18 mai 2012 by Fréttatíminn

Deilur á Facebook

Íslendingar þræta á vinsælustu vefsíðu heims

EM 2012

Viðhald húsa

Klose og fleiri hetjur á síðasta séns

Unnið í samvin nu við Húseige ndafélagið, Samtök iðnaðarins og Nýsköp unarmiðstöð Íslands

 FjölEi gNaHú S grUNd vallar

Helgin 18.-20. maí

2012

rEglUr Í SamSk iptUm

Grannar ganga af göflunum

Sigurður Helgi Guðjónsso n hrl, formaður Húseigen grundvallarreglur dafélagsins, fer hér í samskiptum þeirra yfir nokkrar sem búa sögum og nágrönnu m sem eru svo illskeyttir í fjölbýlishúsum; tæpir á hryllingssannkölluð vítishús að þeim lánast að breyta húsum í eins og hendi sé veifað.

igendur í fjöleignarh verða umflúin. Menn þurfa allir einhvern úsum tímann að verða að sætta sig það að þeir eru á ráðast í viðhald, við sama báti, undir breytingar og sama þaki, og fleira fólk sem endurbætur á íbúðum lifir sínu lífi og á sér líka tilverurétt . Þeir Eigendur hafa verulegtsínum. sem svigrúm gagnvart sameigend sætta sig við ýmis búa í fjölbýli verða að um þótt slíkar „óþægind i“ vegna framkvæmdir valdi nána sambýlis en hins sambýlisfólkinu þeim En, stundum er ónæði. að búa við viðvarand er hins vegar óskylt þetta „sagan endalausa i verulegt ónæði. og framkvæmdir konar brölt og fyrirgangu Ýmis spanna langan tíma. “ er barið, mölvað, r er eðlilegur þáttOft ur í viðhaldi og sagað og borað eðlilegum á öllum tímum. Slæm umgengni endurbótu umhirðu eignar, um sameignina til dæmis hamarshö m og oft fylgifiskur. Eru er boranir. Öðru gg og dæmi um illvígar máli vegna þessa og múrbrot og annan gegnir hins vegar um að íbúðareigendur deilur „djöfulgang“ en hafi jafnvel flúið hús telja verður að aðrir eigendur þegar verst hefur þurfi ekki að þola látið. Menn nota jafnvel nema á daginn. slíkt sleggjur og múrbrjóta Rík skylda hvílir til tjáskipta. Þegar á eiganda sem stendur í framkvæm framkvæmdagleðin gengur af göflum dum að hann geri allt sem í hans valdi eru góð ráð dýr. stendur til að sambýlisHún er oft stjórnlaus, illviðráðan fólk hans verði leg og illkynja í fyrir þokkabót. Sáttfýsi, óþægindum vegna sem minnstu ónæði og sanngirni, málamiðlu þeirra. tillitssemi, skilningur n, og umburðaly ndi þau bönd sem hún eru Grimmir frekjuhun verður hamin í og dar tamin. Ef fólk Í fjölbýli er fín línan milli athafnafre færi almennt eftir og hagnýtingar hinni góðu bók um eins og friðar annars. lsis að gera öðrum ekki neitt vægið er hárfínt sem Jafnþað vill ekki að aðrir gjöri því og viðkvæmt . Þar þá væri allt í himnalag gildir hið En gullna meðalhóf við erum sem i. tregt að feta. Mörkin mörgum gengur svo yfirgangss því miður upp til hópa þrjóskir, amir, ráðríkir, heimaríkir og næðisrétta r annarsmilli athafnafrelsis eins hundar , frekjusem eiga bágt með eru hárfín og þarf til að raska því. að lítið annarra Smæstu mál geta og beita málamiðlu setja sig í spor Íbúar hafa jafnvel flúið hús venga bragði blossað á auga- fara n. Í stað þess að illvígra deilna. upp í eftir boði Nýja testament isins Hús hins himneska skaðræðis ófriðarbál. okkur virðist mikið stundu orðið vítishús.friðar getur á örskots- og hefnigjörntamara að fara eftir grimmum fram bann við röskun á svefnfriði að minnsta sem kosti frá miðnætti um boðum Gamla allra minnstu ónæði til klukkan sjö. Frá testament- reglu inu um auga fyrir þessari aðra og röskun fyrir má þó alls ekki gagnálykt auga og tönn fyrir Djöfulgangur og íbúa hússins. Þó Og þá er vísast tönn. láta megi múrbrot verður að játa framandskotin n laus. illum látum á öðrum a á þá lund að kvæmdaglöðum Eigendum fjöleignarh Í lögum eiga um fjöleignarhús eiganda ákveðið tímum. Menn úsa eru sem sagt alltaf að stíga varlega eru engin bein ákvæði sanngjarnt mörk sett við hagnýting taktil jarðar eða gólfs svigrúm og brýnt er að hann kosti um og sýna hver u eigna sinna og það hversu lengi og á hvaða kapps um að hafa samráð öðrum tillitssemi þeir hafa fráleitt tímum megi smíða, brjóta og við aðra eigendur frítt ávalt og á öllum tímum. Húsfélag bramla en þar er fyrirfram og upplýsi þá um sínu fram á sínum spil og mega ekki fara almennt getur sett reglur hins vegar uðs framgang forsendum eingöngu boðið að íbúar til höf- ins og ónæðissöm skuli gæta þess kæra sig kollótta reyni eins og kostur og stöðu verksog valda sambýlisf að þeim eðlilegar um framkvæmdum og sett um hagsmuni og er að taka tillit til ólki sínu ekki eðlilegra sanngjarn rétt eigenda sinna Á og sanngjarnar óþarfa ama hömlur. hinn bóginn verða sam- og óþægindum. Jafnframt ra óska og sjónarmiða annarra eigenda fjöleignarhúsum íbúar í að húsreglur er mælt við framkvæmdina. að sætta sig við skuli geyma nánari fyrir um Nágrannakærleiku kvæmdir sem og þola Framvissu marki ónæði rinn fyrirmæli Almennt hefjast eins og og óþægindi sem að um hagnýting u eigna og þruma má loftárás segja samskipi eigenda eða ekki í því efni. að viðhald og endurbætu úr heiðskíru Skal í þeim meðal í fjöleignarhúsum r deilum og leiðindum lofti valda mikið frekar eigi að framkvæm annars koma en þær sem tilkynnt skömmum tíma a og framast er unnt á eins um fyrir fram og ráðist er er í með tillitssemi og með og nágrannak ærleika að leiðarljósi.

Viðhald húsa

Fótbolti

Úttekt 18

í miðju FrÉttatímans 18.-20. maí 2012 20. tölublað 3. árgangur Gluggar

bmvalla.is

eru ekki bara gler Veldu háeinan grandi PRO TEC Classic glugga sem spara orku BM Vallá býður vandaðar í Danmörku. Gluggarn gluggalausnir frá PRO TEC ir eru úr áli og tré íslenskar aðstæður og henta vel fyrir . PRO TEC gluggar Íslandi frá 1993 og hafa verið seldir á verið prófaðir og vind- og slagregns vottaðir álagi. Glerið er háeinang gagnvart íslensku hitunarkostnað randi sem lækkar og sparar orku. Hver gluggi er sér eftir óskum viðskipta smíðaður vinar um stærð, lit og lögun.

PIPAR\TBWA · SÍA · 112233

BM Vallá ehf. Breiðhöfða 3 110 Reykjavík Sími: 412 5050 Fax: 412 5001 sala@bmvalla.is

Kynntu þér PRO TEC hjá BM Vallá áður en þú velur Það gæti borgað glugga. sig.

 VIÐTAL Dorrit Moussaieff

Elskar Ólaf Ragnar, Ísland og Sám Sigríður Dögg Ófullnægðir foreldrar eftir barnasprengju viðtal 22

Flóttamaðurinn Sayid Tekur dauðann fram yfir líf í Erítreu 14 Viðtal

Greta Salóme Svakalegur meðbyr

Ljósmynd/Hari

Dorrit Moussaieff hefur verið gift Ólafi Ragnari í níu ár. Hún hefur glímt við lesblindu, athyglisbrest og ofvirkni, á að baki mislukkað hjónaband, stopul ástarsambönd og hafði aldrei tíma til að eignast börn. Hún dvelur ekki við þann þanka heldur lifir í núinu og horfir fram á veginn.

síða 26

Eurovision

Ný og glæsileg sólgleraugu í Augastað Gucci

Boss

PIPAR \ TBWA

•

SÍA

•

121444

Vera Wang

FIRÐI Fjarðargötu 13–15 Opið: virka daga 10–18 og laugardaga 11–15

MJÓDDINNI Álfabakka 14 Opið: virka daga 9–18 og laugardaga 11–15

SELFOSSI Austurvegi 4 Opið: virka daga 10–18

Gleraugnaverslunin þín

fréttir

Helgin 18.-20. maí 2012

 Gjaldeyrisútboð Dósent segir lítinn áhuga áhyggjuefni

Íslendingar sem búa úti gætu keypt hús á hálfvirði hér – en afþakka Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@ frettatiminn.is

Þrátt fyrir að Íslendingum, sem búsettir eru erlendis og eiga evrur, hafi í þrígang boðist að kaupa krónur á nærri helmingsafslætti miðað við skráð gengi og kaupa fyrir þær fasteignir, hafa fáir nýtt sér það. Gylfi Magnússon, fyrrum viðskiptaráðherra og dósent við Háskóla Íslands, segir áhyggjuefni, þegar svona góð kjör bjóðist, eins og í gjaldeyrisútboði Seðlabankans, hve fáir hafi viljað koma hingað og nýta sér þau. Í samantekt á þremur gjaldeyrisútboðum Seðlabankans, þar sem bankinn hafði milligöngu um kaup á evrum fyrir krónur, kemur fram að fjárfestingar í fasteignum séu í „flestum tilvikum smáar og framkvæmdar af ís-

lenskum einstaklingum sem búa erlendis og/eða hyggja á heimflutning.“ Ásgeir Jónsson, lektor við hagfræðideild Háskóla Íslands, segir hægt að ímynda sér að þeir Íslendingar sem búi úti og hafi áhuga á að eiga fasteign hér eigi hana nú þegar. Ekki sé fýsilegt að kaupa eignir og leigja út, því lítið sé upp úr því að hafa. Áhugi á að vera hér þurfi að vera til staðar svo útlendingar kaupi sér fasteign. Hagstætt verð vegna hruns krónunnar nægi ekki til.

Hverjir kaupa krónurnar? Gagnrýnt hefur verið að Seðlabankinn veiti ekki upplýsingar um það hvaða einstaklingar og fyrirtæki hafa tekið þátt í þessum gjaldeyrisútboðum Seðlabankans þar sem Íslendingar sem hugsanlega tóku fé út úr íslenskum fyrirtækjum fyrir hrun og fluttu úr landi geti nú komið heim og fengið kostakjör fyrir evrurnar sínar og fjárfest með afslætti. Í samantekt Seðlabankans á gjaldeyrisútboðunum segir að erlend móðurfélög innlendra félaga hafi verið fjölmennust þeirra sem fjárfestu í

hlutabréfum og skuldabréfum í þessum útboðum. Seðlabankinn ber fyrir sig þagnarskyldu. Gylfi Magnússon, dósent við HÍ, er hlynntur henni og telur að ef upplýsingarnar væru gefnar upp myndi það fæla menn frá þátttöku. „Þátttakan hefur nú verið það lítil að hún má nú eiginlega ekki verða minni. Ég fæ ekki séð að það myndi þjóna neinum tilgangi,“ segir hann. „Þetta er gert á gagnsæjan hátt og það er ekkert leynimakk í kringum þetta.“ - gag

 Lögfr æði Lögmenn deila

Helga Vala segir Brynjar vega að starfsheiðri sínum

Meira en helmingur púðanna lekur Af þeim sjötíu og sjö konum sem fóru á sex vikna tímabili í ómskoðun hjá Krabbameinsfélaginu til að láta meta hvort fölsuðu, frönsku PIP púðar þeirra lækju fengu fjörutíu og tvær þeirra staðfest að svo væri. Búið er að ómskoða 330 konur hjá félaginu. Aðeins á eftir að meta púða tuttugu kvenna, en aðrar hafa sótt skoðun hjá Dómus Medica. Geir Gunnlaugsson landlæknir segir einn helsta lærdóm sem draga verði af þessu fölsunarmáli sé að halda verði betur utan um upplýsingar um ígrædda íhluti. Svo það sé hægt verði að breyta lögum. Krabbameinsfélagið verður með ómskoðanir vegna PIP-púða til 31. maí næstkomandi. Lekatíðnin vegna fölsuðu PIP-púðanna hefur nú verið mæld á bilinu 55-68 prósent í íslenskum konum. Læknayfirvöld hafa upplýst Evrópusambandið um það. - gag

Helga Vala Helgadóttir íhugar að leggja fram kvörtun á hendur Brynjari Níelssyni, formanni Lögmannafélagsins, vegna ummæla hans sem hún telur að brjóti í bága við siðareglur félagsins.

Heilbrigðiskerfið þriðja best Lekatíðnin kemur á óvart Jóhannes Árnason, lýtalæknir hjá DeaMedica, segir þessa miklu lekatíðni koma á óvart, því hún sé svo langtum meiri en meðal þeirra tegunda sem hann noti. Spurður um hvort þessir fölsuðu púðar hafi dregið úr áhuga íslenskra kvenna að gangast undir brjóstastækkunaraðgerðir segir hann svo ekki vera. Hins vegar séu konur mun meðvitaðari um aðgerðina og hugsanlega fylgikvilla en áður. „Ég hef ekki unnið mikið á Íslandi en það kom mér á óvart var hve konur voru ómeðvitaðar um það hvað þær voru að kaupa, hvað púða þær höfðu fengið; bæði tegund, stærð eða annað. Því á ég ekki að venjast í útlöndum,“ segir hann en Jóhannes hefur að mestu starfað við lýtalækningar á Norðurlöndunum. -gag

Mér er til efs að maðurinn viti nokkuð um mína þekkingu eða hæfni á þessu sviði ...

Ísland er með þriðja besta heilbrigðiskerfi í Evrópu samkvæmt vísitölu notenda heilbrigðisþjónustu í Evrópu sem kynnt var á Evrópuþinginu í Brussel. Hollendingar eru í efsta sæti og Danir í öðru. Ísland heldur sæti sínu frá síðustu könnun, sem gerð var 2009. Fram kemur í könnuninni að íslenskir sjúklingar hafa mikil réttindi og eru vel upplýstir, biðtími er stuttur í samanburði við hin Norðurlöndin og árangur meðferðar er með því besta sem gerist í Evrópu. Helsta einkenni íslenskrar heilbrigðisþjónustu eru umframafköst hennar sem tryggja góða þjónustu í þessu afskekkta landi. Þetta er kostur sem virðist hafa tekist að halda í þrátt fyrir þá djúpu fjármálakreppu sem Ísland hefur gengið í gegnum, að því er fram kemur í frétt frá Landlæknisembættinu.

Hagnaður af símaskránni „Notkun símaskrárinnar er enn mjög mikil þrátt fyrir að aukning hafi orðið á notkun já.is á vefnum og Sigríður M. Oddsdottir, forstjóri snjallsímum,“ segir Já, Vigdís Finnbogadóttir og Sigríður Margrét Magnús Geir Þórðarson, leikhúsOddsdóttir, forstjóri stjóri Borgarleikhússins. Já. Símaskráin er prentuð í 140 þúsund eintökum, sem er sama upplag og á undanförnum árum, og má því gera ráð fyrir að öll heimil landsins séu að minnsta kosti með eitt eintak og sum tvö. Sigríður vill ekki gefa upp hve kostnaður við útgáfuna sé mikill en segir að útgáfan skili hagnaði vegna sölu auglýsinga í skrána. -sda

þrenns konar ídýfum Farðu inn á gottimatinn.is til að fá alla uppskriftina og hugmyndir að fleiri girnilegum réttum.

HVÍTA HÚSIÐ / SÍA

Grænmeti með

Helga Vala Helgadóttir er ósátt við formann Lögmannafélagsins.

Brynjar Níelsson segist hafa tjáð sig sem einstaklingur.

elga Vala Helgadóttir lögmaður íhugar að leggja fram kvörtun á hendur formanni Lögmannafélags Íslands, Brynjari Níelssyni, fyrir úrskurðarnefnd lögmanna vegna ummæla sem Brynjar lét falla um Helgu Völu í fjölmiðlum fyrr í vikunni og grein sem hann skrifaði á vefmiðilinn Pressuna. Helga Vala hafði verið innt eftir áliti á dómi yfir tveimur flóttamönnum, 15 og 16 ára, sem dæmdir höfðu verið í fangelsi fyrir skjalafals fyrir að framvísa fölsuðu vegabréfi við komuna til landsins. Sagði Helga Vala dóminn stangast á við flóttamannasamning Sameinuðu þjóðanna sem við höfum verið aðilar að frá 1956. Þar segir að hælisleitendur sem framvísa fölsuðum skilríkjum eigi að fá vernd gagnvart refsingu fyrir slíkt. Í greininni sagði Brynjar: „Vísaði lögmaðurinn til ákvæðis 31. gr. samningsins þar sem segir að óheimilt sé að beita flóttamenn refsingum vegna ólögmætrar komu til landsins en lét vera að fjalla um síðari hluta ákvæðisins, sem er um skilyrði sem verða að vera fyrir hendi svo flóttamenn, sem koma ólöglega til landsins, sæti ekki refsingu. Hér vaknar upp sú spurning hvenær lögmaður er lögmaður og hvenær hann er í pólitískri baráttu. Eins og með fræðimenn er það stundum óljóst.“ Helgu Völu er ekki skemmt: „Málið er tvíþætt. Annars vegar snýst það um túlkun á flóttamanna-

samningnum og ákvæðum hans. Um það er ég tilbúin til að ræða við Brynjar Níelsson á hvaða vettvangi sem er. Hins vegar má spyrja sig hvort formaður lögmannafélagsins verði ekki að fara eftir siðareglum lögmanna? Í greininni sem hann skrifar er hann að ýja því að ég sé í einhverjum pólitískum þankagangi þegar ég svara fyrirspurn fjölmiðla sem lögmaður, svara út frá fræðunum, flóttamannasamningnum sem við höfum verið aðilar að frá 1956 og erum skuldbundin til að framfylgja. Með því er hann að vega að starfsheiðri mínum,“ segir Helga Vala. Í siðareglum lögmanna segir að lögmenn skuli hafa góða samvinnu sín á milli og sýna hvor öðrum fulla virðingu í ræðu, riti og framkomu. Einnig segir að lögmaður megi einungis hafa uppi gagnrýni á störf annars lögmanns á málefnalegum grundvelli, og skal forðast að valda honum álitsspjöllum umfram það, sem málefnið gefur ástæðu til. „Brynjar segir að ég hafi látið vera að fjalla um síðari hluta umrædds ákvæðis. Þá kallar hann mig „svokallaðan sérfræðing“ og leyfir sér á opinberum vettvangi að efast um þekkingu mína í flóttamannarétti, sakamálaréttarfari og refsilögum? Ég talaði við fréttamanninn í 15 mínútur en birt var 15 sekúndna viðtal eins og oft er. Finnst formanni Lögmannafélagsins það gefa tilefni til þess að vega að mínum starfsheiðri? Mér er til efs að maðurinn viti nokkuð um mína þekkingu eða hæfni á þessu sviði enda hef ég aldrei mætt honum í dómsalnum eða öðrum sviðum lögmennskunnar. Það má spyrja sig hvort þetta sé sæmandi manni í hans stöðu?“ segir Helga Vala. Brynjar segir að deilur þeirra hafi ekkert með siðareglur lögmanna að gera. „Við erum ekki aðilar að því máli sem um ræðir, erum hvorug lögmenn í því,“ segir hann. „Við tjáðum okkur sem einstaklingar, deildum um túlkun á dómi og hafði þetta því ekkert með lögmannsstörf okkar að gera. Því eiga siðareglur lögmanna ekki við í þessu máli. Helgu Völu er hins vegar frjálst að leggja fram kvörtun telji hún á sér brotið. Það er hennar réttur. Ef hún telur að þetta heyri undir siðareglur lögmanna ber hún fram kvörtun og ég svara því á þeim vettvangi,“ segir Brynjar. Sigríður Dögg Auðunsdóttir sigridur@frettatiminn.is

Arcadi Volodos Harpa, Eldborg sun. 20. maí kl. 20 4.500 kr. / 5.500 kr. Allra síðustu miðarnir

Hefst í dag

Velkomin á Listahátíđ! Gamli maðurinn og hafið Brúðusýning fyrir fullorðna Þjóðleikhúsið, Kúlan frá 20. maí 2.500 kr.

Íd og GusGus

Harpa, Norðurljós Aukasýning laugardagskvöld kl. 23 3.900 kr.

Stórtónleikar Hljómskálans Bachveisla Kammersveitar Reykjavíkur

Harpa, Eldborg 2. júní 3.500 kr.–5.500 kr.

Glymskrattinn Danstónleikar Þjóðleikhúskjallarinn frá 23. júní 2.500 kr.

Stjórnandi Richard Egarr Harpa, Eldborg sun. 20. maí kl. 14 / 3.500 kr.

FÍTON / SÍA

Anna Þorvaldsdóttir Raf- og vídeótónleikar ásamt DJ Mike Gao Harpa, Kaldalón mið. 23. maí 2.500 kr.

Splunkuný leikrit

á óvenjulegum sýningarstöðum frá 21. maí 1.500 kr.

Bliss

Ljóðatónleikar Christoph Prégardien Harpa, Norðurljós 27. maí / 4.500 kr.

Ragnar Kjartansson og fleiri. Myndbandsverk í Þjóðleikhúsinu 21. maí frá hádegi til miðnættis, hægt að koma og fara að vild. 1.000 kr.

Myndlist á Listahátíð

Sýningaropnanir á morgun, laugardag, frá morgni til kvölds. Málþing sunnudag kl. 13 í Norræna húsinu. Listasafn Reykjavíkur, Listasafn Íslands, Norræna húsið, Nýlistasafnið, Kling og Bang, Listasafn ASÍ, Myndhöggvarafélag Íslands, i8, Listasafn Árnesinga og fjöldi annarra sýningarstaða. Sjá ítarlega dagskrá á www.independentpeople.is

1857. A Kassen. Anonymous. AIM Europe. Box. Endemi. Goksøyr & Martens. The Icelandic Love Corporation. IC-98. Institutt for Degenerert Kunst. Jóna Hlíf Halldórsdóttir & Hlynur Hallsson. Kling & Bang. Learning Site (Rikke Luther & Cecilia Wendt) with writer Jaime Stapleton. M.E.E.H. Nomeda & Gediminas Urbonas + MIT 4.333. Melissa Dubbin & Aaron S. Davidson. No Gods No Parents (UKS). NÝLÓ + Archive of Artist Run Initiatives. Raflost & Steina. Sofia Hultén & Ivan Seal. Superflex. The Artist Formerly Known as Geist. The Awareness Muscle Team. The Leyline Project (Steingrímur Eyfjörđ & Ulrika Sparre). Elin Strand Ruin and The New Beauty Council (NBC), Thérèse Kristiansson + Mariana Alves & Katarina Bonnevier. Torpedo. Útúrdúr. Wooloo. ... OG FJÖLDI ANNARRA VIÐBURÐA Á HVERJUM DEGI TIL 3. JÚNÍ

Miðasala á alla viðburði hátíðarinnar á www.listahatid.is

Miðasölusími: 561 2444 / Miðasölusími á viðburði í Hörpu: 528 5050

fréttir

Helgin 18.-20. maí 2012

veður

Föstudagur

laugardagur

sunnudagur

Hiti hægt upp á við Eftir Krossmessuhretið hefur ekki náð að hlýna . Næturfrost eru viðvarandi og gróðurframvindan er enginn. Verstar eru dægurhitasveiflurnar, því yfir miðjan daginn er vorsólin sterk. Heiðríkjan og hiti loftsins ráða mestu um næturfrostið. Áfram verður að mestu bjart og um norðan- og vestanvert landið, en meira skýjað og væta sunnan- og suðaustanlands. Vonir voru bundnar við milt loft sem næði yfir allt landið um helgina, en þær fara dvínandi.

Einar Sveinbjörnsson vedurvaktin@vedurvaktin.is

9 8

Hæglætisveður og sól, en fer að rigna sunnan- og suðvestanlands um kvöldið

Strekkingur og ringing sunnantil, en léttskýjað norðan- og norðvestantil og þar næturfrost.

Minniháttar rigning sunnan- og suðaustanlands, en ananrs þurrt og sólríkt.

Höfuðborgarsvæðið: Skýjað að mestu, þurrt en smá væta undir kvöldið.

Höfuðborgarsvæðið: Smá væta framan af degi, en léttir síðan til.

Höfuðborgarsvæðið: Léttskýjað og sólríkt. Hlýtt yfir daginn.

02.11.10  Flóttamenn langur biðtími eftir afgreiðslu hælisumsókna

Michelsen_255x50_B_1110.indd 1

Elsta stálskipið aldargamalt Elsta stálskip Íslands, Garðar BA 64, „fagnar“ um þessar mundir 100 ára afmæli. Af því tilefni verður efnt til samkomu við skipshlið í Skápadal í Patreksfirði, fimmtudaginn fyrir sjómannadag, 31. maí, klukkan 18, að því er fram kemur á vef Bæjarins besta. Garðar BA var smíðaður var hjá Askers Mek skipasmíðastöðinni í Noregi árið 1912 til hvalveiða. Báturinn var upphaflega tvímastraður og seglbúinn, en með gufuvél til að nota í logni. Hann var seldur árið 1974 Patreki hf á Patreksfirði. Í umsjá Jóns Magnússonar fiskaði Garðar vel og var oft með aflahæstu bátum vertíðanna. Bæði var hann gerður út á línu og net. Garðar var dæmdur ónýtur og tekinn af skrá 1. desember 1981 og svo siglt á land og í sátur í Skápadal. Þar stendur hann enn gestum og gangandi til sýnis. - jh/Mynd Facebooksíða bátsins

10:06

Þjónusta við flóttamenn ósamræmd og óljós Ekkert formlegt og samstillt kerfi tekur á móti flóttamönnum sem fá vernd eftir hælismeðferð hér á landi og óljóst er hvaða aðstoð er í boði. Nýleg dæmi eru um að menn hafi þurft að bíða í fjögur og hálft ár eftir afgreiðslu hælisumsóknar þótt meðalbiðtími sé rúmir átta mánuðir. Á síðasta ári fengu fimmtán hælisleitendur skjól hér á landi, þar af þrjú börn.

GRILL OG GARÐHÚSGÖGN SEM ENDAST

Álagning á eldsneyti sögð verulega há

Sigurði gert að greiða nær hálfan milljarð

Álagning olíufélaganna á bensín er verulega há um þessar mundir, að því er segir á vef Félags íslenskra bifreiðaeigenda. „Það sem af er maímánuði er hún 6-7 krónum yfir meðalálagningu síðustu ára að teknu tilliti til vísitölu neysluverðs og gengis dollars gagnvart krónunni,“ segir þar og síðan: „Bifreiðaeldsneytið hefur farið lækkandi á heimsmarkaði að undanförnu sem betur fer. Í aprílmánuði sl. var meðal-heimsmarkaðsverðið yfir 111,5 ísl. kr. lítrinn en tók þá að lækka talsvert hratt og hefur verið það sem af er maímánuði í kring um 97 kr. lítrinn að meðaltali. Lækkanirnar hafa vissulega skilað sér í lækkandi bensínverði en ekki jafn mikið og ætla mætti vegna hærri álagningarprósentu olíufélaganna.“ - jh

Sigurður Einarsson, fyrrverandi stjórnarformaður Kaupþings, þarf að greiða þrotabúi bankans til baka 496 milljónir króna, auk vaxta vegna persónulegra ábyrgða á lánum til hans sem felldar voru niður fyrir hrun bankans. Þetta er niðurstaða Héraðsdóms Reykjavíkur. Þá var staðfest kyrrsetningargerð sýslumannsins í Reykjavík sem fram fór í júlí í fyrra um kyrrsetningu eigna Sigurðar hér á landi. Skulu þær eignir ganga upp í skuldina en um er að ræða eignarhluta Sigurðar í einbýlishúsi á Seltjarnarnesi, landareign í Stíflisdal, sumarhúsi á sama stað og eignarhluta í félaginu Hvítsstaðir ehf. - jh

LANDMANN eru frábær grill fyrir íslenskar aðstæður

r a u g oð a 129.900 asti d rtilbrdag ð una ga í S n u a op á l Opið til kl. 16 á laugardögum

YFIR 40 GERÐIR GRILLA Í BOÐI

kkert formlegt og samstillt kerfi tekur á móti flóttamönnum sem fá vernd eftir hælismeðferð hér á landi og óljóst er hvaða aðstoð er í boði. Þetta kemur fram í skýrslu sem Rauði kross Íslands vann fyrir velferðarráðuneytið fyrr á árinu um aðstoð við flóttamenn. Rauði krossinn telur brýnt að stjórnvöld móti reglur sem skýra enn frekar réttindi flóttamanna sem fá alþjóðlega vernd á Íslandi eftir hælismeðferð og að tryggt sé að sú aðstoð og þjónustu sé sú sama eða að minnsta kosti sambærileg þeirri aðstoð og þjónustu sem svokallaðir kvótaflóttamenn fá hérlendis. Guðbjarti Hannessyni velferðarráðherra er kunnugt um ábendingar Rauða krossins og telur nauðsynlegt að samræma þjónustu við flóttamenn sem er veitt hæli á hér á landi. „Ráðuneytinu er kunnugt um Uppruna- Dvalar- ábendingar Rauða kross Íslands Um þessar land leyfi mundir er verið að endurskoða hlutverk og Sómalía 5 verkefni flóttamannanefndar þar sem þetta er meðal annars til skoðunar. Jafnframt augÍran 4 lýsti velferðarráðuneytið nýlega eftir starfsAfganistan 1 manni sem ætlað er að sinna undirbúningi Indland 1 vegna mótttöku flóttafólks og samræma Írak 1 og samhæfa velferðarþjónustu við einstakLíbía 1 linga sem fá hæli hérlendis. Ég bind vonir Senegal 1 við að ráðning sérstaks starfsmanns til að sinna þessum verkefnum muni efla verulega Sýrland 1 skipulag og framkvæmd við móttöku flóttaSamtals: 15 fólks hér á landi,“ segir Guðbjartur.

Börn í flóttamannabúðum í Sómalíu. Flestir flóttamenn sem fengu hér hæli á síðasta ári komu frá Sómalíu.

Samkvæmt upplýsingum Rauða krossins sóttu alls 76 einstaklingar frá 29 upprunaríkjum um hæli sem flóttamenn á Íslandi frá 1. janúar til 31. desember 2011. Þar með talin eru tvö börn sem fæddust á Íslandi meðan mál foreldra þeirra var til meðferðar hjá Útlendingastofnun. Flestir umsækjanda eru frá Nígeríu og Rússlandi eða sjö frá hvoru landi. Næstflestir komu frá Alsír eða sex umsækjendur. Fimm umsækjendur eru frá Írak en fjórir umsækjendur eru frá Eþíópíu, Georgíu, Hvíta-Rússlandi og Indlandi. Alls var 15 einstaklingum sem sótt höfðu um hæli veitt dvalarleyfi hérlendis á árinu 2011, tíu karlar, tvær konur og þrjú börn. Flestir voru frá Sómalíu og Íran. Útlendingastofnun veitti þrettán umsækjendum hæli og innanríkisráðuneytið tveimur. Á árinu 2011 afgreiddi Útlendingastofnun alls 50 umsóknir og að auki drógu sex umsækjendur hælisumsókn til baka eða hurfu áður en umsókn var afgreidd. Alls lauk því málum 56 einstaklinga á árinu 2011. Útlendingastofnun veitti þrettán hælisumsækjendum hæli, synjaði 11 og endursendi 26 hælisleitendur til annarra Evrópuríkja sem taka þátt í svokölluðu Dyflinarsamstarfi. Dyflinarsamstarfið er það kerfi sem Evrópusambandið notar til að dreifa ábyrgð þjóða á meðferð hælisleitenda. Samkomulagið byggir á þeirri grundvallarreglu að hælisumsókn skuli jafnan tekin fyrir í því sem fyrst tekur við hælisleitanda. Flestir voru sendir til baka til Noregs. Í árslok 2011 voru mál 46 hælisleitanda enn til meðferðar hjá Útlendingastofnun, 43 frá árinu 2011 en hin frá 2010. Útlendingastofnun afgreiddi umsókn um hæli á 178 dögum að meðaltali á árinu og er miðað við dagsetningu upphaflegrar hælisumsóknar þar til birting ákvörðunar fór fram. Þeir sem fengu réttarstöðu flóttamanns þurftu að meðaltali að bíða í 251 dag, rúma 8 mánuði. Lengsta bið eftir veitingu leyfis á árunum 2004-2010 var 1688 dagar, rúm fjögur og hálft ár og var það karlmaður frá Mauritaníu sem þufti að bíða svo lengi. Honum var veitt leyfi árið 2009. Sigríður Dögg Auðunsdóttir sigridur@frettatiminn.is

Sparaðu fyrir þínum fyrstu íbúðarkaupum Með reglubundnum sparnaði þar sem lagðar eru fyrir að lágmarki 10 þúsund krónur á mánuði í tvö ár fá þeir sem taka íbúðalán hjá Arion banka: • 50% afslátt af lántökugjöldum • Frítt greiðslumat • Innflutningsgjöf, í formi gjafakorts

Kynntu þér málið á www.arionbanki.is/ibudarsparnadur og reiknaðu dæmið út frá eigin forsendum.

arionbanki.is – 444 7000

Anna Guðný og Örn keyptu sína fyrstu íbúð eftir að hafa lokið háskólanámi í Danmörku. Þau tóku lán hjá Arion banka og nutu ráðgjafar frá starfsfólki bankans.

fréttir

Aukinn afli og aflaverðmæti Heildarafli íslenskra skipa í apríl, metinn á föstu verði, var 32,8 prósentum meiri en í apríl 2011. Það sem af er árinu hefur aflinn aukist um 29,9 prósent miðað við sama tímabil 2011, sé hann metinn á föstu verði, að því er Hagstofa Íslands greinir frá. Aflinn nam alls 80.340 tonnum í apríl 2012 samanborið við 36.756 tonn í apríl 2011. Botnfiskafli jókst um tæp 3.900 tonn frá apríl 2011 og nam rúmum 35.900 tonnum. Þar af var þorskaflinn tæp 16.100 tonn, sem er aukning um rúm 2.700 tonn. Ýsuafli nam 4.700 tonnum. - jh

Helgin 18.-20. maí 2012

Stýrivextir hækkaðir

Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hækkaði vexti bankans um 0,5 prósentur á miðvikudaginn. Daglánavextir eru 6,50 prósent, vextir af lánum gegn veði til sjö daga 5,50 prósent, hámarksvextir á 28 daga innstæðubréfum 5,25 prósent og innlánsvextir 4,50 prósent. Þjóðhagsspá sem birtist í Peningamálum staðfestir, að því er fram kemur í tilkynningu Seðlabankans, að batinn sem hófst síðla árs 2010 heldur áfram og nær til flestra sviða efnahagslífsins. Þróttur innlendrar eftirspurnar er töluverður og sjást skýr merki um bata á vinnu- og fasteignamarkaði. Horfur eru á ívið meiri hagvexti en í febrúarspá bankans. Verðbólga hefur verið meiri en spáð var og verðbólguhorfur hafa versnað. - jh

Minnsta atvinnuleysi síðan 2008

Lítill munur á Þóru og Ólafi Ragnari

Hópbílar buðu lægst í Akureyrarakstur

Atvinnuleysi mældist 6,5% í apríl og minnkar um 0,6 prósentustig frá því í mars, samkvæmt tölum Vinnumálastofnunar. Þetta er í neðri mörkum þess bils sem stofnunin hafði reiknað með (6,4%-6,8%) og hefur skráð atvinnuleysi ekki mælst minna síðan í desember árið 2008, að því er fram kemur hjá Greiningu Íslandsbanka. Í apríl í fyrra mældist atvinnuleysi 8,1% og var að jafnaði 8,5% á fyrstu fjórum mánuðum það árið. Í ár hefur skráð atvinnuleysi að jafnaði mælst 7,0%. Alls voru 10.990 einstaklingar atvinnulausir í lok apríl, sem er fækkun um 827 einstaklinga frá því í mars. - jh

Lítill munur er á fylgi Þóru Arnórsdóttur og Ólafs Ragnars Grímssonar til embættis forseta Íslands, að því er fram kemur í könnun MMR. Af þeim sem tóku afstöðu voru 43,4 prósent sem sögðust myndu kjósa Þóru en 41,3 prósent sögðust myndu kjósa Ólaf Ragnar. Ari Trausti Guðmundsson fékk stuðning 8,9 prósent þeirra sem tóku afstöðu. Aðrir frambjóðendur voru nefndir af 6,4 prósentum svarenda samanlagt. 52,4 prósent framsóknarmanna og 62,2 prósent sjálfstæðismanna sögðust kjósa Ólaf Ragnar en 72,7 prósent samfylkingarfólks og 62,6 prósent Vinstri-grænna Þóru. - jh

Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar bárust fjögur tilboð í fólksflutninga á sérleyfisleiðinni Reykjavík-Akureyri. Tilboð Hópbíla var lægst. Hópbílar fengu fyrr á árinu sérleyfið á Suðurlandi og voru lægstir á leiðinni Akranes-Mosfellsbær, að því er fram kemur í Skessuhorni. Í útboðinu felst að ekið verður bæði í gegnum Akranes og Sauðárkrók. Heimilt var að bjóða í sitt hvora leiðina en bílar keyra frá báðum endastöðvum á hverjum morgni. Hópbílar buðu 110,2 milljónir í báða verkhlutana. Hópferðabílar Reynis Jóhannssonar buðu 124 milljónir, Bílar og fólk 147,1 milljónir og Kynnisferðir 164,8 milljónir. -jh

 Ferðalög Jeppaferðir

RYÐFRÍIR HITAKÚTAR VÖNDUÐ VARA ÁRATUGA REYNSLA Hafliði Sigtryggur Magnússon á góðri stund með Patrol-jeppann sinn uppi á hálendinu. Nokkuð sem er sjaldgæf sjón þessi dægrin.

BLÖNDUNARLOKI FYLGIR.

NORSK FRAMLEIÐSLA

Olíufylltir rafmagnsofnar

Stærðir: 250W-2000W

Jeppamenn í bobba vegna eldsneytisverðs Mikið hefur dregið úr fjallaferðum jeppamanna á undanförnum árum í takt við hækkandi eldsneytisverð. Formaður jeppaklúbbsins 4x4 segir að himinhátt eldsneytisverð sé ákaflega heftandi fyrir hina fjögur þúsund meðlimi klúbbsins og vonast eftir lækkun.

V Algengustu ferðirnar eru orðnar þær sem menn komast á einum tanki

ið finnum þetta á eigin skinni, við jeppamenn. Þegar ég fer á fjöll þá eru færri bílar en áður og alveg ljóst að menn ferðast ekki jafnmikið og þeir gerðu,“ segir Hafliði Sigtryggur Magnússon, formaður jeppaklúbbsins 4x4, um áhrif síhækkandi eldsneytisverðs á ferðir jeppamanna. Í dag kostar lítrinn af bensíni 257 krónur en kostaði rétt rúmar 150 krónur í maí 2008. Hækkunin er tæplega 42 prósent og segir Hafliði að kostnaður jeppamanna af ferðalögum á bílum sínum hafi aukist í beinu hlutfalli við hækkun bensínverðs. Verð á díselolíu er einnig um 257 krónur „Staðan er orðin þannig að menn eru farnir að spara fyrir stóru ferðunum. Þetta er jafnvel orðin spurning hvort maður fer með fjölskylduna til útlanda eða í þriggja til fjögurra daga ferð upp á hálendið. Slík ferð er farin að slaga upp í utanlandsferð,“ segir Hafliði og bætir við að það sé algjörlega ljóst að jeppamenn vilji lægra eldsneytisverð. „Við höfum ekki mótmælt formlega en höfum komið okkar skilaboðum óbeint áleiðis til þeirra sem ráða.“ En þrátt fyrir færri ferðir og hátt eldsneytisverð er starfsemi klúbbsins í blóma. „Félagsstarfið er jafnkröftugt og það var þó að menn ferðist ekki eins og áður. Það eru fjögur þúsund manns í klúbbnum og nú fara menn bara styttri ferðir. Algengustu ferðirnar eru orðnar þær sem menn komast á einum tanki. Þegar þeir geta lullað í bæinn aftur á síðustu dropunum. Þannig er nú okkar veruleiki,“ segir Hafliði. Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is

Alltaf lágt verð 3 L JOTUN TRÉOLÍA

Alkýð-olía sem vinnur gegn gránun og sprungumyndun á pöllum, skjólveggjum, garðhúsgögnum o.s.frv. Notist á gagn- og þrýstifúavarið timbur.

PALLAEININGAR

2.495.-

Léttar pallaeiningar sem raða má saman, sniðug lausn í garðinn. Douglasviður. Fæst í 2 stærðum. Sama verð fyrir báðar stærðir. 30 x 30 cm og 30 x 60 cm. Verð pr. stk.

1.495.-

LEON KÚLUGRILL MEÐ GASI

ÁVAXTATRÉ

Á þessu grilli getur þú bæði steikt og bakað eins og á hefðbundnu kúlugrilli og á sama tíma nýtt þér hraða og hitastýringu gasgrillsins.

Sterkvaxið tré ræktað í Danmörku. 2ja ára gamalt, hæð ca. 200 cm. Harðgert. Hægt að velja á milli nokkurra tegunda.

77.900.Grilldagar

5.995.-

laugardaginn og sunnudaginn frá kl. 14-16. verður með fjöruga og skemmtilega grillkynningu um helgina fyrir alla fjölskylduna. Weber og önnur gæðagrill verða til sýnis og það verða kokkar á staðnum með létta grillkennslu. Einnig verða hoppukastalar ef veður leyfir og börnin fá íspinna frá Kjörís. Verðin gilda frá fimmtudeginum 17. maí til og með laugardagsins 19. maí 2012. Gildir á meðan birgðir endast.

Það er markmið okkar að bjóða alltaf upp á lægsta verðið á markaðnum. Við gerum hagstæð innkaup án þess draga úr kröfum okkar um gott siðferði, gæði og notagildi. Einnig erum við vakandi fyrir verðlagi samkeppnisaðila okkar og ef við komumst að því að okkar verð sé ekki nógu lágt, lækkum við það enn frekar. Ef þú - innan 30 daga frá kaupum - finnur sömu vöru á lægra verði annars staðar endurgreiðum við mismuninn + 12% af verði samkeppnisaðilans. Þú þarft að framvísa kassakvittun auk staðfestingar frá öðrum söluaðila. Verðverndin gildir ekki þegar um er að ræða vörur sem aðrir bjóða aðeins í takmörkuðu magni og í takmarkaðan tíma, þegar um opnunartilboð er að ræða, eða vörur sem seldar eru í póstverslunum, á internetinu eða í vefverslunum.

GÆÐI

ÞJÓNUSTA

GJAFVERÐ

BAUHAUS REYKJAVIK - Lambhagavegur 2-4 - 113 Reykjavik - www.bauhaus.is

VÖRUÚRVAL

fréttir

Helgin 18.-20. maí 2012

 Fjölmiðlanefnd Aukin völd í undirbúningi á þingi

Ekki heimild til að krefjast frekari svara Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@ frettatiminn.is

Elfa Ýr Gylfadóttir, framkvæmdastjóri Fjölmiðlanefndar, segir í samtali við Fréttatímann að nefndin hafi engar lagalegar heimildir til að krefja eigendur fjölmiðla um svör ef einhverjar spurningar vakna um eignarhald þeirra. Nú liggur fyrir Alþingi breytingartillaga á lögum um fjölmiðla þar sem nefndin fær heimildir til að krefja fjölmiðla um svör ef eitthvað er óljóst varðandi eignarhaldið. „Þetta er hluti af því að gera eignarhaldið gegnsætt,“ segir Elfa Ýr. Bæði Smugan og DV hafa fjallað

um eignarhaldið á 365 að undanförnu og þá sérstaklega félagið Moon Capital sem er, samkvæmt upplýsingum frá 365, alfarið í eigu Ingibjargar Pálmadóttur. Spurningamerki hefur verið sett við dótturfélag Moon Capital, sem heitir Apogee, en það var tengt Jóhannesi Jónssyni, tengdaföður Ingibjargar og sölu á SMS í Færeyjum. Ekki hafa fengist skýr svör frá Jóhannesi eða Ingibjörgu en Jón Ásgeir Jóhannesson, eiginmaður ingibjargar og sonur Jóhannesar, segir við Fréttatímann að Jóhannes hafi aldrei verið

hluthafi í Apogee. Hans aðkoma að sölunni snerist ekki um að hann ætti hlutinn heldur að hann fengi hlutdeild í hagnaði samkvæmt samningi. „Hann hefur aldrei átt í þessum félögum, hvorki Apogee eða Moon Capital. Þetta er stormur í vatnsglasi,“ segir Jón Ásgeir. -óhþ Jón Ásgeir Jóhannesson.

www.volkswagen.is

Volkswagen Polo Trendline TDI

Aukabúnaður á mynd: 18“ álfelgur, þokuljós og litaðar rúður

Sparar sig vel Meðaleyðsla aðeins 3,8 lítrar á hverja 100 km* * Miðað við blandaðan akstur á beinskiptum Volkswagen Polo Trendline 1.2 TDI

Polo kostar aðeins frá

2.390.000 kr. Komdu og reynsluaktu Volkswagen Polo

 Orkuveitan Sjötíu prósent þiggja að flýta starfslokum

Óttast atvinnuleysi á sjötugsaldri Orkuveitan hefur boðið öllum starfsmönnum sem náðu 63 ára aldri við síðustu áramót að flýta starfslokum sínum og vera á launum í eitt ár. Þrjátíu hafa þegar þegið boðið sem stendur til ársins 2014. Í tuttugu manna hópi fyrrum starfsmanna sem hittast vikulega hafa þrír fengið aðra vinnu.

argir þeirra sem komnir eru á sjötugsaldur og hafa misst vinnuna hjá Orkuveitu Reykjavíkur telja litlar líkur á að fá aðra vinnu. Af um tuttugu manna hópi sem misst hefur vinnuna hjá orkufyrirtækinu og hittist vikulega hafa þrír fengið nýtt starf. Nú síðast var tuttugu sagt upp. Frá árinu 2008 hefur starfsmönnum Orkuveitunnar fækkað um 200. Af 68 starfsmönnum sem urðu 63 ára um síðustu áramót hafa 48 ákveðið að þiggja boð Orkuveitunnar um að flýta starfslokum sínum. Tilboðið gildir til ársloka 2014. Þrjátíu þeirra hafa þegar látið af störfum og fá greidd eins árs laun frá þeim degi sem þeir ákveða að hætta – án þess þó að vinna sér inn orlof. Fréttatíminn hefur leitað til þó nokkurra fyrrum starfsmanna Orkuveitunar. Þeir sem ekki hafa ná 67 ára aldri eftir að launagreiðslum lýkur sjá fæstir fram á að fá aðra vinnu. En þeir eru einnig nokkrir sem höfðu misst vinnuna áður en tilboðið var sett fram og upplifa sárindi og reiði yfir því að ljúka starfsferli sínum með uppsögn. „Ferilskráin er fín en ég fæ enga vinnu,“ sagði einn þessara fyrrum starfsmannanna. Annar sá fram á að þurfa að minnka við sig húsnæði og lifa spart fram á ellilífeyrisaldur. Fæstir vildu koma fram undir nafni.

Sagt upp fyrir 65 ár afmælið

Örn Tyrfingsson verður 67 ára í desember en var þó ekki einn af þeim sem fékk boð um að flýta starfslokum sínum. „En þeir borguðu mér átta mán-

uði á launum,“ segir hann. „Ég var í fyrsta hollinu sem var sagt upp.“ Hann vísar til þeirra 65 sem sagt var upp fyrir októbermánuð 2010. Þá, stuttu fyrir 65 ára afmælið hans, var honum tilkynnt að hann væri að vinna sinn síðasta vinnudag. „Ég var vélstjóri í Elliðaárvirkjun í 17 ár tæp og var ekki með nein áform um að fara þaðan.“ Örn segir að sér hafi sárnað. „Mér fannst þetta svolítið kaldranalega að þessu staðið. Mér leið eins og ég hefði brotið af mér sem var ekki og þeir staðfestu það við mig. Svo það var ekkert að gera nema að taka þessu.“ Örn verður 67 ára í desember og er skráður atvinnuleitandi hjá Vinnumálastofnun. „Leitin hefur ekki gengið vel og ekki eru atvinnuleysisbæturnar háar.“

Myndi ekki vilja skipta

Ólafur Ingimundarson, 62 ára, missti vinnuna hjá Orkuveitunni í febrúar. Hann hafði í þrjátíu ár unnið hjá fyrirrennurum Orkuveitunnar og svo henni við sameiningu og hjá Rafmagnsveitu ríkisins frá árinu 1973. „Ég gæti sagt margt um þetta. Eftir langan starfsaldur finnur maður að þetta kemur við mann. Hitt er svo annað mál að í þessum síðasta hópi sem sagt var upp; tuttugu manna hópi, var starfsaldurinn 12 til 15 ár að meðaltali. Flestir voru komnir yfir fimmtugt,“ segir hann. „Þarna var verið að fjarlægja þá sem höfðu verið erfiðir, á móti og gagnrýnt og ég var gagnrýninn á Orkuveituna. Mér finnst þetta ruddalegt, því þessar hagræðingaraðgerðir ráða engu um

Í lok árs voru starfsmenn Orkuveitunnar 427. Áætlað var að starfsmönnum fækkaði um 90 á milli áranna 2011-2016 en þessu marki var náð í lok febrúar 2012. Mynd/Hari

Orkuveitan mildar áfallið Orkuveitan reynir að milda áhrif uppsagnanna meðal þeirra sem fyrir þeim verða. Þeim stendur 100.000 króna styrkur til boða til greiðslu náms- eða

námskeiðsgjalda. OR greiðir starfsfólki laun á uppsagnarfresti í samræmi við lög og skyldur og viðbótargreiðslur sem miðast við starfsaldur

fjárhaginn. Þetta er svo lítið brot, þegar skuldirnar eru nærri 235 milljarðar.“ Ólafur hefur þó ekki lagt árar í bát og er ekki einn þeirra sem óttast að standa uppi án vinnu fram að ellilífeyrisaldri. „Ég dreif mig nú í að taka meirapróf og er að ljúka því. Ég get fengið starf við það,“ segir hann. „Eftir því sem lengra hefur liðið frá er ég hálf feginn. Ég myndi ekki vilja skipta við nokkurn þeirra félaga minna sem eftir eru á bilanavaktinni. Álagið er ómannlegt og þekking stjórnenda á þjónustunni sem við veittum lítil.“

viðkomandi hjá fyrirtækinu. OR samdi við ráðningarþjónustu um vinnumarkaðsaðstoð og við sálfræðistofu um að aðstoða þá sem þess óska.

Honum finnst sem á síðustu árum hafi fyrirtækið verið rústað. „Það er búið að taka svo mikla þekkingu út úr þessu. Handbrögðum sem búið var að þróa í mörg ár hefur að mínu mati verið kastað í burtu.“ Uppstokkun í rekstri Orkuveitunnar er lokið. Á þá frétt vísar upplýsingafulltrúinn spurður um frekari uppsagnir. Reiknað er með að rekstrarkostnaður lækki um 900 milljónir króna á árinu. Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

fréttir 9

Helgin 18.-20. maí 2012  Launamál Samtök fjárfesta

Launalækkun hjá Vilhjálmi Samtök fjárfesta sitja á digrum sjóð í sænskum krónum að sögn Bolla Héðinssonar, stjórnarformanns samtakanna. Alls er um að ræða á bilinu 800 til 900 milljónir í sænskum krónum sem stjórnað er af sjóðsstjórn undir forystu Bolla og Salvarar Nordal. Þessi sjóður, hvers eina hlutverk er að reka Samtök fjárfesta, varð til þegar samtökin seldu hlut sinn í Kauphöll Íslands árið 2006, hlut sem þeim hafði áskotnast í árdaga Kauphallarinnar. Samkvæmt ársreikningi þeirra fyrir árið 2010 var tap á rekstrinum um 26 milljónir

en miklu munar að rekstrarstyrkur fyrir árið 2010, sem styrktarsjóðurinn leggur samtökunum í té ár hvert, kom ekki inn fyrr á árinu 2011 að sögn Bolla. Laun Vilhjálms Bjarnasonar, framkvæmdastjóra og eina starfsmanns samtakanna, voru 11,1 milljón fyrir árið 2010. Bolli segir að Vilhjálmur hafi tekið verulega launalækkun á sig í byrjun júní 2011 og laun hans séu nú um 600 þúsund krónur á mánuði. -óhþ

Lunch, brunch og 40 rétta kvöldverðarhlaðborð Nítjánda veitingastaður - þar sem hóparnir eiga heima

Vilhjálmur Bjarnason, framkvæmdastjóri Samtaka fjárfesta.

Kortin straujuð Íslendingar voru ósparir í greiðslukortanotkun í apríl. Samanlögð kredit- og debetkortavelta einstaklinga innanlands jókst um 5,7 prósent að raungildi í apríl milli ára. „Virðist bakslag marsmánaðar því hafa verið tímabundið,“ segir Greining Íslandsbanka. Í mars var aukningin á þennan mælikvarða 2,3 prósent og var það hægasti vöxtur þessarar veltu í rúmt ár. Í apríl var vöxturinn á milli ára hins vegar líkari því sem hann hefur verið að meðaltali undanfarna 12 mánuði eða í kringum 6 prósent. Kreditkortavelta í apríl var samtals 31,4 milljarðar króna og er það aukning um 8 prósent frá fyrri mánuði og aukning um 7 prósent að raungildi frá sama mánuði fyrra árs. Debetkortaveltan í apríl var samtals 30,7 milljarðar króna eða nánast sú sama og í fyrri mánuði, en aukningin nemur 4,2 prósent að raungildi frá sama mánuði fyrra árs. Mestur var vöxturinn í kortaveltu Íslendinga erlendis. Veltan þar nam tæpum 4,8 milljörðum króna og frá sama mánuði fyrra árs hefur hún aukist um 10,5 prósent að raungildi. -jh

Velkomin í HR Viltu skemmtilegt og spennandi nám? Viltu mæta sterkari út á vinnumarkaðinn? Viltu vinna með frábærum kennurum og taka þátt í öflugu rannsóknar- og nýsköpunarstarfi? Háskólinn í Reykjavík er framsækinn, alþjóðlegur háskóli með ótvíræða forystu í tæknigreinum, viðskiptum og lögum – lykilgreinunum fyrir öflugt atvinnulíf.

OPIÐ FYRIR UMSÓKNIR TIL 5. JÚNÍ

Landssamtök heimilanna stofnuð Landssamtök heimilanna hafa verið stofnuð en þau eru sameiginlegur vettvangur félagasamtaka, að því er fram kemur í tilkynningu þeirra. Tilgangur samtakanna er að vinna að hagsmunum félagsmanna aðildarfélaga og -samtaka, svo sem bættum láns- og leigukjörum neytenda og bættum kaupmætti, lífs- og launakjörum. „Samtökin munu beita sér fyrir því að hagur heimilanna verði tekin með sterkari hætti inn í kjarabaráttu launafólks,“ segir meðal annars. Í bráðabirgðastjórn til fyrsta aðalfundar sitja: Ragnar Þór Ingólfsson formaður, meðstjórnendurnir Andrea Jóhanna Ólafsdóttir og Þórður Björn Sigurðsson og varamennirnir Gunnar Magnússon og Sigrún Viðarsdóttir.- jh

Friðrik Már Jónsson • Stúdent frá Verzló 2009 • Tölvunarfræðideild, 2. ár. Tók eina önn í skiptinámi í Kanada • Áhersla í námi: forritun gagnvirkra vefja, eins og Facebook og Google, verkefnastjórn hugbúnaðar • Áhugamál: Borgarskipulag, tónlist og ísbíltúrar á sunnudögum

Meistaranám í sjávartengdri nýsköpun Í haust hleypir Háskólasetur Vestfjarða af stokkunum nýrri námsleið á meistarastigi sem ber heitið Sjávartengd nýsköpun. Um er að ræða 90 eininga hagnýtt meistaranám, í samstarfi við Háskólann á Akureyri og Nýsköpunarmiðstöð Íslands. Sjávartengd nýsköpun er vítt skilgreind, enda á hún sér stað í fjölmörgum greinum: Sjávarútvegi og eldi, matvælaframleiðslu, í tæknigeiranum og orkuframleiðslu, en ekki síður í ferðamennsku og menningu svo. Námið gefur nemendum innsýn í málefni hafs og stranda frá ýmsum sjónarhornum sem og eðli og skilyrði nýsköpunar og reksturs smá- og örfyrirtækja. Auk meistaranáms í sjávartengdri nýsköpun býður Háskólasetur Vestfjarða upp á alþjóðlegt meistaranám í haf- og strandsvæðastjórnun. Háskólasetrið hefur einnig umsjón með fjarnámi á háskólastigi fyrir íbúa Vestfjarða. Þá býður setrið upp á fjölbreytt íslenskunámskeið og þjónustar erlenda vettvangsskóla. -jh

Marjan Sirjani • Dósent í tölvunarfræðideild • Doktorspróf frá Sharif University of Technology í Tehran í Íran • Sérsvið: Hugbúnaðarverkfræði • Situr í fagráði Rannsóknasjóðs Íslands á sviði verkfræði, tæknivísinda og raunvísinda

fréttaskýring

Helgin 18.-20. maí 2012

Losunarstaður á mörkum vatnsverndarsvæðis Nýr losunarstaður sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu fyrir jarðefni er í námu í hlíðum Vífilfells sem liggur að hluta til upp við vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins og er einnig í nálægð við fjarsvæði vatnsverndarsvæði Ölfuss. Framkvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits Suðurlands segir nálægð losunarsvæðisins við vatnsból höfuðborgarsvæðisins verjandi þar sem búið sé að ákvarða í gegnum vatnsverndina stærð þess svæðis sem talið er að þarfnist sérstakrar verndar vegna vatnsnýtingar. Umrætt svæði sé utan vatnsverndarsvæða.

olaöldur, skammt frá Litlu kaffistofunni við Suðurlandsveg, tóku við sem losunarstaður sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu í mars síðastliðnum. Áður hafði Hólmsheiði verið losunarstaður fyrir Reykjavíkurborg frá árinu 2001. Þarna er náma sem liggur að hluta til upp við vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins og námusvæðið er einnig í nálægð við fjarsvæði vatnsverndarsvæði Ölfuss. Staðsetning hins nýja losunarstaðar er ekki öllum að skapi, ekki síst eftir að haft var eftir upplýsingafulltrúa á framkvæmdaog eignasviði Reykjavíkurborgar í Morgunblaðinu 16. mars síðastliðinn að verkefnahópur á vegum Samtaka sveitarfélaga, sem fjallaði um sameiginlega sýn á framtíð flokkunar sorps og sorphirðumála, hefði lagt til að stefnt yrði að sameiginlegum rekstri sveitarfélaganna og hefðu Bolaöldur verið nefndar í því sambandi.

„Ég geri eitthvað skemmtilegt fyrir mínar Aukakrónur“ Næstum 30 þúsund manns nota Aukakrónur til að kaupa allt frá matvælum til trygginga hjá tæplega 300 fyrirtækjum um land allt. Byrjaðu að safna Aukakrónum strax í dag.

Mánudagur » ÓB

Laugardagur

Fimmtudagur » Caruso

fréttaskýring 11

Helgin 18.-20. maí 2012

Takmarkaður skilningur á eðli vatnsverndar og þeirra gríðarlegu samfélagslegu verðmæta sem þar eru í húfi.

Sigurður R. Þórðarson gerir, sem starfsmaður við átöppun hágæðavatns frá Gvendarbrunnum, athugasemd við þetta og spyr hvort áform um framtíðar sorpflokkun við útjaðar vatnsverndarsvæðis borgarinnar fari saman við heilbrigða skynsemi? Hann metur það svo að nefndur samráðshópur sveitarfélaganna hafi takmarkaðan skilning á eðli vatnsverndar og þeirra gríðarlegu samfélagslegu verðmæta sem þar eru í húfi. Það eru sveitarfélögin Reykjavík, Hafnarfjörður, Kópavogur og Garðabær sem gerðu samning við Bolaöldur ehf um móttöku á jarðefnum til landmótunar í námunni, sem er í hlíðum Vífilfells. Heilbrigðiseftirlit Suðurlands gefur út starfsleyfi fyrir Bolaöldur en þar er eingöngu heimilt að losa endurnýtanlegt, óvirkt jarðefni, það er að segja mold, möl og grjót. Einnig má losa steinsteypubrot sem búið er að klippa af öll útistandandi járn og hreinsa af öðrum efnum, einangrun, pappa og klæðningu. Ekki er heimilt að losa lífrænan úrgang eins og húsdýraskít og landbúnaðarhrat. Lífrænn úrgangur er skilgreindur sem úrgangur sem er niðurbrjótanlegur af örverum með eða án tilkomu súrefnis, til dæmis matarleifar, garðúrgangur (gras og tré), sláturúrgangur, fiskúrgangur, ölgerðarhrat, húsdýraúrgangur, timbur, lýsi, garðyrkjuúrgangur, pappír, pappi og seyra.

Fjarsvæðið sett upp sem varúðarráðstöfun Sigurður spyr, vegna losunarstaðarins í Bolaöldum, hvort knýjandi nauðsyn sé til að flytja allt þetta efnismagn sem lengst upp til fjalla, hvort ekki sé hægt að nota efni úr húsgrunnum til uppfyllingar, til dæmis við hafnargerð? Einkum leggst hann þó gegn öllum hugmyndum um

flutning sorphauga sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu að kjarna víðfeðmra vatnsverndarsvæða höfuðborgarinnar. Hreinleika kalda vatnsins í lindum Heiðmerkur verði að viðhalda. Fréttatíminn leitaði til umhverfisráðuneytisins og spurði hvort verjandi væri að vera með starfsemina í Bolaöldum þar sem náman liggur að hluta upp að vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins? Jafnframt var spurt um það hvort eftirlit í námunum væri með þeim hætti að tryggt væri að þar væri ekki losaður lífrænn úrgangur? Þá var spurt hvort haft hefði verið samband við þá sem annast átöppun vatns frá Gvendarbrunnum og loks hvort viðbragðsáætlun væri til ef mengun næði til vatnsbólanna? Ráðuneytið vísaði á Umhverfisstofnun vegna málsins. Kristján Geirsson, deildarstjóri sviðs umhverfisgæða Umhverfisstofnunar, sagði að móttaka jarðefna væri starfsleyfisskyld hjá heilbrigðiseftirliti sveitarfélaga. Heilbrigðiseftirlit Suðurlands hefði eftirlit með jarðvinnslunni í Bolaöldum. Umsjón eða eftirlit með vatnsverndarsvæðum væri einnig á borði heilbrigðiseftirlits og Gvendabrunnasvæðið því í umsjón Heilbrigðiseftirlitsins í Reykjavík. „Almennt varðandi vatnsverndarsvæði,“ sagði Kristján, „þá eru þau yfirleitt tvískipt, annars vegar nærsvæði – og reyndar innan þeirra brunnsvæði þar sem sjálf vatnstakan fer fram – og hins vegar fjarsvæði. Nærsvæðið er raunverulegt verndarsvæði en fjarsvæðið er sett upp sem varúðarráðstöfun, það er til takmörkunar á starfsemi. Það er síðan háð mati hvort einhver starfsemi eigi heima þar inni og er það þá metið annað hvort í mati á umhverfisáhrifum þegar Framhald á næstu opnu

Jónsson & Le’macks

•

jl.is

•

sÍa

Miðvikudagur

Föstudagur » Eva

Laugardagur

Það er auðvelt að safna. Þú færð Aukakrónur fyrir: » alla innlenda veltu af kreditkorti » viðskipti við samstarfsaðila » þjónustuþætti hjá Landsbankanum

Landsbankinn

landsbankinn.is

410 4000

fréttaskýring

Náma í hlíðum Vífilfells, ekki langt frá frá Litlu kaffistofunni við Suðurlandsveg, er nýr losunarstaður sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu, svokallaður jarðvegstippur. Móttaka er fyrir „óvirk jarðefni“ í námunni sem liggur að hluta til upp við vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins. Náman er einnig í nálægð við fjarsvæði vatnsverndarsvæði Ölfuss. Ljósmynd Hari

það á við og/eða við vinnslu starfsleyfis viðkomandi starfsemi. Þegar komið er út fyrir þessa afmörkun er jafnframt komið út fyrir það svæði sem taldar eru líkur á að geti valdið mengun, nema helst ef um væri að ræða umfangsmikla mengandi starfsemi. Það er síðan verkefni viðkomandi starfsleyfisveitanda – hér heilbrigðiseftirlit – að meta hvort sú starfsemi sem sett er upp utan vatnsverndarsvæðis sé ásættanleg og hafa eftirlit með því að ákvæðum starfsleyfis sé fylgt.“ Árný Sigurðardóttir, framkvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur, segir að Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hafi bent

Helgin 18.-20. maí 2012

á þessa nálægð og því þurfi að fara að með gát. Hún bendir jafnframt á að um er að ræða óvirkan úrgang en umferð um svæðið þarf að vera undir eftirliti. Þá sé talað um að eftirlitsmaður sé á svæðinu og starfsleyfi tekur til þess. Hún segir að viðbragðsáætlanir séu til hjá vatnsveitunum við mengunaróhöppum á og við vatnsverndarsvæði auk þess sem Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur sé viðbragðsaðili á sínu svæði ásamt Slökkviliði höfuðborgarsvæðisins.

Allt neysluvatn Reykjavíkur úr Elliðaárstraumnum

Árný vísar einnig til umsagnar Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur frá því í janúar síðastliðnum um hinn sameiginlega jarðvegstipp í Bolaöldum, sem hafi verið tillaga verkefnahóps sem falið var að fjalla um sameiginlega sýn á framtíð flokkunar sorps og sorphirðumála á höfuðborgarsvæðinu en þar var meðal annars lagt til að nýta Bolaöldusvæðið. Í umsögninni er það nefnt að hvorki í samningnum né í minnisblaði hafi verið minnst á að landmótunarsvæðið í Bolaöldu liggi að mörkum fjarsvæðis vatnsverndarsvæðis höfuðborgarsvæðisins og sé á mörkum tveggja grunnvatnsstrauma, annars vegar Elliðavatnsstraums, eða Elliðaárstaums, og hins vegar Selvogsstraums. Elliðaárstraumurinn rennur í átt að Elliðaánum en sá grunnvatnsstraumur er einn sá mikilvægasti fyrir höfuðborgarbúa þar sem allt neysluvatn Reykjavíkur og nágrennis er fengið úr þessum straumi. Selvogsstraumurinn rennur hins vegar nokkuð beint í Selvog en neysluvatn Þorlákshafnar er fengið úr þeim straumi. Í umsögninni segir síðan: „HER [Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur] hefur í umsögnum vegna hinna ýmsu framkvæmda á og við vatnsverndarsvæðið bent á að meirihluti landsmanna fær neysluvatn frá vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins. Að mati HER er nauðsynlegt að þess sé getið í samningnum því þrátt fyrir að umrætt landmótunarsvæði sé ekki inni á vatnsverndarsvæði getur starfsemin, t.d. aukin umferð stórra ökutækja, haft áhrif á vatnsverndina.“ Síðar í umsögninni segir: „Í minnisblaði með tillögunni er rætt um helstu kosti við að reka sameiginlegan jarðvegstipp á þessum stað, m.a. að verkefnið sé umhverfisvænt því það snúi að því að endurheimta land með efni sem fellur til. Á landmótunarsvæðinu er skv. samningnum m.a. ætlunin að losa úrgang eins og steinsteypubrot sem gætu að öðrum kosti farið til endurvinnslu, þar sem járnið væri tekið úr, flokkað sem brotajárn og nýtt en steinsteypan endurnýtt við t.d. húsbyggingar. HER vill í þessu samhengi benda á að ef að það er ætlunin með þessum hætti að endurnýta steinsteypubrot með steypustyrktarjárni þá er annar farvegur fyrir það sem er umhverfisvænn. HER telur ekki rétt að flokka þetta sem umhverfisvænt verkefni þegar þetta atriði er haft í huga. Sé ætlunin, eins og fram kemur í samningnum að farga þarna

steinsteypubroti með steypustyrktarjárni er að mati HER verið að tala um urðun á úrgangi, sem félli þá undir starfsleyfi Umhverfisstofnunar fyrir urðunarstaði fyrir óvirkan úrgang, ekki endurnýtingu. En HER bendir í því samhengi á að ólíklegt er að leyfi til slíks urðunarstaðs á þessum stað fengist.“ Heilbrigðiseftirlitið bendir einnig á hlutverk eftirlitsmanns á svæðinu og að í samningum þurfi skýrt að koma fram hvað átt sé við með „óvirkum úrgangi“, en í reglugerð segir: „Óvirkur úrgangur: úrgangur sem breytist ekki verulega líf-, efna- eða eðlisfræðilega og hefur ekki skaðleg áhrif á umhverfið, t.d. múrbrot, gler og uppmokstur.“

Nálægðin verjandi

Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur segir að samkvæmt starfsleyfisskilyrðum fyrir Bolaöldur ehf vegna landmótunar sé talað um að eingöngu sé heimilt að taka á móti endurnýtanlegum, óvirkum jarðvegsúrgangi, svo sem mold, möl og grjóti. Í samningnum er hins vegar búið að bæta við að þarna megi losa steinsteypubrot sem búið er að klippa af útistandandi járn og hreinsa af öðrum efnum. „Að klippa burt útistandandi járn er að mati HER ekki fullnægjandi og því um að ræða úrgang sem á að fara í annan farveg.“ Í lok umsagnar Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur segir að koma þurfi fram að svæðið liggi að mörkum vatnsverndar og á mörkum tveggja grunnstrauma. „Einnig vill HER benda á að í gangi er heildarendurskoðun á vatnsvernd fyrir höfuðborgarsvæðið á vegum SSH [Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu] og þar hefur HER þegar bent á að kanna þurfi í þeirri vinnu hvaða framkvæmdir eru í gangi í nágrannasveitarfélögum t.d. Ölfusi.“ Elsa Ingjaldsdóttir, framkvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits Suðurlands, segir nálægð losunarsvæðisins við vatnsból höfuðborgarsvæðisins verjandi þar sem búið sé að ákvarða í gegnum vatnsverndina stærð þess svæðis sem talið er að þarfnist sérstakrar verndar vegna vatnsnýtingar. Umrætt svæði sé utan vatnsverndarsvæða. Þá segir Elsa að fyrirtækið sem annast móttökuna sé undir eftirliti Heilbrigðiseftirlits Suðurlands en það eftirlit sé tilfallandi. Rekstraraðili eða eigandi beri þó alltaf ábyrgð á að fara eftir settum reglum eða skilyrðum varðandi starfsemina. Hún segir að ekki hafi verið haft samband við átöppunarfyrirtæki vatns frá Gvendarbrunnum og vísar þar til fyrirliggjandi ákvörðunar um vatnsverndarsvæði, auk þess sem starfsemi af þessu tagi sé undanskilin ákvæðum um auglýsingu starfsleyfisútgáfu og ekki sé krafist ítarlegrar starfsleyfisreglugerðar. Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is

OPIÐ FYRIR UMSÓKNIR Í MEISTARA NÁM Í HÖNNUN, MYNDLIST OG TÓNSMÍÐUM TIL 7. JÚNÍ

MEÐ SKAPANDI HUGSUN BREYTUM VIÐ … MEISTARANÁM Í SKAPANDI GREINUM Í haust hefst nýr kafli í listnámi á Íslandi þegar Listaháskóli Íslands býður upp á meistaranám í listum á þremur námsbrautum. Um er að ræða tveggja ára meistaranám í hönnun, myndlist og tónsmíðum. Námið gefur fólki tækifæri til að efla listræna hæfileika og dýpka þekkingu sína í frjóu akademísku umhverfi í Listaháskólanum. Umsóknarfrestur er til 7. júní – 120 eininga fullt staðarnám í tvö ár – Nám hefst 27. ágúst – Takmarkaður fjöldi nemenda á hverja námsbraut – Kennsla fer fram á ensku – Námið er lánshæft hjá LÍN

Kynntu þér meistaranám LHÍ í skapandi greinum á www.lhi.is

viðtal

Helgin 18.-20. maí 2012

Við köllum hann Sayid því við getum ekki notað hans rétta nafn. Erítreísk yfirvöld eru með útsendara um alla Evrópu til að hafa upp á flóttamönnum. “Þó svo að við höfum sloppið eru fjölskyldur okkar enn í hættu”.

„Þetta er pabbi! – hún þekkti mig af myndunum“

Sayid kvaddi eiginkonu, 11 mánaða dóttur og sex ára son þegar hann fór í sex mánaða nám til Íslands árið 2004. Hann hitti þau ekki aftur fyrr en fimm árum síðar á Keflavíkurflugvelli. Börnin þekktu hann aftur af myndum sem þau áttu af pabba sínum. Þau eru frá Erítreu en ástandið þar er með því versta sem þekkist. Einræði ríkir og er fjölskyldum flóttamanna, sem margir freistast til að flýja óbærilegar aðstæður, grimmilega refsað. Sigríður Dögg Auðunsdóttir segir hér magnaða sögu flóttamanns frá Erítreu en fjölskyldu hans tókst að sleppa með ævintýralegum hætti, eftir hremmingar og sér nú framtíðina fyrir sér á Íslandi.

ayid var á leið heim til eiginkonu og barna, sex ára sonar og ársgamallar dóttur, í Erítreu eftir námsdvöl á Íslandi þegar vinir hans ráðlögðu honum að snúa ekki til baka. Lögreglan hafði komið á skrifstofu hans í orkumálaráðuneyti Erítreu í með það fyrir augum að handtaka hann. Ef hann hefði verið á staðnum sæti hann enn í fangelsi án dóms og laga, hefði líklega þurft að þola pyntingar og fjölskyldan fengi engar fregnir af afdrifum hans. Ástandið þar er með því skelfilegasta sem þekkist. Sayid var staddur í Þýskalandi þegar hann fékk viðvörunina. Hann hafði millilent þar á leið heim eftir hálfs árs námsdvöl á Íslandi. Hann afréð að fara til Svíþjóðar og sækja þar um hæli en vegna svokallaðs Dyflinarsáttmála var hann sendur aftur til Íslands því hann var með vegabréfsáritun til Íslands. Sayid er jarðfræðingur og hafði dvalist hér

á landi við nám í Jarðhitaskóla Sameinuðu þjóðanna í hálft ár. „Ég átti pantað flug til Erítreu þann 23. október. Þann 19. október mætti lögreglan á skrifstofu mína í ráðuneytinu til að handtaka mig. Þegar mér var sagt þetta ákvað ég að fara ekki til baka,“ segir Sayid. Hann hitti fjölskyldu sína ekki aftur fyrr en fimm árum síðar, eftir miklar raunir. Við getum ekki notað þeirra réttu nöfn og ætlum því að kalla móðurina Aatifa, drenginn Hayat og stúlkuna Hyiab. Erítresk yfirvöld eru með útsendara um alla Evrópu sem hafa það verkefni að finna erítreska flóttamenn. Farið er í gegnum fjölmiðla og tilkynnt til heimalandsins ef Erítreubúi birtist þar og fjölskyldunni heima fyrir er refsað harðlega. „Þó svo að við höfum sloppið eru fjölskyldur okkar enn í hættu,“ segir Sayid.

„Rangar“ pólitískar skoðanir

Ástæðan fyrir handtökutilrauninni er

Heimilis

HVÍTA HÚSIÐ / SÍA

GRJÓNAGRAUTUR

Alveg mátulegur

að árið 2000 var Sayid meðlimur í öðrum stjórnmálaflokki en nú er leyfilegur í landinu. Upp úr aldamótum hóf forseti landsins, Afwerki Isaias, skipulagðar hreinsanir á pólitískum andstæðingum sínum með hjálp lögreglu og hers. Lýðræði var afnumið og þáverandi ríkisstjórn og æðstu ráðamenn handteknir. Þeir sitja enn í fangelsi. Þeir sem sluppu undan handtökum flúðu land. Fjölmiðlar voru bannaðir og frétta- og blaðamenn fangelsaðir enda er talið að hvergi í heiminum ríki minna fjölmiðlafrelsi en í Erítreu, ekki einu sinni í Norður-Kóreu. Fjöldi blaðamanna, erítreskra og erlendra, sitja í fangelsi, þar á meðal sænskir blaðamenn sem ekki hefur tekist að fá lausa úr haldi þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir sænskra yfirvalda. Á árunum fyrir aldamót ríkti bjartsýni í Erítreu að sögn Sayid. Ríkið hafði öðlast sjálfstæði árið 1993 og komið var á lýðræði og landið var á uppleið efna-

Sigríður Dögg Auðunsdóttir sigridur@ frettatiminn.is

Hver sá sem flýr land veit að yfirvöld munu sekta fjölskylduna sem eftir er um 50.000 nakfa sem nemur árslaunum verkamanns í 11 ár.

hagslega. „Ég fór í námsferð til Noregs árið 1997 en þá hvarflaði ekki að mér að koma ekki aftur. Það voru jákvæð teikn á lofti í Erítreu. Við vorum með lýðræðislega kjörið þing, fjöldi frjálsra fjölmiðla var starfandi og efnahagurinn á uppleið. Árið 1998 fór að halla undan fæti og árið 2000 hætti þingið að starfa. Fimmtán ráðherrar voru handteknir og eru enn í fangelsi. Ástæðurnar sem gefnar voru, voru þær að þeir hefðu aðrar hugmyndir en forsetinn,“ segir Sayid. Nú er einungis einn stjórnmálaflokkur leyfður í landinu. Þar ríkir hvorki skoðanafrelsi né tjáningarfrelsi og dómsvaldið er ekki starfandi. Forsetinn er einráður með aðstoð hers og lögreglu. Hreinsanirnar héldu áfram og árið 2003 var komið að embættismönnum í ráðuneytum. „Allir þeir sem höfðu áður verið í öðrum stjórnmálaflokki en forsetinn voru handteknir. Þess vegna mætti lögreglan á skrifstofu mína árið 2004 í því skyni að handtaka mig,“ segir Sayid. Framhald á næstu opnu

Dauðinn betri en líf í Erítreu Samkvæmt tölum frá Amnesty International er talið að um 230 þúsund erítreskir flóttamenn búi utan heimalands síns. Engar tölur eru til um fjölda þeirra sem látið hafa lífið á flóttanum eða lögreglan myrt. Flestir erítreskir flóttamenn eru í Súdan, um 200.000, þar af eru um 130 þúsund í ömurlegum aðstæðum í flóttamannabúðum þar í landi. Þeir sem reyna að komast til Líbýu og þaðan til Evrópu þurfa að fara yfir Sinaieyðimörkina í Egyptalandi þar sem skipulögð mannrán, þrælasala og líffærastuldur viðgengst. Þá hefur erítreska lögreglan stundað að gera áhlaup á egypsk og súdönsk þorp og handtaka erítreíska flóttamenn sem þar leynast. Bróðursonur Sayid flúði

Erítreu 18 ára gamall og er nú í Súdan. Hann þurfti, líkt og allir Erítreubúar 18 ára og eldri, að sinna herskyldu. Engin takmörk eru á því hve fólk þarf að sinna herskyldu lengi og veit enginn í raun hvenær honum verður sleppt úr hernum, ef nokkurn tímann. Óbreyttir hermenn eru notaðir sem þrælar fyrir hærra setta og eru notaðir til að byggja hús fyrir þá, vinna við landbúnað á jörðum sem herinn hefur stolið af bændum, í þrif eða önnur heimilisstörf. Allt án þess að fá greitt fyrir annað en örlitla vasapeninga til að geta lifað af. Í huga erítreskra ungmenna er framtíðin ekki björt. Síðasta árið í menntaskóla, þegar þau eru 17 ára, eru þau send í herbúðir þar sem þau þurfa að dveljast í að minnsta kosti

ár, sum lengur, án þess að eiga þess kost að hitta fjölskyldu sína. Þar hljóta þau herþjálfun og þurfa að læra fyrir lokapróf sem hefur úrslitaáhrif á framtíðarhorfur þeirra. Þau sem ná prófinu eiga þess kost að halda áfram námi, ýmist í háskóla eða starfsgreinaskóla. Að námi loknu eru þau skylduð til að starfa hjá ríkinu í tvö ár með lágmarksframfærslu að launum. Þau sem ekki ná menntaskólaprófi eru send í herinn. Allir sinna hins vegar herskyldu í mislangan tíma. Systursonur Sayid var neyddur í herinn en flúði yfir landamærin til Súdan þegar

hann fékk tækifæri til. Faðir hans var rukkaður um 50.000 nakfa sem hann gat ekki greitt. Hann var settur í fangelsi en eftir tvo mánuði hafði honum og konu hans tekist að skrapa saman fyrir sektinni hjá vinum og fjölskyldu og var honum þá sleppt. Eina von erítreskra barna felst í því að geta dag einn flúið. Það er betra að deyja á leiðinni en að þurfa að búa í því vonleysi sem ríkir í Erítreu. Þess vegna taka þau áhættuna á að flýja yfir Sinai eyðimörkina eða sigla yfir Miðjarðarhafið og láta lífið á leiðinni. Það er vonin um betra líf sem fær þau til þess að reyna. -sda

27 MILLJÓNIR

VIRÐULEGI FORSETI. MILLJÓNIR!

FÍTON / SÍA

Fjórfaldur Lottópottur stefnir í 27 milljónir. Leyfðu þér smá Lottó!

Skráðu þig sem aðdáanda Lottó á facebook.com/lotto.is

012 19/0 5 2

.IS .LOT TO | WWW

viðtal

Helgin 18.-20. maí 2012

Væri enn í fangelsi

segir hann biðina hafa verið erfiða. „Í fyrstu var mér sagt að ég yrði að fara til baka til Erítreu. Mannréttindaskrifstofa Íslands og Rauði krossinn á Íslandi hjálpuðu mér mjög mikið og útveguðu sannanir fyrir því að ef ég yrði sendur aftur til baka yrði mér varpað í fangelsi og líf mitt yrði í hættu. Eftir það var ákveðið að ég fengi að vera hér. En það tók þrjú ár.“ Um leið og Sayid var komin með réttindi flóttamanns sótti hann um leyfi til þess að fá fjölskyldu sína til landsins. Árið 2009, eftir ársbið, fengu þau leyfi. Hafði Sayid þá ekki séð Hyiab frá því hún var 11 mánaða og Hayat frá því hann var sex ára. Þau höfðu þó náð að tala nokkuð reglulega saman á Skype eftir að fjölskyldan var komin til Súdan.

Hann svarar játandi þegar hann er spurður hvort hann teldi að hann væri enn í fangelsi hefði hann verið handtekinn. „Og við getum ekki gagnrýnt ríkisstjórnina fyrir þetta því þá myndu þeir banka á dyrnar hjá manni um miðja nótt og handtaka mann án nokkurra heimilda. Fjölskyldan fengi enga vitneskju um hvar maður væri niðurkominn og yrði hótað fangelsisvist ef þau héldu áfram að spyrja. Þannig að enginn spyr.“ Sayid var í Svíþjóð í fáeina mánuði þangað til hann var sendur til Íslands árið 2005 og sótti þá hér um hæli. Mál hans var til meðferðar hér á landi í þrjú ár þrátt fyrir að flóttamannaráð Sameinuðu þjóðanna, Rauði krossinn og fleiri staðfestu að líf hans væri í hættu yrði hann sendur til baka. Sayid bjó á Fit Hostel í Keflavík, sem er vistheimili fyrir flóttamenn á Íslandi, í ár. Flóttamenn sem búa á Fit Hostel fá lágmarksframfærslu frá íslenska ríkinu, tæplega 8.000 krónur á viku í formi innkaupakorts í Bónus. Þeir mega ekki vinna. Árið 2006 sótti Sayid um að atvinnuleyfi því hann þurfti að geta framfleytt fjölskyldu sinni, sem þá var flúin til Súdan. Hann fékk atvinnuleyfi og flutti þá til íslensks vinar síns sem hann hafði kynnst í gegnum sjálfboðastarf hjá Rauða krossinum, en Sayid hafði tekið þátt í því allt frá komu sinni til landsins. Hann fékk vinnu við hreingerningar hjá fyrirtæki sem hann starfar hjá enn í dag. Hann fær ekki vinnu sem jarðfræðingur þrátt fyrir að hafa sótt um ótalmörg störf.

Bretar töfðu þau um tvo mánuði

Kameldýr í Súdan. Aatifa þurfti að ferðast með börnin tvö á kameldýrum yfir landamæri Erítreu og Súdan til að forðast landamæralögregluna sem hefur leyfi til að myrða flóttamenn. Afwerki Isaisas, forseti Erítreu, hefur stundað skipulagðar hreinsanir á pólitískum andstæðingum sem sumir hverjir hafa setið tíu ár í fangelsi án dóms og laga.

Fjölskyldum flóttamanna refsað grimmilega

Í Erítreu er ekki ferðafrelsi. Fólki er ekki leyfilegt að ferðast á milli bæja nema með leyfi frá lögreglunni. Fáir fá leyfi til að ferðast úr landi og nýta margir tækifærið til að sækja um hæli í landinu sem þeir eru komnir til. Árið 2009 sótti landslið Erítreu í knattspyrnu til að mynda um hæli í Kenya eftir landsleik þar í landi og síðasta sumar sóttu 13 landsliðsmenn um hæli. Þeir sem flýja land gera það á kostnað fjölskyldu sinnar. Hver sá sem flýr land veit að yfirvöld munu sekta fjölskylduna um 50.000 nakfa sem eru þreföld árslaun Sayid, sem var háttsettur embættismaður í orkumálaráðuneyti Erítreu. Lágmarkslaun í landinu eru 360 nakfa og nemur sektin því árslaunum verkamanns í 11 ár. Þeim, sem ekki greiða sektina, er stungið í fangelsi. Samkvæmt upplýsingum frá alþjóðlegum hjálparsamtökum eru aðstæður í fangelsum í Erítreu með því versta sem þekkist í heiminum. Pyntingar eru daglegt brauð og láta margir lífið af þeim sökum. Þegar yfirvöldum var ljóst að Sayid kæmi ekki til baka úr námsferðinni til Íslands bankaði lögreglan uppá hjá Aatifa, eiginkonu hans, og krafði hana um 50.000 nakfa. „Hún var mjög hugrökk og sagðist enga ábyrgð bera á því að eiginmaður hennar hefði ekki skilað sér. Hún sagði að yfirvöld bæru sjálf ábyrgð á því þar sem ég hefði farið á þeirra vegum til Íslands. Hvar er eiginmaður minn? spurði hún þá,“ lýsir Sayid. Aatifa var látin afskiptalaus un nokkurt skeið en vissi að hún myndi að endingu neyðast til að flýja. Hún gat ekki borgað sektina og myndi því vera stungið í fangelsi. Og tveimur vikum eftir að hún flúði kom lögreglan að leita að henni í því skyni að handtaka hana.

Peningum smyglað til fjölskyldunnar

Eftir að Aatifa flúði bankaði lögreglan upp á hjá föður Sayid til að innheimta sektina. Faðir hans gerði það sem er svo algengt meðal Erítreubúa í þessari stöðu: Hann safnaði 50.000 nakfa meðal vina og fjölskyldu. „Ef hann

Weber Gróf Múrblanda

Weber Milligróf múrblanda

„Um leið og þau höfðu fengið leyfi til að koma til Íslands keypti ég flugmiða fyrir þau og sendi þeim út. Það var ódýrast að fljúga í gegnum London. Þegar þau voru að fara að leggja af stað kom hins vegar í ljós að vegabréfsáritunin þeirra, Schengen-áritunin, til Íslands gilti ekki í London. Þau þurftu því að sækja um sérstaka vegabréfsáritun, svokallaða transit-áritun, sem heimilaði þeim að skipta um flug í London. Þau þurftu því að fara til höfuðborgar Súdan, Khartoum, og sækja um áritun í breska sendiráðinu þar. Það voru mikil vonbrigði, ekki síst fyrir Hayat, sem spurði á hverjum degi hvenær hann fengi að sjá pabba. Það gekk hægt að fá svör hjá sendiráðinu og þurfti ég á tveggja vikna fresti að endurnýja flugmiðana og senda nýja miða út til Khartoum. Endurnýjunin kostaði 8.000 krónur í hvert skipti. Á tveggja vikna fresti varð sonur minn því fyrir gríðarlegu áfalli, því í hvert sinn sem komu nýir miðar var honum ljóst að hann væri ekki að fara að hitta pabba strax. Hann hætti að geta borðað og sofið og kallaði bara „Pabbi, pabbi!“ upp úr svefni á nóttunni. Hann veiktist, fékk háan hita og var mjög veikburða, og þurfti að fara á spítala. Aatifa var sagt þar að Hayat hefði veikst vegna álags og að hann yrði að borða og hvílast. Þetta var honum ofboðslega erfitt. Hann grét mikið í símann þegar við töluðum saman. Það var mikið grátið á þessum tíma. En allt fór sem betur fer vel að lokum.“ Fulltrúar Rauða krossins á Íslandi aðstoðuðu Sayid eftir bestu getu. Loks var svo komið að Schengen-áritunin var við það að renna út og hefði reynst þrautinni þyngra að fá hana endurnýjaða. „Þegar við útskýrðum fyrir breska sendiráðinu í Khartoum að við yrðum að fá svar fengum við loks synjun. Þá höfðum þau beðið í tvo mánuði í höfuðborginni þar sem við þekktum engan og enga hjálp var að fá.

hefði ekki borgað hefði hann farið í fangelsi. Að auki hefðu allar eigur hans og systkina hans og systkina minna og fjölskyldna þeirra verið gerðar upptækar þar til náðst hefði fyrir upphæðinni. Þau hefðu misst húsið, landið sitt og búfénað ef því er að skipta. Faðir minn safnaði 50.000 nakfa og greiddi sektina. Sumir létu af hendi 3 nakfa, aðrir meira. Allt eftir því sem fólk hafði ráð á.“ Aðspurður segir hann ekki auðvelt að senda peninga frá Íslandi til Erítreu. „Ég get ekki sent peninga beint til fjölskyldunnar minnar í Erítreu. Þau myndu lenda í vandræðum gagnvart yfirvöldum bara við það eitt að taka á móti peningum frá útlöndum. Ég hef því þurft að senda peninga í gegnum Western Union til mágs míns í Súdan sem síðan kemur þeim með smyglurum til Erítreu. Fyrir hverja hundrað dollara sem ég sendi þarf ég að greiða 50 dollara í kostnað. Smyglararnir geta að auki ekki tryggt að þeir komi peningunum á leiðarenda,“ segir Sayid.

Á kameldýrum yfir landamærin

Árið 2006 flúði Aatifa með Hayat og Hyiab til Súdan með hjálp systursonar síns. Þá voru liðin tvö ár frá því að Sayid hélt af stað í hina örlagaríku námsferð til Íslands. Hyiab var þá þriggja ára og Hayat 9 ára. Svona lýsir Aatifa ferðalaginu, sem tók viku: „Við fórum norður frá höfuðborginni Asmara með pallbíl en vorum ekki með ferðaleyfi og þurftum því að greiða bílstjóranum tvöfalt verð til að aka utan alfaraleiðar. Við gátum ekki farið hefðbundnar leiðir milli bæja því lögreglan er með eftirlitsstöðvar fyrir utan hvern bæ. Við komumst án teljandi vandræða til bæjarins Af‘abet en þurftum að dveljast þar í mánuð

Weber staurasteypa (stolpebeton)

Weberdur 120 (Ip 14) inni & útimúr

á meðan verið var að finna leið fyrir okkur þaðan því eftirlitið var svo mikið. Okkur tókst loks að fá far hjá manni sem hefur það að atvinnu að smygla varningi og fólki. Bílferðin tók tíu klukkustundir og sat ég með dóttur mína í fanginu og sonur minn var undir sætinu. Við gistum síðustu nóttina í Erítreu í litlu þorpi við landamærin. Síðasta spölinn yfir landamærin þurftum við síðan að fara á kameldýri. Það er mjög hættulegt að fara yfir landamærin því lögreglan er alls staðar með mikið eftirlit. Ef þeir sjá til flóttamanna hika þeir ekki við að skjóta þá. Einnig er lögreglan með hunda sem sigað er á flóttamenn. Hundarnir drepa flóttafólkið og er jafnvel leyft að éta það. Ég og dóttir mín vorum á einu kameldýri og vinur okkar, sem Sayid hafði haft samband við og beðið að aðstoða okkur yfir, var með son minn á hinu. Við komumst mjög hægt yfir en fórum yfir landamærin á landbúnaðarsvæði þar sem bændur eru flóttamönnum vinveittir. Við þekktum til á einum bænum þar sem við fengum að gista yfir nótt. Næsta dag fórum við á rútustöð og tókum rútu til flóttamannabúða nálægt landamærunum. Þar sóttum við um flóttamannaskilríki og gátum farið til bróður míns þar sem við bjuggum þar til við fengum að koma til Íslands.“

Sayid þurfti því að kaupa nýja flugmiða handa allri fjölskyldunni og flugu þau loks í gegnum Amsterdam. Hann segir það ólýsanlegt þegar hann tók á móti þeim á flugvellinum í Keflavík í júlí 2009. Hann lygnir aftur augunum þegar hann lýsir endurfundunum. „Þetta var stórkostlegur dagur fyrir okkur öll. Dóttir mín sagði: „Þetta er pabbi!“, því hún þekkti mig af myndunum. Sonur minn hljóp í fangið á mér.“ Hann gerir smá hlé á máli sínu. Aðspurður segist hann aldrei hafa misst vonina. „Þetta var erfitt tímabil en ég hélt alltaf í vonina um að við yrðum sameinuð að nýju. Vonin hjálpaði mér. Ef maður gefur upp vonina – deyr maður.“ Að ári getur Sayid sótt um íslenskan ríkisborgararétt. Hann á bróður sem er flóttamaður í Súdan og bróður Aatifa er þar einnig. Eins eru systursynir hennar á flótta. Þau halda líka í vonina um betra líf – betri framtíð – fyrir sig og börnun sín. Ef til vill á Íslandi.

Fjölskyldan lengi tvístruð

En biðin var ekki auðveld. Þegar fjölskylda Sayid flúði óskaði hann eftir atvinnuleyfi til að geta sent eiginkonu sinni pening svo þau gætu framfleytt sér. Fram að því hafði hann þurft að treysta á tengslanetið sitt. „Áður en ég fékk vinnu þurfti ég að hafa samband við vini mína víðs vegar í Evrópu og fékk þá til að hjálpa okkur því ég átti engan pening. Þeir sendu 1000 dollara á mánuði svo Aatifa gæti keypt mat og börnin gætu gengið í skóla. Bróðir hennar gat líka hjálpað því hann er með góða vinnu sem tölvunarfræðingur í stóru tölvuveri og kennir einnig í menntaskóla,“ segir Sayid. Aatifa, Hayat og Hyiab þurftu að bíða í þrjú ár í Súdan. Sayid fékk réttindi flóttamanns á Íslandi árið 2008. Þá voru liðin fjögur ár frá því hann kom til landsins og umsóknin hans hafði verið til meðferðar í þrjú ár. Aðspurður

Serpo 261 trefjamúr Fyrir múrkerfi

Hágæða múrefni

„Þetta er pabbi!“

Weber REP 980 þéttimúr grár

Deka Acryl Deka Latex

Maxit Steiningarlím Hvítt og grátt

Kletthálsi Reykjavík Reykjanesbæ Akureyri Húsavík Vestmannaeyjum

– Afslátt eða gott verð? Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is

Neytendur athugið! Múrbúðin selur allar vörur sínar á lágmarksverði fyrir alla, alltaf. Gerið verð- og gæðasamanburð!

Reebok EasyTone fjör

Útilíf Kringlunni

Laugardaginn 19.maí kl 14-16 Nivea vegleg gjöf fylgir öllum seldum EasyTone skóm. Nivea glaðningur fyrir alla sem máta EasyTone skó. 20% afsláttur af EasyTone skóm. Kl. 14:00 Fjörið hefst á Zumbatíma í boði Reebok. Kennari er Guðný Zumbasnillingur og einn vinsælasti Zumba-kennari landsins. Veglegir vinningar fyrir 5 heppna aðila sem dansa . Dregið strax að tíma loknum. Verðlaun eru: EasyTone eða TrainTone skópar ( 1 vinningur ) Q10 pakki frá Nivea. ( 5 vinningar )

reebok.is

Reetone Ree

úttekt

Helgin 18.-20. maí 2012

Þar sem allir góla af eigin kassa

Internetið hefur gjörbylt samskiptum fólks og með tækninni er hver manneskja nánast orðin að eigin fjölmiðli þannig að umræðan hefur aldrei verið jafn margradda og nú – hraðinn og anarkisminn er allsráðandi. Samskiptavefurinn Facebook vegur þungt í þessum efnum en vefurinn er orðinn öflugur vettvangur skoðanaskipta og þar tekst fólk á í návígi, en samt í órafjarlægð, um hugðarefni sín og hugsjónir og rífur stóplakjaft þegar svo ber undir; gallhart við lyklaborðið. Gremja og reiði og vaðall fer óhindraður um æðar netsins. Fréttatíminn rifjar hér upp nokkur hjartans mál sem fólk hefur vaðið á súðum með á Fésbókinni undanfarnar vikur og mánuði.

Pressuklúður ársins

Undir lok árs varð Pressunni.is hált á svellinu þegar menn þar á bæ freistuðust til þess að birta mynd af ungri konu sem kært hafði Gillzenegger fyrir nauðgun. Upp úr sauð á Facebook svo ekki sé meira sagt. Steinunn Fjóla Jónsdóttir Pressan er ekki lengur í minni fréttaveitu...þvílík og önnur eins fagmennska eða þannig. Bless Press!

Úthrópaður biskup

Síðla hausts kom saga Guðrúnar Ebbu Ólafsdóttur, skráð af Elínu Hirst, út og af því tilefni mætti Guðrún Ebba í magnað sjónvarpsviðtal við Þórhall Gunnarssson. Fáir sem á horfðu voru ósnortnir og tilfinningatjáningin á vefnum var mögnuð. Heiða B. Heiðars Djöfulsins skrímsli var þessi biskupsdrusla. Kolbrún Baldursdóttir Guðrún Ebba er hetja. Þorsteinn J. Vilhjálmsson Lengsta bókarkynning Íslandssögunnar á RÚV og algjör tilviljun auðvitað að hún er á sama tíma og Heimsendir á Stöð 2, það hitti bara þannig á, fullt tungl, eða Straumnesviti logar ekki. Torfi Geirmundsson Guðrun Ebba alveg frábær hja Þorhalli.

Helga Vala Helgadóttir Er stolt af hugrakkri frænku. Takk Guðrún Ebba fyrir að segja sögu þína.

ánægður í kvöld með að vera einn af fáum sem hallmælt er í ævisögu Ólafs Skúlasonar biskups.

Þorfinnur Ómarsson Getur kirkjan ekki einfaldlega svipt fyrrverandi biskup þeim titli og gert hann non grada innan kirkjunnar?

Illugi Jökulsson Ætti ekki einhver að fara og taka niður málverkið af Ólafi Skúlasyni á Biskupsstofu?

Jenný Anna Baldursdóttir Ég er óendanlega þakklát fyrir konur eins og Guðrúnu Ebbu. Þór Jónsson Er einstaklega

Gisli Ásgeirsson Fordæmalaus lágkúra Pressunnar núna í morgun er svívirðileg. Birtar eru myndir af fórnarlambi kynferðisofbeldis. Athugasemdum þeirra sem mótmæla þessu á pressan. is er eytt og lokað á viðkomandi. Þetta er botninn.

ar d l Va a ð allt

50%

Stakir sófar Tungusófar Hornsófar Leður sófasett Borðstofustólar Hægindastólar Heilsukoddar Púðar

TILBOÐ

Óli Gneisti Sóleyjarson Er ekki ágætt að hafa þetta í huga? Er ég að gleyma einhverju hérna? Pressan = Eyjan = Bleikt = Menn

Óli Gneisti Sóleyjarson „Pressan er óháður frétta- og afþreyingarmiðill sem stundar vandaða frétta- og upplýsingamiðlun“ Nei, djók. Hildur Knútsdóttir Pressan er ömurlegur og ógeðslegur sorpmiðill.

Jón Oddur Guðmundsson Var að fá fax frá Grínlögreglu ríkisins: Saltbrandarakvótinn hefur verið fylltur.

Bryndis Holm Guðrún Ebba er Íslendingur ársins! Biskupinn yfir Íslandi á að láta af embætti! Hann hefur sýnt það ítrekað að hann er algerlega óhæfur til að gegna starfinu!

Hafliði Helgason Eitthvað eru menn súrir yfir salti. Rósa Guðbjartsdóttir Auglýsi eftir upplýstri umfjöllun og umræðu um salt!

Gríðarleg reiði braust út í samfélaginu þegar í ljós kom að þjóðin hafði óafvitandi gætt sér á ýmsum matvælum bragðbættum með iðnaðarsalti í rúman áratug.

Stígur Helgason Það eru svosem nógu margir búnir að þessu, en ætli það sé ekki best að ég sé með svona for the record: Ábyrgðarmenn Pressunnar þurfa sárlega að fara á námskeið í siðlegri blaðamennsku.

Sigurður Hólm Gunnarsson Ég ældi aðeins yfir Pressunni rétt í þessu.

Lára Björg Björnsdóttir Mig langar í iðnaðarsalt. Hipparnir ykkar.

Saltskandallinn mikli

r u r vö

Ingibjörg Stefánsdóttir Á enn 104 vini sem líkar við Pressuna á facebook. Finnst það skrítið og er að hugsa um að breyta því.

TILBOÐ

Egill Helgason Það er merkilegt að heyra frá framleiðendum matvæla sem segjast ekkert vita hvaða efni þeir nota í matinn. Frú Sigurveig notar ekki salt í hafrklattana né kökurnar sem hún framleiðir, en ögn af Maldon salti - sem er sjávarsalt - í soyabaunirnar sem selur líka.

TILBOÐ

afslætti

86.450kr. frá 85.450kr. frá 142.950kr. frá 199.900kr. frá 12.900kr. frá 59.900kr. frá 3.000kr. frá 2.900kr frá

Verslun okkar er opin: Ver Virka daga kl. 9-18 La Laugardaga kl.11-16 Sunnudaga lokað

HÚSGÖGN Patti verslun | Dugguvogi 2, 104 Reykjavík Pa Sími: 557 9510 | Vefsíða: www.patti.is

úttekt 19

Helgin 18.-20. maí 2012

Elín Arnar Tek undir þetta hjá Palla.

Mannréttindi 0 stig

Ragnar T. Ragnarsson Eurovision status: Þegar einhver drepleiðinlegur fyllerísleikur er farinn að hafa áhrif á líf fólks og brjóta á mannréttindum þá má Ísland alveg sniðganga það

Fulltrúar Íslands eru mættir galvaskir til Bakú í Azerbætsjan til þess að syngja í Eurovision fyrir hönd þjóðarinnar. Á tímabili reyndi aðal Eurovisionbolti þjóðarinnar, sjálfur Páll Óskar, að fá landið dregið úr keppni vegna mannréttindabrota í keppnislandinu.

Eiður Svanberg Guðnason Ríkisútvarpið ætti að sjá sóma sinn í að draga sig í hlé. Í versta

falli, ef fólki þykir keppni af þessu tagi alls ekki mega missa sín, - þá gætu Norðurlöndin staðið saman og efnt til norrænnar keppni. Það væri skárra . Hin vitleysan og glamúrinn í kringum það allt saman er löngu farið úr böndunum. Örn Úlfar Sævarsson Legg til að við tökum ekki þátt í Evróvisjón af virðingu við mannréttindi evrópskra sjónvarpsáhorfenda.

Sveinn Andri Sveinsson Ég hef tekið þá erfiðu ákvörðun að hætta við þátttöku í Eurovision. Orri Björnsson Held að Euroliðið geti alveg farið þarna með góðri samvisku. Þeim væri nær að henda öllu sem framleitt er í Kína (símanum, tölvunnietc.) og hætta að kaupa hluti framleidda þar. Ef þeim er alvara með samúð sinni með þeim sem er brotið á.

Við borgum ekki, við borgum ekki!

Ólögleg gengislán, niðurfellingar, skjaldborgir um heimili og skuldaleiðréttingar hafa litað umræðuna síðustu misseri en þegar hæstiréttur kvað upp sinn gengislánadóm ætlaði allt um koll að keyra á Facebook. Fólk sem skuldaði lán í erlendum myntum fagnaði en því verðtryggða var síður skemmt. Guðmundur Andri Thorsson Samgleðst þeim sem sjá fram á betri tíð með dómi Hæstaréttar.

BIKINÍ-ÁSKORUN

Sveinn Andri Sveinsson Ég sem hélt að ég hefði verið heppinn að taka ekki lán í erlendri mynt - FML Sigurður G. Tómasson Á sínum tíma var ég einn af þeim sem varaði vini mína við því að taka gengistryggð lán. Þau voru afar álitlegur kostur, því vextir voru líkari því sem gerist í öðrum löndum en ekki sama okrið og hér. Ég þurfti hins vegar að taka lán og tók tvö slík hjá lífeyrissjóðnum mínum. Nú hafa dómstólarnir leiðrétt gengistryggðu lánin sem nemur sjálfsagt um 180-190 milljörðum en við hin sem höfum þolað kjararýrnun og stórhækkaða greiðslubyrði höfum sáralitlar leiðréttingar fengið. Þetta eru laun varfærninnar! Eva Hauksdottir Ég trúi því varla að fólk sé að öfundast út í þá sem fá leiðréttingu á ólöglegum vöxtum. Enn erfiðara finnst mér að trúa því að fólk sé að vorkenna „kerfinu“ . Grétar Mar Jónsson Árni Páll biðst ekki afsökunar á þeim lögum sem hann ber ábyrgð á að hafa lagt fram, hafi verið dæmd ólögleg en fagnar því að réttlætið hafi náð fram að ganga, með dómi. Hann á að segja af sér. Andrés Magnússon Síðasti naglinn í kistu ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur? Hverju ætti það svo sem að breyta, stjórnin hefur frá öndverðu verið eins Zombíar í C-klassa mynd: Lifandi dautt lið, rænulausir þrælar reflexa sinna, sem mega hafa sig alla við til þess að týna útlimunum ekki, en neita að halda kyrru fyrir í gröf sinni. Sigurður Þ. Ragnarsson Sú aðferðarfræði ríkisstjórnarinnar að menn skulu ætíð leita á náðir dómstóla ef þeir eru ósáttir að ríkisstjórnin brjóti á þegnum sínum með ólögum, sé ekki að ganga upp hjá Jóhönnu og Steingrími. Og nú þegar hæstiréttur dæmir í málinu þá virðast bankarnir eiga borð fyrir báru, en áttu ekkert slíkt borð í skýrslu Hagfræðistofnunar sem kom út fyrir skemmstu. Kristján B Jónasson Mun einkaneysla ekki rjúka upp núna þegar 20-40 milljarðar rúlla aftur inn í hagkerfið? Er ekki kominn tími á tjaldvagn og sækött?

Taktu áskorun og vertu í þínu allra besta formi í sumar. Vertu léttari á þér, léttari í lund, sterkari og flottari! Innifalið í námskeiðinu: •

Þjálfun og mataræði tekið í gegn

•

Sérhannað æfingakerfi sem miðar að því að komast úr stöðnun

og tryggja að þú komist í þitt allra besta form

•

Auka æfingaáætlun til að tryggja þátttakendum hámarksárangur

•

Aðgangur að glæsilegri útiaðstöðu – jarðsjávarpotti

og gufuböðum

•

Dagleg hvatning, fróðleikur og aðgangur að uppskriftum frá

Ágústu Johnson á lokuðu heimasvæði inni á www.hreyfing.is

•

Sérstakt mataræði sem er byggt upp á sama hátt og vinsælt

er hjá Hollywood-stjörnum sem þurfa að koma sér í toppform

Allar nánari upplýsingar um

fyrir rauða dregilinn –við tryggjum að það er heilsusamlegt

námskeiðin, tímasetningu,

og skynsamlegt!

verð og skráningu finnur

•

Mælingar – vigtun og fitumælingar – fyrir og eftir

•

Kvöldstund í Blue Lagoon spa

þú á www.hreyfing.is

fótbolti

Helgin 18.-20. maí 2012

Stórlaxar

Frank Lampard Aldur: 34 ára Þjóðerni: enskur Félagslið: Chelsea Landsleikir/mörk: 90/23 Fyrsti landsleikur: 10. október 1999 gegn Belgíu

á síðasta séns

Frægir samherjar: David Beckham, Wayne Rooney, Steven Gerrard og Alan Shearer. Úrslit HM: 2006 og 2010 Úrslit EM: 2004 Vissir þú að...Lampard mældist með greindarvísitölu yfir 150 í greindarprófi sem tekið var fyrir nokkrum árum? Það veitir honum aðgengi að gáfumannaklúbbnum MENZA.

Fjölmargir leikmenn eru líklega að spila í síðasta sinn í lokakeppni EM. Fréttatíminn skoðar hér átta leikmenn sem hafa átt frábæran feril en ljúka líklega keppni á vettvangi landsliða að loknu þessu móti.

Gianluigi Buffon Aldur: 34 ára Þjóðerni: ítalskur Félagslið: Juventus

Andriy Shevchenko

Landsleikir: 113

Aldur: 35 ára

Fyrsti landsleikur: 29. október 1997 gegn Rússlandi

Þjóðerni: úkraínskur

Frægir samherjar: Paolo Maldini, Roberto Baggio, Alessandro Del Piero og Fabio Cannavaro.

Félagslið: Dynamo Kyiv Landsleikir/mörk: 105/46 Fyrsti landsleikur: 25. mars 1995 gegn Króatíu

Úrslit HM: 1998, 2002, 2006 og 2010

Frægir samherjar: Oleg Luzhny og Sergei Rebrov

Úrslit EM: 2000, 2004 og 2008 Vissir þú að... Buffon skírði fyrsta son sinn Thomas eftir kamerúnska markverðinum Thomas N’Kono sem var átrúnaðargoð hans?

Úrslit HM: 2006 Úrslit EM: aldrei Vissir þú að... Shevchenko hefur skorað mark fyrir úkraínska landsliðið á hverju einasta ári síðan 1996 nema árið 2002?

Miroslav Klose Aldur: 33 ára Þjóðerni: þýskur Félagslið: Lazio (Ítalíu) Landsleikir/mörk: 114/63

Dennis Rommedahl

Fyrsti landsleikur: 21. mars 2001 gegn Albaníu

Aldur: 33 ára Þjóðerni: danskur

Frægir samherjar: Thomas Hässler, Oliver Kahn og Michael Ballack

Félagslið: Bröndby Landsleikir/mörk: 114/21

Úrslit HM: 2002, 2006 og 2010

Fyrsti landsleikur: 16. ágúst 2000 gegn Færeyjum

Úrslit EM: 2004 og 2008 Vissir þú að... Klose var næstmarkahæstur allra leikmanna í undankeppni EM 2012. Hann skoraði níu mörk í sex leikjum?

Frægir samherjar: Peter Schmeichel, og Jon Dahl Tomasson Úrslit HM: 2002 og 2010 Úrslit EM: 2000 Vissir þú að... Rommedahl var markahæsti leikmaður Dana í undankeppninni ásamt Niclas Bendtner?

Giorgos Karagounis

28 dagar

Aldur: 35 ára Þjóðerni: grískur

í Evrópukeppnina 2012

Félagslið: Panathinaikos Landsleikir/ mörk: 115/8 Fyrsti landsleikur: 20. ágúst 1999 gegn El Salvador Frægir samherjar: Theodoros Zagorakis Úrslit HM: 2010 Úrslit EM: 2004 og 2008

Léttöl

Vissir þú að... Karagounis skoraði sigurmark Grikklands gegn Portúgal í fyrsta leik á EM 2004 þar sem Grikkir urðu á endanum meistarar?

Mark van Bommel Shay Given

Aldur: 35 ára

Aldur: 36 ára

Þjóðerni: hollenskur

Þjóðerni: írskur

Félagslið: PSV Eindhoven

Félagslið: Aston Villa (Englandi)

Landsleikir/ mörk: 74/10

Landsleikir: 121 Fyrsti landsleikur: 27. mars 1996 gegn Rússlandi Frægir samherjar: Roy Keane, Paul McGrath, John Aldridge og Robbie Keane Úrslit HM: 2002 Úrslit EM: Aldrei Vissir þú að... Given hefur haldið marki írska liðsins hreinu í 54 landsleikjum?

Fyrsti landsleikur: 7. október 2000 gegn Kýpur Frægir samherjar: Ruud van Nistelrooy, Edwin van der Saar, Clarence Seedorf, Wesley Sneijder og Robin van Persie Úrslit HM: 2006 og 2010 Úrslit EM: 2008 Vissir þú að... van Bommel er tengdasonur Bert van Marwijk þjálfara hollenska landsliðsins?

husa.is

PALLA mArkAður húsAsmiðjAn skútuvogi PALLAOLÍAN

fYLgir með fÖstudAg og LAugArdAg

kAuPAuki

9 Ltr. Af PALLAoLíu

þegAr þú kAuPir PALLAefni hjá okkur Að uPPhæð 50 þúsund eðA meirA færð þú 3 dósir Af jotun PALLAoLíu frítt með. giLdir fÖstudAg og LAugArdAg.

kaupauki gildir eingöngu á pallamarkaðnum í skútuvogi

AfgreiðsLutími PALLAmArkAðs

virkA dAgA ..... 13-18 LAugArdAgA ... 10-16 sunnudAgA .... LokAð

sæLureiturinn er kominn á husA.is og í næstu versLun mundu Að nÝtA þÉr heimsendu ávísuninA fYrir 20. mAí!

hluti af Bygma

ALLt frá grunni Að góðu heimiLi síðAn 1956

viðtal

Helgin 18.-20. maí 2012

Kynlífsvandi í kjölfar barnasprengingar Brjálaðir mömmuhópar sem krefjast svara mæta Siggu Dögg kynfræðingi á fyrirlestrum hennar. Barnasprengjan í kjölfar kreppunnar hefur leitt til þess að fólki í kynlífsvanda hefur fjölgað. Sigga Dögg segir fyrsta árið í lífi fyrsta barns oft það erfiðasta þegar kemur að kynlífi í samböndum foreldranna. „Þær eru brjálaðar og þær vilja svör; haldbærar ráðleggingar og svör,“ segir kynlífsráðgjafinn við frústreðan blaðamann og þriggja barna móður sem krefst svara fyrir hönd lesenda Fréttatímans: Hvað er til ráða? Hvað virkar og hvert er eiginlega meðaltalið?

arnasprengja. Það er kreppa og krakkarnir hrúgast niður. Eftir sitja ófullnægðir foreldrar í öðru hverju húsi! Sigríður Dögg Arnardóttir kynfræðingur, Sigga Dögg, bjóst ekki við þeim miklu viðbrögðum sem pistlar hennar um kynlíf eftir barneignir fengu eftir þegar hún settist við tölvuna og ritaði einn sinna vikulegu pistla fyrir Fréttablaðið nú í vetur. Og ekki bjóst blaðamaður við þessu barnasprengjusvari þegar hann settist við eldhúsborð hennar, fyrir framan níu mánaða gamla dóttur hennar. Við hittumst í þakíbúð hennar og eiginmannsins, Hermanns Sigurðssonar, þennan sólríka mánudag og hún fær að heyra að útgangspunkturinn sé þessi óendanlega leiðinlega kreppa – leiðinlegasta umræðuefni síðustu ára – og kynlíf sem alla ærir. Það hlýtur að vera góð blanda! „Auknar barneignir eru ein afleiðing kreppunnar. Það er enginn að tala um álagið af barneignum og hvernig þær geta haft áhrif á sambandið og á kynlífið. Ég fékk þvílík viðbrögð. Fólk stöðvaði mig úti á götu og þakkaði mér fyrir að skrifa pistlana. Ég fékk tölvupósta og nokkrir póstar rötuðu inn á Fréttablaðið. Það er gaman að búa til börnin en það getur verið erfitt að kljást við afleiðingarnar,“ segir Sigga Dögg, sem talar um kynlíf alla daga – í vinnunni.

Pör verða að tala um kynlífið

HVÍTA HÚSIÐ / SÍA

„Maðurinn minn hefur engan sérstakan áhuga á að ræða kynlíf en fólk og kunningjar hafa líka stöðvað

Hver er Sigga Dögg?  Þrítug. Elst fimm systkina  Ólst upp til þrettán ára aldurs í Keflavík. Flutti þá til borgarinnar  Gekk í Menntaskólann í Hamrahlíð og í kjölfarið í Háskóla Íslands, þar sem hún útskrifaðist úr sálfræði árið 2007.  Fór til Perth í Ástralíu árið 2009 í meistarnám í kynfræði, varði ári þar og skrifaði meistararitgerð um íslenska karla og áhrif ófrjósemi hér heima.  Heldur fyrirlestra um kynlíf og skrifar vikulega pistla í Fréttablaðið.  Er komin á fullt með fyrirlestra og önnur verkefni eftir fæðingarorlof.

Fræðir unglinga og foreldra saman um kynlíf Sigga Dögg fer yfir kynlíf landans eftir kreppu og telur að barneignasprengjan sé uppspretta ótal vandamála.

hann til að miðla af reynslu sinni; jafnvel sagt honum að sambandið hafi splundrast þar sem kynlífið hafi ekki verið neitt-neitt fyrsta ár eftir að barnið fæddist.“ Hún boðar fleiri pistla um sambönd, börn og samskipti, enda voru viðbrögðin slík, en Fréttatíminn tekur forskot á sæluna. „Barnið er fætt og samskiptin við makann snúast um skipti á upplýsingum: Bleiur, matur, þrif, gera og græja,“ segir Sigga Dögg. Já, hvað er til ráða - spyr hálffertugur blaðamaðurinn ráðþrota, svefnlaus og þremur börnum ríkari frá ársbyrjun 2008. „Fólk verður að tala saman,“ segir hún. „Og það er það sem fæstir gera. Það vonar að hinn aðilinn taki ekki eftir þessu kynlífsleysi. Báðir vita að langt er liðið og hvorugur þorir að segja neitt. Það getur verið gott að láta vita, jafnvel segja: Ég er að hugsa um þig kynferðislega á daginn. Ég veit að við höfum ekki stundað kynlíf í einhvern tíma og að það gengur ekki vel núna. En þetta er tímabil. Það er ekki af því að ég er minna ástfangin af þér eða af því að ég er búin/n að gleyma þér.“ Sigga Dögg segir margar konur upplifa litla kynlífslöngun í kjölfar barneigna. „Þegar þú ert að sinna barnauppeldi og brjóstagjöf færðu hormónaendurgjöfina þar. Svo er sjálfsmynd kvenna oft breytt. En þegar álag er í sambandi þarf fólk að vera extra nærgætið og meðvitað um það; báðir aðilar. Það er leiðinlegt þegar konan fer í fasann að segja nei. En einnig ef hún bíður

alveg grillaður! Grillosturinn bráðnar betur en aðrir ostar og hentar því einstaklega vel á hamborgara eða annan grillaðan mat.

eftir því að hann hafi frumkvæðið á meðan hann vill vera tillitssamur af því að hann veit að hún er þreytt. Allur þessi dans í stað þess að segja bara: Ég er þreytt ég nenni ekki að stunda kynlíf. Við verðum að finna lausn á því.“

Karlar ekki í kjaftaklúbbum

Hva, tala við makann. Er ekki nóg að tala um það við vini sína? „Það bara gengur ekkert að við konurnar séum að tala um það við vinkonurnar. Við ætlum ekki að stunda kynlíf með þeim heldur með makanum. Það verður að temja sér að tala um kynlíf.“ En ræða karlar kynlíf sín á milli, spyr blaðamaður í góðri trú um að kallinn sýni traustið, sem hún gerir ekki. „Af því sem ég hef komist virðast þeir ekki gera mikið af því. Jú, jú, strákar eiga kannski trúnaðarsamband við einn við tvo vini sína, en virðast ekki ræða málin eins djúpt og við stelpurnar. Við erum oft að hugsa; hvað eru þeir að hugsa? Það er leiðinlegt að koma með staðalímyndir, en oft virðist sem þeir séu lausnamiðaðari: Setjum bara barnið í pössun. Þá er tími! Vandamálið er ekki að koma barninu í pössun, það er dýpra en svo,“ segir Sigga Dögg og að ekkert sé eins gaman og að halda fyrirlestra fyrir nýbakaðar mömmur í kippum. „Það er brjálæðislega skemmtilegt. Það er brjálað að vera í mömmuhópum. Ég hef aldrei lent í eins krefjandi hópum. Þær eru brjálaðar og þær vilja svör; haldbærar ráðleggingar og svör.“ Og hvað eru þær að spyrja um? „Þetta að gefa sér tíma. Þær benda á: Og svo er barnið sofnað og karlinn stendur upp og segir; jæja nú er tími. TÍMI. Ertu að grínast? Ég er ekki búin að fara í sturtu. Ég er svöng. Það er ekki búið að þrífa hérna. Það er allt í rúst. Heldur þú að ég ætli að leggjast upp í rúm núna og dúlla mér! Stemningin verður oft konur vs. karlar í stað þess að bæði finni lausn. Kynlíf er fyrir bæði. Það er ekki fyrir annan aðilann. Það er fyrir sambandið ykkar,“ bendir hún á og er spurð: Gleymist það?

Náin snerting sem bjargar

„Já, mér finnst það oft. Og það gleymist að kynlíf er meira en bara samfarir. Oft er sagt: Já, en barnið er í sama herbergi: OK, þá segi ég: Hvað með runk og tott? Og þá er eins og ég sé að tala klingonsku úr Star Trek – ég skilst ekki. Það er alveg hægt að runka hljóðlega undir sæng. Ég segi runk og það á bæði við stelpu og strák. Þetta er smá af

slöppun. Þetta er náin snerting, tekur kannski ekki brjálæðislegan tíma og svo má bara fara að sofa. Það er enginn brjálaður hamagangur. Það eru ekki brjáluð læti endilega og þetta getur virkað fyrir bæði og til að byrja að stunda kynlíf aftur.“ Sigga Dögg eignaðist sjálf litla stúlku fyrir níu mánuðum síðan og segir að sér hafi fundist afslappandi að vita að mestu líkurnar á sambandsslitum væru á fyrsta ári fyrsta barnsins. „Það róaði mitt hjarta og ég er búin að predika það við alla sem vilja heyra: Komdu þér í gegnum f yrsta árið. Gerið það saman Hvað er og þá verður þetta málið, auðveldara. Þetta erum við eru svo mikil viðekki allar brigði.“ til? Hvað ger ir fólk? „Það þarf að finna nýjar útfærslur og lendingu. Þetta er ekki eitthvað sem reddast sjálfkrafa. Það þarf að hafa fyrir því að stunda kynlíf. Þetta gerist ekki í svefni. Kynlíf er bara eins og ræktin. Því reglulegra sem fólk gerir það er auðveldara að stunda það og fólk langar meira í það.“

Ekkert eitt meðaltal

Sigga Dögg segir að þótt margt fólk sæki fyrirlestra hennar veigri það sér ekki við að spyrja spurninga fyrir framan aðra. „Fólk vill laga og vill svör,“ segir hún og kemur inn á algengt viðfangsefni. „Fullyrðingin: Við þurfum að stunda meira kynlíf er svo hlaðin. Hvað er mikið, hvað er lítið? Hvernig voruð þið áður, hver er ykkar rútína? Það er ekki hægt að mæla með því sama við þá sem eru vanir því að stunda kynlíf hvern dag og þá sem stunduðu kynlíf einu sinni í mánuði og fannst það fínt. Það á hvert og eitt sitt meðaltal.“ En hvert er meðaltalið? „Já, ég er svo oft spurð að því. En gallinn er að þegar kynlíf er skoðað er yfirleitt talað um samfarir. Það er ekki verið að spyrja um annars konar kynlíf. Mjög margir karlmenn afgreiða sig í sturtu áður en þeir fara í vinnuna. Þar með eru þeir komnir með sína daglegu fullnægingu. svo er konan heima með barnið. Komst hún í sturtu? Og ef hún gerði það, var hún þá í stuði til að dúlla við sig eða leit

Sigga Dögg er að fara af stað með átak fyrir foreldra og unglinga í 7.-10. bekk, þar sem hóparnir eru fræddir í sitt hvoru lagi og svo saman. „Bara til að brjóta ísinn og æfa þau,“ segir hún galvösk. „Margar rannsóknir sýna að börn vilja fyrst og fremst kynfræðslu frá foreldrum sínum.“ Foreldrar ættu þó ekki að skilja það þannig að unglingarnir vilji vita hvað þau geri saman. „Það er engan veginn þannig. Þetta er meira að flétta kynlífsfræðslu inn í hversdagslegar umræður og nýta tækifærið þegar það birtist í sjónvarpinu og fjölmiðlum. Þetta er mikið í umræðunni og því alltaf grundvöllur til að ræða málið.“

Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

hún á klukkuna, sá að barnið ætti eftir að sofa í tuttugu mínútur og hugsaði að hún ætlaði líka að ná að borða og gera þetta og hitt?“

Kynlífsvandi stór vandi

Og hvernig er að upplifa þetta í raun, með níu mánaða stúlku? „Maður þarf ekki að hafa upplifað til þess að tala um eitthvað. Oft heldur fólk að ef ég tala um eitthvað svið kynlífsins hafi ég upplifað það eða sé hlynnt því. Ég skrifaði eitt sinn pistil um dýraníð. Þá fékk ég tölvupósta frá hinum og þessum og var spurð af hverju ég væri að skrifa um þetta? Jafnvel hvort ég hefði prufað þetta sjálf og mælti með þessu? Þetta var ekki þannig heldur var ég að læra um málið í skólanum og ákvað að nýta mér það og skrifa um það hvað rannsóknir hafa sýnt á þessum samfélögum,“ segir hún. „Fólk heldur oft að kynlíf sé bara kynlíf, en svo er ekki. Það nær yfir svo ótrúlega margt. Það snýst ekkert um sjö leiðir sem þú átt og sjö sem þú mátt alls ekki að gera heldur stýrir kynlífið oft upplifuninni af lífinu,“ segir Sigga Dögg. „Kynlíf er hjartans mál. Það er líf þitt og sambönd þín. Það getur verið feimnismál, því mörg höfum við ólíkar skoðanir á því. Ég vitna oft í orð frægra hjónabandsráðgjafa – Gottman-hjónin – sem sögðu eftir að hafa kortlagt samskipti fólks, að þegar kynlíf gengur vel er það 20 prósent af hamingju fólks. En þegar kynlíf gengur illa er það 90 prósent af öllum vandamálum.“

viðtal

Helgin 18.-20. maí 2012

Halda áfram á meðan þetta er skemmtilegt Sjötta plata Sigur Rósar, Valtari, kemur út í lok mánaðarins. Fjögur ár eru liðin frá útgáfu síðustu plötu og meðlimir sveitarinnar mæta endurnærðir aftur til leiks. Allir nema hljómborðsleikarinn Kjartan sem fer ekki með á tónleikaferðalagið til að kynna plötuna. Höskuldur Daði Magnússon ræddi við Orra Pál Dýrason trommara sem fagnaði sumrinu með því að kaupa sér mótorhjól.

Smur- og Smáviðgerðir

BremSuSkipti á 1.000 krónur!

Fram til 1. júní Skiptum við um BremSukloSSa að Framan Fyrir aðeinS þúSund krónur. tilBoðið gildir aF vinnu eF þú kaupir BremSuhluti hjá okkur.

rauðhellu hFj dugguvogi rvk

568 2020 Sími

67% *konur 25 – 80 ára á höfuðborgarsvæðinu. Capacent okt.-des. 2011

helluhrauni hFj

auSturvegi SelFoSS pitStop.iS www

... kvenna á höfuðborgarsvæðinu lesa Fréttatímann*

egar maður hugsar um Sigur Rós hverfur hugurinn ósjálfrátt til fyrirbæra á borð við náttúruvernd, Vonlensku, jurtaseyðis og hópfaðmlags fyrir tónleika. Það kemur því nokkuð á óvart þegar maðurinn sem mætir í viðtal við Fréttatímann er klæddur mótorhjólafatnaði frá toppi til táar. Hjólinu lagði hann í næstu götu. „Mig hefur bara alltaf langað í mótorhjól,“ segir Orri Páll Dýrason, trommari Sigur Rósar. Daginn áður en viðtalið fór fram hafði hann fengið mótorhjólaprófið en skömmu áður hafði eiginkonan gefið sitt samþykki. „Lukka gaf mér leyfi, hún hefur alltaf verið á móti þessu. Þetta er náttúrlega frekar eigingjarnt hobbí, maður er bara einn. Ég held reyndar að það sé mikilvægt fyrir alla að eiga sér svona skjól. Mótorhjólið er bara til þess, ég er ekki hraðafíkill eða neitt svoleiðis. Mér finnst frábært að geta keyrt eitthvað og verið alveg sambandslaus í einn og hálfan tíma. Það er góð tilfinning.“ Orri segist vera að íhuga að taka mótorhjól með sér á tónleikaferðalag Sigur Rósar, enda sé auðvelt að geyma það með græjum sveitarinnar. Hins vegar gæti orðið vandamál með tryggingar ef eitthvað kemur upp á. „Ég fer voðalega varlega. En það væri ferlegt ef maður myndi brjóta á sér hendurnar.“

Við látum okkur ekki leiðast

Lögin á Valtara eru samansafn af upptökum frá nokkurra ára tímabili, þær elstu frá 2006. Meðlimir sveitarinnar voru alveg búnir að gefast upp á þessum lögum á ákveðnum tímapunkti.

„Jú, þá tókum við líka pásu. Svo, og það er sorglegt frá að segja, voru það eiginlega umboðsmennirnir okkar sem stungu upp á því að við myndum kíkja á þessi lög aftur. Þetta voru svo margar lotur og við höfðum aldrei skoðað þau öll saman. Þá passaði þetta einhvern veginn bara afskaplega vel saman. Og svo hjálpaði Alex okkur að líma þetta saman.“ Valtari kemur í kjölfar Með suð í eyrum við spilum endalaust sem var sannkölluð stuðplata á mælikvarða sveitarinnar. Nýja platan á fátt skylt við þá síðustu, hún er mun rólegri og þyngri og ambient-kennd. „Ég hef stundum verið spurður hvort þetta hafi verið meðvituð ákvörðun að gera þessa plötu eftir svona stuðplötu,“ segir Orri hugsi. „Það sem var meðvitað var að láta sér ekki leiðast. Það hefði verið leiðinlegt að gera aðra Með suð... eða Takk. Við ákváðum ekkert að við myndum gera akkúrat svona plötu. Það verður bara að vera smá áskorun í þessu fyrir okkur. Þetta verður að vera gaman.“ Orri vill ekki segja hvað honum finnst um Valtara í samanburði við fyrri plötur Sigur Rósar enda hafi hann ekki hlustað almennilega á hana. „Ég hlustaði á búta af henni í Flugleiðavél, það var svona forhlustun þar. Það var ekkert voðalega hresst, það er keyrt í gegnum einhverja þjöppun og hljómaði mjög illa.“

Æfingar á dagvinnutíma

Sigur Rós er orðið átján ára gamalt band. Hvað ætla menn að hanga lengi í bransanum? „Bara á meðan þetta er skemmtilegt. Við erum ekki að keyra okkur

viðtal 25

Helgin 18.-20. maí 2012

Tveir leysa Kjartan af í tónleikaferðinni Síðustu vikur hafa verið þrálátar kjaftasögur um að Kjartan hljómborðsleikari sé hættur í Sigur Rós. Poppfræðingurinn Dr. Gunni sagði frá þessu á bloggsíðu sinni á dögunum og sagði jafnframt að sveitin ætti aðra plötu tilbúna sem kæmi út á næsta ári. Umboðsmaður Sigur Rósar bar þetta snarlega til baka en nú er staðfest að Kjartan tekur ekki þátt í tónleikaferð sveitarinnar. „Hann er alla vega ekki

hættur. En hann ætlar ekki að koma með okkur á tónleikaferðalagið,“ segir Orri. Í stað hans koma þeir Óbó, Óli Björn Ólafsson sem spilar á píanó, og Kjartan Holm, bróðir Georgs bassaleikara, sem spilar á gítar. „Það þarf alveg tvo til að leysa hann af,“ segir Orri og hlær. Þá mun Eiríkur Orri, trompetleikari sem spilað hefur með múm, leiða sex manna hóp strengjaleikara og brassleikara. „Hann er búinn að finna

fimm stúlkur, við höfum ekki enn hitt þær og ég veit ekki einu sinni hvað þær heita,“ segir Orri. Hvað er hæft í fregnum að önnur plata sé tilbúin og bíði útgáfu? „Hún er ekki tilbúin en við erum eitthvað að semja og pæla. Það á ekki eftir að líða svona langur tími á milli platna og síðast en ég veit samt ekki hvort hún kemur á næsta ári eða þarnæsta.“

Gæða-heimilistæki í 80 ár Þvottavél

WM 14A163DN Einstaklega góð kaup. Tekur mest 5,5 kg, vindur upp í 1400 sn./mín. Orkuflokkur A+. Íslenskt stjórnborð.

Tilboðsverð: 89.900 kr. stgr.

Uppþvottavél

SE 45E234SK Hvít, 12 manna. Fimm kerfi. Hljóð: 48 dB (re 1 pW).

Tilboðsverð: 99.900 kr. stgr.

(fullt verð: 119.900 kr.)

(fullt verð: 114.900 kr.)

Smith & Norland hefur útvegað Íslendingum útveg gæða gæða-heimilistæki í 80 ár. Við seljum vandaðar vörur og kunnum okkar fag. Skiptið við traust og rótgróið fyrirtæki. Verið ávallt velkomin í verslun okkar, því að sjón er sögu ríkari. Umboðsmenn um land allt.

Þvottavél

„Svo, og það er sorglegt frá að segja, voru það eiginlega umboðsmennirnir okkar sem stungu upp á því að við myndum kíkja á þessi lög aftur“ út, við æfum aldrei og hittumst voða lítið fyrir utan hljómsveitina. Við erum ekki mikið að hanga saman, við gerum það nóg þegar við erum að túra. Jú, við förum kannski á pöbbinn og horfum á leik eða eitthvað svoleiðis. Við höfum enn mjög gaman af þessu. Og þessi pása sem við tókum þegar Jónsi gaf út sólóplötuna var bara mjög kærkomin.“ Þið eruð búnir að koma ykkur fyrir í iðnaðarhúsnæði og farnir að æfa. Hvernig kemur bandið undan pásunni? „Alveg hræðilega,“ segir Orri hlæjandi. „Og svo nennum við eiginlega ekkert að æfa. Við erum bara búnir að vera að gera ný lög. En svo þegar Óbó og Kjartan koma inn þá verðum við að koma okkur í gang. Það er svo leiðinlegt að spila gömlu lögin bara þrír í herbergi. Við ætlum að æfa í svona einn og hálfan mánuð með þeim og strengjaleikurunum. Þannig að við verðum orðnir alveg ágætir. Við höfum aldrei æft okkur svona mikið fyrir túr. Venjulega hafa fyrstu tónleikarnir verið frekar slappir. En það er ógeðslega leiðinlegt fyrir fólkið sem keypti sér miða.“ Nú þegar þið eruð orðnir gamlir og ráðsettir er varla verið að æfa langt fram á nætur? „Nei, nei, þetta er bara tíu til fimm. En það eru stundum bjóræfingar á kvöldin.“ Höskuldur Daði Magnússon hdm@frettatiminn.is

WM 14E262DN Tekur mest 6 kg, vindur upp í 1400 sn./mín. Orkuflokkur A+. Mjög stutt kerfi (15 mín.). Íslenskt stjórnborð og leiðarvísir.

Tilboðsverð: 119.900 kr. stgr.

(fullt verð: 149.900 kr.)

Þvottavél

WM 14S464DN Tekur mest 8 kg, vindur upp í 1400 sn./mín. Orkuflokkur A+++. iQdrive: Kolalaus, hljóðlátur og sparneytinn mótor. Mjög stutt kerfi (15 mín.). Íslenskt stjórnborð og leiðarvísir.

Tilboðsverð: 163.900 kr. stgr.

Uppþvottavélar SN 45M205SK (hvít) SN 45M505SK (stál) Glæsilegar 13 manna uppþvottavélar. Fimm kerfi. Sérlega hljóðlátar: 44 dB (re 1 pW). Tímastytting þvottakerfa („varioSpeed“). Íslenskur leiðarvísir.

Tilboðsverð: 139.900 kr. stgr. (hvít) (fullt verð: 169.900 kr.)

Ryksuga

VS 06G2001 Kröftug 2000 W ryksuga með 4 lítra slitsterkum poka. Vinnuradíus 10 metrar.

Tilboðsverð: 23.900 kr. stgr.

(fullt verð: 28.900 kr.)

Tilboðsverð: 159.900 kr. stgr. (stál) (fullt verð: 189.900 kr.)

(fullt verð: 199.900 kr.)

Þurrkari

WT 46E364DN Góður þurrkari sem tekur mest 7 kg. Skjár sem sýnir afgangstíma. Íslenskt stjórnborð og leiðarvísir.

Ryksuga

VS Z3XTRM12 Mjög kraftmikil 1800 W ryksuga með „Compressor“-tækni. Skilar hámarks-sogkrafti með lágmarks-orkunotkun. 4 lítra slitsterkur poki. Vinnuradíus 10 metrar.

Tilboðsverð: 129.900 kr. stgr.

(fullt verð: 159.900 kr.)

Þurrkari

WT 46E305DN Glæsilegur þurrkari sem tekur mest 8 kg. Sérkerfi: Ull 6 mín., blandaður þvottur, útifatnaður, heitt 20 mín. og 40 mín. hraðkerfi. Íslenskt stjórnborð og leiðarvísir.

Tilboðsverð: 139.900 kr. stgr.

(fullt verð: 169.900 kr.)

Tilboðsverð: 29.900 kr. stgr.

(fullt verð: 37.900 kr.)

Ariel þvottaefni og Lenor mýkingarefni fylgja með öllum Siemens þvottavélum.

Nóatúni 4 · Sími 520 3000 www.sminor.is

viðtal

Helgin 18.-20. maí 2012

Dorrit á Bessastaðastofu með hundinum Sámi, sem þau Ólafur Ragnar eiga. Þau hjónin hafa verið gift í níu ár og áttu brúðkaupsafmæli á mánudag. Ljósmyndir/Hari

Draumar og þrár Dorritar

Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

Dorrit Moussaieff hefur verið gift Ólafi Ragnari Grímssyni forseta nú í níu ár. Hún hefur sett mark sitt á land og þjóð og mætti jafnvel fullyrða að Ólafur sé aðeins hálfur maður án hennar. Dorrit segir lesendum Fréttatímans frá ástinni, sambandi þeirra Ólafs, af ofvirkni sinni, mislukkuðu hjónabandi á yngri árum og ástæðunni fyrir því að hún kaus að eignast ekki börn. enda fundarborðs á skrifstofu forsetans til hliðar við móttökusalinn. Hún leggur svartan iPad-inn sem hún hélt á frá sér á borðið og biður ráðsmanninn að færa sér te og tómata en blaðamaður þiggur kaffi. „Við Martha höfðum rætt um að gera innslag fyrir löngu. Við ætluðum að gera þetta fyrir tæpum fimm árum þegar hún kom og heimsótti okkur Ólaf. En ég var gagnrýnd svo fyrir að hafa hana hér að ég var beðin um að fórna þættinum, sem var mikil synd,“ segir hún um þessa vinkonu sína sem þá aðeins örfáum árum áður hafði verið dæmd í fangelsi fyrir innherjaviðskipti.

Sama um gagnrýnisraddir

Kynningin sem Ísland fékk var framúrskarandi; 225 þúsund sáu landið lofað og þó nokkur fyrirtæki voru dregin

fram í bandaríska kastljósið: Egils gull bjórinn fyrir að vera sá besti, Saltverk fyrir hreint og snjóhvítt salt sitt og framkvæmdastjóri líftæknifyrirtækisins á bakvið EGF dropanna var fenginn til að lýsa virkni þeirra, svo dæmi séu tekin, en Dorrit hefur dásamað dropana í fjölmörgum viðtölum víða um heim. „Þegar við svo ákváðum að ráðast í þáttagerðina var mér sama um alla þá gagnrýni sem ég gæti hugsanlega fengið. Það var ekki útlit fyrir að Ólafur yrði áfram forseti. Hann ætlaði að hætta. Ég vildi gera þetta á þann hátt sem ég taldi koma best út fyrir Ísland,“ segir Dorrit. Spurð hvort hún hafi oft þurft að fórna hugmyndum sínum vegna stöðu sinnar svarar hún neitandi. „Nei, ekki lengur. Fyrstu fjögur árin

Fyrstu fjögur árin höfðu hamlandi áhrif á mig. [...] Ég fann mig ekki og vissi ekki til hvers var ætlast af mér, hvað ég mætti eða vildi gera í hlutverki mínu [sem forsetafrú].

Framhald á næstu opnu

IZZA P ” 16 95.m

ggju

Ð O B IL

T Y A

W A E TAK

SUÐURLANDSBRAUT 12 | LAUGAVEGUR 81

562 3838

austveður á nýbyrjuðu sumri. Dorrit Moussaieff hálffýkur á milli heimilis síns og Bessastaðastofu á Bessastöðum með hundinn Sám á undan sér. Hárið sveiflast um og hún stingur glæsilegum, þykkbotna, hlébarðamynstruðu, háhæluðu skónum fimlega niður í rokinu. Farmers Market-sjalið sveiflast um hana. Aðeins örfáum dögum áður sást hún koma ríðandi á íslenskum hesti inn í sjónvarpssal í vinsælum þætti vinkonu sinnar, sjónvarpsstjörnunnar og kaupsýslukonunnar Mörthu Stewart. „Ég sagði við Mörthu: Hvers vegna ekki að gera kynningarþátt um heilt land! Það hefur aldrei verið gert. Og hún keypti hugmyndina,“ segir Dorrit eftir að hafa hreiðrað um sig í stól við

voru hamlandi fyrir mig. Þá var ég einnig að sinna eigin fyrirtæki og ferðaðist fram og til baka frá Lundúnum í hverri viku. Það þýddi að í hvorugu hlutverkinu gat ég gert mitt besta. Ég fann mig ekki og vissi ekki til hvers var ætlast af mér, hvað ég mætti eða vildi gera í hlutverki mínu (sem forsetafrú),“ segir hún og kreistir sítrónusafa ofan í tebollann sinn. Það er ekki annað hægt en að dást að þessari konu, sem hefur gert íslensku lopapeysuna að hátískuvöru. „Ég tel að engin hefði tekið þetta hlutverk í þá átt sem ég hef gert. En þar sem ég hef verið alin upp við að selja og markaðssetja hefur það hentað mér að nýta þá krafta hér. Ég kann í rauninni ekkert annað. Eins skrítið og það hljómar, þá finnst mér sem ég hafi lært allt annað sem ég kann hér á landi,“ segir Dorrit þegar hún ræðir hlutverk sitt á Bessastöðum.

BRAGAGATA 38a

með

ále imur

tve

” 2 1 ZA &

A/ ARIT Ð G R MA BRAU KS TLAU

PIZ ” 6 1 2495.” 6 1 & A Z Z PI ” 6 1 95.m

ggju

með

ále imur

tve

ITA/ GAR UÐ R A M A KSBR U A TL

tseð

HVÍ

a af m

HVÍ

rins

naða Ávöxtur má

ÍSLENSKT KJÖT

avocado haSS fullþRoSKað, 2 Í PK.

Við gerum meira fyrir þig

489 KR./PK.

30% afsláttur

melónuR KantalóPuR

347

KR./KG

379

að kryddamðóskum þíNu

ÍSLENSKT KJÖT

beStiR Í KJöti

KR./KG

KR./PK.

TB KJÖ ORÐ

299

KJÖTBORÐ

afsláttur

h&G KlettaSalat

2498

20%

lambalæRi fyllt m/ SvePPum oG camembeRt

495

Úrval, gæði og þjónusta í Nóatúni

ÍSLENSKT KJÖT

dala feta 4 teGundiR

KJÖTBORÐ

10%

afsláttur

beStiR Í KJöti

KR./KG

Nýtt!

KJÖTBORÐ

ÍSLENSKT KJÖT

TB KJÖ ORÐ

3778

KR./KG

lambafille m/fituRönd

beStiR Í KJöti Ú

1498

TB KJÖ ORÐ

lambalæRi

hattinG veGGen, SPeltbRauð

693 KR./PK.

25%

beStiR Í KJöti

169

TB KJÖ ORÐ

KR./StK.

beStiR Í KJöti

KJÖTBORÐ

lambboRGaRi 120 G

KJÖTBORÐ

2598

KR./KG

TB KJÖ ORÐ

1899

GRÍSalundiR

afsláttur

lÝSi heilSutvenna

995

Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl

KR./PK.

20% afsláttur

Ím KJúKlinGuR, heill

779

nóa tRomPbitaR

SS KRyddleGnaR læRiSSneiðaR

KR./KG.

2638 3298

KR./KG

Hamraborg – Nóatún 17 – Hringbraut – Austurver – Grafarholt

259 KR./PK.

Helgin 18.-20. maí 2012

Beitir sér á meðan Ólafur er forseti

Á skítugum skónum?

Dorrit hefur í gegnum árin verið þekkt fyrir að vinna ötullega með íslenskum hönnuðum og litlum sprotafyrirtækjum sem vinna með afurðir landsins. En hvað ætlar hún að gera nái Ólafur ekki kjöri? „Ég veit það ekki. Ég hreinlega veit það ekki. Ég tel þó að verði hann áfram á forsetastóli gefi ég starf mitt hjá fjölskyldufyrirtæki mínu algjörlega upp á bátinn. Þetta er svo miklu mikilvægara. Ég setti starf mitt þar í biðstöðu og hafði alltaf hugsað mér að sinna því síðar, þegar Ólafur yfirgæfi Bessastaði. En þetta fer allt eftir því hver verður hér á Bessastöðum. Í það minnsta veit ég að það verður erfitt fyrir mig að halda áfram á þessari braut sem ég er á, (verði annar kosinn forseti) því fólk mun hugsanlega túlka það sem svo að ég gefi nýjum forseta ekki grið.“ Dorrit Moussaieff er 62 ára gömul. Hún er stórglæsileg og spurð um útlitið stendur ekki á svari. Það sé þetta frábæra, íslenska umhverfi. Hún brosir og segist alltaf hafa hugað að mataræði sínu. „Ég hef aldrei reykt, borða ekki mikið hveiti og ekki mikinn sykur. Ég hef alltaf hugsað um það sem ég set ofan í mig. Þannig líður mér betur. En ég borða sykur þegar ég er í vondu skapi og get þá ekki rennt buxunum upp næsta dag,“ segir hún og hlær. „Ég æfi á hverjum degi, eins og Ólafur. Hann fer með hundinn okkar Sám út í göngu á hverjum degi. Ég fer í jóga, stunda Pilates og teygi. Það er mikilvægt. Þetta veit ég því fyrir nokkrum árum fótbrotnaði ég illa á skíðum. Ég kom hingað heim til Íslands og er sannfærð um að ég hafi náð mér svo vel vegna lífsgæðanna hérna heima; góður matur, loft, vatn og færir læknar.“ Fjölmörg bein Dorritar brotnuðu í þessari örlagaríku skíðaferð til Aspen í Bandaríkjunum í mars árið 2007 og metur hún það sem svo að hún hafi náð um 90 prósent af fyrri styrk eftir slysið.

JÓNSSON & LE’MACKS

•

jl.is

•

SÍA

Sögð heimsk og rekin úr skóla

Það er allt í lagi. Pappelina vill láta ganga yfir sig á skítugum skónum. Hún er nefnilega úr plasti. Pappelina virkar því best þar sem mikið álag er á gólfinu. Tilvalinn félagi í forstofuna eða eldhúsið. Svo vill hún líka fara í þvottavél. Plastmotturnar frá Pappelinu hafa farið sigurför um heiminn og eru nú loksins fáanlegar á Íslandi. Kíktu á úrvalið í verslun Kokku eða á kokka.is. 11

Ólíkt þjóðinni, sem rígheldur í nokkur handrit og Íslendingasögur til sönnunar þess að hún eigi sér merka fortíð má lesa um Dorrit að rekja megi ættir forfeðra hennar til Úzbekistan. Hún er fædd í Jerúsalem þegar tuttugasta öldin var hálfnuð og fólk streymdi þangað í kjölfar seinni heimstyrjaldarinnar. Hún er dóttir skartgripasalans og milljarðamæringsins Schlomo Moussaieff og hinnar austurrísku Alisu – sem bæði koma enn að fjölskyldufyrirtækinu þótt á níræðisaldri séu og rekur móðir hennar fjölskyldufyrirtækið burðuga ásamt systur hennar. Fjölskylda hennar er fjáð langt aftur í ættir, þótt faðir hennar og móðir hafi byggt sjálf upp auð sinn. Langafi hennar var einnig kaupmaður, bjó í Jerúsalem og var einn stofnenda Bukharim hverfisins þar árið 1891. Fyrstu þrettán árin bjó hún í Ísrael en fluttist þá til Bretlandseyja. Þótt fjölskyldan hafi staðið vel lenti Dorrit snemma á vegg. Henni var svo gott sem vikið úr skóla vegna lesblindu. „Hringt var í föður minn úr skólanum þegar ég var sex ára. Kennarinn sagði pabba að hann ætti mjög heimska dóttur sem truflaði kennsluna. Vinsamlegast ekki senda hana aftur í skólann. Pabbi sagði, ók. Ég var sátt, því ég vildi ekkert endilega fara aftur í skólann og var svo lánsöm að hann kenndi mér sjálfur og svo fékk ég einkakennslu heima. Við vorum svo lánsöm að hafa efni á því.“

Hafði ekki áhrif á sjálfstraustið Hún segir föður sinn hafa sýnt sér mikinn skilning. „Algjörlega, enda hafði hann sjálfur upplifað

Dorrit ætlar ekki troða nýjum forseta um tær kjósi meirihluti þjóðarinnar að afþakka frekari starfskrafta Ólafs Ragnars á forsetastóli.

það sem ég gekk í gegnum. En þetta fólk skildi þetta ekki.“ Dorrit segir viðmót kennarans ekki hafa haft mikil áhrif á sig. „Það hefði hugsanlega getað haft meiri áhrif á mig, en pabbi sagði: Veistu, Dorrit: Það eru ekki allir kennarar klárir. Hafðu ekki áhyggjur af þessu. Og eins skrýtið og það hljómar þá hafði þetta heldur ekki áhrif á sjálfstraust mitt. Hugsanlega í stuttan tíma en þá ekki orðin sem kennarinn hafði um mig heldur frekar sú staðreynd að ég var upp frá því lítið í kringum önnur börn og gat ekki lesið og skrifað á við þau. En ég var betri í sundi og gat gert aðra hluti sem vógu upp á móti því.“ Dorrit hefur ekki farið leynt með lesblindu sína, sem faðir hennar glímir einnig við og önnur systra hennar. Nú nýlega var einnig sagt frá því að hún hefði greinst með ofvirkni- og athyglisbrest, ADHD. „Það er ein helsta ástæða þess að mér hefur ekki gengið eins vel að læra íslensku og ég vildi. Ég var viss um að ég yrði fljót að læra tungumálið. Ég áttaði mig ekki á því í fyrstu hversu erfitt tungumálið er, en ég átti í erfiðleikum með að setjast niður og læra það. Ég bara get það ekki. Ég les eina setningu og hún hverfur úr minni mínu. Ég hef reynt rítalín, ég hef reynt allt. En það virðist ekki virka. Kostirnir eru færri en gallarnir.“

Athyglisbrestur háði henni

Spurð hvers vegna hún sóttist eftir því að fá greiningu og hvort röskunin hafi komið henni á óvart svarar hún neitandi. „Það var ekki það að ég vildi fá staðfest að ég væri með ADHD heldur fannst mér þessi röskun há mér og ég vildi ná tökum á henni. Ég hef alltaf vitað að ég væri með ADHD og hef í gegnum tíðina haft mikinn stuðning og stuðningskerfi í rekstri mínum. En hér hafði ég ekki þennan stuðning,“ segir hún. „Fólk skildi ekki af hverju ég spurði þrisvar sömu spurningarinnar. Það sendi mér skilaboð sem ég

kannaðist ekkert við að hafa fengið. Ég lagði eitthvað frá mér og mundi ekkert tveimur mínútum seinna hvar og áður en ég tók fleiri verkefni að mér hér hjá forsetaembættinu hafði ég hugsanlega tvíbókað mig. Svo ég hugsaði sem svo að ég yrði að sækja mér meiri þekkingu, svo ég gæti starfað betur án stuðningskerfisins.“ En hafði þetta áhrif á samband ykkar Ólafs? „Já, auðvitað. Ég var alltaf að týna hlutum. Það gat ekki annað en reynt á taugarnar hjá honum. En þar sem hann er svo sveigjanlegur veit hann hvernig rétt er að taka á þessum vanda. Rétt eins og ég veit að þegar við komum heim úr verkefnum kýs hann að setjast við tölvuna til að ræða við menn í Bandaríkjunum – vegna tímamismunarins – á meðan ég bíð eftir knúsinu,“ segir hún og hlær. En pirraði þetta hann? „Já, mjög enda skipulagður maður. En hann las sig til og skilur nú málið fullkomlega.“

Giftist átján ára og stofnaði fyrirtæki

Dorrit segir þó þessa röskun ekkert hafa með það að gera að hún hafi ekki eignast börn. „Nei, hún hafði áhrif á menntun mína. Ég hefði að sjálfsögðu sótt mér háskólamenntun hefði ég getað. Líf mitt hefði örugglega orðið allt annað, því vegna röskunarinnar fór ég að vinna frá unga aldri. Ég hefði alveg viljað vera betri í skrift. En réttritunarforrit auðvelda mér skrift í dag. En það er þó stundum þannig að forritið þekkir ekki orðin mín.“ En hvers vegna ákvaðstu að eignast engin börn? „Jú, ég giftist fyrri manni mínum ung,“ svarar Dorrit. „Ég var ákveðin í að stofna eigið fyrirtæki. Þarna átján ára sagði ég skilið við fyrirtæki fjölskyldunnar og stofnaði mitt eigið, sem gekk vel. Ég þurfti ekki að eignast börn svo ung þótt móðir mín eignaðist mig tvítug – ég gat beðið. Ég vissi að ég gæti ekki sinnt barnauppeldi og

viðtal 29

Helgin 18.-20. maí 2012

Dorrit horfir til: – Æðardúns „Það ætti að vera biðlisti eftir æðardúni. Fólk ætti að panta hann sérstaklega, standa í röð og fá hann upprunamerktan í hendur. Hægt væri að selja hann fimmfalt dýrari en nú er gert. Ef Ólafur verður áfram forseti ætla ég að hella mér út í þetta. Því þetta er auðgert.“

- Þorskalifrar „Þorskalifur. Við verðum að flytja miklu meira út af henni. Hún er svo heilsusamleg. Ímynd Íslands ætti að vera svöl, heilbrigð og láta fólk vita að Ísland er ekki langt í burtu.“

- Jökuls Bergmann ... og þyrluskíðaferða hans. „Maður myndin nú halda að Svisslendingar fengju nægju sína af fjöllum í landi sínu, en hingað koma þeir því að gæðin sem eru í boði hér eru langtum betri.“

fyrirtækjarekstri fullkomlega og vildi ekki slá af kröfunum. Svo ég frestaði barneignum,“ segir Dorrit sem er í litlu sambandi við þennan fyrrum eiginmann sinn. En strukuð þið til þess að giftast? „Nei, við höfðum þegar hafið sambúð. Ég verð að viðurkenna að flest sem skrifað hefur verið um mig í ensku pressunni er ekki rétt. En þetta er rétt. Foreldrar mínir lásu um hjónabandið í slúðurdálkum pressunnar,“ segir hún.

Missti kærasta úr krabbameini „Svo þegar reksturinn gekk vel skildum við eiginmaður minn. Hann fékk fyrirtækið og ég sneri til foreldra minna og fyrirtækis þeirra,“ segir hún og sýtir að þetta

Þetta hjónaband komst bara á endastöð. Hvorugt okkar tók af skarið til að slíta því. Hann lifði á nóttunni. Ég á daginn. Hann gerði það sem hann gerði á nóttunni. Ég var upptekin við vinnuna.

fyrrum fyrirtæki hennar hafi orðið gjaldþrota í höndum fyrri eiginmannsins, enda hafi hann verið fíkinn í spil. Spurð hvort hún hafi þess vegna ákveðið að skilja við hann segir hún það ekki hafa verið svo að annað þeirra hafi hafnað hinu. „Þetta hjónaband komst bara á endastöð. Hvorugt okkar tók af skarið til að slíta því. Hann lifði á nóttunni. Ég á daginn. Hann gerði það sem hann gerði á nóttunni. Ég var upptekin við vinnuna.“ Dorrit segir að á þessum tíma hafi barneignir ekki komið til greina, enda viðhorfið ekki eins frjálslegt og hér á Íslandi. „Eftir fyrsta hjónabandið átti ég í tveimur alvarlegum ástarsamböndum. Annar var fráskilinn en átti þegar tvö

börn. Hann hins vegar veiktist og dó úr nýrnakrabbameini þegar við vorum saman. En þessi síðari kærasti minn átti nú ekki börn en varð einnig mjög veikur og lést síðar úr krabbameini í blöðruhálskirtli. En það var eftir að sambandinu lauk,“ segir hún og bætir við að hún sakni þeirra. „Ég á þrjá karlkyns vini sem hafa látist fyrir aldur fram úr sjúkdómum. Allir höfðu þeir efni á að sækja sér bestu mögulegu læknisþjónustu,“ segir hún, en samt fór sem fór.

Engin eftirsjá af barnleysinu

En Dorrit sér ekki eftir því að hafa ekki eignast börn. „Nei, ég á mína Framhald á næastu opnu

- Lífrænna bænda „Ríkisstjórnin þarf að bjóða upp á rétta umgjörð svo fólk geti fjárfest hér á landi.“

Dönsku astma- og ofnæmissamtökin

Astma- og ofnæmisfélagið á Íslandi mælir með vörum frá Neutral

- Kvikmyndahátíða á Íslandi „Í síðustu viku var ég í Lundúnum og hitti á [ameríska stórleikarann] Robert Redford. Hann er mjög áhugasamur um að halda Sundance hátíð hér á landi,“ segir hún en Robert er einn stofnanda hátíðarinnar. „Við getum líka haft fleiri hátíðir. Það kostar ekki mikið. Þetta er eitt sem Ísland ætti að herja á. Margir sem halda kvikmyndahátíðir óttast um öryggi stjarnanna. Hér þurfum við ekki að hafa áhyggjur.“

ÞVottaefni fyrir hVert tilefni

- Ónýttra tækifæra „Ég get ekki beðið eftir því að grafa upp hluti sem enginn veit af og gera að [vinsælum varningi] – Dæmi um slíkt er íslenski þarinn. Þarinn á veitingastöðum Bretlands og Bandaríkjanna kemur frá Japan. Hann er allur geislavirkur,“ segir hún. „Íslenski þarinn er svo heilbrigður og sá eini í heiminum sem er hreinn. Og við erum byrjuð að selja hann. Hann er nú til dæmis seldur í Whole Foods Market.“

hafðu Það fínt

StórÞVottur framundan?

- Heilsulinda og sjúkrahótela

Silkihönskum, ullarteppum og dúnúlpum hæfir 30 til 40 gráðu þvottur í höndum eða vél með Neutral Uldog finvask.

Neutral Sort vask varðveitir svartan glæsileikann svo hann tapi ekki lit sínum. Upplitað er bara ekki í tísku þessa dagana.

Ekkert jafnast á við Neutral Storvask til að komast til botns í þvottakörfunni. Hentar fyrir þvott af öllu tagi.

„Við ættum að leyfa læknum að nýta frítíma sinn í að sinna útlendingum sem koma hingað í aðgerðir. Ég tel að það gæti hjálpað okkur og veitt okkur tekjur til að greiða niður okkar eigin heilbrigðisþjónustu. Svo tel ég að það færi vel á að byggja heilsuhótel og lindir hér svo fólk geti jafnað sig, synt í jarðvarmavatninu okkar og borðað heilbrigða matinn okkar og notið hreina loftsins.“

Létt er að flokka litríka sokka.

- Íslenskrar framleiðslu Dorrit hvetur fólk til þess að vera meðvitað um að kaupa íslenskt. Fáist íslensk vara eigi að kaupa hana umfram aðrar. „Við ættum að flytja sem minnst inn.“

Fyrir alla muni, ekki láta þennan lenda í hvíta þvottinum.

- Að meira liggi hér eftir ferðamenn „Það sem ég vil sjá eru fleiri ferðamenn sem skilja meira fé eftir en nú er,“ segir hún. „Ég vil að fólk komi ekki aðeins hingað til að njóta náttúrunnar, heldur komi til að njóta handverksins, matarins, listamannanna okkar, fatanna. Ég vil að ferðamenn taki með sér þá hluti sem við getum selt þeim.“

- Íslenska hestsins „Við gætum selt svo miklu meira af þeim. Svo gætum við gert svo miklu meira úr hrosshári. Sérstaklega þegar kemur að skreytingum, líka fötum. Ég veit aðeins um einn hönnuð sem notar hrosshárin.“

ÍSLENSKA SIA.IS NAT 59694 05.2012

- Þess að eggin séu sett í fleiri körfur „Því það er alltaf einhver geirinn í efnahagslegri lægð – og eins og er eru það fleiri. Við megum ekki feta í fótspor Spánverja sem flytja inn vörur sem þeir gætu svo auðveldlega búið til sjálfir. Við þurfum að nýta þá þætti og auðlindir sem fyrirfinnast. Við þurfum að búa til störfin okkar sjálf og flytja út afraksturinn,“ segir hún. „Þetta er engin bankastarfsemi, heldur alvöru viðskipti.

nú er Það SVart

nú er Það hVítt

haltu lífi í litunum

Ensímin í Neutral Hvid vask losa þig við erfiða bletti og óhreinindi. Það skilar sér í björtum og hvítum þvotti. Fljótandi Neutral leysist vel upp og hentar því líka vel í handþvottinn.

Settu svolítið af Neutral Color í hólfið og njóttu þess að fá þvottinn jafn litríkan úr vélinni aftur. Þetta er kröftugt, þú notar bara lítið af dufti í hverja vél. Fljótandi Neutral Color endist líka og endist.

viðtal

Helgin 18.-20. maí 2012

líf hennar breyttist við að kynnast Ólafi. Hún viðurkennir að með honum hafi hún farið í allt aðra átt en áður. „Ég hafði aldrei átt kærasta í líkingu við hann. Helstu kærastarnir voru mjög ólíkir honum. Einn var framleiðandi í Los Angeles, annar amerískur, farsæll kaupsýslumaður og ég skildi ekkert í því um hvað þetta forsetastarf snerist. Það tók mig langan tíma að átta mig á því að þú gerir úr því það sem þú vilt.“ En embættinu fylgir ekki mikið fé, skýtur blaðamaður inn í. „Ég er mjög lánsöm að ég hafði unnið allt mitt líf og aflað fjár. Hefði ég ekki gert það hefði þetta líf verið erfitt fyrir mig, því þarna þurfti ég að fara fram og til baka til London. Og ég veit að það hljómar skringilega en peningar fyrir mér eru ekki svo mikilvægir. Heldur það hvað þú gerir við þá og hvernig þú eyðir þeim. Hvernig þú sparar. Það er hið mikilvæga,“ segir Dorrit. „En Ólafur er mikill karakter. Hann vann sleitulaust og ég velti því fyrir mér hvers vegna hinir, sem unnu ekki nálægt því eins baki brotnu, höfðu miklu meira fé milli handanna. En það skipti mig engu máli. Strax í upphafi féll ég fyrir landinu. Ég féll fyrir vatninu, hreina loftinu og hugmyndinni um að þegar ég týni símanum mínum er hann fundinn innan tíu mínútna og kominn í mínar hendur. Og ekki gleyma að þegar ég kom hingað þekkti mig enginn. Enginn bjóst við neinu af mér eða krafðist neins. En, það er erfitt að segja, þar sem ég hélt bara lífi mínu áfram breyttist það í raun ekki stórkostlega, enda hafði ég farið í svo margar áttir. Verð þó að segja að veðrið heillaði mig ekki til að byrja með,“ segir hún sposk.

Ástfangin af Ólafi og Sámi

Fólk skildi ekki af hverju ég spurði þrisvar sömu spurningarinnar. Það sendi mér skilaboð sem ég kannaðist ekkert við að hafa fengið. Ég lagði eitthvað frá mér og mundi ekkert tveimur mínútum seinna hvar og áður en ég tók fleiri verkefni að mér hér hjá forsetaembættinu hafði ég hugsanlega tvíbókað mig.

fjölskyldu. Ég á mín barnabörn; heilan ættbálk með Ólafi,“ segir hún. „Ég hélt á tvíburunum [hennar Tinnu dóttur Ólafs] núna um helgina. Það eru ekki allir svona heppnir. Hefði ég haft val um að eiga börn á Íslandi, þar sem svo miklu auðveldara er að sjá um þau, hefði staðan hugsanlega orðið önnur,“ segir hún. „En ég dvel ekki löngum stundum við það sem ég hef ekki gert. Mér fellur betur að horfa í þá hluti sem ég er að gera og ætla að gera.“ Níu ára hjónaband að baki og íslenskur ríkisborgari í sex ár. Dorrit verður hugsi spurð um það hvernig

En voruð þið ástfangin?. „Já,“ hrópar Dorrit upp. „Og nú hef ég fleira til að elska. Við eigum hundinn Sám og ég elska Ísland; sem ég féll fyrir strax í upphafi,“ segir hún. Eitt af því sem þau Dorrit og Ólafur eiga sameiginlegt er vinnusemin. „Já, og hann er alltaf að hugsa, lesa og skrifa. Orka hans virðist án takmarkana. Við komum á miðnætti heim frá einhverju og hann er tilbúinn að fara að vinna. Eftir stend ég of þreytt til að skríða upp í rúm. Ég skil þetta ekki. Og ég sem hélt að ég væri svo orkumikil.“ Hún segir sveigjanleika einmitt einn helsta kostinn sem forseti þurfi að hafa og Ólafur búi yfir honum. „Eina mínútuna gerir hann eitt og þá næstu annað. Eina stundina talar hann um loftslagsbreytingar og þá næstu við Kínverja um mannréttindi. Tíu mínútum seinna talar hann við einhvern sem vill opna gagnaver hér á landi. Þetta eru ólík viðfangsefni.“ Spurð hvort hún fylgi þessum verkefnum hans eftir svarar hún neitandi. „Nei, yfirleitt ekki. Flest af þessu höfðar ekki til mín. Og það minnir mig á heimilishætti ömmu og afa, þar sem við bjuggum þegar ég var lítil – svona á árunum 1955 til 1956 í Ísrael: Fólk streymdi að úr ólíkum áttum til Ísraels og fundaði í

ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ

J NÝ

Lítið fyrir kóngaveislur

En Dorrit: Illar tungur hafa sagt að þú værir komin hingað fyrir forsetafrúartitilinn og skemmtilegar kóngaveislur. Særir það þig að heyra svona fullyrðingar? „Mér gæti ekki staðið meira á saman,“ segir hún og lætur sér ekki bregða. „Ég hafði hitt marga konungborna áður við Ólafur kynntumst. Þegar Ólafur bað mig fyrst um að giftast sér var það eina sem ég sagði að ég myndi giftast honum þegar hann væri ekki lengur forseti. Hann varð órólegur. Ég er ekkert yfir mig hrifin af veislum kóngafólksins; allur þessi undirbúningur. Ég þekkti prinsessuna af Wales löngu áður en ég kynntist Ólafi. Faðir minn, afi og langafi hafa selt konungbornum allt sitt líf. Það er líklega ein ástæða þess að ég vildi í fyrstu ekki giftast Ólafi. Ég vildi ekki vera í þessu andrúmslofti. Ég vildi ekki hafa skyldur á herðum mínum.“ En finnur þú fyrir menningarmun á milli ykkar Ólafs? „Auðvitað. Ef ég verð reið, æpi ég og öskra. Hendi jafnvel einhverju, gleymi því svo strax og faðma og kyssi. En Ólafur ræðir ekki vandamál. Enda held ég að norrænt fólk sé oft þögult um vandann. En það er þó að breytast. Nú sé ég fólk faðmast og kyssast meira en áður. Ólafur kunni ekki að faðma á meðan ég faðmaði alla. Það er stór menningarmunur. Mér finnst það ekki skipta máli, því það var líka mikill menningarmunur milli foreldra minna og þau hafa verið hamingjusamlega gift í 64 ár. Þetta snýst um sveigjanleika og að laga sig aðstæðunum sem maður er í hverju sinni og að gera það besta úr hlutunum. Þetta lærði ég af foreldrum mínum og föðurforeldrum. Þau hafa farið í gegnum mörg stríð en einnig upplifað góða tíma.“

Framtíðin í höndum þjóðarinnar

Og Dorrit sér fram á spennandi tíma, þótt hún viti ekki hvort hún verji þeim á Bessastöðum. Hún setur stefnuna á kynningarstörf fyrir Íslands hönd verði hún áfram þar en að koma sér fyrir á Sámsstöðum í Mosfellsbæ, býlinu sem þau Ólafur keyptu ekki fyrir löngu, nái hann ekki þessu markmiði sínu. Þar ætlar hún að rækta sitt grænmeti og njóta lífsins. Hún lætur þjóðinni eftir að ráða því hvort hlutverkið verður ofaná. „Það virkar ekki að skipuleggja langt fram í tímann. Ég hefði ekki séð fyrir í mínum villtustu plönum að ég myndi kynnast þessum manni, þessum víkingi frá þessu kalda og vindasama landi. Það er því enginn tilgangur í því að gera áætlanir,“ segir Dorrit spurð um áætlanir sínar. Þýðir þá ekkert að spyrja þig hvar þú sérð sjálfa þig eftir tíu ár? „Nei, alls ekki,“ segir hún glaðlega. „Ég sé auðvitað fyrir mér að eiga ennþá Sámsstaði, en hver veit hvað ég mun gera? Það getur tíminn einn leitt í ljós.“

ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ

MJÚKUR OG LJÚFFENGUR HVÍTMYGLUOSTUR ÚR DÖLUNUM Við kynnum nýjan hvítmygluost frá Mjólkursamsölunni undir nafninu Dala-Auður. Osturinn er einstaklega mjúkur og bragðgóður og er sá mýksti úr flóru mygluosta frá MS. Dala-Auður er 170 g og er unnin úr nýmjólk. Nafn ostsins er vísun í Auði djúpúðgu sem var landnámskona í Dölunum og ættmóðir Laxdæla.

ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ

ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ

húsi þeirra. Afi stjórnaði umræðunum en amma sá um að 24 stundir sólarhringsins væri matur á borðum. Fólk var velkomið.“

H V Í TA H Ú S I Ð / S Í A – 1 2 – 0 6 3 1

ƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒƒ

ENNEMM / SÍA / NM51624

Þú finnur kraftinn þegar Ljósnetið er komið

Ljósnetið – kraftmeiri tenging fyrir íslensk heimili

Með Ljósnetinu færðu háhraðanettengingu með mikla flutningsgetu. Upp- og niðurhal er mun fljótlegra og möguleikar til fjarvinnu meiri. Þú getur streymt tónlist og kvikmyndum, tengt allt að fimm háskerpumyndlykla fyrir Sjónvarp Símans og verið með leikjatölvur og önnur nettengd tæki fjölskyldunnar í öruggu sambandi á sama tíma. Síminn tengir yfir 75% heimila við Ljósnetið á næstu tveimur árum.

Háhraðanet

TV / VOD

Netvarinn

5 myndlyklar

Á siminn.is sérðu hvort þú getur tengst strax í dag!

fréttir vikunnar

Helgin 18.-20. maí 2012

Vikan í tölum Jörð skelfur við Herðubreið

Ný Heimaey komin

Jarðskjálftahrina hófst við Herðubreið um hádegi á mánudag, þegar þar mældist skjálfti 3,2 að stærð. Í kjölfarið hafa margir smáskjálftar fylgt.

Nýtt fjölveiðiskip, Heimaey VE-1, kom til hafnar í Vestmannaeyjum á þriðjudag. Skipið er í eigu Ísfélags Vestmannaeyja. Það var smíðað í Chile.

Hættur við forsetaframboð

Borgaði fargjald fyrir álfa

Jón Lárusson lögreglumaður er hættur við framboð til forseta Íslands. Honum tókst ekki að safna nægilegum fjölda meðmæla til embættisins.

Útlendingastofnun þarf meira fé Innanríkisráðherra hefur gert ríkisstjórninni grein fyrir stöðu Útlendingastofnunar gagnvart hælisleitendum. Hann segir að stofnunin þurfi meira fé til að sinna mikilli fjölgun hælisleitenda.

25 tonna steinn var fluttur frá Sandskeiði til Vestmannaeyja að frumkvæði Árna John sen. Álfar sem sagðir eru búa í steininum voru fluttir sér. Árni greiddi fargjald fyrir álfahjón með Herjólfi.

lið hafa skorað færri mörk en Kjartan Henry Finnbogason, framherji KR, í fyrstu þremur umferðunum í Pepsideild karla. Kjartan Henry hefur skorað fimm mörk.

Tölvustýrð kannabisræktun Dæmi eru um að lögreglan hafi stöðvað mjög fullkomna kannabisræktun í heimahúsum þar sem allur búnaður er tölvustýrður og mannshöndin þarf lítið að koma nærri.

Átök um nýjan forstjóra Hörpu Tekist var á um ráðningu nýs forstjóra Hörpu. Halldór Guðmundsson bókmenntafræðingur var ráðinn. Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir þingmaður var meðal umsækjenda sem komu til greina.

Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, hrinti af stað kosningabaráttu sinni fyrir komandi forsetakosningar í Grindavík á mánudaginn ásamt eiginkonu sinni Dorrit Moussaieff þar sem þau heimsóttu vinnustaði og héldu bæði upp á 69 ára afmæli Ólafs Ragnars sem og níu ára brúðkaupsafmæli sitt.

Norðmenn taka undir Norsk stjórnvöld taka undir mörg sjónarmið Íslands í Icesave-málinu fyrir EFTA-dómstólnum, í skriflegum athugasemdum til dómsins.

Garðtól á góðu verði 1.890,110 cm

1.290,-

Ljósmynd Hari

Heitustu kolin á Leiftursókn þjóðhöfðingja

GÆÐASKÓFLUR

1.890,-

1.250,-

1.290,-

Ólafur Ragnar Grímsson hóf kosningabaráttu sína með flugeldasýningu á Sprengisandi Sigurjóns Egilssonar á Bylgjunni á sunnudag og í kjölfarið varð allt brjálað á Facebook. Virðulegum forseta íslenska lýðræðisins eru ekki vandaðar kveðjurnar:

Gaukur Úlfarsson Haki

1.890,-

Malarhrífa verð frá

Strákústur 30cm breiður

695,Kletthálsi Reykjavík

1.390,-

Laufhrífa

690,-

Reykjanesbæ Akureyri Húsavík Vestmannaeyjum

496

– Afslátt eða gott verð? Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is

Veit ekki hvort gladdi mig meira í dag; Að horfa uppá Alex Fergusson frétta að hann væri ekki Englandsmeistari - eða Sjá gamalt Íslandsmet Ástþórs Magnússonar í samsærisfýlubombukasti slegið með miklum myndarskap af Ástþóri Magnúss.. nei ég meina Ólafi Ragnari Grímssyni.

maður á að ganga vel um heima hjá sér.

Ari Matthíasson Er verið að kjósa um Evrópusambandið og kvótann 30. júní n.k?

Jónas Kristjánsson Við þurfum forseta, sem sameinar meira en hann sundrar. Höfum fengið upp í kok af leðjuslag. Fáum forseta fyrir framtíðina.

Ágúst Borgþór Sverrisson Maður náttúrulega litast af sinni afstöðu og afstöðu skoðanasystkina en má ég biðja um kalt mat, ef einhver hefur það: Var ÓRG að sópa að sér fylgi í dag, að missa stuðning eða standa í stað?

Einar Ólason

Grímur Atlason

Er ÓRG algjörlega að missa sig?

Ólafur Ragnar loksins farinn af stað í baráttunni. Árið 1972 voru það bændur, árið 1987 Ísland úr Nató og friðarbarátta, árið 1996 fjölskyldan og kristur, 2006 áfram Ísland og útrásin og núna 2012: Þið eruð öll fífl og fávitar nema þið séuð: Davíð Oddsson, Guðni Ágústsson eða Martha Stewart!

Páll Ásgeir Ásgeirsson Ef ég hef eitthvað að segja um Ólaf Ragnar Grímsson og hans hetjulega útspil í kosningabaráttu vegna komandi forsetakosninga þá mun ég hringja í Útvarp Sögu. Hér verður ekki sagt orð um þetta mál enda er þessi síða minn einka fjölmiðill og tjáningartorg. Það er hluti af heimili mínu og varnarþingi og

Eins og Johnsen út úr hól Þingmanninum söngglaða Árna Johnsen er einkar lagið að

á mánuði í 15ár! egt Skemmtil að skafa!

Dæmalaust hvernig Árna Johnsen alþingismanni tekst að draga fjölmiðla á asnaeyrum í álfarugli, einkum Moggann og Fréttastofu Ríkisútvarpsins. Enginn spyr hvað ruglið kostar eða hver borgar. Sennilega er verið að draga athyglina frá bókhaldsleysi Þorláksbúðarfélags sem byggir kofaræksni við dómkirkjuvegginn í Skálholti. Plííís segið mér að það hafi verið ofskynjunarlyf í kvöldmatnum mínum, en ekki að íslenskur þingmaður hafi verið að flytja álfafjölskyldu heim til sín (ca 35 cm háa), og greitt fyrir hana fargjald með Herjólfi.

ár er tíminn sem Paul Watson, forsprakki Sea Shepard-samtakanna, hefur verið eftirlýstur í Kosta Ríka en hann var handtekinn í Þýskalandi í vikunni.

Eiður Svanberg Guðnason

Bragi Valdimar Skúlason

milljón er upphæðin sem Einar Ingi Marteinsson, fyrrverandi leiðtogi Hells Angels, vill fá í bætur frá íslenska ríkinu vegna símhleranna árið 2009. Einar Ingi situr í fangelsi, grunaður um að hafa fyrirskipað grófa líkamsáras og kynferðisbrot gegn ungri konu.

170

Illugi Jökulsson Árni Johnsen og Magnús Skarphéðinsson eru komnir í hár saman út af umgengni við álfa. Ætli allar flugvélar séu farnar í dag?

Góð vika

Slæm vika

fyrir Halldór Guðmundsson, nýráðinn forstjóra Hörpu

fyrir Jón Lárusson, lögreglumann á Selfossi

Sigraði fyrrum ráðherra og borgarstjóra

100.000kr.

hrista upp í þjóðmálaumræðunni og það gerði hann eina ferðina enn í vikunni þegar hann selflutti stóran og mikinn álfastein að heimili sínu í Vestmannaeyjum. Einhverjir hristu haus á Facebook.

milljónir er upphæðin sem Sigurður Einarsson, fyrrverandi starfandi stjórnarformaður Kaupþings, var í vikunni dæmdur til að greiða slitastjórn Kaupþings vegna persónulegra ábyrgða hans á lánum til að kaupa á bréfum í bankanum.

Vikan var góð fyrir Halldór Guðmundsson sem ráðinn var forstjóri tónlistar- og ráðstefnuhússins Hörpu. Í vikunni kom í ljós hvaða umsækjendur hann var að keppa við. Með ráðningunni skaut hann þjóðþekktum einstaklingum ref fyrir rass; þungavigtarfólki á borð við fyrrverandi menntamálaráðherra, Þorgerði Katrínu Gunnarsdóttur og fyrrum borgarstjóra, Þórólfi Árnasyni.

er fjöldinn af löndum sem íslenska barnaþáttaröðin Latibær er sýnd í.

Sumir jafnari en aðrir Fyrrum forsetaframbjóðandinn Jón Lárusson, lögreglumaður á Selfossi, dró í vikunni til baka framboð sitt því honum tókst ekki að safna tilskildum fjölda meðmælenda. Jón vandaði fjölmiðlum ekki kveðjurnar við þetta tækifæri og sagði í yfirlýsingu sem hann sendi frá sér: „Sá tími sem liðinn er frá því að ég gaf kost á mér, hefur opinberað fyrir mér það sem ég í raun taldi mig vita, að þó við viljum meina að við séum öll jöfn, þá eru sum[i]r jafnari en aðrir. Sú ákvörðun fjölmiðla að framboð mitt væri ekki „alvöru” og ætti því ekki erindi á borð þeirra, hefur verið mikill dragb[í]tur.“

Viðhald húsa

Unnið í samvinnu við Húseigendafélagið, Samtök iðnaðarins og Nýsköpunarmiðstöð Íslands Helgin 18.-20. maí 2012

 Fjöleignahús Grundvallarreglur í samskiptum

Grannar ganga af göflunum Sigurður Helgi Guðjónsson hrl, formaður Húseigendafélagsins, fer hér yfir nokkrar grundvallarreglur í samskiptum þeirra sem búa í fjölbýlishúsum; tæpir á hryllingssögum og nágrönnum sem eru svo illskeyttir að þeim lánast að breyta húsum í sannkölluð vítishús eins og hendi sé veifað.

igendur í fjöleignarhúsum þurfa allir einhvern tímann að ráðast í viðhald, breytingar og endurbætur á íbúðum sínum. Eigendur hafa verulegt svigrúm gagnvart sameigendum þótt slíkar framkvæmdir valdi sambýlisfólkinu ónæði. En, stundum er þetta „sagan endalausa“ og framkvæmdir spanna langan tíma. Oft er barið, mölvað, sagað og borað á öllum tímum. Slæm umgengni um sameignina er oft fylgifiskur. Eru dæmi um illvígar deilur vegna þessa og að íbúðareigendur hafi jafnvel flúið hús þegar verst hefur látið. Menn nota jafnvel sleggjur og múrbrjóta til tjáskipta. Þegar framkvæmdagleðin gengur af göflum eru góð ráð dýr. Hún er oft stjórnlaus, illviðráðanleg og illkynja í þokkabót. Sáttfýsi, sanngirni, málamiðlun, tillitssemi, skilningur og umburðalyndi eru þau bönd sem hún verður hamin í og tamin. Í fjölbýli er fín línan milli athafnafrelsis og hagnýtingar eins og friðar annars. Jafnvægið er hárfínt og viðkvæmt. Þar gildir hið gullna meðalhóf sem mörgum gengur svo tregt að feta. Mörkin milli athafnafrelsis eins og næðisréttar annars eru hárfín og þarf lítið til að raska því. Smæstu mál geta á augabragði blossað upp í skaðræðis ófriðarbál. Hús hins himneska friðar getur á örskotsstundu orðið vítishús.

Djöfulgangur og múrbrot

Eigendum fjöleignarhúsa eru sem sagt takmörk sett við hagnýtingu eigna sinna og þeir hafa fráleitt frítt spil og mega ekki fara sínu fram á sínum forsendum eingöngu og kæra sig kollótta um hagsmuni og rétt sameigenda sinna Á hinn bóginn verða íbúar í fjöleignarhúsum að sætta sig við og þola að vissu marki ónæði og óþægindi sem ekki

verða umflúin. Menn verða að sætta sig við það að þeir eru á sama báti, undir sama þaki, og fleira fólk sem lifir sínu lífi og á sér líka tilverurétt. Þeir sem búa í fjölbýli verða að sætta sig við ýmis „óþægindi“ vegna hins nána sambýlis en þeim er hins vegar óskylt að búa við viðvarandi verulegt ónæði. Ýmis konar brölt og fyrirgangur er eðlilegur þáttur í viðhaldi og eðlilegum endurbótum og umhirðu eignar, til dæmis hamarshögg og boranir. Öðru máli gegnir hins vegar um múrbrot og annan „djöfulgang“ en telja verður að aðrir eigendur þurfi ekki að þola slíkt nema á daginn. Rík skylda hvílir á eiganda sem stendur í framkvæmdum að hann geri allt sem í hans valdi stendur til að sambýlisfólk hans verði fyrir sem minnstu ónæði og óþægindum vegna þeirra.

Grimmir frekjuhundar

Ef fólk færi almennt eftir hinni góðu bók um að gera öðrum ekki neitt sem það vill ekki að aðrir gjöri því þá væri allt í himnalagi. En við erum því miður upp til hópa þrjóskir, yfirgangssamir, ráðríkir, heimaríkir, frekjuhundar sem eiga bágt með að setja sig í spor annarra og beita málamiðlun. Í stað þess að fara eftir boði Nýja testamentisins virðist okkur mikið tamara að fara eftir grimmum og hefnigjörnum boðum Gamla testamentinu um auga fyrir auga og tönn fyrir tönn. Og þá er vísast andskotinn laus. Í lögum um fjöleignarhús eru engin bein ákvæði um það hversu lengi og á hvaða tímum megi smíða, brjóta og bramla en þar er hins vegar almennt boðið að íbúar skuli gæta þess að valda sambýlisfólki sínu ekki óþarfa ama og óþægindum. Jafnframt er mælt fyrir um að húsreglur skuli geyma nánari fyrirmæli um hagnýtingu eigna og samskipi eigenda í því efni. Skal í þeim meðal annars koma

Íbúar hafa jafnvel flúið hús venga illvígra deilna.

fram bann við röskun á svefnfriði að minnsta kosti frá miðnætti til klukkan sjö. Frá þessari reglu má þó alls ekki gagnálykta á þá lund að láta megi illum látum á öðrum tímum. Menn eiga alltaf að stíga varlega til jarðar eða gólfs og sýna hver öðrum tillitssemi ávalt og á öllum tímum. Húsfélag getur sett reglur til höfuðs ónæðissömum framkvæmdum og sett þeim eðlilegar og sanngjarnar hömlur.

Nágrannakærleikurinn

Almennt má segja að viðhald og endurbætur í fjöleignarhúsum eigi að framkvæma á eins skömmum tíma og framast er unnt og með

sem allra minnstu ónæði og röskun fyrir aðra íbúa hússins. Þó verður að játa framkvæmdaglöðum eiganda ákveðið sanngjarnt svigrúm og brýnt er að hann kosti kapps um að hafa samráð við aðra eigendur fyrirfram og upplýsi þá um framgang og stöðu verksins og reyni eins og kostur er að taka tillit til eðlilegra sanngjarnra óska og sjónarmiða annarra eigenda við framkvæmdina. Framkvæmdir sem hefjast eins og þruma eða loftárás úr heiðskíru lofti valda mikið frekar deilum og leiðindum en þær sem tilkynnt er um fyrir fram og ráðist er í með tillitssemi og nágrannakærleika að leiðarljósi.

Gluggar

eru ekki bara gler bmvalla.is

Veldu háeinangrandi PRO TEC Classic glugga sem spara orku

BM Vallá ehf.

PIPAR\TBWA · SÍA · 112233

Breiðhöfða 3 110 Reykjavík Sími: 412 5050 Fax: 412 5001 sala@bmvalla.is

BM Vallá býður vandaðar gluggalausnir frá PRO TEC í Danmörku. Gluggarnir eru úr áli og tré og henta vel fyrir íslenskar aðstæður. PRO TEC gluggar hafa verið seldir á Íslandi frá 1993 og verið prófaðir og vottaðir gagnvart íslensku vind- og slagregnsálagi. Glerið er háeinangrandi sem lækkar hitunarkostnað og sparar orku. Hver gluggi er sérsmíðaður eftir óskum viðskiptavinar um stærð, lit og lögun. Kynntu þér PRO TEC hjá BM Vallá áður en þú velur glugga. Það gæti borgað sig.

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

Að velja rétta manninn til verksins Við hverskonar framkvæmdir skiptir öllu máli að velja rétta manninn til verksins, enda ákvarðar vinna viðkomandi gæði verksins. Við val á verktaka er mikilvægt að neytendur líti til þess hvort að um sé að ræða fagmenntaðan einstakling, svo sem löggildan iðnmeistara á viðkomandi sviði.

menn góðan iðnaðarmann sem viðkomandi er tilbúinn að mæla með, en engu að síður er æskilegt að leita tilboða til þess að fá ekki eingöngu góðan mann í verkið heldur einnig á sanngjörnu verði. Lausnin á ofangreindum vandamálum gæti verið vefsíðan nagli.is sem nýverið opnaði.

Hversvegna iðnmeistara?

Nagli.is – hvað er það?

Iðnmeistari hefur hlotið staðfestingu þess að hann hafi fullnægjandi færni til að sinna verkum á sínu sérsviði og eru flestir iðnmeistarar aðilar að meistarafélögum sem hægt er að leita til ef viðkomandi iðnmeistari skilar ekki verki í samræmi við samning. Í þeim tilfellum sem iðnmeistari er innan Meistaradeildar Samtaka iðnaðarins (MSI), yfir 500 iðnmeistarar, þá er jafnframt hægt að leita til ábyrgðarssjóðs MSI .

Nagli.is er markaðstorg á netinu þar sem neytendur geta með einföldum hætti birt lýsingu á verki og fagmenn boðið í. Neytendur eru öryggir með að aðeins fagmenn sendi þeim tilboð og geta neytendur borið saman fagmenn út frá þeim upplýsingum sem þeir birta á síðunni auk ummæla og einkunna frá fyrrum viðskipavinum. Þegar fagmaður hefur verið valinn þá þurfa aðilar að samþykkja staðlaðan samning um verkið sem byggir á lagareglum og almennt viðurkenndum stöðlum hér á landi. Hægt er að skjalfesta öll samskipti á verktímanum í gegnum síðuna og það að bæta við fyrir fram samþykktum auka- og viðbótarverkum er leikur einn. Við verklok gefa aðilar hvor öðrum einkunn/umsögn og stuðla þannig að áframhaldandi uppbyggingu viðskiptasögu og ábyrgum verktakaviðskiptum.

Mikilvægi samninga, verðsamanburðar og meðmæla. Æskilegt er að leita tilboða á meðal fagmanna og líta til meðmæla sem fyrri viðskiptavinir hafa veitt við val. Þegar komist hefur verið að samkomulagi er síðan skynsamlegt að skjalfesta samning um verkið, enda fer þá ekki á milli mála hvað samið var um og réttarstaða mun betri ef eitthvað óvænt kemur upp á s.s. galli. Leiðbeiningaog kvörtunarþjónustu Neytendasamtakanna berast á hverju ári nokkur fjöldi kvartana vegna viðskipta neytenda við iðnaðarmenn og má rekja ástæður slíkra kvartana m.a. til þess að ekki var gerður verðsamanburður, ekki voru fengin meðmæli og hvorki var fengið skriflegt tilboð né skriflegur samningur gerður.

Hvernig er best að leita tilboða og afla meðmæla? Oft á tíðum þá þekkja vinir eða vanda-

Húsfélög Inn á nagli.is geta húsfélög haldið utan um og skjalfest sínar framkvæmdir. Aðeins einn aðili getur haft umboð til að skuldbinda félagið í gegnum síðuna, en allir aðilar viðkomandi húsfélags geta fylgst með þeim tilboðum sem berast og samskipum á verktímanum. Nagli.is veitir því húseigendum einfalda og fljótlega leið til að finna færustu fagmennina á hagstæðu verði. Guðmundur Kárason og Þorsteinn Gestsson

Plankaparket í miklu úrvali Bjóðum einnig upp á sérframleitt parket eftir óskum hvers og eins. Burstað, lakkað, olíuborið, hand-heflað, reykt, fasað, hvíttað, eða hvernig vilt þú hafa þitt parket ? Láttu drauminn rætast hjá okkur.

Dalvegi 10-14 201 Kópavogur Sími: 595 0570 Parki.is



Viðhald undirbúningur er lykilatriði

Fyrirhyggja og framkvæmdir G

óður undirbúningur framkvæmda í hvívetna er lykilatriði og mjög mikilvægur og einnig það að velja hæfan, góðan og ábyrgan ráðgjafa og verktaka. Of mörg dæmi eru um viðhaldsframkvæmdir sem farið hafa illa af stað og endað með ósköpum og í flestum tilfellum er um að kenna slælegum undirbúningi og lélegri ráðgjöf og einnig röngu vali á verktökum. Það er skammgóður vermir að spara á undirbúningsstiginu. Þar er grunnurinn lagður og ef hann er veikur þá er ekki við góðu að búast. Í fjöleignarhúsum þarf að liggja fyrir lögleg ákvörðun. Þegar hún liggur fyrir er rétt að fá hlutlausan sérfræðing til að meta ástand hússins og viðgerðarþörf. Húseigendur eru hvattir til að snúa sér til tæknimanna og fyrirtækja sem framkvæma slíkt mat en framkvæma það ekki sjálfir né fá fúskara til þess. Sé um minni verk að ræða er hægt að óska eftir tilboðum frá verktaka, byggðum á verklýsingu. Við stærri verk eru úttektaraðilar og ráðgjafar oftast fegnir til að fullgera útboðsog verklýsingu og standa að útboði. Mikilvægt er fyrir eigendur að gæta þess að viðurkenndir meistarar standi fyrir viðhaldsverkum. Húseigendur verða að forðast eins og heitan eldinn að skipta við fúskara og töfra- og kraftaverkamenn sem ekki hafa fullnægjandi fagréttindi. Að velja verktaka er ekki auðvelt verk. Alls ekki er víst að sá sem býður lægst sé með hagstæðasta tilboðið þegar upp er staðið. Líta þarf til fleiri atriða svo sem hvort verktaki hafi fagréttindi, hvort af honum fari gott orðspor. Er hann vandaður og traustur? Má treysta því að hann hafi fjárhagslegt bolmagn til að ljúka verkinu? Er hann engilbjartur í hvívetna eða með vafasama og flekkótta fortíð í fjármálum og skuldahala? Það er hægur leikur fyrir ábyrgðarlausa fúskara að bjóða lágt og lofa miklu. Það er létt að lofa ef vilji og geta til efnda er ekki að flækjast fyrir mönnum. Um það vitna mörg dæmi. Afla þarf upplýsinga um þessi atriði og vega og meta heildstætt en ekki bara einblína á tilboðsfjárhæðina. Reyndir, færir og ábyrgir ráðgjafar eru helsta trygging, skjöldur og slysavörn verkaupa gagnvart vafasömum verktökum. Þeir þekkja gjörla til fyrirtækja og manna í bransanum og verka þeirra og þá reynslu og það orðspor sem af þeim fer. Góður ráðgjafi er þannig gullsígildi, ekki síður en góður verktaki Seint verður fullbrýnt mikilvægi þess að gera skriflegan samning við verktaka hvort sem er um lítil eða stór verk að ræða. Allt of títt er að enginn skriflegur samningur sé gerður eða að ekki sé vandað til samningsgerðar. Skapar það hættu á ágreiningi og deilum. Mikilvægt er að í verksamningi séu skýr og ákvæði um skyldur aðila, verklaunin, verktímann og framvindu verksins og hvaða verkþætti sé um að ræða. Hafi verið samið um fast verð getur verktaki almennt ekki krafist hærri verklauna, nema hann hafi unnið fleiri verkliði en samið var um og með samþykki viðsemjanda. Ef gengið er flausturslega frá verksamningi er hætt við að ágreiningur rísi og aðilar, annar eða báðir, telji sig fara hallloka. Eitt af því sem er til þess fallið að draga úr slíkum málalokum er að aðilar geri með sér skriflegan samning, þar sem

Leitið faglegrar ráðgjafar og fáið tilboð.

fram koma að minnsta kosti upplýsingar um öll nauðsynleg atriði, hvað skuli gert, verklaun og verktíma. Ekki er að lögum skylda að gera skriflegan samning um verk er tengist fasteign og er algengt að minni háttar og einfaldir samningar séu munnlegir. Munnlegir samningar eru hins vegar mjög til þess fallnir að ágreiningur verði með aðilum um efni þeirra eða jafnvel tilvist samnings. Spakvitur kaupsýslumaður sagði eitt sinn að munnlegir samningar séu ekki pappírsins virði sem þeir eru ekki skrifaðir á og eru það orð að sönnu. Það er beggja aðila hagur að skriflegur samningur sé gerður. Ákvæði laga um þjónustukaup gilda um samskipti eigenda íbúðarhúsnæðis og verktaka. Þar er svo mælt fyrir að verktaki eigi ekki að vinna önnur verk en samningur kveður á um. Ef í ljós kemur að eðlilegt sé að vinna önnur verk til viðbótar, ber verktaka að tilkynna eiganda um það og óska eftir fyrirmælum hans. Geri hann það ekki á hann ekki rétt til aukagreiðslna vegna slíkra verkþátta. Í þessum geira eru því miður margir svartir sauðir á sveimi sem oft hafa enga eða takmarkaða fagþekkingu á viðgerðum. Þessir aðilar bjóða gjarnan töfralausnir. Húseigendur þurfa að varast þessa aðila. Yfirleitt stenst fátt og enginn verksamningur er gerður og jafnvel reikningsleysi sem er bæði ólöglegt og stórvarasamt. Án reiknings hefur húseigandi ekkert í höndunum um verkið og ábyrgð á því. Svart er svart. Því miður eru töluverð brögð að reikningslausum viðskiptum og virðast sumir húseigendur telja sig spara á því. Rétt er að ítreka að yfirleitt ofmetur verkkaupi hag sinn í þeim viðskiptum. Verkkaupi stendur eftir án nokkurs eða veikburða réttar gagnvart verktaka og ábyrgð á verki er engin. Einnig er mikilvægt að benda á að virðisaukaskattur fæst aðeins endurgreiddur af vinnu við nýsmíði, endurbætur og viðgerðir á húsnæði að fyrir liggi fullgildir reikningar.

Fundað um framkvæmdir.

Í greinasafni Húseigendafélagsins er mikinn fróðleik að finna um viðhaldsmálefni og málefni húsfélaga.

Þá skal minnt á að félagsmönnum stendur til boða lögfræðiþjónusta um húsfélög og verksamninga, sem og flest önnur málefni er varða fasteignir. Það er mikið hagsmunamál fyrir eigendur að húsfundir séu rétt haldnir þannig að ákvarðanir þeirra verði ekki vefengdar með þeim leiðindum og fjárhagslegu skakkaföllum sem því fylgir. Til að stuðla að öryggi og húsfriði býður Húseigendafélagið upp á húsfundaþjónustu sem felur í sér ráðgjöf og aðstoð við húsfundi og tryggir lögmæta fundi og að rétt sé staðið að töku ákvarðana um viðhald og annað. Fundarstjóri er lögmaður sem hefur þekkingu og reynslu í fundastjórn og málefnum fjöleignarhúsa. Fundarritarar eru laganemar. Lögfræðingar Húseigendafélagsins aðstoða við allan undirbúning, fundarboðun, tillögugerð og fleira og eru ráðgefandi um öll atriði. Með því að nýta sér þessa þjónustu geta húsfélög, eigendur og viðsemjendur húsfélaga; bankar, verktakar, iðnaðarmenn, efnissalar, verktakar, treyst því að húsfundur sé lögmætur og ákvarðanir hans séu teknar með réttum hætti.

Árétting:

1. Fáið hæfan og hlutlausan ráðgjafa, sérfræðing, til að meta ástand eignarinnar og viðgerðaþörf. 2. Við minni verk er hægt að óska eftir tilboðum, byggðum á magntölum og verklýsingu. Við stærri verk fer yfirleitt fram útboð. 3. Meta þarf tilboð í samhengi við útboðsgögnin, heildarverð, einingaverð, uppsetningu tilboðsins og verktíma. 4. Þegar ákveðið hefur verið hvaða tilboði skal taka, er gengið til samninga við viðkomandi verktaka. Seint verður fullbrýnt mikilvægi þess að gera skriflegan samning við verktaka hvort sem er um lítil eða stór verk að ræða. 5. Eftirlit með þarf að vera í vel skilgreint og í föstum farvegi og í höndum hæfs og óháðs séfræðings eða fagmanns. 6. Lokauppgjör fer fram þegar telst lokið. Mikilvægt er að taka út verkið áður en lokagreiðsla fer fram. Húseigendafélagið Sigurður Helgi Guðjónsson hrl

UR VA R I NN

FÁA

Hvenær skiptir þú síðast um lás?

EFTI RSM Í Ð I

Örugg lyklavöld

Hins vegar sýlinder þar sem ekki er heimilt að smíða

ASSA d12 eru öryggissýlinderar sem henta fyrir heimili og

viðbótarlykla nema framvísa bláum lykli með sér-

fyrirtæki. ASSA d12 sýlinderarnir eru fáanlegir í tveimur

stökum kóða hjá þjónustuaðila ASSA. Ef bláa lyklinum

útfærslum. Annars vegar sýlinder þar sem handhafa lykils

er ekki framvísað fást ekki smíðaðir viðbótarlyklar. Þannig

nægir að sýna lykil eða gefa upp kóða sem er á honum til að fá

má hafa stjórn á magni lykla í umferð. ASSA d12 öryggis-

viðbótarlykla smíðaða.

sýlinderar eru mjög slitsterkir. Þeir eru sérstaklega hannaðir

F í t o n / S Í A

til að koma í veg fyrir dírkun og með sérstakri borvörn.

Sölustaðir: Bauhaus, Lambhagavegi 2, Reykjavík, sími 515 0800 Brynja verslun, Laugavegi 29, sími 552 4320 Lásaþjónustan ehf. Grensásvegi 16, Reykjavík, sími 800 5858 Láshúsið ehf. Bíldshöfða 16, Reykjavík, sími 557 5100 Neyðarþjónustan, Laugavegi 168, sími 510 8888

SKÚTUVOGUR 1 C • 104 REYKJAVÍK • Sími: 550 8500 • FA X 5508510 • w w w.v v.is

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

 Byggingarvörur Húseigendur ber a ábyrgð

Átt þú hús eða ertu að byggja? U

ndanfarinn 15 ár hafa verið í gildi lög og reglur hér á landi þess efnis að byggingavörur á markaði fullnægi tilteknum lágmarksskilyrðum hvað varðar gæði og hæfni til að standast kröfur um öryggi, heilbrigði og umhverfi. Kröfurnar eru skilgreindar í íslenskum/evrópskum stöðlum sem fjalla um framleiðsluferli, prófanir og ýmislegt fleira sem eiga að tryggja lámarks gæði vegna ætlaðra nota. Ný lög um mannvirki og ný byggingareglugerð taka á þessum málum með tilvísun í reglugerð um viðskipti með byggingavörur. Tilteknar vörur skulu vera CE merktar til að bjóða megi þær til sölu í verslunum hjá heildsölum og framleiðslufyrirtækjum.

Eigendur mannvirkja bera mikla ábyrgð.

Húseigendur bera mikla ábyrgð á að notuð sé byggingarvara sem hæfir og stenst kröfur um öryggi, heilbrigði og umhverfi þegar þeir velja byggingarefni í hús sín og vörur til að halda þeim til. Í grein 5.1.4. nýrrar byggingareglugerðar stendur meðal annars: „Byggingavörur til notkunar í eða við mannvirkjagerð skulu uppfylla skilyrði 39. gr. laga um mannvirki, reglugerðar þessarar og reglugerðar um viðskipti með byggingarvörur. Eigandi mannvirkis ber ábyrgð á að við byggingu þess og rekstur sé einungis notuð byggingarvara sem uppfyllir þau ákvæði sem greinir í 1. mgr.“ Þegar nýbyggingu á í hlut, er brýnt að þú, sem eigandi, vandir

Tæknilýsing þarf að fylgja vörunni

val á byggingarstjóra sem faglegum fulltrúa þínum vegna verksins.

Hvað er CE merkt byggingavara

Þrítugasta og níunda grein mannvirkjalaga krefst þess að byggingavörur á markaði séu CE merktar. Hvað er byggingavara á markaði og hvað er CE merking? Samkvæmt Reglugerð 431/1994 um viðskipti með byggingarvörur er skilgreining á vöru eftirfarandi: „Byggingavara: Vara sem er framleidd með það fyrir augum að hún verði varanlegur hluti af hvers konar byggingaframkvæmdum, í reglugerð þessari einnig nefnd „vara“. Byggingavara á markaði er vara sem getur skipt um hendur, það er, farið frá framleiðanda, til heildsala, smásala og endanlegs notanda án þess að vera ætlað tiltekið hlutverk í tilteknu mannvirki. Þarna má meðal annars nefna einangrun, lagnaefni, rotþrær og ýmiss konar klæðningarefni. Til að eigandi mannvirkis, eða byggingastjóri sem fulltrúi hans, geti metið hvort tiltekin vara hentar við tilteknar aðstæður þarf tæknilýsing að fylgja vörunni. Þolir lagnaefnið það hitastig sem þörf krefur? Hefur einangrunin einangrunargildi samkvæmt kröfum bygg-

ingareglugerðar? Þolir glugginn íslenskt slagveður? Þannig mætti áfram spyrja.

Lærdómur af Saltmálinu svokallaða

Mikilvægt er að tæknilýsingar sem fylgja vörum séu réttar og sannar. Ef um er að ræða vöru, sem vegna galla eða með rangri notkun, getur skaðað heilsu eða ógnað öryggi okkar samborgaranna krefjast lögin þess að framleiðandinn gefi út yfirlýsingu og hafi undir höndum staðfestingu viðurkennds aðila um að viðeigandi tæknilýsing sé sönn og rétt og fullnægi kröfum tilskilins staðals. Framleiðanda ber að auðkenna slíkar vörur með CE merki til að sýna fram á að þær hafi staðist tiltekin framleiðslu- og vottunarferli. Saltmálið svokallaða ætti að vera flestum í fersku minni. Þar var krafist að hráefni til manneldis væri merkt sérstaklega til að staðfesta að það hefði farið í gegnum tiltekið framleiðsluferli og staðist tilteknar kröfur. Nákvæmlega það sama er upp á teningnum þegar í hlut eiga hráefni (byggingavörur) sem ætlaðar eru í mannvirki og geta valdið tjóni vegna galla eða rangrar notkunar. Óhætt er að fullyrða að á innlendum markaði er mikið um vörur

sem eru sambærilegar iðnaðarsaltinu góðkunna. Þær eru hugsanlega í lagi en ef til vill ekki. Lítið sem ekkert eftirlit er með slíkum vörum, almenn þekking enn minni og eftirlit og eftirfylgni yfirvalda og eftirlitsaðila lítil sem engin. Sem betur fer olli iðnaðarsaltið ekki heilsutjóni og vonandi sleppum við jafn vel hvað varðar vafasamar byggingavörur en þó má benda á ýmis dæmi þar sem verulegir fjármunir hafa glatast vegna þess að ekki var farið að lögum hvað varðar viðskipti með byggingarvörur.

CE merkið er:

CE merkið ábyrgist að tæknilegar upplýsingar frá framleiðenda séu réttar, þannig að eigandi mannvirkis, hönnuður, eftirlitsaðili, byggingarstjóri eða iðnmeistari getur metið hvort varan fullnægir kröfum um skilyrta eiginleika. CE merkið er ekki vottun heldur fær framleiðandi vöru, heimild, frá þar til bærum aðilum til að nota það til að staðfesta að viðkomandi vara fullnægi skilyrðum sem eru skilgreind í lögum, reglugerðum og stöðlum. Ferdinand Hansen Verkefnastjóri gæðastjórnunar hjá Samtökum iðnaðarins

Í upphafi skal endinn skoða Þegar byggt er nýtt hús eða gömul hús endurnýjuð er mikilvægt að menn geri sér grein fyrir vinnuferlinu og þeim leikreglum sem gilda um slíkar framkvæmdir og á það við um alla verkþætti. Hér verður einungis fjallað um raflagnir en þeim verkþætti fylgja jafnan fjarskiptaog öryggislagnir.

Iðnaðarmenn - arkitektar - húseigendur

Byggingarstjóri Samkvæmt byggingarlögum og byggingarreglugerð ber byggingarstjóra að sjá til þess að löggiltir iðnmeistarar séu skráðir á alla verkþætti hjá byggingarfulltrúa í viðkomandi umdæmi. Þetta á við um allar framkvæmdir þar sem krafist er byggingarleyfis. Teikningar Áður en hafist er handa er mikilvægt að hönnun sé lokið þannig að allir sem að verkinu koma viti hvert er stefnt. Til þess að hægt sé að gera kostnaðaráætlun og/ eða fá tilboð í verkið þurfa raflagnateikningar að liggja fyrir.

HÚSVERNDARSTOFA Fræðslustofa um viðhald og viðgerðir eldri húsa Endurgjaldslaus ráðgjöf í Árbæjarsafni miðvikudaga kl. 16 – 18 og á sama tíma í síma 411 6333 Húsafriðunarnefnd – IÐAN fræðslusetur – Minjasafn Reykjavíkur

verksins og greiðslufyrirkomulag. Þá er farsælast að báðir aðilar undirriti eyðublað Mannvirkjastofnunar „Tilkynning um rafverktöku á neysluveitu <http://www. mannvirkjastofnun.is/rafmagnsoryggi/ fyrirmaeli-og-eydublod/eydublod/>“. Rafverktaki sendir síðan eyðublaðið til viðkomandi rafveitu eða Mannvirkjastofnunar. Vert er að geta þess að eyðublaðið er ígildi samnings milli aðila.

Fá tilboð eða semja um verð Farsælast er að óska eftir tilboðum í verkið og þá jafnvel frá fleiri en einum rafverktaka. Í stað þess að fá eina tölu í verkið er betra að sundurliða það eftir verkþáttum. Nákvæm magntöluskrá er besti kosturinn, eftir því sem verkið er betur skilgreint því nákvæmari verður loka niðurstaðan. Ef samkomulag

verður um að vinna verkið í tímavinnu eða í ákvæðisvinnu er nauðsynlegt að semja um útselt tímagjald eða útselda verkeiningu áður en verkið hefst. Ef vinna á yfirvinnu í verkinu er farsælast að semja um þann þátt fyrirfram. Vert er að minna á að samkvæmt samkeppnislögum er óheimilt að hafa samráð um útselda vinnu og getur hún því verið breytileg milli fyrirtækja. Verksamningur / Lagnaleyfi Þegar tilboði hefur verið tekið er nauðsynlegt að aðilar geri með sér verksamning þar sem samið er um framgang

Heimtaug/spennusetning Ef um nýja byggingu er að ræða þarf húsbyggjandinn að sækja um heimtaug til viðkomandi rafveitu. Hann getur einnig falið rafverktaka sínum að annast það fyrir sig. Rafverktakinn sækir síðan um spennusetningu þegar lögnin er spennuhæf. Sama gildir í þeim tilfellum þegar um vinnuskúra er að ræða. Þegar hér er komið sögu reynir á samkomulag milli aðila um framgang verks og greiðslur. Verklok Þegar verki er lokið framkvæmir rafverktakinn lokaúttekt og gerir tilheyrandi mælingar. Þá gerir hann lokaskýrslu á eyðublaðið „Skýrsla um neysluveitu <http://www.mannvirkjastofnun.is/rafmagnsoryggi/fyrirmaeli-og-eydublod/ eydublod/>“ hann sendir til viðkomandi rafveitu eða Mannvirkjastofnunar og afrit til verkkaupa/húseiganda. ÁRJ

Orkusparandi múrkerfið

Reiknaðu dæmið til enda! • Fyrir nýbyggingar og endurklæðningar eldri húsa • Góð vörn gegn raka og veðrun • Murexin múrkerfið nýtir hitann betur • Stuttur verktími • Murexin múrkerfið er jafnt fyrir EPS plasteinangrun og steinull • Fyrir nýbyggingar og endurklæðningu eldri húsa • Frábært útlit • Sanngjarnt verð og traustur söluaðili • Möguleikar á að halda upprunalegu útliti húsa

Með hækkandi orkuverði og aukinni umræðu um orkusparnað hafa kröfur um bætta nýtingu orku aukist til muna. Murexin orkusparandi múrkerfið er frábær aðferð til að draga úr orkukostnaði, lækka byggingarkostnað og auka verðgildi fasteignar þinnar.

Lækkaðu orkureikninginn Mikið af hitanum sem við kyndum húsin okkar með tapast gegnum útveggina. Murexin orkusparandi múrkerfið klæðir byggingar í hlýja verndarkápu að utan sem gerir það að verkum að dýrmæt orka tapast síður. Varmanýtingin verður mun meiri en ella sem skilar sér fljótt í lægri orkureikningum.

Vörn gegn veðrun Ísland er þekkt fyrir snöggar veðrabreytingar með slag veðursrigningu sem þekkist ekki annars staðar. Við þessar aðstæður hentar vel að nota Murexin múrkerfið með Energy Furioso sílíkon múr sem lokaáferð.

Þrír grófleikar í boði og ótal litir. Framleitt samkv. ETAG004 Vottað skv.: ISO 14001:2004 ISO 9001:2008

790,Reykjavík

Kletthálsi 7.

Opið virka daga kl. 8-18, laug. 10-16

Reykjanesbær

Fuglavík 18.

Opið virka daga kl. 8-18

Akureyri

Furuvöllum 15.

Opið virka daga kl. 8-18, laug. 10-14

Húsavík

Garðarsbraut 50.

Opið virka daga kl. 8-18

Vestmannaeyjar Flötum 29.

Opið virka daga kl. 8-18

– Afslátt eða gott verð? Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is

Neytendur athugið! Múrbúðin selur allar vörur sínar á lágmarksverði fyrir alla, alltaf. Gerið verð- og gæðasamanburð!

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

 loftræsting Inniloft inniheldur meiri r ak a en útiloft

Raki í húsum Orsakir og afleiðingar.

llt loft inniheldur vatn í minna eða meira magni sem ósýnilega vatnsgufu. Inniloft inniheldur almennt meiri raka en útiloft vegna þess að í það safnast raki frá starfsemi og efnum innanhúss, svo sem byggingarraki, matargerð, sturtuböðum, þvottum, svita og plöntugróðri.

Hlutfallslegur loftraki (HR) og lekar

Raki eða vatn í húsum getur verið af fjölmörgum ástæðum svo sem lekar vegna frágangsgalla, lekar vegna skafrennings, raki vegna byggingarraka sem ekki hefur þornað, lekar lagnir og rakaþéttingar eða slagi. Í þessari grein verður aðallega rætt um rakaþéttingu sem orsakast af köldum yfirborðsflötum. Algengasta dæmi um slaga er rakaþétting á glerrúðum, sjá mynd 1

Loftraki

Allt loft inniheldur vatn í minna eða meira magni sem ósýnilega vatnsgufu. Inniloft inniheldur almennt meiri raka en útiloft vegna þess að í það safnast raki frá starfsemi og efnum innanhúss, svo sem byggingarraki, matargerð, sturtuböðum, þvottum, svita og plöntugróðri.

Hlutfallslegur loftraki (HR) og lekar

Mynd 1 Rakaþétting á gluggarúðu.

Hlutfallslegur loftraki er hlutfall þess loftraka sem er í loftinu og þess loftraka sem mest getur verið í loftinu við ákveðið hitastig reiknað í prósentum. Hæfileiki lofts til að innihalda vatnsgufu ræðst af hita þess. Heitt loft getur innihaldið meiri raka en kalt loft. Raki eða vatn í húsum getur verið af fjölmörgum ástæðum svo sem lekar vegna frágangsgalla, lekar vegna skafrennings, raki vegna byggingarraka sem ekki hefur þornað, lekar lagnir og rakaþéttingar eða slagi. Í þessari grein verður aðallega rætt um rakaþéttingu sem orsakast af köldum yfirborðsflötum. Algengasta dæmi um slaga er rakaþétting á glerrúðum, sjá mynd 1

Rakaþétting Mynd 2a. Hitamynd af loftleka í loftkverk vegna óþéttleika vindþétti- og rakavarnarlags. Veldur oft rakaþéttingu og óhreinindaröndum. Myndin sýnir greinilega kælingu yfirborðsins um um það bil 2°C vegna loftleka utanfrá.

Í lofti sem kólnar eykst hlutfallsrakinn eftir því sem hitinn lækkar, þar til HR = 100 prósent við daggarmarkið. Lækki hitinn enn frekar, fellur út raki sem smáir dropar (þoka) og loftið heldur áfram að hafa HR = 100 prósent. Þegar rakamettað loft eða loft með háu HR snertir kalda fleti, kólnar loftið og fær hita undir daggarmarki sínu. Umframrakinn fellur þá út sem dögg eða slagi á flötinn. Þegar raki fellur út á fleti með hita undir 0°C verður rakinn að hrími eða ís.

Hindrun rakaþéttingar

Mynd 2b Ljósmynd af loftkverk með svertingu vegna ryks sem sest hefur í slaga í kverkinni.

Til að minnka hættu á rakaþéttingu á byggingarhlutum að vetralagi ætti loftraki innanhús að vera minni en 40 prósent. Þessu markmiði má ná með því að sjá fyrir góðri loftræsingu og eftir viðburði sem valda

rakaframleiðslu, til dæmis matargerð, sturtuböð og þvotta. Auk þess ætti ávallt að nota lok á potta og pönnur og sneiða hjá því að þurrka þvott inni. Rakatæki til bæta raka í inniloft ætti að forðast að vetrarlagi. Vélræn loftræsing er oftast nægjanleg til að hindra rakaþéttingu ef útiloft er notað í nægilegu magni.

Lofthreyfing

Með góðri lofthreyfingu við kalda fleti streymir kalt loft burt og/eða blandast heitara sem hefur hæfileika til að taka upp raka. Mikilvægt er að loft verði ekki kyrrstætt við kalda fleti. Kyrrstætt loft eykur varmayfirgangsmótstöðu flatarins og eykur á kulda flatarins umfram það sem verður ef loftið getur streymt óhindrað framhjá fletinum. Aukin varmaeinangrun byggingarhluta sem skilja að rými með mismunandi hita eða snúa að útilofti veldur hækkun á innihita yfirborðsflata og minnkar þannig hættu á rakaútfellingu. Til viðbótar við einangrunina þarf að nota loftþéttiog rakavarnarlag sem hindrar að raki úr heitu innilofti komist út í einangrunina og þar með að kaldari flötum eða efnislögum sem geta valdið því að raki þess fellur út.

Ryksöfnun / óhreinindaflekkir

Ryksöfnun í rakaútfellingu eða dökkir óhreinindaflekkir og þess háttar sem festast í yfirborðsfleti inni og valda óhreinindarákum eru nokkuð algengt vandamál við kuldabrýr. Þetta fyrirbrigði er sérlega áberandi á hvítum og ljósum flötum. Ryksöfnun í rakaútfellingu á sér einkum stað á köldum flötum við það að loft dregst að flötunum vegna hitamismunar eða lofthreyfinga. Rykagnirnar festa sig á fletinum vegna rakans. Þegar trekkur eða kalt loftstreymi kemur gegnum rifur getur það nægt til að rykagnir setjast á niðurkælda svæðið og mynda dökkar rákir eða flekki, sjá mynd 2.

- d. Kuldabrýr hafa lágan innri yfirborðshita við lágan útihita. Algengar kuldabrýr eru byggingarhlutar sem ganga í gegnum einangrunarlag í útvegg og komast í beina snertingu við útiloft, t.d. loftplötur, svalagólf og súlur úr steinsteypu. Steypa leiðir varma 14 sinnum betur en timbur og um 50 sinnum betur en steinull. Stál leiðir varma 35 sinnum betur en steypa. Ál leiðir enn betur. Jafnvel lítil þversnið úr t.d. stáli geta orsakað mikla kuldabrúarvirkni. Hvað mikil kuldabrúaráhrif verða á innhlið byggingarhluta er einnig háð varmaleiðnieiginleika yfirborðsefnisins inni. Rakaþétting vegna kuldabrúa skapa gróðrarstíu f yrir myglu og sveppi á yfirborði byggingarhluta. Yfirborðssveppur og mygla er útlitslýti, en hefur venjulega lítil áhrif á sjálfan byggingarhlutann. Sveppir ráðast á timbur og önnur lífræn efni og valda oft ólykt og slæmum loftgæðum innanhúss. Tilvist sveppanna sýnir of hátt rakastig efnanna og er óheilsusamlegt ástand. Mikill þéttingarraki getur valdið því að fúasveppir skemmi plötuklæðningar og trévirki. Kuldabrýr valda einnig óþarfa orkusóun.

Úrbætur

Einangra verður kuldabrýr sem valda rakaþéttingu, sjá mynd 3 a d. Einangrun sem er 25 mm þykk úr til dæmis steinull eða frauðplasti nægir til að yfirborðshiti inni verði yfir daggarmörkum innilofts við venjulegar aðstæður. Ef aðstæður leyfa er þó sjálfsagt að einangra meira. Einnig er nauðsynlegt að tryggja að rakt inniloft komist ekki út í einangrunina. Byggingarhlutar rýma með hátt hitastig og rakastig sem snúa að útilofti þurfa að hafa

Mynd 3a. Ofn er æskilegur undir hverjum glugga, ef gólfhiti er notaður er æskilegt að auka sem mest varmagjöf undir gluggum. Varast ber að trufla loftflæðið með lokuðum sólbekkjum.

Mynd 3b sýnir hvernig auka má loftstreymi við glugga með borun sólbekkjar.

minnst 50 mm einangrun (steinull eða frauðplast) til að hindra rakaþéttingu. Einangrun utanfrá gefur mesta tryggingu gegn rakaþéttingu einkum hvað varðar steinsteypta byggingarhluta. Ef ekki er unnt að auka einangrun byggingarhluta eða komast hjá rakaþéttingarhættu á annan hátt, getur lausn vandans verið fólgin í að koma fyrir varmaköplum í byggingarhlutanum eða utan á honum sem hægt er að stjórna eftir þörfum. Þetta eykur hins vegar „varmatap“ byggingarhlutans. Keldnaholti 11. maí 2012 Jón Sigurjónsson, yfirverkfræðingur á Mannvirkjasviði NMÍ

Afleiðingar: Gluggar Rakaþéttingar í stuttan tíma til dæmis á glerjaðri hafa litlar afleiðingar, en virka pirrandi og geta valdið leiðinda rakaf lekkjum á gluggafagi og karmi. Endurteknar rakaútfellingar í langan tíma geta haft í för með sér málningarflögnun, myglu- og sveppamyndun. Þéttingarvatn getur komist niður í gler- eða gluggaföls og getur leitt til sveppa og fúa í karmi og ramma. Rakaþétting getur einnig orðið til þess að timbrið í gluggunum verður rakt og þrútnar og ef til vill frýs vatnið þannig að eðlileg virkni gluggans hindrast, sjá mynd 3.

Kuldabrýr

Kuldabrýr eru staðir í byggingarhluta sem eru töluvert verr einangraðir en aðrir hlutar byggingarhlutans, sjá dæmi í mynd 4 a

Mynd 4 a - d Dæmigerðar kuldabrýr.

Mikilvægi verksamninga

100% endurgreiddur vsk af vinnu

Sími: 565-7070

Hvað er það sem oft veldur deilum milli verkkaupa (til dæmis einstaklingar og húsfélög) og verktaka (þeir aðilar sem taka að sér að framkvæma verk)? Svarið við því er oftast að upp kemur ágreiningur/misskilningur um það hvað átti að framkvæma og fyrir hvaða verð. Mjög einföld leið er til að koma í veg fyrir slíkan ágreining/misskilning og er sú leið að gera skriflegan og skýran verksamnings milli þessa aðila. Í verksamning þarf

að setja upplýsingar um ábyrgðarmenn hvors samningsaðila. Lýsing á því sem verktaki tekur að sér að framkvæma, einnig hægt að vísa í magnskrá og verlýsingu. Lýsing á hvaða efni skulu notuð. Telja upp hvaða gögn eru hluti af samningi. Hver er eftirlitsaðili verkkaupa. Heildar samningsupphæð (hvað verkkaupi greiðir fyrir verkið). Hvernig/ hvenær greitt skuli inná verkið, oftast eftir framvindu verks. Hvenær hefja á

og ljúka verki. Rétt er að benda á að ef samningsaðilum dettur eitthvað frekar í hug varðandi framkvæmd er um að gera að setja það í verksamninginn undir til dæmis: ANNAÐ SEM AÐILAR VILJA TAKA FRAM:_________________________osfr. Félagsmönnum MSI stendur til boða fyrirframskrifuð samningsform sem auðvelt er að skrifa inní allar þær upplýsingar sem hér eru taldar upp.

Hver ábyrgist þinn meistara? Meistarar í Samtökum iðnaðarins eru með Ábyrgðasjóð sem tryggir þér vel unnið verk. ert þú með skriflegan samning og tryggingu um fagleg vinnubrögð frá þínum meistara? Það er trygging fyrir gæðum og réttum vinnubrögðum að skipta við meistara og fagmenn sem hafa tilskilin réttindi. Innan raða Samtaka iðnaðarins er starfandi Meistaradeild sem hefur á að skipa löggiltum fagmönnum til hvers kyns framkvæmda.

Félag blikksmiðjueigenda www.blikksmidjur.is

meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði www.si.is/mih

Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara www.dukur.is

meistarafélag suðurlands www.mfs.is

Félag skrúðgarðyrkjumeistara www.meistari.is

múrarameistarafélag reykjavíkur www.murarameistarar.is

málarameistarafélagið www.malarar.is

sart - samtök rafverktaka www.sart.is

meistarafélag byggingarmanna á norðurlandi www.mbn.is

meistarafélag húsasmiða www.mfh.is

Kynntu þér málið á www.si.is

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

 Leki hver ber ábyrgðina?

Lagnir liggja til allar átta Lekinn er óskemmtilegur viðureignar og ekki liggur alltaf fyrir hvar bótaskyldan liggur – hverjum ber að borga skaða; sá sem fyrir honum verður, húsfélagi eða tryggingafélagi? Sigurður Helgi Guðjónsson hrl þræðir sig hér um refilstigu lagnakerfa.

Þ Verði tjón í húsi sem rekja má til sameiginlegra lagna, hvort heldur sem rekja má það til vanrækslu á viðhaldi eða bilana, ber húsfélagið skaðabótaábyrgð gagnvart þeim eigendum sem fyrir tjóni verða.

egar lagnir gefa sig eða þarfnast endurnýjunar við eða viðhalds að öðrum ástæðum spretta einatt upp álitaefni sem einkum lúta að kostnaðarskiptingu við lagnaframkvæmdir og því hver beri ábyrgð á tjóni sem stafar frá lekri lögn.

félags eða jafnvel einstökum eigendum sé heimilt að stofna til sameiginlegs kostnaðar. Takmarkast slíkar aðgerðir að jafnaði við lágmarksaðgerðir sem koma eiga í veg fyrir frekara tjón en ákvarðanir um framhaldið, endurnýjun lagna eða varanlega viðgerð er húsfundar.

Líkur á að lagnir séu í sameign

Ábyrgð á tjóni af völdum leka frá leiðslu

Í fjölbýli er það skiptingin í hvað telst til séreignar hvers og eins og hvað telst til sameignar eigenda sem ræður því hvort tilfallandi kostnaður teljist sameiginlegur eða ekki. Þar sem lagnir sama húss eða fleiri húsa saman greinast iðulega upp í sjálfstæðar kvíslir ef svo má segja er því oft haldið fram í ágreiningsmálum að hver eigandi eða tiltekinn hópur þeirra eigi þá kvísl lagnakerfisins sem lagfæringa þarfnast í það skiptið og að hún sé þar með öðrum eigendum óviðkomandi. Þrátt fyrir að lög um fjöleignarhús geri ráð fyrir því að lagnir geti eftir atvikum ýmist talist til séreignar eins eiganda eða til sameignar mæla þau jafnframt svo fyrir að jafnan séu líkur á því að lagnir í fjöleignarhúsi séu í sameign allra. Við skýringu á þessum reglum hefur rík áhersla verið lögð á að hafa þær sem einfaldastar og skýrastar. Ekki megi um of einblína á hvort lega eða afnota þeirra lagna sem um ræðir gagnist beinlínis fleiri eða færri íbúðum heldur verði að taka mið af því að lagnakerfi húsa eru almennt hönnuð með hag allra eigenda að leiðarljósi. Þannig getur lagnakerfi þjónað einvörðungu einni íbúð þar sem það telst við byggingu eða endurbætur

Það er grínlaust þegar lagnirnar gefa sig.

ódýrara fyrir heildina að gera svo vegna staðsetningar íbúðarinnar. Ráða þannig aðstæður og hagkvæmni því oft hvort fleiri eða færri eru um tiltekna lögn. Slík ákvörðun þjónar sameiginlegum þörfum heildarinnar. Hefur því verið talið að undir sama þaki séu að jafnaði yfirgnæfandi líkur á að vatns- og skolplagnir séu í sameign allra eigenda hússins. Einnig er til í dæminu að tvö eða fleiri hús sem standa aðskilin teljist eiga í sameiningu lagnir til dæmis skolp- eða drenlagnir. Skiptir þá máli hvort lagnir húsanna tengist saman með einhverjum hætti, hvort lagnakerfi þeirra séu hönnuð sem ein heild og hvort einstakir hlutar þess geti staðið sjálfstæðir eða ekki.

Kostnaður vegna sameiginlegra lagna Þegar fyrir liggur að lagnir teljast sameiginlegar hefur það þau áhrif að kostnaður sem til fellur vegna þeirra telst sameiginlegur og skiptist eftir eignarhlutföllum íbúða í sameigninni. Á það jafnt við um endurnýjun lagna, viðgerðir, hreinsun eða stíflulosun. Þegar stofnað er til kostnaðar í tengslum við sameiginlegar lagnir verður að gera ráð fyrir að það sé fyrst og fremst á valdsviði húsfundar að taka þær ákvarðanir. Til endurnýjunar eða viðgerða á lögnum nægir að jafnaði samþykki einfalds meirihluta á húsfundi svo ráðast megi í framkvæmdir. Sé um mjög brýnar viðgerðir að ræða eða ráðstafanir sem þola enga bið getur verið að stjórn hús-

Þar til lögn kemur út úr vegg eða upp úr gólfi telst hún eins og áður sagði í sameign. Þau tæki og sá búnaður í íbúðum húss sem tengjast hinu sameiginlega lagnakerfi eru aftur á móti í séreign íbúðareiganda. Hér má nefna ofna, vatnskrana, salerni og svo framvegis. Eigandi íbúðar ber því bæði ábyrgð á þessari séreign sinni og kostnað við endurnýjun og viðhald. Verði tjón í húsi sem rekja má til sameiginlegra lagna, hvort heldur sem rekja má það til vanrækslu á viðhaldi eða bilana, ber húsfélagið skaðabótaábyrgð gagnvart þeim eigendum sem fyrir tjóni verða. Skal kostnaði vegna tjóns skipt á milli eigenda hússins eftir eignarhlutföllum þeirra í húsinu. Hafa ber í huga að oft bæta vátryggingar það tjón sem hlýst af þegar lagnir gefa sig eða bila og reynir þá ekki með beinum hætti á skaðabótaábyrgð húsfélags. Þannig geta ábyrgðartryggingar (húseigendatrygging) sem fasteignareigandi eða húsfélag hefur keypt, tekið til tjóns á húsinu sjálfu, svo sem innréttingum og gólfefnum. Þá getur heimilistrygging þess sem fyrir tjóni verður bætt honum skaðann sem verður á innbúi sökum vatns.

6,25% óverðtryggðir vextir* og engin lántökugjöld Íslandsbanki býður hagstæð framkvæmdalán til endurbóta á húsnæði. Lánin eru óverðtryggð skuldabréfalán með breytilegum vaxtakjörum samkvæmt vaxtatöflu bankans hverju sinni. Framkvæmdalán geta numið allt að 1,5 milljónum gegn veði og allt að 750.000 kr. án veðs. Kynntu þér framkvæmdalán á www.islandsbanki.is eða í næsta útibúi Íslandsbanka. *M.v. vaxtatöflu Íslandsbanka 13.04 2012

Við bjóðum framkvæmdalán

Stjórnvöld hafa framlengt átakið ALLIR VINNA til 1. janúar 2013 Þú getur fengið endurgreiðslu á virðisaukaskatti fyrir framkvæmdir á árinu 2012. Kynntu þér málið á www.allirvinna.is.

Við bjóðum góða þjónustu islandsbanki.is | Sími 440 4000

viðhald húsa 9

Helgin 18.-20. maí 2012 KYNNING

og lýsir yfir mikilli ánægju með að geta boðið uppá glugga og hurðir sem standast okkar veðurskilyrði í áratugi, og það án viðhalds.

Gluggi í glugga – sparar tíma

Hér er um að ræða ísetningaraðferð sem snýst í stuttu máli um það að hægt er að spara umtalsverða vinnu með því að hreinsa burt gler og pósta úr gamla tréglugganum og leggja nýjan plastglugga í glerfalsið á þeim gamla. Frágangslistar eru svo notaðir til að klæða gamla trékarminn af og mynda loftun um gamla karminn og veðurkápu yfir hann. „Með þessari aðferð þarf ekkert múrbrot sem sparar mikið rask. Svona er með einföldum hætti hægt að skipta úr tréglugga í plastglugga,“ segir Gísli

Öryggið í fyrirrúmi

Allir gluggalistar frá PVC framtíðarform eru að innanverðu sem er mikið öryggisatriði. „Þeir koma með barnalæsingu og næturöndun. Hurðir koma með 5-punkta læsingu og gluggar með 4-8 punkta læsingu.“ Smíðalína okkar hefur hlotið hina eftirsóttu vottun „Secured by design“ sem þýðir að þær eignir sem hafa okkar glugga og hurðir þykja öruggari gagnvart innbrotum.“ Gísli Jóhann Sigurðsson framkvæmdastjóri og Sigurvin Sigurðsson, sölustjóri PGV Framtíðarforms ehf.

Mikilvægi slagveðursprófs

eð gluggum frá plastgluggaverksmiðjunni PGV Framtíðarform ehf þarf ekki að hafa áhyggjur af viðhaldi svo áratugum skiptir. PGV Framtíðarform ehf stóðst slagveðurspróf Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands án athugasemda. PGV Framtíðarform ehf framleiðir einangrandi, viðhaldsfría og orkusparandi glugga en PGV Framtíðarform ehf er íslensk plastgluggaverksmiðja. Hún var

stofnuð árið 2010 og að baki henni standa fagmenn með áralanga reynslu. Framleiðslan er íslensk og þjónustustigið er hátt að sögn framkvæmdastjórans og húsasmíðameistarans Gísli Jóhann Sigurðsson. „Við framleiðum PCV-u glugga úr smíðaefni frá þýska framleiðandanum Deceuninck en allir eru þeir glerjaðir að innan með 28 millimetra K-gleri frá Glerskálanum , Kópavogi. Gísli segir ekkert gluggaefni standast PVC-u í end-

PGV Framtíðarform býður uppá vandaðar rennihurðir með 6 punkta læsingum, tvöföldum þéttingum og frárennsliskerfi. Rennihurðirnar eru einnig glerjaðar með 28mm Kgleri eins og gluggarnir.

Svalalokanir og sólstofur í úrvali

PGV Framtíðarform ehf sérsmíðar einnig svalalokanir og sólstofur og eru útlitsmöguleikar óteljandi. Þetta eru lokanir sem eru 100 prósent vind- og vatnsþéttar. Vinsælasta þakefnið er poly-carbonite sem er 35mm marhólfa plastefni, en einnig er hægt að fá öryggisgler.

Allir póstar bræddir saman

Íslensk framleiðsla

Framleiðslan fer fram í Grindavík og er PGV Framtíðarform eina verksmiðjan á Suðurnesjum. Einnig er söluskrifstofa í Fiskislóð 45 Reykjavík. „Við sérsmíðum alla glugga eftir óskum viðskiptavina og sökum þess að framleiðslan fer fram á Íslandi er afhendingartíminn skemmri en almennt þekkist. Við leggjum mikið uppúr gæðunum og viljum vera vissir um að fólk þurfi ekki að standa í kostnaðarsömu viðhaldi eins og gerist stundum þegar ódýrar eftirlíkingar verða fyrir valinu,“ segir Gísli framkvæmdastjóri.

Stóðust slagveðurspróf

Gluggarnir frá PGV framtíðarform stóðust slagveðurspróf Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands án athugasemda. Slagveðursprófið er eina prófið sem Íslendingar geta litið á sem eigin gæðastimpil en það prófar raunverulega frammistöðu glugga við íslenskar aðstæður. Niðurstöður prófsins í heild er að finna á heimasíðu fyrirtækisins www.pgv.is. „Við erum stoltir af árangrinum enda með hæstu einkunn. Við mælum sérstaklega

PGV Framtíðarform ehf býður uppá Golden Oak og RoseWood viðarútlit, og einnig hvítt viðarútlit fyrir utan venjulega hvíta glugga.

Viðhaldsfríar rennihurðir

ingu en það er algerlega viðhaldsfrítt. „Hitatap mun minna, með þvi lægsta sem þekkist og hljóðeinangrun er mikið betri“. PVC-u gluggar eru vinsælasta gluggaefni í heiminum í dag og sem dæmi þá velja Þjóðverjar PVC-u gluggaefni í yfir 60 prósenta tilvika og Bretar yfir 85 prósent tilvika, og er vakningin hafin hér á landi enda er þetta frábært gluggaefni fyrir íslenskar aðstæður þar sem allra veðra er von. Það sem framleiðsla PGV Framtíðarforms ehf hefur fram yfir aðra er að öll samskeyti eru brædd saman, líka millipóstar. Eldri aðferð er að millipóstar PVC glugga voru skrúfaðir saman. Með þessu móti er engin hætta á leka eða taumum milli samskeyta. Slagveðursprófið sýnir ótvírætt kosti bræddra samskeyta.

Viðhaldsfríir plastkarmar með viðarútliti

PVC-u glugginn er umhverfisvænn með að fólk spyrjist fyrir um hvort gluggar sem það kaupir hafi staðist slíkt próf. Það er mikil fjárfesting í gluggum og mikilvægt að vita hvað maður er með í höndunum. Við bendum fólki á að ekki er alltaf fullnægjandi trygging fyrir gæðum þó að gluggar hafi staðist próf erlendis þar sem veðurskilyrði eru allt önnur hér heima,“ segir Gísli

„Það kemur sumum á óvart þegar við fullyrðum þetta“, segir Sigurvin Sigurðsson sölustjóri PGV Framtíðarforms ehf. Staðreyndir er samt sú að það þarf ekki að fella eitt einasta tré til að búa til PVC glugga og engin þörf er á málningu eða leysiefnum til að viðhalda þeim. Svo eru þeir orkusparandi og 100 prósent endurnýtanlegir.

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

 Lántaka ákvörðun á húsfundi

 Svalir Lokun svala hefur kosti en spurning er um útlit

Fjármögnun framkvæmda

Lántaka

Hyggist húsfélag taka lán til að fjármagna framkvæmdir verður að taka ákvörðun um það á húsfundi og þá er nauðsynlegt að geta tillögu þar að lútandi í fundarboði. Slík lántaka húsfélagsins getur verið með ýmsum útfærslum og blæbrigðum þannig að forsvarsmenn húsfélagsins ættu að kanna það hjá lánastofnunum hvaða möguleikar og útfærslur eru í boði. Húsfélagið sem slíkt getur verið lántakandi en þá er brýnt að vel sé að öllu staðið viðvíkjandi ákvörðunartökuna. Rétt er að geta þess að slík fjármögnun er talin afbrigðileg í þeim skilningi að enginn íbúðareigandi verður knúinn til að taka lán ef hann vill heldur greiða hlutdeild sína beint í peningum.

Skjól á svölum er eftirsóknarvert

Ágreiningur um svalalokanir

Flækjur

Svalalokanir njóta vaxandi vinsælda, þær hafa ýmislegt sér til ágætis en geta breytt ásýnd húsa verulega. Sitt sýnist hverjum í þeim efnum.

valalokanir hafa notið vaxandi vinsælda meðal húseigenda á undanförnum árum. Eru eigendur íbúða í fjöleignarhúsum þar síst undanskildir. Svalalokanir hafa enda marga kosti; þær geta dregið úr viðhaldskostnaði, aukið nýtingarmöguleika eignarinnar og verðgildi hennar um leið. Á móti kemur að áhrif svalalokana á útlit húsa geta verið talsverð og sitt sýnist hverjum í þeim efnum.

Breytingar á eignaskiptayfirlýsingu

Samkvæmt 30. gr. laga um fjöleignarhús verður ekki ráðist í endurbætur eða framkvæmdir nema allir eigendur samþykki ef um er að ræða verulega breytingu á sameign, þar á meðal útliti hússins. Ef framkvæmdin hefur í för með sér breytingar á sameign, utanhúss eða innan, sem þó geta ekki talist verulegar, þá nægir hins vegar að 2/3 hlutar eigenda, bæði miðað við fjölda og eignarhluta, séu því meðmæltir. Svalalokanir skiptast í tvo meginflokka. Annars vegar er um að ræða fullkomna lokun, en þá er í raun verið að stækka íbúðina og breyta svölunum í aukaherbergi. Lokunin er algerlega vatns- og vindþétt. Þegar slíkar lokanir eru settar upp í fjöleignarhúsum er nauðsynlegt að afla samþykkis allra eigenda hússins áður en framkvæmdir hefjast þar sem útlitsbreytingin sem fylgir þessari tegund lokana telst almennt veruleg. Þá þarf almennt að gera breytingar á eignaskiptayfirlýsingu hússins þar sem lokun af þessu tagi stækkar íbúðina í fermetrum talið og hefur því áhrif á útreikning hlutfallstalna í sameign.

Samþykki 2/3 þarf á húsfundi

Hins vegar eru í boði svokölluð svalaskjól, eða léttar svalalokanir. Þessi tegund svalalokana hefur minni áhrif á útlit hússins og því dugar almennt að 2/3 eigenda á húsfundi samþykki útlitsbreytinguna sem hún hefur í för með sér. Hér er um að ræða glerfleka, sem festir eru í brautir ofan á svalahandrið og neðan í þak eða gólf svala á næstu hæð hússins. Gluggapóstar eru þannig ýmist ekki til staðar eða ekki áberandi.

Svalaskjól af þessu tagi eru yfirleitt 98-99% vatns- og vindheld. Rétt er að taka fram að þrátt fyrir allt framangreint er það forsenda þess að samþykki 2/3 eigenda á húsfundi dugi fyrir svalaskjólum að eigendur hafi val um það hvort þeir loka sínum svölum og að þeir greiði fyrir framkvæmdina sjálfir. Þegar tilskilið samþykki meðeigenda liggur fyrir þarf að óska eftir byggingaleyfi fyrir framkvæmdinni. Þá getur jafnframt verið nauðsynlegt að hönnuður hússins samþykki breytinguna.

Álit kærunefndar húsamála

Í nýlegu áliti kærunefndar húsamála var fjallað um svalalokanir af léttari gerðinni. Eigendur fjöleignarhúss greindi þar á um það hvort nauðsynlegt væri að afla samþykkis allra eigenda til þess að heimila lokun svala eða hvort nægilegt væri að 2/3 viðstaddra eigenda á húsfundi samþykktu tillögu um að heimila svalalokanir. Stjórn húsfélagsins taldi samþykki 2/3 á húsfundi nægja og voru lagðar fram fundargerðir til staðfestingar á því að þess hefði verið aflað. Tillagan hafði verið samþykkt á þeirri forsendu að hver og einn eigandi tæki ákvörðun um lokun sinna svala og fjármagnaði framkvæmdina sjálfur. Nefndin taldi að þess bæri að gæta að svalalokun væri fyrirbyggjandi með tilliti til viðhalds auk þess sem hún yki verulega notagildi eignarinnar fyrir þá sem kysu að ráðast í slíka framkvæmd. Að þessu gættu og þegar virt væri samkvæmt teikningum sú breyting sem lokun svala hefði á útlit hússins yrði hún ekki talin það veruleg að samþykki allra þyrfti til að ráðast í framkvæmdina. Niðurstaðan nefndarinnar var því á þá leið að nægilegt væri að 2/3 eigenda á húsfundi samþykktu að heimila svalalokanir af þessari gerð (svalaskjól). Löglegt samþykki lægi því fyrir og eigendum væri heimilt að loka svölum sínum í samræmi við teikningar húsfélagsins.

Þegar sameiginleg framkvæmd er fjármögnuð með lántöku húsfélagsins til margra ára geta ýmsar flækjur orðið milli núverandi og fyrrverandi eiganda og húsfélagsins. Húsfélagið myndi alltaf og þar með taldir íbúðareigendur á hverjum tíma verða ábyrgir gagnvart lánastofnuninni. Hins vegar er það meginregla að endanleg ábyrgð hvílir á þeim, sem voru eigendur þegar framkvæmdin var ákveðin og gerð. Almennt má kaupandi búast við því að sé búið sé að greiða fyrir þær framkvæmdir sem lokið nema seljandi upplýsi hann um annað og þeir semja um annað sín á milli.

Lögveð

Húsfélög eiga lögveð í íbúð þess sem ekki greiðir hlutdeild sína í sameiginlegum kostnaði. Lögveðið stendur í eitt ár. Upphafstími þess miðist við gjaldaga greiðslna og uppgjör á verkinu í þröngum skilningi. Lögveðið er dýrmætur réttur sem gæta verður að og passa upp á að glatist ekki. Það er sérstakur réttur sem heyrir til undantekninga og skýtur öðrum veðhöfum ref fyrir rass. Það sést ekki veð-

bókarvottorði og getur rýrt og raskað hagsmunum bæði veðhafa og skuldheimtumanna. Þess vegna eru því settar þröngar skorður.

Best að hver eigandi fjármagni sína hlutdeild

Best er og affararsælast að hver eigandi fjármagni sína hlutdeild í sameiginlegum framkvæmdum af sjálfsdáðum og eftir atvikum með fulltingi síns viðskiptabanka. Með því verða línur einfaldar og réttarstaða eigenda og húsfélagsins skýr og án eftirmála. Hins vegar er það sjálfsagt og eðlilegt að húsfélag sem slíkt fái fyrirgreiðslu banka til að fjármagna framkvæmdina á sjálfum framkvæmdatímanum með yfirdráttarheimild eða á annan hátt. Þegar framkvæmdinni er lokið og öll kurl til grafar komin er affararsælast að hver eignandi geri upp við húsfélagið sem svo gerir upp við verktakann og bankann ef því er að skipta. Með því lyki hlutverki húsfélagsins í fjármögnuninni og rekstur þess og fjármál verða með því einfaldari og öruggari en ella.

Ábyrgðin út á við

Fram hjá því verður ekki litið að ábyrgð eigenda í fjöleignarhúsi út á við, gagnvart þriðja aðila, til dæmis banka og verktaka, er einn fyrir alla og allir fyrir einn. Þannig getur kröfuhafi að vissum skilyrðum uppfylltum gengið að hverjum og einum eigenda ef vanskil verða af hálfu húsfélags og eða einhvers eigenda. Það getur því skiljanlega staðið skilvísum eigenda sem ekki má vamm sitt vita fyrir svefni að vera til margra ára spyrtur saman í fjárhagslega skuldbindingu með meira og minna óskilvísum sameigendum. og dragast nauðugur inn í deilur í kjölfar eigendaskipta. Hvoru tveggja getur leitt til leiðinda og fjárútláta í bráð að minnsta kosti. Húseigendafélagið Sigurður Helgi Guðjónsson hrl

Helga Þórhallsdóttir lögfræðingur

GLUGGAR OG HURÐIR Ert þú að kaupa vottaða glugga og hurðir?

Gluggar • Opnanleg fög • Útidyrahurðir •

Svalahurðir • Rennihurðir • Bílskúrshurðir •

Gluggar og hurðir frá Selós eru CE vottuð og prófuð hjá Nýsköpunarmiðstöð Íslands

Selós // Gagnheiði 72 // Selfoss // Sími 482 4100

Stofnað 1973

www.selos.is

viðhald húsa 11

Helgin 18.-20. maí 2012

Hlutverk húsfélaga Hlutverk húsfélaga er að annast varðveislu, viðhald, endurbætur og rekstur sameignarinnar þannig að hún fái sem best þjónað þörfum eigenda og hagnýting bæði séreigna og sameignar, sé með þeim hætti að verðgildi eigna haldist.

H Gátlistar auðvelda undirbúning verka

Félagsmenn MSI hafa aðgang að ýmsum gátlistum, í gegnum gæðakerfi MSI, til að auðvelda sér undirbúning verka. Gátlistar þessir snúa bæði að því hvað verktakinn sjálfur þurfi að hafa í huga við undirbúning verks og ekki síður hvað verkkaupi þurfi að líta til við undirbúninginn. Þetta á við hvort sem um er að ræða nýframkvæmd eða viðhaldsverk. Tökum dæmi um það sem verkkaupi þarf að skoða: Er verktakinn með Ábyrgðasjóð að baki sér, er verktakinn tilbúinn að skrifa undir verksamning við verkkaupa, eru undirverktakar með meistararéttindi, gerir verktaki skriflega verksamninga við sína undirverktaka og svona væri lengi hægt að telja. Tökum dæmi um það sem verktaki þarf að líta til: Fellur stærð/umfang verks að tímaramma fyrirtækisins, er verkið byggingarleyfisskylt (ef svo er hefst visst ferli), eru útboðsgögn nógu skýr (svo ekki komi til neins ágreinings), útbúa öryggis og heilbrigðisáætlun, fara yfir alla vinnuaðstöðu (aðgang að rafmagni, vatni, frárennsli, geymslu tækja og síðast en ekki síst girðing umhverfis vinnusvæðið). Þetta er langt í frá tæmandi listi en sett fram sem sýnishorn af því sem líta þarf til.

úsfélagið getur því aðeins gengt hlutverki sínu að í því ríki það skipulag sem boðið er í fjöleignarhúsalögum og að fundir fari fram samkvæmt fyrirmælum þeirra. Á því er byggt að allir eigendur séu með í ráðum og þeir hafi jafna aðstöðu til að setja fram sjónarmið sín en meirihlutinn ráði að meginstefnu til. Sá sem kaupir eign í fjöleignarhúsi verður sjálfkrafa félagi í húsfélagi og enginn getur sagt sig úr því nema með því að selja eign sína. Húsfélag þarf ekki að stofna formlega því þau eru til í sérhverju fjöleignarhúsi í krafti laganna. Þess vegna er ekki þörf á eiginlegum stofnfundi en fyrsti fundur í nýju fjöleignarhúsi ber keim af stofnfundi. Einhverjir verða að taka af skarið og boða til hans og er víst að ¼ hluti eigenda getur gert það. Eigendur bera sameiginlega og hver fyrir sig ábyrgð á því að húsfélag starfi lögum samkvæmt. Þess vegna er talið að færri og jafnvel einstakur eigandi geti gert nauðsynlegar ráðstafanir til að blása lífi í sofandi eða óvirkt húsfélag. Við fyrsta fund er rétt að fara að fyrirmælum fjöleignarhúsalaga laga um aðalfundi varðandi fundaboð, stjórnarkjör, stofnun hússjóðs og fleira. Tryggast er að fá ráðgjöf og aðstoð í upphafi við boðun fundar, tillögugerð og fundarhaldið sjálft, það er fundarstjórn og ritun fundargerðar. Húseigendafélagið býður upp á slíka þjónustu og hefur gert um árabil.

brigða. Fjöleignahúsalögin byggja á því að sameiginlegar ákvarðanir, til dæmis um viðhald á ytra byrði sambyggingarinnar eða um framkvæmdir á sameiginlegri lóð, séu teknar á sameiginlegum húsfundi allra eigenda þannig að þeir eigi hlut að ákvörðun með beinum og milliliðalausum hætti.

Húsfundir

Heildarhúsfélag og deildir í stigahúsum Þegar um er að ræða sambyggingu fleiri stigahúsa telst hún eitt hús og í henni á að starfa húsfélag, sem oft er kallað „stóra húsfélagið“ eða „heildarhúsfélagið“. Þegar hús skiptist í fleiri stigahús ráða viðkomandi eigendur einir innri málefnum innan vébanda húsfélagsdeildar, sem getur verið sjálfstæð að meira eða minna leyti eða starfað innan heildarhúsfélagsins. Húsfélagsdeildir starfa samkvæmt fjöleignarhúsalögum með sama hætti og önnur húsfélög. Það er hins vegar ekki lögum samkvæmt að ráða málum til lykta innan hverrar deildar og svo á fundum formanna deilda. Húsfélag þyrfti að setja sér sérstakar samþykktir til slíkra af-

Æðsta valdið í málefnum húsfélags er í höndum húsfunda sem eru tvenns konar: Aðalfundir og almennir fundir. Það er grundvallarregla að ákvarðanir um sameiginleg málefni skuli taka á húsfundi. Að ganga milli eigenda með undirskriftarlista fer í bága við þessa grundvallarreglu. Enn síður duga munnleg samráð og ráðagerðir utan formlegra funda. Fundi verður að boða skriflega með lögákveðnum fyrirvara og fundarefni verður að tilgreina skýrt og skorinort. Sé þess ekki gætt getur fundur verið ólögmætur og ákvarðanir hans óskuldbindandi. Meginreglan er sú, að einfaldur meirihluti á fundi ráði. En aukins meirihluta, það er 2/3, bæði miðað við fjölda og eignarhluta er krafist þegar um óvenjulegar og meiriháttar endurbætur er að ræða. Þegar um er að tefla framkvæmdir, búnað og tilfæringar, sem fela í sér grundvallarbreytingar á sameign eða eru óvenjulegar, óhóflegar og dýrar er áskilið samþykki allra.

Lög um þjónustukaup – krafa um fagþekkingu og löglega starfsemi Lög um þjónustukaup taka til hvers kyns samninga um kaup á þjónustu sem veitt er neytendum í atvinnuskyni gegn endurgjaldi og þegar veitt þjónusta felur í sér meðal annars vinnu við fasteignir, vinnu vegna byggingarframkvæmda eða aðrar framkvæmdir á landi. Útseld þjónusta, sem veitt er í atvinnuskyni, skal ávallt vera byggð á fagþekkingu og í samræmi við góða viðskiptahætti sem tíðkast hverju sinni. Seljandi þjónustu leggur fram nauðsynleg efni og aðföng nema um annað sé sérstaklega samið. Um sölu á efni og aðföngum til neytanda gilda hins vegar lög um neytendakaup, jafnvel þótt um uppsetningu búnaðar og sölu á efni sé einungis gerður einn samningur. Seljandi þjónustu skal jafnframt gæta þess að hún sé í samræmi við almennar reglur, staðla, reglur sem stjórnvöld setja, stjórnvaldsákvarðanir og lög sem gilda um veitta þjónustu í þeim tilgangi að vernda öryggi neytenda. Mikilvægi þess að skipta við löglega menn Ljóst er að lög um þjónustukaup styðja vel við önnur lög sem miða að því að vernda hagsmuni og öryggi neytenda. Má þar nefna mannvirkjalög sem löggilding iðnmeistara byggir á, lög um rafmagnsöryggi og iðnaðarlög sem standa eiga vörð um réttindi iðnmeistara. Þrátt fyrir góðan vilja löggjafans verður seint komið í veg fyrir að menn án réttinda læðist inn á markaðinn og því brýnt að neytendur séu vel á verði og vandi valið þegar leitað er eftir þjónustu iðnaðarmanna. Ásbjörn R. Jóhannesson,

Húseigendafélagið Sigurður Helgi Guðjónsson hrl

Forstöðumaður rafiðnaðarsviðs Samtaka iðnaðarins

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

Hvenær verða steypuskil steypuhreiður? Skoðun á uppsteypu bygginga í nýju hverfi á höfuðborgarsvæðinu.

teinsteypufélag Íslands í samvinnu við Iðuna hefur nú í tvígang frestað námskeiði um niðurlögn steinsteypu. Ástæðan var í bæði skiptin ónóg þátttaka. En hvers vegna hafa verktakar og viðkomandi aðilar ekki áhuga á því að mæta á svona námskeið? Finnst verktökum þeir kunna nóg? Telja þeir að engra úrbóta sé þörf á þessu sviði? Telja þeir að viðgerðir séu óþarfar á nýsteyptum byggingum? Til að reyna að svara þessum spurningum og fleirum var ákveðið að ráðast í grófa og óvísindalega skoðun á íbúðarbyggingum í hverfi hér á höfuðborgarsvæðinu sem er í uppbyggingu. Tekið skal fram að hér fór aðeins gróf sjónskoðun fram á útveggjum bygginga. Ekki var tekið tillit til þess hvort hús yrði klætt að utan eða múrað. Þær byggingar sem voru valdar til skoðunar, stóðu allar auðar og leit út fyrir að ekki væru nokkrar framkvæmdir þar í gangi. Þetta var gert til þess að troða engum um tær. Alls voru fjórar byggingar skoðaðar, þar sem uppsteypu var lokið og í sumum voru gluggar komnir í. Af þessum byggingum var ein skoðuð mjög nákvæmlega og magntekin. Aldrei verður greint frá því hvaða byggingar voru skoðaðar. Reynt er að velja myndir í grein þessari svo að byggingar þekkist ekki, en myndir eru valdar handahófskennt en ekki endilega úr magntekinni byggingu.

Helstu steypugallar sem komu í ljós voru eftirfarandi:

Titra skal steypuna alveg niður að steypuskilum. Í byggingunni sem var magntekin, voru steypuskil sem þurfti að gera við að meðaltali 1,6 m á hverja 10 fermetra.

Myndin sýnir léleg steypuskil. Myndir þú láta gera við þetta?

2 Steypuhreiður Steypuhreiður voru næstalgengasti gallinn. Óeðlilega mörg steypuhreiður sáust á öllum byggingum. Á myndinni hér að neðan má sjá tiltölulega stórt steypuhreiður sem hefur blætt yfir að hluta. Til hliðar má einnig sjá hvernig léleg steypuskil breytast smám saman í steypuhreiður. Steypuhreiðrum má skipta upp í tvo hluta. 1. Steypuhreiður í steypuskilum. 2. Steypuhreiður ótengd steypuskilum.

1. Gölluð steypuskil.

Algengast var að sjá mjög slæm steypuskil. Í verstu tilfellum sem voru skoðuð kom í ljós að stundum var ekki auðvelt að ákveða hvort um væri að ræða léleg steypuskil eða samfelld steypuhreiður. Tiltölulega auðvelt ætti að vera að leggja niður steinsteypu þannig að steypuskil verði góð. Ákvörðunin hvenær eigi að gera við steypuskil og hvenær ekki var ekki tekin strax í upphafi í þessari byggingu, svo að verktakinn taldi sig komast upp með það að kasta til hendinni við öll steypuskil. Það endar með því að gera þarf við gríðarlegt magn steypuskila áður en frekari vinna hefst. Í stað þess að leggja strax áherslu á framkvæmd niðurlagnar. Við uppsteypu veggja er öruggt að við fáum steypuskil. Það er því undir okkur komið að ganga frá þeim á fullnægjandi hátt. Þegar vanda skal til steypuskila þarf að hafa eftirfarandi í huga: Yfirborð þarf að vera laust við öll óhreinindi.

3 Ónóg járnahula/ röng staðsetning steypustyrktarjárna Á myndinni má sjá hvar brjóta þarf upp sárið og steypa í að nýju. Staðsetning steypustyrktarjárna er kolröng og vegna staðsetningar þeirra á svölum þyrfti líklega að gera einhverjar frekari ráðstafanir til þess að ná fram nægri steypuhulu. Vegna þess hve járn eru utarlega, er líklegt að viðgerð verði kostnaðarsöm.

4 Kantar

Það hefur oft reynst verktökum þrautin þyngri að leggja steinsteypu þannig að kantarnir verði góðir. Svo eru þeir oft verið að flýta sér það mikið daginn eftir að heilu kantarnir brotna af þegar mótin eru rifin af. (Einnig: svalakantar, vegghorn, steypt handrið) Hér er einkum átt við útbrúnir glugga og hurðaopa. Á myndinni hér að neðan þar þarf að brjóta allan kantinn upp.

Niðurstaða

Í þeirri byggingu sem útveggir voru skoðaðir nákvæmlega má áætla að

magn viðgerða sé frekar vanmetið en ofmetið. Valin voru meðalverð í viðgerðum, en þær ekki skráðar sérstaklega m.t.t. stærðar (til dæmis eins og stærð steypuhreiðra). Í töflunni hér að neðan koma fram lykiltölur er varða útveggi þeirrar byggingar. Gert er ráð fyrir að uppsteypukostnaður sé um 15.000 kr/ m2 en lesendum er frjálst að hafa aðrar skoðanir á því. Það sem kom í ljós var að viðgerðir á utanverðum útveggjum byggingarinnar myndu kosta ríflega 2,6 milljónir, eða 2.630 kr á hvern fermeter útveggjar. Til samanburðar má nefna að öll steypan í útveggina kostar líklega um 4.000 kr/m2 (m.v. 20.000 kr/m3, og 20 cm steyptan vegg sem er viðmiðunarverð án afsláttar.) Þeir verktakar sem stóðu að uppsteypu á þessu húsi, höfðu ekki mikinn áhuga eða þekkingu á niðurlögn steinsteypunnar. Einnig er hægt að draga þá ályktun að þeim hafi fundist titrun steypunnar mjög leiðinlegt verk. Ekkert breyttist eftir því sem leið á verkið, þar sem ekki sáust framfarir á neinu sviði. Járnun virðist einnig illa af hendi leyst. Bygg-

Steypuhreiður snúast einungis um lélega titrun steypunnar (nema hugsanlega í mjög þéttum járnagrindum) og samkvæmt því ættu þau að vera mjög sjaldgæf. Í umræddum byggingum, var rúmlega eitt steypuhreiður að meðaltali á hverja 10 fermetra.

Lykilstærðir

eining

magn

kr/ein

Útveggir uppsteypa 20 cm veggur

1000

15.000

Samtals

Steypuskil

158

5000

790.000

Steypuhreiður

stk

103

7500

772.500

Kantar

10000

500.000

Járn

stk

104

5000

520.000

Sprungur

3000

45.000

15.000.000

Viðgerðir

Samtals viðgerðir

2.627.500

ingarstjóri sá greinilega ekki ofsjónum yfir því að þurfa að framkvæma viðgerðir fyrir rúmar 2,6 m.kr á útveggjum þessarar byggingar... Eða ætlaði hann sér kannski ekki að gera við? Þessu verður hver að svara fyrir sjálfan sig en ég minni enn á að innanverðir útveggir og innveggir eru ekki með í þessum tölum. Við skoðun á öðrum byggingum kom fljótt í ljós augljós munur á handbragði. Sumar byggingar voru afar vel af hendi leystar en algengara var þó að sjá að menn virðast ekki leggja mikinn metnað í uppsteypu. Virðing fyrir steinsteypunni, mótunum eða járnunum virðist ekki vera fyrir hendi. En við eigum að vera menntuð á þessu sviði og kaupendur eiga rétt á því að handbragðið sé gott.

Mikilvægi þess að mæta

Hverjar eru skyldur hönnuða, byggingarstjóra, verktaka í þessum málum gagnvart kaupendum, þar sem hús eru reist jafnvel án eftirlits? Hvernig er hægt að gæta hagsmuna kaupenda gagnvart svona framkvæmd? Undirritaður hvetur áhugasama aðila til að fara í bíltúr um hverfin sem eru í byggingu hér á höfuðborgarsvæðinu og skoða hvað viðgengst hér. Það er með öllu óásættanlegt að tveggja til þriggja ára bygging þarfnist viðhalds, vegna lélegra vinnubragða á byggingartíma. Steinsteypufélag Íslands, hvetur alla aðila sem telja sig geta grætt á því að læra um niðurlögn steinsteypu að skrá sig og mæta á næsta námskeið félagsins. Leiðbeinendur eru helstu sérfræðingar á þessu sviði á Íslandi. Námskeiðin eru haldin í samvinnu við Nýsköpunarmiðstöð Íslands, Iðuna, BM Vallá og Steypustöðina og er opið öllum en einkum ætlað þeim sem meðhöndla steypuna á byggingastað. Markmiðið er að þátttakendur öðlist skilning á steypu og meðhöndlun hennar og læri réttu vinnubrögðin. Þetta mun stuðla að betri gæðum og meiri hagkvæmni steyptra mannvirkja auk þess sem að gefa bæði almennum og faglærðum byggingarmönnum tækifæri til starfsmenntunar. Augljóst er að eftir miklu er að slægjast geti verktaki bætt vinnubrögð sinna manna. f.h Steinsteypufélags Íslands og Verkís Indriði Níelsson

Helgin 18.-20. maí 2012

Hverjir taka að sér að útbúa útboðsgögn? Í stærri viðhaldsverkum er oftast leitað til verk- og/eða tæknifræðinga. Það er um að gera að leita tilboða í verkþætti sem þessa, þessir aðilar eru „verktakar“ alveg eins og þeir sem koma síðan til með að gera tilboð í viðhaldsframkvæmdina sjálfa. Einnig eru ýmsir verktakar (framkvæmdaraðilar) sem taka að sér að útbúa útboðsgögn. Síðan er verkið boðið út og ef viðkomandi verktaki er ekki með hagstæðasta tilboðið rukkar hann fyrir vinnu sína við að útbúa „útboðsgögnin“. Oft er fyrirkomulagið þannig að ef sá aðili sem útbjó útboðsgögnin er með hagstæðasta tilboðið, og ákveðið er að semja við hann, þá sé um einhverskonar samkomulag að ræða við uppgjör vinnu við gerð útboðsgagnanna (jafnvel veittur afláttur af þeirri vinnu).

Undirbúningur framkvæmda – val á verktökum Nú er sá tími að ganga í garð þegar undirbúningur viðhaldsframkvæmda á sér stað. Mikilvægt er að fá til samstarfs aðila sem geta tekið að sér að ástandsskoða fasteignina og útbúa útboðsgögn. Í útboðsgögnum þarf að vera magnskrá og verklýsing. Ef leitað er tilboða í einhverskonar verkframkvæmd þar sem ekki eru nein útboðsgögn er ómögulegt að bera tilboð saman vegna þess að tilboðin eru ekki unnin eftir neinni fyrirframskrifaðri forsendu. Einnig má benda á að allt of oft kemur til ágreiningsmála í tilfellum það sem engin útboðsgögn liggja fyrir, enda óljóst hvað verkkaupi er að biðja um

að gert verði. Í tilfellum sem þessum er sjaldan gerður skriflegur verksamningur sem allt of oft leiðir til ágreinings sem jafnvel endar í dómssölum.

Viðhald borgar sig Stöðugt og reglubundið viðhald er bæði skynsamlegt og nauðsynlegt til að viðhalda og auka verðmæti fasteigna. Það borgar sig og er eigendum til mikilla hagsbóta að halda eignum sínum vel við og endurbæta þær í takt við tímann og nýjar og breyttar þarfir og kröfur. Viðhaldsfé skilar sér oftast margfalt til baka. Um það er reynslan ólygin. Hús eru forgengileg og ganga úr sér hvað sem tautar og raular. Ef þau fá ekki það viðhald sem þarf og nauðsynlegar endurbætur í takt við tíman þá nagar tímans tönn þau miskunnarlaust og verðmæti þeirra og notagildi rýrnar. Viðhald húseigna er þjóðþrifa-og almannaheillamál þar sem hagsmunir allra fara saman. Viðhald er nauðsynlegt til að verðmæti fasteigna haldist og aukist. Það er eigendum til hagsbóta og líka veðhöfum og tryggingarfélögum. Viðhald skapar vinnu, tækifæri og verðmæti. Á viðhaldsviðinu getur vel orðið mikil athafnasemi öllum til hags og heilla; húseigendum, viðhaldsgeiranum, iðnaðarmönnum, verktökum og samfélaginu öllu.. Í þenslunni miklu var þrautin þyngri að fá verktaka í viðhaldsverk. Grasið þótti grænna í nýbyggingum og viðhald húsa sat á hakanum. Nú er öldin önnur. Það er ljós í myrkrinu fyrir húseigendur að geta nú valið úr verktökum og náð góðum samningum. Stjórnvöld hafa gert ráðstafanir til hvetja til viðhalds og að örva viðhaldsgeirann með endurgreiðslu virðisaukaskatts (100 prósent af vinnu á byggingarstað. Að því leyti árar vel til viðhalds.

VANTAR ÞIG LÖGGILDAN

MÚRARAMEISTARA? MENN SEM BERA ÁBYRGÐ

VELDU FAGMANN – VIÐ AÐSTOÐUM

w w w. m u r a r a m e i s t a r a r. i s murmeist@centrum.is Skipholti 70 – Sími 553 6890

viðhald húsa

Helgin 18.-20. maí 2012

 Fasteignir álag vegna veðurs

Tíðni viðhalds Hvað er viðhald?

Þegar talað er um viðhald fasteigna, er yfirleitt átt við viðhald á veðrunarkápu. Veðrunarkápa eru þeir hlutar byggingar sem verða fyrir álagi af völdum veðurs. T.d. þak, útveggir, gluggar og gler. Viðhaldi fasteigna má í raun skipta í þrjá meginflokka: 1. Viðhald sem krefst tafarlausra aðgerða. Undir þennan flokk falla t.d. lekar en í slíkum tilfellum er nauðsynlegt að bregðast hratt við svo að frekari skemmdir hljótist ekki af. 2. Fyrirbyggjandi viðhald. Hér er átt við viðhald sem þarf að framkvæma áður en skemmdir verða. Í þessum lið er verðgildi fasteignarinnar viðhaldið. Til dæmis má nefna að eðlilegt er að endurnýja málningu á steyptum veggjum áður en málningin hættir að vernda veggina. 3. Endurnýjun. Stundum eru hlutar byggingarinnar orðnir svo lélegir að ekki er hægt að viðhalda þeim lengur. Sem dæmi má nefna að ekki nægir að mála mjög fúinn glugga. Mjög fúinn glugga getur þurft að endurnýja í heild sinni.

Hvað er eðlilegt viðhald?

Með eðlilegu viðhaldi er yfirleitt átt við reglubundið og fyrirbyggjandi viðhald í samræmi við lið 2. hér að ofan.

Sem dæmi má nefna að rétt er að mála timburglugga á 2-6 ára fresti. Múrviðgerðir og endurmálun veggja er eðlilegt að framkvæma á 4-10 ára fresti. Viðgerðir á steyptum svölum er eðlilegt að framkvæma á 4-7 ára fresti. Hefðbundið bárujárnsþak er nauðsynlegt að endurmála á 10-20 ára fresti. Eins og sjá má á tölunum að ofan, þá er mikil óvissa hver viðhaldstíðnin þarf að vera. Því er eðlilegt að velta því fyrir sér hvaða þættir hafa áhrif á tíðni viðhalds.

Hvaða þættir hafa áhrif á tíðni viðhalds?

1. Langmikilvægasti þátturinn er sá að sinna fyrirbyggjandi viðhaldi. Steypu og timbur þarf að vernda gegn ágangi vatns og frosts, svo ekki hljótist skemmdir af. Því miður er reynsla okkar sú að oftast er ekki ráðist í aðgerðir fyrr en verulegar skemmdir koma í ljós. Litlar skemmdir eru fljótar að skemma út frá sér og verða kostnaðarsamar. Sem dæmi má nefna að málun á timburglugga sem er 1 m2 kostar aðeins um 5.000 kr (u.þ.b 1000-1200 kr/m). Sé málningunni hins vegar ekki viðhaldið, kemst vatn í timbrið sem verður til þess að timbrið í glugganum fúnar. Nýr gluggi

getur skemmst á 5-10 árum, fái vatn greiðan aðgang. Sé glugga hins vegar vel við haldið getur endingin orðið allt að 60 ár. Nýr gluggi af sömu stærð kostar líklega frá 100.000 kr með ísetningu. 2. Gæði framkvæmda eru gífurlega mikilvæg. Þegar leitað er tilboða í verk er venjulega lægsta tilboði tekið. Lægsta tilboðið getur hins vegar einnig verið lélegast m.t.t. endingar. Sem dæmi má nefna að múrviðgerðir af lágum gæðum geta enst í 3-4 ár á meðan vel heppnaðar múrviðgerðir geta enst í allt að 20 ár. Það er því mjög mikilvægt að velja



traustan verktaka sem getur lagt fram upplýsingar um svipuð verk 3-7 ára gömul. Handbragð iðnaðarmanna og gæði þeirra efna sem eru valin, eru nauðsynlegir hlutar að vel heppnuðu verki. 3. Til að tryggja gæði framkvæmda eru eftirlitsmenn oft fengnir til aðstoðar. Þeirra hlutverk margþætt og mikilvægt. Ekki er hægt að leggja nægjanlega áherslu á gildi þess að fá eftirlitsaðila til að tryggja að verktaki vinni samkvæmt kröfum og gildandi reglum. Sem dæmi má nefna að nú nýverið stöðvaði undirritaður framkvæmdir á húsi sem var verið að endursteina. Undirvinnan

var það illa unnin að þessi stóra framkvæmd hefði verið ónýt eftir 3-5 ár. Góð steining endist í 40-50 ár eins og sjá má í gömlu hverfum Reykjavíkur. Það er því mikilvægt að fá sérfræðinga sér til aðstoðar, því það getur verið dýrt að horfa í aurinn en kasta krónunni. Það eru því margir þættir sem þarf að hafa í huga vegna viðhalds á fasteign og vonandi hefur þessi stutti pistill gefið nokkra hugmynd um þá þætti sem hafa áhrif þar á. Indriði Níelsson Verkís

Óprúttnir fúsk ar ar

Varasamir fuglar sem birtast á vori

67%

... kvenna á höfuðborgarsvæðinu lesa Fréttatímann*

*konur 25 – 80 ára á höfuðborgarsvæðinu. Capacent okt.-des. 2011

itt af því sem fylgir hækkandi sól hér á landi er að húseigendur fara að huga að viðhaldi eigna sinna utanhúss. Í langflestum tilfellum er íbúðarhúsnæði fjölskyldunnar stærsta eignin og oft á tíðum það sem allt fjármálakerfi fjölskyldunnar snýst um, tala nú ekki um á þessum síðustu og verstu tímum. Það er því mjög mikilvægt fyrir þá sem ætla að sinna viðhaldi í sumar og fá til þess utanaðkomandi aðila, að þeir athugi vel hvort þeir aðilar sem þeir versli við séu þeir sem þeir segja, þ.e. fagmenn með réttindi og þær skyldur og ábyrgð sem þeim fylgja. Það er nefnilega þannig að á vorin eru það ekki bara farfuglarnir sem koma til landsins, heldur spretta hér upp ótrúlegustu aðilar sem kynna sig sem sérfræðinga í viðhaldi húsa með víðtæka reynslu og áreiðanleg vinnubrögð. Það er ekki út af engu sem ekki ber neitt á þessum aðilum nema á vorin og sumrin, þeir eru nefnilega margir sem búa erlendis yfir veturinn en koma til landsins á vertíð á sumrin með tilheyrandi blekkingum, lygum og sviksamlegum vinnubrögðum sem grandalaust fólk lendir á í góðri trú að versla við. Þau eru ófá símtölin sem við á skrifstofu Málarameistarafélagsins fáum á hverju sumri um viðskipti sem fólk hefur átt við svona aðila með hörmulegum afleiðingum, afleiðingum sem oft á tíðum eru óbætanleg en að öllu jöfnu mjög kostnaðarsöm að bæta. Hér er um að ræða allskyns reynslusögur af hremmingum fólks, allt frá því að hlutir séu illa og hroðvirknislega unnir yfir í það að húseigenda er hótað handrukkun og líkamsmeiðingum ef hann er með eitthvað múður yfir lélegum vinnubrögðum og geri ekki upp í snatri. En eitt eiga allar þessar hrakningar sameiginlegt; húseigendur hafa ekki getað fengið þessa fúskara til að bæta og lagfæra sín verk, það er eins og þessir menn gufi bara hreinlega upp um leið og búið er að borga reikninginn, ef reikningur er þá yfirhöfuð gefinn út. Það virðist líka

vera sameiginlegt með þessum að- er að standa að því að fara í verklegilum sem stunda svona sviksamlega ar framkvæmdir, hvað þarf að hafa í starfsemi að símanúmer þeirra eru huga og hvað ber að athuga. Möguí öllum tilfellum óskráð, þ.e. ekki er legt er að setja inn beiðni um tilboð hægt að vita hver er skráðí verkefni á heimasíðunni ur fyrir símanúmerinu eða og fá þá allir félagsmenn hvar hann er staðsettur. tilkynningu þar um. Þetta Það er því mikilvægt að getur því sparað fólki tíma húseigendur kanni vel í hringingum ásamt því að hvort viðkomandi sé með sjálfsögðu að það tryggir tilskilin réttindi, fái skrifsér áreiðanlegan verktaka legt tilboð og, ef um stærri með reynslu og ábyrgð á framkvæmdir er að ræða, sínum verkum. Á árunum geri skriflegan samning fyrir hrun var mjög erfitt þar sem fram komi hvað að fá til sín góða iðnaðarsé verið að semja um, hvað Þorsteinn menn þar sem álagið á það kosti og svo framveg- V. Sigurðsson. þeim var mjög mikið, en is. nú hefur hægst mikið um Málarameistarfélagið heldur úti og fyrirtæki farin að geta bætt á sig öflugri heimasíðu, www.malarar. verkefnum. Húseigandi góður, það is þar sem fram koma upplýsingar er betra að kynna sér við hvern þú um málarameistara sem eru með ætlar að eiga viðskipti við áður en sín réttindamál á hreinu og standa viðskiptin eiga sér stað. undir nafni með vönduðum vinnubrögðum. Einnig er þar að finna ítar- Þorsteinn V. Sigurðsson, legar upplýsingar um hvernig best formaður MMF

viðhald húsa 15

Helgin 18.-20. maí 2012 KYNNING

Alhliða viðhaldsþjónusta fyrir húsþök V ið teljum að reglulegt viðhald sé langódýrast fyrir viðskiptavininn,“ segir Grétar Karlsson, eigandi og verkefnastjóri þakmálunar.is. „Ekki láta allt ryðga í klessu því þá þarf að fara að skipta um allt þakið og það kostar margfalt meira. Það er allt of algengt að ekki sé hugað að þessum hlutum. Einnig heldur fólk stundum að járnið sé ónýtt, ef það lítur illa út en oftar en ekki er það bara ryðgað á yfirborðinu og þá er hægt að laga það.“ Grétar stofnaði nýlega fyrirtækið þakmálun.is ásamt Jens Siguðssyni, málarameistara, en báðir hafa þeir starfað við þakviðgerðir síðastliðin 10-15 ár. „Við sérhæfum okkur í viðgerðum og málun á þökum hvort sem það eru innbrennd- eða bárujárnsþök því báðar tegundirnar þurfa reglulegt viðhald.“ Fyrirtækið veitir alhliða þjónustu í þakviðgerðum svo sem að skipta um þök, rennur, niðurföll og annað slíkt en áherslan er á málunina. „Okkur fannst vanta þessa sérhæfingu á markaðnum. Núna er rétti tíminn til að huga að þökunum því það er ekki hægt að gera það um vetur. Þök eru miklu viðkvæmari en til dæmis steyptir veggir. Það þarf að vera ákveðið rakastig og því er bara hægt að mála þök við vissar aðstæður. Ef það er gert við rangar aðstæður getur málningin byrjað að flagna eftir 2-3 ár. Þess vegna teljum við það langódýrast að fá fagmenn í verkið.“

Skothelt málningakerfi

„Allt efni sem við notum kemur frá Málningu hf. Það er málningakerfi sem hefur virkað einstaklega vel að okkar mati. Ferlið er þannig að við byrjum á því að fara upp með öfluga háþrýstidælu og þvo þakið en næst er farið með slípirokk með vírburstum til að slípa allt ryð í burtu. Næst er svo farið yfir með tveggja þátta ryðvarnarefni og að lokum er borinn á grunnur sem heitir Fjölgrunnur áður en málað er yfir í tveimur umferðum með málningu sem heitir Fjölhúð. Okkar reynsla er sú að ef þetta kerfi er notað þá þarf aðeins að mála þökin á 10-12 ára fresti. Við sprautum grunninum og málningunni á svo að þetta tekur heldur ekkert sérstaklega langan tíma. Blokkarþak sem er um það bil 500-800 fm tekur vikutíu daga.

Illa farin þök

Grétar segir marga gera þau mistök að ráðfæra sig ekki við fagmann áður en þakið er rifið í burtu. „Oft lítur þakið illa út og er mikið ryðgað en það getur verið yfirborðsryð sem er ekkert mál að slípa í burtu. Svo er settur grunnur yfir og þá tekur ryðið sig ekkert upp aftur í mjög langan tíma. Þess vegna mælum við með því að fólk fái fagmann til að meta þakið og gera svo tilboð i viðgerð. Við bjóðum upp á þessa þjónustu og ef að þarf að skipta út þakinu þá erum við í samstarfi við smiði

Grétar Karlsson, eigandi og verkefnastjóri Þakmálunar.is og Jens Sigurðsson málarameistari

sem við getum komið fólki í samband við. Einnig hefur borið á því að viðskiptavinir hafi áhyggjur af öryggi viðgerðamanna og þess

vegna viljum við taka það fram að við höfum farið á námskeið hjá Dynjanda þar sem við lærðum allt í sambandi við fallvarnir, fengum

vesti, ólar og allt sem til þarf til að tryggja öryggi okkar. Nú ef fólk vill vita meira þá eru allar upplýsingar á thakmalun.is

viðhorf 33

Helgin 18.-20. maí 2012

Gjaldeyrishöft

Óbærileg framtíðarsýn

Elstu þegnar þessa lands muna þá tíð þegar leyfi þurfti fyrir innflutningi margs konar vöru. Höft höfðu plagað þjóðina í áratugi og voru ekki afnumin fyrr en viðreisnarstjórnin komst til valda í upphafi sjöunda áratugs liðinnar aldar. Nú búa Íslendingar við gjaldeyrishöft sem sett voru í kjölfar efnahagshrunsins árið 2008. Þau voru óhjákvæmileg þá, í afleitri stöðu í kjölfar hruns bankakerfisins. Höftunum þarf hins vegar að aflétta, svo fljótt sem auðið er, enda almennt viðurkennt að þau valda miklu tjóni. Áform eru vissulega fyrir hendi hjá stjórnvöldum og Seðlabankanum um afnám Jónas Haraldsson hafta í áföngum án þess að jonas@frettatiminn.is valda óstöðugleika í efnahagslífinu, en fram hafa komið áhyggjur, á þingi og meðal hagsmunasamtaka, um að ólíklegt sé að sú stefna skili fullnægjandi árangri. Meðal annars hefur Árni Páll Árnason, fyrrum efnahagsog viðskiptaráðherra, nefnt að sú mikla aukning sem varð á umfangi svokallaðs aflandskrónuvanda með síðustu lagabreytingum valdi því að tiltækar lausnir séu allt of seinvirkar. Ráðherrann fyrrverandi minnir á að áhætta fylgi öllum tilraunum til að losna við höftin og sú stærsta sé gengisfall krónunnar. Hann kallar því eftir mótvægisaðgerðum þegar til haftalosunarinnar kemur enda hækki verðtryggðar skuldir með gengislækkun krónunnar, auk þess sem ætla megi að rétt verðlögð óverðtryggð lán rjúki einnig upp við gengisfall. Hann varpar fram þeirri spurningu, sem vert er að skoða, hvort hægt sé að taka áhrif gengisfalls við afnám hafta út fyrir sviga, til dæmis með því að flytja öll lán í óverðtryggð kjör á föstum vöxtum fram yfir áhrifatímabil afnámsins. Þar er kallað eftir aðkomu ríkis og bankakerfis – og hvort framlag lífeyrissjóða geti verið afsal á hækkun verðtryggðra eigna vegna verðbólgu í einhverja mánuði eftir af-

nám hafta. Það gæti aukið þol samfélagsins til að taka á sig högg af tímabundnu gengisfalli og verðbólguskoti. Í endurskoðaðri hagspá Alþýðusambands Íslands kemur fram að mikið óhagræði, hár viðskiptakostnaður og glötuð fjárfestingatækifæri fylgi gjaldeyrishöftunum. Því sé brýnt að aflétta þeim eins fljótt og kostur er án þess að það valdi óstöðugleika. Samtök atvinnulífsins berjast einarðlega fyrir afnámi gjaldeyrishafta, telja það brýnasta hagsmunamál Íslendinga. Þau séu fullkomlega óásættanleg fyrir atvinnulífið enda þrífist alþjóðatengt atvinnulíf ekki með höftunum. Eðlilegt fjármagnsflæði inn og út úr landinu vegna fjárfestinga eða lántöku sé heft og aðgangur atvinnulífsins að erlendu lánsfé takmarkaður. Samtökin benda á að stjórnvöld þurfi að horfast í augu við þann möguleika að gengi krónunnar geti fallið eftir að gjaldeyrisviðskipti verða gefin frjáls á nýjan leik. Áætlun þeirra gerir ráð fyrir mótvægisaðgerðum til að takmarka tjón af hugsanlegu gengisfalli á skuldug heimili. Þar er meðal annars gert ráð fyrir sérstökum vaxtabótum vegna hækkunar verðtryggðra lána umfram viðmiðunarmörk og að bæturnar verði fjármagnaðar með skattlagningu á fjármagnsviðskipti sem höftin taka nú til, einkum krónueignar erlendra aðila. Að skynsamlegum lausnum þarf að hyggja. Afnám gjaldeyrishafta er í ferli Seðlabankans en það er einkum verkefni ríkisstjórnar og Alþingis. Ólíklegt er að Samtökum atvinnulífsins verði að ósk sinni að höftin falli niður í árslok. Kosningaþing tekur við í haust. Hið brýna verk bíður því væntanlega nýrrar ríkisstjórnar – sem horfa má til fordæmis viðreisnarstjórnarinnar. Hættan er sú, eins og fram kom í fyrrnefndri grein Árna Páls Árnasonar, að menn vakni upp við það eftir fáein haftaár í viðbót að leita þurfi leyfis Seðlabankans til að kaupa bíl, jakkaföt, kjól eða skó. Það er óbærileg framtíðarsýn.

AHC samtökin óska eftir styrkjum til að vinna að grunnrannsóknum á Alternating Hemiplegia of Childhood auk þess að stuðla að kynningu á þessum sjaldgæfa sjúkdómi. Reikningsnúmer samtakanna er 0319-13-300200 kt. 5905091590 Upplýsingar um AHC er að finna á heimasíðu AHC samtakanna www.ahc.is

Skortur á tæknimenntuðum einstaklingum

Niðurskurður til háskólastarfs leiðir til stöðnunar

örfin fyrir tæknimenntað fólk hefur OECD landanna og um 58 prósent meðsjaldan verið jafn mikil á íslenskum alframlags Norðurlandanna. Síðan hafa vinnumarkaði. Forsvarsmenn fyrirframlög til háskóla verið skorin niður um tækja fullyrða jafnvel að skortur á tækni25 prósent að raunvirði. Þótt ótrúlegt megi menntuðum einstaklingum standi vexti virðast hafa framlög til tæknimenntunar fyrirtækja fyrir þrifum og einhver fyrirverið skorin enn meira niður. Þetta hlýtur tæki hafa kosið að flytja starfsemi úr landi að teljast óheppileg ráðstöfun í ljósi þess til að freista þess að hafa betri aðgang að skorts sem blasir við á íslenskum vinnuvinnuafli. Augljóst er að slík þróun hefur markaði. neikvæðar afleiðingar í för með sér fyrir Aðhald í ríkisfjármálum og niðurskurðefnahagslíf og samfélag. Starfstækifærum ur eru nauðsyn við núverandi efnahagsfækkar, skatttekjur minnka og mun lengri þrengingar. Háskólarnir hafa eins og aðrir tíma mun taka að komast upp úr efnahagshlotið sinn skerf og vel það. Til þess að lægðinni. koma í veg fyrir að niðurskurðurinn bitni Þóranna Jónsdóttir, Við aðstæður sem þessar væri skynsam- framkvæmdarstjóri á gæðum náms og starfs hafa háskólar legt að fjárfesta í menntun einstaklinga á rekstrar og stjórnunar við gripið til ýmissa aðgerða til að hagræða þeim sviðum sem skortur er á. Reynsla ná- Háskólann í Reykjavík og spara, mest áhrif hafa þó verið í auknu grannaþjónanna, til að mynda Finna, hefur vinnuálagi og skertum kjörum starfssýnt að fjárfesting í háskólamenntun og manna sem hafa tekið á sig byrðarnar í rannsóknarstarfi er lykilatriði við endurreisn atvinnu- von um að um tímabundna stöðu væri að ræða. Ljóst er lífs og lífskjara. Þrátt fyrir þetta hafa framlög ríkisins að lengra verður ekki haldið. Viðvarandi niðurskurður til háskóla verið skorin harkalega niður á síðustu árum, til háskólastarfs mun leiða til stöðnunar og tapaðra þvert á ráðleggingar sérfræðinga (til dæmis Taxell, tækifæra. Því skora ég á stjórnvöld að skera ekki af sér et.al, 2009). höndina, forgangsraða verkefnum og tryggja þannig Niðurskurðinum var beitt á háskólakerfi sem var að við munum búa að þeim mannafla og þekkingu sem illa fjármagnað fyrir. Árið 2008 voru framlög á hvern við þurfum á að halda á komandi árum til að vinna að nemanda á Íslandi aðeins 76 prósent af meðalframlagi uppbyggingu og velferð.

Leiðrétting Rangt höfundarnafn birtist með greininni „Íslenskt atvinnulíf kallar eftir tæknimenntun“ sem birtist í Fréttatímanum í síðustu viku. Höfundur greinarinnar er Ingunn Sæmundsdóttir, Tækni- og verkfræðideild HR. Beðist er velvirðingar á mistökunum.

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.

HELGAR BLAÐ

viðhorf

Helgin 18.-20. maí 2012

Forsjárlausir foreldrar

Er jafnrétti á Íslandi?

Þótt móðirin gæti höfðað orsjárlausir foreldrar faðernismál á hendur mér, þá eiga undir högg að sækja gæti ég ekki höfðað slíkt mál á Íslandi. Alveg eins og á hendur henni ef ég teldi mig skilnaðarbörn. Enda er áhættuföður barnsins. Sem forsjárlaust hegðun og einangrun meðal foreldri hefði ég engan aðgang skilnaðarbarna að miklum mun að opinberum upplýsingum um meiri en annarra barna. Ég er barnið mitt. Ekki einu sinni skilnaðarbarn og ólst upp að Mentor, sem er upplýsingakerfi hluta hjá einstæðri móður. Og skóla um heimanám o.fl. Og ég var líka einu sinni forsjárlaust þetta myndi hindra mig í því að foreldri og þekki því af eigin rækja foreldrahlutverkið. raun misréttið sem í því felst á Ef barnsmóður mín flytti til Íslandi. Sú reynsla hefur gert Ragnar Halldórsson útlanda og svipti mig skyndilega það að verkum að ég hef forðast ráðgjafi tengslum við barnið mitt, auk að eignast annað barn undir þess að búa þannig til aukinn kostnað fyrir íslenskum lögum. Því ef upp úr sambandi mig til þess að hitta það – þá krefðust lögin mínu og barnsmóður minnar slitnar og ég þess samt að ég greiddi allan kostnað sem af stend eftir forsjárlaus – hefur hún öll völd en því hlytist (eins og t.d. flugferðir) í stað þess ég verð nær réttindalaus. Hér eru örfá dæmi að hann deildist jafnt. um það, hvernig á mér yrði brotið jafnrétti skv. íslenskum lögum:

Tengsl og kostnaður

Dómstólar hefðu ekki heimild í lögum til þess að dæma mér sem föður sameiginlega forsjá með barninu mínu. Því forsjármál á Íslandi eru forsjársviptingarmál – þar sem annað foreldrið er svipt forsjá, sem í 95% tilfella eru feður eins og ég.

Refsingalaust PAS-ofbeldi

Ef barnsmóðir mín færi ein með forræði barnsins míns í stað þess að við deildum því (sem er ólöglegt á Íslandi) – yrðu yfirvofandi réttindi hvers nýs kærasta hennar gagnvart barninu mínu meiri en mín sem föður þess. Og ef þau hæfu sambúð, þá fengi hann sjálfkrafa hlutdeild í forsjá barnsins míns eftir

Ég var líka einu sinni forsjárlaust foreldri og þekki því af eigin raun misréttið sem í því felst á Íslandi. Sú reynsla hefur gert það að verkum að ég hef forðast að eignast annað barn undir íslenskum lögum. tólf mánuði í skráðri sambúð og strax við hjónaband, en ég væri ennþá forsjárlaus. Og ef hún hætti með þessum manni og kynntist öðrum, þá myndi sagan endurtaka sig. Ef barnsmóður minni líkaði t.d. ekki við nýju kærustuna mína eða reiddist mér af einhverjum ástæðum og vildi hefna sín á mér – gæti hún blandað barninu mínu inn málefni okkar – svipt það jákvæðri mynd af mér sem föður þess – og látið það taka afstöðu gegn mér. Hún gæti líka notað vald sitt til að tálma samband mitt við barnið svo

mánuðum og jafnvel árum skiptir og borið mig jafnvel ósönnum ásökunum, eins og t.d. um andlegt, líkamlegt eða kynferðislegt ofbeldi – algjörlega refsingarlaust, en slíkt beinist gegn feðrum í 90% tilvika og er kallað Parent Alienation Syndrome, eða PAS-ofbeldi (skv. mastersritgerð Maríu Júlíu Rúnarsdóttur frá Lagadeild HR 2009).

Jafnréttisbrot gegn körlum

Og þar sem barnið mitt mætti ekki skv. íslenskum lögum deila lögheimili með mér, fengi hún til sín allar barnabætur og réttindi til vaxta- og húsaleigubóta en ég ekkert. Líka þótt barnið byggi við blandaða búsetu, t.d. viku hjá henni og viku hjá mér (eins og í 24% tilfella). Öll þessi jafnréttisbrot hljóta að auka á vanlíðan og jafnvel örvinlan hjá stórum hópi forsjárlausra foreldra, sem í 95% tilvika eru karlar. Konur fara enda með forsjár- og lögheimilisvald í 92% tilvika. Og í 90% tilvika sitja karlar eftir við búsetuflutning. Í ofangreindum atriðum er Ísland á skjön við Norðurlönd og Evrópu. Sum eru brot á barnalögum. Önnur í andstöðu við Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Svo það er enn mjög langt í land að á Íslandi ríki jafnrétti.

Fært til bókar

RáðsteFna › GRand hótel ReykjavÍk › mánudagur 21. maí 2012 › kl 13:00-16:00

Framtíð lífeyrismála á Íslandi daGskRá: 13:00 Setning: Pétur Magnússon, formaður Öldrunarráðs Íslands 13:10 Uppbygging íslenska lífeyrissjóðakerfisins Þórey S. Þórðardóttir, framkvæmdastjóri Landssamtaka lífeyrissjóða 13:40 Lífeyrismál frá sjónarhorni vinnumarkaðarins Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ 14:00 Samspil lífeyrissjóða og almannatryggingakerfisins; horft til framtíðar Árni Gunnarsson, formaður nefndar um endurskoðun almannatryggingakerfisins 14:20 Kaffihlé 14:50 Allt er gott sem endar vel Gunnar Baldvinsson, framkvæmdastjóri Almenna lífeyrissjóðsins 15:10 Er framtíðin björt eða svört? Ásmundur Stefánsson, löggiltur ellilífeyrisþegi 15:30 Pallborðsumræður framsögumanna 16.00 Ráðstefnuslit Ráðstefnustjóri: Rannveig Guðmundsdóttir, formaður Samstarfsnefndar um málefni aldraðra og fv. ráðherra

alliR velkomniR – aðGanGuR ókeypis

Hækkun hjá Kópavogsstjórum Eitthvað virðist vera að lifna yfir stjórnendum Kópavogs, nóg að minnsta kosti til þess að hin nýja bæjarstjórn aflétti launafrystingu eigin launa. Laun fyrir setu í bæjarstjórn og nefndum hækkuðu því um 23 prósent. Sem dæmi má nefna að hinn nýi formaður bæjarráðs, Rannveig Ásgeirsdóttir, oddviti Y-lista fólksins, fékk 218.254 krónur fyrir bæjarráðsformennskuna en fær nú 268.485 krónur. Viðmiðið er 45 prósent af þingfararkaupi sem er 610.194 krónur. Við þetta bætast svo bæjarfulltrúalaun og nefndastörf en Rannveig er formaður skólanefndar, varamaður í stjórn Strætó bs., varamaður í stjórn Slökkviliðsins á höfuðborgarsvæðinu og varamaður í framkvæmdaráði. Svipaða hækkun fær Margrét Björnsdóttir, bæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins og forseti bæjarstjórnar. Greiðslur fyrir forsætið voru 208.333 krónur en eru eftir hækkun 256.281 króna, eða sem nemur 42 prósent af þingfararkaupi. Fyrsti varaforseti bæjarstjórnar hækkar úr 148.809 krónum í 183.058 krónur en viðmiðið þar er 30 prósent af þingfararkaupi. Almennur fulltrúi í bæjarráð fær sömu krónuhækkun enda er viðmiðið hið sama, 30 prósent af þingfararkaupi.

Tók bara einn leik Guðjón Þórðarson, þjálfari Grindavíkur, er þekktur skapmaður og vanur að láta í sér heyra ef honum mislíkar eitthvað. Þannig hefur hann í gegnum tíðina verið óhræddur við að loka á þá fjölmiðla sem er honum ekki þóknanlegir. Þannig var um staðarblaðið The Sentinel í Stoke í byrjun aldarinnar og þannig hafa nokkrir aðrir fjölmiðlamenn verið meðhöndlaðir í gegnum tíðina. Það tók hann þó ekki nema einn leik á yfirstandandi Íslandsmóti að loka á vefsíðuna fótbolti.net. Eitt orð í frétt um brotthvarf hans frá Keflavík á sínum tíma, sem Guðjón flokkaði sem skítkast, var nóg. Síðan þá er það lok, lok og læs og allt í stáli hjá Guðjóni þegar menn frá miðlinum reyna að ná tali af honum. Þess má geta að hann talar enn við Fréttablaðið, Stöð 2 sport, DV, Morgunblaðið og 433.is. Hvað sem svo síðar verður.

viðhorf 37

Helgin 18.-20. maí 2012

Lífskjör heimilanna

Króna kjaraskerðingar Í nýrri rannsókn Þjóðmálastofnunar Háskóla Íslands kemur fram að kjaraskerðing heimilanna vegna hrunsins var að jafnaði 27 prósent. Rannsóknin sýnir að gengi krónunnar lék þar stærsta hlutverkið. Hrun krónunnar hækkaði verðlag og lækkaði um leið kaupmátt launa. Verðbólgan sem kom í kjölfar gengisfallsins leiddi til hækkana á skuldum heimila og þannig jókst greiðslubyrði og eigið fé fjölskyldna lækkaði. Þannig leiddi hrun krónunnar til minnkandi eftirspurnar í

segja þegar eftirspurn samfélaginu og í framheimilanna hrynur um haldinu þurftu fyrir27 prósent. tæki innan verslunar, Rannsóknin dregur þjónustu og byggþað skýrt fram að 70ingageira að grípa til 100 prósent af kjarauppsagna og niðurskerðingu heimila á skurðar. Íslandi í hruninu hafi Lækkun á gengi orðið vegna hruns krónkrónunnar færði unnar. Þannig sýnir vissulega fyrirtækjum skýrslan að verðlagsí útflutningi betri hækkanir og verðbólgustöðu. En fyrirtæki Magnús Orri Schram, skotið í kjölfar hrunsins innan sjávarútvegs er langstærsti hluti og álframleiðslu eru þingmaður Samfylkingarkjaraskerðingar heimilhins vegar ekki stórir innar anna undanfarin þrjú vinnuveitendur og bætt staða þeirra fjölgar störfum lít- ár. Niðurstaðan er skýr: Krónan ið. Þannig ná þau ekki að vega uppá hjálpar okkur ekki út úr kreppunni. Hún er þvert á móti ástæðan fyrir móti atvinnuleysinu sem myndaðþeirri kjaraskerðingu sem íslensk ist í öðrum geirum atvinnulífsins. Betri staða útflutnings hefur lítið að heimili orðið fyrir.

Við fjármögnum ferðavagninn þinn

Tölvubúnaður

fyrirtækisins á okkar

ábyrgð

varahluta ábyrgð

vinnu ábyrgð

www.advania.is/abyrgd

Fartölvur, borðtölvur og netþjónar með fimm ára ábyrgð. Ergo vill aðstoða þig við að eignast ferðavagn Þú finnur draumavagninn þinn og sendir okkur nánari upplýsingar. Saman finnum við svo réttu lausnina til að aðstoða þig við fjármögnunina.

Kynntu þér málið

www.advania.is/tolvubunadur Útilegukort fylgja öllum ferðavagnalánum í maí en með kortinu hefur þú aðgang að 44 tjaldsvæðum um land allt. Kynntu þér málið nánar á ergo.is

sími 440 4400

www.ergo.is

viðhorf

Helgin 18.-20. maí 2012

Ekkert sterkara en malt

HELGARPISTILL

Það er stuð og gleði þar sem börn eru, nokkur fyrirhöfn stundum og hávaði þegar þau eru komin sæmilega á legg – en alltaf þakklát samvist. Barnabörnum okkar hjóna fjölgar, sem betur fer, og öll veita þau okkur yndi. A mman heldur hópnum saman og afinn er á kantinum, skaffar blöð til að lita á, finnur til púsl og leitar að hlaupahjólum í bílskúrnum þegar vorar. Svona er þetta auðvitað á flestum bæjum, það sáum við hjónakornin

Jónas Haraldsson

Teikning/Hari

jonas@ frettatiminn.is

meðal annars er við hittumst fjörutíu ára s t úde nt a r u m liðna helgi. Það hefði okkur við útskrift, þ að s æl a ár 1972, þótt hár aldur en hóp urinn hefur elst merkilega vel, komið sér vel fyrir og er víða í for ystu. Tvennt stóð upp úr á þessari góðu samkomu, drykkja var í lágmarki, ólíkt því sem stundum var áður og fyrrum, og umræðan snerist ekki síst um barnabörnin. Þau eru mörg í þessum hópi enda va r hann frjósamur, fjölgaði sér jafnvel í

menntaskólavistinni. Elstu börn stúdentahópsins eru því komin á virðulegan aldur. Þar er talsverður munur milli kynslóða. Þeir foreldrar sem nú eru að ala upp börn byrja barneignir talsvert síðar en þá var, jafnvel svo munar áratug. Börn okkar hjóna eru uppkomin og flogin úr hreiðrinu. Þar með er ekki sagt að kyrrð og ró sé í kotinu því barnabörnin gleðja afa og ömmu oftlega – með hæfilegum gauragangi og látum. Dúkkur og dúkkuvagnar eru á sínum stað, sem og bílar, flugvélar og skip. Hælaskór af ömmu eru dregnir fram og stundum laumast í gamla varaliti. Þá er ekki víst að liturinn hitti beint á varir en það þykir ekki síðra og vekur ómælda kátínu. Fyrir kemur að börnin eru hjá okkur í lengri vist, ef foreldrarnir þurfa að skreppa út á land eða jafnvel til annarra landa. Undanfarna daga hafa tvö börn verið í okkar umsjón vegna slíkrar ferðar, grunnskólastúlka og fimm mánaða drengur. Ofmælt er kannski að segja í okkar umsjón, ábyrgðin er á ömmunni. Ég er í hlutverki aðstoðarmannsins en reyni að standa mig eftir getu. Ég segi ekki að við höfum verið farin að ryðga en þó kom mér á óvart hve stundaskrá barns í öðrum bekk grunnskóla er stíf. Ég ek stúlkunni í skólann á morgnana og amman sækir síðdegis. En prógrammið er ekki búið þegar skóla og svokallaðri dægradvöl lýkur. Þá taka við alls konar æfingar, hvort heldur eru fimleikar, fótbolti eða píanótímar. Amma er því tímabundið í „Sækjum-sendum“ félaginu eins og flestir foreldrar í dag. Við þetta bætist að fylgjast þarf með heimanámi. Tals-

Háskóli lífs og lands Háskólanám BS /MS

Búvísindi Hestafræði Náttúru- og umhverfisfræði Skógfræði / Landgræðsla Umhverfisskipulag Skipulagsfræði (MS-nám)

Garðyrkjuskólinn

Nám á framhaldsskólastigi Blómaskreytingar Garðyrkjuframleiðsla Skógur/náttúra Skrúðgarðyrkja

Bændaskólinn

vert er um liðið frá því við stóðum síðast í slíku. Að öðru leyti þarf lítið fyrir okkar stúlku að hafa. Hún er blíð og góð við ömmu og afa – og sama má vissulega segja um drenginn litla, þótt eðlilega þurfi hann meiri og stöðugri umönnun. Það þarf að skipta á honum og gefa honum pela og graut. Þar kemur amman sterk inn. Hlutverkið leikur í hennar höndum enda brosir sá litli til okkar í hvert skipti sem á hann er litið. Hún tekur líka að sér óhjákvæmilegt næturrölt og pelahitun sem fylgir fimm mánaða barni. Þar stend ég mig ekki nægilega vel þótt ég muni vissulega þær stundir er ég staulaðist fram úr með stírur í augum vegna eigin barna, hitaði pela og lét dropa leka á handarbak til þess að kanna hitastig mjólkurinnar. Athyglisverðust er þó sú staða okkar, kominn á þann aldur sem sjá má af nýliðnu fjörutíu ára stúdentsafmæli, að við þurfum pössun fyrir börnin í kvöld. Mér áskotnuðust nefnilega miðar á tónleika gamla brýnisins James Taylor í Hörpu í kvöld. Hann var frægur á fyrrnefndum menntaskólaárum okkar og kom hinu sígilda lagi eftir Carole King, „You've Got a Friend“, í fyrsta sæti vinsældalista vestra ári eða tveimur áður en við settum upp hvítu kollana, þar sem sjálf Joni Mitchell söng bakraddir. Bæði James Taylor og Carole King fengu Grammyverðlaun fyrir og seldu milljónir platna. Fleiri smellir fylgdu í kjölfarið hjá James Taylor, sem þá var síðhærður vel, eins og fleiri á þeim árum. Sjálfsagt er því að kíkja á hann, þótt hárin hafi horfið ofan af hvirflinum á honum og aðeins sé eftir kragi í kringum eyrun. Kallinn er seigur þótt hann sé nokkrum árum eldri en við í stúdentahópnum sæla – og hefur aldrei gefist upp þrátt fyrir skrautlegt og heldur sukksamt líferni. Langt er síðan við þurftum að fá pössun fyrir börn. Þá leituðum við helst til foreldra okkar, eins og algengast er, en nú bjarga dætur okkar málinu. Fyrir liggur, vegna þessarar tímabundnu ábyrgðar, að við, afinn og amman, höldum svolítið aftur af okkur í stuðinu hjá James Taylor og félögum í Hörpu – drekkum ekkert sterkara en malt og sleppum sennilega eftirpartíinu. Ekki þýðir að mæta óstyrkur á fótum og jafnvægislaus að sækja kornabarnið að tónleikum loknum. Amma þarf að vakna til að gefa pela og skipta á barninu, nema hún hnippi í bónda sinn og afa barnsins, svona um fjögur leytið aðfararnótt laugardagsins, og segi: „Nú er komið að þér, góði minn.“

AHC samtökin óska eftir styrkjum til að vinna að grunnrannsóknum á Alternating Hemiplegia of Childhood auk þess að stuðla að kynningu á þessum sjaldgæfa sjúkdómi.

Nám á framhaldsskólastigi Búfræði

Umsóknarfrestur er til 4. júní Nemendur á Umhverfisskipulagsbraut

www.lbhi.is

Reikningsnúmer samtakanna er 0319-13-300200 kt. 5905091590 Upplýsingar um AHC er að finna á heimasíðu AHC samtakanna www.ahc.is

viðhorf 39

Helgin 27.-29. apríl 2012

LoW ProFILe Á tILBoðI

Stærð og gerð

Verð

18R225/40 Conti WinterContact TS810S..............................................34.171 18R225/45 Conti WinterContact TS790 ................................................42.418 18R235/40 Conti WinterContact TS810 ................................................37.746 18R235/50 Conti WinterContact TS790 ................................................25.213 18R245/45 Conti WinterContact TS810 ................................................23.670 18R245/45 Nankang Sumardekk AS-1..................................................21.772 18R245/45 Nankang Heilsársdekk SV-1 ...............................................25.900 18R255/35 Nankang Sumardekk NS-2 .................................................15.058 19R215/35 Nankang Sumardekk NS-2 ZR ...........................................17.081 19R225/40 Nankang Sumardekk NS-2 ZR ...........................................17.372 19R235/35 Conti WinterContact TS810S..............................................33.542 19R235/35 Nankang Sumardekk NS-2 ZR ...........................................16.492 19R245/35 Interstate Sumardekk IXT....................................................25.899 19R275/30 Conti WinterContact TS810S..............................................38.292 20R225/30 Nankang Sumardekk NS-2 .................................................20.557 20R225/35 Nankang Sumardekk NS-2 .................................................20.665 20R235/35 Nankang Sumardekk NS-2 .................................................18.736 20R255/30 Nankang Sumardekk NS-2 .................................................22.192 20R255/50 ContiCrossContactWinter ...................................................62.010 20R305/50 Nankang Sumardekk N990 ................................................23.218 20R315/35 Conti 4x4 SportContact XL .................................................42.984 Gildir á meðan birgðir endast

Skútuvogi 2 - 104 reykjavík - Sími 568 3080 - www.bardinn.is

SÓLNING

- SKIPTIR UM DEKK

Kópavogur Smiðjuvegi 68-70,sími 544 5000 - Njarðvík, Fitjabraut 12, sími 421 1399 - Selfoss, Gagnheiði 2, sími 482 2722

veiði

Helgin 18.-20. maí 2012

 Spurningar & Svör

Vill til Alaska Fréttatíminn fékk að gægjast í vopnabúr Róberts og þar er ýmislegt forvitnilegt að finna. Að auki var Róbert spurður um eitt og annað sem lýtur að veiðinni og um það sem uppúr stendur þegar litið er til hans langa og magnaða veiðiferils.

á listanum hjá mér. Mjög spennandi og krefjandi veiðiskapur. Felldi einn 100 kg gölt í Póllandi sem var eftirminnileg ferð.“

Eftirminnilegasta veiðin? „Allar veiðiferðir hafa sinn sjarma og ég get einfaldlega ekki gert upp á milli þeirra. Fyrir utan rjúpnaveiðina, þá eru villisvínaveiðar ofarlega

Hvaða veiði er að þínu mati skemmtilegust? „Rjúpnaveiðin og veiðar af sjókajak.“

Uppáhalds veiðistöngin? „Flugustöng frá Grey Line nr 6-7# og síðan Daiwa sjóstöngin mín 30-50lbs.“

Hvernig haglabyssu áttu? „Ég á nokkrar hálfsjálfvirkar,

Remington 11-87, Browning A5 og síðan uppáhalds byssan mín er Benelli Rafaello 123. „ Hvernig riffil áttu? „Ég á nokkra riffla, meðal annars Sauer 202 Take Down Elegance í 300 Win Mag, Remington Range Master markriffil, Browning 22 hálfsjálfvirkan, BRNO Model 2 í 22cal.“ Notarðu hund við veiðar? „Nei ég nota ekki hund við veiðar almennt. Hef ekki

Veiði(fæðu)hringurinn VOR

Rjúpa, skarfur, hávellur, fiskiendur, refur, selur

Sjóstöng, lax, silungur

SUMAR

VETUR

Svartfugl, silungur, sjóstöng

þurft á hundi að halda nema á rjúpnaveiðum í kjarri.“

Þeir verða mínir uppáhaldsveiðifélagar í framtíðinni.

Eftirlætis veiðifélaginn? „Þeir eru svo margir en í dag veiði ég mest með Unnsteini Guðmundssyni. Við erum svipað ruglaðir í þessum bransa og þekkjum vel hvorn annann. Síðan veiði ég oft með Skagfirðingunum Magga Hinriks og Steinari Péturs. Einnig Sigga T og Dúa Landmark, Viðari Ástvald og fleiri. Ekki má gleyma sonum mínum Arnóri og Róbert jr.

Fékkstu hreindýr í ár? „Ég er löngu hættur að sækja um hreindýraveiðileyfi. Finnst þetta bæði vera alltof dýrt og leiðinda Austfjarðapólitík í þessum hreindýramálum. Það á að dreifa hreindýrum víðar um landið.“ Besta (uppáhalds) laxveiðiáin? „Eigum við ekki að segja Langá í Súgandafirði og Miðfjarðará.“

Draumaveiðiferðin? „Hún er eftir. Dreymir um að fara til Alaska í mánaða veiðitúr.“ Hvað áttu eftir að prófa í þessum efnum? „Ég væri alveg til í að fara á hvalveiðar og fylgjast með þeim veiðiskap. Einnig langar mig á snjógæsaveiðar í Kanada.“ Hvaða veiðbráð er best? Hvað er skemmtilegast að elda? „Þessi er erfið. Heitreyktir fuglar eru í uppáhaldi.“

 Veiði Lífsstíll

Veiðimennska allt árið

„Líf mitt hefur alltaf snúist um veiði. Ég get bara ekkert gert að því,“ segir Róbert Schmidt veiðimaður, hógværðin uppmáluð. Líklega eru fáir veiðiáhugamenn sem ekki hafa heyrt þetta nafn nefnt, og þá með lotningu í röddinni – á engan er hallað þó sagt sé að fáir á Íslandi finnist sem eru eins miklir veiðimenn og Róbert. Þeir sem hafa séð myndir af honum á skarfaveiðum að vetri til, á kajak og tjaldar hann þá á frostsprengdu skeri yfir blánóttina, gapa. Fréttatíminn fékk Róbert til að fara yfir nokkur atriði með áherslu á vorveiðina.

Gæs, önd

Veiðihringurinn, eða fæðuhringurinn þess vegna, því Róbert er meistarakokkur og eldar það sem hann veiðir, lítur einhvern veginn svona út. Fréttatíminn bað Róbert að nefna það sem efst er á baugi hjá honum miðað við árstíðir; Haust, vetur, vor og sumar. Líklega er fljótlegra að telja það sem Róbert fæst ekki við þegar veiði

HAUST mennskan er annars vegar, líkast til dekkar dagskrá Róberts flest það sem hinn íslenski veiðimaður fæst við og gott betur. Fæstir í þessu öllu líkt og Róbert. Helst er að ekki eru hreindýraveiðar inni í myndinni hjá honum lengur. Eða með orðum

Róberts sjálfs: „Á haustin byrja ég alltaf í opnuninni á gæsinni 20. ágúst. Síðan slæðist öndin með til áramóta. Ég reyni alltaf að komast á rjúpnaveiðar sem eru skemmtilegustu veiðarnar að mínu mati. Í janúar til mars stunda ég skarfaveiði af sjóka-

Róbert Schmith

jaknum og veiði hávellur og fiskiendur. Er farinn að veiða ref á veturnar líka. Síðan tekur svartfuglinn við á vorin. Eftir það er sjóstöngin í 5-6 mánuði frá apríl út september:) ásamt silungs- og laxveiði í júlí og ágúst. Það má segja að maður sé á veiðum allt árið um kring. Líf mitt hefur alltaf snúist um veiði. Ég get bara ekkert gert að því.“

g er yfirleitt mættur vestur í Súganda fjörð 1. apríl til að undirbúa bátaflotann okkar fyrir sjósetningu en fyrirtækið (Big Fish) er með 22 sjóstangabáta sem skiptast jafn niður á Flateyri og Suðureyri. Svartfuglinn er veiddur að venju í apríl og maí en nú var veiðitímabilið stytt, þannig að ég náði lítið af fugli þetta vorið. Annars veiddi ég dálítið af skarfi í vetur, sel og ref. Nú er sjó stangavertíðin hafin og hún á allan minn hug á þessum árstíma,“ segir Róbert. Hann var spurður hvað það væri sem einkenndi þennan tíma ársins í veiðinni.

Fyrsta árið mitt í sjóstangar geiranum vorið 2008 fórum við gædarn ir, Julius Drewes og ég, í stuttan sjótúr grunnt út af Deildinni og þar náðum við að landa 178 sentí metra langri stórlúðu sem vó 77 kíló. Það er stærsti fiskur sem ég hef togað inn fyrir á sjóstangabát ...

Stórlúða draumur allra veiðimanna

Róbert veiðir allan ársins hring og er engin dýrategund sem leyfilegt er að veiða óhult fyrir honum. Ekki verður komið tölu á bráðina sem hann hefur fellt í gegnum tíðina og engin tegund veiðimennsku sem hann hefur ekki lagt stund á. Og í sjóstönginni er spurt um kíló en ekki pund. „Jú, nú er það bara sjó stöngin og vertíðin hófst í apríl og fyrstu vikurnar var fín veiði en síðan hefur tíðarfarið sett smá strik í reikninginn og snjóstorm urinn. Hóparnir hafa verið frá Þýskalandi, Rússlandi, Ungverjalandi og Hollandi það sem af er. Þyngsti þorskurinn í maí vó tæp 24 kg og margir um og yfir 20 kg. Steinbíturinn hefur verið með minna móti í aflasamsetn ingunni en ég á von á því að skötuselurinn komi fljótlega en það er mikið af honum hér á landgrunninu sem og í fjörðunum sjálfum. Nú má ekki lengur veiða stórlúðu á sjóstöng eða í önnur veiðarfæri við landið og það verður að segjast eins og er, að þetta getur haft alvar legar afleiðingar fyrir þennan litla ferða þjónustugeira. Sem dæmi, þá veiddist engin stórlúða á síðasta ári hjá okkar fyrirtæki og aðeins sex lúður 2010. Ég hefði haldið að lúðu stofninn myndi lifa þetta af miðað við þetta litla magn sem veiðist á sjóstöng. Það má hins vegar landa lúðu um borð í bát ef hún er talin ólífvænleg, það er að segja talið að hún myndi ekki lifa af bardagann,“ segir Róbert og hefur greinilega áhyggjur af lúðveiðinni sem hefur borið hróður landsins um heim allan meðal áhugamanna um stjóstangveiði og er eftirsótt meðal veiðiáhugamanna víða um heim. Þá

gerast ævintýrin. „Fyrsta árið mitt í sjóstangargeiranum vorið 2008 fórum við gædarnir, Julius Drewes og ég, í stuttan sjótúr grunnt út af Deildinni og þar náðum við að landa 178 sentímetra langri stór lúðu sem vó 77 kíló. Það er stærsti fiskur sem ég hef togað inn fyrir á sjóstangabát en auð vitað vonast maður eftir því að fá stærri lúðu í framtíðinni. Það er draumur allra veiðimanna. Ég hef veitt marga 20-23 kílóa golþorska og náði einum 10 kílóa ufsa á sjóstöng í fyrra sumar. Sjóstangaveiðimenn vita aldrei hvort eða hvenær stórlúða bítur á og það er ekkert grín að eiga við þessi flykki. Bardaginn getur stundum tekið margar klukkustundir og þær lúður eru alveg búnar eftir slíka viðureign og þeim skal landa frekar en að henda í hafið hálfdauðum. Þetta lúðubann á eingöngu að ná til beinnar sóknar í lúðu en ekki sem með afla og hvað þá á sjóstöng. En við fylgjum að sjálfsögðu þessum tilmælum og reynum að bregðast við eftir aðstæðum.“

Alhliða fluguveiðiá fyrir vestan

En frá sjóstönginni og stórlúðusögum. Það sem einkennir vorveiðina öðru fremur meðal flestra veiðimanna er silungsveiðin. Og vita skuld er það svið veiðimennskunnar sem Róbert stundar, sem önnur. Og að sjálfsögðu nefnir hann til sögunnar Vestfjarðakjálkann í því samhengi en þar segja menn stoltir að sé paradís sportveiðimannsins. Ábyggilega nokkuð til í því. Ekki er úr vegi að fá Róbert til að segja frá því hvað gefur best, hvernig græjur notar meistarinn og hvaða flugur? „Það vill svo til að hér í Súgandafirði er lítil falleg á sem heitir Langá og rennur úr Vatnadal og niður Staðar dalinn. Þar er hægt að veiða sjóbirting, urriða, bleikju og lax. Áin er að skila um 50-60 fiskum árlega og þar veiði ég nokkra daga á sumrin og nýt þess að arka með ánni og kasta ýmsum flugum á fallegum sumardegi. Bleikjuflugurnar eru „Galdra löppin“ eftir Jón Aðalstein og „Senegal“ eftir Dúa Landmark. Síðan er „Bleik og blá“ eftir Björgvin Guðmunds alveg mögnuð. Urriðinn og sjóbirtingurinn eru að taka Black Ghost og álíka straumflugur ásamt Nobblerum. Laxinn hér stekkur á stórar túbur í djúpu hyljunum, til dæmis þýska snældan og rauður Frances. Ég á nokkrar Loop flugustangir m.a. Grey Line nr 4 og 6, Blue Line nr 5 og Yellow Line nr 3. Allt frábærar stangir og Grey Line er í uppáhaldi. Er með Loop hjól á öllum stöngun um og skotlínur. Loop er alveg að gera sig.“ Þar höfum við það, ágætu veiðimenn. Fréttatíminn mælir eindregið með því að þeir veiðiáhugamenn sem eru á Facebook slái inn „prohunt“ - þá átti að koma upp síða sem Róbert er með og þar getur að líta magnaðar veiðimyndir. Jakob Bjarnar Grétarson ritstjorn@frettatiminn.is

Útilegukortið

býður þér og fjölskyldunni þinni nær ótakmarkaðan aðgang að 44 tjaldsvæðum um allt land fyrir aðeins 14.900 kr. 1234

utile www.cam gukortid.is pingcard .is

ar Ísland m landið okk u ið ik m t ferðas g þar dsvæðum o ldan höfum „Við fjölsky fallegum tjal á ót þar a p ab p o ar st kj þess að m hagstæð se l ve og njótum r sé ið ukortið kom .“ ylda hefur Útileg nda á sumri gdís og fjölsk su ú þ i g tu á Bjarni Þór, Vi m a ar sp sem

Eftirfarandi stéttar- starfsmanna- og verkalýðsfélög niðurgreiða að hluta eða að miklu leyti Útilegukortið til sinna félagsmanna. Kannaðu málið hjá þínu félagi. AFL Starfsgreinafélag Aldan stéttarfélag Bandalag Háskólamanna Brú félag stjórnenda Drífandi Efling Eining-Iðja Fagfélagið Félag flugmálastarfsmanna ríkisins Félag iðn- og tæknigreina Félag íslenskra hljómlistarmanna Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga Félag málmiðnaðarmanna á Akureyri Félag opinberra starfsmanna á Vestfjörðum Félag verslunar og skrifstofufólks Akureyri og Nágrenni Foss - félag opinberra starfsmanna á Suðurlandi Hlíf stéttarfélag Kjölur Landssamband lögreglumanna Landssamband slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna Lyfjafræðingafélag Íslands Matvís Póstmannafélag Íslands Rafiðnaðarsamband Íslands SFR - stéttarfélag í almannaþjónustu

Söluaðilar Útilegukortsins 2012 eru Víkurverk ehf. Víkurhvarfi 6. Flest öll útibú hjá Íslandspósti og ýmsar Skeljungs- og Orkustöðvar víðsvegar um land allt.

Sjómannafélag Eyjafjarðar Sjómannafélagið Jötunn Sjúkraliðafélag Íslands Starfsmannafélag Dala- og Snæfellssýslu Starfsmannafélag Garðabæjar Starfsmannafélag Hafnarfjarðar Starfsmannafélag Kópavogs Starfsmannafélag Mosfellsbæjar Starfsmannafélag Reykjavíkurborgar Starfsmannafélag Suðurnesja Stéttarfélag Vesturlands Stéttarfélagið Samstaða Stjórnendafélag Austurlands Verkalýðs- og sjómannafélag Keflavíkur og nágrennis Verkalýðs- og sjómannafélag Sandgerðis Verkalýðsfélag Akraness Verkalýðsfélag Snæfellinga Verkalýðsfélag Suðurlands Verkalýðsfélag Vestfirðinga Verkstjórafélag Akureyrar VM - félag vélstjóra og málmtæknimanna VR Vörður, félag stjórnenda á Suðurlandi Þjónustuskrifstofa Stéttarfélaga á Suðurlandi

Útilegukortið - ferðafélaginn þinn Sími 552 4040 | www.utilegukortid.is | utilegukortid@utilegukortid.is

prjónað

Helgin 18.-20. maí 2012

 Prjónauppskrift Ungbarnaskór  Prjónapistill

Ömmur og ungbarnaprjónið

inn hópur hættir seint að prjóna og það eru ömmur landsins. Þó að þær endurspegli ekki lengur ímynd prjónsins eins og fram kom í síðasta pistli, þá halda þær ótrauðar áfram. En hver skyldi vera skýringin? Þegar ég segi ömmur þá er ég að tala um breiðan hóp kvenna sem geta verið á bilinu fertugar til áttræðs, forstjórar eða heimavinnandi og allt þar á milli. Það sem þær eiga sameiginlegt er að þær eru búnar að eignast ömmubarn, eitt eða fleiri og vilja umvefja þau umhyggju og hlýju á margvíslegan hátt. Það vitum við sem þekkjum að ást ömmu til barnabarnanna er sterk og við höfum þörf fyrir að tjá hana með ýmsum hætti meðal annars með prjóni. Þar koma handprjónaðar peysur, húfur, sokkar eða jafnvel heilu heimfararsettin á nýfæddu krílin til sögunnar. Umhyggjan sem fer í þann prjónaskap er ekki hægt að kaupa í búð. Þess eru mörg dæmi að kona eigi von á sínu fyrsta barnabarni og það hellist yfir hana löngunin að prjóna eitthvað fallegt á barnið. En hún hefur ekki snert prjóna í tuttugu ár eða lengur, þrátt fyrir prjónabylgjuna, og þá er stundum erfitt að byrja. Sem betur fer búum við svo vel á Íslandi að hér er að finna nokkrar garnverslanir sem bjóða upp á þekkingu og góða þjónustu og það eru um að gera að notfæra sér það. Það er hægt að finna góðar uppskriftir fyrir byrjGuðrún endur eða þá sem eru að taka upp þráðinn eftir Pannele langan tíma. Verið einnig óhræddar við að Henttinen leita ykkur aðstoðar hjá þeim sem hafa meiri hannele@ reynslu því flestar sem prjóna hafa ánægju af því að miðla þekkingunni áfram. storkurinn.is Í dag er hægt að fá mikil úrval af ungbarnagarni sem er einstaklega mjúkt viðkomu. Oftast nær er það úr ull því hér norðurfrá eru sumrin svo stutt. Vinsælast er að nota ull sem hefur verið soðin eða meðhöndluð þannig að hún þófnar ekki við vélþvott á 30° C. Það virðist vera krafan í dag enda þarf að þvo ungbarnafatnað oftar en annað. En það er einnig hægt að finna aðra mjúka ull eins og alpakaull, en hana verður að handþvo. Svo verður hver og ein að meta hversu fínt garnið má vera, því fínna garn er seinlegra í prjóni en grófara. En þessar upplýsingar fáið þið í garnbúðunum. Litaval er svo einn kapítuli þegar prjónað er á nýfæddu börnin. Hér áður var þetta einfalt; hvítt, beinhvítt, ljósgult eða ljósgrænt ef ekki var vitað um kynið. Bleikt eða ljósblátt ef barnið var fætt. En þetta er liðin tíð. Litaúrval í garni hefur bæði breyst og aukist mjög mikið. Tískan hefur meiri áhrif á litavalið, sérstaklega ef ungu mæðurnar fá að vera með í ráðum og nú er mun algengara að kyn barnsins liggi fyrir áður en barnið fæðist. Segja má að langvinsælasti liturinn sé eftir sem áður beinhvítur, þá hafa gráir og brúnir tónar komið sterkt inn hin síðari ár á bæði kynin. Og grænir og fjólutónar sömuleiðis. Bleikt og blátt er enn notað en núna líka í muskulegri litum. Flestir velja milda liti fyrir þau yngstu og svo verða litirnir sterkari og skærari þegar þau eldast. Reyndar er dökkbrúnn nokkuð vinsæll á yngri börnin, en svart heyrir til undantekninga. En ömmur og mömmur eru ekki alltaf sammála um hvaða lit á að velja. Amman sem ætlar að prjóna vill ekki tískulitina og mamman er ekki á bleik/bláu línunni. Þá mætast þær sem betur fer oftast á miðri leið og velja jafnvel hlutlausan lit. Sterkar hefðir og nýir tímar takast á þegar litaval er annars vegar og allir virðast hafa skoðun á því. En hvað er það sem mótar þessar skoðanir okkar er erfitt að svara. Þá er ótalin ein hefð sem hefur skapast og það er að prjóna eða hekla ungbarnateppi, jafnvel fleiri en eitt fyrir sama barnið. Fjallað verður nánar um það í öðrum pistli. Hér fylgir hins vegar uppskrift að yndislegum ungbarnahosum ef einhver vill takast á við verkefni sem er ekki of tímafrekt.

Ungbarnaskór úr bókinni Celebrating Family eftir Debbie Bliss.

Ungbarnaskór Hér er uppskrift að ungbarnaskóm fyrir 0-3 mánaða kríli. Skórnir koma úr smiðju Debbie Bliss, sem er breskur prjónhönnuður, en hún hefur verið mjög dugleg að hanna á yngstu börnin. Hér eru notaðir fínni prjónar en venjulega fyrir þetta garn því það er betra að prjóna svona skó þétt.

Efni Ein 50g hnota af Baby Cashmerino frá Debbie Bliss í aðallit (A) og smárestar til að skreyta brúnina (B). Prjónar nr 2,5. 2 tölur.

Prjónfesta 28 lykkjur og 37 umferðir = 10cm í sléttprjóni. Stærð Ein stærð fyrir 0–3 mánaða.

Skammstafanir L = lykkja/lykkjur S = slétt B = brugðið Y = uppsláttur umf = umferð ó = óprjónuð lykkja s = saman 1ó+1S+sty = 1 lykkja óprjónuð, 1 lykkja slétt, steypið óprjónuðu lykkjunni yfir Aðferð við að fitja upp í byrjun prjóns: Stingið prjóninum inn í lykkjuna eins og þegar verið

er að prjóna slétt, búið til nýja lykkju og setjið hana strax snúna uppá prjóninn. Endurtakið þetta þar til búið er að fitja upp þann fjölda af lykkjum sem óskað er.

Vinstri skór Fitjið upp 32L með lit A og prjónum nr 2,5 (eða 3). Prjónið 1 umf S. 1. umf (réttan): 1S, Y, 14S, Y, [1S, Y] tvisvar, 14S, Y, 1S. 2. umf og allar umf á röngunni: Allar L sléttar, prjónið uppslátt úr umf á undan snúinn. 3. umf: 2S, Y, 14S, Y, 2S, Y, 3S, Y, 14S, Y, 2S. 5. umf: 3S, Y, 14S, Y, [4S, Y] tvisvar, 14S, Y, 3S. 7. umf: 4S, Y, 14S, Y, 5S, Y, 6S, Y, 14S, Y, 4S. 9. umf: 5S, Y, 14S, Y, [7S, Y] tvisvar, 14S, Y, 5S. 11. umf: 20S, Y, 8S, Y, 9S, Y, 20S = 60L. 12. umf: Eins og 2. umf. Prjónið 10 umf S (garðaprjón).

Ristin mótuð Næsta umf: 34S, 1ó+1S+sty, snúið við. Næsta umf: 1ó, 8B, 2Bs, snúið við. Næsta umf: 1ó, 8S, 1ó+1S+sty, snúið við. Endurtakið síðust 2 umf 5 sinnum í viðbót, síðan fyrri umf einu sinni enn. Næsta umf: 1ó, S út umf. Næsta umf: 17S, 2Ss, 8S, 1ó+1S+sty, 17S = 44L. Næsta umf (réttan): 9S, setjið þessar L á nælu, klippið á lit A, fitjið upp 1L með lit B, [setjið L aftur á vinstri prjóninn, fitjið upp 2L, fellið af 4L] 11 sinnum, setjið L aftur á vinstri prjóninn, fitjið upp 2L, fellið af 5L, klippið á lit B, prjónið S með lit A út umf, klippið á lit A. Snúið réttunni að ykkur, setjið 9L af nælu á sama prjóninn. Saumið saman samskeyti á il og hæl.

Ökklaband Næsta umf (rangan): Prjónið S

út umf með lit A. Með réttuna að ykkur, prjónið S = 18L.** Næsta umf: Fitjið upp 4L, prjónið S út umf, snúið við og fitjið upp 22L. Hnappagat: 1S, 1ó+1S+sty, Y, S út umf. 2 umf S. Fellið af. Saumið tölu á ökklabandið og gangið frá endum.

Hægri skór Prjónið eins og vinstri skó að **. Næsta umf: Fitjið upp 22L, prjónið S út umf, snúið við og fitjið upp 4L. Hnappagat: Prjónið S þar til 3L eru eftir, Y, 2Ss, 1S. Ljúkið við á sama hátt og vinstri skó. Gangi ykkur vel! Uppskriftin er úr bókinni Celebrating Family eftir Debbie Bliss. Baby Cashmerino garnið fæst í Storkinum, Handíðum við Garðatorg og Hjá Beggu á Akureyri.

Rodalon sótthreinsun • Gegn myglusveppi • Eyðir lykt úr fatnaði

Verslaðu á vefnum

Frí sending að 20 kg

1 árs skilaréttur

Í sumar er opið kl. 9 -18 • Stórhöfða 25 • 569 3100 • eirberg.is

SKRAUTLEGAR PAPPAÖSKJUR Verð frá

SÖSTRENE GRENE AKRÍLLITIR Verð

AFMÆLISKERTI ÖNNU OG CLÖRU Verð frá

199

369

199

TESIGTI MEÐ KEÐJU Verð

MUNSTRAÐIR PLÁSTRAR Verð

GRAFÍSKUR GJAFAPAPPÍR Verð

328

339

199

PERLUR Í ÖSKJU Verð

SKÆRI FRÁ SÖSTRENE GRENE Verð frá

BORÐKLÚTAR 8 LITIR Verð

319

397

257

ANNA OG CLARA OPNA NÝJA VERSLUN Í

KRINGLUNNI ÞANN 25. MAÍ - KL.10.00

S Ö S T RE NE GRE NE, KRINGL AN 4-12, 103 RE YKJAVIK

Finnið nýjar hugmyndir á bloggsíðu okkar: www.søstrenegrene.dk

heilsa

Helgin 18.-20. maí 2012

Gönguferðin þín er á utivist.is

Skoðaðu ferðir á utivist.is

 Heilsa R áðleggingar

ráð til að minnka líkur á krabbameini

Krabbamein. Orðið vekur hræðslu meðal margra. En er eitthvað hægt að gera til þess að minnka líkurnar á því að fá krabbamein? Fréttatíminn leitaði til sérfræðings, Höllu Skúladóttur, yfirlæknis lyflækninga krabbameina hjá Landspítala. Hún vekur athygli á ráðleggingum sem byggðar eru á niðurstöðum 7.000 rannsókna.

Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@ frettatiminn.is

1 2

Forðastu reykingar.

... kvenna á höfuðborgarsvæðinu lesa Fréttatímann*

Stefndu að því að halda vaxtarkúrfu barna þinna nálægt lægri enda líkamsþyngdarstuðuls (BMI) fram að 21 árs aldri.

Stefndu að því að hreyfa þig daglega sem svarar röskri göngu í 30 mínútur. Um leið er gott að stefna að því að halda kyrrsetu í lágmarki.

*konur 25 – 80 ára á höfuðborgarsvæðinu. Capacent okt.-des. 2011

Forðastu að neyta í miklum mæli orkuþéttra matvæla, þar sem orkuinnihald fer yfir 225 til 275 kkal/100g, og sykurríkra drykkja. Sérstaklega er mælt með að halda skyndibitafæði í lágmarki.

Eftir 21 árs aldur er gott að halda líkamsþyngdarstuðlinum innan eðlilegra marka og stefna að því að komast hjá þyngdaraukningu, sérstaklega að mittismálið aukist ekki.

67%

Halla Skúladóttir læknir.

Sjá nánar: http://www.dietandcancerreport.org.

Reyndu að auka hlutfall trefja í fæðunni með því að borða meira af heilhveiti og minna unnum grjónum eins og hýðishrísgrjónum.

Ef áfengis er neytt, stefndu að því að drekka ekki meira en tvö glös af áfengi á dag ef þú ert karlmaður og eitt glas af áfengi á dag ef þú ert kona.

Takmarkaðu neyslu rauðs kjöts (til dæmis nautakjöts, svínakjöt og lambakjöts, og stefndu að því að neyta undir 500 gramma af því á viku. Forðastu unnar kjötvörur eins og reykt, saltað eða þurrkað kjöt, eða kjöt með viðbættum rotvarnarefnum.

Stefndu að því að borða 500 grömm af ávöxtum og grænmeti daglega, sterkjuríkt grænmeti eins og kartöflur telja þó ekki með í þessum grammafjölda.

www.lyfja.is

– Lifið heil

50% afsláttur Ert þú með brjóstsviða? Galieve dregur úr brjóstsviða á 3 mínútum. Virkar í allt að 4 tíma. Galieve mixtúra og tuggutöflur innihalda virku efnin natríumalgínat, natríumhýdrógenkarbónat og kalsíumkarbónat. Galieve er notað við einkennum maga- og vélindisbakflæðis svo sem nábít og brjóstsviða. Skömmtun fyrir fullorðna og börn 12 ára og eldri: Mixtúra: 10-20 ml eða 2-4 töflur eftir máltíðir og þegar farið er að sofa, allt að 4 sinnum á dag. Börn yngri en 12 ára: skal aðeins gefið samkvæmt læknisráði. Sjúklingar með ofnæmi fyrir innihaldsefnunum eiga ekki að nota lyfið. Ekki taka þetta lyf innan tveggja klst. frá því að þú hefur tekið inn önnur lyf þar sem það getur truflað verkun sumra annarra lyfja. Leitaðu til læknisins ef þú veist að þú ert með skert magn af magasýru í maganum, þar sem áhrif lyfsins gætu verið minni. Galieve er öruggt fyrir þungaðar konur og konur með börn á brjósti. Geymið þar sem börn hvorki ná til né sjá til. Lesið vandlega leiðbeiningar á fylgiseðli áður en notkun lyfsins hefst. Markaðsleyfishafi: Reckitt Benckiser Healthcare A/S. Umboð á Íslandi: Artasan ehf., Suðurhrauni 12a, 210 Garðabær.

Lægra verð í Lyfju Gildir í maí.

ÍSLENSKA /SIA.IS / LYF 59613 05/12

heilsa 45

Helgin 18.-20. maí 2012

 Heilsa Ódýr heimatilbúin lausn

Tímían gegn unglingabólum Kryddjurtin tímían er eitt öflugasta meðal gegn unglingabólum sem hugsast getur, samkvæmt nýjum rannsóknum sem gerðar voru í Leeds Metropolitan University í Bretlandi. Tímían hefur bakteríudrepandi eiginleika og róar jafnframt húðina. Tímían-alkóhóllausn reyndist virka vel gegn sýkingum sem fylgja unglingabólum enda er alkóhólið einnig bakteríudrepandi. Auðvelt er að útbúa slíka lausn. Vodka er hellt yfir þurrkað tímían, helst lífrænt ræktað, og það látið

standa í krukku í tvær vikur áður en það er notað. Best er að bera það á bólurnar með bómull daglega. Einnig er hægt að útbúa lausn úr grænu te og tímían. Blandið hálfum bolla af smátt skornu tímían við nokkrar teskeiðar af grænum telaufum og hellið tveimur bollum af soðnu vatni yfir. Látið standa þar til orðið er alveg orðið kalt. Lausnin geymist í ísskáp í viku eða jafnvel lengur. -sda Tímían.

Grænmetisrækt á svölunum Það jafnast fátt á við lífrænt, heimaræktað grænmeti enda sneisafullt af vítamínum, steinefnum, ensímum og andoxunarefnum sem stuðla að góðri heilsu. Það búa hins vegar ekki allir jafnvel hvað varðar aðgengi að görðum en það ætti þó ekki að koma í veg fyrir að fólk helli sér í grænmetisrækt. Það er hægt að rækta ýmislegt þótt plássið sé ekki mikið. Þeir sem eru með svalir geta ræktað fjölmargar tegundir í blómapottum og kössum. Grænmeti og kryddjurtir eru ef til vill auðveldastar en einnig er hægt að rækta gulrætur í pottum ef þess er gætt að þeir séu nægilega háir. Að því verður að huga að pottarnir séu vökvaðir reglulega því rakinn helst ekki jafnvel í moldinni eins og ef ræktað væri á jörðinni.

ISIO 4 með D-vítamíni góð fyrir æðakerfið ISIO4 er heilsusamleg blanda af olíum — auðug af náttúrulegu E-vítamíni og viðbættu D-vítamíni. Olíurnar fjórar sem sameinast í ISIO4, repju-, oléisol-, sólblóma- og vínberjaolía, eru ríkar af E-vítamíni, andoxunarefni sem verndar frumur líkamans. Auk þess inniheldur ISIO4 núna meira af D-vítamíni sem hjálpar þér að styrkja ónæmiskerfið. Hugsaðu um heilsuna og veldu ISIO4 með lífsnauðsynlegum Omega-3 fyrir hjarta og æðakerfi og Omega-6 til að halda kólesteróli í skefjum. Olían er bragðgóð og hentar vel í alla matargerð, heita rétti sem kalda.

Það er fátt eins fallegt í glasi og fagurappelsínugulur gulrótarsafi. Hann er líka fullur af vítamínum og steinefnum og bragðgóður með eindæmum. Þó svo að gott sé að borða ávexti og grænmeti eins og þeir koma af trénu (eða jörðinni) er ágætis tilbreyting að búa til safa og auka þannig magn grænmetis sem hlutfall af daglegri neyslu. Gulrætur og appelsínur fara sérstaklega vel saman og ekki er verra að bæta út í safann ögn af ferskri myntu og jafnvel engifer, allt eftir því hverju braðlaukarnir kalla eftir hverju sinni.

ÍSLENSKA SIA.IS NAT 58050 03/12

Appelsínugulrótarsafi

bækur

Helgin 18.-20. maí 2012

Hin sígildu tímarit í vorheftum

Marklund á toppnum

Virðulegustu félög á Íslandi gefa út tímarit; Þjóðvinafélagið, Bókmenntafélagið og Garðyrkjufélagið. Þar var brautin rudd fyrir alvarlega samræðu og er svo enn. Nýtt hefti Garðyrkjuritsins, 92. árgangur small inn um lúguna rétt fyrir áhlaupið. Þar er brautryðjandahlutverkum gerð skil; epla- og berjaræktinni vex fiskur um hrygg og nýjar tegundir reyndar á rósnum. Ritið er að vanda fjölbreytt að efni, ríklega skreytt ljósmyndum og verður sem fyrr notað næstu árin. Hluti heftisins er notaður undir það sem liðið er og er minnstur veigur í því – efni lýtur að hinu innra starfi en félagsstarf ræktunarmanna er blómlegt víða um land, á kannski frekar heima á vef félagsins: www.gardurinn.is. Skrif í ritið eru flest byggð á fornum grunni, bæði íslenskir og erlendir kunnáttumenn á borð við Björn í Sauðlauksdal og Linné koma gjarnan við sögu, svo ekki sé minnst á þá meistara sem hófu garðyrkju til vegs og virðingar hér á landi fyrri rúmum hundrað árum. -pbb

 Ritdómur Heilsuréttir fjölskyldunnar

Leið að hollara mataræði

Berglind ásamt syni sínum Antoni í eldhúsinu.

 Heilsuréttir fjölskyldunnar Berglind Sigmarsdóttir Ljósmyndir: Gunnar Konráðsson Bókafélagið, 224 síður, 2012.

Berglind Sigmarsdóttir er ekki illa gift, maður inn hennar er meistarakokk ur. Hún lætur það ljón ekki standa í vegi fyrir að sinna matargerð, raunar af illri nauðsyn. Sonur þeirra hjóna er með Tourette og til að gera honum lífið bærilegra sökkti Bryndís sér í matargerð í ákafri leit eftir mat sem hentaði drengnum og öllum öðrum í fjölskyldunni. Niðurstaðan er falleg bók og full af fínum og skiljanlegum og gerlegum uppskriftum. Tónninn í skrifum Bryndísar er alúðlegur og drifinn áfram af nauðsyn og sannfæringu. Áminning hennar og stöðug gæsla um að líta til með öllum því sem sett er í mat og umvefur hann til varðveislu á löngum leiðum er auðskiljanlegur og brýnn. Svo er bókin fallega brotin af Þóru Sigurðardóttur þótt fínir rammar um hluta uppskrifta þyki mér óþarfir, setja einhverja festu á þær síður sem eru sumpart í mótsögn við þann bjarta og hlýja tón sem umlykur bókverkið. Annað sem er kostur við þessa bók: Hún er ein hvernveginn laus við þann hreinlífisboðhátt sem svo oft vill hanga yfir textum af þessu tagi frá hinum frelsuðu matgæðingum. Í allri framsetningu verksins er ákveðin boðun, teygir sig um letur val, textahugsun höfundarins, alfræðikennt efni í löngum inngangsköflum og loks myndavali, bæði af réttunum og eins skreytiefni af fjölskyldunni sem sá til þess að bókin varð til. Innlend höfundaverk af þessu tagi eru velkomin en eiga í harðri samkeppni, bæði vegna þess að mik ið er um leiðbeiningar á bók í velsældinni, og eins vegna þess að innflutningur á slíkum ritum, einkum á ensku, er ótæpilegur. Bókafélagið gefur rit Berg lindar út og hefur staðið að því með miklum sóma. Hún hefur þegar fengið góðar móttökur kaupenda ef marka má sölulista. En Berglindi er meira í mun að bókin komist í brúk og hefur lagt sig alla fram um að það gerðist: Nú er að nota tækið. -pbb

Útilegukortið 2012 44 tjaldsvæði um allt land 14.900 kr.

Hin sænska Liza Marklund er á toppi kiljulista Eymundsson með nýjustu bók sína Krossgötur, þeirri níundu um blaðakonuna Anniku Bengtzon og ævintýri hennar.

Handan við múra

Anna Funder.

 Stasiland

uti www.c legukortid.i ampin s gcard.i s

www.utilegukortid.is

Látlaus útgáfa nýrra verka af ýmsu tagi einkennir okkar tíma: Bókabeitan sendi nýlega frá sér þriðju bókina í Rökkurhæðabálkinum, Kristófer heitir sagan og eru höfundar þær Birgitta Elín Hassel og Marta Hlín Magnadóttir. Vaka/Helgafell gaf út í vikunni uppflettirit fyrir ungt fólk og eldra um helstu atburði Íslandssögunnar. Höfundur er Jón R. Hjálmarson og nefnist ritið: Hvenær gerðist það. Þriðja bókin í sögulegum ævintýrum Maximus Músikus í tónheimum er komin út og fylgir geisladiskur. Höfundarnir eru þau Hallfríður Ólafsdóttir og Þórarinn Már Baldursson og er viðfangsefnið nú að kynna ballett og tónlist. Bækurnar um músina eru orðnar útflutningsvara, þessi heitir Maximús Músikús bjargar ballettinum. Deiluritahefð Íslendinga er rómuð; nú hefur Einar Már Jónsson kennimaður í París sent frá sér fyrri hluta mikils rits, Örlagaborgina, brotabrot úr afrekasögu frjálshyggjunnar. Sjaldgæft er að líkræður séu fluttar í tveimur hlutum en þessi lærða smíð Einars er gefin út af Ormstungu. -pbb

 Ritdómur Stasiland

Anne Funder Elín Guðmundsdóttir þýddi Ugla, 320 síður, 2012.

1234

Nýjar bækur

nna Funder er Ástrali af dönsku bergi brotin, lærð í germanistik, þýsku og þýskri menningarsögu. Hún leitaði 1996 til Berlínar í þeirri vissu að hún fyndi þar söguefni og sjö árum síðar kom Stasi land út, eitt margra rita sem litið hafa dagsins ljós á liðnum árum þar sem vel ritfært og velmenntað fólk í þýsku og þýskri sögu leitar inn í hið forna ríki í leit að skýringum, upplýsingu um hina geigvænlegu sögu þjóðarbrota sem byggja landið og standa undir heitinu þýska þjóðin. Stasiland Funder varð upphaf að alþjóðlegri frægð hennar og ritsins sem hefur farið víða, var kunnugt hér snemma í ensku útgáf unni og er nú komið út þýtt af Elínu Guðmundsdóttur hjá forlagi Uglu. Ný skáldsaga Funger sem kom út í fyrra,

Mildi fyrirgefningar á ekki að ná til misyndismanna, þeir rakka sig fljótt saman í leynd og opinská ástarsambönd og taka upp þá iðju sem lund þeirra er næst.

Allt sem ég er, hefur þegar vakið at hygli enda sækir hún áfram í örlaga mikla sögu Þýskalands á síðustu öld. Funger er vel ritfær kona: Í Stasi land tekst henni af nokkurri þrjósku og að hafa upp á nokkrum einstakling um sem eiga sér sögu aftur í veldis tíma kommúnista í Austur-Þýskalandi og eru tilbúnir að segja hana. Ramm inn um þeirra frásögn er síðan hennar upplifun í einsemd og kulda vetrarins í Berlín þar sem hún situr ein í íbúð og er að reyna að koma skipan á við fangsefni sitt. Framandleikinn sem er einsemd hennar í borginni rímar síðan við stöðu fórnarlamba og gerenda í því kúgunarástandi sem hún lýsir og ríkti undir Stasi um áratugaskeið. Varla er ofsögum sagt að dagleg til vera andófsmanna hvar sem þeir eru niðurkomnir er merkilegt fyrirbæri í mannlegu samfélagi, glóð í kyndlum frelsisins leynist víða þótt á okkar tím um upplýsingar og aðgangs fari hún undur leynt og fáir leggi sig eftir henni falinni nú um stundir. Mótþróaseggir – uppreisnarmenn í hersetnu löndum Sovétríkjanna fyrir hinn örlagaríka níunda áratug síðustu aldar voru hart leiknir – svo langt var gengið í að brjóta þetta fólk niður að lestur nú á aðferðum þýskrar harðstjórnarstefnu vekur manni í senn undrun og ógleði. Hér verða ekki tíundaðar þær merki legu persónulýsingar sem Funder færir í letur af kvenhetjunum sem hún finnur og fær til að tala. Heldur ekki af þeim karlmönnum sem hafa flestir gengið í öryggi kúgarans eða hinum sem voru á skjön. Það verður fólk bara að lesa sér til upplýsingar. En minnugt má það vera að þótt Stasi sé liðið undir lok eru aðferðir flokkræðisríkja ævin lega þær sömu, jafnvel þó í litlu sé og pótentátar valdkerfanna telji sig borna til þægilegra embætta, umræða sé þögguð með seldum og gefnum miðl um og umræðu stýrt í þágu hagsmuna þeirra sem eiga og valdið geyma. Stasiland Önnu Funder er því holl bók, vel hugsað og kænlega samið verk, skilur eftir opna spurn og jafn vel ógn, því þýska raunin er sú að þeir sem klúðruðu öllu 1918 sátu áfram, þeir sem mestir voru níðingar sátu áfram eftir 1945, þeir sem harðast gengu fram í kúgun fengu að lifa og deyja í friði eftir 1989. Mildi fyrirgefn ingar á ekki að ná til misyndismanna, þeir rakka sig fljótt saman í leynd og opinská ástarsambönd og taka upp þá iðju sem lund þeirra er næst. Það er því miður niðurstaða þessa rits Önnu Funder. Og það á ekki að gerast.

Bækur

Páll Baldvin Baldvinsson pbb@frettatiminn.is

Ferðir

við allra hæfi

u ð á r k

g i þ

– n in

! t ú g i þ u ð f í dr

fi.is

Hornstrandir – Laugavegurinn – Fimmvörðuháls Héðinsfjörður – Fjörður – Víknaslóðir – Kjalvegur hinn forni – Arnarvatnsheiði – Sunnanverðir Vestfirðir Vonarskarð – Jarlhettuslóðir – Þjórsárver – Lónsöræfi Þórsmörk – Landmannalaugar

Ferðafélagar fá vildarkjör á vörum og þjónustu!

Ferðafélag Íslands | fi.is

Sögumiðlun ehf

Dagsferðir – Helgarferðir – Sumarleyfisferðir

heilabrot

Helgin 18.-20. maí 2012

Spurningakeppni fólksins



Spurningar

Sudoku

7 3 9 1 6

1. Hver skoraði markið sem tryggði Manchester City sigur í ensku úrvalsdeildinni á sunnudag? 2. Hvað var faðir afa míns gamall í laginu Nostradamus með Ný

6 2 3

dönsk? 3. Hvaða forsetaframbjóðandi dró framboð sitt til baka í vikunni?

Grétar Sveinn Theodórsson, almannatengill. 1. Sergio Aguero 2. 160.



3. Jón Lárusson.

4. Hvað heitir næststærsta borg Þýskalands?

Benedikt Bóas Hinriksson,

5. Fyrir hvað stendur skammstöfunin LSR?

 

7. Hvar ólst forsetafrúin Dorrit Moussaieff upp fyrstu æviár sín?

2. 160 ára.



10. Hvað búa margir á Egilsstöðum, 2.300, 4.300 eða 7.300? 11. Hvað heitir ný tískulína Manuelu Óskar Harðardóttur og

á DV. 5. Lífeyrissjóður Reykjavíkur. 6. Það hlýtur að vera Friðrik Ómar.

11. Malla Johansen.



  9. Hólmavík.  10. 2.300. 

sem er frumsýnd um helgina?

11. Malla Johansen.

12. Pass.

13. Hvað heitir eiginkona Ástþórs Magnússonar?

13. Pass.

14. Hvaða þekkti Hollywood-leikari hefur verið ásakaður um að

14. John Travolta.



15. Pass.

12. Pass. 13. Natalia Wium.

áreita nuddara kynferðislega?

Sudoku fyrir lengr a komna



6 9 4 1

7 9

3 6 9



9 rétt.

4 7

Svör: 1. Sergio Aguero 2. 160 ára 3. Jón Lárusson 4. Hamborg 5. Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins, 6. Friðrik Ómar, 7. Í Ísrael, 8. X Factor, 9. Hólmavík, 10. Rétt tæplega 2.300, 11. Malla Johansen, 12. Edgar Allan Poe, 13. Natalia Wium, 14. John Travolta, 15. Auður Ava Ólafsdóttir.



krossgátan

1 5 3 2

ATH Nýr vefur með krossgátulausnunum: krossgatur.gatur.net, lausnin er birt að viku liðinni. 86

RIGNING

BÓKSTAFUR

UNGVIÐI

ERFÐAVÍSA

UPPTALNING

LEIÐSLA

MATJURT

GAFL

HÉÐAN Í FRÁ STORMUR FRÁDRÁTTUR

mynd: Lip Kee (CC By-SA 2.0)

Útilegukortið 2012 44 tjaldsvæði um allt land 14.900 kr.

15. Veit það ekki.

gegn í Frakklandi?

Grétar Sveinn skorar á Tómas Rafn Sveinsson, lögmann.

3 4 4

14. Pass.

15. Hver er höfundur bókarinnar Afleggjarinn sem hefur slegið í

7 rétt.

2 8 6 5 1



8. X-Factor.

12. Um hvaða þekkta rithöfund fjallar kvikmyndin The Raven

10. 4.300



7. Ísrael.

Önnu Lilju Johansen?

9. Stykkishólmi.

1 4 1 3 8 4

4. Pass.

7. Englandi.



5 1 2 5



3. Ég ætla að giska á Norðmanninn sem var í beinni línu

9. Frá hvaða bæ er kvennakórinn Norðurljós?

6. Jónatan Garðarsson. 8. X-Factor.

1. Sergio Aguero.

Bakú?

8. Í hvaða þætti sest Britney Spears brátt í dómarasætið?

5. Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins.

blaðamaður á Séð og heyrt.

6. Hver er upplýsingafulltrúi íslenska Eurovision-keppendanna í

4. Munchen.

6 4 9

GLÆSIBÍLL EYJA

HLEMMUR

FÓSTURJÖRÐ

DJÆF

SNÍKJUDÝR

ÞUNGA

TEYGJUDÝR

BEIN

REIÐMAÐUR

KORNTEGUND

KÆRA

KALLORÐ

FRÁ

EINRÆÐA

SKÍTUR

BORGAÐ 1234

uti www.c legukortid.i ampin s gcard.i s

www.utilegukortid.is

SLÍTA

FÉLAGAR

STRIT

DRYKKUR

YFIRHÖFN

ALGILDA

BORÐAÐI SJÚKDÓM

Allt í grillmatinn Grillpakkar fyrir hópa og samkvæmi

BLÁSA

SVARAÐI

BRAK

HANDA

MILLJÓN

AÐ

SKÓFLA

ÖNDUNARFÆRI

Hamraborg – Nóatún 17 – Hringbraut – Austurver – Grafarholt

SVELG

HLUTA

TÖF

ENDAVEGGUR

KVARÐI

GARGA

MÁLMLAG Í JÖRÐU

LANGINTES

FÚSKA

STILLA

HRÓPA

ÓVILD

ÓLMUR

KVK NAFN

LENGJA

PRÝÐILEGUR

SKYLDLEIKI

SÁLGA

ANA

STEFNA

SVALLA ÁTT

SKÆRUR

SKÁSTOÐ

SKEL RAUS

OFSI

FLOKKA

VIÐUREIGN

SKRIFARA KÆLA

GRÚTARLEGUR

ÞURRKA ÚT

Í RÖÐ

TAKA UTAN UM

ÓMARGIR

ÞROT

KÓF

ÍLÁT

HÁÐ

ÖRKUMLAMAÐUR

ÞRÁKELKNI

www.noatun.is

TIF

BEIN

GAMALL NYTJAHLUTUR

SKJÓTUR

Fáðu flottari bíl 295.000 kr. vortilboð

Fáðu meira fyrir minna

Ford Kuga Titanium S AWD sportjeppi Vortilboðið 5.390.000 kr.

cw120200_brimborg_fokuga_maítilboð_augldagbl_11052012(opið12-16ogLaug)_END.indd 1

10.5.2012 15:45:23

sjónvarp

Helgin 18.-20. maí 2012

Föstudagur 18. maí

Föstudagur RUV

20.10 Mark II: Draumurinn rætist Draumurinn rætist hjá fótboltastrák frá Los Angeles.

22:20 American Idol (38/40) Nú kemur í ljós hvaða tveir keppendur halda áfram í American Idol og eiga áfram von um að verða næsta söngstjarna Bandaríkjanna. allt fyrir áskrifendur

Laugardagur fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

20:20 Gulliver's Travels Stórskemmtileg gamanmynd með Jack Black í aðalhlutverki. Sagan byggir á ferð Gúlívers til Putalands.

allt fyrir áskrifendur

fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

21:15 Once Upon A Time Frá framleiðendum Lost koma þessir vönduðu og skemmtilegu þættir.

Sunnudagur

22.20 Sunnudagsbíó - Marcello Marcello Fiskimannssonurinn Marcello er svo ástfanginn af hinni fögru Elenu að hann setur allt á annan endann í þorpi sínu.

22:25 Lost Girl (3:13) Ævintýralegir þættir um stúlkuna Bo sem reynir að ná stjórn á yfirnáttúrulegum kröftum sínum.

14.25 HM í íshokkí. 15.50 Leiðarljós 17.20 Leó (30:52) 17.23 Snillingarnir (45:54) 17.50 Galdrakrakkar (52:59) 18.15 Táknmálsfréttir 18.25 Hið sæta sumarlíf (2:6) 19.00 Fréttir 19.30 Veðurfréttir 19.35 Kastljós 20.10 Mark II: Draumurinn rætist Fótboltastrákur frá Los Angeles hefur fengið reynslu hjá Newcastle United en draumurinn rætist þegar hann er seldur til Real Madrid. Leikstjóri er Jaume Collet-Serra og meðal leikenda eru Kuno Becker, Alessandro Nivola og Anna Friel. Bresk bíómynd frá 2007. 22.05 Lewis – Myrkrið svarta. 23.40 Nýtt tungl 01.45 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 5

6 SkjárEinn

6:00 Pepsi MAX tónlist 08:00 Dr. Phil (e) 08:45 Pepsi MAX tónlist 12:00 Solsidan (5:10) (e) 12:25 Pepsi MAX tónlist 15:05 HA? (27:27) (e) 16:05 Girlfriends (12:13) (e) 16:25 Britain's Next Top Model (10:14) 17:15 Dr. Phil 18:50 America's Funniest Home Videos 19:40 Got to Dance (12:17) 20:30 Minute To Win It Einstakur 5 6 skemmtþáttur undir stjórn þúsundþjalasmiðsins Guy Fieri. Þátttakendur fá tækifæri til að vinna milljón dollara með því að leysa þrautir sem í fyrstu virðast einfaldar. 21:15 The Biggest Loser (2:20) 22:45 HA? (1:27) (e) 23:35 Once Upon A Time (19:22) (e) 00:25 Prime Suspect (3:13) (e) 01:10 Franklin & Bash (6:10) (e) 02:00 Saturday Night Live (19:22) 02:50 Jimmy Kimmel (e) 04:20 Pepsi MAX tónlist

Laugardagur 19. maí RUV

STÖÐ 2

08.00 Morgunstundin okkar 06:15 Fréttir Lítil prinsessa / Sæfarar / Kioka / 07:00 Barnatími Stöðvar 2 Snillingarnir / Skotta skrímsli / Spurt 09:10 Bold and the Beautiful og sprellað / Teiknum dýrin / Grettir 09:30 Doctors (142/175) / Engilbert ræður / Kafteinn Karl 10:15 Sjálfstætt fólk (1/38) / Nína Pataló / Skoltur skipstjóri / 11:00 Hell's Kitchen (13/15) Geimverurnar 11:45 The Glades (2/13) 10.30 Óvænt heimsókn (5:5) 12:35 Nágrannar 11.00 Grillað (3:8) 13:00 Duplicity allt fyrir áskrifendur 11.30 Kastljós 15:00 Tricky TV (20/23) 12.00 HM í íshokkí 15:25 Friends (19/24) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 13.30 Ég keypti regnskóg 15:50 Sorry I've Got No Head 14.30 Dalai Lama svarar tíu spurn16:20 Daffi önd og félagar ingum 16:40 Ævintýri Tinna 16.00 HM í íshokkí 17:05 Bold and the Beautiful F 17.20 Hvað veistu? - Íspólarnir þrír 17:30 Nágrannar 4 5 17.50 Táknmálsfréttir 17:55 The Simpsons (15/22) 18.00 Ólympíuvinir (5:10) 18:23 Veður 18.25 Úrval úr Kastljósi 18:30 Fréttir Stöðvar 2 18.54 Lottó 18:47 Íþróttir 19.00 Fréttir 18:54 Ísland í dag 19.30 Veðurfréttir 19:11 Veður 19.40 Ævintýri Merlíns (5:13) 19:20 American Dad (17/20) 20.30 Alla leið (5:5) 19:45 The Simpsons (9/22) 21.35 Leikræn fegurð 20:10 Spurningabomban (1/6) Búningadama í leikhúsi í 20:55 American Idol (37/40) London á seinni hluta 17. aldar 23:05 Deal veldur byltingu með því að leika 00:30 Them Desdemónu í Óþelló. 01:50 Duplicity 23.25 Vítisstrákur 2: Gullni herinn 03:55 The Simpsons (15/22) L 01.20 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 04:20 Spurningabomban (1/6) 05:05 Friends (19/24) J 05:30 Fréttir og Ísland í dag

SkjárEinn

06:00 Pepsi MAX tónlist 11:50 Dr. Phil (e) 13:15 Got to Dance (12:17) (e) 17:00 Pepsi mörkin 14:05 Eldhús sannleikans (2:10) (e) 18:10 Meistaradeild Evrópu 14:25 The Firm (12:22) (e) 18:40 Spænsku mörkin 15:15 Franklin & Bash (6:10) (e) 19:10 Valur - Selfoss 16:05 The Biggest Loser (2:20) (e) 21:00 The Masters 17:35 Málið (8:8) (e) 00:10 Valur - Selfoss 18:05 Girlfriends (13:13) allt fyrir áskrifendur 18:25 Necessary Roughness (6:12) (e) 19:15 Minute To Win It (e) 11:55 Sunnudagsmessan fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 20:00 America's Funniest Home 13:15 Football League Show Videos (22:48) 13:45 West Ham - Blackpool 20:25 Eureka (19:20) 16:10 Fulham - Swansea 21:15 Once Upon A Time (20:22) allt fyrir áskrifendur 17:55 Wolves - Man.United 22:05 Saturday Night Live (20:22) 4 5 20:10 QPR - Liverpool 22:55 Color me Kubrick fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 21:55 West Ham - Blackpool 00:25 Jimmy Kimmel (e) 23:45 Premier League Review 01:55 Lost Girl (2:13) (e) 02:40 Pepsi MAX tónlist

SkjárGolf 08:00 17 Again 10:00 Run Fatboy Run 12:00 Tooth Fairy 14:00 17 Again 16:00 Run Fatboy Run 18:00 Tooth Fairy 20:00 Secretariat 22:00 The Front 00:00 SherryBaby 02:00 Black Sheep 04:00 The Front 06:00 Miss March

06:00 ESPN America 4 08:00 Byron Nelson Championship 11:00 Golfing World allt fyrir áskrifendur 11:50 Byron Nelson Championship 14:50 Inside the PGA Tour (20:45) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 15:10 Byron Nelson Championship 18:10 Golfing World 19:00 Byron Nelson Championship 22:00 Golfing World 22:50 2011 4 PGA TOUR Year-in-Review 5 23:45 ESPN America

STÖÐ 2

Sunnudagur RUV

08.00 Morgunstundin okkar Poppý 07:00 Strumparnir / Lalli / kisukló / Herramenn / Franklín og Stubbarnir / Algjör Sveppi, Brunabílvinir hans / Stella og Steinn / Smælki arnir, Waybuloo, Doddi litli og Eyrnastór, Lína langsokkur / Latibær/ / Disneystundin /Finnbogi og Felix / Sígildar teiknimyndir / Gló magnaða / Lukku láki / Grallararnir / Hvellur Litli prinsinn keppnisbíll 10.15 Alla leið (5:5) 10:40 Tasmanía 11.10 Leitin að stórlaxinum (2:3) 11:05 Ofurhetjusérsveitin 11.40 Anders Matthesen 11:30 Njósnaskólinn allt fyrir áskrifendur 12.30 Silfur Egils 12:00 Bold and the Beautiful 13.50 Heimur orðanna – Notkun og 13:25 American Idol (37/40) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun misnotkun (3:5) 14:50 Sjálfstætt fólk (30/38) 14.50 Guðrún Á. Símonar 15:35 ET Weekend 16.00 Austfjarðatröllið 16:25 Íslenski listinn 16.50 Ógleymanlegar stundir - Brúð16:50 Sjáðu kaupið 17:20 Pepsi mörkin 4 5 6 17.20 Táknmálsfréttir 18:30 Fréttir Stöðvar 2 17.30 Skellibær (32:52) 18:49 Íþróttir 17.40 Teitur (35:52) 18:56 Lottó 17.50 Póstkort frá Gvatemala (1:10) 19:04 Ísland í dag - helgarúrval 18.00 Palli var einn í heiminum 19:29 Veður 18.25 Draumagarðar (3:4) 19:35 Wipeout USA (5/18) 19.00 Fréttir 20:20 Gulliver's Travels 19.30 Veðurfréttir 21:45 Bourne Ultimatum 19.40 Landinn 23:40 Fast &amp; Furious 20.10 Leiðin til Bakú 01:25 Gran Torino 20.40 Höllin (17:20) 03:20 The Boat That Rocked 21.45 Átjánda öldin með Pétri Gunnarssyni 22.20 Sunnudagsbíó - Marcello Marcello 09:20 Philadelphia - Boston 23.55 HM í íshokkí 11:10 KR - ÍBV 01.15 Silfur Egils 13:00 Pepsi mörkin 02.35 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 14:10 Fréttaþáttur Meistaradeildar Evrópu SkjárEinn 14:40 Valur - Selfoss 06:00 Pepsi MAX tónlist 16:25 Þýski handboltinn: RN allt Löwen fyrir áskrifendur 12:50 Dr. Phil (e) - Flensburg 14:55 Málið (8:8) (e) 17:45 Þorsteinn J. og gestirfréttir, - upphitun fræðsla, sport og skemmtun 15:25 90210 (16:22) (e) 18:30 Meistaradeild Evrópu: Bayern 16:15 Britain's Next Top Model (10:14) - Chelsea 17:05 Once Upon A Time (20:22) (e) 20:50 Þorsteinn J. og gestir 17:55 Unforgettable (4:22) (e) meistaramörk 18:45 Solsidan (5:10) (e) 21:20 The Masters 4 5 19:10 Top Gear (3:7) (e) 20:10 Titanic - Blood & Steel (6:12) 21:00 Law & Order (10:22) 11:55 Sunnudagsmessan 21:45 Californication (3:12) 13:15 Football League Show 22:25 Lost Girl (3:13) 13:45 West Ham - Blackpool 23:10 Blue Bloods (14:22) (e) 6 16:10 Fulham Swansea 23:55 The Defenders (7:18) (e) allt fyrir áskrifendur 17:55 Wolves - Man.United 00:40 Californication (3:12) (e) 20:10 QPR - Liverpool 01:10 Psych (2:16) (e) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 21:55 West Ham - Blackpool 02:00 Pepsi MAX tónlist 23:45 Premier League Review 2011/12

SkjárGolf

08:00 Shallow Hal 06:00 ESPN America 4 10:00 Funny People 08:00 Byron Nelson Championship allt fyrir áskrifendur 12:25 Babe 11:00 Golfing World 14:00 Shallow Hal 11:50 Byron Nelson Championship fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 16:00 Funny People 14:50 Inside the PGA Tour (20:45) 18:25 Babe 15:10 Byron Nelson Championship 20:00 Miss March 18:10 Golfing World 22:00 Outlaw 19:00 Byron Nelson Championship 6 00:00 Seven Pounds 22:00 Golfing World 5 4 02:00 Five Fingers 22:50 PGA TOUR Year-in-Review 2011 04:00 Outlaw 23:45 ESPN America 06:00 Quantum of Solace

allt fyrir áskrifendur

12:00 Tangled 14:00 Gray Matters fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 16:00 Austin Powers in Goldmember 18:00 Tangled 20:00 Quantum of Solace 22:00 Magnolia 01:05 Rambo 4 02:356 Farce of the Penguins 04:00 Magnolia 06:00 The Invention Of Lying

sumarið er komið - í alvörunni!

DANI bakki 3.900 kr.

08:00 Gray Matters 510:00 Austin Powers in6Goldmember

DELI skál 1.900 kr.

fLAMINgO púði 3.500 kr.

MAUI sólstóll Verð frá 12.500 kr. LIMONE-línan tveir frísklegir litir

kauptúni | kringlunni | www.habitat.is

sjónvarp 51

Helgin 18.-20. maí 2012

20. maí



STÖÐ 2 07:00 Elías/ Stubbarnir /Villingarnir / Algjör Sveppi / Mamma Mu / Kalli litli kanína og vinir / Maularinn /Scooby Doo / Krakkarnir í næsta húsi 12:00 Nágrannar 13:20 American Idol (38/40) 14:05 Spurningabomban (1/6) 14:55 The Block (7/9) 15:40 How I Met Your Motherallt fyrir áskrifendur 16:05 Gossip Girl (14/24) 16:50 Mad Men (6/13) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 17:40 60 mínútur 18:30 Fréttir Stöðvar 2 19:15 Frasier (9/24) 19:40 Jamie Saves Our Bacon 20:35 The Mentalist (21/24) 4 21:20 Homeland (11/13) Stórbrotin þáttaröð í anda 24 með Claire Danes í aðalhlutverki. 22:15 The Killing (2/13) 23:00 60 mínútur 23:45 The Daily Show: Global Edition 00:10 Smash (11/15) 00:55 Game of Thrones (7/10) 01:50 Silent Witness (3/12) 02:40 Supernatural (13/22) 03:20 The Event (10/22) 04:05 Medium (10/13) 04:50 The Mentalist 05:35 Friends (12/24) 06:00 Fréttir

Ríkissjónvarpið Heimur orðanna



„Ég skildi að orð er á Íslandi til...“

Eitt það helsta sem gerir okkur að þjóð er sameiginlegt tungumál. Tungumálið er töfrandi samskiptamáti, skilur menn frá dýrum og fjöldi tungumála ótrúlegur, rúmlega sex þúsund. Um þetta fjallar breski leikarinn Stephen Fry í fimm þátta röð BBC-sjónvarpsstöðvarinnar sem Ríkissjónvarpið sýnir okkur um þessar mundir. Óhætt er að mæla með þessum þáttum, eins og öðrum fræðsluþáttum frá BBC. Þar er fagmennska í fyrirrúmi. Í fyrsta þættinum kannaði Fry uppruna tungumálsins og hvers vegna maðurinn er eina tegundin á plánetunni sem tjáir sig með þessum hætti. Þrátt fyrir tilraunir hefur ekki tekist að kenna okkar nánustu ættingjum í dýraríkinu að tala. Í öðrum þætti fjallaði hann um hvað það er sem auðkennir okkur 5

og hélt því fram að það væri umfram allt hvernig við tölum, hvort það er þjóðtunga, staðbundin mállýska eða stéttamunur. Við skilgreinum okkur með því máli sem við tölum. Í þeim þriðja komst Fry að því að blótsyrði eru mikilvægur þáttur í boðskiptum manna þótt fæstir séu hrifnir af ljótu orðbragði. Í næsta þætti verður ritmálið tekið fyrir, sú merka uppgötvun sem gerði mönnum kleift að skrá hug sinn. Án þess væri sagan lítt kunn. Í lokaþættinum verður síðan fjallað um sagnamennsku, löngunina til að segja sögu og skemmta öðrum. Staða tungumála er misjöfn. Enskan hefur stöðu alþjóðatungumáls og hlutur kínversku mun fara vaxandi með auknum áhrifum risans í austri. Færri tala ýmis önnur tungumál, mörg eru í útrýmingarhættu og munu hverfa. Það er umhugsunarefni

Íslendinga, fámennrar þjóðar í stórum heimi sem talar tungu sem fáir skilja. Í þá gersemi viljum við halda – og enginn hefur orðað það betur en Einar Benediktsson: „Ég skildi að orð er á Íslandi til/um allt, sem er hugsað á jörðu.“ Jónas Haraldsson

OSTAR

10:20 Box: Khan - Peterson 12:05 Meistaradeild Evrópu: Bayern - Chelsea 14:10 Þorsteinn J. og gestir - meistaramörk 14:40 The Masters 19:45 FH - Breiðablik 22:00 Fréttaþáttur Meistaradeildar Evrópu 22:30 OK búðamótið allt fyrir áskrifendur 23:05 FH - Breiðablik

ÚR FÓRUM MEISTARANS

fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

12:30 Premier League Review 2011/12 13:25 Premier League World 13:55 West Ham - Blackpool 15:45 Arsenal - Aston Villa allt fyrir áskrifendur 17:30 Man. City - Sunderland 19:15 Tottenham - Swansea fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 21:00 Man. Utd. - Everton 22:45 Blackburn - Liverpool

ALDAGÖMUL HEFÐ ÞROSKUÐ Í ÍSLENSKU UMHVERFI

SkjárGolf 06:00 ESPN America 4 5 07:00 Byron Nelson Championship 10:00 Volvo World Match Play Championship 16:00 Byron Nelson Championship 18:35 Inside the PGA Tour (20:45) 19:00 Byron Nelson Championship 22:00 Volvo World Match Play Championship 01:00 ESPN America

Íslenskir mjólkurbændur kynna með stolti hina íslensku Óðalsosta. Átta ostar byggðir á alþjóðlegri hefð og fullkomnaðir með besta hráefni sem völ er á — íslenskri mjólk.

ÍSLENSKA / SIA.IS / MSA 58056 01/12

ERTU NÓGU ÞROSKAÐUR FYRIR BRAGÐIÐ?

bíó

52 

Helgin 18.-20. maí 2012

Skjaldborg Stefnir í metþátttöku

Hin eina sanna Skjaldborg

rá hruni hefur fólki verið tíðrætt um skjaldborgir og hefur þess fyrirbæris töluvert verið leitað, sem koma átti fyrir umhverfis hitt og þetta. Ein er þó alltaf á sínum stað og hægt er að ganga að henni vísri á Patreksfirði yfir hvítasunnuhelgina en þá verður heimildarmyndahátíðin Skjaldborg haldin í sjötta sinn. Hátíðin hefur fest sig rækilega í sessi og þetta árið stefnir í metþátttöku enda hefur verið óvenju mikið um bókanir og umsóknir. Þá telst til nokkurra tíðinda að

allar íslensku myndirnar verða með enskum texta að þessu sinni með hag erlendra gesta fyrir augum. Hátíðin er komin í samstarf við Copenhagen DOX-hátíðina í Danmörku og listrænir stjórnendur hennar hafa valið þrjár myndir sem sýndar verða á Skjaldborg. Ein íslensku myndanna á hátíðinni verður síðan fyrir valinu og sýnd á næstu DOX-hátíð í Kaupmannahöfn. Sem endranær ræður fjölbreytnin ríkjum í myndavali og við sögu koma meðal annars Thor Vilhjálmsson, Bubbi, popptónlist, lífeyrissjóðir og

kraftlyftingar. Patreksfirðingar láta heldur ekki sitt eftir liggja og utandagskrárviðburðirnir verða ekki af verri endanum og nægir þar að nefna Skelfiskveislu í Sjóræningjahúsinu, Kvenfélagið býður upp á plokkfisk og tekist verður á í harðri limbókeppni. Heimildarmyndin Hrikalegir, eftir Hauk Valdimar Pálsson, er ein þeirra sem verður frumsýnd á hátíðinni en þar er Steve Gym, gamalgrónasta lyftingastöð íslenskra kraftlyftinga, í forgrunni. Þar hefur Steve (Stefán Hallgrímsson) í fjóra áratugi þjálfað



 FrumsýndAR

Úr myndinni Reimt á Kili sem verður sýnd á Skjaldborg um hvítasunnuna.

sterkustu menn landsins, auk öryrkja og kynlegra kvista miðbæjar Reykjavíkur. Myndin gefur innsýn í lokaðan heim kraftakarla, sem voru

áður óskabörn þjóðarinnar en hafa horfið úr augsýn almennings. Þórarinn Þórarinsson toti@frettatiminn.is

Sacha Baron Cohen Meiri fíflagangur

Statham buffar rússneska bófa Harðjaxlinn Jason Statham er við sama heygarðshornið í Safe þar sem hann tekur á glæpahyski og ekki með neinum vettlingatökum frekar en fyrri daginn. Hann leikur fyrrverandi lögguna Luke Wright en í starfi sínu lenti hann harkalega upp á kant við rússnesku mafíuna sem launaði honum lambið gráa með því að láta myrða fjölskyldu hans og gera hann útlægan úr lögreglunni. Okkar maður er því ekki í góðu Menn verða ekki miklu harðari en Jason Statstandi, mælir göturnar tærður af ham sem sýnir allar sínar bestu hliðar í Safe. söknuði og sektarkennd. Á vafri sínu um borgina tekur hann eftir því að mafíósar eru á hælum ungrar stúlku sem er skelfingu lostin. Luke getur að sjálfsögðu ekki horft upp á þennan ójafna eltingarleik án þess að skipta sér af, gengur í málið af fullri hörku og tekur stúlkuna undir sinn verndarvæng. Sú stutta býr yfir mikilvægum upplýsingum sem nokkrir glæpahópar eru til í að gera allt til að komast yfir þannig að Luke má hafa sig allan við í blóðugum átökum við rússneska og kínverska krimma auk spilltra lögreglumanna.

Aðrir miðlar: Imdb: 6.3, Rotten Tomatoes: 54%, Metacritic: 55%

The Raven John Cusack leikur hér rithöfundinn Edgar Allan Poe í skáldaðri sögu um síðustu dagana í lífi þessa brautryðjanda í glæpaog hrollvekjubókmenntum. Titillinn vísar að sjálfsögðu til Hrafnsins, eins þekktasta kvæðis höfundarins. The Raven gerist í Baltimore um miðja nítjándu öld en þegar dularfull morð, sem minna um margt á morð úr sögum Poes, eru framin ákveður rithöfundurinn að leggja lögreglunni lið við að hafa hendur í hári morðingjans. Rannsóknin snýst hratt upp í æsilegt kapphlaup við tímann þegar Poe áttar sig á því að morðinginn ætlar sér fyrst og fremst að kála honum sjálfum.

Aðrir miðlar: Imdb: 7.2, Rotten Tomatoes: 21%, Metacritic: 44%

Salmon Fishing in the Yemen Sænski leikstjórinn Lasse Hallström (Chocolat, The Cider House Rules, My Life as a Dog, What's Eating Gilbert Grape) er á vægast sagt áhugaverðum og sérkennilegum slóðum í þessari nýjustu mynd sinni en hér segir frá stangveiðisérfræðingi sem fenginn er til þess að hjálpa arabískum sheik við að láta þann draum sinn rætast; að gera fluguveiði að gjaldgengu sporti í eyðimörkinni. Hann tekur þetta að sér og berst eins og spriklandi lax gegn straumnum til þess að gera hið ómögulega mögulegt. Ewan McGregor og Emily Blunt eru í aðalhlutverkum.

Sacha Baron Cohen nýtur sín vel í hlutverki einræðisherrans Aladeens sem minnir um margt á hinn fallna Lýbíuleiðtoga Muammar Gaddafi.

Aladeen kúgar þjóð sína af ástúð Háðfuglinn Sacha Baron Cohen mætir nú til leiks í fjórðu mynd sinni í fullri lengd. Hann hefur áður skemmt lýðnum með gamanmyndum um rembuna Ali G, sjónvarpsmanninn Borat frá Kazakstan og tískufríkið Brüno og stígur nú fram í hlutverki einræðisherrans Aladeen í hinu uppdiktaða Afríkuríki Wadiya.

Aðrir miðlar: Imdb: 7.0, Rotten Tomatoes: 68%, Metacritic: 58%

Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á þjónustustöðvum N1 um land allt

Aladeen á ekki sömu forsögu og Ali, Borat og Brüno sem allir voru vel þekktir áður en þeir mættu í bíó.

acha Baron Cohen vakti fyrst verulega athygli með sjónvarpsþáttunum sem kenndir eru við Ali G. Þar kom hann fram í gervi rapparans Ali G og tók viðtöl við grunlaust fólk sem áttaði sig ekki á að það var gengið í gildru grínarans undir þeim formerkjum að það væri mætt í „alvöru“ viðtöl. Með óvæntum, dónalega ágengum og furðulegum spurningum sínum sló hann viðmælendur sína gersamlega út af laginu og náði um leið oft á tíðum fram miklu betri og heiðarlegri svör en sjóaðir fréttamenn. Þættir Ali G voru kryddaðir með innslögum frá Borat og Brüno og varla er á nokkra persónu Cohen hallað þótt fullyrt sé að Borat hafi verið dásamlegasta fyrirbærið sem fékk að njóta sín í þessum drepfyndu þáttum. Í kjölfar vinsælda Ali G í sjónvarpi sneri Cohen sér að kvikmyndunum og Ali G reið eðlilega á vaðið í sinni eigin bíómynd Ali G Indahouse árið 2002. Þar þvældist Ali í gula jogging gallanum sínum inn í samsæri um að steypa forsætisráðherra Bretlands af stóli og þrátt fyrir að myndin væri nokkuð brotakennd sveik hún aðdáendur hans ekki. Árið 2006 fékk Borat svo loksins að njóta sín í Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan. Þar var Cohen við sama heygarðshornið og í sjónvarpsþáttunum; Borat þvældist um Bandaríkin og tók mögnuð viðtöl við fólk úr öllum áttum. Myndin er óumdeilt besta og fyndnasta mynd Cohens til þessa en fólk varð margt hvert beinlínis veikt af hlátri. Á milli þess sem Baron Cohen hefur gert út á eigin hugarfóstur á hvíta tjaldinu hefur hann látið til sín taka með Will Ferrell og John C. Reilly í Talladega Nights: The Ballad of Ricky Bobby, leikið fyrir ekki ómerkari leikstjóra en Tim Burton í Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street og Martin Scorsese í Hugo.

Nú er hann svo enn eina ferðina allt í öllu í myndinni um einræðisherrann Aladeen þar sem hann fer mikinn í aðalhlutverkinu, skrifar handritið ásamt öðrum en fær félaga sinn og leikstjóra Borat og Brüno, Larry Charles, til þess að leikstýra sér í þriðja sinn. Aladeen á ekki sömu forsögu og Ali, Borat og Brüno sem allir voru vel þekktirH áður en þeir E LG A Rmættu BLA Ð á hvíta tjaldið. Aladeen er þó engu síður ruglaður en þremenningarnir og heimssýn hans fremur brengluð. Hann er einræðisherra í landi sínu, Wadiya, en hefur setið undir vaxandi gagnrýni frá vestrænum leiðtogum sem finnst nóg um kúgunartilburði hans enda hefur hann megna skömm á lýðræðinu og hafnar alfarið rugli eins og málfrelsi, mannréttindum og jafnrétti sem eru til þess eins fallið að æsa lýðinn og skapa honum vandræði. Í kynningarstiklu fyrir The Dictator, sem sýnd var á The Super Bowl, birtust fréttamyndir þar sem Nicolas Sarkozy, þáverandi Frakklandsforseti, Barack Obama, forseti Bandaríkjanna, og David Cameron, forsætisráðherra Bretlands, fordæmdu Muammar Gaddafi árið 2010. Baron Cohen fer því ekki leynt með að Aladeen á sér fyrirmynd í hinum fallna Lýbíuleiðtoga þannig að af nógu er að taka þegar kemur að því að skrumskæla kúgarann enda var Gaddafi sérlega litríkur og klikkaður einræðisherra.

bíó

Þórarinn Þórarinsson toti@frettatiminn.is

Lagersala

allt að 80% afsláttur laugardag & sunnudag opið 11-16

Laugavegi 178

aðeins þessa 2 daga

rúmföt handklæði barnavörur borðdúkar rúmteppi löberar púðar

tíska

Fatalína fyrir verðandi mæður Hin nýbakaða móðir, Jessica Simpson, tilkynnti í vikunni að ný fatalína sé væntanleg frá henni sem ætluð er fyrir verðandi mæður. Línan mun koma á Bandaríkjamarkað í haust og segir söngkonan að þetta verði lína undir miklum áhrifum frá sjöunda áratugnum. „Það er ótrúlega erfitt að finna flott föt þegar maður er ófrískur. Þess vegna tók ég þá ákvörðun að hanna flíkur sem undirstrika kynþokka verðandi mæðra. Þetta vantar á markað í dag.“

Helgin 18.-20. maí 2012

Nýtt andlit Chanel No 5

Förðunarlína frá Louboutin væntanleg

Tískuhúsið Chanel hefur nú fengið leikarinn og kvennagullið Brad Pitt í lið með sér en hann mun birtast okkur í nýrri auglýsingaherferð og þá fyrir vinsælasta ilm fyrirtækisins, Chanel No 5, seinna á þessu ári. Kvennailmurinn, sem fyrst kom út fyrir jólin 1921 og er hannaður af Coco sjálfri, hefur verið vinsælasti ilmur síðustu áratuga og selst í fleiri eintökum en nokkur annar ilmur. Tökur nýju auglýsingaherferðarinnar hófust fyrr í þessari viku í London og mun leikarinn fá nokkra milljarða í vasann fyrir vinnu sína.

Skóhönnuðurinn Christian Louboutin, sem veit manna best hvernig fara á að því að láta konum líða kynþokkafullum á rauðum sólum, tilkynnti fyrr í vikunni að förðunarlína sé væntanleg seint á næsta ári frá tískuhúsi hans sem mun heita Christian Louboutin Beauté. „Ég lifi fyrir það að láta konum líða vel með sjálfar sig. Þess vegna hef ég ákveðið að hanna fallega og kynþokkafulla förðunarlínu sem hentar fyrir kvenmenn á öllum aldri,“ sagði hönnuðurinn í nýlegu viðtali við tímaritið WWD. Línan mun heita Christian Louboutin Beauté og er unnin í samstarfi við fyrirtækið Batallure Beauty.

Þriðjudagur: Buxur: Vero moda Bolur: bland.is Peysa: Topshop Skór: Manía Hringar: asos.com Eyrnalokkar: asos.com.

Gestapistlahöfundur vikunnar er

Erna Hrund tískubloggari

Lítill heimur tískunnar Í hverjum mánuði kaupi ég mér 4 tímarit eða öll dönsku blöðin. Ekki þó sömu dönsku blöðin og amma mín nælir sér alltaf í sem innihalda oftast matar- eða prjónauppskriftir heldur tískublöðin; Eurowoman, Costume, Cover og Elle dk. Ástæðan fyrir því að ég kaupi alltaf þessi blöð er sú að þegar ég renni í gegnum þau þá oft kemur það fyrir að ég eigi flík sem er verið að fjalla um í blaðinu eða ég sendi póst á eina bestu vinkonu í Svíþjóð sem fer og fjárfestir í henni fyrir mig og kemur henni til mín. Þetta er ekki eina leiðin mín heldur er ég forfallinn eBay aðdáandi og kaupi margar gersemar í gegnum þá vefsíðu. Bara núna um daginn fékk ég flík úr Marni H&M línunni sem mig hafði lengi langað í.

Mánudagur: Buxur: h&m Bolur: bland.is Skór: bland.is Hálsmen: Accessorize Hringar: fatamarkaður

Tískublöðin mín færa mig einu skrefi nær hinum stóra heimi tískunnar og gera hann aðeins minni – í mínum augum alla vegana. Hann er þó fljótur að stækka aftur þegar ég leyfi einu og einu Vogueblaði að fylgja með heim og leyfi huganum aðeins að reika um draumafataskápinn sem inniheldur bara flíkur frá Chanel og skó frá Louboutin. Heimurinn stækkar svo um helming ef ég leyfi franska Vogue að koma með mér. Eftir að þið hafið lesið þennan pistil þá kæmi mér ekki á óvart ef nokkrar ykkar færu að ímynda sér hversu stór blaðastaflinn minn er. Ég get sagt ykkur það að staflarnir eru sannkallað stofustáss.

Miðvikudagur: Stuttubuxur: second hand af netinu Bolur: Topshop Peysa: bland.is Vesti: Hjálpræðisherinn Skór: Primark Hálsmen: gamalt af ömmu minni

dagar dress

Er algjör gramsari

Fimmtudagur: Buxur: kronkron Bolur: asos.com Skór: forever 21 Hattur: af kærastanum mínum Hringur: gjöf frá bróður mínum

Hildur Selma Sigbertsdóttir 25 ára háskólanemi, vinn á leikskóla í sumar. „Stíllinn minn er frekar afslappaður með dassi af rokki og hippisma,“ segir Hildur Selma Sigbertsdóttir, 25 ára háskólanemi sem ætlar að vinna á leikskóla í sumar. „Ég fæ innblástur tísku allstaðar í kringum mig og rauninni frá öllu sem höfðar til mín. Ég á hvorki ákveðna tískufyrirmynd né uppáhalds hönnuð. Ég versla helst notuð föt á netinu en panta líka stundum ný föt af erlendum fatasíðum. Ég er algjör gramsari og elska að finna flott föt í Rauða kross búðinni, Hjálpræðishernum, Kolaportinu og öðrum fatamörkuðum. Fataskápurinn minn er því mest blanda af gömlu og nýju, og bæti meira í hann en ég losa mig við. Sum föt fá að haldast þar inni þó svo að ég nota þau aldrei, á meðan mér reynist auðveldara með að losa mig við önnur.“

Föstudagur: Stuttbuxur: asos.com Bolur: fatamarkaður Skór: second hand af netinu.

Helgin 11.-13. maí 2012

Hátískuhönnuðir hanna fyrir ólympíuleikana Margir af helstu hátískuhönnuðum heims hafa verið fengir til þess að hanna landsliðsbúninga síns heimalands fyrir Ólympíuleikana sem haldnir verða í London nú í júlí. Hönnuðurinn Ralph Lauren mun hanna búningana fyrir Bandaríkin, Stella McCartney fyrir Bretland og nú tilkynnti Giorgio Armani í vikunni að landsliðsbúningar Ítalíu verða hannaðir af honum sjálfum. „Þetta er mér mikill heiður að fá að hanna búninga fyrir þetta stóran viðburð,” sagði Armani stoltur. Ekki er ennþá komið fram hver hannar landsliðsbúninga Frakklands en menn vona að það verði enn einn hátískuhönnuðurinn sem mun koma fram á síðustu stundu. Frá vinstri Ralph Lauren, Stella McCartney og Giorgio Armani

// dale.is

Marc Jacobs og skyrtukjólarnir Gegnsæi skyrtukjóllinn Comme des Garçons, sem hönnuðurinn Marc Jacobs klæddist á Met Gala í síðustu viku, seldist upp á aðeins nokkrum dögum. Kjóllinn, sem er úr nýjustu 2012 haust/vetrarlínu tískuhússins Marc Jacobs, hafði ekki fengið mikla athygli fyrr en hönnuðurinn ákvað sjálfur að klæðast kjólnum á helstu tískusamkomum ársins. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem Jacobs klæðist skyrtukjól sem virðist vera hans eftirlætisflík síðustu misserin.

// KYNNINGARFUNDIR ÁMÚLA 11, 3. HÆÐ

Sunnudaginn 20. maí kl. 17:00-17:45

// NÁMSKEIÐ FYRIR 10 - 12 ÁRA - UPPSELT

Hefst 11.júní – allir virkir dagar vikunnar kl. 9-13

//NÁMSKEIÐ FYRIR 13 -15 ÁRA – 8.-10. BEKKUR Hefst 21. maí – mánudaga og miðvikudaga kl. 17-21

//NÁMSKEIÐ FYRIR 16 - 20 ÁRA – MENNTASKÓLI

Hefst 22. maí – þriðjudaga og fimmtudaga kl. 18-22

//NÁMSKEIÐ FYRIR 21-25 ÁRA – HÁSKÓLI - ÖRFÁ SÆTI LAUS Hefst 22. maí – þriðjudaga og fimmtudaga kl. 18-22

tíska 55

Úrval af útskriftargjöfum

tíska

Helgin 18.-20. maí 2012

Nauðsynlegt í fataskápinn í maí Gallavesti eru nú, í upphafi sumars, áberandi flík á götum bæjarins. Flíkin hentar ágætlega við öll tækifæri, bæði fyrir þau hversdagslegu sem og í samkvæmið og eru vestin jafn vinsæl meðal beggja kynja. Litagleði er áberandi, fylgir sumrinu og eru gallabuxur í öllum litum sérstaklega vinsælar í ár. Þær gefa sumarlegt yfirbragð og er alltaf skemmtileg að para þær við aðra áberandi liti.

Krakkadagar

Converse-skórnir hafa líklega aldrei verið eins vinsælir og þeir eru nú. Bæði kynin kaupa sér slíka skó í öllum regnboganslitum og tefla þeim við sumarlegar flíkur. Bæði lágir og háir Converse-skór njóta vinsælda og er nauðsynlegt að eiga allavega eitt par af hvorri tegund, að mati tískuspekúlanta.

Helgin 18.-20. maí 2012

KRINGLUKAST allt að 60% afsláttur!

Mömmurnar áhrifamiklar í hönnun

Helstu hönnuðar heims eru almennt sammála um að þeir hefðu aldrei náð eins langt og raun ber vitni án stuðnings og góðra ráða frá móður sinni: Þær studdu við bakið á þeim, trúðu á hæfileika þeirra alveg frá byrjun og lásu þeim lífsreglurnar.

„Vertu fyrirferðarmikill og áberandi í vinnunni en láttu minna fyrir þér fara í einkalífinu,“

Peysa verð 18.990kr Kringlukastverð

11.990kr

„Þótt þér finnist annað á stundum, þá er aðeins eitt sem skiptir máli, ein ákvörðun sem skiptir sköpum: Að vera hamingjusamur og gera það sem þér finnst gaman að gera. Eða gera það ekki og verða óhamingjusamur,“

fékk aðalhönnuður Lanvin, Alber Elbaz, að heyra frá móður sinni.

Peysa verð 16.990kr Kringlukastverð

9.990kr Skyrta verð 13.990kr

Kringlukastverð 6.990kr Kjóll verð 19.990kr Kringlukastverð

7.990kr

sagði móðir hönnuðarins Tom Ford þegar hún lagði honum línurnar.

Yfir 50 tegundir af buxum á 20-30% afslætti

Hafðu hönnunina þína einfalda, þægilega og láttu hana ríma við tíðarandann,“ voru ráðin sem móðir hönnuðarins Michael Kors gaf honum þegar Kors hóf ferill sinn sem fatahönnuður

SÍMI 5688777

10 Ára

2002-2012

Þann 18. maí bjóðum við í afmælispartý 18:00 - 21:00 Léttar veitingar í boði

30% afsláttur af glænýjum vörum Glóðvolgar úr kassanum! 50% afsláttur af öllum öðrum vörum Sigríður Klingenberg kíkir á okkur Tekur með sér orkusteinana

Áfram verður hægt að skrá sig í happdrættispottinn! Frábærir vinningar - Dregið úr miðunum þann 19.maí

menning

58 Tengdó – HHHHH –JVJ. DV Svar við bréfi Helgu (Nýja sviðið)

Fös 18/5 kl. 20:00 aukas Fös 25/5 kl. 20:00 13.k Sun 3/6 kl. 20:00 18.k Lau 19/5 kl. 17:00 aukas Þri 29/5 kl. 20:00 14.k Mið 6/6 kl. 20:00 aukas Sun 20/5 kl. 20:00 10.k Mið 30/5 kl. 20:00 15.k Mið 6/6 kl. 20:00 19.k Þri 22/5 kl. 20:00 aukas Fim 31/5 kl. 20:00 16.k Fös 8/6 kl. 20:00 aukas Mið 23/5 kl. 20:00 11.k Fös 1/6 kl. 20:00 aukas Lau 9/6 kl. 20:00 20.k Fim 24/5 kl. 20:00 12.k Lau 2/6 kl. 20:00 17.k Sun 10/6 kl. 20:00 lokas Byggt á metsölubók Bergsveins Birgissonar. Hrífandi saga um þrá og eftirsjá

Rómeó og Júlía (Stóra svið )

Fös 18/5 kl. 20:00 Sun 3/6 kl. 20:00 Ógleymanleg uppfærsla Vesturports. Síðustu sýningar!

Fös 8/6 kl. 20:00 lokas

NEI, RÁÐHERRA! (Stóra svið)

Lau 19/5 kl. 20:00 lokas Gríman: Áhorfendasýning ársins 2011. Síðustu sýningar!

Tengdó (Litla sviðið)

Fös 18/5 kl. 20:00 Sun 3/6 kl. 20:00 Fös 25/5 kl. 20:00 Fös 8/6 kl. 20:00 lokas Sönn saga. Í samstarfi við CommonNonsense. Síðustu sýningar!

Bræður - fjölskyldusaga (Stóra sviðið)

Fim 31/5 kl. 20:00 fors Fös 1/6 kl. 20:00 Lau 2/6 kl. 20:00 Í samstarfi við Vesturport, Malmö Stadsteater, Teater Får302. Sýnt á Listahátíð

Beðið eftir Godot (Litla sviðið)

Lau 19/5 kl. 20:00 4.k Fim 24/5 kl. 20:00 7.k Sun 20/5 kl. 20:00 5.k Fös 1/6 kl. 20:00 Mið 23/5 kl. 20:00 6.k Lau 2/6 kl. 20:00 Tímamótaverk í flutningi pörupilta

Lau 9/6 kl. 20:00

Gói og baunagrasið (Litla sviðið)

Sun 20/5 kl. 13:00 Sun 20/5 kl. 14:30 Leikhústöfrar með Góa og Þresti fyrir börn á öllum aldri

568 8000 | borgarleikhus.is

Les Misérables - Vesalingarnir (Stóra sviðið)

Fös 18/5 kl. 19:30 Fös 1/6 kl. 19:30 Lau 2/6 kl. 19:30 Lau 19/5 kl. 19:30 Fös 8/6 kl. 19:30 Sun 20/5 kl. 19:30 Lau 9/6 kl. 19:30 Fim 24/5 kl. 19:30 Fös 25/5 kl. 19:30 Sun 10/6 kl. 19:30 Fös 15/6 kl. 19:30 Lau 26/5 kl. 15:00 Fimm stjörnu stórsýning! Síðasta sýning 23. júní.

Lau 16/6 kl. 19:30 Fim 21/6 kl. 19:30 Fös 22/6 kl. 19:30 Lau 23/6 kl. 19:30 Síð. sýn.

Dagleiðin langa (Kassinn)

Fös 18/5 kl. 19:30 24.sýn Lau 19/5 kl. 19:30 Sun 20/5 kl. 19:30 Síð.sýn. Eitt magnaðasta fjölskyldudrama 20. aldarinnar. Síðustu sýningar.

Afmælisveislan (Kassinn)

Mið 23/5 kl. 19:30 11.sýn Lau 26/5 kl. 19:30 14.sýn Fim 24/5 kl. 19:30 12.sýn Mið 30/5 kl. 19:30 15.sýn Fös 25/5 kl. 19:30 13.sýn Fim 31/5 kl. 19:30 16.sýn Uppselt. Ósóttar pantanir seldar daglega.

Fös 1/6 kl. 19:30 Lau 2/6 kl. 19:30

Bliss (Stóra sviðið)

Mán 21/5 kl. 12:00 Myndbandsverk eftir Ragnar Kjartansson. Listahátíð 2012

Gamli maðurinn og hafið (Kúlan) Sun 20/5 kl. 17:00

Þri 22/5 kl. 19:30

Frumsýn.

Mán 21/5 kl. 19:30 Lau 26/5 kl. 17:00 Brúðusýning fyrir fullorðna eftir Bernd Ogrodnik. Listahátíð 2012

Pétur Gautur (Stóra sviðið)

Mið 30/5 kl. 19:30 Gestasýning frá Sviss í leikstjórn Þorleifs Arnarssonar. Listahátíð 2012

Glymskrattinn (Þjóðleikhúskjallarinn) Mið 23/5 kl. 20:00

Fös 1/6 kl. 22:30

Fös 25/5 kl. 22:30

Lau 2/6 kl. 22:30

Frumsýn.

TRYGGÐU ÞÉR SÆTI!

Allará kvöldsýningar tryggðu Danssýning eftir Sigríði Magnúsdóttur og Sigríði Soffíu Níelsdóttur Listahátíð hefjast kl. 19.30 þér sæti 4 sýningar á 11.900 kr.

Hvílíkt snilldarverk er maðurinn (Þjóðleikhúskjallarinn)

með leikhúskorti Lau 19/5 kl. 16:00

Sun 20/5 kl. 16:00 Sigurður Skúlason fer á kostum. Aðeins tvær sýningar eftir.

MEÐ STUÐNINGI REYKJAVÍKURBORGAR OG KVIKMYNDAMIÐSTÖÐVAR ÍSLANDS  CAFÉ/BAR, opið 17-23

NÝTT Í BÍÓ PARADÍS! AUKASÝNINGAR Á VÖLDUM MYNDUM AF REYKJAVIK SHORTS & DOCS

SÖNN SAGA UM NÚTÍMA ÞRÆLAHALD Í LONDON

I AM SLAVE

TOWN OF RUNNERS THE PRICE OF SEX AFTERGLOW

Sjá sýningartíma á BIOPARADIS.IS og MIDI.IS SKÓLANEMAR: 25% afsláttur

gegn framvísun skírteinis!

 Beðið eftir Godot – Garpur/Borgarleikhúsið

Má ekki fara að skrifa eitthvað fyrir pöpulinn? E inhver frægustu orð leiklistargagnrýnanda komu frá hinni írsku Vivian Mercier sem sagði einmitt um Beðið eftir Godot: Tveggja þátta leikrit þar sem ekkert gerist – tvisvar. (Þá fyrir og eftir hlé.) Ég hitti nokkra leikhúsgesti í hléi sem fölnuðu þegar ég sló um mig með þessum orðum. Gerist ekkert í þessu? Einn talaði um að hann hefði átt að vinna heimavinnuna sína og annar að það þyrfti að fara að skrifa eitthvað fyrir pöpulinn. Sá vorkenndi mér að þurfa að skrifa um þessi ósköp, vonaðist bara til þess að ég færi ekki að kóa með þessu snobbaða og sjálfhverfa hámenningarliði. En, það er nú nákvæmlega málið með þetta eitt frægasta leikrit leikbókmenntanna sem kvenfélagið Garpur setur upp í samstarfi við Borgarleikhúsið. Það gerist ekkert. Eða, þannig. Í því liggur þessi óskiljanlegi galdur sem hefur fengið menn til að rýna í verkið í hálfa öld og velta fyrir sér: Hver er þessi Godot? Og þar hafa menn lagt sína meiningu í allt frá: Mannkyn í tilgangslausu jarðlífi að bíða Guðs sem aldrei kemur, til; tveir dóphausar að bíða eftir dílernum, sem heitir Godot? Þetta gengur svo sem allt upp og má finna ýmsar trúarlegar og örvæntingarfullar vísanir í verkinu þess efnis – menn geta fundið þar eitt og annað til að styrkja sínar kenningar eða sýn. Heilu bókasöfnin hafa verið skrifuð um þetta verk og væri að bera í bakkafullan lækinn með hástemmdum pælingum þar um hér. Og svo er náttúrlega þetta sem liggur í augum uppi að um sé að ræða leikara sem bíða þess að sýningunni ljúki; eru að drepa tímann og stytta sér og áhorfendum stundir. Þá reynir vitaskuld á leikarana. Ólafía Hrönn Jónsdóttir og Halldóra Geirharðsdóttir, Lolla og Dóra, hafa fyrir löngu sannað sig sem tvær af okkar allra bestu. Mér fannst þær standa sig „hrikalega“ vel í þeirri ótrúlega krefjandi stöðu að vera í sporum Vladimirs

 Sun 3/6 kl. 16:00

VERTU FASTAGESTUR!

Ódýrara í bíó með aðgangskortum!

Helgin 18.-20. maí 2012

og Estragons. Eða, eins og Halldóra sagði: „Það er alveg hrikalega erfitt að leika þetta,“ við krítíkerinn sem sat á fremsta bekk. Þær sem sagt lágu á því lúalagi að draga hann í sýninguna sem þýðir að það getur aldrei orðið um annað að ræða en þrjár stjörnur. Hvorki meira né minna. Þannig er nú sá díll. Þetta er lagt upp þannig að kvenfélagið Garpur hefur skapað einhverjar paródíu af ólánlegum og atvinnulausum unglingspiltum sem eru hópurinn Pörupiltar sem setur upp sýninguna, sem sagt – um er að ræða leikrit í leikritinu. Ég hef velt því fyrir mér hvaða tilgangi það þjónar, mér finnst það eiginlega vera fyrir ef eitthvað er. (Auk þess sem það fer óheyrilega í taugarnar á mér þegar fjölmiðlar eru neyddir með í leikinn – alveg sama hversu fyndið og skemmtilegt það virðist, fjölmiðlar sem láta til leiðast að taka viðtöl við tilbúnar persónur ganga á trúverðugleika sinn auk þess sem það getur hæglega sprungið í andlitið á þeim). Og mér fannst þetta hreinlega flækjast fyrir þeim Sólveigu Guðmundsdóttur og Alexíu Björgu Jóhannesdóttur í hlutverkum Pozzo og Lucky meðan ekki bar á því hjá Lollu og Dóru. En, fyrst að þær þurfa að vera með þetta vesen þá er náttúrlega tilvalið að setja

Naddi Komi þeir sem þor a

Maður verður ófreskja

öngvarinn Sverrir Guðjónsson og tónskáldið Hugi Guðmundsson frumflytja um helgina verkið NaddiPortrait of a Seamonster í Musikteater í miðborg Kaupmannahafnar. Þeir hafa unnið að verkinu í rúm tvö ár og sóttu sér innblástur í gamla sögu um hafmanninn Nadda sem hélt til í Naddahelli á Austfjörðum þar sem hann réðist á fólk og drap. Sverrir segir verkið verða einhvers konar sálumessuferðalag Nadda. „Hann fer í gegnum sýninguna í sitt dauðaferðalag en hann veit dánardægur sitt. En við reynum samt að taka þetta allan hringinn og þar sem maður sér í fréttum á hverju kvöldi ófreskjur birtast, hverja á fætur annarri, sem eru tilbúnar til þess að drepa mann og annan, börn og allt sem fyrir þeim verður. Þannig hefur þetta verið í gegnum aldirnar og við spyrjum hvernig maður verði ófreskja? Þetta er eitt af grunnþáttum verksins.“ Sverrir segir tónlist Huga í raun stýra ferðalaginu og segja söguna. „Ég kem inn í þetta með raddskúlptúrum, söng, hljóð og óhljóð sem ég vinn út frá þeim hljóðheimi sem Hugi hefur unnið á þessum tveimur árum.“ Sverrir hefur síðan samið fjögur ljóð sem tengjast hverjum kafla fyrir sig en þau mynda ljóðrænan þátt verksins sem tengjast Nadda beint. „Þannig að þetta er svolítið marglaga sýning.“ Myndrænn þáttur sýningarinnar er í höndum Guðmundar Vignis, tónskálds, tónlistar- og myndlistarmanns. Hanna Loftsdóttir túlkar innri rödd Nadda á Viola da Gamba og Elín Edda Arnardóttir hannar sviðsmynd og búninga. Sverrir Guðjónsson túlkar Nadda með söng og hljóðum. Hann segir hópinn hafa fullan hug á að leggjast í ferðalög um listasýningar og horfi þá að sjálfsögðu heim til Íslands.

upp Beðið eftir Godot en fyrir liggja ströng fyrirmæli frá Beckett að ekki megi hrófla við „instructionum“, og þá þar með talið að konur fari með hlutverkin sem öll eru karlar (reyndar eins og lungi bitastæðra hlut verka leikbókmenntanna). Kannski ágætt að snúa uppá það með þessum hætti því mér fannst einmitt alveg fyrirtak að sjá konur fara með þessi hlutverk, einhver sprengikraftur og ný vídd í því. Litla svið Borgarleikhússins er einkar vel heppnað, eitt af skemmtilegri leiksviðum landsins og leikmyndin er verulega góð, sem og lýsing og búningar. Kristín Jóhannesdóttir leikstjóri hefur náð að gera fína og þétta sýningu. Jakob Bjarnar Grétarsson

Niðurstaða: Ekkert fyrir „pöpulinn“ sem vill fara í leikhús til að láta skemmta sér, en þeir sem þykjast hafa áhuga á leikhúsi mæta að sjálfsögðu.

 Beðið eftir Godot eftir Samuel Beckett/Þýðing: Árni Ibsen/Leikstjórn: Kristín Jóhannesdóttir/Leikmynd og búningar: Helga I. Stefánsdóttir/Ljós: Kjartan Þórisson. Borgarleikhúsið

the

v i s i o n a r y â&#x20AC;&#x2122; s w at c h

No other watch is engineered quite like a Rolex. The Milgauss, introduced in 1956, was designed to meet the demands of the scientific community and is capable of withstanding magnetic fields of up to 1,000 gauss. After rigorous testing by CERN engineers, it earned a reputation as the perfect magnetic shield. Todayâ&#x20AC;&#x2122;s Milgauss features a Parachrom hairspring that provides additional protection from the effects of magnetism. The Milgauss, exclusively available in 904L steel, is presented here in its Anniversary Edition with a unique green sapphire crystal.

t he mil g aus s

Michelsen_MBL-FRP_255x390_1210_b.indd 1

09.12.10 08:07

dægurmál

60 

Helgin 18.-20. maí 2012

Listahátíð Br æðingur GusGus og ÍD

Við dansararnir byrjuðum að vinna saman og fengum svo geisladisk frá GusGus og fylltumst innblæstri og ánægju.

Enginn veit við hverju má búast þegar GusGus og Íslenski dansflokkurinn leiða saman hesta sína í Hörpu.

GusGus tekknótrylla dansara Listahátíð í Reykjavík hefst í dag, föstudag, og mun lífga upp á borgarbraginn út fyrstu helgina í júní. Margt verður um dýrðir á hátíðinni, þar á meðal samstarfsverkefni hljómsveitarinnar GusGus og Íslenska dansflokksins, Á vit, þar sem kraftar ólíkra listforma renna saman. Hannes Þór Egilsson er einn ellefu dansara sem taka þátt í sýningunni sem hann segir ekki síst spennandi þar sem í henni stíga allir út úr sínu vanalega umhverfi. Hópurinn sýnir í Hörpu á föstudag klukkan 21 og laugardag klukkan 11 og 21.

etta hefur gengið mjög vel, verið mjög gaman enda eru strákarnir í GusGus mjög jákvæðir og til í að feta nýjar slóðir,“

segir Hannes Þór og bætir við að í Á vit mætist dansverk og tónleikar á miðri leið. „Þannig að allir þurftu að gera málamiðlanir og útkoman

verður sérstök þar sem bæði þeir og við erum að upplifa eitthvað og gera eitthvað sem við höfum ekki gert áður. Við erum venjulega með

VIKU GEDVEIKI GILDIR TIL OG MED 27. MAI

okkar sýningar í leikhúsum en erum núna í Hörpu og erum dálítið að taka þetta leikhússeliment inn í tónleikahöllina.“ Hannes Þór fer ekki leynt með ánægjuna sem dansararnir hafa fengið út úr því að vinna með tónlist GusGus sem er frumsamin fyrir verkið. „Við dansararnir byrjuðum að vinna saman og fengum svo geisladisk frá GusGus og fylltumst innblæstri og ánægju. Þetta er geðveikt flott. Ekki dæmigert tekknó heldur einhvern veginn öll flóran. Þarna eru fiðlur, rólegt lag og auð-

vitað er svo smá tekknó í þessu. Þetta er mestmegnis frumsamið fyrir okkur og þarna eru margir faktorar sem við gátum nýtt okkur.“ Hannes Þór segir dansarana einnig hafa verið í óvenjulegri stöðu þar sem þeir semji dansinn sjálfir. „Við erum vön að hafa danshöfunda yfir okkur og vera verkfæri í höndum þeirra en núna erum við ellefu manns að semja dansa þannig að þetta er svolítið framandi.“ Inn í sýninguna fléttast síðan dansmyndbönd sem Íslenski dansflokkurinn vann með Reyni Lyngdal fyrir all nokkru. „Í hugmyndavinnunni byrjuðum við á að skoða þessi myndbönd. Hvort við gætum tekið eitthvað frá þeim og nýtt í þetta og sumt af myndböndunum rataði inn í heildarverkið. Ég veit ekki alveg hverju áhorfendur mega búast við en þetta verður eitthvað mjög sérstakt. Þetta eru náttúrlega GusGus og þeir eru rosalegir sviðsperformerar á eigin tónleikum og þetta verður einhver samblanda. Við ætlum að reyna að hafa stuð í þessu og þetta verða hvorki hefðbundnir tónleikar né hefðbundið dansverk. Þetta verður öðruvísi og þá örugglega sérstaklega fyrir fastagesti Íslenska dansflokksins. Þetta verður eitthvað sem þeir hafa ekki upplifað áður enda er meira tekknó í þessu en allt verður þetta bara að koma í ljós en við erum í það minnsta rosalega ánægð með að hafa fengið svona flotta hljómsveit til liðs við okkur.“ -þþ

 Plötudómar dr. gunna

16” Pizza 2 aleggstegundir

1000 Hot wings

399 ir gild gu gon ein sott ef r e

ATH! opið til kl. 01 um helgar í Gnoðavogi

67% *konur 25 – 80 ára á höfuðborgarsvæðinu. Capacent okt.-des. 2011

Gnoðavogi 44 Ánanaustum 15 Eddufelli 6

581 15 15

... kvenna á höfuðborgarsvæðinu lesa Fréttatímann*

Exorcise

Segið það móður minni

Ýmsir flytjendur







Tilbury

Ingólfur Steinsson

Eurovision Song Contest - Baku 2012

Þurr kokkteill

Snoturt mussupopp

Slappir dillabossar

Ingólfur var í vinstrisinnaða þjóðlagabandinu Þokkabót á árum áður, en þetta er þriðja sólóplatan hans. Nú semur hann 14 lög við kvæði Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi. Nýrómantísk kvæðin klæðir Ingólfur í gamaldags þjóðlagapoppsbúning, svo oft finnst manni að hér sé komin plata frá því um 1970 þegar þessi tegund af einlægri popptónlist var hve vinsælust. Ingólfur gerir þetta vel og er trúr hljóðheimi mussupoppsins. Dætur hans, Sunna og Adda, syngja fallega með pabba sínum og menn eins og Gísli Helgason og Lárus Grímsson blása auka lífi í lögin. Þetta er snotur og yfirveguð plata og hnausþykkt textablað á íslensku og ensku tryggir að boðskapur Davíðs fari ekki fram hjá neinum.

Þá er Eurovision-tímabilið skollið á og ekkert í boði nema að láta sig fljóta með í dillibossamennskunni. Lögin í keppninni í ár eru jafnvel leiðinlegri og lélegri en vanalega svo það reynir á geðheilsuna að sitja undir öllum 42 í beit. Að vanda skiptast á sykursprautaðar ballöður og glassúrhúðað teknópopp. Hugmyndin með keppninni er góð – frábært að fá tækifæri til að heyra popp frá allri Evrópu – frá Íslandi til Aserbaídsjan – en auðvitað væri þetta skemmtilegra ef lögin væru skárri. Ef eitthvað réttlæti er eftir í Evrópu sigrar Svíþjóð með hinu ógnargrípandi teknópopplagi Euphoria. Það er lang besta lagið í ár og önnur standa því langt að baki. Og svo bara: Áfram Ísland!

Þormóður Dagsson, trommarinn í Jeff Who?, Skakkamanage og fleiri hljómsveitum, stekkur hér fullskapaður fram sem hljómsveitarstjóri Tilbury. Með eru valinkunnir menn úr íslensku músíksenunni, sem aldeilis kunna til verka. Tónlistin er lagrænt indírokk, settlegt og fágað, að langmestu laus við tilraunakennda stæla og villimennsku. Þetta er þurr kokkteill og yfirbragðið lífsreynt. Í fyrstu stela poppuð lög eins og Riot og Tenderloin athyglinni, en seinna fylgja seinteknari lög og bora sig í gegn. Tónlist Tilbury minnir allnokkuð á fín amerísk bönd eins og Grandaddy og Mercury Rev og það er satt að segja ekkert íslenskt við þessa plötu. Hvað sem því líður er þetta góð plata og mjög flott frumraun.

ALMERÍA | TENERIFE | MALLORCA | ALBÍR

Í tilefni af Ferðahátíð Úrvals Útsýnar í dag milli klukkan 13 og 16 í Lágmúla 4 býðst þér tækifæri á að bóka ótrúlega tilboðsferð til Almería.

ALMERÍA 7 nætur á Pierre Vacances

82.100kr.* ALMENNT VERÐ: 103.100 kr. AFSLÁTTUR Á MANN: 21.000 kr. *m.v. 3 fullorðna og 3 börn í íbúð með 2 svefnherbergjum. 109.800 kr. m.v. 2 í íbúð með 2 svefnherbergjum. Brottför 19. júní.

FLEIRI FRÁBÆR TILBOÐ Á WWW.URVALUTSYN.IS

Ferðaskrifstofa

Lágmúli 4 108 Rvk | S. 585 4000 | info@uu.is | www.urvalutsyn.is Leyfishafi Ferðamálastofu

dægurmál

Helgin 18.-20. maí 2012

 Tónleik ar Til styrktar kr abbameinssjúkum

Martin Berkofsky í Hörpu

áir núlifandi listamenn túlka Liszt, þennan risa píanósins, jafnvel og Martin Berkofsky,“ segir Egill Ólafsson, forsprakki í Samtökum um tónlistarhús, í samtali við Fréttatímann um tónleika píanósnillingsins Martins Berkofsky í Hörpu til styrktar krabbameinssjúkum 26. maí næstkomandi. Berkofsky hefur háð hetjulega baráttu við krabbamein undanfarin tíu ár og haft betur að sögn Egils. „Hann hefur að auki haldið hundruð tónleika til styrktar krabbameinssjúkum, til að auðvelda þeim að greiða oft dýran lækniskostnað, og margoft verið á sjúkrahúsum til að auka þeirra lífsfyllingu. Hann hélt uppá

lenti hann í hrikalegu slysi á mótorhjóli sextugsafmælið sitt með því að hlaupa 800 sínu og mölbraut á sér handlegginn – km í Bandaríkunum og halda tónleika á fjórtán brot. Honum var sagt að hann gæti hverju kvöldi eftir hlaup dagsins. Þannig aldrei spilað aftur en þökk sé ótrúlegum safnaði hann yfir 10 milljónum króna sem baráttuvilja og að hans mati lækningu runnu til þeirra sem voru með krabbamein að handan – með hjálp Einars frá Einarsá hverjum stað,“ segir Egill og bætir við að Berkofsky tengist Íslandi sterkum böndum. stöðum og Árna Björnssonar læknis, tókst honum að komast aftur að sínu hljóðfæri,“ „Martin Berkofsky kom inní íslenskt segir Egill sem lofar frábærum tónleikum í tónlistarlíf eins og hvirfilbylur uppúr 1980 Hörpu. -óhþ og var þá þegar ljóst að þar fór stór maður í listsköpun sinni. Martin var undrabarn og spilaði fyrst 7 ára gamall með sinfóníuMartin Berkofsky tengist Ísland, telur meðal annars hljómsveit Chicagoborgar, píanókonsert miðillinn Einar á Einarsstöðum hafa gert sér kleift eftir Mozart. Fljótlega eftir að hann kom til að spila á ný eftir að hafa mölbrotið handlegg í Íslands, en ást á konu leiddi hann þangað, mótorhjólaslysi. Ljósmynd/Michele Maccarone

 Eurovision

Jóhann Hlíðar snýr aftur

Fréttamaðurinn góðkunni Jóhann Hlíðar Harðarson hefur verið fjarri fjölmiðlum um árabil og hefur meðal annars starfað sem upplýsingafulltrúi Háskólans í Reykjavík. Rödd hans er nú farin að hljóma aftur, eflaust mörgum til ánægju á öldum ljósvakans, en hann hefur nú hafið störf á fréttastofu RÚV. Vinir hans fagna endurkomu hans á Facebook-síðu Jóhanns, sem er ekki síður kátur, og segir: „Takk, ótrúlega góð tilfinning að koma aftur,“ og splæsir svo í broskall. Þá er Hjördís Rut Sigurjónsdóttir einnig mætt til leiks í Efstaleitinu og lætur til sín taka í Morgunútvarpinu. Hún hefur áður starfað sem blaðamaður meðal annars á Fréttablaðinu, ritstýrði um tíma Nýju lífi og átti góða spretti í fréttum Stöðvar 2.

Guðni virðir eignaréttinn Górilla í miðbænum Veitingamennirnir Valgarð Sörensen og Hallur Dan, sem reka Laundromat og barinn Górilluna í Grafarvoginum, hafa fært út kvíarnar í miðborginni og opnuðu á miðvikudagskvöld Górilluna í húsinu sem hefur hýst Hvítu perluna og þar áður Óðal. Hljómsveitirnar Sykur og Úlfur Úlfur skemmtu í opnunarteitinu en meðal gesta voru fótboltabræðurnir Garðar, Arnar og Bjarki Gunnlaugssynir, Hjörvar Hafliðason, Björn Bragi og Auðunn Blöndal. Górillan mætir grimm til leiks með hækkandi sól og mun gera út á sjónvarpsvæna viðburði á borð við Eurovision, úrslitaleik Meistaradeildarinnar, EM og Ólympíleikana þannig að engan þarf að undra að sparkglaðir menn hafi verið mættir fyrsta kvöldið.

Á þessum stað í síðasta blaði var sagt að Páll G. Jónsson, kenndur við Pólaris, hafi yfirgefið útgáfuhóf bókar Helga Ólafssonar, stórmeistara, um Bobby Fischer, þegar Guðni Ágústsson fordæmdi í ræðu hvernig þjóðarauðævum væri sundrað. Guðni segist í máli sínu alls ekki hafa verið að finna að því að Páll hyggðist selja muni sem hann á og tengjast skákeinvígi aldarinnar í Reykjavík 1972. Enda virði hann eignarréttinn og fetti ekki fingur út í hvernig fólk ráðstafi eigum sínum. Sneiðin hafi frekar verið ætluð menntamálaráðherra og þeim sem véla um sögulegar auðlindir. Páll hafi enda hlustað á ræðu hans til enda og kunnað honum bestu þakkir fyrir. Páll hafi síðan af öðrum ástæðum þurft að yfirgefa samkvæmið eftir að Guðni hafði lokið erindi sínu.

Íslandi spáð góðu gengi í Eurovision Fjölmargir veðja á sigur íslenska lagsins í Eurovision og er lagið í toppbaráttu veðbankanna. Aðeins fimm lönd þykja sigurstranglegri. Greta Salóme er ánægð með þann meðbyr sem lagið fær ytra og er pollróleg eftir að hafa séð hversu vel heppnaður bakgrunnurinn er.

Jónatan Garðarsson.

Íslenski hópurinn á fyrstu æfingunni fyrir Eurovision í Bakú.

g held mest upp á finnska lagið og það svissneska,“ segir Greta Salóme Stefánsdóttir höfundur Never Forget, íslenska Eurovision-lagsins. Greta er ekki aðeins þekkt fyrir lagasmíðar og fiðluleik með Sinfóníunni, heldur hefur hún einnig mikinn áhuga á cross-fit líkamsræktinni, eins og fram hefur komið. Hún viðurkennir að hún iði nú í skinninu eftir því að komast í ræktina, en vegna anna hafi ekki verið tími til að hreyfa sig í Baku: Æfingar, viðtöl og fínpússun á atriðinu gleypa allan tímann. Greta og Jónsi keppa fyrra undankeppniskvöldið, á þriðjudaginn. Höllin er frábær. Sviðið flottara en í fyrra og blómagarðar í kringum höllina rísa þessa dagana á einni nóttu. Fjögur hundruð verkamenn settu upp aðstöðu fyrir blaðamenn eins og hendi væri veifað, en herbergið sem vanalega er troðfullt svo stuttu fyrir keppni stendur hálftómt. Fáir blaðamenn eru komnir alla leið til Aserbaídjan, sérstaklega frá Norðurlöndum og enginn frá Íslandi, segir Jónatan Garðarsson, leiðtogi hópsins. Jónatan heldur traustum höndum utan um íslensku keppendurna, sem áttu í engum vandræðum á fyrstu æfingunni – ólíkt mörgum öðrum þjóðunum. Eini vandinn var að mónitorarnir í eyrum þeirra Gretu

Greta Salóme baksviðs eftir æfingu fyrir undankeppni Eurovision á þriðjudagskvöld. Myndir/EBU

Salóme og Jónsa voru ekki eins og vonast var til. „Nú biðja allir um að hafa þetta eins og hjá okkur,“ segir hann á hlýjum og björtum degi í Bakú. „Ég held við eigum fína möguleika. Við ættum að komast upp úr þessum undanriðli,“ segir hann en á erfiðara með að pinna út hver vinnur í ár. „Keppnin hefur breyst svo mikið eftir að dómnefndirnar komu aftur til leiks. Undanfarin ár hef ég því átt erfiðara með að meta gengi keppenda og það er ekki fyrr en á föstudagskvöldinu sem dómnefndir horfa á rennsli aðalkeppninnar að hægt verður að sjá hjá hverjum allt smellur saman.“ Greta Salóme er ánægð yfir því hversu góðu gengi íslenska laginu er spáð, en á aðdáendasíðunum raðast það í toppsætum og er í veðbönkum talið það sjötta líklegasta til að sigra – aðeins Svíar, Ítalir, Rússar, Bretar og Serbar þykja sigurstranglegri. „Þetta er svakalegur meðbyr,“ segir hún, en er þó pollróleg eftir að hafa séð hversu vel íslenski bakgrunnurinn kemur út í Bakú. Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir

HELGAR BLAÐ

gag@frettatiminn.is

„Það er ekki hægt að segja til um hver úrslitin verða,“ sagði Loreen, sú marokkósk ættaða sænska söngkona, eftir æfingu í Bakú á miðvikudag. „Við erum öll sigurvegarar.“ Flestir veðja á sigur hennar í keppninni í ár.

HE LG A RB L A Ð

Hrósið ... ... fær Þórður Þórðarson og lærisveinar hans í ÍA sem hafa unnið þrjá fyrstu leiki sína í Pepsi-deild karla í fótbolta og sitja nýliðarnir á toppi deildarinnar.

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300 ritstjorn@frettatiminn.is www.frettatiminn.is

MIKIÐ ÚRVAL AF GARDÍNUM! Minningartónleikar um Kristján

5480900

STÆRÐ: 60 X 170 SM.

2.495

STÆRÐ: 100 X 250 SM.

2.995

List án landamæra verðlaunuð Dagur B. Eggertsson, formaður borgarráðs, afhenti fulltrúum listahátíðarinnar List án landamæra mannréttindaverðlaun Reykjavíkurborgar við hátíðlega athöfn í Höfða á mannréttindadegi Reykjavíkurborgar. Listahátíðin List án landamæra var fyrst haldin á Evrópuári fatlaðra árið 2003 og hefur verið haldin árlega síðan þá. Markmið hátíðarinnar er að bæta aðgengi, fjölbreytni og jafnrétti í menningarlífinu, að leita nýrra tækifæra án takmarkana. Þá kemur hátíðin list fólks með fötlun á framfæri og kemur á samstarfi milli fatlaðs og ófatlaðs listafólks. Sýnileiki ólíkra einstaklinga er mikilvægur, bæði í samfélaginu og í samfélagsumræðunni. Dagur B. Eggertsson sagði við afhendingu mannréttindaverðlaunanna að List án landamæra væri vel að viðurkenningunni komin. Það gætu ekki allir orðið miklir listamenn en góðir listamenn gætu komið hvaðanæva að því listin þekki engin landamæri.

5507909

MYRKVUNARGARDÍNA

Blásið verður til minningartónleika um gítarleikarann Kristján Eldjárn 7. júní næstkomandi í Háskólabíó til að minnast þess að tíu ár eru liðin frá því að hann lést og eins þess að í sumar hefði hann orðið fertugur. Það er Minningarsjóður Kristjáns Eldjárns sem stendur fyrir tónleikunum en hann var stofnaður af fjölskyldu Kristjáns og vinum árið 2002. Meðal þeirra sem koma fram eru Bubbi Morthens, Páll Óskar, Ham, Víkingur Heiðar, Ragnhildur Gísladóttir, Jack Magnet, Sykur, Kristjana Arngrímsdóttir, Guðmundur Pétursson, Jóel Pálsson, Einar Scheving, Ari Eldjárn og Eva María Jónsdóttir. -óhþ

69060124

SCREEN GARDÍNA

BaSIC aRt StRImlagluggatjöld Litur: Hvítt. Stærðir: 100 x 250 sm. 2.995 150 x 250 sm. 3.995 200 x 250 sm. 5.995 250 x 250 sm. 6.995 300 x 250 sm. 8.995

5402100

CIRClE myRkvuNaRgaRdíNuR Flottar, munstraðar myrkvunargardínur. Fást í 2 flottum litum. Stærðir: 60 x 170 sm. 2.495 80 x 170 sm. 2.995 90 x 210 sm. 3.495 100 x 170 sm. 3.495 120 x 170 sm. 3.995 140 x 170 sm. 4.495 180 x 170 sm. 5.495

20%

MYRKVUNARSTRIMLAR

A F S L ÁT

STÆRÐ: 80 X 170 SM.

5.995

T UR

SCREEN RúllugaRdíNuR Góðar SCREEN gardínur sem eru gæddar þeim eiginleikum að þú sérð út en síður inn. Litur: Hvítur. Stærðir: 80 x 170 sm. 5.995 100 x 170 sm. 7.295 120 x 170 sm. 8.995 140 x 170 sm. 9.495 150 x 170 sm. 10.490 160 x 170 sm. 10.990 180 x 170 sm. 11.990 200 x 170 sm. 12.990 150 x 250 sm. 13.990 90 x 250 sm. 9.995

69060000

MYRKVUNARGARDÍNA

STÆRÐ: 100 X 250 SM.

4.795

daRk myRkvuNaRgaRdíNa Þykk og góð myrkvunargardína. Litur: Hvítt. Stærðir: 60 x 170 sm. 2.495 80 x 170 sm. 2.995 100 x 170 sm. 3.495 120 x 170 sm. 4.295 140 x 170 sm. 4.695 150 x 170 sm. 4.995 160 x 170 sm. 5.495 180 x 170 sm. 5.995 200 x170 sm. 6.495 90 x 250 sm. 4.495 150 x 250 sm. 5.995

STÆRÐ: 80 X 170 SM.

EmIla StRImlagluggatjöld SEm myRkva Flott, strimlagluggatjöld sem myrkva. Litur: Hvítt og svart. Stærðir: 100 x 250 sm. 5.995 nú 4.795 150 x 250 sm. 7.995 nú 6.395 200 x 250 sm. 10.950 nú 8.795 250 x 250 sm. 12.950 nú 10.350 300 x 250 sm. 14.950 nú 11.950

www.rumfatalagerinn.is

2.495