22. oktober 2010

Page 1

Matartíminn

Bókin um Bigga fær 4 stjörnur

Fjölbreyttur og safaríkur kafli um mat og græjurnar fyrir eldhúsið.

    Páll Baldvin Baldvinsson Romsan með nöfnum hinna þekktu hugsuða sem brátt takaÓað K Efalla Y P Iúr S tísku og verða ÓKEYPIS að þurru torfi, passa ekki á Birgi Andrésson frekar en pípuhattur, hvítir hanskar og montprik.

Í miðju blaðsins

62

þvottar

HELGARBLAÐ 22.- 24. október 2010 1. árgangur

2. tölublað 1. árgangur 4. tölublað

ÓKEYPIS ÓKEYPIS

Viðtal Heimilisvinurinn og fréttakonan

Ég held að það sé ekki vænlegt til árangurs að konur séu alltaf að velta sér upp úr því að þær séu konur og að þeim sé mismunað af því að þær séu konur. María Sigrún Hilmarsdóttir, fréttakona

ÓKEYPIS ÓKEYPIS

Syngur með sinfó Hrund Ósk er fallegur söngfugl og jafnvíg á blús og óperu. 70

Ræktaðu garðinn þinn og bættu lífið

ÓKEYPIS ÓKEYPIS

Kryddjurtir í evrópsku eldhúsi voru upprunalega lækningajurtir.

síða 28 María Sigrún Hilmarsdóttir er reglulegur gestur í stofum landsmanna þegar hún birtist á sjónvarpsskjánum og les fréttir frá fréttastofu RÚV af festu og öryggi. Ljósmynd/hari

54

Erum fangar úreltrar lögfræði Árni Páll Árnason, efnahags-og viðskiptaráðherra, segir dóm Héraðsdóms Suðurlands, sem leyfir Sparisjóði Vestmannaeyja að ganga að ábyrgðarmanni vegna láns sem hafi verið fellt niður í greiðsluaðlögun, lýsa úreltum hugsunarhætti. Árni segir dóminn setja eignarrétt banka ofar rétti einstaklinga. Málinu var áfrýjað til Hæstaréttar og hefst málflutningur í nóvember.

D

ómur Héraðsdóms Suðurlands um að hægt sé að ganga að ábyrgðarmönnum þegar skuldari fær lán felld niður við greiðluaðlögun, virkar sem flöskuháls í kerfinu og kemur í veg fyrir að hægt sé að leysa mál skuldara hjá umboðsmanni þeirra. Hann lýsir úreltum hugsunarhætti og er óréttlátur. Það er mat Árna Páls Árnasonar, efnahags- og viðskiptaráðherra. „Þorri fólks í alvarlegum skuldavanda er með ábyrgðarmenn og lánsveð. Þessi óvissa nú setur kerfið í uppnám og mun að óbreyttu gera okkur að föngum úreltrar lögfræðihugsunar,“

segir ráðherrann og gagnrýnir harkalega að dómurinn gangi þvert á vilja Alþingis sem setti í lög um ábyrgðarmenn og greiðsluaðlögun í fyrra að niðurfelld krafa felli líka niður kröfu á ábyrgðarmenn. Hann trúi því þess vegna ekki að Hæstiréttur dæmi eins og Héraðsdómur Suðurlands, sem með dómnum meti eignarrétt lánastofnana ofar rétti einstaklinga til friðhelgi heimilis og einkalífs. Málflutningur í Hæstarétti hefst föstudaginn 12. nóvember. Árni Páll gagnrýnir Sparisjóð Vestmannaeyja fyrir að taka ekki ábyrgð á gjörðum sínum. Sparisjóðurinn hafi veitt lán og síðar aflað

sér veða fyrir skuldinni hjá móður skuldarans án þess, að því er virðist, að hirða um að kanna greiðslugetu hennar, en hún er á áttræðisaldri. Áherslan virðist hafa verið lögð á að „sölsa“ undir sig húseign hennar, færi lánið í vanskil. Nú sé nóg komið af slíkum viðskiptaháttum. „Ef ekki er hægt að koma málum þannig fyrir eins og löggjafi ætlaðist til í upphafi, að hægt sé að lækka kröfur við þessar aðstæður [í efnahagslífinu], þýðir það að greiðsluvandi fárra þúsunda verður greiðsluvandi margra þúsunda. Það er óþolandi.“ gag@frettatiminn.is

Sjá síðu 8

Ung og umdeild Gossip Girl stjarnan Taylor Momsen er með sjálfstæðan fatastíl. 64


2

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

 Netdólgar Misnota myndir af íslensku barni á spjallsíðum

Fela sig á bak við andlit fjögurra ára stúlku María Guðrún Rúnarsdóttir fann myndir af lítilli dóttur sinni í tugatali á brasilískri vefsíðu. Þórarinn Þórarinsson toti@ frettatiminn.is

María Guðrún Rúnarsdóttir, ljósmyndari og grafískur hönnuður, hefur lengi mátt þola það að óprúttnir aðilar í útlöndum noti myndir af fjögurra ára dóttur hennar, Ísabellu, á alls kyns spjallrásum. Myndunum hefur verið stolið í stórum stíl af myndasíðum Maríu á bæði Barnalandi og myndadeilisíðunni flickr.com. Henni var endanlega nóg boðið í síðustu viku þegar hún fékk

ábendingu að utan um að kona, sem er sögð haldin barnagirnd, skreyti sig með myndum af Ísabellu litlu. „Ég veit svo sem ekkert hvort þetta er í einhverju perralegu samhengi en það breytir engu um það að þetta er viðbjóður. Þegar ég fór að skoða þessa spjallsíðu, sem virðist aðallega vera full af brasilískum unglingum, fann ég helling af möppum sem voru stútfullar af myndum af barninu mínu,“ seg-

ir María og hvetur foreldra til að huga vel að því hverjir komist í myndir af börnum þeirra á netinu. „Þarna er fólk sem notar ekki bara myndirnar heldur líka nafnið hennar og þykist vera hún. Ísabella tók eftir myndunum af sér þegar ég var að skoða þetta og spurði af hverju það væri svona mikið af myndum af sér þarna og fór að hágráta. Þetta er bara hrein og bein mis-

notkun á börnum.“ „Eftir að ég fékk þessa ábendingu um daginn hef ég hent fullt af fólki út af vinalistum hjá mér og takmarkað aðgang að myndum af Ísabellu en það breytir því auðvitað ekki að það er fullt af myndum af henni í umferð og vonlaust að eiga við það.“ María segir myndastuld af börnum á netinu þekkt vandamál sem vinkonur hennar á flickr.com hafi einnig lent í: “Ég veit ekki um neina aðra en mig á Íslandi sem hefur lent Þarna eru börn Britney Spears, dóttir Tom Cruise og svo barnið mitt!”

 r annsókn vill aftur sex tölvur, nokkr a síma og þr já flakk ar a

Dýrt að dýpka

Tilboð í viðhaldsdýpkun Landeyjahafnar voru opnuð í gær. Alls bárust tilboð frá sex fyrirtækjum, þar af tveimur innlendum. Kostnaðaráætlun nam 245,5 milljónum króna en öll tilboðin sem bárust voru talsvert yfir þeirri upphæð, að því er vefur Eyjafrétta greinir frá. Lægsta tilboðið átti Íslenska gámafélagið, 325,8 milljónir króna, en Björgun ehf. skilaði inn frávikstilboði sem nam 332,2 milljónum króna. Hæsta tilboðið var frá Belgíu, 1.204,6 milljónir króna.

Skaðabætur til skurðlæknis Ríkinu ber að greiða Stefáni Einari Matthíassyni, sem starfaði sem sérfræðingur á skurðlækningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, fimm milljóna króna skaðabætur með dráttarvöxtum og verðtryggingu frá desember 2006, samkvæmt dómi Hæstaréttar í gær. Læknirinn var áminntur 2005 og honum sagt upp störfum í kjölfar deilna um stofurekstur utan sjúkrahússins. Óumdeilt þótti að uppsögnin hefði verið ólögleg.

Hjón létust í bílslysi í Tyrklandi en barn þeirra bjargaðist Íslensk hjón létust í bílslysi í Tyrklandi í fyrradag en hálfs árs sonur þeirra slapp ómeiddur. Hjónin hétu Dagbjört Þóra Tryggvadóttir, 34 ára, og Jóhann Árnason, 25 ára. Þau voru búsett í Danmörku en voru á ferðalagi í Tyrklandi. Bíll hjónanna lenti framan á sendibíl og síðan á vegriði. Mikil rigning var þegar slysið varð. Fulltrúar fjölskyldna hinna látnu héldu til Tyrklands til að sækja barnið.

Pilturinn kærði lögregluna á höfuðborgarsvæðinu til Ríkislögreglustjóra og vill gögnin til baka,

Kokkurinn úr „Eldhúsi helvítis“ prúður á íslenskum veitingastað

Bretinn Gordon Ramsay, betur þekktur sem stjórnandi sjónvarpsþáttarins „Hell’s Kitchen“ eða „Eldhús helvítis“, gisti nýlega á Flughóteli og borðaði á Vocal, veitingastað hótelsins, að því er vefur Víkurfrétta greinir frá. „Hann var hér í Íslandsferð, gisti hér og borðaði, var hinn prúðasti og var ekki með neina „helvítis“ stæla,“ sagði Bergþóra Sigurjónsdóttir, hótelstjóri á Flughóteli í Keflavík, í léttum dúr, að því er fram kemur í fréttinni. „Kappinn hefur oft farið hamförum í þáttum sínum þar sem hann hreinlega „sker upp“ veitingahús um allan heim en hann hefur líka verið dómari í matreiðsluþáttum ýmiss konar,“ segir enn fremur.

Ljósmynd/Hari

Tölvuhakkarinn kærir og vill gögnin Verið að vinna með gögnin en þeim á ekki að halda að nauðsynjalausu, segir aðstoðarlögreglustjóri.

Þ

að á ekki að halda svona gögnum að nauðsynjalausu en mér er kunnugt um að verið er að vinna í þeim,“ segir Jón H. B. Snorrason, aðstoðarlögreglustjóri lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu, spurður um kæru ungs manns sem krefst afhendingar sex tölva, nokkurra síma, þriggja flakkara og fjölda pappírsgagna sem tekin voru í húsleit á heimili hans í janúar síðastliðnum. Pilturinn, nýorðinn átján ára, var grunaður um að hafa stolið trúnaðargögnum frá Gunnari Gunnarssyni lögfræðingi en þau vörðuðu fyrirtæki og einstaklinga sem hann hafði unnið fyrir, þar á meðal Milestone og eigendur þess fyrirtækis, Karl og Steingrím Wernerssyni. Talið var víst að fréttir sem DV birti vikum saman um málefni eigenda Milestone og fleiri hafi byggst á þessum gögnum. Í kærunni sem ungi maðurinn sendi Ríkislögreglustjóra í lok síðasta mánaðar óskar hann rannsóknar á tilurð og tilefni húsrannsóknarinnar og málsmeðferð hjá embætti Lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu og að sér verði afhent öll þau gögn og búnaður sem tekin voru. Hann segir það sitt að koma því sem aðrir eiga til hlutaðeigandi. Þar segir og að þrátt fyrir að liðnir séu nær átta mánuðir (í septemberlok) hafi hann ekki verið kallaður til yfirheyrslu hjá lögreglustjóranum á höfuðborgarsvæðinu né fengið gögn sín afhent þrátt fyrir eftirgangsmuni. „Kæra mín er þér [Ríkislögreglustjóra] send þar sem ég tel fullreynt að málið fái eðlilega málsmeðferð hjá embætti Lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu auk þess sem mér er kunnugt um að málið mun með einhverjum hætti þegar búið að vera á borði Jóns H. B. Snorrasonar saksóknara um alllangt skeið,” segir m.a. þar. Jón H. B. Snorrason segir þessi orð ekki standast, hann kannist við málið sem yfirmaður hjá embættinu en það hafi ekki verið á sínu borði. Ungi maðurinn hafi verið yfirheyrður á sínum tíma, þegar hald var lagt á gögnin, og málið sé í farvegi. Í kærunni kemur fram að lögreglumaður

... á tölvunum eru ýmis gögn sem mér tilheyra persónulega og öðrum, auk þess sem ég tel að tölvurnar hljóti nú að vera í eigu þrotabús Milestone ...

hafi haft samband við piltinn og óskað eftir aðgangskóða að tölvum Milestone sem voru hluti gagnanna sem tekin voru. „Ætlunin væri,“ eins og segir þar, „að afhenda Gunnari Gunnarssyni lögfræðingi sem starfaði hjá Milestone og sem ég vann fyrir á sínum tíma, tölvurnar.“ Ungi maðurinn hafnaði beiðninni. „Ég neitaði að gefa honum aðgangsorðin án neinna annarra afskipta minna þar sem á tölvunum eru ýmis gögn sem mér tilheyra persónulega og öðrum auk þess sem ég tel að tölvurnar hljóti nú að vera í eigu þrotabús Milestone og inni á þeim eru margskonar gögn er varða ma. þrotabúið auk ýmissa annarra hluta eins og erlendra bankareikninga fyrrum forsvarsmanna félagsins ...“ segir í kærunni. Jón H. B. Snorrason segir leiða leitað til að komast inn í tölvurnar, telji lögreglan það nauðsynlegt, þrátt fyrir þessa neitun. Pilturinn segir, í samtali við Fréttatímann, að hann hafi farið fram á öll gögn og lista yfir það sem tekið hafi verið sem og afrit af leitarheimild og dómsúrskurði til að leita í búnaðinum en engin viðbrögð fengið. Í kærunni kemur fram að ungi maðurinn og foreldrar hans hafi sætt ónæði og hótunum, jafnvel líflátshótunum, sem hann hafi á endanum kært til lögreglunnar í Reykjavík. Í framhaldi af því hafi þær hótanir hætt. Pilturinn segir að hótað hafi verið í sms-skeytum og tölvupóstum. Hann viti frá hverjum þær bárust. Þessar hótanir byrjuðu aftur í síðustu viku, að sögn piltsins, sem segir ákveðinn aðila hafa verið kallaðan aftur til skýrslutöku og hann hafi ekki fengið skeyti frá honum síðan. Hafliði Þórðarson lögreglufulltrúi segir rannsókn málsins langt komna en ekki lokið. Ungi maðurinn verði kallaður til frekari yfirheyrslu. Það sé síðan ákvörðun saksóknara hvort pilturinn fái tækin og gögnin aftur. Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is


Kynntu þér notkun og kosti metaneldsneytis á metan.is.

Metanlán Landsbankinn býður nú hagstæð yfirdráttarlán til þeirra sem vilja breyta bílnum og skipta yfir í umhverfisvænna og ódýrara eldsneyti. Í boði er lán með hagstæðari vaxtakjörum en hefðbundið yfirdráttarlán og er lánstími til allt að 48 mánaða.

· Umhverfisvænna eldsneyti

· Innlent eldsneyti

· 40-45% lægri eldsneytiskostnaður

· Gjaldeyrissparnaður

· Minni hávaði frá vél

· Græn atvinnustarfsemi

· Sömu þægindi í akstri

· Aukið orkuöryggi

Landsbankinn vill með þessu leggja sitt af mörkum til samfélagsins og komandi kynslóða. Nánari upplýsingar á landsbankinn.is eða í næsta útibúi.

METANLÁN | landsbankinn.is | 410 4000

ENNEMM / SÍA / NM44020

NBI hf. (Landsbankinn), kt. 471008-0280.

Metaneldsneyti hefur verið notað til að knýja bíla hér á landi í áratug og reynslan verið góð. Hægt er að uppfæra allar gerðir bensínbíla með beinni innspýtingu og margar gerðir dísilbíla. Ávinningurinn er margþættur:


4

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

veður

Föstudagur

laugardagur

sunnudagur

Fremur svalt um helgina, en hlýnar heldur á mánudag Það verður áfram fremur svalt á landinu eins og verið hefur undanfarna daga. Þó hitinn togist upp fyrir frostmarkið sums staðar þar sem lág haustsólin nær að skína er spáð vægu frosti um land allt að öðru leyti. Þrátt fyrir kuldatíðina er ekki að sjá að snjór nái að falla suðvestanlands. Hins vegar verður élja­gangur norðaustan- og austan­­lands, einkum á sunnu­dag. Vindurinn NA-stæður, en alls ekki hvass.

2

3

3

vedurvaktin@vedurvaktin.is

4

Árvakur, útgáfufélag Morgunblaðsins, tapaði 1.350 milljónum á síðasta ári samkvæmt ársreikningi sem birtur var í vikunni. Tekjur af rekstrinum lækkuðu um 978 milljónir á milli ára. Bókfærður hagnaður félagsins var þó 2,7 milljarðar en þar vega þyngst 4,3 milljarðar undir liðnum nettótekjur. Ekki virðist þar um annað að ræða en afskriftir skulda þegar núverandi eigendur eignuðust félagið á vormánuðum 2009. Óskar Magnússon, útgefandi Morgunblaðsins, segir í samtali við Fréttablaðið að þetta sé í takt við það sem búist var við og nægt rekstrarfé sé til staðar.

„Hundrað ára einsemd er eitthvert áhrifamesta skáldverk sem hefur komið út í íslenskri þýðingu.“ EinaR FaluR ingólFsson / MoRgunbl aðið

www.forlagid.is

2

1

1

2

0 3

0

Höfuðborgarsvæðið: Áfram bjartviðri og vægt frost, nema yfir miðjan daginn.

Bjart veður og hægur vindur um mikinn hluta landsins en él norðaustantil. Höfuðborgarsvæðið: Hægviðri, bjart og fallegt veður og hiti um eða undir frostmarki.

 Mál Maríu Bergs – Bótakrafa vegna framkomu Selfosslögreglu

14.000.000 hALDLAGT FÉ VIÐ HÚSLEIT SEM DÓMsTÓLL FELLST EKKI Á AÐ GERA UPPTÆKT.

María Bergsdóttir sækir bætur til ríkisins vegna meðferðinnar árið 2007.

Baldur þingfestur í dag Ákæra á hendur Baldri Guðlaugssyni, fyrrverandi ráðuneytisstjóra, vegna innherjaviðskipta verður þingfest í dag, föstudag. Baldri er gefið að sök að hafa nýtt sér stöðu sína sem ráðuneytisstjóri fjármálaráðuneytisins og þær upplýsingar sem hann komst yfir í starfi sínu til að selja hlutabréf sín í Landsbankanum hálfum mánuði áður en bankakerfið hrundi í byrjun október 2008.

Ógleymanleg saga Rifjaðu upp kynnin af einni ástsælustu sögu heimsbókmenntanna

0

Svipað veður, en lítið eitt kólnandi á landinu

Höfuðborgarsvæðið: Léttskýjað og hægur vindur af norðaustri.

Kannabisræktandi fékk 14 milljónir til baka

Morgunblaðið tapaði tæpum 1,5 milljörðum

2

Minniháttar él eða slydduél norðaustan- og austanlands, en annars úrkomulaust.

Einar Sveinbjörnsson

Karlmaður, sem dæmdur var í tuttugu mánaða fangelsi í héraðsdómi Suðurlands á dögunum, hafði þó ástæðu til að gleðjast. Lögreglan fór fram á að fjármunir, sem hún lagði hald á við húsleit að upphæð rúmlega fjórtán milljónir króna og voru í eigu dæmda, yrðu gerðir upptækir en á það féllst dómurinn ekki. Ekki þótti sannað að fjármunirnir væru til komnir vegna sölu fíkniefna eða eins og stendur í dómnum: „Þó svo að skýringar ákærða á tilurð fjárins kunni að virðast ótrúverðugar og lúti meira og minna allar að skattundanskotum og fjárhættuspilum, þá breytir það ekki því að engar sönnur hafa verið færðar á það að ávinningur hafi orðið af brotinu eða að fjárins hafi að öðru leyti verið aflað með fíkniefnasölu.“

0

0

Ljósmynd/Hari

Bótakrafa Maríu á leið til ríkislögmanns Lögmaður Maríu Bergsdóttur mun á næstunni senda bótakröfu til ríkislögmanns sem var falið af dóms- og mannréttindaráðuneytinu að annast hennar mál. María upplifði hreint helvíti þegar þvaglegg var þröngvað upp í líkama hennar af lögreglu í mars 2007.

É

g er að bíða eftir að fá læknisvottorð frá Maríu og síðan mun ég senda bótakröfuna til ríkislögmanns,“ segir Jón Egilsson, lögmaður Maríu Bergsdóttur, spurður hver staðan sé á málinu. Hann segir ekki eftir miklu að slægjast í máli sem þessu. „Mig minnir að hámarksupphæðin sé um 1,5 milljónir.“ Dóms- og mannréttindaráðuneytið fól ríkislögmanni að taka afstöðu til bóta til handa Maríu Bergsdóttur eftir athugasemdir frá umboðsmanni Alþingis. María var handtekin fyrir utan Selfoss í mars árið 2007 vegna gruns um ölvunarakstur. Hún neitaði að gefa þvagsýni og í framhaldinu var þvaglegg þröngvað upp í líkama hennar til að ná sýninu. María lýsti upplifun sinni í Fréttatímanum í síðustu viku og voru þær lýsingar ekki fögur lesning. „Ég gat enga björg mér veitt heldur lögðust á mig fimm karlmenn og með aðstoð læknis og hjúkrunarfræðings var eins og mér væri nauðgað á steinbekknum,“ sagði María í við-

Ég er að bíða eftir að fá læknisvottorð frá Maríu og síðan mun ég senda bótakröfuna til ríkislögmanns.

talinu. Hún missti ökuréttindin í eitt ár og var dæmd í þrjátíu daga skilorðsbundið fangelsi fyrir að hafa í frammi líflátshótanir við lögregluna. Hún kærði árásina á sínum tíma til ríkissaksóknara sem sá ekki ástæðu til að fara lengra með málið. Umboðsmaður Alþingis tók hins vegar málið upp sjálfstætt og eftir bréfaskriftir á milli hans og ráðuneytis komst ráðuneytið að þeirri niðurstöðu að fallast mætti á að í umræddu máli hefði ekki verið gætt að grundvallarreglunni um meðalhóf, sem þýðir að lögreglumennirnir hafi gengið of harkalega fram. Jafnframt kom fram í svari ráðuneytisins að forðast ætti að nota þvaglegg til að taka þvagsýni í þágu rannsóknar. Í kjölfar þessa sendi dómsmálaráðuneytið lögregluembættum bréf þar sem þess var farið á leit að þvagleggur yrði ekki notaður við þvagsýnatöku í þágu rannsókna. Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is

Ég gat enga björg mér veitt heldur lögðust á mig fimm karlmenn og með aðstoð læknis og hjúkrunarfræðings ...


ÍSLENSKA SIA.IS ARI 51890 11/10

Við viljum sjá þig

Staðreyndin er sú að ökumenn sjá vegfarendur með endur­ skinsmerki fimm sinnum fyrr. Flest eigum við endurskinsmerki ofan í skúffu, en þau koma aðeins að gagni séu þau notuð. Gætum að því að börnin okkar noti endurskinsmerki. Arion banki ætlar í samstarfi við Umferðarstofu, Skátana og Ríkis­ lögreglustjóra að gefa endurskinsmerki, sem nálgast má í öllum útibúum bankans eftir helgi. Þeir sem búa fjarri útibúum bankans, geta sent tölvupóst á fraedsla@us.is og fengið merkin send.

Nældu þér í endurskinsmerki í næsta útibúi bankans eftir helgi.


6

Frábærar

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

 IKEA Öryggisreglurnar hertar

barnabækur Þriggja ára drengur

hvarf úr barnagæslunni Guðsmildi að ekki fór verr, segir framkvæmdastjóri IKEA, sem fjarlægði stól af svæðinu, setti upp plexigler og reisir aukavegg. Móðir drengsins hugsar með hryllingi til þess að hann var úlpulaus og á sokkunum á dimmu bílastæðinu. Aldrei gerst áður, segir framkvæmdastjóri verslunarinnar.

I

Forngripasafnið er fyrsta bókin í nýjum þríleik eftir Sigrúnu Eldjárn, ríkulega myndskreytt og spennandi saga fyrir krakka á aldrinum 8–12 ára.

árstíðirnar er bráðskemmtileg ný vísnabók eftir Þórarin og Sigrúnu Eldjárn. Bók sem börnin lesa aftur og aftur!

KEA hefur fjarlægt stól starfsmanns úr barnagæslu og sett upp plexigler eftir að þriggja ára gutti stökk yfir afgreiðsluborðið, reif af sér merkimiða og gekk út úr versluninni óséður, skóog úlpulaus. „Þetta er í fyrsta skipti sem barn hverfur úr barnagæslunni,“ segir Þórarinn Ævarsson, framkvæmdastjóri IKEA. Því sé nú einnig unnið að því að setja upp aukavegg sem stöðva eigi börn sem nái að stökkva yfir afgreiðsluborðið eða lauma sér út með öðrum sem verið sé að sækja. „Við erum með mjög góðar myndir af því þegar drengurinn stökk yfir vegginn. Hann fer upp á stól og um leið og starfsmaðurinn lítur undan stekkur hann einbeittur yfir borðið og rífur af sér merkimiða. Hann fer beint út á bílaplan þar sem kona stöðvar för hans og kemur með hann aftur inn í verslunina.“ Þegar inn var komið sagði konan að svo virtist sem drengurinn hefði sloppið út úr bíl. „Öryggisverðir tóku það trúanlegt og því tók nokkurn tíma að átta sig á því að drengurinn hafði sloppið úr barnagæslunni.“ Ýr Róbertsdóttir, móðir drengsins, og amma voru með hann í IKEA þennan dag. „Við stóðum við afgreiðsluborðið til að sækja hann og starfsmaðurinn, ung stúlka, kallar og kallar á hann en hann kemur ekki. Sú fór því að afgreiða aðra. Í því gengur að okkur lögreglumaður. Mér brá og hélt að búið væri að ræna barninu mínu,“ segir hún. „Konan sem stöðvaði strákinn á bílastæðinu kom þá með hann í fanginu. Hann hafði verið hjá henni allan tímann og þau beðið á matsölustaðnum,“ segir Ýr og lýsir því hvernig hún hafi áttað sig á málinu þegar lögreglumaðurinn hóf að taka af henni skýrslu fyrir vanrækslu, en hún útskýrt að barnið hafi verið í barnagæslunni. „Úti var dimmt og það rigndi. Hann hefði getað hlaupið upp á hraðbraut og orðið fyrir bíl, já eða gengið út í hraunið og orðið úti.“ Þórarinn segir málið litið mjög alvarlegum augum, enda barnið í stórhættu á bílastæðinu. „Það er guðsmildi að ekki fór verr.“ Starfsmenn hafi verið í uppnámi yfir atvikinu. „Við viljum að foreldrar geti treyst okkur 100% fyrir börnunum og því setjum við nú upp þennan tvöfalda vegg,“ segir Þórarinn. „Ég er sjálfur for-

Þórarinn við nýja vegginn sem eykur öryggið í IKEA. Verslunin bregst við eftir að þriggja ára snáði stökk yfir afgreiðsluborðið og hljóp út á bílastæði. Ljósmynd/Hari

Úti var dimmt og það rigndi. Hann hefði getað hlaupið upp á hraðbraut og orðið fyrir bíl, já eða gengið út í hraunið og orðið úti.

Dr Gunni er Umboðsmaður ney tenda

KíKtu við fyrsta vetrardag! Sýning á myndum Sigrúnar Eldjárn úr bókunum tveimur verður opnuð í Þjóðminjasafninu laugardaginn 23. október kl. 15. Þórarinn og Sigrún kynna bækurnar og lesa upp. Verið velkomin!

www.forlagid.is

eldri og get ekki hugsað þá hugsun til enda hefði farið verr.“ Faðir litla drengsins, Gylfi Steinn Gunnarsson, segir hann fjörugan, óhræddan og góðan að klifra og vilji kanna heiminn. Honum hafi tekist að opna hliðið á leikskólanum sínum en náðst í tíma. Móðir hans segir þó með ólíkindum að honum hafi tekist að komast óséður yfir afgreiðsluborðið. „Þetta eru einfaldlega hlutir sem þurfa að vera í topplagi. Ég viðurkenni að ég hefði viljað segja margt þegar ég fékk drenginn í hendurnar en var bara svo slegin,“ segir hún enda margt betur mátt fara í ferlinu þennan dag og í kjölfarið, þegar hún leitaði skýringa á atvikinu. „Við erum þó ánægð með að IKEA bregðist við þegar út af bregður.“ Ánægðust séu þau foreldrarnir þó með konuna sem passaði litla pjakkinn þennan dag og færðu þau henni blóm og ostakörfu nokkrum dögum eftir björgunin. „Þetta er áminning um að hafa alltaf augun á börnunum, það er ekki hægt að segja annað.“ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

Á bendinga r og k va rta nir: d rg u nn i@centr u m.is

Um prentarablekhylki Þótt ég prenti ekki mikið með tölvuprentaranum mínum finnst mér hann alltaf vera að senda mér þau skilaboð að það þurfi að skipta um blekhylki. Þetta er auðvitað hið versta mál því með falli krónunnar hafa þessi prentarablekhylki orðið rándýr.

bandavinnslunni, Hátúni 6b. Þar eru seld samhæfð blekhylki frá hinu aldna þýska fyrirtæki Agfa fyrir ýmsar gerðir prentara. Verðið er glettilega gott. Ég get fengið öll fimm hylkin sem ég þarf í einum pakka fyrir 3.190 kr.

Prentarinn minn heitir Canon Pixma IP4000. Það eru fimm blekhylki í honum, tvö svört, blátt, rautt og gult. Kaupi ég öll þessi hylki af upprunalegu framleiðslutegundinni Canon þarf ég að punga út í kringum 10.000 krónum. Það er smávegis munur á verðinu á milli búða; þegar ég hef gáð hafa Tölvutek, Elko og Griffill verið með besta verðið.

En eru samhæfð hylki eins góð og orgínal? Kemur ekki sparnaðurinn niður á gæðunum? Auðvitað eru til bæði góð og slæm samhæfð hylki. Ekki kaupa hylki þar sem nafn framleiðanda kemur hvergi fram. Ég keypti einu sinni hræbillegt kínverskt blekhylki sem reyndist algjör martröð, það míglak og var næstum búið að eyðileggja prentarann minn.

Annar möguleiki er að kaupa „samhæft“blekhylki, þ.e.a.s. ekki orgínal Canon-hylki heldur ódýrari hylki frá öðrum framleiðendum. Hér eru nokkrir möguleikar í stöðunni: Prentvörur heitir póstverslun sem einnig er með verslun í Skútuvogi 1. Þar get ég keypt samhæfð hylki í prentarann minn fyrir helmingi minna, eða á um 5.000 krónur fyrir hylkin fimm. Enn ódýrari möguleika fann ég hjá Mynd-

Það skiptir mestu í hvað þú notar prentarann þinn. Ef þú prentar mikið og aðallega myndir í lit, þá er affarasælast að splæsa í orgínal hylki. Ef þú prentar mest texta og skjöl eru samhæfð hylki góður kostur. Því eldri sem prentarinn er, því auðveldara er að finna samhæfð hylki. Ef þú ert með glænýja týpu af prentara er séns á að engin hylki séu í boði nema upprunaleg hylki frá framleiðanda.

Canon Pixma IP4000 prentari Hægt er að skipta um öll prentarahylkin fyrir 10.000 krónur eða 3.190 krónur, eftir því hvort valin eru upprunaleg eða samhæfð hylki.

Það er hundrað prósent öruggt að þú færð það besta út úr prentaranum með blekhylki frá upprunalega framleiðandanum. Samhæfð hylki eru hins vegar ódýrari – geta verið meira en 200% ódýrari – en þú getur verið að taka óþarfa sénsa. Ef þú vandar hins vegar valið og notar góðan pappír til að prenta á, þá er allt eins líklegt að þú sjáir engan mun.

Gunnar Hjálmarsson drgunni@centrum.is


ENNEMM / SÍA / NM42783

ÚTSÖLULOK UM HELGINA Nú er síðustu forvöð að gera frábær kaup á útsölunni í Smáralind. Láttu ekki gullið tækifæri framhjá þér fara! Sjáumst - Smáralind

30-70% afsláttur

Verslanir opnar: mán-mið 11-19, fim 11-21, fös 11-19, lau 11-18 og sun 13-18, www.smaralind.is / 528 8000


8

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

Kaupmáttarhækkun Vísitala kaupmáttar launa í september 2010 er 107,7 stig og hækkaði um 0,3% frá fyrri mánuði. Síðustu tólf mánuði hefur vísitala kaupmáttar launa hækkað um 2,2%, að því er Hagstofa Íslands greinir frá. Launavísitala í september 2010 var 380,7 stig og hækkaði um 0,3% frá fyrri mánuði. Síðastliðna tólf mánuði hefur launavísitalan hækkað um 6,0%.

2,2% Hækkun launavísitölu síðastliða 12 mánuði Hagstofa Íslands

Skattleysi eingreiðslubóta sjúkdómatrygginga réttlætismál Samtök atvinnulífsins hvetja stjórnvöld til að taka af allan vafa, með breytingu á lögum um tekjuskatt, um að eignaauki vegna eingreiðslubóta úr sjúkdómatryggingum skuli vera undanþeginn tekjuskatti, að því er fram kemur á síðu samtakanna. „Með skattlagningu bótanna,“ segir m.a., „er verið að sækja fjármagn til þeirra sem lenda í alvarlegum heilsufarsvanda og hafa keypt sér að því þeir töldu skattfrjálsa tryggingu til að mæta slíkum vanda. Skattskylda bóta er tvísköttun og felur í sér auknar álögur á þá sem eiga um sárt að binda vegna alvarlegra sjúkdóma eða fötlunar.“

Reikna með að laun standi í stað Ný könnun Capacent meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins leiðir í ljós að 52% stjórnenda telja að laun muni standa í stað á næstu sex mánuðum en 45% telja að laun muni hækka. Samanvegið reikna stjórnendur með að laun hækki um 1,4% að meðaltali á næstu sex mánuðum. Í flestum atvinnugreinum er reiknað með hækkunum á bilinu 1-1,5%, nema í byggingariðnaði þar sem ekki er reiknað með neinum hækkunum. Líkt og í fyrri könnunum telja nær allir aðspurðra sig hafa nægt starfsfólk og einungis 8% búa við skort á starfsfólki. Ráðningaráform stjórnenda benda til þess að það syrti í álinn á næstu sex mánuðum þar sem 25% þeirra hyggjast fækka starfsmönnum en 17% fjölga.

Skilyrði fyrir frekara afnámi gjaldeyrishafta fyrir árslok Már Guðmundsson seðlabankastjóri segir að öll skilyrði séu fyrir frekara afnámi gjaldeyrishafta fyrir áramót. Þetta kom fram í ræðu hans á fundi Íslensk-ameríska verslunarráðsins í New York í fyrradag. Standa þarf þannig að afnámi haftanna, að mati bankastjórans, að umrót á fjármálamarkaði verði eins lítið og mögulegt er, sem og sveiflur á gengi krónunnar. Már telur gjaldeyrisforða fullnægjandi sem og stöðugleika í efnahagslífi en ná þurfi tökum á fjármálakerfinu. Ræða seðlabankastjóra er birt í heild á vef bankans. -jh

 R áðherr a óttast að landinn sé fangi úreltr ar lögfr æði

Slakaðu á heima • Sjálfvirkt og stillanlegt nudd • Djúpslökun með infrarauðum hita • Stillanlegt Shiatsu herða- og baknudd Úrval nuddsæta - verð frá 23.750 kr. Verið velkomin í verslun okkar prófið og sannfærist!

Sími 569 3100 • Stórhöfða 25 • www.eirberg.is

Er von á barni?

Ég spyr mig: Hvaða viðskiptalegu sjónarmið liggja að baki ákvörðun Sparisjóðsins? Hann er aðeins að reyna að setja hendur á eitthvert veð sem hann vill geta innleyst með því að bera viðkomandi út.

Bankar horfist í augu við óábyrga hegðun Glaðleg íslensk hönnun fyrir börnin Lín Design Laugavegi 176 Sími 533 2220 www.lindesign.is

Sótthreinsun hesthúsa FUMISPORE E OPP OPP Eftir góða hreinsun á hesthúsinu hes e th thú úsinu ús in nu þá þá er er einfalt e nf ei n allt að sótthreinsa í kjölfarið með me eð ð „dós“ „dó dós“ s“ af af reyksótthreinsiefninu FUMISPORE FUMI MIS SPO SP OR RE OPP OPP OP Sótthreinsiefnið smýgur með ð reyknum um allt hesthúsið og ekkert svæði „gleymist“. Vinnur vel á bakteríum og myglu.

www.tandur.is ∙ sími 510 1200

Ábyrgðarmannakerfið er búið að valda nægu tjóni á íslensku samfélagi, segir Árni Páll Árnason, efnahags- og viðskiptaráðherra. Dómur Héraðsdóms Suðurlands er úrelt lögfræði og þvert á lagasetningar Alþingis. Tími bankamanna, sem lánuðu eins og óðir væru, er liðinn.

V

innubrögð Sparisjóðs Vestmannaeyja voru óábyrg í máli konu á áttræðisaldri sem bankinn samþykkti sem ábyrgðarmann. Þau eiga ekki að tíðkast, segir Árni Páll Árnason, efnahagsog viðskiptaráðherra. Ekki verði séð að Sparisjóðurinn hafi kannað hvort konan gæti staðið undir greiðslum láns dóttur sinnar, félli það á hana, heldur hafi bankinn vitað að hann gæti gengið að húseign hennar og það hafi nægt honum. „Ábyrgðarmannakerfið er búið að valda nægu tjóni og erfiðleikum í íslensku samfélagi,“ segir Árni Páll. Alþingi hafi með lagasetningum sett því stólinn fyrir dyrnar að hægt væri að ganga að ábyrgðarmönnum eftir að skuldir hafi verið felldar niður í greiðsluaðlögun, en með dómi Héraðsdóms Suðurlands sé úreltu kerfi viðhaldið. Forsaga málsins er sú að ung kona fékk móður sína og bróður til að ábyrgjast milljón króna skuld samkvæmt skuldabréfi. Sparisjóður Vestmannaeyja samþykkti móður konunnar sem ábyrgðarmann þrátt fyrir að hún gæti ekki greitt af láninu, félli það á hana. Hann hafi verið með í bakhöndinni að hann gæti gengið að húseign hennar. Héraðsdómurinn dæmdi Sparisjóðnum í hag og staðfesti Hæstiréttur dóminn verður konan, sem er á áttræðisaldri, borin út og húsið selt ofan af henni.

Málið verður rekið í Hæstarétti um miðjan nóvembermánuð. „Ég spyr mig: Hvaða viðskiptalegu sjónarmið liggja að baki ákvörðun Sparisjóðsins? Hann er aðeins að reyna að setja hendur á eitthvert veð sem hann vill geta innleyst með því að bera viðkomandi út,“ segir Árni Páll og finnst dómurinn lýsa úreltum hugsunarhætti. Staðfesti Hæstiréttur hann verði landsmenn fangar úreltrar lögfræðihugsunar. Áhrif hans nú séu þau að mál standi föst í kerfinu og ein helsta ástæða þess að ekki fleiri hafi fengið úrlausn sinna mála hjá umboðsmanni skuldara, því þótt skuldarar fái létt af sér skuldafarginu geti bankar gengið á ábyrgðarmenn. „Með dómnum skilur á milli hvort fáein eða mörg þúsund manns lenda í fjárhagsvanda. Þetta getur haft slík áhrif.“ Dómurinn taki þá afstöðu að eignarréttur bankanna standi framar rétti einstaklings til friðhelgi heimilis og einkalífs. „Bankar hafa fengið svigrúm til að fella niður skuldir,“ segir hann og bendir á að það hafi þeir fengið þegar lánasöfnin þeirra voru færð niður milli gömlu og nýju bankanna. „Þeir eiga því ekki að eltast við ábyrgðarmenn heldur horfast í augu við staðreyndir og óábyrga hegðun sína í gegnum tíðina. Sama gildir um Sparisjóði sem starfa á grunni þess að gegna samfélagslega mikilvægu hlutverki.“ Ábyrgðarmanna-

kerfið og takmarkaður réttur þeirra sem hafi lent í fjárhagsvanda hafi ýtt undir vitleysu í útlánastarfsemi síðasta áratug. „Það gerði bankamönnum kleift að lána eins og óðir menn út um allar trissur því þeir töldu sig geta náð inn fyrir lánunum hjá ábyrgðarmönnum skuldara. Vegna lagasetningarinnar verða bankamenn héðan í frá að horfast í augu við áhættuna sem þeir taka með útlánum.“ Alþingi hafi nú sett lögin en ljóst sé að verði héraðsdómurinn staðfestur í Hæstarétti, nái þau ekki þeim markmiðum sínum að auðvelda uppgjör eldri skulda með eðlilegum og siðferðislega réttum hætti. Árni Páll neitar því að með orðum sínum sé hann sem ráðherra að þrýsta á Hæstarétt að hnekkja dómnum: „Nei. Ég er að segja mína skoðun á einu mikilvægasta máli í skuldaskilum á okkar tímum. Hæstiréttur hlýtur að dæma eftir lögum en við þurfum að leysa erfiðan vanda og finna leið til að komast út úr honum með lágmarkstjóni fyrir samfélagið í heild. Það er mjög vont ef lagatúlkun héraðsdóms er svo einsleit að virði krafna fjármálastofnana sé meira en húsnæðisöryggi fólks. Þá hlýtur að vera hugmyndafræðileg skekkja í gangi sem er alvarlegt áhyggjuefni í samfélaginu.“ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is


VERÐLÆKKUN Á ÍSLENSKUM LOPA Í HAgKAUP

Nýtt prjónablað lopi komið út

Álafosslopi • 100 g dokkur • prjónastærð 6 – 6,5 • 100% ull • margir litir

Hosuband • 100 g dokkur • prjónastærð 4 – 4,5 • 80% ull, 20% nylon • margir litir

340.-

léttlopi

340.-

Kambgarn

• 50 g dokkur • prjónastærð 4,5 – 5 • 100% ull • margir litir

• 50 g dokkur • prjónastærð 2,5 – 3,5 • 100% ull • margir litir

180.-

loðband/Einband

310.-

plötulopi

• 50 g dokkur • 100% ull • margir litir

• 100 g plötur • 100% ull, óspunninn þráður • margir litir

30

230.-

310.-


10

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

 Hópuppsögn í Orkuveitu Reykjavíkur

Fólk með áratuga reynslu missti vinnuna Trúnaðarmaðurinn Stefán Pálsson missti vinnuna í gær eins og 64 aðrir starfsmenn. Þeir fá ekki að vinna uppsagnarfrestinn. Minjasafni Orkuveitunnar lokað, hálf almannatengsladeildin horfin og starfsfólk tínt út úr öllum deildum. 65 fastráðnum starfsmönnum Orkuveitu Reykjavíkur var sagt upp störfum í gær, 45 körlum og 20 konum. Fastráðnu starfsfólki fækkar um ellefu prósent og svipað margir starfa nú hjá fyrirtækinu og árið 2004. „Þetta er fyrsta hópuppsögnin í sögu Reykjavíkurborgar,“ segir Stefán Pálsson, forstöðumaður Minjasafnsins og fyrrum trúnaðarmaður sem nú missir vinnuna. „Mér finnst svona frekar að fólk hafi verið rekið og því fylgt út heldur en að það missi vinn-

una í sparnaðarráðstöfun. Fólki var ekki gefinn langur tími til að ryðja borðin,“ segir hann og bendir á að engum hafi verið boðið að vinna uppsagnarfrestinn. „Innan fyrirtækisins er hár meðalaldur og ég þekki því fólk sem er komið yfir sextugt og missti vinnuna eftir áratuga störf hjá fyrirtækinu. Það er sárt að sjá enda fólkið ekki í sömu aðstöðu og ég, 35 ára, og sá mig ekki eldast í starfinu.“ Erfiðast af öllu segir Stefán þó síðustu vikur hafa verið starfsfólkinu. „Uppsagnirnar í Orkuveitunni eru skólabókardæmi um hvernig ekki á að standa að slíku. Fyrirtækið hefur verið í

viðvarandi gíslingu í fjörutíu til fimmtíu daga,“ segir hann. „Á sama tíma og málið velktist um í fjölmiðlum var afstaða stjórnenda sú að þeir segðu ekki neitt og litu starfsmenn hornauga, segðu þeir eitthvað. Ég held að þessi leynd hafi ekki orðið til að bæta ástandið.“ Margt starfsfólk sé því reitt og tætt. „Það verða talsverð sár eftir hjá mörgum.“ Ástæða uppsagna Orkuveitunnar eru vegna erfiðar fjárhagstöðu fyrirtækisins. Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

 SJÓNVARPSRÉTTUR EVRÓPUKEPPNI U-21

Þrír berjast um réttinn á ungmennalandsliðinu UEFA hafði samband við okkur að fyrra bragði og bauð okkur útboðsgögn. Þetta er að sjálfsögðu spennandi en það liggur ekki fyrir hvort við bjóðum í réttinn.“

Ríkisútvarpið, 365 og Skjár einn hafa fengið útboðsgögn varðandi sjónvarpsréttinn á lokakeppni Evrópumóts U-21 árs landsliða í knattspyrnu sem fram fer í Danmörku næsta sumar. Allir þrír aðilarnar eru áhugasamir um að ná sýningarréttinum.

V

ið höfum áhuga.“ Svör Páls Magnússonar útvarpsstjóra, Ara Edwald, forstjóra 365, og Hilmars Björnssonar, sjónvarpsstjóra Skjás Golf, voru öll á sama veg þegar Fréttatíminn athugaði hug þeirra til sýningarréttarins á Evrópukeppni U-21 árs landsliða í knattspyrnu. Ísland er á meðal átta þátttökuþjóða eftir frækilega sigra á Skotum fyrr í október. Eftir því sem Fréttatiminn kemst næst bárust útboðsgögn frá Knattspyrnusambandi Evrópu á mánudag og hafa aðilar tíma til hádegis þriðjudaginn 26. október til að skila inn tilboðum. Ljóst er að allir leikir íslenska liðsins verða í opinni dagskrá hvar sem mótið verður sýnt þar sem það er skilyrt í samkomulaginu. Páll Magnússon útvarpsstjóri segir í samtali við Fréttatímann að það sé í samræmi við stefnu Ríkisútvarpsins að fylgja íslenska landsliðinu í alþjóðlegri keppni líkt og þessi keppni sé. „Við viljum sýna alla leiki með íslenska landsliðinu. Stundum tekst það og stundum ekki. ég reikna með keppni frá öðrum um þennan rétt en mið-

að við það skilyrði að sýna þarf leiki íslenska liðsins í opinni dagskrá er keppnin nú ekki eins aðlaðandi fyrir áksriftarsjónvarp,“ segir Páll. Ari Edwald, forstjóri 365, segir í samtali við Fréttatímann að ekki sé búið að ákveða þeirra megin hvort gert verði tilboð. „Þetta fellur ágætlega að okkar dagskrá. Ég geri ráð fyrir því að það verði mikill áhugi fyrir þessu móti og það væri skemmtilegt að geta sýnt þetta,“ segir Ari. Hilmar Björnsson, sjónvarpsstjóri Skjás Golf, sagði að menn þar á bæ væru að skoða hlutina. „UEFA hafði samband við okkur að fyrra bragði og bauð okkur útboðsgögn. Þetta er að sjálfsögðu spennandi en það liggur ekki fyrir hvort við bjóðum í réttinn,“ segir Hilmar. Mótið hefst 11. júní og fer úrslitaleikurinn fram 25. júní. Dregið verður í riðla 9. nóvember næstkomandi. Páll Magnússon útvarpsstjóri og Ari Edwald, forstjóri 365, eru báðir áhugasamir að ná sýningarréttinum.

Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is

ELdhúS - BAÐ - ÞVOTTAhúS - FATASKÁPAR 33 hurðategundir og -litir

Fríform Afmæli 10 ára shátíð

LÆGRA VERÐ Í OKTÓBER 20% - 25% - 30% - 35%

VIÐ BjÓÐUM BETUR: Gæði, þjónusta og verð, sem þú getur ekki hafnað!

TIL AFGREIÐSLU AF LAGER EÐA MEÐ STUTTUM FYRIRVARA Mán. - föst. kl. 09-18 Laugard. kl. 11 - 15 HREINT OG KLÁRT

Askalind 3 • 201 Kópavogur • Sími: 562 1500

Gylfi Þór Sigurðsson og félagar hans verða í eldlínunni í Danmörku á næsta ári.

www.friform.is

ASÍ gerir ráð fyrir hægfara bata Hagdeild ASÍ spáir tæplega 4% samdrætti í landsframleiðslu á þessu ári en þá taki við tveggja ára hægur vöxtur. Á næstu árum munu ráðstöfunartekjur aukast lítið og atvinnuástandið verður erfitt. Hægt mun draga úr atvinnuleysi sem gert er ráð fyrir að komið verði niður undir 6% á árinu 2013. Verðbólga verður hófleg, um eða innan við 2% næstu árin, og vextir fara lækkandi. Gert er ráð fyrir að gjaldeyrishöftum verði létt af í áföngum næstu misserin. Vegna óvissu um áframhaldandi framkvæmdir við álver í Helguvík er ekki gert ráð fyrir þeim né orkuframkvæmdum þeim tengdum í spá hagdeildar. „Takist hins vegar að nýta þau tækifæri sem þar liggja til að skapa ný störf og aukin verðmæti myndi hagvöxtur næsta árs nær tvöfaldast og atvinnulausum fækka um 1.300 manns auk þess sem betri skilyrði sköpuðust fyrir styrkingu krónunnar,“ segir í spánni.

Fjárhagsleg endurskipulagning Icelandair Group í höfn Lokasamningar vegna fjárhagslegrar endurskipulagningar Icelandair Group hafa verið undirritaðir, að því er fram kemur í kauphallartilkynningu. Nýtt hlutafé í reiðufé kemur inn en fjárfestar hafa skráð sig fyrir um 5,5 milljörðum króna að markaðsvirði. Stærstu lánveitendur félagsins hafa breytt skuldum að fjárhæð 3,6 milljarðar króna í hlutafé. Þá lækka vaxtaberandi skuldir um ríflega 10 milljarða með

6% Möguleg Fækkun Atvinnulausra fyrir 2013 Hagdeild ASÍ

yfirfærslu og sölu á tilteknum eignum. Þær verða 26 milljarðar eftir endurskipulagninguna. Félagið fyrirhugar að safna um 2,5 milljörðum króna til viðbótar með útgáfu nýs hlutafjár. -jh



Ú

G

R

TB KJÖ ORÐ

B

I

KT TI ÍSLENS RÆNME

JÖTBOR

FLJÓTSHÓLA GULRÆTUR

199

189

KR./PK.

afsláttur

KR./KG

GOTT A MILLI MÁL

FYLLT LAMBALÆRI MEÐ VILLISVEPPUM

1679

MEÐ U KAFFIN MYLLU, 1/2 DJÖFLATERTA

PERUR

399

199

2398

ÍSLENSKT KJÖT

KR./KG

KR./KG

R

TB KJÖ ORÐ

B

I

Ú

KR./STK.

RK

30%

600 G ÍSLENSKAR RÓFUR

Ú

ÐI

BESTIR Í KJÖTI

Ú

I

BESTIR Í KJÖTI R

KJÖTBORÐ

23%

afsláttur

UNGNAUTA T-BEINSTEIK

3395

ÍSLENSKT KJÖT KR./KG

R

TB KJÖ ORÐ

B

I

Ú

4398

Ú

I

BESTIR Í KJÖTI R

KJÖTBORÐ

25%

afsláttur

1499

Kjötmeistarar Nóatúns

Ú

1998 R

TB KJÖ ORÐ

B

I

BESTIR Í KJÖTI R

KJÖTBORÐ

Við gerum þig! r i r y f a r i e m

Við erum boðin og búin að vinna kjötið eftir þínum óskum. Við skerum pöruna, fyllum svínalundina og kryddum lærið að okkar besta hætti. Leitaðu ráða hjá okkur og tryggðu þér þannig vel heppnaða máltíð.

noatun.is

KR./KG

Ú

Nýttu þér sérþekkingu okkar því við erum hér fyrir þig.

ÍSLENSKT KJÖT

I

Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillu og/eða myndabrengl

LAMBALÆRISSNEIÐAR

HEILL LAMBASKROKKUR

898

KR./KG

ÍSLENSKT KJÖT

Hamraborg – Nóatún 17 – Austurver - Hringbraut – Grafarholt


Við gerum meira fyrir þig

R

TB KJÖ ORÐ

B

I

Ú

Úrval, gæði og þjónusta í Nóatúni Ú

I

BESTIR Í KJÖTI R

KJÖTBORÐ

20%

FROSNIR KÓNGASVEPPIR KANTARELLUR

afsláttur

GRÍSALUNDIR MEÐ SÆLKERAFYLLINGU

2398

ÍSLENSKT KJÖT

KR./KG

15% afsláttur

NEUTRAL FLÖSUSJAMPÓ HÁRNÆRING

329 KR./STK.

RF

ISKBORÐ

F

I

Ú

2998

EGILS PILSNER

95

Ú

RF

I

FERSKIR Í FISKI ISKBORÐ

20%

KR./STK.

afsláttur

FISKRÉTTUR AÐ HÆTTI BÖRSUNGA

1438

KR./KG

1798

TILBILÚUIPNPHITUNAR T

GÓÐUR VERÐUR MORGUN HONEY NUT CHEERIOS, 482 G

498 KR./PK.

FREYJU MIX 400 G

499 KR./PK.

425 G GÖTEBORG PIPARKÖKUR

569 KR./PK.

SAMAN A Í PAKK HUNT’S PIZZA SAUSE

NÓATÚNS ÍSLENSK KJÖTSÚPA, 2 L

1698

KR./FATAN

279

KR./STK.

KÖTLU LYFTIDUFT OG VANILLUDROPAR

289 KR./PK.


14

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

 Bílasala tekur stökk

Milljóna króna bílar greiddir út í hönd Sala nýrra bíla hefur tekið stökk og aukist um rúm fjörutíu prósent frá því í fyrra. Bílalán frá fjármálafyrirtækjum aftur í boði. Sala nýrra bíla hefur tekið stökk og seljast bílar á verðbilinu fjórar til tíu milljónir króna best. Þá eru fjármálafyrirtækin einnig farin að bæra á sér og bjóða lán til kaupanna, segir Özur Lárusson, framkvæmdastjóri Bílgreinasambands Íslands. „Því er samt ekki fyrir að fara að menn taki 100% lán eins og gerðist á mektarárunum, heldur er nú algengast að menn greiði bíla út í

hönd,“ segir Özur. Alls hafa ríflega 2.630 nýir fólksbílar selst það sem af er árinu, sem er tæplega 42% aukning miðað við sama tímabil árið á undan. „Þetta er ekki mikið og langt í frá að halda í við eðlilega endurnýjun en þetta er samt upp á við, sem eykur okkur bjartsýni,“ segir hann. „Sala nýrra bíla datt niður strax eftir páska 2008 og hefur verið nánast engin þar til nú í vor. Þá varð

Árvekni gegn streitu Árangursrík aðferð gegn síþreytu, krónískum verkjum og vefjagigt. Helgarnámskeið 13 . - 14. nóvember Nánari upplýsingar á www.salfraedingur.is Björgvin Ingimarsson sálfræðingur Sími: 571 2681

viðsnúningur,“ segir Özur. „Maður hefði nú kannski haldið að ódýrustu bílarnir seldust best, en svo er ekki heldur seljast bílar á verðbilinu fjórar milljónir til tíu best.“ Hann segir þetta vel búna, millistóra bíla. Özur segir tímann frá hruni hafa verið bílaumboðunum erfiður og eins og allir viti hafi sum þessara fyrirtækja verið í gjörgæslu hjá bönkum og önnur í sölu, á meðan enn önnur standi á eigin fótum

og hafi mikið fyrir því. „Þetta var þannig að enginn kom inn í sýningarsali bílasalna heldur dreif menn fram hjá eins og veðhlaupahesta. Nú er fólk hins vegar farið að koma inn, skoða og spekúlera og athuga hvað er í boði,“ segir hann. Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir

2.632 nýjir bílar seldir á árinu. Heimild: Bílgreinasamband Íslands

gag@frettatiminn.is

Stjórnmál dósent sér fyrir sér torvelda kosningafr amkvæmd

Flókin kosning er ávísun á dræma kjörsókn Fráleitt að fara í svona flókna kosningu án þess að hafa hana rafræna. Niðurstöður verði vefengdar verði kosningaþátttakan til stjórnlagaþingsins dræm. Hætta á að kjósendur ógildi kjörseðla sína.

É FYRIRTÆKJAEIGENDUR Erum með fjárfesta sem vilja taka þátt í yfirtökum, endurfjármögnun og sameiningum fyrirtækja. Frekari upplýsingar á skrifstofu okkar Í samstarf við Dahl-Sørensen & Partners A/S í Danmörku veitum við viðskiptavinum okkar víðtæka þjónustu við öflun fjárfesta og aðra M&A þjónustu á norðurlöndunum. Investis fyrirtækjaráögjöf • Lágmúla 7 • www.investis.is

g óttast að það verði lítil þátttaka, að úrslitin verði vefengd og niðurstaðan í skötulíki,“ segir Birgir Guðmundsson, dósent og formaður félagsvísindadeildar Háskólans á Akureyri, um væntanlegar kosningar til stjórnlagaþings 27. nóvember næstkomandi en yfir 500 manns tilkynntu um framboð til þingsins. Birgir sér fyrir sér að framkvæmd kosninganna muni reynast torveld og snúin. „Mér skilst að kjörstjórnir hafi þegar sent sveitarstjórnum fyrirmæli um fleiri kjörklefa en venjulega því hver kjósandi verði mjög lengi í kjörklefanum,“ segir hann, enda kosningin flókin þar sem merkja þarf við einstaklinga í framboði með númerum. „Ég sé t.d. mömmu gömlu fara í þetta,“ segir Birgir og býst við löngum biðröðum á kjörstað. „Um hvað á síðan að kjósa? Fólk veit varla hvern það á að kjósa nema það þekki til einhvers frambjóðanda, hann sé kannski frænka eða systir. Það er ekki mjög sterkur hvati til að fara á kjörstað nema menn ætli að gera það fyrir einhvern sérstakan. Ég á erfitt með að sjá málefni komast til skila í þeirri kynningu sem fram undan er.

Hætt við veiku umboði

Þegar saman fer ótrúlega flókið og tímafrekt ferli og vesen á kosningadaginn, og það að kjósendur hafa ekki mjög skýra valkosti, held ég að það sé ávísun á dræma kjörsókn. Verði hún dræm verður umboð stjórnlagaþingsins líka veikt. Spurningin er því hvaða stöðu tillögur þess fá þegar þær fara til Alþingis, hafi t.d. 20% þjóðarinnar kosið þetta stjórnlagaþing, eða kannski 30-40%. Næðist 60-70% kosningaþátttaka væri það sigur, en mér finnst það ólíklegt,“ segir hann. Í hópi þeirra rúmlega 500 sem hafa boðið sig fram eru nokkrir þjóðkunnir menn. Birgir telur að sá hópur muni njóta þess að einhverju leyti nema þeir hinir sömu séu frægir að endemum, þ.e. þekktir „kverúlantar“. Spurningin sé fyrir hvað fólkið sé frægt. Hugsanlegt sé að kjósendur vilji alls ekki velja þetta fólk, fremur „venjulegt„ fólk. „Það er ómögulegt að segja hvert þetta stefnir hvað varðar hvern og einn frambjóðanda,“ segir Birgir. Engar línur séu í kosningunum til stjórnlagaþingsins, ólíkt því þegar menn velji milli stjórnmálaflokka. Þótt gagnrýna megi og segja ýmislegt um stjórnmálaflokka vinni þeir að minnsta kosti ákveðna forvinnu, smali mönnum saman með svipaðar hugmyndir og bjóði val milli stefna. Fróðlegt verði að fylgjast með því hvernig frambjóðendur kynni sig en þar megi búast við „Facebooksprengingu“. Kosningabaráttan verður að minnsta kosti öðruvísi en við höfum

Birgir Guðmundsson „Um hvað á síðan að kjósa? Fólk veit varla hvern það á að kjósa nema það þekki til einhvers frambjóðanda, hann sé kannski frænka eða systir.” Ljósmynd/Bragi Bergman

Hausverkur kjósandans „Á kjörseðli skulu vera tuttugu og fimm vallínur. Í fyrstu vallínu standi auðkennistala þess frambjóðanda sem er 1. val kjósanda, í annarri vallínu standi auðkennistala þess frambjóðanda sem er 2. val kjósanda, í þriðju vallínu standi auðkennistala frambjóðanda sem er 3. val kjósanda o.s.frv. Fremst í hverri vallínu skulu vera ferningar fyrir stafi í auðkennistölu frambjóðanda, jafnmargir og nauðsynlegt er, sbr. 6. mgr. 8. gr. Á bakhlið kjörseðils komi auðkennistákn seðilsins. Dreifa skal til allra kjósenda í landinu afriti af kjörseðli, auðkenndum sem kynningarseðill, ásamt skýringum á því hvernig atkvæðagreiðslan fer fram. Kynningarseðillinn skal jafnframt birtur á vefsíðu á vegum ráðuneytisins ásamt skýringum. Kynningarseðilinn má kjósandi hafa með sér í kjörklefa.“ Svo segir m.a. um hvernig kjósa ber til stjórnlagaþingsins á vefnum kosning.is.

Hópur hinna frægu frambjóðenda mun njóta þess að einhverju leyti nema þeir hinir sömu séu frægir að endemum þ.e. þekktir “kverúlantar”. átt að venjast, að mati Birgis sem er ekki viss um að fésbókarkosningabaráttan muni virka vel. „Ég er ekki viss um að umboð þeirra sem verða valdir verði mjög sterkt og í framhaldinu muni menn vefengja niðurstöðu stjórnlagaþingsins, efast um að þar komi fram þjóðarvilji,“ segir Birgir og bendir á að þegar valið sé á milli 500 manna verði kannski einhver hundruð eða fá þúsund atkvæða á bak við þann sem fyrstur fer inn. „Viji menn vefengja niðurstöðuna gera þeir það. Það er fráleitt að fara í svona flókna kosningu og hafa hana ekki rafræna, þ.e. að kjósendur smelli á nöfn á tölvuskjá, til þess að koma í veg fyrir þessa handavinnu. Það er fáránlegt að þurfa að skrifa einhverjar fjórar tölur fyrir hvert einasta nafn. Þetta er eins og tölvuforritarar gerðu í gamla daga. Af hverju er þetta svona rosalega flókið? Það er eins og þetta sé aðeins fyrir einhverja sudokumeistara.“ Birgir segir ljóst að hætta sé á að seðlar verði ógildir þótt menn fái að fara með sýnishorn í kjörklefann, en kjörstjórnir geti varla leyft sér að vera mjög strangar í þeirri túlkun. Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is


Skráðu þig í netklúbbinn - VITA.is

VITA - ferðaskrifstofa á traustum grunni

VITA svarar kallinu!

Ljósmyndari: Randy Lincks

Viðtökur við skíðaferðum VITA til Ítalíu hafa verið frábærar og því verður boðið upp á aukaflug í vetur.

Flugáætlun:

Ekki láta þetta tækifæri renna frá þér!

22. janúar UPPSELT 29. janúar AUKAFLUG 5. febrúar AUKAFLUG 12. og 19. febrúar. UPPSELT 26. febrúar.

Lilja Jónsdóttir er einn af ferðaráðgjöfum VITA og hefur áralanga reynslu af sölu skíðaferða.

Fararstjórar: Einar, Anna, Evert og Örn

Beint morgunflug með Icelandair.

Selva

Hótel Des Alpes

Ítalía

29. janúar - 5. febrúar

Selva Val Gardena - Stærsta skíðasvæði í Evrópu. Náttúrufegurð, nægur snjór og brekkur fyrir alla. Það er Selva!

133.200 kr.*

og 15.000 Vildarpunktar á mann í tvíbýli á hótel Des Alpes, sem er lítið og snoturt 3ja stjörnu hótel í miðbæ Selva. Innifalið: Flug, flugvallarskattar, gisting með morgunverði og íslensk fararstjórn.

* Verð án Vildarpunkta 143.200 kr.

Beint morgunflug, glæsilegur farkostur. Það var þessi þægilegheitatilfinning sem við höfðum í huga þegar við settum nýtt afþreyingarkerfi í flugflota Icelandair. Hver farþegi hefur sinn eigin skjá þar sem er í boði án endurgjalds fjölbreytt úrval af kvikmyndum, vinsælum sjónvarpsþáttum, tónlist og tölvuleikjum. Hver og einn velur sína eigin dagskrá og getur auk þess sótt upplýsingar um flugferðina sjálfa og margt fleira.

ÍSLENSKA SIA.IS VIT 52036 10/10

Vinsamlegast athugið: Einstaka sinnum kemur fyrir að farþegar VITA fljúga með Icelandair vél sem ekki er búið að setja í ný sæti og nýtt afþreyingarkerfi

Val di Fiemme Ítalía

Hótel Shandrani

29. janúar - 5. febrúar

Val di Fiemme - Skíðasvæði með löngum, flottum brekkum sem kemur þér skemmtilega á óvart.

Verð frá 158.950 kr.* og 15.000 Vildarpunktar á mann í tvíbýli á hótel Shandrani, sem er glæsilegt 4ra stjörnu hótel með öllum þægindum. Innifalið: Flug, flugvallarskattar, gisting, hálft fæði og íslensk fararstjórn. *Verð án Vildarpunkta 168.950 kr.

VITA er lífið VITA | Skútuvogi 13a | Sími 570 4444 | VITA.is


16

fréttir

Helgin 22.-24. október 2010

 Lög um eftirgjöf skulda sögð þurfa yfirhalningu

Afskriftir

– eitruð epli samfélagsins Óþekktu fyrirtækin fá afskrifað á meðan þau sem landinn þekkir úr atvinnulífinu hafa enga lausn fengið. Hundruð milljóna og milljarðar eru strikaðir út og færðir með misjöfnum hætti í bókhald fyrirtækjanna. Tekjur eða ekki, afskrifuðu skuldirnar eru eitruð epli samfélagsins, segir aðjunkt í viðskiptafræði við Háskóla Íslands, því þeir sem fái afskrifað hafi færst of mikið í fang.

H Eftirgjöf skulda er eins og eitrað epli. Þú vilt ekki verða fyrstur til að narta í það því bitinn getur staðið í þér. Hjá hverjum eru skuldir felldar niður? Hverjum er gefið eftir? Það er hjá þeim sem síst eiga það skilið. Það er vandamálið.

æstu afskriftir fyrirtækja á árinu 2009 nema milljörðum. Skemmst er að minnast afskrifta dótturfyrirtækis útgerðarfyrirtækisins Skinneyjar-Þinganess, Nónu, upp á 2,6 milljarða króna – fyrirtækis í eigu fjölskyldu fyrrum forsætisráðherra, Halldórs Ásgrímssonar. Afskriftir á skuldum fyrirtækja eru ekki margar eða almennar, segir Rakel Sveinsdóttir, framkvæmdastjóri lánstrausts- og upplýsingafyrirtækisins Creditinfo, sem rýnir í ársreikninga 32 þúsund fyrirtækja landsins. „Flest íslensk fyrirtæki teljast lítil og meðalstór. Þau eru ekki meðal fyrirtækjanna sem hafa fengið afskrifað heldur eru það upp til hópa óþekkt fyrirtæki með litla starfsemi. Lítið er um að fyrirtæki fái lágar upphæðir afskrifaðar, að sögn Rakelar og hún býst við að það verði ekki fyrr en á næsta ári, fyrir árið 2010, sem afskriftir fari að sjást á ársreikningum fyrirtækja með hefðbundna stafsemi. Spurð hverju það sæti að óþekktu fyrirtækin fái frekar afskrifað vill Rakel ekki leggja mat á það. „Við þurfum að safna saman öllum upplýsingunum áður en við getum birt niðurstöðu á greiningu þeirra.“

Afskriftir verða ekki faldar

Allt uppi á borðum er krafa samfélagsins en bankarnir bera fyrir sig bankaleynd þegar kemur að því að upplýsa hvaða fyrirtæki fá afskrifað. Menn hafa því hræðst að ekki sé hægt að sjá hvaða fyrirtæki fá létt af sér skuldum. Rakel segir hins vegar að enginn þurfi að hafa áhyggjur, það sjáist hverjir

Ógagnsæi og undanskot? Afar mismunandi er hvernig fyrirtæki færa afskriftir í bókhaldi. Creditinfo tíndi til nokkur dæmi fyrir Fréttatímann sem fékk Bjarni Frímann Karlsson, lektor í reikningsskilum við Háskóla Íslands, til að meta þau út frá þeim takmörkuðu gögnum sem gefin eru upp, þó ívið ítarlegri en hér er greint frá. Dæmi 1: Fyrirtæki færir 624 milljóna króna afskrift og tilgreint er að hún sé tilkomin vegna hlutafjárkaupa. Afskriftin leiðir síðan af sér að félagið skilar 577 milljónum í hagnað í stað 577 milljóna króna tapi árið á undan. Rekstrarkostnaður sýnir að umfang félagsins er greinilega mjög lítið en tæplega 20 þúsund krónum munar á upphæðum hagnaðar og taps á milli ára. „Fyrst má nefna að það er sérkennileg tilviljun að hagnaður milli ára sé sá sami. Sjá má að umsvifin eru sáralítil í rekstrinum þannig að ég met það út frá þessum upplýsingum að þetta fyrirtæki sé líklega eignarhaldsfélag. Skuldaniðurfellingin er hér færð sem fjármagnstekjur. Hafandi ekki annað í höndunum virðist þetta ekki rétt. Fyrirtæki greiða ekki fjármagnstekjuskatt og því er spurningin hvort félagið ætlar að skjóta sér á bak við það, því það hefur verið gefið út að eftirgjöf skulda hjá fyrirtækjum sé skattskyld,“ segir Bjarni. Dæmi 2: Ársreikningur birtir upplýsingar um að fjármagnsgjöld séu jákvæð um 2,3 milljarða, sem telst harla óvenjulegt með tilliti til þess að hér er um að ræða GJALDA-lið rekstrarreiknings. Þetta gerir það að verkum að ársniðurstaðan er rúmlega 2,1 milljarður í hagnað. Við nánari skoðun á reikningnum má hins vegar sjá að umrædd upphæð byggist á eftirgjöf skulda um 2,6 milljarða. „Hér heitir skuldaniðurfellingin sínu rétta nafni. Þessi frágangur er til fyrirmyndar enda eftirgjöfin mjög skýr,“ segir Bjarni.

fái afskrifað. „Upplýsingarnar birtast í ársreikningum,“ segir Rakel. „Það eina sem við rekumst á núna er að birtingarmynd afskriftanna kemur upp með mismunandi hætti. Það er þannig að við sjáum ársreikninga sem segja þetta berum orðum en síðan eru einhverjir reikningar þar sem menn velta fyrir sér hvers vegna farnar eru þessar leiðir við skrásetninguna. Við hjá Creditinfo höfum hins vegar byggt upp kerfi sem sigtar upplýsingarnar út. Eftir tvö til þrjú ár getum við reiknað út meðaltal afskriftanna, séð hæstu og lægstu afskriftirnar og greint hvers konar fyrirtæki fengu mest afskrifað. Þá sjáum við einnig hvort fyrirtækin fara í þrot þrátt fyrir skuldaniðurfellingarnar.“

Uppfæra þarf reglurnar

Bjarni Frímann Karlsson, lektor í

reikningsskilum við Háskóla Íslands, segir nauðsynlegt að skerpa á lögum þegar kemur að eftirgjöf skulda, því eins og staðan sé nú sé stuðst við gamlar og sumpart úr sér gengnar reglur. Bjarni segir að ástandið nú minni á þann tíma þegar kvótakerfið var sett á. „Þá voru menn í fyrstu í miklum vafa um hvernig ætti að færa kvótann inn í bókhaldið. Hann var færður út og suður. Á tveimur árum slípuðust reglurnar til. Reglur eiga það nefnilega til að haltra eftir á.“ Þá bendir Bjarni á að til að mynda banni ekkert að þau fyrirtæki sem fá afskrifað greiði sér út arð, verði skuldaeftirgjöfin til þess að þau skili hagnaði það árið. „Það er hins vegar algerlega siðlaust,“ segir Bjarni. Undir það tekur Ásmundur Vilhjálmsson, lögmaður og aðjunkt við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, og segir að breyta þurfi lögum, eigi að banna þetta. Ásmundur hefur staðið í stappi við fjármálaráðuneytið um hvað teljist til tekna. Hann

Nauðsynlegt að draga úr tortryggni Þingmaður Framsóknarflokksins vill sjá Ráðgjafarstofu fyrirtækja í greiðsluerfiðleikum setta á stofn

D

raga þarf úr tortryggni og hafa afskriftir fyrirtækja uppi á borðum, segir Eygló Harðardóttir, þingmaður Framsóknarflokksins. „Það ríkir mikið vantraust hvort sem við lítum á opinberar stofnanir, Alþingi eða til bankanna. Eina leiðin er því að vera með eins miklar upplýsingar frammi og hægt er,“ segir hún. „Ég vona að fram undan séu afskriftir hjá minni fyrirtækjum. Bankarnir hafa nú fyrst og fremst meðhöndlað stærri fyrirtækin og hafa þá jafnvel tekið rekstur þeirra yfir, eins og Húsasmiðjan er gott dæmi um. En erfitt

getur verið að taka rekstur minni fyrirtækja yfir því hann er svo nátengdur eigendunum og þeim sem þar starfa. Því þarf að finna þeim farveg svo hægt sé að verðmeta fyrirtækin á hlutlausan hátt áður en komi að afskriftum skulda þeirra,“ segir hún og sér fyrir sér að fyrirtæki í greiðsluerfiðleikum gætu sótt slíkt mat til sérstakrar ráðgjafarstofu, rétt eins og einstaklingar sækja til umboðsmanns skuldara. Eygló hefur, ásamt fleirum, fjórum sinnum lagt fram frumvarp um slíka stofnun. „Ég sé svo fyrir mér að birta eigi upp-

lýsingar um afskriftir fyrirtækja rétt eins og við birtum álagningarseðla hjá skattstjórum,“ segir Eygló og telur að með þessu væri hægt að birta upplýsingarnar fyrr en þær birtist í ársreikningum. „Það hefur ekki verið hægt að stóla á ársreikningana því sum fyrirtæki skila þeim ekki einu sinni.“ Þá sé oft langt liðið frá niðurfellingu skulda þegar ársreikningurinn komi út.

gagnrýnir að bókfæra eigi afskriftir skulda sem tekjur í bókhaldi, sama hvaða niðurstöðu afskriftirnar skila. „Ef ekki skapast greiðslugeta með afskrift þá telst hún ekki til tekna að mínu mati,“ segir Ásmundur, sem heldur í byrjun nóvember fyrirlestur í Endurmenntunarstofnun Háskólans um túlkun sína með dönskum sérfræðingi, Jane Bolander, en hann vill að farið verði að dönskum lögum hér.

Deilt um tekjuhugtakið

„Danir hafa breytt sínum reglum eftir að Hæstiréttur fór fram á að skerpt yrði á þeim,“ segir hann. Það geti ekki verið áhöld um hvað séu tekjur milli landa. „Þannig er hins vegar staðan núna. Það er dæmigert fyrir okkur Íslendinga að rífast um hvað séu tekjur. Þeir í fjármálaráðuneytinu segja að afskriftir færist alltaf sem tekjur en væri þá ekki hægt að nota lækkun eftirgjafa í laun? Það er skrýtið að rífast um augljósa hluti.“ Hugmyndir Ásmundar og Samtaka atvinnulífsins fara saman í þessum efnum og kynnti Ásmundur túlkun sína fyrir skattanefnd Alþingis fyrir um ári. Hver voru viðbrögðin? „Eftirgjöf skulda er eins og eitrað epli. Þú vilt ekki verða fyrstur til að narta í það því bitinn getur staðið í þér. Hjá hverjum eru skuldir felldar niður? Hverjum er gefið eftir? Það er hjá þeim sem síst eiga það skilið. Það er vandamálið.“ Þeir hafi tekið mestu lánin, tapað mestu og eigi minnst, margir hverjir, eins og staðan sé núna.

Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is


Sængurfatnaður

VERÐ FRÁ 3.540 kr.

ÚTSALA! 40-50% AFSLÁTTUR AF ÖLLUM SÆNGURFATNAÐI. ATH! AÐEINS Í NOKKRA DAGA.

Úrval af hágæða sængurfatnaði á ótrúlegu verði.

AÐEINS 10 RÚM! CORSICA PLUS Queen Size (153x203cm)

• 7 svæðaskipt svefnsvæði • 5 svæðaskipt gormakerfi • 10 ára ábyrgð • Lagar sig að líkamanum • Veitir góða slökun

FRÁ 1.000 Kr.

50%

• Tvíhert sérvalið stál í gormakerfi

PÍFULÖK

• Hreyfing milli svefnsvæða aldrei minni

FRÁ 1.500 Kr.

• 20% stærri svefnflötur

AFSLÁTTUR!

Rekkjan ehf ≤≥ Suðurlandsbraut 48 (Bláu húsin í Faxafeni) ≥≥ 108 Reykjavík ≥≥ 588 1955 ≥≥ www.rekkjan.iS ≥≥ Opið virka d. 10–18 og lau 11–16

• Steyptir kantar • Þarf ekki að snúa

Fullt verð 249.636 kr.

VERÐ NÚ 139.900 kr.

H E I L S U R Ú M

ARGH! 231010

LÖK

ÖLL RÚMTEPPI

• Stuðningur við bak og önnur viðkvæm svæði líkamans


18

viðtal

Helgin 22.-24. október 2010

Ég hef aldrei fundið þörf fyrir að vera fremstur á sviðinu. Vörnin er ekki síður mikilvæg en sóknarlínan.

Líður best aftast á sviðinu

Tónelsk fjölmiðl a­ fjölsk y lda

Tónlistarferill Eyþórs Gunnarssonar spannar rúm þrjátíu ár. Hann er einn afkastamesti og virtasti upptökustjóri landsins, hefur ferðast með Mezzoforte til um fjörutíu landa, skroppið til Kúbu með Bubba Morthens, leikið með Stuðmönnum, Ellen Kristjánsdóttur konu sinni og fjöl­ mörgum fleiri. Hann verður á jólatónleikum Björgvins Halldórssonar og á glæsilegum tónleikum KK nýlega var vart hægt að koma tölu á þann fjölda hljóðfæra sem hann lék á. Ólöf Rún Skúladóttir ræðir hér við þennan gamla skólafélaga sinn.

L

eiðir okkar Eyþórs lágu fyrst saman um fimm ára aldur. Við lékum okkur saman og vart bar skugga á vináttuna nema hugsanlega þegar deilt var um hlutverkaskipan í mömmuleiknum. Seinna – mun seinna – sátum við í sama bekk á menntaskólaárunum, nema hvað maðurinn var mjög sjaldan við. Fáir komust upp með það hjá Guðna rektor. Eyþór Gunnarsson varð þó stúdent frá Menntaskólanum í Reykjavík án þess að sjást þar meira en endrum og eins í fimmta bekk og var utan skóla í sjötta bekk. Reyndar kveðst hann tvisvar hafa farið til rektors til að segja sig úr skólanum. Rektor fékk hann ofan af þeim áformum og stúdent varð hann frá MR, þótt hugurinn dveldi fremur við tónlist en skólaskruddur. Enda segir hann tónlist einstaka að því leyti að hún sendi sálina á flug. Oftar en ekki er Eyþór maðurinn í bakgrunni á sviðinu. Hann sinnir sínu af fagmennsku þótt hann hrópi ekki á torgum. Tónlistarmaðurinn er nýbúinn að taka upp jólaplötu með Memfismafíunni þegar við spjöllum saman. Ekki er ráð nema í tíma sé tekið – jólastemningin getur hafist á hvaða árstíma sem er í hljóðverum landsins.

Afinn lagði grunninn

„Ég var átta eða níu ára þegar ég hóf tónlistarnám, sá eini minna systkina. Móðir mín og afi sendu mig af stað. Ég sýndi tónlistaráhuga.“ Hann var sendur í einkatíma til Jórunnar Norðmann. „Hún var góður kennari – og frænka Jórunnar Viðar. Hún var góð við mig. Ég var nú ekkert sérstaklega duglegur að æfa mig. Það kom snemma í ljós að ég yrði vart klassískur tónlistarmaður því ég var ekki duglegur að sitja við og æfa mig og lesa nótur.“ Unglingurinn kom upp í Eyþóri eins og gengur, og hann hætti tónlistarnámi. „Það var ekkert gaman að sitja inni og æfa sig þegar allir aðrir voru að gera eitthvað annað!“ Þar setti hann nánast punktinn við eiginlegt tónlistarnám, að því frátöldu að hann lauk

fyrsta stigi á trompet. Átján ára fór hann þó, að eigin frumkvæði, í Tónskóla Sigursveins og lærði hjá Brynju Guttormsdóttur. „Hún tók mig í tæknilega tilsögn og reyndi að leiðrétta ósiði sem ég var kominn upp á af því að vera að spila próflaus og réttindalaus,“ segir Eyþór og hlær. „Það var mjög gott nám, þar spilaði ég nokkuð krefjandi klassísk píanóverk. Að öðru leyti er ég sjálfmenntaður í faginu.“ Afinn keypti orgel og magnara handa stráknum og útvegaði æfingahúsnæði. Æfingahúsnæði Lúðrasveitar verkalýðsins. „A fi gerði mér algjörlega kleift að komast inn í tónlistina. Hann keypti mitt fyrsta hljóðfæri. Rándýrt á sínum tíma. Það lagði grunninn að mínum græjukosti því svo seldi ég það upp í aðrar græjur.“ Hljómsveit stráklinga varð til. Aldrei fékk hún nafn né kom fram opinberlega. Upphaflega voru hljómsveitarmeðlimir aðeins tveir, hann sjálfur og Ludvig Forberg trommuleikari. Eiríkur Eyvindsson gítarleikari, elsti bróðir Erps Eyvindarsonar, bættist seinna í hópinn og þeir fiktuðu sig áfram, eins og Eyþór orðar það.

Lærði á slagverkið með Bubba á Kúbu

Píanó og slagverk játar Eyþór að kunna ágætlega á – annað sé eingöngu gutl. Slagverkið heillar hann ekki hvað síst eftir ferð til Kúbu með Bubba Morthens við plötuupptöku. „Hér á landi er ekki mikil slagverkshefð. Kúba er hins vegar Mekka slagverksins. Þessir flinku menn sem léku með okkur á plötunni hans Bubba voru að hluta til úr Buena vista social club. Þeir kenndu mér nokkur handtök og svo keypti ég konga-trommur af þeim þegar þeir komu til Íslands til að spila með Bubba.“ Á tónleikum KK um daginn voru mörg hljóðfæri á lofti. „Jú, í sumum lögum er ekkert að gera fyrir píanóið, þá grípur maður í gítar eða banjó eða eitthvert annað hljóðfæri, bara til að vera með,“ segir hann og kímir. „Það gengur ekki að sitja verklaus á sviðinu ef það er hægt að gera eitthvert gagn.“ Þögnin er þó ekki síður mikil-

væg í tónlist. „Maður verður líka að vita hvenær á að þegja.“ Hljómsveitin Mezzoforte hefur verið rauði þráðurinn í tónlistarlífi listamannsins. Sveitin var stofnuð 1977. Hún hefur fylgt Eyþóri upp frá því og hann henni. Þeir félagar hafa leikið í um fjörutíu löndum heims og nú er um mánaðartónleikaferð að hefjast í tilefni af plötuútgáfu. Samhliða Mezzoforte hefur Eyþór leikið og hljóðritað með ýmsum hljómsveitum. Með Mannakornum lék hann fyrst aðeins sautján ára og skömmu síðar var hann farinn að spila inn á hljómplötur fyrir ýmsa tónlistarmenn, til dæmis Gunnar Þórðarson. Hann kynntist því fljótlega vinnubrögðum við upptökur og útsetningar og fór inn á braut tónlistarstjórnar. „Listamaðurinn ræður ferðinni en hlutverk upptökustjóra í upptökum er að finna hver sýn listamannsins er og gera hana að veruleika. Upptökustjórinn verður oft ósýnilegur og á að vera það, því hann á að láta listamanninn njóta sviðsljóssins.“ Lítillætið einkennir einmitt Eyþór Gunnarsson. Hann er þó oftar en ekki nærri þar sem fleiri en tveir tónlistarmenn koma saman, gjarna í bakgrunninum. Lætur ekki fara mikið fyrir sér en það munar um manninn. Hann hlær að þessari athugasemd. „Já, það er reyndar ótrúlegur hellingur af fólki sem hringir og biður mig að vera með! Jú, sjálfsagt hef ég áratuga reynslu og hef leikið mismunandi stíl. Svo hef ég gaman af að taka þátt í að láta hlutina virka. Ef til vill er það þess vegna sem leitað er til mín.“

Mezzoforte stærri úti í heimi en á Íslandi

Mezzoforte ævintýrið stendur enn þótt ekki fari það sérstaklega hátt á Íslandi. Árlega fara þeir félagar í tónleikaferðir. Á árinu hafa þeir meðal annars spilað í Suður-Afríku. Mezzoforte er með umboðsskrifstofu í Þýskalandi og vefsíðu sem berast margar fyrirspurnir. Auk þess að leika á djasshátíðum eru þeir með eigin tónleika. Nú stendur fyrir dyrum sextán tónleika röð í átta löndum. „Við spilum frá

Spáni í suðri, í Þýskalandi, Hollandi, Slóvakíu, Tékklandi, Noregi og HvítaRússlandi auk þess að spila þrenna uppselda tónleika austast í Rússlandi, í Vladivostok.“ Eyþór viðurkennir að sveitin eigi eldheita aðdáendur, gjarna úr hópi tónlistarmanna sem finnst þeir hafa lært af Mezzoforte. Hvers vegna er aðdáendahópurinn á Íslandi þó ekki stærri en raun ber vitni? „Ja, þetta er tónlist fyrir minnihlutahóp, svona sérvitringa, og á Íslandi er sá hópur svo lítill,“ segir Eyþór og kímir. „Við erum svo sem ekki á allra vörum þarna úti í heimi heldur, en minnihlutahóparnir þar eru það fjölmennir að við getum starfað þar.“ Stofnendur Mezzoforte voru Eyþór, Gunnlaugur Briem, Friðrik Karlsson og Jóhann Ásmundsson. Friðrik er enn í teyminu og kemur að plötuupptöku en hefur of mörg járn í eldinum í London til að fara í tónleikaferðalögin með hópnum. Óskar Guðjónsson leikur á saxófón og einnig hafa Þjóðverjar, gítarleikari og trompetleikari, spilað með þeim. „Oftast erum við sex, stundum sjö, og svo allt upp í tíu manns. Þetta getur verið heilmikil skipulagsvinna. Slagverksleikarinn okkar hefur verið að ferðast með tónlistarkonunni Shakiru. Heimsbyggðin sá hann á sviðinu með henni í Suður-Afríku við setningarathöfn Heimsmeistaramótsins í fótbolta. Hann fer einmitt beint af tónleikunum okkar í Vladivostok yfir til Lyon í Frakklandi. Þar á hann að mæta á æfingu hjá Shakiru.“ Sálin er í jassinum, játar Eyþór. Þar nær hann að koma því á framfæri sem honum liggur á hjarta. Einhvern daginn ætlar hann að vinna tónlist aðeins á eigin forsendum. „Mér finnst gaman að mínimalisma og látlausu spili, eins og til dæmis sálmadiskinum sem við Ellen gerðum saman. Þótt líka sé gaman að stórum útsetningum. Það einfalda er oft best en jafnframt erfiðast.“ Eyþór hefur sungið bakraddir, en hefur hann einhvern tíma langað til að verða söngvari? Svarið er einfalt: „Nei. Ég hef aldrei fundið þörf fyrir að vera fremstur á sviðinu. Vörnin er ekki síður mikilvæg en sóknarlínan. Það er gott að vera í vörninni.“

Móðurafi Pétur Pétursson, þulur á Ríkis­útvarpinu. Móðir Ragnheiður Ásta Pétursdóttir, þulur á Ríkis­útvarpinu. Faðir Gunnar Eyþórsson blaðamaður. Stjúpi Jón Múli Árnason, þulur á Ríkisútvarpinu og lagahöfundur. Bróðir Pétur Gunnarsson blaðamaður. Eiginkona Ellen Kristjánsdóttir söngkona. Mágur KK tónlistarmaður. Dæturnar þrjár Sigríður, í námi við Listaháskólann í tónsmíði, syngur og hefur gefið út disk. Elísabet, syngur og hefur gefið út disk með tónlist við ljóð Einars Más Guðmunds­ sonar. Elín, syngur og hefur gefið út disk. Tengdasonur Þor­ steinn Einarsson, söngvari í Hjálmum. Sonurinn Eyþór Ingi Eyþórsson, 13 ára, er yngstur barna Eyþórs og Ellenar. Sýnir tónlistinni einnig áhuga og semur og spilar.


komdu þér af sTað! Haustið er yndislegur tími. Tíminn til að koma sér af stað eða halda áfram að æfa. Nýir æfingaskór og æfingaföt virka alltaf hvetjandi til þess að standa sig betur. Þess vegna höfum við valið bestu haustvörurnar og bjóðum þær nú á frábæru verði. Verið velkomin!

9.990

9.990

(fullt verð 12.990)

Pro TouCh sanCho

Pro TouCh sam

Hlaupajakki úr DRY PLUS efni með öndun. Hægt að breyta í vesti. Svartur með orange í herrastærðum. Svartur með fjólubláu í dömustærðum.

Hlaupabuxur úr teygjanlegu DRY PLUS efni með öndun. Góðar í kulda og með vindhlíf að framan. Dömu- og herrastærðir.

6.490

5.990

Pro TouCh PrisCo

Pro TouCh Pelle

Hlaupatreyja úr flís með vindhlíf að framan. Litur: Svört. Dömu- og herrastærðir.

Hlýr hlaupabolur fyrir veturinn. Litir: Svartur, hvítur, rauður. Dömu- og herrastærðir.

16.990 4.690 asiCs Gel flashfire

Pro TouCh Tema baG m

Hlaupaskór með geldempun í hæl. Dömu- og herrastærðir.

Íþróttataska. Stærð M.

akureyri sími 460 4890

OPIÐ: mán. - fös. 10 - 18. lau. 10 - 16

selfossi sími 856 4610

(fullt verð 5.990)

3.990 Pro TouCh VaTskebalTe Hlaupabelti með 4 brúsum og 3 lokuðum hólfum.

bíldshöfða sími 585 7220 OPIÐ: mán. - fös. 10 - 19. lau. 10 - 18. sun. 12 - 18 lindir sími 585 7260 OPIÐ: mán. - fös. 11 - 19. lau. 11 - 18. sun. 12 - 18 smáralind sími 585 7240 OPIÐ: mán. - mið. 11 - 19. fim. 11 - 21. fös. 11 - 19. lau. 11 - 18. sun. 13 - 18

OPIÐ: mán. - fös. 10 - 18. lau. 10 - 16


BESTU BYK ÞAÐ BESTA SEM VIÐ BJÓÐUM

2.890

Mikið úrval af gæðaparketi á frábæru verði!

t r ý d Ó

kr./ m2

Hágæða parket Vnr. 0113533

Plastparket WHITEWASH DARK smelluplastparket, eik, 194x1286 mm.

3.780

1.890

kr./ m2

kr./ m2

Rakaþolið Vnr. 0113564

Plastparket Smelluplastparket, álmur, 7x195x1210 mm. Vnr. 0113719

Parket NORDICWOOD parket, eik, 15x189x2200 mm.

4.685

kr./ m2

Vnr. 0113724

Parket

Gerðu verðsamanburð ! Gerðu verðsamanb urð Gerðu verðaman buur Ge rð ð! Gerð u Gerðu verðsamanburð! Gerðu verðsamanb STEIRER smelluparket, eik, 15x189x2200 mm.

2.190 40x40 cm Vnr. 17850080

Flísar IMEX RUSTIC gráar, 40x40 cm.

1.990

kr./ m2 30x30 cm Vnr. 17850075

Flísar IMEX RUSTIC beige, flísar, 30x30 cm.

kr./ m2


KO KAUPIN 4.890

Vnr. 17851010

9.990

Handlaug IMEX handlaug í borð, 57,5x48 cm.

Vnr. 50698065

Barnabílstóll PARIS barnabílstóll fyrir börn 0-18 kg.

Vnr. 15400050

Eldhústæki ARMATURA FERRYT eldhústæki.

4.890

t r ý d Ó

Allt að

40

Auka skermar, rauðir og hvítir

Borð- o

%

afslátturm

af öllu lampaskermum

tti man í se

mpi sa g standla

Vnr. 52225120

Lampasett Stand- og borðlampi í stíl. 2 auka skermar fylgja.

9.950

ð! Gerðu ve ur nb ma sa rð ve u rð Ge ð! ur nb ma sa rð ve u erð verðsamanburð! G 30% sparnaður!

erðu verðsamanburð ! Gerðu verðsamanb urð! Gerðu verðsam anb

28W pera gefur 40W

3 stk.

750

Vnr. 52235463-66

Halógenpera SCAN-LIGHT halógensparpera GU10, 18/28/42/53W, 3 stk., 30% sparnaður, 28W pera gefur 40W.

Vnr. 51353180-1

Perur Glóperur, mattar, E27, 40W eða 60W, 10 stk. í pakka.

590


22

fréttaskýring

Helgin 22.-24. október 2010

 Innflytjendur Öfgasveifla í Evrópu

Andlát fjölmenningarsamfélagsins Þýski kanslarinn bættist um liðna helgi í hóp hóf­ samari stjórn­ málamanna sem krefjast strangari innflytjendalög­ gjafar. Jafnvel í Svíþjóð komust þjóðernissinnar á þing. Herdís Sigurgrímsdóttir skoðar öfgaþjóðernis­ hyggju í evrópsk­ um stjórnmálum. Er hún komin til að vera?

H

ugmyndin um að fólk með ólíkan bakgrunn geti búið í sátt og samlyndi er búin að vera. Gjörsamlega búin að vera, meira að segja. Þetta voru skilaboð þýska kanslarans Angelu Merkel til ungliðahreyfingar Kristilegra demókrata sem hélt landsfund sinn um helgina. Á sama fundi sagði formaður systurflokksins í Bæjaralandi, Horst Seehofer, að fjölmenningarsamfélagið, multikulti eins og Þjóðverjar kalla það, væri dautt. Umræða um innflytjendamál tókst á flug í Þýskalandi í ágúst með umdeildri bók stjórnmálamannsins Thilos Sarrazin. Þar sakaði hann innflytjendur, sérstaklega múslíma, um að vera dragbíta á þýska velferðarkerfinu, án þess að leggja neitt að ráði til hagkerfisins í staðinn. Nýleg skoðanakönnun Friedrich Ebert-stofnunarinnar sýnir að slíkar staðhæfingar eiga sér ríkan hljómgrunn í þýsku samfélagi. Rúmur þriðjungur aðspurðra, 34,3 prósent, sagðist telja að meirihluti innflytjenda kæmi til Þýskalands gagngert til að notfæra sér velferðarkerfið. Litlu færri, 32 prósent, voru þeirrar skoðunar að þegar atvinna væri af skornum skammti væri réttlætanlegt að senda útlendinga úr landi.

Pólitísk hentistefna

„Auðvitað hafa stjórnmálamenn úr ýmsum flokkum stokkið á vagninn og tekið undir með Sarrazin,“ segir Þórhildur Hagalín stjórnmálafræðingur, sem býr í Berlín, um yfirlýsingar liðinnar helgar í Þýskalandi. „Ég myndi túlka það sem pólitíska hentistefnu til að missa ekki af atkvæðum þeirra sem mögulega samsinna Sarrazin.“ Hún segir að slíkar hugmyndir eigi sterkari hljómgrunn úti á landi, sérstaklega

FJÖLÞJÓÐLEGT LANDSLIÐ – Innflytjendur í Neuköln-hverfinu í Berlín búa sig undir að fylgjast með þýska landsliðinu spila í heimsmeist­ arakeppninni í fótbolta í sumar. Landsliðið endurspeglar fjölmenningarsamfélagið Þýskaland, því margir liðsmenn eiga ættir að rekja til annarra heimshluta.

í austurhlutanum. Fylgi þeirra haldist í hendur við mikið atvinnuleysi, lágt menntunarstig og lítinn samgang við innflytjendur; fordómarnir séu sterkari þar sem fáa innflytjendur sé að finna. Þórhildur hefur búið í Þýskalandi í sex ár og segir umræðu um málefni innflytjenda yfirleitt vera hófstillta og sanngjarna. Af og til komi gerast atburðir á við téða bókaútgáfu, sem verði til þess að skerpa á umræðunni

um sinn. Hún gerir frekar ráð fyrir að þetta sé einn slíkur toppur, en að það marki varanlega stefnubreytingu í þýskum stjórnmálum. „Sarrazin hefur sætt harðri gagnrýni. Hefði hann ekki sagt af sér sem stjórnarmaður þýska seðlabankans hefði ferillinn án efa endað með að hann hefði verið rekinn. Nú á hann yfir höfði sér að vera rekinn úr Sósíaldemókrataflokknum sem hann hefur tilheyrt áratugum saman. Þetta er mjög sjaldgæft og virkilega stórt mál. Meirihluti stjórnmálamanna hefur keppst við að sverja hann og skoðanir hans af sér, líka flokksbræður hans.“

Varanleg breyting?

STEFNUBREYTING Angela Merkel, kanslari Þýskalands, vill gera strangari kröfur til inn­ flytjenda. Formaður systurflokksins, Horst Seehofer, gekk svo langt að segja að fjölmenn­ ingarsamfélagið væri dautt.

Öfgahægriflokkar sem leggja áherslu á innflytjendamál hafa átt vaxandi fylgi að fagna víða um Evrópu. Mörgum þótti síðasta vígið falla þegar smáflokkurinn Svíþjóðardemókratarnir náði tuttugu mönnum inn á sænska þingið í september. Hörkuleg stefna flokksins í innflytjendamálum var ráðandi þáttur í ákvörðun þeirra sem höfðu áður kosið annan af stóru flokkunum. Sama gerðist í Ungverjalandi í apríl. Þar náði þjóðernisflokkurinn Jobbik 17 prósenta fylgi með því meðal annars, að höfða til andúðar á gyðingum og Romafólki. Þetta var þó aðeins í annað sinn sem flokkurinn bauð fram til þings. Breski þjóðarflokkurinn jók fylgi sitt

í þingkosningum í maí. Frelsisflokkur Geerts Wilders náði þriðja mesta fylgi allra flokka í hollensku þingkosningunum í júní. Þá eru bara taldar fyrirsagnir þessa árs.

Eða bara bóla?

Sums staðar, líkt og til dæmis í Þýskalandi, hafa fulltrúar hófstilltari flokka fært sig nær öfgunum en það hefur oft ekki orðið þeim til annars en gagnrýni, líkt og Merkel og Seehofer hafa fengið að kenna á. Martin Kolberg, fyrrverandi formaður norska Verkamannaflokksins, fékk einnig að kenna á slíkri gagnrýni þegar hann sagði í fyrravor að Norðmenn yrðu að taka harðar á bókstafstrúarmúslímum. Það þótti veikluleg tilraun til að ná töpuðu fylgi til baka frá Framfaraflokknum. Hann sagði af sér formennskunni nokkru síðar en gaf aðrar ástæður. Velgengni þjóðernissinna í Svíþjóð hefur hins vegar haft þveröfug áhrif. Bæði stjórnarflokkarnir og stjórnarandstöðufylkingin hafa neitað að eiga samstarf við Svíþjóðardemókratana og forðast allar tengingar við málstaðinn. Það er líka vert að minnast þess að rótgrónir hægriöfgaflokkar hafa misst mikið fylgi í öðrum löndum. Einn sá þekktasti, franski Front National, með Jean-Marie le Pen í broddi fylkingar, hefur dalað mikið. Frelsisflokkur hins

Fyrsta sending kemur í nóvember kíktu við og kynntu þér allt það nýjasta Frá polaris. traust og örugg þjónusta. opið á laugardögum Frá kl. 10.00-14.00

Kletthálsi 15 110 Reykjavík Sími 577 1717


fréttaskýring 23

Helgin 22.-24. október 2010

Innflytjendurnir komnir til að vera á Íslandi „Kjarninn í hugmyndafræðinni um fjölmenningu er gagnkvæm aðlögun,“ segir Helga Ólafs doktorsnemi. „Þá er reynt að koma til móts við þarfir innflytjenda til að gera þeim kleift að vera virkir þátttakendur í samfélaginu. Þannig er lögð áhersla á að þeir missi ekki tengslin við menningu sína og tungumál, heldur eigi þessir þættir að fá notið sín í samfélaginu. Í mörgum löndum hefur átt sér stað visst bakslag við fjölmenningarlegum stefnum og umræðan færst í þá átt að tímabili umburðarlyndis sé lokið. Fjölmenning er talin vera of mikil hugsjónastefna og aukin krafa er nú um að minnihlutahópar verði að aðlagast gildum og hefðum meirihlutans.“

Margir sem komið hafa til Íslands koma frá löndum þar sem atvinnuleysi er mikið og því ekki eftirsóknarvert fyrir þá að snúa aftur.

Tungumálakennsla skorin niður

Kreppan hefur gert það að verkum að innflytjendur hafa færri úrræði sem hjálpa þeim að aðlagast íslensku samfélagi. „Aðgangur að upplýsingum á erlendum tungumálum er orðinn verri eftir að hætt var að halda úti miðlum eins og pólsku

síðunni á dv.is og fréttablaði Alþjóðahússins. Að auki hafa atvinnurekendur dregið úr íslenskukennslu fyrir starfsmenn sína af erlendum uppruna. Innflytjendur urðu hluti af íslensku samfélagi, unnu hörðum höndum í uppsveiflunni en það vill oft gleymast að þeir þjást einnig vegna niðursveiflunnar.“ FJÖLMENNING Helga Ólafs rannsakar umfjöllun fjölmiðla í doktorsnámi sínu við Háskóla Íslands.

Settust að á Íslandi

Ísland hefur nokkra sérstöðu miðað við nágrannalöndin, þar sem hér voru mjög fáir innflytjendur þar til fyrir 10-15 árum. Helga segir að þótt flestir innflytjendur beri Íslendingum vel söguna, hafi aðrir fundið fyrir minnkandi velvild þegar góðærinu lauk. „Sumir vinnuveitendur litu á innflytjendur sem vinnuafl sem nýttist vel í góðærinu en ekki væri lengur þörf fyrir þegar fór að halla undan fæti. En staðreyndin er sú að það er ekki svo einfalt. Margir hafa aðlagast íslensku samfélagi, eiga börn í skóla og komnir með fjárhagslegar skuldbindingar sem gerir þeim illa kleift að rífa sig aftur upp með rótum.“ Þessu viðmóti vinnuveitenda svipar til Þýskalands á sjöunda og áttunda áratugnum. Angela Merkel, kanslari Þýskalands, sagði í ræðu um síðustu helgi að Þjóðverjar hefðu almennt talið að innflytjendurnir myndu fara heim þegar þeirra verkefni væri lokið, en sú væri ekki raunin. Það sama hefur gerst á Íslandi. Helga segir að efnahagsleg staða heimalands innflytjenda hafi meira að segja um hvort innflytjendur snúi aftur eða ekki.

Fjölskyldustemning í

Njótum frítímans saman! 22., 25. og 26. október verða vetrarfrí í flestum grunnskólum Reykjavíkur. Á heimasíðu ÍTR er að finna upplýsingar um alls konar skemmtilegar uppákomur sem ÍTR býður fjölskyldum upp á í vetrarfríinu, t.d.:

Diskósund Wipeout Pappírsbrot Sjósund Kaffihús Útieldun Gleðisund Klifur Frisbígolf Heitur pottur Afa- og ömmustund

austurríska Jörgs Haider náði yfir 20 prósenta fylgi árið 1994 og fékk hæst 26,9 prósent í þingkosningunum árið 1999. Fylgi flokksins hrapaði hins vegar niður í tíu prósent í kosningunum þar á eftir og hann hefur ekki komist í stjórn síðan.

Fjölmenningin lifir góðu lífi

K ristín Loftsdóttir, prófessor í mannfræði við Háskóla Íslands, segir að skilningur öfgaþjóðernissinna á þjóðerni og menningu samræmist ekki fyllilega veruleikanum. „Í fyrsta lagi var það aldrei veruleikinn að einhvern tímann hafi öll samfélög verið aðskilin og einkennst af skýrum landamærum. Í öðru lagi felur þetta í sér þá sýn að fólk af ólíkum uppruna geti ekki búið saman. Ef við skoðum það einnig sögulega og í samtímanum er það augljóslega heldur ekki rétt, því víða um allan heim býr fólk saman sem hefur mjög ólíkan bakgrunn.“ Hún bendir á að fordómar gangi í bylgjum en atburðir á borð við hryðjuverkaárásirnar 11. september skerpi á þeim. „Þeir fordómar voru vissulega fyrir hendi áður, en þeir fá allt í einu skarpari fókus og ákveðna réttlætingu.“

Ævintýri á heimaslóð

Allskonar fyrir alla!

Herdís Sigurgrímsdóttir H.Sigurgrimsdottir @lse.ac.uk

Skoðaðu hvað hægt er að gera í þínu hverfi á www.itr.is

www.itr.is • sími 411 5000


24

bækur

Helgin 22.-24. október 2010

 Lífssaga Það verður að ver a hamingjusáldur

Sagnameistarinn og myndlistarmaðurinn Birgir heitinn Andrésson myndlistarmaður var annálaður sagnameistari og þeir eiginleikar koma vel fram í bókinni Birgir Andrésson Í íslenskum litum, eftir Þröst Helgason. Hér eru birtir kaflar úr bókinni sem Crymogea gefur út.

Birgir Andrésson Ólst upp með blindum foreldrum sínum á Blindraheimilunu frá því hann var fjögurra ára. Dvölin þar setti síðar svip sinn á list hans. Ljósmynd/Goddur

B

irgir A ndrésson var einn fremsti myndlistarmaður þjóðarinnar, hafði verið fulltrúi Íslands á Feneyjatvíæringnum og sýnt verk sín víða um lönd, þegar hann féll frá, rétt fimmtugur að aldri 25. október 2007. Þröstur Helgason bókmenntafræðingur og fyrrverandi ritstjóri Lesbókar Morgunblaðins og Birgir voru nágrannar á Vesturgötunni í Reykjavík. Fljótt eftir að þeir kynntust hóf Þröstur að draga saman efni í bók um Birgi, tók við hann viðtöl og skráði hjá sér magnaðar sögur hans. Bókin átti að vera úttekt á list Birgis en við fráfall hans varð hún jafnframt að lífssögu hans og í bókinni er tæmandi skrá yfir sýningar hans og feril.

Hann hét Manu og hélt sýningar á Röðli og víðar þar sem hann fór í gegnum hring. Hann kom á þorrablót á Blindró. Árshátíðir og þorrablót á Blindró voru mjög skemmtileg. Maður beið í marga mánuði. Fólkið borðaði í mötuneytinu og svo var farið niður í burstagerð. Og þangað kom Manu í sundskýlu. Það var búið að setja dýnu, sem pabbi reddaði, á gólfið og hann fór tvöfaldur í gegnum stálhring. Nema hvað, ég þurfti að lýsa þessu fyrir blinda fólkið. Þá heyrðist úr salnum: Og hvað er hann að gera núna? Þegar skemmtiatriðin voru búin var slegið upp balli. Þá fékk ég að spila með hljómsveitinni sem var skipuð blindum músíköntum, sló með kjuðum í sembala, alveg út úr takti. Og mamma og pabbi dönsuðu. Þetta var blint stuð. Það var stórkostlegt að fá að taka þátt í þessu. Þetta var svo klikkað. Þetta var veröld innan veraldarinnar. Við vorum fyrsta familían sem fluttist inn í gamla húsið sem við kölluðum svo. Það var hræðilegur arkitektúr.

Hálfpartur af manni frá Finnlandi

Ég ólst upp á Blindraheimilinu og held þetta hafi byrjað þar. Mörgum þykir það svolítið skrýtið að fara í myndlist og vera alinn upp á Blindró. En ég held það hafi verið eini möguleikinn. Þetta var svona lýsingasamfélag. Fólk kom í kvöldkaffi til mömmu og pabba og sagði sögur af skrýtnum mönnum. Oft var ekki einu sinni kveikt ljós enda voru allir blindir nema ég. En maður hlustar betur í myrkri. Og ég sat oft í myrkrinu og hlustaði. Núna eru svona heimsóknir liðin tíð. Kvöldkaffi heldur bara vöku fyrir fólki. Pabbi var bólstrari og það gat verið forvitnilegt að heyra hann tala við blinda kollega sína um einhver ný patent í iðninni. Þeir þurftu að útskýra fyrir hver öðrum hvernig hluturinn var og virkaði. Þeir gátu ekki teiknað hann upp eða skoðað ljósmynd. Orð voru því notuð. Lýsingarnar voru æði skrautlegar. Og svo sögðu þeir: Jaaá, þú átt við það! Þarna liggur kannski grunnurinn að myndlist minni. Einu sinni kom á Blindró hálfpartur af manni frá Finnlandi – hann var svo lítill. Hann hafði verið sýningaratriði í Sirkus og var blindur þar að auki.

Íslensk menning er strigapoki

Frægir lopafánar Birgis. Voru í öndvegi þegar hann sýndi á Feneyjatvíæringnum fyrir hönd Íslands.

Einu sinni kom á Blindró hálfpartur af manni frá Finnlandi – hann var svo lítill. Hann hafði verið sýningaratriði í Sirkus og var blindur þar að auki.

Ég lenti einhvern tímann í því að fara með Helga frá Grund, sem bjó á Blindraheimilinu, til systur hans, Beggu. Hún átti heima rétt hjá Blindró. Hann var svo stirður að ég var örugglega kortér að draga hann leið sem ég var þrjár mínútur að ganga sjálfur. Síðan kom karlinn heim og fór að segja okkur að kerlingarnar kæmu mikið út á tröppur og töluðu um það hvað hann væri lepur. Ég sagði við mömmu að ég skildi ekkert í því hvers vegna Helgi væri að tala um hvað hann væri lepur því að svo þyrfti ég að draga hann þarna til Beggu sestur. Farið var í árlegar sumarferðir, þar á meðal á Kirkjubæjarklaustur. Við tjölduðum á túni í bænum. Þar voru einhverjir krakkar að flækjast með strigapoka sem Helgi fékk lánaðan. Karlinn fór ofan í strigapokann og í pokahlaup. Hann var eins og statt naut þegar þurfti að labba á milli húsa í bænum en þarna hoppaði hann í strigapokanum eins og krakki, menn

voru helst hræddir um að hann myndi hoppa ofan í skurð. Hann var loksins frjáls þegar hann var kominn ofan í poka. Íslensk menning er kannski strigapoki, þegar maður fer ofan í hann þá hoppar maður og djöflast.

Komdu hérna helvítið þitt

Ég fyrirgef þeim aldrei þarna í Slunkaríki að hafa ekki boðið mér til Ísafjarðar. Ég hef alltaf sent verkin vestur. Kristján Guðmundsson sagði þeim að það yrði bæjarprýði af Bigga Andrésar á Ísafirði en þau þvertóku fyrir það. Ég sýndi 10 ný stjörnumerki, gerð úr steypustyrktarjárni. Það komu tvær bæjarfyllibyttur sem vanalega skoða ekki myndlistarsýningar en þær skoðuðu mína. Annars er yfirleitt myndarlegt fólk þarna að vestan. Bryndís Schram sagði mér þegar hún uppgötvaði að ég væri Vestmannaeyingur að munurinn á þeim og Ísfirðingum væri sá að þegar Eyjamenn dyttu í það þá segðu þeir: Komdu hérna og fáðu þér sopa. En Ísfirðingar segðu: Komdu hérna helvítið þitt, ég ætla að kýla þig. Ísfirðingar eru flottir.

Hamingjusáldur

Ég er enginn rökhyggjumaður. Mér þykja myndlistarmenn sem vinna út frá rökhyggju yfirleitt leiðinlegir. Það vantar í þá þetta klikk. Það verður að vera hamingjusáldur. Það orð kemur frá Þórði Ben Sveinssyni myndlistarmanni. Hann fór í Bernhöftsbakarí og vildi fá vínarbrauð og konan spurði hvernig: Ég vil fá það með svona hamingjusáldri, sagði Þórður. Og átti sennilega við glassúr. Það verður að vera hamingjusáldur á myndlistinni. Annars verður hún bara viðbrunnin. Og myndlistarmenn verða að vera svolítið klikkaðir – þó að það sé kannski hallærislegt að segja það. Það er jafnvel nauðsynlegt að lenda í lélegu uppeldi, vera laminn og svona. Það kemur eitthvað út úr því.


Örbylgjuofn Hvítur 20 ltr. 800 w.

9.900,-

800W

1840909

20 ltr

LÆGS T A LÁGA VERÐ I Ð OK

LÆGS LÁGA TA VERÐ IÐ

OKKA R!

KAR!

HEIMILISTÆKI OKKAR LÆGSTA VERÐ 5 ára ábyrgð

LÆGS LÁGA TA VERÐ IÐ OK KAR!

89.900,-

5 ára ábyrgð

5 ára ábyrgð

LÆGS LÁGA TA VERÐ IÐ

OKKA R!

79.900,-

LÆGS LÁGA TA VERÐ IÐ

Þurrkari með barka og rakaskynjara

Þvottavél

1200SN. 6KG. Stærð. 85 X 60 X 60 cm LCD Skjár Time Manager kerfi 4 hitastillingar-Kalt spin Nætur kerfiForþvott-Auka skol-

A Orkunýting iA Þvottahæfn Vindingahæ

fni B

84.990,OKKA R!

Rafeindastýring, 7kg Stórt op. H:85-B:60-D:60 13 kerfi, rakaskynjari Hljóðmerki þegar þurrk lýkur, Krumpuvörn. Carboran tromla

Krumpuvörn

12 manna

Tekur 7 kg

dB Hljóðlát 47

1805423

Vnr.1805477

Uppþvottavél

ESF 65052W 82/88 x 59,6 x 57,5cm 1805331

lokujárn Vandað sam

59.900,LÆGS LÁGA TA VERÐ IÐ

OKKA R!

14.900,Samlokujárn 1840843

3.990,-

5 ára ábyrgð

Orkunýting A 143x 58x 55 cm

1805264

Blástursofn 1808819

Blástursofn

5 ára ábyrgð

1805498

Okkar lægsta verð! Húsasmiðjan lækkar verð á völdum vörum og lætur ávinning af nýjum og betri samningum við framleiðendur renna beint til neytenda til hagsbóta fyrir heimilin í landinu. “Lægsta lága verðið okkar” er okkar lægsta verð á viðkomandi vöru á hverjum tíma. Allar upplýsingar eru birtar með fyrirvara um prentvillur og myndavíxl. Úrval getur verið misjafnt milli verslana.

Kraftmikil Hljóðlát

A

Kælir/frystir

1800W

76.900,-

1 ltr. Kælir ými 17 ltr. Fr ystiými 41 Orkunýting

Ryksuga


26

sjónvarp

Helgin 22.-24. október 2010

Dáðadrengurinn Dexter

blóðsugur: Fornaldarfyrirbæri leggja undir sig 21. öldina

Spennuþættirnir um hinn geðþekka raðmorðingja Dexter Morgan, sem drepur bara illmenni sem eiga það skilið, eru ekki síður blóðugir en True Blood. Þættirnir eiga það sameiginlegt með True Blood að þeir taka frumtextanum sem þeir byggjast á fram í gæðum, dýpt og spennu. Fyrsta bók bandaríska rithöfundarins Jeff Lyndsay um Dexter var prýðislesning en síðan hefur grauturinn verið að þynnast jafnt og þétt með framhaldsbókunum þremur. Þættirnir hafa hins vegar orðið betri Bækurnar um Dexter fara eftir því sem á líður. Fyrsta þáttaröðin fylgdi fyrstu versnandi á meðan sjónvarpsbókinni nokkuð vel eftir en síðan skildi leiðir og þættirnir um morðingjann miklu skemmtilegri sögur í sjónvarpinu voru vægast eflast. sagt laustengdar framhaldsbókunum. Á meðan Lyndsay á í bölvuðu basli með að halda dampi vindur sögu Dexters áfram með frábærum fléttum og persónum á skjánum. Þetta er meira að segja svo langt gengið að í seinni bókum sínum er Lyndsay farinn að sækja hugmyndir í þættina og útfæra í bókunum.

Fram í sviðsljósið í persónu hans og bakgrunn þannig að miðlungspersóna í bókunum fær að njóta sín í fremstu röð. Lafayette Reynolds Samkynhneigði kokkurinn á Merlotte´s er einn allra mesti töffarinn í röðum dauðlegra manna í True Blood. Hann varð þó ekki langlífur í bókaflokknum þar sem hann fannst dauður í upphafi bókar númer tvö. Alan Ball sá hins vegar gullið í dásamlegri persónunni, framlengdi líf Lafayette í þáttunum og gaf honum miklu meira vægi. Sam Merlotte Bareigandinn, hamskiptingurinn og vinnuveitandi Sookie lætur stundum til sín taka í bókunum. Sjónvarpsþættirnir kafa samt sem áður miklu dýpra ofan

Sookie Stackhouse springur út sem kynvera eftir að hún leggst með blóðsugunni Bill.

en nafnið. Breytingin sem á honum verður á skjánum er gott dæmi um hugmyndaauðgi og útsjónarsemi Alans Ball. Jason Stackhouse Kynóði ónytjungurinn Jason, stóri bróðir Sookie, er frekar þreytandi í bókum Charlaine Harris og hefur lítið til málanna að leggja. Í þáttunum er hann hins vegar orðinn alger lykilpersóna sem ástralski leikarinn Ryan Kwanten blæs ótrúlegu lífi í. Hoyt Fortenberry Hinn einlægi og fremur treggáfaði vinur Jasons Stachouse er ein fyndnasta og áhugaverðasta persóna True Blood en í bókunum er hann varla mikið meira

Tara Thornton Æskuvinkona Sookie er algert aukanúmer í bókunum. Á skjánum er hún í forgrunni, snaróð í skapinu, fljótfær, grimm og til alls líkleg. Tara er jafn heillandi og spennandi persóna í sjónvarpinu og hún er litlaus og leiðinleg í bókunum.

Ferskt blóð á skjánum Vampírur eru með lífseigustu skrímslum í sögu bókmennta og kvikmynda. Þær hafa sjaldan verið öflugri en nú og hafa læst tönnunum bæði í unglinga og fullorðna í bókum, bíó og sjónvarpi.

A

f bókunum og kvikmyndunum kenndum við Ljósaskipti og þættina The Vampire Diaries ber sjónvarpsþættina True Blood hæst í blóðsugugeiranum þessi misserin enda um frábæra þætti að ræða sem hafa allt það til að bera sem heldur fólki límdu við skjáinn; spennu með hryllingsívafi, nekt, kynlíf og að sjálfsögðu ómótstæðilegar blóðsugur. Þættirnir byggjast á The Southern Vampire Mysteries sem fjalla um ævintýri gengilbeinunnar og hugsanalesarans Sookie Stackhouse í hinum sveittu Suðurríkjum sem verða ansi hreint æsileg og kynósa þegar vampírur stíga fram úr myrkri þjóðsagnanna og vilja aðlagast mannlegu samfélagi.

Ófétið sem varð kynvera

Vampírur hafa skotið fólki skelk í bringu frá örófi alda og lifðu góðu lífi í munnmælasögum til forna. Á með-

21. til 23. október

Í Tösku- og hanskabúðinni finnur þú mikið úrval af handtöskum, tölvu- og skjalatöskum, seðla-og leðurveskjum, ferðatöskum, leðurhönskum og vönduðum göngustöfum svo fátt eitt sé nefnt. Þú getur litið við í verslun okkar eða farið á slóðina www.th.is þar sem hægt er að skoða úrvalið og gera góð kaup!

Tösku og hanskabúðin • Skólavörðustíg 7 • 101 Reykjavík • Sími 551 5814 • www.th.is

an vampírurnar léku aðalhlutverk í martröðum sauðsvarts almúga til forna voru þær ósköp ógeðslegar; illa lyktandi og andstyggilegar í útliti. Þegar rómantísku bresku skáldin tóku vampírurnar upp á sína arma fengu þær mannlegri eiginleika og eðalborna blóðsugan varð til. Drakúla greifi er vitaskuld þekktastur úr þeim ættboga. Vinsældir Drakúla, og vampírunnar almennt eftir að hún eignaðist göfugt ættartré, eru raktar til þess seiðandi kynþokka sem fylgir hinum ódauðlegu. Þannig blasir til dæmis við að skáldsöguna um Drakúla má lesa sem dulbúna klámsögu fyrir teprulegan Viktoríutímann í Englandi. Bit blóðsugunnar er þá jafngildi samfara og ódauðleikinn sem smitast við blóðblöndun við vampíru er þá kynsjúkdómur.

Ást við fyrsta bit

Á okkar tímum, þegar allt má, þýðir auðvitað ekkert að fara undan í flæmingi með kynsvall og lauslæti og í True Blood er heldur ekkert verið að fara fínt í hlutina; þar er allt löðrandi í nekt og kynlífi. Sama má segja um bækur Charlaine Harris sem þættirnir byggjast á. Þar eru nánast öll samskipti persóna keyrð áfram á kynferðislegri spennu. Flestar kvenpersónur eru brjóstastórar píur sem eru óseðjandi við rúmstokkinn og vita ekkert betra en að leggjast með vampíru. Eðlilega þar sem allar aðalblóðsugurnar í bókunum og þáttunum eru stæltir strákar, vaxnir niður eins og klámmyndaleikarar og endast miklu, miklu lengur en dauðlegir menn í rúminu. Auk þess sem fullnægingin, sem næst þegar blóðsugan bítur rekkjunautinn í hálsinn og drekkur af honum þegar leikar standa sem hæst, er engu lík. Bækur Harris eru bráðskemmtileg og ávanabindandi lesning en munu seint teljast til alvöru bókmennta. Bókaflokkurinn, sem nú telur tíu skáldsögur og nokkrar smásögur, minnir í raun um margt á Ísfólkið, það öndvegisdrasl sem hefur náð heljartaki á fjölda lesenda, ekki síst vegna fjörugs kynlífs. Allan Ball, sem á að baki hina stórfínu þáttaröð Six Feet Under, vinnur alveg meistaralega úr þessum safaríka en grunna efnivið og hefur með True Blood töfrað fram alveg hreint magnaða sjónvarpsþætti. Fyrsti árgangur þáttanna náði strax flugi og sópaði að sér verðlaunum og síðan þá hefur þetta bara orðið betra en þriðji árgangur rann sitt skeið nýlega í Bandaríkjunum við miklar vinsældir.

Víkingurinn Eric gerir harða hríð að Bill og ætlar sér að komast yfir Sookie með öllum tiltækum ráðum. Bill hefur átt undir högg að sækja gegn Eric í bókunum en Alan Ball er líklegur til að halda yfir honum verndarhendi á skjánum.

Betri en bókin

Ball fer þvers og kruss um bókaflokkinn og sækir það sem honum hentar hverju sinni og færir í þann stíl sem hann hefur fundið þáttunum þannig að spennan og dýptin í þáttunum er margföld á við það sem er að finna í bókunum. Leikaraval hans er óaðfinnanlegt þar sem hver persóna bókanna lifnar við og tútnar út. Anna litla Paquin, sem hlaut barnung Óskarsverðlaun fyrir leik sinn í The Piano, er orðin fullorðin og ansi hreint kræf í kynlífinu þegar hún kemst upp á blóðbragðið af fyrsta kærastanum sínum, vampírunni Bill sem Stephen Moyer ljær rómantískan blæ töffarans sem er dæmdur til eilífs lífs. Bill er að vísu á stöðugu undanhaldi í bókunum eftir því sem hinn þúsund ára gamli víkingur Eric Northman gerist frekari til fjörsins og gráðugri í Sookie. Sænski leikarinn Alexander Skarsgård er eitursvalur í hlutverki Erics og er óumdeildur aðalgæinn í þáttunum þótt ætla megi að Ball muni passa betur upp á Bill en Harris hefur gert. Annars er auðvitað ómögulegt að spá fyrir um hvaða leiðir Ball velur í framhaldinu en hitt er þó víst að hann hefur enn úr haug af skemmtilegum grunnhugmyndum frá Harris að moða og gera að einhverju miklu magnaðra en hún hefur sett á blað.

sjónvarp

Þórarinn Þórarinsson toti@frettatiminn.is


SUMARDAGURINN HAFÐU BÍLINN KLÁRAN. VETURINN BYRJAR Á MORGUN!

WWW.N1.IS / SÍMI 440 1000

Meira í leiðinni


28

viðtal

Helgin 22.-24. október 2010

María, Þjóðin hefur tekið ástfóstri við Maríu Sigrúnu Hilmarsdóttur sem hefur flutt okkur fréttirnar síðustu mánuði. Hér segir hún Heiðdísi Lilju Magnúsdóttur frá því hvernig var að standa í eldlínunni þegar hrunið reið yfir, málssókninni á hendur henni, gleðigjafanum Reyni Pétri og nauðsyn þess að konur hætti að kenna kynferði sínu um allt sem aflaga fer. LJÓSMYNDIR/HARI

K

omið þið sæl. Það er komið að fréttum og Kastljósi, mánudaginn átjánda október. Á skjánum heima í stofu er María Sigrún Hilmarsdóttir, yfirveguð og virðuleg, klædd svörtum jakka og með hálsfesti sem minnir á stórar, bleikar tyggjókúlur. Fyrstu fréttir kvöldsins eru af stjórnlagaþingi og Landeyjahöfn. Hálftíma síðar, í húsnæði RÚV við Efstaleiti, tekur María Sigrún þétt í höndina á blaðamanni. Ennþá svartklædd og með bleiku festina sem við nánari skoðun reynist vera úr þæfðri ull. Það er eiginlega hálfskrýtið að sjá konuna svona í þrívídd. Hún er hress og lífleg í framkomu og alls ólík settlega fréttaþulinum á skjánum. Þótt aðalfréttatíminn sé búinn má skynja spennuþrungið andrúmsloft á fréttastofunni. Kastljósið er komið í loftið og tíu fréttirnar skammt undan. Handan við hornið fer fréttastjóri yfir fréttatímann með hópi fréttamanna sem halla sér upp að vegg. Hvað var vel gert og hvað mátti betur fara? Einhverjir gjóta hornauga til aðkomumanneskjunnar. Hvað er hún að gera hér? Vaktin er langt í frá búin. Fyrst þarf María Sigrún að lesa inn texta fyrir tíu fréttirnar. Það gerir hún inni í litlum klefa og rumpar því verkefni af í fljótheitum. Að því búnu setjumst við inn í annan klefa, settið þar sem tíu-fréttir eru lesnar. „Hérna getum við fengið að vera í friði smástund,“ segir hún. „Að minnsta kosti svona hálftíma. Ég þarf nefnilega að hringja aðeins vegna fréttar sem fer í loftið á eftir.“

Fann fyrir hræðslu og óvissu

Nokkur kvöld í mánuði birtist andlit Maríu Sigrúnar á skjánum á um það bil hverju íslensku heimili; í sveit og borg, á þingi og í þjóðvegasjoppum. Hún er konan sem stóð vaktina við ráðherrabústaðinn þegar hagkerfið hrundi. Konan sem var á vakt þegar ævintýralegustu atburðarás í manna minnum vatt fram eina helgina í október 2008. Síðan eru liðin tvö ár. Henni finnst lítið hafa breyst. „Ég hef aldrei upplifað annað eins og þessa helgi í vinnunni. Þetta var mjög eftirminnilegt og skrýtið. Fólk var hlaupandi inn og út úr ráðherrabústaðnum, bæði stjórnmálamenn og stjórn­endur og eigendur bankanna. Auðvitað gerði maður sér grein fyrir því að eitthvað undarlegt lá í loftinu. Það hefði svo auðveldlega getað brotist út panikkástand. Fólk rauk út í bankana og tók peninga út af reikningunum sínum. Við unnum langar vaktir, langt fram á nætur, átján til tuttugu tíma í senn. Það var ofboðslega kalt úti þannig að við hírðumst inni í bíl og pöntuðum okkur pitsur á milli beinna útsendinga og aukafréttatíma. Svo var maður bara í símanum og beið eftir nýjum upplýsingum. Erlendum blaðamönnum fjölgaði sífellt. Ég hugsa að ég gleymi þessu aldrei.“ Kitlaði þetta blaðamanninn í þér eða upplifðirðu þetta eins og hver annar borgari? „Ég held að ég hafi upplifað þetta eins og hver annar. Ég fann fyrir hræðslu og óvissu. Mér finnst þessi óvissa hafa hreiðrað um sig í samfélaginu. Tveimur árum síðar er hún ennþá til staðar. Ég get alls ekki sagt að ég hafi verið neitt spennt. Frekar slegin. Ég reyndi bara að vera skynsöm, heiðarleg og segja frá því sem ég vissi og hafði sannreynt. Vann þetta eins og hvað annað.“ Enn er bankahrunið í aðalhlutverki í fréttatímanum en nú hafa fréttir um blákaldar afleiðingar þess fyrir almenning tekið við. Fyrir rúmri viku vann María Sigrún áhrifamikla frétt um nauðungarsölur fasteigna í Reykjanesbæ þar sem hún fékk að fylgja fulltrúa sýslumanns milli


viðtal 29

Helgin 22.-24. október 2010

María húsa og fylgjast með kröfuhöfum bjóða í eignir fólks á spottprís. „Maður kynnist oft dapurlegum hliðum samfélagsins í starfinu og fólki sem er í mjög erfiðum sporum. Þegar ég fylgdi sýslumannsfulltrúanum þennan dag og hann bauð upp hverja íbúðina á fætur annarri fékk ég illt í hjartað því eins og við vitum þá eru einstaklingar eða fjölskyldur á bak við flestar nauðungarsölurnar, fólk sem nú burðast með svo erfiðar tilfinningar og er í mikilli óvissu með sín mál. Þetta er ein birtingarmynd efnahagshrunsins sem hér varð. Ég gleymi seint þessari löngu helgi þegar ég stóð fyrir utan ráðherrabústaðinn fyrstu helgina í október 2008 þegar bankakerfið féll saman eins og misheppnað eggjafrauð. Réttum tveimur árum seinna er maður svo kominn inn í stofu til fólks sem er að missa heimili sín vegna fjárhagsvandans. Þetta eru ömurlegar aðstæður. Ég vona að það séu bjartari tímar fram undan,“ segir María Sigrún alvarleg í bragði.

Starfið ekki stökkpallur

María Sigrún er menntaður hagfræðingur og er að ljúka meistaragráðu í fréttamennsku. Hún hefur starfað í fimm ár á fréttastofu Sjónvarpsins og er hæstánægð með starfsvalið. „Þetta á vel við mig. Ég hef pínulítið gaman af látunum sem fylgja þessu. Það ætti ekki við mig að vera í þægilegri innivinnu sem væri bara frá níu til fimm og þar sem allir dagar væru eins. Auðvitað er álag og oft er maður hlaupandi hérna um gangana í kapp við tímann. Fréttir eru að breytast fram á síðustu stundu eða hlutir að gerast rétt fyrir beina útsendingu.“ Fréttalesturinn er aukastarf því María Sigrún var og er í fullu starfi sem fréttamaður. „Lesturinn bættist bara við. Við erum sex sem lesum fréttirnar og ég les nokkur kvöld í mánuði. Var erfitt að taka við af Elínu Hirst? „Ég lít ekki þannig á að ég hafi tekið við af henni. Það áttu sér stað gífurlegar breytingar hér innanhúss í janúar í fyrra og Margrét Marteinsdóttir hætti til dæmis líka. Þetta var skrýtinn tími. Allir vissu að þessar uppsagnir voru yfirvofandi. Svo liðu einhverjar vikur þar til ég var beðin um að taka fréttalesturinn að mér. Fólk var sett í próf. Þetta var eins og í Idol!“ segir María Sigrún og hlær. „Þegar ég var beðin að gera þetta sagði ég bara já. Mér fannst gaman að fá nýja áskorun. Ég lít ekki á starfið sem stökkpall í eitthvað annað, enda hef ég sérmenntað mig í þessu. Ég sé mig þroskast, þróast og vera í þessu starfi.“ Finnurðu fyrir því að vera orðin heimilisvinur þjóðarinnar? „Nei,“ segir hún hikandi. „Ég veit það ekki. Maður verður kannski meira áberandi þegar maður er líka farinn að lesa fréttirnar. En ég finn lítið fyrir því. Ég á það til að vera svolítið í mínum eigin heimi þegar ég er ekki í vinnunni og er ekki mikið að velta svona hlutum fyrir mér. Eitt af því sem ég hef tekið eftir er að fólk sem ég þekki ekki neitt er farið að heilsa mér í búðum eins og það þekki mig. Kannski af því að það kannast við mig en gerir sér ekki grein fyrir hvaðan. Dagsdaglega er ég ekki eins vel til höfð og ég er í Sjónvarpinu og held þess vegna að ég sé með öllu óþekkjanleg,“ segir María og hlær. „Mér finnst nú bara huggulegt þegar þetta gerist og heilsa með virktum á móti.“ Verðurðu fyrir símaáreiti? „Nei. Ég hef bara fengið ánægjulega tölvupósta. Mér þótti eiginlega vænst um póst sem ég fékk frá konu sem hafði misst heyrnina. Hún sagðist vera svo ánægð með að ég hreyfði munninn þegar ég læsi fréttirnar. Ég viðurkenni að ég fæ meira af póstum en áður en það eru allt ánægjulegir póstar. Engin leiðindi. Ég hef verið heppin með það.“

Stoltust af kambódíumyndinni

Þið fréttamenn þurfið að halda andlitinu þegar mikið gengur á. Er það stundum erfitt? „Ég fann meira fyrir því sumarið 2008. Þá fór ég til Kambódíu til að gera heimildarmynd um barnaþrælkun. Þar var ég í þrjár vikur og þá þurfti ég virkilega að brynja mig til að geta klárað tökurnar. Við vorum að taka erfið viðtöl og aðstæður voru hryllilegar. Mikil fátækt og eymd lítilla barna sem höfðu verið misnotuð.“ Hvað fékk þig til að velja þetta viðfangsefni? „Það var leitað til mín þar sem það þurfti að vekja

Ég gleymi seint þegar ég stóð fyrir utan ráðherra­ bústaðinn fyrstu helgina í október 2008 þegar banka­ kerfið féll saman eins og misheppnað eggjafrauð.

athygli á þessu geigvænlega vandamáli í Kambódíu. Þetta hentaði mér ágætlega því ég hafði hugsað mér að gera mynd sem hluta af lokaverkefni í meistaranáminu í Háskólanum. En þetta var ofboðslega átakanlegt. Á kvöldin brotnaði ég alveg saman. Þá þurfti ég að fá útrás fyrir tilfinningar sem ég hafði byrgt inni yfir daginn. Um haustið kom ég heim og þá reið þetta efnahagshrun yfir. Eftir að hafa horft í stór, svört augu lítilla barna, sem höfðu verið misnotuð og seld í þrældóm, fannst mér þetta hrun kannski ekki eins hræðilegt og mér hefði annars fundist, ef ég hefði ekki farið til Kambódíu. Þar upplifði ég raunverulega og skelfilega eymd og mannlegt eðli eins og það gerist verst. Við tökumaðurinn minn vorum sammála um þetta.“ Af hverju ertu stoltust? „Ætli ég sé ekki stoltust af þessari heimildarmynd, sem sýnd var í apríl 2009 í Sjónvarpinu. Hún opnaði augu fólks. Það er svo mikil ritskoðun í Kambódíu og það er ekki talað um þetta vandamál. Þetta er margfalt verra en fólk á Vesturlöndum gerir sér grein fyrir. Mér fannst ég gera gagn þarna.“ Svo ertu að vinna heimildarmynd um Reyni Pétur? „Já. Það er skemmtilegt! Við Guðmundur Bergkvist myndatökumaður ákváðum að þegar við værum búin með Kambódíumyndina skyldi næsta verkefni okkar vera skemmtilegt. Heimildarmyndin um Reyni Pétur er gerð í tilefni þess að það eru 25 ár síðan hann gekk hringinn í kringum Ísland. Svo eiga Sólheimar líka 80 ára afmæli. Ég hafði gengið með þessa hugmynd í nokkur ár en var alltaf að bíða eftir rétta tilefninu til að framkvæma hana. Vildi líka vera búin að hvíla mig eftir hina myndina. Þessi tímamót voru tilvalin.“ María hyggst flétta gamalt efni, sem til er í safni Sjónvarpsins, saman við ný viðtöl við Reyni Pétur. „Reynir Pétur hefur svo mikið fram að færa. Hann hefur gleðina að leiðarljósi í lífinu og er svo jákvæður! Ég held að hann eigi fullt erindi við íslensku þjóðina núna. Við erum einmitt að leggja lokahönd á klippingu en myndin verður sýnd 21. nóvember í Sjónvarpinu.“ Hún segir það gefa sér mikið að fá tilbreytingu frá daglegum störfum. „Fréttirnar eru dagbundnar og unnar hratt. En við heimildarmyndagerð er hægt að leggjast í meiri heimildavinnu, grúska og nostra, velja tónlist og gefa sér meiri tíma. Þegar ég er ekki á vakt er ég að vinna í þessari mynd. Svo að þessar vikurnar er ég í rauninni í 200% starfi. En ég fæ mikla hvíld út úr því að vinna við eitthvað annað en fréttir. Reynir Pétur veitir mér mikinn innblástur. Hann kætir mig og gefur mér orku, af því að hann er svo einlægur og jákvæður. Ég get hugsað mér að gera meira af þessu. Ég hef einhverja sköpunarþörf. Mér finnst líka ágætt að vinna mikið núna á meðan ég hef tíma, áhuga og þrek.“

Settleg í settinu

María Sigrún, sem er fædd í krabbamerkinu, 30. júní 1979, er dóttir hjónanna Hilmars Þórs Björnssonar og Svanhildar Sigurðardóttur. Hún er trúlofuð Pétri Árna Jónssyni og segist eiga auðvelt með að aðskilja vinnu og einkalíf. „Mér finnst gott að skilja vinnuna eftir í vinnunni. Ég hef fyrir vana að fara heim og „þvo af mér daginn“ – svo fer ég bara í jogginggalla og slappa af. Síðan kemur nýr dagur með nýjum verkefnum. Það þýðir ekkert að vera í sama fasanum heima hjá sér og maður er í hérna í vinnunni. Hérna er meiri hraði en heima.“ Ertu barnlaus? „Jú, ég er það.“ Enda kornung ... „Mér finnst ég alltaf vera kornung. Ég hef aldrei spáð í aldur. Um daginn var ég spurð að aldri og ég mundi ekki hvað ég var gömul!“ Að því sögðu tekur María Sigrún fram að hún sé lítið fyrir að tjá sig um einkalífið. „Mitt einkalíf er ekkert merkilegra en einkalíf annarra. Ég er hamingjusöm og mér líður vel en ég sé ekki tilganginn með því að vera að þvaðra um mitt annars ágæta einkalíf í fjölmiðlum. Maður verður að hafa eitthvað fyrir sig. Það er nóg að vera áberandi í vinnunni.“ María Sigrún kippir sér þó ekkert upp við að

vera spurð um áhuga sinn á tísku en hún er annáluð smekkmanneskja í þeirri deildinni. „Maður þarf náttúrlega að vera settlegur í settinu!“ segir hún og kímir. „Maður fylgist með. Ég reyni að vera ekki í íburðarmiklum tískufatnaði í vinnunni því það tekur athyglina frá því sem maður er að segja. Reglan er að klæðnaðurinn sé einfaldur. Svo er það einhvern veginn þannig að það sem er einfalt er yfirleitt flott. Þá tekur maður ekki of mikla áhættu. Ég kaupi mér sjaldan föt en þegar ég geri það þá reyni ég að kaupa slatta. Kaupi kannski tvo til þrjá jakka í einu en kaupi svo ekkert meira í hálft ár eða svo. Þá passar þetta allt saman. Ég reyni líka að hafa þá reglu að kaupa mér ekki flík nema ég sé mjög ánægð með hana. Ég er lengi að velta fatakaupum fyrir mér, þarf að máta oft og sofa á ákvörðuninni.“

Stefnt fyrir að lesa fréttir

Þessa dagana á María Sigrún í málaferlum við Pálma Haraldsson í Fons en hann stefndi fréttamanninum Svavari Halldórssyni, fyrir meintar rangfærslur í frétt um Fons, og Páli Magnússyni útvarpsstjóra og Maríu Sigrúnu til vara. „Það er nú svolítið merkilegt. Þetta kvöld var ég að lesa fréttirnar og var ekki einu sinni á vakt. Pálmi stefndi mér fyrir að lesa fréttina sem Svavar samdi. Ég býst við niðurstöðu í málinu fljótlega eftir áramót. Ég hef litlar áhyggjur af þessu máli.“ Hvernig er að vinna í fjölmiðlaumhverfi þar sem blaðamenn hafa verið dæmdir til að greiða miskabætur vegna orða viðmælenda sinna og fréttaþulir bera mögulega ábyrgð á þeim texta sem þeir fá í hendur til upplestrar? „Ég held að þetta sé dæmi um að kominn sé tími til að endurskoða útvarps- og prentlögin. Mér fyndist sérkennilegt ef ég fengi dóm. Ég er ekki í aðstöðu til þess rétt fyrir útsendingu að neita að lesa einhverja frétt. Það er ekki í boði þegar allt er á síðustu stundu og fréttatíminn að byrja. Þá get ég ekki hleypt öllu upp með því að vantreysta því sem vinnufélagar mínir hafa skrifað og neitað að lesa inngangana þeirra. Ekki á þessum tímapunkti, rétt fyrir útsendingu. Ég hef ekki vald til þess.“ Hefur þér eða kollegum þínum einhvern tíma verið hótað einhverju ef þið færuð fram með frétt? „Nei, ég hef ekki orðið vör við það. Auðvitað eru menn missáttir. Oft er verið að fjalla um viðkvæm mál og segja óþægilegar fréttir sem koma sér illa fyrir hina og þessa. En þannig er það bara og ekkert við því að gera. Við förum aðeins með það í loftið sem við teljum okkur hafa vissu fyrir.“

Bróðirinn

Sigurður Örn Hilmarsson „María Sigrún er mjög góð systir, hefur reynst mér vel og er einn af mínum bestu vinum. Svo er til eftirbreytni hvað hún er dugleg að halda sambandi við vini og fjölskyldu. Hún gerir t.d. mjög mikið að því að bjóða öldruðum frænkum og frændum í kaffi og ræktar frændgarðinn.“

Yfirmaðurinn

Bogi Ágústsson „María Sigrún er yndislegur vinnufélagi, skörp og fljót til verka. Hún er alltaf í góðu skapi og leysir verk sín með prýði. Hún er nú þegar orðin frábær fréttaþulur. Við þetta má bæta að ég er upp með mér af því að hún hafi leitað ráða hjá mér um hvernig góðir fréttaþulir eigi að vera.“

Vinnufélaginn

Jóhanna Vigdís Hjaltadóttir „María Sigrún er jákvæð, skemmti­ leg, skapgóð og hefur góðan húmor. Það er mjög mikil­vægt í anna­sömu starfi þar sem unnið er á vöktum. Hún hefur mikinn áhuga á starfinu og skilar því svo sannarlega með sóma. Það er mikill fengur fyrir frétta­stofu RÚV að hafa hana að liðsmanni.“

„Hugsa ekki um mig sem konu í vinnunni“

Hvað segirðu um þá lífseigu fullyrðingu að það sé erfiðara að fá konur í viðtöl en karla? „Ég hef ekki fundið fyrir því en ég tala reyndar bara við þann sem mér finnst rétt að tala við. Mér er alveg sama hvort það er karl eða kona. Mér finnst að það eigi að ráða för. Maður vill bara tala við besta mögulega viðmælandann.“ Veltirðu kynjahlutfalli viðmælenda eða fréttamanna fyrir þér, svona yfirleitt? „Nei,“ segir María Sigrún ákveðin. „Ég hugsa aldrei um mig sem konu þegar ég er að vinna. Ég held að það sé ekki vænlegt til árangurs að konur séu alltaf að velta sér upp úr því að þær séu konur og að þeim sé mismunað af því að þær séu konur. Ég held að það sé orkusuga. Við verðum að gefa okkur það að við stöndum jafnfætis körlum, gera ráð fyrir því og gefa ekki færi á neinu öðru. Ég hef alltaf gert það. Ég hef heldur aldrei upplifað neitt annað.“ Ertu alin upp þannig? „Já. Ef maður gerir bara ráð fyrir því að manni bjóðist sömu tækifæri og karlar – þá fær maður þau. En ef maður er fastur í hugsunum á borð við: „Ég get þetta ekki af því að ég er kona“/„Ég fæ þetta örugglega ekki af því að ég er kona“/„Ég er með lægri laun af því að ég er kona“ – þá er það bara líklegra til að gerast. Það er náttúrlega staðreynd að ennþá er einhver mismunun í samfélaginu en ég held að það sé konum ekki endilega til framdráttar að vera alltaf að leita skýringa á þessu.“ Þú ert ekkert gefin fyrir eitthvert væl? „Æ, nei. Ég held að það sé ekki leiðin til árangurs.“

Æskuvinkonan

Ásgerður Ragnarsdóttir „Maja er mikill orkubolti og hefur frá nokkurra ára aldri verið full af hugmyndum að hinum ýmsum uppátækjum sem hafa verið fram­ kvæmd í gegnum tíðina (reyndar með misgóðum árangri). Maja er ákveðin, metnaðarfull og virkilega skemmtileg manneskja.“

Mamman

Svanhildur Sigurðardóttir „María Sigrún hefur alltaf verið fjörugur og líflegur persónuleiki. Sem barn var hún sífellt að setja upp leikrit, myndlistarsýningar og tombólur. Snemma vaknaði áhugi á bakstri og matargerð og í dag er hún snilldarkokkur og les matar­ uppskriftir eins og fagurbókmennt­ ir. María hefur alltaf haft dálæti á gömlu fólki og talaði oft um það sem krakki hvað þessi og hinn gamli borgarinn væri fallegur. “


Byssudagar Í Sportbúðinni

30%

Allt að afsláttur af völdum haglabyssum í fáeina daga Tvíhleypur frá 69.900 Pumpur frá 49.900 Hálfsjálfvirkar frá 69.900 Takmarkað magn Langódýrustu rjúpnaskotin? Vinsælu 36 gramma RIO skotin nú loksins fáanleg aftur. Aðeins 1.595 krónur pakkinn (25 stk) Munið vinsælu gjafabréfin okkar

Sportbúðin – Krókhálsi 5 – 517 8050

Léttöl


matur

Matartíminn | eldamennskan og græjurnar

Eva Sveinsdóttir æfir sjö sinnum í viku og borðar prótínpönnukökur

 bls. 34

Matarnetið Í netheimum eru óteljandi vefsíður, íslenskar og erlendar, stútfullar af spennandi uppskriftum og fjölbreyttum fróðleik um mat. Matartíminn kíkti á netið og fann nokkrar skemmtilegar matarsíður.

a www.bbc.goodfood.com Flott, bresk síða með fjölda uppskrifta. Er í tengslum við hið bráðgóða matarblað BBCGoodFood. a www.cafesigrun.com Hollar og umfram allt góðar uppskriftir úr smiðju Sigrúnar. Þær innihalda ekki hvítt hveiti, ger eða hvítan sykur. a www.dk-kogebogen.dk Danskar uppskriftir úr öllum áttum. a www.dr.dk/dr2/annemad.dk Frábærar uppskriftir frá danska eðalkokknum Anne, sem er með matreiðsluþætti í sjónvarpinu á þriðjudagskvöldum.

a www.eldhus.is Ein fyrsta íslenska vefsíðan þar sem lesendur gátu sent inn uppskriftir og fengið ráð. a www.gestgjafinn.is Fjölbreyttar og góðar uppskriftir úr Gestgjafanum. a www.matarholan.blogcentral.is Uppskriftir, húsráð og fleira sniðugt. a www.maturinn.com Mjög fín síða sem vert er að kíkja á. a www.ragnarfreyr.blog.is Ragnar Freyr Ingólfsson, læknir og ástríðukokkur, heldur úti fjörugri bloggsíðu þar sem hann skrifar um mat.


32

matartíminn

Helgin 22.-24. október 2010

Magnaður morgunverður M orgunmaturinn er ein mikilvægasta máltíð dagsins, enda er nauðsynlegt að borða áður en haldið er af stað út í daginn. Gott er að borða kolvetnisríkan morgunverð til að fá sem mesta orku áður en tekist er á við verkefni dagsins. Stundum er nauðsynlegt að breyta til og fá sér eitthvað annað en sama, gamla morgunkornið. Prófaðu að byrja daginn á þessum auðvelda og girnilega morgunmat.

Skerið beygluna í tvennt og ristið í brauðrist. Skerið avókadó í þunnar sneiðar. Raðið sneiðunum á beygluna og kreistið örlítinn límónusafa yfir.

Egg og brauð 2 egg 2 sneiðar fjögurra korna brauð eða annað gróft brauð fræblanda, t.d. grasker, sesamfræ og sólblómafræ

Banana-smoothe

Setjið vatn í lítinn pott svo að rétt fljóti yfir eggin. Látið þau sjóða í 3 mín. eða þar til þau eru linsoðin. Ristið brauðið, smyrjið með örlitlu smjöri og skerið í strimla. Dýfið brauðstrimlunum í eggjarauðuna, og síðan í fræblönduna.

Hafragrautur með bláberjum 50 g haframjöl 2 dl mjólk kanill, eftir smekk 50 g bláber hunang Setjið haframjöl í djúpan disk, hellið mjólk út á og stráið kanil yfir. Hitið í örbylgjuofni í 1-2 mín. eða þar til þetta er orðið að graut. Bætið bláberjum og hunangi við og setjið aftur í örbylgjuofn í 30-60 sek.

1 banani, þroskaður 1,5 dl mjólk 1 tsk. hunang 2 msk. múslí nokkrir ísmolar Setjið allt saman í blandara og blandið vel saman.

Hægt er að sleppa bláberjunum og setja epli og jógúrt út á grautinn en þá er hann ekki settur aftur í örbylgjuna.

Beygla með avókadó 1 beygla, úr grófu korni 1/2 avókadó, þroskað smjör límónusafi

Nýjar matreiðslubækur

Á

þessu ári hafa komið út nokkrar nýjar og spennandi matreiðslubækur. Hver man ekki eftir Matreiðslubókinni minni og Mikka? Nú er komin út bók í sama dúr, Stóra Disney matreiðslubókin, en hún er sérsniðin fyrir krakka sem hafa gaman af að elda. Ein vinsælasta matreiðslubók ársins, Hvorki meira né minna, er með girnilegum uppskriftum sem innihalda ekki sykur, hveiti eða

sterkju. Mataræði handbók um hollustu er afar áhugaverð bók eftir Michael Pollan. Hann hefur gagnrýnt nútímaframleiðslu á matvælum og er með tillögur um hvernig við getum borðað hollan og góðan mat án þess að versla í stórmörkuðum. Fiskmarkaðurinn er eftir meistarakokkinn Hrefnu R. Sætran en fiskur er hennar sérfag. Tilvalið er að skoða þá bók til að fá uppskriftir að góðum fiskréttum.

ÁVAXTABAKKI Fyrir 10 manns

Aðeins

1.900 kr.

VEISLUBAKKAR

FERSKT & ÞÆGILEGT TORTILLA VEISLUBAKKI

30 bitar

30 bitar

TORTILLA OSTABAKKI

EÐALBAKKI

GAMLI GÓÐI 20 bitar

20 bitar

LÚXUSBAKKI

20 bitar

a u í sím Pantað

00 5e6ða5á w6ww0.snodmingi.is* imse Frí he

Hvað er gott að eiga í ísskápnum? E

Fyrir 10 manns

ÁVAXTABAKKI

Óþarfi er að fylla ísskápinn af ferskmeti á hverjum degi en gott er að eiga alltaf til hráefni sem mikið er notað dagsdaglega við matreiðsluna.

DESERTBAKKI

50 bitar

Hver samlokubakki er hæfilegur fyrir fjóra eða fimm. *Frí heimsending gildir aðeins ef pantaðir eru 4 eða fleiri bakkar.

gg má auðvitað nota ein og sér til suðu eða steikingar. Þau eru í raun tilvalin á óteljandi rétti, svo sem kjöthakksrétti, fiskrétti og bakstur. Engifer gefur

sérstakt bragð og hentar vel í marga framandi rétti, pastarétti og fiskrétti. Kartöflur eru góður orkugjafi, enda ríkar af kolvetni. Þær má sjóða, steikja, baka og stappa í t.d. kartöflumús. Laukur bragðbætir flesta rétti, ferskur eða steiktur. Sítrónur gefa frískandi bragð og passa vel í fisk- og pastarétti. Gott er að nota t.d. nokkra dropa af sítrónusafa í staðinn fyrir edik í salatlög. Hvítlaukur kemur oftast að góðum notum, í heita eða kalda rétti, salöt og sósur, enda gefur hann gott bragð. Kryddjurtir setja svo punktinn yfir i-ið í flesta rétti.


WA-5310 1000 snúninga þvottavél með stillanlegum vinduhraða Hraðval Ullarkerfi og handþvottakerfi Stór hurð Tekur allt að h kg Framstillt ræsing möguleg A+/A/C einkunn fyrir orkunýtni, þvottagæði og vindu Verð áður kr 79.900

5

KG

ZTK-120 Barkalaus þurrkari með tímastillingu Stór lúga 43x33 cm Kerfi fyrir viðkvæman og venjulegan þvott Niðurkæling á taui Tekur allt að 6 kg af taui Verð áður kr 94.900

6

KG

1000 SN

27%

EWF-146310W Mest selda þvottavélin okkar. Ótrúlega lág bilanatíðni. Vélin er hlaðin þægindum og nýrri tækni. 1400 sn. stillanlegur vinduhraði Tekur allt að 6 kg. af taui Hraðval 30-55% tímasparnaður á algengum kerfum Seinkun á gangsetningu 0-23 klst. Stórt hurðarop Tímaskjár A/A einkunn fyrir orkunýtni og þvottahæfni Verð áður kr 124.900

6

KG

1400 SN

EDC-47100 Barkalaus þurrkari með fullkomnum rakaskynjara og fjölmörgum sér kerfum fyrir mismunandi fatnað Tekur allt að 7 kg af taui Mörg sérkerfi fyrir bómullarog gervifatnað Stór lúga 40x31,5 cm Krumpuvörn og niðurkæling Snýst til beggja átta Hljóðmerki í lokin Hægt að stilla gangsetningu fram í tímann 3, 6 eða 9 klst. Verð áður kr 119.900

7

KG

Rakaskynjari Barkalaus

ÞÚ SPARAR

Verð nú

20.000

59.900

Barkalaus

ÞÚ SPARAR

Verð nú

25.000

69.900

50% AFSLÁTTUR AF PÖNNUM!

ÞÚ SPARAR

Verð nú

ÞÚ SPARAR

35.000

Verð nú

89.900

30.000

89.900

ÝFU! D A J Ý N KUR E T Ð I Ð R VE

U T P U HLA TU P U A K

12 GERÐIR - NOKKUR VERÐDÆMI Pö Pönnukökupanna kök 24 cm Áður 3.990

Steikarpanna St ik 20 cm Áður 2.990

Hvít eða stál

Verð nú

Verð nú

1.495

1.995

Verð nú

Fyrir allar hellur Grillpanna með riffluðum fleti 28x28 cm. Áður 6.990

WOK Panna 30 cm Áður 8.990

ÞÚ SPARAR

40.000

99.900

Verð nú

3.495

Verð nú

4.495

ESF-65050W / ESF-65050X E H Hljóðlát uppþvottavél með Fuzzy Logic þvottatækni sem skynjar L ó óhreinindi í vatni og aðlagar tíma, og hitastig eftir aðstæðum ÞÚ SPA SPARAR PAR ARAR Rvvatnþörf Aðeins 47 dB(A) 5 þvottakerfi þ.á.m. hraðkerfi, pottakerfi og sparnaðarkerfi 3xA einkunn f. orku/þvott/þurrkun Mjög vönduð innrétting Án toppplötu Skjár sem sýnir tíma Verð áður kr 139.900

ÞÚ SPARAR

ZRB-934PW Kælir 226 lítrar og frystir 92 lítrar Orkuflokkur A+ 4 glerhillur og 2 grænmetisskúffur HxBxD: 175x59,5x60 cm Verð áður kr 114.900

Verð nú

KGC-270/70 Kælir 139 lítrar og frystir 68 lítrar Orkuflokkur A Sjálfvirk affrysting í kæli HxBxD: 151x55x58 cm Verð áður kr 84.900

40.000

99.900

3xA 47 dB

EOB-42100X / EOB-42100X Vandaður blástursofn með ekta heitum blæstri, grilli, klukku og kjöthitamæli 6 eldunarkerfi Fæst í hvítu eða kámfríu stáli Með kjöthitamæli sem sýnir kjarnhita á skjá Verð áður kr 139.900/149.900

Hvítur eða stál Kjöthitamælir

1,75 m

1,51 m

Heitur blástur ELK-12022HV Mjög vönduð eldavél með ekta blástursofni og keramik helluborði Ekta heitur blástur Alls 8 eldunarkerfi Hraðhellur Sjálfhreinsandi ofn Kæld þríglerjuð hurð 2 plötur, 1 ofnskúffa og 1 grind HxBxD: 85/90x59,5x60 cm Verð áður kr 159.900

ÞÚ SPARAR

Verð nú

20.000

94.900

Sjálfhreinsandi ÞÚ SPARAR

Verð nú

30.000

129.900

ÞÚ SPARAR

Verð nú

15.000

69.900

Opið virka daga 10-18 laugardaga 11-16

Suðurlandsbraut 16 108 Reykjavík Sími 5880500

www.rafha.is


34

matartíminn

Helgin 22.-24. október 2010

Æfir sjö sinnum í viku og passar mataræðið Prótínpönnukökur í nesti

E

va Sveinsdóttir kann vel að meta góðan mat og er svo heppin að eiga mann sem er liðtækur í eldhúsinu. Þessa dagana þarf hún þó að gæta vel að mataræðinu því hún er að undirbúa sig fyrir fitness-mót. Eva stefnir á verðlaunasæti, enda þrefaldur Íslandsmeistari í Icefitness. Eva hefur lengi haft áhuga á hollu mataræði og líkamsrækt. Hún var lögregluþjónn í nokkur ár en eitt af skilyrðunum fyrir því að komast í lögregluna er hreysti og gott úthald. Í dag vinnur hún hjá tryggingafélagi og sinnir áhugamálinu af kappi. Hún er með þjálfara sem leiðbeinir henni í matarmálum. ,,Ég borða aðallega fisk eða kjúkling með góðu salati og sætum kartöflum,“ segir Eva,

sem ætlar að taka þátt í Icelandic Fitness and Health Expo-móti helgina 19.-20. nóvember. Hún borðar yfirleitt fremur hollan mat og þarf því ekki að gjörbreyta mataræðinu fyrir fitnesskeppnir. ,,Ég borða ekki eitthvað sem mér finnst vont, bara af því að það er hollt. Mér þykir líka gaman að smakka eitthvað nýtt. Ég fékk t.d. keilu í fyrsta sinn í hádeginu í gær. Með henni var salat og sósa en ég sleppti sósunni. Hér á landi er frábært úrval af góðum fiski sem hægt er að elda á óteljandi vegu.“ Lax er í miklu uppáhaldi hjá Evu. ,,Ofnbakaður lax með sætum kartöflum og hráu spergilkáli er frábær samsetning. Mér finnst spergilkálið best hrátt því þá er það svo stökkt og gott,“ segir hún Evu finnst ekki erfitt að borða samkvæmt ströngu prógrammi. ,,Ég borða aldrei neitt sem mér finnst vont, bara af því að það er hollt.“ Ljósmynd/Hari.

og bætir við að hún sleppi kartöflum og hrísgrjónum með kvöldmatnum þegar styttist í keppni. Á hverjum morgni útbýr Eva frískandi boost-drykk sem samanstendur af Labrada-prótínblöndu, frosnum ávöxtum og múslíi eða haframjöli og vatni eða ávaxtasafa. ,,Ég fæ mér líka boost-drykk eftir hverja æfingu,“ segir Eva en hún æfir líkamsrækt sjö sinnum í viku. Þegar nær líður keppni fjölgar æfingunum og hún æfir þá tvisvar á dag, fjóra daga vikunnar. Á því tímabili borðar hún meira af ávöxtum en vanalega til að skera sig niður og vöðvarnir njóti sín sem best. En skyldi eitthvað vera á bannlista hjá henni? ,,Ég borða engar mjólkurvörur, ekkert brauð, engar sósur og ekkert sælgæti eða sætabrauð en hins vegar hef ég nammidag einu sinni í viku. Þá fæ ég mér allt sem mig langar í, fer í bakaríið eða fæ mér ís og bland í poka. Ég veit ekkert betra en súkkulaði og vil helst hafa súkkulaðibragð af öllu!“ Eva viðurkennir fúslega að hún fái sér stöku sinnum skyndibita og þá einna helst hjá Nings. ,,Ég á erfitt með að standast gott sushi. Úrvalið af skyndibitafæði hefur aukist mikið og það er hægt að velja hollan skyndibita fram yfir óhollan.“ Eva hlær þegar hún er spurð hvort hún eldi oft. ,,Maðurinn minn, Kjartan Jóhannsson, eldar oftast en ég baka og sé um meðlætið. Hann eldar fyrir mig þegar ég er að æfa. Hann dekrar við mig. Reyndar baka ég oft prótínpönnukökur og hef með mér í nesti yfir daginn. Ég set þær í frystinn og gríp síðan með mér þegar ég hef mikið að gera. Pönnsurnar eru algjört æði,“ segir Eva.

Einfaldur kjúklingur kjúklingabringur kjúklingakrydd eða krydd að smekk kókosfita, ef vill Kryddið kjúklingabringurnar og bakið í ofni við 180°C í um 30 mín. Kjúklingabringurnar eru einnig góðar steiktar upp úr kókosfitu. Berið fram með hrísgrjónum eða bökuðum, sætum kartöflum.

Brakandi ferskt salat 1 poki klettasalat 1/2 poki spínat 1/2 gúrka 2-3 tómatar fræblanda vínber, melóna eða jarðarber Skerið gúrku og tómata í bita. Skerið melónu í bita. Blandið öllu saman og berið fram.

Prótínpönnukökur 8-10 stk. Hollari útgáfa af amerískum klöttum. 2 bollar haframjöl 8 eggjahvítur 2 tsk. kanill ananas, eftir smekk, eða stappaður banani hnefafylli af rúsínum mjólk eða vatn 2 skeiðar hreint prótín með vanillu eða súkkulaðibragði kókosfita, til steikingar Blandið þurrefnum saman í skál. Bætið vatni eða mjólk út í þar til deigið er orðið hæfilega þykkt. Bræðið kókosfitu á pönnu og steikið litlar pönnukökur.


Ăž vottar


Ostur er veis

LÍFRÆN

439

kr/stk


slu-Kostur

Kryddostur 199kr/stk



matartíminn 39

Helgin 22.-24. október 2010

Lífgaðu upp á eldhúsið með litum Litrík eldhúsáhöld setja ekki aðeins svip á eldhúsið, það er líka gaman að nota þau. Flóran af eldhúsáhöldum er alltaf að verða fjölbreyttari og hægt er að finna áhöld til ótrúlegustu hluta. Grænmetisskafa/saxari. Ótrúlega hentugt til að taka upp niðurskorið grænmeti. Líka hægt að nota til að saxa grænmeti. Byggt og búið 1.999 kr.

Fagurlega lagaðir ostahnífar. Standa alltaf fyrir sínu. Kúnígúnd. 5.990 kr.

Rifjárn fyrir sítrónur, límónur og appelsínur. Rífur aðeins börkinn af. Líka hægt að nota til að búa til lengjur og krullur úr berkinum. Kemur í mörgum skemmtilegum litum. Duka. 3.650 kr.

Sílíkon-umslag. Sniðug nýjung fyrir matreiðslu í örbylgjuofni. Fæst í tveimur stærðum. Duka. Lítið, 4.990 kr. Stórt, 8.590 kr.

Hvernig væri að breyta til og steikja hjartalaga egg eða lummur? Sílíkonhjartað er sniðug nýjung sem aðeins þarf að skella á pönnuna. Duka. 1.290 kr.

Eva Solo–kaffikannan fæst í mörgum fallegum litum. Kápan heldur góðum hita á kaffinu. Hún er búin til úr sama efni og kafarabúningar. Byggt og búið. 12.499 kr. Platti úr sílíkoni sem þolir vel hita. Er fallegur á borði. Kúnígúnd. 1.690 kr.

Skurðbretti sem tekið er eftir. Er með djúpar rákir svo að safinn af kjötinu renni ekki út á borð. Er til í svörtu og grænu. Kúnígúnd. 8.720 kr.

Grannt mortél stendur alltaf fyrir sínu. Jamie Oliver-mortél. Byggt og búið. 8.990 kr.

 Uppskrift frönsk súkkulaðik ak a

Ef þú kemur að borða á Saffran á sunnudögum með mömmu eða pabba þá máttu velja þér rétt af matseðli litla fólksins og færð hann frítt!

Freistandi frönsk súkkulaðikaka Frönsk súkkulaðikaka er alltaf sígild. Hún passar vel sem eftirréttur, með kaffinu eða á veisluborðið. 200 g suðusúkkulaði 200 g smjör 4 egg 250 g sykur 60-70 g hveiti

Bræðið saman suðusúkkulaði og smjör við lágan hita. Þeytið egg og sykur þar til blandan er orðin létt og ljós. Kælið súkkulaðiblönduna lítillega og blandið henni síðan varlega saman við eggin og sykurinn. Bætið hveiti saman við og hrærið varlega. Hellið í form og bakið við 180°C í 25-35 mín. Berið fram með ís eða rjóma.

Sími 531 3300

Og munið: Skrímsli borða ekki krakka sem borða hollan mat!

og yngri, Gildir fyrir börn 10 ára ef borðað til 15. des. og eingöngu m. er á staðnum með fullorðnu

H E LGA RBLA Ð


40

matartíminn

Mikilvægt í matarskápinn

Helgin 22.-24. október 2010 

Hefur keppt í matreiðslu í meir a en ár atug með kokk alandsliðinu

Balsamedik. Ekki er verra að eiga líka rauðvínsedik og hvítvínsedik. Basmatihrísgrjón. Alltaf góð sem meðlæti. Grautar-hrísgrjón. Gott að grípa í þegar lítill tími er til að elda og búa til gamla, góða grjónagrautinn. Hveiti. Svo er fínt að eiga líka heilhveiti eða spelt. Kakóduft. Nausynlegt í baksturinn. Lyftiduft og/eða matarsóda. Þessi tvenna er í flestum kökum. Matarolía. Sólblóma, jurta, isio ... bara hvaða olía sem er, að ógleymdri ólífuolíunni sem er fín til steikingar eða í salötin. Pasta, slaufur, skrúfur, fiðrildi, spaghetti. Salt og pipar. Sígilt par. Margir komast vel af án annarra kryddtegunda. Sykur, hvort sem er hvítur, brúnn, púðursykur eða flórsykur. Tómatar í dós eru síðan ómissandi á hverju heimili.

Skíðaskálinn í Hveradölum Ekki missa af okkar landsfræga og margrómaða jólahlaðborði. Pantið tímanlega í síma 567 2020 eða á skidaskali@skidaskali.is www.skidaskali.is

Hálfgerð matarást

Veisluhöld allt árið

Snyrtivörur Kynning í dag frá kl. 13:00-18:00 og á morgun, laugardaginn 23. október frá kl. 11:00-16:00.

20% afsláttur

Seljavegur 2 | Sími: 511-3340 | Fax: 511-3341 | www.reyap.is

Við ætlum því að fylgja landsliðinu í næstu keppni sem verður í Lúxemborg 20. nóvember. Þar verður keppt í ýmsum flokkum, allt frá pinnamat og upp í heita rétti. Eldaður verður dýrindismatur fyrir 110 manns á fimm tímum svo að hver mínúta verður að vera vel skipulögð. Liðið stefnir að því að fá verðlaun, helst fyrir heita matinn sem er sérsvið þess,“ segir Bjarni en fyrir tveimur árum hreppti liðið einmitt gullverðlaun í þeim flokki á ólympíumóti matreiðslumanna. Aðallega er eldað úr íslensku hráefni, fiski og lambakjöti, og á næstu dögum verða tvö tonn af hráefni, tækjum og tólum send til Lúxemborgar. Keppendur koma frá um fjörutíu löndum og búast má við harðri keppni. Bjarni segir vinnuna og áhugamálið fara saman hjá sér og það geti ekki verið annað en gaman. ,,Þetta

er hálfgerð matarást. Ég byrjaði að læra á Grillinu 1994. Eftir útskrift fór ég til Suður-Frakklands og vann á Michelin-veitingastað í eitt ár. Það var stórfín reynsla. Hvort sem maður er að byggja hús eða búa til mat er mikilvægt að hafa góðan grunn og læra að bera virðingu fyrir hráefninu.“ Undanfarið hefur kokkalandsliðið unnið saman að nýrri matreiðslubók sem hefur hlotið heitið Einfalt með kokkalandsliðinu. Eins og nafnið ber með sér eru uppskriftirnar einfaldar, og í hvern rétt þarf aðeins fjórar gerðir af hráefni, fyrir utan hveiti, salt og olíu. En hvers vegna er kokkalandsliðið að gefa út bók? „Við viljum endilega losna við þann stimpil að við eldum bara flókinn mat sem ekki henti neinum nema útlærðum kokkum. Við viljum komast inn í eldhús

Sinnepsgljáður lax 800 g roðflettur og beinhreinsaður lax 1 poki spínat sæt sojasósa 3 msk. dijon-sinnep Sojasósa og lax eru fullkomið hjónaband. Skerum laxinn niður í steikur og skerum síðan fínar skorur í steikurnar (dýptin er um ¾ hlutar af þykkt steikarinnar). Smjörsteikjum svo spínat og röðum því í skorurnar. Blöndum loks saman sojasósu og sinnepi og búum þannig til steikarsósu sem við berum á laxinn (gott að pensla einu sinni eða tvisvar þegar fiskurinn er kominn í ofninn). Steikjum undir grilli í ofni við 200 gráður í um 10 mínútur. Berum fram með salati og kartöflum.

Mynd/Árni Torfason

B

jarni Gunnar Kristinsson hefur keppt í matreiðslu í meira en áratug fyrir Íslands hönd. Hann segir tíma kominn á að yngri kynslóðin taki við keflinu en ætlar þó ekki að segja alveg skilið við kokkalandsliðið. Fram undan er heimsmeistarakeppni í matreiðslu og Bjarni kemur að undirbúningi og þjálfun liðsins. Bjarni Gunnar hefur í mörg horn að líta. Hann er yfirkokkur á Grillinu og þarf því að fylgjast vel með nýjum straumum og stefnum í matargerð. Undanfarin ár hefur hann verið fyrirliði íslenska kokkalandsliðsins en nú eru tímamót hjá honum. „Það eru kynslóðaskipti hjá liðinu. Við, þessir gömlu, erum að stíga til hliðar. Við viljum alltaf hafa þá hæfustu í liðinu hverju sinni en þeir sem eru að hætta vilja samt miðla af sinni reynslu og þekkingu.


matartíminn 41

Helgin 22.-24. október 2010

Súkkulaðimyntudrykkur

Mynd/Árni Torfason

1 lítri mjólk 5 msk. myntulauf 150 g súkkulaði (t.d. 65% eða 70%) sykurpúðar Hitum mjólkina að suðu, rífum myntulaufin, setjum þau út í og blöndum saman við. Setjum plastfilmu yfir pottinn og látum drykkinn standa í 15 mínútur. Tökum plastfilmuna af pottinum og hitum drykkinn aftur að suðu. Hellum í gegnum sigti yfir súkkulaðið. Blöndum vel saman þar til allt súkkulaðið er bráðið. Setjum sykurpúða í bolla og hellum súkkulaðiblöndunni yfir. Gott er að loka pottinum með plastfilmu því hún einangrar betur en pottlok (þetta er gert svo vökvinn dragi í sig bragð).

,,Hvort sem maður er að byggja hús eða búa til mat er mikilvægt að hafa góðan grunn og læra að bera virðingu fyrir hráefninu,“ segir Bjarni. Ljósmynd/Hari

heimilanna og kenna fólki að búa til einfaldan, góðan mat án mikillar fyrirhafnar. Það er t.d. hægt að útbúa herramannsmat úr kartöflum, tómötum, basilíku og ólífuolíu. Bókin er hugsuð þannig að fólk geti lært af henni og komi svo út á veitingastaðina til að prófa flóknari rétti.“ Undanfarin ár hafa æ fleiri sýnt áhuga á að læra matreiðslu. Bjarni segir eftirspurn eftir plássi í Hótelog veitingaskólanum tvöfalt meiri en skólinn nær að anna. „Matarmenningin, sjónvarpskokkar, netið og fleira hjálpar til við að auka áhugann,“ segir hann. Bjarni hlær þegar hann er spurður hver eldi á hans heimili. „Ég hef útskrifað marga úr faginu en konan mín þykist ekki enn kunna að elda. Ég held að hún sé að spila með mig.“

Hvaða matur er í uppáhaldi hjá þér? „Ferskur og einfaldur matur úr góðu hráefni. Ég nota helst ekki unnið hráefni.“ Áttu gott ráð í eldamennskunni? „Já, gefa sér nægan tíma. Stressið er mesti óvinurinn.“ Hvaða eldhúsgræja er ómissandi í eldhúsið? „Góður hnífur og teflonpanna.“ Hvaða matreiðslubók heldur þú mest upp á? „Einfalt með kokkalandsliðinu verður örugglega í uppáhaldi hjá mér þegar hún kemur út.“

Gjafabréf Perlunn Góð tækifæri

sgjöf!

ar

Villibráðarhlaðborðið 21. október – 17. nóvember

Matreiðslumeistarar Perlunnar velja hráefni frá öllum heimshornum til að útbúa bestu villibráð sem hægt er að bjóða upp á. Nú getur þú notið þess besta í villibráðarhlaðborði Perlunnar. Verð 8.490 kr. — Tilboð mánudaga - miðvikudaga 7.490 kr. Jólahlaðborð Perlunnar hefst 18. nóv. Verð 8.290 kr — Tilboð mánudaga - miðvikudaga 7.290 kr.

C100 M60 Y0 K30

Veitingahúsið Perlan - Sími 562 0200 - Netfang perlan@perlan.is - Vefur www.perlan.is

Pantone Coated 281


42

matartíminn

Helgin 22.-24. október 2010

Hvað er betra en heitur pottréttur þegar veturinn er á næsta leiti? Þennan rétt má útfæra á ótal vegu, t.d. með því að skipta um kjöttegund, breyta um grænmeti eða nota annað krydd. Hann er þó alltaf ljúffengur og passar vel við árstíðina.

5.900

Sími 531 3300

H ELGARBLAÐ

Ljósmynd/Nordic Photo Getty Images

Heitur haustréttur Rjúkandi heitur pottréttur með kjúklingi, kúrbít, beikoni og chili. 3-4 kjúklingabringur 1/2 kúrbítur 1-2 dósir niðursoðnir tómatar í bitum 100 g beikon 1-3 hvítlauksrif 1 lítill haus spergilkál 1-2 msk. tómatmauk ferskur chili-pipar salt og svartur pipar olía til steikingar

Skerið kjúklingabringurnar í bita og steikið á pönnu. Skerið kúrbítinn í sneiðar, skerið þær síðan í tvennt og steikið á pönnu. Setjið niðursoðna tómata í pott og kveikið undir. Bætið kjúklingi og kúrbít saman við, ásamt beikoni. Skerið spergilkálið í fremur stóra bita og blandið saman við. Merjið hvítlauksrif og setjið út í. Þykkið síðan pottréttinn með tómatmauki. Sneiðið bita af ferskum chili-pipar og bætið við eftir smekk. Passið að setja ekki of mikið. Saltið og piprið að smekk. Látið sjóða í 30-40 mínútur. Berið fram með góðu salati og hvítlauksbrauði.

ALLT Í EINUM PAKKA! Öðruvísi stemning syngjandi víkingar og valkyrjur

1. Stóri aukapakkinn okkar:

GAFLARARNIR (Leikhús við hliðina á Hótel Víking).

Með jólahlaðborðinu:

Heitur pottur og sauna!

ATH. Morgunmatur innifalinn. Tilboð gilda til 30. apríl 2011. Aukanótt í 2ja manna herbergi kr. 4.900, á mann.

Minnum á skötuhlaðborðið á þorláksmessu !

Tilboð í tilefni 20 ára afmælis:

Tveggja rétta kvöldverður - frá kr.1.500 á Fjörunni

jólahlaðborðið glæsilega hefst 20. nóvember og stendur fram í desember Vinsamlegast tímanlega! Vinsamlegastpantið pantið tímanlega!

Jólaskrall. Klukkutíma skemmtidagskrá með Björk Jakobs , Selmu Björns, Togga og Edda úr ljótu hálfvitunum. Söngur gleði og grín. Kitlum hljóðhimnur og hláturtaugar .

Með þorrabakkanum:

Jörundur hundadagakonungur. Bráðskemmtileg klukkutíma sýning um þennan litríka persónuleika. Leikstjórn Ágústa Skúladóttir. Tónlist: 3 ljótir hálfvitar.

2. Jólapakki:

Gisting og morgunverður með jólahlaðborði í Fjörugarðinum. Í tveggja manna herbergi kr. 12.500 á mann. *Gildir frá föstudeginum 19. nóvember 2010. Dansleikir eftir jólahlaðborðið.

3. Þorrapakki:

Gisting og fordrykkur með þorrahlaðborði í Fjörugarðinum. Í tveggja manna herbergi kr. 11.900 á mann. Dansleikir eftir þorrablótin.

4. Árshátíðarpakki:

Gisting með fordrykk og þriggja rétta hátíðarkvöldverði. Í tveggja manna herbergi kr. 13.550 á mann.

5. Sælkerapakki:

Gisting og kvöldverður með þriggja rétta sælkeraveislu í Fjörunni. Í tveggja manna herbergi kr. 11.900 á mann.

Dansleikir í nóvember og desember: NÓVEMBER: 19. Hljómsveit Rúnars Þórs 20. Rúnar Þór og Gylfi Ægis 26. Hljómsveitin Gutl 27. Logar frá Vestmannaeyjum

DESEMBER: 3. Hljómsveitin Gutl 4. Rúnar Þór og Gylfi Ægis 10. Hljómsveitin Gutl 11. Dans á Rósum 17. Hljómsveitin Gutl 18. Dans á Rósum.

www.fjorukrain.is - Pöntunarsími 565 1213

Strandgata 55 220 Hafnarfjörður Iceland Tel: 565-1213 Fax: 565-1891 vikings@fjorukrain.is



44

spurningar og svör

Helgin 22.-24. október 2010

 Leiðtogar Íslands Ungliðar stjórnmálahreyfinganna horfa til fr amtíðar

Þau eiga sér

xB

Nafn: Sigurjón Norberg Kjærnested Aldur: 24 ára Flokkur: Formaður Sambands ungra framsóknarmanna Búseta: Uppalinn og býr í Reykjavík Byrjaði í flokknum: Fyrir tveimur árum Nám: Í vélaverkfræði í Háskóla Íslands, á sviði jarðvarmaorku

draum

1

Hvert stefnir Ísland? Eru ungliðar sáttir við forystu flokka sinna? Ætla þau að erfa íslensk stjórnmál? Það er harla ólíklegt því þótt þau eigi sér sína framtíðardrauma bendir fátt til þess að þau kjósi að feta framabraut stjórnmálanna. Starf stjórnmálamannsins heillar ekki þessa stundina. Fréttatíminn lagði fyrir þau fjórar lykilspurningar.

1. Hvernig hefur flokksforystan staðið sig frá bankahruni? 2. Hefðir þú gert hlutina öðruvísi, og þá hvernig? 3. Hvar sérðu Ísland eftir tíu ár? 4. Hvar verður þú?

Ég er mjög sáttur við flokksforystuna frá hruni. Það er loksins að renna upp fyrir ríkisstjórninni að það þarf að leiðrétta skuldir fólks vegna forsendubrests. Okkar formaður og varaformaður hafa sagt þetta núna í tvö ár. Ég er mjög ánægður með að Framsókn hefur staðið með heimilunum frá byrjun. Þá erum við í baráttu núna fyrir því að klára endurnýjunina í flokknum. Við þurfum að skilja almennilega við fortíð hans áður en við verðum almennilega trúverðug. Ég sem formaður ungra framsóknarmanna hef aldrei hitt Halldór Ásgrímsson. Ég hef heldur aldrei hitt Finn Ingólfsson, hvað þá Ólaf Ólafsson! Ég hefði ekki nokkurn áhuga á því.

2

Ég hefði viljað að flokkurinn allur tæki tveggja ára hlé frá umræðum um Evrópumál og hugsaði meira um atvinnu- og iðnaðarmál; nokkuð sem skiptir alvöru máli. Það er engin þörf á að ræða þau á meðan inngönguferlið er í gangi.

Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

xD

Nafn: Ólafur Örn Nielsen Aldur: 25 ára Flokkur: Formaður Sambands ungra sjálfstæðismanna Búseta: Garðabær Starf: Í markaðsdeild Eddu-útgáfu Byrjaði í flokknum: 18 ára

1

Flokksforystan hefur staðið sig vel. Ungt fólk hefur tekið við forystu flokksins og eðlilegt að það hafi þurft sinn tíma til að fóta sig. Mér hefur fundist þau á síðustu dögum og vikum vera að sækja í sig veðrið. Þá hefur mér fundist þau standa sig vel við að berjast á móti Icesave-samningnum, þar sem þau lögðu allt í að koma í veg fyrir að samningurinn væri samþykktur. Ég myndi þó ekki segja að flokkurinn hafi jafnað sig frá hruni. Það þarf örugglega einar kosningar þar sem þingmenn sem sitja á þingi og voru mest í umræðunni í tengslum við prófkjörsstyrki og fyrirgreiðslu í bönkunum þurfa að endurnýja umboð sitt. En í stórum dráttum hefur orðið heilmikil endurnýjun í flokknum, já og Alþingi almennt, frá hruni.

2

Hlutverk okkar ungliða hefur verið að halda flokknum við efnið. Við erum róttækari og viljum að hann taki afdráttarlausari stefnu hvað varðar frelsi einstaklingsins. Ég hefði því staðið fastar á því að verjast ágangi stjórnmálamanna inn í okkar persónulega líf og hefði barist gegn því að flokkurinn færðist um of nærri miðjunni í stefnumálum sínum – eins og hann hefur gert.

Eftir tíu ár sé ég Ísland komið út úr kreppunni og með alvöru áherslur á atvinnuuppbyggingu. Ég hef trú á því að orkan skapi störf og með jarðvarmaorku, geti flott starfsemi virkilega blómstrað hér eftir tíu ár. Og ég sé Íslandi eftir tíu ár stjórnað af meirihlutastjórn Framsóknarflokksins eins.

4

Ég verð líklega að vinna sem verkfræðingur við rannsóknir á jarðvarmaorku. En hugsanlega reyni ég við Alþingi einhvern tímann, sjái ég að ég geti komið einhverju í gegn þar. Það fer þó eftir því hvernig starf alþingismanna þróast. Ef það felur í sér eggjahríð hef ég lítinn áhuga. Áður en við unga fólkið tökum þátt verður Alþingi að sýna að kerfið virki og sé víst til árangurs. Við eigum nefnilega valkost. Við getum farið út á Austurvöll, öskrað og hent eggjum og látið okkur sjálfum líða vel, en viljum við breytingu þurfum við að taka þátt í kerfinu og breyta því innan frá.

xS

Nafn: Guðrún Jóna Jónsdóttir Aldur: 30 ára Flokkur: Formaður Ungra jafnaðarmanna Búseta: Reykjavík Byrjaði í flokknum: Í Samfylkingunni frá upphafi, en virk síðustu þrjú ár. Starf: Tölvunarfræðingur hjá Marorku

1

Það hafa verið tvær forystur í Samfylkingunni frá hruni. Það er auðvelt að horfa til baka og gagnrýna það sem gert var í hringiðunni, en í grunninn hefur forystan staðið sig ágætlega. Þá er ég ágætlega sátt við samstarf Samfylkingarinnar og Vinstri grænna, þetta eru ólíkir flokkar með ólíkar skoðanir sem reyna að mynda samstöðu.

2

Ég hefði viljað sjá forystuna taka fyrr á skuldavanda heimilanna. Einnig hefði mátt ræða hugmyndirnar um niðurskurð áður en þær voru bornar fram. Ég hefði til dæmis haft samráð við starfsmenn um niðurskurð til heilbrigðisstofnana úti á landi og rýnt betur í útgjöld utanríkisþjónustunnar og skýrt fyrir öðrum hvaða áhrif á gjaldeyristekjur landsins það hefði að loka sendiráðum. Þá hefði ég viljað sjá heildstæða stefnu áður en gripið var til niðurskurðar og meiri sátt um aðildarviðræðurnar við Evrópusambandið.

3

Ég sé meiri breytingar eftir fjörutíu ár en tíu. Þá verður ekkert álver í Helguvík heldur þrjú til fjögur græn fyrirtæki sem nýta orkuna sem ætluð er álverinu, til dæmis gagnaver, reikniver og líftæknifyrirtæki. En sé litið til Ég vona að samfélagið tíu ára vona ég að við sjáum öflugra skólaverði frjálslegt þar sem starf og færri háskóla. Þá verðum við hver geti notið krafta sinnaHELGARBLAÐ komin í Evrópusambandið og búin en eins og þingið er núna að taka upp evru. Skoðun mín er sú óttast ég verulega að þetta að þegar ekki er þörf fyrir stjórn­ málaflokka eigi að leggja þá niðverði samfélag þar sem allt verður sett í reglur ur. Ég tel að eftir tíu ár verði og reglugerðir og ekkert enn þörf fyrir Samfylkinguna leyft nema fyrir því sé sérstök enda hafi þá ekki algjör jöfnuðlagaheimild. Heyrst hefur í ur náðst. Hugsanlega verða breytumræðunni að annar hægri ingar á flokknum en hann mun þó flokkur sé í bígerð – en maðsem fyrr einblína á frelsi, jafnrétti ur hefur ekkert heyrt frá honog bræðralag. um og því held ég að eftir tíu ár verði Sjálfstæðisflokkurinn enn Eftir tíu ár bý ég enn á Freyjuþetta stóra afl á hægri vængnum. götunni, sátt og vonandi með Þá sé ég ekki fyrir mér að landið mastersgráðu. Ég sé mig ekki í verði í Evrópusambandinu eftir tíu pólitík. Stjórnmálamenn þurfa ár. að vera rosalega óeigingjarnir og tilbúnir að vinna hvenær sem er Ég á mér þann draum að reka og hvar sem er – margir eru góðir lítið sveitaveitingahús. Vonandi í því, aðrir eru ekki hæfir. Mig verð ég þar eftir tíu ár. Ég hef hins langar frekar að einbeita mér vegar ekki sett mér markmið um að mínum markmiðum þegar að vera á þingi eftir tíu ár. ég horfi til næstu tíu ára.

3

4

4

Sími 531 3300

3


spurningar og svör 45

Helgin 22.-24. október 2010

Nafn: Dagur Kári G. Jónsson Aldur: 23 ára Flokkur: Formaður UngBest, unghliðahreyfingar Besta flokksins og sonur Jóns Gnarr. Búseta: Reykjavík Byrjaði í flokknum: Frá stofnun flokksins Nám: Er í forngrísku, latínu og fornaldarheimspeki í Háskóla Íslands og vinnur hjá Símanum með fram náminu.

1

Mér finnst flokkurinn hafa staðið sig vel í borgarstjórn. Hann kemur nýr og óreyndur inn í borgarmálin en hefur þó náð að aðlagast vel og halda karaktereinkennum sínum. Allar raddir, frjálshyggjuraddir sem og aðrar, rúmast vel innan flokksins og allir fá að njóta sín.

2

Ég hefði viljað sjá sjálfan mig sem borgarfulltrúa – þá sem rödd unga fólksins – og hefði því tekið þá ákvörðun ólíkt forystunni nú að skipa mig borgarfulltrúa.

3

Ungliðar Besta flokksins eru harðlega á móti Evrópusambandinu og finnst hags-

munum okkar Íslendinga betur borgið utan sambandsins og því vona ég að við stöndum fyrir utan það eftir tíu ár. Þó rúmast innan ungliðahreyfingarinnar einnig sú hugsun að Evrópusambandið sé ákjósanlegt – þannig fáum við það besta úr báðum áttum. Við verðum komin upp úr kreppunni og Besti flokkurinn á þing og í æðstu stöður hjá framkvæmdavaldinu. Fylgið verður svona álíka og hjá Sjálfstæðisflokknum. Andrúmsloftið í kringum stjórnmálaflokkana verður lítið breytt – enn ráða þeir vini sína í stöður. Besti flokkurinn á ekki eftir að breyta því en ekki breiða yfir þá staðreynd. Hann ræður vini sína og notar eigin

völd til að koma sjálfum sér áfram. Stjórnsýslulega yfirbragðið verður því sýnilegra.

4

Sjálfur verð ég hugsanlega í Ísrael – ég hef stefnt á það lengi. Ætli ég verði þó ekki í pólitík á bak við tjöldin. Ég hef verið í stjórnmálum lengi og var sjálfstæðismaður áður en ég var kosinn formaður UngBest. Ég hef alltaf verið að plotta eitthvað á bak við tjöldin og gerði það einmitt síðast í formannskosningum í Heimdalli. Enginn gerði athugasemd við það þótt ég væri formaður UngBest. Þannig að kannski verður í lagi að vera í tveimur stjórnmálaflokkum eftir tíu ár. Það kæmi sér vel.

„…Maður gæti jafnvel splæst í fjölskyldu einn góðan veðurdag – og kannski hús og bíl.”

xV

Nafn: Guðrún Axfjörð Elínardóttir Aldur: 25 ára Flokkur: Formaður Ungra vinstri grænna Búseta: Reykjavík Nám: Nemi í sagnfræði við Háskóla Íslands Byrjaði í flokknum: Árið 2003.

1

Að mínu mati hefur flokksforystan staðið sig mjög vel í því erfiða verkefni að taka til eftir hrunið. Það má ekki gleyma því að hrunið var afleiðing langrar þróunar og því mun það taka sinn tíma að taka til; skyndilausnir eru ekki svarið við vandanum. Sérstaklega þykir mér ánægjulegt að þrátt fyrir erfið verkefni í efnahagsmálum hefur VG líka haldið mannréttindamálunum á lofti og nefni ég sérstaklega ein hjúskaparlög í því samhengi.

Draumurinn er að geta fyrst og fremst lifað á loftinu og listinni. Ég er til í einfalt og ódýrt líf og gæti alveg hugsað mér að búa einhvers staðar í kvistherbergi undir súð ef ég fæ góðan tíma til að skrifa og hef pláss fyrir penslana og strigann í einu horninu. Ég þarf líka að eiga fyrir bókum, myndum, músík og fjölmiðlunum. ...Jú, og kannski geta skroppið öðru hvoru í leikhús og bíó. Og svo þarf maður auðvitað að eiga fyrir bolla á kaffihúsunum og rauðvínsglasi ef maður býður

2

Það er voðalega auðvelt að standa á hliðarlínunni, án ábyrgðar, og gagnrýna þá sem heyja baráttuna. Þó eru vissulega nokkur atriði sem ég hefði viljað sjá minn flokk vinna að, svo sem aðskilnað ríkis og kirkju og úrsögn úr NATO. Ég bind reyndar miklar vonir við tillögu Árna Þórs Sigurðssonar um fullan aðskilnað ríkis og kirkju, þannig að segja má að þetta sé allt í áttina.

einhverri með sér út að borða. Hm… þetta er kannski ekkert rosalega einfalt og ódýrt líf. Góðu fréttirnar eru samt að það er hægt að hafa fínt upp úr almennilegri listsköpun. Maður gæti jafnvel splæst í fjölskyldu einn góðan veðurdag – og kannski hús og bíl. Og jafnvel húsbíl.

3

Sem velferðarríki, virkan þátttakanda í samfélagi þjóða og umfram allt stað sem gott er að búa á. Tíu ár eru langur tími og áætlanir breytast gjarna. Ég vil því ekkert spá fyrir um hvar ég verð, nema að ég verð tíu árum eldri, t íu á r u m reyndari o g vo n andi hamingjusöm, umfram allt.

ZEBRA

4

Er

þitt barn

barn?

Öll börn og ungmenni eiga sér drauma um framtíðina. Undan sumum þeirra er fótunum kippt fyrirvaralaust vegna slysa eða sjúkdóma í æsku sem haft geta í för með sér ævilanga örorku. Þeir sem ekki hafa fest sig í sessi á vinnumarkaði standa utan lífeyriskerfisins og njóta því einungis bóta Tryggingastofnunar. OKKAR framtíð er ný og kærkomin framtíðartrygging barna og ungmenna sem skipt getur sköpum fyrir fjárhagslegt sjálfstæði þeirra á fullorðinsárum. Með OKKAR sparnaði, sem laus er til útborgunar við átján ára aldur, má treysta undirstöðurnar enn frekar.

Framtíð - framtíðartrygging barna fyrir „efin” í lífinu og fjárhag fullorðinsáranna OKKAR líftryggingar hf. • Sóltúni 26 • 105 Reykjavík • Sími 540 1400 • Fax 540 1401 • www.okkar.is


46

viðhorf

Helgin 22.-24. október 2010

Frumkvæði, fjárfesting, farsæld Öfugsnúin tilvera

Ár nýsköpunar

S

érhvern dag í mun það standa í heilt meira en tvö ár ár frá upphafi nóvemhafa neikvæðar ber 2010. Markmið verkefnisins er að fréttir glumið í eyrefla nýsköpun sem um okkar. Ekkert lát leið til endurreisnar virðist á frásögnum af skuldum, skattaí íslensku atvinnulífi, hækkunum, gjaldað kynna það sem vel þrotum, atvinnuleysi er gert og hvetja sem og nauðungarsölum. flesta til dáða í verðSem betur fer er verumætasköpun. Þannig leikinn þó ekki svo viljum við m.a. efla útflutning íslenskra einhliða. Þótt það fari fyrirtækja og festa ekki hátt er fjölmargt í sessi samstarf um í íslensku atvinnulífi þróunarstarf á lykilsem gefur tilefni til sviðum. Þetta gerist bjartsýni. Fyrirtæki Orri Hauksson m.a. í formi svokallvíða um land og í fjöl- framkvæmdastjóri Samantaka aðra klasa og þróun breyttum greinum iðnaðarins eru að laga sig að sílausna fyrir opinbera breytilegum og erfiðinnkaupaaðila. Þá viljum aðstæðum, breyta um við auka framboð ógnunum í tækifæri á fólki til nýsköpunarog stunda nýsköpun starfa í fyrirtækjum í stóru og smáu. til langs tíma, treysta Össur, Actavis og mennta- og þekkingMarel eru dæmi um arstig í atvinnulífinu. stórfyrirtæki á ísVið viljum vinna með lenska vísu, sem öll fjármálastofnunum eru á fleygiferð. Sum í að leiðrétta ranga efnahagsreikninga í fyrirtæki í líftækni, hagkerfinu og með umhverfistækni, upplýsingatækni og Seðlabankanum, eins hönnun tölvuleikja og okkur er fært, í afbúa við það velmegnámi gjaldeyrishafta. unarvandamál að ná Við viljum aðstoða fyrirtæki í að finna vart að ráða til starfa fólkið sem það þarfntækifæri í hinu alþjóðlega viðskipta- og fjárast. En nýsköpun á mögnunarumhverfi. sér ekki bara stað í sprotafyrirtækjum, Grundvallaratriði er þótt þar sé hún augenn fremur að innlent ljóslega lífsspursmál. stoðkerfi atvinnulífsNýsköpun er einnig ins, skattkerfið og umsamkeppnisvopn í hverfi fjárfestinga sé ráðsettari greinum, aðgengilegt, skýrt og s.s. matvælaiðnaði, traustvekjandi. stóriðju, heilsurækt, Átakið Ár nýsköphúsgagnahönnun, unar mun eiga sér stað hljóðverum, manní formi opinna funda, virkjagreinum, plastiðnaði og þjón- með kynningu á félagsmönnum SI ustu við orkuiðnað og sjávarútveg. og þeim leiðum sem þeir hafa valið Nýsköpun er því ekki einhvers kon- til að halda starfsemi sinni í framþróar galdur sem eingöngu tölvufræð- un. Það verða haldnar ráðstefnur og ingar eða hátæknifyrirtæki stunda, efnt til fjölmiðlaumfjöllunar. Unnið heldur sífellt viðfangsefni, eins kon- verður með hinu opinbera og að tilar lífsstíll fjölmargra fyrirtækja. Af- lögugerð handan opinberrar umfjöllraksturinn getur verið nýjar vörur, unar. Efnt verður til langtímaverkviðskiptaferli, framleiðsluaðferðir, efna og eins sett minni aðgengilegri gæðastjórnun, fjármögnun, umhverf- markmið til skemmri tíma. ismál, starfsmannastjórnun eða örNú er lag að auka skilning á því yggisatriði. Finna má urmul dæma hvernig framfarir verða til og hvernúr íslensku atvinnulífi sem gefa góð ig verðmæti eru sköpuð. fyrirheit um sköpun fleiri starfa og Það þarf að halda áfram og leysa aukin varanleg verðmæti. miklu meiri kraft úr læðingi og þá Samtök iðnaðarins ætla, ásamt þarf umhverfi atvinnurekstrar og félagsmönnum sínum og fjölmörg- nýsköpunar að vera hagfellt og fyrirum samstarfsaðilum, að efna til sjáanlegt. átaks sem kallast Ár nýsköpunar og

Nýsköpun er því ekki einhvers konar galdur sem eingöngu tölvufræðingar eða hátæknifyrirtæki stunda, heldur sífellt viðfangsefni, eins konar lífsstíll fjölmargra fyrirtækja.

Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á þjónustustöðvum N1 um land allt

V

Báknið skorið niður

Við lifum heldur undarlega tíma. Í landinu og í höfuðborginni, stærsta sveitarfélaginu, eru við stjórn flokkar sem eru vinstra megin við miðjuna. Þeirra meginhlutverk um þessar mundir er að ná tökum á fjármálunum. Til að svo megi verða er aðeins einn kostur í stöðunni: niðurskurður á útgjöldum, og það stórtækari en dæmi eru um í sögu landsins. Í forystu fyrir stjórnarandstöðunni, bæði á Alþingi og í Ráðhúsi Reykjavíkur, er hins vegar eini hægri flokkur landsins, Sjálfstæðisflokkurinn, sem einmitt ber höfuðábyrgð á því að umfang ríkisrekstursins jókst um tugi prósentna á tiltölulega fáum árum. Fólkið sem sagðist vilja báknið burt, var sem sagt á sama tíma að blása það stórkostlega út þegar það stýrði landinu. Sú öfugsnúna, og allt að því súrrealíska, Jón Kaldal staða er því komin upp kaldal@frettatiminn.is að fólkið sem er hlynnt meiri ríkisrekstri, í vinstri flokkunum, er að skera hann niður, undir háværum gagnrýnisröddum þeirra sem þó vilja umfang ríkisins minna. Svona er þetta í landsmálunum, en í borginni eru málin örlítið flóknari. Þar eiga gömlu fjórflokkarnir allir sinn hlut í hversu kostnaður við rekstur borgar-

innar, og umfram allt fyrirtækja í hennar eigu, óx ört. Þar er hins vegar sama uppi á teningnum þegar kemur að því að skera niður. Fulltrúar hægri flokksins virðast standa í þeirri trú að fjárhagsvandi borgarinnar sé tímabundið ástand, eitthvað sem hægt er að bíða af sér um stund, og halda svo áfram sama gullslegna veginn og var markaður fyrir kreppu. Tæplega er hægt að komast að annarri niðurstöðu, sé horft til viðbragða þar á bæ, til dæmis við sparnaðaraðgerðum hjá Orkuveitu Reykjavíkur. Hugmyndir í ætt við þær að lækka starfshlutfall, og aðrar sem ganga út á að komast hjá uppsögnum, lýsa ekki öðru en tilhneigingu til að fresta því að takast á við við vandann. Það þarf að minnka umfang Orkuveitunnar hratt og til frambúðar. Sú aðgerð er sársaukafull og ömurleg fyrir þá sem fá uppsögn, en það þarf að framkvæma hana. Eigendur fyrirtækisins hafa ekki efni á að reka fyrirtækið með sama hætti og fjórflokkurinn hefur leyft sér hingað til. Í fjármálum ríkisins er ástandið enn svartara. Á ársfundi Alþýðusambands Íslands í gær sagði Guðbjartur Hannesson, félags- og tryggingamálaráðherra, að ríkið tapaði 270 milljónum króna á dag. Það hlýtur að vera sameiginleg vinna allra flokka á Alþingi að stoppa í þetta gat eins fljótt og auðið er.

Sú allt að því súrrealíska staða er komin upp að fólkið sem er hlynnt meiri ríkisrekstri, í vinstri flokkunum, er að skera hann niður, undir háværum gagnrýnisröddum þeirra sem þó vilja umfang ríkisins minna. Hlutverk Alþingis

Langtímamarkmið óskast

F

yrir skemmstu ritaði ég grein að á Íslandi verði áfram hægt að búa. Í dag er því miður afar óskýrt hver hér í Fréttatímann sem fjallaði um mikilvægi þess að þinglangtímamarkmið innan flestra þessmenn mörkuðu framtíðarsýn í stað ara málaflokka eru. Við eigum til að þess að takast á um skammtímaaðmynda hvorki atvinnustefnu né stefnu gerðir og sérhagsmuni. En hvað er um að viðhalda efnahagsstöðugleika. framtíðarsýn og hvers vegna er hún Afleiðingin er sú að allar ákvarðanir mikilvæg? sem teknar eru verða ómarkvissar Framtíðarsýn er í raun það sama og og allt eins líklegarH til E aðLG skapa fleiri AR BLA Ð langtímamarkmið. Langtímamarkmið vandamál en þau leysa, hvort sem allra þeirra sem búa á Íslandi hlýtur um er að ræða fjárlög næsta árs eða að vera að hér verði mögulegt að búa skuldavanda heimilanna. Skammáfram. Hlutverk Alþingis er að leggja tímamarkmið og tafarlausar úrlausnÞóranna Jónsdóttir línurnar og skapa skilyrði og umhverfi ir þess vanda sem við búum við verða framkvæmdastjóri samskipta og til að svo megi verða. að taka mið af langtímamarkmiðum. Innan þessa mikilvæga langtíma- viðskiptaþróunar Auðar Capital Þegar langtímamarkmið eru óskýr markmiðs, að hér verði áfram byggieða hafa ekki verið skilgreind er ógerlegt, eru svo fjölmargir málaflokkar. legt að setja fram skynsamleg skammFyrir hvern málaflokk þarf að skiltímamarkmið. Ef langtímamarkmið greina langtímamarkmið. Það er því skortir geta þingmenn varið mánuðum hlutverk Alþingis að setja stefnu um og árum í að karpa um ráðagerðir og hina ýmsu þætti. Sem dæmi um þá má úrlausnir í austur og vestur án þess að nefna: 1) Hvernig samskiptum við aðrnokkrar úrbætur fáist. Því höfum við ar þjóðir skuli háttað. 2) Hver stefnan Ég bið þingmenn ekki efni á. Máltækið segir að ágreiningur snúskuli vera í uppbyggingu atvinnuvega. 3) Hvernig tryggja skuli efnahagsstöð- vinsamlega að snúa ist gjarna um leiðir frekar en markmið. ugleika þannig að raunhæft sé að reka Þó að stjórnmálaflokkar telji sig standa hér fyrirtæki og heimili. 4) Hversu um- sér að aðalatriðum fyrir mismunandi stefnur og hagsmuni fangsmikil starfsemi ríkisins skuli vera hljóta þeir að geta sameinast um þá sem allra fyrst. og hvernig skattaumhverfi við viljum stefnu að hér verði áfram hægt að búa. Að því búnu mætti taka upp umræður búa við. 5) Hvernig tryggja skuli að við búum við menntakerfi sem byggir upp mannauð sem um hverjir lykilþættir helstu málaflokka eru og þá er getur skapað verðmæti. 6) Hver markmið okkar eru í mun líklegra að átök um leiðir byggist á málefnalegum eflingu heilbrigðis þjóðarinnar og hvaða verðmætum umræðum sem skili sér í framförum. Ég bið þingmenn vinsamlega að snúa sér að aðalatþau eiga að skila. 7) Hvernig náttúruauðlindir skuli nýttar og varðveittar. 8) Hvernig eigi að tryggja að riðum sem allra fyrst og leggja línur um hvernig við einstaklingar njóti mannréttinda. Langtímamarkmið tryggjum að hér verði áfram hægt að búa. Það eru allra málaflokka þurfa síðan að vera í takt við þá stefnu hagsmunir okkar allra.

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn. is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is . Fréttatíminn er gefinn út af Miðopnu ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.


40” LCD

129.989

• Frábær ka up • Full HD LC D • 4 HDMI te ngi

kr.

Toshiba 40RV733

32” JVC

• Full HD Bl u-Ray spila ri • USB og HD MI

• Full HD up plausn • DynaPix H D myndtæk ni • DVBT mótt akari

99.989

kr.

JVC LT32DR9

32" HD LCD sjónvarp með 1920x1080 punkta upplausn, DynaPix Plus sem fjölgar línum og punktum, 7.500:1 skerpu, HD Ready, 2 Scart (með RGB), 3 HDMI, Component, SVHS, CVBS og heyrnartólstengi ofl.

40” Full HD LCD sjónvarp með 1920x1080p upplausn, 50.000:1 skerpu, Active Vision II og Resolution+, Ambient Light Sensor, háskerpu stafr. móttakara HDTV DVB-T/C, DCDi Faroudja uppskölun, Wi-Fi Ready, USB 2.0, 2x Scart, 4x HDMI, VGA, DNLA tengi ofl.

29.989

kr.

Philips BDP3000

• 1080p upp skölun • HDMI teng i

Full HD Blu-Ray SPILARI með Deep Color (yfir milljarður lita), x.v. Colour, mynd í mynd, Progressive Scan, USB 2.0 afspilun á videó og hljóði, DivX afspilun, Audio L/R, Component & Composite tengi, Digital Coaxial, USB og HDMI út. Spilar DVD myndir með 1080p uppskölun. Dolby True HD hljóðkerfi, DTS 2.0 + Digital out ofl.

9.989

kr.

• Ódýr og gó ð • Þvotthæfn iA • Orkunýtin gA

• Stór fryst iskápur • Orkunýtin gA

99.989

kr.

Beko FSE25800

177sm og 223 lítra frystiskápur með 11kg frystigetu á sólarhring og átta skúffum. Orkunotkun A. Hljóðlátur (41dsb). Stærð (HxBxD): 177 x 54,5 x 60sm.

Fjölkerfa DVD DivX spilari með HDMI, Progressive scan, Video uppskölun í 1080p, 3D, DTS og Dolby Digital hljóði, PAL & NTSC, HDMI, USB, Scart, Comp., Composite & S-video út, Digital Coaxial og G/D út ofl.

59.989

6.989

kr.

Beko WML15106

1000 snúninga og 5kg þvottavél með ullarkerfi, skolstoppi og hraðkerfi. Þvotthæfni A. Orkunýting A. Vinduhæfni C. Stærð (bxhxd): 60x84x45 sm.

VAXTALAUSAR GREIÐSLUR Opið mán. - fös. kl. 11-19 Laugardaga kl. 11-18 Sunnudaga kl. 12-18

Toshiba SD590

MAX Kauptúni 1 - Garðabæ Sími 412 2200 - www.max.is

kr.

Ariete 1357 Kaffivél fyrir Senseo kaffi


48

viðhorf

Helgin 22.-24. október 2010

Skóli og þjóðfélag

Fært til bókar

Vilja láta rannsaka eigin verk Alþingismennirnir Pétur H. Blöndal og Guðlaugur Þór Þórðarson eru meðal flutningsmanna á þingsályktunartillögu um að fram fari sjálfstæð og óháð rannsókn á starfsemi Íbúðalánasjóðs frá aðdraganda breytinga á fjármögnun og lánareglum sjóðsins sem hrint var í framkvæmd árið 2004. Í greinargerð er vísað til ályktunar rannsóknarnefndar Alþingis um að þessar breytingar hafi stuðlað að verulegu ójafnvægi í hagkerfinu og falið í sér ein af stærri hagstjórnarmistökum í aðdraganda að falli bankanna. Athygli vekur að bæði Pétur og Guðlaugur Þór áttu sæti í félagsmálanefnd Alþingis árið 2004, þegar lögunum um Íbúðalánasjóð var breytt, en frá meirihluta þeirrar nefndar kom frumvarpið um breytingarnar. Þeir vilja því láta rannsaka eigin verk.

Guðrún, auk annarra. Spurningin er hvort Yngvi Örn nær inn í annarri tilraun.

Hugmynd Heiðu Fréttatíminn greindi í síðustu viku frá áætlunum Borgarahreyfingarinnar um að veita aftur út í samfélagið þeim peningum sem samtökin fá greidd með kjörnum þingmönnum þótt þeir hafi leitað á önnur mið. Valgeir Skagfjörð, fyrrverandi formaður, sagði ákvörðun um þetta hafa verið tekna í sinni formannstíð. Þessu mótmælir Ingifríður R. Skúladóttir, varaformaður og gjaldkeri stjórnar Borgarahreyfingarinnar. Hún segir Valgeir ekki hafa verið formann þegar ákvörðunin var tekin. Heiða B. Heiðars, þáverandi formaður stjórnar, hafi alfarið átt hugmyndina að Húsinu en að framkvæmd þeirrar hugmyndar hafi þáverandi stjórn staðið að mestu án þátttöku Valgeirs.

Nær Yngvi Örn inn núna? Það bíður Guðbjarts Hannessonar félags- og tryggingamálaráðherra að velja nýjan forstjóra Íbúðalánasjóðs eftir að staðan var auglýst á ný. Hann mun velja úr 21 umsækjanda. Ráða átti í starfið í júlí síðastliðnum þegar Guðmundur Bjarnason lét af störfum. Stjórn sjóðsins ákvað hins vegar, eftir marga fundi og skipun valnefndar að tilmælum Árna Páls Árnasonar, þáverandi ráðherra, að hætta við þótt 27 umsóknir lægju fyrir og fjórir hefðu verið kallaðir sérstaklega í viðtal. Það voru Ásta H. Bragadóttir, Elín Sigrún Jónsdóttir, Guðrún Árnadóttir og Yngvi Örn Kristinsson. Stuðningur við Yngva Örn brást í júlí en áður var meirihluti talinn að baki ráðningar hans. Ásta var síðan talin njóta meirihlutafylgis en hún dró umsókn sína til baka, en hefur hins vegar gegnt starfinu til bráðabirgða. Ásta sækir ekki um núna en það gera Yngvi Örn, Elín Sigrún og

Hverjir setjast á stjórnlagaþing? Frambjóðendur til stjórnlagaþings voru mun fleiri en búist var við, eða liðlega 500. Hver frambjóðandi þurfti að skila minnst 30 meðmælendum, mest 50, en enginn meðmælandi mátti mæla með nema einum frambjóðanda. Fjöldi meðmælenda er því að lágmarki rúmlega 15 þúsund. Opinber framboðslisti verður birtur 3. nóvember en listi fjölda frambjóðenda liggur þegar fyrir á netinu. Meðal hugsanlegra stjórnlagaþingmanna á næsta ári má nefna Vilhjálm Þorsteinsson, Þorkel Helgason, Illuga Jökulsson, Ingu Lind Karlsdóttur, Jón Ólafsson á Bifröst, Jónas Kristjánsson og Þorvald Gylfason. Þar verður því fjör og ekki síður ef Sigurður G. Tómasson og Ólafur Hannibalsson bætast á þingbekkina. Miðað við þessa upptalningu þarf stjórnlaganefndin að vísu að beita kynjakvótaákvæðinu.

Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á þjónustustöðvum N1 um land allt

Sölustaðir „Fáðu þér gott fyrir gott“ N1, Bónus, Hagkaup, Pósturinn, Debenhams, Kaffitár, Garðheimar, Epal, Hrím, Kraum, Te og kaffi, Sirka á Akureyri, Melabúðin, Þín verslun Seljabraut, Valfoss, Iða, Mál og menning, Office 1, Rauðakrossbúðirnar Hringbraut og Fossvogi, Mýrin - Kringlunni, Minja á Skólavörðustíg, Háma - Háskólatorgi og Hrafnistubúðin Laugarási. Allur ágóði af sölunni rennur til Krabbameinsfélags Íslands

Skólar: fjölmennasti vinnustaður landsins Æ

2008, en 69% þar sem hlutfallið var tli skólar séu ekki, ásamt hæst. til dæmis lögreglu, Um 96% af þeim nemendum sem heilsugæslu og bönkum, ljúka grunnskóla innritast í frammeðal svonefndra kjölfestustofnana haldsskóla. Eftir tvö ár er fjórðungur þjóðfélagsins? Allir tengjast skólum þeirra hættur í skóla án þess að hafa með einhverju móti, sem nemendur, lokið skilgreindu námi. Kannski er foreldrar, afar og ömmur, starfsþað versti ágalli skólakerfisins og menn og síðast en ekki síst skattvíst er það mikil sóun á fjármunum. greiðendur. Menn geta lagt margNámsframboð framhaldsskólanna víslega mælikvarða á skólastarfið, er alltof einhæft, alltof bókmiðað; í en í þessum pistli ætla ég aðeins stærstu starfsmenntaskólunum er að líta á starfsmannafjöldann. Á tæpur helmingur námsins bóklegur. minni æskutíð heima í Skagafirði Listnám er vanrækt í framhaldsskólvoru leikskólar ekki til, einungis unum, en allar athuganir sýna að það barnaheimili frammi í sveit sem styrkir annað nám auk þess sem listtóku börn í sumardvöl. Nú er þorri Sölvi Sveinsson námsnemendur ganga yfirleitt glaðeins til fimm ára barna í leikskólum skólastjóri Landakotsskóla ari til verka en hinir. Svo lengi sem ég og meirihluti þeirra átta tíma á dag hef fylgst með skólamálum hafa allir eða lengur. Árið 2009 unnu 4.847 stjórnmálamenn talað um nauðsyn þess að efla listmanns í leikskólum og nærri lætur að 14% allra skatttekna sveitarfélaganna renni til leikskólahalds. og verknám. Enginn hefur tekið til hendinni þegar á hólminn var komið af því að þetta nám kostar Börn eru skólaskyld í tíu ár, frá sex ára aldri að meira en bóknám – sem aftur veldur því að brottfall telja, en ríkið hefur síðan fræðsluskyldu gagnvart er hátt og þar með er miklu fé kastað á glæ. Síðastólögráða nemendum (18 ára og yngri). Í grunnliðið skólaár unnu 2.582 í framhaldsskólum. Alls skólum landsins unnu árið 2009 alls 7.116 manns; unnu því 14.545 við þessi þrjú skólastig árið 2009 kennarar, skólaliðar, sálfræðingar, námsráðgjafar, og niðurstaðan er augljós: Skólar tilheyra innsta bókasafnsfræðingar, húsverðir, matreiðslumenn kjarna í rekstri sveitarfélaga og ríkis og miklu o.s.frv. Þetta þýðir að um það bil sex nemendur eru varðar að allt starf þar mótist af metnaði og framá hvert stöðugildi. Á sama tíma og starfsfólki hefur sýni. Eðlilegt er og sjálfsagt að setja öllum skólum fjölgað sígum við niður á PISA-skalanum. Það er markmið sem með nokkru móti má mæla eða meta hins vegar efni í annan pistil að spá í það. Útgjöld til að skera úr um hvort árangur hafi náðst og ef sveitarfélaga til grunnskóla nema um það bil 35% af ekki, hvernig megi þá bæta úr skák. skatttekjum þeirra; í Reykjavík var þessi tala 32%

Um 96% af þeim nemendum sem ljúka grunnskóla innritast í framhaldsskóla. Eftir tvö ár er fjórðungur þeirra hættur í skóla án þess að hafa lokið skilgreindu námi. Byltingar fyrr og nú

Mælt á móti

HELGA RBLA Ð

B

yltingar eru óútreiknanleg fyrirbrigði þar sem stöðuorkan sem býr í þegnum þjóðfélagsins berst fram með hávaða og drunum, eins og eldar úr iðrum jarðar. Innviðir þjóðfélagsins bresta og óheftar tilfinningar villa um fyrir þeim sem fara fyrir fylkingum. Stríð koma í stað sátta, hefndir í stað hugmynda. En eiga byltingar engan rétt á sér? Koma ekki þeir tímar þegar forystu þjóðar er svo ábótavant og réttlætiskennd alþýðunnar svo misboðið að engin svör finnast sem falla innan ramma og laga siðmenntaðs þjóðfélags? Sjálfstæðisyfirlýsing Bandaríkjanna, sem lagði grunninn að því sem kalla má fyrstu nútímabyltinguna, hefst á orðunum: „Þegar atburðir í tímans rás reka einn hóp til að slíta þau pólitísku bönd sem hafa bundið hann við annan … krefst sjálfsögð virðing fyrir skoðunum fólks þess að gerð sé grein fyrir þeim ástæðum sem þrýsta á um slíkan aðskilnað.“ En hvernig myndi hún hefjast, sjálfstæðisyfirlýsing þeirra sem nú vilja stofna nýtt Ísland? Geta þeir sem skunda austur um völl verið sammála um hvað rekur þá til að mæla á móti stjórn landsins? Það er nefnilega stundum auðveldara að sammælast um andstöðu en að finna samstöðu um leið fram á veginn.

Skuldaleiðrétting eins er annars tap

Á að leiðrétta skuldir heimilanna? Hvaða skuldir? Hversu mikið? Fyrir hverja? Með hvaða skilyrðum?

Hverjir eiga skuldir því kannski þannheimilanna sem á ig að í stað þess að leiðrétta? Eru að hefja byltingu, það ekki að miklu þur f um v ið að leyti önnur heimili í ljúka byltingu. landinu? Hvernig á Að standa vörð að bæta einu heimili um okkur sjálf það lífeyristap sem kemur til af því að V ið þur f um að ljúka hugsuninni bjarghring er kastað til annars heimilis? sem hófst á orðunÁ að breyta stjórn­ um: „... sjálfstæði er g r u n nu r i n n skipulaginu? Hvernað betra Íslandi“ ig? Munu slíkar með því að sambreytingar tryggja, einast um hver svo að notuð séu þessi draumahöll orð frönsku bylting- Andri Haraldsson arinnar, frelsi, jafn- forstjóri sprotafyrirtækis í sé sem við höfum rétti og bræðralag? Washington staðið í að byggja Vill íslenskt þjóðí gegnum hernám félag vera eins og þjóðfélögin á öðr- og ástand, þorsk og hval, álvirkjum Norðurlöndum? Hvert þeirra? anir, viðreisn og hrun. Það er ekki nóg að hafa kraft og Framleiðslulandið Svíþjóð er ekki eins og auðlindalandið Noregur, dug, ekki nóg að eiga auðlindir, sem er ekki eins og viðskiptaveld- ekki nóg að hafa menntun, ekki ið Danmörk, sem er ekki eins og nóg að eiga fallegt fólk í heillandi þjónustu- og tæknilandið Finnland. náttúru, ekki nóg að eiga sitt eigið Þótt öll eigi þau eitthvað sameigin- land, ef allt okkar starf í fleiri en legt (og þá kannski helst ákveðna 1.100 sumur er vélað á brott fyrir íhalds- og nægjusemi), skilur líka gáleysi, gáfuleysi og gæfuleysi. Við margt á milli. Höfum við mótað - þjóðin - þurfum að læra að standa okkur hugmyndir um hver okkar vörð um okkur sjálf. Það er verkefnið fram undan að leið á að vera? Kannski erum við föst í samtím- endurskoða stjórnarskrána. En anum, ófær um að sjá að byltingar því verkefni hefur verið gefinn of taka langan tíma. Vitum ekki hvert knappur tími og stjórnlagaþing skal skyggnast og hvar óvinir sitja þjóðarinnar er í því ferli undir hæl á fleti? Kannski er byltingu Íslend- alþingis stjórnmálanna. Það er inga gegn dönsku valdi ekki lokið lítil von til að þetta þjóðþing, eins enn? Kannski eru þessi sextíu og og það er nú skipulagt, muni hafa sex ár af sjálfstæði bara sá tími varanleg, raunveruleg eða gagnleg sem það tók að safna í sarpinn, áhrif á stjórnskipun Íslands. Væri dannast, svo að notað sé orðfæri úr vegi að mæla á móti því? fyrrum nýlenduherranna. Það er


ÞAÐ ER HOLLT AÐ SPARA

LÆGRA DYNA M O R EY KJAV Í K

LYFJAVERÐ Í 14 ÁR

–einfalt og ódýrt Spönginni • Hólagarði • Hagkaup Skeifunni • Hagkaup Akureyri


50

viðhorf

Helgin 22.-24. október 2010

Gjaldmiðillinn og stjórn peningamála

Nýja flotkróna keisarans H

Arnar Sigurðsson starfar á fjármálamarkaði

ugmyndin að þeirri stjórn peningamála sem íslensk stjórnvöld hafa ákveðið að skraddarasauma fyrir íslenskt efna­ hagslíf byggist á sögu H.C. Andersen og heitir „Nýja flotkróna keisarans“. Aðferðin gengur út á að taka gríðar­ legt fé að láni í erlendri mynt til þess að láta líta svo út að til sé nægur gjald­ eyrisforði þar sem markaðsaðilar viti ekki að þjóðin hefur ekki ráð á að fórna lánsfé til að halda uppi gengi gjaldmiðils sem nýtur ekki trausts. Vaxtakostnaður af hinum gagnsæja gjaldeyrisforða er um 25 milljarðar á ári sem kannski telst ekki mikið í sam­ anburði við kostnað skattgreiðenda af rekstri Seðlabankans hingað til. Til viðbótar ætlar keisarinn að skarta axlaböndum (þótt buxurn­ ar vanti) með því að halda vöxtum háum svo að hægt sé að laða að nýja viðskiptavini í vaxtamunarviðskipti. Þessi stefna byggist á hinni margróm­ uðu jöklabréfastefnu. Íslenskum stjórnvöldum og AGS er

 Vik an sem var Davíð ráðleggur sólbrúnum jafnaðarmönnum „Er ekki rétt að þjóðin efni nú til samskota svo Árni Páll Árnason geti tekið næstu flugvél til Indlands svo hann geti tekið nokkrar holur á golfvellinum með Sigmundi Erni flokksbróður sínum, sem þar er að leysa vanda landsbyggðarinnar. Þar skín sólin. Það sparar krem.“ Leiðari Morgunblaðsins á miðvikudaginn.

Hvað þá með bílinn og einkabílstjórann? „Útilokar ekki að Dagur verði borgarstjóri.“ Jón Gnarr í umræðum um breytingar á starfi borgarstjóra. Ríkisstarfsmaður með hálsríg „Maður bara horfir upp í himininn.“ Sigmar Jónsson, hafnarvörður í Landeyjahöfn, aðspurður í Eyjafréttum um hvað hann fáist við á meðan ferjan Herjólfur kemst ekki inn í höfnina vegna sandburðar. Lausn á atvinnuleysisvandanum „Stjórnarráðið of fámennt.“ Ragna Árnadóttir, fyrrverandi dóms- og mannréttindaráðherra, segir Stjórnarráðið of fámennt og starfsliðið svo störfum hlaðið að varla sé á bætandi.

Leyfið börnunum að koma til mín „Nú eru 80% barna og unglinga 17 ára og yngri skráð í Þjóðkirkjuna. Árið 2000 var þetta hlutfall 90%. Fækkunin nemur því 12,5%.“ Talning Hagstofu Íslands.

Hverjir eru bestir – hverjir eru langbestir?! „Það er mat vinnuhópsins að í öllum aðalatriðum sé viðhöfð góð stjórnsýsla í ráðuneytinu.“ Vinnuhópur sem Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra skipaði til að kanna hvort skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis kallaði á breytingar á starfsháttum ráðuneytisins hefur lokið störfum.

einnig ákaflega mikið í mun að vel sé veitt til eigenda jöklabréfa sem nú sitja fastir inni, svo að þessir aðilar sýni velvild og hoppi ekki burt úr vaxta­ paradís norðursins um leið og höftum er aflétt. Með þessari stefnu er líka verið að hlúa að útflutningi vaxta sem var orðinn stærsta útflutningsafurð Ís­ lendinga fyrir hrun. Arnór Sighvatsson aðstoðarseðla­ bankastjóri sendi nýlega frá sér tíma­ mótaritið „Leiðin úr viðjum gjaldeyris­ hafta“. Arnór er án efa einhver helsti fræði­ maður landsins á sviði vaxtamunar­ viðskipta og eini starfsmaður seðla­ banka innan OECD sem hlotið hefur hinn eftirsótta Drobny-bikar frá spá­ kaupmönnum í viðurkenningarskyni fyrir útfærslu bankans á jöklabréfa­ stefnunni. Ótal gullmola rekur á fjörur lesenda í framangreindu riti, eins og: „Seðlabankinn getur hins vegar ekki skapað meiri vissu á mörkuðum en hann býr við sjálfur“ og „þá bendir

HELGARPISTILL

Jónas Haraldsson jonas@ frettatiminn.is

Næsta listmunauppboð 8. nóvember

Karlar eiga að borða spergilkál, hnetur, ómalaða kornvöru, sojabaunir, ber og rauða eða appelsínulita garðávexti. Svo segir að minnsta kosti Heilsutíminn, sérblað Frétta­ tímans, og varla lýgur hann. Minn betri helmingur er sama sinnis og vill að ég setji í mig gulrætur, rófur, radísur, grænkál, hvít­ kál, kínakál og aðrar þær káltegundir sem ég kann ekki að nefna. Einkum og sérílagi tekur hún undir með Heilsutímanum hvað varðar spergilkálið. „Þú verður að borða brokkólí,“ segir hún, og hirðir ekki um að nota spergilkálsnafnið, „það er svo gott fyrir blöðruhálskirtilinn.“ Þetta er vel meint hjá konunni og ég er henni þakklátur fyrir hugulsemina. Blöðru­ hálskirtillinn er að sönnu magnað fyrir­ brigði sem aldrei skal vanmeta. Krankleiki í þessu merkilega líffæri karlskepnunnar er því bagalegur og leggur raunar margan góð­ an drenginn að velli fyrir aldur fram. Karlar ættu því sjálfir að hugsa um hvað kirtlinum kemur best í stað þess að treysta

á að aðrir, þ.e. konur, hafi vit fyrir þeim. Vitið hjá sumum er þó ekki meira en Guð gaf. Það þekkir konan og kaupir því græn­ fóðrið, hvað sem tautar og raular, setur listilega saman í skál og býður mér og öðr­ um sem til borðs sitja hverju sinni. Hún er dugleg í kálinu. Ég er síðri, hvað sem líður blöðruhálskirtlinum, enda aldrei náð al­ mennilega tengslum við þessa tegund fæðu. Þegar ég var yngri talaði ég óvirðulega um kálmetið, af hreinum barnaskap auðvitað, og sagði konunni að það væri fremur fyrir jórturdýr en menn. Hún tók tuðinu með þol­ inmæði, vissi af reynslu að karlar eru sein­ þroska, og hélt áfram að framreiða græn­ fóðrið eftir kúnstarinnar reglum. „Fáðu þér grænmeti, elskan?“ var jafnan viðkvæði hennar þegar hún sá bónda sinn sniðganga kálskálina. „Já,“ tuldraði ég og skaut kálblaði á diskbarminn og geymdi það þar um hríð, þ.e. meðan ég kláraði það sem mér líkaði betur. Með því taldi ég mig blekkja konuna. Diskurinn virtist grænn, svona fljótt á litið. Hún lét gott heita. Það er erfitt að kenna gömlum hundi að sitja og enn er kjötið mín deild fremur en grænmetið, hvort heldur kemur af lambi, nauti eða svíni. Að því leyti finn ég til sam­ stöðu með Mikka ref í Dýrunum í Hálsa­ skógi sem ganga verður gegn eðli sínu og éta gulrótina, grófa brauðið, steinseljuna, krækiber og kartöflur og kálblöð og hrá­ meti, eins og þar segir í ljóði, í stað þess að éta dýr skógarins. Konan var einmitt að lesa um ævintýri Lilla klifurmúsar og Mikka refs fyrir son­ arson okkar þegar hann átti að fara að sofa eftir ljúfan kvöldverð. Hann hafði borðað vel af grænmeti, eins og amma, en afi sporðrenndi keti, stundi og strauk kvið­ inn. Eftir því tók barnið. „Syngdu amma,“ bað drengurinn þeg­ ar kom að Grænmetisvísunum Dýranna í Hálsaskógi. Amman varð við þeirri frómu ósk og söng með drengnum: „Þeir sem bara borða kjöt og bjúgu alla daga þeir feitir verða og flón af því og fá svo illt í maga.“

Erum að taka á móti verkum núna í Galleríi Fold við Rauðarárstíg

Hún var rétt að byrja á næsta erindi þegar drengurinn reis skyndilega upp við dogg, stoppaði hana áhyggjufullur af og horfði til hennar stórum spurnaraugum: Teikning/Hari

Áhugasamir vinsamlegast hafið samband í síma 551-0400, 896-6511 (Tryggvi), 845-0450 (Jóhann)

Rau›arárstígur 14, sími 551 0400 · www.myndlist.is

Þess ber að geta að fleyting krón­ unnar verður mikilvægt framlag okkar til alheimsviðskipta þar sem íslenska krónan verður sextánda alheimsvið­ skiptamyntin sem sett verður á flot. Varast ber að hlusta á úrtöluraddir manna sem benda á smæð myntar­ innar, hrun gjaldmiðilsins 2001 vegna sjómannaverkfalls og 2008 vegna þess að Lehman-bankinn fór á hausinn eða aðra slíka vankanta enda hefur ver­ ið margsannað að léttustu tapparnir fljóta best.

Þeir sem bara borða kjöt og bjúgu alla daga

Gallerí Fold · þekkt fyrir trausta þjónustu

Opið virka daga 10–18, laugard. 11–16, sunnud. 14–16

margt til þess að botni samdráttarins sé u.þ.b. náð og að vöxtur hefjist á síð­ ari helmingi þessa árs.“ Það sem þó ber hæst er að loksins er komið að því að við fáum aftur nýja upp­ sveiflu með jöklabréfastefnunni, sbr: „Það fjármagn sem nú bíður átekta í skjóli lágvaxtalanda mun um síðir leita á gjöfulli mið. Þegar dregur úr flótta fjárfesta í öryggi lágvaxtalanda og þeir fara að horfa eftir betri ávöxtun þurfa íslensk stjórnvöld að vera reiðubúin að beina augum þeirra að Íslandi.“

„Amma,” er afi þá feitt flón?“


PI PAR\TBWA • SÍA • 102649

NÝR OG HEITUR BOSS ILMUR

Boss Orange Sunset, nýi dömuilmurinn frá Boss er kominn til Íslands. Léttur og margslunginn ilmur fyrir konur. Kynnum Boss Orange í snyrtivörudeild Lyfja & heilsu Kringlunni vikuna 22.–28. október. Fallegt veski fylgir með hverri flösku.*

* Meðan birgðir endast.

www.lyfogheilsa.is

Kringlunni


52

bækur

Helgin 22.-24. október 2010

Follett skrifar um öld öfganna Spennusagnahöfundurinn Ken Follett er að gefa út víða um lönd sögu síðustu aldar í þremur stórum skáldsögum. Sú fyrsta, sem er um þúsund síður, er að koma út þessa dagana. Vefsíðan er opin og markaðssetningin að hefjast. Árin 1911 til 1923 verða honum að yrkisefni í fyrsta bindinu, en sagan er rakin í gegnum örlög fimm fjölskyldna. Tvær breskar eru sín af hvorum enda samfélagsins; önnur er í námunum, hin á óðalinu. Rússinn gengur í lið með byltingunni, Kaninn er ráðgjafi Wilsons forseta og Þjóðverjinn er diplómat. Fulltrúar allra mæta svo í hið fáránlega stríð. Fyrsta bindið kallar Follett Risar falla, Giants fall. Hann dregur inn í rómaninn sögulegar persónur, fylgir víðast viðteknum skilningi sagnfræðinga en reynir að draga upp víða og margþætta mynd af aldarandanum og hugsjónum þessa tíma. Af lýsingum má ráða að hér er efni á ferð sem í eina tíð dugði í langar sjónvarpsseríur.-pbb

 Bók adómur Kjell Espmark Vetr arbr aut

Í efsta sæti

Herramönnum fjölgar Af baksíðunni á fjórum nýjum bókum fyrir yngstu lesendur má sjá að ekki eru allar bækur um Herramennina komnar út: Þær eru taldar 46 og er JPV enn að staga í götin. Nú hefur Guðni Kolbeinsson þýtt fjórar nýjar sögur úr röðinni; Herra Hvolfi, Hera Klár, Herra Þögull og Herra Klaufi eru mættir á sviðið og eiga eftir að skemmta ungum börnum bærilega. Sögurnar eru heldur ekki of smábarnalegar til að geta þjónað ungum lesendum við að stauta þótt ekki sé til þess ætlast.-pbb

Mest selda bókin í síðustu viku í bókabúðum Eymundsson er hin 76 ára gamla bók, Íslenzkir þjóðhættir, eftir Jónas Jónasson. Þetta er falleg endurútgáfa frá bókaforlaginu Opnu.

 Bók adómur Birgir Andrésson – Í íslenskum litum

Okkar stjörnukerfi

 Vetrarbraut Kjell Espmark Njörður Njarðvík þýddi Uppheimar 2010

Kjell Espmark var hér um síðustu helgi til að fylgja eftir útkomu þýðingar Njarðar Njarðvík á Vetrarbraut, Vintergatan, frá 2007. Kjell er Svíi, kominn á efri ár, og á að baki fjölda bóka. Vetrarbrautin vísar til þess heims sem við búum við eða bjuggum okkur frá örófi því þar eru rakin augnablik úr sögu mannsins. „Ljáðu mér rödd þína“ biður hann í inngangi og kallar síðan til vitnisburði frá mörgum ólíkum tímabilum sögunnar, ólíkum persónum og aðstæðum, frá forsögulegum manni sem verður úti til konu í bílslysi, stúlku sem verður undir skriðdreka í Ísrael. Vetrarbrautin er merkilegur kveðskapur, ljóðmælandinn er oft sá sem er í núinu, skáldið dregur upp sammannlegar aðstæður sem lýsa langt út fyrir tímann og snerta djúpstæða strengi í brjósti lesandans. Hér er skáldskapur sem snertir ljóðaunnandann og minnir hann á hverrar tegundar hann er, ekki einn, heldur stak í stórum skara, andlitamergð sem liggur langt aftur í söguna og drepur skáldið niður á öllum tímum. Stundum vitum við hvar, en sum dæmin eru ókunnug, þótt á nokkrum stöðum fylgi athugasemd, en ljóðin eru yfir hundrað. Tungutakið á þýðingu Njarðar er aðgengilegt, hugsun alls staðar skýr, hefði að mínum smekk mátt vera torræðari á köflum, fyrnd í takt við tímann hverju sinni, en það er einungis sérviska þessa lesanda. Njörður hefur um áratugaskeið verið útvörður fyrir landnám í ljóðheimum norrænna, einkum sænskra, skálda og þar unnið þolinn og ötull að opna okkur heima sem viljum lesa ljóðið. Þessi makalausa bók er skyldugripur í skápum þeirra sem unna glæsilegri og nærfærinni ljóðlist. -pbb

Sundkappar Í bókinni um Birgi eru fjölmargar myndir af verkum frá ferli hans. Þetta er glæsilegur prentgripur.

Falleg bók um vænan dreng

R

Hann færi ekki fram hjá neinum sem mætti honum á götu. Stór vexti, búklangur og þykkur um sig miðjan, kýttur í herðum og hálsstuttur, hrjúfur í andliti og leggur höfuðið aftur þegar hann ávarpar fólk þannig að dökkt og mikið hárið tekur frá andlitinu. Augun geta verið starandi, jafnvel stingandi undir miklum og grásvörtum augabrúnum. Röddin er glettnisleg og hann hallar jafnan undir flatt þegar hann stendur á snakki. Hendurnar eru sverar en fingurnir fíngerðir. Hæggengur og þungstígur, útskeifur og kringilfættur. Jafnan í svörtum frakka, bláum gallabuxum og svörtum skóm.

Birgir Andrésson Í íslenskum litum Þröstur Helgason

LITIR: ÍSLENSKUR PANTONE 445 ÍSLENSKUR PANTONE 158

 Birgir Andrésson – Í íslenskum litum

Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á þjónustustöðvum N1 um land allt

Þröstur Helgason Crymogea 2010

it Þrastar Helgasonar sem löngum var kenndur við Lesbók Moggans er nú komið út á forlagi Crymogea, brotið um af næmleika og naumleika Barkar Arnarssonar í sínum i8-stíl. Allt eins og það á að vera eða hvað? Þröstur rekur í bókverkinu, sem er prýðilega myndskreytt mest verkum eftir Birgi sjálfan, feril hans frá upphafinu, blindun föður hans í Eyjum, veikindi móður hans og andlát og loks hvernig Birgir lendir barnungur inni á Blindraheimilinu. Í sjálfu sér er gott að fá svona yfirlit um sögu Birgis Andréssonar, bókin er að öllu leyti kórrétt sem monograph, skrárnar nákvæmar, kímnisögur af Birgi skemmtilegar og rétt í þeim stíl sem hann talaði við mann á göngu okkar kynslóðar gegnum bæinn. Þröstur setur Birgi inn í sitt kerfi hugsuða og einhvern veginn lemur hann inn í format bókmenntafræðings sem fæddur er 67 og sat opinmynntur undir Matthíasi Viðari Sæmundssyni og hefur eiginlega ekki fundið sitt síðan. Það sker í gegnum alla sögu Birgis, verk hans og vinnu, að hann var síðgotungur þorpsins íslenska, slarkariHELGA og hrókur RBLAáÐ vertíðinni löngu sem lífið reynist okkur sumum og hvergi er laust pláss. Hann fittar ekki inn í útlensku kenningarnar og romsan með nöfnum hinna þekktu hugsuða, sem brátt taka að falla úr tísku og verða að þurru torfi, passa ekki á Birgi Andrésson frekar en pípuhattur, hvítir hanskar og montprik. Þresti gengur gott eitt til. Hann vill koma sínum manni á stall með Price þeim

ameríska og er svo heppinn að rekast á setningu í amerískum katalók sem klína má á Andrésson með góðum vilja. En við bókarlok er klíningurinn að losna, Birgir hleypur frá ritara sínum og hoppar glaður á hlaupunum. Menningarkálfarnir sem koma vor hvert úr akademíunni og geta sagt Sontag og Fúkó púko með réttri áherslu verða nú að fara að losa sig við þessa barnaveiki. Hún gengur um allt og hefst ætíð á sama mátann: Vitnað er í einhvern spekinginn í tilteknu riti (helst í enskri þýðingu) og svo er kiminn hér uppi dreginn inn í bókarkafla Kristevu, barinn inn í mótið. Þetta er falleg bók um vænan dreng og ágætan myndlistarmann sem dó um aldur fram. Hún gefur okkur sama yfirlitið og stóra sýningin hans, bætir ekki miklu við en hér er það allt til bókar fært. Við sjáum eftir áratugi hvað hann stenst tímann. Svo fer brátt að verða kominn tími á að einhver eftirbátur Birgis hafi vit og skop til að safna saman í eitt bindi helgisögum af síðustu postulum myndlistarinnar hér á landi, Sigurði, Kristjáni og Magnúsi Páls. Er ekki kominn tími til að brjóta þær styttur?

Bækur

Páll Baldvin Baldvinsson pbb@frettatiminn.is

Hann fittar ekki inn í útlensku kenningarnar og romsan með nöfnum hinna þekktu hugsuða sem brátt taka að falla úr tísku og verða að þurru torfi, passa ekki á Birgi Andrésson frekar en pípuhattur, hvítir hanskar og montprik.



54

matur

Helgin 22.-24. október 2010

Íslensk matarhefð

Ábætir gegn norðanátt Nú er uppskera á eplum, plómum og nektarínum úti í Evrópu og búðirnar því fullar af þessu fíniríi haustsins á ágætu verði. Nú er því tíminn til að úða í sig eplum og plómum. Og þegar hann ætlar að snúa sér í norðanátt og leiðindi er rétt að svara með viðeigandi hætti. Heitir ábætisréttir eru algjörlega út í hött á góðum sumardegi en á haustin eru þeir eins ómissandi og kjötsúpa.

Plómu-mulningur Mulningur er vond þýðing á því sem kallast crumble á ensku. Er einhver með betri tillögu? Þið þurfi ekki að fara eftir sykurmagninu sem við gefum upp. Þau ykkar sem drekkið ekki gos og borðið ekki nammi getið notað eins mikinn sykur og þið viljið. En þið sem eruð alltaf búin með sykurskammtinn fyrir kvöldmat verðið að búa til eitthvað sem minnir á sænskt hrökkbrauð.

1. Takið steinana úr einu kílói af plómum og skerið í báta eða bita. Kreistið safann úr einni sítrónu yfir og stráið hálfum bolla af hrásykri þar yfir. Hellið í eldfast mót. 2. Myljið 100 grömm af smjöri saman við 150 grömm af hveiti og 50 grömm af púðursykri. Blandið síðan 100 grömmum af höfrum saman við og röspuðum berki af tveimur sítrónum.

Uppskriftir gegn vetr arsleni

Bragðsterkur fiskpott­­réttur á köldum degi Eins gott og það er að fá hægeldaðan kjötpottrétt á köldum degi þá er gallinn sá að hann þarf að malla í marga klukkutíma til að fullkomnast. Því er ráð að fá sér þess í stað bragðsterkan fiskpottrétt sem tekur ekki nema rúman hálftíma að elda en rífur úr manni hrollinn engu að síður. Og fyllir kerfið af hvítlauk, chili, engifer, saffrani, steinselju og annarri vörn gegn vetrarsleni. 1. Hitið saxaðan lauk, blaðlauk og sellerí í vel heitri olíu í potti. Ef þið frystuð hvönn í sumar, setjið þá dálítið af henni í pottinn. 2. Setjið ansjósur úr einni dós saman við og merjið flökin til að hjálpa þeim að leysast upp (ef þið hafið ekki efni á ansjósum má sleppa þeim en nota í staðinn slurk af fiskisósu með soðinu í lið 7). 3. Bætið við eins miklu af söxuðum chili-pipar og þið þurfið og aðeins af fínskornu engifer. 4. Ef þið eigið saffran, hendið þá fimm til sjö þráðum út í. 5. Merjið og brytjið hvítlauksgeira eftir smekk og bætið saman við og hitið í mínútu eða svo.

6. Hellið bolla af hvítvíni yfir og leyfið áfenginu að sjóða úr. (Sumir segja að mysa geti komið í staðinn fyrir hvítvín en það er langt í frá. Kryddið frekar til með smáslettu af hvítvínsediki í lokin ef þið sleppið hvítvíninu). 7. Afhýðið og takið kjarnann úr hálfu kílói af plómutómötum (eða notið heila tómata úr dós), brytjið og setjið út í pottinn. 8. Bætið við 750 millilítrum af fisksoði ef þið eigið slíkt. Notið annars góðan fisk- eða grænmetiskraft sem þið treystið (ansjósurnar gefa gott fiskbragð) og látið suðuna koma upp. 9. Setjið kíló af blönduðum brytjuðum kartöflum, rófum, gulrótum, sellerírót, steinseljurót, radísum, næpum – ekki allt þetta, heldur bara það

af þessu sem þið eigið við höndina – og látið malla við vægan hita þar til grænmetið er orðið meyrt. Með því að hafa kartöflubitana minni en rófurnar og gulrótarbitana minni en kartöflurnar ætti allt grænmetið að vera tilbúið á sama tíma. 10. Skerið blálöngu, steinbít eða annan ódýran hvítan fisk í sneiðar, setjið út í súpuna og leyfið að hitna í þrjár til fimm mínútur. 11. Saltið og piprið eftir smekk. Bragðbætið með ediki eða sítrónusafa ef þarf. 12. Saxið góða lúku af steinselju og/eða graslauk og stráið yfir pottinn. 13. Borðið réttinn með skeið úr grunnum súpudiskum. Hafið nýbakað brauð og smjör á borðinu.

ina skrift ki upíphverju ði k e n Ég mna ég manar ég elda e r þeg ég va

– Þú finnur fjölda girnilegra uppskrifta að kvöldmatnum á www.gottimatinn.is

3. Setjið mulninginn yfir plómurnar og bakið í 180°C heitum ofni í þrjú korter eða þangað til bullar í plómunum uppi við jaðrana.

Ítölsk eplakaka með ólívuolíu

4. Kælið lítið eitt og borðið með rjóma eða crème Anglaise.

2. Hrærið vel saman 150 millilítra af ólívuolíu og 180 grömm af hrásykri.

Ef það er meira en þriggja stiga frost úti, blandið þá einni teskeið af kanil, hálfri af engifer og múskati og örlitlu af negul saman við plómurnar áður en þið setjið mulninginn yfir.

1. Leggið ¾ bolla af rúsínum í bleyti í heitt vatn í 20 mínútur.

3. Setjið egg út í og

hrærið vel, bætið við öðru og síðan þriðja egginu. Hrærið þar til blandan minnir á þunnt majónes. 4. Sigtið saman 350 grömm af hveiti, 1½ teskeið matarsóda, 1 teskeið kanil og ½ teskeið salt og blandið með sleikju saman við eggjablönduna.

5. Takið kjarna úr hálfu kílói af eplum, afhýðið þau og brytjið í bita sem eru um sentimetri að þykkt. Raspið börkinn af einni sítrónu. Sigtið vatnið frá rúsínunum og bætið þessu öllu út í deigið. 6. Hellið í smurt hringlaga form og bakið í um klukkustund í 180°C heitum ofni. 7. Kælið lítið eitt og borðið með rjóma, ef til vill með mascarpone út í.

 Matartíminn Kryddjurtir eru gamlar lækningajurtir

Hvernig væri að fá sér klausturgarð? Þegar kólnar á haustin kalla genin í okkur á eitthvað kjarngott og sterkt. Genin muna eftir klausturgörðunum með lækningajurtunum, sem síðar voru kallaðar kryddjurtir. Genin vita að við förum miklu auðveldar gegnum veturinn ef við borðum í takt við veðrið.

K

ryddjurtir sem notaðar eru í evrópsku eldhúsi eru upprunalega lækningajurtir. Þær voru notaðar í seyði til lækninga en líka í matargerð til að fyrirbyggja slappleika, bólgur eða slen. Þegar lyfjaframleiðslu fleygði fram rofnuðu tengsl heilsu, jurta og matar. Fólk sem hefur trú á jurtalækningum tekur inn jurtir í töfluformi fremur en í mat. V ið f rjókornarannsóknir á Skriðuklaustri og í Skálholti kom í ljós að margs kyns lækningajurtir voru þar ræktaðar í klausturgörðum. Í Skálholti virðist garðurinn hafa verið orðinn visinn á fjórtándu öld þegar verulega kalt var orðið hér á landi. Kólnunin hófst um 1200 og kuldinn náði lágmarki fyrir siðaskiptin (byggð norrænna manna í Grænlandi dó út) og loftslag var kalt næstu fjórar aldirnar. Á þessu kuldaskeiði lagðist af ýmis ræktun; bygg og annað korn, hör og lín til vefnaðar, næpur og rótarávextir, lækninga- og kryddjurtir. Kornræktun bænda í dag og mat- og kryddjurtaræktun í hverjum garði er því eðlileg endurreisn landsgæða í kjölfar hlýnandi veðurfars.

Kuldaskeiðið 1960-1990 villir sýn

En þessi endurreisn er svo sem hundgömul líka. Vísi-Gísli reyndi að blása lífi í klausturgarðinn í Skálholti seint á sautjándu öld, ræktaði meðal annars kartöflur sem þá voru að leggja undir sig norðanverða Evrópu. Öld seinna hóf Björn í Sauðlauksdal sína kartöflurækt. Mannskepnan er sérlega óminnug á hefðir. Þess vegna geta samfélög manna glutrað niður góðum siðum á skömmum tíma. Siðmenntuð samfélög geta á örskotsstund breyst í barbarí. Um þetta þarf ekki að hafa langt mál á Íslandi í dag. Það er því ekki að undra að kuldaskeiðið frá 1960 til 1990 villi okkur sýn. Þetta tímabil brenglaði hugmyndir okkar um hvað hægt væri að rækta og hvað hefði verið ræktað á Íslandi. Þetta kuldatímabil helst í hendur við miklar samfélagsbreytingar: flutning fólks úr sveit og þorpum í borg, færslu matvinnslu af heimilum í verksmiðjur, flutning uppeldis af heimilum á stofnanir. Þessi rof skildu Íslend-

Úlfar Finnbjörnsson, matreiðslumaður og matarskríbent, heldur sinn klausturgarð í Mosfellsbænum með lækninga- og kryddjurtum. Ljósmynd/Hari

inga eftir með undarlegar hugmyndir um eigin fortíð. Og enn skrítnari væntingar um framtíðina – en það er önnur saga.

Matargerðarlistarsaga er ekki þjóðháttasaga

Það hjálpar ekki þjóðinni að hún á enga sögu matargerðarlistar. Saga matargerðarlistar er eins og önnur listasaga. Hún fjallar um það sem best hefur verið gert. Hún er um rjóma alls erfiðis. Hugmyndir Íslendinga um eigin mat byggjast hins vegar á þjóðháttafræði, sem fjallar um það sem almennt var gert. Og þegar Íslendingar bera þessa almennu sögu sína saman við stórafrekasögu annarra þjóða finnst þeim skiljanlega lítið til sinnar hefðar koma. Þar til einhver sest niður og skrifar Íslenska matargerðarlistarsögu verðum við því að treysta á genin. Þau segja sína sögu um matarhefðir fyrri tíma. Þegar kólnar á haustin og fyrstu lægðirnar ganga yfir með hviðum og köldu regni og þegar fyrstu næturfrostin breiða þunnan stóris yfir allt, þá langar okkur í eitthvað heitt, eitthvað

sterkt og bragðmikið. Og þá vitum við að gömlu klausturgarðarnir eru að hrópa innan úr genunum. Þeir sem ekki höfðu smekk fyrir kryddjurtunum dóu fyrr og eignuðust færri börn. Við erum afkomendur hinna, þeirra sem brugðust við haustinu með því að fá sér eitthvað kjarngott og sterkt. Við eigum auðvelt með að trúa því að inntak kínverskrar matargerðarlistar sé jafnvægi og heilsa neytandans. En það sama á auðvitað við um alla matargerð. Hvítlaukurinn, steinseljan og hvönnin eru mikilvæg í hefðbundnum mat vegna þess að þetta gerir okkur gott. Þetta eru bólusetningarsprautur og bragðbetri slíkar en þær sem landlæknir vill sprauta okkur með.

Matur

Þórir Bergsson og Gunnar Smári Egilsson matur@frettatiminn.is


góðir grannar

... sjá fleiri sparnaðartilboð á samkaupurval.is

Sparnaðartilboð helgarinnar 21. - 24. október

3af0sláttu

%r

398

Svínarif

50

kr. kg

% á afslætti

Ódýrt lambasaltkjöt frá Kjötseli

999

úr kjötborði eða pökkuð fersk

kr. kg

Ungnautahakk frá Bautabúrinu

kr/kg

Fersk BBQ-sósa með ananas og appelsínuberki ...sjá uppskrift á samkaupurval.is

Melónur

%r 0 á 3 sl ttu af

1.189

399

á

50 %

afslætti

kr. kg

Svínahnakki

úr kjötborði eða pakkaður ferskur

Kantalúpur – ríkar af karótíni, B- og C vítamíni “ Kantalúpu- og kjúklingasalat með vínberjum og möndlum ”...sjá uppskrift

%r 0 4 sláttu af

1.485

248 kr/stk.

kr. kg

Svínalundir

úr kjötborði eða pakkaðar ferskar

Pestó 190 g

149 kr/pk.

149 kr/pk Pastakuðungar 500 g

Pastaskrúfur 500 g

Coop – gæði æði og gott verð!

P&Ó

Birt með fyrirvara um prentvillur.

699

299 kr/pk

kr. kg

Heill, ferskur kjúklingur frá Ísfugli

199 kr/pk.

299 kr/pk

Jarðarber 500 g Grænmetisblöndur: amerísk 650 g, hollensk 750 g

fryst ferskt frá Coop

...einstök þjónusta í góðum verslunum á Akureyri, Blönduósi, Bolungarvík, Borgarnesi, Dalvík, Egilsstöðum, Grundarfirði, Hafnarfirði, Húsavík, Ísafirði, Neskaupstað, Ólafsfirði, Selfossi, Siglufirði og Skagaströnd


56

heilabrot

Helgin 22.-24. október 2010

?

Spurningakeppni fólksins

Sudoku

8

1. Hvað heitir höfuðborg Kambódíu?

3 4 6

2. Með hvaða liði spilar knattspyrnumaðurinn Gylfi Þór Sigurðsson? 3. Hvað heitir ný spennusaga Árna Þórarinssonar?

5 2 4 7 2

6. Hvað heitir formaður slitastjórnar Glitnis?

5 Rétt

7. Hvað heitir saksóknarinn sem sækir mál gegn Geir H. Haarde fyrir Landsdómi?

7

Hallbera Guðný Gísladóttir 24 ára knattspyrnukona í Val

8. Guðjón Þórðarson hefur ekki stýrt einu af þessum liðum. Hvaða lið er það? a) ÍA b) Stoke c)Huddersfield d) KR e) Barnsley f) Notts County

5

9. Hvað heitir nýjasta mynd Baltasar Kormáks? 10. Hvað heitir bankastjóri Landsbankans? 11. Hver er heilbrigðisráðherra? 12. Hvaða þrír Íslendingar þjálfa þrjú af fjórum efstu liðunum í þýska handboltanum? 13. Hvaða frægi breski leikari lék með Vesturporti í 40 ára afmælissýningu Young Vicleikhússins í London á dögunum? 14. Í hvaða landi er fjallið Kilimanjaro?

7 Rétt Vignir Rafn skorar á Gunnar Reyni Valþórsson fréttamann.

krossgátan

5 4

6 1

5

1. Veit það ekki. 2. Hoffenheim. 3. Ekki hugmynd. 4. Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir. 5. Listasafni Íslands í Hafnarhúsinu. 6. Þorvaldur Makan. 7. Veit það ekki. Var það ekki einhver kona? 8. Huddersfield. 9. Inhale. 10.. Höskuldur? 11. Ég giska á Álfheiði Ingadóttur. 12. Alfreð Gíslason, Dagur Sigurðsson og Guðmundur Guðmundsson. 13. Man það ekki. 14. Tansaníu.

6 8 9

6 7 1

5. Hvar fóru tónleikar sænsku söngkonunnar Robyn á Airwaves fram?

1. Kambódía? 2. Hoffenheim. 3. Man það ekki. 4. Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir. 5. Hafnarhúsinu. 6. Ekki sjéns að ég viti það. 7. Veit ekki. 8. KR. 9. Inhale. 10. Man það ekki. 11. Man það ekki. 12. Aron Kristjánsson, Alfreð Gíslason og Dagur Sigurðsson. 13. Ian McKellen. 14. Suður-Afríku.

9

8

4. Hver er forseti Alþingis?

Vignir Rafn Valþórsson 32 ára leikari

3

Sudoku fyrir lengr a komna

4 9

7 7

8 3 3 1 2

5 4 1 8 3 5 9 7 2 3 4 1 2 7 9 6

lausn krossgátunnar er birt á vefnum: www.this.is/krossgatur, að viku liðinni PENINGAR

KRYDD

SUSS

POKI

TREYSTI

MÚLBINDA

LAND Í ASÍU SÚPUSKÁL

ÖLMUSUSTOKKUR KLUKKA

SJÓR

HJARTAÁFALL

JARÐSPRUNGUR JURTARÍKI SPIL

ALA

TILDUR

LÉREFT

HVAÐ

RITHÖFUNDUR

SIGAÐ

Í RÖÐ

ÁKÆRA

FISKUR

RÉTTUR

LJÚFLING

VERRI

PÚKA

HÁSTÉTT

TVÍHLJÓÐI

MISGERÐ

DREIFA

STING

MERSKÚMI

HVOFTUR

TRÖLL

DINGLANDI

HEILABROT BARNINGUR GRANNI

EYMD

HYGGJAST

SPIL VERSLUN

NÆSTKOMANDI

FARFA

HEITI

LAND Í EVRÓPU SVIKULL

FLÉTTUR

FOR

TÍMABIL

FYLLIBYTTA

DIMMT

GRASÞÖKUR

ÚTBÍA

HELGITÁKN

MUNNUR

NÓTA

PAPPÍRSBLAÐ

EYRNAMARK

SAMRÝMDIR

VÆTA UTAN

STEYPA

BLÓTAR

GNÆGÐ

RÖNDIN

ÖRBIRGÐAR FUGL

GAGN HLÓÐIR

UTAN

AFDREP

STAÐSETTNING

TAUG

TRÉ

ÞEFA

BERA AÐ GARÐI ÓSTILLTUR

KK

SEYÐI ÞRÆTA FYRIR

STUÐNINGUR

AÐGÆTA

MUN

ÓÞURFT

TVEIR EINS

SKOTMÁL

ENDA LÉT Í FRAMMI

SIGA

Svör: 1. Phnom Pehn 2. Hoffenheim 3. Morgunengill 4. Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir 5. Listasafni Reykjavíkur (Hafnarhúsinu) 6. Steinunn Guðbjartsdóttir 7. Sigríður J. Friðjónsdóttir 8. Huddersfield 9. Inhale 10. Steinþór Ólafsson 11. Guðbjartur Hannesson 12. Alfreð Gíslason, Dagur Sigurðsson og Guðmundur Guðmundsson 13. Ian McKellen 14. Tansaníu



58

sjónvarp

Helgin 22.-24. október 2010

Föstudagur 22. október

Föstudagur

Sjónvarpið

22:05 Hæ Gosi (4/6) Ný íslensk gamansería þar sem tekið er á alvöru málefnum á ferskan og sprenghlægilegan hátt.

21:05 Back to the Future III Í þessari ferð um tímann er McFly sendur til Villta Vestursins á árunum kringum 1885. Þar á hann að finna ‘Doc’ Emmet Brown og koma allt fyrir áskrifendur í veg fyrir að byssubófi komi honum fyrir kattarnef. fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

Laugardagur 4

22:05 Crash Afbragðs kvikmynd sem gerist á tveimur dögum Los Angeles. Segir nokkrar sögur alls ókunnugu fólki sem er statt á mjög ólíkum stað í lífinu. Örlög þess fléttast saman á dramtískan hátt.

19:35 Spaugstofan Spéfuglarnir Karl Ágúst Úlfsson, Pálmi Gestsson, Siggi Sigurjónsson og Örn Árnason fara nú yfir atburði liðinnar viku og sýna okkur þá í fyrir áskrifendur spaugilegualltljósi.

Sunnudagur

fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

4

20:10 Vigdís, fífldjarfa framboðið Þáttur eftir Guðfinn Sigurvinsson og Ragnar Santos um forsetakjör Vigdísar Finnbogadóttur sumarið 1980. Í myndinni verða sýndar svipmyndir frá kosningabaráttunni, kjöri og embættistöku Vigdísar .

20:35 Hlemmavídeó (1/12) Gamanþættir með Pétri Jóhanni Sigfússyni sem leikur Sigga sem er fráskilinn og býr einn rétt hjá Hlemmi og rekur gamla vídeóleigu sem allt fyrir áskrifendur hann erfði eftir föður sinn. fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

4

Skjár einn

07:30 Game Tíví (6/14) 08:00 Dr. Phil (31/175) 08:40 Rachael Ray (107/175) 09:25 Pepsi MAX tónlist 12:00 Game Tíví (6/14) 12:30 Pepsi MAX tónlist 16:45 Rachael Ray (108/175) 17:30 Dr. Phil (32/175) 18:10 Friday Night Lights (7/13) 19:00 Melrose Place (1/18) 19:45 Family Guy (5/14) 20:10 Bachelor (11/11) 20:55 Last Comic Standing (7/14) 21:40 Olivia Lee: Dirty, Sexy, Funny (6/8) 22:05 Hæ Gosi (4/6) 22:35 Sordid Lives (7/12) Bandarísk gamanþáttaröð um skrautlegar konur í smábæ í Texas. Aðalhlutverkin leika Olivia NewtonJohn, Rue McClanahan, Bonnie Bedelia, Caroline Rhea, Leslie Jordan, Beth Grant og Jason Dottley. 23:00 Secret Diary of a Call Girl (3/8) Skemmtileg og ögrandi þáttaröð um unga konu sem lifir tvöföldu lífi. 23:30 Law & Order: Special Victims Unit (11/22) Bandarísk sakamálasería um sérdeild lögreglunnar í New York sem rannsakar kynferðisglæpi. 00:20 Whose Line is it Anyway (9/20) Bráðskemmtilegur spunaþáttur þar sem allt getur gerst. 00:45 Premier League Poker II (12/15) Skemmtilegt pókermót þar sem 12 af sterkustu pókerspilurum heims reyna með sér. 02:30 Jay Leno (129/260) SpjallSTÖÐ 2 þáttur á léttum nótum þar sem 07:00 Barnatími Stöðvar 2 háðfuglinn Jay Leno fær til 08:10 Lalli sín góða gesti og slær á létta 08:15 Oprah strengi. 08:55 Í fínu formi 03:15 Jay Leno (130/260) Spjall09:10 Bold and the Beautiful þáttur á léttum nótum þar sem 09:30 The Doctors háðfuglinn Jay Leno fær til 10:15 60 mínútur sín góða gesti og slær á létta 11:05 Mercy (3/22) strengi. 11:50 Glee (18/22) allt fyrir áskrifendur 04:00 Pepsi MAX tónlist 12:35 Nágrannar 06:00 Pepsi MAX tónlist 13:00 Ramsay’s Kitchen Nightmares

16:35 Þorvaldur Thoroddsen jarðfræðingur 17:20 Táknmálsfréttir 17:30 Handboltinn 18:00 Manni meistari (20/26) 18:25 Frumskógarlíf (4/13) 18:30 Frumskógar Goggi (5/26) 19:00 Fréttir 19:30 Veðurfréttir 19:35 Kastljós 20:10 Útsvar 21:20 Óbyggðaferð Bandarísk bíómynd frá 2007. Myndin er byggð á sannri sögu og segir frá Christopher McCandless, afburðanámsmanni og íþróttagarpi, sem að loknu háskólanámi gaf eigur sínar til góðgerðamála og fór á puttanum til Alaska til að búa þar í óbyggðum. 23:50 Wallander - Loftkastalinn Sænsk sakamálamynd frá 2006. Kurt Wallander rannsóknarlögreglumaður í Ystad á Skáni glímir við erfitt sakamál. Leikstjóri er Jonas Grimås og meðal leikenda eru Krister Henriksson, Johanna Sällström og Ola Rapace. e 01:20 Hr. Brooks Bandarísk 5 6 bíómynd frá 2007. Earl Brooks er virtur kaupsýslumaður í Portland en enginn veit að hann er líka raðmorðingi. Leikstjóri er Bruce A. Evans og meðal leikenda eru Kevin Costner, Demi Moore, Dane Cook, William Hurt og Marg Helgenberger. e. 03:15 Útvarpsfréttir í dagskrárlok

Laugardagur 23. október Sjónvarpið 08:00 Morgunstundin okkar 08:04 Gurra grís (9/26) 08:09 Teitur (35/52) 08:20 Sveitasæla (9/20) 08:34 Otrabörnin (5/26) 08:58 Konungsríki Benna og Sóleyjar (19/52) 09:09 Mærin Mæja (30/52) 09:18 Mókó (26/52) 09:23 Einu sinni var... lífið (10/26) 09:50 Hrúturinn Hreinn (7/40) 09:57 Latibær (129/136) 10:25 Að duga eða drepast (3/20) 11:10 Stelpulíf (3/4) 11:45 Viðtalið e. 12:20 Kastljós e. 12:50 Kiljan e. 13:40 Chopin-tónleikar í Varsjá e. 15:30 Íslandsmótið í handbolta Bein útsending frá leik HK og FH. 17:35 Táknmálsfréttir 17:45 Útsvar e. 18:54 Lottó 19:00 Fréttir 19:30 Veðurfréttir 19:40 Hringekjan 20:35 Svo fann hún mig Bandarísk gamanmynd. Kennslukona í New York á ekki sjö dagana sæla þegar maðurinn hennar fer frá henni, fósturmóðir hennar deyr og mamma hennar, sem er sérvitur spjallþáttastjórnandi, dúkkar upp og setur allt líf hennar á annan endann. 22:20 Myrkraöfl að austan e. 00:05 Sápa e. 01:50 Útvarpsfréttir í dagskrárlok

Skjár einn 09:45 Rachael Ray (104/175) 10:30 Rachael Ray (105/175) 11:15 Dr. Phil (28/175) 11:55 Dr. Phil (29/175) 12:40 Dr. Phil (30/175) 13:20 90210 (10/22) 14:00 90210 (11/22) 14:40 Real Housewives of Orange County (15/15) 15:25 America’s Next Top Model (3/13) 16:15 Kitchen Nightmares (12/13) 17:10 Top Gear Best Of (4/4) 18:05 Bachelor (11/11) Raunveruleikaþáttur þar sem rómantíkin ræður ríkjum. 18:50 Game Tíví (6/14) 19:20 The Marriage Ref (6/12) 20:05 Fyndnar fjölskyldumyndir (3/10) Vinsælasti skemmtikraftur Íslands, Þórhallur Sigurðsson, hinn eini og sanni Laddi, er kynnir þáttanna. 20:30 Diminished Capacity 22:05 Crash 00:05 Spjallið með Sölva (5/13) Sölvi Tryggvason fær til sín góða gesti og spjallar um lífið, tilveruna og þjóðmálin 00:45 Olivia Lee: Dirty, Sexy, Funny (6/8 01:10 Friday Night Lights (7/13) 02:00 Whose Line is it Anyway (10/20 02:25 Premier League Poker II (12/15) 04:10 Jay Leno (131/260) 04:55 Jay Leno (132/260) 05:40 Pepsi MAX tónlist

Sunnudagur Sjónvarpið 08:00 Morgunstundin okkar 08:01 Húrra fyrir Kela (41/52) 08:24 Kóalabræður (78/78) 08:34 Babar (6/26) 08:57 Krakkamál - SEBASTIAN KNEIP 09:00 Disneystundin 09:01 Snillingarnir (5/28) 09:24 Sígildar teiknimyndir (5/42) 09:29 Gló magnaða (5/19) 09:52 Galdrakrakkar (18/21) 10:30 Hringekjan e. 11:25 Landinn e. 11:55 Návígi e. 12:30 Silfur Egils 13:55 Saga vísindanna - Hvað er þarna úti? (1/6) e. 14:50 Krían - þrisvar til tunglsins og aftur til baka e. 15:45 Tankograd e. 16:45 Hvað veistu? - Engisprettuplágan e. 17:20 Táknmálsfréttir 17:30 Önnumatur e. 18:00 Stundin okkar 18:28 Með afa í vasanum (12/52) 18:40 Skúli Skelfir (4/52) 19:00 Fréttir 19:35 Veðurfréttir 19:40 Landinn 20:10 Vigdís, fífldjarfa framboðið 21:10 Himinblámi 22:00 Sunnudagsbíó - Buddenbrookfjölskyldan Þýsk bíómynd byggð á sögu eftir Thomas Mann um ævi og örlög Buddenbrooks-kaupmannsfjölskyldunnar í Lübeck um miðja nítjándu öld. 00:25 Silfur Egils e. 01:45 Útvarpsfréttir í dagskrárlok

06:00 Pepsi MAX tónlist STÖÐ 2 07:00 Sumardalsmyllan STÖÐ 2 07:05 Dynkur smáeðla 07:00 Aðalkötturinn 07:20 Boowa and Kwala 07:25 Litla risaeðlan 06:20 Frys.com Open 07:25 Harry og Toto 07:40 Sumardalsmyllan 07:20 Meistaradeild Evrópu: Arsenal 07:35 Lalli 07:45 Lalli - Shakhtar Donestsk 07:45 Þorlákur 07:50 Elías 09:05 Meistaradeild Evrópu: 07:50 Hvellur keppnisbíll 08:00 Algjör Sveppi Meistaradeildin - meistaramörk 08:00 Algjör Sveppi 08:50 Go Diego Go! 4 09:50 Napoli - Liverpool 08:15 Hello Kitty 09:15 Mörgæsirnar frá Madagaskar allt fyrir áskrifendur11:30 F1 föstudagur allt fyrir áskrifendur 08:25 Strumparnir 09:40 Ógurlegur kappaksturallt fyrir áskrifendur 12:00 Formúla 1 2010 08:50 Algjör Sveppi 10:05 Histeria! 13:35 Á vellinum fréttir, fræðsla, sport og skemmtun fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 10:05 Maularinn 10:30 Mee-Shee: The Water Giant 14:05 Veiðiperlur fréttir, fræðsla, sport og skemmtun fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 10:25 Ofuröndin 13:50 La Fea Más Bella (258/300) 12:00 Spaugstofan 14:35 Meistaradeild Evrópu 10:50 Leðurblökumaðurinn 14:35 La Fea Más Bella (259/300) 12:30 Nágrannar fréttaþáttur 10/11 11:10 Stuðboltastelpurnar 15:25 Wonder Years (17/17) 12:50 Nágrannar 07:00 Napoli - Liverpool 14:55 Inside the PGA Tour 2010 11:35 iCarly (10/25) 15:55 Barnatími Stöðvar 2 13:106Nágrannar 17:25 Man. City - Lech 415:20 La Liga Report 5 4 5 6 12:006 Bold and the Beautiful 17:05 Bold and the Beautiful 13:30 Nágrannar 19:05 15:50 Spænski boltinn: Zaragoza 4 Inside the PGA Tour 5 2010 4 12:20 Bold and the Beautiful 17:30 Nágrannar 13:50 Nágrannar 19:30 Á vellinum Barcelona 12:40 Bold and the Beautiful 17:58 The Simpsons (14/25) 14:15 Smallville (2/22) 20:00 Meistaradeild Evrópu 17:50 Spænski boltinn: Real Madird 13:00 Bold and the Beautiful 18:23 Veður 15:00 Modern Family (13/24) fréttaþáttur 10/11 - Racing 13:20 Bold and the Beautiful 18:30 Fréttir Stöðvar 2 15:30 The New Adventures of Old 20:30 La Liga Report allt fyrir áskrifendur 20:00 Box - Vitali Klitschko - S 13:45 Logi í beinni 18:47 Íþróttir Christine (2/22) 21:00 F1 föstudagur 21:15 Justin Timberlake Children 14:35 Sjálfstætt fólk 18:54 Ísland í dag 15:55 The Big Bang Theory (19/23) 21:30 Main Event Open fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 15:15 Mér er gamanmál 19:11 Veður 16:25 Eldsnöggt með Jóa Fel (4/10) 22:20 San Remo 2 00:15 UFC Unleashed 15:45 Pretty Little Liars (8/22) 19:20 The Simpsons (18/21) 16:55 Oprah 5 6 23:10 San Remo 3 01:05 UFC Unleashed 16:30 Auddi og Sveppi 19:45 Auddi og Sveppi 17:40 60 mínútur 00:00 Man. City - Lech 05:30 Formúla 1 2010 17:10 ET Weekend 20:15 Logi í beinni 18:30 Fréttir Stöðvar 2 01:55 Formúla 1 - Æfingar 17:55 Sjáðu 21:05 Back to the Future III 19:20 Mér er gamanmál 4 5 6 04:45 Formúla 1 2010 18:30 Fréttir Stöðvar 2 23:00 Revolver Glæpamynd sem 19:50 Sjálfstætt fólk 18:49 Íþróttir fjallar um fjárhættuspilara og 20:35 Hlemmavídeó (1/12) 10:05 Premier League World 2010/11 18:56 Lottó fyrrum fanga sem hefur engu að 21:05 The Mentalist (3/22) 10:35 Maradona 19:04 Ísland í dag - helgarúrval tapa og ákveður að finna þann 21:50 Numbers (1/16) 16:00 Sunnudagsmessan 11:05 Premier League Preview 19:29 Veður sem kom honum á bak við lás og 17:00 Man. Utd. - WBA 22:35 The Pacific (6/10) 2010/11 allt fyrir áskrifendur 19:35 Spaugstofan slá og leita hefnda. 23:30 60 mínútur 18:45 Arsenal - Birmingham 11:35 Tottenham - Everton 20:05 Meet Dave Gamanmynd með 00:50 Shadowboxer 00:20 Spaugstofan 20:30 Ensku mörkin 2010/11 13:45 Chelsea - Wolves allt fyrir áskrifendur fréttir, fræðsla, sport og skemmtun Eddie Murphy. 02:25 Selena 00:50 Daily Show: Global Edition 21:00 Premier League Preview 16:15 West Ham - Newcastle 21:35 The Brave One 04:30 Auddi og Sveppi 01:15 The Event (4/13) 2010/11 18:45 Sunderland Aston Villa fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 23:40 American Gangster 04:55 The Simpsons (18/21) 02:00 V (6/12) 21:30 Premier League World 2010/11 20:30 Wigan - Bolton 02:15 My Summer of Love 05:20 Fréttir og Ísland í dag 02:45 Dollhouse (3/13) 22:00 Maradona 22:15 WBA - Fulham 03:40 Don’t Come Knocking 03:35 Shopgirl Frábær og ein22:30 Premier League Preview 00:00 Birmingham - Blackpool 4 5staklega ljúfsár rómantísk 6 05:40 Fréttir 2010/11 gamanmynd eftir Steve Martin. 23:00 Bolton Stoke 08:20 The Truth About Love 4 5 6 SkjárGolf 05:15 The Mentalist (3/22) 10:00 Reality Bites 08:30 PGA Grand Slam of Golf 2010 allt fyrir áskrifendur 06:00 Fréttir 12:00 Akeelah and the Bee SkjárGolf 12:00 Daddy Day Camp (2/2) 14:00 The Truth About Love 17:10 Golfing World (17/70) 14:00 Mermaids 11:30 Castello Masters (1/2) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun allt fyrir áskrifendur 16:00 Reality Bites 18:00 Golfing World (20/70) 16:00 Dumb and Dumber 15:30 Ryder Cup Official Film 1999 18:00 Akeelah and the Bee 18:50 PGA Grand Slam of Golf 2010 18:00 Daddy Day Camp 16:00 Bedtime Stories 17:00 Junior Ryder Cup 2010 fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 20:00 Spider-Man 3 (2/2) 20:00 Liar Liar 18:00 Shrek 2 17:50 European Tour - Highlights allt fyrir áskrifendur 22:15 Forgetting Sarah Marshall 22:00 Golfing World (20/70) 22:00 Kings of South Beach 20:00 Doctor Dolittle 2010 (3/10) 00:05 No Country for Old Men 22:50 PGA Tour Yearbooks (3/10) 00:00 Rob Roy 22:00 Vantage Point 18:40 Castello Masters (1/2) 4 5 6 02:05 The Hoax 23:40 Golfing World (20/70) 02:15 Fierce People 00:00 The Godfather 2 fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 22:40 LPGA Highlights (3/10) 04:00 Forgetting Sarah Marshall 00:30 ESPN America 04:05 Kings of South Beach 03:15 Angel-A 00:00 ESPN America 4 5 06:00 Liar Liar 06:00 ESPN America 06:00 Doctor Dolittle 04:456 Vantage Point 06:00 ESPN America

5

6

4


sjónvarp 59

Helgin 22.-24. október 2010

24. október

Skjár einn 09:30 Rachael Ray (106/175) 10:15 Rachael Ray (107/175) 11:00 Rachael Ray (108/175) 11:45 Dr. Phil (31/175) 12:25 Dr. Phil (32/175) 13:10 90210 (12/22) 13:50 90210 (13/22) 14:30 90210 (14/22) 15:10 90210 (15/22) 15:50 Judging Amy (1/23) 16:35 Spjallið með Sölva (5/13) 17:15 Nýtt útlit (5/12) 18:05 Parenthood (3/13) 18:55 The Office (9/26) 19:20 Hæ Gosi (4/6) Ný íslensk gamansería þar sem tekið er á alvöru málefnum á ferskan og sprenghlægilegan hátt. 19:50 Fyndnar fjölskyldumyndir (4/10) Bráðfyndinn fjölskylduþáttur þar sem sýnd eru bæði innlend og erlend myndbrot, sem kitla hláturtaugarnar og koma öllum í gott skap. Þættinum hafa borist mörg hundruð íslensk myndbrot og eins og áður verða veitt vegleg verðlaun fyrir fyndnasta íslenska myndbrotið. Vinsælasti skemmtikraftur Íslands, Þórhallur Sigurðsson, hinn eini og sanni Laddi, er kynnir þáttanna. 20:15 Psych (1/16) Bandarísk þáttaröð um ungan mann með einstaka athyglisgáfu sem aðstoðar lögregluna við að leysa flókin sakamál. 21:00 Law & Order: Special Victims Unit (12/22) Bandarísk sakamálasería um sérdeild lögreglunnar í New York sem rannsakar kynferðisglæpi. 21:50 Leverage (6/15) 22:40 House (9/22) Bandarísk þáttaröð um skapstirða lækninn dr. Gregory House og samstarfsfólk hans. 23:30 Nurse Jackie (3/12) Skemmtileg þáttaröð um hjúkrunarkonu sem er snjöll í sínu starfi en þarf að fá dópið sitt reglulega. 00:00 Last Comic Standing (7/14) 00:45 Sordid Lives (7/12) 01:10 CSI: Miami (1/25) 01:55 Pepsi MAX tónlist 06:00 Pepsi MAX tónlist

Í sjónvarpinu ELDSNÖGGT MEÐ JÓA FEL

Krukkudýrkun Jóa Fel Ég get horft endalaust á matreiðsluþætti. Tveir þættir eru á boðstólum á litlu skrítnu ÍNN. Mér finnst heimilislegt að fylgjast þar með frekar illa gerðum en oft fræðandi þáttum. Sér í lagi á þátturinn Eldum íslenskt fína spretti. Ungur sá ég Humar B. Lauksson, nei ég meina Hauksson, elda heimilismat á RÚV og nú síðast hina frumlegu og nett klikkuðu þætti Fagur fiskur í sjó. Þeir voru, þrátt fyrir aðeins of mikinn rembing, sniðugir og augljóst að Svenni á Fylgifiskum kann að vasast í sjávarfangi. Hrefna Sætran er alltaf að verða öruggari og ef ég væri með Skjá einn myndi ég fylgjast betur með henni. Stöð 2 hefur frá upphafi lagt sérstakan metnað í að búa til matreiðsluþætti og eru allir frægustu

08:15 F1: Við endamarkið 08:45 Meistaradeild Evrópu: Meistaradeildin - (E) 10:30 Meistaradeild Evrópu: Meistaradeildin - meistaramörk 11:10 Inside the PGA Tour 2010 11:40 Celtic - Rangers allt fyrir áskrifendur 13:50 Frys.com Open 14:50 Grillhúsmótið Sýnt fréttir, frá Kraftasportfræðsla, sport og skemmtun inu 2010 en til leiks eru mættir flestir af sterkustu mönnum Íslands. 15:30 Fuchse Berlin - RN Löwen 17:05 Formúla 1 2010 19:35 F1: Við endamarkið 4 20:05 Small Potatoes - Who Killed the USFL 21:00 Justin Timberlake Childrens Open 00:00 Fuchse Berlin - RN Löwen

08:20 Maradona 08:50 Chelsea - Wolves 10:35 Sunderland - Aston Villa 12:20 Stoke - Man. Utd. allt fyrir áskrifendur 14:45 Man. City - Arsenal 17:00 Sunnudagsmessan fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 18:00 Liverpool - Blackburn 19:45 Sunnudagsmessan 20:45 Man. City - Arsenal 22:30 Sunnudagsmessan 23:30 Stoke - Man. Utd. 4 01:15 Sunnudagsmessan

SkjárGolf 07:30 Castello Masters (1/2) 11:30 Castello Masters (2/2) 15:30 Ryder Cup Official Film 2002 17:30 LPGA Highlights (3/10) 18:50 Castello Masters (2/2) 22:50 PGA Tour Yearbooks (3/10) 23:40 ESPN America 06:00 ESPN America

5



5

6

6

sjónvarpskokkarnir þaðan. Skúli Hansen reið á vaðið, Siggi Hall tók svo við keflinu og nú síðast er það Rikka með þáttinn Matarást. Konungur matreiðsluþáttanna er þó Jóhannes Felixson með þáttinn sinn Eldsnöggt með Jóa Fel. Jói er kannski ekki besti kokkurinn í bransanum, gjarn á að láta matinn brenna svolítið við, en hann hefur þó það sem sjónvarpsstjarnan þarf, sjarmann. Matinn sem Jói eldar er líka oftast einfalt að kokka upp á skömmum tíma. Ekkert verið að flækja hlutina um of eða búa til frá grunni. Bara skrúfa lokið af krukkunni og út í pottinn með innihaldið. Reyndar fer þessi krukkudýrkun Jóa svolítið fyrir brjóstið á mér. Þættirnir eru fullmikið

sponsaðir. Krukkan gæti þess vegna verið þarna bara vegna þess að hún var að nálgast síðasta söludag í sponsbúðinni. Bestu sprettirnir eru þegar Jói skellir í brauð eða kökur. Þar er minn maður á heimavelli og ekkert brennur við. Haraldur Jónasson hari@frettatiminn.is


60

bíó

bíódómur: Inhale

Helgin 22.-24. október 2010



Björgunarleiðangur í helvíti Saksóknarinn Paul Stanton er harður og heiðarlegur nagli sem trúir á lagabókstafinn og fylgir honum út í hörgul. Líf hans og eiginkonu hans væri ósköp notalegt ef dauðinn vomaði ekki yfir ungri dóttur þeirra sem þjáist af ólæknandi lungnasjúkdómi. Þegar sjúkdómurinn nær lokastigi og engin von er til þess að barnið fái ný lungu í tæka tíð stígur saksóknarinn út úr öruggum og formföstum heimi sínum yfir í helvíti óreiðu og lífsháska þegar hann fer til Mexíkó í þeim tilgangi að kaupa þar lungu eftir ólöglegum leiðum.

Raunirnar sem Paul gengur í gegnum í leit sinni að lífsbjörg dóttur sinnar eru skelfilegar og eftir því sem hann sekkur dýpra í ógeðið nálgast hann hina stóru siðferðislegu spurningu um hversu langt hann sé tilbúinn að ganga og hverju megi fórna til þess að barnið hans lifi. Baltasar Kormákur segir hér átakanlega og áleitna sögu með miklum stæl og látlausum tilþrifum og byggir upp magnaða spennu um leið og hann kemur róti á hug áhorfandans. Myndin er erfið og krefj-

Luhrmann spáir í Gatsby Mjög líklegt þykir að ástralski leikstjórinn Baz Luhrmann (Romeo + Juliet, Moulin Rouge!) geri The Great Gatspy að sínu næsta verkefni. Hann hefur þegar skrifað handrit upp úr hinni margrómuðu skáldsögu F. Scott Fitzgerald og fékk ekki ómerkari leikara en Leonardo DiCaprio og Tobey Maguire með sér í samlestur á dögunum. Ekkert hefur þó verið gefið út um hvort Luhrmann ætli sér að leikstýra myndinni en hann hefur það fyrir venju að fá leikara í samlestur á öllum handritum sem hann skrifar. DiCaprio las hlutverk Gatsbys og verður að teljast bæði verðugur og ansi líklegur til að leika millj-

Dermot Mulroney tekur áhorfendur með sér í hryllilegt ferðalag.

andi og ekkert foreldri kemst hjá því að taka viðfangsefni myndarinnar með sér heim og inn í svefninn. Dermot Mulroney er fantagóður í hlutverki hins heiðarlega manns sem kastast um stefnulaust eins og

korktappi í hafróti spillingar og viðbjóðs í Mexíkó og skilar innri baráttu örvæntingarfulls föður býsna vel. Gamla brýnið Sam Shepard er flottur að vanda í mikilvægu aukahlutverki og svo er auðvitað alltaf jafn gaman að sjá krúttið hana Rosanna Arquette í bíó. Inhale er ekki gallalaust verk en sterk og eftirminnileg heildin er enn ein rósin í hnappagat Baltasars sem sýnir og sannar með hverri mynd að hann er fagmaður fram í fingurgóma. Þórarinn Þórarinsson

Járnkarlinn kemur aftur 2013 Framhald verður á ævintýrum Iron Man í bíó eftir velgengni tveggja fyrstu myndanna. Búið er að tilkynna að Iron Man 3 komi í byrjun maí 2013. Stærsta vafaatriðið varðandi þriðju Iron Manmyndina virðist vera hvort leikstjórinn Jon Favreu haldi áfram með myndaflokkinn.

 Baltasar Kormákur: Fór á subbulegar hættuslóðir

Leonardo DiCaprio yrði varla í vandræðum með að skila hinum mikla Gatsby með stæl.

ónamæringinn dularfulla. Hann myndi þá feta í fótspor Roberts Redford sem lék Gatsby árið 1974. Tobey Maguire er þá að sama skapi líklegur til að leika sögumanninn Nick Carraway og Rebecca Hall og Natalie Portman eru báðar í sigtinu fyrir rullu Daisy Buchanan, sem Mia Farrow lék á sínum tíma.

Ódýrt er gott Bíómyndirnar The Town, The Social Network og Secretariat þykja allar líklegar til að láta til sín taka á næstu Óskarsverðlaunaafhendingu auk þess sem þær laða fólk í bíó í löngum röðum. Þessar myndir valda einnig mógúlunum í Hollywood heilabrotum þar sem þeir sjá það nú svart á hvítu að ekki þarf að eyða meira en 100 milljónum dollara til þess að gera frábærar bíómyndir. Þvert á móti virðist minni fjáraustur koma öllum sem að bíómyndum koma til góða ef marka má ofangreind dæmi þar sem meiri áhersla er lögð á sterkan söguþráð en fokdýrar stórstjörnur.

Submarino verðlaunuð

Styrkur The Social Network liggur í handritinu.

Danska kvikmyndin Submarino, í leikstjórn Thomasar Vinterberg, hlaut norrænu kvikmyndaverðlaunin í ár. The Good Heart eftir Dag Kára var framlag Íslands að þessu sinni laut í lægra haldi fyrir Dönum. Verðlaunin verða afhent í Reykjavík á þingi Norðurlandaráðs í byrjun nóvember. Græna ljósið sýnir myndirnar fimm sem voru tilnefndar í Bíó Paradís í byrjun nóvember.

Baltasar Kormákur á tökustað með Dermot Mulroney og Diane Kruger. Hann tók Mulroney fagnandi þegar hann lýsti áhuga á hlutverkinu og þeir unnu náið saman áður en tökur hófust.

Sigursælir Danir.

HEILSUSKÓR St. 35-44

Fyrsta flokks innlegg Verð 7.495.-

www.gabor.is

Sérverslun með

FÁKAFENI 9

-

Sími: 553 7060

Opið mánud-föstud. 11-18 & laugard. 11-16

Ekkert félag vildi tryggja leikarana Spennumyndin Inhale í leikstjórn Baltasars Kormáks er loks komin í bíó á Íslandi en nokkuð er liðið frá því að tökum lauk. Þar hefur Baltasar yfir einvalaliði leikara að ráða en sögusviðið í Mexíkó þótti of hættulegt lífi og limum leikara og tökuliðs þannig að myndin var að mestu tekin handan landamæranna, í Bandaríkjunum.

I

nhale segir frá örvæntingarfullri ferð föður til Mexíkó þar sem hann freistar þess að kaupa lungu á svörtum markaði fyrir dauðvona dóttur sína. „Mér voru send mjög mörg handrit, misspennandi, á þessum tíma. Mér fannst hugmyndin að baki Inhale strax spennandi þegar ég las handritið en þurfti að hafa aðeins fyrir því að sannfæra framleiðendurna um að ég væri rétti maðurinn til að gera þessa mynd,“ segir Baltasar. „Viðskipti með líffæri eru mjög mikilvægt málefni en öðrum megin er l í f fær um úr fólk i komið á markað og hinum megin eru svo allir þeir sem þurfa á líffærum að

halda en fá ekki. Báðum megin týnir fólk svo lífinu út af stöðu þessara mála.“ Baltasar virðist nú þegar hafa náð að hreyfa við fólki á Íslandi með myndinni þar sem hann hefur haft spurnir af fólki sem fór og skráði sig sem líffæragjafa eftir að hafa séð myndina. Stórstjarnan Matt Damon kom á tímabili til greina í aðalhlutverk hins örvæntingarfulla föður en að lokum tók Dermot Mulroney hlutverkið að sér. Diane Kruger leikur eiginkonu hans og gamli töffarinn, leikarinn og leikskáldið Sam Shepard gerir sig svo heldur betur gildandi í mikilvægu aukahlutverki. „Það var mjög merkilegt að vinna með Sam. Hann er þannig leikari að þegar hann hittir í mark þá er hann frábær. Hann er líka leikskáld og hestamaður þannig að við eigum ýmislegt sameiginlegt og hann bauð mér á hestbak á meðan ég var úti og þar áttum við frábæran dag.“ Inhale gerist að mestu leyti í mexíkóskum landamærabæ sem er algert víti á jörðu og

bíó

Þórarinn Þórarinsson toti@frettatiminn.is

Baltasar segir að subbulegt umhverfið sé síður en svo ýkt í myndinni. „Ég gat ekki tekið jafn mikið þarna og ég hefði viljað vegna þess að ekkert tryggingafélag vildi tryggja leikarana á meðan þeir væru að störfum þarna. Þetta er hryllilegur staður. Eins slæmur og heimurinn getur orðið. Það er ekkert í lagi þarna, ekkert virkar. Allt er skítugt og hórur og dópistar út um allt. Þetta er bara allt mjög dapurlegt. Þetta er svakalegur staður og það er í raun ekki hægt að vinna þarna vegna þess að það er ekki einu sinni hægt að fara út með snúru, þá er búið að stela henni um leið þótt maður haldi enn í hinn endann á henni.“


bíó 61

Helgin 22.-24. október 2010  leikdómur Finnski hesturinn



Hver með sitt uppistand Sögusvið Finnska hestsins er held­ ur óvistleg sveit í Finnlandi þar sem misvirk fjölskylda hírist í nokkrum vesaldómi og leiðindum. Þarna húka þau saman; amman, bölvandi en skemmtilega orðheppin, sonurinn sem seint verður kallaður annað en lurða, fyrrum kvinna hans (sveitt og geðstirð með afbrigðum) og börnin tvö sem hvorugt stígur í vitið. Þeirra helstu heimilisgestir eru síðan vin­ kona stúlkunnar og ný kærasta bóndans, stirðbusaleg tilfinninga­ vera af allt öðru sauðahúsi. Þetta er upplegg í afskaplega skemmtilega kómedíu, sér í lagi þegar við bætist

snarbilað reglugerðarfargan Evrópu­ sambandsins og mjög súrt bisness­ plan sem inniber ítölsku mafíuna. Þó er líkt og aðstandendur verks­ ins treysti því ekki að aðstæðurnar og tilsvörin séu nógu fyndin til að bera uppi góða sýningu. Húmorinn er rækilega skrúfaður upp á köflum með ofleik og látum en einnig með hraðanum. Persónurnar, sem seint komast undan þjóðerninu, þegja til dæmis aldrei heldur eru orðaskipti þeirra eins og hríðskotahjal í vel­ þéttum vestrænum grínþætti. Ég skil vel þá kröfu að halda sýningar­ lengd innan líkamlegra þolmarka en

þá finnst mér strokleðrið heppilegra tæki heldur en hraðspólunartakk­ inn. Það var enginn tími fyrir alvar­ legar tilfinningar eða íhugun og þar af leiðandi reyndist mér erfitt að öðlast samúð með þessu skrautlega persónugalleríi Peltola. Persónurnar í verkinu virð­ ast einnig í litlum samskipt­ um hver við aðra. Helst eru það amman og sonardótt­ irin sem eitthvað ná saman. Það var líkt og meiri áhersla væri á að viðkomandi pers­ óna væri fyndin (út í sal) heldur en að samband hennar við aðra væri skiljanlegt. Þetta var meira sóló en

nokkurn tíma samleikur, hver með sitt uppistand. Það eru frábærir leikarar í þessari sýningu sem margir hafa fullkomn­ ar tímasetningar gamanleiksins á valdi sínu. Ólafía Hrönn Jónsdótt­ ir ber uppi sýninguna, eins og oft áður. Hún er alveg stjarn­ fræðilega fyndin. Hún er hins vegar alltof ung og sæt til að vera sannfær­ andi háöldruð amma, með fullri virðingu fyrir góðum gerv­ um í sýningunni. Kjartan Guðjóns­ son, sem leikur soninn, er líka brjálæðislega góður grínleik­

ari en allt kom fyrir ekki. Mér fannst leikhópurinn einfaldlega úti á túni, og ekki að leika í sama verkinu. Í ofanálag var sviðið illa nýtt og leikmyndin lék á reiðiskjálfi (burt­ séð frá táknsæi og gegnsæi). Gerv­ in og búningarnir voru vel leyst og töff, sem og myndvinnslan sem á köflum var eini stemningsgjafinn í sýningunni fyrir utan hljóðmyndina. Ljósin voru nær ekkert nýtt. Leik­ húsið býr yfir ótal tólum til þess að skapa spennandi upplifanir. Það þarf ekki alltaf að keyra í botn á bröndur­ unum. Kristrún Heiða Hauksdóttir

Finnski hesturinn eftir Sirkku Peltola Þjóðleikhúsið Leikstjóri: María Reyndal

Frumsýningar

The Kids Are All Right Julianne Moore og Annette Bening leiða saman hesta sína í þessari mynd sem segir frá tveimur konum í sambúð. Þær eiga tvö börn á unglingsaldri en þær gengu hvor með sitt barnið. Þegar hálfsystkinin taka sig til og finna líffræðilegan föður sinn, en svo skemmtilega vill til að sæði úr sama manni var notað við getnað beggja, breytist margt á heimilinu. Aðrir miðlar: Imdb: 7,8/10, Rotten Tomatoes: 96%, Metacritic: 86/100

The Switch Í The Switch segir frá einhleypri konu um fertugt sem ákveður að reyna heimasæðingu til að verða ólétt. Síðar játar vinur hennar að hann hafi skipt á sínu eigin sæði og gjafasæðinu. Í helstu hlutverkum er öndvegisfólkið Jennifer Aniston, Jason Bateman og Juliette Lewis. Aðrir miðlar: Imdb: 5,9/10 Rotten Tomatoes: 51% Metacritic: 52/100

Legend of the Guardians

www.beckham-fragrances.com

Leikstjórinn Zack Snyder (300, Watchmen) skiptir hér um gír og leikstýrir teiknimynd um ævintýri uglunnar Soren sem er rænt af vondum uglum sem stunda heilaþvott á ungum uglum í þeim tilgangi að breyta þeim í heruglur. Myndin er byggð á fyrstu bókinni af þremur í samnefndum bókaflokki. Aðrir miðlar: Imdb: 7,2/10 Rotten Tomatoes: 48% Metacritic: 53/100


62

tíska

Helgin 22.-24. október 2010

Krepputíska

Selur flíkur af sjálfri sér

Fimm sentimetra dökkar hársrætur og ljósir endar eru ekki lengur merki um leti eða hirðuleysi. Þvert á móti er þetta merki um að viðkomandi hugsar um lúkkið. Hárhönnuðir tengja þetta kreppunni. Nú er ekki lengur svalt að útlitið sé óaðfinnanlegt. Þetta vita til dæmis Kate Moss, Rachel Bilson og Drew Barrymore.

Söngkonan Lily Allen hefur margt á sínum höndum þessa dagana. Auk þess að vera ólétt að sínu fyrsta barni opnaði hún ásamt systur sinni fatabúðina Lucy in Disguise í London á dögunum. Verslunin selur hágæða tískuvörur, Chanel og Prada, og einnig notaðar flíkur og aukahluti frá söngkonunni sjálfri. Ekki er aðeins boðið upp á að kaupa vörurnar, það er einnig hægt að leigja fötin og fylgihlutina.

Hefðbundin indversk athöfn Nú er allt á síðasta snúningi hjá söngkonunni Katy Perry fyrir stóru helgina hennar sem er fram undan. Hún er komin til Indlands ásamt unnusta sínum, leikaranum Russel Brand, þar sem þau munu ganga í það heilaga nú um helgina. Undirbúningurinn er að klárast og þetta verður heljarinnar veisla. Athöfnin verður að hefðbundnum indverskum sið, fimm daga brúðkaupsveisla, en líka safari-leiðangrar um Indland með vinum og fjölskyldu.

5

dagar dress

Leyfum hárinu að fjúka í rokinu

V tíska

Kolbrún Pálsdóttir skrifar

Nú þegar veturinn er kominn enn einu sinni og kuldinn farinn að sækja að okkur, hendum við treglega litríku kjólunum og sandölunum sem við fjárfestum í í sumar inn í skáp þar sem þeir munu bíða okkar þangað til þörf er fyrir þá aftur. Í staðinn gröfum við upp hlýju sokkana, peysurnar og kuldaskóna, tilbúna til notkunar. Það hafa svo sannarlega orðið árstíðaskipti. Það er alveg ljóst. Á veturna eru raunverulega gerðar mun minni kröfur í tískunni en á öðrum árstíðum. Það stafar af því að minni fjölbreytni liggur í þeirri árstíð. Þó er tískan auðvitað alltaf til staðar. Úlpurnar sem allir verða að eiga, kuldaskórnir sem eru nýkomnir á markað eða þá flottustu vetrarstígvélin sem hafa gert allt vitlaust. Þetta mun líklega aldrei breytast. Fylgjum tískunni í blindni og leitum uppi alls konar föt sem við klæðumst. Alltaf flott föt, sama hvaða árstíð er.

Mánudagur: Skór: Steve Madden, New York. Buxur: Monki. Bolur: H&M. Peysa: Zara. Trefill: Prjónaður af ömmu.

Þriðjudagur: Skór: Keyptir í Barcelona. Buxur: Fatamarkaður í miðbænum. Jakki: Rokk og rósir. Bolur: American Apparel.

Reyni að festa mig ekki í ákveðnum stíl Þórdís Björk er 19 ára nemi á sínu síðasta ári í Verslunarskóla Íslands. Hún hefur mikinn áhuga á tónlist, söng, leiklist og tísku og segist ferðast mjög mikið.

É

g fæ innblásturinn helst frá fólkinu í kringum mig. Og svo eru það auðvitað tískublöðin sem hafa mikil áhrif,“ segir Þórdís sem reynir að blanda alls konar fötum saman. „Ég reyni svo að festa mig ekki endilega í einhverjum einum stíl. Blanda fötunum saman og reyni að gera sem flottast úr því.“ Hún elskar að versla eins og flestar stelpur og eru það erlendu búðirnar sem draga hana mest að sér. „Uppáhalds búðirnar mínar eru líklega Urban Outfitters og American Apparel. Svo eru það líka markaðir sem ég leita mikið í. Ætli það sé ekki svo Spútnik sem ég er duglegust að versla í hérna heima,“ segir Þórdís Björk. -kp

Miðvikudagur: Skór: Vagabond í Kaupmannahöfn. Bolur: American Apparel. Sokkabuxur: Topshop. Leðurbuxur: Spútnik. Jakki: Vintage-búð í New York

Ljósmyndir/ Hari

ið Íslendingar reynum alltaf að halda sem lengst í sumarið. Það er staðreynd. Förum léttklædd út á haustin, í afneitun um að kuldinn er farinn að gera vart við sig. Bíðum eftir að fyrsti snjórinn falli og þurfum fyrst þá að játa okkur sigraða. Förum þá að dúða okkur áður en út er farið. Klæðum okkur í þykkar peysur, vefjum treflinum þétt um hálsinn og kuldaskórnir fylgja svo með. Viljum helst sleppa húfunni og leyfa hárinu að fjúka í rokinu.

Fimmtudagur: Skór: Skóbúð á Ítalíu. Samfestingur: Spútnik. Jakki: Topshop

Föstudagur: Skór: Bossanova. Sokkabuxur: Pólsk sokkabúð. Kjóll: American Apparel. Skyrta: Urban Outfitters. Hárband: H&M


Í nýjasta tölublaði bandaríska tímaritsins GQ er ansi djarfur myndaþáttur með þremur helstu stjörnum hinna geysivinsælu Glee-þátta. Á bak við myndavélina er sjálfur Terry Richardson en fyrir framan linsuna eru Lea Michele, Dianna Agron og Cory Monteith. Eins og þeir geta ímyndað sér, sem þekkja til verka gamla pervertsins Richardsons, eru myndirnar á mörkum þess að vera prenthæfar í virðulegu tímariti fyrir herramenn. Glee-stjörnurnar hafa hins vegar greinilega skemmt sér konunglega í myndatökunum.

Events

Japönsk tíska í Barbican Síðasta föstudag var opnuð merkileg sýning í Barbican-menningarmiðstöðinni í London. Sýningin segir sögu japanskrar tísku síðustu þrjátíu ár, en á þeim tíma sprakk hún út með eftirminnilegum hætti. Issey Miyake, Yohji Yamamoto, Kenzo Takada og fleiri japanskir hönnuðir urðu stórstjörnur á sviði heimstískunnar. Tískuáhugafólk og aðrir fagurkerar á leið til London ættu að taka frá tíma til að skoða þessa sýningu sem stendur til 6. febrúar.

Thu 25 Nov/10 Tradition and Innovation 6.30pm Gallery Talk ‘…frightening!’ Find out how the fashion media viewed some of the works in the exhibition when first presented in the early 1980s, with acclaimed journalist Marion Hume. 7–10pm DesignMarketo commission five of their most interesting designers to create a limited edition series of containers for tasting traditional Japanese teas. Make sure you try some in the relaxed, sociable setting that they create.

ation?

exhibition.

Photo: © Morgan White for Noki, 2009 (Reinvention)

Thu 18 Nov/10 Black 6.30pm

7.30pm East Meets West Fashion Crosses Continents Cinema 2 £7 online/£9 on the door An illuminating look at the enormous impact that Japanese aesthetics has had on western fashion and culture – and vice versa. Panel discussion with Barbara Vinken, author of Fashion–Zeitgeist!,

Thu 2 Dec/10 Reinvention 6.30pm Fashion Spotlight Join cult artist and designer Noki as he prepares for the future with his new fashion house ‘The NHS’ (Dr Noki’s House of Sustainability). 7–10pm Let East London’s most glamorous haberdashery Prick Your Finger help you create new outfits from the old clothes you’ve left at the bottom of the wardrobe. Learn how to pink and shrink, darn, and turn your old jumpers into socks!

Thu 9 Dec/10 The Fabric of the City 6.30–10pm Join The Architecture Foundation for a look at Japanese fashion’s close dialogue with architecture. The night includes a rare screening of Mr Smith Takes a Short Trip to Tokyo, a journey through the city’s

Ljósmyndir Terry Richardson

Djarfar Gleestjörnur í GQ

on and re, digitally acturing e evening ’s studio igners,

Techno ology’s d fabrics. Collet es thor Textiles

tíska 63

Helgin 22.-24. október 2010


64

dægurmál

Helgin 22.-24. október

2010

 K auptu stílinn Taylor Momsen

Gyllti kötturinn 2.800 kr.

Blend 2.990 kr.

Söngstelpur sem þora. Brynhildur segir sorglega margt í textum Áfram stelpur passa við samfélagið í dag þannig að baráttuandi plötunnar sé enn viðeigandi.

Þora enn, geta og vilja

Rokkaraleg og umdeild

Fimm leik- og söngkonur ætla að syngja öll lögin af plötunni Áfram stelpur í tilefni þess að 35 ár eru liðin frá kvennafrídeginum 1975.

Taylor Momsen er til fyrirmyndar

Baráttusöngvarnir af hljómplötunni Áfram stelpur, sem kom út á kvennafrídaginn 24. október árið 1975, eru sjálfsagt enn mörgum þeim sem komnir voru til einhvers vits og ára í þá daga enn í fersku minni. Þar sem nú eru liðin 35 ár frá því íslenskar konur lögðu niður störf og hópuðust saman í miðbæ Reykjavíkur, ætla Tónleikarnir verða fimm leik- og söngkonur að flytja lögin af plötunni Áfram stelpur í heild sinni á tónsem hér segir: leikum í NemaForum (gamla Slippnum), Mýrargötu 2, og vekja af værum blundi Sunnudaginn 24.október hjúkkuflugfreyjuna, Þyrnirós, Gunnu og klukkan 18 og 20.30. Sigga, ánægðu ömmuna á Grund og síðasta sumarblómið. Mánudaginn 25. október „Ég man hvað mér þótti tónlistin á plötunni skemmtileg þegar ég var lítil en svo síaðist klukkan 17.30 og 19.30. boðskapur laganna smám saman inn og maður varð meðvitaðri um hvað verið var Miðaverð er 1975 krónur. að syngja,“ segir Brynhildur Björnsdóttir sem syngur Áfram stelpur árið 2010 ásamt Aðalheiði Þorsteinsdóttur, Esther Jökulsdóttur, Margréti Pétursdóttur og Sigríði Eyrúnu Friðriksdóttur. „Við gerum þetta núna bæði til að heiðra þær konur sem sungu inn á plötuna á sínum tíma og líka svolítið til að koma þessu áfram til næstu kynslóða.“

T

aylor Momsen er litla skvísan úr Gossip Girl og rokksöngkona í hjáverkum. Hún hefur skapað sinn eigin stíl þrátt fyrir ungan aldur. Taylor er rokkaraleg og töff og blandar mikið saman alls konar flíkum. Fatastíllinn hennar er ekki allra og hefur verið umdeildur vestanhafs en hún lætur það ekki á sig fá og heldur ótrauð sínu striki. Er jafn sjálfstæð í veruleikanum og persónan sem hún leikur í þáttunum.

Kiss 16.900 kr.

Mac 3.990 kr.

Léttur Gullfoss

„Okkur langaði að búa til léttari bjór en þennan hefðbundna 5 prósentna og vorum níu mánuði að leita að hinu eina sanna bjórbragði á alkóhólléttan bjór sem er 3,6 prósent,“ segir Heimir Hermannsson hjá Ölgerð Reykjavíkur um nýja Gullfoss pilsnerinn sem kominn er í prufusölu hjá ÁTVR. Gullfoss er bruggaður að tékkneskri forskrift og þykir til dæmis henta þeim vel sem vilja fá sér einn kaldan með mat án þess að finna of mikið á sér.

GS skór 18.900 kr.

Sparkz 7.990 kr.

Gullfoss er 3,6% en nær samt sígildu bjórbragði.

Sparaðu ATA R N A

með Siemens

Uppþvottavél

Þvottavél

Kæliskápur

SN 46T590SK

WM 16S770DN

KG 36VX74

Orkunotkun miðuð við borðbúnað fyrir einn.

Orkunotkun miðuð við þvott á 1 kg á 60° C.

Orkunotkun miðuð við 100 l á sólarhring.

0,11 kwst. 0,07 kwst.

1995

2010

sparnaður

-36%

0,26 kwst.

1995

0,13 kwst.

2010

sparnaður

-50%

Siemens er þekkt fyrir umhverfisvæna stefnu sína og er í fremstu röð þegar skoðaðar eru tækninýjungar er varða orkusparnað á heimilum.

0,48 kwst. 0,25 kwst.

1995

2010

sparnaður

-48%

Nóatúni 4 • Sími 520 3000 www.sminor.is


dægurmál 65

Helgin 22.-24. október 2010

Beckham hjálpar frúnni Victoria Beckham valdi ekki ódýrustu fyrirsætuna til að máta nýjustu sólgleraugun í tískulínu sem ber nafn hennar. Hún póstaði í gær á Twitter-síðuna ljósmynd af eiginmanni sínum, David Beckham, með vígaleg flugmannsgleraugu sem munu koma í verslanir innan skamms. David hefur undanfarin ár verið ein hæst launaða fyrirsæta heims, í aukavinnu með boltanum, og hefur setið fyrir á auglýsingum fyrir meðal annars Armani og Adidas. Það mó þó reikna með að hann rukki frúna ekki fyrir þessa myndatöku.

Komin út! Lífvörður Oksönu ætlar að segja allt 1.990 kr. 2.490 kr.

Tilboð gildir til og með 31. október 2010.

Kristian Herzog, lífvörður hinnar rússnesku Oksönu Gregorievu, ætlar að skrifa bók um allt havaríið í kringum hana og eiginmann hennar fyrrverandi, Mel Gibson. Slúðurvefurinn TMZ greinir frá því að hann segi öllum sem vita vilji að hann hafi verið kærasti Oksönu og tali við hana á hverjum degi. Herzog segist eiga meira en þúsund sms-skilaboð og tölvupósta þar sem hann ræði við Oksönu um málið gegn Gibson, sem barði hana eins og harðfisk og hótaði henni lífláti. Kunnugir segja að óumdeilt sé að Herzog hafi haft aðgang að mikilvægum upplýsingum þar sem hann sat alla fundi Oksönu með lögfræðingum. Ekki er vitað til þess að hann hafi skrifað undir þagnareið þegar hann réð sig til starfa hjá rússnesku þokkadísinni.

4.490kr. 4.990 kr.


Sigur

66

dægurmál

Helgin 22.-24. október 2010

Kardashian mjólkaði þrítugsafmælið sitt

lífSviljanS

Þokkadísin Kim Kardashian gekk sennilega lengra en flestir aðrir í að mjólka peninga út úr afmælinu sínu. Hún varð þrítug í gær en er samt búin að halda nokkrar veislur undanfarna viku í Las Vegas, New York og Toronto. Hún fékk risastóra bleika og svarta afmælisköku í Toronto með lógói snyrtivöruframleiðandans Fusion Beauty sem hún auglýsir. Hún fékk líka kökur á næturklúbbi í Las Vegas og veitingastað í New York. Hún heldur upp á afmælið sitt með því að sitja fyrir á bleiku bikiníi á forsíðu ástralska tímaritsins Cleo.

Fawad er ungur drengur í Afganistan sem hefur kynnst stórum sorgum en heldur samt ávallt í lífsgleðina. Allt frá fyrstu síðu nær þessi dásamlega saga

 Jóhanna Vilhjálmsdóttir Hugsar um heilsu og r afbíla

tökum á hjarta lesandans.

Fæddur í dimmum skugga er áhrifamikil saga sem mun heilla þá sem kunnu að meta Flugdrekahlauparann.

„fallega skrifuð, hjartnæm og rækilega brydduð gamansemi ... Ótrúlega sterk.“ T h e N e ws oF T h e wor l d

www.forlagid.is

Rafmögnuð sjónvarpsstjarna

Jóhanna vill rafbílavæða landið og spara þjóðarbúinu milljarða með því að nýta innlenda og umhverfisvæna orku í samgöngum.

Eftir að Jóhanna Vilhjálmsdóttir yfirgaf Kastljós Sjónvarpsins hefur hún sinnt hugsjónum sínum af kappi og vinnur nú rafbílum brautargengi á Íslandi og boðar heilbrigða lifnaðarhætti á sjónvarpsstöðinni ÍNN.

Í

slendingar hafa byggt upp eitt flottasta rafmagnskerfi í heimi og ætti því að vera leiðandi í rafbílavæðingu heimsins. Við höfum til að bera allt sem þarf til að verða fyrsta þjóðin sem rafbílavæðist sem heild en höfum því miður ekki gert okkur gildandi í þessum efnum,“ segir sjónvarpskonan Jóhanna Vilhjálmsdóttir sem er lögst á árarnar með þeim sem vilja leggja grunninn að því að Íslendingar geti sem fyrst losað sig við olíu og keyrt bílaflota sinn á innlendri og umhverfisvænni orku. Jóhanna leggur áherslu á hversu þjóðhagslega hagkvæm rafbílavæðingin sé þar sem mikill gjaldeyrir myndi sparast ef olíuinnflutningur drægist saman í takt við fjölgun rafbíla auk þess sem stórfé myndi einnig sparast í innflutningi varahluta. „Stærstu borgir í heimi horfa til rafbílanna og stórir bílaframleiðendur á borð við Nissan og Chevrolet eru komnir á kaf í þróun og framleiðslu rafbíla. Það er gríðarlega mikil gróska í þessum iðnaði og ég held að fólk geri sér ekki almennt grein fyrir því hversu langt þetta er komið og að rafbíllinn er nú þegar orðinn raunverulegur möguleiki. Og við erum með þetta fullkomna kerfi og alla þessa orku og verðum að stökkva á þetta. Verkefnið er leitt af EVEN, hópi fólks sem hefur safnað saman öllum upplýsingum sem þarf til að koma á orkuskiptum hérlendis. Við viljum fá fyrirtæki, stofnanir og sveitarfélög í þjóðarátak

um rafbílavæðingu. Auðvitað vildi ég sjá stjórnvöld í broddi fylkingar í rafbílavæðingunni og ég veit að það eru góðir hlutir að gerast hjá Katrínu Júlíusdóttur í iðnaðarráðuneytinu. Stefnan er í lok árs 2012 verði öll undirbygging dreifikerfisins tilbúin með kerfi hleðslupósta út um allt land. Við erum líka að fá framleiðendur rafbíla til liðs við okkur til þess að tryggja að við getum fengið bíla hingað fljótt og örugglega og svo snýst þessi vinna ekki síst um hugarfarsbreytingu og að fá fólk til þess að ákveða að næsti bíll sem það fær sér verði rafmagnsbíll.“

Samband hugar og heilsu Jóhanna hefur undanfarin 15 ár verið með hugann við heilsu og heilbrigði og fær nú útrás fyrir þau hugðarefni sín á sjónvarpsstöðinni ÍNN þar sem hún er með Heilsuþáttinn á mánudagskvöldum. Mataræði hefur verið í brennidepli hjá henni í fyrstu þáttunum en hún stefnir að því að fjalla um heilsu og heilbrigði í víðu samhengi. „Þetta snýst ekki bara um mataræði og hreyfingu heldur líka það sem við setjum í hausinn á okkur. Jákvætt hugarfar hefur svo mikið að segja fyrir líkamlega heilsu,“ segir Jóhanna sem kann vel við sig á hinni litlu stöð ÍNN þar sem flest er ólíkt því sem hún átti að venjast á Stöð 2 og risanum RÚV.

Við erum með þetta fullkomna kerfi og alla þessa orku og verðum að stökkva á þetta.



68

dægurmál

Helgin 22.-24. október 2010

brúðuleikhús Gilitrutt

Beyonce ekki ólétt

Sú saga hefur gengið fjöllunum hærra að þokkadísin Beyonce Knowles sé ólétt. Bandaríska slúðurblaðið US Weekly greindi frá því í vikunni að hún væri komin fjórtán vikur á leið en nú hefur móðir hennar komið fram og sagt söguna uppspuna. Tina Knowles kom fram í spjallþætti Ellen De Generes í gær og sagði það alrangt að dóttir hennar væri ólétt. Hún sagðist hlakka mikið til að eignast barnabörn en það myndi einfaldlega ekki gerast á næstunni. Ljósmynd/Getty

Guðmundur Sighvatsson skólastjóri Austurbæjarskóla í hópi nemenda sinna. Þeir klæðast bolum sem voru gerðir í tilefni afmælis skólans. Framan á þeim er mynd af Guðmundi, sem er vel við hæfi því hann hefur verið alla sína starfsævi í Austurbæjarskóla .

Austó 80 ára Nú á miðvikudaginn var 80 ára afmæli Austurbæjarskóla fagnað. Auk nemenda og starfsmanna skólans mættu foreldrar og fyrrum nemendur í geysifjölmenna afmælisveislu sem stóð allan daginn. Allir lögðust á eitt við bakstur og matargerð; meðal annars bakaði eiginkona eins kennarans glæsilega köku sem var eftirlíking af skólabyggingunni. Í íþróttasalnum voru til sýnis ýmsir gamlir munir frá starfi skólans, námsbækur, kort og fleiri gersemar. Í tilefni af tímamótunum voru gerðir stuttermabolir fyrir nemendur og aðra áhugasama.

Ljósmynd/Hari

Fær spýtu til að haga sér eins og fugl Brúðuleikhúsið Brúðuheimar í Borgarnesi frumsýnir á sunnudag nýtt verk byggt á þjóðsögunni um tröllkonuna Gilitrutt.

Þ

að er óvenjulegur metnaður að baki brúðuleiksýningunni um Gilitrutt, sem verður frumsýnd á sunnudag í Borgarnesi. Einn fremsti leikhúsmaður landsins leikstýrir brúðunum, eða réttara sagt brúðustjórnandanum, og búningana gerir einn fremsti búningahönnuður landsins. Umgjörðin jafnast sem sagt á við það besta þegar leikararnir eru af holdi og blóði. „Brúðurnar hafa persónuleika og sumt virkar og sumt ekki, búningurinn verður að fara vel á þeim og vera trúverðugur fyrir persónuna,“ segir Þórunn Elísabet Sveinsdóttir, búningahönnuður sýningarinnar. Persónuleiki brúðanna var krufinn í samtölum hennar við leikstjórann Benedikt Erlingsson og brúðugerðarmanninn Bernd Ogrodnik, en þeir unnu einnig leikgerð verksins. „Við sjáum bóndann til dæmis fyrir okkur sem svolítið kauðslegan náunga en um leið þurfum við að passa að hann verði ekki of skoplegur. Bóndakonan er í fínni fötum en bóndinn, hún er löt til verka sem verður til þess að Gilitrutt nær tangarhaldi

Spennandi kynSlóðaSaga

á henni,“ segir Þórunn. Benedikt leikstýrir Bernd og brúðunum, sem Bernd stjórnar, og segir Þórunn þetta vera flókið ferli. „Bernd er búinn að þróa alls kyns aðferðir til að skapa nánast mennskar hreyfingar hjá brúðunum, hann fær þær meðal annars til að ganga þannig að þær lyfta ilinni og stíga í hælinn, og halla undir flatt, segir hún og bætir við að þetta sé bara á færi uppfinningamanna eins og Bernds. „Hann býr brúðurnar til, spilar á öll hljóðfæri, gerir leiksvið, fær spýtu til að fljúga og haga sér eins og fugl. Hann fær þessa litlu óstýrilátu leikara til að gera ótrúlegustu hluti og það er yndislegt að fylgjast með þeim dansa í baðstofunni við undirspil harmóníku og langspils. Það eru forréttindi fyrir fimmtuga mær eins og mig að fá að leika sér svona, sitja og sauma dúkkuföt á persónur sem svo lifna við eftir að ljósin eru slökkt í leikhúsinu.“ Gilitrutt er frumsýnd í Brúðuheimum í Borgarnesi sunnudaginn 24. október kl. 15.

eftir nýjan höfund, Hugrúnu Hrönn Kristjánsdóttur.

Bernd fær þessa litlu óstýrilátu leikara til að gera ótrúlegustu hluti

-jvg

Plötuhorn Dr. Gunna

Kimbabwe



Áleitin og óvenjuleg Reykjavíkursaga

Þórunn Elísabet Sveinsdóttir Búningurinn verður að fara vel á þeim og vera trúverðugur fyrir persónuna.“ Ljósmynd/Hari

Retro Stefson

Better When We’re Dead

Í annan heim



Rökkurró



Deep Jimi & The Zep Creams

Retro Stefson er lífsglaðasta hljómsveit landsins og spilar einstaka blöndu af indie-poppi og stuðtónlist frá Karabíska hafinu. Já, og alls konar öðru, því þetta band gerir bara það sem því dettur í hug. Bandið springur nú út á annarri plötunni sinni, sem er heilsteypt þrumuflykki og rosalega skemmtileg plata full af fjöri, ákefð og ilmandi fínum lögum þar sem nostrað er við smáatriðin. Frábært!

Eins og nafn sveitarinnar gefur til kynna er rokksveitin góðkunna frá Keflavík ekki að finna upp hjólið með tónlist sinni. Þeir spila frumsamda tónlist sem vísar í „klassíska rokkið“ en einnig glittir í yngri áhrifavalda – The Cult, Inxs, jafnvel Lenny Kravitz. Bandið spinnur traustan rokkþráð af innsæi og átakalausri fimi. Rokkhundar ættu að hafa jafngaman af þessari fínu plötu og hljómsveitin sjálf.

Á annarri plötu sinni heldur Rökkurró áfram að þróa sinn rjómalegna hljóðheim, sem má segja að liggi mitt á milli Mammúts og Sigur Rósar. Rokk og strengir mætast í angurværum lögum og viðkvæmar raddir skapa ljúfa stemningu. Oft er gefið í og melódísku galdragripi sáldrað yfir með glæsilegum árangri. Mjög fín plata og ég verð að lofa umslagið sérstaklega; mér finnst þetta flottasta plötuumslag ársins.


Eivør

Stefán Hilmarsson

Margrét Eir

Friðrik Ómar

Ragnheiður Gröndal

Regína Ósk

Jóhann Friðgeir

Garðar Thór Cortes

Hera Björk

Stórhljómsveit Frostrósa, Karlakór Fóstbræðra, Karlakór Akureyrar - Geysir, Vox feminae, Íslenski gospelkórinn, Barnakór Frostrósa, Skólakór Hrafnagilsskóla & Stúlknakór Reykjavíkur

Tónlistarstjóri: Karl O. Olgeirsson - Hljómsveitarstjóri: Árni Harðarson

Laugardalshöll 11. 11. 12. 12.

des. des. des. des.

kl. kl. kl. kl.

16:00 21:00 20:00 16:00

Hof, Akureyri 16. 16. 17. 17.

des. des. des. des.

kl. kl. kl. kl.

19:00 22:00 20:00 23:00

Elm / jakkaföt: Kúltúr menn

Aukatónl. laugard. 18. des. í athugun

Vinsælasti tónlistarviðburður á Íslan

Um lan ð 2010

Hera Björk, Friðrik Ómar, Jóhann Friðgeir, Regína Ósk, Ragnheiður Gröndal og Garðar Thór Cortes ásamt Hrynsveit Frostrósa, strengjakvartett og barnakór.

1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5.

des des des des des des des des

20:00 16:00 21:00 18:00 21:00 18:00 21:00 21:00

Ólafsvík Ísafjörður Ísafjörður Selfoss Selfoss Egilsstaðir Egilsstaðir Eskifjörður

Nánar á frostrosir.is

fá sæti aukatónl. UPPSELT UPPSELT UPPSELT aukatónl. UPPSELT ÖRFÁ SÆTI

7. des 8. des 8. des 9. des 9. des 14. des 14. des 15. des

19:30 16:00 21.00 18:00 21:00 16:00 21:00 21.00

Vestmannaeyjar Akranes Akranes Reykjanesbær Reykjanesbær Varmahlíð Varmahlíð Húsavík

fá sæti UPPSELT UPPSELT ÖRFÁ SÆTI UPPSELT aukatónl. UPPSELT ÖRFÁ SÆTI


70

dægurmál

Helgin 22.-24. október 2010

Jólatónleik ar Frostrósa – 20 þúsund miðar seldir

Frostrósir í útrás til Skandinavíu „Þetta eru algjörlega meiriháttar viðtökur. Ég er bjartsýnn maður en ég hefði ekki þorað að trúa þessu,“ segir Samúel Kristjánsson, einn af skipuleggjendum Frostrósatónleikanna, um viðtökurnar við tónleikunum. Miðasala hófst á miðvikudagsmorguninn klukkan tíu og á hádegi í gær, fimmtudag, höfðu átján þúsund miðar verið seldir. Samúel sagðist búast við því að yfir tuttugu þúsund miðar yrðu seldir í dag, föstudag. Í fyrra seldust 22 þúsund miðar á tónleika Frostrósa en fátt getur komið í veg fyrir að þeir verði enn fleiri í ár. „Okkar háleitasta markmið var að jafna metið frá því í fyrra en mér sýnist á öllu að við náum að selja þá 24 þúsund miða sem í boði eru þetta árið. Það er frábært,“ segir Samúel en Frostrósir munu halda rúmlega 25 tónleika um landið allt.

Feðgarnir Jóhann Páll Valdimarsson og Egill Örn Jóhannsson hjá Forlaginu eru í bobba. Nú líður að útkomu Furðustranda, fjórtándu skáldsögu Arnaldar Indriðasonar. Bækur Arnaldar hafa komið út 1. nóvember undanfarin ár en þar gæti orðið breyting á. 1. nóvember ber upp á mánudag en feðgarnir hafa hingað til, hjátrúar vegna, ekki gefið út bækur á þeim degi. Ekki er enn komið í ljós hvernig þeir feðgar munu bregðast við þessu en heyrst hefur að þeir muni jafnvel opna bókaútgáfuna á sunnudeginum, 31. október, til að ferja bókina í búðir.

Aðspurður um vinsældir Frostrósanna segir hann skýringuna sennilega vera blöndu af góðu orðspori og síðan því að þessir tónleikar eru orðnir fastur punktur í lífi fólks fyrir jólin. „Við erum það heppin að hafa einvalalið söngvara með okkur og fólk veit nákvæmlega hvað það er að fá,“ segir Samúel. Og hann einskorðar sig ekki við Ísland því hann vinnur hörðum höndum að því að skipuleggja Frostrósatónleika í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi. „Þetta er allt í ferli. Ég hef átt fundi með mönnum og við stefnum að því að halda tónleika í þessum löndum fyrir jólin 2011. Markmiðið er að halda tónleika í þremur borgum í Noregi, fjórum í Svíþjóð og tveimur í Finnlandi,“ segir Samúel. -óhþ

Hrund Ósk: Syngur Mozart fyrir börn og unglinga

Áhorf á Hringekjuna, skemmtiþátt RÚV, á laugardagskvöldum hríðfellur ef mið er tekið af áhorfstölum frá því fyrir tveimur vikum þegar Spaugstofan var ekki byrjuð. Áhorfið á Hringekjuna hefur fallið um 13 prósentustig á þessum tveimur vikum og er nú 22,8%. Spaugstofan, sem sýnd er í lokaðri dagskrá á Stöð 2, var með 19,2% áhorf. Þetta hlýtur að vera

Egill Gillzenegger Einarsson er ekki ánægður með þá ákvörðun Hafsteins Snædal að vilja láta taka nafn sitt úr símaskránni á meðan Gillz hefur yfirumsjón með forsíðu og baksíðu bókarinnar. Hafsteinn lét hafa það eftir sér í DV að Gillz væri ofvaxið kjötfall og honum fyndist hann gjörsamlega óþolandi. Gillz svarar Hafsteini á bloggi sínu og segir að vöðvatröllin lendi oft í því að fólk haldi að þau hafi ekki tilfinningar. Jafnframt lofar hann Hafsteini því að nafn hans muni ef til vill birtast á tíu stöðum feitletrað og mögulega með mynd af rassgati fyrir aftan.

áhyggjuefni fyrir Guðjón Davíð Karlsson, stjórnanda Hringekjunnar og kannski ekki síður Pál Magnússon útvarpsstjóra sem skipti Spaugstofunni út fyrir Hringekjuna.

Ástríða Hrundar Óskar fyrir blús og óperu gerir það að verkum að hún stekkur á milli Billie Holiday og Næturdrottningarinnar.

Blúsaða óperusöngkonan Söngkonan Hrund Ósk Árnadóttir hefur haft í nógu að snúast eftir sigur í Söngvakeppni framhaldsskólanna fyrir nokkrum árum. Hún syngur blús af innlifun og stundar einkanám í óperusöng í Þýskalandi.

H

Viltu vita hvers virði eignin þín er í dag? Pantaðu frítt söluverðmat án skuldbindinga.

Hringdu núna

699 5008

Hannes Steindórsson Sölufulltrúi hannes@remax.is Sími: 699 5008

Þórarinn Jónsson hdl. lögg. Fasteignasali

rund Ósk er í stuttri heimsókn á Íslandi núna og syngur með Sinfóníuhljómsveit Íslands á laugardaginn þegar sveitin flytur klukkustundar langa fjölskylduútgáfu af Töfraflautu Mozarts. Þegar Hrund Ósk snýr aftur til Berlínar stekkur hún svo beint úr heimi óperunnar yfir í stuð og sveiflu þar sem hún mun þá syngja með þýsku big-bandi. „Óperunámið hefur styrkt mig sem blússöngkonu. Ég hef miklu meira vald á röddinni núna og syng með meiri vissu en ég gerði fyrir nokkrum árum. Það má vissulega segja að það sé ansi breitt bil á milli blússins og óperunnar en þar sem ég hef ástríðu fyrir báðum tegundum leyfi ég mér að fara á víxl, að minnsta kosti eins og stendur, en ég gæti þurft að velja á milli síðar,“ segir Hrund Ósk sem sló í gegn ekki alls fyrir löngu þegar hún söng lög Billie Holiday á djasshátíð í Reykjavík. „Þarna eru hápunktar úr Töfraflautunni teknir saman í barnvæna lengd og svo flytjum við þetta á íslensku sem gerir óperuna ennþá aðgengilegri,“ segir Hrund Ósk um tónleikana á laugardaginn. Öll vinsælustu lögin úr óperunni fljóta með, þar á meðal aría Næturdrottningarinnar sem Hrund

Óperunámið hefur styrkt mig sem blússöngkonu. Ég hef miklu meira vald á röddinni núna.

Ósk syngur. „Sinfónían fékk unga og upprennandi söngvara í helstu hlutverkin og ég sló til og ákvað að skreppa aðeins heim.“ Herdís Anna Jónasdóttir, Sveinn Hjörleifsson, Jón Svavar Jósefsson og Tinna Árnadóttir syngja Töfraflautuna ásamt Hrund. Hrund Ósk sigraði í Söngvakeppni framhaldsskólanna fyrir MR árið 2005 og ferill hennar sem söngkona tók flugið fyrir alvöru ári síðar þegar hún tróð aftur upp í söngvakeppninni sem sigurvegari ársins á undan. „Þá sá Pálmi Gunnarsson mig í sjónvarpinu og í framhaldinu byrjaði ég að syngja með Pálma og Magnúsi Eiríkssyni. Þá var mér bara hent beint út í djúpu laugina og ég lærði ótrúlega mikið af því að fara beint að vinna með svona reyndum tónlistarmönnum. Þeir eru ekki mikið fyrir æfingar og fara meira eftir tilfinningunni og leyfa þessu að flæða. Nú eru það bara við Pálmi sem erum að blúsast og við reynum að nota tækifærin þegar ég er á Íslandi til þess að gera eitthvað skemmtilegt og það er á dagskrá hjá okkur að taka eitthvað upp.“ Hrund Ósk syngur í Töfraflautunni með Sinfóníunni á laugardaginn á tvennum tónleikum, klukkan 14 og svo aftur klukkan 17.


Tryggðu þér frábært skíðatilboð!

Madonna – Ítalía Residence Ambiez

sk Íslentjórn s farar

Selva – Ítalía

Residence Antares

Íbúð með einu svefnherbergi.

Stúdíóíbúð

VERÐ FRÁ:

VERÐ FRÁ:

112.625 kr.

m.v. 2 fullorðna og 2 börn Brottför: 22.janúar – 7 nætur Verð m.v. 2 fullorðna: 143.250 kr.

121.670 kr.

m.v. 2 fullorðna og 1 barn Brottför: 22.janúar – 7 nætur Verð m.v. 2 fullorðna: 141.500 kr.

sk Íslentjórn s farar

Davos - Sviss

Bókaðu við látum bera ín og undir skíðin þ frítt brýna kantana hjá Útilíf!*

i t fæð Hálfifalið! inn

Club Hotel Davos Tvíbýli með hálfu fæði!

VERÐ FRÁ:

180.000 kr.

m.v. 2 fullorðna og 1 barn Brottför: 22.janúar – 7 nætur Verð m.v. 2 fullorðna: 204.500 kr.

Lágmúli 4 108 Reykjavík // sími: 585 4000 // info@uu.is // www.urvalutsyn.is

* Verð miðast við að bókað sé á netinu. Innifalið: Flug, flugvallaskattar og gisting í viku. Framvísa þarf farseðil til að fá kaupaukann frá Útilíf í Glæsibæ.

Athnú!na og


HE LGARBL A Ð

Hrósið… ... fær Baltasar Kormákur fyrir hina stórfínu spennumynd Inhale og að nota frásagnartækni glæpamynda til að vekja athygli á kaupum og sölu á líffærum úr fólki sem er vaxandi samfélagsvandamál á heimsvísu.

Fjórir fá sex milljónir frá Auroru Hönnunarsjóðurinn Aurora veitti í gær fjórum einstaklingum sex milljónir í styrki. Afhendingin fór fram í húsnæði Hönnunarsjóðsins í Vonarstræti. Andrea Maack fékk hæsta styrkinn, tvær milljónir, til sölu- og kynningarstarfs erlendis á verkefninu Andrea Maack Parfums. Andrea kynnti ilmvötn sín, Craft, Sharp og Smart, í júní og hafa þau vakið mikla athygli erlendis. Hjónin Hugrún og Magni í KronKron fengu 1,8 milljónir til sýningarhalds erlendis. Fatalína þeirra, Kron by KronKron, hefur vakið mikla athygli erlendis. Katrín Ólína fékk 1,2 milljónir til framleiðslu sérverkefna sinna. Loks fékk fatahönnuðurinn Guðmundur Hallgrímsson, betur þekktur sem Mundi, eina milljón í styrk til þátttöku, undirbúnings og eftirfylgni á RendezVous, Paris Fashion Week.

ENNEMM / SÍA / NM43755

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300 ritstjorn@frettatiminn.is www.frettatiminn.is

Michael Porter á leiðinni Hinn 1. nóvember verður haldin ráðstefna í Háskólabíói þar sem dr. Michael Porter, prófessor við Harvard-háskóla, kynnir niðurstöður rannsóknar á íslenska jarðhitaklasanum. Erindi dr. Porters ber yfirskriftina „Icelandic Geothermal: Turning the cluster into an engine of renewed icelandic growth“.

Spilavíti utan landhelgi Þrátt fyrir ólögmæti fjárhættuspila á Íslandi fagna pókerspilarar því nú að geta farið í alvöru spilavíti eftir að vefurinn betsson.com opnaði Live Casino. „Það er frábært að geta verið heima við tölvuna og í beinu og gagnvirku Skype-sambandi við gjafarana, eins og maður sé í alvöru Casino erlendis,“ segir Valur Heiðar Sævarsson, söngvari og pókerspilari.

Sjónvarp Símans Sjónvarp

Mesta úrval landsins heima í stofu

Netið

Fyrir aðeins 790 kr. á mánuði færðu opnu, íslensku stöðvarnar og þrjár erlendar. Einnig færðu SkjáBíó þar sem þú getur leigt þér þúsundir bíómynda og auk þess séð sjónvarpsþætti og úrval efnis á 0 kr. Fáðu þér Sjónvarp Símans í 800 7000, á siminn.is eða í næstu verslun.

Á siminn.is sérðu hvort þitt heimili hefur aðgang að Sjónvarpi Símans. Til að ná Sjónvarpi Símans þarf að hafa ADSL tengingu hjá Símanum.

Það er

Sími


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.