kiều là hai nhóm chính đang được các doanh nghiệp chú trọng khai thác. Hiệp hội Nha khoa Úc ước tính mỗi năm có 10 ngàn người Úc ra nước ngoài tìm kiếm các dịch vụ nha khoa có chi phí thấp hơn trong nước. Tạp chí International Living tại Úc bầu chọn Việt Nam là một trong ba quốc gia hàng đầu Đông Nam Á được khách Úc ưa chuộng vì có dịch vụ nha khoa chất lượng cao và chi phí thấp. Nói về độ hấp dẫn của du lịch nha khoa, trang Dental Guide Australia cũng thống kê, người Úc sang các nước Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan và Philippines làm răng sẽ tiết kiệm được hàng ngàn đô la Úc. Đơn cử, dịch vụ làm cầu cho ba răng tại Úc có giá khoảng 4.500 đô la Úc, trong khi tại Việt Nam chỉ dao động trong khoảng 300 – 800 đô la Úc. Dịch vụ khôi phục nguyên hàm răng ở Úc mất đến 35.000 đô la Úc, còn ở Philippines chỉ ở mức 8.000 đô la Úc. Mức phí ở Thái Lan cho dịch vụ răng sứ là 700 đô la Úc, so với mức giá 1.500 đô la Úc tại xứ sở chuột túi.

Ở công ty Du lịch Nha khoa, Việt kiều là một trong ba nhóm khách hàng quan trọng nhất, bên cạnh nhóm khách du lịch nước ngoài và người nước ngoài sống tại Việt Nam. Theo doanh nghiệp này, nhu cầu lên cao vào dịp cuối năm khi Việt kiều về nước thăm người thân. Không tiết lộ con số cụ thể, giám đốc dự án Soline Linh Le chia sẻ, Việt kiều Mỹ chiếm tỉ trọng cao nhất trong tổng số khách Việt kiều tại mạng lưới nha khoa này. Số liệu từ bệnh viện Chợ Rẫy cho thấy trong vòng ba năm trở lại đây, lượng bệnh nhân Campuchia điều trị tại bệnh viện đã tăng đến 90%. Bên cạnh nhu cầu điều trị các loại bệnh đòi hỏi trình độ, tay nghề chuyên môn cao, bà Oanh cho biết nhiều người Campuchia còn có nhu cầu sang Việt Nam để sử dụng các dịch vụ y tế khác như khám sức khỏe tổng quát, xét nghiệm máu, dịch vụ thẩm mỹ… Hiện tại, các bệnh nhân Campuchia muốn đến Việt Nam khám chữa bệnh thường chỉ có cách duy nhất là thông qua một phiên dịch người Việt Nam, nên còn nhiều bất cập về dịch vụ và rủi ro vì thiếu sự hỗ trợ. “Đây là điều tôi đau đáu suốt nhiều năm qua,” bà Oanh kể. “Trong khi nhiều bệnh nhân Campuchia đặt kỳ vọng và tin tưởng vào y tế Việt Nam, sau khi trải nghiệm lại thất vọng. Nhưng vấn đề không nằm ở chất lượng y tế mà ở sự thiếu thông tin hỗ trợ, tư vấn sau đó vì thông dịch viên thường không có chuyên môn dịch bệnh án và các thông tin tư vấn của bác sĩ, cũng không thể giải đáp những thắc mắc của bệnh nhân sau khi họ trở về nước.”

✧ ✧ ✧ NHU CẦU NGÀY CÀNG CAO, nhưng hiện vẫn chưa có

dịch vụ du lịch y tế nào tại Việt Nam hỗ trợ họ, để đáp lại “sự gửi gắm” của nhiều người Campuchia, trong đó có ông Sim Sokhom, cựu tổng lãnh sự Campuchia tại Việt Nam, CEO Indochine Vina đang phối hợp với các đối tác đưa ra các gói du lịch nghỉ dưỡng kết hợp với dịch vụ y tế tại Việt Nam. Hiện đối tác của Indochine Vina là các công ty du lịch, bệnh viện, phòng khám tư nhân và các viện thẩm mỹ, chủ yếu tập trung ở thị trường TP.HCM. Không chỉ cung cấp dịch vụ thông thường, một vài lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn cao, chuyên ngành hẹp như thụ tinh trong ống nghiệm cũng bắt đầu được khách nước ngoài biết đến. Tay nghề bác sĩ giỏi, dày dạn kinh nghiệm làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) vì lượng bệnh nhân nhiều hơn các nước khác là điểm sáng giúp Việt Nam trở thành “điểm đến” trong tấm visa của người nước ngoài. Trung bình một trung tâm IVF

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

Y TẾ

đương 3.000 – 4.000 đô la Mỹ. Nguyên nhân Việt Nam giữ được mức phí thấp cho ngành IVF còn đến từ đặc thù bệnh nhân IVF luôn sẵn sàng chi trả nhiều hơn các dịch vụ y tế khác, giúp bù đắp vào khấu hao trang thiết bị. Hơn nữa, trang thiết bị của IVF nếu bảo trì, bảo quản tốt sẽ sử dụng được khá lâu. Chuyên tổ chức các tour du lịch cho mỗi tháng trung bình hai đoàn khách chủ yếu đến từ châu Âu và châu Mỹ, có khoảng 30% trong tổng du khách của công ty Phúc Đào có nhu cầu du lịch y tế. Do đó khoảng một năm nay, công ty bắt đầu cung cấp thêm dịch vụ kết nối du khách với các phòng khám quốc tế tại Việt Nam. Bà Đào Thị Hồng Phúc, giám đốc công ty Phúc Đào, kể những du khách trước đây vốn chỉ có ý định đến Thái Lan hoặc Singapore để trải nghiệm dịch vụ du lịch y tế thì nay biết thêm về dịch vụ này tại Việt Nam và cho biết rất bất ngờ với mức chi phí rẻ nên sẽ giới thiệu thêm nhiều người ở nước họ đến Việt Nam để trải nghiệm. “Tại công ty chúng tôi, nha khoa và thẩm mỹ là các dịch vụ chiếm đến 80% nhu cầu của du khách quốc tế muốn tận dụng các chuyến du lịch để sử dụng dịch vụ y tế giá rẻ tại Việt Nam. Với khoảng 10 ngàn đô la Mỹ họ chỉ có thể dùng một dịch vụ y tế ở quê nhà, trong khi với số tiền tương đương có thể kết hợp vừa đi du lịch vừa làm đẹp tại Việt Nam,” bà Phúc nói. Sau giai đoạn khởi động, Du lịch Nha khoa Việt Nam đang đầu tư mạnh vào việc quảng bá hình ảnh của ngành này ở các thị trường nước ngoài, hướng đến mục tiêu quảng bá hình ảnh Việt Nam như một “trung tâm du lịch nha khoa”. Công ty chi một nửa ngân sách cho chi phí marketing, chủ yếu là tiếp thị kỹ thuật số ở thị trường quốc tế, đồng thời tăng sự hiện diện ở kênh offline thông qua việc hợp tác với các công ty du lịch Việt Nam để tham gia các sự kiện, triển lãm du lịch quốc tế. Với Sokvann Medical Tourism, tầm nhìn dài hạn của bà Oanh là khi dịch vụ du lịch y tế này phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng sẽ được tách ra khỏi Indochine Vina và phát triển thành một công ty độc lập, hướng đến kết nối chuyên môn ngành y tế Việt Nam với y tế Campuchia, phối hợp đào tạo nhân sự, chuyển giao công nghệ y học… Dù chưa có những chương trình chính thức được thiết kế để thu hút du khách quốc tế, ngành IVF đã chứng kiến bước đầu hợp tác tích cực giữa các trung tâm IVF trên toàn quốc. Hồi năm 2018, lần đầu tiên đại diện 100% các trung tâm IVF từ bệnh viện công đến bệnh viện tư ở tất cả quy mô ngồi lại với nhau tại sự kiện “hội nghị IVF Việt Nam” để bàn về chiến lược phát triển ngành. Kỳ vọng từ bước đầu phối hợp này sẽ mang đến nhiều Với chi phí thấp, một khách nước ngoài đã có hành trình du lịch y tế tại Việt Nam. bước tiến lớn trong 3 – 5 năm tới.

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Ả N H : C O U R T E S Y O F V I E T N A M D E N TA L TO U R I S M

DU LỊCH tư nhân ở Singapore mỗi năm thực hiện khoảng 200 ca. Trong khi đó, hơn một nửa trong tổng số 35 trung tâm IVF tại Việt Nam thực hiện trên 1.000 ca/năm. Chưa có số liệu thống kê chính xác nhưng trong các buổi trao đổi thông tin trong ngành, các chuyên gia IVF ước tính mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 30.000 ca IVF và Việt Nam hiện là quốc gia làm IVF nhiều nhất khu vực Đông Nam Á. Số liệu tại hệ thống đơn vị hỗ trợ sinh sản Mỹ Đức (IVFMD, thuộc hệ thống bệnh viện Mỹ Đức) cho thấy, trong khoảng 6.000 ca IVF do Mỹ Đức thực hiện mỗi năm, có trên dưới 200 ca là bệnh nhân người nước ngoài, bao gồm cả Việt kiều và người nước ngoài sống ở Việt Nam. “Phần lớn người nước ngoài sống tại Việt Nam đều làm IVF tại đây chứ ít khi về quê nhà vì kỹ thuật IVF Việt Nam được đánh giá rất cao,” ông Tường nói. Không chỉ thu hút bệnh nhân nước ngoài, các trung tâm IVF tại Việt Nam còn là lựa chọn của nhiều học viên quốc tế muốn học hỏi kinh nghiệm làm IVF. Hiện tại ngoài đào tạo học viên trong nước, các khóa đào tạo ngắn ngày của IVFMD thu hút nhiều học viên đến từ Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Singapore… Trong đó lượng học viên nhiều nhất đến từ Indonesia. Ước tính trong số những bác sĩ đang làm IVF tại Philippines, có đến 70 – 80% từng theo học tại Việt Nam. Đại diện bệnh viện Mỹ Đức cho biết, tính đến tháng 10.2019, danh sách học viên quốc tế chờ để tham gia khóa học IVF tại Mỹ Đức đã đầy đến cuối năm 2020. Với dịch vụ IVF, bác sĩ Tường cũng ước lượng chi phí trung bình ở Việt Nam chỉ bằng 1/3 các nước trong khu vực Đông Nam Á. Còn so với thị trường Mỹ, chi phí ở Việt Nam chỉ bằng 1/4 đến 1/5. Cụ thể ở Mỹ, mỗi lần làm IVF tốn khoảng 20.000 đô la Mỹ, còn ở Việt Nam chỉ tương

NGHỈ DƯỠNG, YOGA & DETOX HÀNH TRÌNH KHÁM PHÁ BẢN THÂN CÙNG TĨNH WELLNESS SANCTUARY

Hơn cả một chuyến nghỉ dưỡng thông thường, dịp nghỉ lễ cuối năm này, hãy cùng chúng tôi về với hành trình khám phá, cân bằng và tái tạo những nguồn năng lượng mới tại TĨNH Wellness Sanctuary. Toạ lạc bên trong La Veranda Resort Phú Quốc – MGallery, TĨNH Wellness Sanctuary với không gian yên tĩnh rộng gần 1500 mét vuông bao gồm khu Yoga Sala, phòng tập Gym, phòng mát-xa chân, phòng trị liệu đơn, phòng trị liệu đôi đi kèm với jacuzzi, hydrotherapy & xông hơi. Thông qua các phương pháp tiếp cận toàn diện và nguyên bản, những liệu trình "Detox", "Burnout Recovery”, các hoạt động về “Mindfulness” & “Emotion Healing” được các chuyên gia Integrative Therapies dạn dày kinh nghiệm trực tiếp thiết kế và tư vấn. Mỗi liệu trình kéo dài một, ba, năm hoặc bảy ngày là sự kết hợp giữa yoga, tai-chi, thiền, các liệu trình mát-xa, xông hơi xen kẽ các hoạt động, workshop về sức khỏe, tâm lý cùng một chế độ dinh dưỡng riêng biệt. Từng chi tiết trong liệu trình đều được thiết kế để tăng cường, xoa dịu, hồi phục cơ thể, trí óc, tâm hồn, giúp bạn khám phá và lắng nghe chính bản thân mình nhiều hơn, mang đến cho bạn một trạng thái khoẻ mạnh, hạnh phúc, đủ đầy từ nội tại. KÌ NGHỈ CUỐI NĂM Ưu đãi dịp khai trương: Giảm 20% cho một số liệu trình Wellness Journey từ ngày 1/12/2019 đến 31/1/2020. www.laverandaresorts.com www.tinhwellnesscenter.com Điện thoại: +84 (0) 2973 982 988 Email: contact@laverandaresorts.com Địa chỉ: Hẻm 118, Trần Hưng Đạo, Dương Đông, Phú Quốc

2019 Conde Nast Johansens Readers' Awards • 2019 World Luxury Spa Awards • 2018 Top 100 Luxury Resort Worldwide

DU LỊCH MICE

ĐI NGƯỢC XU HƯỚNG TRONG KHI TĂNG TRƯỞNG LƯỢT KHÁCH DU LỊCH Ở MỨC HAI CON SỐ, DU LỊCH MICE CÓ CHIỀU HƯỚNG GIẢM. MINH THIÊN

Incentives, Conventions, Exhibitions- loại hình du lịch kết hợp hội nghị, triển lãm, du lịch khen thưởng của các công ty cho nhân viên, đối tác) 1.000 khách gồm các đối tác và đại lý của một công ty sơn sang Dubai. Họ mất năm tháng để chuẩn bị với hai chuyến khảo sát thực địa. Một trong những điểm nhấn của chương trình là sử dụng hơn 150 chiếc xe Land Cruiser đưa toàn đoàn di chuyển trong sa mạc, cắm trại, tổ chức sự kiện giữa sa mạc. Ông Vũ Đình Quân, tổng giám đốc BenThanh Tourist cho biết, để đảm bảo cho 1.000 khách an toàn đi đến nơi về đến chốn trên sa mạc, hãng lữ hành phải tính đến từng tiểu tiết nhỏ như phải xếp xe theo đúng thứ tự, yêu cầu tài xế bản địa chụp hình tất cả hành khách thuộc xe mình, chỉ khởi hành khi khách

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Ả N H : T Z I D O S U N / S H U T T E R S TO C K

NĂM NGOÁI, CÔNG TY CỔ PHẦN DỊCH VỤ DU LỊCH BẾN THÀNH (BENTHANH TOURIST) tổ chức đoàn MICE (viết tắt của Meeting,

lên đủ. “Khi lựa chọn bất cứ điểm đến nào, khách hàng thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa, các sản phẩm du MICE đều đặt câu hỏi địa điểm đó có đủ năng lực, khả lịch hiện nay chưa thật sự khai thác hết tiềm năng, lợi năng đáp ứng hay không,” ông Quân nói và nhận xét thế. Báo cáo của Grant Thornton Việt Nam về ngành với cảnh quan thiên nhiên và sự ổn định, Việt Nam có Du lịch khách sạn nhận định sự sụt giảm khách MICE những tiềm năng lý tưởng để thu hút du lịch MICE. “thể hiện sự kém hiệu quả hoặc nỗ lực chưa đủ của Tuy nhiên, hạ tầng cơ sở vật chất để tổ chức loại hình Việt Nam trong việc thu hút nhóm khách này.” Theo dịch vụ du lịch này hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu. ông Quân, khách MICE từ nước ngoài đến Việt Nam Báo cáo của Grant Thornton “Khảo sát ngành Du khi họ có chiến lược khai thác thị trường Việt Nam, lịch khách sạn năm 2019” cho thấy, năm 2016, tỉ trọng muốn tìm hiểu thị trường, giới thiệu sản phẩm, dịch khách MICE chiếm 7,8% số lượng du khách của ngành vụ của họ tới thị trường mới. du lịch. Trong hai năm kế tiếp 2017 và 2018, tỉ lệ tương Trong các phân khúc du khách, khách dự hội nghị, ứng là 7,6% và 6,8%. Trong khoảng thời gian này ngành khen thưởng có mức chi tiêu bình quân một ngày cao du lịch tăng trưởng ở mức hai chữ số nhất do được tài trợ từ công ty. xét theo số lượng khách. Trong khu vực, các quốc gia như Lý do đầu tiên khiến MICE Việt Thái Lan, Singapore, Malaysia TỈ TRỌNG KHÁCH MICE Nam kém hấp dẫn là cơ sở hạ tầng đang nổi lên trở thành điểm đến QUA CÁC NĂM chưa thể đáp ứng được nhu cầu phục của khách MICE nước ngoài. vụ đoàn ở quy mô lớn tầm một ngàn Trong đó, Thái Lan được xem là 7,8% 7,6% khách trở lên. Đa phần các đoàn quốc gia hưởng lợi nhất do số lượng 6,8% khách đến Việt Nam hiện có quy đường bay quốc tế đa dạng, cũng mô vài trăm khách trở lại. Lưu trú như chính sách phát triển hạ tầng, ngắn ngày, họ thường chọn điểm quảng bá du lịch trong nhiều năm đến là Đà Nẵng, Nha Trang, Phan qua. Năm 2019, quốc gia này khánh Thiết. Tuy nhiên, các khách sạn quy thành True ICON, khu phức hợp mô trên ngàn phòng hiện nay như có sức chứa lên tới 2.600 khách Premier Havana Nha Trang (1.200 tại thủ đô Bangkok. Ông Chutima phòng) khá hiếm hoi. Bởi vậy, khi Wongvibulsin, giám đốc tiếp thị, đón các đoàn cả ngàn khách, các hỗ trợ và phát triển cấp cao của đơn vị tổ chức phải phân chia khách bộ phận Hội nghị và Khen thưởng tới nhiều khách sạn gây khó khăn Thái Lan cho biết đây là hội trường 2016 2017 2018 cho khâu logistics đưa đón. Những đầu tiên ở Thái Lan được trang bị NGUỒN: GRANT THORNTON VIỆT NAM trung tâm hội họp, triển lãm, các hệ thống ghế có thể thu gọn. Tại yếu tố quan trọng của MICE, tại Phuket, Thái Lan mới ra mắt nhà Việt Nam cũng chỉ có vài địa điểm đáp ứng. Cả nước hát có sức chứa 2.000 khách hay nhà hàng buffet cho chỉ có một vài địa điểm tổ chức sự kiện quy mô lớn trên hơn 3.000 khách đáp ứng nhu cầu khách đoàn. Mỗi 1.000 người như trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), năm, quốc gia này tổ chức hơn 1.000 sự kiện, triển lãm trung tâm White Palace (Phạm Văn Đồng, Thủ Đức), quy mô khác nhau. GEM Center (quận 1, TP.HCM). Ông Chutima Wongvibulsin cho biết năm ngoái, Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, tổng giám đốc Vietravel, khách MICE Việt Nam sang Thái Lan đạt hơn 55 ngàn khả năng tổ chức MICE tại các thành phố ven biển, lượt khách. “Bắt đầu thu thập dữ liệu MICE từ Việt cách TP.HCM 200km đổ lại, gặp hạn chế về giao Nam năm 2013, chúng tôi tính toán, trung bình có thông. Ngoài các yếu tố kể trên, dịch vụ cũng là điểm khoảng hàng chục ngàn du khách người Việt đi theo cần cải thiện. Ông Kỳ nói: “Hạ tầng sâu về MICE là độ các tour MICE sang Thái mỗi năm,” ông Chutima tinh thông về dịch vụ cho du lịch MICE ở Việt Nam Wongvibulsin cho biết. Ông lý giải, để làm việc này, chưa tốt.” chính phủ Thái Lan cùng ngồi lại với các doanh Ngoài ra, một trong những yêu cầu của du lịch nghiệp tư nhân, kết nối cơ sở hạ tầng từ hãng hàng MICE là điểm đến phải hội tụ đủ các yếu tố mang sắc không, sân bay đến khách sạn, nhà hàng cũng như thái địa phương như cảnh quan thiên nhiên, bản sắc điểm đến phối hợp cùng chia sẻ dịch vụ. “Sự hỗ trợ văn hóa, sản phẩm du lịch đặc thù. Tuy có lợi thế về mạnh của chính phủ cho du lịch MICE là một trong tài nguyên thiên nhiên du lịch, cảnh quan, danh lam những thuận lợi,” ông Chutima Wongvibulsin nói.

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

QUẢN LÝ KHÁCH SẠN

CUỘC ĐUA NÂNG CHUẨN DỊCH VỤ CÁC KHÁCH SẠN PHỔ THÔNG Ở VIỆT NAM LÀ MÔ HÌNH KINH DOANH TIẾP THEO BỊ CÁC CÔNG TY CÔNG NGHỆ “PHÁ RỐI” BẰNG CÁCH NÂNG CHUẨN PHỤC VỤ LÊN 4 SAO VỚI MỨC GIÁ KHÔNG ĐỔI. CÔNG SANG

MÙI HƯƠNG CHANH SẢ PHẢNG PHẤT, CHIẾC GIƯỜNG

đặt giữa căn phòng, nổi bật với tấm trải giường linen màu trắng được phối cùng tấm phủ trang trí (bedrunner) màu đỏ tươi. Nhà vệ sinh được dọn dẹp sạch sẽ đi kèm bộ vệ sinh cá nhân xếp ngay ngắn dành cho khách. Đó là tiêu chuẩn chung cho các phòng của Westlake Tây Hồ 9 (Hà Nội) kể từ khi họ hợp tác để thương hiệu RedDoorz được gắn kèm trên bảng hiệu khách sạn. Chuẩn phục vụ, quy trình chuẩn bị phòng, buồng ở khách sạn trở nên đồng nhất, cộng với công tác truyền thông, bán hàng được đối tác hỗ trợ, bà Nguyễn Thùy Trang, chủ khách sạn vận hành được

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Ả N H : I S TO C K P H OTO/G E T T Y I M AG E S

hơn bốn năm cho biết, thời gian đầu công suất phòng khoảng 20% và giờ hiện ở mức trung bình 75%, mùa cao điểm có thể đạt đến 95%. Vào Việt Nam được hơn một năm, RedDoorz, công ty thành lập năm 2015 ở Singapore hiện có 100 đối tác, chủ khách sạn tham gia mô hình của họ. Vừa huy động được 70 triệu đô la Mỹ từ Asia Partners, RedDoorz đang vận hành hệ thống khách sạn ở 50 thành phố lớn tại bốn quốc gia trong khu vực gồm Indonesia, Singapore, Philippines và Việt Nam. “Khách sạn RedDoorz sẽ có mặt ở tất cả góc phố quan trọng,” ông Amit Saberwa, nhà sáng lập RedDoorz trả lời phỏng

vấn qua email với Forbes Việt Nam. Thị trường Việt Nam, ngoài RedDoorz, còn có OYO đến từ Ấn Độ và hai đại diện của Việt Nam là 7s và Aharooms. Sự có mặt của các doanh nghiệp này trong một năm vừa qua tạo nên cuộc cạnh tranh về chất lượng dịch vụ ở khách sạn từ ba sao trở xuống. Theo nhận xét từ các nhà kinh doanh khách sạn, doanh nghiệp lữ hành, một số quy chuẩn dành cho khách sạn bốn sao đang được áp dụng cho các khách sạn phổ thông trên khắp các địa điểm du lịch phổ biến ở Việt Nam như Hà Nội, Đà Nẵng, Đà Lạt, TP.HCM, Vũng Tàu... Ông Amit Saberwa cho biết, khi hình ảnh, đại diện, tên thương hiệu và thậm chí là đồ dùng vệ sinh cá nhân hay cục phát Wi-Fi trang bị trong khách sạn gắn logo của RedDoorz, công ty sẽ bảo đảm chất lượng và trải nghiệm khách hàng đồng nhất, tương đương khách sạn 4 sao, với mức giá phải chăng. RedDoorz cũng tổ chức các chương trình học tiếng Anh, đào tạo kỹ năng cho nhân viên khách sạn. Nhân viên ký hợp đồng dài hạn của khách sạn có thể tham gia chương trình bảo hiểm AON. Để trở thành đối tác của RedDoorz, khách sạn phải có tối thiểu 15 phòng, phải đáp ứng một số tiêu chí cơ bản như vị trí giao thông thuận tiền, gần nhà ga, địa điểm du lịch, hay sân bay. Bên cạnh cam kết tăng công suất cho thuê phòng, RedDoorz còn thu hút đối tác bởi hình thức “đặt cọc trước”. Sau khi quan sát, đánh giá đối tác, công ty sẽ chủ động đưa ra mức doanh thu trả trước cho họ hằng tháng. Nếu doanh thu tháng đó vượt con số RedDoorz chi trả thì phần tăng thêm công ty sẽ chia sẻ với chủ khách sạn theo các thỏa thuận trước đó, thường là 20% đến 25%. Nếu thấp hơn, RedDoorz bù khoản còn thiếu. Về phía mình, RedDoorz sẽ sử dụng hệ thống trí thông minh nhân tạo (AI) để xác định nhu cầu của từng khu vực cụ thể rồi tiến hành gia tăng lượng bất động sản cho đến khi đáp ứng nhu cầu lưu trú ở khu vực đó. Thời gian đầu, công ty sẻ chủ động giảm mức giá phòng

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

QUẢN LÝ KHÁCH SẠN để thu hút khách hàng, tăng công suất phòng. Sau đó, hệ thống định giá do RedDoorz phát triển sẽ tự động điều chỉnh giá theo thời gian và nhu cầu thực. Tương tự như RedDoorz, OYO cũng thiết lập thương hiệu đồng bộ đối với các khách sạn tham gia hợp tác, đổi lại họ sẽ thu phí hoa hồng từ 20% – 25% trên mỗi phòng được đặt. Thành lập năm 2013, OYO hiện diện ở 80 quốc gia, với 800 thành phố lớn. Công ty hiện có hơn 100 đối tác ở Việt Nam. Sự bùng nổ về số lượng khách du lịch trong và ngoài nước của du lịch Việt Nam trong mười năm trở lại đây, theo đánh giá của ngân hàng Thế giới (WB), là thỏi nam châm thu hút các công ty nhượng quyền khách sạn công nghệ. Nếu như năm 2008 chỉ có 4,2 triệu khách quốc tế thì năm 2018 con số này là 15,5 triệu. Tương tự, khách du lịch trong nước cũng tăng và thậm chí có phần vượt trội khi tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng. Năm 2008 lượt khách trong nước là 20,5 triệu thì năm 2018 là 80 triệu.

✧ ✧ ✧ MƯỜI THÁNG ĐẦU NĂM 2019, tổng cục Du lịch cho biết

khách quốc đế đến Việt Nam đạt 14,5 triệu lượt người, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, lượng khách du lịch trong nước được dự báo sẽ đạt mốc 90 triệu lượt trong năm nay. Thống kê của Tổng cục Du lịch, năm 2018 số lượng khách sạn ba sao cung cấp hơn 38 ngàn phòng lưu trú. Lượng khách du lịch lớn đang tạo ra cơ hội cho nhiều lĩnh vực kinh doanh. Đặc biệt là mảng lưu trú, khi cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch ở Việt Nam được đánh giá chưa cao. Theo báo cáo công bố tại diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) vừa qua, cơ sở hạ tầng dịch vụ du lịch Việt Nam dù đã tăng bảy hạng so với năm 2018 nhưng vẫn đang xếp thứ 106/140 quốc gia và vùng lãnh thổ mà WEF đánh giá. Những người kinh doanh khách sạn ở Việt Nam đã quen thuộc với việc tiếp cận khách hàng thông qua các nền tảng trực tuyến như Booking.com, Agoda.com hay Traveloka.com từ ba năm trước. Dịch vụ theo đó cũng cải thiện do lượng khách quay lại phụ thuộc vào đánh giá của những khách đi trước, nhưng chỉ phần nào và không đồng bộ. Đó là lý do các công ty như OYO, RedDoorz tham gia vào mảng vận hành, tạo dựng hình

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

ảnh để đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo tính nhất quán dịch vụ của các khách sạn nằm trong mạng lưới của họ. Ông Nguyễn Minh Bảo, giám đốc Điều hành sàn du lịch Welcome.vn, đơn vị phục vụ khách du lịch nội địa cho rằng về ngắn hạn đây là tín hiệu tốt, nhất là trong một thị trường cạnh tranh về giá trong một thời gian dài như khách sạn phổ thông ở Việt Nam. “Cạnh tranh về giá đã làm cho chất lượng dịch vụ các khách sạn dưới ba sao không thể kiểm soát. Việc các công ty như OYO, RedDoorz tạo ra chuẩn phục vụ và cam kết tuân theo chuẩn đó sẽ tạo động lực cho thị trường thay đổi,” ông Bảo nói. Tuy nhiên việc hợp tác với các đối tác như OYO hay RedDoorz không hẳn lúc nào cũng tốt. Tấm biển phông đỏ chữ trắng mang thương hiệu OYO từng làm khách sạn của Nguyễn Trọng Tín (28 tuổi) nổi bật trong con hẻm nhỏ ở đường Nguyễn Thị Minh Khai (quận 1, TP.HCM) nay được hạ xuống sau sáu tháng hợp tác. Anh Tín cho biết, doanh thu từ OYO đem lại (sau khi trừ chi phí hoa hồng) tăng không đáng kể, trong khi chi phí vận hành toà nhà như điện, nước tăng khoảng 40% so với trước khi hợp tác do công suất phòng được đẩy lên mức trên 80%. “Thông thường, khi thấy lượng phòng trống trong tháng càng nhiều, họ sẽ đưa mức giảm giá sâu hơn để lấp đầy,” anh Tín nói. Năm 2015, Tín khởi sự kinh doanh bằng việc thuê lại các căn hộ cao tầng, cải tạo rồi cho khách nước ngoài thuê. Căn hộ ở Nguyễn Thị Minh Khai là nơi lưu trú thứ mười trong chuỗi của Tín. Anh dùng 60% trong tổng số 12 phòng để cho thuê lưu trú ngắn hạn. Theo hợp đồng ký với OYO hồi tháng 12 năm ngoái, đơn vị này sẽ quản lý việc kinh doanh trực tuyến lẫn vận hành, bao gồm quản lý, trang trí thương hiệu OYO, đào tạo kỹ năng nhân viên tại khách sạn của anh. Đổi lại, OYO sẽ thu 20% trên mỗi phòng được thuê. Trong thời gian đó, OYO chủ động giảm giá phòng hiện tại từ 10% đến 30%, mức giá dao động từ 300 đến 600 ngàn đồng/ đêm, để tăng công suất cho thuê. Tín cũng lưu ý rằng, chủ khách sạn cần liệt kê các hợp đồng phát sinh trước khi hợp tác với OYO để tránh bị thiệt hại. Như trường hợp của khách sạn anh, có 4 phòng thuê lưu trú dài hạn ký kết trước khi hợp tác với OYO nhưng sau nhiều lần giải thích, đơn vị này vẫn thu phí hoa hồng 4 phòng đó hằng tháng. Thật ra ngay cả lời mời trả trước của RedDoorz không phải lúc nào cũng hấp dẫn. Phan Quốc Minh (34

ẢNH: COURTESY OF REDDOORZ, AHAROOMS

“CẠNH TRANH VỀ GIÁ ĐÃ LÀM CHO CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ CÁC KHÁCH SẠN DƯỚI BA SAO KHÔNG THỂ KIỂM SOÁT. VIỆC CÁC CÔNG TY NHƯ OYO, REDDOORZ TẠO RA CHUẨN PHỤC VỤ VÀ CAM KẾT TUÂN THEO CHUẨN ĐÓ SẼ TẠO ĐỘNG LỰC CHO THỊ TRƯỜNG THAY ĐỔI,” ÔNG BẢO NÓI.

tuổi), chủ khách sạn trên đường Điện Biên Phủ (quận 3, TP.HCM), cho biết RedDoorz từng đề nghị chi 120 triệu/tháng, tương đương 70% doanh thu hằng tháng của khách sạn anh. Khách sạn của Minh kinh doanh từ năm 1980, anh là người tiếp quản lại công việc từ bố, nguồn thu đã ổn định nên Minh từ chối hợp tác. "Tôi muốn quan sát thêm một thời gian nữa vì lưu trú ở Việt Nam khá phức tạp,” anh Minh nói. Ông Ngô Đức Nguyên, sáng lập viên kiêm giám đốc điều hành Aharooms cho biết những người như Minh là khách hàng tiềm năng của ông. Công ty đang tập trung đáp ứng nhu cầu cho các chủ khách sạn không muốn gia tăng lượng khách hàng bằng cách giảm giá phòng như OYO, RedDoorz đang làm. Xác định đối tác là nhóm các khách sạn đã có kinh nghiệm vận hành, xây dựng được quy trình phục vụ khách hàng. Aharooms đóng vai trò như bộ phận tiếp thị bán hàng thuê ngoài với nhiệm vụ tối ưu giá bàn phòng và thiết lập các chương trình quảng cáo hiệu quả trên các nền tảng đặt phòng như Booking. com, Traveloka.com hay Agoda.com. Công ty sẽ thu phí dựa trên lượng khách đặt phòng với tỉ lệ không quá 5% một giao dịch thành công. Theo ông Nguyên, thị trường hiện nay đang trong giai đoạn phát triển, các chủ khách sạn phổ thông khá cởi mở để tìm ra các giải pháp phù hợp hỗ trợ kinh doanh vì lãi gộp của mô hình này đang thu hẹp lại so với bốn năm trước kia, từ mức gần 50% còn 20%. Sau hơn một năm gia nhập thị trường, tính đến thời điểm hiện tại có hơn 100 đối tác tại các địa điểm du lịch phổ biến ở Việt Nam đang hợp tác với Aharooms và công ty đặt mục tiêu số lượng đối tác sẽ tăng lên ít nhất là gấp đôi vào cuối năm sau. “Khách hàng mục tiêu của chúng tôi trong thời gian tới sẽ là khách đoàn từ các doanh nghiệp và các công ty du lịch, đây là thị trường mà chuỗi khách sạn địa phương có sản phẩm tốt sẽ có lợi thế hơn,” ông Nguyên nói. Trên thực tế, các công ty công nghệ nhượng quyền khách sạn không chỉ dừng ở việc cung cấp lưu trú. Thương vụ Grab đầu tư 100 triệu đô la Mỹ vào OYO gần đây cho thấy cả hai đang muốn cung cấp một dịch vụ xuyên suốt cho người dùng ở Đông Nam Á từ chỗ ở, di chuyển cho đến thanh toán trực tuyến. RedDoorz dù chưa có động thái rõ rệt nhưng người đứng đầu công ty này cũng cho biết sẽ hợp tác với các dịch vụ đem lại lợi ích cho khách hàng của mình. Trước mắt, là mục tiêu tăng gấp đôi số lượng đối tác vào năm sau, tương đương với việc có trong tay hơn 2.000 phòng tại các địa điểm du lịch phổ biến ở Việt Nam.

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

VLEISURE

CHỢ ĐẦU MỐI DU LỊCH KHÔNG CẠNH TRANH VỚI CÁC MÔ HÌNH ĐẠI LÝ DU LỊCH TRỰC TUYẾN TRONG MẢNG BÁN LẺ, VLEISURE CỦA LÊ HUỲNH NGỌC PHAN TẬP TRUNG PHỤC VỤ THỊ TRƯỜNG DÀNH CHO CÁC ĐẠI LÝ.

CƯỜNG NGHIÊM

háng 9.2018, VLEISURE, sàn giao dịch trực tuyến các sản phẩm, dịch vụ lưu trú và du lịch dành cho các đại lý, có trụ sở tại TP.HCM thông báo gọi được vốn từ quỹ đầu tư Hàn Quốc gồm BonAngels Venture Partners, Nextrans và VIC Partner của Việt Nam. Không tiết lộ từng điều khoản chi tiết, Lê Huỳnh Ngọc Phan, nhà sáng lập VLeisure chỉ cho biết VLeisure được định giá bốn triệu đô la Mỹ. “Với số vốn gọi được, chúng tôi sử dụng để phát triển mảng vé dành cho các chuyến bay có điểm khởi hành nằm ngoài Việt Nam, hệ thống API (giao diện lập trình ứng dụng) dành cho đại lý, và hệ thống quản lý VLeisure Operation System dành cho khách sạn 1 – 3 sao,” Phan nói. Trong 10 năm trở lại đây, xuất hiện nhiều công ty du lịch trực tuyến (OTA) nước ngoài như Agoda, Booking. com, Expedia, TripAdvisor và của trong nước như Chudu24, MyTour, iVivu, VnTrip. Hầu hết các doanh nghiệp này hoạt động trong thị trường bán lẻ. Là người đi sau, Phan chọn cách không đối đầu với các hãng lớn. Theo báo cáo của Google và Temasek, quy mô thị trường đặt phòng trực tuyến của Việt Nam năm 2018 khoảng 3,5 tỉ đô la Mỹ, 80% thị phần thuộc về các công ty nước ngoài. Công ty 6 năm tuổi của Phan tập trung phát triển sàn giao dịch về dịch vụ lưu trú và vé máy bay nhằm tối ưu hiệu quả vận hành cho các đại lý du lịch. “Khi còn làm việc cho Vietjet Air, tôi thấy các đại lý bán vé nắm được đường đi của khách hàng nhưng họ không biết bán chéo phòng cho khách. Còn đại lý đặt phòng luôn sợ không cạnh tranh nổi với Agoda, Booking. com hay Traveloka,” Phan nhớ lại. VLeisure ra đời, đáp

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

ứng nhu cầu bán chéo, cũng như giúp đại lý đặt phòng dễ tiếp cận nguồn cung hơn. Nhờ các mối quan hệ trong thời gian làm trong ngành hàng không, Phan hợp tác với các khách sạn, các kênh đại lý du lịch trực tuyến như Agoda, Booking.com, Expedia, các đại lý bán buôn toàn cầu như HotelBed, Hana, CTrip, các hệ thống phân phối vé toàn cầu (GDS) như Sabre, Amadeus, TravelPort nhằm lấy được các sản phẩm và cung cấp lại cho các đại lý bán vé máy bay và đại lý du lịch trong nước. “Thông thường các khách sạn sẽ đưa sản phẩm cho các đại lý du lịch trực tuyến hay đại lý bán buôn với mức chiết khấu trung bình 20%, các kênh này đưa sản phẩm cho VLeisure với mức 13 – 15%, VLeisure đưa xuống các đại lý với mức 10%,” Phan mô tả về mô hình kinh doanh. Mặc dù mất đi 3 – 5% chiết khấu cho VLeisure, các đại lý không mất thời gian và nhân lực để đi kết nối với kênh cung cấp. Mặt khác, theo lời Phan, các đại lý nhỏ cũng rất khó để kết nối với các kênh này. “VLeisure có chiến lược lấy được lượng sản phẩm lớn, về độ phủ thì kết nối api với các đại lý toàn cầu, ngoài ra phan cũng có những đối tác độc quyền để một số sản phẩm có giá tốt hơn,” Lê Hoàng Uyên Vy, giám đốc điều hành ESP, quỹ đầu tư từng có ý định đầu tư vào VLeisure, cho biết. Giống như mô hình hàng không giá rẻ, Phan mô tả sản phẩm có giá thấp của VLeisure sẽ có số lượng hạn chế, đại lý nào đăng ký sớm mới lấy được, còn những sản phẩm sau đó sẽ có giá cao hơn. Không công bố số liệu doanh thu, báo cáo của VLeisure cho biết có khoảng 12,5 ngàn lượt đặt mua thông qua hệ thống VLeisure tính từ đầu năm tới nay, trong đó tỉ trọng dịch vụ lưu trú chiếm 45% với hơn 200 ngàn đêm phòng ((Trong ngành du lịch, quy

ẢNH: COURTESY OF VLEISURE

Lê Huỳnh Ngọc Phan, nhà sáng lập VLeisure.

đổi mỗi phòng tương đương một đêm, gọi tắt là đêm phòng), và vé máy bay chiếm 49% với 250 ngàn vé. “VLeisure giúp chúng tôi có thêm được sự lựa chọn về giá, 80% mức giá ở đây thường tốt hơn các bên khác,” Huỳnh Di, quản lý mảng du lịch nước ngoài của công ty Golden Star Travel cho biết. Năm 2018, Golden Star Travel đặt trung bình 16 đêm phòng mỗi tháng từ VLeisure, chiếm 20% lượng phòng hằng tháng của công ty này trong mảng du lịch nước ngoài. Ở lĩnh vực hàng không, Phan cho biết VLeisure không cạnh tranh trong mảng vé nội địa và mảng vé dành cho các chuyến bay có điểm khởi hành từ Việt Nam, điểm đến nằm ngoài Việt Nam với các đại lý, mà chỉ liên kết với các hãng hàng không quốc tế, các hệ thống phân phối vé toàn cầu để cung cấp vé dành cho các chuyến bay có điểm khởi hành nằm ngoài Việt Nam cho các đại lý trong nước. “VLeisure có thể xuất được vé của nhiều hãng hàng không mà các đại lý của Việt Nam không xuất được,

đồng thời giúp chúng tôi so sánh vé của nhiều hãng hàng không cùng lúc,” ông Trần Văn Long, tổng giám đốc công ty Du lịch Việt cho biết. Năm 2018, VLeisure xuất hơn một tỉ đồng tiền vé cho Du lịch Việt, chiếm 20% chi phí mảng vé dành cho các chuyến bay có điểm khởi hành nằm ngoài Việt Nam của Du lịch Việt. Ở tuổi 38, VLeisure là dự án về du lịch thứ ba của Lê Huỳnh Ngọc Phan. Sau bốn năm làm việc tại Vietjet Air, năm 2011, Phan thành lập công ty Mekong Leisure, chuyên hoạt động trong lĩnh vực du lịch nội địa. “Làm được hơn một năm thì lỗ quá do ngày càng nhiều người làm, lợi nhuận cũng không cao,” Phan kể. Sau đó anh chuyển sang mô hình đại lý bán lẻ trực tuyến với trang web clickladi.com, tuy nhiên mô hình này cũng không tồn tại lâu. “Khi có khách, mọi việc rối hết cả lên vì khách hỏi nhiều, phải có nhân sự trả lời, mặt khác phải chi tiền rất nhiều, trong khi khách không trung thành, chỗ nào rẻ là họ mua,” anh cho biết. Tốt nghiệp ngành phân tích kinh doanh (trường Hochschule Bremerhaven – đại học khoa học ứng dụng Bremerhaven, Đức), Phan nhận thấy mình có thế mạnh khi làm việc với các đại lý, vì vậy anh bắt đầu lại công việc với thị trường này. “Mô hình B2C thì phải gom thật nhiều sản phẩm, nhưng nếu không bán được thì năm sau giá không còn tốt nữa, thậm chí bị cắt bớt số lượng đi. Còn mô hình của VLeisure thì ngược lại, chúng tôi tìm cách tăng số lượng đại lý và kích thích đại lý bán, sau đó mới đi tìm sản phẩm,” anh phân tích sự khác biệt trong mô hình kinh doanh của mình. Bắt đầu với vài trăm đại lý bán vé máy bay, sau đó cứ “mỗi người nghỉ việc lại ra mở đại lý mới” nên số lượng đại lý của VLeisure tăng dần. Hiện nay VLeisure có khoảng 4.000 đại lý trực tuyến và hơn 35 ngàn đại lý ngoại tuyến nhỏ. Sau khi làm việc với các đại lý bán sỉ toàn cầu, Phan nhìn thấy một số doanh nghiệp quản lý khách sạn từ 1 – 3 sao vận hành chưa hiệu quả do thiếu hệ thống quản lý. Anh phát triển tiếp VLeisure Operation System (VOS), bao gồm phần mềm quản lý khách sạn PMS (Property Management System), phần mềm quản lý kênh phân phối (Channel Management), hệ thống AI Chatbot đặt phòng dành cho khách sạn trên các ứng dụng nhắn tin. “Các khách sạn nhỏ được sử dụng miễn phí hệ thống này, đổi lại 2 – 3 đêm phòng mỗi tháng cho VLeisure,” anh cho biết. Phan dự định sẽ gọi vốn vòng tiếp theo để mở rộng phạm vi hoạt động ra khu vực. “Hiện nay chúng tôi đã từng bước mở rộng thị trường ở nước ngoài, bằng cách chỉ định một số tổng đại lý ở Bangladesh, Ấn Độ, Singapore, Brunei,” Lê Huỳnh Ngọc Phan cho biết.

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

ZENTADO

NHỎ & ĐẸP CÁC MẪU NHÀ VỚI NỘI THẤT THÔNG MINH ĐƯỢC CHỦ KHU DU LỊCH LỰA CHỌN NHỜ RÚT NGẮN THỜI GIAN THI CÔNG. BÀI & ẢNH: QUỐC KHÁNH

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

“Nhà đẹp, ấm cúng.” “Nhìn nhỏ nhưng bên trong gọn gàng.” Có hơn 500 bình luận đủ thứ tiếng, Anh, Nga, Việt về video giới thiệu căn nhà thông minh 24m² của Zentado. Đưa lên kênh YouTube từ tháng 6.2018, đoạn video dài chưa tới ba phút có hơn hai triệu lượt người xem. Trong căn nhà gỗ mái vòm, đồ thiết kế nội thất dạng thông minh, có thể tùy biến theo nhu cầu khiến người ở không có cảm giác chật chội hay bí bách. Bên cạnh chiếc giường ngủ 1,6m là sofa có thể biến thành giường ngủ. Tủ áo liền kệ, mà khi nâng mặt kệ lên biến thành bếp để nấu nướng. Không gian bên dưới kệ, bên cạnh tủ lạnh nhỏ, có một bàn xếp để khi kéo ra thành chiếc bàn ăn đủ để nhóm bốn người quây quần ăn uống. Trong nhà vệ sinh tuy nhỏ, nhưng bố trí gọn gàng phòng tắm đứng, toilet và bồn rửa mặt.

Sản phẩm nhà gỗ di động được biết đến khá nhiều trong hai năm trở lại đây khi một số đơn vị trong nước đưa ra sản phẩm. Ở thời điểm hiện tại, khá nhiều khu du lịch biển có, đồi núi có, sử dụng sản phẩm này để đáp ứng nhu cầu lưu trú, nghĩ dưỡng. Trong đó, Zentado, công ty nhà gỗ di động thông minh, đang cung ứng hơn 1.000 sản phẩm từ Sa Pa (Lào Cai), Phong Nha (Quảng Bình), Quy Nhơn (Bình Định), Phan Thiết (Bình Thuận), Đà Lạt (Lâm Đồng), Long Hải (Bà Rịa – Vũng Tàu), Cần Thơ, Phú Quốc (Kiên Giang). Du khách có thể thấy căn nhà gỗ nhỏ nhắn trên đỉnh đồi ở Sapa, nhìn ra ruộng bậc thang. Hay năm căn xinh xắn ven hồ ở Lat Valley, cách trung tâm Đà Lạt 40km. Họ cũng có thể bắc ghế, ngồi trong khoảng sân nhỏ trước nhà, nghe sóng biển rì rào ở Long Hải. Bà Vân Anh, chủ khu nghỉ dưỡng Sim Home Stay and Coffee ở Phú Quốc cho biết, giải pháp đáp ứng nhu cầu tiện nghi, ấm cúng của khách, thời gian thi công, lắp đặt nhanh là lý do chính để bà chọn sản phẩm Zentado. Sử dụng loại nhà gỗ, theo bà Hà, khiến khu nghỉ dưỡng không tạo cảm giác bê tông hóa cho khác, hài hòa với thiên nhiên. Huỳnh Bảo Toàn, giám đốc Zentado cho biết, với ưu thế của nhà thiết kế, sản xuất, Zentado đưa ra giải pháp trọn gói, đồng bộ cho khách hàng. “Chủ đầu tư khu nghỉ dưỡng chỉ việc thiết kế cảnh quan bên ngoài, tập trung vào khai thác, cung ứng dịch vụ, sau hai tháng có thể khai thác sản phẩm,” anh Toàn nói. So với thời gian xây dựng, việc mua nhà gỗ thông minh giúp chủ đầu tư rút ngắn được thời gian thi công rất nhiều. Thông thường, việc triển khai xây dựng một cụm nhà khoảng năm căn mất 3 – 4 tháng hoặc lâu hơn, tùy theo quy mô công trình. Với nhà lắp sẵn, chủ đầu tư mất hai tháng là có thể đưa vào khai thác. Điểm cộng cho giải pháp này là nội thất đầy đủ, không phải mất thời gian phối ghép, trang trí, bày biện. Trong hai năm, theo Toàn, có hơn 1.000 sản phẩm được lắp đặt từ Bắc vào Nam. Với giá dao động từ 240 triệu đồng cho tới 365 triệu đồng, tùy mẫu thiết kế, diện tích, công ty có 200 lao động này có doanh thu tối thiểu 210 tỉ đồng.

Không chỉ phát triển thị trường ở Việt Nam, Zentado đã xuất sang Úc năm căn, sau khi qua các khâu kiểm định về an toàn vật liệu, thi công, lắp đặt. Sản phẩm đầu tay của Zentado là nhà gỗ thông minh 140 triệu đồng. Giá này bao gồm chi phí lắp đặt, nhưng không tính chi phí vận chuyển. Ra mắt năm 2016, căn nhà 14m² gồm một phòng ngủ cho ba người (nếu biến sofa thành giường ngủ) được một khách hàng Việt kiều mua và lắp đặt trong mảnh vườn ở Vĩnh Long. Với người nước ngoài, dạng nhà nhỏ, đủ tiện nghi, khá phố biến ở miền quê, bìa rừng, ven biển. Tùy chất liệu, tính năng di chuyển được hay không, mà giá có thể dao động từ 20 ngàn đô la Mỹ trở lên. So với giá bán sản phẩm tương tự ở nước ngoài, sản phẩm do Toàn, kỹ sư xây dựng, tự tay thiết kế, thi công vừa túi tiền của nhiều người Việt nên dễ được thị trường trong nước đón nhận. Sau sản phẩm đầu tay, Toàn cho ra đời ba mẫu khác là 20m², 24m² và 36m² với bề ngang dưới 4m. “Giới hạn chiều rộng như vậy để phù hợp với vận chuyển bằng xe container,” Toàn nói. Trong giai đoạn đầu, sau khi thi công xong, nhà được cẩu và đặt gọn trên xe container chở đến vị trí khách yêu cầu và được hạ xuống, lắp đặt. Trước đó, các vị trí đấu nối điện, nước sinh hoạt, xả thải đã được xác định và được chủ nhà thi công. Quan sát việc lắp đặt, chàng trai quê Phú Yên nhận ra điểm hạn chế do phụ thuộc nhiều vào địa hình nơi lắp đặt như xe cẩu có vào tận chân công trình hay tầm với của cần cẩu bị giới hạn. Dựa trên nguyên tắc module hóa sản phẩm đang được Toàn áp dụng trong sản xuất, anh xây dựng quy trình tháo ráp thành 18 cấu phần để tiện di chuyển. Đến công trình, nhóm thợ gồm năm người (liên quan các bộ phận như điện, nước, gỗ…), theo Toàn, mất khoảng một ngày rưỡi để hoàn thiện việc lắp ráp hoàn chỉnh.

✧ ✧ ✧ Ý TƯỞNG VỀ NHÀ GỖ THÔNG MINH của Toàn bắt

đầu từ thất bại. Tốt nghiệp ngành xây dựng đại học Xây dựng miền Trung, chàng trai sinh năm 1984 vào TP.HCM lập nghiệp với ngành trang trí nội thất. Xây dựng được mối quan hệ khách hàng, Toàn mở công ty sản xuất đồ nội thất. Do chưa có kiến thức về quản trị sản xuất, kiểm soát quy trình, khi đơn hàng nhiều, sản phẩm bị lỗi, khách trả về, phải mất thời gian sửa. Đến một ngày, Toàn nhận ra “các khoản mình nợ phải trả

THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

ZENTADO đủ, còn khách nợ thì chưa chắc đòi được hay thu đủ.” Đóng cửa công ty, Toàn thuê căn hộ 24m² để sống, tìm cơ hội. Anh tự hỏi và cố tìm câu trả lời: Trong không gian nhỏ, làm sao có một căn hộ tương đối tiện nghi? Có kinh nghiệm sản xuất đồ nội thất, có kiến thức, tay nghề về thiết kế, kiến trúc, anh chọn hướng phát triển đồ nội thất thông minh, có thể thay đổi công năng, tùy theo mục đích sử dụng. Chiếc ghế sofa có thể biến thành giường. Kệ đựng đồ có thể biến thành bếp, bàn ăn nhỏ. Căn nhà được thiết kế bốn lớp, giữa là khung xương, nên cách âm, cách nhiệt tốt. Mái vòm tương đối tối ưu với gió, mưa lớn. Toàn cho biết, trong cơn bão lớn số 5 đổ vào Quy Nhơn, các căn nhà gỗ lắp ở resort tại đây không bị suy suyển gì. Cơ hội để Toàn làm lại là đơn hàng thiết kế nội thất cho căn biệt thự ở quận 2, TP.HCM của người quen. Giá trị sản phẩm khoảng ba tỉ đồng, một con số lớn trong mắt người đang gầy dựng lại sự nghiệp. Hợp đồng cũng tạo điều kiện cho Toàn tìm được cộng sự. Quá trình liên lạc các mối sản xuất cũ để làm hàng giúp anh gặp lại Nguyễn Thành Tâm, người đang phụ trách sản xuất ở Zentado. Có chút vốn, Toàn vừa tìm đơn hàng, vừa trích một phần đầu tư phát triển sản phẩm nhà gỗ thông minh. Do sản phẩm có tính mới, khá độc đáo, nên khi ra mắt thị trường năm 2013, các phương tiện truyền thông như truyền hình, báo, đài đều đưa tin, bài. Nhận ra điểm yếu về kiến thức, kinh nghiệm quản lý, Toàn học hỏi bằng nhiều cách, qua sách vở, bạn bè, thành viên là chủ doanh nghiệp trong câu lạc bộ 2030. Quy trình sản xuất được chuyên môn hóa, phân thành công đoạn rõ ràng, kiểm soát được chất lượng, không phụ thuộc vào một cá nhân nào. Anh cũng sử dụng các kênh truyền thông số như mạng xã hội, YouTube để giới

thiệu sản phẩm. Sau khi có đại lý phân phối ở Úc, anh vừa nhận được đề nghị đưa hàng sang Mỹ. “Qua được các khâu về kiểm định an toàn, thiết kế, sản phẩm của Việt Nam có lợi thế về giá,” anh nói. So với sản phẩm tương tự cùng kích thước, giá của Zentado rẻ hơn 1/3. Xét về giá, 1m² sử dụng trong căn nhà gỗ của Toàn có giá 12 triệu đồng thuộc loại không rẻ. Xét theo giải pháp tổng thể, giá bán 210 triệu đồng cho căn nhà 20m² có đủ nội thất, tiện nghi thuyết phục được người mua, theo lời bà Vân Anh. Sản phẩm của họ cũng gặp thời khi du lịch Việt Nam tăng trưởng ở mức hai chữ số. Lượt khách du lịch nội địa của đất nước 93 triệu dân năm 2018 là hơn 86 triệu lượt khách. Số lượng resort, khu nghỉ dưỡng liên tục được mở mới. 98% khách mua, theo Toàn, là phục vụ nhu cầu du lịch. Một số doanh nghiệp khác cũng đưa ra sản phẩm có cùng kiểu dáng. “Điểm khác biệt là Zentado đưa ra giải pháp trọn gói, nhà và đồ nội thất, có chất lượng,” Toàn xác định lợi thế cạnh tranh của sản phẩm. Không đăng ký bản quyền về kiểu dáng, thiết kế công nghiệp, Toàn cho rằng, Zentado phát triển dựa trên ba thế mạnh là chất lượng sản phẩm, thương hiệu và tốc độ ra mẫu mới. Theo anh, mỗi năm họ có thể đưa ra 2-3 mẫu mới. Anh cũng đang có kế hoạch mở rộng xưởng, nâng khả năng sản xuất từ mức hai ngày một căn lên cao hơn để đáp ứng các đơn hàng mới. Những tháng cuối năm 2019, Toàn tất bật hết lên Sa Pa giao nhà, lại vào Bình Định lắp đặt các căn nhà mới. Đầu năm tới, theo Toàn, họ đưa ra giải pháp biệt thự nhỏ, hai phòng ngủ, bếp với diện tích khoảng 40m². Theo Toàn, chủ dự án ở Khánh Hòa đang đưa ra đầu bài mới cho anh: nhà nghỉ dưỡng, có khu vườn. “Chúng tôi không bán sản phẩm, mà là cung cấp giải pháp trọn gói cho người mua,” Toàn nói.

Chủ đầu tư thường kết hợp nhà gỗ và các khu nhà xây. Thời gian thi công ngắn, chủ đầu tư chỉ cần thiết kế cảnh quan. Ảnh từ trái sang: Lat Valley, Đà Lạt; Đà Lạt Wonder. 68

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

Chúng tôi luôn nỗ lực... vì sự an toàn của bạn

KHANG Ä?I N Ä? C VINH DANH T I ASIA PROPERTY AWARDS 2019, H NG M C â&#x20AC;&#x153;THI T K KI N TRĂ&#x161;C C NH QUAN NHĂ&#x20AC; XU T S C NH Tâ&#x20AC;? Váť&#x203A;i thiáşżt káşż áşĽn tĆ°áťŁng vĂ Ä&#x2018;áşˇc sáşŻc, cháşŻt láť?c táťŤ nháťŻng tinh tĂşy cáť§a láť&#x2018;i kiáşżn trĂşc ChĂ˘u Ă&#x201A;u tĂ˘n cáť&#x2022; Ä&#x2018;iáť&#x192;n, káşżt háťŁp hĂ i hĂ˛a cĂšng cáşŁnh quan thiĂŞn nhiĂŞn thuáş§n khiáşżt, Ä&#x2018;Ć°áťŁc phĂĄt triáť&#x192;n báť&#x;i Khang Ä?iáť n vĂ cĂĄc kiáşżn trĂşc sĆ° tĂ i hoa Ong&Ong â&#x20AC;&#x201C; CĂ´ng ty thiáşżt káşż kiáşżn trĂşc cáşŁnh quan hĂ ng Ä&#x2018;áş§u Singapore, quáş§n tháť&#x192; nhĂ liĂŞn káşż vĂ biáť&#x2021;t tháťą háşĄng sang Verosa Park Ä&#x2018;ĂŁ chiáşżn tháşŻng háşĄng máťĽc Best Housing Landscape Architectural Design (Thiáşżt káşż kiáşżn trĂşc cáşŁnh quan nhĂ áť&#x; xuáşĽt sáşŻc nháşĽt) táşĄi Viáť&#x2021;t Nam vĂ o thĂĄng 8 váťŤa qua. Verosa Park tiáşżp táťĽc Ä&#x2018;Ć°áťŁc Ä&#x2018;áť cáť tham gia cĂšng cĂĄc dáťą ĂĄn hĂ ng Ä&#x2018;áş§u khu váťąc ChĂ˘u Ă vĂ Ä&#x2018;Ć°áťŁc vinh danh táşĄi giáşŁi thĆ°áť&#x;ng danh giĂĄ Asia Property Awards 2019 do Property Guru táť&#x2022; cháťŠc áť&#x; ThĂĄi Lan ngĂ y 22.11.2019.

sia Property Awards lĂ giáşŁi thĆ°áť&#x;ng danh tiáşżng dĂ nh cho nháťŻng thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u báşĽt Ä&#x2018;áť&#x2122;ng sáşŁn táť&#x2018;t nháşĽt chĂ˘u Ă , váť&#x203A;i háť&#x2021; tháť&#x2018;ng táť&#x2022; cháťŠc cháşĽm giáşŁi Ä&#x2018;áť&#x2122;c láşp vĂ Ä&#x2018;ĆĄn váť&#x2039; giĂĄm sĂĄt uy tĂn trĂŞn tháť&#x2039; trĆ°áť?ng quáť&#x2018;c táşż. VĂ˛ng chung káşżt Asia Property Awards 2019 cĂł sáťą gĂłp máşˇt cáť§a nhiáť u Ä&#x2018;ĆĄn váť&#x2039; táş§m cáťĄ Ä&#x2018;áşżn táťŤ Singapore, Malaysia, Ă&#x161;c, ThĂĄi Lan, Viáť&#x2021;t Namâ&#x20AC;Ś KhĂĄt váť?ng váť máť&#x2122;t khĂńg gian sáť&#x2018;ng biáť&#x2021;t láşp mang Ă˘m hĆ°áť&#x;ng hoĂ i cáť&#x2022; ChĂ˘u Ă&#x201A;u Ä&#x2018;Ć°áťŁc truyáť n cáşŁm háťŠng tráť?n váşšn qua Verosa Park. RáşŁo bĆ°áť&#x203A;c nháşš qua nháťŻng váť&#x2030;a hĂ¨ lĂłt Ä&#x2018;ĂĄ dĆ°áť&#x203A;i hĂ ng cĂ˘y cáť&#x2022; tháťĽ, dáşŤn láť&#x2018;i cháť§ nhĂ˘n Verosa Park Ä&#x2018;áşżn nháťŻng báťŠc phĂš Ä&#x2018;iĂŞu tinh táşż - Ä&#x2018;iáť u cháť&#x2030; thĆ°áť?ng tháşĽy áť&#x; cĂńg trĂŹnh kiáşżn trĂşc ngháť&#x2021; thuáşt táşĄi ChĂ˘u Ă&#x201A;u. Máşt Ä&#x2018;áť&#x2122; xĂ˘y dáťąng cháť&#x2030; khoáşŁng 30% vĂ diáť&#x2021;n tĂch cáşŁnh quan lĂŞn Ä&#x2018;áşżn 1,6 ha, Ä&#x2018;Ć°áťŁc pháť§ xanh báť&#x;i nháťŻng hĂ ng cĂ˘y cáť&#x2022; tháťĽ ráťŁp bĂłng mĂĄt, Verosa Park lĂ nĆĄi káşżt náť&#x2018;i cĂĄc táş§ng cáşŁm xĂşc, tráşŁi nghiáť&#x2021;m Ä&#x2018;ĂĄng nháť&#x203A; vĂ viĂŞn mĂŁn giáťŻa miáť n xanh an lĂ nh, dĂ nh riĂŞng cho nháťŻng cháť§ nhĂ˘n tháť?i thĆ°áťŁng Ä&#x2018;ang tĂŹm kiáşżm máť&#x2122;t cuáť&#x2122;c sáť&#x2018;ng Ä&#x2018;áť&#x2030;nh cao trong khĂńg gian yĂŞn bĂŹnh. BĂŞn cáşĄnh 2 cĂńg viĂŞn vĂ khu tháť&#x192; dáťĽc tháť&#x192; thao ráť&#x2122;ng khoáşŁng 10.000m2, Verosa Park cĂł Ä&#x2018;áş§y Ä&#x2018;áť§ tiáť&#x2021;n Ăch hiáť&#x2021;n Ä&#x2018;áşĄi pháťĽc váťĽ nhu cáş§u giáşŁi trĂ, thĆ° giĂŁn cao cáşĽp nhĆ°: háť&#x201C; bĆĄi, phĂ˛ng gym váť&#x203A;i cĂĄc trang thiáşżt báť&#x2039; chuyĂŞn nghiáť&#x2021;p, khu chĆĄi cáť?, sĂ˘n kháşĽu ngoĂ i tráť?i, BBQ, khu táşp yoga, sĂ˘n tháť&#x192; thao Ä&#x2018;a nÄ&#x192;ng, khu vui chĆĄi tráşť emâ&#x20AC;Ś Ä?áşˇc biáť&#x2021;t, háť&#x201C; cáşŁnh quan Oceania mĂĄt lĂ nh, biáşżn táşĽu sáşŻc mĂ u theo táťŤng tháť?i Ä&#x2018;iáť&#x192;m trong ngĂ y nhĆ° máť&#x2122;t phiĂŞn báşŁn nháť? cáť§a â&#x20AC;&#x153;biáť&#x192;n háť&#x201C; nhĂ˘n táşĄoâ&#x20AC;?, láş§n Ä&#x2018;áş§u tiĂŞn cĂł táşĄi dáťą ĂĄn cáť§a Khang Ä?iáť n. Máť&#x2014;i chiáť u váť , dáşĄo bĆ°áť&#x203A;c qua khu vĆ°áť?n Thiáť n yĂŞn áşŁ, trĂŞn nháťŻng cung Ä&#x2018;Ć°áť?ng ráťŁp bĂłng mĂĄt, dĆ°áť&#x203A;i bĂłng cĂ˘y cáť&#x2022; tháťĽ xĂ cáťŤ, phĆ°áťŁng vÄŠ, Ä&#x2018;an xen lĂ láť&#x2122;c váťŤng, kĂŞ máťš, cĂšng váť&#x203A;i tháşŁm cĂ˘y táş§ng tháşĽp nhĆ° báťĽi cáť?, hoa nháť?, láşŻng nghe Ă˘m thanh cáť§a Ä&#x2018;áşĽt tráť?i, báşĄn sáş˝ táşn hĆ°áť&#x;ng táťŤng khoáşŁnh kháşŻc sáť&#x2018;ng cháşm cĂšng thiĂŞn nhiĂŞn an lĂ nh táşĄi Verosa Park.

Ä?áşĄi diáť&#x2021;n Khang Ä?iáť n nháşn giáşŁi thĆ°áť&#x;ng Best Housing Landscape Architectural Design táşĄi Asia Property Awards 2019, ThĂĄi Lan.

Váť?ng trong cĂńg viĂŞn Symphony Park lĂ tiáşżng cĆ°áť?i ráť&#x2122;n rĂ ng cáť§a tráşť thĆĄ, lĂ Ă˘m thanh chuyáť&#x2021;n trĂ˛ vui váşť cáť§a báť&#x2018; máşš vĂ cĂĄc con, lĂ tiáşżng Ä&#x2018;Ăša vui giĂ˛n tan cáť§a Ăńg bĂ cĂšng chĂĄu nháť?, táşĽt cáşŁ táşĄo nĂŞn máť&#x2122;t cáť&#x2122;ng Ä&#x2018;áť&#x201C;ng thĆ°áťŁng lĆ°u, vÄ&#x192;n minh vĂ nhĂ˘n ĂĄi. Verosa Park Ä&#x2018;áşŁm báşŁo táť&#x2030; láť&#x2021; vĂ ng trong hĂŹnh kháť&#x2018;i kiáşżn trĂşc táť&#x2022;ng tháť&#x192; cĂĄc dĂŁy nhĂ vĂ cáť§a riĂŞng táťŤng cÄ&#x192;n. Máť&#x2014;i ngĂí nhĂ táşĄi Verosa Park lĂ sáťą káşżt háťŁp giáťŻa nĂŠt tĂ˘n káťł vĂ cáť&#x2022; Ä&#x2018;iáť&#x192;n, váťŤa nháşš nhĂ ng, lĂŁng máşĄn, váťŤa hiáť&#x2021;n Ä&#x2018;áşĄi, Ä&#x2018;áť&#x2122;c Ä&#x2018;ĂĄo. TĂ´ Ä&#x2018;iáť&#x192;m cho nĂŠt láť&#x2122;ng láşŤy vĂ xa hoa cáť§a máşˇt Ä&#x2018;áťŠng kiáşżn trĂşc lĂ dĂŁy mĂĄi ngĂłi gam mĂ u xanh tráş§m, Ä&#x2018;áşm nĂŠt vÄ&#x192;n hĂła phĆ°ĆĄng Ä?Ăńg diáť&#x2026;m láť&#x2021; hĂ i hĂ˛a váť&#x203A;i mĂ u xanh cáť§a cĂ˘y lĂĄ, máşˇt nĆ°áť&#x203A;c vĂ cáşŁnh quan thiĂŞn nhiĂŞn. DĂŁy ban cĂńg thoĂĄng Ä&#x2018;ĂŁng Ä&#x2018;Ć°áťŁc Ä&#x2018;iáť&#x192;m xuyáşżn báť&#x;i lan can váť&#x203A;i Ä&#x2018;Ć°áť?ng nĂŠt hoa vÄ&#x192;n máť m máşĄi vĂ nháťŻng khung cáťa sáť&#x2022; láť&#x203A;n, gáťŁi nháť&#x203A; nháťŻng ngĂí nhĂ thĆĄ máť&#x2122;ng cáť§a miáť n Ä&#x2018;áşĽt Venice thanh bĂŹnh.

Hotline: 0823 968 368 | www.verosapark.com.vn

PHÁT TRIỂN ĐẾ CHẾ KHÁCH SẠN VỚI VIỆC MUA LẠI STARWOOD BA NĂM TRƯỚC, ARNE SORENSON ĐÃ TẠO NÊN ĐẾ CHẾ KHÁCH SẠN LỚN NHẤT THẾ GIỚI. TRÊN TOÀN THẾ GIỚI, 20% SỐ PHÒNG KHÁCH SẠN MỚI ĐANG ĐƯỢC XÂY DỰNG HIỆN LÀ TÀI SẢN CỦA MARRIOTT – VÀ SORENSON VẪN CHO RẰNG CÔNG TY CỦA MÌNH CHƯA ĐỦ LỚN.

rne Sorenson hoặc là bị khùng hoặc đang có động thái tốt nhất trong sự nghiệp của mình khi nhấc điện thoại và gọi cho Bill Marriott vào tháng 10.2015. Nhà sáng lập ở độ tuổi 80 của đế chế khách sạn đã bổ nhiệm Sorenson làm CEO của Marriott chỉ mới ba năm trước, đó là lần đầu tiên một người ngoài trở thành lãnh đạo của công ty gia đình có thâm niên 92 năm. Lúc đó, Sorenson đề xuất ý tưởng điên rồ: chi 13,6 tỉ đô la Mỹ để mua đối thủ Starwood Hotels, công ty điều hành các chuỗi khách sạn cao cấp như W, St. Regis và Le Meridien. Ý tưởng này xuất hiện vào thời điểm vốn hóa thị trường của Marriott chỉ 20 tỉ đô la Mỹ và các khách sạn truyền thống đang tiến hành loạt động thái bảo vệ gay gắt chống lại những ngôi sao lưu trú mới nổi trên Internet như Airbnb và Vrbo. Sorenson hồi tưởng: “Rõ ràng là lúc đó ông ấy nghĩ, lạy Chúa, anh đang đùa hả? Thỏa thuận trị giá 13 tỉ đô là sao? Mọi thứ có vẻ đang rất tốt rồi mà, tại sao anh lại muốn thêm thương hiệu này vào?” Nhưng Sorenson không hề muốn từ bỏ ý tưởng thêm 11 thương hiệu của Starwood, bao gồm cả Westin và Sheraton, vào Marriott, để tạo ra tập đoàn khách sạn lớn nhất thế giới. Bốn ngày sau, khi người cựu luật sư hội họp với Bill Marriott để xem xét các mô hình tài

72 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

chính, ông đã bị thuyết phục. Marriott ký giấy đồng ý. Sự nổi lên của Airbnb, sự thay đổi về thị hiếu du lịch của thế hệ Thiên niên kỷ, nhờ sức hút của Instagram, có nguy cơ khiến các chủ khách sạn bị ảnh hưởng. Marriott dưới thời Sorenson thì chưa từng rơi vào tình thế đó. Số lượng phòng khách sạn của công ty đã tăng gấp đôi dưới thời của Sorenson lên hơn 1,3 triệu phòng. Năm 2018, doanh thu của công ty đạt đỉnh 20 tỉ đô la Mỹ, tăng 62% trong năm năm. Người ta đồn rằng Airbnb là một nhân tố chết người đối với dịch vụ lưu trú, và Sorenson, 61 tuổi, nhanh chóng chỉ ra doanh thu của Marriott tính trên mỗi phòng có sẵn vẫn tăng đều hằng quý trong năm năm qua. “Liệu đây có phải là hồi kết của các khách sạn không?” ông mỉm cười. “Tôi không nghĩ vậy.” Các nhà đầu tư cũng có thể cười hài lòng – cổ phiếu của Marriott tăng 226% kể từ khi Sorenson tiếp quản vào tháng 3.2012, vượt qua các đối thủ như Hyatt (tăng 69%) và Hilton (tăng 117% kể từ đợt IPO năm 2013) và đánh bại chỉ số S&P 500 (tăng 113%). Hiệu suất thị trường đó, cộng với danh tiếng của công ty về tạo việc làm (họ có 730.000 nhân viên), cùng những nỗ lực về môi trường bền vững, ví dụ như quyết định ngừng cung cấp đồ dùng bằng nhựa sử dụng một lần, đã đưa Marriott quay trở lại danh sách Just 100 của Forbes về các doanh nghiệp công dân tốt nhất của Mỹ năm nay. Nhưng, bất chấp những lời khen ngợi, năm ngoái là

ẢNH : AARON KOTOWSKI FOR FORBES

BIZ CARSON

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 73

THE JUST 100 [ 100 DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN ]

74 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

khẳng định ông sẽ không thể thành công. David, nhỏ hơn John 12 tuổi và ở độ tuổi 30 khi Sorenson lên nắm quyền, hiện là giám đốc điều hành khu vực phía đông châu Mỹ. Bill Marriott đã đào tạo Sorenson theo cách của gia đình, bao gồm việc sẵn sàng chấp nhận rủi ro và tuân thủ phương châm của gia đình: “Thành công không bao giờ có điểm dừng.” Thậm chí đến bây giờ, ngài chủ tịch hội đồng 87 tuổi vẫn thích gọi Sorenson từ New Hampshire đến và trò chuyện về doanh nghiệp, đặc biệt là sau khi nghe báo cáo thu nhập. “Tôi nghĩ rằng chúng tôi có những điểm tương đồng: chúng tôi đều hướng đến thành

Chuyện kể trước giờ đi ngủ Bill Marriott cùng với các con trai Stephen, David và John vào năm 2004, xây dựng đế chế của gia đình mình dựa trên sự chú ý sâu sắc đến từng chi tiết, giống như việc thay đổi chiếc giường một cách hợp lý.

công, đều mong muốn đưa ra những quyết định hợp lý,” Sorenson chia sẻ. Thương vụ Starwood trở thành yếu tố thay đổi cuộc chơi, là động thái quyết định giúp công ty vượt qua Hilton. Chỉ hơn một nửa trong số 7.100 khách sạn thuộc công ty Marriott được nhượng quyền, có nghĩa là chủ sở hữu trả 4% đến 6% doanh thu của mỗi phòng khách sạn (cộng thêm 2% – 3% doanh số bán thực phẩm và đồ uống) để sử dụng thương hiệu Marriott, chương trình khách hàng thân thiết và dịch vụ khách hàng. Số khách sạn còn lại của Marriott trả thêm tiền cho đặc quyền được Marriott quản lý tài sản của họ. Nếu các khách sạn trong hệ thống có doanh thu tốt hơn, Marriott sẽ được thêm phần lợi nhuận. Đối với các khách sạn ở châu Á và châu Mỹ Latinh, số tiền đó chiếm khoảng 7% – 9% lợi nhuận. Đối với các tài sản ở Hoa Kỳ mà công ty quản lý, Marriott trả trước một khoản tiền bảo đảm cho chủ khách sạn và

ẢNH: MATT HOUSTON/AP

một năm khó khăn với Sorenson. Marriott đã phát hiện ra sự rò rỉ dữ liệu lớn trong các hệ thống của Starwood, dẫn đến khoản tiền phạt 126 triệu đô la Mỹ. Các cuộc đình công ở Hoa Kỳ về vấn đề tiền lương của công nhân làm ảnh hưởng đến doanh thu năm 2018 của Marriott, và những bài diễn thuyết bài ngoại của tổng thống Trump đã khiến du khách quốc tế bớt đến Mỹ. Tuy nhiên, ngoài những điều kể trên, khó khăn lớn nhất của Sorenson là căn bệnh ung thư tuyến tụy giai đoạn hai. Hồi cuối tháng tám, một tuần sau khi kết thúc liệu pháp hóa trị, Sorenson nói tóc ông mỏng hơn một chút và cơ thể thanh mảnh hơn. “Thợ cắt tóc của tôi bảo rằng đừng cạo tóc vì có rất nhiều anh chàng để kiểu tóc rẽ ngôi vuốt ngược,” ông nói và cười to. Đối với một người đàn ông đã từng dành 200 ngày một năm tại các khách sạn Marriott khắp nơi, một trong những thay đổi lớn nhất là quyết định không đi xa nhà để bảo vệ sức khỏe của mình sau khi xạ trị và đợi cuộc phẫu thuật vào tháng 11. “Tôi không muốn trở thành một CEO bị ung thư. Tôi không nghĩ mình là một CEO bị ung thư,” Sorenson chia sẻ. “Tôi rất lạc quan, nhưng tôi cũng nhận thức được tầm nghiêm trọng của căn bệnh mà tôi gặp phải.” Người đàn ông gốc Minnesota tham gia kinh doanh khách sạn khi John Willard “Bill” Marriott Jr., con trai của người sáng lập chuỗi khách sạn Marriott, tuyển dụng ông từ một công ty luật ở Washington vào năm 1996, sau khi ông đại diện cho công ty trong một vụ kiện. Nổi tiếng là một người biết lắng nghe, người sẽ tranh cãi nếu không đồng ý điều gì đó, Sorenson chứng minh được năng lực hoàn hảo, chuyển từ vị trí đứng đầu bộ phận M&A sang vị trí giám đốc tài chính chỉ trong hai năm. Đến năm 2003, ông là chủ tịch của Marriott ở châu Âu. Sáu năm sau, ông được bổ nhiệm làm chủ tịch và giám đốc điều hành. Sorenson không chỉ là giám đốc điều hành có thực quyền; ông cũng chia sẻ những giá trị quan trọng với gia đình Mormon Marriott sùng đạo. Sorenson được sinh ra ở Tokyo, có cha mẹ là những người truyền giáo thuộc giáo phái Luther, và đức tin là nền tảng giáo dục của ông. Mối liên hệ đó là điều quan trọng vào thời điểm Bill Marriott từ bỏ kế hoạch ban đầu, trực tiếp chuyển giao việc kinh doanh cho một trong bốn đứa con của mình. Con trai cả của ông, Stephen, qua đời năm 2013 vì sức khỏe yếu khiến ông bị mù và gần như điếc. Con gái Deborah Marriott Harrison rời công ty Marriott để chăm lo gia đình vào những năm 1990 và quay lại, làm việc tại văn phòng quan hệ chính phủ của công ty vào năm 2006; hiện bà là thành viên hội đồng quản trị. Một người con trai khác, John Marriott III, nối nghiệp cha trong kinh doanh, đi lên từ công việc đầu bếp tại khách sạn đến chức vụ quản lý điều hành. Nhưng ông cũng vướng phải ma túy và rượu. Đến năm 2005, cha ông

THE JUST 100 LỢI NHUẬN MANG LẠI CHO CÁC CỔ ĐÔNG SẼ KHÔNG CÓ Ý NGHĨA GÌ NẾU KHÔNG ĐỒNG THỜI XEM XÉT ĐẾN LỰC LƯỢNG NHÂN CÔNG, KHÁCH HÀNG, CỘNG ĐỒNG VÀ MÔI TRƯỜNG. ĐÓ LÀ NGUYÊN TẮC XÉT DUYỆT CƠ BẢN KHI CHÚNG TÔI CỘNG TÁC VỚI ĐỐI TÁC NGHIÊN CỨU JUST CAPITAL ĐỂ ĐƯA RA DANH SÁCH JUST 100 LẦN THỨ BA, XẾP HẠNG CÁC DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN TỐT NHẤT CỦA HOA KỲ. TRONG SỐ 922 CÔNG TY ĐÃ NIÊM YẾT LỚN NHẤT Ở HOA KỲ, NHỮNG CÁI TÊN LỚN NÀY TẠO NÊN TIÊU CHUẨN ỨNG XỬ VỚI CÁC BÊN LIÊN QUAN.

CÔNG TY

CEO

ĐỐ I C Ổ ĐÃ I V Ớ ĐÔ NG I

THÁ MÔ I ĐỘ Đ I TR Ố Ư Ờ I VỚ I NG

ỨN G C Ộ X Ử VỚ NG ĐỒ I NG

ỨNG KHÁ XỬ VỚ CH I HÀN G

BIÊN TẬP: MAGGIE MCGRATH

ĐÃI NHÂNGỘ NV IÊN

sau đó thu về đến 25% dòng tiền còn lại. (Để tránh những sai lầm khi tiếp nhận quá nhiều bất động sản, Marriott chỉ sở hữu 14 bất động sản trên toàn thế giới và cho thuê thêm 49 nơi khác.) “Điều bí mật sâu kín của Sorenson là ông ấy nghiện các giao dịch. Ông ấy yêu thích các giao dịch, và thích thắng ở các giao dịch mang tính cạnh tranh,” Tony Capuano, giám đốc phát triển toàn cầu của Marriott cho biết. “Năm 2018 là năm thứ bảy liên tiếp có số hợp đồng được ký đạt mức kỷ lục, và tôi không nghĩ rằng những việc này là điều trùng hợp ngẫu nhiên trong thời gian Arne làm CEO.” Cho đến nay, ý tưởng tốt nhất của Sorenson nhằm gắn kết tất cả khách sạn trong hệ thống lại với nhau là Marriott Bonvoy, chương trình khách hàng thân thiết để thu hút những khách hàng đi du lịch thường xuyên và tặng họ thời gian lưu trú tại 30 khách sạn thuộc thương hiệu Marriott. Chương trình này được nhiều người biết đến: năm ngoái, các thành viên chương trình Bonvoy đặt khoảng 50% đêm nghỉ tại các khách sạn của Marriott. “Chương trình tặng thưởng, dựa trên số tiền khách hàng đã chi tiêu, thu lại lợi nhuận khoảng 6% – 7% khi số điểm được đổi, tốt hơn rất nhiều so với tiền lãi từ thẻ tín dụng,” Sorenson cho biết. Càng nhiều khách hàng lưu trú tại các chuỗi khách sạn Marriott như Aloft Hotels – hoặc sử dụng điểm thưởng của họ để thuê xe hoặc đăng ký tuyến du thuyền Ritz-Carlton sắp ra mắt – thì càng có nhiều nhà phát triển bất động sản muốn dùng thương hiệu Marriott cho khách sạn của họ. Hiện nay, khoảng 20% phòng khách sạn mới đang được xây dựng trên toàn cầu mang thương hiệu Marriott. “Thương hiệu tiếp tục tự nó mang lại lợi nhuận. Bạn càng lớn mạnh, cơ hội của bạn sẽ càng tốt,” Wes Golladay, chuyên gia phân tích của RBC cho biết. Hiện tại Marriott có một mối quan tâm: việc khách du lịch đặt phòng qua Expedia hoặc Kayak mang lại ít doanh thu hơn và không thúc đẩy chương trình Bonvoy. Tính đến nay, những thách thức liên quan đến trang web đặt chỗ này đã có thể kiểm soát được, nhưng Sorenson vẫn lo lắng về những gì sẽ xảy ra nếu Google hoặc Amazon nhảy vào thị trường này. “Nói chung, khi Amazon nổi lên, điều tôi tự thuyết phục mình là chúng tôi ở vị trí khác với ngành bán lẻ, bởi vì bạn không thể gửi một đêm lưu trú cho ai đó trong một chiếc hộp,” Sorenson nói. Nhưng bây giờ, “rõ ràng là chúng tôi chưa dựng đủ hàng rào phòng thủ.” Chiến lược của ông là phát triển vượt bậc: “Tôi muốn trở nên lớn mạnh nhất có thể.” Khi Sorenson đang điều trị ung thư, đội ngũ của ông đã bỏ bớt một số cuộc họp mà ông cần tham gia. Nhưng việc đó chỉ giải phóng thời gian để nhà giao dịch bậc thầy thực hiện bước tiếp theo của mình. Vào một buổi sáng mùa hè nóng ẩm ở Washington, D.C., Sorenson đang khảo sát thủ đô của Hoa Kỳ từ phòng khách trên tầng thượng của khách sạn W Hotel trên đường số 15. Ông chỉ rõ Đài tưởng niệm Washington và Nhà Trắng. Khi được hỏi có bao nhiêu khách sạn Marriott mà ông có thể đếm được trên bầu trời thành phố khi nhìn ra ngoài, Sorenson chỉ mỉm cười và nói: “Chưa đủ.”

= DẪN ĐẦU NGÀNH

1. Microsoft SATYA NADELLA

158

347

111

221

480

101

225

219

155

304

610

106

220

125

311

2. Nvidia JENSEN HUANG

312

3. Apple TIM COOK

4. Intel ROBERT SWAN

5. Salesforce MARC BENIOFF

213

6. Alphabet LARRY PAGE

7. Anthem GAIL BOUDREAUX

141

8. PayPal DAN SCHULMAN

9. P&G DAVID TAYLOR

10. VMware PAT GELSINGER

11. Cisco CHUCK ROBBINS

116

12. Intuit SASAN GOODARZI

418

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 75

Jensen Huang CEO, Nvidia

13.

The Hartford

34 14.

Workday Edwards Keysight

NỖ LỰC HẾT SỨC MÌNH

17. Hewlett

18.

ĐỐ I C Ổ ĐÃ I V Ớ ĐÔ NG I

660

169

MICHAEL MUSSALLEM

256

RON NERSESIAN

Packard Enterprise 7

ANTONIO NERI

127

482

192

103

213

742

670

382

116

329

137

153

253

MARY BARRA

57 19.

257

164

135

109

ANEEL BHUSRI

Tiêu điểm

LÝ DO AMD HIỆN ĐANG CHÚ TRỌNG ĐẾN HIỆU QUẢ CỦA CÁC CON CHIP.

122

313

20 16.

CHRISTOPHER SWIFT

245

5 15.

ỨN G C Ộ X Ử VỚ NG ĐỒ I NG

ĐÃI NHÂNGỘ NV IÊN

Trong năm thứ ba liên tiếp, Nvidia đã vượt xa các công ty còn lại trong danh sách Just 100 về đãi ngộ cho nhân viên, nhờ các chương trình như bảo hiểm y tế đồng giới ở mọi quốc gia nơi họ hoạt động (và hợp pháp) và bảo hiểm áp dụng không giới hạn cho tất cả nhân viên. “Chúng tôi muốn đưa ra hướng tiếp cận công bằng cho mọi người,” Beau Davidson, phó chủ tịch phụ trách về trải nghiệm nhân viên của nhà sản xuất chất bán dẫn Nvidia cho biết. “Chúng tôi không muốn vô ý đưa ra nhận định rằng kiểu xây dựng gia đình của bạn tốt hơn của người khác.”

ỨNG KHÁ XỬ VỚ CH I HÀN G

Đãi ngộ Nhân viên:

THÁ MÔ I ĐỘ Đ I TR Ố Ư Ờ I VỚ I NG

THE JUST 100 [ 100 DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN ]

131

Verizon

HANS VESTBERG

322

20. IBM GINNI ROMETTY

21. Symantec RICHARD S. HILL

22. Adobe SHANTANU NARAYEN

346

23. AT&T RANDALL STEPHENSON

194

24. Agilent MIKE MCMULLEN

25. Accenture JULIE SWEET

498

333

26. Eversource JAMES JUDGE

154

27. Exelon CHRISTOPHER M. CRANE

Nhà sản xuất chip AMD đã thành công trong cuộc chiến giành thị phần với Intel và vũ khí quan trọng là bộ xử lý Ryzen mới của hãng. Các đánh giá ban đầu nói rằng con chip này đã đánh bại các bộ xử lý lõi của Intel trong các thử nghiệm gần đây và, điều quan trọng là, hiệu quả gấp 25 lần so với các bộ xử lý khác. CEO Lisa Su, người đã giao nhiệm vụ cho các kỹ sư cải thiện hiệu quả năng lượng của tất cả các sản phẩm cho biết: “Tại AMD, tất cả chúng tôi đều đang tạo ra những sản phẩm tuyệt vời có thể thay đổi thế giới theo hướng tốt hơn.” Đó là cam kết môi trường đã giúp nhà sản xuất chip tăng thứ hạng trong danh sách Just 100, từ vị trí thứ 89 hai năm trước lên vị trí thứ 65 trong năm nay. “Việc chúng tôi là một công ty có tác động tích cực đến các cộng đồng nơi chúng tôi hoạt động và tác động tích cực đến thế giới chúng ta đang sống cũng là một điều không kém phần quan trọng,” Su chia sẻ. “Điều đó rất quan trọng đối với tôi vì tôi là CEO và tôi biết điều đó rất quan trọng đối với các nhân viên AMD trên toàn thế giới.”

76 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

48 28. Boston

546

Scientific

119

MICHAEL MAHONEY

863

146

107

152

392

241

29. Xylem PATRICK DECKER

253

143

30. Biogen MICHEL VOUNATSOS

282

202

31. Kimberly-Clark MICHAEL D. HSU

171

PHƯƠNG PHÁP: Forbes cộng tác với Just Capital để đánh giá một cách nghiêm ngặt 922 công ty đã niêm yết lớn nhất Hoa Kỳ (các công ty trong Russell 1000 loại trừ các quỹ REIT và các doanh nghiệp đang chờ sáp nhập). Just Capital lấy dữ liệu từ các báo cáo công khai, các khảo sát của công ty và nguồn đại chúng, sau đó dữ liệu đó được một nhóm các nhà khoa học và thống kê dữ liệu sàng lọc lại, để phân loại ra các khía cạnh quan trọng nhất của hành vi doanh nghiệp: đãi ngộ cho nhân viên (35%), ứng xử với khách hàng (24%), hỗ trợ cộng đồng (18%), tác động môi trường (11%) và hành vi lãnh đạo (11%).

CBRE

34.

Juniper Networks

18 35. Pure

Storage

Autodesk

ĐỐ I C Ổ ĐÃ I V Ớ ĐÔ NG I

THÁ MÔ I ĐỘ Đ I TR Ố Ư Ờ I VỚ I NG

125

410

189

305

744

CHARLES GIANCARLO

457

416

573

ANDREW ANAGNOST

191

686

646

37. Principal DAN HOUSTON

160

234

186

38. Visa ALFRED KELLY, JR.

707

226

108

39. Varian DOW R. WILSON

50 40.

Merck

169

327

316

KEN FRAZIER

512

MARILLYN HEWSON

190

240

142

292

JEFFREY MARTIN

318

115

RAMI RAHIM

Sempra Energy

Tim Cook 399

22 36.

TOM LEIGHTON

487

156

43. Freeport-McMoRan RICHARD ADKERSON

298

Akamai

Martin

120 42.

BOB SULENTIC

184 33.

ỨN G C Ộ X Ử VỚ NG ĐỒ I NG

ỨNG KHÁ XỬ VỚ CH I HÀN G

ĐÃI NHÂNGỘ NV IÊN

32.

41. Lockheed

145

135

CEO, Apple

Ứng xử với khách hàng: Với việc nhiều công ty tương tự ở thung lũng Silicon bị thất bại vì vi phạm quyền riêng tư và mất dần lòng tin của người tiêu dùng, Apple đã thực hiện một chiến thuật khác, củng cố việc bảo mật dữ liệu vẫn đang là lợi thế ấn tượng của họ. Apple xuất bản các báo cáo sáu tháng đầu năm về khối lượng yêu cầu dữ liệu khách hàng mà họ nhận được từ các chính phủ trên khắp thế giới và bản cập nhật gần đây cho phần mềm di động của Apple có thêm một biểu tượng về quyền riêng tư - hai người đang bắt tay nhau - để thể hiện rằng ứng dụng đó đang thu thập thông tin cá nhân của mọi người.

274

514

264

234

103

164

111

285

44. NetApp GEORGE KURIAN

69 45.

Prudential

119

447

CHARLES LOWREY

344

46. Baxter JOSÉ ALMEIDA

319

47. Synchrony

Financial

246

48.

Texas Instruments

124

MARGARET KEANE

376

391

RICH TEMPLETON

236

211

128

153

741

110

206

448

346

49. T-Mobile JOHN LEGERE

89 50.

Raytheon

26 51.

Travelers

319

THOMAS KENNEDY

283

590

ALAN SCHNITZER

157

140

Tiêu điểm

HƯỚNG PHÁT TRIỂN VỚI CÁC “TRUNG TÂM THỊNH VƯỢNG” CỦA MÌNH, INTUIT TRAO QUYỀN CHO CÁC CỘNG ĐỒNG BỊ THIỆT THÒI.

Intuit hiện đầu tư vào cái mà họ gọi là “trung tâm thịnh vượng” tại các thị trấn nhỏ ở phía Tây Virginia, Kentucky, Tennessee và các nơi khác. Công ty đào tạo công nhân ở đó để hỗ trợ QuickBooks, TurboTax và Mint, tạo ra vòng tròn phát triển: các công nhân được trả lương cao hơn mức lương thị trường và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở nông thôn Mỹ. CEO Sasan Goodarzi cho biết: “Chúng tôi có sứ mệnh tăng cường sự thịnh vượng trên toàn thế giới, đặc biệt là cho những người cần nó nhất. Chúng tôi có thể tạo ra một hiệu ứng lan truyền giá trị sâu sắc, truyền cảm hứng cho tác động lớn hơn nữa đến thế giới xung quanh chúng ta.” Chương trình đã tạo ra 1.500 việc làm, và công ty cho biết họ sẽ tạo ra thêm 1.500 việc làm nữa khi mở rộng đến những địa điểm mới và các nhóm đại diện mới, bao gồm cả các gia đình quân nhân.

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 77

THÁ MÔ I ĐỘ Đ I TR Ố Ư Ờ I VỚ I NG

ĐỐ I C Ổ ĐÃ I V Ớ ĐÔ NG I

440

282

323

312

710

216

123

341

286

185

ỨN G C Ộ X Ử VỚ NG ĐỒ I NG

ĐÃ I NH NGỘ ÂN VIÊ N

ỨN G K H Á X Ử VỚ CH I HÀ NG

THE JUST 100 [ 100 DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN ] Tiêu điểm

NHÌN THẤU BOSTON SCIENTIFIC NHẤN MẠNH SỰ ĐA DẠNG VÀ BỀN VỮNG - CÙNG TÍNH MINH BẠCH.

52. BlackRock LARRY FINK

25 53.

Etsy

230

JOSH SILVERMAN

85 54.

Clorox

BENNO DORER

147 55.

247

Amgen

ROBERT BRADWAY

99 56.

427

Hasbro

BRIAN GOLDNER

438 57.

PepsiCo

RAMON LAGUARTA

277 58.

432

Northrop Grumman

133

509

59. Dominion

Energy

127 60.

201

KATHY WARDEN

179

114

THOMAS FARRELL

271

627

VINCENT FORLENZA

316

61. HP ENRIQUE LORES

678

T. Rowe Price

151 63.

165

Analog Devices

143 64.

WILLIAM STROMBERG

354

431

VINCENT ROCHE

220

176

Rockwell Automation

131

181

486

BLAKE MORET

121

338

269

215

65. AMD LISA SU

211

129

66. Lincoln

195 67.

Ford

68. Maxim

258 69. Capital

332

Integrated 291

One

DENNIS GLASS

101

111

400

140

387

129

633

889

Bank of America

TUNÇ DOLUCA

135

Ứng xử với Cộng đồng:

RICHARD FAIRBANK

JPMorgan Chase

75 71.

109

JIM HACKETT

246

70.

Financial Group

Trong những năm gần đây, Boston Scientific đã cố gắng tăng tính minh bạch cho những nỗ lực của mình trong việc đa dạng hóa, hòa nhập và bảo vệ môi trường. Và sự minh bạch đó là điểm quan trọng để công ty phát triển nhảy vọt và vào danh sách Just 100 của năm 2020. Công ty thiết bị y tế này đã công khai cam kết sử dụng 100 % điện tái tạo vào năm 2024 và có 40% vị trí giám sát và quản lý là phụ nữ vào năm 2020 (họ đạt mức 38% vào năm 2018, vượt tiến độ). “Chúng tôi đang tiến hành bước đi đầu tiên bằng cách liên tục báo cáo về tiến trình thực hiện các mục tiêu đó. Có thể nói như sau: ‘Vâng, vấn đề này là ưu tiên hàng đầu và chúng tôi chịu trách nhiệm cho sự thay đổi hành vi cần thiết để thực hiện lời hứa này,’ ” CEO Michael Mahoney cho biết. “Chúng tôi tin vào việc thúc đẩy bản thân trong hơn một năm qua.”

899

219

704

224

383

190

JAMIE DIMON

65 BRIAN MOYNIHAN

72. Regeneron LEONARD SCHLEIFER

182

355

223

David Abney CEO, UPS

78 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Khi dân số toàn cầu bùng nổ và các thành phố ngày càng tắc nghẽn, việc giao hàng nhanh chóng trở nên khó khăn hơn đối với UPS. Giải pháp của gã khổng lồ logistics? Phân tích dữ liệu để giảm số lượng tài xế trên đường và thay thế xe tải bằng loại xe giống như xe Tuk Tuk đã được ra mắt ở Dublin và Hamburg. Những ý tưởng này “bắt đầu khi các quan chức thành phố ở châu Âu chọn cách áp đặt các quy định hạn chế lưu thông để bảo vệ chất lượng không khí,” Peter, giám đốc phát triển bền vững quốc tế của UPS cho biết. Nhưng, ông bổ sung rằng các chương trình này đem lại nhiều lợi ích hơn cho UPS: “Người dân kết nối với chương trình. Họ thấy được lợi ích của việc giảm lượng xe cộ trên đường.”

ẢNH: J EFF WHEELER/NEWSCOM

62.

Tiêu điểm

DỊCH VỤ THỦ CÔNG BÊN TRONG CÁC TIÊU CHUẨN DIY CỦA ETSY ĐỂ QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP TỐT.

82. ADP CARLOS RODRIGUEZ

74.

PSEG

Amazon

273 76.

393

160

147

RALPH IZZO

150 75.

232

Apache

292

132

281

182

JEFF BEZOS

235

278

JOHN CHRISTMANN IV

747

316

574

77. Twilio JEFF LAWSON

648

669

743

ẢNH: DAVI D PAUL MORRIS/ BLOOMBERG

78. Illumina FRANCIS DESOUZA

251

575

346

366

79. Nielsen DAVID KENNY

252

122

245

156

80. Deere SAMUEL R. ALLEN

620

215

283

81. CDW CHRISTINE LEAHY

207

348

222

262

248

172

256

368

173

444

83. Ciena GARY SMITH

174

84. American

73. Vertex JEFFREY LEIDEN

110

202

ĐỐ I C Ổ ĐÃ I V Ớ ĐÔ NG I

THÁ MÔ I ĐỘ Đ I TR Ố Ư Ờ I VỚ I NG

ỨN G C Ộ X Ử VỚ NG ĐỒ I NG

ĐÃ I NH NGỘ ÂN VIÊ N

ỨN G K H Á X Ử VỚ CH I HÀ NG

Etsy đã từ bỏ cơ hội trở thành một công ty được chứng nhận B Corp (nghĩa là đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất về môi trường và xã hội) để không mất tự do và giữ được sự linh hoạt trong những hoạt động của mình, nhưng dù sao họ cũng là thành viên mới của Just 100. Công ty này lọt vào danh sách nhờ chương trình đền bù carbon (carbonoffset) khi thanh toán cho khách hàng và phụ nữ chiếm 87% số lượng người bán hàng và 33% đội ngũ kỹ thuật của họ, cùng nhiều lý do khác. CEO Josh Silverman của Etsy cho biết: “Chúng tôi làm việc chăm chỉ để chứng minh rằng chúng tôi vừa có thể trở thành công dân tuyệt vời đồng thời cũng trở thành một công ty tuyệt vời. Nói một cách thẳng thắn, nếu bạn không thể đạt được cả hai điều đó, chúng ta sẽ ở vị trí nào trong xã hội? Mọi người thường nghĩ rằng không thể tồn tại một công ty có lợi nhuận đồng thời là doanh nghiệp tốt.”

Gail Boudreaux CEO, Anthem

Đối đãi với Cổ đông: Kể từ khi người nhân viên kỳ cựu của ngành bảo hiểm y tế, Gail Boudreaux, tiếp quản vị trí giám đốc điều hành của Anthem năm 2017, cổ phiếu đã tăng 20%. Với kinh nghiệm xoay quanh hoạt động kinh doanh cốt lõi của UnitedCare - trong thời gian làm CEO, bà biến số lượng người đăng ký ghi danh đang giảm 4% lên mức tăng 4% - bà đã nhận được sự khen ngợi từ phố Wall và các đồng nghiệp. “Gail đam mê việc cải thiện kết quả chăm sóc sức khỏe, đồng thời giảm chi phí chăm sóc và giúp mọi người dễ tiếp cận hơn,” Elizabeth Tallett, chủ tịch hội đồng quản trị của Anthem cho biết.

137 85.

Hershey

172 87. First

237

183

200

252

577

151

231

481

510

128

103

179

214

JEFF HARMENING

140

247

MICHELE BUCK

Horizon

STEPHEN SQUERI

751

General Mills

307 86.

Express

465

BRYAN JORDAN

467

360

88. Humana BRUCE BROUSSARD

261

128

114

89. Equinix CHARLES J. MEYERS

40 90. Con

Edison

84 91.

UPS

406

761

JOHN MCAVOY

114

DAVID ABNEY

816

92. JLL CHRISTIAN ULBRICH

157

602

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 79

93.

Starbucks

481

THÁ MÔ I ĐỘ Đ I TR Ố Ư Ờ I VỚ I NG

TRỒNG THÊM CÂY BIẾN THÀNH CHIẾN THẮNG NGỌT NGÀO CỦA HERSHEY.

ỨN G C Ộ X Ử VỚ NG ĐỒ I NG

ĐÃ I NH NGỘ ÂN VIÊ N

THIẾT LẬP TIÊU CHUẨN MỚI

ỨN G K H Á X Ử VỚ CH I HÀ NG

Tiêu điểm

ĐỐ I C Ổ ĐÃ I V Ớ ĐÔ NG I

THE JUST 100 [ 100 DOANH NGHIỆP CÔNG DÂN ]

KEVIN JOHNSON

382

260

197

166

331

596

792

677

560

881

186

155

395

178

222

130

698

94. UnitedHealth DAVID WICHMANN

284

715

95. Citrix DAVID HENSHALL

107 96.

167

HubSpot

BRIAN HALLIGAN

212

97. GE LARRY CULP, JR.

191 98.

Cummins

299

TOM LINEBARGER

549

99. Whirlpool MARC BITZER

251

Không có trang trại ca cao năng suất cao, các dòng sản phẩm của Hershey sẽ cạn kiệt, vì vậy, gã khổng lồ ngành bánh kẹo cam kết nạn phá rừng sẽ không tồn tại trong chuỗi cung ứng của mình và dẫn đầu các nỗ lực bảo vệ rừng ca cao ở Ghana và Bờ Biển Ngà, hai khu vực sản xuất sô cô la lớn nhất ở Tây Phi. Hershey cũng có kế hoạch cung cấp gần 1 triệu cây và 2,5 triệu cây ca cao giống cho khu vực. “Trồng cây không chỉ giúp phục hồi các khu vực chịu nạn phá rừng mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho nông dân, nhờ tái sinh chất dinh dưỡng cho đất và duy trì độ ẩm,” CEO Michele Buck phát biểu. “Là công ty lệ thuộc vào các yếu tố nông nghiệp để tạo nên các sản phẩm mang tính biểu tượng, chúng tôi hiểu được tầm nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.”

100. Marriott ARNE SORENSON

291

395

Thái độ đối với Môi trường:

Aneel Bhusri CEO, Workday

Nhà cung cấp phần mềm quản lý nhân sự Workday đạt mức thải khí carbon bằng 0 tại các văn phòng và trung tâm dữ liệu của mình, nhưng những nỗ lực bảo vệ môi trường của họ đã vượt khỏi quy mô công ty. 2.800 khách hàng doanh nghiệp của họ, bao gồm 40% trong số 500 công ty lớn nhất Hoa Kỳ có mục tiêu tác động khí hậu của riêng mình. Erik Hansen, giám đốc phát triển bền vững của Workday, phát biểu: “Chúng tôi giúp khách hàng đạt các cam kết bền vững của họ bằng cách cung cấp dịch vụ điện toán đám mây không carbon.”

NHỮNG THÀNH VIÊN CUỐI DANH SÁCH ĐÂY LÀ MỘT PHẦN KHÁC CỦA DANH SÁCH JUST 100: 10% Ở CÁC THỨ HẠNG THẤP NHẤT TRONG SỐ 922 CÔNG TY ĐƯỢC PHÂN TÍCH. DƯỚI ĐÂY LÀ DANH SÁCH CÁC DOANH NGHIỆP NÊN HỌC HỎI MỘT VÀI ĐIỀU TỪ NHỮNG DOANH NGHIỆP ĐỨNG ĐẦU. Acadia Healthcare

Carnival

Empire State Realty

Trust

Newell Brands

Skechers USA

Altice USA

Casey’s General Stores

Euronet Worldwide

ICU Medical

Nexstar Media Group

AMERCO

Chemed Corp.

Extended Stay America

IAC

Spectrum Brands Holdings

American Campus Communities

Chipotle Mexican Grill

Five Below

Kemper Corp.

Old Republic International Corp.

Choice Hotels International

FleetCor Technologies

Kirby Corp.

Floor & Decor Holdings

Lennar

Foot Locker

Life Storage

Frontdoor

Lionsgate Entertainment

CoreLogic

Gaming and Leisure Properties

Lyft

Diamondback Energy

Gardner Denver Holdings

DISH Network

GrafTech International

Dollar General

Hain Celestial Group

Dollar Tree

Hawaiian Electric Industries

Aramark AXIS Capital Beyond Meat BGC Partners Bright Horizons Bruker Burlington Stores Cabot Oil & Gas Cantel Medical Corp. Capri Holdings

Cincinnati Financial Cinemark Holdings Colfax

Domino’s Pizza EchoStar Element Solutions

80 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Herbalife Hospitality Properties

Match Group McDonald’s Mednax Monster Beverage MSG Networks

TCF Financial Corp.

O’Reilly Auto Parts

Tempur-Pedic

PacWest Bancorp

Tesla

Pilgrim’s

TransDigm Group

Planet Fitness

Transocean

Prosperity Bank

Trinity Industries

Qurate Retail Group

Twenty-First Century Fox

Ross Stores

Uber

Royal Gold

Wendy’s

ServiceMaster

White Mountains Insurance Group

Mylan

Silgan Holdings

New York Community Bank

Six Flags Entertainment

Sinclair Broadcast Group

Williams-Sonoma W.R. Grace & Co.

ẢNH : RICHARD DREW-AP

American National Insurance

Sprouts Farmers Market

Ollie’s Bargain Outlet

NattoEnzym 8 năm liền giữ vững chất lượng cao nhất Nhật Bản NattoEnzym liên tiếp 8 năm khẳng định là: Sản phẩm dự phòng đột quỵ duy nhất tại Việt Nam đạt tiêu chuẩn chất lượng cao nhất của Nhật Bản. minh có tác dụng: Phân hủy huyết khối mạnh và hữu hiệu gấp 4 lần enzym plasmin trong cơ thể, làm tan các cục máu đông (thủ phạm gây ra 90% ca đột quỵ) trong vòng 0-8 giờ đồng hồ. Hiệp hội Nattokinase Nhật Bản khuyến cáo nên dùng NattoEnzym hàng ngày để cải thiện tình trạng xây xẩm, chóng mặt, tê yếu chân tay do thiếu máu não; tăng tuần hoàn máu và dự phòng tai biến nhồi máu não, nhồi máu cơ tim, biến chứng tim mạch do tiểu đường... và cả trường hợp từng bị đột quỵ cần ngừa tái phát.

Chuyên gia JNKA thí nghiệm làm tan cục máu đông nhân tạo với Nattokinase

au 8 năm phổ biến rộng rãi trên thị trường, sản phẩm NattoEnzym đã trở nên quen thuộc với nhiều bệnh nhân tim mạch cũng như nam giới tuổi ngoài 40 muốn dự phòng đột quỵ. Cơ sở khoa học rõ ràng, nguyên liệu nhập khẩu Nhật Bản, thương hiệu lớn Dược Hậu Giang, chứng nhận chất lượng JNKA… là những lý do giúp sản phẩm được ưa chuộng. Chứng nhận JNKA được cấp bởi Hiệp hội Nattokinase Nhật Bản - Tổ chức chuyên cung cấp các cơ sở khoa học xác thực, kiểm tra chất lượng và độ an toàn của các sản phẩm ngừa đột quỵ chứa enzym nattokinase trên toàn cầu. Tại Việt Nam, Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang là thành viên duy nhất được chọn tham gia vào tổ chức này. NattoEnzym cũng là sản phẩm dự phòng đột quỵ duy nhất trong nước 8 năm liền được cấp chứng nhận JNKA. Định kỳ mỗi năm, sản phẩm phải trải qua hàng loạt quy trình kiểm tra chất lượng đảm bảo 4 tiêu chí: Lên men natto bằng vi khuẩn bacillus subtilis; chứa hàm lượng nattokinase trên 2.000FU/ngày; dùng đơn vị FU (đo khả năng phân hủy sợi máu đông) và được chứng minh an toàn.

Theo World Health Ranking, đột quỵ thường xảy ra ở nam giới tuổi trung niên. Song Nhật Bản với 57% dân số trên 40 tuổi, lại có tỉ lệ đột quỵ thấp nhất nhì thế giới. Việt Nam với dân số trẻ, chỉ 30% trên 40 tuổi, lại nằm trong top 50 nước dẫn đầu về đột quỵ. Để giảm căn bệnh “thần chết” này, Dược Hậu Giang đã nghiên cứu các công trình khoa học trong phòng ngừa đột quỵ của người Nhật, mang nguyên liệu nattokinase nhập khẩu độc quyền về Việt Nam. “Là doanh nghiệp dẫn đầu ngành dược, Dược Hậu Giang luôn mong muốn thúc đẩy ý thức phòng ngừa đột quỵ trong cộng đồng thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp sử dụng thực phẩm chăm sóc sức khỏe uy tín và chất lượng. Từ đó, góp phần giảm tỷ lệ đột quỵ ngày càng gia tăng do xu hướng già hóa dân số và lối sống công nghiệp gây ra”, Đại diện Dược Hậu Giang nhấn mạnh. Nattokinase được chiết xuất từ món natto (đậu tương lên men) có lịch sử 1.200 năm của người Nhật, được nghiên cứu đầy đủ năm 1980 và trở thành dược phẩm từ năm 1968. Loại enzym đặc biệt này đã được chứng

TPBV sức khỏe "NattoEnzym - Hỗ trợ phòng ngừa đột quỵ do cục máu đông Nguyên liệu Nhật Bản", giúp cải thiện tình trạng xây xẩm, chóng mặt, tê yếu tay chân do thiếu máu não; làm tan cục máu đông trong lòng mạch, tăng tuần hoàn máu; hỗ trợ và phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến cục máu đông do tắc nghẽn mạch máu (tai biến nhồi máu não, nhồi máu cơ tim, biến chứng tim mạch ở bệnh nhân tiểu đường). Sản phẩm của: Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang - Thành viên Hiệp Hội Nattokinase Nhật Bản (JNKA). Địa chỉ: 288 Bis. Nguyễn Văn Cừ, phường An Hòa, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Điện thoại: (0292) 3891433 GPQC: 00587/2018/ATTP - XNQC Sản phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

FORBES VIỆT NAM

JOBCASE

82 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ẢNH: MICHAEL PRINCE FOR FORBES

LinkedIn cho công nhân

“Trang web đó thực sự đã thay đổi cuộc sống của tôi,” Contreras, 55 tuổi, cho biết. Việc đăng ký miễn phí cho phép bà tiếp cận hàng triệu danh sách công việc và một loạt các bài viết hữu ích do những người lạ viết ra, nhiều người trong số họ đang Con đường Jobcase xây dựng một trang phải đối mặt với trải nghiệm cô lập khi tìm kiếm việc làm. Thông mạng xã hội dành cho nhân viên kho và qua liên kết do một thành viên nhân viên phục vụ, có giá trị một tỉ đô la Mỹ. đăng lên, vào cuối tháng 7.2017, bà đã tìm được công việc dịch vụ VICKY VALET khách hàng có thù lao 10 đô la Mỹ/ giờ. Hai năm sau, Jobcase giúp bà tìm được công việc dịch vụ khách hàng khác với mức lương 13 đô la Mỹ/ giờ. Mặc dù hiện giờ không muốn chuyển công việc, nhưng bà vẫn đăng nhập vào Jobcase hằng ngày. “Nếu tôi nhìn thấy điều gì đó làm mình xúc động, tôi sẽ phản hồi vì tôi vẫn nhớ cảm giác đó như thế nào,” bà chia sẻ. “Chúng tôi phải làm việc này vì mọi người,” Frederick Goff, người sáng lập và giám đốc điều hành của Jobcase cho biết, sau khi nghe câu chuyện của Contreras. Khi ông thành lập công ty có trụ sở tại Cambridge, Massachusetts này vào năm 2015, ông đặt mục tiêu thực hiện những gì LinkedIn chưa thể làm được - tạo ra một trang web nơi 80% người Mỹ trong độ tuổi lao động không có bằng đại Frederick Goff, sáng lập Jobcase, tại trụ sở công ty ở Cambridge, Massachusetts. Năm 1991, ông đã đi quá giang từ Toledo đến thành phố New York để nhận công việc toàn thời gian đầu học có thể kết nối, tìm việc làm tiên trong đời. và quản lý nghề nghiệp của họ. (Người phát ngôn của LinkedIn asha Contreras cảm thấy tuyệt vọng khi phải bỏ nói rằng sứ mệnh của họ vẫn luôn là hỗ trợ toàn bộ lực công việc dịch vụ khách hàng có thù lao 12 đô lượng lao động.) la Mỹ/ giờ tại Xerox và từ bỏ cuộc sống của bà Goff đã huy động được 118,5 triệu đô la Mỹ với mức ở Yelm, Washington. Chồng bà bắt đầu làm đầu định giá cho Jobcase mà Pitchbook đưa ra là 445 triệu bếp tại một sòng bạc ở vùng quê Mississippi vào đô la Mỹ. Doanh thu mà Goff chốt ở mức 100 triệu đô la tháng 2.2016. Một năm sau, bà phát hiện ra chồng ngoại Mỹ trong năm vừa qua, đến từ 2.000 công ty bao gồm tình sau 17 năm kết hôn. Thất nghiệp và đơn độc, bà điên Amazon, Pizza Hut và FedEx. Họ trả từ 199 đô la Mỹ cho cuồng tìm việc làm trên Google. Sau đó, bà tình cờ phát một lần đăng công việc lên tới 5.000 đô la Mỹ cho một sự hiện ra Jobcase, nền tảng tìm kiếm việc làm trên phương kiện tuyển dụng do Jobcase tổ chức. tiện truyền thông xã hội dành cho các nhân viên ngành Đã có 110 triệu người dùng đăng ký trên trang này. Họ dịch vụ và công nhân. nằm trong số 197 triệu người Mỹ là mục tiêu mà Jobcase

LỤC KHO

M I N H H OẠ : PAT R I C K W E L S H

hướng đến, và Goff dự định đưa trang web này tiếp cận thị trường toàn cầu trong 18 tháng tới. Ở các nước G20, 84% dân số không có bằng đại học. Goff cho biết, việc khai thác thị trường đó sẽ đưa công ty của ông tiến nhanh đến mốc một tỉ thành viên và mức định giá 1 tỉ đô la Mỹ. Goff, 52 tuổi, hiểu được những khó khăn mà các thành viên trên trang web của ông phải đối mặt. Cha ông, một cựu lính thủy, làm thợ sửa chữa truyền động tại một nhà máy của Chrysler ở Toledo, trước khi trở thành nhân viên bán bảo hiểm nhân thọ. Goff lấy bằng thạc sĩ tại Carnegie Mellon, nhưng ông tốt nghiệp vào thời kỳ suy thoái năm 1990 và đã mất bốn tháng để rửa chén bát ở Toledo. Ông làm nhân viên giao dịch ở New York trước khi lấy được bằng thạc sĩ thứ hai về quản lý công nghệ tại MIT. Rồi ông trải qua một cuộc suy thoái khác và nhận được công việc mà mình thực sự mong muốn, là CIO tại công ty năng lượng ở thành phố Oklahoma trước khi gia nhập quỹ đầu cơ Percipio Capital Management ở Cambridge, làm CEO. Sau khi công ty gặp khó khăn trong khủng hoảng tài chính năm 2008, ông đã thuyết phục các đối tác của mình ủng hộ ông trong công ty Percipio Media mới thành lập, chuyên tạo ra bảng công việc đơn giản được tổng hợp từ những trang web khác. Công ty hoạt động tốt. Tuy nhiên, vào năm 2014, tại hội nghị nhân sự ở Las Vegas, ông nhận ra rằng những người tìm kiếm bảng công việc của ông cần sự hỗ trợ. LinkedIn, với các hồ sơ được tô vẽ theo kiểu sơ yếu lý lịch, không cung cấp bất cứ thông tin gì cho những người bạn của ông đang làm việc vất vả tại Kinko’s ở Toledo. Goff đã chuyển các bảng công việc của Percipio thành một công ty con, tái cơ cấu đội ngũ của mình và ra mắt Jobcase. Ông cho biết, ông ưu tiên xây dựng một “cộng đồng”. Giá trị cốt lõi của cộng đồng này là hàng loạt bài đăng đã mang đến sự hỗ trợ về mặt cảm xúc cho Sasha Contreras trong suốt quá trình tìm việc kéo dài năm tháng của bà. Có bao nhiêu thành viên tìm việc thông qua trang web? Trong số 31 người được phỏng vấn cho câu chuyện

NGƯỜI SỬ DỤNG NGUỒN LỰC Lúc đầu LinkedIn cũng phải vật lộn để kiếm tiền, cố tính phí một vài đô la đối với người dùng sử dụng trang web. Rồi họ phát hiện ra điều hay. Từ năm 2012: Thay vì cố gắng kiếm 20 đô la Mỹ từ những người dùng cá nhân, [CEO Jeff Weiner] đã tái tập trung công ty vào việc bán một dịch vụ mạnh mẽ hơn nhiều cho các nhân viên săn đầu người của các công ty, với giá mỗi người dùng là 8.200 đô la một năm. Hiện nay, hàng ngàn công ty sử dụng sản phẩm “Tuyển dụng” hàng đầu của LinkedIn để săn lùng nguồn nhân lực tài năng. Trong các bộ phận nhân sự, việc có tài khoản “Nhà tuyển dụng” của riêng bạn giống như việc một nhà giao dịch trái phiếu sở hữu phần mềm Bloomberg terminal - đó là công cụ đắt tiền và cần thiết, biểu thị bạn là một người chơi.

này (Forbes đã liên hệ riêng rẽ với tất cả họ trừ 2 trường hợp), chỉ có hai công việc được kết nối thành công thông qua Jobcase. Nhưng tất cả họ đều nói rằng họ thích cộng đồng này. “Đó thực sự là một diễn đàn phù hợp để xả cơn tức,” theo Rhonda Yates, 51 tuổi, một thành viên của Jobcase đã tìm được công việc lên lịch sản xuất tại một nhà cung cấp bao bì ở Lexington, Kentucky thông qua một trang web khác. Đa số các thành viên không báo cáo khi họ tìm được việc làm, nhưng Goff ước tính con số là 1 triệu, hoặc 1%, tìm được công việc thông qua Jobcase trong năm ngoái. Tỉ lệ nhỏ bé đó không làm nản lòng nhà tuyển dụng. Theo JR Keller, giáo sư nghiên cứu nguồn nhân lực tại Cornell, trong thời điểm tỉ lệ thất nghiệp ở mức thấp kỷ lục, các công ty không kỳ vọng rằng danh sách việc làm sẽ trực tiếp đem lại các đơn xin việc. “Các công ty khao khát tìm được nhân viên thật sự tốt, đến nỗi nếu bạn có một cộng đồng 100 triệu người, họ sẽ đăng một công việc ở đó vì họ không muốn bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào,” ông cho biết. Jobcase mang lại lợi nhuận ngay từ đầu, Goff cho biết, nhưng kể từ đầu năm 2018, ông đã đầu tư tiền để tuyển dụng thành viên. GỢI Ý TỪ JON D. MARKMAN Vào tháng 6, ông tài trợ cho hội chợ Giúp mọi người có việc làm và phát hiện ra các cơ hội là điều có thể việc làm toàn thành phố của tổ chức cải thiện xã hội và nền kinh tế. Để theo xu hướng này, có thể tìm Chicago Urban League và thu hút được đến ManpowerGroup, một công ty nhân sự phát triển từ một văn 8.000 thành viên mới. phòng đơn lẻ ở Milwaukee vào năm 1948. Hiện nay, công ty tạo việc Goff mơ về một thế giới nơi Jobcase làm cho hàng triệu người thông qua mạng lưới 2.600 văn phòng tại phổ biến đến mức người lao động sẽ có 80 quốc gia. Các văn phòng của họ cung cấp tư vấn về lực lượng thể sử dụng nền tảng này để ủng hộ các lao động, gia công chuyên nghiệp, đào tạo và quản lý nghề nghiệp. đãi ngộ tốt hơn trong công việc. Ông cho Doanh nghiệp này đạt doanh thu 22 tỉ đô la Mỹ trong năm 2018 và lợi nhuận 796,7 triệu đô la Mỹ. Cổ phiếu đã tăng 39% trong năm 2019, nhưng vẫn còn biết: “Chúng tôi muốn hỗ trợ chủ nghĩa nhiều cơ hội tăng trưởng khi các công ty tìm kiếm sự linh hoạt trong bối cảnh nhu tư bản bằng cách đặt giá trị của cổ đông cầu tăng lên đối với lao động có kỹ năng cao. lẫn người lao động lên hàng đầu. Việc này bắt đầu từ các thành viên.” Jon D. Markman là chủ tịch của Markman Capital Insight. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 83

FORBES VIỆT NAM

Định giá khỏe mạnh Shen Peng của công ty Waterdrop đang gây dựng kỳ lân trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ở Trung Quốc. YUE WANG

84 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ang Yu, 33 tuổi, đang dành dụm chi phí chăm sóc sức khỏe cho mẹ theo cách khác thường. Fang công tác tại một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Bắc Kinh, gửi 50 nhân dân tệ (7 đô la Mỹ) mỗi năm vào một tài khoản thông qua một ứng dụng do Waterdrop quản lý. Công ty này sẽ tập hợp các khoản đóng góp của các thành viên, một phần trong số đó được chi trả cho những thành viên bị bệnh. Nếu mẹ của Fang bị chẩn đoán mắc bệnh hiểm nghèo, cô có thể nhận được tới 100 ngàn nhân dân tệ (khoảng 14 ngàn đô la Mỹ) từ Waterdrop theo hóa đơn của mẹ cô. “Cha mẹ tôi đến từ một thị trấn nhỏ và bảo hiểm xã hội cũng không tốt như ở Bắc Kinh,” Fang chia sẻ. “Waterdrop rất tiện lợi và không cần tốn nhiều tiền, vì vậy tôi nghĩ rất đáng để thử.” Hệ thống hỗ trợ thanh toán lẫn nhau và rủi ro gộp của Waterdrop nghe có vẻ giống như bảo hiểm, nhưng ở Trung Quốc, về mặt kỹ thuật thì không phải vậy. Các thành viên Waterdrop Mutual đóng góp chi phí vào một nhóm hỗ trợ lẫn nhau, được sắp xếp theo các tiêu chí như nhóm tuổi hoặc loại bệnh tật. Khi một thành viên trong nhóm bị ốm, Waterdrop trích một số tiền thống nhất từ tài khoản của các thành viên và gộp lại thành một khoản bồi hoàn duy nhất cho các chi phí điều trị đã được xác minh. Theo quy định của cơ quan Quản lý Bảo hiểm Trung Quốc, việc hỗ trợ lẫn nhau như thế không phải là bảo hiểm. Đến thời điểm này, Waterdrop tuyên bố đã chi trả 900 triệu nhân dân tệ (khoảng 127 triệu đô la Mỹ) cho 6.500 trong số 80 triệu thành viên của ứng dụng Waterdrop Mutual, và công ty giữ 8% phí đóng góp. “Tôi khởi sự việc kinh doanh này để giải quyết một vấn đề chung,” người sáng lập Waterdrop, Shen Peng, 32 tuổi, cho biết. Shen từ chối tiết lộ doanh thu của Waterdrop, nhưng mức độ phổ biến đã giúp công ty có thâm niên ba năm này gọi được số vốn 1,5 tỉ nhân dân tệ (khoảng 212 triệu đô la Mỹ) trong năm nay từ các nhà đầu tư như IDG, Tencent và tỉ phú người Nga Yuri Milner, định giá công ty hơn 1 tỉ đô la Mỹ. Shen cho biết: “Chúng tôi muốn sử dụng công nghệ Internet để cung cấp mạng lưới an toàn y tế cho hàng trăm triệu gia đình, nhờ đó họ được bảo vệ khi bị mắc bệnh.” Shen, từng lọt vào danh sách 30 Under 30 của Forbes Asia năm 2017, có ý tưởng thành lập Waterdrop khi còn là người điều hành cấp cao tại Meituan Dianping, công ty giao hàng thực phẩm lớn nhất Trung Quốc. Là người chịu trách nhiệm việc phát triển kinh doanh giao hàng thực phẩm của Meituan, Shen quản lý các nhân viên chuyển phát nhanh của công ty. Những người này thường không đủ khả năng để chi trả chi phí điều trị bệnh cho các thành viên trong gia đình họ. Vì vậy, năm 2016, Shen đã tổ chức một đợt quyên góp trên toàn công

YIFEI FANG FOR FORBES ASIA

30 UNDER 30 ASIA

ty, quyên góp được 60 ngàn nhân dân tệ (khoảng 8.500 đô la Mỹ) cho một nhân viên bưu tá để chi trả cho ca phẫu thuật khối u não của mẹ anh. Shen thề sẽ giúp đỡ những người khác không đủ khả năng điều trị y tế, trong năm đó, anh rời Meituan để thành lập Waterdrop. Mục đích của Shen là bổ sung lựa chọn cho bảo hiểm xã hội cơ bản của Trung Quốc. Mặc dù bảo hiểm y tế của nhà nước chi trả cho 95% lượng dân số 1,4 tỉ người của Trung Quốc, nhưng quyền lợi có thể khác nhau. Chính quyền địa phương áp dụng các tiêu chuẩn khác nhau cho khoản đồng thanh toán và bồi hoàn đối với các loại bệnh khác nhau. Theo OECD (tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế), bệnh nhân ở Trung Quốc phải trả trung bình 32% phí chăm sóc sức khỏe của họ, cao hơn đáng kể so với Nhật Bản, 13% – hoặc so với Hoa Kỳ, 11%. Do đó, để tăng phạm vi bảo hiểm, nhiều người ở Trung Quốc mua bảo hiểm tư nhân hoặc đăng ký các dịch vụ như Waterdrop. Các thành viên Waterdrop chỉ có thể bắt đầu nộp đơn yêu cầu bảo hiểm sau khi tham gia vào dịch vụ này được sáu tháng và các khoản thanh toán được giới hạn ở mức 300.000 nhân dân tệ (khoảng 42.500 đô la Mỹ). Bất chấp những hạn chế này, Waterdrop đã có 80 triệu thành viên chỉ ba năm sau khi ra mắt. Waterdrop cũng sử dụng phương thức gây quỹ cộng đồng để tạo ra các hoạt động từ thiện cá nhân: ứng dụng Waterdrop Crowdfunding, có tên tiếng Trung là Shui Di Chou, cho phép các thành viên công khai thông tin chi tiết về bệnh tật của họ, tìm kiếm sự trợ giúp y tế và thu hút quyên góp từ cộng đồng.

Waterdrop cũng tiếp thị các sản phẩm bảo hiểm tư nhân thông thường trên ứng dụng khác của mình, Waterdrop Insurance Mall. Công ty có các thỏa thuận hợp tác với hơn 60 công ty bảo hiểm, bao gồm Allianz SE, Ping An và Tai Khang Life. Ứng dụng này được ra mắt vào năm 2017 dưới dạng một nền tảng thương mại điện tử và người dùng có thể mua các chương trình bảo hiểm trên đó. Waterdrop Insurance Mall, mang tên tiếng Trung là Shui Di Shang Cheng, có khoảng 12 triệu người dùng. “Shui Di Chou và Waterdrop Mutual thu hút lượng người truy cập cực kỳ lớn,” Steven Chen, quản lý của công ty Oliver Wyman cho biết. “Shui Di Shang Cheng thì lại giống như một nền tảng dịch vụ bảo hiểm toàn diện.” Waterdrop nhắm đến mục tiêu thu hút người dùng thông qua việc phát triển các sản phẩm bảo hiểm có giá cả phải chăng hơn, một phần cũng là để đối phó với cạnh tranh ngày càng tăng từ các đối thủ lớn hơn như Ant Financial của tập đoàn Alibaba. Tháng 10 năm ngoái, Ant Financial đã ra mắt nền tảng Xiang Hu Bao, với nguyên tắc hoạt động là trích một khoản tiền nhỏ từ những người dùng và gộp chung lại để trang trải chi phí điều trị, cũng với mức phí 8%. Đến tháng 8, nền tảng Xiang Hu Bao đã trở nên phù hợp với 80 triệu người dùng của Waterdrop. Shen nói anh hoan nghênh sự cạnh tranh vì thị trường đủ lớn cho tất cả mọi người. Và anh cũng nói rằng, khách hàng của Waterdrop có nhu cầu mà dịch vụ này có thể đáp ứng tốt nhất. “Nếu bạn đáp ứng các tiêu chuẩn của chúng tôi thì bạn luôn có thể yêu cầu giúp đỡ tại ứng dụng này,” anh cho biết.

MỤC ĐÍCH CỦA SHEN LÀ BỔ SUNG LỰA CHỌN CHO BẢO HIỂM XÃ HỘI CƠ BẢN CỦA TRUNG QUỐC.

Ở AN GIA, TẤT CẢ ÐỀU KHỞI NGUỒN TỪ TỔ ẤM “Tôn chỉ mục đích của An Gia là mọi nguồn lực tạo ra mỗi ngày là để tập trung mang đến những trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng”, Nguyễn Bá Sáng, CEO 38 tuổi nói về khác biệt của An Gia Group với các tập đoàn bất động sản trên thị trường. Để làm được điều đó, trong mỗi DNA của người An Gia luôn giữ một tinh thần “nhìn cao, nghĩ lớn để tiến xa”.

TỰ GIỚI THIỆU

hành lập từ 2006, An Gia lấy chất lượng sản phẩm làm nền tảng để phát triển. Ba giá trị cốt lõi mà người An Gia luôn theo đuổi là: Trải nghiệm sống tốt hơn cho khách hàng, môi trường làm việc tốt hơn cho nhân viên và cơ hội hợp tác tốt hơn cho các đối tác. Để trở thành 1 trong 5 nhà cung cấp căn hộ lớn nhất Việt Nam, với doanh thu hàng nghìn tỉ/năm, sứ mệnh mà An Gia theo đuổi luôn là đem đến những giá trị tốt hơn, vượt qua cả mong đợi của cộng đồng. Cư dân của An Gia luôn là những người có chung khát vọng: “Nhìn cao, nghĩ lớn, tiến xa”.

CEO đi ở nhà thuê, đứng vai khách hàng để hiểu điều khách hàng muốn Thành công của An Gia đến từ nhiều yếu tố, một trong số đó là tư duy khác biệt của người đứng đầu. CEO Nguyễn Bá Sáng đến giờ vẫn đi ở nhà thuê. “Tôi muốn ở trong những căn hộ trong một thời gian dài để trải nghiệm hết những tiện ích, khó khăn như một khách hàng”. Chủ tịch của An Gia cho rằng, có thể đứng ở phương diện nhà đầu tư, bạn sẽ thấy lựa chọn này là tốt nhất nhưng ở vai khách hàng, bạn sẽ thấy những góc nhìn khác. Tôi muốn lắng nghe những phản hồi từ chính hàng xóm quanh mình về căn hộ họ đang ở. An Gia sẽ không ngừng học hỏi, rút kinh nghiệm từ những sản phẩm chưa hoàn thiện trên thị trường để mang đến cho khách hàng của mình một tổ ấm hoàn hảo nhất. Người Việt Nam có câu “an cư lạc nghiệp”, hàm ý tất cả đều khởi nguồn từ tổ ấm. “Với chúng tôi, tổ ấm đó chính là cộng đồng cư dân của An Gia”, Nguyễn Bá Sáng nói. Để trở thành tập đoàn bất động sản Việt Nam danh tiếng, trước tiên An Gia phải đảm bảo cho cư dân của mình được sống trong môi trường tốt nhất, tiện nghi nhất. Xuất thân trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ bất động sản rồi trở thành chủ đầu tư, Nguyễn Bá Sáng không chỉ am hiểu thị trường mà còn hiểu rõ nhu cầu của người dùng. Hầu hết người trẻ đều mong muốn sở hữu một tổ ấm tiện nghi, hiện đại nhưng kinh tế của họ không quá dồi dào. Đó là lý do An Gia ưu tiên những khu đất gần trung tâm, có sẵn hệ thống cơ sở hạ tầng, thuận tiện cho việc di chuyển. Từ đó giúp giảm giá thành, nhưng vẫn đảm bảo những tiện ích, chất lượng dịch vụ cho cư dân. Có thể năm 30 tuổi, có trong tay vài tỉ đồng bạn ưu tiên chọn cho mình một căn hộ vừa túi tiền, thiết kế đẹp và có đầy đủ tiện ích, dịch

vụ đi kèm. Nhưng 5-10 năm sau, nhu cầu cuộc sống của bạn cao hơn, bạn cần một không gian xanh hơn, môi trường quốc tế cho con trẻ… thì lúc đó mọi thứ đã được An Gia chuẩn bị sẵn. Cư dân An Gia không chỉ chọn một nơi để an cư lập nghiệp. Đây còn là nơi hội tụ của những con người có tầm nhìn cao, tiến xa hơn để chinh phục những khát vọng lớn lao.

Cách An Gia “Nhìn cao, nghĩ lớn, tiến xa” những gì đã cam kết Nguyễn Bá Sáng chia sẻ, dù là người làm dịch vụ hay chủ đầu tư, tôi luôn tâm niệm khách hàng là số một. Đó là kim chỉ nam mà từng người của An Gia luôn gìn giữ chứ không phải khẩu hiệu đơn thuần. “Xuất thân từ tầng lớp bình dân nên tôi hiểu, với nhiều người căn hộ là tài sản người ta tích cóp cả cuộc đời. Mình không thể bán một sản phẩm cầu thả, vô trách nhiệm được. Sản phẩm phải là giá trị cốt lõi, người mua phải được hưởng đúng những gì người ta kỳ vọng, xứng đáng với những gì người ta bỏ tiền ra mua”, Nguyễn Bá Sáng nói. An Gia không chỉ bán những căn hộ mà còn mong muốn tạo ra cuộc sống tốt đẹp hơn cho người Việt Nam bằng chất lượng sản phẩm, văn hóa kinh doanh và trách nhiệm với xã hội. “Biết khách hàng lo lắng đến chất lượng công trình, chúng tôi chọn hợp tác với Coteccon Group, làm việc nghiêm túc để được yên tâm về cả tiến độ và chất lượng. Biết khách hàng đề cao ưu tiên đến trải nghiệm cuộc sống, chúng tôi đã tập trung vào xây dựng các tiện ích nội khu đa dạng, hiện đại và cao cấp. Khách hàng lo lắng về vấn đề học tập của con cái, công ty đã liên kết với hệ thống Trường quốc tế Canada CISS danh tiếng. Khách hàng cần hỗ trợ về tài chính, An Gia thực hiện chính sách chỉ trả 1 lần 20% cho đến khi nhận căn hộ, đồng thời kết hợp với các ngân hàng để cho khách hàng vay vốn”. Trên thực tế, dải sản phẩm của An Gia nằm trong nhóm tầm trung nhưng luôn được trang bị những trang thiết bị tiện nghi, dịch vụ, thiết kế, chất lượng tiệm cận sản phẩm cao cấp trên thị trường. Khi triển khai An Gia Garden, tập đoàn đã đầu tư nhiều hơn những gì đã cam kết với khách hàng. Hệ thống tiện ích được nâng cấp, mở rộng hơn. Các thiết bị điện, phụ kiện sử dụng thương hiệu cao cấp hơn. Căn hộ bàn giao được hoàn thiện thêm trần thạch cao cho khách. Thang máy tiêu chuẩn 17 m/s được nâng lên 25 m/s… “Chúng tôi muốn người của An Gia có quyền tự hào với bạn bè khi nói về nơi mình sinh sống”, vị chủ tịch 8X chia sẻ.

Tài sản lớn nhất của An Gia là sự “Đàng hoàng” Khi hỏi về tài sản giá trị nhất An Gia có được sau hơn một thập kỷ hình thành, CEO Nguyễn Bá Sáng nói: Không phải những con số tăng trưởng hay thị phần, tài sản lớn nhất An Gia có là con người. Ngay từ những ngày đầu, nhân viên của An Gia đã được định hướng mình không chỉ là những người bán hàng. Người An Gia mang một sứ mệnh lớn lao hơn việc chốt một đơn hàng. Họ phải trung thực, chia sẻ tầm nhìn với khách hàng của mình bằng cách lắng nghe nhu cầu và đưa ra những lời khuyên hữu ích nhất. “Ở An Gia, mỗi ngày chúng tôi đều chuẩn bị câu trả lời cho câu hỏi: Đây đã phải điều tốt nhất chưa, đỉnh nhất chưa?”, chuyên viên bán hàng của An Gia nói. Họ không chỉ hoàn thành nhiệm vụ được giao mà luôn tự đặt ra cho mình những thách mới để chinh phục, để kết quả cuối cùng luôn phải là “better and more”.

TỰ GIỚI THIỆU

Khi được hỏi về con đường hay mục tiêu mà An Gia hướng đến trong tương lai, ông Nguyễn Bá Sáng nói: Chúng tôi chưa bao giờ chạy theo một hình mẫu phát triển nào hoặc coi ai là đối thủ để vươn lên. Con đường duy nhất công ty theo đuổi là những gì cộng đồng cần và đã làm thì phải làm tốt nhất, làm hết khả năng của mình. An Gia tin rằng, một căn chung cư đẹp, chất lượng vẫn chưa đủ mà đội ngũ phục vụ, vận hành của chung cư đó cũng phải chuyên nghiệp. Thấu hiểu được điều đó, An Gia mới nghĩ đến việc thành lập một đơn vị vận hành riêng, chỉ phục vụ cư dân An Gia, theo những chuẩn mực tốt nhất cho người dân. Triết lý mà

Nguyễn Bá Sáng đặt ra là khi làm mà không suy nghĩ đến lợi nhuận thì An Gia mới quay lại phục vụ tốt cho khách hàng được. Còn vẫn nghĩ đến lợi nhuận thì mình có thể bớt cài này, gọt cái kia. “Vì vậy tôi chấp nhận lỗ cũng được, nhưng bù lại khách hàng họ mua được một căn hộ tiện nghi, được phục vụ theo những tiêu chuẩn chất lượng thì giá trị của An Gia tự nhiên cũng tốt lên. Có chữ tín rồi thì mình làm gì cũng dễ, mình lấy tiền đó bù lại chỗ lỗ kia là xong”, CEO 8X chia sẻ. Suy cho cùng, mọi thứ mà An Gia làm đều là sản phẩm. Làm sao để sản phẩm của hôm nay phải tốt hơn ngày hôm qua. Người An Gia ngày mai cũng phải tốt hơn ngày hôm qua để ngày một phục vụ tốt hơn cho cộng đồng cư dân của mình. Trong bối cảnh thị trường bất động sản Việt Nam đang có nhiều biến động. CEO của An Gia vẫn lạc quan vào nhu cầu của thị trường. Đặc biệt là nhu cầu ở thực trong phân khúc bình dân và đầu tư ở phân khúc trung cấp. Ông Nguyễn Bá Sáng tin rằng mỗi khách hàng sẽ tự có những quyết định khôn ngoan nhất. Còn với các tập đoàn bất động sản, thị trường luôn có những chu kỳ riêng. Lịch sử xoay vòng. Khi đến ngưỡng, thị trường sẽ quay về với giá trị truyền thống là trải nghiệm của người dùng. Đó là lý do vì sao An Gia không chỉ bán những sản phẩm tốt nhất mà còn cố gắng xây dựng một cộng đồng của những người có tầm nhìn cao, nghĩ lớn để tiến xa, đón đầu xu hướng và không ngừng hướng đến những chuẩn mực sống tốt hơn.

FORBES VIỆT NAM

NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ

THÀNH CÔNG CHO SỐ ÍT Nhìn chung, lượng tài sản của những người giàu nhất Ấn Độ có sự suy giảm trong năm vừa qua. Tuy nhiên, một vài người trong danh sách này lại có tài sản tăng mạnh.

Ả N H S I M O N DAW S O N / B LO O M B E R G

BIÊN TẬP: NAAZNEEN KARMALI — PHÓNG VIÊN: MEGHA BAHREE, SEAN KILACHAND VÀ ANURADHA RAGHUNATHAN.

ăm qua là một năm đầy thách thức đối với những người giàu có nhất Ấn Độ. Dưới sự lãnh đạo của chính quyền thủ tướng Narendra Modi, tiếp tục nắm quyền nhiệm kỳ thứ hai với thắng lợi đa số hồi tháng 5, tăng trưởng kinh tế đã chậm đến 5%, mức thấp trong sáu năm qua. Khi nhu cầu tiêu dùng bị sụt giảm, các công ty trong những lĩnh vực như ô tô và hàng tiêu dùng đã sa thải nhân viên và cắt giảm sản xuất. Để thúc đẩy lòng tin, vào tháng 9, chính quyền tuyên bố sẽ giảm tỉ suất thuế doanh nghiệp xuống còn 22% (từ mức 30%). Bất chấp tình hình kinh tế hỗn loạn, một số ít người trong danh sách lại đạt được thành công lớn. MUKESH AMBANI vẫn là người Ấn Độ giàu nhất trong 12 năm liên tiếp. Tài sản của ông tăng thêm 4,1 tỉ đô la Mỹ khi Jio, công ty viễn thông 3 năm tuổi thuộc tập đoàn Reliance Industries của ông, trở thành một trong những nhà mạng di động lớn nhất Ấn Độ với 340 triệu thuê bao. Một trường hợp thành công lớn khác là ông trùm cơ sở hạ tầng GAUTAM ADANI, người đã tăng tám bậc, lên vị trí thứ 2. Sau 9 năm chờ đợi, Adani đã được cấp phép vào tháng 6 để bắt đầu khai thác tại mỏ than của Úc. Là người cùng quê với Modi tại bang Gujarat, Adani đã đầu tư mạo hiểm vào một loạt doanh nghiệp mới, từ sân bay đến các trung tâm dữ liệu. Mức tăng 4 tỉ đô la Mỹ lần đầu tiên đưa đại gia ngân hàng UDAY KOTAK lọt vào top năm. Dự kiến, mức thuế thấp hơn sẽ gia tăng lợi nhuận cho ngân hàng Kotak Mahindra của ông, cổ phiếu của ngân hàng này đã tăng 39% kể từ lần gần nhất Forbes tính toán số tài sản. Năm nay xuất hiện sáu gương mặt mới, bao gồm BYJU RAVEENDRAN, nhà sáng lập 38 tuổi của kỳ lân công nghệ

tài chính đang phát triển nhanh Byju; MANOHAR LAL và MADHUSUDAN AGARWAL của Haldiram Snacks có trụ sở tại Delhi; và Rajesh Mehra, có gia đình sở hữu thương hiệu phụ kiện phòng tắm nổi tiếng Jaquar. Samprada Singh, người sáng lập phòng thí nghiệm Alkem, đã qua đời hồi tháng 7 và tài sản của ông hiện được liệt kê cùng với gia đình. Giá trị tài sản ròng của hơn một nửa thành viên trong danh sách bị sụt giảm. Tổng cộng, có 14 người nghèo đi, tài sản giảm từ 1 tỉ đô la Mỹ trở lên, và chín thành viên thuộc danh sách năm ngoái đã bị loại. Tổng tài sản của 100 người giàu nhất năm nay đã giảm 8% so với một năm trước xuống còn 452 tỉ đô la Mỹ. Nhưng hơn một phần ba sự suy giảm bắt nguồn từ lòng hào phóng đáng chú ý của ông trùm công nghệ AZIM PREMJI, người đã cho đi một phần tài sản của mình vào tháng ba và do đó từ vị trí thứ hai tụt xuống vị trí thứ 17. Được truyền cảm hứng từ Mahatma Gandhi, tính đến nay, Premji đã quyên góp 21 tỉ đô la Mỹ Số 5 cho tổ chức từ thiện tập trung vào giáo Uday Kotak dục của mình, bao gồm 2/3 cổ phần của ông tại Wipro (ông còn giữ 7% cổ phần). Ông hoàng ngành thép LAKSHMI MITTAL, vẫn chưa hoàn tất thương vụ mua lại nhà sản xuất thép bị phá sản Essar Steel, đã chịu thiệt hại 7,8 tỉ đô la Mỹ trong bối cảnh giá thép giảm và nhu cầu suy yếu. Hầu hết các khối tài sản liên quan đến ô tô và hàng tiêu dùng đều bị sụt giảm. Tài sản của ACHARYA BALKRISHNA giảm hơn hai phần ba do doanh số sụt giảm tại công ty hàng tiêu dùng Patanjali Ayurved của ông. Nhà sản xuất linh kiện ô tô VIVEK CHAAND SEHGAL có tài sản ròng giảm hơn một nửa, xuống còn 2,45 tỉ đô la Mỹ, khi cổ phiếu của công ty Motherson Sumi Systems của ông giảm 61% do nhu cầu chậm lại ở thị trường ô tô Ấn Độ và toàn cầu. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 89

DANH SÁCH 10 NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ

MUKESH AMBANI

GAUTAM ADANI

ANH EM HINDUJA

PALLONJI MISTRY

Reliance Industries Tuổi: 62

Adani Ports & Sez Tuổi: 57

Ashok Leyland Tuổi: 83, 78, 73, 68

Shapoorji Pallonji Group Tuổi: 90

$51,4 tỉ 

$15,7 tỉ 

$15,6 tỉ q

$15 tỉ q

UDAY KOTAK $14,8 tỉ 

Kotak Mahindra Bank Tuổi: 60

SHIV NADAR $14,4 tỉ 

HCL Technologies Tuổi: 74

RADHAKISHAN DAMANI

GIA ĐÌNH NHÀ GODREJ

Avenue Supermarts Tuổi: 64

Godrej Group

$14,3 tỉ 

$12 tỉ q

10.

LAKSHMI MITTAL

KUMAR BIRLA

Arcelormittal Tuổi: 69

Aditya Birla Group Tuổi: 52

$10,5 tỉ q

$9,6 tỉ q

Ảnh: Adi Godrej

LÊN  XUỐNG

 MỚI  TRỞ LẠI

THẾ HỆ KẾ TIẾP

TIẾP BƯỚC Từ việc đảm nhận vai trò mới trong các doanh nghiệp gia đình của họ cho đến việc tự khởi nghiệp kinh doanh, bảy gương mặt thuộc gia tộc giàu có đang tiếp bước gia đình họ. NAAZNEEN KARMALI & ANURADHA RAGHUNATHAN

Akash Ambani, 27

Giám đốc, Reliance Jio Infocomm & Reliance Retail

Isha Ambani, 27

Giám đốc, Reliance Jio Infocomm & Reliance Retail Hai người con sinh đôi của người giàu nhất Ấn Độ, Mukesh Ambani, gây chú ý khi cả hai kết hôn cách nhau ba tháng. Đám cưới của họ, được tổ chức vào tháng 12.2018 và tháng 3.2019, đón tiếp hàng ngàn khách, bao gồm cả các vị khách tên tuổi lớn như cựu ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton và John Kerry, Henry Kravis của KKR, và Sundar Pichai của Google. Tuy nhiên, hai anh em này, đều là thành viên hội đồng quản trị của Reliance Jio Infocomm và Reliance Retail, tập đoàn viễn thông và bán lẻ đang phát triển nhanh chóng của tập 90 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

đoàn Reliance Industries, không hề nhàn nhã. “Công việc được ưu tiên hàng đầu,” Akash, người lãnh đạo tiến trình phát triển kinh doanh của Jio cho biết. Trong năm nay, Jio đã mua hơn một chục công ty khởi nghiệp công nghệ thuộc các lĩnh vực như AI, giao hàng chặng cuối và dịch vụ phát nhạc trực tuyến. Jio trở thành một trong những nhà mạng di động lớn nhất Ấn Độ chỉ ba năm sau khi ra mắt, nhờ cuộc cạnh tranh giá cả khiến cho một số đối thủ phải đóng cửa. Isha làm việc với Reliance Foundation và xây dựng thương hiệu và tiếp thị cho Jio. Gần đây, cô thiết lập mối quan hệ hợp tác giữa Jio và chương trình Connected Women của GSMA, nhóm các nhà mạng di động toàn cầu, nhằm giúp phụ nữ Ấn Độ tiếp cận với kỹ thuật số.

M U K E S H : A D E E L H A L I M / B LO O M B E R G ; G A U TA M A DA N I : A B H I N AV S A H A / H I N D U S TA N T I M E S /G E T T Y I M AG E S ; P R A D E E P G A U R / M I N T V I A G E T T Y I M AG E S ; PA L LO N J I M I S T R Y: V I K A S K H OT/ I N D I A P I C T U R E S / U N I V E R S A L I M AG E S G R O U P ; S H I V N A DA R : M I N T V I A G E T T Y I M AG E S ; DAV I D M B E N E T T/ DAV E B E N E T T/G E T T Y I M AG E S ; U D I T K U L S H R E S T H A / B LO O M B E R G ; P R A D E E P G A U R / M I N T V I A G E T T Y I M AG E S ; L A K S H M I : TO N Y B A R S O N / W I R E I M AG E ; K U M A R : D H I R A J S I N G H / B LO O M B E R G ; A K A S H : I N D R A N I L M U K H E R J E E /A F P/G E T T Y I M AG E S ; I S H A : B E N G A B B E /G E T T Y I M AG E S , P O O N AWA L L A : C O U R T E S Y O F S E R U M I N S T I T U T E

Ảnh: Gopi Hinduja

CÔNG TY CỔ PHẦN PYMEPHARCO

THƯƠNG HIỆU DƯỢC CHẤT LƯỢNG ĐỈNH CAO CÙNG NHỮNG DẤU ẤN NỔI TRỘI Với phương châm “Sản xuất sản phẩm chất lượng cao, ổn định, đồng nhất và hội nhập toàn cầu”, trong những năm qua, Công ty Cổ phần Pymepharco không ngừng nỗ lực phấn đấu và phát triển sản xuất thông qua nguồn nhân lực chất lượng cao, hợp tác chuyển giao công nghệ, và mở rộng hoạt động thương mại liên doanh với các tập đoàn Dược phẩm lớn trên thế giới, góp phần không nhỏ vào cuộc cách mạng ngành Dược cũng như sự phát triển kinh tế của đất nước nói chung và tỉnh Phú Yên nói riêng.

ược thành lập vào năm 1989 và chính thức chuyển sang cơ cấu cổ phần vào năm 2006, Công ty Cổ phần Pymepharco là đơn vị uy tín chuyên hoạt động trong lĩnh vực sản xuất dược phẩm, kinh doanh thuốc và trang thiết bị y tế, được đông đảo người tiêu dùng, giới chuyên môn điều trị và các đối tác thương mại trong và ngoài nước tín nhiệm. Nhận thức được tầm quan trọng của việc hội nhập kinh tế và cạnh tranh chất lượng trong hoạt động kinh doanh, đặc biệt là với ngành Dược phẩm – nơi mà những sản phẩm làm ra ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người sử dụng, Ban lãnh đạo công ty đã xây dựng chiến lược tập trung đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ. Hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, Pymepharco đã có một bước tiến lớn khi quyết định đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện và chính thức vận hành dây chuyền kháng sinh Caphalosporin thuốc viên theo tiêu chuẩn GMP Châu Âu (EU – GMP) vào năm 2013. Với sự đoàn kết đồng lòng và luôn nêu cao tinh thần “Danh dự – Khoa học – Tận tụy – Sáng tạo – Tiên phong”, kế thừa thành quả to lớn từ nhà máy theo tiêu chuẩn EU – GMP đầu tiên, sau 5 năm, tập thể cán bộ công nhân viên Pymepharco lại vô cùng vinh dự và tự hào khi Cơ quan Quản lí dược phẩm Châu Âu cấp giấy chứng

Ông Huỳnh Tấn Nam – CT HĐQT / TGĐ Pymepharco nhận Bảng chứng nhận đạt tiêu chuẩn GMP – EU từ Cơ quan quản lý Dược phẩm Châu Âu

nhận đạt tiêu chuẩn EU – GMP cho dòng kháng sinh tiêm Caphalosporin, khẳng định vị thế tiên phong về EU – GMP và sự tiến bộ vượt trội của Pymepharco nói riêng, ngành dược Việt Nam nói chung. Tính đến thời điểm hiện tại, Công ty Cổ phần Pymepharco đã cung ứng cho thị trường gần 400 sản phẩm thuốc với chất lượng vượt trội, hoàn toàn có thể thay thế các loại sản phẩm ngoại nhập. Ngoài ra, Pymepharco còn sản xuất nhiều dạng bào chế, phủ khắp các nhóm điều trị, góp phần đa đạng hóa danh mục sản phẩm, đáp ứng tốt nhu cầu điều trị bệnh và chăm sóc sức khỏe. Sản phẩm của Pymepharco đã được xuất khẩu sang thị trường các nước trong khu vực như HongKong, Malaysia, Philippines,...và thị trường Châu Âu (Đức)- đây là một thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn chất lượng cao và vô cùng khắt khe. Vào tháng 7/2019, Pymepharco đã long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập công ty (1989 – 2019) và khánh thành Nhà máy dược phẩm Hoàng Văn Thụ tại Thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Đây là công trình được đầu tư theo tiêu chuẩn kỹ thuật GMP Châu Âu với công suất 1,2 tỉ viên/ năm/ 1 ca sản xuất được hoàn thành sau 18 tháng nỗ lực của toàn thể cán bộ – công nhân viên Pymepharco với sự hỗ trợ của các chuyên gia nước ngoài. Đây được xem là một trong những nhà máy hiện đại ngang tầm với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới được sự tư vấn kỹ thuật của Công ty PhormaPharm và chuyển giao công nghệ từ tập đoàn Stada của Đức. Nhà máy này được kỳ vọng sẽ tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của Stada và đáp ứng cho nhu cầu sử dụng thuốc chất lượng cao với giá thành hợp lý dành cho người Việt. Đây chính là một trong những dấu ấn nổi trội và Pymepharco đã đạt được trên con đường hội nhập và phát triển. Sau hơn 30 năm thành lập với nhiều nỗ lực cố gắng đầu tư phát triển kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng

nhu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu, Công ty Cổ phần Pymepharco đã vinh dự được đón nhận nhiều giải thưởng, danh hiệu cao quý như: Danh hiệu Anh hùng Lao động thời kì đổi mới; Huân chương Lao động hạng Nhất – Nhì – Ba; Danh hiệu “Ngôi sao thuốc Việt” do Bộ Y tế bình chọn và công nhận cho doanh nghiệp sản xuất thuốc với nhiều sản phẩm tiêu biểu; Top 100 doanh nghiệp phát triển bền vững (VCCI); Top 500 & Fast 500 (VNR); Top 3 thương hiệu uy tín ngành Dược (VNR); công ty cũng đạt được nhiều chứng nhận, giải thưởng khác do Trung tâm nghiên cứu – phát triển Thương Hiệu Việt tổ chức xét chọn trong nhiều năm liền…

Ông Huỳnh Tấn Nam – CT HĐQT / TGĐ Pymepharco nhận Bảng chứng nhận “50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam năm 2019″

Công ty cổ phần Pymepharco chính thức niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HSX) chỉ từ tháng 11/2017, nhưng mã chứng khoán PME của Pymepharco đã vinh dự lọt vào Top 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam do Forbes bình chọn hai năm liên tiếp 2018 – 2019. Những dấu ấn nổi trội trên vừa là minh chứng cho chất lượng cao của sản phẩm Pymepharco, vừa là niềm tự hào và cũng là sự khích lệ to lớn thúc đẩy hơn nữa khả năng sáng tạo để khẳng định thương hiệu trên thị trường và hội nhập quốc tế.

FORBES VIỆT NAM

NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ

Roshni Nadar Malhotra, 38

Giám đốc điều hành, HCL Corp; Phó chủ tịch, HCL Technologies

CEO, Serum Institute of India Kể từ khi phụ trách công ty kinh doanh vắc-xin phòng bệnh Serum Institute của gia đình vào năm 2011, Poonawalla, con trai của Cyrus Poonawalla (xếp thứ 12), đã tiến hành đa dạng hóa. Gần đây, anh thành lập công ty Poonawalla Finance, cung cấp các khoản vay cho người tiêu dùng có thu nhập trung bình và thấp, cũng như các doanh nghiệp nhỏ. Họ có sản phẩm Anyday Money, cung cấp các khoản vay cá nhân không có bảo đảm để chi trả cho các hạng mục như cấp cứu y tế và sửa chữa nhà. Công ty có mặt tại 23 thành phố và đã cho vay được 110 triệu đô la Mỹ trong vòng bốn tháng kể từ khi bắt đầu hoạt động. Poonawalla cho biết, liên doanh mới phù hợp với triết lý của anh là đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trên thị trường đại chúng. Trong lúc đó, Serum đang chuẩn bị tung ra các loại vắc-xin mới với chi phí thấp, bao gồm cả vắc-xin cho bệnh sốt xuất huyết và viêm phổi.

Rishad Premji, 42

Chủ tịch điều hành, Wipro Vào tháng 7, Premji tiếp nối cha mình - ông trùm CNTT Azim Premji (xếp thứ 17) - trở thành chủ tịch điều hành của tập đoàn Wipro, nhà cung cấp dịch vụ phần mềm lớn thứ tư của Ấn Độ. Cha ông đã nắm quyền trong 53 năm, vẫn có mặt trong hội đồng quản trị với tư cách là chủ tịch sáng lập. Có bằng MBA. của Harvard, Premji gia nhập Wipro vào năm 2007 và là giám đốc chiến lược trước khi tiếp nhận vị trí chủ tịch điều hành. Ông điều hành một loạt các thương vụ mua lại, bao gồm mua công ty thiết kế Designit của Đan Mạch, công ty công nghệ nền tảng đám mây Appirio có trụ sở tại San Francisco và công ty tư vấn CNTT Cellent của Đức. Premji cũng đưa ra ý tưởng cho quỹ Wipro Ventures trị giá 100 triệu đô la Mỹ, đã đầu tư vào 15 công ty khởi nghiệp trên khắp Ấn Độ, Israel và Hoa Kỳ. Premji nắm quyền quản lý vào thời điểm khó khăn. Trong năm năm qua, sự tăng trưởng của Wipro đã bị chậm lại so với các đối thủ Infosys và Tata Consultancy Services. Hiện nay, sự yếu kém trong lĩnh vực ngân hàng ở châu Âu và thị trường vốn toàn cầu lại tạo ra khó khăn khác. Ngân hàng, dịch vụ tài chính và bảo hiểm chiếm gần 1/3 doanh thu 8,5 tỉ đô la Mỹ của Wipro trong năm tài chính vừa qua.

Ashni Biyani, 34

Giám đốc điều hành; Future Consumer Con gái của ông trùm bán lẻ Kishore Biyani (xếp thứ 80) hồi tháng 7 đã tung ra sản phẩm xà phòng giặt mới của công ty, Voom. Biyani hi vọng có thể biến Voom thành thương hiệu trị giá 150 triệu đô la Mỹ trong năm năm tới, để tăng thêm doanh thu hằng năm 4,6 tỉ đô la Mỹ của gia đình cô trong tương lai. Sau khi tham khảo ý kiến các chuyên gia may mặc, Biyani đã ra mắt Voom - chất tẩy rửa thời trang đầu tiên có thể giữ nguyên được màu sắc, hình dạng và kích thước của vải vóc. Một cuộc chiến xà phòng giặt cao cấp có thể sắp diễn ra: Một tháng sau khi Voom ra mắt, công ty hiện đang dẫn đầu thị trường, Hindustan Unilever, đã cho ra mắt một nhãn hiệu bột giặt mới, Love & Care, là sản phẩm mới đầu tiên của họ sau 30 năm. 92 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Aditya Burman, 39 Giám đốc, Dabur India

Thế hệ thứ sáu của gia đình Burman tại Delhi (xếp thứ 13), sở hữu công ty hàng tiêu dùng Dabur, đã tham gia hội đồng quản trị công ty vào tháng 7 trong công cuộc cải tổ quản lý tại công ty có doanh thu 1,2 tỉ đô la Mỹ. Cha của Burman, Anand, từ chức chủ tịch tại Dabur sau 12 năm nắm quyền và người anh em họ Amit đã thay thế ông. Burman có bằng hóa học và là giám đốc chuỗi chẩn đoán ung thư tư nhân Oncquest. Năm 2003, anh gia nhập công ty chuyên về ung thư Dabur Pharma của gia đình mình với tư cách là thực tập sinh và sau đó hỗ trợ mở rộng doanh số bán hàng ở Mỹ Latinh. Hãng dược phẩm này được bán cho công ty Fresenius Kabi của Đức vào năm 2008.

M A L H OT R A : U D IT K U L S H R E S T H A / B LO O M B ERG; B U R M A N : CO U RT E S Y DA B U R I N D IA ; P R EM J I : N I S H A N T R AT N A K A R / FO R B E S I N D IA ; B I YA N I : A D ITI TAI L A N G/ FO R B E S I N D IA

Adar Poonawalla, 38

Công ty công nghệ thông tin lớn thứ ba Ấn Độ đã chứng kiến sự chuyển giao cho thế hệ tiếp theo khi Malhotra, con gái duy nhất của tỉ phú CNTT Shiv Nadar (xếp thứ sáu), đảm nhận chức phó chủ tịch của HCL Technologies trị giá 8,9 tỉ đô la Mỹ vào tháng 10. Có bằng cử nhân truyền thông của ĐH Northwestern ở Illinois và bằng MBA của trường Kellogg, Malhotra tập trung vào công tác từ thiện của gia đình và đầu tư tạo tác động xã hội. Năm ngoái, cô thành lập Habitats Trust, tổ chức phi lợi nhuận nhằm bảo tồn môi trường sống tự nhiên ở Ấn Độ và các loài có nguy cơ tuyệt chủng như cu li mảnh dẻ (slender loris) và tê tê.

ACTIVATETM - CÔNG NGHỆ MẠ MA TRẬN BỐN LỚP VÀ TẦM NHÌN ĐI TRƯỚC HAI THẬP NIÊN CỦA BLUESCOPE

ột ý tưởng bắt nguồn từ cuối những năm 90 của thế kỷ trước và chính thức ra đời sau hơn hai mươi năm nghiên cứu nhưng vẫn không đi sau thời đại mà còn vượt lên dẫn đầu. Đây là câu chuyện về công nghệ mạ ActivateTM và tầm nhìn đi trước hai thập niên của BlueScope qua lời kể của ông Võ Minh Nhựt, Tổng Giám đốc NS BlueScope Việt Nam. Mới đây, NS BlueScope Việt Nam ra mắt công nghệ mạ được hãng công bố là thiết lập chuẩn mực mới trong ngành thép - công nghệ ActivateTM sau hơn 22 năm nghiên cứu và thử nghiệm. Xin ông cho biết thêm về hành trình sáng tạo công nghệ ActivateTM?

Năm 1976, Công nghệ mạ Nhôm Kẽm được Tập đoàn BHP - tiền thân của BlueScope ngày nay - phát minh và đã tạo tiếng vang lớn cho ngành thép thời điểm bấy giờ, thiết lập chuẩn mực cho ngành thép thế giới. Với kinh nghiệm phục vụ các khách hàng tại nhiều quốc gia khác nhau, chúng tôi hiểu sản phẩm tuy đã tốt nhưng cần phải tốt hơn nữa để đón đầu nhu cầu thị trường, khẳng định vị trí Thương hiệu dẫn đầu ngành hàng và luôn tiên phong về công nghệ. Chính tầm nhìn này đã mở đường cho sự ra đời của công nghệ ActivateTM sau này. Trong hành trình nghiên cứu và phát triển công nghệ ActivateTM, chúng tôi đã thực hiện một cuộc thử nghiệm toàn diện trong hơn 22 năm với số vốn đầu tư trên 100 triệu đô la Úc. Trong đó, hơn 8.000 tấm mẫu được thử nghiệm phun muối trong phòng thí nghiệm, hơn 10.000 tấm mẫu khác được phơi mẫu tại 22 điểm khác nhau ở Úc và trên toàn thế giới, trong các điều kiện thực tế và các môi trường khắc nghiệt.

Kết quả thử nghiệm cho thấy tôn COLORBOND® và tôn ZINCALUME® thế hệ mới với công nghệ ActivateTM có độ bền tối ưu và khả năng chống ăn mòn vượt trội, mang lại một công trình bền bỉ cả trong môi trường khắc nghiệt, thiết lập một chuẩn mực mới cho ngành thép mạ. Xin ông cho biết đâu là bí quyết khiến ActivateTM có khả năng chống ăn mòn đặc biệt hiệu quả như vậy? Bí quyết chống ăn mòn vượt trội của công nghệ ActivateTM nằm ở thành phần và vi cấu trúc ma trận bốn lớp độc đáo tạo nên bốn rào cản bảo vệ thép nền. Vi cấu trúc này cho phép tôn COLORBOND® và ZINCALUME® thế hệ mới có khả năng tự trám tại mép cắt, lỗ vít và vết trầy xước, từ đó chống ăn mòn cho mái và vách tôn, tăng tuổi thọ của công trình. Kết quả thử nghiệm này đã cho chúng tôi cơ sở để đưa ra các chuẩn mực chưa từng có trong ngành thép mạ Việt Nam. Đó là ActivateTM trở thành công nghệ có khả năng bảo vệ công trình ngay cả trong điều kiện môi trường khắc nghiệt như môi trường biển, môi trường công nghiệp ô nhiễm…, đặc biệt lần đầu tiên ngành thép mạ trong nước có chế độ bảo hành cho các công trình sát biển. Tôn COLORBOND® và tôn ZINCALUME® thế hệ mới của chúng tôi có thời gian bảo hành chống ăn mòn lâu nhất trên thị trường hiện nay, lên đến 36 năm, khẳng định cam kết về độ bền vượt trội với công nghệ mạ mới. Có thể nói, thành quả hơn 22 năm nghiên cứu đã cho tôn COLORBOND® và ZINCALUME® thế hệ mới có độ bền hơn hẳn thép mạ thông thường, khẳng định tầm nhìn đi trước thời đại của chúng tôi.

Ông Võ Minh Nhựt, Tổng Giám đốc NS BlueScope Việt Nam khẳng định công nghệ ActivateTM đã thiết lập chuẩn mực mới cho ngành thép mạ trong nước.

Xin cảm ơn ông!

FORBES VIỆT NAM

Chuyển quyền cẩn trọng Năm năm trước, tỉ phú Harsh Mariwala đã đưa ra một quyết định thông thái khi trao quyền quản lý công ty Marico của mình cho CEO Saugata Gupta. ANURADHA RAGHUNATHAN

“Nếu bạn muốn ký từng tấm séc một thì bạn sẽ không có thời gian để làm những việc trong tương lai,” Harsh Mariwala chia sẻ.

94 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ào thời điểm tỉ phú Harsh Mariwala quyết định chuyển giao quyền kiểm soát hằng ngày tại doanh nghiệp khổng lồ hàng tiêu dùng Marico, ông đã có sẵn câu thần chú cho vai trò chủ tịch tại công ty do ông thành lập và điều hành trong 24 năm: “Vận dụng trí óc, chuyển giao công việc”. Mariwala, 68 tuổi, cho biết. “Toàn bộ mục tiêu là tăng thêm giá trị, chứ không phải kiểm soát.” Quyết định từ bỏ quyền quản lý công ty có trụ sở tại Mumbai do ông thành lập năm 1990 (ông và gia đình vẫn sở hữu 59% công ty) vào năm 2014 là bước đệm giúp Mariwala trở về vai trò doanh nhân nguyên thủy: Mariwala hiện tập trung vào các sáng kiến kinh doanh và từ thiện mới, bao gồm các khoản đầu tư khởi nghiệp, chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần cho những cư dân bị thiệt thòi của Ấn Độ và cuốn sách sắp ra mắt về những bài học trong hành trình khởi nghiệp của ông. Mariwala bắt đầu kinh doanh vào năm 1971, khi ông bỏ qua cơ hội du học ngành kinh doanh để cùng cha và các chú bác của mình làm việc tại Bombay Oil Industries, công ty buôn bán gia vị, chiết xuất gia vị, hóa chất và dầu mà gia đình họ thành lập vào năm 1947. Năm 1990, Mariwala thành lập Marico nhằm phát triển và tiếp thị các nhãn hiệu của Bombay Oil: Parachute, Saffola và nhãn hiệu dầu ăn Sweekar, đã được bán cho doanh nghiệp thực phẩm khổng lồ Cargill của Hoa Kỳ vào năm 2011. “Tôi phải mất hai đến ba năm để thuyết phục gia đình,” ông nói. “Tôi đảm bảo với họ rằng quyền sở hữu sẽ không thay đổi nhưng có sự phân chia quyền quản lý nhiều hơn để tôi có thể đưa ra những quyết định độc lập.” Công ty non trẻ này không có vẻ hào nhoáng, và theo như Mariwala nhớ lại, tuyển dụng các sinh viên tốt nghiệp ngành quản lý là một điều khó khăn, vì họ không sẵn lòng làm việc trong văn phòng của công ty tại khu vực Masjid Bunder đông đúc ở Mumbai. Ông đã phỏng vấn các nhân viên tương lai tại một câu lạc bộ thể thao và thuyết phục họ về tương lai của Marico. Việc chuyển đến một văn phòng mang phong cách công ty nhiều hơn vào năm 1992 đã khiến việc tuyển dụng trở nên dễ dàng hơn nhiều. Marico tiến hành IPO vào năm 1996 và trong vòng ba năm đã đẩy lùi thách thức từ gã khổng lồ hàng tiêu dùng Hindustan Unilever trên thị trường dầu chăm sóc tóc. Marico giành thắng lợi và năm 2006 Hindustan Unilever đã từ bỏ, bán thương hiệu dầu chăm sóc tóc Nihar của mình cho Marico với giá hơn 2 tỉ rupee (khoảng 28

ẢNH: ANIRUDDHA CHOWDHURY/ MINT/GETTY IMAGES

NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ — HARSH MARIWALA

triệu đô la Mỹ). Sau đó, họ tiếp tục mua lại các thương dưỡng HealthKart, công ty bảo mật điện tử Securens và hiệu chăm sóc tóc ở Ai Cập và Nam Phi. nhà bán lẻ sản phẩm làm đẹp Nykaa. “Chúng tôi đặt 80% Hiện nay, Mariwala vẫn tổ chức các cuộc họp đánh khoản đầu tư của mình vào các công ty đã niêm yết và giá hằng tháng với giám đốc điều hành và CEO Saugata 20% vào một loạt các công ty khởi nghiệp.” Gupta, nhưng hạn chế liên quan ở cấp độ chiến lược. “Làm Mariwala cũng hỗ trợ các doanh nhân thông qua thế nào để phát triển nếu bạn không tự làm mình trở nên quỹ Ascent Foundation do ông thành lập năm 2012. Các dư thừa?” Mariwala chia sẻ. “Tôi không nói rằng bạn nên thành viên Ascent, được chọn từ nhiều ngành khác nhau thoái thác trách nhiệm, vì trách nhiệm của mỗi người là và được sắp xếp thành các nhóm từ 10 đến 12 thành viên như nhau. Bạn cần phải có các nhiệm vụ chính. Nhưng gặp nhau hằng tháng. Ascent đã có hơn 500 thành viên nếu bạn muốn ký từng tấm séc một thì bạn sẽ không có tại Chennai và Mumbai. thời gian để làm những việc trong tương lai.” Mariwala thành lập công ty đầu tư từ thiện khác để hỗ Theo Kavil Ramachandran, giáo sư và giám đốc điều trợ sức khỏe tâm thần. The Mariwala Health Initiative, hành Trung tâm doanh nghiệp do ông điều hành cùng với con gái gia đình Thomas Schmidheiny tại Rajvi, cung cấp các khoản tài trợ và trường Kinh doanh Ấn Độ ở thành hỗ trợ cho các chương trình và tổ phố Hyderabad, sự chuyển đổi từ chức về sức khỏe tâm thần. “Chúng Doanh số và lợi nhuận của Marico đạt sự tăng trưởng dưới thời của Gupta. phong cách gia đình sang quản lý tôi giúp cho các cộng đồng bị thiệt chuyên nghiệp tương đối thuận thòi dễ dàng tiếp cận các dịch vụ Doanh thu Lợi nhuận ròng** lợi vì Mariwala hiểu rõ vai trò của chăm sóc sức khỏe tâm thần,” Rajvi, (TÍNH THEO TỈ RUPEE, NĂM TÀI 9,3 CHÍNH KẾT THÚC NGÀY 31.3) mình và đã phát triển những lợi ích 39 tuổi, cho biết. “Do đó, chúng khác để giữ cho mình bận rộn. “Ông tôi thực hiện các dự án ở vùng 8,1 ấy đã chuẩn bị đầy đủ năng lực nội nông thôn Ấn Độ hoặc vùng núi 7,1 8,0 bộ để Marico có thể tự mình kinh Uttarakhand hoặc ở các khu ổ chuột 5,7 doanh được,” Ramachandran cho ở nơi thành thị.” biết, “và bằng chứng rõ ràng của Và bằng cách nào đó, Mariwala điều này là hiệu suất hoạt động của cũng có thời gian để viết một cuốn công ty trong những năm gần đây.” sách về hành trình khởi nghiệp của Mariwala đang sử dụng thời gian mình, dự kiến được nhà xuất bản 57 60 59 63 73 rảnh rỗi của mình để theo đuổi các Penguin Random House xuất bản dự án về thú cưng không liên quan vào năm tới. “Đầu óc của tôi rất năng đến Marico, bao gồm cả việc kinh động,” Mariwala nói. “Tôi cảm thấy doanh chăm sóc sức khỏe giấc ngủ sự thôi thúc mạnh mẽ bên trong để vẫn còn dưới dạng phác thảo và chứng minh các ý tưởng mới. Tôi liên 2015 2016 2017 2018 2019 công ty chưa niêm yết AquaCentric tục làm mới bản thân mình.” NGUỒN: BÁO CÁO HẰNG NĂM CỦA MARICO, VÀ SỬ DỤNG CHUẨN Therapy của ông, cung cấp vật lý MỰC KẾ TOÁN ĐƯỢC THAY ĐỔI TỪ NĂM 2016. **LỢI NHUẬN RÒNG KHÔNG TÍNH ĐẾN TÁC ĐỘNG CỦA NHỮNG ĐIỀU trị liệu dưới nước tại hai cơ sở ở CỖ MÁY TRƠN TRU CHỈNH VỀ THUẾ THU NHẬP HOÃN LẠI ĐƯỢC GHI NHẬN TRONG QUÝ Mumbai. Ông cũng là giám đốc điều Mặc dù kinh tế Ấn Độ đang chững BỐN CỦA NĂM TÀI CHÍNH 2019 hành của nhà cung cấp dịch vụ làm lại, nhưng CEO Gupta không lúng đẹp Kaya, chuỗi phòng khám chăm sóc tóc và da mà ông túng. “Chúng tôi đang cố gắng tự mình tạo nên sự đột phá,” thành lập năm 2003. Thời điểm đó Kaya thuộc công ty Gupta, người được Mariwala trao quyền kiểm soát từ năm Marico và năm 2013 được niêm yết thành công ty riêng 2014, cho biết. “Thứ đưa chúng tôi đến mốc này sẽ không biệt. Kaya có 120 phòng khám ở Ấn Độ và Trung Đông, thể đưa chúng tôi đến mốc tiếp theo.” Để đạt được điều đó, nhưng đã lỗ hơn 2 triệu đô la Mỹ trong năm tài chính gần công ty đang tập trung vào việc mở rộng các sản phẩm và nhất. “Thách thức của Kaya hiện nay là sự cạnh tranh từ thị trường mới, từ món xúp giàu protein ở Ấn Độ đến dầu các bác sĩ da liễu,” Mariwala cho biết. cho trẻ em ở Bangladesh và lăn khử mùi tại Việt Nam. Mariwala cũng làm việc cùng con trai Rishabh, Chiến lược này có vẻ hiệu quả: Các nhà phân tích dự người điều hành công ty quản lý tài sản gia đình, Sharrp báo tăng trưởng doanh số trong năm tài chính hiện tại của Ventures, được thành lập vào năm 2014 bằng cách sử Marico tăng khoảng 11% so với con số 73 tỉ rupee (1 tỉ đô la dụng cổ tức từ Marico. Rishabh, 37 tuổi, giám đốc điều Mỹ) năm ngoái, và con số năm ngoái vốn đã cao hơn 16% hành Sharrp cho biết: “Tôi không muốn gom hết mọi vốn so với năm trước nữa. Công ty đã công bố mức lợi nhuận liếng vào cùng một chỗ.” ròng năm ngoái là 9,3 tỉ rupee (131 triệu đô la Mỹ), tăng Trong số các khoản đầu tư của Sharrp, có cổ phần tại 14% so với năm trước nữa. Cổ phiếu của Marico tăng 22% chuỗi bia lớn nhất Ấn Độ, The Beer Café, công ty dinh trong năm qua, nâng giá trị tài sản ròng của Mariwala

TRIỂN VỌNG

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 95

FORBES VIỆT NAM

lên 16%, đạt 4,6 tỉ đô la Mỹ, đưa ông lên vị trí thứ 24 trong danh sách của Forbes. Năm ngoái ông xếp thứ 32. Tạo sự đột phá cho Marico là động thái kịp thời của Gupta. Các thương hiệu của Marico, đặc biệt là hai sản phẩm hàng đầu của họ, dầu dừa Parachute và dầu ăn Saffola, chiếm lĩnh thị trường nội địa, nhưng phải đối mặt với thách thức ngày càng tăng từ các đối thủ rủng rỉnh tiền bạc như Dabur trong mảng dầu chăm sóc tóc (thuộc sở hữu của gia đình Burman của Ấn Độ, xếp thứ 13); trong mảng dầu ăn có Fortune, liên doanh giữa công ty Gautam Adani (xếp thứ 2) và công ty Wilmar International của ông trùm Singapore Kuok Khoon Hong; trong mảng thực phẩm họ có sự cạnh tranh từ iD Fresh Food, được tỉ phú công nghệ Azim Premji (xếp thứ 17) hỗ trợ. Gupta cho biết: “Tôi tin rằng nếu chúng tôi không có sự thay đổi về sản phẩm thì sự tăng trưởng sẽ càng khó khăn hơn.” Do đó, thay vì cạnh tranh trong các thị trường mang tính cạnh tranh cao như dầu gội hay xà phòng, Gupta nhắm đến các sản phẩm mới, thích hợp, là phân khúc mà Marico có thể sáng tạo và chiếm lĩnh thị trường. Tại Ấn Độ, Marico đã bắt đầu phát triển các loại thực phẩm mới cho sức khỏe, bao gồm nhiều loại bột yến mạch ăn liền với hương vị được điều chỉnh phù hợp với khẩu vị địa phương, ví dụ như hương vị của món Mumbai pav bhaji, cùng với chanh và bạc hà. Để phân phối sản phẩm, Marico đã lắp đặt máy bán hàng tự động trong văn phòng, bệnh viện và phòng tập thể dục trên khắp Mumbai, Pune và New Delhi. Gần đây, Marico cũng đã tung ra dòng sản phẩm xúp, thức uống lắc, trà xanh và các sản phẩm cà phê của riêng

THÔNG ĐIỆP TRONG CHAI Sau khi Harsh Mariwala gia nhập công ty thương mại của gia đình mình, Bombay Oil, vào năm 1971, vị giám đốc điều hành mới này đã đưa ra một ý tưởng mới táo bạo: thay thế các hộp kim loại chứa dầu được bán tại thời điểm đó bằng các chai nhựa nhỏ hơn, rẻ hơn. Việc đóng gói gọn gàng, tiện lợi hơn và hệ thống phân phối trên toàn quốc đã giúp Mariwala biến các mặt hàng chủ lực của Bombay Oil thành các dòng sản phẩm nổi tiếng dùng cho gia đình trong những năm 1980, như dầu dừa Parachute và dầu ăn Saffola. Hiện nay, 94% bao bì mà Marico sử dụng có thể tái chế và dầu ăn của hãng này là hỗn hợp dầu cây rum (safflower) và dầu cám gạo có tác dụng tốt hơn cho sức khỏe. Doanh số của Parachute chiếm khoảng 40% tổng doanh thu của Marico và tăng 8% trong năm qua. Các loại dầu chăm sóc tóc khác (chiết xuất từ hạnh nhân, dầu cây ngỗng Ấn Độ hoặc mù tạt) chiếm hơn 1/5 doanh số, trong khi Saffola chiếm 13% doanh số. 96 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

mình. Công ty cũng tung ra các sản phẩm làm sạch da và cạo râu cho nam giới cùng một dòng sản phẩm chăm sóc da cao cấp. Mặc dù các phân khúc mới này chỉ chiếm 6% doanh thu nội địa, nhưng Marico dự kiến doanh số của các sản phẩm này sẽ tăng 20% mỗi năm trong ba đến năm năm tới. Gupta cho “CHÚNG TÔI biết: “Nếu xem Parachute và ĐANG CỐ GẮNG Saffola là động cơ số một, thì TỰ MÌNH TẠO NÊN những sản phẩm mới này là động cơ số hai và số ba.” SỰ ĐỘT PHÁ,” Marico cũng đang mở —SAUGATA GUPTA rộng ra nước ngoài, bao gồm Bangladesh, Myanmar, Việt Nam và Trung Đông. Doanh số bán hàng quốc tế hiện chiếm hơn 1/5 tổng doanh thu toàn cầu của Marico. Parachute vẫn là sản phẩm đạt doanh số lớn nhất của Marico ở Bangladesh, nhưng gần đây họ đã tung ra một dòng sản phẩm dầu cho trẻ em và các sản phẩm dành cho trẻ em khác tại nước này. Công ty Marico cũng đã xâm nhập vào thị trường Việt Nam qua nhãn hiệu dầu gội và khử mùi cho nam giới X-Men (không liên quan đến các siêu anh hùng trong phim X-Men). Để bắt kịp xu hướng chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của Ấn Độ, năm ngoái Marico đã chi khoản tiền không được tiết lộ cho khoảng 23% cổ phần của ứng dụng thể dục và chế độ ăn kiêng Revofit, và cho biết họ dự kiến nâng tỉ lệ sở hữu lên 37% trong năm nay. Vì các giám đốc điều hành lớn tuổi có thể không biết khách hàng trẻ tuổi muốn gì, Marico đã chuyển hướng sang thế hệ Thiên niên kỷ, những người chiếm tới 65% trong số 2.273 nhân viên của công ty. Họ đang làm công tác hướng dẫn ngược, nơi các nhân viên trẻ hơn dạy cho những người lớn tuổi về các chủ đề như tiếp thị kỹ thuật số. Để trở nên hợp thời hơn, Marico cũng đã áp dụng một quy tắc ăn mặc thông minh và thay thế các hội thảo đào tạo bằng các hướng dẫn trực tuyến. “Thế hệ Thiên niên kỷ rất khác biệt,” Mariwala chia sẻ. “Họ có trách nhiệm với xã hội. Họ thích tự nhiên hơn nhân tạo. Họ rất nhạy cảm với sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống.” Công ty đang hướng đến các xu hướng mới như càng ngày càng có nhiều người ưa thích việc dùng cây nha đam để chống lão hóa và than đá để làm sạch sâu. Trong số các sản phẩm mới của hãng có dầu dừa dành cho tóc Parachute Advansed Aloe Vera Enriched và dòng sản phẩm làm sạch da và cạo râu cho nam giới Set Wet Studio X Charcoal. Marico cũng đã ra mắt sản phẩm Set Wet Studio X vào năm ngoái vì ban đầu họ chỉ bán sản phẩm trực tuyến, là một phần của nỗ lực lớn hơn nhằm phát triển thêm về thương mại điện tử. Sự đột phá do Gupta khởi xướng còn lâu mới kết thúc.

ẢNH GUPTA: DH IRA J SI NGH /BLOOMBERG; PRAS HANTH VISHWAN ATHAN/ BLOOMBERG NEWS

NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT ẤN ĐỘ — HARSH MARIWALA

i à d g n ờ ư đ a u đ g n ặ h C K C O L G của PH Xuất hiện giản dị tại quán cà phê Trung Nguyên Nguyễn Văn Chiêm trong bộ suit xanh sậm và sơ mi đen là giám đốc công ty Vũ Trụ Xanh Hoàng Tuấn Anh. Phong thái vốn điềm đạm, trầm tĩnh của ông trở nên hoạt bát hơn hẳn khi bàn tới công việc kinh doanh khóa điện tử và nhìn lại chặng đường 10 năm chinh phục thị trường Việt Nam của công ty. Hiện tại PHGLock đang hoạt động 10 năm là một quãng thời gian khá trên những phân khúc thị trường dài. Liệu khởi đầu của khóa điện tử nào, thưa ông? Và đâu là thành PHGLock có gặp nhiều gian nan? tựu mà ông tự hào nhất sau 10 Từ khi còn ở Úc, tôi đã nhìn ra tiềm năm đưa thương hiệu khoá điện năng của ngành khóa điện tử. Sau khi tử PHGLock về Việt Nam? tìm kiếm, tôi chọn cho mình người PHGLock hiện đã lấp đầy các đồng hành là PHGLock Smart Security, phân khúc, chiếm hơn 20% thị một thương hiệu khóa điện tử uy tín phần và có thể cung cấp hầu của xứ sở chuột túi và bắt đầu con hết mọi sản phẩm thị trường đường kinh doanh. Ông Hoàng Tuấn Anh (trái) cùng ông John Barilaro, Phó Thủ Hiến cần. Phân khúc mạnh nhất của 5 năm đầu đặc biệt khó khăn, vì khi kiêm bộ trưởng Bộ Công Thương bang New South Wales, Úc công ty là dòng khóa bình dân ấy khóa điện tử PHGLock gần như đi giá thành 2-3 triệu. Công ty trước thời đại. Nhu cầu thị trường lúc cũng không lãng quên việc tiên phong công nghệ. Chúng tôi ấy vẫn chưa thực sự bùng nổ. Việt Nam, thậm chí cả thế giới đã giới thiệu công nghệ nhận diện khuôn mặt từ 5 năm trước khi ấy chỉ lác đác xuất hiện vài doanh nghiệp khóa điện tử, và công nghệ khóa 4.0 giúp người dùng theo dõi, đàm thoại hầu hết đều chóng nở chóng tàn trong chưa đầy ba năm vì và điều khiển khóa từ xa bằng smartphone trong 2 năm qua. hoạt động trong tâm thế là những công ty thuần thương mại, Sắp tới PHGLock sẽ phát triển hệ thống smart building gần cho rằng bán khóa điện tử cũng hệt như bóng đèn, bàn ghế như đầu tiên trên thế giới với những ưu điểm như khóa 4.0 và đẩy vấn đề bảo trì cho khách hàng. nhưng ứng dụng cho cả tòa nhà và có thể tích hợp vào smart home (hệ thống nhà thông minh điều khiển vật dụng bằng Chiến lược kinh doanh khi ấy là gì để tạo nên thương hiệu PHGLock? giọng nói hoặc ứng dụng điện thoại). Chúng tôi đã chọn một hướng đi khác với mọi công ty trên thị Thành tựu tôi cảm thấy tự hào nhất sau 10 năm hoạt động trường. Thời gian đầu PHGLock đầu tư nhiều hơn là thu lợi trên thị trường khóa điện tử Việt Nam là khi đi đến các khách nhuận. Số vốn chúng tôi bỏ ra hướng tới việc xây dựng hệ sạn ở các tỉnh thành, hay qua thăm nhà bạn bè và nhìn thấy thống gần 30 trung tâm bảo hành và hơn 300 đại lý trên toàn những chiếc khóa của công ty mình được sử dụng. Việt Nam vì thấu hiểu rằng khác với khóa cơ, không phải ai cũng có thể lắp đặt và sửa khóa điện tử. Chúng tôi cũng là Nhận định của ông về thị công ty đầu tiên đầu tư vào hệ thống kiểm tra sản phẩm tại trường khóa điện tử Việt Việt Nam, bởi chất liệu, thiết kế cửa và điều kiện thời tiết ở Úc tương lai? rất khác với nước ta, nên việc có phòng kiểm chuẩn sẽ giúp Hiện thị trường vẫn đang rất chúng tôi xác định và xử lý những vấn đề thực trên thị trường. sôi động với hơn 100 công ty. Nhưng tôi tin rằng giống Nhờ đâu mà công ty đạt được mức tăng trưởng 200% như Hàn Quốc, khoảng vài trong thời gian 2-3 năm gần đây? năm nữa Việt Nam sẽ chỉ còn Đây là thành quả của quá trình chuẩn bị hệ thống bán hàng và khoảng 5-6 công ty khóa bảo hành trước đó. Một điều quan trọng hơn là nhóm khách điện tử tồn tại, và đó là những công ty có hệ thống bảo hành hàng mục tiêu của chúng tôi: họ là 80% dân số Việt Nam, sẵn hoàn thiện và quy mô nhất. PHGLock hướng tới việc trở thành sàng bỏ ra 2-3 triệu một ổ khóa để đảm bảo an toàn cho nơi “người sống sót” bằng chiến lược đầu tư đường dài và đánh mình sinh sống làm việc. Đây là nhu cầu thật, và cũng sẽ là vào nhu cầu thật của số đông. Công nghệ là một yếu tố, nhưng đòn bẩy đưa công ty tiến xa hơn, dù cho bức tranh bất động quan trọng hơn là sản phẩm phải mang lại sự an toàn, tiện sản hay toàn bộ nền kinh tế có lâm vào tình trạng khó khăn dụng, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho khách hàng. chăng nữa. Ngoài ra cũng không thể bỏ qua sự trỗi dậy của văn phòng chia sẻ và các nền tảng cho thuê nhà như Airbnb, Cảm ơn ông! Chúc PHGLock sẽ tiến xa hơn nữa trong tương lai. chúng cũng là động lực thúc đẩy nhu cầu thị trường.

FORBES VIỆT NAM

CÔNG NGHỆ — AI DRUGS

Thiên tài thuốc từ thung lũng Silicon Liệu một khối lượng dữ liệu khổng lồ có thể đánh bại chuyên môn của con người trong việc phát triển các loại thuốc kỳ diệu? Có thể Daphne Koller sẽ đưa ra câu trả lời đáng ngạc nhiên.

JILLIAN D’ONFRO

hông có nhiều nhà khoa học được yêu cầu chụp ảnh chung, nhưng điều đó lại xảy ra thường xuyên với Daphne Koller. “Việc này xảy ra ở khá nhiều sự kiện có mặt những người làm công nghệ,” Koller nói khi được hỏi về một bức ảnh chụp gần đây. “Tôi thấy hơi mắc cỡ một chút. Cảm giác không giống như mình xứng đáng với điều đó.” Yêu cầu được chụp ảnh chung chỉ là một dấu hiệu về sự nổi tiếng của Koller, điều mà bà đạt được nhờ hơn 20 năm kết nối khoa học máy tính, sinh học và giáo dục. Bà đã giành được một loạt giải thưởng trên hành trình của mình: lấy bằng thạc sĩ từ ĐH Hebrew của Jerusalem năm 18 tuổi; trở thành giáo sư về máy học của ĐH Stanford ở tuổi 26; gần một thập kỷ sau, đạt “Giải thiên tài” của chương trình nghiên cứu sinh Mac Arthur cho nghiên cứu kết hợp trí tuệ nhân tạo và bộ gene; đồng sáng lập nền tảng Coursera có giá trị 1 tỉ đô la Mỹ, cho phép mọi người trên khắp thế giới tham gia các lớp học đại học miễn phí. Kế hoạch tiếp theo của nhà đổi mới 51 tuổi này: Insitro, một công ty ở phía Nam San Francisco đặt mục tiêu tìm kiếm các loại thuốc mới bằng cách sắp xếp phân loại những lượng lớn dữ liệu. Nếu thành công, việc này sẽ đảo ngược cách thức phát hiện ra loại thuốc mới. Các nhà sinh học trong phòng thí nghiệm thường chú ý đến một số protein cụ thể và dùng đó làm mục tiêu nghiên cứu thuốc. Nếu nỗ lực đó thất bại, các nhà khoa học dữ liệu sẽ đưa ra các đề xuất để những người khác làm thử. Insitro thì ngược lại, họ muốn thu thập được nhiều dữ liệu hơn trước khi các nhà sinh học bắt đầu công việc. Việc này sẽ thúc đẩy những tiến bộ trong kỹ thuật sinh học (ví dụ như công nghệ chỉnh sửa gen Crispr) và trong phần mềm cho phép máy tính thấy 98 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Daphne Koller.

Ả N H : C O DY G L E N N / S P O R T S F I L E V I A G E T T Y I M AG E S ; M I N H H OẠ : PAT R I C K W E L S H

được những thứ vượt khỏi tầm của con người. Koller mô tả khoảnh khắc phát hiện ý tưởng của mình như sau: “Máy học hiện nay làm được những điều tuyệt vời nếu bạn cung cấp đủ dữ liệu. Cuối cùng chúng tôi cũng có cơ hội tạo ra dữ liệu sinh học ở quy mô lớn.” Các chuyên gia tính toán và nhà sinh học của Insitro cùng hợp tác thực hiện thí nghiệm trong phòng thí nghiệm để tạo ra các bộ dữ liệu tùy chỉnh lớn. Sau đó, các mô hình máy học tìm ra các mẫu để đề xuất các thử nghiệm mới và các liệu pháp tiềm năng. Các dạng máy móc như máy chiết mẫu tự động sẽ làm giảm sơ sót của con người. Với những điều này, Insitro có thể thực hiện “các thí nghiệm trong vài tuần thay vì nhiều năm,” Koller nói. Bà cho biết AI kết hợp với sinh học, nền tảng chuyên môn của bà, là “mối lương duyên trời định” đối với các nhà đầu tư. Trong vòng sáu tháng, Koller đã huy động được 100 triệu đô la Mỹ từ ARCH Ventures, Andreessen Horowitz, Foresite Capital, quỹ đầu tư mạo hiểm GV và Third Rock của Alphabet, cùng với Jeff Bezos và những người khác tham gia sau đó. Vào tháng tư, bà đã đạt được thỏa thuận với Gilead Sciences, đầu tư ngay cho Insitro 15 triệu đô la Mỹ và tiếp sau đó sẽ là 1 tỉ đô la Mỹ nếu Insitro giúp tìm ra hướng điều trị cho một dạng bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu nhưng gây tử vong. Bệnh này được dự đoán sẽ nhanh chóng trở thành nguyên nhân hàng đầu của các ca ghép gan. “Có rất ít người hiểu được hai mặt của vấn đề lớn này,” Mani Subramanian, quản lý bộ phận nghiên cứu lâm sàng về bệnh gan tại Gilead cho biết. “Sinh học cũng giống như học sâu.” Các khoản chi trả trong tương lai của Gilead dành cho Insitro sẽ được hoãn đến khi biết chắc rằng liệu Insitro có thể xác định được năm loại protein có khả năng trở thành mục tiêu phát triển thuốc hay không,

và liệu việc tập trung khai thác các protein đó có giúp tìm ra các liệu pháp được phê chuẩn cho bệnh gan hay không. Các khoản thanh toán tiềm tàng, bao gồm việc chia sẻ doanh thu từ các loại thuốc thành công, đã giúp Insitro giành được một vị trí trong danh sách AI 50 đầu tiên của Forbes về các công ty trí tuệ nhân tạo hứa hẹn nhất. Hơn 20 công ty khởi nghiệp khác đang theo đuổi giấc mơ phát triển thuốc nhanh hơn, rẻ hơn thông qua AI. Trong số đó có Notable Labs, với 55 triệu đô la Mỹ vốn đầu tư mạo hiểm và Verge Genomics, với 36 triệu đô la Mỹ. Novartis đã công bố chương trình hợp tác AI trong năm năm với Microsoft, Merck và GSK cũng có quan hệ đối tác khởi nghiệp. Trí tuệ nhân tạo không giúp cho sinh học trở nên dễ dàng hơn. Koller cho biết: “Tôi không nghĩ rằng nền tảng này có thể trở thành điều thần kỳ.” Trước khi Insitro có thể gặt hái được thành công, cần phải tiến hành một vài trăm nghìn cuộc kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Koller có đủ năng lượng. Loanh quanh trong văn phòng của Insitro – bà đã nhường chiếc ghế của mình cho một trong số 53 nhân viên của công ty vì chẳng bao giờ dùng đến – bà di chuyển từ một căn phòng có tên Macrophage (một tế bào máu trắng) sang căn phòng mang tên Elastic Net (một kỹ thuật mô hình hóa dữ liệu) để khoe các thiết bị phòng thí nghiệm mới nhất. Sự chú ý của Big Pharma có vẻ như sẽ khiến Insitro trở thành mục tiêu mua lại nếu Insitro đạt được thành tựu lớn. Nhưng Koller cho biết, bà không muốn thấy Insitro “bị nuốt chửng” vào một tập đoàn lớn hơn. Bà mong muốn công ty sẽ phát triển thương hiệu thuốc của riêng mình. Mục tiêu cuối cùng là những người yêu cầu được chụp ảnh chung sẽ khỏe mạnh hơn nhờ có Insitro. Koller chia sẻ bà hi vọng họ đến gặp bà và nói: “Nhờ có bà, tôi đã giành lại được cuộc sống.”

GỢI Ý TỪ GARY ROBINSON Theo Gary Robinson Quantum, máy tính và AI là những cơn gió lớn cho nghiên cứu chăm sóc sức khỏe và công ty Illumina ở San Diego đang dẫn đầu xu hướng. Các máy móc của họ giúp giảm chi phí sắp xếp bộ gene người từ 10 triệu đô la Mỹ năm 2007 xuống còn 1.000 đô la Mỹ và đang thay đổi cách thức sàng lọc và nghiên cứu ung thư. “Chúng ta đang dịch chuyển từ một thế giới nơi chủ yếu dùng những kiến thức được học để chỉ định thuốc sử dụng cho bệnh nhân sang một thế giới sử dụng cơ sở dữ liệu để quyết định loại thuốc,” Gary Robinson, người quản lý danh mục đầu tư tại công ty Baillie Gifford có mức định giá 260 tỉ đô la Mỹ cho biết. Tăng trưởng doanh số gần đây bị sụt giảm khiến cổ phiếu của Illumina giảm 25% từ mức cao kỷ lục, nhưng Robinson tỏ ra không có việc gì lớn. “Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là lĩnh vực lớn và không hiệu quả. Vì thế, đã đến thời điểm chín muồi để thay đổi,” ông cho biết, “và Illumina sẽ được lợi nhiều nhất.”

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 99

FORBES VIỆT NAM

PHỎNG VẤN — B CAPITAL

Đối tác

không biên giới Eduardo Saverin và Raj Ganguly đang tạo nên sự đổi mới mang tính cộng tác tại tập đoàn B Capital.

duardo Saverin và Rajarshi “Raj” Ganguly là hai trong số ba nhà đồng sáng lập B Capital, công ty đầu tư mạo hiểm sở hữu 800 triệu đô la Mỹ và vẫn đang huy động thêm. Nhà đồng sáng lập thứ ba là nhà đầu tư huyền thoại Howard Morgan. Saverin, 37 tuổi, người Brazil, sống tại Singapore và được biết đến là nhà đồng sáng lập Facebook – số cổ phần đó đem lại cho anh khối tài sản ròng ước tính khoảng 10 tỉ đô la Mỹ. Ganguly, 43 tuổi, người Mỹ, và Morgan, 73 tuổi, có kinh nghiệm trong những lĩnh vực khác nhau. Ganguly, sống ở Los Angeles, bắt đầu sự nghiệp tại Bain Capital, quản lý một số khoản đầu tư. Morgan, tại New York, góp phần tạo dựng ARPAnet, tiền thân của Internet, trong thập niên 1970, và sau đó là chủ tịch quỹ đầu cơ Renaissance Technologies. B Capital có trụ sở đặt tại Los Angeles và Singapore, và các văn phòng tại New York và San Francisco, với tổng cộng 40 nhân viên toàn thời gian. B Capital tập trung vào các công ty gọi vốn series B hoặc C, thường có doanh thu trên 10 triệu đô la Mỹ, và kỳ vọng đầu tư khoảng 20 triệu đô la Mỹ. Bộ ba muốn giữ tổng số công ty trong danh mục đầu tư vào khoảng 20 công ty (hiện tại là 25). Công ty có khẩu hiệu “đổi mới không biên giới”, thể hiện niềm tin của những nhà sáng lập rằng sự đổi mới có thể khởi nguồn từ bất cứ đâu, không chỉ ở thung lũng Silicon. B Capital hợp tác với công ty tư vấn toàn cầu Boston Consulting Group (BCG) nhằm giúp họ phát triển các công ty khởi nghiệp và tác hợp họ với các công ty lớn hơn. Hồi tháng chín, Saverin và Ganguly trả lời phỏng vấn độc quyền với Forbes Asia tại khách sạn Shangri-La, Singapore, về mục tiêu của họ với B Capital. FORBES ASIA: Các anh phân bổ danh mục đầu tư vào các 100 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

công ty khởi nghiệp như thế nào? EDUARDO SAVERIN: Chúng tôi chủ yếu tập trung vào các công ty đang trên đà phát triển. Trong lĩnh vực công nghệ, có rất nhiều nơi có thể đầu tư, nhưng bạn cần có lợi thế và tập trung. Đối với chúng tôi, cùng mối quan hệ hợp tác với BCG, đó là hoạt động thúc đẩy tăng trưởng. Hầu hết các công ty chúng tôi đầu tư đều liên quan đến B2B. Khi công ty mới chỉ ở dạng một ý tưởng phác thảo, rất khó để giới thiệu họ với các công ty lớn nhất trên thế giới. Vì vậy, chúng tôi có xu hướng đầu tư vào những công ty mà chúng tôi có thể đem lại giá trị cụ thể bằng những lời giới thiệu và việc thúc đẩy giá trị của công ty, điều này nghĩa là đưa họ đến vòng gọi vốn series B và hơn thế nữa. Nhưng thẳng thắn mà nói thì cách thức có thể thay đổi. RAJ GANGULY: Khi gây dựng công ty, chúng tôi thực sự chú ý đến khả năng đầu tư vào một số công ty từ rất sớm, có thể là với số vốn nhỏ hơn, và khi vài công ty trong số đó mở rộng và phát triển, chúng tôi sẽ đầu tư nhiều hơn vào những công ty đó. Cuối cùng, với một số công ty thực sự tiếp tục đi vào giai đoạn tăng trưởng nhanh, chúng tôi sẽ không chỉ đầu tư nhiều hơn mà còn nắm tỉ lệ sở hữu vượt trội. Khi nguồn vốn tăng lên, chúng tôi tăng khả năng đầu tư qua nhiều giai đoạn. Cách sử dụng nguồn vốn tốt nhất là tìm một công ty ngay trong chính danh mục đầu tư của mình, nơi chúng tôi có thể thấy được quỹ đạo phát triển của công ty trước khi người ngoài có thể nhận ra, thay vì đi tìm khoản đầu tư mới. FORBES ASIA: Giá trị gia tăng nào các anh muốn mang đến cho các doanh nghiệp của mình? GANGULY: Chúng tôi tự mình tập trung thực hiện thật tốt ba điều, sau đó hợp tác với BCG và các đối tác khác vì những điều khác nữa. Chúng tôi tập trung vào việc

ẢNH: JU LI AN A TAN FOR FORBES AI SA

PAMELA AMBLER

Eduardo Saverin (trái) và Raj Ganguly.

hỗ trợ giới thiệu và giúp cho đà tăng trưởng đó thực sự cất cánh. Thứ hai là tập trung tuyển dụng nhân sự cấp cao cho những công ty mà chúng tôi đầu tư. Chúng tôi nhận ra mỗi khi tiến hành đầu tư, nếu chúng tôi có thể giúp họ thuê được một hoặc hai nhân sự tốt hơn, thì về cơ bản, điều đó sẽ thay đổi hướng đi của công ty. Và thứ ba, chúng tôi giúp họ tăng nguồn vốn chiến lược. Chúng tôi cho rằng, dù thật tuyệt vời khi có các công ty đầu tư mạo hiểm khác và những nhà đầu tư tương tự, nhưng cũng có rất nhiều công ty lớn nắm giữ hơn 1 ngàn tỉ đô la Mỹ và nhiều công ty trong số đó muốn đầu tư, hợp tác với các công ty khởi nghiệp. Họ có tầm chiến lược lớn hơn nhiều về nguồn vốn và giá trị mà họ mang lại. FORBES ASIA: Các anh có thể đưa ra một ví dụ về giá

trị gia tăng này đối với một công ty trong danh mục đầu tư? EDUARDO SAVERIN: Một trong những khoản đầu tư sớm của chúng tôi là vào một công ty trong lĩnh vực thử nghiệm lâm sàng có tên Evidation Health. Đó là ví dụ hoàn hảo về một doanh nghiệp có thể phát triển tất cả các công nghệ họ muốn. Sự thật là, thành công sẽ đến từ việc các công ty dược phẩm lớn nhất thế giới chấp nhận thử nghiệm lâm sàng ảo. Khi chúng tôi mới tiếp xúc với doanh nghiệp, họ đã làm việc với rất nhiều công ty công nghệ sinh học nhỏ hơn, là những công ty đầu tiên đón nhận những công nghệ như vậy. Nhưng nhờ những mối quan hệ đối tác của chúng tôi, bao gồm BCG, chúng tôi có cơ hội gặp gỡ một số công ty dược phẩm lớn nhất trên thế giới. Thông qua các cuộc thảo luận đó, chúng tôi hiểu rằng, không giống như các chu kỳ đổi mới công nghệ truyền thống, khi mọi thứ rẻ hơn và nhanh hơn một chút theo thời gian, trong thế giới dược phẩm, bạn đang chứng kiến chu kỳ đổi mới ngược lại, mọi thứ trở nên đắt đỏ hơn và mất nhiều thời gian hơn để đưa sản phẩm ra thị trường. Một trong những công ty dược phẩm lớn nhất thế giới đã tiếp nhận một trong những thử nghiệm đã hoàn tất của họ, sau đó chỉ cần lặp lại thử nghiệm đó dưới dạng ảo, và ghi nhận hiệu quả về tốc độ, chi phí và độ sâu của dữ liệu. Điều đó cho chúng tôi niềm tin đầu tư, vì chúng tôi biết có nhu cầu thực sự về thử nghiệm. Hiện nay, doanh nghiệp này phục vụ hầu hết các công ty dược phẩm lớn nhất trên thế giới. Một số trong số họ đã trở thành nhà đầu tư. RAJ GANGULY: Vài tuần trước, họ vừa công bố mối quan hệ hợp tác mang tính bước ngoặt đối với chứng mất trí nhớ giữa Apple và Eli Lilly. Chúng tôi đã góp phần giúp thiết lập một số mối liên kết đó. FORBES ASIA: Cách tiếp cận đầu tư của B Capital có gì độc đáo? RAJ GANGULY: Có bốn phần chính trong mô hình của THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM SPECIAL ISSUE 2019 FORBES ASIA || 101 101

FORBES VIỆT NAM

PHỎNG VẤN — B CAPITAL

chúng tôi. Thứ nhất là đầu tư theo chủ đề trên toàn cầu, một đội ngũ đơn lẻ tận dụng dữ liệu toàn cầu. Thứ hai là am hiểu sâu sắc tình hình bản địa ở từng thị trường mà chúng tôi đầu tư. Thứ ba là trở thành nhà đầu tư có giá trị gia tăng cao nhất trong mỗi công ty, và phần cuối cùng là sở hữu nguồn vốn thông qua quan hệ đối tác với các nhà đầu tư của chúng tôi và thông qua nguồn vốn của chính mình để hỗ trợ phát triển các công ty này khi họ mở rộng quy mô. Mô hình rủi ro của chúng tôi là mô hình rủi ro thấp hơn so với giai đoạn đầu tư sớm, đầu tư vào ý tưởng phác thảo, và biết rằng có một trong số 20 công ty sẽ dẫn đầu toàn bộ lợi nhuận của bạn. Mô hình của chúng tôi là hỗ trợ các công ty có sức hút đối với khách hàng, đội ngũ sáng lập có tiềm năng cao. Chúng tôi đang tìm kiếm khách hàng và quan hệ đối tác có tiềm năng lớn để giảm thiểu rủi ro. Chúng tôi tin rằng cách tiếp cận này có triển vọng vì chúng tôi hiện đầu tư vào các công ty đang tăng trưởng hơn 100% hằng năm. EDUARDO SAVERIN: Đầu tư mạo hiểm là cuộc chơi phụ thuộc vào ưu thế thông tin. Bạn cần tận dụng thông tin không chỉ trong khoản đầu tư đầu tiên, mà trong suốt vòng đời của công ty. Mô hình của chúng tôi yêu cầu phải sẵn sàng xông vào và dấn thân, đó là nơi các doanh nhân muốn chúng tôi đến, và nơi chúng tôi có thể gia tăng giá trị rất lớn. FORBES ASIA: Các anh tin vào sự đổi mới không biên giới, vậy các anh có thể nói rõ hơn về ý tưởng đó được không? EDUARDO SAVERIN: Ngày càng có nhiều công ty đặt mục tiêu toàn cầu hóa. Sự đổi mới có thể được tiếp nhận và ứng dụng không biên giới. Dù bạn tạo dựng công ty ở thung lũng Silicon, ở châu Phi hoặc bất kỳ nơi nào trên thế giới, có những động cơ thúc đẩy ngày càng lớn giúp bạn vượt khỏi biên giới quanh mình. Khi bạn bắt đầu nghĩ về sự phát triển của đổi mới, những người có năng lực sẽ là một phần của đổi mới, bao gồm cả nhân lực kỹ thuật. Khi bạn đến thung lũng Silicon, sự cạnh tranh khốc liệt khiến nơi này thực sự trở thành một trong những nơi khó tuyển dụng nhân tài kỹ thuật nhất trên thế giới. Ở những nơi khác trên thế giới, thắc mắc bạn đưa ra sẽ là liệu ở đó có đủ nguồn nhân lực tài năng chưa khai thác hay không, dù ở đó chẳng có sự cạnh tranh nào. Do đó, chúng ta sẽ chứng kiến sự cân bằng rộng lớn hơn. Thật khó để tôi tin rằng, khi những người có năng

lực công nghệ trở nên quan trọng trong những ngành công nghiệp lớn hơn, mọi sự đổi mới sẽ xuất phát từ cùng một nơi. Nếu điều đó xảy ra, tôi sẽ làm bất cứ điều gì có thể để thay đổi, vì sự thật là cả thế giới đang sử dụng công nghệ. FORBES ASIA: Các anh nhìn thấy những cơ hội nào ở Đông Nam Á? RAJ GANGULY: Chúng tôi sớm hiểu rằng thương mại điện tử bị kìm hãm trong phạm vi khu vực vì các công ty thương mại điện tử phải tự giao hàng. Điều đó là lý do chúng tôi đầu tư vào tất cả các hoạt động phục vụ thương mại điện tử, nhưng không đầu tư vào thương mại điện tử, hoặc ít nhất là không tập trung vào thương mại điện tử. Vì vậy, chúng tôi đầu tư vào Ninja Van, BlackBuck, Mswipe và Bizongo, tất cả các công ty hỗ trợ thương mại điện tử. FORBES ASIA: Quay lại sự kiện WeWork hoãn IPO, có phải mức định giá đã bị đẩy lên quá cao? RAJ GANGULY: Chúng tôi không quan tâm việc chúng tôi đang ở vị trí nào trong chu kỳ và khi nào nó thay đổi. Chúng tôi không tính toán thời gian trên thị trường, nhưng về cơ bản, chúng tôi chọn triển vọng dài hạn. Có những lúc bạn ở trong một chu kỳ và bạn phải cố gắng thêm một chút. Nhưng nếu bạn có khả năng nhận biết thời điểm đúng đắn, chúng tôi nghĩ rằng làm vậy vẫn tốt hơn là tìm kiếm những khoản đầu tư giá trị trong các công ty tốt thứ hai, thứ ba hoặc thứ tư. Chúng tôi luôn cho rằng bạn có thể yên tâm hơn nếu bạn là nhà đầu tư giá trị. Nhưng bạn sẽ không ngủ ngon khi bạn rút lui vì có sự chênh lệch trong định giá, và thậm chí còn vô nghĩa hơn khi bạn rút lui sớm. Trước đây, bạn thường bị buộc phải lên sàn chứng khoán vì bạn phải trả tiền cho các nhà đầu tư giai đoạn đầu. Điều đó không còn nữa. Bây giờ bạn vẫn có thể tiếp tục là công ty chưa lên sàn, đồng thời tiếp cận một lượng vốn tư nhân rất lớn. Các nhà đầu tư giai đoạn đầu có thể rút tiền ra vì các nhà đầu tư giai đoạn sau sẵn sàng mua lại cổ phần. Thị trường thứ cấp rất sôi động. Theo tôi, điểm khác biệt là mọi người không còn nghĩ lên sàn chứng khoán là bắt buộc. Có rất nhiều câu hỏi về việc liệu lên sàn chứng khoán có mang lại giá trị lâu dài hay không. Điều đó đúng với một số công ty, nhưng sai với những công ty khác. FORBES ASIA: Điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty trong danh mục đầu tư phù hợp với Facebook? EDUARDO SAVERIN: Chúng tôi đang cố gắng tạo điều

“NGÀY CÀNG CÓ NHIỀU CÔNG TY ĐẶT MỤC TIÊU TOÀN CẦU HÓA. SỰ ĐỔI MỚI CÓ THỂ ĐƯỢC TIẾP NHẬN VÀ ỨNG DỤNG KHÔNG BIÊN GIỚI.”

102 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

kiện thuận lợi ban đầu với bất kỳ đối tượng nào có năng lực, hi vọng đạt được thỏa thuận có lợi cho cả hai phía. Vì vậy, Facebook tất nhiên sẽ là một phần của B CAPITAL HIỆN CÓ 25 CÔNG TY TRONG DANH MỤC ĐẦU TƯ CỦA phương trình đó, và có nhiều điểm trong MÌNH, CÓ TRỤ SỞ TẠI CÁC QUỐC GIA NHƯ ẤN ĐỘ, HUNGARY, chiến lược của họ tương đồng với một số SINGAPORE VÀ HOA KỲ. lĩnh vực trọng tâm của chúng tôi, đặc biệt Atomwise CareDox Journera là các dịch vụ tài chính. Nhiều công ty có Ứng dụng trí tuệ nhân Giải pháp chăm sóc Ứng dụng di chuyển tạo trong nghiên sức khỏe kỹ thuật số một vài hình thức liên hệ với Facebook, dành cho gia đình và cứu thuốc MachineMax đưa Facebook đến vị trí như hiện tại, trường học Kết nối không dây dành thông qua WhatsApp hoặc cách khác. Hệ AIMotive cho máy móc hạng nặng Carro Công nghệ xe tự hành sinh thái đổi mới luôn có liên quan tới Thị trường ô tô Mswipe Facebook, vì vậy, chỉ có một câu hỏi đặt ra kỹ thuật số Bizongo Giải pháp thanh toán là liên quan ở mức độ nào. Cung cấp giải pháp CXA Group FORBES ASIA: B Capital sẽ ở vị thế nào đóng gói MYIA Cổng thông tin chăm sóc Nền tảng theo dõi sức sau 10 năm nữa? sức khỏe tập trung vào Bird khỏe thông minh EDUARDO SAVERIN: Đó là một câu hỏi khu vực châu Á Mạng lưới xe máy điện quan trọng. Tôi thường nghĩ về điều đó Ninja Van Evidation BlackBuck theo hai hướng. Chúng tôi cực kỳ tham Giải pháp vận chuyển Công nghệ thử nghiệm Ứng dụng trí tuệ và hậu cần vọng, và muốn có một tổ chức sẽ tồn tại nhân tạo trong lâm sàng nghiên cứu thuốc lâu hơn chúng tôi, vì vậy chúng tôi luôn Notable Labs Fishbrain nghĩ về chiến lược lâu dài. Điều tôi nói Nghiên cứu thuốc điều trị Bounce Trò chơi câu cá ung thư mỗi ngày, trong các cuộc họp với đối tác Ứng dụng cho thuê xe tay ga hay khi nói chuyện với các doanh nhân, là Hollar SilverCloud Trang web mua hàng luôn luôn tập trung. Tập trung vào những Nền tảng sức khỏe hành Branch giá rẻ gì bạn làm hôm nay, đó là cách mà bạn vi và sức khỏe tâm thần Dịch vụ tài chính di động kỹ thuật số tại các thị trường mới nổi hướng đến viễn cảnh lớn hơn sau mười Icertis Quản lý hợp đồng doanh năm nữa, và thậm chí là một viễn cảnh Winmore Bright.md nghiệp trên nền tảng vượt xa cuộc đời của chúng ta. Nhưng ở Giải pháp chăm sóc sức (Trước đây là Ianetix) điện toán đám mây khỏe kỹ thuật số Nền tảng cộng tác dành cấp độ thực sự cao nhất, điều tôi muốn cho các công ty giao Inturn chúng tôi làm là đưa công nghệ đến tay CapitalMatch nhận và môi giới vận Thị trường ô tô người tiêu dùng nhanh hơn bằng cách tận Cho vay ngang hàng và chuyển hàng hóa kỹ thuật số thanh toán hóa đơn dụng mạng lưới phân phối hiện có của các công ty lớn nhất thế giới. Thúc đẩy ý tưởng kinh doanh nội bộ không còn thực sự cần thiết, nhưng điều đó khiến mọi người không chỉ nghĩ đến sự phá bĩnh mà còn nghĩ đến sự chuyển đổi mang lại lợi ích tích cực cho giới, hướng đến mục tiêu cuối cùng là đưa những phần cả hai phía. Vấn đề không phải là về mười công ty công được API hóa vào hệ sinh thái đổi mới (API= Application nghệ hàng đầu sẽ tự mình chiếm lĩnh thị trường, mà là Programming Interface – API là cách để các phần mềm năng lực của mọi công ty trên thế giới thông qua công (hệ điều hành, ứng dụng, các module trong hệ thống nghệ trong lĩnh vực đổi mới mang tính cộng tác. doanh nghiệp…) giao tiếp với nhau và tận dụng năng lực FORBES ASIA: Theo các anh, đổi mới mang tính cộng tác của nhau). Chỉ cần chúng tôi làm được 0,5% theo cách nghĩa là gì? đó, chúng tôi sẽ đi đúng hướng trong mười năm nữa. Tôi EDUARDO SAVERIN: Đây thực sự là một ý tưởng ở tầm nghĩ rằng việc một công ty khởi nghiệp với ý tưởng đổi cao, có thể thấy trong các công nghệ nền tảng, chẳng hạn mới đột phá và thay đổi toàn bộ công ty lớn không phải như Facebook, WeChat và những công ty khác. Họ tạo lúc nào cũng là chuyện tốt, vì công ty khởi nghiệp đó có ra sự tăng tốc đổi mới trên diện rộng bằng cách cho phép thể tận dụng mạng phân phối, giấy phép, quản lý… để các doanh nghiệp khác tham gia vào nền tảng của họ để người tiêu dùng được hưởng những lợi ích của công nghệ nhận phần của mình và thu hút khách hàng. Chúng tôi nhanh hơn nhiều. đang tìm kiếm giải pháp đôi bên cùng có lợi thông qua các kênh phân phối của các công ty lớn nhất trên thế Cuộc phỏng vấn này đã được chỉnh sửa và giản lược để rõ ý.

GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 103

BÌNH MINH CỦA NGÂN HÀNG SỐ

Ngày nay, gần như bất kỳ ai có số vốn nửa triệu đô la Mỹ và đường truyền Internet tốc độ cao đều có thể mở ngân hàng số. Hàng chục ngân hàng kỹ thuật số ra đời - và các công ty đầu tư mạo hiểm đang đặt cược hàng tỉ đô la Mỹ vào khả năng chúng sẽ thay thế ngân hàng truyền thống.

hả năng là vô tận,” Dee Choubey, nhà sáng lập và CEO của MoneyLion, nói trong lúc tản bộ giữa công viên quảng trường Madison ở Manhattan, dưới những cây sồi và cây tần bì đang thay màu trong ánh nắng tháng mười. Choubey, 38 tuổi, đang dạo bộ theo thói quen giữa trưa, rời văn phòng chật chội của MoneyLion ở Flatiron, nơi 65 nhân viên làm việc với mục tiêu đổi mới lĩnh vực ngân hàng bán lẻ phục vụ thế hệ yêu thích các ứng dụng. Anh nêu tên vài doanh nghiệp được chọn làm hình mẫu rõ ràng cho công ty khởi nghiệp sáu năm tuổi của mình – những doanh nghiệp đã thay đổi căn bản phương thức lưu thông tiền tệ trên khắp thế giới. “PayPal và Square” – hai công ty trị giá tổng cộng 150 tỉ đô la Mỹ. “Cam kết của MoneyLion là trở thành nhà quản lý tài sản, ngân hàng tư nhân của những hộ gia đình với thu nhập hằng năm ở mức 50 ngàn đô la Mỹ,” Choubey chia sẻ. Theo thống kê gần đây nhất, ứng dụng MoneyLion có 5,7 triệu người dùng, tăng từ ba triệu người dùng năm ngoái, trong đó có một triệu người dùng trả tiền. Những người dùng trả tiền này, nhiều người ở những khu vực như bang Texas và bang Ohio, chi hơn 20 đô la Mỹ hằng tháng để duy trì tài khoản thanh toán trên MoneyLion, theo dõi điểm tín dụng hoặc nhận một khoản vay nhỏ với lãi suất 104 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

thấp. Về tổng thể, MoneyLion cung cấp bảy sản phẩm tài chính, gồm những sản phẩm gây ngạc nhiên như tạm ứng tiền mặt và sắp tới là dịch vụ môi giới. Năm nay, Choubey dự kiến đạt doanh thu 90 triệu đô la Mỹ, gấp ba lần doanh thu 30 triệu đô la Mỹ năm ngoái. Ở vòng gọi vốn gần nhất, anh huy động được 100 triệu đô la Mỹ từ các nhà đầu tư như Edison Partners – trụ sở tại Princeton bang New Jersey – và Capital One – trụ sở tại McLean bang Virginia, đưa giá trị công ty lên gần 700 triệu đô la Mỹ. Anh dự đoán đến giữa năm 2020, MoneyLion sẽ hòa vốn. Một tài khoản tiết kiệm lãi suất cao do công ty Bảo hiểm tiền gửi liên bang (FDIC – Federal Deposit Insurance Corporation) bảo hiểm sẽ sớm được triển khai, thẻ tín dụng sẽ ra mắt vào cuối năm 2020 theo kế hoạch. Để giữ chân khách hàng, anh nói: “Chúng tôi phải là nhà máy sản xuất sản phẩm.” Như hầu hết các doanh nhân khác, Choubey cho rằng tiềm năng của công ty mình, về cơ bản, không có giới hạn. Nhưng sau một thập kỷ làm nhân viên ngân hàng đầu tư lưu động tại Citi, Goldman, Citadel và Barclays, anh cũng là người hiểu được đường chân trời thực sự có thể kéo dài đến đâu. Và anh không phải là người duy nhất nhìn thấy cơ hội cho các ngân hàng kỹ thuật số mới nổi – được gọi là neobank – biến đổi lĩnh vực ngân hàng bán lẻ và tạo ra một thế hệ Morgans và Mellons mới. “Tôi vừa nghe đồn Chime sẽ gọi thêm vòng vốn nữa, với mức

ẢNH : MIC HA EL PR IN CE FO R FO R B ES

JEFF KAUFLIN

NGƯỜI ĐÀN ÔNG BỐN MÙA: Nhà sáng lập MoneyLion, Dee Choubey, tại văn phòng ở Manhattan. “Chúng tôi xây dựng một nền tảng công nghệ tích hợp hoạt động ngân hàng, quản lý tài chính cá nhân, môi giới kinh doanh và cho vay.”

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 105

FORBES VIỆT NAM

X U H ƯỚ N G — F I NTEC H

định giá là 5 tỉ đô la Mỹ,” anh nói. Một đội quân neobank khổng lồ trên toàn cầu đang nhắm đến mọi đối tượng người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ – từ những nhà đầu tư thế hệ Y đến nha sĩ và chủ thương hiệu nhượng quyền. McKinsey ước tính có năm ngàn công ty khởi nghiệp trên toàn thế giới cung cấp các dịch vụ tài chính mới và truyền thống, tăng từ con số hai ngàn công ty của ba năm trước. Theo báo cáo của CB Insights, trong chín tháng đầu năm 2019, những nhà đầu tư mạo hiểm đã rót 2,9 tỉ đô la Mỹ vào các neobank, so với 2,3 tỉ đô la Mỹ trong cả năm 2018. Nguồn gốc của sự bùng nổ này chính là cơ sở hạ tầng mới giúp việc gây dựng một neobank ít tốn kém và dễ dàng, cùng với sự trỗi dậy của một thế hệ thích làm mọi thứ trên điện thoại. Có thể mất nhiều năm và hàng triệu đô la Mỹ chi phí pháp lý và chi phí khác để thành lập một ngân hàng thực sự, nhưng các ứng dụng cắm-là-chạy (plug-and-play) mới cho phép công ty khởi nghiệp kết nối với các sản phẩm do ngân hàng truyền thống cung cấp và ra mắt với số vốn chỉ từ 500 ngàn đô la Mỹ. “Hiện nay, bạn có thể khai trương công ty [công nghệ tài chính (fintech)] của mình chỉ trong vài tháng thay vì vài năm,” Angela Strange nói. Bà là một đối tác điều hành chung tại Andreessen Horowitz, thành viên hội đồng quản trị của Synapse – công ty khởi nghiệp có trụ sở tại San Francisco, sở hữu công nghệ giúp các công ty khởi nghiệp khác cung cấp các sản phẩm ngân hàng dễ dàng hơn. Nhờ những nền tảng trung gian này, các neobank nhỏ có thể cung cấp các sản phẩm như của ngân hàng lớn: tài khoản tiết kiệm do FDIC bảo hiểm, tài khoản thanh toán với thẻ ghi nợ, giao dịch tại ATM, thẻ tín dụng, giao dịch

tiền tệ và thậm chí cả chi phiếu. Nhờ đó, các doanh nghiệp fintech được rảnh tay để tập trung chăm lo đối tượng khách hàng phù hợp, cho dù nhỏ hay kỳ quặc đến thế nào. Ví dụ trường hợp của “Dave”. Dave (vâng, đúng là tên đó) là một ứng dụng nhỏ giúp giải thoát người dùng khỏi nỗi khổ kinh niên do các khoản phí vay thấu chi từ ngân hàng gây ra. Ứng dụng do Jason Wilk, 34 tuổi – một doanh nhân khởi nghiệp liên tục, chưa từng có kinh nghiệm về dịch vụ tài chính – xây dựng. Dave tính phí 1 đô la Mỹ hằng tháng và, nếu người dùng có vẻ như sắp phải vay thấu chi, ứng dụng sẽ lập tức gửi trước cho họ lên đến 75 đô la Mỹ. Doanh nghiệp này nhỏ gọn và hợp lý, nhưng chưa phải là mối lo ngại cho Bank of America. Nhưng sau đó, Wilk quyết định biến Dave thành một neobank. Hồi tháng 6, nhờ Synapse, Dave triển khai tài khoản thanh toán và thẻ ghi nợ của riêng mình. Hiện nay, họ có thể kiếm tiền từ “giao dịch”, các nhà bán lẻ bị tính phí từ 1% – 2% khi quẹt thẻ ghi nợ. Các khoản phí này được phân chia giữa các ngân hàng và các tổ chức phát hành thẻ ghi nợ như Dave. Wilk lạc quan dự đoán rằng Dave sẽ đạt doanh thu 100 triệu đô la Mỹ trong năm nay từ 4,5 triệu người dùng hiện hữu – tăng từ mức 19 triệu đô la Mỹ năm 2018, năm trước khi ứng dụng tự chuyển mình thành neobank. Mới đây, Dave được định giá 1 tỉ đô la Mỹ. Các công ty fintech ban đầu không làm trong ngành ngân hàng cũng đang tham gia vào cuộc chơi. Betterment, công ty có trụ sở tại New York, quản lý 18 tỉ đô la Mỹ tiền đầu tư cổ phiếu và trái phiếu của khách hàng bằng các thuật toán trên máy vi tính, gần đây tung ra một tài khoản tiết kiệm lãi suất cao. Họ huy động được 1 tỉ đô la Mỹ tiền gửi trong hai tuần. “Thành công chưa từng có. Trong lịch

DẪN ĐẦU NHÓM NEOBANK

TRONG VÒNG 20 NĂM, CÁC CÔNG TY KHỞI NGHIỆP NHẬN VỐN ĐẦU TƯ MẠO HIỂM NÀY CÓ THỂ THỐNG TRỊ MẢNG NGÂN HÀNG BÁN LẺ, NHƯNG HỌ SẼ PHẢI ĐỐI MẶT VỚI NHIỀU TRANH ĐUA TRÊN CHẶNG ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN. CÁC CÔNG TY FINTECH BAN ĐẦU CUNG CẤP DỊCH VỤ ĐẦU TƯ CŨNG ĐANG GẤP RÚT BỔ SUNG CÁC DỊCH VỤ NGÂN HÀNG, TRONG KHI CHI PHÍ RA MẮT MỘT NEOBANK GIẢM XUỐNG ĐANG THU HÚT MỘT ĐỘI QUÂN GỒM NHỮNG NHÂN TỐ HOÀN TOÀN MỚI.

CÔNG TY Nubank

ĐỊNH GIÁ (TỈ $)

VỐN HUY ĐỘNG NGƯỜI DÙNG (TRIỆU $) (TRIỆU $) ĐỊA ĐIỂM

$10,4

$818

NĂM THÀNH LẬP

15,0 São Paulo

DỊCH VỤ NGÂN HÀNG (NGOÀI TÀI KHOẢN THANH TOÁN)

2013 Tài khoản tiết kiệm, cho vay cá nhân, thẻ tín dụng

SoFi $4,3 $2.300 8,5 San Francisco 2011 Cho vay sinh viên, cho vay cá nhân, cho vay thế chấp, tài khoản tiết kiệm, đầu tư, bảo hiểm N26 $3,5 $670 3,5 Berlin 2013 Cho vay cá nhân, chuyển tiền, bảo hiểm, bảo vệ thấu chi Monzo $2,6 $400 3,3 London 2015 Tài khoản tiết kiệm, cho vay cá nhân, bảo vệ thấu chi Revolut

$1,7

$345

8,0 London

2015 Chuyển tiền, đầu tư, bảo hiểm

Chime $1,5 $307 3,31 San Francisco 2012 Tài khoản tiết kiệm, chuyển tiền, bảo vệ thấu chi Atom Bank

$1,3

$372

0,1 Durham, Anh

2014 Tài khoản tiết kiệm, cho vay thế chấp

Dave

$1,0

$186

4,5 Los Angeles

2016 Bảo vệ thấu chi

MoneyLion

$0,7

$200

5,7 New York

2013 Cho vay cá nhân, đầu tư, theo dõi tín dụng

FORBES ƯỚC TÍNH DỰA TRÊN TỔNG SỐ 5 TRIỆU TÀI KHOẢN VÀ MỖI NGƯỜI CÓ TRUNG BÌNH 1,5 TÀI KHOẢN. NGUỒN: THE COMPANIES; PITCHBOOK; CB INSIGHTS. — ĐƠN VỊ TÍNH: ĐÔ LA MỸ ($)

106 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ẢNH: F R A N C O VO G T F O R F O R B E S

sử công ty, chúng tôi chưa bao giờ nhận ra cơ hội dành cho một “ông tăng trưởng nhanh như vậy”, Jon chủ ngân hàng tư nhân” kỹ thuật Stein, CEO và nhà đồng sáng lập tuyệt số. Năm 2013, anh từ bỏ mức lương vời của Betterment, phát biểu. Hiện gần 1 triệu đô la Mỹ để gây dựng nay, ông cho biết công ty đang cho ra MoneyLion. mắt một tài khoản thanh toán miễn Choubey huy động được 1 triệu phí với thẻ ghi nợ, sau đó có thể là thẻ đô la Mỹ ở vòng tài trợ hạt giống tín dụng và các khoản vay thế chấp. và bắt đầu cung cấp điểm tín dụng Neobank nhanh chóng nổi lên miễn phí và các khoản vay nhỏ. thành mối đe dọa lớn với các ngân Nhưng anh phải chật vật huy động hàng truyền thống. McKinsey ước thêm tiền. Bốn mươi nhà đầu tư mạo tính đến năm 2025, những đối thủ hiểm đã từ chối, cho rằng tầm nhìn kỹ thuật số mới này có thể đe dọa của anh không thực tế và không tập tới 40% tổng doanh thu của các trung. “Thời gian đầu, tôi bị cười ngân hàng. “Tôi không tin các công nhạo rất nhiều trong phòng của ty fintech sẽ khiến các ngân hàng những VC,” anh nhớ lại. phải đóng cửa như cái cách Netflix Tuy Choubey không thành PHONG TRÀO: Nhà đồng sáng lập nhảy vọt qua mặt Blockbuster,” công trong việc thuyết phục các Betterment, Jon Stein, tại công ty Nigel Morris, một đối tác điều VC nhưng MoneyLion lại tiến rất khởi nghiệp của ông ở thành phố New York. Mất một thập niên để có 420.000 hành tại QED Investors, công nhanh, mang lại chút ít doanh khách hàng sử dụng dịch vụ tư vấn tự ty VC có trụ sở tại Alexandria, thu từ lãi suất cho vay, quảng cáo động quản lý cổ phiếu và trái phiếu của Virginia, chia sẻ. “[Ngân hàng thẻ tín dụng và thu thập một loạt công ty; khi trở thành một neobank mới, Betterment có 120.000 tài khoản truyền thống] là những doanh dữ liệu về hành vi của người tiêu trong danh sách đăng ký tài khoản nghiệp thực sự phức tạp, với những dùng. Cuối cùng, anh cũng thuyết thanh toán. vấn đề pháp lý rắc rối và khách phục được Edison Partners dẫn dắt hàng tương đối bảo thủ.” Nhưng khoản đầu tư trị giá 23 triệu đô la ông nói thêm: “Nếu [các neobank] có thể gom mọi người Mỹ vào năm 2016. Khoản đầu tư này giúp MoneyLion lại thành nhóm, [họ] có thể thu được nhiều tiền hơn từ ra mắt dịch vụ tư vấn tự động (robo-advisor) cho phép một khách hàng. Các nền kinh tế có thể dịch chuyển người dùng đầu tư chỉ từ 50 đô la Mỹ vào danh mục cổ đột ngột. Điều đó sẽ thay đổi cuộc chơi.” phiếu và trái phiếu. Năm 2018, họ ra mắt thêm tài khoản thanh toán miễn phí và thẻ ghi nợ miễn phí do Lincoln DIWAKAR (DEE) CHOUBEY được định hướng trở thành Savings Bank, trụ sở tại Iowa, phát hành. một kỹ sư chứ không phải là ông chủ ngân hàng đầu tư. Việc quản lý tăng trưởng nhanh chóng đồng thời cố Sinh ra ở Ranchi, Ấn Độ, anh đến Mỹ lúc 4 tuổi khi cha gắng duy trì mức chi phí thấp gây khó khăn. MoneyLion anh chuẩn bị tốt nghiệp ngành kỹ sư tại ĐH Syracuse. nhận một loạt các khiếu nại từ Better Business Bureau Gia đình anh định cư ở New Jersey. Mẹ Choubey dạy trẻ trong mùa xuân và mùa hè vừa qua. Một số khách hàng tự kỷ, bố là một kỹ sư tại Cisco – và hoạch định tương lai gặp sự cố chậm trễ khi chuyển tiền vào hoặc rút tiền ra cho con trai mình. khỏi tài khoản MoneyLion, và khi tìm trợ giúp, họ chỉ Năm 1999, khi vào học ĐH Chicago, Choubey đăng nhận được phản hồi do máy tính tạo ra. Choubey nói rằng ký một loạt các lớp khoa học máy tính do cha lựa chọn. những trục trặc phần mềm đã sửa xong, và số lượng nhân Nhưng sau khi nhận một vài điểm B-, Choubey chia sẻ: viên chăm sóc khách hàng đã tăng từ 140 lên 230 người. “Tôi thừa nhận thất bại”. Anh chuyển sang học chuyên Các neobank khác cũng gặp những khó khăn ngày ngành kinh tế, củng cố điểm số và triển vọng việc làm càng tăng trong vận hành. Hồi tháng mười, Chime – công nhờ tham gia các khóa học tài chính và kế toán doanh ty có trụ sở tại San Francisco, với 5 triệu tài khoản – gặp nghiệp tại trường kinh doanh. Sau khi tốt nghiệp với tấm sự cố kỹ thuật kéo dài đến ba ngày. Khách hàng không bằng danh dự, anh làm việc tại ngân hàng đầu tư trong thể kiểm tra số dư, và một số người không thể sử dụng mười năm sau đó. thẻ ghi nợ. Chime đổ lỗi cho đối tác là Galileo Financial Từ góc nhìn thuận lợi của người trong cuộc, anh thấy Technologies, nền tảng xử lý các giao dịch được nhiều rằng các ngân hàng truyền thống rất chậm chạp trong công ty khởi nghiệp fintech sử dụng. việc đáp ứng sở thích của khách hàng và khai thác sức mạnh của điện thoại thông minh. Điều đó, cộng với VÀO MỘT NGÀY MÙA THU ẤM ÁP, Tim Spence, cao 1,92 hàng loạt vụ bê bối ngân hàng không hồi kết, giúp anh mét, bước nhanh vào tòa nhà 31 tầng cao chót vót, trụ THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 107

FORBES VIỆT NAM

sở của Fifth Third, ngân hàng khu vực 161 năm tuổi với cho những sinh viên đã tốt nghiệp khoản tái cấp vốn để tổng tài sản trị giá 171 tỉ đô la Mỹ. Vận áo khoác thể thao trang trải món nợ thời sinh viên với lãi suất cạnh tranh. kẻ sọc, không cà vạt, Spence trông không giống một Fifth Third cũng đầu tư vào hai công ty khởi nghiệp có nhân viên ngân hàng truyền thống. trụ sở tại San Francisco: Lendeavor, nền tảng trực tuyến Tốt nghiệp chuyên ngành kinh tế và văn học Anh với các khoản vay lớn giúp nha sĩ trẻ mở phòng khám tư của ĐH Colgate, Spence, 40 tuổi, dành bảy năm đầu tiên nhân mới, và ApplePie Capital, chuyên cho các thương trong sự nghiệp của mình tại các công ty khởi nghiệp hiệu nhượng quyền thức ăn nhanh vay tiền. quảng cáo kỹ thuật số. Sau đó, ông chuyển sang làm cố “Điều tôi ghen tị nhất ở những công ty khởi nghiệp vấn tại công ty Oliver Wyman ở New York, tư vấn cho nhận vốn đầu tư mạo hiểm cạnh tranh với chúng tôi là các ngân hàng về chuyển đổi kỹ chất lượng của những nhân tài họ có thuật số. Năm 2015, Fifth Third thể chiêu mộ. Điều đó thật sự đáng chiêu mộ ông vào vị trí giám đốc chú ý,” Spence chia sẻ. chiến lược của họ và sau đó tăng Tuy thỉnh thoảng ghen tị với các thẩm quyền cho ông. Hiện tại, ông công ty khởi nghiệp và các đối tác, kiêm nhiệm giám sát mảng ngân Spence vẫn không tin các neobank có hàng bán lẻ và thanh toán, mang thể xâm nhập sâu vào lãnh địa của về 3 tỉ đô la Mỹ trong tổng số 6,9 ngân hàng truyền thống. “Không ai tỉ đô la Mỹ doanh thu của Fifth trong số họ cho thấy khả năng tiếp Third. Năm ngoái, ông nhận tổng quản hoạt động chủ chốt của ngân cộng 3 triệu đô la Mỹ tiền thưởng hàng,” ông nói. Ông cũng lập luận và là giám đốc điều hành nhận các chi nhánh bán lẻ truyền thống lương cao thứ tư tại ngân hàng. vẫn đóng vai trò quan trọng trong Fifth Third có 1.143 chi nhánh, việc xây dựng mối quan hệ lâu dài nhưng Spence đang tập trung vào với khách hàng. Trong cuộc khảo sát Dobot, ứng dụng di động được gần đây của Javelin với 11.500 người ngân hàng Fifth Third thâu tóm tham gia, hầu hết đều đánh giá các năm 2018 và ra mắt trở lại trong dịch vụ trực tuyến và sự tiện lợi của năm nay. Dobot giúp người dùng chi nhánh là yếu tố quan trọng nhất đặt mục tiêu tiết kiệm cá nhân và khi quyết định có nên gắn bó với HỘI CHỨNG SỢ BỎ LỠ: Chiến lược gia tự động chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng hay không. hàng đầu của Fifth Third, Tim Spence, thanh toán sang tài khoản tiết Fifth Third đang tiến hành giảm tại trụ sở chính của ngân hàng khu vực kiệm. “Chúng tôi đạt 80.000 lượt 3% số lượng chi nhánh hằng năm, ở thành phố Cincinnati. Hầu hết các đối thủ neobank cạnh tranh với ông đều tải xuống chỉ trong vòng sáu tháng, nhưng họ vẫn khai trương các chi thua lỗ, nhưng “bài học ... học được và gần như không tốn tiền tiếp nhánh mới có thiết kế thân thiện với từ Facebook, Amazon và Google ... là thị,” ông cho biết. thế hệ Y. Các chi nhánh này có diện Internet tuân thủ mô hình thị trường, trong đó, kẻ thắng cuộc có tất cả.” Nắm bắt các sản phẩm mới là tích chỉ bằng 2/3 so với chi nhánh một phần của chiến lược gồm 3 mũi truyền thống. Thay cho hàng dãy dài nhọn “mua lại – hợp tác – xây dựng” các quầy giao dịch là các quầy dịch vụ do Spence góp phần hoạch định nhằm chống lại thách và khu vực tiếp khách với các băng ghế dài. Với máy tính thức từ các neobank. Hợp tác bao gồm đầu tư vào các công bảng trên tay, nhân viên ngân hàng sẽ chào đón khách ty fintech và tài trợ các khoản vay cho các công ty mới. hàng từ cửa – theo đúng phong cách Apple Store. Fifth Third đạt được một thỏa thuận toàn diện với QED Điều đó đặt ra câu hỏi, liệu neobank nào sẽ thành của Morris, mang lại cho họ cơ hội đầu tư vào các công ty công đến mức cần mở thêm các chi nhánh truyền khởi nghiệp do công ty VC này tài trợ. Một trong những thống, như cách các nhà bán lẻ online như Warby khoản đầu tư sớm nhất của Fifth Third cùng với QED là Parker, Casper và, tất nhiên, Amazon đã làm. Đây là GreenSky, công ty fintech có trụ sở tại Atlanta, đưa ra các điều đã xảy ra trong thực tế. Capital One đi tiên phong khoản vay dùng cho việc tu sửa nhà cửa (một số do Fifth trong việc sử dụng dữ liệu lớn hỗ trợ hoạt động bán Third hỗ trợ) thông qua mạng lưới các nhà thầu chung. thẻ tín dụng vào đầu thập niên 1990, đưa họ trở thành Lợi ích lớn nhất của những mối quan hệ hợp tác này một trong những công ty fintech thành công đầu tiên. là giúp Fifth Third tiếp cận nhóm đối tượng vay tiền trẻ Nhưng năm 2005, họ bắt đầu mua lại các ngân hàng tuổi, đặc biệt là những người có thu nhập cao. Năm 2018, truyền thống, và hiện nay, Capital One là ngân hàng lớn họ dẫn đầu khoản đầu tư trị giá 50 triệu đô la Mỹ vào thứ mười tại Mỹ, với tổng tài sản trị giá 379 tỉ đô la Mỹ CommonBond, công ty có trụ sở tại New York, cung cấp và 480 chi nhánh. 108 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ẢNH: F R A N C O VO G T F O R F O R B E S

X U H ƯỚ N G — F I NTEC H

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

TÌM KIẾM ĐIỂM CÂN BẰNG Hai bài trình bày và hai phiên thảo luận với sự tham dự của các diễn giả đến từ công ty nghiên cứu thị trường uy tín, quỹ, các công ty bất động sản lớn của trong nước và quốc tế giúp cho hơn 400 người tham dự hiểu được diễn biến thị trường trong thời gian qua, các vấn đề đang nổi lên và xu hướng thị trường năm 2020. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 113

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

BÀI TRÌNH BÀY 1

NHỮNG GAM MÀU SÁNG TỐI

Ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt, phó giám đốc, trưởng bộ phận tiếp thị dự án nhà ở CBRE Việt Nam nêu các đặc điểm nổi bật của thị trường bất động sản năm 2019 và triển vọng năm 2020. Nội dung đã được rút gọn. FORBES VIỆT NAM

114 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

au khi điểm qua thời sự nổi bật của thị trường bất động sản trong 10 tháng của năm 2019, trong đó câu chuyện giảm nguồn cung ở TP.HCM là một dẫn chứng, ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt cho rằng: “Có nhiều cơ hội làm việc với các nhà đầu tư nước ngoài, chúng tôi nhận thấy các nhà đầu tư nước ngoài vẫn đánh giá bất động sản Việt Nam là thị trường đầy tiềm năng, so sánh với các thị trường khác trong khu vực.” Ông Kiệt cho biết thêm, các nhà đầu tư Hàn Quốc, Đài Loan hay Nhật Bản vẫn xem TP.HCM nói riêng, Việt Nam nói chung là điểm đến khi nghĩ đến việc đầu tư vào bất động sản.

SÁU CÂU CHUYỆN CHÍNH ĐẦU TIÊN là việc sụt giảm nguồn cung, trong đó nổi lên là thị trường TP.HCM trong chín tháng tính từ đầu năm. Nếu như chín tháng, TP.HCM có sự sụt giảm về nguồn cung 3% so với cùng kỳ, ở mức hơn 21 ngàn căn thì cùng thời điểm trên, con số tại Hà Nội là 26.800 căn, tăng 37% so với cùng kỳ năm ngoái. THỨ HAI là nhu cầu mua nhà vẫn ở mức cao. Số lượng chào bán thành công ở thị trường Hà Nội cũng tăng 21% với 21 ngàn căn. Tương tự, con số chào bán thành công ở TP.HCM là gần 24 ngàn căn. Điều thú vị, mặc dù TP.HCM có số lượng căn chào bán mới chỉ hơn 21 ngàn nhưng số lượng chào bán thành công lại hơn 24 ngàn, cao hơn số lượng chào bán mới. Tỉ lệ chào bán thành công giai đoạn 1 của các dự án trên hai thị trường hầu hết trên 70%. Điều này cho thấy mức độ hấp dẫn của thị trường bất động sản vẫn đang rất tốt. Thống kê các dự án chào bán mới trong quý 3.2019, TP.HCM có nhiều sản phẩm mới được chào bán nhất kể từ đầu năm đến nay, với khoảng 13 ngàn căn. Riêng có một dự án ở quận 9 đã chiếm gần 10 ngàn. Các dự án còn lại số lượng chào bán rất ít và có một số là dự án cũ ở giai đoạn trước và tiếp tục triển khai giai đoạn sau.

Điều này cho thấy rất ít dự án mới được đưa ra thị trường trong quý 3 vừa qua. Tại Hà Nội con số ghi nhận khá khả quan khi có 18 dự án được đưa ra thị trường, trong đó hai dự án của Vinhomes chiếm tỉ trọng rất lớn. THỨ BA, giá bán căn hộ vẫn tiếp tục tăng, đặc biệt là phân khúc hạng sang có mức tăng rất cao. Trong khi giá bán tại Hà Nội chỉ tăng khoảng 3% so với cùng kỳ thì giá bán ở thị trường TP.HCM tăng 15%. Điều này chứng minh một điều rằng TP.HCM giảm về nguồn cung nhưng nhu cầu và mức giá vẫn tăng. Điều này cho thấy về bản chất, sức khỏe của thị trường xét theo nhu cầu vẫn ở mức rất cao. Ở TP.HCM, mức tăng giá ở phân khúc bình dân khá thấp, tuy nhiên ở phân khúc trung và cao cấp lại tăng rất cao. Mức giá thậm chí còn cao hơn nữa nếu tính thêm phân khúc hạng sang. Nếu tách phân khúc hạng sang ra một biểu đồ riêng, chúng ta sẽ thấy mức độ tăng giá trong ba năm trở lại đây ở mức rất mạnh với hơn 40%, còn nếu riêng chín tháng tính từ đầu năm nay mức tăng giá là hơn 17% so với cùng kỳ năm trước. Điều này một phần do việc cấp phép mới cho các dự án mới trong khu vực trung tâm gần như không còn nữa cho đến năm 2020, chính vì vậy mức giá của phân khúc này ghi nhận mức tăng nhanh nhất trong tất cả các phân khúc. THỨ TƯ, bên cạnh các biến động thị trường, các thách thức liên quan hạ tầng, tranh chấp tại Thủ Thiêm, chậm tiến độ cấp phép cũng như các thủ tục, thay đổi luật đang ảnh hưởng rất lớn đến nhà đầu tư. Điều này chính là một trong những yếu tố ảnh hưởng làm cho nguồn cung sụt giảm. THỨ NĂM là áp lực về lợi tức cho thuê theo năm. Một trong những yếu tố thu hút nhà đầu tư bất động sản là thu nhập từ việc cho thuê, nhưng trong suốt thời gian qua theo ghi nhận của CBRE, lợi tức cho thuê đối với những khu vực mà trước đây được đánh giá ở mức cao, hiện tại đã

sụt giảm khá nhiều, dao động ở mức 4%-7%/năm, trong khi đó lãi suất tiền gửi ngân hàng lại đang có xu hướng tăng. Điều này tạo áp lực rất lớn cho các nhà đầu tư trong việc cân nhắc nguồn tiền, đầu tư cho thuê hay bỏ tiền vào ngân hàng. CUỐI CÙNG là câu chuyện liên quan đến nhà đầu tư. Hoạt động tìm kiếm các dự án mới trở nên sôi động hơn rất nhiều. Khi TP.HCM có những vấn đề sụt giảm nguồn cung, hạn chế trong việc triển khai dự án mới, các chủ đầu tư lớn có khuynh hướng sẽ mở rộng tìm kiếm quỹ đất ở các khu vực, tỉnh thành lân cận, khiến cho các khu vực như Long An, Bình Dương, Đồng Nai… trở nên sôi động hơn. Trong thời gian vừa qua, thị trường cũng như các chủ đầu tư phải đối diện với khó khăn lớn khi các dự án khó triển khai. Chính vì vậy nhiều chủ đầu tư đang tìm kiếm cách để đa dạng hóa các phân khúc sản phẩm, thay đổi thiết kế sản phẩm và đưa ra sản phẩm mới. Điển hình như một dự án ở Đồng Nai, chủ đầu tư đã đưa chủng loại sản phẩm căn hộ biệt thự sân vườn với diện tích lớn hơn rất nhiều so với quy mô thông thường. Ngoài ra một số chủ đầu tư cũng thay đổi thiết kế của sản phẩm hiện có, xây dựng sản phẩm khá độc đáo. Bên cạnh đó một số chủ đầu tư cũng chuyển diện tích thương mại sang diện tích bán. Khi TP.HCM gặp khó trong việc triển khai dự án mới thì các nhà đầu tư lớn có xu hướng mở rộng đầu tư ở các tỉnh thành lân cận. Một số chủ đầu tư lớn hiện nay như Vingroup, Novaland, Đất Xanh, Nam Long… đang chuyển hướng đầu tư sang các tỉnh thành xa hơn, với mong muốn đa dạng hóa sản phẩm cũng như tạo nguồn sản phẩm mới bên cạnh vẫn duy trì phát triển ở TP.HCM.

TRIỂN VỌNG THỊ TRƯỜNG 2020 Đối với thị trường TP.HCM, báo cáo của CBRE đã có một sự điều chỉnh dự báo về nguồn cung. Trong báo cáo

thực hiện năm 2018 chúng tôi khá kỳ vọng thị trường nhưng đến giữa năm 2019 khi có một số dấu hiệu thị trường cho thấy khá nhiều thách thức mới, chúng tôi cũng hiểu rằng nguồn cung năm 2019 sẽ giảm. Năm 2020 chúng tôi kỳ vọng các dự án có thể khai thông trở lại và sẽ có dự án được đưa ra thị trường sau thời gian khá dài phải tạm ngưng và dự báo tiếp tục vào năm 2021. Về giá, ở tất cả các phân khúc, chúng tôi cho rằng giá vẫn tăng trung bình 5%-10%, bởi vì sau mỗi giai đoạn chúng tôi thấy rằng chi phí đầu tư, nhân công, lãi vay… tiếp tục tăng nên chắc chắn các chủ đầu tư sẽ đưa chi phí đầu vào này phản ánh trong giá. Riêng thị trường Hà Nội với tín hiệu khả quan khi năm 2019 ghi nhận mức tăng mạnh so với năm 2018, giai đoạn 2020–2021 thị trường này kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh. Về mức giá, chúng tôi đánh giá tiếp tục tăng nhưng dao động mức nhẹ 3 – 5%/năm. Những câu chuyện chủ đạo trong phát triển thị trường năm 2020, theo chúng tôi, thị trường đón nhận khá nhiều dự án, khu đô thị lớn tập trung ở khu vực rìa trung tâm, không còn tập trung ở khu vực quận 1, 2, 9 mà sẽ mở rộng ra khu vực Bình Chánh, Nhà Bè hoặc các tỉnh thành lân cận như Bình Dương, Long An. Về khả năng tiêu thụ của thị trường, CBRE vẫn nhận thấy rằng mặc dù nguồn cung gặp nhiều khó khăn nhưng ở khía cạnh nhu cầu vẫn khá tốt. Chính vì vậy khả năng tiêu thụ tăng cũng như xu hướng giá tăng sẽ tiếp tục ổn định. Về sản phẩm, các chủ đầu tư sẽ đưa ra nhiều sản phẩm đa dạng hơn, tập trung tối ưu hóa tiện tích và công năng sử dụng. Một điều quan trọng không kém là nhiều công trình hạ tầng liên tỉnh đang chuẩn bị hoàn thiện, điều này giúp các tỉnh thành lân cận TP.HCM hay Hà Nội sẽ có động lực để phát triển các khu đô thị mới. Bên cạnh đó cũng thu hút các nhà đầu tư tập trung vốn đầu tư, tạo đòn bẩy tăng giá cho khu vực này. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 115

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

BÀI TRÌNH BÀY 2

BỐN YẾU TỐ HỖ TRỢ THỊ TRƯỜNG TRONG DÀI HẠN Tiến sĩ Lê Anh Tuấn, phó tổng giám đốc Đầu tư của Dragon Capital phân tích các yếu tố tác động thị trường bất động sản trong ngắn hạn và dài hạn.

ầu tiên, chúng ta không thể tách rời ngành bất động sản khỏi kinh tế vĩ mô. Theo tôi, bốn yếu tố dưới đây có tác động tới kinh tế vĩ mô trong 5 – 10 năm tới.

BỐN YẾU TỐ TÍCH CỰC TRONG DÀI HẠN Thứ nhất, sự gia tăng của tầng lớp trung lưu. Trong giai đoạn 2012 – 2020, tốc độ phát triển của tầng lớp trung lưu tại Việt Nam ở mức cao nhất, nhì trên thế giới. Dự kiến năm 2020, Việt Nam có tới 33 triệu người ở tầng lớp trung lưu, và giai đoạn 2025 – 2030 con số có thể lên tới hơn 44 triệu người. Đáng chú ý là tầng lớp trung lưu mức thấp sẽ gia tăng lên tầng lớp trung lưu mức cao. Đây không phải là câu chuyện mới, song ở góc độ nhà kinh tế, tôi cho rằng 116 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

FORBES VIỆT NAM

chúng ta chưa đánh giá đúng mức độ ảnh hưởng tích cực của tầng lớp này. Sự phát triển của tầng lớp trung lưu Việt Nam khiến chúng ta đang được chứng kiến một chu kỳ tăng trưởng bất động sản suốt từ đầu năm 2014 đến nay, mức dài nhất trong lịch sử. Sự hình thành của tầng lớp trung lưu ngoài những mặt tích cực, cũng có một số tác động tiêu cực, ví dụ như sự phát triển nhanh chóng của các dự án bất động sản trung tâm gây tình trạng kẹt xe, ô nhiễm gây áp lực lên hệ thống hạ tầng. Yếu tố thứ hai tôi muốn nói tới là hiệu suất của nền kinh tế. Trong đó, có một nguyên nhân đến từ sự dịch chuyển từ kinh tế nhà nước sang kinh tế tư nhân, diễn ra trong 10 năm qua và trong tương lai sẽ tiếp tục chuyển dịch mạnh mẽ hơn. Yếu tố thứ ba là tốc độ tăng trưởng kinh tế và sự đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng ở Việt Nam. Sự phát triển của cơ sở hạ tầng sẽ là một

nhân tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế. Hai năm qua sự phát triển cơ sở hạ tầng đang bị chậm lại vì nhiều lý do khác nhau. Dù vậy, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam cao nhất, nhì khu vực châu Á. Theo tôi, đây là một điều cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của thị trường bất động sản. Yếu tố thứ tư là nền kinh tế Việt Nam tiếp tục phát triển cả về chiều sâu và quy mô giúp cho chi phí sản xuất trung bình trên một sản phẩm giảm đi. Làn sóng FDI đầu tư lớn vào Việt Nam, cùng với sự dịch chuyển sản xuất trong khu vực giúp cho năng lực sản xuất của Việt Nam được cải thiện. Hiện tại, kinh tế và địa – chính trị toàn cầu đang biến động với biên độ rất lớn, có thể tạo ra các xáo trộn kinh tế trong ngắn hạn và có ảnh hưởng ngắn hạn đến Việt Nam. Tuy nhiên tôi tin tưởng về trung và dài hạn, chúng ta đang có bốn yếu tố

then chốt để thúc đẩy nền kinh tế phát triển tốt.

BẤT ĐỘNG SẢN: LẠC QUAN TRONG DÀI HẠN Ở thời điểm hiện tại, chúng ta chứng kiến thị trường bất động sản mở rộng cả về quy mô, chiều sâu và giữ mức độ tăng trưởng trong một khoảng thời gian khá dài. Về dài hạn, tôi vẫn tin là chúng ta đang nằm trong một chu kỳ đi lên do những yếu tố then chốt đang rất tích cực như đã nhắc đến. Thứ nhất, trong vòng khoảng 25 năm của thị trường bất động sản, bắt đầu tính từ năm 1993, chu kỳ lên và xuống của thị trường diễn ra rất ngắn. Có lẽ vì vậy mà nhiều người dự đoán sai về thị trường, bao gồm cả tôi. Nhưng hiện tại, những yếu tố dẫn dắt sự phát triển của thị trường đã rất khác so với quá khứ. Yếu tố đầu tiên là tầng lớp trung lưu. Yếu tố thứ hai là sự ổn định của kinh tế

vĩ mô. Chưa có giai đoạn nào chúng ta chứng kiến sự ổn định của kinh tế vĩ mô kéo dài như giai đoạn hiện nay. Cuối cùng, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và các chính sách cơ sở hạ tầng là một yếu tố vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của thị trường. 10 năm trước, nhắc đến căn hộ chung cư chỉ có những cái tên như Hoàng Anh Gia Lai hoặc Phú Mỹ Hưng – các dự án nằm trong bán kính khoảng 5 – 10km tính từ khu trung tâm TP.HCM. Hiện tại, các dự án bất động sản xuất hiện trong bán kính 25km tính từ khu vực quận trung tâm. Điều này đồng nghĩa với việc quy mô thị trường đã lớn và mở rộng hơn rất nhiều. Xét về ba yếu tố quan trọng của kinh tế vĩ mô gồm lãi suất, lạm phát và tỉ giá, trong ba năm qua, những yếu tố này khá ổn định trở thành bệ đỡ cho thị trường địa ốc. Tỉ lệ đô thị hóa cũng là một yếu

tố quan trọng tôi muốn nhấn mạnh, vì ảnh hưởng của yếu tố này đối với sự phát triển của thị trường địa ốc. Tôi lấy ví dụ thế này, mỗi năm có khoảng 600 ngàn người nhập cư vào TP.HCM, trong khi số lượng căn hộ bán được mỗi năm vào khoảng 35.000, con số này không đáng kể so với lượng người nhập cư vào thành phố. Dân số TP.HCM theo thống kê chính thức vào khoảng 8,5 – 9 triệu người, nhưng con số thực tế nếu tính cả những lượt ra vào, ước tính có thể lên tới 15 triệu người. Đối với việc phát triển cơ sở hạ tầng có cả điểm sáng và điểm tối. Điểm tối là trong hai năm qua cơ sở hạ tầng ở miền Nam dường như giẫm chân tại chỗ. Việc triển khai dự án metro bị chậm tiến độ. Sự phát triển của các dự án hạ tầng luôn là chất xúc tác cho sự xuất hiện những dự án bất động sản xung quanh, vì vậy, chúng ta không thể bỏ qua nhân tố này. Về các chính sách của chính phủ, THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 117

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

BÀI TRÌNH BÀY 2

nguồn cung thị trường bất động sản bị thắt lại do nhiều dự án bị trì hoãn vì các nút thắt pháp lý, đó là một điểm tối. Nhưng ngược lại, điểm tích cực là nguồn cung tích lũy trong vòng khoảng 2 – 3 năm qua được bán trên thị trường. Việc ngân hàng siết tín dụng và lãi vay dành cho bất động sản đang có chiều hướng tăng khiến nguồn cung sụt giảm trong khoảng 18 tháng qua, nhưng nguồn cầu vẫn rất lớn.

TRIỂN VỌNG DÀI HẠN Tôi sẽ so sánh giai đoạn 2007 – 2017 ở Trung Quốc với giai đoạn 2018 – 2028 ở Việt Nam. Trong giai đoạn 2007, GDP bình quân đầu người ở Trung Quốc khoảng 2.500 đô la Mỹ. Năm 2018, GDP bình quân đầu người ở Việt Nam đạt mức tương đương. Nghĩa là kinh tế Việt Nam phát triển sau Trung Quốc khoảng 11 – 12 năm, xét trên tiêu chí này. Nhìn vào mức tăng trưởng về thu nhập, giai đoạn 2007 – 2017, Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng khoảng 13%/năm. Tôi ước tính con số này ở khoảng 9 – 11%/năm tại Việt Nam, giai đoạn 2018 – 2028. Người dân Trung Quốc thế chấp 5 – 7% tài sản để vay mua nhà, còn ở Việt Nam con số này là 10 – 12%. Về cơ sở hạ tầng, trong giai đoạn 2005 – 2017, Trung Quốc có sự đầu tư rất lớn vào cơ sở hạ tầng. Trong năm năm tới, tôi nghĩ hạ tầng ở Việt Nam sẽ được cải thiện mạnh mẽ. Trong khu vực, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam chỉ xếp sau Trung Quốc. Đây là yếu tố khá tốt với thị trường bất động sản. Xét về kênh đầu tư như gửi tiết kiệm, vàng, chứng khoán, bất động sản là kênh đầu tư lớn ở Việt Nam. Tôi cho rằng, mức độ ưu tiên cho kênh đầu tư bất động sản là tương đương ở hai quốc gia. Tổng hợp tất cả yếu tố nói trên, nếu Trung Quốc được 100 điểm, có lẽ chúng ta được khoảng 60 điểm. Theo tính toán của chúng tôi, tổng số bất động sản để bán của Trung 118 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Quốc tăng khoảng 18% trong vòng 10 năm từ 2007 tới 2017. Từ đó, có thể dự đoán lượng bất động sản để bán ở Việt Nam cũng sẽ tăng trong khoảng 8 – 12% trong vòng 10 năm tới. Kết luận chung, thị trường bất động sản Việt Nam trong dài hạn là tích cực.

NGẮN HẠN: XẤU, TỐT ĐAN XEN Triển vọng thị trường trong ngắn hạn, chúng ta sẽ phân tích các phân khúc sản phẩm. Ở phân khúc bất động sản cao cấp, theo tôi, đang phát triển khá nóng. Do vậy trong tương lai gần, thị trường có thể hạ nhiệt một chút. Có hai yếu tố thể hiện độ nóng của phân khúc này. Thứ nhất là giá đã tăng ở mức 30 – 50% trong vòng 12 – 18 tháng vừa qua. Thứ hai là mức chênh lệch giá giữa hai thị trường sơ cấp (chủ đầu tư bán cho nhà đầu tư) và thị trường thứ cấp (nhà đầu tư bán cho nhau). Theo ghi nhận thị trường, mức giá ở thị trường sơ cấp cao hơn thị trường thứ cấp, có dự án tới 30%. Điều đó đồng nghĩa với việc ở thị trường sơ cấp, các nhà phát triển dự án bán quá tốt. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng “quá nóng” của thị trường bất động sản cao cấp. Đầu tiên, phần lớn các dự án bất động sản cao cấp hiện tại được các nhà đầu tư nước ngoài mua sau khi có chính sách cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 30% số lượng căn hộ dự án. Điều tiếp theo khiến thị trường tăng nhiệt là các nhà phát triển rất thông minh, bên cạnh yếu tố chất lượng sản phẩm tốt, họ đưa ra các gói cấu trúc tài chính vô cùng hấp dẫn với người mua, ví dụ mua trả trước 25%, miễn lãi suất 2 năm... Vậy chuyện gì sẽ xảy ra trong tương lai? Đầu tiên, ở phân khúc cao cấp, số lượng nhà đầu tư nước ngoài sẽ giữ chỗ ở các dự án nhằm mục đích đầu tư lâu dài. Chi phí cho thuê ở Hàn Quốc hay Trung Quốc đạt lợi tức (yield) được 2 – 3%, bất động sản

ở Việt Nam chỉ cần cho thuê được 4% là đủ để đáp ứng kỳ vọng của họ. Về nguồn cung, tôi không nghĩ nguồn cung sẽ quá dồi dào, nhưng về sức cầu, tôi tin là cầu sẽ vẫn giữ ổn định trong tương lai, dựa vào sự cải thiện thông số về giá nhà đất/ thu nhập GDP bình quân đầu người. Với bất động sản tầm trung, tôi nghĩ, sức khỏe của phân khúc này sẽ vẫn tốt. Số lượng sản phẩm mua bán trên thị trường đã đạt đỉnh vào khoảng 2016 – 2017, sau đó giảm dần. Nguyên do đến từ sự sụt giảm nguồn cung chứ không phải là sụt giảm sức cầu. Nếu xét thu nhập bình quân đầu người trong giai đoạn 2009 – 2019, con số tương ứng là 1.200 và 2.800 đô la Mỹ. Xét tương quan thay đổi thu nhập và thay đổi giá bất động sản trung cấp, chúng ta sẽ thấy khoảng cách giữa sự tăng giá của bất động sản với mức độ thu nhập tăng là ngày càng thu hẹp. Điều đó đồng nghĩa với người mua hoàn toàn đủ khả năng chi trả cho những dự án bất động sản trung cấp. Về quy mô thị trường, trước đây chúng ta khi nói tới bất động sản chỉ nói tới quận 2, quận 7 hay quận 9, giờ đây thị trường sôi động ở quận 12, thậm chí ra tới cả tỉnh kế cận TP.HCM như Đồng Nai. Thị trường nở ra theo chiều ngang nhờ vào sự phát triển của cơ sở hạ tầng, tốc độ đô thị hóa và gia tăng dân số. Cuối cùng, tôi phân tích bảng cân đối kế toán của 20 doanh nghiệp bất động sản niêm yết trên sàn. Có một sự thật là khoản tiền trả trước của khách hàng đã giảm đi, chứng tỏ họ không bán được hàng hoặc không có đủ nguồn hàng để cung cấp. Nhưng điểm sáng là sức khỏe của doanh nghiệp dựa trên bảng cân đối kế toán đã tốt hơn khi tỉ lệ nợ/vốn chủ sở hữu (debt/equity) đã giảm đi khá nhiều. Đặc biệt, hiện nay các công ty bất động sản đã có giải pháp huy động vốn qua kênh trái phiếu, sau khi các kênh huy động vốn qua ngân hàng bị siết lại.

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

PHIÊN THẢO LUẬN 1

Sử Ngọc Khương

Neil Macgregor

Will Học Nhân

Chuyên gia tư vấn độc lập (điều phối)

Tổng giám đốc Savills Việt Nam

Phó tổng giám đốc Alpha King, CEO Alpha Living

NÚT THẮT CỦA NGƯỜI BÁN Các nhà phát triển bất động sản tên tuổi cùng thảo luận, chia sẻ các vấn đề nổi bật, một số trở thành rào cản với thị trường. Phiên thảo luận với sự tham dự của ông Will Học Nhân – tổng giám đốc Alpha Living (Alpha King); ông Ivor Cosimo Jencks – tổng giám đốc phụ trách phát triển kinh doanh Bất động sản thương mại khu vực Nam Á, HongKong Land; ông Neil Macgregor – tổng giám đốc Savills Việt Nam; ông Nguyễn Thái Phiên – giám đốc cấp cao Tài chính Doanh nghiệp, Novaland. Ông Sử Ngọc Khương – chuyên gia tư vấn độc lập điều phối. FORBES VIỆT NAM

120 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Ivor Cosimo Jencks

Nguyễn Thái Phiên

Tổng giám đốc phụ trách phát triển kinh doanh BĐS thương mại khu vực Nam Á HongKong Land

Giám đốc cấp cao Tài chính – Doanh nghiệp Novaland

SỬ NGỌC KHƯƠNG: Câu hỏi đầu tiên tôi muốn đặt ra cho các vị diễn giả: Thách thức lớn nhất của những nhà phát triển bất động sản ở Việt Nam trong hai năm gần đây là gì? NEIL MACGREGOR: Nhu cầu ở thị trường bất động sản Việt Nam trong hai năm vừa qua vẫn lớn, nên các công ty bất động sản sẽ không gặp vấn đề về cầu. Khi họ đưa ra sản phẩm chất lượng tốt thì đều bán rất chạy. Thách thức đầu tiên với các công ty bất động sản là về nguồn vốn. Thách thức thứ hai là phát triển và cách sử dụng quỹ đất. Thách thức tiếp theo là việc khai trương, mở bán dự án thành công. Bên cạnh đó, một thách thức lớn nữa là lấy được giấy phép xây dựng các dự án bất động sản. Chúng tôi hi vọng nút thắt này sẽ được mở ra trong thời gian tới. NGUYỄN THÁI PHIÊN: Như phần trình bày của CBRE trước đó và ông Neil cũng đã đề cập nhu cầu vẫn rất cao. Nhưng nguồn cung ở TP.HCM

thì suy giảm rất nhiều. Những công ty bất động sản như chúng tôi phải tìm được quỹ đất, và có thể chào bán ra thị trường sản phẩm với mức giá phù hợp, chấp nhận được, cũng như việc tiếp thị và bàn giao sản phẩm. Đó là những khó khăn, thách thức chính của các công ty bất động sản trên thị trường hiện nay. IVOR COSIMO JENCKS: Tôi đồng quan điểm với các diễn giả ở đây, tức là việc tiếp cận quỹ đất và việc xin phép để lập dự án đã thay đổi, vì vậy luật chơi cũng đã thay đổi. Tôi khá lạc quan với thông tin từ CBRE, họ tin có tín hiệu tích cực trong năm tới, rằng sẽ tháo được nút thắt. Tuy nhiên, chúng ta cùng xem vấn đề được giải quyết như thế nào. Việc khơi thông điểm nghẽn thủ tục và tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn cũng là một thách thức. WILL HỌC NHÂN: Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của cả ba diễn giả trước, rằng thiếu nguồn cung những quỹ đất sạch, được xử lý xong về mặt pháp lý

và sẵn sàng để xây dựng và phân phối sản phẩm. Ngoài ra, lãi suất tăng đã ảnh hưởng đến người đầu tư, người mua cũng như công ty phát triển bất động sản. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Bây giờ chúng ta sẽ đi sâu cụ thể vào từng vấn đề. Alpha King đang muốn mở rộng việc kinh doanh vào Việt Nam và muốn tiếp cận được những quỹ đất sạch. Vậy chiến lược của công ty trong việc tiếp cận những quỹ đất này là gì? WILL HỌC NHÂN: Tôi nghĩ rằng ở Alpha King cũng giống như tất cả các công ty phát triển bất động sản ở đây, chúng tôi rất chủ động trong việc tiếp cận quỹ đất mới, đặc biệt không chỉ trong trung tâm thành phố mà cả ở các khu vực ngoại vi của TP.HCM. Tuy nhiên, tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng, quỹ đất quy mô lớn hơn một héc ta trong khu trung tâm TP.HCM hiện tại rất hiếm và quý theo nghĩa đen và nghĩa bóng. Thông thường, khu vực trung tâm bao giờ cũng được phát triển đầu tiên nên khó tìm được một mảnh đất trống có diện tích rộng. Việc giải phóng mặt bằng cũng rất khó vì giá đền bù rất cao. Thứ hai là vấn đề mức giá bán phù hợp. Ngoài ra, mật độ dân số trong khu trung tâm thành phố đã rất cao nên chính phủ không còn cấp phép những dự án chung cư để ở trong khu vực trung tâm thành phố nữa. HongKong Land, Novaland và Alpha King ở đây đều rất may mắn vì đều là những công ty phát triển bất động sản có thể phát triển những dự án nhà ở gần như cuối cùng trong khu vực trung tâm thành phố. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Chúng tôi được biết bên ông Ivor Cosimo Jencks có một dự án mới được khai trương trong tháng này. Vậy cơ cấu hợp tác như thế nào để ông có thể lấy được những quỹ đất sạch đó? IVOR COSIMO JENCKS: Chúng tôi phải hợp tác liên doanh với các công ty trong nước. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Tức là những công ty trong nước này có đất sạch, THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 121

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

PHIÊN THẢO LUẬN 1: NÚT THẮT CỦA NGƯỜI BÁN sau đó các ông bắt tay liên doanh với họ. Đó là đối với công ty phát triển bất động sản đến từ nước ngoài, còn với các doanh nghiệp trong nước như Novaland thì như thế nào? NGUYỄN THÁI PHIÊN: Năm 2019, Novaland chào bán bốn dự án ở TP.HCM. Chúng tôi đang triển khai giai đoạn hai của chiến lược phát triển gồm ba trụ cột chính. Đầu tiên là mở rộng quỹ đất ở TP.HCM, tiếp tục thực hiện những điều chúng tôi làm trong 27 năm vừa qua là xây dựng các khu dân cư ở TP.HCM. Trụ cột thứ hai là xây dựng những thành phố vệ tinh, khu đô thị ở thành phố vệ tinh và tâm điểm là Aqua City ở Đồng Nai. Dự án này cách quận 9, TP.HCM một con sông và chúng tôi mới chào bán hồi tháng 6 vừa rồi. Trụ cột thứ ba là bất động sản nghỉ dưỡng. Tên gọi như vậy nhưng những sản phẩm dòng này vẫn bán cho cư dân để ở. Ở Phan Thiết (Bình Thuận), Hồ Tràm (Bà Rịa – Vũng Tàu) hay các tỉnh khác... mặc dù là những địa điểm nghỉ dưỡng được biết nhiều nhưng dự án về căn hộ nghỉ dưỡng còn khá ít. Chúng tôi tin rằng việc chuyển sang bán những căn hộ nghỉ dưỡng ở Bình Thuận và Vũng Tàu sẽ bắt nhịp cùng với sự phát triển của du lịch tại Việt Nam, một trong những ngành được xác định là động lực phát triển kinh tế của Việt Nam. Tất cả cơ sở hạ tầng như cao tốc, sân bay quốc tế mới đang được phát triển ở những vùng du lịch này. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Ông Neil có thể cho biết kỳ vọng của nhà đầu tư nước ngoài vào bất động sản khu vực trung tâm TP.HCM như thế nào? NEIL MACGREGOR: Sẽ luôn có nhu cầu cao đối với dự án ở trung tâm thành phố thuộc mọi phân khúc. Hiện nay TP.HCM có chủ trương hạn chế những dự án chung cư mới trong khu trung tâm, nghĩa là các dự án hiện hữu, có giấy phép sẽ có mức giá cao. Tương tự, sẽ có cuộc cạnh tranh khốc liệt về dự án văn phòng hay khu căn hộ khách sạn. Nhà đầu tư đang tìm kiếm dự án ở xa khu vực 122 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

trung tâm thành phố, những khu vực có hạ tầng phát triển như khu vực bờ biển hay vùng ngoại vi khác. Đặc biệt là cơ sở hạ tầng đã được xây dựng rất mạnh trong năm 2019. Những khu vực sản xuất – chế tạo thu hút được rất nhiều vốn đầu tư nước ngoài trong năm 2019. Do đó bất động sản công nghiệp cũng phát triển nhanh và có tiềm năng phát triển logistics lớn cho Việt Nam. Do đó, dù bất động sản để ở vẫn là trọng tâm của nhiều công ty bất động sản tại Việt Nam nhưng họ cũng đã bắt đầu đa dạng hóa về mặt địa lý cũng như về sản phẩm. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Mức giá chào bán ở khu vực trung tâm sẽ biến động thế nào? Vì tỉ lệ cho thuê và bán được cũng rất cao, vậy mức giá kỳ vọng giữa người mua và người bán sẽ là bao nhiêu đối với dự án của Alpha King? WILL HỌC NHÂN: Đầu tiên tôi muốn tiếp cận vấn đề từ góc độ chi phí. Giá đất ở khu trung tâm thành phố rất đắt. Theo kinh nghiệm của chúng tôi ở TP.HCM và Hà Nội, giá đất ở trung tâm thành phố có thể tăng 5 – 10%, thậm chí 15% so với tất cả các khu vực còn lại của thành phố. Nên khi chúng tôi phát triển dự án trong trung tâm thành phố thì chi phí ban đầu rất cao. Khi có quỹ đất trong trung tâm, chúng tôi rất thận trọng và muốn phát triển sản phẩm tốt nhất. Và chúng tôi hi vọng rằng thị trường sẽ chấp nhận mức giá đó. Chi phí xây dựng, chi phí đất rất cao, chính vì vậy chi phí cơ hội cũng cao. Nếu chúng ta nhìn từ góc độ đó, sẽ thấy rằng, đối với những khách hàng trả tiền để mua những dự án trong trung tâm thành phố, họ phải trả cả chi phí đất và chi phí cho việc phát triển sản phẩm. Vì chúng tôi sẽ phải tìm cách phát triển thế nào để tạo ra được những sản phẩm có nhiều giá trị gia tăng cho khách hàng. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Vậy 2 – 3 năm tới, mức giá kỳ vọng sẽ là bao nhiêu cho những sản phẩm trong trung tâm? WILL HỌC NHÂN: Trong tương lai gần, tôi dự đoán bất động sản khu

vực trung tâm sẽ tăng giá do chênh lệch cung – cầu. Nếu không có nguồn cung mới, giá sẽ tăng. Chúng tôi tin rằng, với những sản phẩm ở phân khúc siêu cao cấp, sang trọng sẽ đem lại lợi nhuận ổn định cho các nhà đầu tư. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Quỹ đất khu vực trung tâm TP.HCM không còn nhiều, làm sao để phát triển sản phẩm bền vững, hiệu quả nhất? WILL HỌC NHÂN: Khi phát triển dự án trong khu vực trung tâm thành phố, chúng tôi phải có tầm nhìn dài hạn về quá trình phát triển dự án. Ví dụ trong giai đoạn lập chủ đề của dự án, chúng tôi phải đưa ra các yếu tố chính, các điểm nổi trội, giúp dự án hấp dẫn với các nhà đầu tư và với khách hàng trong thời gian dài hạn như hệ sinh thái, bao gồm văn phòng, trung tâm thương mại… để hỗ trợ dân cư sinh sống trong khu vực đó. Vấn đề thứ hai là tối ưu hóa thiết kế. Chúng tôi hướng đến thiết kế mang tính biểu tượng. Do vị trí ở khu trung tâm, các tòa nhà sẽ trở thành biểu tượng của thành phố trong một vài trăm năm nữa, cho nên chúng ta phải làm tốt điều đó. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Là công ty niêm yết, ông Phiên có thể chia sẻ về cơ cấu vốn mà công ty sẽ dùng và sẽ huy động vốn cho các dự án như thế nào? NGUYỄN THÁI PHIÊN: Chủ đề này rất nóng đối với nhiều công ty chứ không chỉ riêng các công ty bất động sản. Có rất nhiều khách hàng cũng hỏi chúng tôi câu này. Về cơ bản, với những công ty phát triển bất động sản trong nước như Novaland, chúng tôi tìm kiếm và đa dạng nguồn vốn nhiều nhất có thể. Cơ bản nguồn vốn có hai loại. Đầu tiên là tiếp cận các ngân hàng thương mại trong nước. Họ có thể cho phép vay 70% với tài sản thế chấp. Tuy nhiên một số công ty bất động sản cũng phải tìm kiếm vốn ở thị trường quốc tế bằng cách bán cổ phần hoặc bán trái phiếu chuyển đổi… Một nửa số nợ của Novaland là bằng đô la Mỹ và một nửa là đồng Việt Nam. Chúng tôi có rất nhiều mối

quan hệ với các ngân hàng thương mại trong nước, đồng thời chúng tôi cũng vay những tổ chức tài chính cho vay khác bằng đô la Mỹ và chúng tôi cũng phát hành một số trái phiếu. Hệ thống ngân hàng trong nước cũng hỗ trợ khách hàng của Novaland vay tiền để mua nhà. Chúng tôi hợp tác cùng các ngân hàng này để cung cấp các gói tài chính cho các khách hàng mua nhà. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Vậy các doanh nghiệp trong nước có thể áp dụng cấu trúc vốn như ông vừa mô tả để gọi vốn cho dự án tại Việt Nam? NGUYỄN THÁI PHIÊN: Chúng tôi đã ở trong thị trường khá lâu, nên việc tiếp cận nguồn vốn không quá khó khăn do kết quả kinh doanh, điểm tín

đầu tư vào đó như thế nào? NEIL MACGREGOR: Hiện tại nguồn cung vẫn còn thiếu. Vấn đề thứ hai là sự tăng trưởng của tầng lớp trung lưu và người giàu ở Việt Nam. Tầng lớp trung lưu và người giàu đang tăng lên rất nhiều và nhanh, cho nên mọi người đang tìm kiếm căn hộ nghỉ dưỡng thứ hai tại một địa điểm khác. Theo chúng tôi, đó là địa điểm có khoảng cách địa lý gần với căn nhà thứ nhất của họ hoặc phải có sân bay. Chẳng hạn như Đà Nẵng đang thu hút nhiều người đầu tư sở hữu căn nhà thứ hai do có sân bay với các đường bay quốc tế, trong nước. Một trường hợp khác là khu vực Hồ Tràm (Bà Rịa – Vũng Tàu), nơi cách TP.HCM khoảng hai giờ di chuyển bằng xe hơi.

“SO VỚI BANGKOK HAY THƯỢNG HẢI, HAI THỊ TRƯỜNG LỚN NHẤT VIỆT NAM LÀ HÀ NỘI, TP.HCM THUỘC DẠNG NHỎ... NHƯNG TÔI THÀ Ở MỘT THỊ TRƯỜNG NHỎ VỚI SỨC CẦU CAO, TRÊN ĐƯỜNG ĐI CÓ THỂ GẶP KHÓ TRONG NGẮN HẠN, NHƯNG NHU CẦU LUÔN TĂNG VÌ THỊ TRƯỜNG VẪN ĐỦ SỨC HẤP DẪN.” —IVOR COSIMO JENCKS

dụng của chúng tôi mạnh. Từ các quỹ đất có được và các dự án thành công trước, chúng tôi có lợi thế hơn một số nhà phát triển bất động sản trong nước khi tiếp cận nguồn vốn ở thị trường quốc tế. Thực ra nhà đầu tư quốc tế rất ủng hộ thị trường Việt Nam, chính vì vậy mà chúng tôi có thể vay vốn từ thị trường vốn quốc tế với giá rẻ hơn ở thị trường trong nước. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Các doanh nghiệp đang triển khai dự án nghỉ dưỡng, ở bên ngoài khu vực trung tâm, nhắm tới người mua căn nhà thứ hai. Theo ông Neil, người mua như vậy thường tìm kiếm điều gì? Họ

SỬ NGỌC KHƯƠNG: Chúng ta đã nói về nút thắt pháp lý với các dự án ở khu trung tâm. Điều gì sẽ xảy ra nếu không thể giải quyết được các nút thắt trên? Nếu nhà đầu tư không thể chờ đợi các dự án ở trung tâm thành phố, họ sẽ đầu tư vào các dự án căn nhà thứ hai hay họ sẽ làm gì? NEIL MACGREGOR: Nhà đầu tư nước ngoài rất cẩn trọng. Nếu không gỡ được nút thắt pháp lý, họ sẽ muốn đầu tư vào các công ty phát triển bất động sản địa phương mạnh. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Các dự án ở trong trung tâm thành phố hiện đang bị chậm trễ do chưa được phê duyệt. Thế thì chiến lược của công ty HongKong

Land sẽ là gì?

IVOR COSIMO JENCKS: Chúng tôi không có dự định đầu tư ra ngoài địa bàn TP.HCM. Những dự án vệ tinh thành phố không phải điều chúng tôi tìm kiếm. Tôi nghĩ các công ty phát triển bất động sản nước ngoài đang có chiến lược phát triển rất rõ ràng. Theo tôi, họ sẽ không đi ra khỏi sản phẩm truyền thống, hay thị trường truyền thống ở TP.HCM. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Theo ông, tương lai phát triển thị trường bất động sản TP.HCM và Hà Nội trong 5 – 10 năm tới sẽ như thế nào? IVOR COSIMO JENCKS: So với Bangkok hay Thượng Hải, hai thị trường lớn nhất Việt Nam là Hà Nội, TP.HCM thuộc dạng nhỏ. Chẳng hạn Bangkok, tổng diện tích sàn văn phòng đi vào hoạt động trong năm sau là hàng trăm ngàn mét vuông. Ở Thượng Hải là hàng triệu mét vuông. Về khách sạn năm sao chẳng hạn, trong năm năm tới, ở TP.HCM sẽ xuất hiện một khách sạn năm sao xa xỉ. Vào năm nay, ở Bangkok, con số này là năm. Nhưng tôi thà ở một thị trường ngách với nguồn cầu cao. Trên đường đi có thể gặp khó trong ngắn hạn, nhưng nhu cầu luôn tăng vì thị trường vẫn đủ sức hấp dẫn. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Điều gì đã khiến nhiều nhà đầu tư đến Việt Nam để phát triển và đầu tư bất động sản trong 10 năm qua? WILL HỌC NHÂN: Bởi vì họ tin vào tiềm năng thị trường ở Việt Nam. Việt Nam là một trong những thị trường triển vọng nhất ở Đông Nam Á thậm chí toàn châu Á. Đối với một đất nước, muốn phát triển thì các thành phố phải phát triển. Và với một thành phố phát triển thì khu vực trung tâm sẽ là nơi phát triển đầu tiên. Vì vậy các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá tiềm năng của lõi trung tâm tại hai thành phố này vẫn còn đang rất lớn. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Trong trường hợp này, mức giá của các sản phẩm cao cấp của Alpha King so với mức GDP bình quân đầu người, so với mức thu nhập của người dân là rất cao. Vậy thì khách THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 123

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

PHIÊN THẢO LUẬN 1: NÚT THẮT CỦA NGƯỜI BÁN

hàng của các ông ở đâu? WILL HỌC NHÂN: Khi nói về giá, tôi cho rằng sẽ là công bằng nếu so sánh với giá của những thành phố lớn khác trong cùng khu vực. Ví dụ như Thượng Hải hay Singapore. Những dự án ở cao cấp hạng sang của họ có giá tới 20 ngàn – 25 ngàn đô la Mỹ/ m²; ở Hong Kong thì giá căn hộ cao cấp nhất ở trung tâm thành phố là 50 ngàn đô la Mỹ/m². SỬ NGỌC KHƯƠNG: Theo ông Neil Macgregor, điều gì đã thu hút nhà đầu tư nước ngoài tới thị trường Việt Nam? NEIL MACGREGOR: Chúng ta nên quay lại những điều cơ bản. Việt Nam trong vài năm tới sẽ trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất trên thế giới. GDP đang tăng trưởng rất nhanh. Lực đẩy đó đến từ rất nhiều vốn đầu tư được đổ vào ngành chế tạo – sản xuất ở Việt Nam. Mức tiêu dùng của người dân cũng tăng lên nhanh chóng, gần như nhanh nhất trong khu vực. Và tầng lớp trung lưu cũng tăng lên rất nhanh. Nó lại quay về vấn đề quy mô thị trường như ông Will đã nói. Quay trở lại với phân khúc văn phòng. TP.HCM hiện có 1,9 triệu mét vuông đất văn phòng ở cả thành phố. Bangkok, Jakarta và Manila đều có khoảng 6 – 9 triệu mét vuông. Điều đó cho thấy tiềm năng ở thị trường TP.HCM còn rất nhiều đối với thị trường văn phòng. Đó là động lực của các nhà đầu tư nước ngoài khi vào đây. Với một số nhà đầu tư nước ngoài, khi nguồn cung đang khan hiếm thì họ càng muốn nắm bắt được cơ hội đó vì cung thấp mà tiềm năng thì lớn. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Ông Ivor Cosimo Jencks có nhận xét gì về ý kiến của ông Neil và ông Will với tư cách là một nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam? IVOR COSIMO JENCKS: Tôi chỉ muốn nói tới khách hàng ở phân khúc xa xỉ. Ngân hàng UBS từng có báo cáo nói về thu nhập bình quân đầu người ở Việt Nam có tốc độ tăng cao thứ ba trên thế giới. Nếu nhìn vào GDP đầu 124 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

người trong thời gian 4 – 5 năm theo mức tăng trưởng từng giai đoạn thì sẽ thấy điều này phi thường. Tôi cho rằng những nhà phát triển bất động sản Việt Nam đều lên kế hoạch rất tốt. Tôi tin rằng chúng ta vẫn đang trong giai đoạn khám phá về giá của phân khúc xa xỉ. Phân khúc xa xỉ đang thu hút rất nhiều sự chú ý vì đang có nhiều nhà cung cấp hơn bao giờ hết. Không chỉ giá mà nhu cầu của khách hàng đầu cuối vẫn đang trong giai đoạn phát triển, khi GDP đầu người sẽ hỗ trợ cho sự phát triển này. NEIL MACGREGOR: Tôi muốn bình luận một chút về phân khúc hạng sang nhất. Thị trường này không quá lớn, không có quá nhiều nguồn cung, thực sự không có quá nhiều dự án hạng sang nhất tại TP.HCM. Tôi nghĩ là cung – cầu ở phân khúc hạng sang đang cân bằng ở Việt Nam. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Có đủ sản phẩm từ phân khúc trung cấp đến cao cấp, ông Phiên cho biết, định hướng phát triển sản phẩm phục vụ thị trường phổ thông trong những năm qua và trong thời gian tới? NGUYỄN THÁI PHIÊN: Trong 17 năm, chúng tôi tham gia phân khúc trung cấp đến thị trường cao cấp. Việc xác định giá cả cũng là một khó khăn, thách thức, đặc biệt là với khách hàng. Chúng tôi muốn mang lại cho khách hàng những giá trị tương xứng với số tiền họ đã trả. Cho nên chúng tôi xây dựng những dự án mà khi bàn giao cho khách hàng thì ngay lập tức có người dân vào ở, nghĩa là một chung cư có đầy đủ điều kiện, cơ sở hạ tầng để cư dân sinh sống. Đối với chúng tôi điều đó quan trọng. Với một sản phẩm cụ thể, chúng tôi tiếp tục theo chiến lược cam kết: các chung cư có thể dọn vào ở ngay và cũng đưa ra cam kết bàn giao đúng những căn hộ với chất lượng trung cấp và cao cấp. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Nếu nguồn cung trong tương lai vẫn duy trì giống như năm nay, diễn biến thị trường sẽ thế nào?

NEIL MACGREGOR: Thị trường TP.HCM đã ổn định với khoảng 15 ngàn căn hộ chung cư được bán hằng năm. Ở Savills chúng tôi cũng phân loại sản phẩm giá bình dân thì là hạng C và đó là nhu cầu có thật. Người mua ở phân khúc này sẽ mua để ở. Về phân khúc hạng B, về bản chất, hầu hết là do những người mua để đầu tư và cũng có những người đến ở. Cũng có thể do người đầu tư nước ngoài mua. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Chúng ta đã thảo luận về khó khăn, nút thắt. Theo quý vị, các vấn đề như vậy sẽ được giải quyết trong bao lâu? IVOR COSIMO JENCKS: Ở thị trường trong nước tôi nghĩ một số dự án cũng sẽ sớm được thông qua việc cấp phép. Bởi vì sự ác tắc hiện nay có những ảnh hưởng tiêu cực đến thu ngân sách, thuế và các ngành phụ trợ… Tôi nghĩ các nhà phát triển dự án không phải chịu ảnh hưởng quá nặng nề. Tuy nhiên nếu bạn ở vai trò nhà thầu hay kiến trúc sư, tình hình hiện tại có thể rất khó khăn. NGUYỄN THÁI PHIÊN: Tôi nghĩ là khi tất cả chúng ta nói về những điều này thì mọi thứ đang tốt dần lên rồi. Về căn bản, chúng tôi làm việc rất nhiều với chính quyền trung ương và chính quyền TP.HCM, hướng tới giải quyết các điểm nghẽn về các vấn đề như mọi người đang đề cập. Chúng tôi cũng đang thấy những biến chuyển, kết quả tích cực từ chính quyền cấp trung ương và chính quyền TP.HCM để đạt được sự cân bằng cho thị trường TP.HCM. SỬ NGỌC KHƯƠNG: Nếu điểm nghẽn được khai thông ông Neil có nghĩ thị trường sẽ được hồi phục sớm và phát triển một cách nhanh chóng và bền vững không? NEIL MACGREGOR: Đây không phải là vấn đề đáng quan ngại vì thị trường đang tốt. Tôi nghĩ với sự hạn hữu của nguồn cung như hiện nay, nếu cung nhiều hơn thì nhu cầu vẫn sẵn sàng để thẩm thấu.Khó khăn thủ tục cấp phép vẫn còn hiện hữu và chúng tôi nghĩ nó sẽ được giải quyết sớm.

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

PHIÊN THẢO LUẬN 2

LỰA CHỌN KHÔN NGOAN

Phiên thảo luận quy tụ nhiều đại diện các doanh nghiệp bất động sản: ông Phạm Thanh Hưng – phó chủ tịch, Cengroup; ông Võ Sỹ Nhân – CEO, Empire City; ông Wyeren Yap Vooi Soon – tổng giám đốc, Gamuda Land; ông Nguyễn Bá Sáng – chủ tịch, tổng giám đốc, An Gia Investment cùng thảo luận về quan hệ cung - cầu trên thị trường và sản phẩm. Ông Lê Nguyễn Hải Đăng, – quản lý cấp cao bộ phận Phát triển kinh doanh và Huấn Luyện, Alpha King điều phối. Nội dung được rút gọn. FORBES VIỆT NAM

Lê Nguyễn Hải Đăng

Phạm Thanh Hưng

Võ Sỹ Nhân

Quản lý cấp cao bộ phận Phát triển kinh doanh và Huấn luyện Alpha King (điều phối)

Phó chủ tịch HĐQT Cengroup Holdings

CEO Empire City

126 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ở đầu phiên thảo luận, người điều phối đặt câu hỏi ngắn cho tất cả các diễn giả lựa chọn sản phẩm đầu tư trong năm 2020. Câu trả lời trong 60 giây. PHẠM THANH HƯNG: Tôi nghĩ rằng chúng ta đang ở giai đoạn cuối của một chu kỳ tăng trưởng mà theo đánh giá của các chuyên gia, là một trong những chu kỳ rất dài. Tôi cho rằng, chúng ta sẽ gặp khó khăn nhất định trong khoảng 2 – 3 năm tới. Về sản phẩm, lĩnh vực đầu tư, tôi sẽ đầu tư bất động sản du lịch theo mô hình du lịch trải nghiệm. WYEREN YAP VOOI SOON: Tôi cũng đồng ý rằng, đây là ở cuối chu kỳ. Tôi vẫn tiếp tục đầu tư vào khu vực bất động sản trung tâm. Nếu có nhiều tiền nhàn rỗi, nhà đầu tư có

thể mua căn nhà thứ hai hoặc là căn hộ nghỉ dưỡng. VÕ SỸ NHÂN : Cảm giác của tôi là thị trường vẫn còn “vui”, nhưng vui thôi đừng vui quá. Tôi nghĩ là hầu hết các quỹ đầu tư hiện nay lo lắng và rất thận trọng. Về sản phẩm hay lĩnh vực đầu tư, cá nhân tôi vẫn thích đầu tư, lựa chọn các sản phẩm bất động sản tạo nguồn thu cố định. Thứ hai nữa là bám theo sản phẩm gắn công nghệ hoặc nền kinh tế mới. NGUYỄN BÁ SÁNG: Quan điểm của tôi là kiểm soát rủi ro trong khả năng của mình. Với bất động sản chúng ta không thể nói trước được điều gì, tại vì mỗi loại hình có đặc thù khác nhau. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Ông Võ Sỹ Nhân có nhận xét gì về mối quan tâm của các nhà phát triển dự án nước ngoài với thị trường bất động sản Việt Nam?

Wyeren Yap Vooi Soon

Nguyễn Bá Sáng

Tổng giám đốc Gamuda Land

Chủ tịch, tổng giám đốc AnGia Investment

VÕ SỸ NHÂN: Tôi nghĩ hầu hết các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm thị trường ở các thành phố chính, hoặc các thành phố đã hình thành thị trường du lịch và kết nối hạ tầng và có chuyến bay trực tiếp với nhiều điểm trong nước và quốc tế. Ví dụ như Đà Nẵng. Họ đang gặp vấn đề về thủ tục, thời gian thẩm định, triển khai dự án kéo dài. Điều này ảnh hưởng tới chi phí tài chính, chi phí quản lý điều hành, khiến cho tỉ suất lợi nhuận bị sụt giảm. Thứ hai là các nhà đầu tư bây giờ hay đặt câu hỏi về việc thoái vốn. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Là một trong số các nhà môi giới lớn trên thị trường, theo quan điểm của ông Hưng, phân khúc nào sẽ được nhà đầu tư ưa chuộng và lý do? PHẠM THANH HƯNG: Trong năm qua, dòng sản phẩm được quan tâm là đất nền ở các khu vực lân cận các thành phố lớn, các tỉnh lân cận các thành phố lớn, chẳng hạn trong TP.HCM thì Bình Dương, Bình Phước, Long An và các tỉnh lân cận đang có lượng giao dịch lớn. Lý do, thị trường bất động sản phát triển theo dạng vết dầu loang, từ trung tâm sau đó mở rộng ra các khu vực vành đai 2, vành đai 3. Trước đây thị trường có bán kính 10 km từ trung tâm, bây giờ mở rộng ra đến 20 km. Vào cuối chu kỳ, sức nóng sẽ đến các tỉnh, thành phố lân cận. Nghĩa là khi đất nền ở các tỉnh lên giá và những người có tiền không nhiều, khoảng độ vài trăm triệu có thể tham gia vào thị trường bất động sản thì đó là dấu hiệu thị trường chuẩn bị chuyển trạng thái. Một lý do nữa khiến đất nền trong thời gian qua được đón nhận tốt là do người đầu tư chấp nhận thời gian thu hồi vốn dài, từ 5 – 10 năm. Ở giai đoạn này, chúng tôi thấy người có vốn lớn, vài tỉ đồng, chọn mua đất nền. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Ông Nguyễn THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 127

FORBES VIỆT NAM CONFERENCE

PHIÊN THẢO LUẬN 2: LỰA CHỌN KHÔN NGOAN

Bá Sáng nhận định khẩu vị của nhà đầu tư nội địa hiện tại như thế nào? NGUYỄN BÁ SÁNG: Theo quan sát, nhà đầu tư rất thích đầu tư vào đất nền. Vài năm gần đây xuất hiện nhu cầu đầu tư bất động sản nghỉ dưỡng. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Ông Wyeren Yap Vooi Soon có thể cho biết, khi tìm sản phẩm cho nhà đầu tư nước ngoài thì những chi phí pháp lý kéo dài có tăng thêm chi phí cho người mua không? WYEREN YAP VOOI SOON: Câu trả lời ngắn gọn là có thể có và không. Nhà đầu tư nước ngoài muốn mua nhà ở trong khu đô thị, còn chúng tôi là nhà phát triển các khu đô thị. Khi bắt đầu đầu tư bất động sản ở Hà Nội, dự án đầu tiên rộng 300 héc ta, chúng tôi muốn phát triển khu đô thị phức hợp. Chúng tôi nhấn mạnh vào tính bền vững, như không gian cây xanh, các tiện ích. Đây là nguyên tắc chúng tôi không đi lệch khỏi mục tiêu đó. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Làm việc lâu năm trong lĩnh vực bất động sản, ông Nhân có thể chia sẻ quan

sát của ông về khẩu vị của nhà đầu tư nước ngoài? VÕ SỸ NHÂN : Theo những gì tôi biết, họ quan tâm nhiều đến sản phẩm ở thành phố lớn. Đặc biệt là những khu vực đã hình thành hạ tầng tương đối ổn định. Thứ hai, nếu ở các khu vực ngoài TPHCM và Hà Nội thì nơi đó phải có nhiều chuyến bay trực tiếp đến và ở đó khí hậu tương đối tốt. Về sự lựa chọn của nhà đầu tư nước ngoài, khi mua sản phẩm ở phân khúc cao, họ quan tâm nhiều về uy tín, tên tuổi của chủ đầu tư qua những dự án đã triển khai. Về thành phần khách hàng, theo thống kê riêng của chúng tôi, khách Hong Kong và khách Trung Quốc đại lục tương đối chịu chi. Còn khách Singapore, khách Hàn Quốc và một nhóm khách đến từ châu Âu, Mỹ xem xét dòng tiền rất thận trọng và lợi tức cho thuê. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Có nhà phát triển dự án đưa ra các giải pháp về tài chính sáng tạo bằng cách phát hành trái phiếu, sau thời gian nhất

“TÔI NGHĨ RẰNG CHÚNG TA ĐANG Ở GIAI ĐOẠN CUỐI CỦA MỘT CHU KỲ TĂNG TRƯỞNG MÀ THEO ĐÁNH GIÁ CỦA CÁC CHUYÊN GIA, LÀ MỘT TRONG NHỮNG CHU KỲ RẤT DÀI. TÔI CHO RẰNG, CHÚNG TA SẼ GẶP KHÓ KHĂN NHẤT ĐỊNH TRONG KHOẢNG 2 – 3 NĂM TỚI.” —PHẠM THANH HƯNG 128 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

định được chuyển thành quyền mua bất động sản. Tham gia đầu tư như vậy, theo ông Hưng, có rủi ro hay không? PHẠM THANH HƯNG: Theo luật kinh doanh về bất động sản, chủ đầu tư khi phát triển một dự án cần phải sử dụng tối thiểu 20% vốn tự có, tức là vốn chủ sở hữu, sau đó thì mới được huy động dưới nhiều hình thức khác. Điều kiện huy động có rất nhiều ràng buộc, có sáu phương thức huy động được phép sử dụng. Trong giai đoạn ban đầu, chủ đầu tư phải sử dụng lượng vốn chủ sở hữu rất lớn, trong khi chưa đủ điều kiện hình thành tài sản để mang thế chấp, bảo lãnh hay là vay vốn ngân hàng. Dự án cũng chưa đủ điều kiện để huy động vốn của khách hàng, nên chủ đầu tư phải huy động vốn bằng các hình thức khác như góp vốn, hoặc vay vốn… Phát hành trái phiếu là một cách để giải quyết nút thắt con gà – quả trứng, tức là làm sao chủ đầu tư có tiền để đền bù, giải phóng mặt bằng, nộp tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất và nộp các loại nghĩa vụ về thuế cho nhà nước trước khi được giao đất để thực hiện dự án. Sau khi được giao đất rồi, chủ đầu tư triển khai xây dựng hạ tầng, đến khi đủ điều kiện mới có thể mở bán. Phát hành trái phiếu vừa là công cụ vay nên khi đầu tư, uy tín của đơn vị phát hành rất quan trọng trong trường hợp phát hành trực tiếp. Còn trường hợp phát hành trái phiếu trực tiếp ra thị trường để cho các nhà đầu tư mua và sau đó nhận lại cái quyền mua bất động sản thì nó không khác lắm với hình thức ký hợp đồng vay vốn trước đây. Nghĩa là người cho vay đến hạn nhận lãi cộng với vốn gốc, nếu có nhu cầu mua sẽ được cam kết mua với giá ở thời điểm cho vay. Rủi ro trong việc mua trái phiếu, xét ở góc độ đầu tư là có, cần phải

tính tới các yếu tố như thời gian thực hiện dự án, thời gian cấp phép, tình hình thị trường. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Chi phí vốn của các nhà đầu tư nước ngoài khá thấp, tuy nhiên sản phẩm của nhà đầu tư nước ngoài có mức giá bán cao. Thế thì các nhà đầu tư có đánh giá là thị trường Việt Nam có mức giá hợp lý không? WYEREN YAP VOOI SOON: Tôi nghĩ rằng nhận định về chi phí vốn như vậy chưa đúng. Khi đầu tư, chúng tôi nghĩ là rủi ro có thể chấp nhận được hay không. Chúng tôi phải cân nhắc đến biến động về tỉ giá. Về giá bán sản phẩm, chúng tôi phản ánh tất cả chi phí vào đó. Về sản phẩm, tôi nghĩ sản phẩm tự có tiếng nói riêng. Nếu có sản phẩm tốt, tiện ích, môi trường sống tốt, người mua sẽ chấp nhận. LÊ NGUYỄN HẢI ĐĂNG: Theo ông Nhân, nếu chiến tranh thương mại

Mỹ – Trung leo thang, ảnh hưởng thế nào đến thị trường bất động sản? VÕ SỸ NHÂN: Theo quan sát của tôi, trong ngắn hạn thì tốt, nhưng cơ hội sẽ đi kèm với rủi ro. Liên quan đến bất động sản, tôi có mấy suy nghĩ. Trong ngắn hạn, nhu cầu dịch chuyển sản xuất về Việt Nam là có, nên bất động sản khu công nghiệp, nhu cầu văn phòng, chỗ ở sẽ tăng. Thứ hai là thu nhập bình quân của người Việt có xu hướng gia tăng. Thứ ba, là kế hoạch đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng như đường cao tốc. Về dài hạn, các nhà đầu tư cho rằng, không nên quá lạc quan vì nếu thương chiến kéo dài, các nước khác như Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng. KHÁN GIẢ: Giá đất nền đang tăng tại các tỉnh lân cận thành phố lớn, đặc biệt là các thành phố biển. Theo ông việc tăng giá này dựa trên căn cứ nào, nguồn vốn rót vào các dự án này đến từ đâu?

PHẠM THANH HƯNG: Trong kinh tế thị trường, cầu tăng thì giá tăng. Ở sản phẩm đất nền, không có khả năng khai thác ngay lập tức, nhà đầu tư chấp nhận vòng quay đồng vốn dài. Bù lại, tỉ suất lợi nhuận trên đồng vốn bỏ ra có thể cao nếu so với đầu tư nhà phố hoặc shophouse. Có những thời điểm nhất định, nhà đầu tư cũng có thể quay vòng vốn rất nhanh trong thời gian ngắn. Với chủ đầu tư, do không phải xây dựng, nên chủ đầu tư có thể thu hồi vốn trong thời gian ngắn hơn. KHÁN GIẢ: Hiện tại, theo quan điểm cá nhân, liệu bong bóng bất động sản có xảy ra trong thời gian tới? VÕ SỸ NHÂN: Cá nhân tôi cho rằng thị trường đang có vấn đề về rủi ro trong điều hành, pháp lý. Tôi nghĩ, giá đất liên quan đến khả năng thu nhập của người dân và hạ tầng (đường, điện, nước và dịch vụ tiện ích như y tế, giáo dục). THÁNG 11.2019 FORBES VIỆT NAM | 129

SOI BÀI TOÁN ĐẦU TƯ BẤT ĐỘNG SẢN KHÓ CÓ “ĐỐI THỦ” Ở PHÚ QUỐC Kể từ khi xuất hiện khu đô thị đảo đầu tiên Sun Grand City New An Thoi, sản phẩm nhà phố thương mại này ngay lập tức làm nóng thị trường địa ốc Phú Quốc. Lý do không chỉ bởi vị trí, thiết kế, mà còn ở bài toán đầu tư hấp dẫn, bỏ vốn ban đầu không lớn nhưng lại thấy trước dòng lợi nhuận gia tăng bền vững, khó có “đối thủ” thứ hai.

TỰ GIỚI THIỆU

Dòng vốn lớn đổ về đô thị đảo ở Phú Quốc Thời gian qua, thị trường bất động sản khan hiếm nguồn cung, nhiều chủ đầu tư từ bất động sản trung tâm đến bất động sản nghỉ dưỡng đều đang trong quá trình chuẩn bị dự án. Điều này khiến không ít khách hàng phải săn tìm để không bỏ lỡ cơ hội sở hữu các bất động sản tốt ngay khi nguồn cung sơ cấp vừa ra mắt thị trường. BĐS vẫn đang được đánh giá là kênh dự trữ tài sản lớn nhất hiện nay với giá trị gấp 3,5 lần tổng sản lượng GDP toàn cầu. Vì thế, so với các kênh đầu tư khác, BĐS vẫn được tín nhiệm là kênh đầu tư an toàn, ổn định, sinh lợi tốt. Trong đó BĐS vừa ở vừa kinh doanh tại các điểm đến du lịch vẫn giữ vững “ngôi vua” suốt từ đầu năm đến nay. Thị trường giàu tiềm năng liên tục được nhắc đến chính là Phú Quốc. Theo ông Huỳnh Quang Hưng, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc, có thể nói đến thời điểm này, Phú Quốc là một trong những địa phương có cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư tốt nhất trên cả nước: “Theo đó, tất cả các chính sách về đầu tư đều rất thuận lợi, đặc biệt là ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, tiền thuê đất cũng như thời gian thu tiền sử dụng đất. Cho đến thời điểm này, Phú Quốc đã thu hút được 304 dự án của các nhà đầu tư trong và ngoài nước với tổng số vốn đăng ký lên đến 370 nghìn tỉ đồng, tương đương với 16 tỉ USD”. Một nhà đầu tư giàu kinh nghiệm ở thị trường Phú Quốc tiết lộ: “Gần đây giới địa ốc đang quan tâm đến khu đô thị đảo Sun Grand City New An Thoi mới ra mắt ở Nam Phú Quốc. Với đặc thù là khu đô thị mới có hạ tầng, tiện ích đồng bộ dự án này cũng thu hút ngay chính người dân Phú Quốc và những hộ kinh doanh đã gắn bó với Phú Quốc nhiều năm mở rộng kinh doanh hướng đến phục vụ du lịch. Do đó tính cạnh tranh dự báo là khá lớn, nhất là ai cũng muốn tận dụng thời điểm vàng là lúc chủ đầu tư đưa ra chính sách tài chính có lợi nhất cho khách hàng”. Dự đoán của các nhà môi giới cho hay, dòng vốn đổ vào khu đô thị đảo này sẽ tăng mạnh bởi đón trúng thời điểm dòng Kiều hối đổ về cuối năm. Do đó, cơ hội “vàng” đầu tư Sun Grand City New An Thoi rất có thể phải chịu sức cạnh tranh khi trên 95% quỹ căn nhà phố giới thiệu ra thị trường đều được nhà đầu tư xuống tiền giữ chỗ, những sản phẩm có vị trí khan hiếm và thuận lợi sẽ sớm có chủ.

Nhà phố thương mại “hưởng lợi nhuận vàng” Sở dĩ nhà phố thương mại Sun Grand City New An Thoi hấp dẫn ngay từ ngày đầu ra mắt là bởi sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội. Với vị trí đắc địa nằm ở cửa ngõ dẫn vào quần thể Nam Phú Quốc, nằm trên trục đường chính 975 – được coi là “con đường tơ lụa” nối liền Nam – Bắc của đảo Ngọc, đồng thời kết nối các dự án nghỉ dưỡng triệu đô tại Nam đảo, đón trọn dòng khách tới “điểm phải đến” - cáp treo Hòn Thơm và công viên nước tại Sun World Hòn Thơm Nartural Park sắp khai trương cuối năm nay đảm bảo được bài toán kinh doanh bền vững. Mang phong cách

thiết kế Địa Trung Hải đầy phóng khoáng, mỗi căn mặt phố Sun Grand City New An Thoi có mặt tiền lên tới 7,5m, cao 5 tầng, diện tích sử dụng hơn 600m2 dễ dàng trở thành những “siêu phẩm” kinh doanh bắt mắt. Đơn cử, nếu kinh doanh mini hotel, một căn nhà phố Sun Grand City New An Thoi tại trục đường An Thới – Cửa Lấp hay đại lộ New An Thoi có thể chia ra thành 18 phòng. Tính trung bình mức giá là 1,2 triệu/ đêm/ phòng – mức giá phổ biến cho khách sạn 2-3 sao hiện nay ở Phú Quốc, nếu chỉ tính khiêm tốn tỉ lệ lấp đầy 60%, thì sau khi trừ đi chi phí vận hành, lợi nhuận mỗi năm lên đến gần 3 tỉ đồng, tương đương tỉ suất sinh lời 9,9%. Đây là tỉ suất lợi nhuận ước tính cho giai đoạn đầu vận hành, thực tế, nhà đầu tư còn kỳ vọng đạt được suất sinh lời cao hơn sau 3-5 năm khai thác ổn định. Khoản lãi 3 tỉ đồng/năm mới đang tính chỉ là mức khởi đầu. Chỉ nay mai, khi quần thể Nam Phú Quốc hoàn thiện, tốc độ tăng trưởng khách du lịch không chỉ ở con số hơn 30% mỗi năm và giá trị BĐS trung tâm đảo Ngọc cũng vì thế mà tăng vọt không ngừng. Triển vọng tăng giá địa ốc càng rõ khi Phú Quốc đang có cơ hội tiến sát đến ngưỡng cửa “thành phố biển đảo đầu tiên của Việt Nam”. Khi đó, những vị trí ven đại lộ chính như Sun Grand City New An Thoi hứa hẹn thành “đất vàng”. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư nhà phố thương mại Sun Grand City New An Thoi nếu sử dụng gói hỗ trợ tài chính vay vốn ngân hàng, giải ngân trước tháng 2/2020 sẽ được vay lên đến 70% giá trị bất động sản với lãi suất 0%, ân hạn nợ gốc, miễn phí trả nợ trước hạn trong 24 tháng kể từ ngày giải ngân đầu tiên. Tính ra, trong 2 năm đầu tiên, nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra 30% giá trị căn nhà. Đây là cơ hội lớn, tạo điều kiện cho nhà đầu tư không chịu áp lực tài chính, hoặc vẫn có thể dư giả đầu tư, kinh doanh, tạo dòng tiền xoay vòng. Nếu không sử dụng đòn bẩy tài chính là vay vốn ngân hàng, nhà đầu tư vẫn được ưu đãi với tiến độ thanh toán “dễ thở” lên đến 22 tháng và nhận khoản chiết khấu 10% giá bán sản phẩm. Với đặc điểm là đất đô thị sử dụng lâu dài, chủ nhân nhà phố thương mại Sun Grand City New An Thoi hoàn toàn yên tâm về khối tài sản của mình ở điểm du lịch nổi tiếng nhất nhì Việt Nam. Nếu nắm bắt trúng thời điểm đầu tư, chọn “điểm rơi” được hưởng nhiều ưu đãi nhất để xuống tiền, thương vụ đầu tư này sẽ chẳng khác gì “gà đẻ trứng vàng”.

FORBES VIỆT NAM

DOANH NHÂN

Thương hiệu trà cao cấp

CEO của Bigelow Tea say mê với màn trình diễn về chất lượng này – đối với bà, đó là yếu tố quan trọng để duy trì vị thế hãng trà hàng đầu ở Hoa Kỳ. Gia tộc Bigelow đã hoàn Qua ba thế hệ, gia tộc Bigelow vẫn kiên định thành ước mơ được xem là điều khó duy trì vị trí cao trong một thế giới thị trường thực hiện đối với phần lớn doanh bình dân. Tất cả mọi thứ họ làm chỉ là đóng gói nghiệp gia đình: truyền lại công ty từ thế hệ thứ nhất sang thế hệ thứ các công thức trà của gia đình. hai và đến thế hệ thứ ba, với Cindi, 59 tuổi. CHLOE SORVINO Họ cố gắng rất nhiều để gìn giữ truyền thống, bao gồm cả việc vẫn sử dụng công thức mà bà của Cindi đã sáng tạo ra tại nhà vào năm 1945 cho sản phẩm trà Constant Comment nổi tiếng của họ. Cha của bà, David, đã tiếp quản công việc kinh doanh từ mẹ mình vào năm 1959 và điều hành công ty suốt 45 năm, biến công ty từ một cửa hàng quà tặng nhận đặt hàng qua đường bưu điện thành cửa hàng tạp hóa được nhiều người biết đến. Cindi, con gái nhỏ trong hai cô con gái của ông, tham gia vào công ty năm 1986 sau khi lấy bằng MBA từ ĐH Northwestern và đã trải qua hai mươi năm phát triển sự nghiệp kinh doanh, khởi đầu ở bộ phận kế toán. Nói vậy không có nghĩa là các thành viên gia đình Bigelow không hề gặp khó khăn gì trong suốt cả chặng đường. Họ phải đối mặt với CEO Cindi Bigelow uống một tách trà Constant Comment tại trụ sở công ty ở Fairfield, giai đoạn chuyển giao giữa hai thế Connecticut. Nhà máy sát bên văn phòng hàn miệng 178 túi trà mỗi phút. hệ – một thách thức đặc biệt đối với David – và cố gắng theo kịp ngành indi Bigelow mở một túi trà Earl Grey của công nghiệp trà trị giá 12 tỉ đô la Mỹ trên toàn cầu có xu gia đình bà, bày thành phần bên trong lên hướng thiên về thương mại hóa, hợp nhất và chi phí thấp. chiếc khăn ăn trắng để làm nổi bật màu Tuy nhiên, công ty Bigelow Tea có trụ sở tại Fairfield, đen của những chiếc lá trà. Trong hương Connecticut, cũng giống như tất cả thành viên trong danh thơm vấn vít của loại cam Bergamot vùng sách Small Giants của Forbes về các công ty thể hiện xuất Calabria, bà mở thêm hai túi trà từ các đối sắc trong quá trình tăng trưởng, đã tăng gấp đôi doanh thủ lớn hơn nhiều, đổ từng túi trà lên khăn ăn, thể hiện sự thu kể từ khi Cindi tiếp quản vào năm 2005, với doanh thu bực bội với thành phần bên trong các túi trà đó: tinh thể hằng năm là 200 triệu đô la Mỹ. hương nhân tạo màu trắng trong một túi, các mảnh thân “Tôi biết chắc rằng trong nhiều năm, ông ấy cảm thấy cây trà màu nâu nhạt và chất làm tăng vị đắng lại nằm mình là người giỏi nhất có thể điều hành công ty,” Cindi trong một túi khác. chia sẻ. “Đôi khi thế hệ đó sẽ rất kiểm soát; mọi việc phải “Mọi người sẽ thốt lên, ‘Chà, sản phẩm quen thuộc bình theo cách của họ. Đó là “nụ hôn của tử thần.”’ thường này chẳng có gì hấp dẫn và liên quan.’ Nhưng tôi lại Khi kinh nghiệm của Cindi tại công ty tăng lên, sự nghĩ, ‘Chờ đã nào, cái này hay ghê!’ ” bà chia sẻ. “Chúng tôi phản đối cũng tăng theo. Bà đề nghị sản xuất dòng trà cho mọi thứ vào trong túi trà. Mọi thứ.” dành cho ngày lễ, nhưng David không có hứng thú với các 132 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

A A R O N KOTO W S K F O R F O R B E S

Theo Richard Enticott, chuyên gia giao dịch kỳ cựu đang hợp tác với Bigelow và các đối thủ cạnh tranh của họ: “Họ không phải là những nhà đàm phán khó tính vì họ nhận ra đối tác của mình cũng cần phải thành công. Trong rất nhiều cuộc đàm phán mà chúng tôi thực hiện, giá cả là tất cả.” Hiện nay, Bigelow được đăng ký là công ty có đóng góp tích cực ở Connecticut, danh hiệu này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có tác động tích cực đến người lao động và môi trường. Trong năm nay, công ty cũng nhận được chứng nhận quốc gia B Corp nhờ các hoạt động lâu năm như thưởng cho tất cả công nhân nhà máy theo doanh số hằng năm và chuyển đổi ba nhà máy của mình sang sử dụng năng lượng tái tạo. Công ty cũng thách thức xu hướng hợp nhất, đi đầu là Unilever, công ty đã phát triển các thương hiệu như Lipton, Pure Leaf, Pukka và gần đây nhất là Tazo, được Unilever mua lại từ Starbucks với giá 384 triệu đô la Mỹ vào năm 2017. Bigelow, công ty kinh doanh trà độc lập hàng đầu còn lại, có thể sẽ phát triển hơn nữa, và các công ty đầu tư vốn tư nhân (PE) và công ty đại chúng gọi đến Bigelow ít nhất một lần một tuần, Cindi cho biết. Cho đến giờ, họ vẫn bị từ chối. David và vợ, Eunice, đều ở độ tuổi 90, vẫn phối từng đợt trà Constant Comment hằng tháng, làm việc trong căn phòng duy nhất trong nhà máy không có cửa sổ, che camera an ninh lại trước khi họ bắt đầu phối trà. Năm năm trước, họ mới chia sẻ công thức cho con gái mình. Cindi có thể phải quyết định thời điểm cần chia sẻ công thức Có gần 5,5 triệu doanh nghiệp thuộc sở hữu gia đình ở Hoa Kỳ, nhưng không nhiều doanh nghiệp trong số đó tồn tại lâu dài. này cho hai con của mình, cả Khoảng 88% chủ sở hữu doanh nghiệp gia đình nói rằng họ hai đều ở độ tuổi 20, những muốn chuyển giao công ty cho thế hệ con hoặc cho cháu, nhưng người sẽ kế thừa công việc kinh phần lớn những công ty cố gắng giữ vững doanh nghiệp gia đình doanh khi bà ra đi. trong hàng chục năm chỉ nhận được kết thúc đáng buồn: David chia sẻ: “Một trong những lý do chúng tôi không 30% bao giờ bán công ty, đó là vì 12% ngày đầu tiên chúng tôi bán công ty, người ta sẽ mở một 3% túi trà Constant Comment, đếm số lượng vỏ cam và bỏ Doanh nghiệp Thành công Thành công khi đi, ‘Có 15 miếng vỏ cam trong thuộc sở hữu gia chuyển giao cho chuyển sang thế hệ đó. Điều đó thật nực cười. Họ đình tồn tại đến thế thế hệ thứ ba. thứ tư. không muốn có nhiều hơn 10 hệ thứ hai. miếng vỏ cam.’ ” NGUỒN: THE FAMILY BUSINESS ALLIANCE.

THẤT BẠI KHI CHUYỂN GIAO

GỢI Ý TỪ WILLIAM BALDWIN

Bigelow Tea đã tự định hướng cho mình là công ty có đóng góp tích cực, nghĩa là một công ty luôn xem trọng lợi ích của xã hội và môi trường cũng giống như xem trọng lợi nhuận của các cổ đông. Đây là động thái thông minh, khi xét đến việc các nhà hoạt động xã hội đang sẵn sàng công kích. Bạn không thể mua cổ phiếu của Bigelow, nhưng bạn có thể tìm đến các công ty có áp dụng một lớp bảo vệ cho “các bên liên quan” khi nhắc đến ý thức xã hội. Trong bảng xếp hạng của Forbes về các quỹ giao dịch có ý thức xã hội, thành viên dẫn đầu về hiệu quả chi phí là Xtrackers MSCI USA ESG Leaders Equity; các công ty holding thuộc quỹ này bao gồm Microsoft, Alphabet và Walt Disney. Quỹ môi trường-xã hội-quản trị của Vanguard xếp thứ hai. William Baldwin là người phụ trách mục chiến lược đầu tư của Forbes.

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 133

M I N H H OẠ : PAT R I C K W E L S H

hương vị như vị bí ngô hay eggnog (gồm trứng, sữa, kem và đường). Sau đó bà đề xuất về một cửa hàng tạp hóa bán sản phẩm tự nhiên, nhưng ông ấy không thích ý tưởng gia tăng chi phí để có được không gian trưng bày hàng và giúp sản phẩm phổ biến với người tiêu dùng. Sự căng thẳng kéo dài trong nhiều năm và không giải quyết được cho đến khi Cindi tổ chức một cuộc họp gia đình để làm rõ mâu thuẫn với người cha 79 tuổi của mình. “Tôi đã giải thích cho ông ấy về những tác động của ông ấy đối với cá nhân tôi. Và khi ông ấy nghe thấy điều đó, mọi thứ đều được giải tỏa,” bà kể. “Nội dung cuộc trò chuyện chuyển thành bàn về việc làm những điều phù hợp cho gia đình, nhưng để đạt được điều đó cũng cần phải có một cuộc trò chuyện quan trọng.” Bigelow hiện sản xuất hai tỉ túi trà từ ba nhà máy của mình mỗi năm, cung cấp dòng sản phẩm bao gồm 150 hương vị. Công ty tránh xa các quy trình “cắt-vò-cuộn” sấy khô công nghiệp và cũng không mua trà giá rẻ – loại trà phổ biến vẫn được phân loại chính thức là “trà bụi” – như nhiều đối thủ cạnh tranh vẫn hay sử dụng. Trong khi phần lớn các đối thủ từ lâu đã ngừng tìm nguồn cung ứng từ Sri Lanka vì chi phí cao, Bigelow vẫn mua từ các đại lý mà họ đã hợp tác trong nhiều năm, chỉ mua lá trà từ các trang trại trên đỉnh núi, có hương vị tươi giòn hơn.

134 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

HỒ SƠ

BERNARD ARNAULT

TRẺ MÃI KHÔNG GIÀ

NHỜ KẾT HỢP ĐAN XEN GIỮA CÁC GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG VÀ CÁC XU HƯỚNG MỚI, BERNARD ARNAULT CỦA TẬP ĐOÀN LVMH ĐÃ XÂY DỰNG NÊN ĐẾ CHẾ HÀNG XA XỈ LỚN NHẤT THẾ GIỚI VÀ KHỐI TÀI SẢN TRỊ GIÁ 100 TỈ ĐÔ LA MỸ. GIỜ ĐÂY, ÔNG ĐÃ SẴN SÀNG MỞ RỘNG QUY MÔ.

ẢNH : JAMEL TOPPIN FOR FORBES

SUSAN ADAMS

heron Barber tuyên bố: “Bernard Arnault là người truyền cảm hứng cho tôi.” Người đàn ông 38 tuổi này đi từ Los Angeles đến cửa hàng Louis Vuitton nguy nga nằm trên quảng trường Vendôme của thành phố Paris, trong khuôn khổ của Tuần lễ thời trang mùa thu để tỏ lòng ngưỡng mộ với thần tượng của mình, người đứng đầu đế chế khổng lồ LVMH. Ngoại hình của Barber trông rất kỳ thú. Anh nhuộm những ký hiệu đô la trên mái tóc xù ngắn ngủn có hai màu vàng và hồng, mang trang sức răng màu xanh lá cây che kín hàm và đeo dây chuyền sợi xích có các ổ khóa hành lý của Louis Vuitton treo lủng lẳng. Anh cho biết: “Năm ngoái, tôi đã chi vài trăm ngàn đô la Mỹ để mua đồ LV.” Sheron Barber có nguồn tài chính dồi dào nhờ công việc tạo hình cho các nhóm nhạc như Migos và Post Malone. Trong video mới nhất của mình, “Saint-Tropez”, Post Malone mặc một chiếc áo giáp do Barber thiết kế, là sự pha trộn giữa chất liệu da màu đen và túi Vuitton. Nói về Arnault, Barber tuyên bố: “Chính bản thân ông ấy là định nghĩa của sự sang trọng hiện đại.”

Arnault nói về cửa hàng trên quảng trường Vendôme bằng tiếng Anh với giọng Pháp: “Đó là cửa hàng Louis Vuitton đặc biệt nhất. Ở đó bạn có thể nhìn thấy toàn bộ thế giới thương hiệu Louis Vuitton.” Khai trương hai năm trước, không gian nơi này đem lại cảm giác giao thoa giữa một bảo tàng và một câu lạc bộ tư nhân. Một loạt các sản phẩm Vuitton, được trưng bày bên trong các quầy bằng kính sáng lấp lánh và trên các kệ được sắp xếp một cách nghệ thuật. Cầu thang bằng đá cẩm thạch với lan can bằng kính dẫn đến một xưởng may trên tầng bốn, có sáu thợ may tạo ra những chiếc đầm độc nhất vô nhị cho những người nổi tiếng như Lady Gaga và Emma Stone. “Tôi tham gia rất sâu vào việc thiết kế,” Arnault cho biết. Theo các nhà phân tích, Arnault theo sát các thương hiệu hàng đầu của mình, đặc biệt là Louis Vuitton, cỗ máy kiếm tiền của tập đoàn này, chiếm gần 1/4 doanh thu của LVMH trong năm 2018 với 54 tỉ đô la Mỹ và lên đến 47% lợi nhuận. (doanh thu của LVMH là tổng doanh thu của năm nhóm sản phẩm hàng đầu của mình nhưng không bao gồm các thương hiệu riêng lẻ.) Các bộ sưu tập túi xách, quần áo và phụ kiện

THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 135

HỒ SƠ BERNARD ARNAULT

của Vuitton, những mặt hàng mà công ty không bao giờ ta đã đáp lại rằng: “Tôi không biết ông ấy, nhưng tôi biết bán sỉ hay giảm giá, là sự pha trộn giữa cổ điển và hiện Christian Dior.” đại, ví dụ như hình ảnh chiếc vòng xoắn trên túi xách Ở tuổi 25, Arnault điều hành công việc kinh doanh của tay Capucines phiên bản giới hạn trị giá 8.600 đô la Mỹ, gia đình. Sau khi François Mitterrand, thuộc đảng Xã được làm bằng chất liệu da màu ngọc lam với hoa văn do hội, trở thành tổng thống Pháp năm 1981, Arnault chuyển Tschabalala Self, nghệ nhân 29 tuổi đến từ Harlem thiết đến Mỹ và cố gắng gây dựng chi nhánh tại đây. Nhưng kế. Nhà thiết kế người Mỹ Virgil Abloh, 39 tuổi, chuyên tham vọng của ông lớn hơn nhiều. Ông muốn xây dựng gia thiết kế trang phục nam mới của Vuitton, đã khuấy một doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô, một doanh động giới thời trang vào đầu năm nay khi anh ra mắt bộ nghiệp gốc Pháp và vươn tầm quốc tế. sưu tập những chiếc túi phát sáng sử dụng sợi quang để Năm 1984, ngay khi hay tin Christian Dior bị rao bán, chiếu sáng logo LV theo màu sắc của cầu vồng. ông đã chớp lấy cơ hội. Công ty mẹ của Christian Dior, Arnault chia sẻ: “Vì sao các thương hiệu như Louis hãng dệt may và tã dùng một lần Boussac bị phá sản, và Vuitton và Dior lại thành công đến vậy? Có hai khía cạnh, chính phủ Pháp đang tìm người mua lại. Arnault góp 15 có thể trái ngược nhau: thứ nhất, đó là các sản phẩm triệu đô la Mỹ từ tiền của gia đình mình, và Lazard góp trường tồn mãi với thời gian, và khía cạnh thứ hai là sự phần còn lại của thương vụ trị giá 80 triệu đô la Mỹ. Tại hiện đại được khai thác tối đa... Hai khía cạnh này cũng thời điểm đó, theo các báo cáo ghi lại, ông cam kết khôi giống như lửa và nước.” phục hoạt động và đảm bảo việc làm. Tuy nhiên, sau đó Sự đối nghịch đó đã chuyển hóa thành doanh thu ông đã sa thải 9.000 công nhân và bỏ túi 500 triệu đô và lợi nhuận kỷ lục cho LVMH, với hơn 70 thương hiệu la Mỹ, bán đi phần lớn doanh nghiệp. Giới phê bình chỉ bao gồm Fendi, Bulgari, Dom Pérignon và Givenchy. Nhờ đó, giá cổ phiếu của LVMH, vốn đã tăng gần gấp ba trong chưa đầy bốn năm, được đẩy lên cao hơn. Arnault, người LVMH CHIA 79 THƯƠNG HIỆU CỦA MÌNH THÀNH NĂM NHÓM. cùng với gia đình mình sở hữu 47% cổ phần NHỮNG THƯƠNG HIỆU ĐƯỢC THỂ HIỆN NỔI BẬT BÊN DƯỚI LÀ của công ty, hiện có khối tài sản 102 tỉ đô la DOANH NGHIỆP LỚN NHẤT TRONG MỖI NHÓM. Mỹ, tăng 68 tỉ đô la Mỹ so với năm 2016. Ông là người giàu thứ ba trên thế giới, chỉ xếp sau Jeff Bezos (110 tỉ đô la Mỹ) và Bill Gates (106 CHRISTIAN DIOR tỉ đô la Mỹ). $3,2 tỉ Và ở độ tuổi 70, Arnault vẫn chưa có dấu BULGARI hiệu dừng lại. “Nếu bạn so sánh chúng tôi với $3 tỉ NƯỚC HOA Microsoft thì chúng tôi chỉ là tập đoàn nhỏ bé & MỸ PHẨM thôi,” ông nói. Thật vậy, giá trị thị trường 214 ĐỒNG HỒ & tỉ đô la Mỹ của LVMH thua xa gã khổng lồ TRANG SỨC phần mềm trị giá 1,1 ngàn tỉ đô la Mỹ. “Chúng tôi chỉ mới bắt đầu,” Arnault tuyên bố.

VÒNG TRÒN THỜI TRANG

13%

SỰ NGHIỆP BAN ĐẦU CỦA ARNAULT tại

khu công nghiệp miền bắc nước Pháp rất khác xa với địa vị lấp lánh mà ông đang nắm giữ. “Mối tình đầu” của ông là âm nhạc, nhưng ông lại chưa đủ tài năng để trở thành một nghệ sĩ dương cầm. Thay vào đó, năm 1971, sau khi tốt nghiệp trường kỹ sư ưu tú của Pháp, ông làm việc cùng cha mình tại công ty xây dựng do ông nội thành lập ở thành phố Roubaix. Cũng trong năm đó, một cuộc trò chuyện với người tài xế taxi ở New York đã gieo hạt giống ý tưởng đầu tiên cho đế chế LVMH hiện nay. Arnault hỏi ông ta có biết tổng thống Pháp Georges Pompidou không. Và ông 136 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

SEPHORA

TỔNG DOANH THU

LOUIS VUITTON

$12,4 tỉ

$10,3 tỉ

$54 tỉ

THỜI TRANG & SẢN PHẨM DA

39%

NGUỒN: LVMH; LUCA SOLCA, BERNSTEIN.

BÁN LẺ CÓ CHỌN LỌC VÀ RƯỢU VANG & NHỮNG THỨ KHÁC RƯỢU MẠNH

28%

11%

HENNESSEY

$3 tỉ

CỬA HÀNG LOUIS VUITTON trên quảng trường Vendôme thể hiện lòng tôn kính với người sáng lập thương hiệu, người đã mở cửa

Ả N H : LO U I S V U I T TO N M A L L E T I E R

hàng đầu tiên của mình ở gần đó vào năm 1854.

trích sự trơ tráo của ông, và cho rằng ông mang đậm chất Mỹ hơn là nét nho nhã của người Pháp. Truyền thông sau đó gán cho Arnault biệt danh “con sói đội lốt cừu.” Con mồi tiếp theo của Arnault là bộ phận nước hoa Dior, thuộc quyền sở hữu của Louis Vuitton Moët Hennessy, và cuộc nội chiến giữa những người đứng đầu thương hiệu trong công ty mang đến cơ hội cho ông. Đầu tiên, ông hợp tác với ông chủ của Vuitton, công ty đồ da do nghệ nhân từng đóng những chiếc rương dành riêng cho hoàng hậu Eugénie, vợ vua Napoleon III, sáng lập. Arnault giúp người đứng đầu Vuitton loại bỏ người đứng đầu Moët, và sau đó cũng loại bỏ nốt ông này. Năm 1990, được Lazard hậu thuẫn lần nữa và dùng số tiền kiếm được từ Boussac, ông nắm quyền kiểm soát công ty, bao gồm Moët & Chandon, nhà sản xuất rượu sâm banh nổi tiếng của Pháp và Hennessy, nhà sản xuất rượu cô-nhắc của Pháp từ năm 1765. Sau khi chinh phục Louis Vuitton Moët Hennessy, Arnault chi hàng tỉ đô la Mỹ mua lại các công ty hàng đầu châu Âu trong các lĩnh vực: thời trang, nước hoa, trang sức và đồng hồ, rượu vang và rượu mạnh. Từ năm 2008, LVMH đã mua 20 công ty, nâng tổng số thương hiệu lên đến con số 79. Năm 2011, họ trả gần năm tỉ đô la Mỹ cho công ty trang sức Bulgari của Ý trong một thương vụ chủ

yếu liên quan đến chứng khoán. Hai năm sau, họ mua lại nhà cung cấp len mịn Loro Piana với mức giá, theo một báo cáo, là 2,6 tỉ đô la Mỹ. Thương vụ mua lại gần đây nhất của Arnault là vào tháng tư, LVMH trả 3,2 tỉ đô la Mỹ cho tập đoàn khách sạn Belmond có trụ sở tại London, sở hữu những tài sản xa hoa bao gồm khách sạn Cipriani ở Venice, tuyến tàu cao cấp Orient Express và ba nhà nghỉ siêu sang trong khu safari ở Botswana. “Bernard Arnault là một kẻ săn mồi, không phải là người sáng tạo,” một chủ ngân hàng nắm rõ thương vụ Boussac phát biểu. Không phải mọi cuộc chinh phục của Arnault đều thành công. Năm 2001, ông thua trong sự kiện mà giới truyền thông gọi là “cuộc chiến túi xách” nhằm giành quyền kiểm soát Gucci, hãng thời trang huyền thoại nước Ý, với đối thủ hàng xa xỉ từ Pháp, François Pinault. Trong thập niên tiếp theo, LVMH sử dụng thủ đoạn lén lút phổ biến của các quỹ đầu cơ – các thỏa thuận hoán đổi vốn cổ phiếu thanh toán bằng tiền mặt – nhằm bí mật thâu tóm 17% cổ phần Hermès, nhà sản xuất khăn lụa mịn 182 năm tuổi và dòng túi Birkin biểu tượng. Hermès tranh đấu với Arnault suốt một thời gian dài, và cuộc chiến kết thúc năm 2017 bằng việc LVMH từ bỏ hầu hết cổ phần của họ tại Hermès. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 137

HỒ SƠ BERNARD ARNAULT

NHÌN GẦN, VẺ NGOÀI BÓNG BẨY CỦA ARNAULT trông giống

trong kho tại cửa hàng ở quảng trường Vendôme. “Ông như một bộ áo giáp. Vào một buổi sáng thứ sáu u ám cuối ấy phàn nàn khi có quá nhiều hàng lưu kho được bán tháng chín, ông diện nguyên thân đồ hiệu LVMH, bao hết,” Burke, người đã làm việc với Arnault từ năm 1980, gồm một bộ đồ vest kẻ sọc mang nhãn hiệu Celine, cà vạt cho biết. xanh hải quân của Loro Piana, giày da đen hiệu Berluti Ít nhất mỗi tháng một lần, Arnault sử dụng máy bay và áo sơ mi trắng cài khuy măng-sét của thương hiệu Dior Bombardier của mình đi đến thăm một số nhánh của đế với chữ cái đầu tên ông được thêu ngay dưới trái tim. Gầy chế. Hồi tháng 10, ông ghé thị trấn nhỏ Keene, Texas, nơi và cao khoảng 1,85m, ông vẫn khỏe mạnh nhờ chơi quần ông và Donald Trump cắt băng khánh thành xưởng gia vợt bốn giờ mỗi tuần, và thỉnh thoảng ông cũng chơi công đầu tiên trong số hai xưởng của Louis Vuitton dự cùng người bạn Roger Federer. Ông nói: “Như anh thấy kiến sẽ tạo ra 1.000 việc làm trong năm năm tới. (Thương đó, tôi cố gắng không để mình béo lên, và tôi chơi thể hiệu này đã mở xưởng gia công tại California.) “Tôi thao rất nhiều.” không ở đây để đánh giá các kiểu chính sách của ông ấy. Những trận đấu quần vợt đó là những giờ phút giải lao Tôi không có vai trò chính trị,” Arnault nói với các phóng duy nhất trong lịch trình tham công tiếc việc của ông. viên. Tuy nhiên, sự kiện này đã gây ra một cuộc tranh cãi Một ngày của ông bắt đầu lúc 6g30 sáng trong căn biệt trong đội ngũ nhân viên của chính ông. Giám đốc nghệ thự từ thế kỷ 17 tại quận thứ 7 sang trọng ở khu tả ngạn sông Seine của Paris. Ông khởi đầu mỗi buổi sáng bằng việc nghe nhạc cổ ĐUỔI SÁT điển, điểm qua tin tức trong ngành và nhắn CỔ PHIẾU LVMH ĐÃ TĂNG VỌT, BIẾN ARNAULT TRỞ THÀNH MỘT TRONG tin cho các thành viên gia đình và các giám BA NGƯỜI TRÊN THẾ GIỚI CÓ TÀI SẢN TRỊ GIÁ HƠN 100 TỈ ĐÔ LA MỸ. KHỐI TÀI SẢN CỦA ÔNG THUA BILL GATES BỐN TỈ ĐÔ LA MỸ VÀ ÍT HƠN đốc thương hiệu. “Mỗi sáng, điều hiện diện JEFF BEZOS TÁM TỈ ĐÔ LA MỸ. trong tâm trí tôi là niềm khao khát giữ cho $300 thương hiệu vẫn sẽ lớn mạnh như vậy trong mười năm nữa. Đó là bí quyết thành công,” ông nói. Đến 8 giờ sáng, ông có mặt tại văn 250 LVMH phòng của mình ở số 22 đại lộ Montaigne, S&P 500 và ở lại đó muộn nhất là 9 giờ tối. Thỉnh 200 thoảng, ông sẽ tạm dừng 20 đến 30 phút để chơi nhạc trên chiếc đại dương cầm Yamaha trong căn phòng dưới sảnh từ văn phòng 150 tầng chín của mình. “Ông ấy làm việc suốt 24 giờ,” Delphine 100 Arnault, 44 tuổi, cho biết. Ông là con trai cả của Arnault, con của người vợ đầu tiên, và hiện là phó chủ tịch điều hành của Louis 50 Vuitton. “Khi ngủ, ông ấy mơ về những ý 31.12.2015 06.01.2017 05.01.2018 04.01.2019 18.10.2019 tưởng mới.” NGUỒN: FACTSET. Mỗi thứ bảy, Arnault thị sát các cửa hàng TÀI SẢN RÒNG bán lẻ của mình, sắp xếp lại cách trưng bày 131 túi xách và đưa ra gợi ý cho nhân viên bán BERNARD ARNAULT hàng. Ông ghé thăm khoảng 25 cửa hàng, JEFF BEZOS 112 110 BILL GATES 106 bao gồm cả cửa hàng đối thủ, trong một buổi 102 $100 97 tỉ sáng. Con trai của ông, Frédéric, 25 tuổi, 90 86 làm việc tại thương hiệu đồng hồ hàng đầu 76 75 73 72 của LVMH, TAG Heuer, cho biết: “Đó là nghi thức.” $50 Arnault trao đổi chi tiết những chuyến 45 tỉ 42 34 ghé thăm cửa hàng của mình cho các giám đốc thương hiệu. Gần đây, ông đã cảnh báo cho CEO Michael Burke của Louis Vuitton rằng chiếc túi mới độc nhất, chiếc túi 03.2016 03.2017 03.2018 03.2019 10.2019 Onthego trị giá 2.480 đô la Mỹ, không có 138 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

HÌNH ẢNH MỚI MẺ CỦA LVMH

ẢNH: L ANDON NORDEMAN/TRUNK ARCHIVE (TRÊN); ERIK MADIGAN HECK /TRUNK ARCHIVE

Arnault thường xuyên tuyển dụng các nhà thiết kế mới. Ca sĩ nhạc pop Rihanna (trên cùng) đã tổ chức sự kiện giới thiệu thương hiệu Fenty ở Manhattan vào mùa hè vừa qua trong khi Stella McCartney, cố vấn bền vững mới của Arnault, mặc bộ quần áo thân thiện với môi trường do bà tự thiết kế.

thuật thời trang nữ của Vuitton, Nicolas Ghesquière, đã viết trên Instagram: “Tôi là một nhà thiết kế thời trang phản đối hiệp hội này #trumpisajoke #homophobia.” Arnault không phản hồi lời chỉ trích cay độc của Ghesquière. Cuối tháng 10, Arnault, Burke và CEO của Dior, Pietro Beccari, lên lịch bay đến Seoul để thị sát các cửa hàng, bao gồm một cửa hàng Vuitton mới do Frank Gehry thiết kế. Đó là cửa hàng Vuitton thứ sáu có một phòng trưng bày nghệ thuật bên trong, trưng bày các sản phẩm tuyển lựa từ bộ sưu tập phong phú của bảo tàng nghệ thuật Fondation Louis Vuitton do LVMH tài trợ, và cũng thay đổi luân phiên với các bộ sưu tập thuộc bảo tàng của Fondation ở Paris trị giá 135 triệu đô la Mỹ (cũng do Gehry thiết kế). Cho dù tập đoàn hiện diện ở mức độ dày đặc trên toàn thế giới – 4.590 cửa hàng tại 68 quốc gia – việc khai trương và đóng cửa các cửa hàng thường phụ thuộc nhiều vào ý muốn của Arnault và hoàn cảnh xung quanh cũng như các số liệu truyền thống hơn, ví dụ như doanh số trên mỗi diện tích cửa hàng. Tại Trung Quốc, một trong những thị trường quan trọng nhất của LVMH, ông giới hạn số lượng cửa hàng Louis Vuitton để kiểm soát tốc độ mở rộng. Năm ngoái, Louis Vuitton đã đóng cửa một cửa hàng ở Fort Lauderdale, Florida, bởi vì các cửa hàng liền kề, nhà hàng và bãi đậu xe không đủ lộng lẫy. Arnault đã đến khảo sát một bất động sản trên đại lộ Champs-Élysées nhiều lần trước khi ông chấp thuận cho khai trương một cửa hàng Dior mới gần Khải Hoàn Môn vào tháng 7, mặc dù dữ liệu cho thấy người thuê trước đó có tình trạng kinh doanh chậm. “Ông ấy đẩy người khác để cảm thấy yên tâm,” Becari, giám đốc của Dior cho biết. “Ông ấy muốn thử thách người khác, đó là chiến thuật của ông ấy.” THỂ HIỆN TRƯỚC CÁC ĐỐI THỦ là một chiến thuật khác. Vào tháng 7, khi các thương hiệu may mặc đang cạnh

tranh để xem ai có ý thức sinh thái nhất, ông đã tuyên bố hợp tác với nhà thiết kế thời trang người Anh Stella McCartney (con gái của Paul), người từ lâu đã kiên trì với nỗ lực bền vững của mình (thậm chí bà còn tuyên bố từ chối sử dụng keo trong dòng sản phẩm sneaker của mình vì keo là thành phẩm từ việc luộc các bộ phận của động vật). Arnault đã mời McCartney làm cố vấn đặc biệt của ông, sau khi bà kết thúc mối quan hệ hợp tác 17 năm với tập đoàn xa xỉ Kering của gia đình Pinault (chủ sở hữu của Gucci) vào năm 2018. Bà chấp nhận lời mời, bất chấp quyết định tiếp tục sản xuất các sản phẩm bằng da và lông thú (và keo) của LVMH. Arnault cũng từ chối tham gia công ước thời trang Fashion Pact, do Kering dẫn đầu và có sự tham gia của 32 nhà sản xuất trang phục, bao gồm Chanel, Hermès, đại gia thời trang hàng hiệu bình dân H&M và thậm chí McCartney, những người này đều cam kết giảm lượng khí thải carbon. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 139

HỒ SƠ BERNARD ARNAULT

Sau đó, Arnault đã thực hiện một loạt hoạt động ủng niên kỷ rất hữu ích đối với chúng tôi.” hộ sinh thái của riêng mình trong Tuần lễ thời trang, khi các phương tiện truyền thông hội tụ về Paris để đưa tin ĐỂ GIỮ SỰ HIỆN ĐẠI CHO THƯƠNG HIỆU CỦA MÌNH , về các chương trình. Tại chương trình của Dior vào ngày ông cũng trông chờ vào năm người con từ hai cuộc thứ ba, nơi các người mẫu trình diễn trên một sân khấu hôn nhân của ông, bốn người trong số họ làm việc tại được trang trí bằng 170 cái cây trong túi vải bố đầy bụi LVMH: Delphine, 44 tuổi; Antoine, 42 tuổi; Alexandre, bẩn, báo chí đã được thông báo rằng chủ đề của chương 27 tuổi và Frédéric, 25 tuổi. Con út của ông, Jean, 21 trình là sự bền vững và điện tại sự kiện được sản xuất tuổi, có thể sẽ gia nhập công ty khi anh học xong, bằng máy phát điện chạy bằng dầu canola. Tối hôm sau, Alexandre cho biết. LVMH đã mời 50 nhà báo tham dự một sự kiện kéo dài Ngay sau khi bắt đầu làm giám đốc chiến lược và kỹ hai tiếng rưỡi trong một khán phòng tại trụ sở công ty. thuật số tại thương hiệu đồng hồ Thụy Sĩ TAG Heuer 13 Arnault và mười giám đốc thương hiệu LVMH đã lần tháng trước, Frédéric Arnault đã đề xuất một ý tưởng cho lượt bước lên một sân khấu rực rỡ, đọc các cam kết của cha mình trong bữa tối. Để phát triển thương hiệu đồng họ đối với việc quản lý môi trường, các bài thuyết trình hồ thông minh dành cho người chơi golf, anh muốn mua của họ xen kẽ với các video quay những người mẫu bước một công ty khởi nghiệp của Pháp, FunGolf, đã tạo ra một xuống sàn catwalk và dê cashmere đang nô đùa trên ứng dụng với dữ liệu địa hình chi tiết của 39.000 sân golf. thảo nguyên Mông Cổ. Người chơi có thể sử dụng nó để đo khoảng cách từ bẫy Giữa sự kiện, Arnault được yêu cầu chia sẻ suy nghĩ cát hoặc đồi quả. “Những người trong bộ phận M&A nghĩ của mình về các nhà hoạt động khí hậu trẻ như Greta tôi bị điên,” anh kể lại. Nhưng khi anh trình bày kế hoạch Thunberg, 16 tuổi. “Tôi là người lạc quan tự nhiên,” ông này với cha mình, Frédéric kể, “Ông nói, ‘Cứ làm đi.’” nói, “không giống như Greta, người có vấn đề lớn, và Alexandre Arnault cho biết Bernard đã nhanh chóng thông điệp của cô bé đưa ra cực kỳ bi quan mà không có phê duyệt các thỏa thuận công nghệ mà Alexandre quản giải pháp thực sự nào.” lý tại nhánh đầu tư của gia đình, Không có gì đáng ngạc nhiên đối Groupe Arnault, bao gồm việc đầu với một tập đoàn lớn, ông ấy không tư vào Spotify, Slack, Airbnb, Uber thích gặp rắc rối. “Ông ấy không và Lyft. Sau đó, vào năm 2016, anh thích nghe từ ‘không,’ ” Anna thuyết phục LVMH chi 719 triệu Wintour, biên tập viên lâu năm của đô la Mỹ mua 80% cổ phần của tạp chí Vogue nói. “Từ đó không hãng sản xuất hành lý Rimowa 121 Ngày 25.11, LVHM đã chính thức có trong vốn từ vựng của ông ấy.” năm tuổi của Đức, được các ngôi xác nhận thương vụ mua lại công Cũng không thích nghe từ đó từ sao hạng A như David Beckham và ty kim hoàn Tiffany&Co với giá 135 đô la Mỹ/cổ phiếu, tương các đối thủ, các mục tiêu mua lại Angelina Jolie ưa chuộng. Sau đó, tại đương 16,2 tỉ đô la Mỹ vào ngày hay thậm chí là những tên tuổi ảnh Rimowa, Alexandre điều hành việc 25.11, cao hơn 2 tỉ đô la Mỹ so hưởng về môi trường. hợp tác sản phẩm với các thương với giá ban đầu LVHM đưa ra vào McCartney là một trong nhiều hiệu nổi tiếng như dòng sản phẩm tháng 10. Giá cổ phiếu của LVHM tên tuổi lớn mà ông đã mời về. trượt ván Supreme của Mỹ. đã tăng 2% sau thông báo, trong Năm 2017, LVMH đã cho ra mắt Trong khi đó, Delphine, điều khi đó giá cổ phiếu Tiffany cũng dòng mỹ phẩm Fenty Beauty, hành tổ chức Young Fashion tăng 6% trong phiên giao dịch kết hợp với ngôi sao nhạc pop Designer Prize sáu năm tuổi của trước giờ mở cửa. Rihanna, phân phối các sản phẩm LVMH, mỗi năm chọn ra một nhà thông qua 2.600 cửa hàng của thiết kế trong số hàng ngàn ứng chuỗi cửa hàng bán lẻ sản phẩm viên để trao thưởng. Virgil Abloh làm đẹp Sephora. Arnault cho biết, nhờ tận dụng các của Louis Vuitton là người giành giải thưởng năm 2015 dịch vụ dành cho đối tượng khách hàng rộng lớn của (anh đã thực tập tại Fendi năm 2009 cùng với người bạn Fenty – kem nền của thương hiệu này có đến 40 sắc thái Kanye West). Và LVMH đã khởi động một chương trình da – và tận dụng 77 triệu người theo dõi trên Instagram tăng tốc cho tối đa 50 công ty khởi nghiệp đầy triển vọng của Rihana, dòng sản phẩm này sẽ đạt doanh thu 550 trong lĩnh vực hàng xa xỉ tại vườn ươm khởi nghiệp triệu đô la Mỹ trong năm nay. Ông cũng tin Fenty Station F ở Paris. Và đây là “đứa con tinh thần” của tỉ Fashion, bộ sưu tập trang phục LVMH hợp tác ra mắt phú người Pháp Xavier Niel, người cũng tình cờ là bạn với Rihanna vào tháng năm, sẽ đạt được thành công trai lâu năm của Delphine và họ có với nhau hai con. tương tự. “Cô ấy mang đến một tầm nhìn khác về thời Vậy những người con của Arnault nói gì về việc ai trang. Trong tương lai, việc kết nối với thế hệ Thiên trong số họ có khả năng lãnh đạo công ty trong tương

THƯƠNG VỤ LỚN NHẤT

140 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Ả N H : C LO C K W I S E F R O M TO P L E F T: K A R L L AG E R F E L D , M A Z E N S AG G A R , K A R L L AG E R F E L D , J E A N - F R A N Ç O I S R O B E R T

Mặc dù ông không tuyên bố ai là người có khả năng kế thừa mình, nhưng ông rất hào hứng chia sẻ về tài năng của họ. Ông khoe một đoạn video trên iPhone 11 quay cảnh Frédéric đang chơi bản giao hưởng Liszt để chuẩn bị biểu diễn tại lễ hội âm nhạc bên ngoài Paris cùng với mẹ của mình. Nghệ sĩ dương cầm gốc Canada Hélène Mercier-Arnault, 59 tuổi, thường xuyên biểu diễn với tư cách nghệ sĩ độc tấu và nghệ sĩ thính phòng. Arnault nói về kỹ năng của Frédéric: “Giống như một nghệ sĩ chuyên nghiệp. Tôi không chơi nhạc được như vậy.” Khi nhắc đến sự cạnh tranh giữa các anh chị em ruột, Arnault và các con vẽ nên một bức chân dung gia đình hòa thuận. Các anh chị em thường tụ tập ăn trưa vào thứ bảy với bố mẹ và họ dành một vài ngày trong tháng tám để ở cùng nhau tại khu phức hợp Arnault ở SaintTropez. Chỉ có Frédéric thừa nhận rằng sự bất hòa trên sân tennis. Anh cho biết: “Có thể khá căng thẳng. Cha của chúng tôi là người ưa cạnh tranh. Ông ấy không thích thua. Đây là điều mà ông ấy truyền lại cho chúng tôi.” Không một người nào gần gũi với gia đình này đưa ra dự đoán về người kế thừa. Nhưng theo một nhà quan sát lâu năm, đến thời điểm mà Arnault cuối cùng cũng phải từ chức thì đó sẽ là ‘cuộc chiến vương quyền.’” Arnault nhận thấy tương lai hoàn toàn khác, tin chắc sự kiểm soát chặt chẽ của BỐN TRONG SỐ NĂM NGƯỜI CON của Arnault đang làm việc ở các nhánh của gia đình sẽ giúp LVMH có lợi thế trong đế chế LVMH. Theo chiều kim đồng hồ từ trên cùng bên trái: Alexandre, Antoine, nhiều năm tới. Ông nghĩ mình sẽ không Frédéric và Delphine. chỉ vượt qua được các đối thủ trong lĩnh vực xa xỉ mà còn vượt mặt những gã lai? Như thể được đọc cùng một kịch bản, tất cả họ khổng lồ trên toàn cầu. Ông gọi Microsoft là ‘công ty xinh đều bỏ qua câu hỏi. “Cha của chúng tôi còn rất trẻ,” đẹp’, nhưng lưu ý Gates chỉ giữ một số lượng nhỏ cổ phần. Delphine nói. “Ông ấy sẽ còn làm việc thêm 30 năm Arnault nói: “Về lâu dài, ông ấy sẽ không ở vị thế đó nữa.” nữa,” Alexandre tuyên bố. “Tôi không nghĩ rằng ông ấy Trước khi tuyên bố tầm nhìn dành cho tập đoàn, ông sẽ dừng lại,” Antoine, người đứng đầu bộ phận truyền tự kềm mình lại. “Về mặt nào đó, tôi không nên nói vậy, thông của công ty LVMH và giám đốc của Berluti cho bởi vì bạn có thể nghĩ rằng tôi đang tự phụ,” ông nói. biết. “Đây không phải là chủ đề mà chúng tôi nghĩ đến,” Nhưng sau đó ông lại thả lỏng: “LVMH là một tượng đài Frédéric phát biểu. “Chúng tôi hi vọng ông ấy sẽ giữ vai của nước Pháp. Bởi vì đây là thương hiệu đại diện cho trò này càng lâu càng tốt.” nước Pháp trên thế giới. Mọi người đều biết rõ về Louis “Người ta cứ hỏi tôi suốt,” Arnault chia sẻ. “Điều quan Vuitton, Christian Dior, Dom Pérignon, Cheval Blanc, trọng nhất đối với tập đoàn là chúng tôi xác định được hơn những thương hiệu khác. Có lẽ người ta cũng biết người tốt nhất, và chúng tôi sẽ xem liệu đó là người trong đến Napoleon? Hay tướng de Gaulle? Chúng tôi nghĩ gia đình hay bên ngoài gia đình.” Ông sẽ làm việc trong rằng điều quan trọng là tập đoàn này sẽ tồn tại lâu dài và bao lâu nữa? “Tôi chưa có ý định dừng lại.” do một gia đình người Pháp kiểm soát.” THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 141

HỘI NGHỊ BẤT ĐỘNG SẢN 2019

TÌM KIẾM ÐIỂM CÂN BẰNG IN QUEST OF MARKET EQUILIBRIUM INTERCONTINENTAL SAIGOn | 07.11.2019

gày 07.11.2019, Hội nghị bất động sản do Forbes Việt Nam tổ chức với chủ đề “Tìm kiếm điểm cân bằng” đã diễn ra. Sự kiện quy tụ hơn 400 khách mời là các nhà kinh tế tên tuổi, chuyên gia hàng đầu và các doanh nghiệp bất động sản đầu ngành cùng thảo luận, chia sẻ các điểm nhấn nổi bật và các yếu tố quan trọng nhất tác động đến thị trường bất động sản năm 2020.

Ông Nguyễn Bảo Hoàng - Chủ tịch công ty TNHH Truyền thông Tương Tác, Forbes Việt Nam phát biểu khai mạc.

BÀI TRÌNH BÀY 1: NHỮNG GAM MÀU SÁNG TỐI

Ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt - Phó giám đốc, CBRE Việt Nam

BÀI TRÌNH BÀY 2: BA KỊCH BẢN NĂM 2020

TS. Lê Anh Tuấn - Phó tổng giám đốc Đầu tư, Trưởng phòng Nghiên cứu, Dragon Capital

PHIÊN THẢO LUẬN 1: NÚT THẮT CỦA NGƯỜI BÁN

Từ trái sang: Điều phối: Ông Sử Ngọc Khương - Chuyên gia tư vấn độc lập; Ông Ivor Cosimo Jencks - Tổng giám đốc phụ trách phát triển kinh doanh Bất động sản thương mại khu vực Nam Á, HongKong Land; Ông Neil Macgregor - Tổng giám đốc, Savills Việt Nam; Ông Nguyễn Thái Phiên - Giám đốc cấp cao Tài chính Doanh nghiệp, Novaland; Ông Will Học Nhân - Phó tổng giám đốc, Alpha King.

PHIÊN THẢO LUẬN 2: LỰA CHỌN KHÔN NGOAN

Từ trái sang: Điều phối: Ông Nguyễn Lê Hải Đăng - Quản lý cấp cao bộ phận Phát triển kinh doanh và Huấn luyện, Alpha King; Ông Phạm Thanh Hưng – Phó Chủ tịch HĐQT, Cengroup Holdings; Ông Wyeren Yap - Tổng giám đốc, CTCP Gamuda Land; Ông Võ Sỹ Nhân – CEO, Empire City & Đồng sáng lập, Gaw NP Capital; Ông Nguyễn Bá Sáng – Chủ tịch HĐQT và TGĐ, Tập đoàn BĐS An Gia.

Lãnh đạo công ty TNHH Truyền thông Tương Tác, Forbes Việt Nam chụp hình cùng các diễn giả và khách mời.

Tặng hoa cho các nhà tài trợ

FORBES VIỆT NAM CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC NHÀ TÀI TRỢ VÀ ĐỐI TÁC

SUPPORTING MEDIA

LỐI SỐNG TR I Ể N L Ã M

Khát khao dịch chuyển

G KHỔNG LOAN

iá trị nguyên bản đã ăn sâu vào “văn hóa Hermès” và dòng chảy này chưa bao giờ đứt đoạn trong những thiết kế từ hãng. Pierre Alexis Dumas, giám đốc nghệ thuật của Hermès giới thiệu như vậy khi lần đầu tiên tại Việt Nam, những thiết kế và cảm hứng thiết kế nổi tiếng của Hermès được giới thiệu tới khán giả đại chúng tại Văn Miếu–Quốc Tử Giám (Hà Nội) vào tháng 10.2019. “Hermès Heritage – In Motion” là triển lãm nhằm chia sẻ di sản phong phú của Hermès. Trong 10 ngày, hơn 12 ngàn lượt người đã chiêm ngưỡng những thiết kế nổi bật của Hermès, với chủ đề xoay quanh “sự chuyển động.” Đó có thể là sự chuyển động vật lý, khi con người đi lại trên xe ngựa, xe hơi, máy bay, hay tàu lửa, với những trang phục, phụ

kiện được thiết kế đảm bảo chức năng đi kèm với sự thanh lịch. Đó cũng có thể là những thiết kế vật dụng thể hiện sự chuyển động của tâm trí mộng mơ và lãng mạn. Triển lãm là những sắp đặt thể hiện sự cân bằng giữa giá trị cốt lõi và lịch sử, giữa hiện đại và cội nguồn, gồm các vật dụng, ý tưởng, và cả bản vẽ thiết kế của ba bộ sưu tập, gồm bộ sưu tập cá nhân của Emile Hermès, cháu trai của Thierry Hermès, người đã sáng lập Hermès vào năm 1837 tại Pháp; kho Lưu trữ của Hermès và viện Bảo tồn sáng tạo Hermès với các thiết kế đương đại. Trước đó, triển lãm tương tự đã diễn ra trong chín ngày tại Singapore vào tháng 5.2019.

Ảnh to: Những biểu tượng thiết kế nổi bật của Hermès tại triển lãm. Ảnh nhỏ: Ngựa viễn tượng, 2018, làm từ da bê và dây thừng tự nhiên, do Christian Astuguevielle thiết kế cho riêng triển lãm tại Việt Nam.

148 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Ả NH: CO URTE SY O F H E R M È S

Triển lãm In motion là câu chuyện của cuộc hành trình từ thế kỷ 19, bắt nguồn từ chế tạo yên ngựa và dây cương, tới những chuyến phiêu lưu bất tận.

LỐI SỐNG H Ộ I H ỌA

Không gian, thời gian và ánh sáng Hội họa của Hà Mạnh Thắng đưa người xem ngắm nhìn sự tồn tại của cảnh, vật trong một không gian khác với hiện thực, gợi mở các khả thể tự do ở các thời gian khác, trong mối quan hệ sinh-tồn-diệt.

T ĐẶNG THƯ

háng 10.2019, sau một năm thực hiện, 25% trong loạt tác phẩm “Phong cảnh | Tâm cảnh” của Hà Mạnh Thắng được trưng bày tại Galerie Quynh, TP.HCM. 22 bức tranh thể hiện bằng các chất liệu đa dạng như sơn dầu, sơn (lacquer), acrylic, than, mực (ink) trên giấy, lụa và vải bố (canvas), kích thước từ 40x50 cm tới 1,5x2,9m với giá cao nhất là 25 ngàn đô la Mỹ. Cấu trúc sắp đặt trong phòng tranh tựa kiến trúc ngôi đền cổ. Dưới sự tương tác của ánh sáng thiên nhiên, màu sắc của tranh tạo nên không gian liền mạch. Hà Mạnh Thắng muốn cái nhìn của người xem vào tranh như nước thấm vào đất trong series “Phong cảnh Việt Nam.” Khi ánh sáng thay đổi - tắt dần, một số bức tranh hiện lên le lói sắc xanh của phốt pho. Màu này chìm lẫn trong bề mặt tranh khi quan sát ban ngày, rồi lịm đi và còn lại một dư ảnh trong võng mạc – giống như hành trình khép kín của đời sống tự nhiên: có sinh và có diệt. “Tranh hay thì sống và tồn tại được trong mọi điều kiện ánh sáng,” anh nói. Hà Mạnh Thắng sáng tạo để hiểu nghệ thuật gần với tự nhiên và hiểu thêm bản thân.

150 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

Hà Mạnh Thắng tại xưởng vẽ Hà Nội.

“Thắng chắc chắn là một người hiếm hoi, suy ngẫm về ánh nắng buổi sớm, về bóng hoàng hôn, và đọc những bài thơ lãng mạn của những thi sĩ từ ngàn xưa. Trong những bài thơ đó, và trong những tác phẩm của Thắng, sự nghiêm túc, nghiêm nghị, cái nghiêm trang, sự quả quyết và tính tự trọng đều có mặt, tuyệt đối,” nhà báo Nguyễn Quý Đức viết cho triển lãm cá nhân “Vòng tròn thời gian” của Hà Mạnh Thắng tại VCCA (Hà Nội) vào tháng 12 năm 2018. Hà Mạnh Thắng hẹn gặp Forbes Việt Nam vào một buổi sáng thứ bảy Hà Nội, tháng 11. Anh nhấm nháp ly cà phê trước khi bắt tay vào công việc. “Buổi sáng cần có tầm nhìn xa để mắt được nghỉ ngơi, hành vi vẽ chỉ là kết

“Vẽ bằng khẩu vị. Vẽ không phải là ăn may. Luôn cần phương pháp tốt, tâm lý ổn định và thái độ làm việc kỷ luật.” —HÀ MẠNH THẮNG

Ả N H LỚ N : N G U Y Ễ N G I A H Ư N G , C 8 S T U D I O .

Cô dâu chú rể, 2008, Acrylic và cắt dán trên giấy cuộn, 200x200cm, Bộ sưu tập Bảo tàng Mỹ thuật Singapore.

quả của sau đó mà thôi,” anh nói. Sinh năm 1980 ở Thái Nguyên, học vẽ từ năm lên 10 tuổi, Hà Mạnh Thắng sớm nhận ra hội họa giúp anh biểu đạt ngôn ngữ của mình một cách tốt nhất. Quyết tâm theo nghề này nhờ “người thầy giáo làng trao ước mơ, thầy tin tôi làm được.” Đỗ đại học khi thi lần thứ hai do “lần đầu học sai phương pháp”, Hà Mạnh Thắng không nổi bật trong môi trường mô phạm nhưng có duyên với thị trường. Năm thứ nhất đại học (1999), tác phẩm đầu tiên của anh được vào chung khảo của cuộc thi “Sân chơi cho những tâm hồn giàu trí tưởng tượng” do Nokia tổ chức và bán với giá 500 đô la Mỹ cho chủ tòa nhà Metropolitan, TP.HCM. Xuyên suốt trong các tác phẩm của

▲ Không phải Ký ức số 1.2009 Acrylic trên vải 120x200cm. Bộ sưu tập gia đình Born tại Áo và Đức.

Hà Mạnh Thắng trong mười năm trở lại đây là mối liên hệ về cảnh, vật trong không gian và thời gian của quá khứ, hiện tại và tương lai trong sự vận động của xã hội. Các thực hành nghệ thuật của Hà Mạnh Thắng chia thành hai giai đoạn nếu nhìn về màu sắc. Trước năm 2010 là xanh đỏ bắt mắt với các series như “Cô dâu và Chú rể” (2004-2008), “Những gương mặt đỏ” (2008), “Không phải ký ức”(2009) với phong cách Pop-art (nghệ thuật đại chúng). Loạt tranh này vẽ về nghệ thuật thương mại quảng cáo và đồ họa, phản ánh xã hội Việt Nam thay đổi nhanh chóng trong nền kinh tế thị trường. Những series đầu tiên mang lại lợi ích rất tốt về mặt thương mại cho các gallery. Tác phẩm trong series “Cô dâu chú rể” hiện có mặt ở bộ sưu tập của nghệ sĩ đương đại nổi tiếng người Trung Quốc Yeu Minjun và bộ sưu tập vĩnh viễn của bảo tàng Singapore. Sau năm 2010, các tác phẩm tập trung vào màu sắc trung tính và trầm với sự kết hợp của việc vẽ phối cảnh kiến trúc và hội họa trong chủ đề “Phong cảnh Việt Nam” mang góc nhìn về bối cảnh lịch sử với cách tiếp cận rộng hơn. Các series theo chủ đề này bao gồm: “Thiên đường là chốn” (2013), “Mộng | Tàn | Phai | Sắc” (2014), “Phương Bắc xa khuất” (2015), “Hồ nước” (2016), “Vòng tròn thời gian” (2017 đến nay) và đã có mặt trong nhiều bộ sưu tập cá nhân trên thế giới và bộ sưu tập Post Vĩ Đại tại Việt Nam. Trong khi hội họa của Hà Mạnh Thắng ban đầu có nhiều kế hoạch và lộ trình cụ thể, các chủ đề sau này “gần gũi tự nhiên, một con đường đúng mà không cần kiểu cách, thể hiện những điều nguyên thủy nhất trên bề mặt tranh và không bị tác động bởi các yếu tố khác hay lời của ai khác.” Anh nhận ra đây là quá trình quan sát từ có tới không, từ một vật thể tiêu biểu tới vai trò cấu trúc của một đô thị, cho đến nơi gửi gắm tín ngưỡng và tôn giáo, và điểm cuối là sự hư vô của cảnh vật. Trong bộ tranh “Hồ nước,” Hà Mạnh Thắng khảo nghiệm biến chuyển xã hội qua quá trình hiện đại hóa của đất nước và những giá trị mất-còn trong văn hóa xã hội. Các tòa kiến trúc (lăng tẩm, đền đài, di tích…) được họa đồ đơn giản lại thành mảng-và-nét dựa trên các phối cảnh kiến trúc, vẽ tinh vi trên lớp THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 151

LỐI SỐNG H Ộ I H ỌA sơn vừa khô. Hà Mạnh Thắng tạo ra một bối cảnh không gian mới bằng cách đặt các tòa kiến trúc tách biệt khỏi bối cảnh hiện thực, trao cho các sự vật này một lớp nghĩa khác bằng cách kết hợp lối vẽ kiến trúc và hội họa. 15 NĂM LÀM NGHỀ, QUA 11 TRIỂN LÃM cá nhân và gần 30

152 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

▲ Triển lãm Phong cảnh | Tâm cảnh tại Galerie Quynh, TP.HCM tháng 10.2019.

việc vẽ tranh phải bằng thẩm mĩ (taste) và tri giác, bằng khẩu vị và phải cảm nhận được bằng tất cả các giác quan. Một mình trong xưởng vẽ và không có thợ, các tấm tranh lớn tầm 2m nặng hơn 30 kg của Hà Mạnh Thắng thường mất 2 tới 3 tuần để hoàn thành, kết hợp đan xen thời gian vẽ các tấm tranh nhỏ hơn. “Thứ có trọng lượng thì không phụ thuộc vào kích cỡ, như một tác phẩm thơ haiku và một cuốn tiểu thuyết có sức nặng như nhau.” Anh tin vào việc vẽ các lớp lót đầu tiên là định hình tác phẩm, giống như tạo nền móng. “Vẽ không phải là ăn may. Dĩ nhiên có những thứ bất ngờ, nhưng luôn cần phương pháp tốt, tâm lý ổn định và thái độ kỷ luật”. Trước tấm toan, anh phải đối diện với tất cả trước mắt, khi thực hành với tốc độ cao phải đối diện rủi ro lớn, không cho phép sai sót, “như người đua xe không nhìn gần mà nhìn xa. Mọi thứ đã có sẵn trong đầu, không nghĩ không chờ.” Các chất liệu trong tranh Hà Mạnh Thắng khiến người xem dành thời gian để tưởng tượng, tập trung vào trải nghiệm tác phẩm “nghệ thuật cũng như như thi ca, từ trong lòng đi ra, chứ không phải từ ngoài đi vào.” “Sơn dầu, qua cách sử dụng mới của Thắng, đã trở-nên là một chất liệu của cõi sống gần như ngang-với, bùn, đất, gỗ, đá, theo nghĩa nó không mô phỏng bùn, đất, gỗ, đá,” nhà phê bình nghệ thuật Nguyễn Như Huy viết. Không đơn thuần là mô phỏng, kỹ thuật cao của anh nằm trong tầng tầng lớp lớp màu sắc và tâm tưởng- được thay đổi và thử thách qua thời gian, không hề dễ sao chép.

ẢNH: GALLERY QUYNH

triển lãm nhóm, Hà Mạnh Thắng có gần 10 nhà sưu tập thân thiết là giới doanh nhân, kiến trúc sư, tài chính ngân hàng, nhà quản lý quỹ ... Khách Việt trong vài năm trở lại đây chiếm 25-30% so với con số 0 tại thời điểm bắt đầu. Anh đề cao sự thành tín và chỉ hợp tác với bốn gallery tại châu Á trong nhiều năm như Galerie Quynh tại TP.HCM, Đông Phong tại Hà Nội, Affinity ART tại Hong Kong, Thaivibu tại Thái Lan và sắp tới là Richard Koh Gallery tại Singapore. Cho tới nay, mặc dù “không theo thị trường bởi đó là thứ ta không biết được, nó đỏng đảnh và luôn đòi hỏi,” các tác phẩm của Hà Mạnh Thắng vẫn có sức hút tốt và tăng giá ổn định 10% mỗi năm qua kênh gallery. “Thắng luôn trung thực với nghệ thuật, bản thân và chưa bao giờ né tránh các chủ đề khó. Anh nghiêm túc trong công việc, liêm chính với nghệ thuật và không bị ảnh hưởng bởi thị trường thương mại,” bà Quỳnh Phạm, chủ Galerie Quynh tại TP.HCM nhận xét. “Ngoài kỹ thuật đặc biệt, Thắng luôn phản ánh cuộc sống cá nhân, kể những câu chuyện đa-dạng-và-có-khảnăng-đối-thoại với người xem,” bà Erika Born, chủ bộ sưu tập Erika và Peter Born (tại Áo và Đức) bao gồm 19 tác phẩm của Hà Mạnh Thắng trong gần 20 năm qua, cho biết. Còn nhà sưu tập, doanh nhân người Thụy Sĩ Arturo Giovanoli chia sẻ: “Sức sáng tạo, kỹ thuật cực kỳ cao, chất lượng tác phẩm tốt từ khi còn rất trẻ cho thấy đây là một nghệ sĩ đầy hứa hẹn. Quá trình kiên trì liên tục tìm tòi để đạt đến khả năng biểu đạt cao nhất và trọn vẹn nhất khiến Thắng trở nên độc đáo trong từng series. Từ khi biết Thắng 10 năm trước cho tới nay, tôi chưa bao giờ có thể kiềm chế được sự thèm thuồng với các tác phẩm của anh.” Hà Mạnh Thắng thích sưu tập đồ cổ. Đây vừa là điểm tra cứu, vừa là nguồn cảm hứng, nguyên liệu trong nghệ thuật của anh. Các tác phẩm mới nhất được gọi tên “Vòng tròn thời gian” với các chi tiết và motif truyền thống thông qua sự tri giác về thế giới và đồng cảm với thi ca cổ. Thắng chuyển một số hình ảnh từ câu đối cổ, tấm gỗ sơn mài vào tranh để thách thức sự giao thoa, hòa quyện, lệ thuộc của các yếu tố truyền thống và đương đại, đồng thời kết hợp các yếu tố ký ức, lịch sử với các hình ảnh, màu sắc đương thời, nhằm thể hiện các không gian đồng hiện ba chiều. Bên cạnh đó, anh so sánh tưởng tượng về màu sắc trong quá khứ và hiện tại, thiên nhiên, sự thay đổi của thời gian và lịch sử trên tàn tích, vạn sự được thử thách bởi số phận của chính nó. Hà Mạnh Thắng nói lại nhiều lần về việc “vẽ bằng khẩu vị, vị giác” và đưa tay lên gần miệng, thay vì mô tả bề mặt hay bút pháp, kỹ thuật. Thắng mô tả rõ hơn rằng,

LỐI SỐNG D U TH U Y Ề N

Biệt thự trên biển Ferretti, hãng sản xuất du thuyền lớn nhất, nhì thế giới đang mở rộng hoạt động tại hơn 80 nước. Đích đến tiếp theo: châu Á. BÀI & ẢNH: QUỐC KHÁNH

Riva 50, siêu du thuyền ra mắt năm 2018 của thương hiệu Riva, một trong tám thương hiệu thuộc Ferretti Group.

154 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

ẢNH : CO U RT ESY O F F E R R E T T I

rung tuần tháng 9.2019, cơn mưa nặng hạt ở Cannes, Pháp, không ngăn được những người yêu thích du thuyền đến triển lãm du thuyền Cannes, Pháp. Hầu như các tên tuổi trong ngành sản xuất du thuyền của thế giới đều tề tựu tại đây. Ước tính giá trị của các du thuyền tham gia triển lãm lần này có tổng trị giá tính bằng tỉ đô la Mỹ. Từ bậc bước cầu thang từ bờ lên, người tham quan thấy ngay dòng chữ Hoa, bên dưới là cảng đăng ký Hong Kong, điểm đến của du thuyền thế hệ mới. Trên boong, nơi thường bố trí phòng ngủ chính ở các du thuyền hoạt động tại châu Âu, Mỹ, các môi giới người Singapore đang tiếp một nhóm du khách châu Á tham quan phòng giải trí chính. Khách mua châu Á tuy chiếm số lượng chưa nhiều, so với khách châu Âu, Mỹ, nhưng là đối tượng tiềm năng được các hãng sản xuất du thuyền để mắt. Bên dưới phòng chính là các phòng ngủ đầy đủ tiện nghi sinh hoạt dành cho khách, bao gồm phòng tắm, nhà vệ sinh riêng, các phương tiện giải trí. Ở boong trên, phía trước mũi và sau lái, có không gian sinh hoạt cho hoạt động ngoài trời như thư giãn, tắm nắng. Riva là thương hiệu hơn 170 năm tuổi, thuộc loại lâu đời nhất trong số tám thương hiệu thuộc Ferretti Group, một trong những tập đoàn sản xuất du thuyền lớn nhất thế giới. Doanh thu của họ trong năm 2018 là hơn 600 triệu euro. Với tám thương hiệu,

tập đoàn có dãi sản phẩm gồm 43 mẫu, trong đó có mẫu có độ dài lên tới 95m, theo tài liệu do Ferretti công bố, chuẩn bị cho đợt IPO. Trả lời phỏng vấn Forbes Việt Nam, CEO Ferretti, ông Alberto Gallassi cho biết, châu Á là một trong những thị trường giàu tiềm năng. Hiện tại, châu Âu và Mỹ là hai thị trường trọng điểm. Châu Á tuy chiếm thị phần nhỏ hơn hai thị trường kể trên, song lại có cơ hội phát triển, với tầng lớp người giàu đang tăng nhanh. Theo báo cáo của Knight Frank, dự báo khu vực châu Á Thái Bình Dương sẽ dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng giới giàu trên thế giới trong thập niên tới. Trong những năm gần đây, Ferretti gia tăng sự hiện diện tại châu Á, thông qua việc mở các đại lý độc quyền phân phối. Tháng 6 năm nay, họ ký hợp đồng với công ty Du thuyền hạng sang Việt Nam (Việt Nam Luxury Yacht – LuxYacht) để phân phối sản phẩm tại Việt Nam. Gia nhập gia đình đại lý phân phối gồm 60 thành viên trên khắp thế giới, ông Nguyễn Đức Thuận, giám đốc LuxYacht hi vọng, trong vòng 3 – 5 năm tới ở Việt Nam sẽ hình thành một nhóm người yêu du thuyền khi cơ sở hạ tầng như bến cảng đúng chuẩn quốc tế được xây dựng. Theo ông Thuận, ở thời điểm hiện tại, có bến du thuyền ở Nha Trang là được xây dựng theo đúng chuẩn quốc tế, gồm bến đỗ, nhà hàng, câu lạc bộ. Trước LuxYacht, VietYatch đã đưa về Việt Nam khoảng 20 du thuyền, thấp nhất có giá vài tỉ đồng, cao nhất là loại du thuyền dài 16m có giá trên 30 tỉ đồng. Ferretti ra đời năm 1968. Qua quá trình phát triển, với chiến lược mua bán và sáp nhập, họ dần mở rộng lên quy mô tập đoàn, với nhiều thương hiệu, ở các phân khúc. Trong đó, Riva là một trong số thương hiệu có bề dày lịch sử. Trong hầu hết các bộ phim từ thập niên 1950 trở lại đây, các cảnh đua thuyền của chàng điệp viên 007 hào hoa luôn sử dụng các sản phẩm hiệu Riva. Rất nhiều minh tinh màn bạc từ nam tới nữ đều có trong bộ sưu tập xe, thuyền của mình một chiếc du thuyền Riva. Zlatan Ibrahamovic, THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 155

LỐI SỐNG D U TH U Y Ề N

danh thủ bóng đá nổi tiếng Thụy Điển, sau một mùa bóng vắt kiệt sức lực, thường nghỉ ngơi trên chiếc du thuyền Riva 100. Điều gì tạo nên sức hấp dẫn của “biệt thự trên biển,” theo lời ví von của ông Gallassi về du thuyền? Sức sống của Riva là gì khiến các sản phẩm của họ luôn có mặt trong bộ sưu tập của các ngôi sao điện ảnh, các doanh nhân thành công? Mỗi chiếc du thuyền, cùng một model, lại là một sản phẩm được cá nhân hóa hoàn toàn. Từng chi tiết nhỏ, từ đá trang trí trong phòng tắm cho tới tay nắm, đèn ngủ đều được chọn lọc, thiết kế tinh xảo. Ở góc độ người dùng, một chiếc du thuyền khi xuất xưởng là sản phẩm cá nhân hóa hoàn toàn, thể hiện rõ cá tính của người chủ, song ở góc độ nhà sản xuất như Riva, đó là sản phẩm được giám sát, áp dụng quy trình công nghiệp để bảo đảm tiến độ, chất lượng và thẩm mỹ. Để hiểu sản phẩm Riva, không gì bằng một chuyến du hành thăm các nhà máy của họ. Nếu có thời gian, bạn có thể ngắm cảnh sáng sớm trên hồ Iseo, miền trung nước Ý, trên một chiếc Riva sản xuất từ năm 1950, mà các chi tiết bằng thép không gỉ sáng bóng trên bảng điều khiển, cần số, bên cạnh lớp gỗ đã nhuốm màu thời gian. Sau một vòng hồ, bạn có thể thưởng thức bữa ăn trong một nhà hàng Riva (Có bảy lounge như vậy trên thế giới), thưởng ngoạn rượu 156 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

vang Ý, các món ăn mang đậm phong vị địa phương. Bạn cũng mất khoảng hai giờ đồng hồ để tham quan nhà máy đóng tàu Sarnico nằm bên hồ Iseo. Trong căn phòng lầu hai nhìn ra hồ do Carlos Riva, người điều hành hãng du thuyền này, tự tay thiết kế mô phỏng khoang điều khiển của một chiếc tàu để làm phòng làm việc, chiếc bánh lái gỗ cổ điển, tay truyền lệnh giữa phòng điều khiển và phòng máy, được bố trí ngay giữa căn phòng. Cũng từ đây, thuyền trưởng Carlos có

TÁM THƯƠNG HIỆU THUỘC TẬP ĐOÀN FERRETTI Thành lập năm 1968, ban đầu Ferretti phân phối rồi chuyển sang sản xuất thuyền gắn máy. Họ lập đội đua thuyền từng vô địch châu Âu và vô địch thế giới trong giai đoạn 1994 – 1997. Sau khi có một tổ chức tài chính trở thành cổ đông họ bắt đầu mở rộng thông qua hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A). Hiện nay, Ferretti có tám thương hiệu gồm: Ferretti Yachts, Riva, Pershing, Itama, Mochi Craft, CRN, Custom Line và Wally. Ở Việt Nam, LuxYacht phân phối ba thương hiệu du thuyền sang trọng hàng đầu của Ferretti Group gồm Ferretti Yachts, Riva Yachts và Pershing Yachts. Trong đó, Ferretti Yachts là dòng du thuyền lái nóc gồm các sản phẩm từ 45 đến 96 feet; Riva là dòng du thuyền cổ điển mang tính biểu tượng gồm các sản phẩm mui trần, thể thao, lái nóc và siêu du thuyền từ từ 27 đến 160 feet; Pershing là dòng du thuyền với hiệu suất cao, tốc độ ngoạn mục, gồm các sản phẩm từ 54 đến 170 feet.

thể đưa ra các quyết sách để Riva ngày càng phát triển. Kế thừa điều hành hãng sản xuất tàu, thuyền chuyên về tốc độ (họ từng đạt kỷ lục thế giới về chiếc thuyền máy nhanh nhất), Carlos Riva đã có cú bẻ lái, tạo nên sự thay đổi lịch sử hãng tàu: chuyển hướng sang sản xuất du thuyền. Vẫn giữ các bí quyết trong tạo tác vỏ tàu gỗ như xử lý gỗ, ép tạo khung vỏ trong các khuôn, hay sự cầu kỳ, toàn mỹ trong trang trí động lực, thiết kế nội thất tinh xảo, sang trọng, Riva dưới sự lãnh đạo của Carlos – nhà lãnh đạo chịu khó học hỏi, tìm hiểu tổ chức sản xuất công nghiệp ở Mỹ – áp dụng tổ chức sản xuất theo công đoạn. Giám đốc sản xuất nhà máy đóng tàu La Sperza cho biết, mỗi du thuyền được chia thành bảy công đoạn. Tùy theo mẫu du thuyền, tiến độ luôn được bảo đảm dù mọi thứ, từ bố trí các phòng tới trang trí, hoàn thiện đều được cá nhân hóa. Ông Gallassi cho biết, trong tương lai gần, tập đoàn được xác định có giá trị khoảng 1,3 tỉ euro này chưa có ý định mở nhà máy sản xuất tại châu Á. Trước đó, sau khi SHIG – Weichai của tỉ phú Tan Xuquang mua và nắm cổ phần chi phối ở Ferretti, trên một số báo xuất hiện thông tin phỏng đoán Ferretti sẽ mở nhà máy tại Trung Quốc. Dưới thời ông Gallassi, Ferretti gia tăng việc mua bán sáp nhập các thương hiệu, nhà máy đóng tàu, các công ty sản xuất linh, phụ kiện

trong ngành như đồ gỗ, nội thất. Trong giai đoạn 2015 đến nay, tập đoàn cho ra mắt hơn 27 mẫu du thuyền. Họ cũng mở thêm nhánh mới: sản xuất tàu phục vụ mục đích quân sự. Năm 2016, Ferretti có thêm cổ đông lớn. Gia đình Ferrari công bố đầu tư, trở thành cổ đông lớn của Ferretti. Thương hiệu Riva xuất hiện trên mũ bảo hiểm của các vận động viên đội đua F1 Ferrari. Khi được hỏi về sự khác biệt trong văn hóa sử dụng du thuyền ở châu Á so với Mỹ và châu Âu, ông Gallassi cho rằng nhìn chung người châu Á xem du thuyền để phục vụ quan hệ xã hội và kinh doanh. Trong khi đó, người Mỹ, người châu Âu (đặc biệt là người Ý) thường ở rất lâu trên du thuyền, mà ông ví như “biệt thự trên biển.” Ông nói: “Nếu thay đổi được thói quen, tiêu thụ du thuyền ở châu Á sẽ tăng lên đáng kể.” Vì sao? “Họ sẽ ở trên du thuyền nhiều hơn,” ông giải thích.

Ảnh từ trái sang và trên xuống: Sản xuất từ thập niên 1950, chiếc Riva đang được sử dụng trên hồ Iseo. Nhà máy đóng tàu La Sperza. Phòng làm việc do Carlos Riva thiết kế ở nhà máy Sarnico.

THÁNG THÁNG 12.2019 11.2019 FORBES VIỆT NAM | 157

PHONG CÁCH

Sherwood Suites được vinh danh trong Top 100 thương hiệu tin & dùng 2019 SHERWOOD SUITES vừa nhận giải “Dịch vụ lưu trú xuất sắc” trong chương trình “Tin & Dùng Việt Nam” do Thời Báo Kinh Tế Việt Nam tổ chức. Đây là năm thứ hai Sherwood Suites được trao giải hạng mục này. Với chủ đề “Trải nghiệm khách hàng – Khác biệt để cạnh tranh”, giải thưởng Tin & Dùng 2019 đã ghi nhận và vinh danh 100 sản phẩm và dịch vụ uy tín, chất lượng hàng đầu mang đến cho khách hàng trải nghiệm tốt và dịch vụ khách hàng vượt trội. Được quản lý bởi Tập đoàn WMC, Sherwood Suites tọa lạc tại quận 3, trung tâm TP.HCM. Công ty cổ phần Tập đoàn Quản lý Bất động sản Windsor (Tập đoàn WMC) là công ty quản lý nhà hàng, khách sạn, và bất động sản đặt trụ sở chính tại TP.HCM. Danh mục quản lý của công ty đa dạng, gồm khách sạn, căn hộ dịch vụ cao cấp, văn phòng cho thuê, nhà hàng và trung tâm thương mại. ĐỊA CHỈ: Sherwood Suites, 192 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.3, TP. HCM. Tel: (028) 3888 8866. Website: www.sherwoodsuites.vn

Khu nghỉ dưỡng 5 sao The Anam KHAI TRƯƠNG VÀO THÁNG 4.2017, khu nghỉ dưỡng biển 5 sao The Anam trải dài trên 300m đường bờ biển tại bán đảo Cam Ranh. Chủ đầu tư, nhà sáng lập The Anam Phạm Văn Hiến có hơn 20 năm kinh nghiệm làm việc trong ngành du lịch và hàng không nhìn thấy nhiều thế mạnh cho việc phát triển du lịch tại nơi này, khi có tới hơn 300 ngày nắng mỗi năm và đường bờ biển thanh bình, thế đất tựa núi. Thiết kế theo phong cách Đông Dương thời thuộc địa, The Anam có 77 biệt thự và 136 phòng tiêu chuẩn và cao cấp. Nội thất của khu nghỉ dưỡng này tôn vinh sản phẩm và nghệ nhân Việt Nam: gỗ được chế tác từ Nam Định, mái ngói Huế, đá Thanh Hóa Nghệ An, nhà gỗ được dựng từ các nghệ nhân Bình Thuận. Với diện tích 12 hecta, The Anam có các nhà hàng ẩm thực phong phú: Làng Việt – món ăn Việt Nam, The Colonial - ẩm thực châu Âu, The Indochine - ẩm thực trong ngày, Beach Club - câu lạc bộ bãi biển, Saigon bar - ẩm thực tại phòng. Bên cạnh đó, The Anam có một spa với 10 phòng trị liệu, rạp chiếu phim 3D, ba hồ bơi lớn, sảnh hội nghị, các phòng hội nghị, trung tâm giải trí và thể thao, sân tennis, phòng tập yoga, khu vui chơi trẻ em. The Anam tập trung vào thị trường châu Âu, Úc, Hoa Kỳ và Hàn Quốc tại châu Á.

Vacheron Constantin trở lại với sắc đen huyền bí HAI SIÊU PHẨM ĐỒNG HỒ của Vacheron Constantin vừa ra mắt tiếp tục làm phong phú thêm series mặt số đen của hãng, vốn rất được các nhà sưu tập săn đón. Mẫu đồng hồ Overseas Dual Time là một phần của bộ sưu tập lừng danh dành riêng cho tinh thần viễn du. Từ mặt số đen dễ đọc, thao tác điều chỉnh chức năng mượt mà cho đến khả năng thiên biến vạn hóa mọi phong cách nhờ có bộ ba dây đeo thay đổi được. Điểm đặc sắc của bộ máy này nằm ở khả năng đọc hai múi giờ cùng lúc. Bên cạnh hiển thị thời gian địa phương bằng kim đồng hồ ở trung tâm mặt số quen thuộc, kim số thứ tư với đầu mũi đỏ hiển thị thời gian tại

158 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 12.2019

“nhà”, đi cùng hiển thị ngày/đêm. Cửa sổ chỉ ngày ở vị trí 6 giờ được đồng bộ hóa với giờ địa phương, có thể điều chỉnh nhờ một nút bấm. Mẫu Overseas Lady quartz mới tôn vinh thân vỏ 33 mm dung hòa nét đẹp nữ tính và ngoại hình thể thao duyên dáng. Mặt số sơn mài đen kiểu tia mặt trời tạo sự tương phản dễ chịu với các cọc số vàng trắng phản quang và kim đồng hồ, nằm gọn trong viền đồng hồ đính kim cương. Mẫu Overseas thực tiễn nay càng mang tính thể thao có đường viền đa giác lấy cảm hứng từ biểu tượng Malte đầy tự hào của Vacheron Constantin được trang trí với 78 viên kim cương round-cut.

Cartier mở cửa hàng pop-up lớn nhất Đông Nam Á tại Singapore LẦN ĐẦU TIÊN tại Đông Nam Á, Cartier mang cửa hàng pop-up Clash de Cartier Studio đến Singapore sau khi ra mắt BST trang sức Clash de Cartier thành công ở Paris hồi đầu năm nay. Không gian cửa hàng pop-up Clash de Cartier Studio đã mang đến những trải nghiệm đặc sắc cho khách tham quan từ ngày 15 – 17.11 vừa qua. Cùng với những sản phẩm từ BST Clash de Cartier được trưng bày tại đây, những không gian đặc sắc được Cartier dựng lên gây ấn tượng cho mọi người ngay từ cái nhìn đầu tiên. Cửa hàng pop-up nổi bật với gam màu đỏ trưng bày BST Clash de Cartier, được chia làm nhiều hợp phần khác nhau, được sắp xếp và trưng bày một cách tinh tế, từ nhà sách, tới cửa hàng record và tiệm băng đĩa, tới dịch vụ chụp ảnh rất đặc biệt theo phong cách riêng của Clash de Cartier hay khu vực cafe, nơi bạn có thể nghỉ ngơi và thư giãn, và thưởng thức những chiếc bánh ngọt và đồ uống miễn phí mang phong cách “Clash”. Địa chỉ: STPI Creative Workshop & Gallery, 41 Robertson Quay, Singapore 238236; Địa chỉ cửa hàng Cartier tại Việt Nam: TP.HCM: Khách sạn Rex, 141 Nguyễn Huệ, Q.1 ĐT: (028) 3521 0370; Hà Nội: TTTM Tràng Tiền, 24 Hai Bà Trưng, Q.Hoàn Kiếm ĐT: (024) 3936 7131

Đồng hồ vàng hồng sơn mài bản giới hạn của Chopard CHÀO ĐÓN NĂM Canh Tý, Chopard đem tới chiếc đồng hồ L.U.C XP mừng “Năm của Chuột” với mặt số được chế tác thủ công bằng nghệ thuật sơn mài Nhật Bản cao niên trứ danh cũng như từng chi tiết tinh xảo trong bộ máy L.U.C 96.17-L được lắp ráp hoàn toàn bằng tay. Mặt số của chiếc L.U.C XP “Năm của Chuột” được làm hoàn toàn thủ công trong một phiên bản chỉ 88 chiếc toàn cầu. Trên nền tảng của chiếc Chopard L.U.C trứ danh, Chopard vinh danh kỹ thuật sơn mài cổ xưa Nhật Bản “Urushi”, mượn chủ đề “Cung hoàng đạo” tiếp theo trong bộ lịch truyền thống của người Á Đông: Chú Chuột, con giáp nổi tiếng về trí thông minh và sự sáng suốt thông tuệ. Mỗi chiếc đồng hồ trong phiên bản giới hạn 88 chiếc “YOTR” này được chế tác tinh xảo bằng vàng hồng 18 cara cho bộ vỏ ôm lấy cỗ máy L.U.C 96.17-L bền bỉ, mạnh mẽ. Mặt số 40mm nhỏ nhắn với độ dày chỉ 6,8mm khiến chiếc L.U.C XP này có được dáng vẻ hoàn hảo nhất của một chiếc dress-watch chỉ dày cỡ một nếp gấp khăn tay, ẩn hiện tinh tế trên cổ tay quý ông cho những bữa tiệc mừng năm mới an vui, hạnh phúc.

Tình yêu Mùa lễ hội 2019 của Burberry NHỮNG THỨ VĨ ĐẠI xây nên từ tình yêu. Nhà mốt xứ Anh Burberry vừa khởi động mùa lễ hội với chiến dịch “What Is Love?” để ca ngợi tinh thần, niềm hi vọng và sự gắn kết của những người đang yêu. Giám đốc sáng tạo Riccardo Tisci đã quy tụ được đại gia đình là những tài năng đến từ khắp nơi trên Trái đất. Đó là diễn viên người Hàn Yoo Ah-In, người mẫu chuyển giới Lea T, người đẹp Trung Quốc Zhou Dongyu, cựu đệ nhất phu nhân Pháp Carla Bruni cùng nhiều ngôi sao khác. Đây cũng là lần đầu tiên một chiến dịch thường niên có sự xuất hiện của người mẫu Hồi Giáo gốc Thụy Điển Ikram Abdi Omar. Dưới sự hướng dẫn của nhiếp ảnh gia Mert Alas và

Marcus Piggott, các khách mời khoác lên mình những thiết kế Burberry và cùng nhảy theo giai điệu bài hát “What Is Love?” của Deee-Lite. BST cho mùa lễ hội năm 2019 của nhà Burberry có nhiều lý do để các tín đồ khao khát: váy lưới ôm với các chuỗi pha lê cùng lông vũ, áo khoác với chi tiết thắt nút, hay bộ tuxedo được điểm xuyết với pha lê và cà vạt nhung. Và tất nhiên không thể thiếu vắng họa tiết TB mới do Giám đốc sáng tạo hiện tại Riccardo Tisci thiết kế, với hai chữ cái viết tắt theo tên nhà sáng lập Thomas Burberry. Họa tiết này phủ sóng từ các mẫu áo khoác, áo chần bông đến thắt lưng, hoa tai, ví, khăn lụa, mẫu túi Lola Bag và Tiltle Bag. THÁNG 12.2019 FORBES VIỆT NAM | 159

FORBES VIETNAM | MARKET PLACE

RỘN RÀNG MÙA LỄ HỘI CUỐI NĂM TẠI SHERATON NHA TRANG HOTEL & SPA

TUẦN TRĂNG MẬT – GIÁ NGỌT NGÀO TẠI BÌNH AN VILLAGE RESORT ĐÀ LẠT

Không khí Giáng Sinh đã tràn ngập trên từng con đường và hiện diện đến từng ngôi nhà của thành phố biển. Còn gì tuyệt vời hơn khi cùng những người thân yêu tận hưởng mùa lễ hội cuối năm với trải nghiệm ẩm thực phong phú, chuẩn vị 5 sao tại Sheraton Nha Trang. Thưởng thức các món đặc trưng của Giáng Sinh cùng các loại hải sản tươi ngon đặc trưng địa phương, các món tráng miệng tuyệt hảo mang đầy màu sắc của lễ hội. Đặc biệt, thực khách còn có thể giải trí với các tiết mục biểu diễn đặc sắc được chuẩn bị công phu, cùng nhiều hoạt động ý nghĩa dành cho trẻ em. Tiệc buffet đêm vọng Giáng Sinh: 18.00 – 22.00 | 24/12/2019 | VND 2,200,000++/ người lớn* Tiệc buffet trưa ngày Giáng Sinh: 12.20 – 15.00 | 25/12/2019 | VND 890,000++/ người lớn* Tiệc buffet tối ngày Giáng Sinh: 18.00 – 22.00 | 25/12/2019 | VND 990,000++/ người lớn* Tiệc buffet đêm Giao Thừa: 18.30 – giữa đêm | 31/12/2019 | VND 2,800,000++/ người lớn*

Mang đến cho bạn cơ hội thăng hoa cảm xúc cùng với một nửa yêu thương bằng một chuyến nghỉ dưỡng trăng mật tràn ngập hạnh phúc và đong đầy những cảm xúc thú vị.

*Giá trên đã bao gồm bia, thức uống các loại Để biết thêm chi tiết và đặt bàn, xin liên hệ 0258 388 0000

Ưu đãi có giá trị đến hết ngày 31/12/2019 và phụ thu 20% vào giai đoạn cao điểm (24 – 31/12/2019).

hoặc email: dining.nhatrang@sheraton.com hoặc quét mã QR

Không áp dụng cùng lúc với các khuyến mãi khác.

METROPOLE HÀ NỘI TỔ CHỨC GIÁNG SINH THEO PHONG CÁCH HAUTE COUTURE

CHIÊM NGƯỠNG BỘ SƯU TẬP QUÀ TẾT “SẮC XUÂN RỰC RỠ” CỦA MOON N SUN

Mùa Giáng sinh năm nay, khách sạn Sofitel Legend Metropole Hà Nội sẽ hóa thân thành “xưởng may thủ công” L’Atelier du Metropole với những bộ sưu tập thời trang cao cấp theo phong cách Pháp, mang đến một không khí Giáng sinh vui tươi và những trải nghiệm mới đầy thú vị. Ngoài ra, bữa tối đặc biệt đêm Giáng sinh sẽ được phục vụ tại khách sạn Metropole vào ngày 24 tháng 12, có giá từ 2.750.000 đến 4.500.000 đồng, bao gồm: • Tiệc tối 7 món tại Le Beaulieu các món ăn Pháp truyền thống • Tiệc tối 6 món Việt Nam tại Spices Garden với các đặc sản Hà Nội • Tiệc tối 6 món Ẩm thực Châu Âu và Tân Thế giới tại nhà hàng Angelina • Buffet tối đặc biệt tại Le Club Bar với hai khung giờ lúc 6h tối và 8h45 tối Tiệc buffet mừng Giáng sinh tại sảnh tiệc La Veranda Tiệc Ngày Giáng Sinh. Vào ngày 25 tháng 12, khách có thể thưởng thức bữa trưa buffet hoặc những bữa ăn tối đặc biệt tại 3 nhà hàng, có giá từ1.600.000 đến 2.900.000 đồng, bao gồm: • Tiệc buffet trưa tại nhà hàng Pháp Le Beaulieu • Thực đơn tối 6 món ẩm thực Pháp đương đại được thiết kế bởi đầu bếp Raphael Kinimo tại Le Beaulieu

Một món quà chỉnh chu và đẹp hấp dẫn là cách chúng ta thể hiện tính thẩm mỹ tinh tế và sự trân trọng tới người nhận quà. Đặc biệt trong mùa lễ Tết, tặng quà là nét văn hóa truyền thống tốt đẹp nên được gìn giữ.

Trọn gói 3 ngày 2 đêm chỉ với VND 9.990.000 tại phòng Deluxe Suite sang trọng, bao gồm ăn sáng hằng ngày, trang trí phòng theo chủ đề trăng mật, miễn phí 01 bữa ăn tối lãng mạn cho hai người và các hoạt động giải trí ngoài trời như Kayaking, xe đạp du ngoạn, câu cá và tham quan vườn rau sạch 10% thuế & 5% phục vụ phí.

Moon n Sun hân hạnh đem đến Bộ sưu tập quà Tết Canh Tý 2020 Sắc xuân rực rỡ với ba dòng sản phẩm độc đáo, ấn tượng: Sắc xuân Phú Quý, Sắc xuân Tài Lộc, Sắc xuân An khang. Những mẫu quà Tết của Moon n Sun là sự kết hợp của tinh hoa ẩm thực Việt và thiết kế đậm nét truyền thống nhưng không kém phần tinh tế, sang trọng. Tự hào là giải pháp quà tặng ẩm thực được nhiều doanh nghiệp tin tưởng và lựa chọn, Moon n Sun tiếp tục cung cấp các giải pháp quà tặng ẩm thực như tư vấn miễn phí, thiết kế logo, thiết kế phụ kiện, giao hàng… cho bạn trải nghiệm tết trọn vẹn. Để được tư vấn và nhận những ưu đãi tốt nhất, vui lòng liên hệ: Hotline: 032 804 7177 hoặc 094 9613 234 Hồ Chí Minh: Tầng 24, E.Town Central, 11 Đoàn Văn Bơ, P.12, Q.4, TP. HCM

• Tiệc tối 5 món Ẩm thực Châu Âu và Thế giới Mới tại nhà hàng Angelina

W: moonnsun.com | F: fb.com/MoonnSunGift

TẬN HƯỞNG GIẢI PHÁP QUÀ TẶNG MÙA LỄ HỘI DÀNH CHO DOANH NGHIỆP TỪ HẢI LIÊN

AI SẼ LÀ QUÁN QUÂN CỦA MARKETING CHALLENGERS?

Cuối năm là thời điểm bận rộn của hầu hết các công ty, doanh nghiệp với những kế hoạch tặng quà tri ân, lễ tết, kỷ niệm. Lựa chọn một nhà cung cấp giải pháp quà tặng chuyên nghiệp là cách tối ưu cho các doanh nghiệp tạo ấn tượng cho đối tác, khách hàng. Được biết đến là giải pháp quà tặng cao cấp dành cho doanh nghiệp được đánh giá cao trên thị trường, Hải Liên luôn nỗ lực nghiên cứu sáng tạo và đổi mới các sản phẩm và dịch vụ cho khách hàng. Chúng tôi luôn đáp ứng những nhu cầu về quà tặng cao cấp cho các doanh nghiệp, đặc biệt vào dịp Lễ hội cuối năm. Những món quà mùa Lễ hội được nghiên cứu thiết kế, phối hợp các chất liệu cao cấp, cá nhân hóa nhằm nâng tầm thương hiệu doanh nghiệp cùng với quy trình dịch vụ khách hàng chính là thế mạnh của Hải Liên. Sự tín nhiệm và hài lòng của khách hàng chính là thước đo thành công cho chúng tôi. Liên hệ: Hotline: 090 215 3260 hoặc 032 804 7177 Hà Nội: Phòng 203, Tầng 2, Tòa nhà Vạn Phúc, số 2 Núi Trúc, Q. Ba Đình, Hà Nội Hồ Chí Minh: Tầng 24, E.Town Central, 11 Đoàn Văn Bơ, P.12, Q.4, TP. HCM W: hailien.vn | F: fb.com/ hailiengifts

Sau hơn một tháng chạy đua căng thẳng, từ hơn 200 đội đăng ký dự thi đến từ khắp mọi miền tổ quốc, 5 đội xuất sắc nhất đã được chọn lựa để tranh tài tại vòng đấu cuối cùng. Các đội thi sẽ có cơ hội được thuyết trình và phản biện chiến lược Marketing do mình thiết kế nên để giải quyết đề bài hóc búa mà nhãn hiệu xe hơi cao cấp Peugeot đến từ Pháp đã đưa ra. Đội thi có phần trình bày thuyết phục nhất sẽ được Peugeot - khách hàng của chiếc lược Marketing, cũng như nhà tài trợ độc quyền của cuộc thi lựa chọn để trao cho ngôi vị quán quân của Marketing Challengers mùa 10 này, với vô vàn giải thưởng giá trị. Hội đồng giám khảo của đêm chung kết ngoài các đại diện cấp cao của nhãn hàng Peugeot Việt Nam, còn có các khách mời đặc biệt đến từ các agency uy tín hàng đầu ở Việt Nam như Dentsu Redder, Nielsen, Chin Media, Happiness Saigon,... Thời gian: 19:00, ngày 8/12/2019. Địa điểm: Khách sạn 5 sao Caravelle, số 19, công trường Lam Sơn, phường Bến Nghé, Quận 1, TPHCM. Truy cập fanpage Marketing Challengers để biết thêm thông tin chi tiết.

FORBES VIETNAM | MARKET PLACE

THƯƠNG HIỆU DƯỢC PHẨM CHẤT LƯỢNG ĐỈNH CAO Pymepharco đã thực hiện chiến lược tập trung đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và tiên phong trong việc đầu tư nâng cấp hệ thống sản xuất đáp ứng tiêu chuẩn GMP châu Âu (EU – GMP). Với sự đoàn kết đồng lòng và luôn nêu cao tinh thần “Danh dự – Khoa học – Tận tụy – Sáng tạo – Tiên phong”, kế thừa thành quả to lớn từ dây chuyền kháng sinh Caphalosporin thuốc viên theo tiêu chuẩn EU – GMP vào năm 2013, Pymepharco vô cùng vinh dự và tự hào khi được Cơ quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn EU – GMP cho dòng kháng sinh tiêm Caphalosporin, khẳng định vị thế tiên phong về EU – GMP cũng như sự tiến bộ vượt trội của Pymepharco nói riêng, ngành dược Việt Nam nói chung. Nhân dịp chào đón Lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Công ty (1989– 2019), Pymepharco khánh thành Nhà máy Dược phẩm PME II theo tiêu chuẩn EU – GMP và chuẩn bị đi vào hoạt động. Nhà máy có tổng vốn đầu tư lên đến gần 800 tỉ đồng trên diện tích hơn 30.000m2 với công suất 1,2 tỉ viên/năm/1 ca sản xuất, được sự tư vấn kỹ thuật từ Công ty FormaPharm và chuyển giao công nghệ từ tập đoàn Stada – CHLB Đức.

NHÀ MÁY THỨC ĂN CHĂN NUÔI MỚI NHẤT CỦA TẬP ĐOÀN ADM VIỆT NAM SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ TIÊN TIẾN ĐÁP ỨNG NHU CẦU NGƯỜI CHĂN NUÔI Ngày 19/11/2019, Tập đoàn Archer Daniels Midland (ADM) đã tổ chức lễ khánh thành nhà máy thức ăn chăn nuôi thứ năm chuyên về dinh dưỡng vật nuôi của ADM tại Khu Công Nghiệp Hòa Mạc, tỉnh Hà Nam. Điều này minh chứng cho cam kết của tập đoàn trở thành người bạn đồng hành của người chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và chăm sóc thú cưng trên toàn cầu. Ông Matthieu Garnier, Phó Chủ tịch Khối Sản xuất nhóm ngành Dinh dưỡng Vật nuôi của ADM, cho biết: “Chúng tôi rất tự hào về nhà máy mới tại Hòa Mạc. Nhà máy này cho phép chúng tôi phục vụ khách hàng tốt hơn cũng như tiếp tục cải tiến quy mô vận hành.” Nhà máy mới có vị trí chiến lược nằm gần khu vực chăn nuôi trọng điểm phía Bắc và gần cảng nguyên liệu. Được xây dựng trên khu đất rộng 4,6 hec-ta, nhà máy bao gồm 01 khu vực sản xuất, 03 kho dự trữ nguyên liệu thô và thành phẩm, khu văn phòng, và một khu xuất hàng với không gian rộng rãi thuận tiện cho xe tải của khách hàng ra vào nhập hàng. Nhà máy sẽ sản xuất các loại thức ăn chủ yếu cho lợn, gia cầm, thỏ và được trang bị các công nghệ đầu ngành hiện đại.

PV POWER VƯỢT KẾ HOẠCH 9 THÁNG ĐẦU NĂM, MỤC TIÊU ĐẠT TRÊN 5,8 TỈ KWH TRONG 3 THÁNG CUỐI NĂM 2019 Sau báo cáo tình hình sản xuất kinh doanh trong 9 tháng đầu năm vượt kế hoạch, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PV Power) tiếp tục đặt mục tiêu sản xuất hơn 5,8 tỉ kWh điện trong 3 tháng cuối năm 2019, doanh thu dự kiến 8.531 tỉ đồng. Trong 9 tháng đầu năm, tổng sản lượng điện của Tổng công ty đạt 16,462 tỉ kWh, mang lại doanh thu 26.583 tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 2.491 tỉ đồng. PV Power được thành lập ngày 17/5/2007, là đơn vị thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), hiện đang sở hữu 7 nhà máy điện với tổng công suất 4.205 MW, sản lượng điện hằng năm từ 20 – 22 tỉ kWh. Nắm giữ cổ phiếu của PV Power ngoài PVN (nắm giữ 79,94% cổ phần) còn có các nhà đầu tư lớn như các quỹ của Dragon Capital, Vina Capital… Những điểm nhấn của cổ phiếu POW: • Thanh khoản tốt nhất ngành điện; • Đứng thứ 22 về quy mô vốn hóa các Doanh nghiệp niêm yết trên HoSE; • Chính thức lọt vào rổ MSCI Frontier Markets Index kỳ cơ cấu danh mục quý II/2019. • Top 50 Công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam năm 2019 do Forbes VN bình chọn;. • Có sức hút với nhà đầu tư do hiệu quả kinh doanh đang ngày càng được cải thiện nhờ giá bán có xu hướng tăng và chi phí ngày càng tiết giảm; • PV Power đang tập trung chuẩn bị đầu tư dự án điện Nhơn Trạch 3, 4 với tổng công suất 1.500 MW, tổng mức đầu tư khoảng 1,4 tỉ USD.

TRIỂN LÃM VIETBUILD HOME 2019 - CƠ HỘI MUA SẮM CUỐI NĂM Ngày 19/12, Triển lãm Quốc tế Vietbuild Home 2019 khai mạc tại Trung tâm Hội chợ & Triển lãm Sài Gòn (SECC) – 799 Nguyễn Văn Linh, Quận 7, TP. HCM với chủ đề Bất động sản –Trang trí nội ngoại thất & Đồ dùng gia đình. Triển lãm thu hút 2.300 gian hàng đến từ 18 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự. Sản phẩm tại Vietbuild Home đáp ứng nhu cầu mua sắm, trang trí nhà ở cho khách hàng nhân dịp cuối năm, chào đón Noel và năm mới 2020 như vật liệu xây dựng, thiết bị điện, camera, cửa và phụ kiện cửa, đồ decor, dụng cụ nhà bếp, ván sàn, thảm trang trí, máy lọc nước, thiết bị - đồ dùng gia đình... Triển lãm có hơn 450 doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia, với mục tiêu tìm kiếm những giải pháp, sản phẩm mới, những ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến phục vụ ngành xây dựng và thiết kế nội ngoại thất. Đến với triển lãm, các doanh nghiệp sẽ được gặp gỡ, giao lưu với đông đảo khách tham quan từ các quốc gia trên thế giới.

Liên hệ: Bà Ngô Thị Hồng Yến: yen.ngo@adm.com

Triển lãm diễn ra từ ngày 19/12 đến hết ngày 23/12/2019 với nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn.

VIETNAMME TALK - SỰ KIỆN ĐỐI THOẠI NGHỆ THUẬT THƯỜNG NIÊN NGÀY 15.12.2019

VIETNAM WEB SUMMIT 2019 “THỜI ĐẠI CỦA DATA: TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VẬN HÀNH THẾ GIỚI”

Vietnamme Talk 01 với chủ đề Thụ Động mang đến một không gian giao lưu giữa nghệ sĩ và đại chúng với hi vọng bện chặt sợi dây kết nối của cộng đồng yêu nghệ thuật nói chung và khơi gợi cảm thức Việt trong mỗi con người. Vietnamme Talk đã hé lộ sự đồng hành từ hai diễn giả đầu tiên. Đó là nhà thiết kế Thủy Nguyễn - nhà sáng lập Thuy Design House đã mang những thiết kế lấy cảm hứng từ áo dài truyền thống lên sàn diễn quốc tế tại Paris Fahion Week và New York Fashion Week. Cái tên tiếp theo cũng khuynh đảo một bộ phận khán giả Việt bởi sức biểu cảm trong cách truyền đạt của chị về một Sài Gòn hoa lệ, MC Trác Thúy Miêu - đạo diễn gánh ca kịch Phụng Hoàng Ban và tác giả cuốn Vọng Sài Gòn nhận được sự ủng hộ đông đảo từ truyền thông. Hoạt động gồm 2 phần: Đối thoại nghệ thuật và triễn lãm nghệ thuật. Thời gian diễn ra: Chủ Nhật 15/12/2019, 14:00- 21:30 Địa điểm: Soul Live Project (216 Pasteur, Phường 6, Quận 3, TP.HCM) Các loại vé: Vé Kén (Standard): 355.000 VNĐ; Vé Ngài (Premium): 550.000 VNĐ Để khám phá thêm về sự kiện, bạn có thể liên hệ tại: Fanpage: Vietnamme Talk | Email: projectvietnamme@gmail.com

Đón đầu thị trường bằng những công nghệ mới, chính là chiếc chìa khóa thành công cho bất kỳ doanh nghiệp nào. “Điểm đến tiếp theo của công nghệ là đâu?”. Tháng 12 này tại sự kiện Vietnam Web Summit, hãy lắng nghe câu trả lời và tranh luận từ các CEO của các công ty công nghệ, những anh tài startup, full stack developer, devops, software engineer, users and commercial ventures. Dù là lập trình viên hay marketer, sự kiện năm nay chắc chắn sẽ đem lại cho bạn vô số kiến thức, mở ra cánh cửa của đổi mới sáng tạo trong năm 2019.

Hotline 0377 768 197 (Mr. Duy An)

Tìm hiểu thêm tại: www.vietnamwebsummit.com

Vietnam Web Summit là chuỗi sự kiện thường niên dành cho cộng đồng phát triển web, quảng cáo web. Được đánh giá là một trong những sự kiện web lớn nhất tại Việt Nam, với sự tham gia của các ông lớn như Amazon, Google, Facebook, Nielsen…, Vietnam Web Summit 2019 hứa hẹn là đại tiệc công nghệ được mong chờ nhất trong giai đoạn cuối năm! Sự kiện cũng dành tặng 10 mã giảm giá đến độc giả Forbes Việt Nam: FORBES@VWS2019 khi đăng ký vé tại sự kiện.

SUY NGẪM

Về gia đình “Gia đình có thể là lý do tồn tại của một người, cũng có thể là phần lớn ý nghĩa tồn tại của một người.”

“Tôi đã đánh giá thấp nơi tôi được sinh ra. Tôi biết đó là chốn xuất thân tốt nhưng tôi đã không biết rằng đó là nơi tuyệt vời đến thế nào.”

—KERI HULME (NHÀ VĂN)

—ROD DREHER (NHÀ VĂN)

“Sẽ có ngày bạn vì tôi mà làm những điều mình không thích. Đó là ý nghĩa của gia đình.”

“CHA MẸ HỌC ĐƯỢC RẤT NHIỀU TỪ CÁCH CON TRẺ ĐỐI DIỆN VỚI CUỘC ĐỜI.” —MURIEL SPARK (NHÀ VĂN)

“GIA ĐÌNH LÀ CÂU CHUYỆN VỀ TÌNH YÊU VƯỢT QUA SỰ HÀNH HẠ VỀ MẶT CẢM XÚC.”

—JONATHAN SAFRAN FOER (NHÀ VĂN)

HÃY NGHĨ VỀ TỔ TIÊN! HÃY NGHĨ ĐẾN HẬU THẾ!

—MATT GROENING (HỌA SĨ BIẾM HỌA)

“Điều tuyệt vời nhất mà cha mẹ có thể để lại cho con cái chính là sự độc lập của chính bản thân họ.”

—JOHN QUINCY ADAMS (CỰU TỔNG THỐNG MỸ)

“Có thể gọi thực thể đó là một gia tộc, hay một mạng lưới, một bộ lạc, hoặc gọi đó là một gia đình. Dù tên gọi là gì và dù bạn là ai, bạn đều cần thực thể đó.”

“Sự khác biệt giữa một người đàn ông và một người cha là: người trước thì chia sẻ gene của mình, còn người sau lại hi sinh cuộc sống của mình.” —CRAIG D. LOUNSBROUGH (NHÀ VĂN)

—ROSAMUNDE PILCHER (NHÀ VĂN)

—JANE HOWARD (NHÀ VĂN)

“KHI TÔI BƯỚC ĐI, TÔI ĐI CÙNG BẠN. TÔI ĐẾN NƠI ĐÂU, BẠN CŨNG LUÔN Ở CÙNG TÔI.” —ALICE HOFFMAN (NHÀ VĂN)

162

FORBES VIỆT NAM

THÁNG 12.2019

“Hãy dạy cho trẻ thơ con đường phải theo. Dầu khi nó trở về già, cũng không hề rời con đường đó.” —KINH THÁNH, CHÂM NGÔN 22:6

SUY NGẪM SAU CÙNG

“Sự điềm tĩnh phụ thuộc vào hoàn cảnh. Và nhờ địa vị tuyệt vời và khiêm tốn của mình trong gia đình, cô ấy sở hữu nhân phẩm và vẻ đẹp điềm tĩnh trong sáng.”

“Những nhân vật như Rockefellers, Carnegies, Fricks, Vanderbilts, Goulds, Hills, Harrimans, Astors, Eastmans, Stillmans, Pullmans, Fields, có thể để lại gia tài khổng lồ, nhưng họ không thể để lại trí óc. Những tên tuổi lớn này không có người con nào xuất sắc.”

—JOHN STEINBECK (NHÀ VĂN)

—B.C. FORBES

NGUỒN: THE LITTLE WAY OF RUTHIE LEMING, BY ROD DREHER; THE SHELL SEEKERS, BY ROSAMUNDE PILCHER; EVERYTHING IS ILLUMINATED, BY JONATHAN SAFRAN FOER; THE GRAPES OF WRATH, BY JOHN STEINBECK; THE COMFORTERS, BY MURIEL SPARK; THE STORY SISTERS, BY ALICE HOFFMAN; ANTSY DOES TIME, BY NEAL SHUSTERMAN; THE BONE PEOPLE, BY KERI HULME; PHOTO BY ADAM BERRY/GETTY IMAGES; ULF ANDERSEN/GETTY IMAGES; ELIZABETH DOBBIE/FAIRFAX MEDIA VIA GETTY IMAGES; DEBORAH FEINGOLD/CORBIS; MAX BECHERER FOR THE WASHINGTON POST